STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Zał ącznik do uchwały nr XIII/96/07 Rady Powiatu L ęborskiego z dnia 20 grudnia 2007 roku

SSTTRRAATTEEGGIIAA RROOZZWWOOJJUU PPOOWWIIAATTUU LLĘĘBBOORRSSKKIIEEGGOO

A K T U A L I Z A C J A N A L A T A 2 0 0 7 – 2 0 1 3

Lębork, listopad – 2007 r.

1 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

SPIS TRE ŚCI

I. WST ĘP...... 3

II. METODYKA ...... 5

III. DIAGNOZA POWIATU L ĘBORSKIEGO ...... 6 III.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMIN POWIATU LĘBORSKIEGO...... 7 III.2 RAPORT O STANIE POWIATU LĘBORSKIEGO...... 11 A. ZASOBY LUDZKIE...... 11 B. JAKO ŚĆ śYCIA I BEZPIECZE ŃSTWO MIESZKA ŃCÓW...... 30 C. KONKURENCYJNO ŚĆ POWIATU...... 41 D. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE...... 42 IV. OPIS POWIATÓW S ĄSIADUJACYCH ...... 43

V. ANALIZA SWOT ...... 49

VI. MISJA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO...... 55 VII. CELE STRATEGICZNE I KIERUNKI DZIAŁANIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO (PRIORYTETY, CELE, ZADANIA) ...56

VIII. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ DOST ĘPNE W LATACH 2007- 2013...... 85

IX. WDRA śANIE I MONITORING STRATEGII...... 90 IX.1 WDRA śANIE STRATEGII...... 90 IX.2 MONITORING STRATEGII ...... 91 X. SPIS TABEL I RYSUNKÓW...... 92

2 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

I. WST ĘP

Obecno ść Polski w Unii Europejskiej stwarza ogromn ą szans ę dla zmniejszenia dystansu rozwojowego do bogatszych pa ństw UE, poprawy jako ści i poziomu Ŝycia mieszka ńców, a tak Ŝe dla zwi ększenia konkurencyjno ści i innowacyjno ści całej gospodarki i poszczególnych regionów kraju. Do świadczenie Unii, wsparcie finansowe oraz mo Ŝliwo ść integracji gospodarczej, naukowej i kulturalnej z krajami członkowskimi otwieraj ą przed nami nowe perspektywy rozwoju. Wszystkie samorz ądy powinny odpowiednio przygotowa ć si ę, aby wła ściwie wykorzysta ć członkostwo Polski w Unii Europejskiej i dobrze zagospodarowa ć środki oferowane przez Uni ę. Jednym z warunków pozyskiwania funduszy jest opracowanie długofalowej polityki rozwoju lokalnego. Strategia Rozwoju Powiatu L ęborskiego została przyj ęta do realizacji Uchwał ą Rady Powiatu nr XXVIII/182/2001 z dnia 21.09.2001 r. Po blisko sze ściu latach jej realizacji zaistniały nowe okoliczno ści oraz przesłanki do jej aktualizacji, które podzieli ć mo Ŝna na dwa główne rodzaje uwarunkowa ń:  uwarunkowania na poziomie europejskim,  uwarunkowania na poziomie kraju.

Do uwarunkowa ń na poziomie europejskim zaliczy ć mo Ŝna m.in.:  przyst ąpienie Polski do Unii Europejskiej, co w najbli Ŝszych kilkunastu latach będzie determinowało mo Ŝliwo ść realizacji kluczowych zamierze ń rozwojowych powiatu l ęborskiego,  wł ączenie województwa pomorskiego, w tym powiatu l ęborskiego, do realizacji celów zaktualizowanej Strategii Lizbo ńskiej, na której pocz ąwszy od roku 2007 opierała si ę b ędzie nowa polityka spójno ści Unii Europejskiej,  konieczno ść okre ślenia horyzontu czasowego do roku 2013, ze wzgl ędu na nowy okres programowania w Unii Europejskiej (2007-2013),  precyzyjniejsze okre ślenie mo Ŝliwo ści i oczekiwa ń powiatu l ęborskiego zwi ązanych z rozwojem współpracy mi ędzynarodowej.

Do uwarunkowa ń na poziomie krajowym zaliczy ć mo Ŝna m.in.:  powstanie Narodowego Planu Rozwoju, Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, a tak Ŝe projektów innych narodowych strategii na lata 2007 – 2013,  aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego,  uwzgl ędnienie w Strategii przewidywanych zmian ram prawnych polityki regionalnej w Polsce,  powstanie nowych programów operacyjnych na kolejny okres bud Ŝetowania 2007-2013, za pomoc ą których dystrybuowane s ą środki pochodz ące z Unii Europejskiej.

Oprócz wskazanych powy Ŝej zmian decyduj ących o potrzebie aktualizacji zapisów Strategii Rozwoju Powiatu L ęborskiego istnieje szereg aspektów, które po prawie sze ścioletnim do świadczeniu w jej wdra Ŝaniu wymagaj ą udoskonalenia. Zaliczy ć tu mo Ŝna przede wszystkim:  uaktualnienie diagnozy stanu powiatu, co daje podstaw ę do lepszego sformułowania priorytetów rozwojowych,

3 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 efektywniejsze powi ązanie Strategii ze strategiami rozwoju województwa i kraju,  pełne dostosowanie do zasad programowania rozwoju obowi ązuj ących w Unii Europejskiej.

Strategia to dokument kreuj ący polityk ę rozwoju, wyra Ŝaj ący d ąŜ enia społeczno ści powiatu, okre ślaj ący zadania dla samorz ądu. Uaktualniona „Strategia Rozwoju Powiatu L ęborskiego na lata 2007 - 2013” spełnia ć będzie kilka zasadniczych funkcji. Po pierwsze - b ędzie to wa Ŝny materiał informacyjny dla inwestorów, prezentuj ący kierunki rozwoju powiatu, jego społecze ństwa i gospodarki. Po drugie - Strategia jako program działania stanowi ć b ędzie podstaw ę dobrego zarz ądzania przez administracj ę samorz ądow ą. Sformułowanie misji i celów strategicznych, jest punktem wyj ścia do ustalenia programów operacyjnych, jest tak Ŝe podstaw ą do zarz ądzania okre ślonymi zasobami materialnymi i finansowymi. Ponadto daje szans ę trafnego wydatkowania środków własnych, ubiegania si ę o środki krajowe oraz pomocowe Unii Europejskiej i mi ędzynarodowych instytucji finansowych. Zasadniczym kryterium oceny warto ści strategii jest realny i konstruktywny wpływ na rozwój społecze ństwa. Strategia jest form ą umowy społeczno – instytucjonalnej, której przygotowanie, realizacja i niezb ędne modyfikacje nast ępuj ą w miar ę zmieniaj ących si ę warunków społeczno – gospodarczych.

4 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

II. METODYKA

Powy Ŝszy dokument przygotowany został przez czteroosobowy zespół Pomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. składaj ący si ę z nast ępuj ących osób: Beata Sławskowska-Domurad – Dyrektor Działu Rozwoju Regionalnego, Marzena Piszko – Specjalista ds. funduszy europejskich, Ewa Krzaczkowska – Specjalista ds. rozwoju regionalnego, Krzysztof Rumpczick – Konsultant ds. strategii rozwoju. Aktualizacja strategii przebiegała metod ą eksperck ą, na podstawie konsultacji ze specjalistami z poszczególnych bran Ŝ. Prac ę rozpocz ęto zebraniem aktualnych danych na temat powiatu, danych statystycznych oraz uwarunkowa ń społeczno – gospodarczych. W trakcie opracowywania strategii wykorzystano obowi ązuj ące dokumenty planistyczne powiatu i gmin, materiały i opracowania udost ępnione przez Urz ąd Statystyczny, Urz ąd Pracy, informacje z Powszechnego Spisu Ludno ści i inne. Doło Ŝono wszelkich stara ń, by wykorzystane dane statystyczne oraz inne informacje, były mo Ŝliwie najbardziej aktualne. Zdecydowana wi ększo ść danych statystycznych dotyczy roku 2007 lub 2006. Zgromadzone dane stworzyły mo Ŝliwo ść dokonania analizy poziomu rozwoju powiatu, a tak Ŝe pokazały trendy rozwojowe i stały si ę podstaw ą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny mo Ŝliwo ści dalszego rozwoju powiatu l ęborskiego. Na podstawie zaktualizowanej diagnozy o stanie powiatu, dokonano ponownej analizy SWOT pokazuj ącej mocne i słabe strony powiatu (czynniki wewn ętrzne) oraz szanse i zagro Ŝenia (czynniki zewn ętrzne) pojawiaj ące si ę w jego otoczeniu. Bior ąc pod uwag ę wnioski z w/w analizy, cały obszar Ŝycia społeczno - gospodarczego postanowiono podzieli ć na pi ęć obszarów: gospodarka, społeczno ść , infrastruktura, przestrze ń i ekologia, w ramach których okre ślono poszczególne priorytety, działania i cel jaki ma zosta ć dzi ęki nim osi ągni ęty. Obszary te wydzielono maj ąc na uwadze polityk ę zrównowa Ŝonego rozwoju.

5 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

III. DIAGNOZA POWIATU L ĘBORSKIEGO

Powiat l ęborski ( kaszb. Lãbòrsczi pòwiôt ), jako jednostka samorz ądu terytorialnego, utworzony został w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej na mocy ustawy o wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego pa ństwa (Dz. U. Nr 96 poz. 603 z 1988 r). Jego siedzib ą jest miasto Lębork . Powiat le Ŝy w północno-zachodniej cz ęś ci województwa pomorskiego, a swym zasi ęgiem obejmuje obszar 707 km 2 na którym zamieszkuje 63693 mieszka ńców (stan na dzie ń 30.06.2007 r.). W skład powiatu wchodz ą: gminy miejskie: Lębork , Łeba , gminy wiejskie: Cewice , Nowa Wie ś L ęborska , Wicko , Główne sektory gospodarki to handel, usługi, rolnictwo i turystyka.

Rys. 1 Mapka powiatu l ęborskiego

Źródło: www.gminy.pl

6 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

III.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMIN POWIATU LĘBORSKIEGO

Gmina Nowa Wie ś L ęborska

Gmina Nowa Wie ś L ęborska, le Ŝy w północnej cz ęś ci powiatu – pradolinie rzeki Redy - Łeby, ma charakter typowo wiejski z przewag ą rolnictwa w gospodarce. Gmina Nowa Wie ś L ęborska ma obszar 270,39 km² i stanowi 38,25% powierzchni powiatu. Liczba ludno ści na dzie ń 30.06.2007 roku wynosiła 12 520 osób 1. W skład gminy wchodzi 18 sołectw. W gminie znajduje si ę kilkadziesi ąt zakładów produkcyjnych. Do najwi ększych nale Ŝą : • „Entrelec Polska” Sp. z o.o.-zakład produkcji urządze ń pomiarowych • Zakład Meblarski „Kraso ń” • „Abar” – producent konstrukcji stalowych i kontenerów Na terenie gminy znajduje si ę sze ść ko ściołów wpisanych do krajowego rejestru zabytków: • w Łebieniu z 1891 r. • w Janowicach z 1882 r. • w Garczegorzu z 1840 r. • w Chocielewku z 1918 r. • w Le śnicach z pocz ątku XX w. • w Nowej Wsi L ęborskiej z pocz ątku XX w. W gminie w okresie wiosenno-letnim odbywa si ę szereg imprez promuj ących region. Do najciekawszych nale Ŝą : • festyn rekreacyjno-folklorystyczny „Czar Kwitn ących Lip” w Redkowicach - impreza propaguje tradycyjne obrz ędy pszczelarskie, • Otwarty Bieg Przełajowy o Puchar Le śny pami ęci Tomasza Hopfera w Obliwicach - ogólnopolski bieg sołtysów, • Mi ędzynarodowy Maraton Ekologiczny.

Gmina Cewice

Gmina Cewice poło Ŝona jest w południowej cz ęś ci powiatu lęborskiego. Ma obszar 187,86 km² co stanowi 26,57% powierzchni powiatu. Liczba ludno ści zamieszkuj ąca gmin ę na dzie ń 30.06.2007 r. wynosiła 6885 osób 2. W skład gminy wchodzi 11 sołectw. Wi ększa cz ęść terenu gminy znajduje si ę w zbiegu obszaru krajobrazu chronionego. Pi ękne lasy, liczne jeziora, urokliwe rzeki i ł ąki decyduj ą o unikalnych warunkach przyrodniczo – krajobrazowych gminy. Dodatkowymi atutami s ą ciekawe zabytki architektoniczne i archeologiczne oraz liczne pomniki przyrody. Bogactwem gminy s ą lasy, które zajmuj ą około 61% jej powierzchni. Na południu przewa Ŝaj ą lasy iglaste, natomiast w cz ęś ci północnej wyst ępuj ą siedliska le śne z przewag ą buka i d ębu. Ró Ŝnorodno ść nisz ekologicznych pozwala na wyst ępowanie licznych

1 źródło GUS 2007 r. 2 źródło GUS 2007 r.

7 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______gatunków zwierz ąt: dzika, sarny, lisa, perkoza dwuczubego, łab ędzia niemego, czajki, bekasa i trzmielojada. Gmina Cewice ma charakter typowo rolniczy. Niewiele jest du Ŝych zakładów produkcyjnych, a prowadzona działalno ść gospodarcza obejmuje w wi ększo ści świadczenie usług z ró Ŝnego zakresu. Gospodarka w gminie charakteryzuje się umiarkowanym rozwojem. Do najwi ększych zakładów produkcyjnych zalicza si ę: • Drewcom Sp. z o.o. • „Provimi” – wytwórnia pasz, • „Ubój, Rozbiór, Przetwórstwo” – Zakład Usługowo-Handlowy w Cewicach, • Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe „Rze źnia Oskowo” w Oskowie, • Firma „Prohan”, • Firma „Krausdrew”, • Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe „Falcon”. Na terenie gminy, nieopodal wsi Kr ępkowice, ro śnie najstarszy na Pomorzu i jeden z najstarszych w Polsce d ąb szypułkowy „ Świ ętopełk” – jego wiek oceniany jest na około 700 lat. W 2004 r. utworzono 900 - metrow ą tras ę edukacyjno- przyrodnicz ą „D ąb Świ ętopełk”, na której ustawiono tablice informacyjne, opisuj ące walory przyrodnicze miejsc, w których odwiedzaj ący wła śnie si ę znajduj ą. Słu Ŝy ona tak Ŝe edukacji ekologicznej dzieci i młodzie Ŝy z całego województwa. Zabytki, które warto zobaczy ć w gminie Cewice:  Siemirowice - cmentarzysko kultury łu Ŝyckiej z XII – VII w. p.n.e.  Bukowina - ko ściół w p.w. Narodzenia NMP z 1725-1731 r.  Osowo - spichlerz z 1840 r.  Łebunia - ko ściół p.w. Michała Archanioła z 1870 r.  Cewice - dwór i park z XIX w. z zabytkowym drzewostanem buków i lip. Na terenie gminy odbywa si ę szereg imprez promuj ących region. Do najciekawszych nale Ŝą :  Rodzinny Festyn przy Jeziorze Brody,  Kolory Lasu - konkurs plastyczny,  „Rodno Mowa”- Gminny Konkurs Recytatorski Prozy i Poezji Kaszubskiej.

Gmina Wicko

Gmina Wicko le Ŝy w północnej cz ęś ci powiatu. Jej obszar zajmuje 216,08 km², co stanowi 30,56% powierzchni powiatu. Cze ść obszaru gminy le Ŝy w granicach Słowi ńskiego Parku Narodowego, pozostała cz ęść – w otulinie SPN. W skład gminy wchodzi 12 sołectw. Liczba ludno ści zamieszkuj ąca gmin ę na dzie ń 30.06.2007 roku wynosiła 5521 osób. 3 Wicko jest gmin ą o interesuj ących walorach przyrodniczych. Lasy zajmuj ą prawie 30% powierzchni gminy. Na jej terenie zarejestrowane s ą 24 pomniki przyrody, m.in. dęby i buki. Wody zajmuj ą 9% powierzchni gminy. Na terenie gminy znajduj ą si ę równie Ŝ dwa jeziora zatokowe Łebsko i Sarbsko. Nale Ŝy tak Ŝe zwróci ć uwag ę na unikatowe miejsca, jak rezerwaty przyrody: Le śno - wydmowy "Mierzeja Sarbska" o pow. 546,95 ha (w tym 227,17 ha w gminie Choczewo), uznany prawnie w 1976r.

3 źródło GUS 2007 r.

8 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Florystyczny "Nowe Wicko" o pow. 24,49 ha na zaro śniętym jeziorze w gminie Wicko, w odległo ści 1 km na zachód od miejscowo ści Wicko, uznany w 1984r. Torfowiskowo-le śny "Las Górkowski" o pow. 99,36 ha w gminie Wicko, 3 km na zachód od miejscowo ści Wicko przy drodze do Słupska, uznany w 1984r. Gmina Wicko ma charakter rolniczy. Główne gał ęzie gospodarki: rolnictwo, agroturystyka, i turystyka. Najwi ększe przedsi ębiorstwa produkcyjne to: Zakłady Torfowe „Hollas”, Przedsi ębiorstwo „Seeger” Sp. z o.o. Na terenie gminy, a dokładnie w Now ęcinie, znajduje si ę Ogród Ornitologiczny licz ący ponad 2000 okazów z całego świata. W miejscowo ści Białogarda istnieje najstarsze na Pomorzu Grodzisko wraz z rzemie ślniczym podgrodziem o pow. ponad 1 ha, poło Ŝone na wysoko ści ponad 60 m.n.p.m. Do zabytków które warto zobaczy ć w gminie Wicko nale Ŝą : Now ęcin - pałac murowany z XVI w., oraz kaplice grobowe z XIX w. – wiatrak murowany z 1765 r. Poraj – pałac, który w 1897 r. pełnił funkcj ę Instytutu Do świadczalno-Badawczego, a pó źniej szkoły, – pałac z 1660 r. przebudowany w poł. XIX w. W okresie wiosenno-letnim na terenie gminy odbywa si ę szereg imprez o charterze ogólnopolskim. Do najwi ększych nale Ŝą :  Ogólnopolskie Zawody w Rajdach Długodystansowych w Now ęcinie,  Ogólnopolskie Zawody w Podkuwaniu Koni w Now ęcinie,  Grand Prix Amatorów w śeglarstwie Deskowym nad Jez. Sarbsko k. Łeby. Gmina oferuje mo Ŝliwo ść wypoczynku nad jeziorami w otulinie Słowi ńskiego Parku Narodowego i na pla Ŝach nadmorskich. Przygotowane s ą o środki wypoczynkowe i kolonijne, pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne, kwatery prywatne, pola kempingowe oraz schronisko młodzie Ŝowe.

Gmina Łeba

Łeba jest najbardziej wysuni ęta na północ gmin ą powiatu lęborskiego. Jest gmin ą miejsk ą, ma obszar 14,8 km² co stanowi 2,09% powierzchni powiatu. Jest to jeden z najczystszych ekologicznie rejonów Polski. Łeba poło Ŝona jest bezpo średnio nad Morzem Bałtyckim oraz dwoma jeziorami Sarbsko i Łebsko. Liczba ludno ści zamieszkuj ąca Łeb ę w na dzie ń 30.06.2007 roku wynosiła 3849 osób 4. Najwa Ŝniejsze sektory gospodarki to: turystyka, gastronomia, rybołówstwo. Łeba promuje si ę m.in. jako KSI ĘSTWO, a do jej głównych atrakcji turystycznych nale Ŝy Słowi ński Park Narodowy i najwi ększe w regionie wydmy. Malownicze okolice oraz szlaki rowerowe i piesze sprzyjaj ą organizowaniu wycieczek i spacerów, a mikroklimat Łeby o podwy Ŝszonej zawarto ści soli i jodu działa leczniczo dla organizmu przez cały rok. Łeba posiada wr ęcz idealne warunki do uprawiania sportów wodnych takich jak: windsurfing, Ŝeglarstwo czy w ędkarstwo. O atrakcyjno ści miasta stanowi dogodna komunikacja drogowa oraz ponad 10 tys. miejsc noclegowych w nowoczesnych obiektach, wczasowych, hotelach i pensjonatach oraz rozbudowana sie ć gastronomiczna. Z wielu licznych atrakcji

4 źródło GUS 2007 r.

9 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______wymienimy wycieczki wodnym tramwajem do ruchomych wydm i wyrzutni rakiet, rejsy wycieczkowe po morzu, czy przeja ŜdŜki bajkow ą kolejk ą. Najciekawsze atrakcje turystyczne Łeby to m. in.: • domy rybackie z XIX w. • Hotel Neptun – dawny Dom Zdrojowy • pozostało ści murów gotyckiego ko ścioła św. Mikołaja z XIV w. • barokowy ko ściół z 1683r. z wie Ŝą szachulcow ą z XVIII w. • port jachtowy, • Miasteczko Western City. Najciekawsze imprezy promuj ące powiat to m.in. • Świ ęto Łeby, • Festiwal Pomuchla, • Puchar Słowi ński, Eliminacje M Ś i ME w Ŝeglarskiej klasie Optimist, • Ogólnopolski Bieg po Złocistej Pla Ŝy, • Mistrzostwa Świata w Ŝeglarskiej klasie OK Dinghy.

Gmina L ębork

Lębork ma obszar 17,86 km², co stanowi 2,53% powierzchni powiatu. Liczba ludno ści zamieszkuj ąca gmin ę na dzie ń 30.06.2007 roku wynosiła 34918 osób 5. Miasto L ębork posiada bardzo dogodne poł ączenia komunikacyjne. Le Ŝy bowiem przy mi ędzynarodowej trasie drogowej E28 Gda ńsk - Szczecin (droga krajowa nr 6). Z L ęborka jest tylko 30 km do nadmorskiej Łeby z jej portem i marin ą jachtow ą oraz do Słowi ńskiego Parku Narodowego z unikalnymi w Europie ruchomymi wydmami. 65 km na wschód zaczyna si ę Trójmiasto, a 55 km na zachód Słupsk. Do najbli Ŝszego portu pełnomorskiego w Gdyni jest ok. 60 km., a do portu lotniczego w Gda ńsku ok. 80 km. Miasto posiada niew ątpliwe walory krajobrazowe i przyrodnicze. Od północy i południa L ębork otaczaj ą cz ęś ciowo zalesione stoki wzgórz morenowych o mocno pofałdowanej rze źbie. Lasy zajmuj ą około 20% powierzchni miasta. Ze wzgl ędu na urozmaicone ukształtowanie terenu okolice L ęborka maj ą wyj ątkowo atrakcyjne warunki, na przykład do uprawiania turystyki rowerowej. Miasto jest o środkiem przemysłu elektromaszynowego, spo Ŝywczego oraz lekkiego. Do najwi ększych przedsi ębiorstw nalez ą m.in.:  "A.I.G." Sp. z o.o. Market Service • "AMG" Sp. z o.o. PPH • Farm Frites S.A. • NUMAFA Polska Spółka z o.o. • Przedsi ębiorstwo Produkcji Farmaceutyczno-Kosmetycznej „Profarm” Sp. Z o.o. • Przetwórnia Łososia Laurin Seafood Sp. z o.o. • Wienerberger Cegielnie L ębork Sp. z o.o. • Odlewnia śeliwa i Metali Nie Ŝelaznych SPOMEL Spółdzielnia • Przedsi ębiorstwo Przemysłu Drzewnego POLTAREX SP. z o.o. Do zabytków, które warto zobaczy ć w L ęborku nale Ŝą : • spichlerz solny z XVI w.

5 źródło GUS 2007r.

10 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• młyn i tzw. Dom Młynarza z przeł. XIV i XV w. • Baszta Bluszczowa z XIV w. • ko ściół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła z XIV w. • zamek krzy Ŝacki z XIV w. • budowle neogotyckie: ratusz z 1900 r., budynek poczty z 1905 r., ko ściół pw. NMP Królowej Polski z II poł. XIX w. zespół kamieniczek z przeł. XIX i XX w. W mie ści cyklicznie w okresie wiosenno-letnim odbywa si ę szereg imprez plenerowych oraz promuj ących miasto. Do najciekawszych nale Ŝą : • Jarmark św. Jakuba Apostoła, Patrona Miasta, • Bieg uliczny św. Jakuba Apostoła, • Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Mieczysława Stryjewskiego, • Mi ędzynarodowy Maraton Ekologiczny pam. Tomasza Hopfera.

III.2 RAPORT O STANIE POWIATU L ĘBORSKIEGO

A. ZASOBY LUDZKIE

W rozdziale tym przedstawiono charakterystyk ę powiatu l ęborskiego w zakresie demografii, o światy i pomocy społecznej, pomocy osobom niepełnosprawnym, ochrony zdrowia, kultury i sportu.

11 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 Demografia

TABELA NR 1. Liczba i struktura wieku ludno ści powiatu l ęborskiego w latach 2003 - 2007 Rok 2003 2004 2005 2006 2007 (na 30/06) Liczba Udział Liczba Udział Liczba Udział Liczba Udział Liczba Udział

osób % osób % osób % osób % osób % 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Ogółem 63561 63 606 63 708 63 912 63693 % % % % % Ludno ść powiatu MęŜ czy źni 31157 49,02% 31 192 49,04% 31 237 49,03% 31 314 49,00% 31187 48,96% ogółem Kobiety 32404 50,98% 32 414 50,96% 32 471 50,97% 32 598 51,00% 32506 51,04%

Ogółem 16447 25,88% 15 880 24,97% 15 517 24,36% 15 099 23,62% 14903 23,40% Ludno ść w wieku MęŜ czy źni (0-17) 8636 13,59% 8 346 13,12% 8 166 12,82% 7 924 12,40% 7837 12,30% przedprodukcyjnym Kobiety (0-17) 7811 12,29% 7 534 11,84% 7 351 11,54% 7175 11,23% 7066 11,09%

Ogółem 39548 62,22% 40 050 62,97% 40 459 63,51% 40 741 63,75% 40842 64,12% Ludno ść w wieku MęŜ czy źni (18-64) 20195 31,77% 20 452 32,15% 20 635 32,39% 20 822 32,58% 20903 32,82% produkcyjnym Kobiety (18-59) 19353 30,45% 19 598 30,81% 19 824 31,12% 19 919 31,17% 19939 31,30%

Ogółem 7566 11,90% 7 676 12,07% 7 732 12,14% 7 863 12,30% 7948 12,48% Ludno ść w wieku MęŜ czy źni 2326 3,66% 2 394 3,76% 2 436 3,82% 2 449 3,83% 2447 3,84% poprodukcyjnym (powy Ŝej 64) Kobiety (powy Ŝej 5240 8,24% 5 240 8,24% 5 296 8,31% 5 414 8,47% 5501 8,64% 60) Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny 2007r., www.stat.gov.pl

12 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

W celu lepszej prezentacji struktury ludno ści powiatu l ęborskiego, dane zawarte w Tabeli nr 1 przedstawiano na poni Ŝszym wykresie.

Rys. 2 Struktura ludno ści powiatu l ęborskiego w latach 2003-2006 i na dzie ń 30.06.2007r.

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny 2007r., www.stat.gov.pl

13 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

TABELA NR 2. Prognoza liczby mieszka ńców powiatu l ęborskiego do roku 2030

Wiek Wiek Wiek ROK Ogółem przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny

2002 63,51 16,95 39,04 7,51 2005 63,71 15,52 40,46 7,73 2010 64,66 13,65 42,04 8,96 2015 65,4 12,79 41,32 11,28 2020 66,14 12,61 39,81 13,73 2025 66,51 12,23 38,71 15,58 2030 66,3 11,45 38,31 16,54 Uwaga! Rok 2002 i 2005 – dane rzeczywiste Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2006 r.

TABELA NR 3. Prognoza liczby mieszka ńców powiatu l ęborskiego do roku 2030 wg płci i miejsca zamieszkania

Ogółem Miasta Wie ś Rok razem męŜ czy źni kobiety razem męŜ czy źni kobiety razem męŜ czy źni kobiety 2002 63509 31138 32371 39114 18819 20295 24395 12319 12076 2005 63708 31237 32471 38953 18707 20246 24755 12530 12225 2010 64661 31754 32907 39055 18811 20244 25606 12943 12663 2015 65395 32177 33218 38962 18796 20166 26433 13381 13052 2020 66143 32633 33510 38922 18831 20091 27221 13802 13419 2025 66513 32900 33613 38581 18721 19860 27932 14179 13753 2030 66302 32792 33510 37917 18403 19514 28385 14389 13996 Uwaga! Rok 2002 i 2005 – dane rzeczywiste Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2006 r.

14 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Rys. 3 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego wg grup wieku do 2030 roku.

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2006 r.

15 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Rys. 4 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego wg płci do 2030 roku.

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2006 r.

16 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Rys. 5 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego do 2030 roku wg miejsca zamieszkania.

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2006 r

17 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Analizuj ąc sytuacj ę demograficzn ą Polski nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe społecze ństwo starzeje si ę. Tendencja ta jest widoczna równie Ŝ w powiecie l ęborskim, co przedstawiaj ą tabele powy Ŝej. Wynika z nich, i Ŝ maleje liczba urodze ń, zwi ększa si ę za ś liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Mimo to, prognozy demograficzne dotycz ące ogólnej liczby mieszka ńców powiatu lęborskiego wykazuj ą korzystne tendencje. Liczba ludno ści na terenie powiatu b ędzie systematycznie wzrasta ć a Ŝ do roku 2025, a nast ępnie odnotuje si ę jej niewielki spadek. Jest to efekt dodatniego salda migracji mieszka ńców regionu, a tak Ŝe z innych cz ęś ci Polski, którzy inwestycje, głównie z zakresu budownictwa mieszkaniowego lokalizuj ą na terenach gmin powiatu (gł. okolice nadmorskie).

 Oświata

Edukacja przedszkolna Wychowanie przedszkolne w powiecie l ęborskim jest organizowane w przedszkolach publicznych i niepublicznych i w oddziałach przedszkolnych przy Szkołach Podstawowych. W powiecie l ęborskim funkcjonuje 17 przedszkoli. W samym L ęborku jest 6 oddziałów przedszkolnych, w tym 1 integracyjne. Liczba dzieci korzystaj ących z tych placówek systematycznie ro śnie. W 2005r. ucz ęszczało 970 dzieci, o 107 wi ęcej ni Ŝ rok wcze śniej. W 2006 r. do przedszkola ucz ęszczało 1012 dzieci, o 42 wi ęcej ni Ŝ w 2005 r.

Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne W 20 szkołach podstawowych działaj ących w gminach powiatu l ęborskiego pobiera nauk ę ł ącznie 4613 uczniów, z czego 1883 (51%) ucz ęszcza do szkół na terenach wiejskich powiatu. Natomiast w 12 gimnazjach uczy si ę 2949 uczniów, w tym 1147 (45%) w trzech gminach wiejskich.

TABELA NR 4. Liczba szkół podstawowych i gimnazjów w gminach powiatu lęborskiego 2006/2007

Gmina Liczba szkół Liczba uczniów Liczba Liczba uczniów podstawowych szkół gimnazjów gimnazjów podstawowych szkoły publiczne Lębork 4 2612 3 1439 Łeba 1 192 1 192 Cewice 5 605 1 363 Nowa Wie ś L. 6 824 4 574 Wicko 3 380 1 210 OGÓŁEM 19 4613 10 2778 szkoły niepubliczne Cewice 1 74 - - Lębork - - 2 171 OGÓŁEM POWIAT 20 4687 12 2949 Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku, 2007r.

18 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Szkolnictwo ponadgimnazjalne W powiecie l ęborskim funkcjonuj ą 2 Zespoły Szkół Ogólnokształc ących, 4 Zespoły Szkół Zawodowych i 1 Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy.

TABELA NR 5. Szkoły ponadgimnazjalne w powiecie l ęborskim (rok szkolny 2007/2008)

NAZWA SZKOŁY PUBLICZNEJ , TYP

Lp dzie ń 30.09.2007r. –wg SIO Liczba Liczba absolwentów absolwentów Liczba uczniów Liczba uczniów Liczba nauczycieli Liczba nauczycieli Liczba nauczycieli pełnozatrudnionych pełnozatrudnionych niepełnozatrudnionych niepełnozatrudnionych

1 Zespół Szkół Ogólnokształc ących nr 1 , ul. Dygasi ńskiego 14 w L ęborku 29 12 -I Liceum Ogólnokształc ące /mł./ 444 147 - I Uzupełniaj ące Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych (2- 85 29 - - letnia) 2 Zespół Szkół Ogólnokształc ących nr 2, ul. Marcinkowskiego 1 w L ęborku 31 18 - II Liceum Ogólnokształc ące /mł./ 471 166 - II Uzupełniaj ące Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych/dr/ 32 16 - - 3 Zespół Szkół Ekonomiczno –Handlowych ul. Dygasi ńskiego 14 w L ęborku 21 9 Szkoły ponadgimnazjalne: Technikum nr 1 w L ęborku 258 56 -Szkoła Policealna nr 1 (dla dorosłych 2 letnia) 52 24 -Technikum Uzupełniaj ące dla Dorosłych nr 1 w L ęborku 10 14 - - (3letnia) 4 Zespół Szkół Gospodarki śywno ściowej i Agrobiznesu , 60 14 ul. Warszawska 17 w L ęborku Szkoły ponadgimnazjalne : −Technikum nr 3: 858 193 -ekonomiczne 124 -hotelarstwa 223 -agrobiznesu 110 -technologii Ŝywno ści 109 40 -Ŝywno ści i gospodarstwa domowego 93 -ogrodnicze 86 -informatyk 73 organizacji usług gastronomicz. - Szkoła Policealna nr 3 w L ęborku /Zaw.. /stacjonarne/dr/ (tech. rachu. tech. inform , tech. hotel.) 44 42

19 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

5 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 43 13 ul. Marcinkowskiego 1 w L ęborku Szkoły ponadgimnazjalne: -III Liceum Profilowane, o profilu: 136 128 -socjalny, 136 - Technikum nr 4 (mechaniczne): 265 - mechanik, 78 - informatyk, 88 - technologii odzie Ŝy. 69 - teleinformatyk 30 -Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1, w zaw.: 347 120 - - - piekarz 8 - rze źnik - w ędliniarz 1 - tapicer 2 -mechanik monter maszyn i urz ądze ń, 91 -ślusarz, 5 86 -mechanik pojazdów samochodowych, 65 -sprzedawca, 1 -fryzjer, 16 blacharz samochodowy, - 21 -elektryk, 2 -złotnik jubiler, 5 -elektromechanik, 11 -monter elektronik, 28 -krawiec, 2 -stolarz, 2 -dekarz, 1 -obuwnik 6 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2, 60 16 ul. Pionierów 16 w L ęborku Szkoły ponadgimnazjalne - II Liceum Profilowane: 17 35 - - -zarz ądzanie informacj ą, 17 -Technikum nr 2: 280 65 -budownictwa, 91 - - -ochrony środowiska, 56 -technologii drewna, 16 65 -organizacji usług gastr. 52 -informatyk -Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2, w zaw.: 493 157 95 - - -sprzedawca, 65 kucharz małej gastronomii, - 14 -piekarz, 64 -murarz, 17 -operator obrabiarek skrawaj ących, 23 -malarz-tapeciarz, 64 -fryzjer, 43 -monter instalacji i urz ądze ń sanitarnych, 43 - stolarz, 28 -cukiernik, 37 -posadzkarz −Technikum Uzupełniaj ące dla Dorosłych nr 2 w L ęborku 54 - - - −-zaocz . podb. ZSZ (3-letnia) 7. Specjalny O środek Szkolno – Wychowawczy 192 49 2 -Szkoła Podstawowa Specjalna nr 2 w L ęborku 74 17 - - -Gimnazjum Specjalne nr 4 w L ęborku 61 22 - - -Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 4 w L ęborku 40 17 - - -Specjalna Szkoła Przysposabiaj ąca do Pracy w L ęborku 17

20 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku, 2007 r. Wi ększo ść z w/w szkół posiada atrakcyjn ą baz ę materialn ą – budynki, urz ądzenia laboratoryjne, a tak Ŝe rekreacyjne i sportowe, i nie ustaje w poszukiwaniu innowacyjnych podej ść do profili kształcenia i oryginalnych propozycji programowych. Wa Ŝną rol ę w procesie kształcenia odgrywaj ą nauczyciele. W Tabeli nr 6 przedstawiono liczb ę nauczycieli w przeliczeniu na etaty (dane za rok 2007).

TABELA NR 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według stopnia awansu zawodowego w przeliczeniu na etaty w roku 2007

Liczba nauczycieli Nazwa szkoły / placówki sta Ŝysta kontraktowy mianowany dyplomowany ogółem Szkoły ponadgimnazjalne Zespół Szkół Ogólnokształc ących nr 1 3,51 11,24 19 33,75 Zespół Szkół Ogólnokształc ących nr 2 0,28 1,38 13,76 22,88 38,3

Zespół Szkól Ekonomiczno- Handlowych 2,03 7,64 7,4 7,35 24,42 Zespół Szkół Gospodarki śywno ściowej i 15,35 14,8 36,1 66,25 Agrobiznesu Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 2,44 12,06 10,08 22,86 47,44 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 - 9,92 18,98 25,82 13,38 68,1 PCE Razem szkoły ponadgimnazjalne 14,67 58,92 83,1 121,57 278,26 SOSW Specjalny O środek Szkolno- 2,5 5 12,5 30 50 Wychowawczy (ł ącznie z internatem) Razem szkoły + SOSW 2,5 5 12,5 30 50 Placówki o światowo - wychowawcze Młodzie Ŝowy Dom Kultury 0,5 2 3,06 3,17 8,73

Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna 2 3,5 3,5 6 15

Powiatowe Ognisko Artystyczne 0,66 0,66 1,8 3,12 Razem placówki 2,5 6,16 7,22 10,97 26,85

RAZEM SZKOŁY + SOSW + PLACÓWKI 19,67 70,08 102,82 162,54 355,11 Źródło: Dane uzyskane ze sprawozda ń EN-3 na dzie ń 10.09.2007r.

Ponadto na terenie powiatu l ęborskiego istnieje 14 niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych. Niepubliczne szkoły dla młodzie Ŝy:  Angloj ęzyczne Społeczne Liceum Ogólnokształc ące w L ęborku,  Katolickie Liceum Ogólnokształc ące w L ęborku,  Społeczne Liceum Ogólnokształc ące w Łebie,  Społeczne Liceum Profilowane w Łebie,  Społeczne Technikum Technologii śywno ści i Hotelarstwa w Łebie. Niepublicznych szkoły dla dorosłych:  Prywatne Uzupełniaj ące Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych w L ęborku,  Prywatne Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych w L ęborku,  Prywatna Policealna Szkoła dla Dorosłych w L ęborku,

21 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 Zaoczne Liceum Uzupełniaj ące w L ęborku,  Zaoczne Liceum Ponadgimnazjalne w L ęborku,  Szkoła Policealna „EKSPERT” w L ęborku,  Społeczne Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych w Łebie,  Szkoła kosmetyczna „Akademie Pretki” w L ęborku,  Uzupełniaj ące Licem Ogólnokształc ące dla Dorosłych w Nowej Wsi L ęborskiej.

Szkoły wy Ŝsze Od pa ździernika 2006 r. działa w L ęborku Wydział Zamiejscowy Wy Ŝszej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni. Oferuje on do wyboru 3 specjalno ści: zarz ądzanie przedsi ębiorstwem, informatyka w zarz ądzaniu, zarz ądzanie w turystyce. Od pa ździernika 2007 roku swoj ą fili ę w L ęborku otworzyła równie Ŝ Wy Ŝsza Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna z Łodzi. W zale Ŝno ści od ilo ści osób ch ętnych, zamierza kształci ć na kierunkach takich jak: filologia angielska, germanistyka, pedagogika, socjologia, informatyka, transport, public relations. Oferuje ona studia I i II stopnia oraz studia podyplomowe. Wy Ŝsze szkoły w L ęborku stwarzaj ą szans ę na kontynuacj ę nauki i zdobycie wykształcenia na miejscu, bez dojazdów i kosztów z tym zwi ązanych.

W obszarze edukacji na uwag ę zasługuj ę równie Ŝ fakt, i Ŝ Starostwo wspiera coroczn ą organizacj ę Targów Edukacyjnych. Na terenie L ęborka działa tak Ŝe Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna.

 Bezrobocie W Powiatowym Urz ędzie Pracy w L ęborku na dzie ń 30 wrze śnia 2007r. zarejestrowanych było 4705 osób bezrobotnych. Stopa bezrobocia (wska źnik liczby bezrobotnych do liczby czynnych zawodowo ) wyniosła 20,4 %. Zarejestrowanych było 2977 kobiet (63,3%) oraz 1728 m ęŜ czyzn (36,7%). Stan przedstawia Tabela nr 7.

TABELA NR 7. Stan i struktura bezrobocia (stan na 30 wrze śnia 2007r.)

Bezrobotni Kobiety Liczba Miasto / Gmina z prawem do zasiłku bezrobotnych osoby % osoby % POWIAT 4705 758 16,1 2977 63,3 LĘBORK 2207 372 16,9 1511 68,5 ŁEBA 295 39 13,2 126 42,7 CEWICE 691 105 15,2 439 63,5 NOWA WIE Ś L ĘBORSKA 1094 155 14,2 676 61,8 WICKO 418 87 20,8 225 53,8 Źródło: dane - Powiatowy Urz ąd Pracy w L ęborku, 2007r.

Dla porównania, w Tabeli nr 8, przedstawiono stan i struktur ę bezrobocia na dzie ń 30.06.2007r.

22 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

TABELA NR 8. Stan i struktura bezrobocia (stan na 30 czerwca 2007r.)

Bezrobotni Kobiety Liczba Miasto / Gmina z prawem do zasiłku bezrobotnych osoby % osoby % POWIAT 5226 849 16,25 3206 61,35 LĘBORK 2525 399 15,80 1648 65,27 ŁEBA 328 53 16,16 146 44,51 CEWICE 742 117 15,77 465 62,67 NOWA WIE Ś L ĘBORSKA 1148 173 15,07 689 60,02 WICKO 483 107 22,15 258 53,42 Źródło: dane - Powiatowy Urz ąd Pracy w L ęborku, 2007r.

Wska źnik bezrobocia w powiecie l ęborskim – 20,4%, jest jednym z najwy Ŝszych w województwie pomorskim, dla którego stopa bezrobocia na dzie ń 30 wrze śnia 2007r. wyniosła 11,6%, (dla porównania średnia krajowa stopa bezrobocia kształtuje si ę na takim samym poziomie 11,6 %, natomiast podregionu słupskiego 18,6%).

Kształtowanie si ę stopy bezrobocia przedstawiono w Tabeli nr 9 oraz zobrazowano na rysunku 6.

23 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

TABELA NR 9. Stopa bezrobocia – w % aktywnych zawodowo: Polska/województwo/podregion/powiat w latach 2005-2007, w okresach półrocznych

Rok 2005 2006 2007 Miesi ąc XII III VI IX XII I II III IV V VI IX polska 17,6 17,8 15,9 15,2 14,9 15,1 14,9 14,4 13,7 13 12,4 11,6 woj. pomorskie 19,2 19,3 17,2 16 15,5 15,7 15,5 14,9 14,1 13,5 12,9 11,6 podregion słupski 28,1 28,1 25,8 24,4 24,3 24,4 24,2 23,5 22,4 21,5 20,5 18,6 powiat l ęborski 28,3 29,4 26,9 25,9 26,5 26,9 26,6 25,5 24,2 23,3 22,4 20,4 Źródło: GUS 2007 r.

Rys. 6 Kształtowanie si ę stopy bezrobocia w powiecie l ęborskim na tle podregionu słupskiego, województwa pomorskiego oraz Polski

Źródło: GUS 2007 r.

24 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Liczb ę bezrobotnych według sta Ŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy ilustruje poni Ŝsza Tabela nr 10 (stan na 30 czerwca 2007r.)

TABELA NR 10. Czas pozostawania bez pracy (stan na 30 czerwca 2007r.)

% Liczba Czas pozostawania do liczby bezrobotnych bez pracy bezrobotnych OGÓŁEM ogółem Do 1 miesi ąca 278 5,3% 1 – 3 384 7,3% 3 – 6 504 9,6% 6 – 12 896 17,1% 12 – 24 1154 22,1% Powy Ŝej 24 miesi ęcy 2010 38,5% O G Ó Ł E M 5226 100,0% Źródło: dane GUS, www.stat.gov.pl, 2007 r.

TABELA NR 11. Bezrobotni w powiecie l ęborskim wg wybranych kategorii

Lp. Liczba zarejestrowanych Kategoria bezrobotnych 30.06.2007r. 30.09.2007r.

1. Do 25 roku Ŝycia 920 806 2. Które uko ńczyły szkoł ę wy Ŝsz ą do 27 roku 18 18 Ŝycia 3. Długotrwale bezrobotne 3681 3.299 4. Powy Ŝej 50 roku Ŝycia 1175 1.107 5. Bez kwalifikacji zawodowych 1080 963 6. Samotnie wychowuj ące co najmniej jedno 316 306 dziecko do 7 roku Ŝycia 7. Niepełnosprawni 221 205 8. Osoby w okresie do 12 miesi ęcy od dnia 72 119 uko ńczenia nauki 9. Cudzoziemcy 9 8 Źródło: dane - Powiatowy Urz ąd Pracy w L ęborku, 2007 r.

W powy Ŝszej Tabeli nr 11 zestawiono bezrobotnych wg wybranych kategorii. W stosunku do danych z dnia 30.06.2007 w wi ększo ści kategorii nast ąpiły spadki liczby osób. Wyj ątek stanowi ą „osoby w okresie do 12 miesi ęcy od dnia zako ńczenia nauki” – co mo Ŝe wynika ć z faktu rejestracji w ewidencji osób bezrobotnych tzw. „świe Ŝo upieczonych” absolwentów. Natomiast omawiaj ąc naj świe Ŝsze dane z dnia 30 wrze śnia 2007r. - wi ększo ść w śród bezrobotnych stanowi ą osoby długotrwale bezrobotne – 70,1%. Wśród osób długotrwale bezrobotnych kobiety stanowi ą a Ŝ 66,5 % (2.194 osoby). Bezrobotne kobiety w śród osób które s ą w szczególnej sytuacji na rynku pracy:

25 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 do 25 roku Ŝycia 62,3 %,  powy Ŝej 50 roku Ŝycia 51,9 %,  bez kwalifikacji zawodowych 66,5 %,  samotnie wychowuj ące co najmniej jedno dziecko do 7 roku Ŝycia 92,8 %,  niepełnosprawni 63,9 %. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych dominuj ą osoby bez kwalifikacji zawodowych (wykształcenie podstawowe i niepełne podstawowe oraz gimnazjalne), stanowiły one 35,6% ogółu bezrobotnych (dane na 30 czerwca 2007r.). Drug ą pod wzgl ędem liczebno ści populacj ę stanowi ą bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym – 31 %. Najmniej bezrobotnych legitymuje si ę dyplomem wy Ŝszej uczelni, bo zaledwie 3,7%. Liczb ę bezrobotnych według grup wieku oraz poziomu wykształcenia na koniec czerwca 2007r. ilustruje tabela nr 12.

TABELA NR 12. Bezrobotni według wieku oraz poziomu wykształcenia. (stan na 30 czerwca 2007)

A- grupy wiekowe Liczba % do liczby B- wykształcenie bezrobotnych bezrobotnych OGÓŁEM ogółem A – grupy wiekowe Do 24 lat 920 17,6% 25-34 lata 1424 27,2% 35-44 lata 1026 19,6% 45-54 lata 1413 27,0% 55 i wi ęcej 443 8,5%

B – wykształcenie Wy Ŝsze 195 3,7% Policealne i średnie zawodowe 1107 21,2% Średnie ogólnokształc ące 442 8,5% Zasadnicze zawodowe 1621 31,0% Podstawowe, gimnazjalne i 1861 niepełne podstawowe 35,6% OGÓŁEM 5226 100% Źródło: dane GUS, www.stat.gov.pl , 2007 r.

Na przełomie wrze śnia 2007r. zarejestrowało si ę 195 osób do 25 roku Ŝycia, tj. 38,4% ogółu nowo rejestrowanych. W śród tej populacji 101 osób ( 51,8 %) po raz pierwszy zgłosiło si ę do Urz ędu celem rejestracji. Pozostałe 94 osoby (48,2%) powróciły po raz kolejny do ewidencji bezrobotnych. W grupie powracaj ących odnotowano 14 osób po zako ńczeniu sta Ŝu. Analizuj ąc udział młodych bezrobotnych według gmin powiatu lęborskiego to najwy Ŝszym wska źnikiem bezrobotnych do 25 roku Ŝycia charakteryzuje si ę gmina Wicko – 22,7%. Najni Ŝszy wska źnik wyst ępuje w mie ście Łeba – 11,5%. W strukturze młodych bezrobotnych dominuj ą kobiety - 62,3% (502 osoby). Z ewidencji bezrobotnych we wrze śniu br. wył ączono 236 osób w wieku do 25 lat, tj. 34,5% ogółu wył ączonych. Powodem wył ączenia z ewidencji bezrobotnej młodzie Ŝy było mi ędzy innymi:  podj ęcie pracy przez 84 osoby,

26 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 rozpocz ęcie szkolenia przez 59 osób,  nie potwierdzenie gotowo ści do podj ęcia pracy przez 37 osób,  rozpocz ęcie sta Ŝu przez 33 osoby. Na dzie ń 30.09.2007r. w ewidencji bezrobotnych znajdowały si ę 2.203 osoby zamieszkałe na wsi. Bezrobotni tej populacji stanowili 46,8% ogółu zarejestrowanych. Kobiety zamieszkałe na wsi stanowi ą 60,8% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi tj. 1.340 kobiet. W śród ogółu kobiet zarejestrowanych w ewidencji Urz ędu współczynnik kobiet zamieszkałych na wsi jest ni Ŝszy i wynosi 45,0%.

 Ochrona zdrowia Na terenie powiatu l ęborskiego znajduje si ę Samodzielny Publiczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej w L ęborku, dysponuj ący 289 łó Ŝkami, ambulatoryjn ą opiek ą specjalistyczn ą, pracowniami diagnostycznymi, działem rehabilitacyjnym oraz zespołami ratownictwa medycznego. Organem Zało Ŝycielskim SPSZOZ w L ęborku jest Rada Powiatu L ęborskiego. Zakres udzielanych świadcze ń przez SPSZOZ w L ęborku to:  udzielanie świadcze ń stacjonarnych osobom, których stan zdrowia wymaga przebywania w szpitalu,  udzielanie świadcze ń zapobiegawczo – leczniczych w formie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,  udzielanie pomocy dora źnej w stanach nagłych zachorowa ń zwi ązanych z wypadkiem, urazem, zagro Ŝeniem Ŝycia lub porodem. W SPSZOZ w L ęborku zatrudnionych jest ok. 560 pracowników w tym 82 lekarzy, 212 piel ęgniarek i poło Ŝnych, 46 techników medycznych 18 pracowników z innym wy Ŝszym wykształceniem medycznym 6. W szpitalu w L ęborku średnio rocznie leczy si ę 12 450 chorych i realizuje ok. 75 tys. osobodni, za ś średni czas pobytu chorego wynosi 6,0 doby. Szpital w L ęborku hospitalizuje corocznie ok. 30% pacjentów spoza powiatu lęborskiego. W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej ilo ść udzielonych porad na rzecz pacjentów spoza powiatu l ęborskiego wynosi 13%. W zakresie ratownictwa medycznego SPSZOZ w L ęborku dysponuje całoroczn ą karetk ą R (specjalistyczn ą), całoroczn ą karetk ą W (podstawow ą) oraz sezonow ą karetk ą W (podstawow ą) w Łebie. Zakład prowadzi działalno ść w oparciu o nast ępuj ące oddziały:  Szpitalny Oddział Ratunkowy,  Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii – 6 łó Ŝek,  Oddział Chorób Wewn ętrznych i Kardiologii – 72 łó Ŝka,  Oddział Poło Ŝniczy, Patologii Ci ąŜ y i Ginekologii - 53 łó Ŝka,  Oddział Chirurgiczny Ogólny – 38 łó Ŝek,  Oddział Pediatryczny – 30 łó Ŝek,  Oddział Chirurgii Urazowo – Ortopedycznej – 28 łó Ŝek,  Oddział Psychiatryczny – 40 łó Ŝek,  Oddział Neonatologiczny – 22 łó Ŝka. Świadczenie usług w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej odbywa si ę w oparciu o poradnie specjalistyczne:  Poradnia Kardiologiczna,  Poradnia Onkologiczna,  Poradnia Neonatologiczna,

6 Źródło: ZPSZOP w L ęborku, 2007 r.

27 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 Poradnia Patologii Ci ąŜ y,  Poradnia Alergologiczna,  Poradnia Diabetologiczna,  Poradnia Endokrynologiczna,  Poradnia Nefrologiczna,  Poradnia Chirurgii Ogólnej,  Poradnia Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej,  Poradnia Logopedyczna. Na terenie SPSZOZ wykonywane s ą świadczenia zdrowotne w:  Stacji Dializ w zakresie dializoterapii – 13 stanowisk do dializoterapii,  Dziale Fizjoterapii w zakresie fizjoterapeutycznych zabiegów ambulatoryjnych oraz lekarskiej ambulatoryjnej opiece rehabilitacyjnej,  Pracowni Endoskopowej badania endoskopowe przewodu pokarmowego,  Pracowni Diagnostyki Obrazowej badania tomografii komputerowej, rtg, usg, usg serca, usg doppler,  Pracowni Diagnostyki Kardiologicznej badania elektrokardiograficzne. Do najistotniejszych przyczyn zgonów mieszka ńców powiatu l ęborskiego nale Ŝy zaliczy ć choroby nowotworowe, choroby krwi i narz ądów krwiotwórczych oraz niektóre choroby przebiegaj ące z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych, zaburzenia wydzielania wewn ętrznego, stanu od Ŝywiania i przemiany metabolicznej, choroby układu nerwowego i układu kr ąŜ enia, udary mózgowe, choroby układu oddechowego. W powiecie l ęborskim odnotowuje si ę najwy Ŝsz ą w województwie pomorskim umieralno ść z powodu chorób układu oddechowego. Struktura lecznictwa otwartego w powiecie l ęborskim oparta jest na:  niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej,  indywidualnych specjalistycznych praktykach lekarskich,  indywidualnych specjalistycznych praktykach stomatologicznych,  indywidualnych praktykach pielęgniarskich,  grupowych praktykach piel ęgniarskich. Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego, w roku 2006 w powiecie lęborskim funkcjonowało 30 placówek opieki zdrowotnej, w tym 29 to placówki niepubliczne. Zarejestrowano 20 praktyk lekarskich w miastach oraz 4 na wsiach.

 Kultura Wa Ŝnym stymulatorem rozwoju społecznego s ą elementy infrastruktury kulturalnej. Powiat l ęborski ma bardzo rozbudowan ą i Ŝywo rozwijaj ącą si ę sfer ę aktywno ści kulturalnej. Natomiast baza materialna tej dziedziny usług publicznych na terenie powiatu jest do ść ograniczona. Do głównych propagatorów kultury w powiecie nale Ŝy zaliczy ć:  Muzeum w L ęborku ze zbiorami sztuki dawnej, eksponatami archeologicznymi i etnograficznymi,  Miejski Dom Kultury w Łebie,  Młodzie Ŝowy Dom Kultury w L ęborku,  Gminne O środki Kultury w Cewicach, Nowej Wsi L ęborskiej i Wicku,  biblioteki miejskie i gminne,  kina: w L ęborku (w chwili obecnej nieczynne) i w Łebie,  Szkoł ę Muzyczn ą I stopnia w L ęborku,  Lęborsk ą Fundacj ę Kultury,  Galerie w L ęborku i w Łebie,

28 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 Powiatowe Ognisko Artystyczne w L ęborku,  Centrum Sportu i Rekreacji w L ęborku. Ośrodki te s ą organizatorami coraz wi ększej ilo ści cyklicznych imprez kulturalnych o randze ogólnopolskiej, jak cho ćby Ogólnopolski Konkurs Literacki im. M. Stryjewskiego organizowany w listopadzie, a nawet mi ędzynarodowej. Coraz wi ększ ą popularno ść mi ędzynarodow ą uzyskuje organizowana przez L ęborsk ą Fundacj ę Kultury - Mi ędzynarodowa Enklawa Malarzy organizowana we wrze śniu w Łebie. Mi ędzynarodow ą obsad ę posiadaj ą równie Ŝ organizowane na terenie powiatu imprezy sportowe. Do najwa Ŝniejszych imprez sportowych nale Ŝy zaliczy ć:  Mi ędzynarodowe Mistrzostwa Polski w W ędkarstwie Morskim (maj),  Puchar Polski „A” w Windsurfingu klasa Funbard (czerwiec),  Mi ędzynarodowy Maraton Ekologiczny pami ęci Tomasza Hopfera i Mistrzostwa Polski Weteranów w Maratonie (czerwiec),  Mi ędzynarodowe Mistrzostwa Polski w Windsurfingu klasa Funboard (sierpie ń),  śeglarskie Mistrzostwa Świata w klasie OK. Dinghy (sierpie ń),  Ogólnopolski Bieg po Złocistej Pla Ŝy (sierpie ń),  Indywidualne biegi przełajowe o Grand Prix L ęborka (marzec-listopad).

29 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

B. JAKO ŚĆ śYCIA I BEZPIECZE ŃSTWO MIESZKA ŃCÓW

W rozdziale tym przedstawiono charakterystyk ę powiatu w zakresie stanu środowiska naturalnego, strefy technicznej, bezpiecze ństwa i zagospodarowania przestrzennego.

I. Środowisko przyrodnicze powiatu l ęborskiego

 Walory powiatu l ęborskiego Poło Ŝenie geograficzne powiatu, dost ępno ść do morza, jeziora, bagna i lasy sprawia, Ŝe jest on jednym z bardziej malowniczych regionów województwa pomorskiego. Wyst ępuj ą tu naturalne pla Ŝe, ruchome wydmy, dzikie nie zmienione gospodark ą człowieka zak ątki i malownicze miejsca oraz interesuj ące formy krajobrazu. W bliskim s ąsiedztwie znajduje si ę Słowi ński Park Narodowy, uznany przez UNESCO Światowym Rezerwatem Biosfery. Według regionalizacji fizycznogeograficznej powiat nale Ŝy do podprowincji Pobrze Ŝa i Pojezierza Południowobałtyckiego, a w podziale na jednostki średnie (mezoregiony) południowa cz ęść powiatu nale Ŝy do Pojezierza Kaszubskiego, północna do Pobrze Ŝa Kaszubskiego i Wybrze Ŝa Słowi ńskiego. Charakterystyczn ą form ą geograficzn ą jest pradolina Łeby - Redy dziel ąca obszar powiatu na cz ęść północn ą i południow ą. Po przybraniu przez ni ą w dolnym biegu rzeki kierunku południkowego, stanowi ona stref ę graniczn ą mi ędzy istniej ącymi przez wiele wieków jednostkami organizacji polityczno-terytorialnej, znanymi z historii jako Ziemia L ęborska i Ziemia Słupska (rz. Łeba do dzi ś dzieli powiaty słupski i l ęborski).

 Klimat Decyduj ący wpływ na klimat powiatu ma bliskie s ąsiedztwo Bałtyku, który działaj ąc jak olbrzymi regulator ciepła powoduje łagodniejsze jak w gł ębi kraju zimy i mniej upalne lata. Północna cz ęść powiatu le Ŝy w strefie silnych wiatrów a wi ęc o du Ŝych zasobach energii. Kilkukilometrowy pas wzdłu Ŝ morza to obszar o korzystnych warunkach nasłonecznienia, a cało ść warunków klimatycznych wskazuje na wysokie (m. in. w okresie jesiennym) walory uzdrowiskowe. Zdrowe powietrze, czyste i wolne od pyłów, łatwo przepuszcza promienie ultrafioletowe i podczerwone. Dla zdrowotnych warunków szczególnie w miejscowo ściach nadmorskich nie bez znaczenia jest zwi ększona zawarto ść niektórych składników chemicznych zwłaszcza jodu wyst ępuj ącego w powietrzu, wodzie i ro ślinno ści morskiej.

 Uwarunkowania ochrony środowiska przyrodniczego Obszary prawnie chronione na obszarze powiatu zajmuj ą 27% ogólnej powierzchni powiatu. Formy ochrony przyrody w powiecie l ęborskim:

• Park Narodowy: • Nazwa: Słowi ński Park Narodowy • Lokalizacja: jest poło Ŝony w obszarze dwóch powiatów l ęborskiego i słupskiego. W powiecie l ęborskim znajduje si ę na terenie miasta Łeby i gminy Wicko.

30 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Wielko ść : 32744,03 ha w tym 11171,14 ha stanowi ą wody Bałtyku, z tego w obszarze powiatu l ęborskiego znajduje si ę 2743,97 ha • Główne walory przyrodnicze: Jeden ze Światowych Rezerwatów Biosfery, niezwykle atrakcyjny turystycznie z unikalnymi na skal ę europejsk ą wydmami ruchomymi przesuwaj ącymi si ę z pr ędko ści ą dochodz ącą do 15 m rocznie, z przybrze Ŝnymi jeziorami Gardno i Łebsko oraz przylegaj ącymi do nich terenami. Wyst ępuje tu bogactwo i ró Ŝnorodno ść flory i fauny, min. endeniczny gatunek siei łebskiej. Prawie 20% zbiorowisk ro ślin wydmowych, borowych, torfowiskowych i ł ąkowych nie wyst ępuje poza terenem SPN lub ma w nim główne centrum rozmieszczenia w Polsce. Torfy wysokie poło Ŝone w obr ębie SPN zostały obj ęte rezerwatem przyrody o ogólnej powierzchni 314,63 ha z czego 30,76 ha znajduje si ę w powiecie l ęborskim. Park obfituje w miejsca l ęgowe i Ŝerowiska około 250 gatunków ptaków, co stanowi prawie 75% awiafauny Polski. Kompleksy le śne i ł ąki s ą miejscem wyst ępowania bardzo licznej populacji jelenia, sarny, dzika, lisa i kuny. Rzadziej mo Ŝna spotka ć gronostaje, wydry, daniele i łososie. W strefie przybrze Ŝnej Bałtyku obserwowane bywaj ą zagro Ŝone wygini ęciem foki i mor świny. Niezwykł ą urod ę SPN kształtuj ą zaskakuj ące kontrasty. S ąsiaduj ą tutaj bezpo średnio ze sob ą skrajnie odmienne środowiska. Wzajemnie si ę przenikaj ą biocenozy wydmowe, le śne, bagienne, wodne i ł ąkowe. Na terenie parku znajduj ą si ę rezerwaty przyrody z tego 30% obszarów obj ętych jest ochron ą ścisł ą i 14% cz ęś ciow ą.

• Rezerwaty przyrody: • Nazwa: Mierzeja Sarbska • Lokalizacja: Miasto Łeba • Wielko ść : pow. 546,63 ha, z czego w mie ście Łeba 300 ha, w gm. Wicko 29,09 ha • Główne walory przyrodnicze: Rezerwat krajobrazowy poło Ŝony na pograniczu powiatu l ęborskiego i wejherowskiego. Poza Słowi ńskim Parkiem Narodowym, jedyna na polskim wybrze Ŝu z ruchomymi wydmami parabolicznymi. Znajduj ą si ę tu bardzo cenne zagł ębienia wypełnione torfem i dobrze zachowane bory ba Ŝynowe oraz olsy. Ostoja puchacza. Jeden z najcenniejszych rezerwatów na polskim wybrze Ŝu. • Nazwa: Nowe Wicko • Lokalizacja gm. Wicko, poło Ŝony w dolinie Łeby na zachód od wsi Wicko • Wielko ść 24,49 ha • Główne walory przyrodnicze: Rezerwat florystyczny, chroni silnie zaro śni ęte jezioro eutrofizyczne oraz zbiorowiska szuwarowe, zaro śla łozowe, oles, ł ęg i brzezin ę bagienn ą. Najcenniejsze elementy florystyczne to: narecznica grzebieniasta oraz chronione gatunki - woskownica europejska, porzeczka czarna i kruszyna pospolita. • Nazwa: Las Górkowski

31 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Lokalizacja: Rezerwat poło Ŝony w gm. Wicko, na terenie Nadle śnictwa Lębork w Obr ębie Łeba, przy osadzie Górka • Wielko ść : 99,36 ha • Główne walory przyrodnicze: Rezerwat chroni zbiorowiska ro ślinne wykształcone na glebach torfowych oraz obszar naturalnej retencji wodnej. Rezerwat stanowi enklaw ę le śną poło Ŝon ą w śród rozległych połaci ł ąk doliny Łupawy. Tworz ą j ą fitocenozy brzeziny bagiennej z udziałem bagna zwyczajnego, boru mieszanego sosnowo - d ębowego oraz olszyny bagiennej. W podszycie wyst ępuje wiele gatunków chronionych m. in. konwalia majowa, paprotka zwyczajna, porzeczka czarna, kruszyna pospolita i kalina koralowa. Rezerwat stanowi ostoję licznych gatunków ptaków i ssaków. • Nazwa: Karli ńskie Źródliska • Lokalizacja: gmina Cewice • Wielko ść : 3,22 ha • Główne walory przyrodnicze: Rezerwat obejmuje nisz ę źródliskow ą z licznymi wysi ękami i wypływami źródeł oraz fragmenty wysoczyzny morenowej bezpo średnio j ą otaczaj ące. Teren ten posiada liczne walory przyrodnicze. Za najwa Ŝniejsze z nich uznano: zło Ŝe torfowe o mi ąŜ szo ści si ęgaj ącej około 200 cm i średnicy około 150 m, siedliska przyrodnicze znaczenia europejskiego, bogat ą flor ę ro ślin naczyniowych licz ącą 267 gatunków, znaczne walory krajobrazowe.

• Park krajobrazowy (w trakcie projektowania): • Nazwa: L ęborski Park Krajobrazowy • Lokalizacja: m. L ębork • Wielko ść : 263,76 ha • Główne walory przyrodnicze: Najwi ększy powierzchniowo obiekt, który powinien zosta ć obj ęty ochron ą. W jego skład powinny wej ść wzgórza morenowe w kraw ędziowej strefie Pojezierza Kaszubskiego, w południowej cz ęś ci miasta, a tak Ŝe sto Ŝki napływowe u podnó Ŝa wzgórz.

• Obszary chronionego krajobrazu: • Nazwa: "Fragment Pradoliny Łeby i wzgórza morenowe na południe od Lęborka" • Lokalizacja: na południe od L ęborka • Wielko ść : powierzchnia 16731 ha, w tym 16 131 pow. l ęborski, 600 ha - pow. słupski. • Główne walory przyrodnicze: Przewa Ŝa krajobraz strefy kraw ędziowej Pradoliny Łeby - Redy. Zbocza i kraw ędzie pradoliny oraz na południe od nich poło Ŝone wzgórza morenowe porastaj ą lasy o bogatym składzie gatunkowym i zró Ŝnicowanej strukturze wiekowej. Urok tego obszaru podkre śla szeroka pradolina, przełomy rzek Unieszynki, Sitnicy i Okalicy oraz tereny poło Ŝone po wschodniej stronie Jeziora Lubowidzkiego. Jest to miejsce rekreacji dla mieszka ńców L ęborka.

32 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Pomniki przyrody - ilo ść z uwzgl ędnieniem rodzaju • istniej ące - 105 drzew • projektowane - miasto L ębork - 22 drzewa • Ponadto w powiecie l ęborskim mamy pomnik przyrody - kwitn ący bluszcz pospolity w Łebuni, który nie jest uj ęty w rejestrze, poniewa Ŝ jest chroniony ustawowo, co okre śla RMO ŚZNiL z dnia 5 kwietnia 1995r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin.

• Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe (w trakcie projektowania): • Nazwa: Dr ętowskie Buczyny - 34,80 ha • Przedmiotem ochrony tego zespołu powinny zosta ć zbiorowiska kwa śnych buczyn z przeszło 100-letnim drzewostanem, a tak Ŝe gr ądów pomorskich i lasów d ębowo - bukowych.

• UŜytki ekologiczne : • Nazwa: Dolina Świniuchy • Lokalizacja Dolina poło Ŝona wzdłu Ŝ cmentarza komunalnego w Lęborku • Wielko ść 4,16 ha • Dolina w ąskiego (1,5 – 2,0 m), silnie meandruj ącego strumienia. Płaty gr ądu pomorskiego o zachowanej strukturze florystycznej i z ok. 120 – letnim drzewostanem, a tak Ŝe powierzchnie łegu przystrumykowego i boru miesznego. Na niewielkiej powierzchni (4,16 ha) wyst ępuje tu skupienie bardzo licznych chronionych i rzadkich gatunków ro ślin, m.in. Kokoryczka okółkowa Polygonatum verticillatuym, przetacznik górski Veronica montana, tr ędownik skrzydłowaty Scrophularia umbrosa, dąbrówka piramidalna Ajuga pyramidalis. • Nazwa: Piacewskie Murawy • Lokalizacja L ębork, pod trakcj ą wysokiego napi ęcia • Wielko ść 1,44 ha • Niewielki fragment muraw napiaskowych. Powstały one na wylesionym siedlisku boru mieszanego, który wykształcił si ę na silnie przemytych i ubogich glebach rdzawych zalegaj ących w obr ębie sto Ŝka napływowego. Murawy te w nieznacznym stopniu zarastaj ą sosn ą pochodz ącą z samosiewu, w mniejszym stopniu tak Ŝe brzoz ą. W runie dominuje szczotlicha siwa Corynephorus canescens i kostewa czerwona Festuca rubra oraz jastrz ębiec kosmaczek Hieracium pilosella. Jest to stanowisko bardzo bogatej populacji kocanek piaskowych Helichrysum arenarium i zawci ągu pospolitego Armeria elongata. • Nazwa: L ęborskie Bluszcze • Lokalizacja L ębork, ul. Władysława IV • Wielko ść 5,84 ha • Fragment zieleni wysokiej. Drzewostan sosnowy pochodz ący z sadzenia, wprowadzony na siedlisko gr ądu pomorskiego, o czym świadczy m.in. bardzo zró Ŝnicowany skład gatunkowy podszytów z dębem, wi ązem, leszczyn ą i grabem. Przedmiotem ochrony tego uŜytku jest ok. 200 egzemplarzy bluszczu pospolitego Hedera helix

33 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

wspinaj ącego si ę na drzewa, kwitn ącego i owocuj ącego. Niektóre z pędów bluszczu osi ągaj ą obwody do 20 cm. Walory obiektu podnosi tez stanowisko paprotki zwyczajnej Polypodium vulgare. • Nazwa: • lokalizacja Krakulice, Gm. Wicko • wielko ść 314,63 ha • kompleks torfowisk, mokradła

 Ochrona dziedzictwa kulturowego Obiekty dziedzictwa kulturowego koncentruj ą si ę w L ęborku – mie ście o średniowiecznym rodowodzie, w którym zachowały si ę: gotycki ko ściół parafialny, fragmenty murów obronnych z basztami, pozostało ści zamku krzy Ŝackiego przekształconego przez przebudowy w XIX w., młyn, spichlerz solny z XVI wieku (obecnie ko ściół zielono świ ątkowy), układ urbanistyczny z zabudow ą eklektyczn ą i secesyjn ą oraz neogotyckie: ko ściół poewangelicki i ratusz. Obiekty dziedzictwa kulturowego poza L ęborkiem to przede wszystkim układ urbanistyczny i zespół zabudowy dawnej wsi rybackiej w Łebie, a tak Ŝe małe zespoły i pojedyncze obiekty w szeregu miejscowościach, w śród których na szczególn ą uwag ę zasługuj ą: • zespoły rezydencjalne (pałacowo- lub dworsko-parkowe) w gminie Wicko, z których najlepiej zachowane s ą w: Charbrowie, Zdrzewnie, Now ęcinie, Poraju i Roszczycach, • ko ścioły w Bukowinie, Charbrowie i Łebie. Warto te Ŝ podkre śli ć, Ŝe obecny powiat l ęborski obejmuje jedynie cz ęść znacznie rozleglejszej krainy historycznej Ziemi L ęborskiej (a wcze śniej: Białogardzkiej), której pozytywne „pi ętno krajobrazowe” w postaci układów rozplanowania wsi i maj ątków ziemskich, starannie wkomponowanych w terenie i obsadzonych drzewami dróg widoczne jest do dzi ś równie Ŝ w granicach gmin Choczewo, Gniewino i Ł ęczyce w s ąsiednim powiecie wejherowskim.

 Zasoby wód powierzchniowych powiatu Na wody powierzchniowe powiatu składaj ą si ę: jeziora, bagna i mokradła oraz sie ć rzeczna z główna rzek ą powiatu - rzek ą Łeb ą. Wody podziemne obejmuje zatwierdzony w 1996 r. Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 107 „Pradoliny Łeby”.

TABELA NR 13. Naturalne cieki wodne w granicach powiatu o długo ści powy Ŝej 2 km

Długo ść Nazwa Uj ście (km) rzeka Łeba 44,3 jezioro Łebsko rzeka Okalica 17,6 rzeka Łeba rzeka Bukowina 16,3 rzeka Łupawa rzeka Unieszynka 9,1 rzeka Pogerzelica rzeka Kisewa 8,3 rzeka Łeba rzeka Pogorzelica 6,2 rzeka Łeba Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku

34 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

TABELA NR 14. Kanały o długo ści powy Ŝej 2 km

Nazwa Długo ść (km) Uj ście Kanał Przyłebski 17,5 rzeka Łeba Kanał śarnowiecki 7,0 jezioro Łebsko Kanał Bre ński 6,7 rzeka Łeba Kanał Pompowy 6,6 kanał Przyłebski Kanał Luci ński 3,2 jezioro Łebsko Kanał Chełst 3,0 rzeka Łeba Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku

TABELA NR 15. Jeziora powy Ŝej 5 ha

Powierzchni Gł ęboko ść Nazwa Przepływowe a [ha] maks. [m] Jezioro Łebsko 7600 6,3 tak Jezioro Gardno 2500 2,6 tak Jezioro Lubowidzkie 153,47 15,6 tak Jezioro Sarbsko 40,57 2,8 tak Jezioro Oskowo 17,32 8,5 nie Jezioro Brody 11,47 7,8 tak /śurawie/ Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku

II. Strefa techniczna w powiecie l ęborskim

 Infrastruktura komunikacyjna Powiat l ęborski obsługiwany jest jedn ą drog ą krajow ą. Jest to ok. 20 km odcinek drogi nr 6 ł ącz ący Trójmiasto przez L ębork i Słupsk ze Szczecinem i Niemcami. Droga ta jest stopniowo modernizowana, po r. 2013 ma mie ć sta 迿迿迿迿d mi ędzynarodowej drogi ekspresowej. Dróg wojewódzkich jest ponad 70 km. S ą to: droga nr 214 prowadz ąca od głównej drogi krajowej nr 1 przez centrum Kaszub do Łeby; droga nr 212 (Chojnice – Bytów – Cewice, gdzie ł ączy si ę z ww.) oraz droga nr 213 (Słupsk – Puck przez Wicko), fragment trasy wzdłu Ŝ pomorskiego wybrze Ŝa Bałtyku. Drogi zarz ądzane przez słu Ŝby powiatowe licz ą 245,24 km, w zdecydowanej wi ększo ści o nawierzchni twardej ulepszonej. Tylko ok. 15 km tych dróg ma nawierzchni ę gruntow ą. Dróg gminnych jest ok. 280 km, w tym 160 km o nawierzchni gruntowej 7 G ęsto ść ogólnej sieci dróg w powiecie (0,63 km na km 2), jak i ich struktur ę funkcjonaln ą mo Ŝna oceni ć jako nieco korzystniejsz ą ni Ŝ przeci ętna w pomorskim, jak i w innych regionach o zbli Ŝonych warunkach. Natomiast stan techniczny dróg zarz ądzanych przez powiat wymaga remontów i modernizacji. Nat ęŜ enie ruchu pojazdów na trzech najbardziej ruchliwych trasach w 2003r. wynosiło: • Droga krajowa nr 6 (E28) - w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Zarz ądu Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gda ńsku, SDR -średni dobowy ruch - 6550 pojazdów, • Droga wojewódzka nr 212 na odcinku Osowo - Czarna D ąbrówka - 1252 poj./d,

7 Rocznik Statystyczny Woj. Pomorskiego 2003, s. 358.

35 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Droga wojewódzka nr 213 na odcinku Główczyce - Wicko - 1008 poj./d, • Droga wojewódzka nr 214 na odcinku Osowo - L ębork - 3177 poj./d, a na odcinku L ębork - Wicko (na północ od L ęborka) - 5673 poj./d. Infrastruktur ę kolejow ą stanowi: jednotorowa linia magistralna Gda ńsk/Gdynia – Szczecin i lokalne, drugorz ędne linie: L ębork – Łeba oraz L ębork – Sierakowice – Kartuzy. Ta ostatnia jest od kilku lat nieczynna, za ś przewozy pasa Ŝerskie mi ędzy Lęborkiem a Łeb ą poza sezonem letnim równie Ŝ nie funkcjonuj ą. Obsług ę w zakresie zbiorowego transportu autobusowego prowadzi PPKS w Słupsku Oddział L ębork, na niektórych kierunkach ten publiczny przewo źnik jest uzupełniany przez firmy prywatne.

 Zaopatrzenie w wod ę Poziom zwodoci ągowania powiatu l ęborskiego jest dobry. Dost ęp do sieci wodoci ągowej ma ok. 85-95% mieszka ńców gmin (w niektórych wska źnik ten jest bliski 100%). Zbiorcze zaopatrzenie w wod ę wi ększo ści wsi powiatu odbywa si ę z uj ęć zasilaj ących lokalne wodoci ągi zbiorowe. Cz ęść wsi poł ączonych jest wodoci ągami grupowymi. W niektórych wsiach nadal zaopatrzenie w wod ę odbywa si ę z indywidualnych studni (wierconych i kopanych). Zaopatrzenie miasta Łeby odbywa si ę z uj ęć zlokalizowanych na terenie gminy Wicko (w miejscowo ściach Now ęcin i Łebieniec). Zaopatrzenie L ęborka odbywa si ę z uj ęcia zlokalizowanego w mie ście (Dolina Łeby) oraz z uj ęcia zlokalizowanego na terenie gminy Cewice (w miejscowo ści Okalice). W roku 2006 z wody wodoci ągowej, odpowiadaj ącej wymaganiom sanitarnym korzystało 88,2% 8 ludno ści (w miastach 100%, na wsi około 63,5%). Jako ść wody jest stosunkowo dobra, za ś przez Pa ństwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Lęborku dyskwalifikowana jest najcz ęś ciej z uwagi na przekroczenie zawarto ści Ŝelaza, manganu, amoniaku, azotanów i podwy Ŝszon ą m ętno ść . Zwi ązki toksyczne jak: metale ci ęŜ kie, fenole, pestycydy, detergenty stwierdzono w wodzie wodoci ągowej w ilo ściach śladowych, znacznie ni Ŝszych od warto ści dopuszczalnych. Sze ść wodoci ągów o wydajno ści <100 m³/d i jeden wodoci ąg od 100 do 1000 m³/d zostały zaliczone do grupy urz ądze ń dostarczaj ących wod ę nie odpowiadaj ącą wymaganiom bakteriologicznym. Konieczne jest unowocze śnienie systemów i technologii uzdatniania wody dostarczanej przez wodoci ągi polskie, aby jej jako ść spełniała wymogi okre ślone w dyrektywie Unii Europejskiej 98/83/EC o jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi.

 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków Z kanalizacji korzysta ok. 72% mieszka ńców powiatu, natomiast liczba budynków mieszkalnych podł ączonych do kanalizacji w stosunku do budynków podł ączonych do wodoci ągu jest nieco mniejsza (63,5% w 2003 r.). Poza du Ŝą oczyszczalni ą w L ęborku, istniej ą oczyszczalnie w Łebie, Łebieniu oraz budowana jest kolejna w Krakulicach. Na terenie powiatu w 2002 r. było 15 komunalnych oczyszczalni biologicznych ale tylko 1 z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów. Na terenie powiatu istniej ą równie Ŝ niekomunalne oczyszczalnie ścieków. W L ęborku funkcjonuje oczyszczalnia przy zakładach Farm Frites oraz podoczyszczalnia ścieków

8 Źródło: Pa ństwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w L ęborku, 2006 r.

36 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______galwanicznych w byłym ABB ZWAR. W gminie Cewice własn ą oczyszczalni ę posiada spółdzielnia mieszkaniowa w Maszewie i jednostka wojskowa w Siemirowicach.

 Zaopatrzenie w gaz, energi ę elektryczn ą i ciepln ą Długo ść sieci gazoci ągowej w powiecie na koniec 2006 r. wynosiła 89 km. Zu Ŝycie gazu (w przeliczeniu na 1 mieszka ńca) nale Ŝy do najwy Ŝszych w województwie, jednak cz ęść obszaru wiejskiego powiatu oraz miasto Łeba nie posiadaj ą rozdzielczej sieci gazowej. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą w zupełno ści pokrywa zapotrzebowanie. Jest ona dostarczana z sieci krajowej, a stan techniczny sieci wszystkich napi ęć jest dobry. Zaopatrzenie w energi ę dla celów grzewczych odbywa si ę w sposób zró Ŝnicowany. W L ęborku 55% mieszka ńców zaopatruje ciepłownia miejska (moc cieplna - 46 MW, no śnik energii w ęgiel kamienny). Małe kotłownie funkcjonuj ą w stolicach gmin wiejskich oraz w Łebie. W mniejszych miejscowo ściach, cz ęś ciowo tak Ŝe w miastach, powszechne jest zaopatrzenie z indywidualnych pieców w ęglowych, coraz cz ęś ciej przebudowywanych na korzystanie z gazu lub oleju opałowego. Warte zauwa Ŝenia s ą te Ŝ inicjatywy w zakresie korzystania ze źródeł odnawialnych, np. kotłownia Powiatowego Centrum Edukacyjnego – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w L ęborku posiada kocioł na słom ę o mocy 400 KW, gdzie w ci ągu roku wytworzone zostaje 2900 GJ energii cieplnej.

 Gospodarka odpadami Na terenie powiatu l ęborskiego działa kilka przedsi ębiorstw zajmuj ących si ę odpadami i istnieje wiele składowisk odpadów. Wszelkie uregulowania formalno- prawne oraz urz ądzenia infrastruktury ochronnej posiada tylko składowisko w Czarnówku (gm. Nowa Wie ś L ęborska). Zarz ądzane jest ono przez Przedsi ębiorstwo Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o., b ędące własno ści ą m. L ęborka i w/w gminy wiejskiej i stopniowo rozwijaj ące działalno ść ukierunkowan ą na zagospodarowanie wysegregowanych odpadów. Czasowo dopuszczane były do eksploatacji równie Ŝ dwa nieco wi ększe składowiska: w Lucinie (dla Łeby i gm. Wicko) oraz w Oskowie (dla gminy Cewice), jednak obecnie znajduj ą si ę one w stanie likwidacji. Pozostałych kilka obiektów typu wysypiska zlokalizowanych na terenie gmin wiejskich powiatu, jest małymi, lokalnymi obiektami, przewa Ŝnie o nie uregulowanym stanie formalnym i technicznym, stopniowo rekultywowanych. Sporym problemem w powiecie l ęborskim jest równie Ŝ du Ŝa ilo ść azbestu stanowi ącego zagro Ŝenie dla jego mieszka ńców.

III. Bezpiecze ństwo

 Zabezpieczenie przeciwpowodziowe 9 Powiat L ęborski granicz ący od północy z Morzem Bałtyckim, poci ęty rzekami Łeba /z dopływami Okalicy, Kisewy, Pogorzeliczanki, Charbrowskiej Strugi/, Chełst oraz Bukowiny, jest potencjalnie zagro Ŝony wszystkimi rodzajami powodzi, do których zaliczamy: • powodzie opadowe wywołane nawalnym deszczem, • powodzie roztopowe, spowodowane gwałtownym topieniem pokrywy śnie Ŝnej, • powodzie sztormowe, wywołane spi ętrzeniem wód u brzegu morza,

9 Źródło: Opracowano na podstawie danych ZMiUW WP w Gda ńsku T.O. Reda Sekcji w L ęborku.

37 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• powodzie zatorowe, b ędące nast ępstwem zatoru lodowego lub nagromadzenia si ę w korycie lodu i śry Ŝu ograniczaj ącego albo wr ęcz uniemo Ŝliwiaj ącego przepływ wody. Mo Ŝliwo ść zatopie ń wyst ępuje praktycznie przez cały rok, mimo chronienia obszaru powiatu przez urz ądzenia i budowle hydrotechniczne - jednak w nie najlepszym stanie. Tereny zalewowe nie stanowi ą wi ększego zagro Ŝenia dla ludno ści, mog ą wył ącznie spowodowa ć straty w gospodarce i własno ści prywatnej. Łączna powierzchnia terenów zalewowych wynosi około 6000 ha. Do takich miejsc zaliczy ć nale Ŝy przede wszystkim obszary i obiekty znajduj ące si ę w okolicy Łeby – śarnowska, Nowej Wsi L ęborskiej - Dolina Strugi Kisewskiej (zwarta zabudowa) oraz miejscowo ści Mosty wzdłu Ŝ rzeki Łeba. W L ęborku szczególnie zagro Ŝone s ą zalewami obiekty zlokalizowane wzdłu Ŝ rzeki Łeba przy ul. Matejki i 9-go Maja. W Łebie spi ętrzenie wód mo Ŝe spowodowa ć zalanie najni Ŝej poło Ŝonych terenów miasta poło Ŝonych w granicach Portu morskiego: tereny nabrze Ŝa w ul. Abrahama, Wybrze Ŝe, Grunwaldzka, Stocznia GRYF i tereny przyległe. Asfaltowe lub betonowe połacie zabudowy miast i wsi sprawiaj ą, Ŝe woda opadowa nie mog ąc wsi ąkn ąć w grunt - spływa po powierzchni i gromadzi si ę w najni Ŝszych miejscach, a zalewanie piwnic podczas ulewnego deszczu stało si ę prawie normalno ści ą. Gwałtowne sztormy i zwi ązane z tym podwy Ŝszenie wód w Morzu Bałtyckim stwarzaj ą prawdopodobie ństwo wpływu wód do przyległego jeziora Łebsko, przerwania fragmentarycznego obwałowania jeziora a tak Ŝe wałów wstecznych rzeki Łeba i zagro Ŝenia zalaniem zabudowa ń miasta Łeby i wsi śarnowska. Szczególnie du Ŝe zagro Ŝenia powodziowe wyst ępuje wtedy, kiedy mog ą si ę sumowa ć skutki: sztormu, fali wezbraniowej, katastrofalnych opadów i szybkiego topnienia śniegu. Na terenie powiatu l ęborskiego zagro Ŝenie powodziowe mo Ŝe wyst ępowa ć zasadniczo z dwóch kierunków. Pierwszym z nich jest zagro Ŝenie powodziowe wyst ępuj ące w okresach jesie ń – zima oraz wiosna – lato powodowane nało Ŝeniem si ę niekorzystnych warunków pogodowych, hydrologicznych i glebowych (jesie ń – zima) jak równie Ŝ przepływami fal powodziowych po wiosennych roztopach. Zagro Ŝenie, o którym mowa na terenie powiatu l ęborskiego wyst ępuje w dolinie rzeki Łeba, zarówno ze strony samej rzeki jak i jej dopływów. Całkowita długo ść rzeki Łeby wynosi 117 km a powierzchnia jej zlewni 1788,9 km 2. Uj ście rzeki do morza jest w miejscowo ści Łeba. Odcinek uj ściowy rzeki, po jej wypłyni ęciu z jeziora Łebsko, przez które to jezioro przepływa, stanowi port rybacki i jest ono równie Ŝ uj ściem dla pobliskiego przymorskiego jeziora Sarbsko. Nale Ŝy tutaj zaznaczy ć, Ŝe powierzchnia wy Ŝej wymienionych jezior stanowi 1,5% ogółu powierzchni zlewni rzeki Łeby. Najwa Ŝniejszymi dopływami lewobrze Ŝnymi rzeki Łeby s ą: rzeka Pogorzelica, rzeka Okolica i Struga W ęgorza a prawobrze Ŝnymi: rzeka Kisewa, kanał Przyłebski, Struga Białogardzka i Struga Charbrowska. Wszystkie obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej i komunalnej zlokalizowane w dolinie rzeki i jej dopływów, a znajduj ące si ę w zasi ęgu wielkich wód nale Ŝy uzna ć na terenie powiatu l ęborskiego za zagro Ŝone. Ł ączna powierzchnia terenów zalewowych wynosi 60 km 2. Najwi ększa powierzchnia zalewu wodami stuletnimi wynosz ąca 15 km 2 mo Ŝe wyst ąpi ć w rejonie granic zalewu rzeki Łeby od km 14+500 do km 25+900 (most drogowy Wicko- Cecenowo), 3.03 km 2 od km 31+300 do km 37+650, 7,39 km 2 od km 37+650 do km 44+800 oraz 9,98 km 2 od km 44+800 do km 56+000 (m.in. tereny miasta L ęborka). W dolinie rzeki na terenie powiatu poldery odwadniane s ą pi ęcioma stacjami pomp eksploatowanymi przez Terenowy Oddział Zarz ądu Melioracji w Redzie.

38 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Łączna wydajno ść agregatów pompowych wynosi 1800 l/s, a obszar oddziaływania przepompowni wynosi 1033 ha. Rzeka Łeba jest obwałowana z obydwu stron od km 14+200 (uj ście do jeziora Łebsko) do km 25+900 (most na szosie Wicko-Cecenowo). Obwałowanie to zabezpiecza przyległe tereny przed zalewami wod ą 10-letni ą H 0=10%, natomiast nie zabezpiecza tych u Ŝytków przed wodami H 0=1% - woda 100-letnia. Monitorowanie poziomów wody rzeki Łeby zapewnia system łat wodowskazowych. Drugim kierunkiem sk ąd mo Ŝe nadej ść zagro Ŝenie powodziowe jest zagro Ŝenie ze strony Morza Bałtyckiego oraz jezior przymorskich Łebsko i Sarbsko. W przypadku niekorzystnych warunków hydrologicznych w obr ębie samego morza i jezior zagro Ŝone mo Ŝe by ć miasto Łeba oraz przyległa miejscowo ść Now ęcin gdzie wyst ępuj ą g ęsto zabudowane osiedla domków jednorodzinnych. Zagro Ŝenie powodziowe na tych terenach dotyczy, wi ęc zarówno samej zabudowy mieszkaniowej jak i całej zwi ązanej z ni ą infrastruktury technicznej i komunalnej (m.in. oczyszczalnia ścieków). Decyduj ący wpływ ma tutaj niekorzystny układ wiatrów. Przy silnych sztormach i wiatrach wiej ących z kierunków północnych i północno-zachodnich mo Ŝe doj ść i dochodzi do powodzi sztormowych zalewaj ących uj ście rzeki i kanałów portowych oraz spowodowa ć mo Ŝe podniesienie si ę poziomu wody w jeziorach, które w pewnych okresach pracuj ą na zasadzie zbiorników retencyjnych. Przy du Ŝych stanach wody w jeziorze Łebsko zagro Ŝona jest letniskowa wie ś śarnowska, chroniona wałem przeciwpowodziowym przyjeziornym o długo ści 4400 m. Uj ściem jeziora do morza jest wła śnie rzeka Łeba. Tak, wi ęc stany wody w jeziorach Łebsko i Sarbsko ści śle koresponduj ą ze stanami morza Bałtyckiego, a dzieje si ę tak, dlatego Ŝe uj ście do morza czynne jest przez cały rok. Głównymi problemami w prawidłowym zabezpieczeniu przeciwpowodziowym terenów powiatu l ęborskiego s ą : wła ściwe utrzymanie wałów przeciwpowodziowych oraz utrzymanie koryta rzeki Łeby i jej dopływów w stanie technicznym zabezpieczaj ącym prawidłowy spływ wód i lodów. W okresie zimowo-wiosennym spływ wód powierzchniowych dodatkowo utrudnia zamarzanie koryt rzek i kanałów.

TABELA NR 16. Wyst ępuj ące zagro Ŝenie powodziowe dla miejscowo ści

Powierzchnia Zagro Ŝone Ilo ść osób do Lp. Rzeka, zbiornik zalewowa w km 2 miejscowo ści ewakuacji 1. Rzeka Kisewa 0,50 Nowa Wie ś 50-90 Lęborska 2. Rzeka Łeba 9,98 Lębork, Mosty 200-350 3. Rzeka Łeba 11,01 Poraj, Górki 80-100 4. Jezioro Łebsko 15,00 śarnowska, 110-150 Łeba 5. Jezioro Łebsko, Morze ok. 30,00 Łeba 2100* Bałtyckie Źródło: Starostwo Powiatowe w L ęborku * przy katastrofalnej powodzi

Wały przeciwpowodziowe powiatu l ęborskiego w wi ększo ści powstały w latach 60 tych. Od powstania wały podlegały jedynie konserwacji bie Ŝą cej a konserwacja gruntowna polegała jedynie na dokonywaniu zabudowy i naprawy stwierdzonych uszkodze ń w skarpach i koronie wałów. Stan techniczny wałów zabezpiecza chronione tereny przed zalaniem wod ą 10 letni ą, lecz nie zabezpiecza przed wod ą

39 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

100 letni ą. Ze wzgl ędu na coraz cz ęstsze wyst ępowanie stanów wody zbli Ŝonych do wody 10 letniej oraz przekraczaj ących te stany, zarówno w rzece Łeba jak i w jeziorach Łebsko oraz Sarbsko, wynikaj ący równie Ŝ z wi ększego napełnienia Morza Bałtyckiego i efektu falowania, w przypadku wyst ąpienia niekorzystnych warunków hydrologicznych w obr ębie morza oraz jezior, istniej ące obwałowania będą niewystarczaj ące dla zabezpieczenia zarówno miasta Łeba jak i wsi śarnowska. Ewidencyjny rozmiar wałów przeciwpowodziowych wynosi 14.820 m. Chroni ą one powierzchni ę 17,45 km 2.

 Bezpiecze ństwo i porz ądek publiczny Zapewnienie bezpiecze ństwa oraz porz ądku publicznego to jedno z najistotniejszych zada ń stoj ących przed organami samorz ądowymi ka Ŝdego szczebla. Znacz ący udział i kluczow ą rol ę w jego realizacji na terenie powiatu l ęborskiego spełnia Komenda Powiatowa Policji w L ęborku. Istniej ącej skali narusze ń porz ądku publicznego i agresji nie zdoła jednak zatrzyma ć samodzielnie ani Policja, ani Ŝadna inna instytucja stoj ąca na stra Ŝy porz ądku prawnego. Tylko wspólne, systemowe i skoordynowane, działania wszystkich instytucji i organizacji realizuj ących zadania w zakresie poprawy bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego oraz aktywno ść samych mieszka ńców mo Ŝe ograniczy ć zagro Ŝenia i doprowadzi ć do poprawy bezpiecze ństwa w powiecie. Bezpiecze ństwo obywateli w du Ŝej mierze zale Ŝy od prowadzenia wspólnych, ogólnie akceptowanych, działa ń prewencyjnych przeciw zagro Ŝeniom, co wi ąŜ e si ę z konieczno ści ą zmobilizowania całego potencjału społeczno ści lokalnej i skoncentrowania oraz ukierunkowania wielu rozproszonych działa ń. Temu celowi słu Ŝyć ma „Powiatowy program zapobiegania przest ępczo ści oraz ochrony bezpiecze ństwa obywateli i porz ądku publicznego” uchwalony przez Rad ę Powiatu L ęborskiego.

Głównymi celami Programu s ą: 1) poprawa stanu bezpiecze ństwa obywateli, 2) zintegrowanie działa ń instytucji i słu Ŝb odpowiedzialnych za bezpiecze ństwo, 3) aktywizacja społecze ństwa w zakresie zapobiegania przest ępczo ści, 4) zminimalizowanie wyst ępowania istotnych zagro Ŝeń dla mieszka ńców powiatu oraz ograniczenie narusze ń porz ądku i bezpiecze ństwa w miejscach szczególnego zagro Ŝenia.

Przyj ęto, Ŝe dla powiatu l ęborskiego istotnymi zagro Ŝeniami porz ądku i bezpiecze ństwa publicznego s ą: 1. Przest ępczo ść nieletnich, zwłaszcza: a) handel narkotykami (dealerzy), b) stosowanie przemocy i wymusze ń, c) bójki i pobicia, d) wandalizm, e) pija ństwo. 2. Narkomania i alkoholizm. 3. Rozboje i wymuszenia rozbójnicze. 4. Kradzie Ŝe. 5. Przest ępstwa w ruchu drogowym.

40 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Terenem realizacji Programu jest powiat l ęborski a za miejsca szczególnego nasilenia narusze ń porz ądku i bezpiecze ństwa publicznego uznaje si ę: 1) teren dworca PKP i PKS w L ęborku, 2) centrum L ęborka tj. ul. Staromiejska i Plac Pokoju wraz z przyległymi ulicami, 3) okolice dyskotek i lokali rozrywkowych w godzinach nocnych, zwłaszcza w weekendy i dni wolne od pracy, 4) tereny szkół ponadpodstawowych wraz z przyległym otoczeniem, 5) parki miejskie w L ęborku, 6) targowisko miejskie w L ęborku, 7) w sezonie letnim tereny miasta Łeby i miejscowo ści Now ęcin oraz tereny wyznaczonych k ąpielisk na jeziorze Lubowidzkim i pozostałych jeziorach poło Ŝonych na obszarze powiatu l ęborskiego, 8) w sezonie letnim droga nr 214 na odcinku L ębork-Łeba. Koordynatorem realizacji Programu jest Komisja Bezpiecze ństwa i Porz ądku działaj ąca przy Staro ście L ęborskim.

C. KONKURENCYJNO ŚĆ POWIATU

 Rolnictwo UŜytki rolne w ko ńcu 2005 r. zajmowały 48,87% powierzchni powiatu. Najwi ększy udział u Ŝytków rolnych w powierzchni gminy posiada gmina Nowa Wie ś L ęborska (59%). W powiecie l ęborskim liczba indywidualnych gospodarstw rolnych jest znaczna, i tak:  aŜ 1205 gospodarstw, tj. ok. 57% ogółu, dysponuje bardzo mał ą powierzchni ą, w przedziale 1-5 ha,  526 tj. 25% gospodarstw znajduje si ę w przedziale typowej wielko ści dla Polski Północnej 5-15 ha,  165 gospodarstw ma powierzchni ę rz ędu 15-25 ha, a 142 dalszych – 25 - 50 ha (razem jest ich ok. 15% ogółu gospodarstw indywidualnych). Gospodarstw o wi ększej powierzchni jest niewiele: 46 gospodarstw o powierzchni rz ędu 50-100 ha, 23 gospodarstwa o powierzchni 100-300 ha, a o powierzchni wi ększej ni Ŝ 300 ha na terenie powiatu s ą tylko 4 gospodarstwa. Sze ść gospodarstw rolnych (o wielko ści 200 – 300 ha ka Ŝde) ma status prawny spółek. Średnia wielko ść indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi nieco ponad 20 ha i jest du Ŝo korzystniejsza, ni Ŝ średnia dla województwa ogółem wynosz ąca 12,5 ha. Powiat l ęborski dysponuje znacz ącym w skali regionu potencjałem naturalnym sprzyjaj ącym hodowli i tradycjami tej gał ęzi gospodarki rolnej. Hodowla i zwi ązana z ni ą produkcja ro ślinna (ł ąkarska i uprawy paszowe) od dawna stanowiła na tym terenie jeden z głównych kierunków rolnictwa, st ąd te Ŝ kwalifikacje rolników- hodowców s ą ugruntowane. Najwi ęcej bydła hoduje si ę w gminie Nowa Wie ś Lęborska. W 2005 roku poziom produkcji mleka w powiecie (1 748 370 litrów rocznie) w porównaniu z innymi powiatami świadczy, Ŝe nie w pełni wykorzystuje si ę istniej ące mo Ŝliwo ści. Lepiej sytuacja ta wygl ąda w odniesieniu do trzody chlewnej. Na terenie powiatu hoduje si ę ponad 14 tys. sztuk, najwi ęcej w gminach: Nowa Wie ś L ęborska i Cewice. W województwie pomorskim odnotowuje si ę najwy Ŝszy procent hodowli ryb łososiowatych. W powiecie l ęborskim funkcjonuje 14 tego typu hodowli, w tym 4 hodowle znajduj ą si ę w Gminie Cewice oraz 10 w Gminie Nowa Wie ś L ęborska, co z kolei stanowi najwy Ŝszy odsetek w województwie pomorskim.

41 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

 Gospodarka Powiat l ęborski jest pod wzgl ędem gospodarczym wielofunkcyjny. Rolnictwo posiada dobre tradycje w kierunkach produkcji: paszowo-hodowlanym i uprawy ziemniaka. Wybrze Ŝe morskie i atrakcyjne inne walory przyrodniczo-krajobrazowe spowodowały dynamiczny rozwój gospodarki turystycznej. Gospodarka morska to przede wszystkim rybołówstwo – o du Ŝych tradycjach, ale i niewielkich perspektywach rozwoju w zwi ązku z ochron ą zasobów Bałtyku oraz polityk ą UE zmniejszania limitów połowowych i złomowania cz ęści kutrów. Nast ępuje transformacja cz ęś ci z nich na jednostki świadcz ące specyficzne usługi turystyczne. Przemysł reprezentuj ą bran Ŝe bazuj ące na lokalnych zasobach (spo Ŝywczy, drzewny i materiałów budowlanych wykorzystuj ący m.in. surowce ilaste) oraz bran Ŝe przemysłu bardziej zaawansowane, jak: maszynowy, elektrotechniczny, farmaceutyczny. Wi ększo ść nowoczesnego przemysłu zlokalizowana jest w L ęborku. Lokalne koncentracje przemysłu znajduj ą si ę te Ŝ w Nowej Wsi L ęborskiej, Maszewie, Wicku i Charbrowie.

 Turystyka, agroturystyka i wypoczynek Powiat l ęborski, ze wzgl ędu na nadmorski kurort – Łeb ę nale Ŝy do najbardziej znanych w Polsce regionów turystycznych. Na terenie powiatu baza turystyczna rozło Ŝona jest bardzo nierównomiernie – ponad 90% wszystkich miejsc w zarejestrowanej bazie noclegowej znajduje si ę w Łebie, jedynej nadmorskiej miejscowo ści powiatu. Dalsze 6% bazy zlokalizowanej jest w s ąsiedniej gminie Wicko, a tylko ponad 2% w L ęborku i Nowej Wsi L ęborskiej.

D. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE

Powiat ma charakterystyczny wydłu Ŝony kształt o rozci ągło ści 47 km w kierunku północ – południe i zmiennej, lecz niewielkiej szeroko ści w kierunku wschód – zachód, wynosz ącej 10 – 22 km. Stolica administracyjna powiatu i jego główny o środek usługowy, gospodarczy i kulturalny – L ębork – ma prawie centralne poło Ŝenie na terytorium powiatu, co sprzyja dost ępno ści do usług rangi powiatowej oraz do miejsc pracy, których tu znajduje si ę najwi ększa koncentracja. Przez L ębork przebiega na kierunku wschód – zachód wi ązka infrastruktury komunikacyjnej rangi krajowej, a nawet mi ędzynarodowej, zło Ŝona z drogi i kolei. W powi ązaniu z niewielk ą rozci ągło ści ą powiatu na tym kierunku, poło Ŝeniem Lęborka i du Ŝymi rozmiarami powiatów s ąsiednich (słupskiego i wejherowskiego) powoduje to, Ŝe dost ęp do L ęborka z cz ęś ci tych powiatów (gł. z gmin Ł ęczyce i Pot ęgowo) jest lepszy ni Ŝ do Słupska i Wejherowa. Wpływa to na mo Ŝliwo ść korzystania przez mieszka ńców ww. gmin z niektórych usług zlokalizowanych w L ęborku, a tak Ŝe z miejsc pracy. Drugie miasto powiatu – Łeba, poło Ŝone jest w północnej cz ęś ci powiatu nad brzegiem morza. Tylko 4 wiejskie jednostki osadnicze przekraczaj ą 1000 mieszka ńców, z czego dwie s ąsiaduj ą z L ęborkiem (Nowa Wie ś L ęborska i Mosty), rozwijaj ąc si ę jako osiedla podmiejskie, a Nowa Wie ś L ęborska równie Ŝ jako stolica gminy otaczaj ącej L ębork.

42 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

IV. OPIS POWIATÓW S ĄSIADUJACYCH

Powiat l ęborski s ąsiaduje z czterema powiatami:

1) od zachodu z powiatem słupskim 2) od wschodu z powiatem wejherowskim 3) od południowego wschodu z powiatem kartuskim 4) od południowego zachodu z powiatem bytowskim.

Wszystkie w/w powiaty poło Ŝone s ą na terenie województwa pomorskiego.

Rys. 7 Poło Ŝenie powiatu l ęborskiego na tle województwa pomorskiego

Źródło: www.gminy.pl

43 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

POWIAT SŁUPSKI I MIASTO SŁUPSK

Rys. 8 Mapka powiatu słupskiego

Źródło: www.gminy.pl

Powiat słupski le Ŝy w północno-zachodniej cz ęś ci województwa pomorskiego. Zajmuje powierzchni ę 2 304 km² i jest najwi ększym powiatem w całym województwie. Od północy powiat słupski ma dost ęp do Bałtyku. Długo ść linii brzegowej wynosi 57 km. W skład powiatu wchodzi osiem gmin wiejskich: • Damnica, • Dębnica Kaszubska, • Główczyce, • Kobylnica, • Pot ęgowo, • Słupsk, • Smołdzino, • Ustka, jedna gmina miejska: • Ustka jedna gmina miejsko-wiejska: • Kępice jedno miasto grodzkie: • Słupsk. Obszar powiatu słupskiego zamieszkuje 92 540 osób (stan na dzie ń 30.06.2007r.). W samym Słupsku zamieszkiwało 97 775 osób. (stan na dzie ń 30.06.2007 r.) Powiat słupski jest atrakcyjnym turystycznie regionem nadmorskim, o du Ŝych walorach przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych. Pi ękno nadmorskiego krajobrazu mo Ŝna podziwia ć z widokowej wie Ŝy ustawionej na najwy Ŝszym wzniesieniu - Rowokół, lub z latarni morskiej w Czołpinie. Ponad 80 malowniczych jezior z najwi ększymi: Gardnem i Łebskiem s ą atrakcj ą dla w ędkarzy, kajakarzy, Ŝeglarzy. Na południe od Pobrze Ŝa Słowi ńskiego rozci ąga si ę Park Krajobrazowy "Dolina Słupi", który wraz z otulin ą obejmuje rejon środkowego biegu

44 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______rzeki Słupi i jej dorzecza. Cało ść tworzy krajobraz o charakterze pagórkowatym, z bogat ą szat ą ro ślinn ą, licznymi strumieniami i zbiornikami wodnymi. W parku wytyczono "Szlak najstarszych elektrowni wodnych w Europie". Ciekawym elementem regionu jest architektura wiejska z ryglowymi zabudowaniami gospodarczymi. Przykłady budownictwa kratownicowego o drewnianej konstrukcji podziwia ć mo Ŝna w północnej cz ęś ci, w ędruj ąc szlakiem "Krainy w Krat ę". Wie ś Swołowo w gminie Słupsk uznana została za stolic ę dziedzictwa kulturowego. Muzeum Wsi Słowi ńskiej w Klukach przedstawia histori ę rybaków znad jezior Gardno i Łebsko. Dla turystów wytyczono 140 km szlaków pieszych i ponad 200 km szlaków rowerowych przez najbardziej malownicze zak ątki. Domy wypoczynkowe w Ustce, Rowach Podd ąbiu, D ębinie umo Ŝliwiaj ą turystom pobyt w ci ągu całego roku. Tury ści, pragn ący odpocz ąć w ciszy i w s ąsiedztwie przyrody, mog ą korzysta ć z domków letniskowych i go ścinno ści rolników.

POWIAT WEJHEROWSKI

Rys. 9 Mapka powiatu wejherowskiego

Źródło: www.gminy.pl Powiat wejherowski le Ŝy w północnej cz ęś ci województwa pomorskiego i rozpo ściera si ę na powierzchni 1280 km 2 Od północy powiat wejherowski ma dost ęp do Bałtyku. Długo ść linii brzegowej wynosi 17 km. Jest to najwi ększy pod wzgl ędem liczby ludno ści powiat ziemski w województwie. Liczba mieszka ńców powiatu na dzie ń 30.06.2007 wyniosła 184 392. W jego skład wchodzi siedem gmin wiejskich : • Choczewo, • Gniewino, • Linia, • Luzino, • Łęczyce, • Szemud, • Wejherowo. trzy gminy miejskie: • Wejherowo,

45 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Rumia, • Reda, które tworz ą Małe Trójmiasto Kaszubskie. Na południe od Wejherowa ko ńczy si ę obszar nadmorski, zaczyna pojezierny. Dominuj ą wzgórza moreny czołowej – wzniesienia mniejszych lub wi ększych rozmiarów, w kształcie wałów lub pagórków. W południowej cz ęś ci gminy osi ągaj ą wysoko ść od 180 do 220 m n.p.m., a w okolicach wsi Bieszkowice nawet 225 m. Pojawiaj ą si ę niewielkie jeziora, ale jeszcze nie w takim skupieniu jak na środkowym pojezierzu: Borowo pod Nowym Dworem Wejherowskim, Wyspowo niedaleko Gniewowa oraz Ustarbowskie, Bieszkowickie i Zawiat. Tak Ŝe w gminie Szemud, poło Ŝonej w płd cz ęś ci powiatu wyst ępuj ą niedu Ŝe jeziora: Kamie ń, Wysoka, Marchowo, Otal Ŝyno. Malownicza jest zwłaszcza ta cz ęść gminy, która le Ŝy na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Powiat wejherowski jest członkiem licznych organizacji, m.in.: Stowarzyszenia Turystycznego „Ziemia Wejherowska”, Zwi ązku Powiatów Polskich i Stowarzyszenia „Pomorskie w Unii Europejskiej”, wspiera przedsi ębiorczo ść poprzez udział w Pomorskim Regionalnym Funduszu Por ęcze ń Kredytowych oraz Pomorskim Funduszu Po Ŝyczkowym, współpracuje z Powiatem Helmstedt w Niemczech (porozumienie podpisano w 2003 r.) i Obwodem Iwanofrankiwskim na Ukrainie (porozumienie z roku 2002).

POWIAT KARTUSKI

Rys. 10 Mapka powiatu kartuskiego

Źródło: www.gminy.pl

Powiat kartuski jest jednym z 20 powiatów województwa pomorskiego – dziewi ątym co do wielko ści. Zajmuje powierzchni ę 1120 km². Prawie w cało ści poło Ŝony jest w granicach Pojezierza Kaszubskiego. Stolic ą tej krainy s ą Kartuzy, w których mieszka prawie 17 tys. osób. Miasto było siedzib ą powiatu wcze śniej (od 1818r.) ni Ŝ uzyskało prawa miejskie (1923r.) W powiecie zamieszkuje 111 056 osób (stan na dzie ń 30.06.2007 r.), z czego w miastach Ŝyje prawie 22 tys. osób. Pozostali mieszkaj ą w 191 wsiach i osadach.

46 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Powiat kartuski dzieli si ę na: dwie gminy miejsko-wiejskie: • Kartuzy, • śukowo. sze ść gmin wiejskich : • Chmielno, • Przodkowo, • Sierakowice, • Somonino, • St ęŜ yca, • Sul ęczyno. Blisko połow ę ogólnej powierzchni obszaru kartuskiego (48,3%) stanowi ą obszary podlegaj ące ró Ŝnym formom ochrony. Powiat kartuski dzi ęki dobrej komunikacji staje si ę wa Ŝnym zapleczem rekreacyjnym Trójmiasta. Rozwija si ę turystyka sezonowa i odpoczynek sobotnio-niedzielny. W powiecie istnieje około 60 obiektów, które stanowi ą stał ą baz ę noclegow ą. Agroturystyka staje si ę docenian ą ju Ŝ szans ą zwi ększania dochodów ludno ści i podniesienia atrakcyjno ści regionu. W powiecie znajduje si ę ponad 6500 indywidualnych gospodarstw rolnych.

POWIAT BYTOWSKI

Rys. 11 Mapka powiatu bytowskiego

Źródło: www.gminy.pl

Powiat bytowski le Ŝy w południowo-zachodniej cz ęś ci województwa pomorskiego. Zajmuje obszar 2193 km². W powiecie znajduje si ę osiem gmin wiejskich: • Borzytuchom, • Czarna D ąbrówka, • Kołczygłowy, • Lipnica, • Parchowo, • Studzienice, • Trzebielino,

47 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

• Tuchomie. dwie gminy miejsko-wiejskie: • Bytów, • Miastko. Na 30.06.2007 roku w powiecie mieszkało 75 379 osób. W śród mieszkańców powiatu s ą Polacy, Kaszubi, Niemcy i Ukrai ńcy. Ka Ŝda z tych nacji tworzy kultur ę tych ziem. Kultywowanie własnych tradycji sprawia, Ŝe region jest bardzo ró Ŝnorodny i posiada specyficzny charakter. Powiat bytowski jest miejscem pr ęŜ nie rozwijaj ącej si ę turystyki. Poszerzaj ąca si ę baza turystyczna i coraz bogatsza oferta wypoczynku ści ąga co roku rzesze turystów z kraju i zagranicy. Z my ślą o wypoczynku poł ączonym z ruchem przygotowano wiele szlaków pieszych i rowerowych, z których warto wymieni ć : szlak zielony – “Krajobrazów młodoglacjalnych”, szlak czarny – “Dolina Wieprzy i Studnicy”, szlak niebieski – “Krainy lasów i jezior”. Znakomicie zachowane obszary le śne, najwi ększe w Polsce skupisko jezior lobeliowych, rzeki, bogata fauna i flora świadcz ą o wyj ątkowej atrakcyjno ści powiatu.

48 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

V. ANALIZA SWOT

W zwi ązku z aktualizacj ą Strategii rozwoju zachodzi konieczno ść ponownego dokonania analizy SWOT powiatu l ęborskiego.

Nazwa SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: Strengths (mocne strony) Weaknesses (słabe strony) Opportunities (szanse w otoczeniu) Threats (zagro Ŝenia w otoczeniu)

Analiza SWOT jest efektywna metod ą identyfikacji słabych i silnych stron powiatu oraz badania szans i zagro Ŝeń stoj ących przed powiatem. SWOT zawiera okre ślenie czterech grup czynników:

„mocne strony” – uwarunkowania wewn ętrzne, które stanowi ą silne strony powiatu i nale Ŝycie wykorzystane sprzyja ć b ędą rozwojowi. „słabe strony” - uwarunkowania wewn ętrzne, które stanowi ą słabe strony powiatu i niewyeliminowane utrudnia ć b ędą rozwój. „szanse” – uwarunkowania zewn ętrzne, które nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowania społeczno ści powiatu, ale które mog ą by ć traktowane jako szanse i przy odpowiednim podj ęciu działaniach wykorzystane jako elementy sprzyjaj ące rozwojowi powiatu. „zagro Ŝenia”- uwarunkowania zewn ętrzne, które nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowa ń społeczno ści powiatu, ale które mog ą stanowi ć zagro Ŝenie dla rozwoju.

Analiza SWOT jest kontynuacj ą i podsumowaniem diagnozy stanu powiatu

Mocne strony: Słabe strony • Aktywno ść władz samorz ądowych; • Niedostateczny przepływ informacji • Korzystne poło Ŝenie geograficzne pomi ędzy przedsi ębiorcami i komunikacyjne dla rozwoju i samorz ądami lokalnymi oraz przedsi ębiorczo ści (dobrze rozwini ęta promocji przedsi ębiorczo ści na terenie infrastruktura transportowa): powiatu – dobrych wzorców; – blisko ść aglomeracji trójmiejskiej – du Ŝy • Niedostatek kapitału lokalnego rynek zbytu, koncentracja usług i utrudniony dost ęp miejscowych okołobiznesowych, o środki akademickie, etc.; przedsi ębiorców do kapitału – rozwini ęta sie ć komunikacyjna: drogowa zewn ętrznego; (w tym droga nr 6 ł ącz ąca Niemcy • Niedostateczne wykorzystanie i Pomorze Zachodnie z Trójmiastem miejscowych walorów i zasobów; i Obwodem Kaliningradzkim) i kolejowa • Utrudniony dost ęp małej i średniej (linia Trójmiasto - Szczecin) – w dalszej perspektywie droga ekspresowa; przedsi ębiorczo ści do rynków zbytu – blisko ść lotniska w R ębiechowie, (w Trójmie ście, Słupsku – du Ŝa w perspektywie mo Ŝliwo ść uruchomienia konkurencja); lotniska w Redzikowie; • Ucieczka młodej, wykształconej kadry • Zmiany liczby mieszka ńców wskazuj ą do wi ększych o środków tendencj ę wzrostow ą; gospodarczych; • Du Ŝe zasoby ludzkie do • Zmniejszenie si ę liczby osób w wieku wykorzystania – w tym wiele osób produkcyjnym;

49 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

z kwalifikacjami odpowiadaj ącymi • Nieprawidłowa struktura lokalnych profilom gospodarczym powiatu usług – zbyt du Ŝa dominacja handlu (obsługa ruchu turystycznego, (małe mo Ŝliwo ści generowania gastronomia); rozwoju gospodarczego, koniunktury); • Du Ŝe zasoby taniej kadry wytwórczej; • Brak wdra Ŝanych planów • Du Ŝe obszary dogodnie rozwojowych i planów zlokalizowanych i w cz ęś ci zagospodarowania przestrzennego uzbrojonych terenów inwestycyjnych – w wielu jednostkach samorz ądowych miasto L ębork, Nowa Wie ś L ęborska; powiatu; • Wolne, atrakcyjne tereny pod • Niewielki udział w wymianie zabudow ę i usługi okołoturystyczne na gospodarczej ze Skandynawi ą terenie powiatu, i krajami nadbałtyckimi – najbli Ŝszymi • Du Ŝy potencjał rzemiosła na terenie sąsiadami; powiatu; • Ogromne ró Ŝnice proporcjonalne • Ró Ŝnorodno ść bran Ŝ gospodarczych w lokalizacji bazy turystycznej na terenie powiatu, stosunkowo du Ŝa i infrastruktury technicznej na terenie ilo ść podmiotów gospodarczych powiatu (ogromna przewaga Łeby – (w skali regionu pomorskiego); z racji najatrakcyjniejszych walorów • Powi ązania kapitałowe mieszka ńców turystycznych oraz miasta L ęborka powiatu z s ąsiednimi krajami (głównie nad pozostałymi gminami powiatu), z Niemcami, Wielk ą Brytani ą • Niedostatki w infrastrukturze i Irlandi ą) – poprzez prac ę, rodzin ę; technicznej (dotyczy szczególnie • Obecno ść kapitału zagranicznego terenów wiejskich): w lokalnej przedsi ębiorczo ści; – sieci wodoci ągowe i kanalizacyjne, • oczyszczalnie ścieków, telekomunikacja; Bogactwo walorów przyrodniczo- – zły stan techniczny niektórych odcinków geograficznych powiatu: dróg - w szczególno ści zbyt mała – morze – zagospodarowane, atrakcyjne przepustowo ść drogi nr 214 (Ko ścierzyna pla Ŝe licznie odwiedzane w sezonie przez - L ębork - Łeba); turystów; istniej ące warunki do – brak wspólnego, powiatowo-gminnego wspaniałego wypoczynku, uprawiania programu zbiórki, recyklingu sportów wodnych, organizacji imprez i składowania odpadów; ponadlokalnych; – brak obwodnicy zachodniej w Łebie, – jeziora – Łebsko, Sarbsko, Lubowidzkie • Brak poł ącze ń kolejowych pomi ędzy (jezioro Łebsko jako trzecie pod wzgl ędem powierzchni jezioro w Polsce) – Lęborkiem a Łeb ą w okresach atrakcje reakreacyjno-turystyczne posezonowy ch oraz mała ich (wypoczynek, sporty wodne – Ŝeglarstwo, cz ęstotliwo ść w sezonie; windsurfing, w ędkarstwo, etc.); • Niedostatki bazy sportowej; przyrodnicze i krajoznawcze (ostoje • ptactwa i ryb, bogata flora, interesuj ące Brak koordynacji w działaniach krajobrazy i punkty widokowe); promocyjnych poszczególnych gmin – zasoby le śne – du Ŝy odsetek terenów i powiatu; le śnych (blisko 40% powierzchni • Zbyt mało profesjonalnej informacji powiatu), atrakcje rekreacyjno-turystyczne i promocji w internecie lub te Ŝ ich brak i krajoznawcze (wyznaczone szlaki turystyczne, ście Ŝki rowerowe, bogactwo (w przypadku niektórych gmin runa le śnego); powiatu); – Słowi ński Park Narodowy – rezerwat • Niewykorzystane walory biosfery UNESCO – bogactwo gatunkowe agroturystyczne i ekologiczne wsi fauny (szczególnie ptactwa) i flory, lęborskiej – brak na terenie powiatu najwi ększe w Europie w ędruj ące wydmy na Mierzei Łebskiej, zachowane zabytki organizacji koordynuj ącej kulturowe Słowi ńców, etc. – obszar wielu i wspomagaj ącej działania na rzecz bada ń naukowych i przyrodniczych; tworzenia dodatkowych działalno ści – czyste w małym stopniu ska Ŝone

50 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

cywilizacyjnie środowisko naturalne; gospodarczych w rolnictwie; – spławne rzeki – rzeka Łeba i dopływy; • Nierównomiernie rozło Ŝona sie ć – korzystny, leczniczy mikroklimat – tereny atrakcyjne do zamieszkiwania, turystyki, gospodarstw agroturystycznych na wypoczynku, rekreacji, rehabilitacji, etc.; terenie powiatu; – du Ŝe, udokumentowane pokłady borowin • Niska siła nabywcza społeczno ści i torfów; lokalnej; • Bogate tradycje lokalne, kultywowane • Brak oznakowa ń i opisów niektórych przez mieszka ńców powiatu – du Ŝa szlaków turystycznych, brak liczba organizacji, instytucji i o środków wytyczonych szlaków wodnych; kulturotwórczych: chóry, zespoły • Niski stopie ń estetyki wsi l ęborskiej; regionalne, orkiestry, animatorzy • Niska wydajno ść produkcji rolnej; kultury, baza kulturalna (muzea, • Brak zorganizowanych grup galerie, o środki kultury); producenckich umo Ŝliwiaj ących • Cykliczne imprezy kulturalne, prowadzenie profesjonalnego turystyczne i sportowe o marketingu produktów rolnych oraz ogólnokrajowym i mi ędzynarodowym wprowadzaj ących towary na dalsze wymiarze – „Mi ędzynarodowe rynki zbytu (Trójmiasto, Słupsk, etc.); Mistrzostwa Polski w Windsurfingu”, • Słabe kwalifikacje rolników – „Mistrzostwa Polski w W ędkarstwie”, niedostateczna działalno ść orga nizacji Jarmark ŚW Jakuba, Mi ędzynarodowy rolniczych i szkoleniowych; Maraton Ekologiczny pam. Tomasza • Ukryte bezrobocie na wsi, zwłaszcza Hopfera, plenery malarskie, festiwale w małych gospodarstwach; i koncerty, powitania i po Ŝegnania • Brak kapitału inwestycyjnego; lata, wy ścigi wodne i regaty, sportowe • Zdekapitalizowany sprz ęt rolniczy; biegi po pla Ŝach, konkursy rze źb w • piasku, etc.; Brak instytucjonalnych form wspieraj ących podnoszenie • Wyd źwi ęk promocyjny Łeby – kwalifikacji kadry nauczycielskiej; („Ksi ęstwo Łebskie”); • Brak szerokiego zaplecza dla • Istniej ąca baza turystyczna: – hotele; szkolnictwa wy Ŝszego – kampusu; • – ośrodki wypoczynkowe; Niewystarczaj ące działania – pensjonaty i kwatery prywatne; umo Ŝliwiaj ące zmian ę kwalifikacji – campingi i pola namiotowe; zawodowej osób dorosłych; – baza gastronomiczna; • Niedostatki bazy dydaktycznej; – zagospodarowanie pla Ŝ i przyrodniczych • walorów turystycznych; Słaba promocja zdrowia; – szlaki turystyczne; • Bariery architektoniczne – ście Ŝki rowerowe i konne; ograniczaj ące swobod ę poruszania – biura podró Ŝy i informacji turystycznej; si ę osób niepełnosprawnych; – istniej ące gospodarstwa agroturystyczne; • – zabytki architektury i pomniki przyrody; Utrudnienia w dost ępie do internetu • Du Ŝe areały u Ŝytków rolnych dla wszystkich mieszka ńców powiatu (w gminach wiejskich) w tym znaczne (w szczególno ści na obszarach odsetki u Ŝytków zielonych – wiejskich). mo Ŝliwo ści powi ększania gospodarstw i tworzenia nowych, wielkoobszarowych;

• Tereny atrakcyjne ekologicznie – baza

dla produkcji zdrowej Ŝywno ści;

• Tradycje i do świadczenie rolnicze

ludno ści wiejskiej; • Wy śmienite warunki przyrodnicze

51 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

i ekologiczne dla rozwoju agroturystyki, • Wysoki odsetek du Ŝych gospodarstw rolnych powy Ŝej 20 ha (ok. 15%); • Gęsta sie ć dróg lokalnych; • Rozwój szkolnictwa wy Ŝszego w L ęborku; • Wysoki poziom nauczania – dobra kadra nauczycielska, liczne osi ągni ęcia; • Dobra sie ć szkół średnich; • Kierunki kształcenia odpowiadaj ące zapotrzebowaniu oraz ró Ŝnorodno ść profilów nauczania; • Blisko ść o środków akademickich – Trójmiasto, Słupsk; • Rosn ąca chłonno ść rynku dla absolwentów wy Ŝszych uczelni; • Dost ępno ść usług medycznych, tak Ŝe specjalistycznych; • Wysoki poziom kadry medycznej; • Instytucjonalna i materialna baza usług z zakresu polityki społecznej – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, gminne i miejskie o środki pomocy społecznej, domy pomocy społecznej, rodziny zast ępcze, wielofunkcyjne placówki opieku ńczo – wychowawcze; • Do świadczenie w aplikowaniu i prawidłowym rozliczaniu dotacji z funduszy Unii Europejskiej i innych środków pomocowych; • Istniej ą opracowane bran Ŝowe dokumenty strategiczne istotne dla rozwoju powiatu. Szanse Zagro Ŝenia • Przyst ąpienie Polski do struktur Unii • Sezonowo ść w turystyce, kaprysy Europejskiej – łatwiejszy dost ęp do pogody; zagranicznych kapitałów oraz miejsc • Zły system finansowania działa ń pracy tworzonych w krajach unijnych, powiatu – niewielki udział dochodów nowe rynki zbytu, nowe technologie; własnych w bud Ŝecie powiatu, • Mo Ŝliwo ść pozyskiwania uzale Ŝnienie od pieni ędzy centralnych zagranicznych i krajowych funduszy – niedofinansowanie wielu działów: pomocowych na rozwój społeczno- oświaty, słu Ŝby zdrowia, opieki społecznej, etc.; gospodarczy powiatu - fundusze • Zamiar likwidacji powiatowych strukturalne Unii Europejskiej funduszy: Zasobu Geodezyjno – (w szczególno ści RPO WP, POIG, PO Kartograficznego, Ochrony KL na lata 2007-2013), Banku Środowiska i Gospodarki Wodnej;

52 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Światowego, tzw. Fundusze • Spadek tempa wzrostu Norweskie, fundusze agencji gospodarczego w Polsce; rz ądowych, itd.; • Wył ączanie podmiotów z powiatowej • Aktywna polityka rz ądu, sprzyjaj ąca administracji zespolonej (do tej pory rozwojowi sektora Małych i Średnich wył ączono ju Ŝ Powiatow ą Stacj ę Przedsi ębiorstw; Sanitarno-Epidemiologiczn ą, • Moda (w Polsce i Europie) na nowe Powiatow ą Inspekcj ę Weterynaryjn ą, formy turystyki - turystyka Powiatow ą Komend ę Policji); kwalifikowana (nordick walking, • Brak ogólnokrajowego programu walki hippika, Ŝeglarstwo, w ędkarstwo, z bezrobociem strukturalnym sporty ekstremalne), turystyka (popegeerowskim); uzdrowiskowa, agroturystyka, • Odpływ ludzi w wieku produkcyjnym potrzeby mieszka ńców du Ŝych miast do szybciej rozwijaj ących si ę co do wypoczynku i zamieszkania na i atrakcyjniejszych regionów polskich terenach atrakcyjnych przyrodniczo – i unijnych; szcz ególnie zauwa Ŝalne w śród kadr • Nadmierne obci ąŜ enia finansowe firm, mened Ŝerskich i wysoko du Ŝe koszty pracy – podatki, ZUS; wykwalifikowanych pracowników; • Cz ęste zmiany przepisów prawnych • Mo Ŝliwo ść nadania miastu Łeba i ich niejednoznaczna interpretacja; statusu uzdrowiska; • Kadencyjno ść władz, zarówno • Zapotrzebowanie w Polsce i Europie rz ądowych, jak i samorz ądowych; na zdrow ą, ekologiczn ą Ŝywno ść ; • Trudny dost ęp do kredytów • Zwi ększenie produkcji ryb, przy inwestycyjnych dla małych firm; załamaniu si ę przetwórs twa wołowiny • Ubo Ŝenie społecze ństwa polskiego; i wieprzowiny; • Słaba polityka proekspor towa • Plany rozbudowy drogi ekspresowej i proinwestycyjna pa ństwa S6; w stosunku do małych i średnich firm; • Przywrócenie poł ącze ń kolejowych • Małe środki finansowe na rozwój pomi ędzy L ęborkiem a Łeb ą regionalny; w okresach posezonowych; • Skomplikowane procedury i wysokie • Dynamiczny rozwój gospodarczy wymagania instytucji pomocowych i społeczny Trójmiasta – rynek zbytu, udzielaj ących wsparcia finansowego. przemysł, lotnisko, porty morskie, szkolnictwo wy Ŝsze, kultura; • Rozwój mi ędzynarodowej współpracy miast i regionów nadbałtyckich, współpraca z miastami partnerskimi; • Zacie śnianie powi ąza ń gospodarczych i historycznych z Niemcami; • Zainteresowanie przedsi ębiorców wolnymi terenami inwestycyjnymi; • Dost ęp do tanich kredytów na inwestycje; • Opracowane programy rozwoju regionu województwa pomorskiego ukierunkowane na poszczególne dziedziny.

53 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Przeprowadzona analiza SWOT dała mo Ŝliwo ść poznania powiatu i pozwala dodatkowo przybli Ŝyć i okre śli ć najwa Ŝniejsze jego problemy. Analiza SWOT, dokonana na potrzeby aktualizacji Strategii rozwoju powiatu lęborskiego wykazała, i Ŝ na badanym obszarze przewa Ŝaj ą mocne strony. Do najwa Ŝniejszych z nich zaliczy ć nale Ŝy atrakcyjne poło Ŝenie geograficzne, niepowtarzalne zasoby przyrodnicze oraz pozytywne tendencj ę w zmianie ilo ści mieszka ńców. Mocnymi stronami które mog ą mie ć pozytywny wyd źwi ęk zarówno w tera źniejszo ści jak i przyszło ści s ą elementy zwi ązane z rozwojem edukacji, jednej z najwa Ŝniejszych dziedzin Ŝycia społecznego. Jako główne problemy z jakimi boryka si ę powiat wskaza ć nale Ŝy wysoki procent bezrobocia (zwłaszcza na obszarach wiejskich), zły stan infrastruktury technicznej (głównie - drogi i bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych) oraz estetyka powiatu i ochrona środowiska naturalnego. Na uwag ę zasługuje fakt, i Ŝ od roku 2001, kiedy to po raz pierwszy opracowano strategi ę rozwoju, pojawiły si ę nowe słabe punkty powiatu, które we wcze śniejszej analizie zdefiniowane zostały po stronie zagro Ŝeń. Chodzi tu głownie o brak poł ącze ń kolejowych pomi ędzy L ęborkiem a Łeb ą w okresach posezonowych oraz mała ich cz ęstotliwo ść w sezonie letnim. Fakt ten znacznie spowalnia rozwój turystyki i zmniejsza dost ępno ść do obszarów atrakcyjnych pod wzgl ędem przyrodniczym. Przeprowadzaj ący analiz ę zauwa Ŝyli równie Ŝ kolejn ą słab ą stron ę powiatu, a mianowicie - utrudnienia w dost ępie do internetu dla wszystkich mieszka ńców powiatu, w szczególno ści na obszarach wiejskich. Sytuacja taka nie sprzyja realizacji wizji społecze ństwa informacyjnego i opartego na wiedzy, a tak Ŝe propagowaniu polityki równych szans w dost ępie do edukacji dzieci i młodzie Ŝy mieszkaj ących na wsiach. W obszarze szans zmianie uległy fundusze z jakich powiat mógłby skorzysta ć chc ąc wpłyn ąć na rozwój społeczno – gospodarczy regionu. Po stronie zagro Ŝeń natomiast dostrze Ŝono kilka trudno ści przed jakimi stoj ą władze samorz ądowe. Oprócz tych, które istniały od dawna, np. cz ęsta zmiana przepisów prawnych czy te Ŝ kadencyjno ść władz, doszło zagro Ŝenie odpływu ludzi w wieku produkcyjnym do szybciej rozwijaj ących si ę regionów, głownie Unii Europejskiej. Jednak dobrze wypracowany system szybkiego dostrzegania i wykorzystywania szans pojawiaj ących si ę w otoczeniu, a tak Ŝe reagowania na istniej ące zagro Ŝenia, mo Ŝe przyczyni ć si ę do powstawania nowych mocnych stron powiatu, tak aby w przyszło ść region ten stał si ę obszarem konkurencyjnym na tle innych powiatów w Polsce.

54 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

VI. MISJA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO

Misja okre śla, jaki powinien by ć wizerunek powiatu w perspektywie nast ępnych kilkunastu lat i jakie s ą priorytety samorz ądu w działaniach na rzecz zaspakajania potrzeb mieszka ńców. Jest ona sentencj ą, która najlepiej ujmuje główne, planowane kierunki działania samorz ądu, jest tak Ŝe najlepszym podsumowaniem całego opracowanego planu strategicznego.

Sformułowano nast ępuj ącą misj ę powiatu l ęborskiego:

Podniesienie standardu Ŝycia mieszka ńców powiatu l ęborskiego przez zapewnienie zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno- gospodarczego z poszanowaniem środowiska naturalnego i wykorzystaniem jego turystycznych walorów.

Misja ta jest procesem rozwojowym, który ma słu Ŝyć coraz lepszemu zaspokajaniu ró Ŝnorodnych potrzeb mieszka ńców i gospodarki powiatu. Wyznacza ona te kierunki działa ń, które powinny doprowadzi ć do ci ągłego i trwałego wzrostu gospodarczego regionu, a tym samym do wzrostu poziomu Ŝycia społecze ństwa. Misja wyra Ŝa dąŜ enie do tego, by w przyszło ści powiat l ęborski stał si ę regionem silnym gospodarczo, atrakcyjnym turystycznie, z bogatym dziedzictwem kulturowym. Teren ten ma sta ć si ę równie Ŝ obszarem przyci ągaj ącym inwestorów oraz stwarzaj ącym im dogodne warunki rozwoju. W osi ągni ęciu tych celów słu Ŝyć b ędzie realizacja zada ń sformułowanych w celach operacyjnych przypisanych pi ęciu obszarom strategicznym. Wyznaczenie celów strategicznych dokonane zostało w oparciu o zapisy w Raporcie o stanie powiatu, analiz ę SWOT, a tak Ŝe przy uwzgl ędnieniu mo Ŝliwo ści wpływu władz samorz ądowych (wynikaj ących przede wszystkim z przepisów praw) na przebieg procesów rozwojowych.

55 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

VII. CELE STRATEGICZNE I KIERUNKI DZIAŁANIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO (PRIORYTETY, CELE, ZADANIA)

W celu lepszego opracowania działa ń, które s ą priorytetowe dla powiatu l ęborskiego, cały obszar Ŝycia społeczno gospodarczego podzielono umownie na pi ęć obszarów: gospodarka, społeczno ść , infrastruktura, przestrze ń i ekologia. Obszary te wydzielono maj ąc na uwadze polityk ę zrównowa Ŝonego rozwoju, która to opiera si ę na trzech podstawowych filarach:  Środowisko naturalne jako niezb ędna podstawa zrównowa Ŝonego rozwoju,  Gospodarka jako narz ędzie osi ągania zrównowa Ŝonego rozwoju,  Dobra jako ść Ŝycia dla wszystkich ludzi (aspekt społeczny), który jest celem zrównowa Ŝonego rozwoju. Do w/w czynników wpływaj ących na rozwój gospodarczy regionu, dodano dwa elementy, które zdaniem twórców strategii s ą wa Ŝne dla wzrostu społeczno gospodarczego powiatu l ęborskiego, a mianowicie infrastruktura i przestrze ń. W ka Ŝdym z obszarów strategicznych wyznaczono priorytety oraz działania w ramach priorytetów wraz z krótkim ich opisem, wskazaniem głównych zada ń oraz przykładowym źródłem finansowania.

GOSPODARKA

Gospodarka to jeden z najwa Ŝniejszych aspektów rozwoju powiatu. Zadanie samorz ądu w tej dziedzinie polega głównie na stworzeniu warunków dla wykorzystania istniej ącego potencjału gospodarczego, aktywizacji i rozwoju obszarów wiejskich oraz tworzenia korzystnych warunków inwestowania dla kapitału rodzimego i zagranicznego. Ekonomiczny dobrobyt jest niezwykle istotnym elementem zrównowa Ŝonego rozwoju i umo Ŝliwia zwalczanie ubóstwa.

SPOŁECZNO ŚĆ

Priorytetem w tym obszarze jest zwalczanie bezrobocia i zmniejszanie jego społecznych skutków, a tak Ŝe tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju edukacji, kultury, ochrony zdrowia i bezpiecze ństwa społecznego.

INFRASTRUKTURA

Priorytetowe zadania w tym zakresie to działania w kierunku budowy i modernizacji sieci dróg słu Ŝą ce zwi ększeniu dost ępno ści powiatu l ęborskiego. Wa Ŝnym aspektem w tej dziedzinie jest równie Ŝ likwidacja barier architektonicznych oraz modernizacja całej infrastruktury społecznej i ochrony zdrowia.

PRZESTRZE Ń

Obszar zawieraj ący działania słu Ŝą ce lepszemu wykorzystaniu atrakcyjnego poło Ŝenia geograficznego, a tak Ŝe zacie śnianiu współpracy na poziomie gmina – powiat, powiat – województwo oraz współpracy mi ędzyregionalnej i mi ędzynarodowej.

56 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

EKOLOGIA

Ochrona środowiska naturalnego i jego niepowtarzalnych walorów oraz działania słu Ŝą ce minimalizacji antropogennej presji na środowisko. Obszar ten wspierany jest działaniami w zakresie promocji i edukacji ekologicznej.

Poni Ŝej zostały przedstawione poszczególne cele i działania w wyodr ębnionych osiach priorytetowych.

I GOSPODARKA

PRIORYTET 1 Wzrost konkurencyjno ści przedsi ębiorstw

I. 1.1 Korzystny klimat rozwoju firm I. 1.2 Wsparcie nowopowstałych przedsi ębiorstw I. 1.3 Przyjazne warunki inwestowania dla kapitału rodzimego i zagranicznego I. 1.4 Kształcenie kadr gospodarki I. 1.5 Współpraca mi ędzynarodowa

PRIORYTET 2 Rozwój i aktywizacja obszarów wiejskich

I. 2.1 Przemysł agroturystyczny i uzdrowiskowy I. 2.2 Reorientacja zawodowa osób odchodz ących z rolnictwa

PRIORYTET 3 Rozwój regionu

I. 3.1 Lokalna polityka tworzenia nowych miejsc pracy I. 3.2 Polityka sprzyjaj ąca efektywnemu wykorzystaniu integracji europejskiej i dotacji pozabud Ŝetowych dla rozwoju powiatu I. 3.3 Promocja powiatu w kraju i za granic ą I. 3.4 Rozwój turystyki i kultury I. 3.5 Nowe techniki i technologie w przetwarzaniu lokalnych bogactw naturalnych i bazy surowcowej

II. SPOŁECZNO ŚĆ

PRIORYTET 1 Aktywizacja lokalnego rynku pracy

II. 1.1 Rozwój instytucji rynku pracy adekwatny do potrzeb regionu II. 1.2 Przeciwdziałanie i zwalczanie bezrobocia II. 1.3 Wsparcie grup szczególnego ryzyka

PRIORYTET 2 Rozwój społecze ństwa opartego na wiedzy

II. 2.1 Aktywizacja zawodowa i kształcenie kadr II. 2.2 Wspieranie kształcenia zawodowego w regionie II. 2.3 Promocja kształcenia przez całe Ŝycie II. 2.4 Unowocze śnienie systemu organizacji i zarz ądzania placówkami o światowymi i o światowo - wychowawczymi

57 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

II. 2.5 Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie Ŝy zagro Ŝonej wykluczeniem społecznym II.2.6 Propagowanie i promocja działa ń kulturalnych oraz zachowanie tradycji regionu II. 2.7 Tworzenie i rozwój punktów informacji i porad dla mieszka ńców powiatu

PRIORYTET 3 Ochrona zdrowia i bezpiecze ństwo mieszka ńców

II. 3.1 Wsparcie systemu ochrony zdrowia i pomocy społecznej II. 3.2 Podnoszenie świadomo ści społecznej w zakresie istniej ących zagro Ŝeń II. 3.3 Integracja społeczna osób niepełnosprawnych i starszych II. 3.4 Przeciwdziałanie i zwalczanie patologii społecznych II. 3.5 Wspieranie wła ściwego pełnienia ról społecznych w rodzinach wychowuj ących dzieci II. 3.6 Promocja zdrowego stylu Ŝycia II. 3.7 Porządek publiczny i bezpiecze ństwo obywateli II. 3.7.1. Współpraca władz lokalnych z słu Ŝbami mundurowymi oraz obywatelami w celu ochrony Ŝycia i zdrowia społecze ństwa II. 3.7.2. Ochrona przed kl ęskami Ŝywiołowymi i terroryzmem

III. INFRASTRUKTURA

PRIORYTET 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w celu zwi ększenia konkurencyjno ści powiatu i bezpiecze ństwa jego mieszka ńców

III. 1.1 Rozwój, poprawa stanu oraz utrzymanie dróg powiatowych III. 1.2 Poprawa bezpiecze ństwa oraz rozwój transportu zbiorowego

PRIORYTET 2 Tworzenie sprzyjaj ących warunków dla rozwoju infrastruktury społecznej

III. 2.1 Dostosowanie lokalnej infrastruktury edukacyjnej do potrzeb mieszka ńców oraz istniej ących norm prawnych III. 2.2 Modernizacja infrastruktury ochrony zdrowia w celu poprawy jako ści i dost ępno ści do usług zdrowotnych III. 2.3 Infrastruktura zwi ązana z realizacja zada ń pomocy społecznej

IV. PRZESTRZE Ń

PRIORYTET 1 Współpraca mi ędzyregionalna

IV. 1.1 Korzystne warunki współpracy gmin i powiatu, w szczególności w obszarze wspólnych potrzeb i zada ń. IV. 1.2 Aktywna współpraca z powiatami o ściennymi IV. 1.3 Współpraca z władzami wojewódzkimi

PRIORYTET 2 Koordynacja działa ń na rzecz lepszego wykorzystania poło Ŝenia regionu

IV. 2.1 Sprzyjanie rozwojowi ró Ŝnych form turystyki

58 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

IV. 2.2 Aktywizacja przemysłu rolno-spo Ŝywczego, ze szczególnym uwzgl ędnieniem Ŝywno ści ekologicznej oraz produktów regionalnych

V. EKOLOGIA

PRIORYTET 1 Dostosowanie do wymogów ochrony środowiska

V. 1.1 Utylizacja i gospodarka odpadami V. 1.2 Propagowanie nale Ŝytej ochrony wód, gleby i powietrza V. 1.3 Współpraca w celu nale Ŝytej gospodarki zasobami le śnymi

PRIORYTET 2 Zachowanie i ochrona zasobów środowiska naturalnego

V. 2.1 Umo Ŝliwianie rozwoju odnawialnych źródeł energii V. 2.2 Edukacja i podnoszenie świadomo ści ekologicznej V. 2.3 Wsparcie tworzenia korzystnych warunków rozwoju gospodarstw ekologicznych i ich promocja V. 2.4 Inwentaryzacja i monitoring zasobów przyrody V. 2.5 Ochrona i promocja zasobów przyrodniczych powiatu l ęborskiego, w tym tak Ŝe walorów Słowi ńskiego Parku Narodowego V. 2.6 System ratowniczy chroni ący przed ska Ŝeniem środowiska

W poni Ŝszej tabeli przestawiono szczegółowo priorytety w ramach ka Ŝdej z domen strategicznych. Priorytety opisano przedstawiaj ąc cel jaki dzi ęki nim ma by ć osi ągni ęty, zadania słuŜą ce realizacji zało Ŝonych rezultatów oraz wskazuj ąc przykładowe źródła finansowania poszczególnych działa ń.

59 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

I GOSPODARKA PRIORYTET 1 Wzrost konkurencyjno ści przedsi ębiorstw Opis Celem działania jest polepszenie przedsi ębiorstwom działania warunków prowadzenia działalno ści gospodarczej na terenie całego powiatu l ęborskiego. Zadania  Monitorowanie potrzeb i kierunków rozwoju firm  Udzielanie infor macji na temat zasad prowadzenia działalno ści gospodarczej zarówno w Polsce jak i na terenie UE (lub współpraca w tej dziedzinie z organizacjami okołobiznesowymi i pozarz ądowymi)  Udzielnie informacji na temat mo Ŝliwo ści wsparcia rozwoju firmy z funduszy strukturalnych  Prowadzenie internetowej bazy przedsi ębiorstw działaj ących w powiecie  Współpraca z instytucjami okołobiznesowymi  Wspieranie innowacyjno ści w przedsi ębiorstwach w powiecie l ęborskim. Źródła Środki własne powiatu

I. rozwoju1.1 Korzystny klimat firm finansowania Samorz ądy gmin Bud Ŝet pa ństwa Środki pomocowe Opis Działanie ma słu Ŝyć aktywnemu wspieraniu zatrudnienia działania poprzez stymulowanie powstawania nowych przedsi ębiorstw oraz pomocy w wykorzystaniu dost ępnych instrumentów wsparcia.

biorstw Zadania  Propagowanie działa ń zmierzaj ących do otworzenia ę własnej działalno ści gospodarczej  Współpraca z instytucjami okołobiznesowymi realizuj ącymi projekty aktywizuj ące ludno ść do prowadzenia własnej firmy  Nadzór i ukierunkowywanie działa ń PU P w ramach udzielania jednorazowych środków na podj ęcie własnej działalno ści gospodarczej (m.in. promocja działalno ści PUP)  Udzielanie informacji na temat prawnych i formalnych aspektów zakładania własnej działalno ści gospodarczej (lub współpraca w tej dzi edzinie z organizacjami okołobiznesowymi i pozarz ądowymi)  Udzielnie informacji na temat mo Ŝliwo ści wsparcia powstawania firmy z funduszy strukturalnych. Źródła Środki własne powiatu finansowania Samorz ądy gmin

I. 1.2 Wsparcie przedsi nowopowstałych Bud Ŝet pa ństwa Środki pomocowe

60 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Działanie słu Ŝyć ma przede wszystkim napływowi działania inwestorów zewn ętrznych, przyrostowi miejsc pracy zwi ązanemu z wzmocnieniem kapitału lokalnego, a tak Ŝe zwi ększeniu przedsi ębior czo ści i aktywno ści ekonomicznej wśród mieszka ńców powiatu, a co za tym idzie –

zwi ększeniu dochodów ludno ści. Zadania  Wspieranie działa ń zmierzaj ących do stałego poszukiwania oferentów zagranicznych deklaruj ących współpracę z lokalnym biznesem  Wskazani e firm lokalnych potencjalnie zainteresowanych współprac ą z kapitałem zagranicznym  Podejmowanie i propagowanie działa ń na rzecz dostosowania kierunków kształcenia ludno ści do istniej ących potrzeb rynku pracy  Aktywna współpraca z instytucjami okołobiznesowy mi typu: centra wspierania biznesu, inkubatory przedsi ębiorczo ści, fundusze po Ŝyczkowe oraz fundusze rodzimego i zagranicznego por ęcze ń kredytowych itp. Źródła Środki własne powiatu finansowania Fundusze własne firm Bud Ŝet pa ństwa

I. 1.3 Przyjazne warunki inwestowania kapitałudla Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Celem działania jest podniesienie konkurencyjno ści i rozwój działania potencjału przedsi ębiorstw lokalnych poprzez inwestycj ę w kadry. Zadania  Propagowanie i promocja szkole ń oraz pomocy doradczej dla kadr zarz ądzaj ących i pracow ników przedsi ębiorstw  Współpraca z instytucjami szkoleniowymi w regionie  Udzielanie informacji na temat bie Ŝą cych mo Ŝliwo ści

gospodarki szkolenia kadr (np. poprzez linki do stron internetowych). Źródła Środki własne powiatu finansowania Fundusze własne firm I. 1.4 Kształcenie kadr Bud Ŝet pa ństwa Środki pomocowe

61 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

PRIORYTET 2 Rozwój i aktywizacja obszarów wiejskich Opis Realizacja zada ń w ramach tego działania przyczyni si ę do

działania zwi ększenia aktywno ści zawodowej mieszka ńców obszarów wiejskich, a tym samym do przyrostu miejsc pracy i zwi ększenia dochodów ludno ści. Działanie słu Ŝy wykorzystaniu walorów środowiska naturalnego dla potrzeb rozwoju gospodarczego powiatu i podniesienia poziomu Ŝycia ludności. Zadania  Tworzeni e korzystnych warunków dla rozwoju turystyki uzdrowiskowej, przede wszystkim w pasie nadmorskim, a w szczególno ści d ąŜ enie do powstania uzdrowiska Łeba  Współpraca z Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi  Współpraca z podmiotami reprezentuj ącymi wiejskich kwaterodawców powiatu l ęborskiego  Promowanie gospodarstw agroturystycznych oraz ośrodków uzdrowiskowych, m.in. przez stron ę internetow ą (spójna dla powiatu informacja o bazie turystycznej). Źródła Środki własne powiatu finansowania Fundusze własne mieszka ńców Bud Ŝet pa ństwa I. 2.1 Przemysł agroturystyczny i uzdrowiskowy Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Ogólnym celem działania jest dostosowanie mieszka ńców działania obszarów wiejskich do funkcjonowania w zmieniaj ących si ę warunkach społeczno – ekonomicznych oraz przygotowanie ich do wykorzystania szans zwi ązanych z powstawaniem nowych miejsc pracy (gł. na wsi). Zadania  Promocja szkole ń i kursów maj ących na celu nabycie umiej ętno ści i kwalifikacji zawodowych zwi ązanych z nowym zawodem  Wspieranie działa ń maj ących na celu pomoc w wyborze

cych z rolnictwa nowego zawodu ą  Współpraca z instytucjami szkoleniowymi oraz innymi ośrodkami realizuj ącymi projekty w tej dziedzinie. Źródła Środki własne powiatu

odchodz finansowania Fundusze własne mieszka ńców Bud Ŝet pa ństwa

I. 2.2 Reorientacja zawodowa osób Samorz ądy gmin Środki pomocowe

62 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

PRIORYTET 3 Rozwój regionu Opis Celem jest wspieranie procesu rozwoju powiatu poprzez działania niwelowanie bezrobocia i stworzenie własnej polityki tworzenia n owych miejsc pracy. Przyczyni si ę to do zwi ększenia szans mieszka ńców powiatu do awansu społecznego i materialnego oraz ograniczenie liczby ludno ści obj ętych sfer ą ubóstwa. Zadania  Nadzór i ukierunkowywanie działa ń Powiatowej Rady Zatrudnienia  Nadzór i u kierunkowywanie działa ń PUP oraz promocja jego działa ń w zakresie udzielania dotacji na tworzenie nowych miejsc pracy pracy  Promocja przedsi ęwzi ęć sprzyjaj ących rozpoczynaniu własnej działalno ści gospodarczej  Współpraca z organizacjami pozarz ądowymi zajmuj ącymi si ę kwesti ą bezrobocia i aktywizacj ą zawodow ą ludno ści. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin

I. 3.1miejsc Lokalnatworzenia nowych polityka Środki pomocowe Opis Celem działania jest prowadzenie przyjaznej polityki działania samorz ądu, propaguj ącej i inicjuj ącej przedsi ęwzi ęcia współfinansowane ze środków pomocowych oraz pobudzanie świadomo ści społecze ństwa w zakresie mo Ŝliwo ści jakie niesie z a sob ą członkostwo Polski w Unii Europejskiej. etowych dla

Ŝ Zadania  Aktywna współpraca z gminami w celu efektywnego wykorzystania szansy jak ą daj ą fundusze strukturalne  Udzielnie informacji o dost ępnych funduszach pomocowych (m.in. za po średnictwem strony internetowej)  Współpraca z instytucjami prowadz ącymi o środki informacji na temat mo Ŝliwo ści skorzystania

ca ca efektywnemu wykorzystaniu z dofinansowania z ró Ŝnych źródeł (przede wszystkim ą fundusze strukturalne UE)

rozwoju powiatu  Współdziałanie z organizacjami realizuj ącymi przedsi ęwzi ęcia finansowane z funduszy strukturalnych i innych dotacji pozabud Ŝetowych (m.in. poprzez promocj ę tych projektów, udział w nich jako partner, przyjmowanie patronatu). Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin integracji europejskiej i dotacji pozabud I. 3.2 sprzyjaj Polityka Środki pomocowe

63 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Celem działania jest kreowanie pozytywnego wizerunku

ą działania powiatu słu Ŝą ce wzrostowi jego konkurencyjno ści na tle innych obszarów województwa pomorskiego. Zadania  Promocja powiatu i miejscowo ści wchodz ących w jego skład w internecie zagranic  Promocja atrakcyjnych turystycznie terenów powiatu, m.in. obszarów nadmorskich i Słowi ńskiego Parku Narodowego, w poł ączeniu z atrakcjami pozostałej cz ęś ci powiatu (w tym turystyczne trasy tematyczne, np. Droga Św. Jakuba, Kraina Maratonu Ekologicznego)  Udział w targach w Polsce i za granic ą (m.in. targi turystyczne, gospodarcze, inwestycyjne itd.)  Udział w konkursach mog ących przyczyni ć si ę do kreowania pozytywnego wizerunku powiatu  Współpraca z gminami w zakresie budowania pozytywnego wizerunku całego powiatu . Źródła Środki własne finansowania Bud Ŝet pa ństwa

I. w 3.3 krajuPromocjai powiatu Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Do głównych celów tego działania nale Ŝy przede wszystkim działania wzrost znaczenia kultury i turystyki ja ko czynników stymulujących rozwój społeczno - gospodarczy regionu z uwzgl ędnieniem zapewnienia zrównowa Ŝonego rozwoju. Działanie to jest komplementarne z działaniami: Promocja powiatu w kraju i zagranic ą, Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm, W sparcie nowopowstałych przedsi ębiorstw oraz z działaniem - Przyjazne warunki inwestowania dla kapitału rodzimego i zagranicznego. Zadania  Aktywna współpraca z Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi  Działania maj ące na celu wydłu Ŝenie sezonu turystycznego  Ułatwianie dost ępu do obiektów kultury i turystyki, m.in. poprzez rozwijanie kompleksowego systemu informacji  Propagowanie rozwoju turystyki wiejskiej oraz uzdrowiskowej  Wspieranie rozwoju szlaków turystycznych  Promowanie przewodników turystycznych po ziem i

I. 3.4 Rozwóji turystyki kultury lęborskiej  Realizacja zada ń z zakresu zapewnienia bezpiecze ństwa turystom i osobom odwiedzaj ącym powiat  Realizacja zada ń z zakresu transportu zbiorowego – w tym działaniu przede wszystkim jako przyczynianie si ę do poprawy dost ępno ści komunikacyjnej teren ów atrakcyjnych turystycznie.

64 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Źródła Środki własne powiatu finansowania Fundusze własne o środków kultury i turystyki

Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Celem działania jest zwi ększenie efektywno ści ekologicznej działania powiatu oraz poprawa komfortu Ŝycia mieszka ńców zwi ązana ze zmniejszeniem zagro Ŝenia przed wyczerpaniem istniejących surowców i bogactw naturalnych. Zadania  Propagowani e i wspieranie działa ń maj ących na celu wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, a zwłaszcza energii wiatrowej i wodnej  Promocja i inicjowanie działa ń słu Ŝą cych efektywnemu wykorzystaniu surowców naturalnych. surowcowej surowcowej Źródła Środki własne finansowania Fundusze własne firm Bud Ŝet pa ństwa w przetwarzaniu lokalnych lokalnych w przetwarzaniu bogactw naturalnych i bazy bazy i naturalnych bogactw Samorz ądy gmin I. 3.5 Nowe techniki i technologie technologie i techniki Nowe I. 3.5 Środki pomocowe Opis Współpraca mi ędzynarodowa stymuluj ąca rozwój działania gospodarki powiatu l ęborskiego w celu podniesienia standardu i jakości Ŝycia mieszka ńców. Zadania  Nawi ązywanie współpracy z partnerami zagranicznymi w celu rozwoju społeczno – ekonomicznego powiatu  Realizacja zada ń z zakresu przyjaznej polityki inwestowania kapitału zagranicznego  Polityka samorz ądu zach ęcaj ąca lokalnych przedsi ębiorców do nawi ązywania kontaktów

dzynarodowa mi ędzynarodowych ę  Aktywna polityka lokalnego rynku pracy sprzyjaj ąca napływowi zagranicznego kapitału ludzkiego, w bran Ŝach w których brakuje specjalistów w śród społecze ństwa powiatu  Kreowanie pozytywnego wizerunku powiatu na arenie mi ędzynarodow ej (m.in. poprzez udział w targach, wystawach i innych imprezach gospodarczych, turystycznych itp.).

I. 3.6 Współpraca mi Źródła Środki własne powiatu finansowania Fundusze własne przedsi ębiorstw Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

65 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

II. SPOŁECZNO ŚĆ PRIORYTET 1. Aktywizacja lokalnego rynku pracy Opis Celem działania jest lepsze dostosowanie oferty usługowej działania instytucji rynku pracy (w tym organizacji pozarz ądowych) do rosn ących potrzeb w zakresie aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i poszukuj ących pracy.

potrzeb Zadania  Rozwijanie dialogu społecznego i wł ącznie partnerów społecznych do działa ń na rynku pracy (w szczególno ści poprzez akcje promocyjne, szkolenia, warsztaty skierowane do ró Ŝnych środowisk)  Działania na rzecz wdra Ŝania nowych narz ędzi i technik pracy w słu Ŝbach zatrudnienia uwzgl ędniaj ących przede wszystkim wzmocnienie powi ąza ń mi ędzy szczeblem lokalnym i regionalnym oraz zastosowanie nowoczesnych technologii komunikacji i informacji  Wspieranie doskonalenia standardów usług w zakresie informacji i poradnictwa zawodowego (analizy, regionu ekspertyzy)  Propagowanie doskonalenia kwalifikacji osób zatrudnionych w instytucjach rynku pracy, a w szczególno ści doradców zawodowych i osób szkol ących  DąŜ enie do stworzenia rejestru i zbioru danych o instytucjach szkol ących, realizuj ących programy szkoleniowe finansowane z ró Ŝnych źródeł. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

II. 1.1 Rozwój instytucjiadekwatny rynku pracy do Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Nadrz ędnym celem działanie jest ograniczenie zjawiska działania długotrwałego bezrobocia i jego przyczyn poprzez wsparcie dla osób bezrobotnych w zakresie reintegracji zawodowej. Zadania  Wspieranie działa ń aktywizuj ących bezrobotnych i zwi ększaj ących ich zdolno ść do zatrudnienia  Propagowanie i promocja działa ń doradczych, szkoleniowych oraz promuj ących postaw ę przedsi ębiorcz ą  Wsparcie wdra Ŝania indywidualnych programów szkoleniowych oraz programów specjalnych

bezrobocia  Wspiera nie inicjatyw samoorganizacji i samopomocy bezrobotnych (w szczególno ści poprzez szkolenia i poradnictwo prowadz ące do zdobycia zatrudnienia). Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

II. 1.2 iPrzeciwdziałanie zwalczanie Samorz ądy gmin Środki pomocowe

66 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Ograniczenie zjawiska marginalizacji społecznej oraz działania przygotowanie osób nara Ŝonych na wykluczenie społeczne do wej ścia na rynek pracy, utrzymania zatrudnienia lub powrotu do czynnego Ŝycia zawodowego. Zadania  Zapobie ganie dysfunkcjom społecznym stanowi ącym barier ę w drodze do zatrudnienia  Propagowanie i promocja działa ń doradczych, szkoleniowych oraz promuj ących postaw ę przedsi ębiorcz ą w śród osób z grup szczególnego ryzyka  Analiza specyficznych potrzeb grup szczególne go ryzyka w celu trwałej ich integracji na rynek pracy  Promowanie elastycznych form zatrudnienia, np. telepraca, praca przez internet, praca w niepełnym wymiarze godzin (w szczególno ści dla osób niepełnosprawnych, kobiet)  Wspieranie pracodawców w zakresie zatrudniania i integrowania osób z grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym (niepełnosprawni, osoby opuszczaj ące zakłady karne)  Propagowanie umo Ŝliwiania szerszego dost ępu do ró Ŝnych form wsparcia poprzez działania towarzysz ące (np. zapewnienie opieki nad osobami zale Ŝnymi, organizacja przejazdów)  Wspieranie szkole ń dla pracowników placówek pomocy społecznej pod k ątem podniesienia ich zdolno ści do motywowania grup szczególnego ryzyka do aktywno ści II.szczególnego 1.3 grup ryzyka Wsparcie zawodowej  Przełamywanie stereotypów w sferze podziału zawod ów na m ęskie i kobiece  Promowanie monitorowania oraz wymiany dobrych praktyk. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

67 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

PRIORYTET 2 Rozwój społecze ństwa opartego na wiedzy Opis Promocja rozwoju zawodowego pracowników firm jako działania istotny mechanizm unowocze śnienia rynku pracy, podniesienia konkurencyjno ści gospodarki, post ępu technologicznego oraz zwi ększenia atrakcyjno ści powiatu dla inwestycji. Zadania  Propagowanie i promocja doskonalenia umiej ętno ści kadr zarz ądzaj ących oraz osób pracuj ących (np. poprzez szkolenia, kursy, doradztwo)  Współpraca z instytucjami szkoleniowymi kieruj ącymi swoj ą ofert ę edukacyjn ą do pracowników zatrudnionych w poszczególnych bran Ŝach  Dialog na rzecz zmian w organizacjach pracy w zakresie nowych form organizacji pracy  Promocja projektów finansowanych z funduszy strukturalnych UE, których celem jest kształcenie kadr. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

II. kształcenie2.1 Aktywizacjai kadr zawodowa Środki własne przedsi ębiorstw Opis Celem zadania jest stałe dostosowywanie kształcenia działania zawodowego w powiecie l ęborskim do aktualnych potrzeb rynku pracy oraz zapewnienie wysokiego poziomu nauczania. Zadania  Monitoring aktualnej sytuacji na rynku pracy w celu określania zawodów adekwatnych do jego potrzeb  Tworzenie o środków doradztwa zawodowego oraz ich wspieranie i promocja  Unowocze śnianie bazy szkolnictwa zawodowego  Dbanie o wysoki poziom nauczania zawodowego, odpowiadaj ący wymogom pracodawców  Upowszechnianie kształcenia zawodowego

zawodowego w regionie Źródła Środki własne powiatu

II. 2.2 Wspieranie kształcenia finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

68 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Celem działania jest propagowanie idei kształcenia przez działania całe Ŝycie, które ma zosta ć osi ągni ęte poprzez zwi ększenie ycie ycie

Ŝ dost ępu do edukacji na wszystkich poziomach kształcenia. Zadania  Propagowanie kształcenia ustawicznego m.in. w ramach Powiatowego Centrum Kształcenia Ustawicznego  Wspieranie inicjatyw społecznych w w/w zakresie  Wspieranie projektów, którym przy świeca idea kształcenia przez całe Ŝycie  Wspieranie, rozwój i propagowanie szkolnictwa wy Ŝszego w regionie  Wspieranie i propagowanie zaj ęć pozalekcyjnych w o środkach szkoleniowych powiatu l ęborskiego  Współpraca z instytucjami szkoleniowymi w regionie  Promocja i wspieranie działalno ści Uniwersytetów III Wieku. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin II. 2.3 kształceniaPromocja całe przez Środki pomocowe Opis Celem działania jest przystosowanie funkcjonowania działania placówek o światowych i o światowo - wychowawczych do zmieniających si ę warunków społeczno – ekonomicznych regionu w celu usprawnienia ich pracy. wiatowo

ś Zadania  Wdra Ŝanie wspólnego systemu planowania i organizacji pracy placówek o światowych  Wykorzystywanie wspólnego dla wszystkich systemu rekrutacji młodzie Ŝy do szkół ponadgimnazjalnych  Działania zmierzaj ące do dostosowywania liczebno ści klas do aktualnego trendu demograficznego wiatowymi iwiatowymi o

ś  Podniesienie kwalifikacji kadry nauczycielskiej oraz kadr instytucji systemu o światy  Wpieranie wdra Ŝania spójnego oprzyrz ądowania nienie systemu nienie organizacji i

ś i oprogramowania w placówkach o światowych

- wychowawczymi - i o światowo - wychowawczych  Wspieranie szkół i placówek w obszarze nawi ązywania kontaktów z partnerami krajowymi i zagranicznymi, słuŜą cych m.in. wymianie dobrych praktyk. Źródła Środki własne powiatu dzania dzania placówkami o

ą finansowania Bud Ŝet pa ństwa

II. 2.4 Unowocze Samorz ądy gmin zarz Środki pomocowe

69 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Celem działania jest podniesienie dost ępu do kształcenia na działania pozi omie ponadgimnazjalnym i wy Ŝszym dla uczniów zagroŜonej wykluczenie społecznym. Zadania  Propagowanie w śród placówek o światowych programów pomocowych słu Ŝą cych zwalczaniu barier w dost ępie do edukacji (przede wszystkim programy stypendialne)  Promocja kształcenia młodzie Ŝy jako elementu zwi ększającego atrakcyjno ść na rynku pracy

onej wykluczeniem  Współpraca z placówkami o światowymi oraz instytucjami Ŝ szkoleniowymi w regionie w celu zapobiegania marginalizacji młodzie Ŝy niepełnosprawnej, pochodz ącej z obszarów wiejskich b ądź w ychowuj ącej si ę y zagro społecznym

Ŝ w rodzinach patologicznych  Udzielanie informacji na temat istniej ących mo Ŝliwo ści dofinansowania dz 迿迿迿迿ń w opisywanym obszarze z ró Ŝnych środków pomocowych. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

II. szans 2.5edukacyjnych Wyrównywanie Samorz ądy gmin dziecii młodzie Środki pomocowe Opis Wykorzystanie potencjału regionu, zwłaszcza zasobów działania dziedzictwa kulturowego i tradycji lokalnych, jako czynnika determinuj ącego rozwój powiatu. Zadania  Wspieranie działa ń kulturalnych w regionie  Promocja lokalnych produktów kulturowych oraz tradycji charakterystycznych dla powiatu, m.in. poprzez

kulturalnych organizacje ró Ŝnych form imprez, konkursów wiedzy itp. ń  Wspieranie kultury kaszubskiej i mniejszo ści narodowych obecnych na terenie powiatu (m. in. niemieckiej i ukrai ńskiej)  Kształtowanie w śród mieszka ńców powiatu, a zwłaszcza wśród dzieci i młodzie Ŝy postaw poszanowania dla zachowania obiektów kultury materialnej  Wspieranie inicjatyw społecznych i ins tytucjonalnych w zakresie ochrony dóbr kultury i dziedzictwa kulturowego  Promocja działa ń i osi ągni ęć o środków, instytucji kultury i zespołów folkorystyczno – obrz ędowych na terenie powiatu i poza regionem oraz zachowanie regionu tradycji  Współpraca z lokalnymi o środkami kultury. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

II. promocja2.6 Propagowanie i działa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

70 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Zwi ększenie świadomo ści społecznej mieszka ńców powiatu działania lęborskiego jako element rozwoju społecze ństwa informacyjnego. Zadania  Wspieranie tworzenia i rozwoju punktów informacji i porad dla mieszka ńców powiatu (m.in. z zakresu Unii

ców powiatu powiatu ców Europejskiej, zakładania i prowadzenia własnej ń działalno ści gospodarczej, prawa pracy, praw konsumenta, praw i obowi ązków obywatelskich itd.)  Promocja w/w o środków informacji  Obj ęcie programem e-powiat wszystkich jednostek samorz ądu terytorialnego powiatu l ęborskiego i ich jednostek organizacyjnych  Wspieranie tworzenia publicznych punktów dost ępu do internetu. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa II. punktów2.7 rozwój Tworzenie i Samorz ądy gmin Środki pomocowe

informacji mieszka i porad dla PRIORYTET 3 Ochrona zdrowia i bezpiecze ństwo mieszka ńców Opis Przedsi ęwzi ęcie sł uŜy podejmowaniu działa ń na rzecz działania poprawy stanu zdrowia mieszka ńców i efektywnej opieki społecznej w powiecie l ęborskim. Zadania  Poprawa stanu zdrowia mieszka ńców poprzez polepszenie jako ści świadcze ń zdrowotnych oraz zwi ększenie dost ępu do specjalistycznych świadcze ń zdrowotnych  Rozwój bazy ratownictwa medycznego i poprawa jego efektywno ści poprzez tworzenie warunków do powstania zintegrowanego regionalnego systemu ratownictwa  Realizacja projektów w zakresie poprawy jako ści ratownictwa medycznego i leczenia ludzi w stanach bezpośredniego zagro Ŝenia Ŝycia  Zmniejszenie wska źników zachorowalno ści i

społecznej umieralności, w szczególno ści na choroby płuc, choroby nowotworowe, układu sercowo-naczyniowego i cukrzyc ę  Propagowanie kształcenia osób zatrudnionych w ochronie zdrowia i pomocy społecznej, zgodnego z nowymi technikami i technologiami w tych bran Ŝach  Wspieranie projektów kształcenia kadr zatrudnionych w omawianych dziedzinach, a tak Ŝe słu Ŝą cych reorientacji zawodowej  Tworzenie systemu wsparcia społecznego dla osób tego II. ochrony 3.1i systemu Wsparcie pomocy zdrowia wymagaj ących (dziecko, osoby w wieku poprodukcyjnym, osoby niepełnosprawne).

71 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Zwi ększenie świadomo ści społecznej w zakresie istniej ących działania zagro Ŝeń zarówno Ŝycia jak i zdrowia mieszka ńców powiatu. Zadania  Propagowanie i promocja działa ń u świadamiaj ących

społeczno ść lokaln ą na temat istniej ących zagro Ŝeń, ń

e zapobieganiu i sposobach walki z nimi: Ŝ – alkoholizm

ci społecznej ci w – nikotynizm ś – choroby weneryczne – nowotwory

cych zagro cych – wirus HIV, HCV, HBS ą – narkomania i lekomania wiadomo

ś  Wspieranie działa ń profilaktycznych z zakresu chorób cywilizacyjnych typu: cukrzyca, nadci śnienie t ętnicze, otyło ść , choroba wie ńcowa, zawał serca, gru źlica itd.  Przeciwdziałanie zbyt wczesnemu macierzy ństwu w śród młodzie Ŝy powiatu l ęborskiego. zakresieistniej Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin

II. 3.2 Podnoszenie Środki pomocowe Opis Zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego osób i działania niepełnosprawnych i starszych, poszanowanie ich dóbr i godno ści osobistej. Zadania  Działania maj ące na celu zmian ę świadomo ści mieszka ńców powiatu w zakresie potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych oraz ich funkcjonowania w społecze ństwie  Nadzorowanie i ukierunkowywanie działa ń Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym i starszym  Dostosowanie zada ń i środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilit acji Osób Niepełnosprawnych do lokalnych potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych; Pomoc w nauce i rozwoju samodzielno ści Ŝyciowej osób

starszych  niepełnosprawnych i starszych  Wspieranie i propagowanie działalno ści grup wsparcia i samopomocy  Wspieranie i promocja działalno ści Uniwersytetów III Wieku  Współpraca z organizacjami pozarz ądowymi (w tym fundacje i stowarzyszenia) działaj ącymi na rzecz osób niepełnosprawnych  Wspieranie i promocja projektów słu Ŝą cych integracji II. 3.3 Integracja społeczna niepełnosprawnych osób społecznej wymienionych grup.

72 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe

Opis Przedsi ęwzi ęcia słu Ŝą ce przeciwdziałaniu i zwalczaniu działania zjawiska patologii społecznych w celu podniesienia konkurencyjno ści i bezpiecze ństwa powiatu l ęborskiego. Zadania  Nadzorowanie i ukierunkowywanie działa ń Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie  Budowanie świadomo ści społecznej mieszka ńców powiatu na temat zagro Ŝeń jakie nios ą za sob ą patologie społeczne  Realizacja działa ń profilaktycznych  Wspieranie działalno ści punktu konsultacyjnego w zarz ądzaniu kryzysem szkolnym  Współpraca z organizacjami pozarz ądowymi (w tym

społecznych fundacje i stowarzyszenia) działaj ącymi na rzecz walki z patologiami społecznymi  Promocja projektów realizowanych w omawianym zakresie. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin II. 3.4 iPrzeciwdziałanie zwalczanie patologii Środki pomocowe Opis Wzmocnienie powiatowego systemu opieki nad dzieckiem i działania rodzin ą jako podstawow ą jednostk ą społecze ństwa. Zadania  Nadzorowanie i ukierunkowywanie działa ń Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie  Nadzorowanie działalno ści o środków opieku ńczo – cych dzieci

ą wychowawczych i podniesienie p anuj ących w nich standardów  Działania na rzecz tworzenia rodzinnych domów dziecka  Wspieranie rodzin we wła ściwym pełnieniu funkcji wychowawczych wobec dzieci ciwego pełnienia ról ciwego pełnienia ról

ś  Zapobieganie umieszczaniu dzieci w placówkach opieku ńczo – wychowawczych  Działania słu Ŝą ce poprawie funkcjonowania rodzin niepełnych z dzie ćmi sprawuj ącymi trudno ści wychowawcze  Promocja kampanii społecznych w kierunku eliminowania zjawiska przemocy w rodzinie. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa II. 3.5 Wspieranie wła Samorz ądy gmin społecznych wychowuj w rodzinach Środki pomocowe

73 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Propagowanie zdrowego stylu Ŝycia w śród mieszka ńców działania powiatu jako d ąŜ enie do zahamowania wzrostowej tendencji zachorowalno ści i umieralno ści. Działanie jest komplementarne z działaniami z zakresu rozwoju infrastruktury sportowo – rekreacyjnej oraz

ycia infrastruktury technicznej, które zmierzaj ą do zwi ększenia Ŝ dost ępno ści terenów atrakcyjnych turystycznie, ale i równie Ŝ obszarów zaniedbanych. Zadania  Zaj ęcia edukacyjne w szkołach dotycz ące m.in. negatywnych skutków za Ŝywania narkotyków, palenia tytoniu, niewła ściwego od Ŝywiania, braku aktywno ści ruchowej itd.  Kampanie społeczne z w/w zakresu  Promocja sportu i zdrowego stylu Ŝycia  Wspieranie lokalnych imprez sportowych i rekreacyjnych oraz promocja sportu  Ws pieranie działalno ści podmiotów promuj ących sport i zdrowy styl Ŝycia  Promocja infrastruktury sportowo – rekreacyjnej. II. 3.6 zdrowegoPromocja stylu Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe Opis Zwi ększenie bezpiecze ństwa mieszka ńców powiatu działania lęborskiego oraz osób go odwiedzaj ących jako element podnosz ący konkurencyjno ść regionu, jego atrakcyjno ść turystyczn ą oraz inwestycyjn ą.

Działanie jest komplementarne z działaniem Ro zwój, poprawa stanu i utrzymanie dróg powiatowych, gdzie celem jest polepszenie infrastruktury drogowej maj ące na celu wzrost bezpiecze ństwa ruchu drogowego. stwo obywatelistwo

ń Zadania  Zintegrowanie działa ń instytucji i słu Ŝb odpowiedzialnych za bezpiecze ństwo stwa stwa

ń  Wspieranie i współdziałanie w realizacji programów prewencyjnych w zakresie bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego  Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zapewnienia naleŜytej ochrony turystów i go ści przebywaj ących na terenie powiatu  Wspieranie inicjatyw w zakresie rozwoju systemu monitoringu wizyjnego na terenie powiatu  Rozwój systemu ratownictwa medycznego dek dek publiczny i bezpiecze ycia i zdrowia ispołecze zdrowia ycia ą  Działania integruj ące społeczno ść z polic ją oraz Ŝ aktywizuj ące mieszka ńców w celu zapobiegania przest ępczości. Źródła Środki własne powiatu

bami mundurowymi oraz obywatelami w w obywatelami oraz mundurowymi bami finansowania Bud Ŝet pa ństwa II. 3.7 Porz II. 3.7.1 Współpraca władz lokalnych z lokalnych władz Współpraca II. 3.7.1 Ŝ Samorz ądy gmin celu ochrony celu ochrony słu Środki pomocowe

74 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Zadania  DąŜ enie do utworzenia nowoczesnego Powiatowego Centrum Zarz ądzania Kryzysowego  Opracowanie i aktualizowanie Powiatowego Planu

skami skami Reagowania Kryzysowego ę  Utrzymanie w gotowo ści systemu informowania, ostrzegania i alarmowania ludno ści na wypadek szczególnych zagro Ŝeń  Organizowanie i prowadzenie szkole ń oraz ćwicze ń dek dek publiczny i stwo obywateli ą

ń w celu przygotowania sił ratowniczych do skoordynowanego i skutecznego prowadzenia działa ń ratowniczych. Źródła Środki własne powiatu ywiołowymi i terroryzmem terroryzmem i ywiołowymi

Ŝ finansowania Bud Ŝet pa ństwa bezpiecze II. 3.7 Porz

II. 3.7.2 Ochrona przed kl przed Ochrona II. 3.7.2 Samorz ądy gmin Środki pomocowe

75 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

III. INFRASTRUKTURA PRIORYTET 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w celu zwi ększenia konkurencyjno ści powiatu i bezpiecze ństwa jego mieszka ńców Opis Celem działania jest usprawnienie układu komunikacyjnego działania powiatu poprzez inicjowanie i wspieranie działa ń na rzecz stworzenia pełnego i sprawnego systemu komunikacyjnego, zapewniaj ącego poł ączenie przestrzenne powiatu z regionem i krajem. Zadania  Przebudowa i remonty istniej ących dróg powiatowych z zachowaniem hierarchii wa Ŝno ści oraz współpraca z gminami w w/w zakresie  Działania na rzecz wła ściwego utrzymania dróg powiatowych, zapewniaj ących bezpiecze ństwo uŜytkowników  DąŜ enie do zmiany kategoryzacji dróg na terenie powiatu w celu dostosowania kategorii do pełnionych funkcji Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa utrzymanie dróg powiatowych III. ipoprawa 1.1 stanuRozwój, Samorz ądy gmin Środki pomocowe Inne instrumenty finansowe Opis Działania zmierzaj ące do efektywnego systemu komunikacji działania publicznej, zapewniaj ącego komfort i bezpiecze ństwo uŜytkowników. Zadania  Działania zmierzaj ące do synchronizacji rozkładów jazdy wszystkich przewo źników, w szczególno ści w sezonie letnim  DąŜ enie do zapewnienia stałej dost ępno ści do obszarów atrakcyjnych turystycznie, w tym wprowadzenie sezonowej komunikacji dla turystów  Wspieranie działa ń maj ących na celu zapewnienie mieszka ńcom mały ch miejscowo ści w powiecie poł ącze ń komunikacyjnych z wi ększymi o środkami, w których swoj ą siedzib ę maj ą m.in. o środki zdrowia, urz ędy, zakłady pracy stwa oraz rozwój transportu rozwój stwa oraz

ń  Wspieranie działa ń na rzecz bezpiecze ństwa pasa Ŝerów transportu zbiorowego w powiecie, m.in. poprzez

zbiorowego współprac ę z wła ścicielami firm przewozowych, policj ą, Inspekcj ą Transportu Drogowego  Propagowanie w śród wła ścicieli firm przewozowych korzystania ze środków transportu przyjaznych środowisku oraz wymiany starego taboru na nowszy i bezpieczniejszy dla jego u Ŝytkowników. Źródła Środki własne powiatu finansowania Środki własne prywatnych firm transportowych Bud Ŝet pa ństwa

III.Poprawa bezpiecze 1.2 Samorz ądy gmin Środki pomocowe Inne instrumenty finansowe

76 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

PRIORYTET 2 Tworzenie sprzyjaj ących warunków dla rozwoju infrastruktury społecznej Opis Podniesienie poziomu konkurencyjno ści infrastruktury działania edukacyjnej powiatu l ęborskiego jako element wpływaj ący na podniesi enie jako ści kształcenia i sprzyjaj ący rozwojowi społeczno – gospodarczemu regionu. Zadania  Podniesienie stanu technicznego placówek o światowych ców oraz

ń i o światowo – wychowawczych  DąŜ enie do obni Ŝania kosztów funkcjonowania placówek szkolnictwa ponadgimnazjalnego  Dostosowywanie bazy lokalowej do realizacji zada ń adekwatnych do potrzeb mieszka ńców  DąŜ enie do zapewniania dost ępno ści do placówek oświatowych i instytucji szkoleniowych dla osób niepełnosprawnych cych norm prawnych

ą  Systematyczne unowocze śnianie, wymiana sprz ętu, pomocy naukowych i innego niezb ędnego wyposa Ŝenia szkół powiatu l ęborskiego. istniej Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin edukacyjnej do potrzeb mieszka III.lokalnej 2.1infrastruktury Dostosowanie Środki pomocowe Inne instrumenty finansowe Opis Podniesienie standardu technicznego oraz sanitarno-

a w a działania epidemiologicznego placówek ochrony zdrowia podległych powiatowi poprzez inwestycje w istniej ące budynki i placówki w celu zapewnienia opieki me dycznej na jak najwy Ŝszym poziomie. Zadania  Modernizacja obiektów ochrony zdrowia w celu poprawy

ci do usług do usług ci jako ści świadczonych usług oraz obni Ŝenia kosztów ich ś utrzymania

pno  Likwidacja barier architektonicznych w celu ę dostosowania infrastruktury placówek ochrony zd rowia do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych  Wspieranie wyposa Ŝania placówek ochrony zdrowia

ci ici dost w specjalistyczny sprz ęt medyczny w celu poprawy ś jakości świadczonych usług zdrowotnych  Przekształcenie formy organizacyjno – prawnej szpitala powiatowego, w celu stos owania przejrzystych mechanizmów ekonomicznych oraz poprawy konkurencyjno ści na rynku świadcze ń zdrowotnych  Wspieranie działa ń w celu unowocze śnienia zasobów placówek zdrowia i ich zinformatyzowania

celu poprawy jako  Wspieranie współpracy z partnerami zagranicznymi, w tym w ramach programów pomocowych w ochronie

III. 2.2 Modernizacja infrastruktury zdrowiochrony zdrowia, m.in. Interreg

77 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Środki pomocowe Inne instrumenty finansowe Opis Wzmocnienie powiatowego systemu opieki nad osobami działania starszymi, przewlekle chorymi, niepełnosprawnymi oraz innymi mieszka ńcami regionu potrzebuj ącymi pomocy. Zadania  Modernizacja obiektów pomocy społecznej w celu zana zana z obniŜenia kosztów utrzymania i poprawy jako ści ą świadczonych usług  Likwidacja barier architektonicznych w w/w placówkach w celu zwi ększenia ich dost ępno ści  Informatyzacja palcówek pomocy społecznej pomocy społecznej

ń  Wspieranie działalno ści podmiotów realizuj ących zadania na rzecz ró Ŝnych form opieki p aliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej i domowej. Źródła Środki własne finansowania Bud Ŝet pa ństwa

III. zwi 2.3 Infrastruktura Samorz ądy gmin

realizacja zada Środki pomocowe Inne instrumenty finansowe

78 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

IV. PRZESTRZE Ń PRIORYTET 1 Współpraca mi ędzyregionalna Opis Zacie śnianie współpracy z gminami powiatu l ęborskiego dla działania dobra jego mieszka ńców i tworzenia korzystnego klimatu rozwoju ekonomiczno – gospodarczego.

Zadania  Utrzymywanie pozytywnych kontaktów

ń z przedstawicielami gmin w powiecie l ęborskim  Synchronizacja realizacji zada ń infrastrukturalnych  Współpraca w planowaniu działa ń ponadgminnych ci w obszarze

ś  Aktualizacja planów zagospodarowania przestrzennego – koordynacja na szczeblu powiatowym  Podejmowanie wspólnych działa ń na rzecz promocji powiatu zarówno w kraju jak i za granic ą  Wzajemna promocja działa ń podejmowanych przez którąkolwiek ze stron, a słu Ŝą cych rozwojowi powiatu  Udział w konferencjach, spotkaniac h informacyjnych, targach i innych imprezach okoliczno ściowych wspólnychzada i potrzeb organizowanych przez obie strony. Źródła Środki własne powiatu i powiatu, szczególno w finansowania Bud Ŝet pa ństwa IV. współpracy1.1 gmin Korzystne warunki Samorz ądy gmin Opis Polityka aktywnej współpracy z powiatami o ściennymi na działania rzecz rozwoju Pomorza Środkowego. Zadania  Podejmowanie działa ń słu Ŝą cych promocji regionu Kaszub Północnych oraz powiatów tzw. Kaszubskiego Pierścienia jako terenu atrakcyjnego pod wzgl ędem zarówno inwestycyjnym jak i turystycznym  Udział w konferencjach, spotkaniach informacyjnych, targach i innych imprezach okoliczno ściowych organizowanych przez powiaty o ścienne  Wzajemna wymiana informacji na temat realizowanych przedsi ęwzi ęć , w których mog ą uczestniczy ć mieszka ńcy ciennymi

ś  Współpraca w dziedzinie edukacji – mo Ŝliwo ści o kształcenia ludno ści poza granicami powiatu, lecz w niedu Ŝej odległo ści od miejsca zamieszkania  Podejmowanie działa ń na rzecz walki z bezrobociem (współpraca PUP-ów, instytucji szkoleniowych, pracodawców). Źródła Środki własne powiatu IV. 1.2 Aktywna współpraca z powiatami finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin

79 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Polityka współpracy z władzami na szczeblu wojewódzkim, działania przyczyniaj ąca si ę do dobrego klimatu dla rozwoju regionu. Zadania  Synchronizacja realizacji zada ń infrastrukturalnych  Współpraca w planowaniu działa ń ponad powiatowych  Podejmowanie działa ń na rzecz szybkiego i sprawnego przepływu informacji na szczeblu powiat – województwo  Wspólne działania na rzecz promocji regionu  Wł ączanie si ę jako partner w strategiczne działania na szczeblu województwa.

IV. 1.3z Współpraca Źródła Środki własne powiatu

władzami wojewódzkimi finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin PRIORYTET 2 Koordynacja działa ń na rzecz lepszego wykorzystania poło Ŝenia regionu Opis Podejmowanie działa ń maj ących na celu wykorzystanie działania atrakcyjnego, pod wzgl ędem turystycznym, poło Ŝenia nych nych

Ŝ powiatu l ęborskiego dla rozwoju gospodarczego regionu, a tym samym zwi ększenia jego konkurencyjno ści na tle innych obszarów Polski. Działanie to jest komplementarne z działaniami: Promocja zdrowego stylu Ŝycia oraz Promocja powiatu w kraju i za granic ą. Zadania  Polityka samorz ądowa sprzyjaj ąca rozwojowi ró Ŝnych form turystyki

form form turystyki  Podejmowanie przedsi ęwzi ęć zach ęcaj ących przedsi ębiorców z bran Ŝy turystyki do inwestowania w powiecie l ęborskim Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa V. 2.1V.Sprzyjanierozwojowi ró I Samorz ądy gmin Opis Działania maj ące na celu pobudzenie rozwoju rolnictwa działania poprzez wykorzystanie jego walorów i zasobów naturalnych

wynikaj ących z poło Ŝenia geograficznego, w celu promocji powiatu. Zadania  Popieranie dzi ała ń maj ących na celu wypracowanie i promocj ę produktów charakterystycznych dla regionu ci ekologicznej ci ekologicznej

ś  Kreowanie pozytywnego wizerunku powiatu poprzez promocj ę Ŝywno ści ekologicznej i produktów

ywno regionalnych typowych dla regionu. Ŝ Źródła Środki własne finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin ywczego, ze szczególnym szczególnym ze ywczego, Ŝ

dnieniem dnieniem Środki pomocowe ę oraz produktów regionalnych oraz produktów spo IV. 2.2 Aktywizacja przemysłu rolno- przemysłu Aktywizacja IV. 2.2 uwzgl

80 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

V. EKOLOGIA PRIORYTET 1 Dostosowanie do wymogów ochrony środowiska Opis Celem działania jest zmniejszenie antropogennej presji na działania środowisko, a tym samym po prawa komfortu Ŝycia mieszka ńców i zmniejszenie zagro Ŝenia dla ludzi i środowiska ze strony zanieczyszcze ń. Zadania  Wspieranie działa ń w celu eliminacji z terenu powiatu odpadów niebezpiecznych  Podejmowanie działa ń maj ących na celu promocj ę i zach ęcenie mieszka ńców powiatu do selekcji odpadów.  Wspieranie działa ń słu Ŝą cych selektywnej zbiórce odpadów i odzyskiwaniu surowców odpadowych odpadami  Popularyzacja przedsi ęwzi ęć w zakresie recyklingu Utylizacja Utylizacja i gospodarka

odpadów Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa V. 1.1. Samorz ądy gmin Programy pomocowe Opis Działanie to ma na celu minimalizacj ę wpływu ujemnych działania skutków rozwoju techniki na ochron ę zasobów naturalnych, a tym samym na Ŝycie i zdrowie człowieka Zadania  Wspieranie i promocja budowy oczyszczalni ścieków (w tym oczyszczalni przydomowych), kolektorów oraz kanalizacji w miejscowo ściach powiatu l ęborskiego  Wspieranie i promocja zada ń przeciwdziałaj ących niekontrolowanym zrzutom ścieków do środowiska  Propagowanie nale Ŝytej gospodarki zasobami wodnymi, m.in. poprzez wprowadzenia systemu rozliczania poboru

wody w oparciu o wskazania wodomierzy

ytej ochrony wód, gleby wód, ytej ochrony i  Podejmowanie działa ń na rzecz zmniejszania emisji

Ŝ substancji szkodliwych dla środowiska  Ograniczanie negatywnego wpływu komunikacji na powietrza środowisko  Przeciwstawianie si ę lokalizacji zakładów przemysłowych uci ąŜ liwych dla środowiska  Propagowanie zasad tzw. „czystej produkcji”  Działania maj ące na celu ochron ę lokalnych bogactw naturalnych, np. gleb torfowych. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa

V. nale 1.2. Propagowanie Samorz ądy gmin Programy pomocowe

81 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Przeciwdziałanie degradacji lasów i terenów zielonych działania w celu utrzyma nia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego. Zadania  Współpraca z Lasami Pa ństwowymi

nymi nymi  Wspieranie zalesiania obszarów wiejskich o niskiej klasie ś bonitacji

gospodarki  Podejmowanie działa ń na rzecz ochrony lasów, m.in. poprzez zwi ększenie monitoringu

ytej  Propagow anie reprodukcji gin ących zwierz ąt le śnych Współpraca w celu w Współpraca Ŝ (w szczególno ści lokalnych). zasobamile

nale Źródła Środki własne powiatu

V. 1.3. finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin PRIORYTET 2 Zachowanie i ochrona zasobów środowiska naturalnego Opis Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju działania i wykorzystywania na terenie powiatu odnawialnych źródeł energii. Zadania  Propagowanie wykorzystywania źródeł energii pozyskiwanych z produktów ekologicznych (wierzba, wiklina) ródeł energii ródeł

ź  Propagowanie działa ń zwi ązanych z montowaniem

liwianie liwianie rozwoju kolektorów słonecznych na du Ŝych obiektach Ŝ samorz ądowych  Tworzenie pozytywnego klimatu dla rozwoju energii wiatrowej. Źródła Środki własne powiatu odnawialnych V. 2.1. Umo finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Opis Podejmowanie działa ń w celu u świadamiania mieszka ńców

ci działania powiatu w zakresie tematyki ochrony środowiska i skutków ś jakie dla ich Ŝycia i rozwoju powiatu ma ekologia. Zadania  Propagowanie zachowa ń ekologicz nych w śród mieszka ńców powiatu

wiadomo  Zach ęcanie dyrektorów szkół do wprowadzenia do ś programów nauczania zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą środowiska  Promocja korzy ści zwi ązanych z ochron ą środowiska  Współpraca z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie edukacji ekologicznej maj ącej na celu podnoszenie świadomo ści

ekologicznej ekologicznej  Edukacja ekologiczna za po średnictwem Słowi ńskiego Parku Narodowego  Współpraca z organizacjami społecznymi i pozarz ądowymi zajmuj ącymi si ę ochron ą środowiska. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa V. 2.2. podnoszenieEdukacja i Samorz ądy gmin

82 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Tworzenie korzystnych warunków do produkcji zdrowej działania Ŝywno ści, rozwoju agroturystyki. Zadania  Promocja rodzimej Ŝywno ści ekologicznej  Podejmowanie działa ń dla stworzenia bazy gospodarstw agroturystycznych działaj ących na terenie powiatu  Organizacja konkursów na najatrakcyjniejsze gospodarstwa agroturystyczne

ich promocja promocja ich  Promocja ekologicznych gospodarstw rolnych. Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa V. 2.3. Wsparcie tworzenia tworzenia Wsparcie V. 2.3. gospodarstw ekologicznych i ekologicznych gospodarstw

korzystnych warunków rozwoju rozwoju warunków korzystnych Samorz ądy gmin Opis Inwentaryzacja i monitoring zasobów przyrody w celu ich działania poznania i lepszego wykorzystania dla podniesienia konkurencyjno ści powiatu. Zadania  Aktualizacja inwentaryzacji i stworzenie bazy zasobów naturalnych (pomników przyrody) istniej ących na terenie powiatu  Wspieranie działa ń słu Ŝą cych utrzymaniu istniej ących przyrody przyrody zasobów naturalnych. Źródła Środki własne powiatu monitoring zasobów zasobów monitoring

V. 2.4. Inwentaryzacja i i Inwentaryzacja V. 2.4. finansowania Bud Ŝet pa ństwa Samorz ądy gmin Opis Zwi ększenie atrakcyjno ści powiatu poprzez pr omocj ę e e Ŝ działania i współprac ę w zakresie utrzymania walorów Słowi ńskiego Parku Narodowego i innych zasobów przyrody, le Ŝą cych na terenie powiatu l ęborskiego, w tym obszarów obj ętych programem Natura 2000. Zadania  Współpraca z innymi podmiotami w celu optymalnej ochrony i nale Ŝytego utrzymania zasobów Słowi ńskiego Parku Narodowego i obszarów obj ętych programem Natura 2000 borskiego, w tym tak tym w borskiego,

ę  Współpraca z mieszka ńcami obszarów chronionych, w celu zapewnienia odpowiedniego korzystania z zasobów naturalnych skiego Parku Narodowego Narodowego Parku skiego ń  Promocja atrakcyjnych pod wzgl ędem przyrodniczym miejsc powiatu l ęborskiego  Wspieranie stworzenia przewodnika obrazuj ącego walory SPN i innych cennych elementów środowiska

V. 2.5 Ochrona i promocja zasobów zasobów promocja i Ochrona V. 2.5 naturalnego powiatu l ęborskiego.

walorów Słowi walorów Źródła Środki własne powiatu finansowania Bud Ŝet pa ństwa przyrodniczych powiatu l powiatu przyrodniczych Samorz ądy gmin

83 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Opis Wspieranie działa ń maj ących na celu umocnienie systemu

cy cy działania chroni ącego przed zagro Ŝeniami dla środowiska. ą Zadania  Konsekwentne egzekwowanie przepisów w zakresie ochrony środowiska  Wła ściwe przygotowanie społecze ństwa do akcji ratowniczych, w tym wspieranie programów

rodowiska edukacyjnych w w/w zakresie ś  Upowszechnianie w śród społecze ństwa zasad zachowania si ę w przypadkach nadzwyczajnych

eniem zagro Ŝeń środowiska Ŝ  Współpraca z słu Ŝbami zajm uj ącymi si ę przeciwdziałaniem ska Ŝeniom środowiska, profilaktyk ą oraz walk ą ze skutkami pojawiaj ących si ę zagro Ŝeń. Źródła Środki własne powiatu przed ska finansowania Bud Ŝet pa ństwa

V.chroni 2.6 System ratowniczy Samorz ądy gmin

Opisuj ąc poszczególne priorytety, wskazano równie Ŝ źródła finansowania realizowanych w ramach nich działa ń. Jako jedno z mo Ŝliwych źródeł, podano – „środki pomocowe”. Poni Ŝej przedstawiono krótk ą charakterystyk ę najwa Ŝniejszych programów dost ępnych w latach 2007-2013 (okres wdra Ŝania strategii), z których mo Ŝna finansowa ć realizacj ę niektórych z w/w przedsi ęwzi ęć .

84 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

VIII. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ DOST ĘPNE W LATACH 2007- 2013

Fundusze strukturalne to podstawowe instrumenty polityki strukturalnej Unii Europejskiej, których celem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE tym samym zmniejszenie dysproporcji pomi ędzy poziomem rozwoju poszczególnych regionów krajów UE. Polska jako członek Unii Europejskiej ma prawo do korzystania ze środków unijnych. Lata 2007-2013 to nowy okres bud Ŝetowania UE. Na ten czas zostały tak Ŝe przygotowane nowe dokumenty okre ślaj ące wytyczne i zasady ubiegania si ę o środki z funduszy strukturalnych.

NARODOWA STRATEGIA SPÓJNO ŚCI 2007-2013

PROGRAMY OPERACYJNE

PO Kapitał Ludzki

PO Innowacyjna Gospodarka

PO Infrastruktura i środowisko

16 Regionalnych Programów Operacyjnych

PO Rozwój Polski Wschodniej

PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej

PO Pomoc Techniczna

85 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Krótka charakterystyka Programów:

PO Kapitał Ludzki Celem głównym Programu jest: umo Ŝliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, poprzez wzrost zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsi ębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społecze ństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie dla budowy struktur administracyjnych pa ństwa. Wzrost poziomu zatrudnienia i spójno ści społecznej. PO KL składa si ę z 11 Priorytetów, realizowanych równolegle na poziomie centralnym i regionalnym. Priorytety realizowane centralnie to: Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna; Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsi ębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracuj ących; Priorytet III Wysoka jako ść systemu o światy; Priorytet IV Szkolnictwo wy Ŝsze i nauka; Priorytet V Dobre rz ądzenie; Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich;

Priorytety realizowane na szczeblu regionalnym to: Priorytet VII Promocja integracji społecznej; Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki; Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach; Priorytet X Pomoc techniczna.

PO Innowacyjna Gospodarka PO IG ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjno ści. Interwencja w ramach PO IG b ędzie obejmowała zarówno bezpo średnie wsparcie dla przedsi ębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadcz ących przedsi ębiorstwom usługi o wysokiej jako ści, a tak Ŝe wsparcie systemowe zapewniaj ące rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsi ębiorstw.

W ramach PO IG przewidziano realizacj ę siedmiu osi priorytetowych: Oś priorytetowa 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii Oś priorytetowa 2 – Infrastruktura sfery B+R Oś priorytetowa 3 Kapitał dla innowacji Oś priorytetowa 4 – Inwestycje w innowacyjne przedsi ęwzi ęcia Oś priorytetowa 5 – Dyfuzja innowacji Oś priorytetowa 6 – Polska gospodarka na rynku mi ędzynarodowym Oś priorytetowa 7 – Budowa i rozwój społecze ństwa informacyjnego

PO Infrastruktura i środowisko Cele i priorytety programu: Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu to Ŝsamo ści kulturowej i rozwijaniu spójno ści terytorialnej.

86 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

PO Infrastruktura i Środowisko koncentruje si ę na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. Oś priorytetowa I: Gospodarka wodno-ściekowa Oś priorytetowa II: Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Oś priorytetowa III: Zarz ądzanie zasobami i przeciwdziałanie zagro Ŝeniom środowiska Oś priorytetowa IV: Przedsi ęwzi ęcia dostosowuj ące przedsi ębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Oś priorytetowa V: Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Oś priorytetowa VI : Drogowa i lotnicza sie ć TEN-T Oś priorytetowa VII: Transport przyjazny środowisku Oś priorytetowa VIII: Bezpiecze ństwo transportu i krajowe sieci transportowe Oś priorytetowa IX : Infrastruktura drogowa w Polsce wschodniej Oś priorytetowa X : Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Oś priorytetowa XI: Bezpiecze ństwo energetyczne Oś priorytetowa XII: Kultura i dziedzictwo kulturowe Oś priorytetowa XIII: Bezpiecze ństwo zdrowotne i poprawa efektywno ści systemu ochrony zdrowia Oś priorytetowa XIV: Infrastruktura szkolnictwa wy Ŝszego Oś priorytetowa XV: Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Oś priorytetowa XVI: Pomoc techniczna – Fundusz Spójno ści Oś priorytetowa XVII: Konkurencyjno ść regionów

Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013 RPO WP 2007-2013 zawiera 10 osi priorytetowych, w ramach których b ędzie mo Ŝliwe uzyskanie środków na ró Ŝne przedsi ęwzi ęcia: Oś priorytetowa 1 – Rozwój i innowacje w MSP Oś priorytetowa 2 – Społecze ństwo wiedzy Oś priorytetowa 3 – Funkcje miejskie i metropolitalne Oś priorytetowa 4 – Regionalny system transportowy Oś priorytetowa 5 – Środowisko i energetyka przyjazna środowisku Oś priorytetowa 6 – Turystyka i dziedzictwo kulturowe Oś priorytetowa 7 - Ochrona zdrowia i system ratownictwa Oś priorytetowa 8 - Lokalna infrastruktura podstawowa Oś priorytetowa 9 - Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie Oś priorytetowa 10 – Pomoc techniczna

PO Rozwój Polski Wschodniej Celem głównym PO Rozwój Polski Wschodniej jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno – gospodarczego Polski Wschodniej (tj. województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świ ętokrzyskiego i warmi ńsko – mazurskiego).

PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej słu Ŝy wspieraniu, promocji i realizacji wspólnych projektów o charakterze mi ędzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej. Stanowi kontynuacj ę programów współpracy transgranicznej, transnarodowej i mi ędzyregionalnej realizowanych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.

87 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Europejska Współpraca Terytorialna wdra Ŝana b ędzie za pomoc ą 3 typów programów operacyjnych:  współpracy transgranicznej , której celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych,  współpracy transnarodowej , ukierunkowanej na integracj ę terytorialn ą Unii Europejskiej poprzez wspieranie dost ępno ści, zrównowa Ŝonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjno ść i ochron ę środowiska naturalnego,  współpracy mi ędzyregionalnej , umo Ŝliwiaj ącej wymian ę do świadcze ń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjno ści i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska.

Oprócz funduszy strukturalnych w Polsce od 2004 roku dost ępne s ą środki Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Bezzwrotna pomoc finansowa dla Polski w postaci dwóch instrumentów pod nazw ą: Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy (potocznie znanych jako fundusze norweskie), pochodzi z trzech krajów EFTA (Europejskiego Stowarzyszenie Wolnego Handlu), b ędących zarazem członkami EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu Głównym celem utworzonego przez pa ństwa-darczy ńców Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego jest realizacja przedsi ęwzi ęć prorozwojowych przyczyniaj ących si ę do zmniejszania ró Ŝnic ekonomicznych i społecznych w obr ębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Ponadto realizacja przedsi ęwzi ęć b ędzie słu Ŝyła zacie śnieniu współpracy bilateralnej pomi ędzy Polsk ą a pa ństwami-darczy ńcami. W Polsce wykorzystanie środków Mechanizmów Finansowych b ędzie pełniło funkcje uzupełniaj ące w stosunku do działa ń wspieranych z funduszy strukturalnych. Środki z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego musz ą zosta ć wykorzystane w okresie od 1 maja 2004 do 30 kwietnia 2009 r.

W ramach Mechanizmów wyznaczono nast ępuj ące Priorytety:

Priorytet 1 Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcj ę zanieczyszcze ń i promowanie odnawialnych źródeł energii. Priorytet 2 Promowanie zrównowa Ŝonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarz ądzanie zasobami. Priorytet 3 Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast. Priorytet 4 Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkole ń, wzmacnianie w samorz ądzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub słu Ŝby publicznej, a tak Ŝe wzmacnianie wspieraj ących go procesów demokratycznych. Priorytet 5 Opieka zdrowotna i opieka nad dzie ćmi Priorytet 6 Badania naukowe Priorytet 7 Wdra Ŝanie przepisów z Schengen, wsparcie narodowych planów działania z Schengen oraz wzmacnianie s ądownictwa Priorytet 8 Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzgl ędnieniem wzmocnienia zdolno ści administracyjnych do wprowadzania w Ŝycie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych

88 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

Priorytet 9 Polityka regionalna i działania transgraniczne Priorytet 10 Pomoc techniczna przy wdra Ŝaniu Acquis Communautaire.

Ogłoszenie trzeciego, ostatniego naboru wniosków na dofinansowanie pojedynczych projektów i programów planowane jest na przełom 2007 i 2008 r. Z trzeciego naboru wniosków wykluczone b ędzie aplikowanie w ramach trzech poni Ŝszych priorytetów: • Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego; • Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego; • Badania naukowe.

89 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

IX. WDRA śANIE I MONITORING STRATEGII

Praca ze strategi ą rozwoju nie ko ńczy si ę w momencie opracowania dokumentu. Równie istotnym działaniem jak jej dobre sformułowanie, jest jej wdra Ŝanie i monitorowanie. Jej powodzenie zale Ŝy od ludzi, zespołu, który b ędzie z ni ą pracował. Strategia powinna by ć dokumentem wyznaczaj ącym plan działa ń. Nale Ŝy na bie Ŝą co analizowa ć stan jej zaawansowania oraz wyci ąga ć wnioski z tego co zostało zrealizowana a co nie. W razie konieczno ści trzeba dokona ć modyfikacji zaplanowanych działa ń, aby osi ągn ąć spodziewane efekty. Dla prawidłowego proces wdra Ŝania dokumentu konieczne jest poł ączenie wysiłków wielu instytucji, organizacji i osób, tak jak to było potrzebne do jej stworzenia. Jednak najwi ększa odpowiedzialno ść za wdra Ŝanie strategii spoczywa ć b ędzie na Zarz ądzie Powiatu. Samorz ąd Powiatu L ęborskiego pełni rol ę koordynatora i organizatora prac nad realizacj ą Strategii.

IX.1 WDRA śANIE STRATEGII

TABELA NR 17. Wdra Ŝanie strategii powiatu l ęborskiego

Zadanie Odpowiedzialni Termin realizacji

1. Przedło Ŝenie zaktualizowanej Strategii Zarz ąd Powiatu Grudzie ń 2007r . Rozwoju Społeczno-Gospodarczego poszczególnym Komisjom Rady Powiatu Lęborskiego

2. Zatwierdzenie zaktualizowanej Strategii Zarz ąd Powiatu Grudzie ń 2007r . Rozwoju Społeczno-Gospodarczego na sesji Rady Powiatu

3. Przesłanie uchwalonej Strategii do Urz ędu Zarz ąd Powiatu Grudzie ń 2007r . Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego

4. Umieszczenie zaktualizowanej strategii na Zarz ąd Powiatu Grudzie ń 2007r. stronie internetowej Starostwa Powiatowego w L ęborku

5. Realizacja zada ń przyj ętych w Strategii Zarz ąd Powiatu Lata 2007-2013 Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu L ęborskiego

90 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

IX.2 MONITORING STRATEGII

Monitoring strategii rozwoju b ędzie stałym i ci ągłym procesem obserwacji ilo ściowych i jako ściowych zmian wybranych mierników, maj ącym na celu zapewnienie informacji na temat słuszno ści i skuteczno ści podejmowanych działa ń oraz ich zmian ę w przypadku rozbie Ŝno ści pomi ędzy zało Ŝeniami a rezultatami. Monitoringiem obj ęte zostan ą podstawowe obszary Ŝycia społeczno-gospodarczego powiatu. Poprzez ustalenie zasad procesu monitoringu zapewniona zostanie bie Ŝą ca i etapowa kontrola realizacji strategii. Monitoring strategii obejmował b ędzie nast ępuj ące działania: • systematyczne zbieranie danych liczbowych oraz informacji dotycz ących realizacji celów strategicznych, • prowadzenie analiz porównawczych i tematycznych,- przygotowywanie cyklicznych raportów ukazuj ących stopie ń realizacji strategii w głównych dziedzinach Ŝycia społeczno-gospodarczego, • ocen ę osi ągni ętych rezultatów oraz okre ślenie stopnia wykonania przyj ętych celów i działa ń, ocen ę rozbie Ŝno ści pomi ędzy przyj ętymi celami i działaniami a osi ągni ętymi rezultatami, • analiz ę przyczyn rozbie Ŝno ści oraz identyfikacj ę obszarów wymagaj ących podjęcia działa ń interwencyjnych, • planowanie zmian w strategii oraz wdro Ŝenie przyj ętych działa ń. Poszczególne zadania w ramach monitoringu strategii wraz ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizacj ę, przedstawia poni Ŝsza tabela.

TABELA NR 18. Monitoring strategii powiatu l ęborskiego

Zadania Odpowiedzialni Termin realizacji

Powołanie Komisji Stałej Rady Powiatu ds. Stycze ń 1. Rada Powiatu Monitorowania Strategii 2008 r. Powołanie Zespołu ds. monitorowania Stycze ń 2. Zarz ąd Powiatu strategii 2008 r. Sesja - I kwartał 3. Ocena realizacji strategii Rada Powiatu ka Ŝdego roku

Bie Ŝą ce działania podejmowane w ramach monitoringu strategii dadz ą obraz post ępu w realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć . Natomiast w perspektywie długofalowej, monitoring umo Ŝliwi obserwacj ę dynamiki realizacji celów oraz zmian strukturalnych.

91 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU L ĘBORSKIEGO - AKTUALIZACJA NA LATA 2007 – 2013 ______

X. Spis tabel i rysunków

Spis tabel Lp. Nazwa Strona 1. TABELA NR 1. Liczba i struktura wieku ludno ści powiatu l ęborskiego w latach 2003 – 11 2007 2. TABELA NR 2. Prognoza liczby mieszka ńców powiatu l ęborskiego do roku 2030 13 3. TABELA NR 3. Prognoza liczby mieszka ńców powiatu l ęborskiego do roku 2030 wg 13 płci i miejsca zamieszkania 4. TABELA NR 4. Liczba szkół podstawowych i gimnazjów w gminach powiatu 17 lęborskiego 2006/2007 5. TABELA NR 5. Szkoły ponadgimnazjalne w powiecie l ęborskim (rok szkolny 18 2007/2008) 6. TABELA NR 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według stopnia 20 awansu zawodowego w przeliczeniu na etaty w roku 2007 7. TABELA NR 7. Stan i struktura bezrobocia (stan na 30 wrze śnia 2007r.) 21 8. TABELA NR 8. Stan i struktura bezrobocia (stan na 30 czerwca 2007r.) 22 9. TABELA NR 9. Stopa bezrobocia – w % aktywnych zawodowo: 23 Polska/województwo/podregion/powiat w latach 2005-2007, w okresach półrocznych 10. TABELA NR 10. Czas pozostawania bez pracy (stan na 30 czerwca 2007r.) 24 11. TABELA NR 11. Bezrobotni w powiecie l ęborskim wg wybranych kategorii 24 12. TABELA NR 12. Bezrobotni według wieku oraz poziomu wykształcenia. (stan na 30 25 czerwca 2007) 13. TABELA NR 13. Naturalne cieki wodne w granicach powiatu o długo ści powy Ŝej 2 km 33 14. TABELA NR 14. Kanały o długo ści powy Ŝej 2 km 34 15. TABELA NR 15. Jeziora powy Ŝej 5 ha 34 16. TABELA NR 16. Wyst ępuj ące zagro Ŝenie powodziowe dla miejscowo ści 38 17. TABELA NR 17. Wdra Ŝanie strategii powiatu l ęborskiego 89 18. TABELA NR 18. Monitoring strategii powiatu l ęborskiego 90

Spis rysunków Lp. Nazwa Strona 1. Rys. 1 Mapka powiatu l ęborskiego 5 2. Rys. 2 Struktura ludno ści powiatu l ęborskiego w latach 2003-2006 i na dzie ń 12 30.06.2007r. 3. Rys. 3 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego wg grup wieku do 2030 roku. 14 4. Rys. 4 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego wg płci do 2030 roku. 15 5. Rys. 5 Prognoza liczby ludno ści powiatu l ęborskiego do 2030 roku wg miejsca 16 zamieszkania. 6. Rys. 6 Kształtowanie si ę stopy bezrobocia w powiecie l ęborskim na tle podregionu 23 słupskiego, województwa pomorskiego oraz Polski 7. Rys. 7 Poło Ŝenie powiatu l ęborskiego na tle województwa pomorskiego 42 8. Rys. 8 Mapka powiatu słupskiego 43 9. Rys. 9 Mapka powiatu wejherowskiego 44 10. Rys. 10 Mapka powiatu kartuskiego 45 11. Rys. 11 Mapka powiatu bytowskiego 46

92