POGORZELICE /G3/ Jagiellońska ...... B2 Okrzei ...... B2 Syrokomli...... A3 Krótka (Nowęcin) ...... C3 Wykaz ulic / LĘBORK • Zespół dworsko-folwarczny z przebudowanym XIX-wiecz- I Armii W.P...... C2-B2 Jana Pawła II...... D1-2,C3 Olimpijczyków ...... D2 Targowa ...... B3 Kwiatkowskiego ...... C3 nym dworem i obiektami gospodarczymi oraz parkiem krajo- 1 Maja...... B2 Jesionowa ...... B2 Opolska...... A2 Tczewska ...... C3 Łąkowa ...... B2 8 Maja ...... B3-4 Jodłowa ...... B1 Orlińskiego...... A2 Teligi ...... D2 Łebska (Nowęcin) ... C3-4 brazowym z licznymi okazami drzew. Abrahama ...... C4 Kanałowa...... B1 Orzeszkowej ...... A2-B3 Topolowa ...... B1 Mickiewicza ...... C2 • 250-letnie aleje przydrożne – lipowa i grabowa. Akacjowa ...... B1 Kasztanowa ...... B1 Os. Leśne ...... D2 Toruńska ...... C3 Mieszka I ...... C2 • Współczesny kościół pw. św. Józefa. Al. Niepodległości ...... B3 Kaszubska...... D4 Piękna ...... A3 Traugutta ...... C2 Morska...... B2 • Przedwojenne budynki dawnego zajazdu przy drodze Lę- Al. Wolności ...... B2 Kazimierza Wielkiego..B2 Pileckiego ...... B-C2 Warszawska ...... C2 Nadmorska ...... A2-4 bork–Słupsk (dziś bar i sklep spożywczy). Architektów ...... C-D1 Kellera...... A2 Pilotów ...... A1 Waryńskiego ...... B3 Nad Ujściem ...... B2 Arctowskiego ...... C1 Kilińskiego ...... C2 Pionierów...... A1 Węgrzynowicza ...... B3 Niedziałkowskiego ...... C2 RĄBKA /A2/ Armii Krajowej...... B2 Klonowa ...... B1 Pl. Kopernika ...... A2 Wicka Rogali ...... C4 Nowęcińska ...... C2-3 • Czynna w sezonie letnim filia Muzeum Przyrodniczego Artylerzystów ...... C1 Kolejarzy ...... D1 Pl. Młodzieży ...... B2 Wielkopolska...... B1 Obr. Westerplatte ...... A2 Słowińskiego Parku Narodowego, z wystawą ukazującą faunę Basztowa ...... A3 Kolonia ...... D4 Pl. Piastowski ...... A-B2 Wierzbowa ...... B1 Ogrodowa ...... B2 i florę SPN. Bat. Chłopskich ...... B2 Komuny Paryskiej ...... B1 Pl. Pokoju ...... B3 Wita Stwosza ...... A3 Okrzei ...... A2 • Brama wejściowa do wschodniej części Słowińskiego Parku Batalionu Zośka ...... C-D1 Konopackiej ...... D2 Pl. Spółdzielczy ...... B3 Witkowskiej...... A2 Olszewskiego ...... B1 Narodowego ze szlakami pieszymi prowadzącymi do wydm ru- Bema ...... C3 Konopnickiej ...... B2 Pl. Żwirki i Wigury ...... Władysława IV ...... D3 Paderewskiego ...... C2 chomych zlokalizowanych w rejonie dawnej wsi Łączka i naj- Beniowskiego ...... B-C1 Korczaka ...... A3-B2 B3...... Wrocławska...... A2 Parkowa ...... C2 Stare i nowe wiatraki Bieszki ...... B2 Kossaka ...... A2-3 Plater ...... B2-C1 Wybickiego ...... B3 Piwna ...... C2 wyższej w SPN wydmy Łącka Góra. // Boh. Monte Cassino.C2-3 Kościuszki ...... C3 Polskich Marynarzy ... D4 Wyczółkowskiego ...... B3 Pl. Dworcowy ...... B1-C2 • Muzeum Wyrzutni Rakiet obejmujące dawny poligon ra- Boh. Westerplatte...... A2 Krzywoustego...... C3-D4 Poznańska ...... A2 Wysockiego ...... C2 Plater ...... C2 kietowy utworzony w 1940 roku. Brzozowa ...... B1 Ks. Gracza ...... D1 Przymurna ...... B3 Wyspiańskiego ...... B3 Pocztowa ...... B2 • Wieże widokowe nad jez. Łebsko. Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wicku Ceynowy ...... D4 Kusocińskiego...... D2 Przyzamcze ...... B3 Wyszyńskiego ...... A3 Powst. Warszawy .B2- C2 ul. Parkowa 2, 84-352 Wicko REDKOWICE /F3-4/ Chłopska ...... C1 Kwiatowa...... A2 Pułaskiego...... A4 Zawiszy Czarnego ...... C2 Reja...... C2 tel. (+48) 59 861 11 17 Chojnicka ...... C1 Legionów Polskich ...... C2 Reja ...... B3 Zwycięstwa ...... BC-3 Sienkiewicza ...... B1 • Budynek starej szkoły z pocz. XX w. www.gokiswicko.pl Chopina ...... B3 Leśna ...... A4 Robotnicza ...... C1 Żeromskiego...... C2-3 Słoneczna (Nowęcin) .C3 • Niewielki współczesny kościółek pw. św. Józefa. Cisowa ...... B1 Lipowa...... A4 Rodła...... A2 Słowińska ...... B1 • Park wiejski nad stawami w zachodniej części wsi. Gminny Ośrodek Kultury Czołgistów ...... B2 Lotników...... B1 Roszarnicza ...... D2 Wykaz ulic ŁEBA Sosnowa ...... A2 /B3-4/ ul. Lęborska 20, 84-351 Nowa Wieś Lęborska Dąbrowskiego ...... B3 Łasaka...... D2 Sienkiewicza ...... B2-C3 1 Maja ...... B2 Sportowa ...... A2 tel. (+48) 59 861 22 53 Derdowskiego ...... A3 Łączna ...... A3 Sieroszewskiego ...... C3 10 Marca ...... B2 Sportowa (Nowęcin) ..C3 • Zabytkowy kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1659 r. z za- www.goknwl.pl Dębowa ...... B1 Łokietka...... A2 Sikorskiego ...... B3 11 Listopada ...... B1-2 Starzyńskiego ...... C2 chowanym barokowym wyposażeniem, epitafiami fundatorów Domeyki...... B-C1 Majkowskiego ...... C4 Skargi ...... B-C3 Abrahama...... B1 Sucharskiego ...... C2 – rodziny Krokowskich/Krockowów oraz niedostępną kryptą Drzymały ...... C2 Malczewskiego ...... A2 Skarżyńskiego...... A2 Al. Brzozowa...... A2 Szkolna ...... B2 pod ołtarzem głównym. Dworcowa ...... C3 Małoszycka ...... D1 Skłodowskiej ...... B2 Bema ...... C2 Teligi ...... B2 • Zespół dworsko-folwarczny z XVIII-wiecznym dworem Dygasińskiego ...... B3 Marcinkowskiego...... B3 Skoczylasa...... A4 Chełmońskiego ...... A3 Topolowa ...... B2 Retzlafów oraz reliktami folwarku. Franciszkańska ...... A-B3 Marusarzówny ...... D2 Słowackiego ...... C2 Chrobrego ...... C2 Turystyczna...... B1 Gajowa...... A4 Matejki ...... B1 Słupska ...... D1-2 Derdowskiego ...... B1 Tysiąclecia ...... B2 /A4/ Gdańska...... A4 Mieszka I ...... D3 Solna ...... B3 Dojazdowa ...... A-B3 Wczasowa (Nowęcin) ..... • Kamienny kościół z 1926 r. Gierymskiego ...... A3 Mireckiego ...... B2 Spokojna...... A4 Grabskiego ...... C2 C3-4 • Dwór i stodoła, czyli zabudowania pochodzące z dawnego Gliniana ...... C1 Młynarska ...... B3 Sportowa ...... D2 Grunwaldzka ...... B1 Wojska Polskiego ...... A2 z poł. XIX w. Głowackiego ...... B2 Modrzewiowa...... B1 Spółdzielcza ...... D1 Jachtowa...... A-B1 Wróblewskiego ...... B1 majątku Grudziądzka ...... C3 Moniuszki ...... B3 Stamma ...... D2 Jagiellońska ...... C2 Wspólna...... B-C1 • Zbiór dawnych maszyn rolniczych (na przykościelnym dzie- Grunwaldzka ...... B3 Mostnika ...... B2 Staromiejska ...... B3 Kolonijna (Nowęcin) ..C2 Wybrzeże ...... B1 dzińcu). • Dawny kościół ewangelicki, obecnie katolicka świątynia NMP Królowej Handlowa ...... B3 Mściwoja II ...... C3 Staszica ...... B3 Kopernika ...... B1 Wysockiego ...... C2 Kąpielisko gminne SIEMIROWICE /I5/ Harcerzy ...... B1 Obr. Wybrzeża ...... D3-4 Stryjewskiego...... A2 Kościelna ...... B2 Zawiszy Czarnego ...... B2 Polski (pl. Kopernika 6) z lat 1866–1870, z neogotyckim wyposażeniem /Lubowidz/ Inżynierów ...... D1 Ogrodowa...... A4 Styki...... A3 Kościuszki ...... B1-2 Zielona ...... C2 i wieżą dzwonną (punkt widokowy dostępny w okresie letnim). • Cmentarzysko kultury łużyckiej z XII – VII w p.n.e. obejmujące grupę około • XIX-wieczna Wieża Bismarcka stanowiąca punkt widokowy i dawną wieżą 70 kurhanów (znajduje się ok. 1 km na południowy wschód od wsi, w kie- ciśnień, stojąca na Wzgórzu Czartoryja w obrębie rozległego leśnego Par- runku Oskowa). ku Chrobrego. W latach 2017–2019 roku do wieży dobudowano nowo- • Nieliczne domy o konstrukcji ryglowej. W 1954 roku powiat lęborski utracił część obszaru • Pomnikowy dąb „Świętopełk” (obw. 770 cm, wiek ok. 650 lat). czesny budynek na potrzeby ekspozycji archeologicznej Muzeum Lębork. Rzeka Łeba wokół Gniewina (przyłączono je do powiatu wejhe- • Jezioro Brody z gminną plażą i miejscem do kąpieli. /B3/ • Zespół budynków dworca kolejowego (ul. Dworcowa) z 1870 roku, zrewi- /Żelazkowo/ rowskiego). Reforma administracyjna w 1975 roku zli- • Ryglowane zabudowania z przeł. XIX i XX w. LEŚNICE /G4/ talizowany w latach 2013–2014, mieszczący dziś poza kasami i poczekalnią kwidowała dotychczasowe powiaty, a Ziemię Lęborską • Stary cmentarz z dobrze zachowanym pomnikiem mieszkańców Szczenu- kolejową także punkt IT oraz Lęborskie Centrum Kultury „Stacja Kultura”. podzielona została na dwie części: zachodnią, z Cewica- • XVIII-wieczny dwór Weiherów, przebudowany w poł. XIX stulecia przez rza poległych na frontach I wojny światowej. • Park Mieczysława Michalskiego (ul. Wojska Polskiego) – dawny cmentarz mi, Lęborkiem, Nową Wsią, Wickiem i Łebą, która stała Przebendowskich (dziś świetlica wiejska i mieszkania komunalne). • Park, w którym rośnie wiele pomnikowych drzew oraz bluszczy. ewangelicki z XIX-wieczną kaplicą (dziś zbór ewangelicki) oraz nowo zało- się częścią nowo powstałego woj. słupskiego, i wschod- LĘBORK /F5/ żoną ekspozycją botaniczną (krzewy). /A4/ nią, z gminami Choczewo i Łęczyce, pozostawionymi Liczące ponad 30 tys. mieszkańców miasto nad Łebą, siedziba władz samorzą- Resztki budownictwa ryglowego oraz XIX-wieczny dwór otoczony parkiem. w woj. gdańskim. Reaktywowany w 1999 roku powiat dowych i powiatowych, założone jako pierwsze krzyżackie miasto w obrębie ŁEBA /A3/ • lęborski objął jedynie gminy z części zachodniej, stając Pomorza Gdańskiego na początku XIV wieku. Prawa miejskie Lębork uzyskał Niewielkie, liczące nieco ponad 3000 mieszkańców portowe miasto u ujścia UNIESZYNO /H3/ w 1341 roku. Wkrótce stał się siedzibą krzyżackiego wójta zarządzającego pół- się jednym z mniejszych w nowym województwie po- Łeby do Bałtyku powstało w końcu XIII wieku, a prawa miejskie otrzyma- • Stary cmentarz z wieloma polskobrzmiącymi nagrobkami. nocno-zachodnią częścią Państwa Zakonnego. Jako ważny ośrodek handlowy morskim. ło w roku 1357. Kilkukrotnie niszczone przez powodzie i przemieszczające • Majątek znajdujący się w Unieszynku. i administracyjny leżący nieopodal granicy z Księstwem Pomorskim miasto zo- się z Mierzei Łebskiej ruchome piaski w 1558 roku zostało przeniesione na stało potężnie ufortyfikowane. W 1464 roku, na mocy II pokoju toruńskiego ŁEBUNIA /H6/ stolicą samodzielnego księstwa w granicach Pomorza Gdańskiego. Po jego kończącego wojnę polsko-krzyżacką, Lębork stał się lennem książąt zachodnio- • Odbudowany po pożarze dwór Grellów z połowy XIX w. wraz podbiciu przez Zakon Krzyżacki na początku XIV wieku Krzyżacy zniszczyli Rzeka Łeba z częściowo zachowanymi obiektami gospodarczymi z pocz. XX w. /Chocielewko Dolne/ -pomorskich i administracyjnym centrum Ziemi lęborsko-bytowskiej. Pod wła- Białogardę i na surowym korzeniu lokowali nowe miasto – Lębork, które dzą Gryfitów miasto pozostawało do 1637 roku, gdy wraz z ziemią bytowską • Neogotycki kościół św. Michała Archanioła dominujący wybudowany stało się siedzibą krzyżackiego wójtowstwa obejmującego ziemie leżące przyłączono je do Prus Królewskich. W wyniku szwedzkiego potopu, król Polski w 1870 r. między Pradoliną Redy-Łeby na zachodzie a Jeziorem Żarnowieckim i rze- zmuszony było ponownie oddać miasto w lenno, tym razem Brandenburgii. MAŁOSZYCE /XY/ ką Piaśnicą na wschodzie. Północną granicę wójtowstwa wyznaczał Bałtyk, W roku 1772, na mocy porozumień rozbiorowych, Lębork stał się rzeczywistą z 1833 r. ze spichlerzem i stajnią. zaś południową dolina Bukowiny (dopływ Łupawy). Obszar ten, od XVII • Dwór własnością Prus i został formalnie włączony do Prowincji Pomorskiej. Rozwój z licznymi, starymi bukami oraz kaplicą grobową z 1857 r., zamieniona wieku określany już jako powiat lęborski z małymi zmianami przetrwał do • Park przestrzenny i gospodarczy Lęborka nastąpił w II poł. XIX stulecia, a jego mo- na kościół filialny. połowy XX wieku. torem stało się unowocześnienie starego traktu komunikacyjnego, łączącego Założenie miasta Lęborka w 1341 roku było pierwszą krzyżacką lokacją miej- Szczecin i Gdańsk – budowa bitej szosy (dziś DK6) oraz linii kolejowej. W mie- MASZEWO LĘBORSKIE /H5/ ską na terenie Pomorza Gdańskiego. Krzyżacy wspierali rozwój miast i han- ście powstały nowe zakłady przemysłowe (m.in. fabryka zapałek, fabryka ma- • Osiedle domów robotniczych z lat 1912–1914 dawnej fabryki likierów dlu, ograniczając jednak rolę rycerstwa. Tylko nieliczne miejscowe rody ry- szyn, nowoczesny browar) oraz liczne zakładu rzemieślnicze i firmy handlowe, i nalewek (dziś zakłady produkujące drożdże). cerskie w późniejszych wiekach doszły do większych zaszczytów i znaczenia. obsługujące rolniczą okolicę. Rozwój przestrzenny i przemysłowy miasta zała- • Współczesny kościół filialny pw. św. Jacka (na południowy-wschód od wsi). Byli to m.in. Wejherowie, Pirchowie, Grellowie, Jatzkowowie i Thaddenowie. mał się po zakończeniu I wojny światowej, gdy powiat lęborski stał się powia- • „Wysoki Kamień” – okazały głaz narzutowy (wys. 1,5 m, obw. 12,1 m), bar- W 1357 roku przywileje miejskie uzyskała także należąca do Wejherów Łeba. tem granicznym, a nowa granica odcięła wschodnie rynki zbytu. W latach 30. wy czerwonej leżący na skraju lasu, ok. 700 m na północ od wsi. Grodzisko Białogarda W połowie XV wieku osłabione państwo zakonne po długotrwałej wojnie w Lęborku założono kolegium nauczycielskie kształcące nauczycieli dla szkół Fontanna na dawnym Rynku Kościół Wniebowzięcia NMP /Białogarda/ /Lębork/ NOWA WIEŚ LĘBORSKA /F5/ /Roszczyce/ z Królestwem Polskim (tzw. wojna trzynastoletnia 1454–1466) utraciło m.in. na Pomorzu. Po dojściu w Niemczech Hitlera do władzy, nastąpiła także milita- • Średniowieczne grodzisko „grodnik” na wzgórzu na wschód od wsi. Ziemię Lęborską. Decyzją króla Kazimierza Jagiellończyka została ona przeka- ryzacja pogranicznego wówczas miasta. POWIAT LĘBORSKI leży w północno-zachodniej części województwa Lębork został zdobyty przez Armię Czerwoną 10 marca 1945 roku. Choć wal- • Dawny kościół protestancki, dziś pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, mu- WICKO /C3/ pomorskiego i obejmuje tereny położone nad środkowym i dolnym bie- zana jako lenno książętom zachodniopomorskim. BIAŁOGARDA /D4/ wschodnią stronę rzeki Łeby. Do początku XIX wieku Łeba pozostawała nie- ki o miasto były niewielkie, sowieccy szabrownicy ciągnący za oddziałami rowany w stylu neoromańskim z lat 1845–1847. otoczony przez park. 2 dużą, żyjącą głównie z rybołówstwa osadą kaszubską. Impulsem do rozwoju • XIX-wieczny dwór giem rzeki Łeby. Liczący 707 km powierzchni powiat zamieszkuje nie- Mimo zagwarantowania sobie prawa do zwrotu lenna na każde żądanie – od- • Neogotycki kościół pw. św. Jana Chrzciciela (1890 r.) z wyposażeniem • Ryglowy budynek starej gospody, mieszczącej dziś Ośrodek Kultury. liniowymi w znaczącym stopniu zniszczyli centrum Lęborka. Po zakończeniu Łeby stał się rozwój turystyki, ale pierwsi letnicy zaczęli przybywać tu dopie- • Stara kaplica grobowa. spełna 65 tys. mieszkańców. W skład powiatu wchodzą miasta Lębork tąd Lębork i tereny powiatu lęborskiego ściśle powiązane były z Pomorzem z okresu budowy. działań wojennych do miasta napłynęli osadnicy głównie z Kaszub i central- ro na przełomie XIX i XX stulecia, po wybudowaniu linii kolejowej łączącej NOWĘCIN /A3/ • Krzyżacki kamień graniczny. i Łeba oraz trzy gminy wiejskie – Cewice, Nowa Wieś Lęborska i Wicko. Zachodnim. Zaowocowało to m.in. wprowadzeniem reformacji w połowie • Średniowieczne grodzisko na wzgórzu nad doliną Białogardzkiej Strugi, nej Polski. W ciągu ostatnich 70 lat, jakie upłynęły od zakończenia wojny, Łebę z Lęborkiem. Po zakończeniu I wojny światowej, miasteczko stało się • Renesansowy, gruntownie przebudowany w XIX wieku rodu • Rezerwat florystyczny „Nowe Wicko” o pow. niemal 25 ha chroniący jezio- Południkowy kształt powiatu sprawia, iż należy on do najbardziej zróżni- XVI wieku oraz postępującą od XVII wieku germanizacją miejscowej ludności dawny gród kasztelański i w latach 1233–1262 siedziba księcia Racibo- zameczek Lębork znacznie się rozrósł i umocnił gospodarczo. Zachowane zabytki i do- ulubionym letniskiem niemieckiej bohemy artystycznej. Kaszubski koloryt, Wejherów z poł. XVII stulecia, otoczony parkiem krajobrazowym. ro z otaczającą go roślinnością (wiele gatunków chronionych). cowanych krajobrazowo powiatów w woj. pomorskim. Charakterystyczne ra; zachowany wał obronny, przelot bramny i fosa obronna (dojście obok walory przyrodnicze i ruchome wydmy stały się dodatkowymi atutami tego dla Pojezierza Kaszubskiego morenowe wzgórza, z rozległymi liściastymi cmentarza). ZDRZEWNO /C4/ kameralnego letniska. Niestety, przygotowania do wojny nie minęły i Łeby lasami i pięknymi jeziorami na południu od leżącego na północy Pobrzeża • XIX-wieczny młyn na Białogardzkiej Strudze, usytuowany u podnóża gro- • Okazały dwór z XIX wieku i park. – na Mierzei Łebskiej powstał niemiecki poligon rakietowy, zaś wzniesienia Słowińskiego, słynącego z wydm i wyjątkowych plaż, oddziela szeroka, dziska (wzmiankowany w 1296 r.; obecnie niedostępny dla turystów). • Wiatrak typu holenderskiego z 1765 r. – jedyny na północnych Kaszubach. pokryta łąkami Pradolina Łeby-Redy. Dominujące w gospodarce powia- wydm wykorzystywano do szkoleń szybowcowych. Tu pierwsze szlify zdo- ŻARNOWSKA /B2/ tu rolnictwo sprawia, iż region lęborski charakteryzuje się także czystym BUKOWINA /I6/ bywali późniejsi piloci Luftwaffe. Łebę zdobyły oddziały Armii Czerwonej i wolnym od pyłów, zdrowym powietrzem, sprzyjającym florze i faunie. • Ryglowany kościółek pw. Narodzenia NMP z 1728 r. z lapidarium z XIX- 10 marca 1945 roku, szczęśliwie miasto nie ucierpiało zbytnio podczas walk. • Ceglana kaplica w zachodniej części wsi. W bezpośrednim sąsiedztwie powiatu lęborskiego rozciąga się Słowiński -wiecznymi krzyżami. Po wojnie Łeba stała się jednym z najważniejszych kąpielisk nad Bałtykiem • Bliskość trzech rezerwatów: Żarnowskie Lęgi, Gackie Lęgi i Olszyna (pierw- i niekwestionowaną stolicą polskiego karawaningu i kempingu (dwukrotnie szy i drugi chroni miejsca lęgowe kaczek, mew i ptaków drapieżnych, trzeci Park Narodowy, uznany przed laty przez UNESCO za jeden ze Światowych CEWICE /I5/ Rezerwatów Biosfery. odbywały się tu światowe zloty kempingowe). W ostatnich latach miasto – naturalne stanowiska lasu olchowego w pobliżu miejscowości Gać). • Dawny dwór z 1880 r. (obecnie szkoła) otoczony parkiem krajobrazo- znacznie się rozbudowało i unowocześniło. Coraz bogatsza oferta turystycz- ŻELAZKOWO /F3/ Główne miasto powiatu i siedziba władz samorządowych – Lębork – poło- wy z licznym drzewostanem z pozostałościami zabudowań folwarcznych na łączy się w przypadku Łeby także z oryginalnymi pomysłami na promocję, żony jest w jego południowej części, w miejscu gdzie Pradolinę Łeby-Redy (dawny spichlerz). jak choćby słynne Księstwo Łebskie, wylansowane w 1998 roku. • Zespół budynków z XIX i XX wieku z dość dużym parkiem z rzadkimi oka- przecina szlak komunikacyjny łączący Gdańsk ze Szczecinem (dziś DK6 oraz • Obelisk upamiętniający miejsce śmierć prałata Edmunda Roszczynialskie- zami roślin. • Stara zabudowa Łeby z końca XIX i I poł. XX wieku magistrala kolejowa Gdańsk–Szczecin). Drugie z miast to położona u ujścia go z Wejherowa, zamordowanego jesienią 1939 r. między ulicami Kościuszki a Powstańców Warszawy, na południe od Łeby do Bałtyku niewielka Łeba, niegdyś miasteczko rybackie, dziś znane /C3/ ujściowego odcinka kanału Chełst, z przekształconym w deptak odcinkiem PUNKTY INFORMACJI TURYSTYCZNEJ letnisko i ulubione miejsce wakacyjnego wypoczynku. W południowej czę- ul. Kościuszki (Aleja Prezydentów) i tradycyjną piekarnią rodziny Płotków ści powiatu leżą gminy wiejskie Cewice i Nowa Wieś Lęborska. Na północy, Dawny dwór • Zespół pałacowo-folwarczny Somnitzów, z okazałym pałacem z XVII/XIX Ulica Kościuszki Zamek Weiherów (Manufaktura Płotka; ul. Piekarnicza 1). Lokalna Organizacja Turystyczna „Ziemia Lęborska – Łeba” otaczając Łebę, rozciąga się Wicko. /Cewice/ w. z wieżą z 1907 r. wraz z dawnym parkiem dworskim i reliktami dawnego /Łeba/ /Nowęcin/ rodowego mauzoleum Somnitzów z I poł. XIX w. • Barokowy kościół pw. św. Mikołaja z 1683 roku, przebudowany na pocz. ul. Dworcowa 8a, 84-300 Lębork DZIEJE. Ślady trwałego osadnictwa ludzkiego na ziemi lęborskiej sięga- • Kościół pw. św. Józefa-Oblubieńca z 1669 r., z barokowym wyposaże- XX w., z zabytkowym wyposażeniem oraz obrazem Matki Boskiej – jedy- tel. (+48) 601 825 206 ją neolitu i czasu pierwszych kultur rolniczo-pasterskich. Choć nie ma tu nym religijnym dziełem pędzla wybitnego ekspresjonisty niemieckiego • XIX-wieczne zabudowania gospodarcze dawnego majątku z zespołem www.lotzl.pl kaszubskiej. Choć jeszcze w połowie XIX wieku etnografowie odnotowywali niem; na terenie cmentarza niewielkie lapidarium ze starymi nagrobkami. budowane w ostatnich dziesięcioleciach centrum miasta stanowią o jego monumentalnych obiektów z tego okresu, podczas prac wykopaliskowych Maxa Pechsteina (w ołtarzu głównym). murowanych stajni i pięknym gołębnikiem (obecnie dwa, konkurujące ze w północnej i wschodniej części powiatu lęborskiego wsie o dominującej turystycznej atrakcyjności. Od kilkunastu lat miasto konsekwentnie realizuje kaszubskiej ludności, próby włączenia Ziemi Lęborskiej do odradzającego się sobą ośrodki jazdy konnej i stadniny). europejskie projekty podnoszące turystyczną atrakcyjność Lęborka. • Rozległy 20-hektarowy park rozrywki „Łeba Park” (ul. Kolonijna 24), z par- w 1918 roku państwa polskiego, wobec oporu mieszkańców, zakończyły się Dawny Dom Zdrojowy Ruchome Wydmy • Zespół odrestaurowanych z mu- porażką. Niemiecka prawica i faszyści wykorzystywali w okresie międzywo- /Łeba/ średniowiecznych fortyfikacji miejskich kiem dinozaurów, ścieżką edukacyjną, wioską indiańską, systemem spław- /Łeba/Łącka Góra/ rami obronnymi z lat 1341–1363, z zachowanymi czterema basztami (nr 24 jennym rzekome polskie zagrożenie jako propagandowy straszak, zyskując tu nych kanałów, galerią minerałów i skamielin oraz innymi atrakcjami dla przy ul. Dendrowskiego i nr 27 przy ul. Basztowej – dziś pełniącymi funkcje znaczne poparcie polityczne. Traktowanie Ziemi lęborskiej przez niemieckie najmłodszych i zapleczem gastronomicznym. muzealne, Basztą Kwadratową przy ul. Korczaka i Basztą Bluszczową przy władze jako zagrożonego pogranicza zaowocowało jednak licznymi inwesty- • Prywatny Ogród Ornitologiczny (ul. Kolonijna 8) obejmujący 6 ha łąk i stawów, ul. Basztowej), wzdłuż których wytyczono trasę „Śladami średniowiecza”. cjami w szkolnictwo i infrastrukturę. w którym obserwować można ponad 100 gatunków ptaków z całego świata. • Gotycki kościół pw. św. Jakuba, z interesującym barokowym wyposaże- Ziemia lęborska znalazła się w granicach Polski w wyniku działań wojennych niem, główna świątynia Pomorskiej Drogi św. Jakuba (część europejskiej OKALICE /H6/ wiosny 1945 roku i politycznych decyzji, jakie zapadły między zwycięski- sieci Dróg Jakubowych prowadzących do Santiago De Compostela). • Dawne założenie dworsko-parkowe z reliktami zabudowy folwarcznej, mi mocarstwami: Związkiem Radzieckim, Anglią i Stanami Zjednoczonymi. • Dawny zamek krzyżacki (ul. Zamkowa) z przełomu XIV i XV wieku, obecnie znajdujące się na wzniesieniu nad Okalicą, stanowiącym w średniowieczu Podczas działań wojennych na terenie powiatu nie było większych walk, ale siedziba sądu i prokuratury (niedostępny dla turystów). obronny gród. w pierwszych powojennych miesiącach Armia Czerwona dokonała wielu • Muzeum Lębork (ul. Młynarska 14–16) prezentujące wystawy związane OSKOWO /I4/ zniszczeń – nie tylko spalono centrum Lęborka, ale także podczas rabunków z historią regionu i ekspozycje czasowe. • Dawny młyn z końca XIX wieku nad rzeką Bukowiną. określanych jako pozyskiwanie mienia zdobycznego, zdewastowano więk- • Zespół z częściowo zachowaną zabytkową za- zabudowy Starego Miasta • Pozostałości założenia dworsko-folwarcznego z przebudowanym, XIX- szość obiektów przemysłowych i folwarków. Administracyjnie od 1945 roku budową z przełomu XIX i XX wieku, dawnym rynkiem (pl. Pokoju) oraz dep- -wiecznym, bezstylowym dworkiem. powiat lęborski należał do województwa gdańskiego. Na miejsce wysiedlo- takiem – ul. Staromiejską, która na odcinku między pl. Pokoju a mostem Jezioro Brody Zamek Krzyżacki • Obóz rzymski Legionu X, z repliką drewnianego konia trojańskiego (możli- nych w latach 1946–1948 Niemców przybyli osadnicy z Kaszub oraz innych /Krępkowice/ przez Łebę zachowała oryginalną, eklektyczną zabudowę. /Lębork/ wość wejścia do środka; w sezonie letnim odbywają się tu także prezenta- regionów kraju. W 1947 roku do części wsi trafili także Ukraińcy wysiedleni • Ratusz Miejski w stylu neogotyckim z lat 1899–1903 (ul. Kościuszki 27), cje historyczne dotyczące rzymskiej wojskowości. z południowo-wschodniej Polski podczas akcji „Wisła”. Wspierana przez ko- z oryginalnym wystrojem, udostępnionym do zwiedzania skarbcem daw- odkryto liczne zabytki i artefakty. Część z nich prezentowana jest na wysta- • Ujściowy odcinek Kanału Chełst, pełniący funkcję portu rybackiego, • Obelisk przy starym trakcie pocztowym upamiętniający pocztyliona Johan- munistyczny rząd akcja kolektywizacyjna rolnictwa zaowocowała powsta- wie archeologicznej w Muzeum Lębork. Przy położonej niespełna 20 km GARCZEGORZE /E5/ nej Miejskiej Kasy Oszczędności (Stadtsparrkasse), odtworzonym w elewa- z miejscem cumowania kutrów rybackich, kutrów wędkarskich oraz styli- na Erdmana Selonke, zamordowanego w 1781 roku. Centrum Informacji Turystycznej „Brama Kaszubskiego Pierścienia” niem licznych Państwowych Gospodarstw Rolnych. na zachód od granic powiatu lęborskiego wsi Łupawa zachowało się jednak • Neogotycki kościół pw. św. Marii Magdaleny z lat 1897–1897, z neogotyc- cji frontonem starego lęborskiego ratusza oraz średniowiecznym wzorcem zowanych restauracji na statkach i sezonowej sprzedaży świeżych ryb. Al. Niepodległości 6, 84-300 Lębork piękne cmentarzysko z tego okresu, z wyjątkowymi na Pomorzu grobowca- kim wyposażeniem. miary – „prętem chełmińskim”. • Dzielnica letniskowa z dawnym domem zdrojowym z 1903 r. (Hotel tel. (+48) 59 842 01 34 www.lck-fregata.pl mi megalitycznymi kultury pucharów lejkowatych. Najstarszym dostępnym GODĘTOWO /E7/ Neptun; ul. Sosnowa 1) i współczesną zabudowa letniskową – sezono- dla turystów zabytkiem archeologicznym w powiecie lęborskim jest funk- U ujścia Łeby wymi obiektami gastronomicznymi, handlowymi i rekreacyjnymi (wzdłuż • Odbudowany w 2009 r. barokowy pałac Bornstedtów z poł. XVIII wieku, /Łeba/ cjonujące w epoce brązu cmentarzysko kurhanowe Siemirowice, leżące ul. Nadmorskiej i sąsiednich). Tu znajdują się także Centrum Informacji Turystycznej „Brama Kaszubskiego Pierścienia” rozbudowany przez Somnitzów w latach 20. XIX stulecia, otoczony par- Muzeum Bursztynu w lesie na południe od wsi o tej samej nazwie. Składa się ono z kilkuna- (ul. Nadmorska 3B), (ul. Wojska Polskiego 5) i park ul. Kościuszki 121, 84-360 Łeba kiem (obecnie hotel i restauracja). Muzeum Motyli Świata stu, ładnie manifestujących się w terenie kurhanów ziemnych. Kolejnym, aktywności Power Park Łeba (park rozrywki dla dzieci). tel. (+48) 504 247 615 ale nieco bliższym nam czasowo cmentarzyskiem, jest rozległa nekropolia JANOWICE /E3-4/ • Ujście rzeki Łeby, z usytuowaną po zachodniej stronie rzeki nowoczesną www.leba.eu w Czarnówku koło Nowej Wsi Lęborskiej. Cmentarzysko to użytkowane było • Barokowy pałac rodziny von der Osten, wybudowany w poł. XIX wieku, mariną jachtowa, kapitanatem portu, bazą ratownictwa morskiego oraz przez ponad 1000 lat, ale najciekawsze pozyskane tu zabytki datowane są z reliktami dawnego parku dworskiego, obiektami folwarcznymi oraz ruiną odtworzony w 2000 roku dawnym dzwonem przeciwmgielnym. Lokalna Organizacja Turystyczna „ Łeba – Błękitna Kraina” na okres wpływów rzymskich. Od lat archeolodzy z całego świata pasjonują rodowego mauzoleum. • Ruiny starego kościoła pw. św. Mikołaja, znajdujące się na terenie dawne- ul. 11 Listopada 5a, 84-360 Łeba się tutejszym pracami wykopaliskowymi ze względu na niespotykane w tej • Neogotycki kościół pw. św. Józefa z 1882 r., z zabytkowym wyposażeniem go miasta (zasypanego przez ruchome piaski w XVII wieku), po zachodniej tel. (+48) 59 866 25 65, 790 883 354 części Europy obiekty i przedmioty. Część artefaktów z Czarnówka można przeniesionym tu z ewangelickiej świątyni w Wierzchucinie (pow. pucki). stronie rzeki Łeby. www.lotleba.pl oglądać także w Muzeum Lębork. • Labirynt Łeba Park i Magiczny Ogród Gier (ul. Wspólna) – zespół obiek- KRĘPA KASZUBSKA /D4/ Gminne Centrum Kultury W VIII–IX wieku ziemia lęborska weszła w okres intensywnego osadnic- tów do zabaw terenowych na otwartym powietrzu. • Cmentarz – pomnik ofiar „Marszu Śmierci” znajdujący się ok. 600 m na ul. Węgrzynowicza 16, 84-312 Cewice twa słowiańskiego, którego śladami są grodziska oraz licznie pozyskiwane północ od wsi. ŁEBIEŃ /D5/ tel. (+48) 59 861 14 90 zabytki archeologiczne. W XI–XII wieku do rangi głównego grodu w dzi- • Neogotycki kościół pw. NMP, zbudowany w 1882 r. z dzwonem z 1491 r. www.gck.cewice.pl siejszym powiecie lęborskim urosła Białogarda, położona po wschodniej Pałac Somnitzów KRĘPKOWICE /H4/ Rodzinny Park Rozrywki /Charbrowo/ • Kwatera rosyjskich jeńców z lat 1915–1918 w obrębi użytkowanego /Nowęcin/Łeba/ stronie doliny Łeby. Była ona siedzibą kasztelana i przez krótki okres także • Dworek myśliwski von der Ostenów z lat 20. XX wieku (niedostępny). cmentarza.