T.C. SAKARYA VALİLİĞİ

MAYIS-2015

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ...... …3 İL HAKKINDA SAYISAL BİLGİLER...... …5 SOSYAL DURUM...... …9 1) NÜFUS ve YÖNETİM DURUMU ...... 9 2) EĞİTİM DURUMU...... ……11 3) SAĞLIK ...... 18 4) KÜLTÜR ve TURİZM ...... 22 5) GENÇLİK HİZMETLERİ ve SPOR ...... … 29 6) MALİYE ...... 33 7) AİLE ve SOSYAL POLİTİKALAR ...... 35 8) SOSYAL YARDIMLAŞMA ve DAYANIŞMA VAKIFLARI ...... 38 9) SOSYAL GÜVENLİK ...... 41 10) TAPU ve KADASTRO DURUMU ...... 42 EKONOMİ ...... 43 1) TARIM ...... 43 2) ORMANCILIK ...... 53 3) SANAYİ ...... 55 4) TİCARET ...... 62 5) ENERJİ ...... 63 6) BANKACILIK...... 64 7) MİLLİ GELİR ve İSTİHDAM ...... 65 ALTYAPI ve KAMU YATIRIMLARI ...... 66 1) ULAŞIM….………………………………………………………… ……………..…66 2) ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK…………………………………..……………….….…...... 66 3) İÇME-KULLANMA SUYU VE KANALİZASYON ...... 69 4) KAMU YATIRIMLARI ...... 69 MAHALLİ İDARELER ...... 77 1) BELEDİYELER ...... 77 SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ...... 78

2

GİRİŞ

Sakarya; tarihsel zenginliği, coğrafi konumu, ulaşım olanakları, tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde ülke ekonomisindeki payı ve uygun yatırım koşulları ile Ülkemizin önemli illerinden biridir. Sakarya ilinin bilinen tarihi Hititlerle başlar. Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran Hititler, bu bölgeyi sınırları içinde bulundurmuşlardır. Hitit Devleti iç karışıklıklar ve bölünmeler neticesi yıkılınca, bu bölge Friglerin eline geçti. Dış güçlerin tahrikiyle iç karışıklıklar ve bölünmelerden sonra yıkılan Friglerin yerine bölgeye Lidyalılar hâkim oldular. Persler, M.Ö. 6. asırda Lidya Devletini yenerek Anadolu’nun mühim kısmını işgal ettiler. M.Ö. 4. asırda Makedonya Kralı İskender, Pers Devletini yenerek İran’ı ele geçirdi. İskender’in ölümü üzerine bu bölge, halefleri arasında ihtilaf konusu oldu. Bitinya Krallığı, Makedonya Krallığına karşı İskender’in ölümünden sonra iç bağımsızlığını ilân etti ve bu bölgeye hâkim oldu. M.Ö. 1. asırda Roma imparatorluğu, Bitinya Krallığı ile birlikte bu bölgeyi alarak kendi topraklarına kattı. M.S. 365’te Roma İmparatorluğu ikiye bölününce Anadolu’nun diğer kısımları gibi Bitinya bölgesi de Doğu Roma’nın (Bizans) payına düştü. Altıncı asırda Justınıanus, Bitinya bölgesine önem verdi. İslâm orduları, zaman zaman ve bilhassa İstanbul’un fethi için bölgeden geçerken buraları fethetmişlerse de uzun müddet kalamadılar. Ayrıca Sâsâniler de zaman zaman bölgeye akınlar yaptılar.

Sakarya, 1071’de Selçukluların, 1291 yılında ise Osmanlıların egemenliğine girmiştir. 1800'lü yıllardan itibaren Kafkasya ve Balkanlardan göç edenler Sakarya'ya yerleşmiştir. Yakın tarih olan 26 Mart 1921’de Yunan işgaline uğramış olan İl, 21 Haziran 1921’de düşman işgalinden kurtarılmıştır. Eski adıyla Adapazarı olan bu bölgede 1868 yılında belediye teşkilatı kurulmuştur. Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda Kocaeli iline bağlı bir ilçe iken, 22.06.1954 tarihinde Sakarya adıyla il olmuştur. İl belediyesi 06.03.2000 tarihinde Büyükşehir statüsüne kavuşturulmuştur. İlimiz, Marmara Bölgesinde, İstanbul’a 148 km. uzaklıkta, İstanbul-Ankara yolu üzerinde ve İstanbul-Antalya yolu kavşak noktasında bulunması itibariyle coğrafi konum avantajına sahiptir.

Sakarya, tarıma elverişli alanları, yağışlı iklimi, bol içme suyu kaynakları, ovaları, akarsuları, gölleri ve diğer doğal güzellikleri ile yerleşim için uygundur. İlimiz geniş bir alana yayılan ormanlık arazisi ile bu sektörde önemli bir paya sahiptir. Sakarya mısır, fındık ve beyaz et üretimi ile tarımda, ulusal ölçekteki kuruluşları ve organize bölgeleriyle sanayide ve çok sayıda ticari kuruluş ve turizm imkânlarıyla da hizmetler sektöründe yüksek bir potansiyele sahiptir.

Sakarya’nın nüfusu 2014 yılı sonu itibariyle 932.706’dür. İl nüfusunun yaklaşık yarısı erkek yarısı da kadın nüfustur. Yıllık nüfus artış hızı Binde 16,6, İlin yüzölçümü 4.817 Km2 olup, Km2’ye İl genelinde 193 kişi düşmektedir. İlimiz nüfus olarak iller arasında 22., yüzölçümü olarak 66. sıradadır.

Sakarya sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre iller arasında 18. sıradadır. İlimiz Kişisel Mutluluk ve Memnuniyet Düzeyi Endeksine göre 1. sıradadır. Ekonomi ve Yaşam Endeksinde ise 9. Sıradadır.

3

İlimiz dış ticarette ülkemizin önde gelen illeri arasındadır. Sakarya’daki ihracat yapan KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları iller bazında Türkiye’de 8. sıradadır. 2014 yılında ihracat 2.605.030.000 Dolar, ithalatımız ise 1.663.810.000 Dolardır. 2014 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 156 olmuştur. 2015 yılı Ocak-Mart aylarında ihracat 494.303.000 Dolar, ithalat 317.542.000 Dolardır. 2015 yılı Ocak-Mart aylarında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 156 olmuştur.

Sakarya’da mevcut avantajların yanında, özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve sanayi alt yapısında önemli gelişmeler sağlanmıştır. İl’in bu özelliği çekiciliğini arttırmıştır. Bu durum bir yandan insanların İlimizde yaşama isteğini artırmakta, diğer yandan artan nüfusun hizmet taleplerinin karşılanması hususunda çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Gelecek on yıllık dönemde sosyo-ekonomik kriterlere göre Sakarya’nın Ülkemiz illeri arasında ilk on sıra içinde yer alacağı öngörülmekte ve çalışmalar bu stratejik hedef doğrultusunda yürütülmektedir.

4

SAKARYA İLİ HAKKINDA SAYISAL BİLGİLER NÜFUS ve İDARİ YAPI Nüfusu (İller Arasında 22. Sıradadır.) 932.706 Yıllık Nüfus Artış Hızı (Binde) 16,6 Yüzölçümü (km2) (İller Arasında 66. Sıradadır.) 4.817 Nüfus Yoğunluğu(km2) Türkiye: 101 193 İlçe Sayısı 16 Belediye Sayısı 17 Mahalle Sayısı (427’si Köyden, 12’si Beldeden) 664 GSYİH ve SOSYO-EKONOMİK GELİŞME

Kişi Başına GSYİH Miktarı-2012 Türkiye: 10.504 $ 14.144 $ İlin Ülke GSYİH İçindeki Payı-2012 %1,6 Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması 18 DIŞ TİCARET İhracat-2015-Ocak-Mart (İhracatta Türkiye 8.si) 494.303.000 $ İthalat-2015-Ocak-Mart 317.542.000 $ Dış Ticaret Hacmi-2015-Ocak-Mart 811.845.000 $ İhracatın İthalatı Karş.Oranı-2015-Ocak-Mart Türkiye : %67,1 %156 Dış Ticaret Dengesi -2015-Ocak-Mart (+)176.761.000 $ MALİYE

Genel Bütçe Gelirleri-2015-Ocak-Nisan (Tahakkuk) ¨2.049.155.835

Genel Bütçe Gelirleri -2015-Ocak-Nisan(Tahsilat) ¨634.342.997 Tahsilat Oranı -2015-Ocak-Nisan % 30,96

Genel Bütçe Giderleri -2014 ¨1.540.741.973 ) BANKACILIK

Toplam Nakdi Kredi -2015 Türkiye:¨1.216.322.000.000(2015 Mart) ¨9.167.185.000 (Binde 7,5)

Toplam Mevduat- 2015 Türkiye:¨1.354.345.000.000(2015 Mart) ¨5.283.319.000 (Binde 3,9) İSTİHDAM ve SOSYAL GÜVENLİK Aktif Çalışan İşgücü -2014 237.575 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Nüfus (Gelir Testi Hariç)-2014 801.149 Gelir Testi Yapanlar-2014 108.823 Kayıtlı İşsiz Sayısı-2015 Mart 40.617 Açık İş Pozisyonu (İşçi Talebi)-2014, (2015-Mart 7.054) 31.249 İşsizlik Oranı-2013 % 9,4 SOSYAL YARDIMLAŞMA ve DAYANIŞMA FONU SYDV Yardım Alan Kişi Sayısı-2014 (Ocak-Aralık) 86.950 SYDV Yardım Tutarı-2014 (Ocak-Aralık) ¨15.220.020

5

MİLLİ EĞİTİM Okuma –Yazma Oranı (6 + Üstü Yaş) Türkiye : % 93,66 %94,43 Okul Sayısı 723 Derslik Sayısı 6.850 Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı 26,3 Öğrenci Sayısı (Örgün) 180.104 Öğretmen Sayısı 8.680

Yönetici Sayısı 969 Özel) Okul Öncesi: % 31,93 Okullaşma Oranları İlköğretim: % 99,60 Ortaokul: % 96,58 Ortaöğretim: % 83,61 Okul Öncesi: 22 Derslik Başına Öğrenci Sayıları İlkokul + Ortaokul: 24 Ortaöğretim: 29 YGS (Ortaöğretim) İl Geneli Puan Ortalaması 211.252 Halk Eğitim Merkezlerinde Açılan Kurs Sayısı 5.571

Halk Eğitim Merkezleri Kursiyer Sayısı 109.977273 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Sakarya Üniversitesi Fakülte Sayısı 14 Yüksekokul Sayısı 4 Meslek Yüksekokulu Sayısı 14 Konservatuar Sayısı 1 Enstitü Sayısı 4 Sakarya Üniversitesi Öğrenci Sayısı 79.100 Sakarya Üniversitesi Akademik Personel Sayısı 1.920 GENÇLİK HİZMETLERİ ve SPOR

Spor Kulüpleri 256 Stadyum (25.000 Kişilik Stadyum İnşaatı Devam Ediyor.) 1 Kapalı Spor Salonu 14

Branş Sayısı: 12 Milli Sporcu Bayan Milli Sporcu: 16 50 Erkek Milli Sporcu: 34 K.Y.K’na ait Yurtlardaki Öğrenci (K:4.667) 4.263 Üniversiteye Ait Yurtlardaki Öğrenci (K:468) 444 Özel Yurtlardaki Öğrenci (K:13.168) 8.598

6

SAĞLIK Kamu Özel Toplam Hastane (A.ve Diş H. Dahil) 13 6 19 Uzman Doktor 488 183 671 Pratisyen Doktor 578 47 625 Diş Hekimi 101 178 279 On Bin Kişiye Düşen Hekim Türkiye:17,2 13,8 Hemşire ve Ebe 1.843 245 2.088 Yatak Sayısı 1.454 244 1.698 Yatak İşgal Oranı %76,6 %52,2 %72,28 On Bin Kişiye Düşen Yatak Türkiye:26,5 18,2 Aile Sağlığı Merkezi 90 Toplum Sağlığı Merkezi 16 Aile Hekimliği Birimi 258 Verem Savaş Dispanser 1 Halk Sağlığı Laboratuvarı 1 AÇSAP Merkezi 1 Bebek Ölüm Hızı (Binde) Türkiye:10,8 6,7 KÜLTÜR ve TURİZM Taşınmaz Kültür Varlığı Sayısı 465 Sit Alanı Sayısı (2’si Kentsel) 28 Müze Sayısı (Sakarya, Geyve Alifuatpaşa Kuvayı Milliye ve Adapazarı 3 Deprem Müzeleri) Turistik Tesis Sayısı 21 Turistik Tesis Yatak Kapasitesi 4.837 Konaklayan Yerli Turist Sayısı- 2014 268.395 Konaklayan Yabancı Turist Sayısı -2014 68.634

TARIM Tarım Sektörünün Üretim Değeri-2014 ¨3.729.924.101 Tarım Alanlarının İl Arazisindeki Ağırlık Durumu-2014 % 50 Tarımsal Arazilerin Sulanma Durumu-2014 % 8 Tarımsal Destekleme Miktarı-2014 (Devam Etmektedir.) ¨107.592.277 Tarımsal Destekleme Miktarı-2013 ¨133.199.021 Kooperatif Sayısı 142 Tarımsal Örgüt Sayısı (219.305 Üye) 177 Üretici Birlikleri Sayısı - 5200 Sayılı Kanun (20) + 5996 Sayılı Kanun (3) 23 Gıda Sektöründe Üretim Yapan İşletme Sayısı-2014 877

7

ORMAN

Ormanlık Alanların İl Arazisindeki Ağırlık Durumu % 43

2003-2013 Yılları Arasında Dikilen Toplam Fidan Sayısı 16.436.000

2014 Yılında Dikilen Fidan Sayısı 474.000

ÇEVRE Büyükşehir Katı Atık Tesisinin Hizmet Ettiği Nüfus 443.609

Büyükşehir Katı Atık Tesisinin Günlük Kabul Ettiği Atık Miktarı 423,5 ton

Büyükşehir Atıksu Arıtma Tesislerinin Hizmet Ettiği Nüfus 590.000

Toplanan Katı Atık Miktarı-2014 160.039.250 kg.

Toplanan Tıbbi Atık Miktarı-2014 709.737 kg.

SANAYİ

KOBİ Sayısı-2014 1.125

KOBİ’lerde Toplam İstihdam Sayısı 58.936

Anonim Şirketi Sayısı-2014 1.081

Limited Şirketi Sayısı-2014 5.377

Organize Sanayi Bölgeleri Sayısı 7 Organize Sanayi Bölgeleri Alanı 1.294 Ha. Organize Sanayi Bölgeleri İstihdam Kapasitesi 53.300 Organize Sanayi Bölgeleri Fiili İstihdamı-2014 17.843

ENERJİ

Elektrik Enerjisi Üretimi-2014 (Ocak-Kasım) 15.6 Milyar kWh.

Elektrik Enerjisi Tüketimi -2014 (Ocak-Kasım) 2.6 Milyar kWh.

Doğalgaz Tüketimi-2014 (Ocak-Aralık) 157,6 Milyon m³

İÇME SUYU-KANALİZASYON

Sağlıklı İçme Suyuna Ulaşma Oranı % 100

Fenni Kanalizasyon Şebekesi Olmayan Bölgelerdeki Hane Oranı % 40

KAMU YATIRIMLARI

Toplam Proje Sayısı-2014 475

Toplam Proje Tutarı ( TL) 5.134.026.363

Toplam Ödenek Tutarı( TL) 1.170.801.692

8

SOSYAL DURUM

1) NÜFUS ve YÖNETİM DURUMU:

Sakarya’nın nüfus ve idari birimlerinin durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

SAKARYA İLİNİN NÜFUS ve İDARİ BİRİMLERİNİN DURUMU

Belediye Toplam Erkek Kadın Adapazarı 263.408 130.935 132.473 Akyazı 84.865 42.481 42.384 Arifiye 39.024 19.867 19.157 Erenler 79.934 40.256 39.678 Ferizli 24.944 13.228 11.716 Geyve 48.051 23.886 24.165 Hendek 76.664 38.021 38.643 Karapürçek 12.373 6.282 6.091 Karasu 57.008 28.486 28.522 Kaynarca 23.297 11.897 11.400 Kocaali 21.800 10.914 10.886 Pamukova 28.309 14.235 14.074 Sapanca 39.437 19.686 19.751 Serdivan 112.611 56.429 56.182 Söğütlü 13.988 7.055 6.933 Taraklı 6.993 3.509 3.484 Büyükşehir Belediyesi 932.706 467.167 465.539

Sakarya’nın nüfusu 2014 yılı sonu itibari ile 932.706’dür. İl nüfusunun yaklaşık yarısı erkek, yarısı da kadın nüfustan oluşmaktadır. Yıllık nüfus artış hızı Binde 16,6, İlin yüzölçümü 4.817 Km2 olup, Km2’ye il genelinde 193 kişi düşmektedir. İlimiz nüfus olarak iller arasında 22., yüzölçümü olarak 66. sıradadır. 1954 yılına kadar Kocaeli’ye bağlı bir ilçe durumunda olan Adapazarı, 22 Haziran 1954 tarihinde İl olarak Sakarya adını almıştır. 06.03.2000 tarihinde de Büyükşehir Belediyesi statüsüne kavuşturulmuştur.

Sakarya’da; 16 ilçe mevcuttur. 22 Mart 2008 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 5747 Sayılı Kanunla; Adapazarı, Erenler, Serdivan ve Arifiye adında 4 yeni ilçe kurulmuştur.

9

EMNİYET ve ASAYİŞ HİZMETLERİ:

İlimizde meydana gelen asayiş ve güvenlik olayları, trafik kazaları, kazalar neticesinde meydana gelen ölüm, yaralanma olayları ve trafik denetleme işlemleri ile ilgili bilgiler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

Asayiş ve Güvenlik- İl Emniyet Müdürlüğü

ASAYİŞ OLAYLARI 2012 YILI 2013 YILI 2014 YILI (Ocak-Aralık)

Şahsa Karşı İşlenenler 15.613 10.246 11.759

Mala Karşı İşlenenler 5.439 2.437 2.640 Toplam 21.052 12.683 14.399

Asayiş ve Güvenlik –İl Jandarma Komutanlığı

2014 YILI ASAYİŞ OLAYLARI 2012 YILI 2013 YILI (Ocak-Aralık)

Şahsa Karşı İşlenenler 1.450 1.224 1.010

Mala Karşı İşlenenler 906 669 665

Toplam 2.356 1.893 1.675

Trafik Kazaları ve Denetleme-İl Emniyet Müdürlüğü

TRAFİK DENETLEME KAZA SAYISI ÖLÜ YARALI İŞLEMLERİ Maddi SAYISI SAYISI Ceza Yazılan Sürücü Yıllar Toplam Ölümlü Yaralamalı hasarlı Sayısı 2012 3.289 20 1.782 1.487 22 2.982 166.508

2013 3.108 27 1.756 1.325 32 2.898 198.812

2014 1.785 2 1.058 725 17 2.329 98.055

Trafik Kazaları ve Denetleme-İl Jandarma Komutanlığı

TRAFİK DENETLEME KAZA SAYISI ÖLÜ YARALI İŞLEMLERİ Maddi SAYISI SAYISI Ceza Yazılan Sürücü Yıllar Toplam Ölümlü Yaralanmalı hasarlı Sayısı 2012 859 10 509 340 12 991 8.621

2013 740 10 505 225 10 961 10.201

2014 771 13 509 249 17 1.023 15.456

10

2) EĞİTİM DURUMU:

1.İNSAN KAYNAKLARI:

İl Milli Eğitim Müdürlüğünde; Milli Eğitim Müdürü, 5 Milli Eğitim Müdür Yardımcısı, 10 Şube Müdürü, 11 Eğitim Uzmanı, 24 Şef ve 88 Memur norm kadrosu bulunmakta olup, halen 1 Milli Eğitim Müdürü, 8 Şube Müdürü, 1 Sivil Savunma Uzmanı, 15 Şef, 56 Memur kadrolu olarak, 5 Milli Eğitim Müdür Yardımcısı, 2 Şube Müdürü ise görevlendirme ile çalışmaktadır. İlimizde Genel İdare Sınıfında; 1 İlçe Milli Eğitim Müdürü, 46 Şube Müdürü, 55 Şef, 240 Memur, 331 Hizmetli Memur kadrolu olarak, 5 Müdür Yardımcısı, 15 İlçe Milli Eğitim Müdürü, 3 Şube Müdürü vekâleten veya görevlendirme ile çalışmaktadır. Eğitim Öğretim Sınıfında ise 969 Okul ve Kurum Müdürü, 8.680 Öğretmen görev yapmaktadır. İl geneli Öğretmen norm doluluk oranı %78,67 olarak gerçekleşmiştir.

ÖĞRETMEN DOLULUK ORANI NORM SAYISI MEVCUT DURUM ORAN % GENEL 12.264 9.649 78,67% ÖĞRETMEN 11.002 8.680 78,89% OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENİ 662 553 83,53% İLKÖĞRETİM SINIF ÖĞRETMENİ 2.428 2.349 96,75% İLKÖĞRETİM BRANŞ ÖĞRETMENİ 2.386 1.738 72,84% ORTAK BRANŞ ÖĞRETMENİ 2.934 1.916 65,30% ORTAÖĞRETİM BRANŞ ÖĞRETMENİ 2.592 2.124 81,94% YÖNETİCİ 1.262 969 76,78%

2.ÖĞRENCİ DURUMU:

İlimizde 13.391 okulöncesi, 58.982 ilkokul, 57.406 ortaokul, 50.325 ortaöğretim olmak üzere toplam 180.104 öğrenci eğitim-öğretim görmektedir.

ÖĞRENCİ SAYISI RESMİ ÖZEL TOPLAM GENEL 169.092 11.012 180.104 10.914 2.477 13.391 OKULÖNCESİ(Anaokulu+Anasınıfı) İLKOKUL 56.478 2.504 58.982 ORTAOKUL 54.080 3.326 57.406 ORTAÖĞRETİM 47.620 2.705 50.325 Genel Ortaöğretim 19.014 1.745 20.759 Mesleki Ortaöğretim 28.606 960 29.566

11

3.FİZİKİ ALT YAPI:

İlimizde İl Milli Eğitim Müdürlüğü dışında, 16 İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, 17 Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü, 4 Mesleki Eğitim Merkezi, 3 Rehberlik Araştırma Merkezi, 1 Bilim Sanat Merkezi, 5 Öğretmenevi olmak üzere 47 resmi kurumumuz bulunmaktadır.

HAYAT BOYU DESTEK ÖZEL EĞİTİM MİLLİ EĞİTİM KURUM ÖĞRENME HİZMETLERİ TOPLAM SAYILARI BİLİM MES EĞT ÖĞRETMENEVİ İL /İLÇE RAM HEM SANAT MKZ VE AKŞAM MÜDÜRLÜĞÜ RESMİ 3 MKZ1 17 4 SANAT5 OK. 17 47

50 Genel Ortaöğretim, 62 Mesleki ve Teknik Ortaöğretim olmak üzere 112 Ortaöğretim Kurumu; 333 ilkokul ve 237 ortaokul olmak üzere 570 İlköğretim Kurumumuz; 41 Anaokulu ile birlikte toplam 723 okulumuz bulunmaktadır.

OKUL SAYISI RESMİ ÖZEL TOPLAM GENEL 669 54 723 ANAOKULU 33 8 41 İLKOKUL 319 14 333 ORTAOKUL 222 15 237 ORTAÖĞRETİM 95 17 112 Genel Ortaöğretim 37 13 50 Mesleki Ortaöğretim 58 4 62

İlimizde 6.151 resmi 699 özel olmak üzere toplam 6.850 derslik bulunmaktadır.

DERSLİK SAYISI RESMİ ÖZEL TOPLAM GENEL 6.151 699 6.850 ANAOKULU 153 74 227 İLKOKUL 2.096 236 2.332 ORTAOKUL 2.383 153 2.536 ORTAÖĞRETİM 1.519 236 1.755 Genel Ortaöğretim 675 159 834 Mesleki Ortaöğretim 844 77 921

4.EĞİTİM ÖĞRETİM FAALİYETLERİ:

a.İlimizdeki net okullaşma oranları okulöncesinde %31,93, ilkokulda %99,60, ortaokulda %96,58, ortaöğretimde %83,61’dir.

12

OKULLAŞMA ÖĞRENCİ NÜFUS ORAN % OKULÖNCESİ 3-4-5 YAŞ 12.940 40.497 31,93 İLKOKUL 54.348 54.564 99,60 ORTAOKUL 56.541 58.545 96,58 ORTAÖĞRETİM 50.047 59.855 83,61

b.Derslik başına düşen öğrenci sayısı okulöncesinde 22, ilkokul+ortaokulda 24, ortaöğretimde 29 ve il genelinde 26’dır.

DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI ÖĞRENCİ DERSLİK ORAN GENEL 180.104 6.850 26 OKULÖNCESİ(Anaokul+Anasınıf) 13.391 621 22 İLKOKUL+ORTAOKUL 116.388 4.868 24 ORTAÖĞRETİM 50.325 1.755 29 Genel 20.759 834 25 Meslek 29.566 921 32

c.Öğretmen başına düşen öğrenci okulöncesinde 21, ilkokulda 18, ortaokulda 17, ortaöğretimde 15 ve il genelinde 17’dir.

ÖĞRETMEN BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN ORAN GENEL 180.104 10.397 17 OKULÖNCESİ 13.391 650 21 İLKOKUL 58.982 3.369 18 ORTAOKUL 57.406 3.335 17 ORTAÖĞRETİM 50.325 3.469 15 Genel 20.759 1.360 15 Meslek 29.566 2.110 14

d.Ortaöğretimde Mesleki Eğitimin payı %45,51, Din Öğretiminin payı %13,24 olup, toplam Mesleki Eğitimin payı %58,75 ve Genel Ortaöğretimin payı %41,25’dir.

MESLEKİ EĞİTİMİN PAYI ÖĞRENCİ TOPLAM ÖĞRENCİ ORAN % GENEL 20.759 41,25% MESLEK 29.566 58,75% 50.325 Meslek Liseleri 22.904 45,51% Din Öğretimi 6.662 13,24%

13

e.İlimizde öğrencilerimizin %.6,11’i özel öğretim okullarında eğitim görmektedir.

ÖZEL ÖĞRETİMİN PAYI ÖZEL ÖĞ. SAYISI TOPLAM ÖĞ. SAYISI ORAN % GENEL 11.012 180.104 6,11% OKULÖNCESİ 2.477 13.391 18,50% İLKOKUL 2.504 58.982 4,25% ORTAOKUL 3.326 57.406 5,79% ORTAÖĞRETİM 2.705 50.325 5,38%

g.2014 Yükseköğretime Geçiş Sınavı sonuçlarına göre İl geneli puan ortalaması 211.252’dir. Toplam net ortalaması 41,30 olarak gerçekleşmiştir.

2014 YGS SAKARYA TÜRKİYE GENELİ PUAN ORTALAMASI 211.252 - TOPLAM NET ORTALAMA 41,30 40,90 TÜRKÇE NET 19,39 19,00 MATEMATİK NET 6,73 6,50 FEN NET 4,37 4,50 SOSYAL NET 10,81 10,90

h.2014 Lisans Yerleştirme Sınavı sonuçlarına göre İl genelinde öğrencilerimizin %57,45’i bir yükseköğretim programına yerleşmiştir.

SINAVA GİREN ÖĞRENCİ YERLEŞME DURUMU ÖĞRENCİ SAYISI ORAN SAYISI TOPLAM (LİSANS-ÖNLİSANS-AÖF) 5.153 57,45% TOPLAM(LİSANS+ÖNLİSANS) 4.879 54,40% LİSANS YERLEŞME 2.373 8.969 26,46% ÖNLİSANS YERLEŞME 2.506 27,94% AÇIK ÖĞRETİM FAKÜLTESİ 274 3,05%

ı.Öğrencilerimizin ilköğretimde %36,51’i, ortaöğretimde %7,34’ü ikili eğitim görmektedir.

İKİLİ EĞİTİM ORANI İLKOKUL+ ORTAOKUL ORTAÖĞRETİM TOPLAM TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI 116.388 50.325 166.713 İKİLİ EĞİTİM ÖĞRENCİ SAYISI 42.498 3.695 46.193 İKİLİ EĞİTİM OKUL SAYISI 88 8 96 İKİLİ EĞİTİM ÖĞRENCİ ORANI 36,51 7,34 27,71

14

i.İlimiz genelinde ilkokul+ortaokulda taşınan öğrenci %10,71, ortaöğretimde %10,98 olmak üzere öğrencilerimizin %10,79’u taşımalı eğitim kapsamındadır.

TAŞINAN ÖĞRENCİ ORANI İLKOKUL+ ORTAOKUL ORTAÖĞRETİM TOPLAM TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI 116.388 50.325 166.713 TAŞINAN ÖĞRENCİ SAYISI 12.466 5.525 17.991 TAŞINAN ÖĞRENCİ ORANI 10,71 10,98 10,79

j.İlkokulda okuyan öğrencilerimizin %3,3’ü birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda okumaktadır.

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIF ORANI BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIF TOPLAM ORANI % ÖĞRENCİ SAYISI 2.268 58.982 3,8% OKUL SAYISI 94 330 28,5% *İlkokul sayısıdır.(3 özel eğitim okulu hariç tutulmuştur)

k. İlimiz erkek nüfusunun %96,82’si, kadın nüfusunun %92,04’ü okur-yazar olmak üzere ilimiz nüfusunun %94,43’ü okuma yazma bilmektedir.

OKUMA YAZMA BİLEN OKUR-YAZAR ORANI OKUR-YAZARLIK +6 YAŞ NÜFUS SAYISI (%) Toplam 832.269 785.874 94,43

Erkek 415.234 402.017 96,82 Kadın 417.035 383.857 92,04

e. İlimizde açılan hayat boyu öğrenme kurslarında toplam 5.571 kursta 109.977 kursiyer faydalanmıştır.

SOSYAL OKUMA MESLEKİ VE ANNE BABA OKUR-YAZARLIK KÜLTÜREL YAZMA TOPLAM TEKNİK KURSLAR EĞİTİMLERİ KURSLAR KURSLARI KURS SAYISI 3.257 1.956 299 59 5.571 KURSİYER SAYISI 66.916 40.874 1.148 1.039 109.977

15

C. YAPILAN ÇALIŞMALAR: (01.01.2014-31.12.2014) 1. Dönem içinde 2 yeni eğitim kurumu açılmış, 30 eğitim kurumu öğrenci azlığı ve okul dönüşümleri nedeniyle kapatılmıştır. 2. 22 özel eğitim sınıfı, 21 destek odası açılarak donatımları yapılmıştır. İlimizde toplam 24 özel eğitim anasınıfı(3 özel eğitim anaokulunda), 88 Destek odası, 139 Özel eğitim sınıfı sayısına ulaşılmıştır. 3. Dönem içinde 2 resmi anaokulu açılmıştır. 4. 8 ilkokul, 15 ortaokul öğrenci ve öğretmeni ile taşınarak ayrıştırılmıştır. 174 ilkokul, 59 ortaokul bağımsız hale getirilmiştir. 12 okul kademeli olarak kapanmakta olup, 142 ilkokul ve 142 ortaokul ise aynı binayı kullanmaktadır. 5. İlimizdeki 4 Anadolu Öğretmen Lisesinden biri Fen Lisesine, diğer üçü Anadolu Lisesine dönüştürülmüştür. Mesleki ve Teknik Eğitim kurumlarının 34’ü Mesleki ve Teknik Anadolu lisesine, 7’si Çok Programlı Anadolu liseye dönüştürülmüştür. 6. Devam eden yatırımlardan 11 Okul (140 Derslik), 1 Atölye, 1 Spor Salonu, 1 Pansiyon tamamlanarak geçici kabulleri yapılmıştır. 7. Halen 13 okul(184 derslik) inşaatının yapımı devam etmektedir. (Devam eden proje sayılarına hayırsever yatırımları dâhildir.) 8. 4 okul (48 derslik) ve 2 atölye binasının yapımı belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve hayırseverler tarafından yapılmaktadır. 9. Okul sütü programı kapsamında 60.398 öğrenciye 2.733.240 okul sütü dağıtılmıştır. 10. Okul sağlığı programı kapsamında 20.366 öğrenci sağlık taramasından geçirilmiştir. 11. 265 sığınmacı öğrencinin okullara kaydı yapılarak, 605 sığınmacıya Türkçe kursları verilmiştir. 12. Aynı tür okul müdürleri arasında iyi örneklerin paylaşılması, uygulama birliğinin sağlanması ve birbirlerinin tecrübelerinden faydalanmaları amacıyla paylaşım toplantıları yapılmıştır. 13. 2015-2019 stratejik plan çalışmaları başlatılmıştır. 14. 2013-2014 Dönem içinde ilimize 304 öğretmen atanmış (ilk atama 3, iller arası yer değiştirmede 301) ve 287 öğretmen ayrılmıştır. 2014-2015 dönemi başında 206 öğretmen atanmış ve 143 öğretmen ayrılmıştır. 15. 162 Hizmet İçi Eğitim Faaliyeti düzenlenmiş, bu faaliyetlerden 9.708 öğretmen faydalanmıştır. Eylül ayından itibaren 19 hizmet içi eğitim faaliyeti düzenlenmiş 645 öğretmen faydalanmıştır. 16. Fatih projesi kapsamında 840 etkileşimli tahta, 8031 tablet pc, 45 çok fonksiyonlu yazıcı ve doküman kamera dağıtılarak 43 okulun ağ alt yapısı tamamlanmıştır. 17. Sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerde ulusal ve uluslararası düzeyde ilk üç dereceye giren 171 öğrenci ödüllendirilmiş ve ayrıca derece alan 24 proje sergilenmiştir. 18. Bu benim eserim projesi kapsamında; 9.su düzenlenen yarışmaya İlimiz genelinde 244 ortaokulun 207’si, 701 proje ile başvuruda bulunmuştur. 86 proje Bölge Çalışma grubuna, 40 Proje Bölge Bilim Kuruluna, 15 proje Bölge Sergisine, 1 proje ise Ankara finaline kalmıştır. Finale kalan 1(bir) proje Türkiye Birinciliği kazanmıştır.

16

19. Sağlık Bakanlığı ile ortaklaşa yürütülen “Beyaz Bayrak Projesi” kapsamında dönem içinde 95 okulumuz beyaz bayrak almaya hak kazanarak, beyaz bayraklı okul sayısı 208’e ulaşmıştır. 20. Sağlık bakanlığı ile ortak yürütülen “Beslenme Dostu Okul Projesi” kapsamında 29 okul beslenme dostu beratı almaya hak kazanarak beslenme dostu okul sayısı 107’ye ulaşmıştır. 21. TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışmasında 106, TÜBİTAK Bilim Fuarlarında 1054, AB Projelerinde 11 ve Toyota Teknik Projeler Yarışmasında 360 olmak üzere dönem içinde toplam 1.531 proje yapılmıştır. 22. Kariyer eğitimi Boyut Grup ile iş birliği halinde Elmas Otelde 2 gün süre ile 21 üniversitenin katıldığı tanıtım çalışmaları ve öğrencilere yönelik 14 eğitim çalışması yapılmış ve bu eğitim çalışmalarından 6.664 öğrenci faydalanmıştır. 23. EKYS ödülünde “Yılın Kaliteli Kurumları” kategorisinde Serdivan Bahçelievler Gazi İlkokulu/ Ortaokulu ve Kaynarca Seyfettin Selim Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi kendi kategorilerinde Türkiye’de ilk 10 okul arasına girerek saha ziyaretine kalmıştır. Bahçelievler Gazi İlkokulu/Ortaokulu Temel Eğitim Kurum kategorisinde Türkiye 3.sü olmuş, Kaynarca Seyfettin Selim Endüstri Meslek Lisesi ise Teşvik Ödülü almıştır. 24. Bakanlığımızca 51, yerel 41 olmak üzere toplam 92 işbirliği protokolleri imzalanarak eğitim çalışmalarına destek sağlanmıştır. 25. 23 Mart 2014 tarihinde gerçekleştirilen YGS’de 12. Sınıf öğrencilerimiz 211.252 ortalama puan elde etmişlerdir. Net doğru ortalamaları 41,30 olmuştur. Türkiye ortalaması ile mukayesesi 100,98’dir. Ayrıca 1 öğrencimiz ilk 100, 5 öğrencimiz ilk 500, 9 öğrencimiz ilk 1000, 51 öğrencimiz ilk 5.000, 96 öğrencimiz ilk 10.000 arasında yer almıştır. 26. Haziran ayında yapılan LYS’de 1 öğrencimiz ilk 100, 10 öğrencimiz ilk 500, 21 öğrencimiz ilk 1.000, 95 öğrencimiz ilk 5.000, 182 öğrencimiz ilk 10.000 yer almıştır.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

 İlin tek yükseköğretim kurumu Sakarya Üniversitesidir. Bu üniversitede 14 fakülte, 4 yüksekokul, 14 meslek yüksekokulu, 1 konservatuar ve 4 enstitü bulunmaktadır.  Sakarya Üniversitesinin akademik personel sayısı 1.920 kişidir.  Sakarya Üniversitesinde 2014-2015 öğretim yılında 79.100 öğrenci eğitim görmektedir.  İlimizde Kredi Yurtlar Kurumuna bağlı 4 Yurt bulunmaktadır. Bu yurtlardan; Sakarya Yurdunun kapasitesi 1.730 öğrencidir. Yurt Müdürlüğünde 1.693 (kız) öğrenciye hizmet vermektedir. Atatürk Kız Öğrenci Yurdunun kapasitesi 240 öğrencidir. Yurt Müdürlüğünde 234 (kız) öğrenci barınmaktadır. Serdivan Yurdunun kapasitesi 1.422 öğrencidir. Yurt Müdürlüğünde 1.340 (erkek) öğrenciye hizmet verilmektedir. Hendek Öğrenci Yurdunun kapasitesi 1.275 öğrencidir. Yurt Müdürlüğünde 564 kız, 432 erkek olmak üzere toplam 996 öğrenciye hizmet verilmektedir.  Sakarya Üniversitesine bağlı Esentepe Öğrenci Yurtları bulunmaktadır. Bu yurtlardaki toplam öğrenci kapasitesi 468’dir.(194 erkek, 250 kız). 444 öğrenciye hizmet vermektedir.  Sakarya ilindeki Özel Yurtların öğrenci kapasitesi 13.168 olup, 8.598 öğrenciye hizmet verilmektedir.

17

3) SAĞLIK:

Personel Bilgileri: İL GENELİ PERSONEL DURUMU (KAMU-KADROLU) KAMU ÖZEL TOPLAM UZMAN HEKİM 488 183 671 PRATİSYEN 578 47 625 DİŞ HEKİMİ 101 178 279 HEMŞİRE+EBE 1.843 245 2.088 DİĞER PERSONEL 2.036 1.022 3.058 TOPLAM 5.046 1.675 6.721

Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları (Halk Sağlığı Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlar):

İl’de bulunan Birinci basamak sağlık kuruluşlarına ilişkin sayısal bilgiler aşağıda gösterilmiştir.

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI DAĞILIMI

İLÇE ADI TSM AHB SAĞLIK EVİ VEREM S. DİS. AÇSAP HALK SAĞ.LAB. ADAPAZARI 1 71 2 1 1 1 AKYAZI 1 24 7 _ _ _ ARİFİYE 1 11 _ _ _ _ ERENLER 1 23 1 _ _ _ FERİZLİ 1 8 3 _ _ _ GEYVE 1 13 11 _ _ _ HENDEK 1 20 8 _ _ _ KARAPÜRÇEK 1 3 1 _ _ _ KARASU 1 16 10 _ _ _ KAYNARCA 1 7 4 _ _ _ KOCAALİ 1 7 5 _ _ _ SAPANCA 1 10 1 _ _ _ PAMUKOVA 1 8 3 _ _ _ SERDİVAN 1 31 1 _ _ _ SÖĞÜTLÜ 1 4 1 _ _ _ TARAKLI 1 2 2 _ _ _ TOPLAM 16 258 60 1 1 1

18

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI PERSONEL DAĞILIMI DOKTOR HEMŞİRE EBE İLÇE ADI SAYISI SAYISI SAYISI TSM AHB TSM AHB TSM AHB ADAPAZARI 13 71 13 17 26 47 AKYAZI 2 24 4 7 11 11 ARİFİYE 1 10 4 5 10 4 ERENLER 2 23 5 3 11 19 FERİZLİ 1 8 1 3 7 3 GEYVE 1 13 1 2 12 11 HENDEK 2 20 5 7 11 13 KARAPÜRÇEK 1 3 0 1 1 2 KARASU 2 16 4 6 10 10 KAYNARCA 1 7 1 3 5 2 KOCAALİ 1 6 1 2 3 3 SAPANCA 2 10 0 1 10 7 PAMUKOVA 1 8 3 3 7 5 SERDİVAN 2 30 7 12 13 15 SÖĞÜTLÜ 1 4 2 2 2 1 TARAKLI 1 2 1 2 2 0 TOPLAM 34 255 52 76 141 153

Doktor Sayısı Hemşire Sayısı Ebe Sayısı

Aile TSM, ASM, VSD, Aile TSM, ASM, VSD, Aile TSM, ASM, VSD, Hekimi AÇSAP, HSM Hekimi AÇSAP, HSM Hekimi AÇSAP, HSM 254 44 76 70 153 175

2014 yılı itibariyle İlimiz Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarında; 298 doktor (10’u Uzman), 146 hemşire ve 328 ebe görev yapmaktadır. 2014 yılı itibariyle bu kuruluşlarımızda 2.876.856 poliklinik muayenesi gerçekleştirilmiştir.

Aile Hekimliği:

İlimiz 28.09.2007 tarih 11013 sayılı bakanlık onayı ile Aile Hekimliğine geçecek 35 il arasında yer almıştır. 2007 yılından bugüne kadar ilimizde Aile Hekimliğine geçiş çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında tüm İl nüfusu ortalama 3.610 kişilik bölgelere ayrılmış ve toplam 258 adet Aile Hekimliği Birimi oluşturulmuştur. Ayrıca her ilçe merkezinde 1’er adet olmak üzere toplam 16 adet Toplum Sağlığı Merkezi oluşturulmuştur.

19

S. No İLÇE ADI AİLE HEKİMLİĞİ NÜFUSU TSM SAYISI ASM SAYISI AHB SAYISI 1 ADAPAZARI 279.458 1 22 71 2 AKYAZI 85.126 1 8 24 3 ARİFİYE 38.023 1 5 11 4 ERENLER 82.143 1 9 23 5 FERİZLİ 26.123 1 5 8 6 GEYVE 48.150 1 2 13 7 HENDEK 74.769 1 7 20 8 KARAPÜRÇEK 11.867 1 2 3 9 KARASU 57.985 1 6 16 10 KAYNARCA 22.519 1 2 7 11 KOCAALİ 19.931 1 2 7 12 SAPANCA 39.261 1 4 10 13 PAMUKOVA 28.393 1 3 8 14 SERDİVAN 95.749 1 11 31 15 SÖĞÜTLÜ 14.757 1 1 4 16 TARAKLI 7.126 1 1 2 TOPLAM 931.380 16 90 258 TSM: Toplum Sağlığı Merkezi ASM: Aile Sağlığı Merkezi AHB: Aile Hekimliği Birimi

Özel Hastaneler:

2014 yılında, Özel Hastanelerde 127 uzman doktor, 21 Pratisyen doktor, 1 diş tabibi ve 376 yardımcı sağlık personeli görev yapmaktadır. İl’de bulunan özel hastaneler aşağıda gösterilmiştir.

SAKARYA İLİ ÖZEL HASTANELERİ VE PERSONEL DURUMU DİĞER HASTANE ADI UZM. PRT. DİŞ ANESTEZİ RÖNTGEN DİĞER HEMŞİRE EBE SAĞ. TOPLAM (AKTİF) DR. TABİP TABİBİ TEK. TEK. PER. PER. Ö. BİLGE HAST. 17 4 0 23 2 2 3 20 25 96 Ö. ADA TIP HAST. 37 4 1 42 3 11 6 52 107 263 Ö. VATAN HAST. 15 1 0 9 1 2 1 9 19 57 Ö. BEYHEKİM HAST. 19 5 0 14 2 3 1 24 32 100 Ö. ALTINOVA HAST. 32 5 0 56 3 10 5 54 86 251 Ö. İNCİGÖZ HAST. 7 2 0 9 2 0 0 7 12 39 ÖZEL TOPLAM 127 21 1 153 13 28 16 166 281 806 *Kasım ayı dahil 2014 TSIM ve ÇKYS verilerinden alınmıştır.

20

Devlet Hastaneleri:

2014 yılı Kasım ayı dahil Sağlık İl Müdürlüğüne bağlı devlet hastanelerindeki personel sayısı 3.044 olup, aşağıda ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.

Sıra HASTANE ADI (AKTİF) Uzm. Prt. Diş Hemşire Ebe Diğ. Diğ. TOPLAM Dr. Dr. Dr. Sağ. Per.

1 EĞİTİM ve ARAŞTIRMA HAST. 278 37 0 471 170 289 278 1.523 2 YENİKENT DEV. HAS 76 9 1 157 20 104 65 432 3 TOYOTASA ACİL YARDIM HAST. 30 7 1 67 8 71 28 212 4 AKYAZI DEVLET HAST. 16 9 4 50 11 34 17 141

5 HENDEK DEVLET HAST. 14 8 7 44 9 44 31 157 6 GEYVE DEVLET HAST. 9 6 2 39 6 23 23 108 7 KARASU DEVLET HAST. 13 8 2 40 15 32 27 137 8 PAMUKOVA DEVLET HAST. 1 5 2 16 5 18 12 59 9 KOCAALİ İLÇE HAST. 1 7 1 15 5 13 3 45 10 SAPANCA İLÇE HAST. 5 6 2 13 8 15 8 57 11 KAYNARCA İLÇE HAST. 2 6 2 12 6 13 9 50 12 FERİZLİ İLÇE HAST. 2 5 2 10 5 11 5 40 13 AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ 2 0 47 7 0 21 6 83

449 113 73 941 268 688 512 3.044 KAMU TOPLAMI* *Kasım ayı dahil 2014 KHBG verileridir.

Sakarya İlinde; 18 hastane (6’sı Özel Hastane) ve 1 Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi bulunmaktadır. Kamu hastanelerinde 449 uzman doktor, 113 pratisyen doktor, 73 diş tabibi, 1.897 yardımcı sağlık personeli görev yapmaktadır.

Yataklı Sağlık Kurumlarının Çalışmalarına İlişkin Sayısal Bilgiler:

YATAK POLİKLİNİK AMELİYAT DOĞUM YATAK İŞGAL SAYISI* SAYISI* SAYISI* SAYISI* ORANI (%)* KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL 2014 1405 244 2.533.142 491.962 36.689 16.773 8.765 3.769 76.6 52.2 1649 3.025.104 53.462 12.534 72.28 *Kasım ayı dahil 2014 TSIM ve ÇKYS verilerinden alınmıştır.

2014 yılı Kasım ayı dahil Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi hariç olmak üzere Kamu Hastaneleri acil dahil muayene sayısı 3.881.977, ameliyat sayısı (A+B+C) 36.689, günübirlik ameliyatlar dahil gerçekleşen ameliyat sayısı 175.358, poliklinik sayısı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi hariç olmak üzere 2.533.142 olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılında Bakanlıkça tescilli yatak sayısı 1.454 olup, faal kullanılan yatak sayısı 1.450’dir. Yatak işgal oranı ise %76.6’dır. Özel Hastanelerdeki 2014 yılı Kasım ayı dahil poliklinik sayısı 491.962 ameliyat sayısı 16.773, toplam yatak sayısı 244 olup, yatak işgal oranı %52.2’dir. İl geneli yatak işgal oranı ise %72.28’dir.

21

Poliklinik Doğum Yatak İşgal Yatak Sayısı 2014 Ameliyat Sayısı* Sayısı* Sayısı* Oranı (%)* (Tescilli)* GENEL TOPLAM 3.025.104 12.534 72.28 1.8 99 53.462 Sakarya Eğt. ve Arş. Hast.* 1.030.662 3.255 90,4 600(800) 20.790 Yenikent Devlet Hast. 344.964 0 66,2 250 4.867 Toyotasa Acil Yardım Hast. 167.806 0 86,9 86 3.956 Doğum Evi* 216.597 4.977 75,4 201 3.021 Akyazı Devlet Hast. 161.366 38 36,5 100 1.740 Gevye Devlet Hast. 79.467 7 28,6 42 497 Hendek Devlet Hast. 209.805 409 61,9 50 1.095 Karasu Devlet Hast. 153.986 79 38,9 58 723 Pamukova Devlet Hast. 29.481 0 26,6 20 0 Sapanca İlçe Hast. 67.520 0 88,1 6 0 Kocaali İlçe Hast. 21.176 0 14,0 15 0 Kaynarca İlçe Hast. 27.947 0 21,5 15 0 Ferizli İlçe Hast. 22.365 0 8,1 12 0 KAMU TOPLAM 2.533.142 8.765 76,6 1.454 36.689 Ö. İnci Göz Hast. 29.516 0 0 10 2.769 Ö. Vatan Hast. 33.858 161 12,5 21 605 Ö. Beyhekim Hast. 87.535 1.256 89,6 36 3.708 Ö. Bilge Hast. 45.356 81 26 50 640 Ö. Ada Tıp Hast. 108.470 536 43,2 67 2.921 Öz. Altınova Hastanesi 187.227 1.735 93,3 60 6.130 ÖZEL TOPLAM 491.962 3.769 52,2 244 16.773 *Kasım ayı dahil 2014 TSIM ve ÇKYS verilerinden alınmıştır. *Doğumevi ile Sakarya Eğt. ve Arş. Hastanesi birleşmiştir. Sakarya Eğt. ve Araştırma Hastanesinin yeni yatak sayısı 800’dür.

4) KÜLTÜR ve TURİZM: Sakarya, kültür ve turizm bakımından önemli bir potansiyele ve çeşitliliğe sahiptir. İl’de Taraklı Evleri gibi zengin kültürel değerler yanında orman, yayla, göl, deniz ve kaplıca gibi doğa turizmi olanakları da vardır. Ayrıca, yamaç paraşütü, doğa yürüyüşleri ve eko- turizm gibi alternatif turizm olanakları ve turistik hizmet altyapısı mevcuttur.

Müze Müdürlüğü: İlimizde Sakarya Müzesi, Geyve Alifuatpaşa Kuvayı Milliye Müzesi ve Adapazarı Deprem Müzesi olmak üzere 3 müze vardır.

22

SAKARYA MÜZESİ'NDEKİ ESER ÇEŞİDİ VE SAYISI Müzedeki Eser Çeşidi Eser Sayısı

Arkeolojik 265

Etnografik Eser 189

El Yazması Kitap 4

Sikke 1.839

Mühür ve Mühür Baskısı 20

Toplam 2.317

Müzede Mevcut Kitap Sayısı 661

SAKARYA MÜZESİ ZİYARETÇİ SAYISI Yerli Yıl Toplam Ücretli Ücretsiz

2011 6.678 - 6.678

2012 9.063 - 9.063

2013 7.163 - 7.163

2014* 88 - 88

*Tadilat nedeniyle Ocak 2014 tarihinden itibaren kapalı olduğu için sayı düşüktür

SAKARYA İLİNDEKİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI-Tek Yapılar Yapıların Çeşidi Yapıların Sayısı

Askeri Yapılar 13

Dinsel ve Kültürel Yapılar 101

İdari Yapılar 8

Sivil Mimari Örnekleri 343

Toplam 465

23

Sit Alanları:

ARKEOLOJİK SİT ALANLARI

YERİ TES. KARARI DERECESİ TARİH VE SAYISI

1 A-1 Merkez-Beşköprü-Jüstinyanus Köprüsü 14.02.1986/1900 1-3

2 A-2 Söğütlü-Akarca Köyü(Roma Nekropolu) 01.09.1989/668 1

3 A-3 Hendek YağbasanTümülüsüÜçtepeler Mevki 20.01.2006/1237 1

4 A-4 Merkez-İkizce Köyü (Roma Nekropolu) 17.07.1990/1183 2

5 A-5 Geyve-Kulfalar Köyü (Ortaköy Mevkii) 24.02.1991/1611 2

6 A-6 Pamukova-Akçakaya Köyü 24.02.1991/1612 2

7 A-7 Taraklı-Merkez 25.09.1992/2675 3

8 A-8 Pamukova-Hayrettin Köyü(MeneteMev.) 18.04.1992/2402 3

9 A-9 Adapazarı-Merkez BeşköprüHakikatvakfı Kop. 17.09.1998/6666 2

10 A-10 Serdivan İlçesi İstiklal Mah. Altınışık Cad. 11.09.2007/117 3

11 A29.İ.3Paf.468ada1-11 Adapazarı,Alandüzü-2 ve 3 parselKöyü (Nekropol) 05.08.2009/1009 2

12 A-12 Pamukova ilçesi, Hayrettin Köyü Su Deposu Mevkii(Nekropol) 02.03.2011/1857 2

13 A-13 Adapazarı ilçesi, Kayrancık Köyü Kırktepeler Mevkii(Nekropol) 28.12.2011/184 2

14 A-14 Kaynarca, Kertil köyü (Nekropol) 18.01.2012/209 2

15 A-15 Adapazarı ilçesi, Elmalı Köyü, (Nekropol) 08.02.2012/238 2

16 A-16 Adapazarı ilçesi, Salmanlı Köyü, (Nekropol) 08.02.2012/239 2

17 A-17 Kaynarca ilçesi, Gölce köyü, Eski Mah. G24b01b-A pafta, 1742 parsel 07.11.2012/685 3

18 A-18 Pamukova ilçesi, Şeyhvarmaz köyü, Karacakaya mevkii,1104 parsel 28.11.2012/720 2 (Nekropol) 19 A-19 Geyve İlçesi Akıncı Köyü , Sazlık mevkii, Kilise yanı mevkii, Doruk mevkii 28.11.2012/722 2-3

20 A-20 Geyve ilçesi, Demirler Köyü,Kocahafız Mevkii, Kabranlar Mezarlığı 28.11.2012/721 3

21 A-21 Adapazarı ilçesi, Kayrancık Köyü, 1 parsel (Nekropol) 13.03.2013/884 2

22 A-22 Söğütlü ilçesi, Şimsirtepe mezarlığı mevkii (Nekropol) 13.03.2013/885 2

23 A-23 Söğütlü ilçesi, Maksudiye Köyü, Kanlıyokuş-Bakligöl mevkii (Nekropol) 13.03.2013/886 2

24 A-24 Taraklı İlçesi İçdedeler Köyü 107Ada 41,42,43,45 parsel 23.10.2013/1221 1

25 A-25 Kaynarca İlçesi Sarıbeyli Köyü 691 parsel 23.10.2013/1220 2

26 A-26 Kaynarca ilçesi Uzunalan Köyü Pilor Pınarı mevkii 107 Ada 39 parsl 16.4.2014/1487 2

KENTSEL SİT ALANLARI

1 K-1 Taraklı-Merkez 01.09.1989/675

2 K-2 Merkez Uzun Çarşı 23.12.1994/3855-05.02.1982/13517 KENTSEL SİT ALANLARI

24

Kütüphaneler:

İL HALK ve İLÇE HALK KÜTÜPHANELERİ GENEL BİLGİLER Kitap Okuyucu Üye Ödünç Personel Sıra No Kütüphane Adı Sayısı Sayısı Sayısı Materyal Sayısı 1 Sakarya İl Halk Kütüphanesi Müd. 53109 47403 14407 20071Sayısı 10 2 Kemalettin Sami Paşa Halk Ktp.si 9008 5671 197 1357 1 3 Akyazı İlçe Halk Kütüphanesi 9728 2408 573 1949 1 4 Geyve İlçe Halk Kütüphanesi 9923 8700 692 6347 1 5 Hendek İlçe Halk Kütüphanesi Müd. 18536 10125 332 6761 1 6 Karasu İlçe Halk Kütüphanesi 7473 7164 412 496 1 7 Kocaali İlçe Halk Kütüphanesi 5365 275 59 256 1 8 Pamukova İlçe Halk Kütüphanesi 9026 2736 262 2248 1 9 Sapanca İlçe Halk Kütüphanesi Müd. 21277 4173 1427 1595 1 10 Söğütlü İlçe Halk Kütüphanesi 4356 3200 105 0 1 TOPLAM 147.821 91.855 18.466 41.080 19

2014 YILI AFA KÜLTÜR MERKEZİ’NDE AÇILAN KURSLAR SIRA KURSUN ADI KURSİYER SAYISI 1 Tiyatro 60 NO 2 Halk Oyunları 210 3 Bağlama 60 4 Gitar 30 5 Hat 25 6 Ebru 30 7 Minyatür 20 8 Fotoğraf 16 9 Resim 25 10 Piyano 60 11 İngilizce 90 12 Almanca 18 13 Diksiyon 30 14 Plates 230 15 Latin 40 16 Bale 40 17 Keman 30 Toplam 1014

25

Turizm:

GELEN TURİST SAYISI Giriş Yapan Turist Sayısı 2012 2013 2014 Yerli Turist 92.758 78.989 112.858 Yabancı Turist 11.711 10.474 29.215 Toplam 104.469 89.463 142.073

GECELEME SAYISI Geceleyen Turist Sayısı 2012 2013 2014 Yerli Turist 166.785 119.880 268.395 Yabancı Turist 36.937 22.945 68.634 Toplam 203.722 142.825 337.029

TURİSTİK TESİSLER

Turizm İşletme İşletme Belgeli Kısmi İşletme Yatırım Belgeli Toplam ve Yatırım Tesis Yatak Tesis Yatak Tesis Yatak Yatak Belgeli Tesisler Tesis Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı 5 Yıldızlı Otel 2 848 - - 2 1320 4 2168 4 Yıldızlı Otel 3 486 - - 3 558 6 1044 3 Yıldızlı Otel 6 587 1 60 1 150 7 797 2 Yıldızlı Otel 1 146 - - - - 1 146 1 Yıldızlı Otel - - - - 1 34 1 34 Müstakil Apart - - - - 1 640 1 640 Özel Belgeli 1 8 - - - - 1 8 Toplam 13 2.075 1 60 8 2.702 21 4.837

KÜLTÜR TESİSLERİ Deneme İşletme İşletme Belgeli Yatırım Belgeli Toplam Kültür İşletme ve Belgeli Yatırım Belgeli Tesis Tesis Tesis Tesis Tesisler Kapasite Kapasite Kapasite Kapasite Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı

Özel Tesis - - - - 1 8 Salon 1 8 Salon 1.077 Koltuk 1.077 Koltuk

Toplam - - - - 1 8 Salon 1 8 Salon 1.077 Koltuk 1.077 Koltuk

Sakarya’da 28 adet A grubu ve 6 adet C grubu faaliyet gösteren Seyahat Acentası mevcuttur.

26

Yerel Medya:

İlimizde 2 Yerel TV, 12 Yerel Radyo ve 7 Yerel (Günlük) Gazete vardır.

Tiyatro ve Sinema:

İlimizde AKM (Adapazarı Kültür Merkezi) Tiyatro Salonu ve AFA Kültür Merkezi Tiyatro Salonu olmak üzere iki tiyatro salonu vardır. AKM Merkez Sinema , AKM Yenikent Sinema , Cinemaximum Serdivan Sinema , Cinemaximum Ada Sinema ve Hendek Sineması olmak üzere beş sinema mevcuttur.. Bu sinemalarda toplam 25 salon bulunmaktadır.

MEŞHUR ÜRÜN, MEKAN VE ŞAHSİYETLERİMİZ:

Meşhur Ürünleri : Islama Köfte, Kabak Tatlısı Türleri, Dartılı Tereyağlı Keşkek , Cevizli Çerkez Tavuğu, Çerkez Pastası ve Peyniri, Boza, Boşnak Böreği, Arnavut Böreği, Ada Gıvırması, İncir Uyutması, Uhud Tatlısı, Abhaza Peyniri, Keten Helva, Taraklı Geleneksel El Sanatları (Şimşir ve Kayın Ağaçlarından Yapılmış Kaşık, Çeyiz Sandığı, Telefonluk, Resim Çerçevesi, Tepsiye, Rahle, Ekmek Sepeti)

Meşhur Mekanları: Sapanca Gölü, Acarlar Longozu, Poyrazlar Gölü, Osmanlı Ahşap Mimarisinin En Güzel Örnekleri Taraklı Evleri, Akyazı Kuzuluk ve Taraklı Kaplıcaları, Sakarya Nehri, Çark Caddesi, Justınıanus Köprüsü (Beşköprü)

Meşhur Şahsiyetler: Bakanlık Yapanlar; Ayşenur İslam, Dr. Nuri Bayar, Hayrettin Uysal, Mehmet Gölhan, Hasan Fehmi Güneş, Cevat Ayhan, Ekrem Alican, Ersin Taranoğlu, Nevzat Ercan, İsmail Müftüoğlu, Saadettin Tantan Önemli Şahsiyetler; Tahsin Kaya, Rasim Betir, Şehit Emniyet Müdürü;Gaffar Okan, Sanatçı ve Sporcular; Ziya Taşkent, Saim Özel, Sait Faik Abasıyanık, Faik Baysal, Cüneyd Suavi, Hüsnü Gürsel, Cemal Kamacı, Halil Mutlu, İrfan Atan, Lütfü Yaman, Süleyman Seba, Yılmaz Vural, Oğuz Çetin, Aykut Kocaman, Bülent Uygun, Tuncay Şanlı, Semih Saygıner, Kenan Sofuoğlu

27

TARİHİ, COĞRAFİ ve KÜLTÜREL DEĞERLERİMİZ:

RESİMLERLE SAKARYA:

28

5) GENÇLİK HİZMETLERİ ve SPOR:

Spor Kulüpleri ve Spor Tesisleri: 2014 yılı Haziran ayı itibariyle Sakarya ilçeleri bünyesinde bulunan Kulüplerin tescil türlerine göre Spor Kulübü, İhtisas Spor Kulübü, Okul Spor Kulübü, Gençlik ve Spor Kulübü şeklindeki sayısal dağılımları aşağıdaki tablo ve grafikte belirtilmiştir.

GENÇLİK ve SPOR İHTİSAS OKUL SPOR İLÇENİN ADI SPOR TOPLAM KULÜBÜ KULÜBÜ KULÜBÜ KULÜBÜ Adapazarı 93 5 7 11 116 Arifiye 9 9 Erenler 13 2 14 Serdivan 12 1 2 1 16 Akyazı 25 1 1 27 Ferizli 6 1 7 Geyve 7 7 Hendek 14 1 15 Karasu 10 1 11 Karapürçek 2 1 3 Kaynarca 5 5 Kocaali 3 3 Pamukova 5 1 6 Sapanca 11 3 14 Söğütlü 1 1 Taraklı 1 1 GENEL TOPLAM 217 9 13 17 256

Lisanslı ve Milli Sporcular: Aşağıdaki tabloda yıllar itibari ile faal spor branşları dikkate alınarak lisanslı sporcu sayıları gözlenmektedir. 2013 yılı itibari ile lisanslı sporcu sayılarında artış olduğu, 2014 yılında ise bazı kategorilerde düşme bazı kategorilerde artış olduğu ancak genel toplamda belirgin bir artış olduğu gözlenmektedir.

FAAL FAAL ERKEK BAYAN BRANŞ ERKEK BAYAN FAAL GENEL YIL SPORCU SPORCU SAYISI SPORCU SPORCU TOPLAM TOPLAM SAYISI SAYISI SAYISI SAYISI 2012 49 15.584 3.920 6.243 1.838 5.758 21.827 2013 45 21.083 6.547 9.197 3.350 9.897 30.280 2014 41 24.129 3.702 10.766 3.164 6.866 34.895

29

İlimizde Spor Kulüplerinin güçlü maddi yapıları bulunmadığından performans sporcularını yetiştirmekte ve bünyelerinde tutmakta zorlanmaktadırlar. Milli sporcularına yeterince destek olamayan kulüpler bir süre sonra sporcularının başka illerdeki kulüplere transferlerine engel olamamaktadırlar. Bu nedenle Milli sporcu sayıları yıllar itibari ile değişkenlik gösterebilmektedir.

MİLLİ SPORCU SAYILARI YILLAR BRANŞ BAYAN MİLLİ ERKEK MİLLİ TOPLAM SAYILARI SPORCU SPORCU 2012 7 10 17 27 2013 8 14 12 26 2014 12 16 34 50

TESİSLERİN GENEL DAĞILIMI

Silahlar

TOPLAM

Stadyum Spor Salonu Yüzme Havuzu Kapalı Tenis Kortu Sentetik Zeminli Futbol Sahası ÇalışmaBireysel Spor Salonu Çim Zeminli Stat Toprak Zeminli Futbol Sahası Semt Futbol Sahası Trap Skeet Atış Poligonu Havalı PoligonuAtış Kürek Kanove Tesisleri Kamp Eğitim Merkezi Gençlik Merkezi Gençlik ve Kültür Merkezi Hizmetİl Binası Lojman Binası (4 Daireli)

Adapazarı 1 4 1 5 9 1 1 22 Serdivan 1 1 1 3 1 1 2 1 1 1 13

Erenler 1 1 6 8 Arifiye 1 1 1 1 1 1 6 Akyazı 1 1 1 1 12 17 Ferizli 1 9 10 Geyve 1 1 1 6 9 Hendek 2 1 1 8 12

Karapürçek 1 1 2 4 Karasu 1 1 1 19 22 Kaynarca 1 1 6 8 Kocaali 1 6 7 Pamukova 1 1 1 8 11 Sapanca 1 1 2 4 Söğütlü 1 6 7 Taraklı 1 1 2 4 TOPLAM 1 14 1 1 4 11 13 2 105 1 1 2 2 2 1 1 1 165

30

2014 YILI MİLLİ SPORCULARI ADI SOYADI BRANŞI YER TARİH MÜSABAKA ADI KULÜBÜ KATEGORİ DERECESİ DOWN SENDROMLU LAR PORTEKİZ 07-09 ŞUBAT ATLANTİS SU SPORLARI KLB 25MT SIRTÜSTÜ 3 FATMA ÇAĞLA AVRUPA YÜZME ŞAM. YÜZME DEMİR DOWN SENDROMLU LAR PORTEKİZ 07-09 ŞUBAT ATLANTİS SU SPORLARI KLB 25MT KURBAĞLM 2 AVRUPA YÜZME ŞAM. 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI BULGARİSTAN SAKARYA B.BELEDİYESİ GENÇ 68 KG 1 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI FATİH ŞEN KARATE 41. AVRUPA,ÜMİT,GENÇ VE PORTEKİZ 07-09 ŞUBAT SAKARYA B.BELEDİYESİ ÜMİT 70KG 3. 21 YAŞ ALTI KARATE ŞAMP. 41. AVRUPA ÜMİT GENÇ VE MİRAY TURGUT KARATE PORTEKİZ 07-09 ŞUBAT HENDEK KARATE S.K. ÜMİT 47 KG 3. 21 YAŞ ALTI KARATE ŞAMP. MUSTAFA ISSF PLAK ATIŞLARI DÜNYA ATICILIK KAZAKİSTAN 16-26 MAYIS SERHAT ŞAHİN KUPASI . DÜNYA KARATE ALMANYA 06-09 KASIM FERDİ KUMİTE + 84 KG 1 ŞAMPİYONASI 11-12 MAYIS ENES ERKAN KARATE MACARİSTAN AVRUPA ŞAMPİYONASI SAKARYA B.BELEDİYESİ BÜYÜKLER 1. 2013 01-04 MAYIS FİNLANDİYA 49. AVRUPA KARATE ŞAMP. BÜYÜK +84 KİLO 1. 2014 04-12 NİSAN BEDENSEL ENGELLİLER SUAT GÜVEN HALTER DUBAİ GENÇLİK MERKEZİ GENÇLER 4 2014 DÜNYA HALTER ŞAMP. ŞEVVAL 21-22 HAZİRAN BOĞAZ İÇİN ULUSLARARASI TAEKWONDO İSTANBUL ARİFİYE ATILGAN SP.KLB. 3 BOZKURT 2014 TAEKWONDO ŞAM. 10-15 HAZİRAN ÜNİVERSİTELER DÜNYA SELEN DEĞER TAEKWONDO ÇİN ARİFİYE ATILGAN SP.KLB. 5. 2014 ŞAMPİYONASI ZEYNEP EZGİ AVRUPA YOL BİSİKLETİ BİSİKLET İSVİÇRE 09-13 TEMMUZ TELEKOM SPOR TEKİNOĞLU ŞAMP. 6.GELENEKSEL WUSHU ELİF AKYÜZ WUSHU ÇİN 23-29 EKİM BÜYÜKŞEHR BLD TAO 1 ŞAMPİYONU YAĞMUR 6.GELENEKSEL WUSHU WUSHU ÇİN 23-29 EKİM 2 ŞİŞMAN ŞAMPİYONU ZEYNEP 6.GELENEKSEL WUSHU WUSHU ÇİN 23-29 EKİM TAO 1 MAKBULE ŞAMPİYONU NECMETTİNAKYÜZ 6.GELENEKSEL WUSHU WUSHU ÇİN 23-29 EKİM TAO 1 ERBAKAN ŞAMPİYONU MUHAMMETAKYÜZ WUSHU BOSNA 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI TAO 1 MUAZ KÖSE ZEHRA WUSHU BOSNA 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI AS AKYAZI SP KLB TAO 1 YARDIMCIOĞLU RAMAZAN WUSHU HIRVATİSTAN 02 ŞBAT 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI İKİZLER KİCK-BOKS SPOR SANDA 85KG 1 EMRE UĞURLU FURKAN KAVAK WUSHU BOSNA 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI İKİZLER KİCK-BOKS SPOR SANDA 60KG 2 ÇİN 22.Ağu.14 GENÇLİK OLİMPİYATLARI İKİZLER KİCK-BOKS SPOR GENÇLER 3 MİHRİBAN WUSHU BURÇİN AYGIR ANTALYA 2014 DÜNYA ŞAMPİYONASI İKİZLER KİCK-BOKS SPOR SANDA 60 KG 3 GÜRKAN KAVAK WUSHU BOSNA 26.Şub.14 2.BALKAN ŞAMPİYONASI İKİZLER KİCK-BOKS SPOR 65KG 3 BEYZA FATMA 19-26 TEMMUZ YILDIZ VE GENÇ BAYANLAR BOKS İTALYA 66 KG YOK ÖZÇAKAR 2014 AVRUPA BOKS ŞAMPİYONASI MEHMET BARIŞ 07-08 HAZİRAN AVRUPA BÖLGELER TAKIM PAMUKOVA KARATE SPOR KARATE İSTANBUL 3 ÇAK 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ 07-08 HAZİRAN AVRUPA BÖLGELER TAKIM PAMUKOVA KARATE SPOR FURKAN KAYA KARATE İSTANBUL 3 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ 07-08 HAZİRAN AVRUPA BÖLGELER TAKIM PAMUKOVA KARATE SPOR ANIL KORKMAZ KARATE İSTANBUL 3 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ MÜCAHİT 07-08 HAZİRAN AVRUPA BÖLGELER TAKIM PAMUKOVA KARATE SPOR KARATE İSTANBUL 3 MERCAN 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ ÖMER FARUK 07-08 HAZİRAN AVRUPA BÖLGELER TAKIM PAMUKOVA KARATE SPOR KARATE İSTANBUL 3 HAYTA 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ MUSTAFA 14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2001 D.YILDIZ BAY KARATE İSTANBUL 1 OĞUZ 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ KUMİTE 40 KG 14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2002 D.YILDIZ BAY HAKAN ŞİMŞEK KARATE İSTANBUL 1 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ KUMİTE 40 KG M.BİLAL 14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2002 D.YILDIZ BAY KARATE İSTANBUL 2 SAPANCA 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ KUMİTE 50 KG 14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2003 D.YILDIZ BAY EMRE KAŞIK KARATE İSTANBUL 1 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ KUMİTE 35 KG AYŞENUR 14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2002 D.YILDIZ KARATE İSTANBUL 3 MUTAF 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ BAYAN KUMİTE 42 KG

31

14-15 HAZİRAN YILDIZLAR BALKAN PAMUKOVA KARATE SPOR 2003 D.YILDIZ BAY RÜMEYSA BAŞ KARATE İSTANBUL 1 2014 ŞAMPİYONASI KULÜBÜ KUMİTE 35 KG 23-27 TEMMUZ 23 YAŞ ALTI KÜREK DÜNYA ENES KUŞKU KÜREK İTALYA(VARESE) MİLLİ TAKIM TEK ÇİFT 2 2014 ŞAMPİYONASI BURAK 23-27 TEMMUZ 23 YAŞ ALTI KÜREK DÜNYA KÜREK İTALYA(VARESE) MİLLİ TAKIM DÖRT TEK 6 ÖZDEMİR 2014 ŞAMPİYONASI MELİHCAN 23-27 TEMMUZ 23 YAŞ ALTI KÜREK DÜNYA KÜREK İTALYA(VARESE) MİLLİ TAKIM DÖRT TEK 6 ÇETİNKAYA 2014 ŞAMPİYONASI İŞİTME ENGELLİLER DÜNYA ONUR ARI GÜREŞ ERMENİSTAN 66 KG 1 GENÇLER GÜREŞ ŞAMP. MUHAMMET 25-26 KASIM AVRUPA KULÜPLER TAEKWONDO ANTALYA ARİFİYE ATILGAN SP KLB. YILDIZ 2 ALİ HEBİLOĞLU 2014 ŞAMPİYONASI 10-12 EKİM YILDIZLAR BALKAN SLOVENYA ARİFİYE ATILGAN SP.KLB. YILDIZLAR 5 2014 ŞAMPİYONASI 01-06 NİSAN AVRUPA GÜREŞ ŞAMP. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BLD. SP YUNUS ÖZEL GÜREŞ FİNLANDİYA 71 KG 3 2014 GREKOROMEN KLB.HENDEK GÜREŞ İHTİSAS SP 08-14 EYLÜL DÜNYA GREKOROMEN KLB. 71KG ÖZBEKİSTAN 2 2014 GÜREŞ ŞAMPİYONASI GREKOROMEN DORUK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50M YÜZME CEK CUM. SPORTİZM OTİZM 3 DAVRAN 2014 YÜZME ŞAMP. KARIŞIK BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*100M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50 M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 100 M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 200M YÜZME CEK CUM. 3 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 400M YÜZME CEK CUM. 3 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 50 M YÜZME CEK CUM. 4 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 50M YÜZME CEK CUM. 4 2014 YÜZME ŞAMP. KELEBEK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50M CAN DEMİRCİ YÜZME CEK CUM. SPORTİZM OTİZM 3 2014 YÜZME ŞAMP. KARIŞIK BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*100M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50 M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50M AHMET MİNTAZ YÜZME CEK CUM. ALTINKULAÇ SP KLB. 3 2014 YÜZME ŞAMP. KARIŞIK BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*100M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 4*50 M YÜZME CEK CUM. 2 2014 YÜZME ŞAMP. SERBEST BAYRAK 17-24 AĞUSTOS INAS AÇIK YAŞ AVRUPA AÇIK YAŞ 200M YÜZME CEK CUM. 4 2014 YÜZME ŞAMP. SIRT MELİHCAN 26 AĞUSTOS-01 KÜREK HOLLANDA DÜNYA KÜREK ŞAMPİYONASI HENDEK GÜREŞ İHTİSAS SP KLB. ÇATİNKAYA EYLÜL2014 BEDENSEL ENGELLİLER HİLAL TÜRKKAN MASA TENİSİ ÇİN Eyl.14 BEDENSEL ENGELLİ 3 DÜNYA ŞAMPİYONASI ÖMER FARUK 15-23 KASIM AVRUPA BÜYÜKLER KİCK BOKS SLOVENYA SPORTİF SPOR KULÜBÜ BÜYÜKLER 63 KG 1 AVCI 2014 KİCKBOKS ŞAMPİYONASI İMAM ŞAMİL 25-26 KASIM AVRUPA KULÜPLER TAEKWONDO ANTALYA ARİFİYE HALK EĞİTİM YILDIZ 3 CENGİZ 2014 ŞAMPİYONASI RIDVAN 21-27 ARALIK 3.AÇIK BALKAN WUSHU PAMUKOVA İKİZLER KİCK BOKS WUSHU SAKARYA MİNİKLER TAO 5 HÜSEYİN 2014 ŞAMPİYONASI SP.KLB. ÖMERİHTİYAR FARUK 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI KARATE BULGARİSTAN HENDEK KARATE ÜMİT/52 KG 1 ATEŞ 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI 21 YAŞ ALTI TAKIM BULGARİSTAN HENDEK KARATE 1 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI KUMİTE BÜŞRA TOSUN KARATE 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI BULGARİSTAN HENDEK KARATE 21 YAŞ ALTI/55KG 3 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI KEREM ALİ 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI KARATE BULGARİSTAN YENİ HENDEK 21 YAŞ ALTI/60 KG 3 ZEREN 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI 21 YAŞ ALTI TAKIM BULGARİSTAN HENDEK KARATE 3 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI KUMİTE DOĞAN ATEŞ KARATE 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI BULGARİSTAN HENDEK KARATE 21 YAŞ /67KG 3 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI ERCAN KAÇAR KARATE BULGARİSTAN SAKARYA B.BELEDİYESİ TAKIM KUMİTE 3 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI 13-15 ARALIK ÜMİT GENÇ 21 YAŞ ALTI EMİNE GÖÇLÜ KARATE BULGARİSTAN KAYACIK SPOR KLB. GENÇLER 2 2014 BALKAN ŞAMPİYONASI

32

Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu:

Sakarya Karasu 300 Kişilik Yurt İnşaatı: Mülkiyeti Hazineye ait Aziziye Mahallesi adresinde bulunan tapunun 1115 ada 1 parselinde kayıtlı 10507 m² arsa üzerine yapılacaktır. Arsa bilgileri tamamlanmıştır. Proje çalışmaları devam etmektedir. İnşaatı TOKİ tarafından yapılacaktır.

Sakarya Sapanca 500 Kişilik Yurt İnşaatı: Mülkiyeti Sapanca Belediyesine ait Balkaya Köyü, Karanlık Dere Mevkii adresinde bulunan tapunun 111 ada, 6 parselinde kayıtlı 11687,84 m² yüzölçümlü arsa üzerine yapılacaktır. Arsa bilgileri tamamlanmıştır. İnşaatı TOKİ tarafından yapılacaktır. Proje çalışmaları tamamlanmış olup, TOKİ incelemesi beklenmektedir.

Sakarya Merkez 1000 Kişilik Yurt İnşaatı: Serdivan İlçesi, Merkez Mahallesi adresinde bulunan mülkiyeti Hazineye ait tapunun 30 pafta, 17300 parselinde kayıtlı 80600 m² büyüklüğünde arsa Kurumumuza tahsis edilmiştir. Arsa bilgileri tamamlanmıştır. Bölge Müdürlüğü'ne plansız alanda kalan kısmın iskana açılması ve konut alanında kalan kısmın ise plan değişikliğinin yapılması için 31.10.2013 tarihinde yetki verilmiştir. Proje çalışmaları için TOKİ’ye bildirilmiştir.

Sakarya Akyazı 400 Kişilik Yurt İnşaatı: Mülkiyeti Hazineye ait Kurumumuza tahsisli Merkez İnönü Mahallesi adresinde bulunan tapunun 380 ada, 1 parselinde kayıtlı taşınmazın 12500 m²'lik kısmı üzerine yapılacaktır. Arsa bilgileri tamamlanmıştır. Proje çalışmaları tamamlandı. İhaleye sevk edildi. İnşaatı TOKİ tarafından yapılacaktır.

Sakarya Geyve 350 Kişilik Yurt İnşaatı: Mülkiyeti Sakarya Üniversitesine ait Alifuatpaşa Köyü, Tepecikler Mevkii adresinde bulunan tapunun 7 pafta, 2546 parselinde kayıtlı 6109,31 m² yüzölçümlü arsa üzerine yapılacaktır. İhalesi TOKİ tarafından 19.08.2014 tarihinde sonuçlandırılmış olup, ihaleyi AKHAŞ İNŞ. SAN.TİC. LTD.ŞTİ. 8.814.000 TL. bedelle kazanmıştır.

6) MALİYE:

Sakarya’nın 2014 yılı Ocak-Aralık ayları arasında Sakarya’nın bütçe gelirleri toplamı ¨3.043.017.639,22 olarak tahakkuk etmiş olup, tahsilat oranı %59,93’dur. 2015 yılı Ocak- Nisan aylarında bütçe gelirleri toplamı ¨2.049.155.835,45 olarak tahakkuk etmiş olup, tahsilat oranı %30,96’dır.

33

TAHSİLAT VERGİ TÜRLERİ-2015-Nisan TAHAKKUK (¨) TAHSİLAT (¨) ORANI % VERGİ GELİRLERİ TOPLAMI 1.361.652.862,52 528.474.028,43 38,81

VERGİ DIŞI GELİRLER 677.902.563,25 97.827.264,86 14,43

SERMAYE GELİRLERİ 9.600.409,68 8.041.704,18 83,76

BÜTÇE GELİRLERİ TOPLAMI 2.049.155.835,45 634.342.997,47 30,96

TAHSİLAT VERGİ TÜRLERİ-2014 (Ocak-Aralık) TAHAKKUK (¨) TAHSİLAT (¨) ORANI % VERGİ GELİRLERİ TOPLAMI 2.175.581.934,63 1.494.988.962,43 68,72

VERGİ DIŞI GELİRLER 848.734.525,93 311.466.671,97 36,70

SERMAYE GELİRLERİ 18.701.178,66 17.298.053,62 92,50

BÜTÇE GELİRLERİ TOPLAMI 3.043.017.639,22 1.823.753.688,02 59,93

Sakarya’nın 2013 yılı sonu itibariyle bütçe giderleri toplamı ¨1.294.238.997,05’dur. 2014 yılı Aralık ayları arasında bütçe giderleri toplamı ise ¨1.540.741.973,11’dir.

BÜTÇE GELİRLERİ BÜTÇE GİDERLERİ 2013 2014(Aralık ) 2013 2014(Aralık)

MUHASEBE MÜD. 73.719.638,00 661.590.635,32 734.944.030,53 103.375.596,22 İLÇELER 202.679.394,88 243.477.629,31 632.648.361,73 805.797.942,58 TOPLAM 276.399.032,88 346.853.225,53 1.294.238.997,05 1.540.741.973,11

Yıllar İtibariyle Döner Sermaye Saymanlıklarının Gelir ve Giderleri: KURUMLAR D.S.S 11.269.890,59 11.284.668,17 8.614.183,59 10.719.847,99

SAKARYA ÜNİV. D.S.S. 18.017.468,38 13.537.687,46 13.411.057,70 12.884.402,94

SAYM.TOPLAM 29.287.358,97 24.822.355,63 22.025.241,29 23.604.250,93

Milli Emlak Varlığı ve Gelirleri:

Sakarya’da 2012 yılı sonu itibariyle Devlete ait 56.492 adet taşınmazdan ¨8.132.512,00 bütçe geliri tahakkuk edilmiş olup, bunun ¨5.807.989,27’si tahsil edilmiştir. 2013 yılında 77.105 adet taşınmaz, 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 78.063 adet taşınmazdan ¨96.101.002,24 bütçe geliri tahakkuk etmiş, bunun ¨39.461.044,57’si tahsil edilmiştir.

34

7) AİLE ve SOSYAL POLİTİKALAR:

Sakarya’da mevcut sosyal hizmet birimleri aşağıda gösterilmiştir.

Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü:

Mülkiyeti Milli Emlak Müdürlüğüne ait olan deprem sonrası yapılmış ( Deprem Konutu ) 17 adet Prefabrike yapıdan oluşmaktadır. 19.04.2013 tarih ve 543 sayılı olur ile Dostluk Çocuk Yuvası kapatılarak 0-18 yaş Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Kapasite 65 Kayıtlı Çocuk Sayısı ( 65 Kız – 19 Erkek ) 84 Fiilen Bakılan Çocuk Sayısı 68 İşlemi Devam Eden 2 Kuruluştan İzinsiz Ayrılan 7 İzinli + Yüksek Öğrenim 4 + 3

Okula Giden Çocuk Sayısı Erkek Kız İlk Okul 4 7 Orta Okul 4 11 Lise 14 Açık Lise 5 Özel Eğitim ( İş Okulu ) 3 Dershane 6 Yüksek Öğrenime Devam Eden 3

Sakarya Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğü:

04.03.2014 tarih ve 126 sayılı açılış onayı ile 50 kapasiteli olarak 13 – 18 yaş grubu erkek çocuklarına yönelik hizmet vermektedir.

Kapasite 50 Kayıtlı Çocuk Sayısı 51 Fiilen Bakılan Çocuk Sayısı 40 İşlemi Devam Eden 3 Kuruluştan İzinsiz Ayrılan 3 İzinli + Yüksel Okul + Yatılı Okul 2 + 5

35

Okula Giden Çocuk Sayısı Erkek İlk Okul 3 Orta Okul 12 Lise 20 Açık Lise 2 Özel Eğitim ( İş Okulu ) 3 Yüksek Öğrenime Devam Eden 5 Özel Okul : ( 1 ) Dershane : ( - ) 1

Arifiye Yetişkin Zihinsel Özürlüler Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi: 17 Ağustos 1999 Marmara depreminden sonra Avrupa Komisyonu Birliği tarafindan hibe yoluyla büyük onarım ve tadilatı yapılarak, 2005 yılı Kasım ayında hizmete açılmış ve engelli kabullerine başlanılmıştır. Hizmet Binası; 20 dönümlük açık arazi üzerine kurulu, bodrum ve zemin katla beraber 4 katlı 9.500 metrekare kapalı alanda Zihinsel Yetişkin Erkek Engellilere yönelik yatılı bakım ve rehabilitasyon hizmetini sunmaktadır.

Kapasite 94+6 Kayıtlı Engelli Sayısı 105 Fiilen Bakılan Engelli Sayısı 96 İşlemi Devam Eden ( Fiilen Bakılan ) 1 Kuruluştan İzinsiz Ayrılan - İzinli 5 Misafir – Geçici Olur ( Fiilen Bakılan ) 4

Hendek Melek Nişancı Huzurevi:

Hendek Belediye Başkanlığı ile 14.10.2008 tarihinde yapılan protokole göre 49 yıllığına bedelsiz tahsis edilmiştir. Genel Müdürlük Makamının 03/02/2011 tarihli ve 32 sayılı oluru ile hizmete açılması uygun görülen Hendek Melek Nişancı Huzurevi’nin binası 11/04/2008 tarihinde yapılmış olup, 16/05/2011 tarihinde faaliyetine başlamıştır.

Kapasite 51+3 Kadın 15 Kayıtlı Yaşlı Sayısı 54 Erkek 39 Fiilen Bakılan Yaşlı Sayısı 52 İşlemi Devam Eden 6 Misafir / Geçici Olurlu 6 İzinli 2 Yaşlı Yaşam Evi 3

36

Sakarya Kadın Konukevi Müdürlüğü:

1999 Marmara Depreminden sonra çelik konstrüksiyon çocuk yuvası olarak yapılan bina toplum merkezi olarak hizmet vermiş, 03.10.2012 tarih ve 445 sayılı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün onayı ile Kadın Konukevi olarak hizmet vermektedir.

Kapasite 20 Fiilen Bakılan Kadın Sayısı 8 Fiilen Bakılan Çocuk Sayısı 7 İşlemi Devam Eden - Kuruluştan İzinsiz Ayrılan - İzinli -

Kadın Konukevimize başvuran kadınlar ile ilgili istatistiki bilgiler şu şekildedir.

KENDİ AİLEYE KURUMUMUZA NAKİL NAKİL İZİNSİZ Yıl İSTEĞİYLE TESLİM MÜRACAAT EDEN GİDEN GELEN AYRILAN AYRILAN EDİLEN 2013 60 Kadın 47 Kadın - Kadın 8 Kadın 13 Kadın 1 Kadın Yılı 52 Çocuk 34 Çocuk 5 Çocuk 5 Çocuk 7 Çocuk -Çocuk 2014 76 Kadın 59 Kadın -Kadın 8 Kadın 17 Kadın 3 Kadın Yılı 73 Çocuk 57 Çocuk -Çocuk 12 Çocuk 9 Çocuk -Çocuk

Kadın Konukevi Ara İstasyona başvuran kadınlar ile ilgili istatistiki bilgiler şu şekildedir.

KURUMUMUZA KENDİ KONUK EVİNE NAKİL DİĞER (Terk, Aileye Yıl MÜRACAAT İSTEĞİYLE YERLEŞTİRİLEN GİDEN Teslim, Hastane ) EDEN AYRILAN 168 Kadın 138 Kadın 23 Kadın 13 Kadın 2012 Yılı - 98 Çocuk 82 Çocuk 12 Çocuk 7 Çocuk 213 Kadın 142 Kadın 53 Kadın 6 Kadın 10 Kadın 2013 Yılı 149 Çocuk 86 Çocuk 40 Çocuk - Çocuk - Çocuk 312 Kadın 214 Kadın 61 Kadın 21 Kadın 16 Kadın 2014 Yılı 206 Çocuk 121 Çocuk 58 Çocuk 22 Çocuk 5 Çocuk

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi’ne dair kanun kapsamında 2012 – 2014 tarihleri arasında toplam 2.698 karar alınmıştır.

37

Hakim Kolluk Mülki Önleyici Koruyucu Zorlama Hapis Yıl Kararı Karar Amir Karar Karar Karar Sayısı Sayısı Sayısı Kararı Sayısı Sayısı 2012 351 106 3 451 3 6 TOPLAM 460 460 2013 442 410 4 849 5 2 TOPLAM 856 856 2014 632 737 13 1.354 20 8 TOPLAM 1.382 1.382

Yatırımlar:

Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Sosyal Hizmet Merkezi Mülkiyeti Sakarya Büyükşehir Belediyesine ait Adapazarı İlçesi Güllük Mahallesi 27L-I/7 Pafta 961/612 Parsel 8 ada bulunan 8436,22 m² parselin 3000 m² lik kısmı Müdürlüğe tahsis edilmiştir. İl Müdürlüğü ve SHM Projesi Bodrum + zemin+ 2 katlı olup toplam kapalı alanı 5000 m² dir. Sakarya Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünce ihale 31.07.2014 tarihinde 5.141000,00 TL. muhammen bedelle yapılmış olup, 25.09.2014 tarihinde ihaleyi kazanan firma ile sözleşme imzalanmış ve 01.10.2014 tarihinde yer teslimi yapılmış olup, Sayın Bakanımız Ayşenur İSLAM’ın katılımı ile 06.12.2014 tarihindeki tören ile temeli atılmıştır.

8) SOSYAL YARDIMLAŞMA ve DAYANIŞMA VAKIFLARI:

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Faaliyetleri:

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından 2013 yılında 57.265 kişiye 11.244.423,35 TL., 2014 yılı Ocak-Aralık ayları arasında ise 86.950 kişiye 15.220.020,85 TL. yardım yapılmıştır.

SAKARYA İL GENELİ 2014 Yılı (Ocak – Aralık) 30.024 kişiye 3.602.241,04 TL yiyecek yardımı,  kişiye 90.475,53 TL giyim yardımı, aileye 721.956,54 TL yakacak yardımı, (hibe,kömür nakliye gideri)  kişiye 93.053,00 TL sağlık yardımı, kişiye 890.074,40 TL geçim temini yardımı,  kişiye 1.986.908,96 TL barınma yardımı,  5.203 kişiye 893.932,75 TL ilk, orta ve yüksekokul öğrencilerine eğitim yardımı,  kişiye 2.202.402,02 TL para yardımı,  6.132 kişiye 1.810.605,00 TLperiyodik yardım,  kişiye 2.928.371,64 TLdiğer yardım olmak üzere;

2014 yılı (12 ay) toplamı: 86.950 kişiye toplam 15.220.020,85 TL yardım yapılmıştır. İLÇESİ 2013 2014 (Ocak-Aralık)

38

KİŞİ MİKTAR (TL) KİŞİ MİKTAR (TL)

SAKARYA MERKEZ 5.581 1.567.091,48 3.702 1.285.755,50

ADAPAZARI 16.979 2.440.468,00 21.520 2.681.895,00

HENDEK 4.086 863.734,80 6.975 1.110.864,60

KARAPÜRÇEK 1.140 369.246,62 3.567 633.084,84

SAPANCA 1.510 184.490,00 3.710 411.043,00

SÖĞÜTLÜ 1.757 1.188.703,00 4.463 538.952,97

KOCAALİ 1.884 330.734,00 1.920 2.140.814,15

FERİZLİ 1.377 407.502,50 3.072 389.870,00

KAYNARCA 1.075 362.931,00 1.634 568.599,00

GEYVE 4.023 236.658,00 4.179 558.762,45

PAMUKOVA 3.093 401.283,59 6.529 404.282,12

AKYAZI 5210 766.745,00 9.302 1.450.903,77

TARAKLI 812 325.318,81 2.285 404.588,13

ERENLER 3208 425.810,59 4.189 717.823,04

ARİFİYE 1.108 362.248,00 2.477 422.985,00

SERDİVAN 2.191 459.813,00 3.246 763.049,00

KARASU 2.231 551.914,96 4.180 726.738,28

GENEL TOPLAM 57.265 11.244.423,35 86.950 15.220.020,85

Kömür Dağıtımı: İlimizde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından 2013 yılı sonu itibariyle 20.004 aileye toplam 21.122 ton, 2014 yılı Ocak-Aralık ayları arasında ise 21.579 aileye toplam 23.079 ton kömür yardımı yapılmıştır.

39

2013 YILI 2014 YILI ( Ocak-Aralık )

İlçeler Dağıtılan Kömür Dağıtılan Kömür Aile Sayısı Miktarı (Ton) Aile Sayısı Miktarı (Ton)

Sakarya Merkez 0 0 0 0 Adapazarı 7000 7000 7000 7000

Akyazı 2000 2000 2500 2500

Arifiye 550 550 600 600

Erenler 1600 1600 1600 1600

Ferizli 502 700 568 850

Geyve 1000 1000 1410 1500

Hendek 2059 2400 1800 2250

Karapürçek 480 600 480 600

Karasu 724 900 1000 1000

Kaynarca 300 300 400 400

Kocaali 627 749 601 601

Pamukova 678 700 807 1000

Sapanca 600 600 800 800

Serdivan 1200 1500 1200 1500

Söğütlü 420 420 545 600

Taraklı 264 225 268 278

Toplam 20.004 21.122 21.579 23.079

40

9) SOSYAL GÜVENLİK:

2014 yılı itibariyle Sakarya’nın Sosyal Güvenlik, Aktif Çalışan İşgücü ve Emekli sayılarına ait istatistikler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

Gelir Testi Yaptıranlar 108.823 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Nüfus 801.149 Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 7.401 TOPLAM 917.373

Sosyal Sosyal Sosyal Sosyal Sosyal Güvenlik Sosyal Güvenlik Güvenlik Güvenlik Güvenlik kapsamında Güvenlik Sosyal Güvenlik İl kapsamında kapsamında Kapsamında kapsamı YILLAR Aktif kapsamında KapsamındakiNüfus Nüfusu Aktif emeklilerin Nüfusun İl dışında çalışanların Emekli Kişi (Gelir Testi hariç ) Çalışan kişi il Nüfusuna Nüfusuna Kalan İl Nüfusuna Sayısı sayısı oranı % Oranı % Nüfus oranı %

2014 917.373 237.575 25,90 142.334 15,26 801.149 87,33 7.401

GELİR TESTİ YAPTIRANLAR

GELİR TESTİ YAPTIRANLARI SAYISI İL NÜFUSUNA ORANI

108.823 % 11,86

AKTİF ÇALIŞAN İŞGÜCÜ VE EMEKLİLER(KAMU + ÖZEL)

5510 SAYILI KANUNA TABİ 5510 SAYILI KANUNA TABİ TOPLAM TOPLAM SİGORTALI TÜRÜ EMEKLİ TÜRÜ 4/a Kapsamında sigortalı sayısı 168.811 4/a Kapsamında sigortalı sayısı 82.322

4/b Kapsamında sigortalı sayısı 39.317 4/b Kapsamında sigortalı sayısı 41.708

4/c Kapsamında sigortalı sayısı 29.447 4/c Kapsamında sigortalı sayısı 18.304

TOPLAM 237.575 TOPLAM 142.334 Not : 4/a kapsamında sigortalı sayısına Çıraklar, 2925 S.K ( mülga ) Tarım sigortalılar, 4/b kapsamında sigortalı sayısına da İsteğe Bağlı, 2926 S:K ( mülga ) Tarım sigortalılar dahil edilmiştir.

41

10) TAPU ve KADASTRO DURUMU:

İlin kadastro durumu aşağıda gösterilmiştir.

SAKARYA İLİ KADASTRO BİLGİLERİ

İLÇE MAHALLE PARSEL SAYISI

1 ADAPAZARI 83 94.607

2 AKYAZI 71 69.566

3 ARİFİYE 23 19.126

4 ERENLER 33 30.798

5 FERİZLİ 24 22.948

6 GEYVE 70 97.771

8 HENDEK 91 63.823

9 KAYNARCA 45 64.992

10 KARAPÜRÇEK 14 9.208

11 KOCAALİ 36 40.492

12 PAMUKOVA 33 49.884

13 SAPANCA 29 17.089

14 SERDİVAN 24 33.187

15 SÖĞÜTLÜ 23 22.058

16 TARAKLI 26 23.172

TOPLAM 665 710.733

Çizelgede görüldüğü üzere, Sakarya’da kentsel alanın (mahalle) kadastrosu %100, kırsal alanın kadastrosu % 100 gerçekleşmiştir. Sakarya ilinin yüzölçümü 4.817 km²’dir.

42

EKONOMİ

1) TARIM:

Ülkemiz ve Bölgemiz ekonomisinin temel taşlarından birini oluşturan tarım, İlimizde de ekonomik ve sosyal hayattaki yeri ile önemli bir sektördür. Sanayi ve hizmet sektöründe son yıllarda yaşanan gelişmeye rağmen tarım, ekonomide önemli pay almayı sürdürmektedir.

Sakarya’nın İklimsel Özellikleri:

Bölge Aşağı Sakarya Havzasında, Marmara’nın doğusunda yer almakta olup, iklim hem Karadeniz hem de Marmara bölgesinin özelliklerini yansıtmaktadır. İlin güneyindeki dağlık kütleler bilhassa kuzeyden gelen hava kütlelerinin hareketini yavaşlatan, yön veren etken olarak sahanın daha fazla yağış almasına sebep olmaktadır. Çevredeki denizler, göller ve ovadaki bataklıklar sebebiyle nemli bir havaya sahiptir. Bölgede yağışlı gün sayısı ve miktarı, Marmara bölgesine nazaran daha fazladır. Ancak yağış miktarı Karadeniz’den iç kesimlere doğru azalır. Karasu da 1000 mm olan yıllık toplam yağış miktarı, Sakarya’ da 840 mm, Geyve’ de 600 mm ye kadar düşer. Bölgenin hakim rüzgar yönü kuzeybatı (NW) dır. Nisbi nem ortalaması %72 dir. İklim genel olarak kışlar bol yağışlı ve az soğuk, yazlar ise nemli ve sıcak olur. Uzun yıllar ortalamasına göre yağışın mevsimlere dağılışı; ilkbahar aylarında 179,2 mm, yaz aylarında 148,4 mm, sonbahar aylarında 279,1 mm, kış aylarında ise 233,8 mm’dir.

SAKARYA (Merkez) İKLİM DİYAGRAMI (Yağış Ort:840,5 mm, Sıcaklık ort:14,3) 200 25,0 22,0

150 19,0

16,0 C) °

103,2 13,0

93,7 88,2 100 87,7

10,0

72,3

70,0

69,4

67,8 61,6

54,9 7,0

50,1

48,2 43,4 50 4,0

1,0 Yağış Miktarı (mm) MiktarıYağış

0 -2,0 ( SıcaklıkOrtalama

Arazi Yapısı:

İl’deki tarım alanları, Sakarya Nehrinin suladığı verimli alüviyal topraklardan oluşmaktadır. Arazilerin küçük ve parçalı olması; ildeki tarımsal faaliyetleri, birim alandan daha yüksek gelir elde edilebilecek alanlara yönlendirmiştir. İlimizde tarım işletmelerinin küçük ve arazilerin parçalı oluşundan dolayı sürdürülebilir üretim yapılması her geçen gün zorlaşmaktadır. Bu nedenle Aşağı Sakarya ovasındaki 59.000 hektar alanın toplulaştırılması özel önem kazanmıştır. Sulanabilir 93.000 hektar alanın 19.151 ha. sulanmaktadır.

43

Tarım Alanlarının Dağılımı Hektar %

Tarla Arazisi 98.040 40,0

Sebze Arazisi 8.359 3,4

Meyve Arazisi 6.938 2,8

Fındık 71.761 29,2

Bağ 4.034 1,6

Zeytin 482 0,2

Kavak 10.450 4,3

Diğer Kullanım Amaçlı Arazi 45.292 18,5

Toplam 245.356 100,0

Sakarya İlinde tarım yapılan topraklar 245.356 hektar genişlikle ilin yaklaşık %50’sini kaplamaktadır. Sulanabilme kabiliyetine haiz 93.000 hektarlık alanın yaklaşık 20 bin hektarlık (toplam alanın % 8’i) bölümünde sulama ünitelerinden fiilen yararlanılarak sulu tarım yapılmaktadır. İl toprakları içinden geçen en önemli akarsu Sakarya Nehri’dir. Hayvan içmesuyu göletleri de dahil olmak üzere (büyüklü küçüklü) 41 adet gölet vardır.

Tarımın İl Ekonomisindeki Yeri:

Ülke genelinde tarım sektörü GSMH içinde % 8’lik pay almakta iken Sakarya’da % 24’lük pay ile ilk sırada yer alarak sanayiye kaynak aktaran itici bir güç konumundadır. İldeki tarımsal gelirde en yüksek pay hayvancılık sektörüne aittir. Meyvecilik gelirleri içinde en büyük payı fındık almaktadır.

44

SEKTÖREL ÜRETİM DEĞERİ (2014) Üretim Üretim Değeri (TL) % Oranı Hayvansal Üretim 1.921.356.065 51,51 Meyve Üretimi 1.266.125.750 33,95 Tarla Bitkileri Üretimi 357.798.130 9,59 Sebze Üretimi 173.949.400 4,66 Su Ürünleri Üretimi 10.694.756 0,29 Toplam 3.729.924.101 100

Kentin Kırsal Kalkınma Yönünden Orta Vadeli Planlaması:

2002 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) işbirliği ile hazırlanan “Tarımsal ve Kırsal Kalkınma Planlarının Hazırlanmasına Destek Projesi” kapsamında tüm illerde olduğu gibi ilimizde de İl Tarım Master Planı hazırlanmıştır. Bu planda; Tarım İl Müdürlüğü öncülüğünde diğer kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri, ve tarımla ilgili diğer organizasyonların temsilcileri ile paydaş toplantısı yapılarak Tarımsal kaynak potansiyel ve değerlendirilmesi, verimliliğin ve gelirin artırılması, bu alandaki kısıtların ortaya konulması ile doğal kaynakların ve çevrenin korunmasına yönelik hedefler belirlenmiştir. Buna göre;

 İlin tarımsal yapısında büyük öneme sahip hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla organize hayvancılık bölgeleri, hayvan borsası ve yem bitkileri üretiminin geliştirilmesi faaliyetlerine öncelik verilmektedir.  Gerek bitkisel üretimde ve gerekse hayvansal üretimde uygulanacak projelerde verimlilik ilkeleri göz önünde bulundurulmaktadır. Üretim desenlerinin seçiminde özellikle dış pazar talepleri dikkate alınarak, teşvik ve destekler bu yönde uygulanmaktadır.  Ürünlerin katma değerini artırmaya yönelik olarak mamul ürün işleme tesislerinin devreye girmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak, bu projeler uygulanırken tarım alanlarının tarım dışı amaçlarla kullanımına dair hususlarda hassas davranılarak, tarımsal verimliliğin gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılması amaçlanmaktadır.  Önemli döviz kaybına neden olan süs bitkileri ithalatının, üretim artırılarak ihracata dönüştürülmesi, özellikle dış mekan süs bitkileri üretiminin organize bir şekilde kayıtlı ekonomiye dahil edilerek geliştirilmesi çalışmaları sürdürülmektedir.

Orta Vadeli Planlamada;

. Arazi toplulaştırma sulama drenaj ve arazi altyapı çalışmalarının programlanması, . Tarımsal işletmelerin ölçeğinin büyütülmesi ve bu işletmelerde yeni bilgi ve teknolojilerin kullanımının sağlanması, . Tarımsal sanayi entegrasyonunun tam oluşturulması,

45

. Tarımsal veri tabanının (çks) genişletilerek sahanın tamamını kapsayacak verilerin sağlanması, . Havza bazlı üretim ve destekleme modelinin verimliliği artırıcı bir yapıya kavuşturulması, . Alternatif üretim tekniklerinin geliştirilmesi (organik tarım, iyi tarım vb.) planlanmıştır.

Bitkisel Üretim Çalışmaları:

Arazilerin küçük ve parçalı olması ilin tarımsal geleceğinde sebzecilik sektörünü ön plana çıkarmaktadır. 1995 yılından bu yana uygulanan projeli faaliyetlerle yoğunlaştırılan eğitim ve yayım çalışmaları sonucunda üreticilerde açık ve örtü altı sebze kültürünün gelişmesi; ekim alanları, çeşitlilik ve üretimde kayda değer artışlar getirmiştir. Tarım alanlarının % 42,3’ünde tarla tarımı yapılmakta, bu alanın % 47’sinde üretilen mısır, ekim alanları açısından olduğu gibi endüstride kullanımı açısından da önemli bir yer almaktadır.

TARLA BİTKİLERİ

SEBZECİLİK

46

MEYVECİLİK

*Bağ ve çilek alanı dekar

ÖNEMLİ YEM BİTKİLERİ EKİLİŞ VE ÜRETİM MİKTARLARI 2014 Yem Bitkileri Alan (ha) Üretim (ton) Silajlık Mısır 16.805 768.549 Yonca 4.304 70.545 Fiğ 3.174 23.077 Korunga 123 1.119 Diğerleri 2.639 53.771 Toplam 27.045 917.061

Hayvansal Üretim ve Su Ürünleri Çalışmaları:

HAYVAN MEVCUDU

B. Bas K. Baş Kanatlı (Dönem) Tek Tırnaklı Köpek Kedi

164.707 78.977 24.948.095 1.539 9.515 3.385

IRKA GÖRE B.BAŞ HAYVAN İSTATİSTİKLERİ HAYVAN TİPİ YÜZDESİ YERLİ % 6 MELEZ % 55 KÜLTÜR % 39

47

Kanatlı İşletmeleri İşletme Sayısı Kümes Sayısı Kapasite DAMIZLIK 33 191 1.572.295 ETLİK (Dönem X 5 ) 1.055 1.412 22.344.000 YUMURTACI 10 31 1.031.800 KÖY KANATLI SAYISI 243.829

Su Ürünleri (Kg) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Tatlı su balıkları 82.000 55.000 42.750 130.000 181.000 120.000 Kültür balıkları 500.000 650.000 680.000 714.000 735.000 700.000 Deniz balıkları 265.000 119.000 150.520 69.875 81.000 186.537 Toplam balık üret. 847.000 824.640 873.270 783.875 997.000 1.006.537 Kum midyesi 0 11.556.000 7.430.000 6.600.000 0 5.130.000

YILLARA GÖRE HAYVANSAL ÜRETİM (TON) ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Kırmızı et 14.455 14.735 16.856 20.336 22.637 19.607 Beyaz et 186.518 177.116 186.295 189.146 214.702 229.808 Süt 200.768 204.946 233.609 280.419 274.990 269.103 Bal 1.107 819 523 998 775 663 Yumurta 212.700.000 199.200.000 210.300.000 267.066.000 343.611.600 529.140.000 (ad.)

Gıda İşletmeleri:

48

Tarımsal Teşvik ve Desteklemeler:

TARIMSAL DESTEKLEMELER TARIMSAL DESTEKLEMELER (2013-2014) DESTEKLEME GRUBU KONU 2013 2014 2014 MAZOT 4.892.403 İşlemler Devam Ediyor GÜBRE 6.154.813 İşlemler Devam Ediyor TOPRAK ANALİZ 21.794 İşlemler Devam Ediyor MISIR 8.061.918 İşlemler Devam Ediyor HUBUBAT 518.573 İşlemler Devam Ediyor TARIMSAL ÜRÜN AYÇİÇEĞİ 804.489 İşlemler Devam Ediyor 559.311 DESTEĞİ YEM BİTKİSİ 4.559.619 İşlemler Devam Ediyor FINDIK 71.391.926 İşlemler Devam Ediyor ORGANİK TARIM 83.198 İşlemler Devam Ediyor SERTİFİKALI TOHUM 188.579 2.592 SERTİFİKALI FİDAN 190.404 35.399 ÇATAK - 521.320 MAKİNE EKİPMAN 2.483.796 1.808.850 TARIMSAL EKİPMAN EKONOMİK YATIRIM 726.370 495.152 2. 360.667 SULAMA 115.047 56.665 TARIMSAL DANIŞMANLIK 783.000 750.400 738.000 DANIŞMANLIK HAYVANCILIK 15.423.298 2.607.973 İPEK BÖCEĞİ 129.820 153.408 SU ÜRÜNLERİ 258.115 İşlemler Devam HAYVANCILIK Ediyor 9.703.171 SÜT DESTEKLEMESİ 6.169.078 4.576.438 SÜT TOZU 9.035.201 1.694.992 ARICILIK 457.880 670.360 TOPLAM 133. 199.021 13.361.149 13.361.149 *

49

Tarımsal teşvik ve desteklemeler kapsamında ilimizde 2003 yılında 24.979.281 TL destekleme ödemesi tahakkuk ettirilmiş iken 2013 yılında bu rakam yaklaşık 5 kat artarak 133.199.021 TL.olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılı içinde 107.592.277 TL. destekleme ödenmiş olup, destekleme işlemleri devam etmektedir.

Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli

Tarım Havzalarının ilk oluşturulması aşamasında iklim-topografya-toprak haritaları bir araya gelerek sınıflandırma yapılmış, birbirine komşu olan ve ürün grupları olarak birbirine yakın bölgeleri birleştirmek üzere ilçe bazında havza sınırları belirlenmiştir. Bu belirlemelere göre İlimiz Batı Karadeniz ve Güney Marmara Havzaları içinde yer almıştır.

Sakarya(Sapanca, Pamukova, Geyve, Taraklı) Arpa, Buğday, Çavdar, Çeltik, Dane Mısır, Güney Marmara Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova, Kocaeli, Kanola, Kuru Fasulye, Tritikale, Yağlık Havzası İstanbul Ayçiçeği, Yulaf, Zeytinyağı, Kütlü Pamuk, Nohut, Soya Fasulyesi Sakarya (Karasu, Kaynarca, Kocaali, Hendek, Arpa, Buğday, Çavdar, Çeltik, Dane Mısır, Batı Karadeniz Söğütlü, Ferizli, Akyazı, Karapürçek, Kanola, Kuru Fasulye, Tritikale, Yağlık Havzası Adapazarı, Serdivan, Arifiye ve Erenler) İstanbul, Düzce, Kastamonu, Sinop, Bartın, Ayçiçeği, Yulaf, Zeytinyağı Zonguldak, Kocaeli

Tarımsal Desteklemelerin Sektörel Dağılımı:

İlimiz fındık üretimine izin verilen 13 İl arasında bulunduğu için söz konusu destekleme ödemesinden faydalanmaktadır. İlimizde fındık destekleme ödemesinden yararlanan İlçeler; Akyazı, Hendek, Karasu, Kocaali, Ferizli, Karapürçek, Kaynarca’dır.

50

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklemesi Programı:

KKYDP Ekonomik Yatırımlar:

Bakanlığımız tarafından 2007 yılından bu yana yürütülmekte olan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi (KKYDP) kapsamında uygulanan tarımsal amaçlı projelerde %50 hibe desteği uygulanmaktadır. Bu kapsamda 41 proje için 9.744.800 TL hibe desteği sağlanmıştır.

EKONOMİK YATIRIMLAR ETAP PROJE SAYISI PROJE YATIRIM ÖDENEN HİBE 1.Etap Yatırımlarında 1 TUTARI406.773 (TL) TUTARI 175.000(TL) 2.Etap Yatırımlarında 0 0 0 3.Etap Yatırımlarında 11 4.021.675 1.880.651 4.Etap Yatırımlarında 5 2.723.900 1.244.916 5.Etap Yatırımlarında 9 4.827.027 2.231.862 6.Etap Yatırımlarında 8 5.477.062 2.317.325 7.Etap Yatırımlarında 5 3.623.618 1.399.894 8.Etap Yatırımlarında 2 1.587.787 495.152 TOPLAM 41 22.667.842 9.744.800

KKYDP Makine Ekipman:

Bakanlığımız tarafından 2007 yılından bu yana yürütülmekte olan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi (KKYDP) kapsamında uygulanan tarımsal amaçlı makine-ekipman alımlarında %50 hibe desteği uygulanmaktadır. Bu kapsamda 3.733 makine- ekipman alımı için 12. 970.136 TL hibe desteği sağlanmıştır.

MAKİNE EKİPMAN Yılı Proje Sayısı Ödenen Hibe Tutarı (tl) 2007 47 899.040 2008 125 750.726 2009 492 1.703.645 2010 498 1.119.470 2011 1195 3.194.204 2012 256 895.358 2013 672 2.598.843 2014 448 1.808.850 TOPLAM 3.733 12.970.136

51

Mera Islah Çalışmaları:

Yılı İlçe / Köy Alan (dekar)

Yeşilyurt, Erdoğdu, Bedilkazancı, Sofular, Çökekler, Kurtbeyler, 2014 1.465 Manavpınar, Çayırbaşı, Kurudil, Kızılcıkorman, Çerçiler, Taşlık

Mera ıslah çalışmalarında ihtiyaç duyulan direk, dikenli tel, gübre, tohum gibi malzemeler kamu kaynaklarıyla temin edilirken, işçilik faaliyetleri köy nakdi katkısı veya iş gücü katkısı ile sağlanmaktadır. Meralarda şahıslar tarafından yapılabilecek işgaller ve tahribatlar da ihata yapımı sayesinde önlenebilmektedir.

Dış Ticaret Faaliyetleri:

İthal Edilen (Adet) 2013 2014 Besi Danası 2.133 Damızlık sığır 1.536 Damızlık koyun 1.828 Çeşitli Orman Ürünleri 390 m3 Çeşitli Orman Ürünleri 49 Adet Dış Mekan Süs Bitkisi 1.151.920 Adet Mantar Miseli 1.459 Ton

İthal olarak gelen 55 adet işletmede 1.536 damızlık sığır ile 2 adet işletmede 1.828 adet damızlık koyunun millileştirilme süreci önceki yıllarda tamamlandıktan sonra dönemlik takipleri yapıldı. Mevcut 2.218 adet damızlık sığır, 1.120 adet damızlık koyun bulunmaktadır.

52

İhraç Edilen (Adet) 2013 2014 Kanatlı Eti 18.374.407 Kg 36.618.100 Kg Civciv ve Yumurta 3.770.640 Ad. 7.330.034 Adet Süt ve Süt Ürünleri 6.955.287 Kg 5.551.101 Ad/Kg Yem ihracatı 137.850 Kg 153.000 Kg Arı kovanı ihracatı 1.000 adet - İç Fındık ve Fındık ürünleri 99.578 Ton Yaş Sebze ve Meyve 157 Ton Çeşitli Kuru Gıda (Maya, Makarna v.s.) 8.442 Ton Çeşitli Orm. Ür.(Parke, süpürgelik v.s.) 5.290 Ton Dış Mekan Süs Bitkisi 644.068 Adet Fide-Fidan 20.550 Adet Tohum 17 Ton

2) ORMANCILIK:

Sakarya’da 5 Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı olarak 27 Orman İşletme Şefliği bulunmaktadır. İl’de ormanlık alanların dağılımı aşağıda gösterilmiştir.

Sakarya

Ormanlık Alan: 207.708 Ha.

% 43 Açıklık Alan: 277.623 Ha. % 57 Genel Saha: 480.341 Ha.

Sakarya’da alan bazında %95 oranında orman kadastrosu tamamlanmıştır. İl’de 5831’e göre tescili yapılan 2/B alan 30.873 Ha., yapılmayan 952 Ha’dır.(Toplam 31.825 Ha.)

İl’de ORKÖY kapsamında; Orman Köylüsüne 2003-2013 yılları arasında 8.633.832 TL.ekonomik ve sosyal nitelikli kredi verilmiştir. 2014 yılında süt sığırcılığı, besi sığırcılığı, süt koyunculuğu, fenni arıcılık, mantolama ve güneş enerjisi sistemleri programları çerçevesinde 1.703.786 TL. kredi kullandırılmıştır.

53

SAKARYA İL SINIRLARI İÇERİSİNDEKİ HENDEK FİDANLIK ŞEFLİĞİNDE 2003 - 2014 YILLARI ARASINDA YAPILAN TOPLAM FİDAN ÜRETİMLERİNİ GÖSTERİR CETVEL

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

GERÇEKLEŞME 660,899 291,572 1.152.800 1.019.754 2.741.522 1.720.164 1.436.663

2010 2011 2012 2013 2014

GERÇEKLEŞME 1.376.241 1.250.000 1.483.188 956,915 1.053.263

SAKARYA İLİNDE 2003-2014 YILLARI ARASINDA DİKİLEN FİDAN MİKTARI

2003- 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014 Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Dikilen Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Fidan Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a (000/a det) det) det) det) det) det) det) det) det) det) det) det) det) 488 479 395 703 999 1.670 1.056 2.147 1.478 5.681 1.340 474 16.910

SAKARYA İLİNDE İŞLENEN ORMAN SUÇLARI (ADET) 2012 2013 2014 (Aralık) Kesme 221 179 193 Nakil 58 46 42 Bulundurma 39 22 19 Sarf 1 2 2 Açma-Yerleştirme 32 23 38 İşgal-Faydalanma 122 66 93 Otlatma - 0 1 Av suçu - 0 0 TOPLAM 473 338 388

54

YANGIN ADEDİ ÖRTÜ YANGINI(Ha.) TEPE YANGINI (Ha.) TOPLAM ( Ha.)

SAKARYA 2014 (Ocak- 2014 (Ocak- 2014(Ocak- 2014 (Ocak- 2013 2013 2013 2013 Aralık) Aralık) Aralık) Aralık)

Orman Yangını 34 24 25,28 21,54 14,00 - 39,28 21,54

ZiraatYangını 76 31 25,20 12,88 - - 25,80 12,88

2014 yılında 1.053.263 adet Fidan üretilmiş olup, 474.000 adet dikim yapılmıştır. 2014 yılında arazi hazırlığı ve toprak işlemesi yapılan 116 ha. Alan sahanın dikimleri 2015 yılına devretmiştir. Devreden sahaya dikilecek olan 185.600 adet fidan 2014 yılında dikilen fidan miktarına ilave edilmiştir. Sakarya ili florasında; meşe, kayın, gürgen, kestane, kızılağaç, kavak, dişbudak, ıhlamur, huş, akçaağaç ve çınar, iğne yapraklı ağaçlardan; sarıçam, kızılçam, karaçam, fıstık çamı, köknar, ladin, sedir, ardıç, servi türleri ile onlarca değişik süs bitkisi bulunmaktadır. Faunasında ise, yaban domuzu, karaca, ayı ve geyik, göl, keklik, çulluk, yaban ördeği, bıldırcın, güvercin, tilki, çakal, kurt, tavşan ve bazı yırtıcı kuşlara rastlanmaktadır. Acarlar Longozu ve çevresindeki yapılan araştırmalar sonucunda alanda 247 taksonun 3’ünün endemik olduğu belirlenmiştir. Acarlar Longozu'nda saptanan 169 kuş türünün çoğunluğu Bern Sözleşmesine göre öncelikli koruması gereken kuş türleri arasındadır. Sakarya’da biyoçeşitliliğin ve tabiat varlıklarımızın değerinin anlatılması ve koruma bilincinin geliştirilmesi amacıyla Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sakarya Şube Müdürlüğünce yürütülen faaliyetlere devam edilecektir.

3) SANAYİ:

Sakarya sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre iller arasında 18. sıradadır. İlimiz Kişisel Mutluluk ve Memnuniyet Düzeyi Endeksine göre 1. sıradadır. Ekonomi ve Yaşam Endeksinde ise 9. Sıradadır.

Sakarya ilinde faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarının büyük oranda makine imalatı sanayinde ve gıda sanayisi sektöründe olduğu görülmektedir. Bu sektörleri tekstil ve orman ürünleri sektörleri takip etmektedir.

İl’de Sakarya Üniversitesi Merkez Kampüsü sınırları içinde “Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TEKNOPARK)” kurulmuştur. SATSO bünyesinde oluşturulan İGEME Temsilciliği yerini Ekonomi Bakanlığı İhracatçı Birliklerine bırakmıştır. SATSO dış ticaret birimi Sakarya’ya ve üyelerine dış ticaret konusunda bilgi ve eğitim desteği vermektedir. Sakarya, TUBİTAK tarafından verilen Ar-Ge teşviklerinden yararlanmada 11. sıradadır ve dağıtılan desteklerden aldığı pay %1,1’dir.

55

SAKARYA’DA KOBİLERİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (2014 YILI SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI)

ÜRÜN SEKTÖR ADI FİRMA ADEDİ % DAĞILIM TOPLAM KODU İSTİHDAM 7 METAL CEVHERLERİ MADENCİLİĞİ 5 0,44 32 8 DİĞER MADENCİLİK VE TAŞOCAKÇILIĞI 59 5,24 734 10 GIDA ÜRÜNLERİNİN İMALATI 182 16,18 8.146 11 İÇECEK İMALATI 28 2,49 1.521 13 TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI 76 6,76 5.835 14 GİYİM EŞYASI İMALATI 26 2,31 2.716 15 DERİ VE İLGİLİ ÜRÜNLERİN İMALATI 2 0,18 35 16 AĞAÇ VE MANTAR ÜRÜNLERİ İMALATI 80 7,11 1.545 17 KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİNİN İMALATI 17 1,51 994

19 KOK KÖMÜRÜ VE RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ 5 0,44 78 İMALATI 20 KİMYASALLARIN VE KİMYASAL ÜRÜNLERİN İMALATI 36 3,20 1.512 21 TEMEL ECZACILIK ÜRÜNLERİNİN VE ECZACILARA İLİŞKİN 2 0,18 322 MALZEMELERİN İMALATI 22 KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİN İMALATI 77 6,84 3.207 23 DİĞER METALİK OLMAYAN MİNERAL ÜRÜNLERİN 55 4,89 1.539 İMALATI 24 ANA METAL SANAYİ 57 5,07 3.700

25 FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI (MAKİNE VE 105 9,33 5120 TECHİZATI HARİÇ) 26 BİLGİSAYARLARIN, ELEKTRONİK VE OPTİK ÜR. İMALATI 9 0,80 524 27 ELEKTRİKLİ TECHİZAT İMALATI 19 1,69 626

28 BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ MAKİNE VE 106 9,42 4.318 EKİPMAN İMALATI 29 MOTORLU KARA TAŞITI, TREYLER(RÖMORK) VE YARI 52 4,62 9805 TREYLER(YARI RÖMORK) İMALATI 30 DİĞER ULAŞIM ARAÇLARININ İMALATI 19 1,69 2.925 31 MOBİLYA İMALATI 50 4,44 2.361 32 DİĞER İMALATLAR 29 2,58 549 33 MAKİNE VE EKİPMANLARININ KURULUMU VE ONARIMI 8 0,71 353 35 ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE HAVALANDIRMA SİSTEMİ 2 0,18 12 ÜRETİM VE DAĞITIMI 38 MADENİ YAĞ GERİ KAZANIM, KULLANILMIŞ SIVI VE KATI 12 1,07 252 YAĞLARIN GERİ KAZANIMI, PLASTİK VE LASTİK 45 ATIKLARININMOTORLU KARA GRANÜLLERE TAŞITLARININ DÖNÜŞTÜRÜLMESİ BAKIM VE ONARIMI 7 0,62 175 TOPLAM 1125 100 58936

56

SIRA SEKTÖRLER ÇALIŞAN ÇALIŞAN SAYISINA NO SAYISI GÖRE ORAN % 1 OTOMOTİV VE KARA TAŞITLAR SANAYİ 17.334 24,47 2 ÇELİK, METAL, DEMİR İŞLEME SANAYİ 16.411 23,16 3 GIDA SANAYİ 10.614 14,98 4 TEKSTİL VE GİYİM SANAYİ 9.083 12,82 5 MOBİLYA VE ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ 5.432 7,67 6 MAKİNA SANAYİ 3.389 4,78 7 PLASTİK, KAUÇUK VE CAM SANAYİ 2.643 3,73 8 İNŞAAT, EKİPMANLARI SANAYİ 2.172 3,07 9 KİMYA SANAYİ 1.731 2,44 10 ELEKTRİK, ELEKTRONİK SANAYİ 1.014 1,43 11 DİĞER 588 0,83 12 MADENCİLİK, MERMER VE TAŞ 441 0,62 OCAKÇILIĞI SANAYİ TOPLAM 70.852 100

SIRA SEKTÖRLER FİRMA FİRMA ADEDİNE NO ADEDİ GÖRE ORAN % 1 GIDA SANAYİ 250 19,87 2 MOBİLYA VE ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ 218 17,33 3 ÇELİK, METAL, DEMİR İŞLEME SANAYİ 193 15,34 4 MAKİNA SANAYİ 110 8,74 5 OTOMOTİV VE KARA TAŞITLAR SANAYİ 103 8,19 6 PLASTİK, KAUÇUK VE CAM SANAYİ 94 7,47 7 TEKSTİL VE GİYİM SANAYİ 94 7,47 8 İNŞAAT , EKİPMANLARI SANAYİ 73 5,80 9 KİMYA SANAYİ 40 3,18 10 MADENCİLİK, MERMER VE TAŞ 39 3,10 OCAKÇILIĞI SANAYİ 11 ELEKTRİK, ELEKTRONİK SANAYİ 24 1,91 12 DİĞER 20 1,59 TOPLAM 1.258 100

57

SAKARYA İLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 2014 Organize Sanayi Bölgeleri OSB İlgili Bilgiler Karasu Kaynarca Ferizli Kaynarca I. OSB. II. OSB. III. OSB. OSB. OSB. OSB. 2.OSB. Faaliyete Başladığı Yıl 1992 1997 1999 2011 2010 2009 - Alanı (Hektar) 161 358 254 44 90 71 315 Parsel Sayısı 59 93 56 6 46 40 - Üretime Parsel Sayısı 54 68 33 - - - - Geçen Tesis sayısı 54 68 31 - - - - İnşaat Parsel Sayısı 2 22 23 2 - 1 - Safhasında Tesis sayısı 2 22 18 2 - 1 - Proje Parsel Sayısı 3 2 - 4 - 14 - Safhasında Tesis sayısı 3 2 - 4 - 10 - TOPLAM Parsel Sayısı 58 93 57 6 46 40 - Tesis sayısı 58 93 47 6 28 29 - Tahsis ed.Parsel Sayısı 58 92 57 6 45 29 - İstihdam Mevcut 8152 6189 3350 152 - - - Kapasitesi Toplam 15.000 15.000 7.500 900 2.500 2.400 10.000

Ferizli Organize Sanayi Bölgesi: Sakarya, Ferizli ilçesi sınırları içinde yaklaşık 71 hektarlık bir alan üzerine kurulmuştur. Ferizli Organize Sanayi Bölgesi olarak 01.04.2014 Bakanlık onay tarihli İmar Plan Revizyonuna göre yapılan tevhidler sonucunda ada sayısı 8 iken 7, parsel sayısı 59 iken 40 olmuştur. Sanayi parseli tahsisi yapılan firmalardan; metal sanayinde 10 firma, makine sanayinde 7 firma, ağaç sanayinde 3 firma, plastik sanayinde 3 firma, kimya sanayinde 2 firma, ambalaj sanayinde 2 firma, prefabrik beton elemanları işinde 1 firma ve tarım sanayinde 1 firma faaliyet gösterecektir. Saha içi imar yolları ve Adapazarı-Karasu Karayoluna bağlanacak olan bağlantı yollarının altyapı uygulama işleri devam etmekte olup, 03.06.2014 tarihi itibariyle işin % 60’ı tamamlanmıştır. Öngörülen istihdam kapasitesi yaklaşık 2.400 kişidir. Kaynarca Organize Sanayi Bölgesi: Sakarya, Kaynarca ilçesi sınırları içerisinde yaklaşık 90 hektarlık bir alan üzerinde kurulmuştur. OSB’nin Bakanlıkça onaylı imar planlarında yer alan 46 adet sanayi parselinin tamamı mobilya sektöründe üretim yapan 29 katılımcıya tahsis edilmiştir. Altyapı inşaat çalışmalarına Temmuz 2014 tarihi ile başlanılması planlanmıştır. Öngörülen istihdam kapasitesi yaklaşık 2.500 kişidir. Karasu Organize Sanayi Bölgesi: Sakarya, Karasu ilçesi sınırları içerisinde yaklaşık 44 hektarlık alan üzerinde kurulu bulunmaktadır.Son imar planı çalışması neticesinde bölgede 6 adet sanayi parseli mevcuttur. 4 parselde metal sanayi, 2 parselde plastik sanayi dalında faaliyet gerçekleşecektir. Öngörülen istihdam kapasitesi yaklaşık 900 kişidir. Kaynarca 2 Doğu Marmara Mak. İm. ve İh. Organize Sanayi Bölgesi: Sakarya, Kaynarca ilçesi sınırları içinde 315 hektarlık alan üzerine kurulması planlanan OSB kuruluş aşamasındadır. Öngörülen istihdam kapasitesi yaklaşık 10.000 kişidir.

58

SAKARYA KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ-2014 YILI Faaliyete Toplam Toplam Dolu Boş İşyeri Doluluk Adı Başladığı Alanı İşyeri İşyeri Sayısı Oranı Yıl (m2) Sayısı Sayısı Karasu Sahil Yolu 1994 53000 104 87 17 84% Adapazarı Zirai Aletler 1990 49600 210 201 9 96% Adapazarı Oto Sanko 1971 40000 110 110 0 100% Atatürk Sanayi Sitesi 1983 33000 148 145 3 98% Hanlı 1971 40000 148 148 0 100% Geyve 1989 50000 100 88 12 88% Ferizli KSS 2013 24133 91 60 31 66% Hendek 2003 70080 112 112 0 100% Akyazı 2000 63000 310 310 0 100% Modern Sanayi 24500 657 657 0 100% Sakarya Oto Tamircileri 1980 49600 1333 1333 0 100%

SAKARYA SANAYİ İŞLETMELERİ

TİCARİ İŞLETMELER İŞYERİ SAYISI FİİLİ İSTİHDAM

2013 YILI 2014 YILI 2013 YILI 2014 YILI

KOBİ 954 1125 54.085 58.936

OSB 137 153 14.812 17.843

İŞLETMELERİ

ÖZEL SEKTÖR SEKTÖR ÖZEL KSS 3.230 3.230 9.201 9.248

Genel olarak KOBİ ağırlıklı ilimizde rekabetçi olma avantajına rağmen ülkede olduğu gibi bölgede de Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarının henüz gelişme döneminde olduğunu söylenebilir. İlimiz, inovasyon ve Ar-Ge yapısında her ne kadar Türkiye ortalamasına kıyaslandığında bir üst seviyede yer alsa da, bölgenin gelişmiş sanayisini küresel rekabette daha ileriye taşıyacak olan Ar-Ge ve inovasyon yapısının yetersiz kalmakta ve bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Sakarya Teknokent’te 11 tanesi öğretim üyeleri tarafından kurulmuş toplamda 51 firma faaliyet göstermektedir. Bu firmalar şimdiye kadar toplamda 66 adet proje tamamlanmıştır ve yeni projeler üzerinde çalışılmaya devam edilmektedir.

Sakarya;  Uygun iklim şartları,  Ucuz arazi varlığı,  Ulaşım akslarında yer alması, 59

 Sanayi altyapısının güçlü olması,  Tarım, turizm ve sanayinin aynı anda gelişme potansiyelinin varlığı,  Verimli arazi stoku,  Doğal güzellik ve değerlerinin varlığı, termal potansiyeli,  Meslek liseleri ve üniversitesiyle iyi bir eğitim altyapısına sahip olması,  Mekânsal gelişim potansiyeli,  Çevre düzeni planları ile gelişme alanlarının planlanmış bir il olması.  Elektrik ve doğalgaz toplaşım yeri olması,  Su imkânları,  Kara ve demiryolu ağına dahil oluşu,  Liman inşaatının sona gelinmesi,  Yeterli nüfus sayısı,  Yetişmiş nitelikli işgücü varlığı,  Önemli merkezlere ve pazarlara yakınlığı,

Özellikle İstanbul, Bursa ve Kocaeli üçgeninde sanayinin yoğunlaşması, müteşebbisleri yeni yatırım alanları arayışlarına yönlendirmiş, dolayısıyla da Sakarya alternatif bir yatırım alanı olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Gelişmiş tarım, gıda sanayini de geliştirmiştir. İl’de otomotiv, makine imalatı, metal sanayi, vagon ve gıda sanayi, mobilya imalatı sektörleri öne çıkmaktadır. İlde referans olarak gösterilebilecek, dünya çapında firmalar faaliyet göstermektedir.

 Sakarya’daki kurum/kuruluşların birlikte hareket ederek, sanayi alanında önceliklerin belirlenmesi ve bu doğrultuda gelen yatırımların değerlendirilmesi gerekmektedir. OSB’ler, KSS’ler ve Endüstri Bölgeleri ile şehre değer katacak, ileri teknoloji kullanan yatırımlar Sakarya’ya çekilmelidir.  Karasu Limanı, Karasu Tren Yolu, Karadeniz Sahil Yolu, 3. Körü Otoyolu tamamlandığında ulaşım olanakları bakımından önemli bir merkez haline gelecek olan ve Sakarya’nın güney bölgelerine nazaran 1. Sınıf tarım alanları kısıtlı olan kuzey bölgesi, altyapısı tamamlanarak sanayi yatırımları için değerlendirilmelidir.  Böylece Karadeniz ülkeleri ile yapılacak olan ticarette Karasu limanı ön plana çıkacaktır. Bu doğrultuda limanın potansiyeli karşılayacak şekilde yeniden projelendirilmesi gerekmektedir.  Kurulan OSB’ler, KSS’ler ve Endüstri Bölgesi ile sanayi gelişimi hızlanmış, yeni planlanan OSB’ler, altyapı ve ulaşım projeleri ile bu süreç daha da hızlanacaktır.  Organize sanayi bölgelerini, küçük sanayi sitelerini, endüstri bölgelerini ve serbest bölgeleri içeren planlı sanayi bölgeleri; bölgesel kalkınmanın, düzenli sanayileşmenin ve sağlıklı kentleşmenin en önemli araçlarıdır. Planlı sanayi alanları, ilin rekabetçi yapısını güçlendirici, bölgenin öncü sanayi sektörlerinde ihtisaslaşma ile kümelenmeyi sağlayıcı ve çevre dostu bileşenler olarak değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda mevcut Organize Sanayi Bölgelerinde yatırımların tamamlanması ve Makine İmalatı,

60

Mobilya, Otomotiv, Gıda gibi öncü sektörlerde İhtisas OSB’lerin kurulması ve faaliyete geçmesi sağlanmalıdır. Oluşturulan bu ihtisas sanayi alanları ile 2023 yılında Sakarya’nın söz konusu sektörlerde önemli üretim ve ihracat merkezi haline gelmesi hedeflenmelidir.  Sakarya Üniversitesi, hem il sanayisinin ihtiyaç duyduğu kalifiye işgücünün yetiştirilmesinde etkin olmakta, hem de ilin mevcut sosyal ve kültürel yapısının gelişiminde olumlu etkide bulunmaktadır. Sakarya’da sanayi ve üniversite işbirliği en üst noktaya taşınmalı, inovasyon ve teknoloji liderliği konularında ülke genelinde üst sıralarda yer alması hedeflenmelidir. Sakarya ili topraklarının yarıya yakın bir bölümü tarıma elverişli durumdadır. Tarımda ileri teknoloji kullanan uygulamalara geçmek, verimliliği ve üretimi arttıracaktır. Sakarya’nın verimli arazilerinin; dış mekân süs bitkileri yetiştiriciliği, seracılık ve organik tarım gibi katma değeri yüksek tarımsal ürünlerde kullanılması için çiftçiler yönlendirilmelidir. Sakarya ili tarımsal faaliyetlerinin yarısını hayvansal üretim oluşturmaktadır. Sakarya’yı merkez haline getirecek yeşil hayvancılık OSB’lerinin kurulması beklenmektedir. Yatırımcıların karşılaştığı bürokratik engellerin azaltılması ve yasal sürecin kolaylaştırılması, enerji maliyetlerinin yüksekliği ve bu maliyetlerin yenilenebilir enerji kaynakları ile düşürülmesi, yatırım maliyetlerinin yüksekliği, nitelikli personel eksikliği, finansman maliyetlerinin yüksekliği ve üniversite-sanayi işbirliğinin sahaya yansıtılamamasıdır. Adapazarı-Karasu Limanı-Ereğli-Bartın Limanı Demiryolu Bağlantısı Hattı, Kuzey Marmara Otoyolu Projesi ve Karasu Limanının faaliyete geçmesiyle Sakarya lojistik anlamda bölgesel ve ulusal ölçekte önemli avantajlar elde edecektir. Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesi faaliyete geçmiştir. Türkiye Vagon Sanayi A.Ş.(TÜVASAŞ), Et ve Süt Ürünleri A.Ş. ve Tank Palet Fabrikası İl’de imalat sanayinde faaliyet gösteren önemli kamu işletmeleridir. TÜVASAŞ, Kore’den Hyundai-Rotem ve yerli özel sektörün katılımıyla 08 Mart 2006 tarihinde ortak girişim anlaşması imzalamış ve 04 Temmuz 2006 tarihinde Eurotem Demiryolu Araçları Sanayi ve Tic. A.Ş. adıyla yeni bir işletme kurmuştur. TÜVASAŞ’da 2014 Aralık ayı sonu itibariyle 1.072 personel görev yapmaktadır.2013-2014 yılı iş programında olan 84 araçtan(12 set 3’lü+ 12 set 4’lü Dizel Tren Seti), 1 set 3’lü (3 araç) ve 9 set 4’lü (36 araç) Dizel Tren Seti Aralık ayı sonu itibariyle tamamlanarak TCDD’ye teslim edilmiş olup, Projede 124 ( DMU) adet olarak 2014 yılında revize edilmiş 2015-2017 yıllarında üretimleri programlanmıştır. Irak Demiryolları (IRR) Projesi kapsamında ilk planda, TVS 2000 tipi 14 adet vagon imalatı konusunda anlaşma imzalanmış olup, 23.05.2011 tarihi itibariyle süreç başlamıştır. Projenin toplam tutarı 14.758.472 $’dır.2013Aralık ayı itibariyle proje ve malzeme çalışmaları bitirilerek, seri üretime başlanmış,2014 Aralık ayı sonu itibariyle 4 kuşetli, 2 yataklı, 6 pulman ve 2 yemekli vagon teslimatı yapılmıştır.. Bulgaristan Demiryolları (Bdz) Projesi kapsamında 30 Adet Yataklı Vagon imalatı konusunda anlaşma imzalanmıştır. Projenin toplam tutarı 32.205.000 €’dur. Vagonların bütün işlemleri tamamlanmış olup, 2013 Mayıs ayında teslimat gerçekleşmiştir. Marmaray Projesi kapsamında ise 275 Marmaray aracından 275 adedi tamamlanarak, Eurotem firmasına teslim edilmiştir.

61

1978 yılında işletmeye açılan Sakarya Et Kombinası 94.474 m²’lik bir arazide kurulu olup, Marmara Bölgesi’nde üretim ve pazarlama yapan tek kombinadır. Kombina günlük 360 büyükbaş ve 2.600 adet küçükbaş kesim kapasitesine sahiptir. Kurum Özelleştirme Yüksek Kurulunun 26.08.2005 tarih, 2005/104 sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak eski statüsüne iade edilmiştir. Kombina 2013 yılında 178 çalışanı ile 2.428.115 kg. gövde sığır eti, 126.478 kg. şarta tabi gövde sığır eti, 6.420 kg. gövde koyun eti, 2.037.927 kg. kıymalık lop et, 291.749 kg. kavurma üretilmiştir. 2014 yılı Ocak-Aralık ayları arasında 100 personelle 1.423.000 kg. gövde sığır eti, 272.000 kg. şarta tabi gövde sığır eti, 39.589 kg. gövde koyun eti, 31.919 kg. gövde kuzu eti, 3.274.00 kg. parça et, 321.600 kg. kavurma üretimi yapılmıştır.

4) TİCARET: İlde, KOBİ’lerin devreye girmesiyle imalat sanayi çeşitlenmiş, ihracata yönelik rekabet edebilen bir üretim yapısı oluşmuştur. Referans olabilecek büyük ölçekli (Toyota-Otokar- Otokur vb.) otomotiv, savunma sanayi (milli tank, zırhlı muharebe araçları, fırtına obüsleri), milli tren projesi (vagon ve motorlu tren setleri imalatı),tekstil ve gıda sanayi işletmelerinin devreye girmesiyle, Sakarya’nın ekonomisi ve sanayisi bugünkü seviyesine ulaşmıştır. Sakarya’da tarım, ticaret, sanayi sektörü ve ulaştırma, haberleşme ağırlıklı bir “sosyo- ekonomik” yapı görülmektedir. Sakarya’da 2 Sanayi ve Ticaret Odası, 2 Ticaret Borsası, 1 Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği ve 73 Esnaf ve Sanatkârlar Odası bulunmaktadır. 2014 yılında 1182 şirket açılmış 977 şirket kapanmıştır. İlimiz dış ticarette ülkemizin önde gelen illeri arasındadır. Sakarya’daki ihracat yapan KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları iller bazında Türkiye’de 8. sıradadır. 2014 yılında ihracat 2.605.030.000 Dolar, ithalatımız ise 1.663.810.000 Dolardır. 2014 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 156 olmuştur. 2015 yılı Ocak-Mart aylarında ihracat 494.303.000 Dolar, ithalat 317.542.000 Dolardır. 2015 yılı Ocak-Mart aylarında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 156 olmuştur.

İhracatta otomotiv sanayi başta olmak üzere, makine, gıda, tekstil, mobilyacılık, orman ürünleri ve dış mekân süs bitkileri ön plana çıkan sektörlerdir. AB ülkeleri, Rusya, İran ve Irak ihracatımızda önemli bir paya sahiptir. OSB alanlarında sanayi üretiminin çeşitliliği ile ihraç ürünleri konusunda önemli bir potansiyele sahip olan İlimizde birçok sanayi kuruluşunun merkezinin İstanbul’da olması nedeniyle ne yazık ki ihracat performansında gerçek rakamlar tabloya yeteri kadar yansımamaktadır. İl’de tüketici şikayetleri ile ilgili çalışmalar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

İL TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR YILLAR BAŞVURU TÜKETİCİ TÜKETİCİ BAŞKA BİLİRKİŞİ SAYISI LEHİNE ALEYHİNE KURUMA İNCELEMESİ 2012 4390 3094 692 SEVK17 337 2013 5532 4239 733 125 497 2014 142 81 2 7 2

62

2014 YILINDA 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE FAALİYET GÖSTEREN ŞİRKET SAYISI ŞİRKETLER-NEVİLERİNE GÖRE ÜYELER-2014 ANONİM ŞİRKET 1.004

HAKİKİ ŞAHIS 2.745 KOLLEKTİF ŞİRKET 34 KOMANDİT ŞİRKET 3

LİMİTED ŞİRKET 4.114 TOPLAM ŞİRKET SAYISI 7.900

5) ENERJİ:

Sakarya’da 2013 yılında elektrik enerjisi üretimi 16.989.493.103 kWh, tüketimi 2.604.007.314 kWh’dır. 2014 yılı Ocak-Kasım ayları elektrik enerjisi üretimi 15.589.727.576 kWh, tüketimi 2.639.585.630 kWh’dır.

Sakarya’da 2013 ve 2014 yıllarında abone türüne göre elektrik enerjisi tüketimi aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

2013 Yılı Tüketim 2014 Yılı Tüketim 2013 Yılı Abone 2014 Yılı Abone (Kwh) (Kwh) Sayısı Sayısı Konut 485.127.974 407.640.813 342.268 356.943 Ticarethane 226.234.995 465.821.521 57.009 64.996 Sanayi 475.946.540 487.488.785 378 682 Tarımsal Sulama 7.139.994 5.174.351 1.938 “2.092 Diğer 84.523.835 42.851.910 - 2.885 Toplam 1.278.973.338 1.408.977.379 403.168 427.598

Sakarya’da yıllara göre abone sayıları ve doğalgaz tüketiminin dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

SAKARYA İLİ KULLANIM TÜRÜNE GÖRE DOĞALGAZ AKTİF ABONE SAYILARI VE TÜKETİMLERİ (m³) 2013 Yılı 2014 Yılı 2013 Yılı 2014 (Ocak-Aralık)

Abone Sayıları Abone Sayıları Tüketimleri Tüketimleri Mesken 107.106 119.347 95.173.089 108.830.244 Sanayi 215 107 28.918.559 26.682.336 Resmi Daire 767 900 6.351.565 9.945.732 Mal ve Hizmet 2.696 1.831 10.076.400 12.196.431 Üretim Amaçlı Toplam 110.784 122.185 140.519.613 157.654.743

63

6) BANKACILIK:

Sakarya’da toplam 119 banka şubesi bulunmaktadır. 2014 yılında Sakarya genelinde kredi, mevduat miktarı ve sektörel krediler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

KREDİLER 2014 Değer(¨)

Toplam Nakdi Krediler 8.805.793.000

Nakdi Krediler 8.521.537.000

Takipteki Alacaklar 284.256.000

Gayri Nakdi Krediler 1.425.011.000

MEVDUAT 2014 Değer(¨)

Tasarruf Mevduatı 3.153.058.000 Tasarruf Mevduatı Türk Lirası 2.211.437.000 Tasarruf Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabi 941.621.000 Diğer Mevduat 997.848.000 Diğer Mevduat Türk Lirası 771.266.000 Diğer Mevduat Döviz Tevdiat Hesabi 226.582.000 Toplam Mevduat 4.150.906.000

SEKTÖREL KREDİLER 2014 Değer(¨) Gıda, Meşrubat ve Tutun 213.864.000 İnşaat 371.249.000 Metal ve İslenmiş Maden 158.595.000 Finansal Kuruluşlar 4.399.000 Tekstil ve Tekstil Ürünleri 62.394.000 Toptan Ticaret ve Komisyonculuk 482.374.000 Turizm 63.985.000 Ziraat ve Balıkçılık 440.192.000 Enerji 58.005.000 Denizcilik 1.500.000

64

7) MİLLİ GELİR ve İSTİHDAM:

TUİK iller bazında işgücü verilerine göre 2013 yılı sonunda Sakarya’daistihdam oranı %49,7, işsizlik oranı % 9,4 ve işgücüne katılma oranı ise %54,8’dir. Sakarya Çalışma ve İş Kurumunun 2014 yılı ve 2015 yılı Mart ayı faaliyetleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Sakarya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü Faaliyetleri 2014 (Ocak-Aralık)

Başvurular 37.996 Açık İş 31.249 Kamu 264 Özel 30.985

İşe Yerleştirme 13.516

Kamu 153

Özel 13.363 Kayıtlı İşgücü Sayısı 70.483 Kayıtlı İşsiz Sayısı 36.669

Sakarya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü Faaliyetleri 2015 Mart (Kümülatif Toplam) Başvurular 10.256

Açık İş 7.054

Kamu 30

Özel 7.024

İşe Yerleştirme 4.068

Kamu 22

Özel 4.046

Kayıtlı İşgücü 68.581

Kayıtlı İşsiz 40.617

65

ALTYAPI ve KAMU YATIRIMLARI

1) ULAŞIM:

A-KARAYOLU ULAŞIMI Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü’nün Sakarya ilinde sorumluluğu altında 614 km. karayolu vardır. Bu yolların 353 km.si Devlet Yolu, 128 km.si İl yolu, 133 km.si Otoyoldur. Devlet ve İl yollarımızda toplam 261 km. bölünmüş yolumuz vardır.

B-DEMİRYOLU ULAŞIMI Ankara-İstanbul arasında toplam uzunluğu 535 km. olan Yüksek Hızlı Tren hattının 91 km.si (%17) İlimiz hudutları içerisinde yer almaktadır. 91 km.nin de 56 km.si Jandarma, 35 km.si Polis sorumluluk sahasında kalmaktadır.

C-DENİZ ULAŞIMI İlimizin Karadeniz’e olan kıyı şeridi uzunluğu yaklaşık 60km.dir. Adapazarı-Karasu arasında yapılacak 62 km Demiryolu hattı ile ulusal Demiryolu şebekesine bağlanması planlanan Karasu Limanı, birkaç yıl sonra faaliyetine son verilmesi planlanan Haydarpaşa limanına alternatif limanlardan biri olacaktır.

D-HAVAYOLU ULAŞIMI Sakarya, İstanbul Sabiha Gökçen ve İzmit Cengiz Topel havalimanlarından yurtiçi ve yurtdışına seyahat için hava ulaşım imkânlarına sahiptir.

2) ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK:

A-ÇEVRE ÇALIŞMALARI:  İlimizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 28.02.2014 tarih ve 3171 sayılı Kararı ile onaylanan Sakarya İli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği mevcuttur.  İlimizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 28.02.2014 tarih ve 3172 sayılı Kararı ile onaylanan Sakarya İli Güney Planlama Alt Bölgesi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı mevcuttur.  İlimizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 28.02.2014 tarih ve 3173 sayılı Kararı ile onaylanan Sakarya İli Kuzey ve Doğu Planlama Alt Bölgesi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı mevcuttur.  İlimizde Büyükşehir Belediyesi sınırları dâhilinde Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin 08.04.2013 tarih ve 4/164 sayılı kararı ile onaylanan Sakarya 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı mevcuttur.  Müdürlüğün bünyesinde kurulan İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu Onay Komisyonu tarafından 2014 yılı Aralık ayına kadar 3 adeti Revizyon İmar Planına Esas olmak üzere toplam 20 adet rapor onaylanmıştır. 6 adet rapor için arazi ve laboratuvar çalışmaları ile inceleme işlemleri devam etmektedir.

66

 İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde okul binası güçlendirme projesi kapsamındaki 45 adet Zemin Etüt raporu onaylanmıştır.  Sakarya İli, Hendek İlçesi, Kemaliye Mahallesi’nde 11.01.2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “ Riskli Alan Sınırı” içerisinde yapılacak olan Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında hazırlanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı teklifi, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Bakanlık Makamının 15.05.2014 tarih ve 7670 sayılı Olur’ları ile onaylanmıştır. Uygulama İmar Planı teklifi 02/06/2014 tarihinde 30 (otuz) gün süreyle Müdürlüğün ilan panosunda ve Web sitesinde askıya çıkarılmış 02/07/2014 tarihinde askıdan indirilmiştir. Askı süresince Plana herhangi bir itiraz yapılmamış ve Plan teklifi kesinleşmiştir.  22.04.2013 tarih ve 2013/4697 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen, İlimiz Erenler İlçesi, Küpçüler ve Yenimahalle sınırları içerisinde yer alan 48.02 ha’lık Riskli Alan için hazırlanan 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Bakanlık Makamının 20.08.2014 tarih ve 13562 sayılı Olur’u ile onaylanmıştır. Söz konusu planlar 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesi uyarınca 03.09.2014-03.10.2014 tarihleri arasında 30 gün süre ile Müdürlüğün ilan panosunda ve Web sitesinde askıya çıkarılmıştır.

Atık Yönetimi:

Katı Atık Depolama Sahaları;

Sakarya Büyükşehir Belediyesi katı atık düzenli depolama sahası 2009 yılı başında işletmeye açılmıştır. Saha (1. Lot) 9,7 ha kullanım alanına sahip olup, 443.609 nüfusa hizmet etmektedir. Tesise günlük ortalama 423,5 ton atık kabul edilmektedir. Büyükşehir Belediyesi dışında bulunan tüm Belediyelerden katı atık depolama sahaları ile ilgili olarak iş termin planları alınarak Bakanlığa iletilmiştir. Sakarya Büyükşehir Belediyesince 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 160.039.250 kg. katı atık toplanarak depolanmıştır.

Ambalaj Atıkları;

Ambalaj atıklarının belirli bir sistem içinde; kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrıştırılması ve geri dönüşümünün sağlanması konularında faaliyet gösteren toplama-ayırma ve geri dönüşüm tesislerine lisans verilmesi işlemleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bünyesinde devam etmektedir. Lisanslı toplama–ayırma tesislerinde ayrıştırılan ambalaj atıkları preslenerek geri kazanımı sağlanmak üzere lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilmektedir. İlimizde mevcut durumda 5 adet Çevre Lisanslı Toplama–Ayırma Tesisi, 2 adet Çevre Lisanslı Geri Dönüşüm Tesisi, 5 adet Çevre Lisanslı Toplama Ayırma ve Geri Dönüşüm Tesisi bulunmaktadır. Ayrıca 3 firmanın Geçici Faaliyet Belgesi bulunmakta olup, Lisans işlemleri devam etmektedir. 2010 yılında 42.342.634 kg., 2011 yılında 57.520.065kg., 2012 yılında 47.146.683 kg., 2013 yılında ise 88.893.146 kg. ambalaj atığı toplanmıştır.

67

Tehlikeli Atıklar İl genelinde tehlikeli atık üreten 282 Adet işletme çevrimiçi atık beyan formunu doldurmuşlardır. İlimizde bulunan tehlikeli atık üreticilerinin beyanları online olarak incelenmekte ve gerekli düzeltmelerin yapılabilmesi için süre verilmektedir. Ayrıca İl Müdürlüğümüz tarafından prosesleri gereği tehlikeli atık oluşan 20 firmaya tehlikeli atık geçici depolama izni verilmiştir.

Arazide Tehlikeli Atık İl Genelinde Üretilen Tehlikeli Atık Taşıma Bulunan Şikâyet Denetim YILLAR Üreten Tehlikeli Atık Miktarı Lisansı Verilen Firma Tehlikeli adedi adedi Firma Sayısı (kg.) Sayısı Atıklar 2013 410 17.358.033 1 Adet 1 16 170

2012 282 13.951.116 (Online 2 adet varil 2 15 70 sistemdeki arıza nedeniyle veri girişi tamamlanmamıştır.)

2011 277 28.324.461 2 adet varil - 10 150 (Karasu sahili)

Özel Atıklar; Atık Yağlar; 2013 yılında İlimizde oluştuğu tespit edilen 444.514 kg. atık yağın Yönetmelik hükümlerine göre bertarafı sağlanmıştır. İlimizde 1 adet atık yağ geri kazanım çevre izin ve lisans belgesine sahip firma vardır. Sakarya Büyükşehir Belediyesince 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 183.883 kg atık yağ toplanarak bertaraf edilmiştir. Bitkisel Atık Yağlar; İlimizin Bitkisel Atık Yağ Yönetim Planının yapılması sağlanmıştır. Bakanlığımız tarafından 2007 yılında Sakarya Büyükşehir Belediyesine bitkisel atık yağların denetim ve idari yaptırım karar yetkisi verilmiştir. İlimizde 1 adet firmanın Bitkisel Atık Yağ Geçici Depolama Alanı İzin Belgesi mevcuttur. . Sakarya Büyükşehir Belediyesince 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 81.505 litre bitkisel atık yağ toplanmıştır. Atık Pil ve Akümülatörler; İl sınırları içerisinde Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Kapsamına giren Geri Kazanım mevcut değil ancak Geçici Depolama Tesisi 1 adet mevcuttur. Sakarya Büyükşehir Belediyesince 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 37.883 kg. atık pil toplanmıştır. Tıbbi Atıklar; İlimize ait Tıbbi Atık Yönetim Planları oluşturulmuştur. Sakarya Büyükşehir Belediyesi Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi 2010 yılı Ocak ayında faaliyete geçmiştir. İl genelinde oluşan tıbbi atıklar bertaraf için sterilizasyon tesisine gönderilmektedir. Tüm sağlık kuruluşlarına atıkların kaynağında ayrıştırılması, tıbbi ve tehlikeli atıkların ilgili mevzuata uygun olarak toplanması, taşınması ve bertaraf edilmesi konusunda uyarı yapılmaktadır. Tıbbi atıklar konusunda karşılaşılan problemleri asgari seviyeye indirgemek amacıyla sağlık kuruluşlarına bilgilendirmeler yapılmaktadır. Sterilizasyon tesisinde bertaraf edilen tıbbi atık miktarı 655.125 kg.dır. Sakarya Büyükşehir Belediyesince 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 709.737 kg tıbbi atık toplanarak steril edildikten sonra hacmi küçültülüp düzenli depolama sahasında depolanmaktadır.

68

BÜYÜKŞEHİR ATIKSU ARITMA TESİSLERİ (2014)

Arıtma Tesisi Adı Hizmet Ettiği Nüfus Toplam Mevcut Arıtım Kapasite SASKİ Karaman Atık su Arıtma Tesisi 275.000 500.000 ton/gün 25.927.187m3/yıl SASKİ Akyazı Atık su Arıtma Tesisi 45.000 20.000 ton/gün 3.957.316m3/yıl SASKİ Hendek Atık su Arıtma Tesisi (II. OSB atık suları ile birlikte arıtım sağlanıyor.) 45.000 21.000 ton/gün 3.808.730m3/yıl

3) İÇME-KULLANMA SUYU ve KANALİZASYON:

Sakarya’da 309.169 hanenin tamamında (357.464 abone) sağlıklı içme suyu bulunmaktadır. Yeterli atık sistemine ulaşamayan hane sayısı %60 olup, fenni kanalizasyon şebekesi olmayan bölgelerdeki hane oranı % 40’dir. Şehrin büyük bir kısmının içme suyu Sapanca gölünden karşılanmaktadır. Büyükşehir Belediyesi SASKİ Genel Müdürlüğünce içmesuyu, kanalizasyon, arıtma ve abone hizmetleri alanlarında 2015 yılı programında olan 41 projenin toplam tutarı 354.435.657 TL. olup, I. Dönem itibariyle 7.854.041 TL. harcama yapılarak % 5 nakdi gerçekleşme sağlanmıştır.

4) KAMU YATIRIMLARI:

2015 yılı yatırımlarımızın toplam proje tutarı 5 milyar 592 milyon TL. olup, 2014 yılı yatırımlarının proje tutarı ile karşılaştırdığımızda % 9’luk (458 milyon TL.) bir artış meydana gelmiştir. Toplam proje tutarını sektörlere göre incelediğimizde; sırasıyla Ulaştırma 3 milyar 588 milyon TL., Diğer Kamu Hizmetleri 874 milyon TL. ve Tarım sektörleri 411 milyon TL. ile ilk üç sırayı almaktadırlar.

2015 yılı yatırımlarımızın toplam ödeneği 726 milyon TL.’dir. Toplam ödenek miktarını sektörlere göre incelediğimizde; sırasıyla Diğer Kamu Hizmetleri 402 milyon TL., Ulaştırma 100 milyon TL. ve Eğitim sektörleri 77 milyon TL. ile ilk üç sırayı paylaşmaktadırlar.

İlimizin 2015 yılı yatırım programında yer alan 309 projeye, I. Dönem itibariyle tahsis edilen 726 milyon TL. ödeneğin, 131 milyon TL.’si harcanarak % 18 nakdi, % 23 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Toplantı dönemi itibariyle 309 projemizden; 21’i tamamlanmış, 152’si devam etmekte, 52’si ihale aşamasında olup, 84 projeye ise hazırlık çalışmaları devam ettiğinden henüz başlanılamamıştır.

69

YATIRIMLARIN SEKTÖREL DEĞERLENDİRMESİ-2015 YILI I. DÖNEM 2014 YILI SONUNA NAK. FİZ. PROJE PROJE 2015 YILI 2015 YILI SEKTÖR KADAR GERÇ. GERÇ. SAYISI TUTARI ÖDENEĞİ HARCAMASI YAPILAN (%) (%) HARCAMA

TARIM 93 411.297.573 67.964.419 52.282.789 142.024 1 6 İMALAT 3 24.907.000 6.906.000 11.826.000 47.420 1 6 ENERJİ 27 115.251.085 35.200.000 63.755.085 4.118.463 6 11 ULAŞTIRMA 27 3.588.816.757 1.783.636.783 100.950.771 40.776.438 40 45 EĞİTİM 41 408.518.180 132.944.125 77.974.308 9.170.056 12 17 SAĞLIK 13 168.812.851 30.243.111 17.364.723 1.600.822 9 14 DİĞ. KAMU HİZ. 105 874.712.681 222.039.807 402.823.628 75.405.797 19 24 TOPLAM 309 5.592.316.127 2.278.934.245 726.977.305 131.261.020 18 23

KARAYOLU YATIRIMLARI:

ORMANKÖY-AKYAZI-DOKURCUN–4.BÖLGE HUDUDU(41 KM.) Toplam uzunluğu 33 km. olan bu projenin 2003 yılından önce 30 km.si olmak üzere bugüne kadar toplam 33 km.si BSK seviyesinde ve 1A standardında trafiğe açılmış olup, kesin hesap çalışmaları tamamlanmıştır. Toplam 40 km.lik güzergâhın 22 km.lik kesiminin Bölünmüş yol yapım ihalesi 13.12.2010 tarihinde yapılmış olup, proje bedeli 29.766.715 TL.’dir. 26.08.2011 de çalışmalara başlanmış olan yolda 2012 yılında sanat yapılarında çalışılmıştır. (4 km.lik Akyazı bağlantısı projeden çıkarılmış olup, 18 km.lik kesimde çalışılmaktadır.) 8 km. BY-BSK seviyesinde bitirilmiştir. 2013 yılı sonuna kadar 23.042.802 TL. harcanarak 4 km.lik kesim BY-PMT seviyesinde tamamlanmıştır. (Yahyalı Kavş. – Küçücek Kavş.) Söz konusu işte BSK çalışmaları Adapazarı Asfalt Şantiyesi tarafından emanet olarak yapılmaktadır. (2 km.lik kesim binder seviyesinde emanet şantiye tarafından tamamlanmıştır.). 2014 yılında 9 km.lik kesim B.Y olarak tamamlanmıştır.

KARASU– KOCAALİ– 4. BÖLGE HUDUDU YOLU Toplam 23,3 km. uzunluğunda BY standartlarındaki yolun ihalesi 15.03.2011 tarihinde yapılmış olup, işin proje tutarı 53.996.343 TL.’dir. Bu projede çalışmalara 16.06.2011 tarihinde başlanılmıştır. 23,3 km. uzunluğundaki yolun 17 km.lik kesimi 2013 yılında binder seviyesinde tamamlanarak trafiğe açılmıştır. (Kuyumcu Köyü Kavş.– Demiriçme Kavş. arası kesim) 2014 yılında 2 km. BY-BSK tamamlanmıştır. Küçükboğaz ve Maden Deresi Köprülerinde çalışmalar tamamlanmış olup trafik hizmetine açılmıştır. Kalan 4,3 km. BY-BSK nın 2015 yılında tamamlanması planlanmaktadır.

70

KAYNARCA–KARASU YOLU Toplam 35 km. uzunluğunda 1A standartlarındaki yolun bölünmüş yol yapım ihalesi 30.04.2010 tarihinde yapılmış olup, işin proje tutarı 77.444.916 TL.’dir. Bu projede çalışmalar 03.08.2010 tarihinde başlatılmıştır. 2012 yılı sonuna kadar yolun 19 km.si BY BSK seviyesinde tamamlanmıştır. Duduköyü, Küçükkaynarca, Uzunalan ve Kulaklı eş düşey kavşakları binder seviyesinde tamamlanmıştır. Kulaklı Kavşağında toprak işleri, sanat yapıları ve üst yapı çalışmalarına, İnekçi Deresinde köprü yapım çalışmalarına devam edilmektedir. Kayacık Kavşağı binder seviyesinde tamamlanmıştır. 2013 yılı sonuna kadar toplam 46.141.440 TL. harcama yapılmıştır. 2014 yılında Km:12+000 – 13+200 arasında toprak işlerinde, Fuat Köprü Deresi Köprüsü ve Esmegülü Deresi Köprüsü’nde köprü yapım çalışmaları tamamlanmıştır. 2015 yılında kalan 1 km.lik kesim tamamlanarak toplam 21 km.lik kesimin trafik hizmetine açılması hedeflenmektedir.

KAYNARCA–KARASU İKMAL Toplam 16,5 km. uzunluğunda 1A standartlarındaki yolun bölünmüş yol yapım ihalesi 28.02.2013 tarihinde yapılmış olup, işin proje tutarı 77.224.533,45 TL.’dir. Bu projede işyeri teslimi 27.07.2013 tarihinde yapılmış olup, çalışmalara başlanmıştır. 2014 yılında Liman Köprülü Kavşağında (Km:34+000) köprü çalışmalarına devam edilmiştir. Km:15+000 – 15+500 arası kesimde tünel çalışmalarına başlanmış olup, sağ ve sol tüpte üst yarı kazılarına başlanılmıştır. 2015 yılında tünel yapımının tamamlanması hedeflenmektedir.

ADAPAZARI–MEKECE ( 2.KISIM )

Toplam 26 km. uzunluğunda BY standartlarındaki Mekece-Adapazarı 2. Kısım yolunun ihalesi 30.09.2004 tarihinde yapılmış olup, alınan % 235 oranındaki keşif artışıyla işin proje tutarı 241.227.142 TL.’dir. Bu projede çalışmalar 20.04.2005 tarihinde başlatılmıştır. 2013 yılı sonuna kadar 229.202.543 TL. harcanarak 26 km.lik kesim aşınma seviyesinde bölünmüş yol olarak tamamlanmıştır. 3,6 km.lik Geyve bağlantı yolu aşınma seviyesinde bitirilmiştir. Ancak Km: 2+600 deki yüksek gerilim hattının deplase edilememesinden dolayı 50 m.lik kesim yapılamamış olup, yol trafiğe kapatılmıştır. 2013 yılında işin geçici kabulü yapılmış olup, 2014 yılında kesin hesap çalışmaları tamamlanmıştır.

HENDEK 4. BÖLGE HUDUDU YOLU ve HENDEK GEÇİŞİ

Toplam 12 km. uzunluğunda BY standartlarındaki Hendek-4. Bölge Hududu yolunda 07.11.2008 ve 21.06.2010 tarihlerinde iki adet ihale yapılmış olup, iki ihalenin toplam proje tutarı 26.047.000 TL.’dir. 2011 yılı sonunda 12 km.lik kesim bölünmüş yol olarak tamamlanmıştır.

71

SAKARYA KARAYOLU YATIRIMLARI UYGULAMA VE İZLEME DURUMU 2005 YILI I. DÖNEM

2014 2015 YILI 201 5 YILI BAŞLAMA GERÇEKLEŞME SIRA PROJENİN PROJE TUTARI SONUNA ÖDENEĞİ HARCAMASI YERİ BİTİŞ AÇIKLAMA NO ADI (TL.) KADAR (Ocak- (Ocak- TARİHİ NAKDİ FİZİKİ HARCAMA Aralık) Aralık) % % Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü sorumluluğunda bulunan otoyolların ve İstanbul otoyolu bağlantı 2011- 1 Kocaeli 1.218.000 591.000 627.000 - - - yollarında yapım, 2015 Sakarya onarım ve depreme karşı güçlendirilmesi işlerinin kont. ve müş. hiz. işi Mahmutbey- Çamlıca- Gümüşova (O1- O2-O3-O4) arasında yer alan otoyollar ve İstanbul 2015- 2 bağlantı yolları Kocaeli 21.750.000 - 10.000.000 857.999 - - Devam ediyor 2016 üzerinde bulunan Sakarya köprü ve viyadüklerde yaya korkuluklarının yenilenmesi yapım işi İstanbul-Edirne- Güöüşova 01, O2 ,O3, O4 otoyollarında trafik emniyeti can ve mal güvenliğinin tam 2012- 3 olarak temin Sakarya 350.000.000 259.438.000 40.000.000 - - 5 Devam ediyor 2017 edilebilmesi için yol sathında meydana gelen münferit bozulmaların çatı akların onar yapım işi D100 Ayrımı Ormanköy- Akyazı-Dokurcun- 4. Bölge Hudut yolunun KM:101+450- 118+920 arası 1974- 4 Sakarya 175.600.000 145.203.000 699.855 699.855 100 96 Devam ediyor kesimi ile Akyazı 2018 bağlantı yolu KM:0+000-4+500 arası kes. toprak işleri, sanat yap., üstyapı ve köprü yapım işi Kaynarca-Karasu (DY Onarımı)-35 KM-1A toprak 2010- 5 işleri, sanat Sakarya 35.190.000 6.000 31.159.916 31.159.916 100 71 Devam ediyor 2018 yapıları, üstyapı ve köprü yapım işi

72

SAKARYA KARAYOLU YATIRIMLARI UYGULAMA VE İZLEME DURUMU(DEVAMI) 2005 YILI I. DÖNEM

2014 YILI 2014 YILI BAŞLAMA 2013 SONUNA SIRA PROJENİN PROJE TUTARI ÖDENEĞİ HARCAMASI YERİ BİTİŞ KADAR GERÇEKLEŞME AÇIKLAMA NO ADI (TL.) (Ocak- (Ocak- TARİHİ HARCAMA Aralık) Aralık) Adapazarı- Karasu- Akçakoca(MD) Karasu-Kocaali-4. Bölge Hudut Bölünmüş Sakarya- 1993- 6 335.131.000 240.259.000 6.380.000 6.380.000 100 95 Devam ediyor yolunda toprak Düzce 2018 işleri, sanat yapıları, üstyapı(BSK dahil) ve köprü yapım işi Mekece- Adapazarı yolu yapım ikmal işi Devam ediyor PHI yapı inş. 1996- Sakarya 581.329.000 581.229.000 100.000 1.678.668 - 53 (İkmal ihalesi 7 Şevlere ağ 2015 yapıldı) gerilmesi ve deplase çalışması işi Turistik yörelere ulaşım yolları. 2015- 8 Sakarya 27.659.000 - 1.000.000 - - - Yeni proje Geyve-Taraklı 2018 (2A-2,5 km.) Şile-Ağva- Kandıra-Kaynarca Proje (İstanbul-Şile- İstanbul 2011- Sakarya’da 9 Ağva yolu Kocaeli 1.245.500.000 16.477.000 6.200.000 - - - 2018 henüz km:61+000- Sakarya başlamadı 84+800 arası kesimi) Geyve Ayr.- 1997- 10 Sakarya 43.400.000 33.731.000 1.300.000 - - 100 Bitti Taraklı) 2018

Hendek-4. Böl. 2006- 11 Sakarya 34.874.000 10.974.000 700.000 - - 100 Bitti Hd.(kalan İşler) 2017 Sözleşme imzalandı. 23.06.2014’te Akyazı-Hendek yer teslimi yolunda Çakallık yapıldı Grubu Köprüleri 2011- (Çakallık-2, 12 Sakarya 3.000.000 858.000 4.000 - - - yapım işi 2016 Çakallık-3 (Çakallık-2, köprüleri yol Çakallık- 3) ağımızdan çıkmıştır(Diğer köprüler Tekirdağ’da) Köprü Onarımı Sanat (Sakarya- yapılarının 2015- 13 Karapürçek- Sakarya 120.000 - 120.000 - - - değil, tesisler 2015 Akyazı İl Yol. bakıma Uludere Köprüsü) sorulacak. Tarihi köprülerin onarımı Restorasyon Sangarios 2015- projesine 14 Sakarya 100.000 - 10.000 - - - (Justinianus, 2018 devam Beşköprü) edilmektedir. köprüsü

TOPLAM 2.854.871.000 1.288.766.000 98.300.771 40.776.438 64 69

73

KUZEY MARMARA OTOYOL PROJESİ Güzergah olarak Tekirdağ Kınalı ayrımından başlayarak Yavuz Sultan Selim köprüsü- Kocaeli ve Sakarya il sınırları içerisinden geçmektedir. Adapazarı ilçemizin Camili mahallesinin 1,5 km. Güneyinden geçen otoyol projesinde Camili mahallesine büyük bir kavşak yapılması planlanmıştır. Bu kavşaktan Camili’ye, Şehir Merkezine ve Kaynarca ilçemize bağlantı sağlanacaktır. Otoyol, Kömürlü köyü civarında Sakarya-Karasu yolunda kesişmektedir. Burada da Dörtyol kavşağı devamında D-100 üzerindeki Akyazı kavşağını kesmektedir. Hendek-Akyazı ilçelerimiz arasındaki TEM otoyoluna bağlanacaktır. Projenin toplam uzunluğu 260 km.dir. Bağlantı yolları ile 415 km.dir. Projenin 54 km.lik otoyol kısmı ile 17 km.lik bağlantı yolları Sakarya ili sınırlarından geçmektedir. Otoyolun genişliği 2x4 şeklinde olmaktadır. Bu proje tamamlandığında Sakarya-İstanbul arasındaki mesafe 15 km. kısalacaktır. Sakarya ili ile ilgili kısmın Planlama ve Hazine Müsteşarlığı ile ilgili yazışmaları tamamlanarak ihale aşamasına gelmiş olup, 2015 yılı başlarında ihaleye çıkılacaktır.

D.020 devlet yolu olarak Kuzey Marmara Otoyolunun haricinde ayrı bir yol yapılmaktadır. Bu yol da Yavuz Sultan Selim köprüsünün Anadolu tarafındaki ayağından başlayarak, Şile-Ağva-Kandıra-Kaynarca-Karasu ve Zonguldak’a kadar devam etmektedir. Kaynarca-Karasu arasındaki yol çalışmaları ise halen sürdürülmektedir. Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı ve Sakarya Milletvekillerinin talebi üzerine Söğütlü-Camili arasındaki 15 km.lik yeni yol talebi Karayolları I. Bölge Müdürlüğünce değerlendirilmiş olup, yolun yapımı ile ilgili Genel Müdürlüğe olumlu görüş bildirilmiştir.

DEMİRYOLU YATIRIMLARI:

YÜKSEK HIZLI TREN PROJESİ Ülkemizin en büyük Yüksek Hızlı Tren hattı olan Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Hattı’nın Sakarya, 104 km.lik Vezirhan(Bilecik)-Köseköy(Kocaeli) hattı üzerinde yer almaktadır. Bu projede en son ihale edilen işler kapsamında; Yanık köyü- Sapanca arasındaki 8,5 km.lik bölümde ve Alifuatpaşa-Mekece arasındaki 27 km.lik bölgede yapım çalışmaları tamamlanmıştır. 25 Temmuz 2014 tarihinde açılışı yapılan yüksek hızlı tren tarifeli seferleri devam etmektedir.

ADAPAZARI-KARASU DEMİRYOLU İNŞAATI Adapazarı’ndan Karasu Limanı ve Sanayi Tesislerine demiryolu bağlantısının sağlanması için proje yapılmış ve yapım ihalesine çıkılmıştır.(Üstyapı için başka bir ihale yapılması öngörülmüştür.)

Hat uzunluğu : 62 km. İhale kapsamı : Demiryolu altyapı işinden ibarettir. İhale bedeli : 641.902.000 TL.’dir. Sözleşme tarihi : 05.04.2011 İşin süresi : 750 gündür.

74

İşin arazide fiilen başlatılmasından sonra, Sakarya nehrini takip eden güzergâhın zayıf zemin ihtiva eden kesimlerinde, ihalede öngörülen zemin iyileştirme metotlarıyla sıhhatli netice alınamayacağı yönünde bulgular oluşunca durum 4 farklı üniversiteye inceletilmiş ve alınan bilimsel raporlar doğrultusunda projenin zemin ıslahı gerektiren kısımları için proje revizyonu yapılma kararı alınmıştır. Halihazırda demiryolu altyapısının güçlendirilmesi ve gerekli kesimlerde güzergahın değiştirilmesi dahil olmak üzere projenin sağlam ve ekonomik olarak devam edebilmesi için lüzumlu olan teknik revizyonlar üzerinde çalışılmaktadır. Bunun yanında altyapının tamamlanması ve üstyapı işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik teknik çalışmanın tamamlanmasının ardından projenin 2 yıl içinde hizmete alınması hedeflenmektedir. Projeye günümüze kadar 2014 yılı fiyatlarıyla 326.676.093,14 TL. harcama yapılmıştır. Ayrıca, 60.000.000 TL. kamulaştırma için harcama yapılmıştır. Kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir. Zemin etüt çalışması ve güzergâh değişiklikleri tamamlandıktan sonra ortaya çıkacak yeni keşif bedeli ve üst yapı keşfi bedeliyle birlikte yeniden ihaleye çıkılacaktır.

LİMAN ve SAHİL TAHKİMATI YATIRIMLARI:

KARASU LİMANI İNŞAATI Karadeniz Aksı ile Avrupa Asya Koridor Eksen’inin çakıştığı bir noktada bulunan Karasu Limanı’nın inşaatına 1994 yılında balıkçı barınağı olarak başlanılmıştır. Yüksek Planlama Kurulunun 30 Ekim 1997 tarihli kararı ile proje Ulaştırma Limanı’na dönüştürülmüştür. Ulaştırma Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nce şimdiye kadar, 1600 m. uzunluğunda ana dalgakıran, 125 m. uzunluğunda tali dalgakıran, (665x125) m uzunluğunda geri saha (koruma alanı 579 000 m2) 2008 yılında tamamlanmıştır. Ulaştırma Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Karasu Limanı’nın karayolu ve demiryolu bağlantıları ile verimli çalışan bir liman haline getirilmesi için eksik altyapı ve üstyapı donanımlarının tamamlanması işlerini 3996 sayılı “Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun” hükümleri doğrultusunda ihale etmiştir. Yap-İşlet-Devret sürecinde teknik ve mali değerlendirmeler sonucu yatırımı gerçekleştirebileceği belirlenen ve diğer isteklilerden daha avantajlı teklif veren yatırımcı kuruluş IC İÇTAŞ İnş. San. ve Tic. A.Ş. uygun görülmüştür.

Yatırım Tutarı : 73.114.193 USD İhale Tarihi : 25/05/2011 Sözleşme Tarihi : 07/12/2011 tarih ve 31542 sayı İş Bitirme Tarihi : 1 yıl 6 ay yatırım 17 yıl 8 ay işletme süresi

1.500.000 ton/yıl genel kargo ve 50.000 ton TEU konteyner yük kapasitesine sahip, aynı zamanda Ro-Ro gemilere de hizmet verecek şekilde işletimine imkan vermek üzere tamamlayıcı altyapı eksiklikleri, ihtiyaç duyulan düzenlemeler ile gerekli olan üstyapı tesislerin tatbikat projelerinin hazırlanması, inşaatı, gerekli ekipmanların temin ve tesisin bakım ve onarımın projelendirilmesi, yapılması, işletilmesi görev konusu teşkil etmektedir.

75

Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün Sakarya Valiliği Defterdarlığına göndermiş olduğu 25 Nisan 2014 tarih ve 12686 sayılı yazısında yer teslimatının yapılabilmesi için, ilgili firma IC İÇTAŞ İnş. San. ve Tic. A.Ş.ile kullanım sözleşmesinin yapılması istenilmiştir. Sakarya Valiliği Defterdarlığı’nın Karasu Kaymakamlığına yazmış olduğu 14.7.2014 tarih ve 4766 sayılı yazısıyla adı geçen firmaya tebligat yapılması istenilmiştir. Maliye Bakanlığınca ve Bölge Müdürlüğünüzce 24.09.2014 tarihinde yer teslimi işlemleri yapılmış olup, yüklenici firma tarafından işe ait uygulama projeleri hazırlanmaktadır. Adapazarı-Karasu arasında yapılacak 62 km. Demiryolu hattı ile ulusal Demiryolu şebekesine bağlanması planlanan Karasu Limanı, birkaç yıl sonra faaliyetine son verilmesi planlanan Haydarpaşa limanına alternatif limanlardan biri olacaktır. Böylece Karadeniz ülkeleri ile yapılacak olan ticarette Karasu limanı ön plana çıkacaktır. İlimiz ve çevre illerin ihracat potansiyelini oldukça yukarılara çıkaracağı düşünülen Limanın büyük bir lojistik üs olması İlin geleceği açısından oldukça yararlı olacaktır. Liman inşaatı ile birlikte tersanelerin yapımı da söz konusudur. Bu amaçla 8 parselasyon yapılmıştır. Böylece, İlçenin Limanla birlikte bir tersaneler bölgesi olması da planlanmaktadır.

KARASU SAHİL TAHKİMATI YAPILMASI Toplam 18 adet kıyıya paralel ayrık dalgakıran yapılması planlanan sahil şeridinde; I., II., III. ve IV. Kısım Sahil Tahkimatları tamamlanmıştır. 2013 yılında Karasu Sahil Tahkimatı V. Kısım inşaatı kapsamında proje tutarı 6.000.000 TL’dir. 11.10.2013 tarihinde yer teslimi yapılarak işe başlanılmış olup, inşaat çalışmaları devam etmektedir. 2014 yılında 2.239.876,36 TL harcama yapılmış ve 12 adedinin yapımı tamamlanmıştır. Ancak Kamu İhale Kurumuna yapılan ihale sonucuna itiraz nedeniyle açılan davanın sonuçlanması beklenmektedir. Bu nedenle 12.07.2014 tarihinden itibaren inşaat çalışmalarına ara verilmiştir.

KARASU BALIKÇI BARINAĞI Sakarya Nehrinin denize çıkış ağzında yapılması talep edilen Balıkçı barınağı olarak da kullanılmak üzere yapılacak Mendirekle ilgili DSİ Genel Müdürlüğü İle Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü arasında koordineli çalışma devam etmektedir.

BALLIKAYA PROJESİ: Akyazı ilçesinde yapılacak olan Ballıkaya Barajı ile şehre yılda 120 milyon m3 içme ve kullanma suyu temin edilecek olup, Adapazarı, Erenler, Serdivan, Yazlık, Sinanoğlu, Güneşler, Kazımpaşa, Hanlı, Nehirkent, Bekirpaşa, Çaybaşı-Yeniköy, Akyazı-Karapürçek, Gücücek, Sapanca, Arifiye, Kırkpınar, Kurtköy, Hendek, Yeşilyurt, Ferizli, Söğütlü, Gölkent, ve Limandere yerleşim yerlerinin içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılanacaktır. İşe 22.02.2013 tarihinde başlanmış olup, iş bitim tarihi 04.07.2017’dır. 15.03.2013 tarihinde temeli atılmıştır. Sakarya'nın 100 yıllık geleceğini yakından ilgilendiren önemli bir çalışmadır. Baraj aynı zamanda Sakarya'nın tek ve vazgeçilmez içme suyu kaynağı olan Sapanca Gölü'nü korumak ve yaşatmak için de alternatif su kaynağıdır.

76

GERÇEKLEŞME PROJE 2015 YILI 2015 YILI PROJENİN BAŞLAMA BİTİŞ TUTARI ÖDENEĞİ HARCAMASI ADI TARİHİ Nakdi Fiziki (TL.) (TL.) (TL.) % %

BALLIKAYA 2015- - - 19 BARAJI 56.721.920 9.750.000 BALLIKAYA BARAJI FİYAT 2015- - - 13.578.080 1.000.000 FARKI BALLIKAYA BARAJI 2015- - KAMULAŞTIRMA 168.600.000 21.000.000 BEDELİ -

MAHALLİ İDARELER

1) BELEDİYELER:

Sakarya Büyükşehir Belediyesinin 2015 yılı mali bütçesi; 350.000.000 TL. gider, 340.000.000 TL. gelir ve finansman tahmini 10.000.000 TL. olmak üzere 350.000.000 TL. denk olarak hazırlanmıştır.

Büyükşehir Belediyesinin 2015 yılı yatırım programında 21 proje mevcuttur. Projelerin toplam tutarı 26.693.961 TL. ve ödeneği 107.547.000 TL.’dir. I. Dönem sonu itibariyle 9.335.749 TL. harcanarak % 64 nakdi gerçekleşme sağlanmıştır.

İller Bankası Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünün 2015 yılında Büyükşehir ve İlçe Belediyelerine tutarı 316.736.285 TL. olan altyapı ve üstyapı işleri için kredi tahsis etmektedir.

77

SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1- Depreme dayanıklı olmayan 60 okul binasından 21 binanın yıkılıp yeniden yapılması, 39’unun da güçlendirilmesi gerekmektedir. İlimizin depremsellik bakımından taşıdığı risk dikkate alınarak bu okulların güvenli hale getirilmesi için Milli Eğitim Bakanlığından 135.899.092.82 TL. ödenek tahsisi istenilmiştir.

2-Sakarya, onbin kişiye düşen yatak sayısı (18.52) bakımından Türkiye ortalamasının (26.5) altında olması sağlık hizmetlerinde ciddi bir zaafiyet oluşturmaktadır. Hastaların bir bölümü çevre illere sevk edilmektedir. İlimizin Türkiye ortalamasına erişebilmesi için 1300 yatağa sahip yeni bir hastanesinin olması gerekmektedir. Bu nedenle bu ihtiyacı karşılayacak bir Devlet veya Şehir Hastanesi yapılması acil ihtiyaçtır.

3- İlimiz genelinde sulanan tarım arazisi yetersizdir. Sulanabilme kabiliyetine haiz 93.000 hektarlık alanın yaklaşık 20 bin hektarlık (toplam alanın % 8’i) bölümünde sulama ünitelerinden fiilen yararlanılarak sulu tarım yapılmaktadır. Adapazarı ovasının yeterli düzeyde sulanabilmesi için DSİ’nin ilimizdeki sulama projelerinin yapımına ağırlık vermesi gerekmektedir.

4- Arazi Toplulaştırma çalışmaları; İlimizde toplam tarım arazisi 225.600 hektardır. Toplam parsel sayısı ise 440.184’dür. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı 47.421 çiftci bulunmaktadır. İşletme başı ortalama parsel sayısı 9, işletme başı ortalama arazi büyüklüğü ise 47 Dekardır. İşletmelerin büyüklüğüne göre dağılımı ise 20 dekar altı işletme %28, 20-50 dekar arası işletme %49, 50-100 dekar arası işletme %21, 100 dekar ve üzeri işletme %2 dir. Araziler küçük ve çok parçalı olduğundan çiftçimiz daha fazla gelir elde edebilecek ürünlere yönlendirilmektedir. Arazilerin rantabl kullanımı için arazi toplulaştırılması yapılması ve modern sulama sistemleri ile entegrasyonu önem arz etmektedir. Yaklaşık 50.000 hektar alana sahip Akova olarak bilinen Sakarya ırmağı havzasının toplulaştırılması amacıyla fizibilite çalışmaları tamamlanmıştır. Projenin yatırım programına alınması beklenmektedir.

5- Devlet Üniversitesi; Üniversite eğitimi için öğrencilerin tercih ettiği Sakarya'da ikinci bir devlet üniversitesinin açılması kamuoyunda büyük bir beklentidir.

6- Adapazarı-Karasu Demiryolu Projesi sorunlarının bir an önce giderilip, Projenin hayata geçirilmesi beklenmektedir.

7- Karasu Limanı Projesinin ihalesi ve müteahhit firmaya yer teslimi yapılmıştır. Yapımının bir an önce bitirilebilmesi için müteahhit firma nezdinde yapılacak girişimler yararlı olacaktır.

78