Alle Gode Ting Er Fem: Vik, Vangsnes, Arnafjorden, Feios, Fresvik 2 VINTERAVIS 2020 Vik Kommune – Midtpunktet I Nye Vestland Fylke Ja, Det Er Slik Det Er Vorte

Home , Fresvik, Hans Dahl, Nyttingnes, Peter Andreas Blix, Sognekraft, Vik

VIK KOMMUNE 2020

– Alle gode ting er fem: Vik, Vangsnes, Arnafjorden, Feios, Fresvik 2 VINTERAVIS 2020 Vik Kommune – midtpunktet i nye Vestland fylke Ja, det er slik det er vorte. Vik kor mykje flotte arbeidsfolk og eventuelt tek steget vidare. er, etter fylkessamanslåinga, innbyggjarar vi har i vår kom- Det som vi manglar i Vik, og den kommunen som ligg midt i mune. Teknisk etat i kommu- som vi må gjera noko med er nye Vestland fylke. nen stod på dag og natt for tilbodet til ungdom som ikkje Det er ikkje alle som var eini- å sikra vatn og infrastruktur. er med i idretten som eg har ge i denne fylkesreguleringa, Sognekraft jobba i tøft terreng nemnt ovanfor. Her bør vi klara men når den fyrst er kommen og ikkje utan fare for seg sjølve å få til eit etterlengta anlegg så må vi godta det og freista for at vi andre skulle ha straum. for motorsport, samt at vi klarar å komma best mogeleg ut av Tusen takk til alle dykk, de gjer å få på plass eit skytebanean- den nye situasjonen. Det er ein framifrå jobb. legg. Det ligg på blokka for ein gong for alle prova at Vik Idrettsbygda Vik har mykje å viktige prosjekt. er midtpunktet i nye Vestland. vera krye av. I skrivande stund Idretten er, saman med sku- Det er og slik at Bergen vert har Vik fått ein norgesmeistar i len den beste måten å inte- nye fylkeshovudstaden, natur- sjukamp. Gratulerer til Henrik grera våre nye landsmenn på. leg nok. Sogn, med alle sine Holmberg for ein flott presta- I Vik har vi vore gode på dette kvalitetar innan næringsliv, sjon. Vi veit du legg ned uhyre og eg vil skryta av alle som er reiseliv/turisme, offentlege ar- mange treningstimar for å med å få dette til å fungera. beidsplassar, idrett og friluftsliv kunna oppnå slike resultat, det Alt i frå born og ungdom som og mykje meir, vil etter denne står det respekt av. tek flyktningane inn i varmen samanslåinga kunne krevja Me skal arrangera norges- og vert venner med dei, til kommunikasjonar innad i det meisterskap i skiskyting i slut- dei vaksne som ser verdien i å nye fylket som gagnar alle. ten av mars. Dette er eit stort både hjelpa og at dei faktisk er Her snakkar vi då sjølvsagt om arrangement som me vonar ein ressurs for bygdi. Vik treng beinvegen frå Bergen til Sogn skal verta ein suksess. Mange folk og flyktningane treng ein som går gjennom Vikafjel- dugnadstimar må til for at eit trygg stad å bu. let. Dette er noko som vi må slikt prosjekt skal lukkast. Her i Alle bygdene i Vik har ledi- jobba inn att i kommande NTP, Vik er vi gode på dugnad, og ge tomter som vi vonar vert saman med strekninga Hella – nok ein gong stiller folk opp omsett til folk som vil flytta til Leikanger. Her er det snakk om og vil ta i eit tak. Så får vi vona oss. Som ordførar har eg vore å nytta tida godt, høyringane at vinteren kjem og at det vert i kontakt med ungdom som skal vera klare til våren. forhold som gjer til at dette har vore «ute» nokre år og som Vi har og lagt bak oss ei vert ein suksess. Her må vi fylle seier dei gjerne vil flytta heim nyårshelg med mykje ver og stadion og lage ei skikkeleg att viss ting ligg til rette for det. mange sjukeheimsplassar og vind. Dette resulterte nok ein råme rundt arrangementet. Hus, arbeid og barnehage- for lite eldrebustader. Dette vil gong i stengde bygder som Fotballgruppa er den desi- plassar er det viktigaste vi som bli retta på med realisering av Fresvik og Arnafjorden. Vest- dert største gruppa i idretts- kommune kan tilretteleggja for. nytt helse og omsorgsbygg, landsforsking har lagt fram ein laget. Kunstgrasbana har Her må vi strekkja oss langt for til det beste for både eldre, ny rapport som seier at det skal synt seg å vera ei svært god å ha dei rette lokkemidlane slik tilsette og driftsøkonomi. bli våtare og villare i åra fram- investering for idretten. Her er at vi får tilflytting i større grad Vidare så ser det ut til at vi etter, og dei meiner at det vil ungar og vaksne frå tidleg om enn utflytting. skal klara å få kommuneøko- vera samfunnsøkonomisk betre morgonen til seine kvelden. Al- Når det gjeld kommunale nomien i balanse slik at vi får å ta tak i rasutsette vegar no, i dersfastlagde lag i Vik hevdar stillingar så er det spesielt ein inntekter som står i stil med staden for å venta til veret gjer seg svært godt, både på gute sektor i kommunen som verke- utgifter. Men dette krev harde sitt til at det må takast. Dette og jentesida. A-laget rykte opp leg treng rekruttering, og dette prioriteringar som er meir enn er eg sjølvsagt heilt einig i, og til den ligaen dei høyrer heime, er pleie og omsorg. Klarar vi «ostehøvelprinsippet». Det er difor så må vi pressa på for at kretsligaen. Det som no er å rekruttera til dette yrket så lett å auka i budsjetta, det er rassikringsmidlar vert tildelte viktig er å ta vare på dei spela- slepp vi dyre vikarutgifter tufta verre når ein skal ta det ned. oss og desse utsette vegane. rane som kjem nedanifrå og gi på vikarbyrå. Dette er ikkje Men eg er viss på at viss vi Desse hendingane viser og dei ein god oppleving før dei noko vi vil, men slik som stoda dreg lasset i lag, så får vi det er i dag vert vi tvinga til å job- til. ba på den måten. Det er store Framsidefoto: planar for rehabilitering og Vik: Turid Haga Vange – Arnafjorden: Liv Engan – Vangsnes: nybygg i denne sektoren, noko Karen Weichert – Feios: Liv Engan – Fresvik: Liv Engan som er tvingande naudsynt Redaktør Vinteravisa 2020: Arne Inge Sæbø når vi ser på korleis bygnings- Roy Egil Stadheim Utgjevar: Vik kommune massen er i dag. Vi har og for -ordførar- Ansvarleg redaktør: Øistein Søvik VINTERAVIS 2020 3 Vik kommune – «entreprenørskapens vogge» Som ny til kommunen har eg same fjella. Dette gjev kommu- skjer mykje rundt oss. Dette på kort tid sett det fantastiske nen mogelegheiter til å tilby har blant anna bakgrunn i at mangfaldet som ligg på denne betre kommunale tenester i det finst mange engasjerte vesle staden. Eg kan sitje på det daglege enn alternativa eldsjeler i vårt lokalsamfunn. kontoret og kvar dag sjå ut på hadde vore, samstundes som Dei som står på dag og natt, dei imponerande fjella rundt vi kan setje av til vårt kraftfond og ikkje minst dei som trufast Vikøyri, med stort ruvande som vert nytta gjennom året stiller opp i ver og vind for fossefall og eit vakkert kultur- til å stimulere med tilskot til å sjå til at borna har positive landskap. Og ikkje minst den både ordinær næringsliv og aktiviteter å gå til. Vi må ikkje mektige Sognefjorden som ikkje minst også den store gløyme i kvardagen å stoppe tek seg ein tur inn i dalen for skog – og landbruksnæringa i opp og anerkjenne det utrule- gjere det heilt komplett. Det er kommunen. Når for eksempel ge arbeidet dei gjer for at det ikkje rart at reiselivsnæringa er i Tine «flaggar ut» produksjonen skal vere aktivitet og begeist- frammarsj i Sogn og ikkje berre av Jarlsberg ost, slik at dei ring for både små og store. når det gjeld sumarturistane. Vi mjølkeproduserande bøndene NM i skiskyting i mars er eit kjem i 2020 til å sjå fleire store får ein mindre marknad for sine eksempel. Det vil vere noko av cruisefarty som kjem til å verte varer, osv., så kan kommunen det største som er arrangert i liggjande i vår kommune og nytte tilskotsmidlar til blant denne kommunen, og det er kome i land for å oppleve noko anna kjøp av mjølkekvoter, osv. ikkje få dugnadstimer som vert som dei ikkje er vande til i sine til å bidra til å gjere dei samla lagt ned både før, under og et- eigne land og sin vanlege kvar- utfordringane noko meir over- ter eit slikt arrangement. Det er dag. Dette gjev kommunen kommelege. Vi som kommune utruleg at ein så liten stad som høve til å vise oss fram på den ynskjer å spele på lag med våre Vik klarer å få dette til. Ein slik beste måten, og det krev at vi lokale verksemder, også øko- vilje til å få til noko – det må vi Øistein Søvik også har noko ekstra å tilby når nomisk, så langt midlane rekk. berre gi næring i framtida. -rådmann- folk kjem på besøk. Vår framtid er avhengig av eit Næringslivet i Vik kommune livskraftig næringsliv. er svært offensive og framover- Eg fekk nyleg vere med på lent, og kreative menneske i mi fyrste budsjettprosess i bygdene våre ser høve til å kommunen, og det er klart skape verksemder som etter at det er krevjande tider for kvart vert kjend også langt mange kommunar, inkludert utanfor kommunegrensene. vår. Det er eit krav at kom- Det er eit mykje større mang- munane skal gå i økonomisk fald av verksemder i denne balanse kvart år og at vi kan vesle kommunen enn det eg synleggjere at dei neste 4 åra hadde trudd på førehand. En- har forsvarlege budsjettrammer treprenørskap er eit satsings- for den planlagde drifta. Dette Det nye kommunestyret område i skulen i Vik og det er gjer sjølvsagt at, på same må- Arbeidarpartiet: 3. Ronny Holen heilt bevisst med tanke på at ten som næringslivet må kvar 1. Roy Egil Stadheim 4. Tommy Halset det er arbeidsplasser i framtida einaste dag for å overleve, vi 2. Aud Marit Berge Feidje 5. Rune Lunde som gjev grunnlag for vekst må kontinuerleg omstille oss 3. Jarle Christensen 6. Annette Refsdal og utvikling i eitkvart samfunn. og finne dei gode løysingane. 4. Stig Nesbø 7. Målfrid Kristin Heggenes Dette er vitskapleg bevist gjen- Løysingar som både dekkjar 5. Jens Andreas Melheim Sosialistisk Venstreparti: nom internasjonale studiar av dei behova som våre innbyg- 6. Robert Werner Madsgård 1. Bjørg Eldri Fritsvold befolkningstrendar. gjarar har til si kommune og 7. Reidunn Bolstad Det er sikkert mange i som er tilpassa dei økonomiske 8. Heidi Irene Rennestraum Valresultat kommunen som stundom på råmene som verte løyvd til AP: 45.7 % 658 stemmer vinterstid er forarga over geo- oss frå staten. Dette utfordrar Høgre: SP: 41.6% 600 stemmer grafien vår med dei høge fjella, sjølvsagt oss i kommunen kvar 1. Marta Sofie Vange H: 8.2 % 118 stemmer nedbør og alt det førar med einaste dag, for vi lever i ei tid SV: 4.5 % 65 stemmer seg av stengde veger, ras, etc. der det forventast og krevst Senterpartiet: Men vi må hugse på at kom- mykje. Vi skal prøve å innfri så 1. Eivind Helleland I kommunestyret: munen er samstundes velsigna godt vi kan. 2. Siri Wølneberg Bøthun AP 8 repr., SP 7, H 1 og SV 1 med kraftinntekter på mellom Innhaldet i Vinteravisa denne 30-40 millionar kroner frå desse gongen er eit bevis på at det 4 VINTERAVIS 2020 Bustadfelt Utskrift fra Norkart AS kartklient TenålDato: 30.01.2020 og BadnadalenMålestokk: 1:2000 Koordinatsystem: UTM 32N

TENÅL NORD Byggjesteg 2 blir realisert når Tenål sør er 12 nye utbygd. bustadtomter

3 tomter er selde Tomt for rekkehus/kjedehus 1 ny bustadtomt

2 nye bustadtomter

© 2020 Norkart AS/Geovekst og kommunene/NASA, Meti © Mapbox © OpenStreetMap Badnadalen som deponi for massane frå vinter/vår. økonomisk, og ikkje minst at – flaum-/rassikring utgravinga. Dette var både ein slapp stengja gangveg/ Det er no godt og vel eitt år praktisk og sparde prosjektet Bustadfeltet på Tenål Seljadalsvegen for ein lengre sidan arbeidet starta. Det vart for mykje pengar til transport. Det har vore ein føresetnad for periode. Privathusa i området sprengt og grave ut totalt ca. Dessutan var det sjølvsagt vidare utbygging på Tenål, at er no knytta til det nye anleg- 32.000 m³ masse i ei stor grop svært gunstig å sleppa all flaum-/rassikringsprosjektet på get for vatn og avløp. Totalt er på begge sider av Stadheimel- transporten på vegane i byg- Tenål vart gjennomført. I mel- dette ca. 40 hus, i tillegg nokre va i området mellom Tenål og da. På arealet er tidlegare all lomtida er det store arbeidet frå Seim. Ein fordel for bebua- Stadheim. Dette arbeidet er matjord lagt til side. No vert med nytt system for vatn, avløp rane er bl.a. at ein for framtida ferdig. I tillegg er det montert den store haugen med laus- og overvatn gjennomført. Ein slepp tømming av septiktanka- fangnett i elva på nedsida av masse jamna ut over arealet og visste frå før, og under arbeidet ne inne i hagane. gropa. Fangnettet skal stansa matjorda skal leggast på att, vart det heilt klart, at det gamle I tillegg er det lagt nytt nett lausmasse og anna som kan for framtidig jordbruksareal. nettet var i svært dårleg stand. for elektrisk forsyning og fiber. komma nedover elva, ved Sluttilstellinga vert til våren. Ein del stader nær samanbrot. Det er montert gatelys med eit sørpeskred. Massane skal Det står att noko arbeid Dette gjaldt spesielt anlegget LED-armatur i heile området. då stoppa i den store gropa. nedover i den øvste delen av som låg ved Seljadalsvegen. Betre lys betrar trafikktrygg- Det var krav frå NVE at denne Stadheimselva, frå rassikrings- Alt er no nytt, og avløp er leiken. Det vert også utført skulle romma minimum 30.000 gropa. Den gamle plastringa kopla til den store, nye septik- andre trafikktryggleikstiltak: m³. Volumet er målt opp til langs elva skal reparerast, tanken ved Vange bru. Ein stor Det vil verta laga fartshumpar like over dette. Sidekantane i ved at stein som er rive laus i del av kostnadane i prosjektet i den nye vegen frå Seljadals- gropa er plastra med stor stein flaumar, skal erstattast. Det skal er knytta til denne oppgrade- vegen (fylkesvegen) til Tenål frå utgraving og sprenging. også lagast buner på kvar side ringa av VA- og overvassnet- (Stadheimsvegen). Dette for Ved sida av den store gropa i elveløpet, av stor stein. Desse tet, som likevel måtte komma å hindra stor fart på denne ligg bakkane til Olav G. Stad- skal senke farten på elvevatnet, dei næraste åra. Grunneigar rette strekninga, spesielt opp heim (inklusiv den tidlegare og såleis hindra vidare graving Helgesen langs Seljadalsvegen mot krysset ved Tenålstunet. deponiplassen for grøntavfall). i elvebotnen. Dessutan gjera var svært velvillig ved at vi Krysset mellom Tenålsvegen Stadheim var velvillig til at me tilhøva betre for fisken i elva. fekk legga leidningstraseen på «Seljestokkane) og Selja- kunne bruka heile dette arealet Prosjektet vert avslutta no i hans eigedom. Det var gunstig dalsvegen får ny utforming. VINTERAVIS 2020 5

Kvar er det hjartestartarar i Vik? • Blixhalli, Vinterhagen • Spar-butikken • Tine Vik Meieri Vatn og • Vik Bygde- og Sjukeheim • Vik Legekontor • Vik fengsel • Vik Bil • Vik Meieri avløpsarbeid • Sognekraft • Vik Ørsta Fresvik Kyrkje • Vik Skisenter Overflatevatnet frå området sør for Fresvik kyrkje har • Statkraft fram til i dag blitt førd på fjorden via gamle betongrøyr • Vik camping under kyrkjegarden. Ved store nedbørsmengder var • Tistel camping • Djuvik camping kapasiteten på desse røyra marginal, og kontroll av røyra • Sognefjord Gjestehus viste at tilstanden ikkje var særleg god. I lys av konse- • Feios skule kvensane av eit røyrbrot eller flaum på denne plassen, • Fresvik (bygde og sjukeheim) blei det vedteke at nytt system for overflatevatn skulle • Klubbhuset Fresvik leggjast for å sikre området rundt kyrkja best mogeleg. • Fresvik produkt • Fellesfjøsen Frettheim Traseen blei av den grunn flytta bort frå kyrkjegarden, og • Ambulansane og Vik Røde Kors hjelpekorps ein valde å legge nye røyr i fylkesvegen ned til sjøen. Det er i tillegg til nytt system for overflatevatn, lagt nytt VA-anlegg i vegen ned til kaien, det er etablert nytt Tenålsvegen vert stengd for godt samarbeid med firmaet, avløp til sjø, og trekkerøyr for elektrisitet og fiber er lagt gjennomkøyring med bom. og spesielt personane som har i vegen. Ein del av dette er gjort i samarbeid med veg- Den vesle biltrafikken som vore engasjert med arbeidet i vesenet, men hovuddelen av anlegget er i Vik kommune vert att, vert leia vinkelrett på Vik. sin regi. Vidare er det gjort fleire utbetringar inn mot fylkesvegen. Gang og sykkel- dei private abonnentane i tilstøytande område, slik at trafikk vert skilt frå køyreve- Einebustadtomter for sal mange av husstandane nå er kopla til nytt og moderne gen ned mot krysset. Det er No, når både rassikring i Bad- anlegg. intensivbelysning der GS-ve- nadalen og ny infrastruktur er gen kryssar fylkesvegen, og me på plass, er Vik kommune klare Pumpestasjon Vik – Vikøyri har kjøpt grunn til å forlenga til å selja 15 nye einebustad- Då bygginga av Goteviktunnellen vart vedteken, blei den eksisterande GS-vegen tomter. Dersom du er interes- det raskt klart at dette også ville få konsekvensar for Vik som går langs fylkesvegen litt sert i tomt på Tenål kan du sjå kommune sine planar innan VA i området. Dette gjorde oppover. Vi meiner dette skal på heimesida til Vik kommune at vi sette fortgang i ein del av planane på sjøsida, og gje ei vesentleg forbetring av eller ta kontakt med Espen eit av hovudprosjekta har vore bygging av ny pumpesta- eit farleg kryss. 60-sona på Skjerven Holen eller Turid K. sjon. fylkesvegen vert forlenga noko Brekke ved Plan og Forvalt- Det gamle VA-anlegget i framkant av naustrekka i Vik mot sør. ning. var absolutt klart for sannering, og på grunn av mykje Det er laga ein del nye vegar lekkasjar og gamle røyr, mange gamle uavklarde løy- i det nye bustadfeltet. Desse er Tomtepris singar til private einingar har dette blitt eit omfattande ikkje ferdige i høve til overflata. I kommunestyret 14.09.2017 arbeid som no nærmar seg slutten. Entreprenør var i ferd med å (Saksnr 051/17) vart det ved- Den nye pumpestasjonen er i dag oppe og går, og grusa, med tanke på asfalte- teke at salspris for bustadtom- den sørger for at det avløpsvatnet som etter gjeldande ring i månadsskiftet november/ tene blir sett til kr 700.000. løyver skal ut på djupt vatn, hamnar der det skal. Vi er desember. Så kom ein periode Prisen skal indeksregulerast klar over at nokon har reagert på at eit av dei nye røyra med kulde som stoppa arbei- kvart år med verknad frå som er lagt ut gjennom kanalen ikkje går veldig langt ut. det. Resten av dette arbeidet 1.1.2018. Tomtekjøparar under Det er då viktig for oss å presisere at etter dei utbe- er derfor utsett. Asfaltverket 35 år får ein ungdomsrabatt på tringane som er gjort, er det berre overflatevatn som opnar opp att i månadsskiftet kr 100 000. Prisen inkluderer kjem via dette røyret. Avløp og gråvatn blir handtert via mars/april, og prosjektet står tomt med vassleidning, kloakk- pumpestasjonen, og går som sagt langt ut på djupt vatn då først i køen med tanke på leidning, straum, trekkjerøyr – slik utslippsløyve kommunen har fått krav om. leveranse. Til våren vert det for fiber og veg fram til tom- Med ein ny og moderne pumpestasjon og nytt VA-an- også ein del tilstelling rundt tegrensa. Dokumentavgift (2,5 legg på sjøsida i Vik, er vi godt budd på vidare utbetring vegar, oppsetjing av gjerde, % av kjøpesum), oppmålings- og sanering av VA-anlegget i Vik sentrum. Dette er eit og noko arbeid med tilstelling gebyr, tinglysingsgebyr samt svært viktig grunnlag for å halde fram arbeidet med å i hagar der det har vore arbeid tilkopling til vatn og kloakk sikre god vassforsyning med god kvalitet til abonnenta- med tilkopling av vatn og kjem i tillegg til tomteprisen. ne i Vik. avløp. Entreprenør for heile prosjektet har vore Mesta AS. Vik Nils Gunnar Finne Ole Petter Ramberg kommune har hatt eit svært og Turid Kristine Brekke 6 VINTERAVIS 2020 Korleis kan dei regulerte vassdraga i Vik nå miljømåla sine innan fristen? Etter at Regional plan for vass- kompensasjon for redusert are- forvaltning i Sogn og Fjordane al til gjødsling og dyrking. blei godkjent i 2016 har det i For å nå miljømåla må Vassområdet Ytre Sogn, som hovudfokus framover ligge Vik er ein del av, blitt jobba på avløp. Ureiningsforskrifta meir systematisk med å oppnå sett reinsekrav til avløpsvatn, miljømåla for vassførekomstane og kommunen er ansvarleg i Vik kommune. I utgangspunkt styresmakt for avløp. Kommu- er målet god økologisk og nen skal ha oversikt over alle kjemisk tilstand innan 2021. private og kommunale avløps- For regulerte vassdrag blir anlegg i sitt område og sikre miljømålet kalla godt økologisk betring, der reinskegraden potensiale. Regulerte vassdrag ikkje møter krava i ureinings- kan få utsett frist på inntil 12 år. forskrifta. I mange kommunar, I fyrste omgang har dei fått frist også i Vik, er det i praksis eit til 2027. stort etterslep i arbeidet med Fram mot 2021 skal også avløp, og det vil ta mange år å vassforvaltningsplanen samt rydde opp. Difor er dette også tiltaksprogram reviderast. Kom- eit tema i Vik kommune sin nye munane hadde plikt til å melde Hovudplan avlaup og vassmiljø inn tiltak innan 1.1.2020, som som skal leggjast ut på offent- kan betre vassmiljøet i vass- leg ettersyn i løpet av 2020. førekomstane som per i dag Håpet er også å få til eit sam- ikkje har god nok økologisk arbeid med andre kommunar i tilstand eller potensiale. For Vik vassregionen om jobben som kommune sin del gjeld dette gjeld kartlegging av spreidde Hopra samt tilløpselver (groer), avløpsanlegg og tilsyn. Tilsyns- Øvre Vikja/Mura, Seljadalselvi arbeidet må gebyrfinansierast, og Kvamselvi på Nese. og det må på plass ei lokal gebyrforskrift. Vik kommune Naudsynt med tiltak på man- har allereie kartlagt prioriterte ge område – fokus på avløp område der ein reknar med I Vik har vassforvaltninga dei at potensialet for ureining i siste åra jobba mest med tiltak vassdrag er størst. Her vil det innan landbruk. Tetting av truleg vere naudsynt at eigarar gjødsellagerlekkasjar, avslut- av private avløpsanlegg inves- ning av deponi med organisk terer til saman over 13 millio- materiale og meir miljøvenleg nar kr i nye eller oppgraderte gjødselhandtering er døme. anlegg. Også dei kommunale Bruk av stripespreiar i Vik til spreiing av husdyrgjødsel. På denne Men det er framleis behov avløpsanlegga har trong for måten blir det mindre kontakt mellom gjødsel og luft, og dermed for fleire tiltak. Potensial ligg oppgradering, som kommunen mindre tap av ammoniakk til lufta. Foto: Vegard Kinden t.d. i auka bruk av såkalla delvis er i gang med. Hand- nedfellings- eller nedleggings- lingsplanen i den framtidige moglegheit for å få ei minste- leg høyring. utstyr ved gylling, gjødselfrie Hovudplan avlaup og vassmiljø vassføring i dei vassdraga som soner langs vassdrag utover vil gje meir informasjon. er berørte av kraftutbygginga. Ny kunnskap om vassføre- minimumskravet, betre lag- Det ville vere enklare å nå Hopra, Vikja og Seljadalselvi komstane ringsplassar for rundballar og miljømålet i dei regulerte er blant desse. Statkraft hadde I 2019 var elvane Seljedalselvi, re-etablering av kantvegeta- vassdraga om det hadde vore frist på seg å sende utkast til Vikja og Hopra med i over- sjon langs vassdrag. Til fleire meir vatn. I samband med revisjonsdokument til NVE vakingsprogrammet knytt til av desse kan ein søkje årleg vilkårsrevisjon for Arnafjord- og innan 1.10.2018. Når dette regional forvaltningsplan. Det tilskot i Regional Miljøprogram Viksvassdraget, som NVE opna dokumentet er kvalitetssikra av blei teke vassprøver 4 gongar (RMP), som t.d. kan gje noko mars 2018, er det ein teoretisk NVE, blir det lagt ut på offent- gjennom året. Overvakings- VINTERAVIS 2020 7 Betongflytebrygge til cruisebåtane Som de vil sjå annan stad i difor i budsjettet for 2020 haust og vinter. Kristianhus og ut gjennom Vinteravisa, så ser vi ein inter- at kommunen kan bruke Etableringa av ny flytebryg- det som i dag er hovudinn- essant auke i tal cruiseskip og opp til kr 800.000 på å få på ge blir gjort i tett samarbeid gangen. Ved å gjere dette tal cruiseturistar som kjem til plass ei betongflytebrygge med stiftinga MS Arnafjord. vil vi legge til rette for at Vik dei næraste åra. Ein del på nordsida av Kristianhus. Mange personar frå det mil- cruiseturistane må gå gjen- av kommunen sitt ansvar er Flytebrygga er om lag 15 jøet har tilbydd seg å hjelpe nom Kristianhus og slik auke å syte for trygge forhold for meter lang og 4 meter brei. til for å få brygga på plass. grunnlaget for å lage meir turistane. Dei som kjem i land Frå flytebrygga vil dei gå ein MS Arnafjord vil bli liggande næring i bygget, f.eks. sal av frå skipa eller skal om bord 10 meter lang landgang til ved denne brygga når båten suvenir, lokalmat o.l. Planen i tenderbåtane for å reise ut eit forankringspunkt framfor er i Vik. er å ha alt dette på plass til til skipa att må ha trygge for- nordsida av Kristianhus. Vi Viss vi har nok midlar til midten av mai. hold. Dagens kai og landgan- forventar at landgangen må det, vil vi lage vegen/stien gen er på forskjellige vis ikkje koplast frå utanom cruise- frå landgangen slik at vegen/ alltid trygge å ferdast på. sesongen grunna faren for stien går til nordsida på Kris- Kommunestyret vedtok skader på konstruksjonen tianhus og deretter gjennom Odd Rune Turvoll programmet gjev oss auka kunnskap om miljøtilstanden i vassdraga og moglege kjelder for ureining. Det er no komme ein rapport med tolking av resultata frå målingane i 2017 og 2018 (sjå infoboks). Det blei i 2018 gjennomført biologiske undersøkingar i elvane Seljedalselvi, Hopra og Kvamselvi. Her har ein sett på t.d. botndyr og begroingsal- ger. I tillegg blei det i Hopra undersøkt korleis laks og aure blir påverka av forbyggingar og utretting av elva, og kva grep som kan gjerast for å styrke fiskebestanden. Resultata er publisert i NORCE sin rapport som også kom ut i 2019 (sjå infoboks). Rapportane har vore del av kunnskapsgrunnlaget for kommunen sine innspel til nye tiltaksplanen i regional vassfor- valtningsplan.

Vinn-vinn-situasjon Det er mykje som kjem til å skje i vassforvaltninga i åra Vassprøvetaking i Øvre Vikja. Foto: Karen Weichert framover, og det er naudsynt med store investeringar. Men tilstand i vassførekomstane i ressursen til vår bruk i dag og tiv plass å bu og drive næring i. å gjennomføre gode tiltak for kommunen er ein vinn-vinn-si- for framtida, og vi bidreg til å reint vatn og god økologisk tuasjon. Vi sikrar denne viktige gjere kommunen til ein attrak- Karen Weichert Nye fagrapportar: Tilstandsklassifisering basert på fysisk- vassdragsforvaltning. Kristine Våge og utvalde vannforekomster i Sogn og kjemiske parametere i vannområdene Silje Hereid. Fjordane. indre Sogn og Ytre Sogn, 2017 og NORCE rapport nr. 348, 2019. 2018. Kartlegging av habitatforhold, Laboratorium for ferskvannsøkologi og FAUN RAPPORT 027-2019. Fiske- og fiskeundersøklser og tiltaksanalyse for innlandsfiske (LFI). 8 VINTERAVIS 2020

Det ferdige resultatet. Kaien er no meir open enn tidlegare. Her er nye kaien i Fresvik Det er Halset Entreprenørser- cm store betongrøyr blei bytta - At me fekk bruke massen når folk er så positive. Sam- vice AS som har utført arbeidet ut med 40 cm plastrøyr, fortel frå elva gjorde at me sparde spelet med Vik kommune var på kaien i Fresvik. Prosjektet Halset. Dei gamle røyra var av pengar, og me sparde på kost og veldig bra, og eg tykkjer at var ein komplett vatn- og betong som kollapsa og jern- i flytting. Massane var allereie me hadde ein ryddig plan for avløpspakke, fortel Tommy røyr som rusta. Dette gjorde at vaska og reingjort av elva, seier gjennomføring, fortel Halset. Halset. Kaien er no meir open vasskvaliteten blei dårleg. Halset. Massane knuste dei enn tidlegare. Drivstoffpumpa sjølv på idrettsbana. Liknande jobb i Vik sentrum er flytta og betre tilrettelagt Plastrøyr - Me set stor pris på samar- Det var Tommy Halset og bro- for kaien, noko som blant anna No er det lagt ned nye beidet, seier Halset og fortel at ren Hans Tore som jobba med gjer at bilane får meir plass. I plastrøyr, som gir god vasskva- han såg på dette som godt og prosjektet. - Eg og broderen tillegg er det lagt nye natur- litet. Anlegget er ifølgje Halset postivt. jobba der fast. Me leigde med steinmurar som gir kaien eit sikra ei levetid på 100 år. to-tre mann der me hadde nytt preg. Det estetiske er ein I tillegg har hyttene ut mot God respons behov, seier han. ting, men prosjektet var meir den kommunale badestronda Halset fortel at ein av dei stør- - Var dette ein viktig jobb for omfattande enn det. fått nye plastrøyr som er lagt i ste utfordringane i prosjektet bedrifta? - Ja, dette var ein av bakken, i staden for betongrør var tilkomsten til og frå butik- mange vatn- og avløpsjobbar Nytt anlegg i fjorden, som det tidlegare ken. me har hatt, seier han. Pr i dag - Me bygde eit heilt nytt vatn var. Endringane gjer at dei - Me hadde ein tett dialog er dei godt i gong med ein og avløpsanlegg, som gjekk får mindre komplikasjoner med butikken og innbygga- liknande jobb i Vik sentrum. No heilt frå kaien, opp til Skau, med vasstilførselen. Her vil og rane. Me la ein god plan, og vil dei òg satse på slike jobbar med avslutning på Telthusbak- vasskvaliteten auke. hjelpte til så mykje me kunne utanfor kommunen. ken, ovanfor kyrkja, seier han. med blant anna varene til - Me har eigentleg basert oss Det vil seie at det er lagt nye Vinn-vinn situasjon folk. Det var ei utruleg positiv på å spesialisere oss på dette røyr, både til vasstilførsel og til Massane i prosjektet fekk dei haldning frå lokale og dei på feltet. Å vere ein totalleveran- avløp. Årsaka til prosjektet var frå elva i Fresvik. I dialog med butikken. Alle var innstilt på at dør på vatn- og avløpsprosjekt at det gamle kloakkanlegget grunneigarane, Marianne dette skulle bli betre, då blir for Vik kommune framover i ikkje nådde opp til dagens Bøthun, Jardar Bøtun, Agnar det lettare å drive på. Det kan tid og andre kommunar, seier retningslinjer. Bøthun og Sverre Høgheim vere litt opp og ned kor stor Tommy Halset. - Me har teke oppatt alt i fekk Halset brørne ta ut massar forståing folk har. Eg må seie bakken opp frå butikken. 60 frå elva i Fresvik. at det er inspirerande og kjekt Cecilie Skogheim VINTERAVIS 2020 9 Næringsprisen 2019 Rune Målsnes Rune har gjennom mange år drive butikk i Vik og har vore ein pådrivar for dei lokale butikkane sin eksis- tens. I tillegg spreier han ein optimisme som gjev gjenklang i heile Vik kommune. Å driva butikk på små plassar er utfordrande i dagens samfunn. Gjennom butikken på Vetløyri har han vore primus motor for å tenkja nytt med å samla fleire verksemder under samme tak og betjening. Innbyggjarvarsling Med Rune i spissen har difor Vetløyri senter revitalisert seg i Vik kommune har teke i bruk varslingssystemet Vars- 2019 med ytterlegare tre verksemder og består no av Vik Elek- ling24 for å varsle innbyggjarane med SMS og tale- tro og Interiør, Folietec, Huseby kjøkken, Hagebutikken, Silvija’s melding til telefon ved viktige hendingar. Les nedanfor Blomster og Voss kommunikasjon. korleis du sikrar at du får viktige meldingar som gjeld Med bakgrunn i denne innsatsen meiner vi Rune er ein verdig deg. mottakar av næringsprisen for Vik Kommune. Systemet vert nytta til å varsle om driftsavvik som til dømes stenging av kommunale veger, kokepåbod for drikkevatn, brot på vassleidningar og andre tilhøve og Kulturprisen 2019 hendingar som krev rask informasjon til innbyggjarane. Kven blir varsla? Arne Inge Sæbø Varsling 24 hentar adresse-informasjon frå matrikkelen, Arne Inge Sæbø var i folkeregisteret, telefonregistre og kontakt- og reserva- ungdommen ein aktiv sjonsregisteret (forvalta av Digitaliseringsdirektoratet). friidrettsutøvar i den tida Vik hevda seg Desse blir varsla: godt på nasjonalt nivå • Innbyggjarane i område, inkludert leigebuarar i stafettar. Han har i • Eigarar av fritidsbustadar alle år lagt ned ein • Verksemder i området stor innsats i idretts- laget, då spesielt i Kva må du sjølv gjere for å sikre at du får viktige friidrettsgruppa. Elles meldingar frå kommunen? arbeidar han ved Vik • Dersom du aldri har logga deg på ei offentleg lokalhistoriske arkiv teneste på nett, kan det vere at du ikkje er registrert og har vore lokalhis- i kontakt og reservasjonsregisteret med rett telefon- torisk forfattar gjennom mange år. Vidare har han vore medar- nummer, og dermed ikkje får meldingane. Du kan beidar og seinare mangeårig redaktør av tidsskriftet “Pridlao”, registrere eller endre din kontaktinformasjon på nett- samt ei drivande kraft i arbeidet med dei to festivalane som vert staden Norge.no. arrangert i Vik kvar sommar, og var og ein av stiftarane av Bringe- • Dersom du har reservert deg mot varsling i kontakt- bærfestivalen. og reservasjonsregisteret, vil du ikkje bli varsla. For å Som pensjonist har han hatt mogelegheit til å arbeida meir på få meldingane frå kommunen, må du fjerne reservasjo- spesifikke område som “Pridlao” og nyskapinga Fredagslunsjane nen. på Blix hotell, der han saman med andre har faste foredrag med • Du blir ikkje automatisk varsla på til dømes eit stort tal tilhøyrarar. jobb-adressa di. For å få varsling på andre adresser Han har gjort mykje for å få ei god ordning med guiding i bygdi enn der du bur, må du registrere dei adressene du vil og er styremedlem i selskapet Sylvringen som arbeider aktivt med ha varsling for i tilleggsregisteret til Varsling 24. Dette å fremja turismen i kommunen vår. Han er også drivkrafta bak kan du gjere på nettstaden varslemeg.no. «Sommaravisa» og «Vinteravisa», som er vorte godt motteken i • Dersom du treng hjelp til å oppdatere kontaktinfor- kommunen. Elles så har han heile tida frå han kom attende til Vik masjonen din, kan du kontakte brukarstøtta til Norge. vore samfunnsengasjert og lagt ned eit stort arbeid til beste for no (Digitaliseringsdirektoratet) på telefon 800 30 300 kommunen og innbyggjarane våre. Arne Inge er ein ekte vikjapa- eller e-post [email protected] triot. Med bakgrunn i denne innsatsen meiner vi Arne Inge er ein Geir Svendsen verdig mottakar av kulturprisen for Vik Kommune. 10 VINTERAVIS 2020 Vik Helse og omsorgssenter Vik kommune er godt i gang med å har arbeidd siste året med ei skisse til nytt på. Det skal også byggast nytt storkjøkken planlegge oppgradering av helse og Helse og omsorgssenter. Arkitektfirma Jon og fysioterapi/rehabiliteringsavdelingen får omsorgstenestene til innbyggarane. I Vikøren as er arkitekt og leiar prosjektar- nye lokale. Det same gjeld heimetenesta 2017 vart det i kommunestyret vedteke beidet. Prosjektgruppa elles er samansett og psykisk helse-avdeling. På helsetunet ein tiltaksplan som skulle sjå på bygnings- av representant frå eldreråd, tilsette og arbeider ein med betra tilhøve for resep- massen og tilpasse drifta til dagens krav leiarar i sektoren. Formannskap og kom- sjon, mottak av pasientar og venterom. og utfordringar i framtida. Me vert fleire munestyret har vore jamleg orienterte Ein planlegg også for eigen inngang med eldre som vil trenge tilrettelagte bustader undervegs i arbeidet. akuttrom for pasientar som kjem med og tenester samstundes som me vert færre I det skisseframlegget som no ligg føre, ambulanse. yngre til å yte tenester. Vårt framtidige te- skal ein bruka eksisterande tomter ved Den type omlegging som her er satsa nestetilbod må difor basere seg på smarte Helsetunet og Vik Bygde – og Sjukehim, på, er gjort i mange kommunar før oss. løysingar, samle tilbodet til dei som treng området er regulert til dette føremålet. Dei Erfaringar syner at ein på denne måten det mest og gjere det mogeleg for alle eldste bygningsdelane, fløyen frå 1965 og reduserer kommunens kostnader til drift. innbyggarar til å greie seg mest mogeleg 1977 samt fire eldre omsorgsbustader, skal VHO-prosjektet har ei stor kostnadsram- sjølv lengst mogeleg. I VHO-prosjektet rivast. Byggetrinnet frå 1989 og 1995 og me. Ein legg opp til å få mest mogeleg bygger ein på desse tankane; det vert helsetunet skal byggast om. I tillegg skal tilskot frå husbanken. Den kostnaden som bygd fleire tilpassa bustader sentralt og det byggast nye bygg til omsorgsbustader er vedteken i økonomiplanen i desember færre sjukeheimeplassar. Det vert satsa på og andre tenesteytingar. I skisseprosjektet 2019 er totalt på 318 millionar. Av dette gode sosiale møteplassar for alle. Det vert ligg der ein plan for 30 sjukeheimsplas- skal kommunen dekke 140 millionar, resten lagt til rette for frivillig arbeid og samar- sar (i dag 47) og 44 omsorgsbustader (i er tilskot som ein får frå husbanken. Om beid med skule og barnehage. Dei spesia- dag 16). Gjennom ei slik omlegging legg framdrifta vert som planlagt i dag, vil ein få liserte tenestene for dei sjukaste vert samla ein til rette for at fleire kan bu med auka byggestart i 2021. slik at det vert lett å få til god samhandling tryggleik og dermed auka sjølvstende og på tvers av faggrenser. grad av meistring av eige liv i kvardagen. Marit J. Andersen Ei prosjektgruppe og styringsgruppe Skulle ein trenge hjelp, så er denne tett Kommunalsjef helse og velferd Serviceskyss i Vik kommune • Transporten skal tingast dagen før innan kl 14.00. Tinging skjer på telefon 468 91 580. • Det er ein eigendel på kr 30,- for kvar tur. Ein treng ikkje noko kort eller bevis, serviceskyssen fungerer som ein ordinær buss. Skilnaden er at serviceskyss er betre tilrettelagd for brukarane, og køyrer til døra der det er mogeleg.

Ruta går Til Sentrum Frå Sentrum Fresvik - Vik Torsdag i partallsveker 09.00 12.30 Framfjord - Vik Torsdag i partallsveker 09.00 12.30 Myrkaskog - Torsdag Halrynjo - Vik i partallsveker 10.00 12.30 Foto: Espen Nyttingnes/Sogn og Fjordane Espesete - Vik Torsdag Serviceskyss er eit transporttilbod som er ope for alle og skal vere i partallsveker 09.20 12.00 tilrettelagd for alle. Tilbodet er eit samarbeid mellom den aktuelle Passasjerar kan og nytte skulebuss heim til busstakst. målgruppa, kommunen og lokale organisasjonar. Bussen stoppar ved busshaldeplassar. Passasjerar til Myrkaskog og Espesete kan nytte skulebussen heim • Serviceskyssen skal gi dei reisande høve til å utføre nødvendige i frå Vik kommunehus kl 13.55. tenester på reisemålet på dagtid (kl. 9-14) – som butikk, bank, Passasjerar til Framfjord og Fresvik kan nytte skulebussen heim i post og helsetenester. frå Flatbygdi Skule kl 14.05 eller Vik kommunehus kl 14.10. • Serviceskyssen skal gi dei reisande høve til å nytte sosiale tilbod på reisemålet. Tinging: • Serviceskyssen skal bidra til at innbyggjarane får høve til å bu Alle som skal vere med Serviceskyssruta må tinge på førehand. heime lenger – med betre livskvalitet. Tinging skjer på telefon 468 91 580 virkedagen før innan kl.14.00. • Serviceskyssen skal gi eit tilbod i området der det ikkje går Eigenandel: andre høvelege ruter. Eigenandel for passasjerar er kr 30,- pr tur. • Serviceskyssen skal gi personar som har vanskar med å kome Spørsmål om serviceskyssen ta kontakt med seg til næraste busstopp høve til å verte henta heime. Vik kommune v/Hilde-Gunn Hellen på mobil 480 26 298. VINTERAVIS 2020 11 Bygging av lynraskt breiband for nær 30 millionar til grendene i kommunen

Kommunen har sidan 2012 jobba intensivt for å byggja digitale motorvegar til alle grendelaga i kommunen, og fleire grender vil få tilgang til lynraskt internett i løpet av hausten 2020. Dette betyr at kommunen er svært nær målet om at det skal eksis- tera tilbod om høgkapasitet breiband alle stader det bur fastbuande i kommunen. Frå hausten 2020 vil tilbodet vera ferdig utbygd innanfor det skraverte området i kartutsnittet (der det eksisterer fast busetnad).

Status for Seljadalen, Ovrisdalen og Bødalen Sognenett AS vann konkurransen om offentleg tilskot til å byggja ut anlegget, og anlegget er venta å stå ferdig hausten 2020. Det er OneCo (tidlegare Relacom Sogn og fjordane) som er entreprenør på dette utbyggingsprosjektet. Oneco er i gang med arbeidet, og vil halda fram med gravearbeid utover våren 2020. Dei som enno ikkje har tinga, bør snarast ta kontakt med Sognenett på telefon: 951 92 222 eller [email protected].

Status for Tenål Tenål vert bygd ut av Sognenett AS utan offentleg støtte. Her er det Scanmatic Elektro som er vald som entreprenør, og anlegget er venta ferdig i juni 2020. Dei som enno ikkje har tinga, bør snarast ta kontakt med Sognenett på telefon: 951 92 222 eller [email protected] nen. Av dette er 7,7 millionar finansiert • Fresvik: Fiber, leverandør er Telenor AS. Status for Vik sentrum av statlege/fylkeskommunale tilskot, 9,3 • Arnafjord: Fiber, leverandør er Telenor Her har både Sognenett og Telenor tilbod millionar er kommunale tilskot og resten AS. i enkelte område. Vik sentrum er rekna for er utbyggjarane sin del av investeringa. • Strekninga Vik – Eitreneset: Fiber, å vera kommersielt lønnsamt å byggja ut, Tabellen nedanfor viser korleis investerin- leverandør er Telenor AS. og her har det eksistert konkrete planar frå gane fordeler seg på dei ulike prosjekta. • Vik sentrum: Fiber i enkelte område, utbyggjarane. Grunna nemnte tilhøve, fell Når det gjeld utbyggjar si investering i dei leverandør er Sognenett AS. dessverre Vik sentrum utanfor den statlege ulike prosjekta, er denne estimert, og viser • Vik sentrum: Fiber i enkelte område, tilskotsordninga, og det er dermed opp til ikkje utbyggjar sine faktiske investeringar. leverandør er Telenor AS. leverandørane når dei utvidar tilboda sine. Denne kollonna er med i oversynet for å • Seljadalen, Ovrisdalen og Bødalen: kunna gi eit totalbilete av storleiken på Fiber, leverandør er Sognenett AS. Store investeringar investeringane. I dei kommunale breibands-prosjekta, det Kontaktinformasjon til leverandørane vil seia dei prosjekta der det har vore opna Oversyn over leverandørane sine tilbod • Sognenett: Telefon 951 92 222. for å søkja om statleg og fylkeskommunal • Vangsnes: Fiber, leverandør er • Telenor: Telefon 915 09 000. støtte, er det sidan 2012 investert for rundt Sognenett AS. 30 millionar kroner i grendene i kommu- • Feios: Fiber, leverandør er Telenor AS. Geir Svendsen 12 VINTERAVIS 2020 Vel digital postkasse Biokolproduksjon Vik kommune ynskjer å sende deg • Det er gratis å bruka. post digitalt. Målet er å auke effekti- • Du mottek og lagrar viktige brev i Vik? viteten i sakshandsaminga, redusere på ein stad. Dei neste 10-åra skal det hoggast mykje skog i papirforbruk, redusere C02-utslepp • Du får tilgang til posten din over kommunen. Denne hogsten vil bety at det blir knytt til transport og å minske kostna- heile verda. mykje trevirke og avfall (grot) som vil egne seg til å dane. 34,7 % av innbyggjarane over • Når du får brev, blir du varsla på lage flis av. Slik flis blir typisk brukt i biobrenselan- 15 år i Vik kommune har teke i bruk SMS eller e-post. legg for å lage fjernvarme. Vi produserer fjernvar- digital postkasse. Med ein slik post- • Når sakshandsaminga er ferdig, me i Eldhuset no, men då med pellets. kasse får du post frå kommunen og får du raskt vita resultatet. Vik kommune arbeider med eit prosjekt der vi andre offentlege instansar vil prøve å finne ei løysing på avfallsproblemet frå digitalt, trygt Kom i gang med digital postkasse! hogsten som skal skje. Det første vi ser er mogeleg og posten Gå til nettadressa «norge.no», og følg og relativt rett fram er å få eit biobrenselanlegg vil alltid vere lenka «velg digital postkasse». Der- som brenner flis med relativt høg fuktigheit (40- tilgjengeleg som du ynskjer meir informasjon eller 50%). same kvar i treng hjelp til å koma i gang, kontakt Ein annan mogelegheit vi har komme over er å verda du er. Difi si brukarstøtte: kunne produsere biokol i industriell skala basert på Telefon: 800 30 300 same råstoffet som biobrenselanlegget. Vi har alle- Fordeler med digital postkasse: E-post: [email protected] reie avdekka at det meir enn nok råstoff til dette i • Det er tryggare enn all anna post- minst 50 år framover berre i Vik kommune! gang. Camilla Norum Røyrvik Sogn Jord- og Hagebruksskule definerer biokol Nedlegging av telekom- slik: Hva er biokull? Biokull er en glemt teknologi fra Amasonas, som munikasjon via koparkabel ble gjenoppdaget først på 1990-tallet. Teknikken gir en eksponensiell økning i bioaktiviteten i jorda, forbedret jordstruktur og sunnere plantevekst. Den kan sammenliknes med et korallrev, som utgjør en betydelig kilde til bioproduksjon i havet. Sist, men ikke minst, bruk av biokull kan bli en av de største kildene til karbonlagring. Ein kan finne mykje kunnskap om biokol ved å google dette på nettet. I tillegg til eigenskapane nemnt av Sogn Jord- og Hagebruksskule så har biokol og den eigenskapen at den kan ta opp fukt/ væske samt halde på fukt. Desse eigenskapane er ikkje minst nyttige med auka nedbørsmengder og lengre turkeperiodar. Telenor har varsla kommunen om at I samband med sanering av kopar- Vi håpar å kunne skape ny næring/nye arbeids- dei er i ferd med å sanera dei gamle nettet vil Telenor samarbeide med Vik plassar i Vik av dette. Både landbruksnæringane telekablane som har gitt fast-telefoni kommune for betra mobildekninga og private aktørar vil få mogelegheit til å vere med og internett til innbyggjarane i fleire i dei områda av kommunen som har på eit slikt ‘eventyr’! Om dette blir realisert vil det tiår. Saneringa er alt gjennomført i utfordringar med dekninga. Kommu- bety at biobrenselanlegget og eit biokolanlegg må deler av kommunen, og resten av nen har notert at aktuelle område å samlokaliserast. Ny plassering for Eldhuset må i så kommunen vil følgja etter dei næraste arbeida vidare med er: fall finnast. åra. Dette betyr at tilbodet om fast-te- Det er store forventningar til at eit slikt anlegg lefon og internett via koparkabel fell • Seljadalen og Ovrisdalen kan være oppe og går om nokre få år! Vi vil i så fall vekk. Saneringa skjer som følgje av • Fresvik: Otterhjell – Grønli være nasjonale pionerar innan industriell biokol- at det no er bygd anlegg som nyttar • Feios: Grinddal - Lunde produksjon! fiberkabel i nær heile kommunen, • Finnen og Finnabotnen I arbeidet med Eldhuset deltek i tillegg til og tenestetilboda blir flytta over på kommunen og Innovasjon Norge, Vik Bondelag, desse moderne anlegga. For dei få Kommunen vil også arbeida for å Vik Skogeigarlag, Holstad Hogst AS, Hordaland husstandane i kommunen som ikkje auka kapasiteten for batteridrift på Bioenergi AS og Skog i Sogn. har tilgang til fiber, er det mobilkom- mobil-basestasjonane i Fresvik og I prosjektet med biokol (utvikling av produkt og munikasjon som vil vera tilbodet. For Arnafjord. Denne er i dag på om lag marknad) deltek Vik kommune (prosjekteigar), Aur- Seljadalen, Ovrisdalen og Bødalen, 4 timar, noko som ofte viser seg å land kommune, Njøs Næringsutvikling, Sogn Jord- vil saneringa av koparnettet skje først vera for lite, særleg ved omfattande og Hagebruksskule, SIMAS, Kunnskapsparken og etter at fiberanlegget til Sognenett er straumbrot i samband med uver. Sogn og Fjordane Bondelag. ferdig bygd, det betyr sanering truleg først i 2021 eller 2022. Geir Svendsen Odd Rune Turvoll VINTERAVIS 2020 13 Flaum- og skredkartlegging I Vik har det vore føreteke kartlegging av flaum- og skredfare dei siste åri. Mykje i regi av NVE, Noregs vass- drags- og energidirektorat. Det er gjeve ut fleire rapportar som ein kan finna på NVE sine heimesider, www. nve.no Der kan ein søkja på den enkelte kommune og finna dei rapportane som er laga for Vik. NVE utarbeidde i 2005 flaumsonekart for nedre deler av Vikja og Ho- pra. Men det kom ny rapport i 2019 for Flatbygdi på grunn v nye krav. Flaumsonekart frå den rapporten er avbilda her.

Skredfare NVE gav i 2019 ut rapport om skred- farekartlegging i Vik der dei vurderte skadepotensiale for skred i bratt terreng. Hovudmålet med kartleggingi er å betra grunnlaget for vurdering av skredfare til bruk i arealplanlegging og beredskap mot skred. I Vik vart desse områdi vurderte: Fresvik, Borlaug, Feios aust, Seljada- len, Liktvorane-Svardal, Framfjorden, Dale, Indrefjorden og Tenne-Nese. I 2015 kom det ein skredfarevur- dering for å avklara rasfaren over etablert busetnad på Skjørvo, i Hop- perstadmarki og Prestberget. Same året kom det rapport om skredfaren på Hesjasletten. Alle desse rapportane ligg som sagt tilgjengelege på nettet.

Flaumsonekart for 200-årsflaum med 20% klimpåslag er laga av Norcon- sult. Flaumsonekartlegging av elvane Vikja og Hopra. Klimaframskrivingar seier at det vert hyppigare episodar med styrtregn og derfor hyppigare og større flaumar. Utrekna vannstand er vist for utvalde tverrprofilar langs elvestrekningane. Dei aktuelle tverrprofilane er vist som nummererte (0-25) «strekar» i kartet. Terraplaga over I juli 2019 kunne rådmannen i Vik slå fast med forsikringsgiganten AIG. Vik har fram til det kosta Vik ca 8 millionar i at Vik og dei sju andre terrakommunane henta nesten 90 millionar gjennom pro- sakskostnader. I dag sit kommunen med var i mål med oppgjera etter terraskan- sessane i terraoppgjeret. Men det samla eit fond på 30 millionar, så situasjonen dalen. 12 års terrakamp var over. Han tapet var 126 millionar kroner. har betra seg, men drifta i kommunen kunne fortelja at siste innbetalinga på Oddbjørn Ese kunne og tilfreds konsta- går i underskot så fondet er utsett. mellom 5 og 8 millionar snart ville vera tera at ansvaret gjennom rettssystemet på konto. Det oppgjeret galdt eit forlik vart lagt på terrastrukturen. Men å nå 14 VINTERAVIS 2020 Endring av plangrense for detaljregulering Fedjane i Feios Vik kommune varslar i samla til eit planframlegg. samsvar med vedtak i for- Målet med planen mannskapet (saksnr 038/19) er å legge til rette for: endring av plangrense for • Nye bustadtomter sør for pågåande planarbeid i Feios. fylkesvegen, aust for Feios I juni 2018 varsla Vik kyrkje. kommune oppstart av to • Vurdere mogeleg kombi- reguleringsplanar i Feios, nerte fritidsbustader-/bu- «bustadområde Fedjane stadtomter i deler av Rinde vest» og «Feios skule m.m.». hyttefelt. I planprosessen har det vist • Ny parkeringsplass for Feios seg at det er vanskeleg å få til kyrkje og kyrkjegardane. gode vegløysingar og attrak- • Styrke Feios skule- og bar- tive bustadtomter i deler av nehage med naudsynt areal området. for utbygging og tilstrekke- Ved å endre plangrensa er leg område for uteleik og det mogeleg å få til løysingar friluftsliv. som gir rom for ein betre • Ny fjordsti – ein ny turveg heilskapleg utvikling. Endra frå Feios skule, gjennom plangrense for detaljregule- friområde og vidare inn på ring legg til grunn at dei to nedre Rindevegen. tidlegare planområda vert Utdrag frå økonomiplanen Busetjing av flyktningar høve til busetjing framover, må mange av desse er koordinert Endra plangrense i 2019 og vi- I perioden 2014-2017 busette denne strategien forlatast, og av Vik kommune. Ein ynskjer dare arbeid med planframleg- Vik kommune 60 ordinære både organisering og beman- å utvide dette og meiner det get vil strekke seg inn i første flyktningar og 6 einsleg min- ning vil bli drastisk redusert. vil gi effekt både for dei som halvdel av 2020. Erverv og dreårige. Medan samlege Sist anmoding i oktober 2019 får tildelte tenester og dei opparbeiding i samsvar med kommunar vart oppmoda om hadde ikkje Vik med på lista som går inn i desse oppdraga vedteken plan i 2020 - 2022. busetjing i 2017, ble berre 210 over dei som fekk tildelt fleire frivillighetssentral organiserer Omfang av opparbeiding og spurde for 2018. Ved vurdering flyktningar. Hovudårsaka er og formidlar kontakt mellom erverv må nøyare kostnads- av kva kommunar som skal sterk nedgang i flyktningstrau- partane. Frivillige aktørar kan reknast etter vedteken plan. spørjast om busetjing er det men. bidra innanfor alle område og lagt avgjerande vekt på stor- aldersgrupper, det er behovet Næringsareal Vikja- leik, og veldig få kommunar Psykolog hjå innbyggarane som avgjer Seimsvegen, regulering og under 5 000 innbyggjarar er Frå 1.1.20 er kommunal psy- kva oppgåver som vert for- opparbeiding spurde. Andre faktorar er sys- kolog ei lovpålagt teneste. Vik midla i ein frivillighetssentral. Naudsynt grunnerverv er gjen- selsetjingsnivå, og kommunen kommune har gjort avtale med Vik kommune mottar i dag nomført i 2019. Står att div sine resultat i introduksjonspro- Sogndal om kjøp av psykolog- midlar til frivillighetssentral og tilrettelegging i tillegg til ein grammet over tid. tenester. Det er gjort tilsetjing, ein legg opp til å vidareutvikle fast avtale/kontrakt som erstat- Vik kommune har dei siste og det er planlagt at vedko- og styrke denne. Ein forventar tar intensjonsavtalen med Sogn åra teke mot mange flyktningar mande startar våren 2020 og at dette vil styrke tilbodet til Bygg og Montasje når det og hadde både gjennom or- dette året er det budsjettert innbyggarane og etter kvart gjeld sal kommunal eigedom. ganisering og bemanning lagt med halvårseffekt. redusere tenester som i dag opp til å bli ein stor busetjings- belastar driftsbudsjettet. Tilrettelegging av kommune. Busetjing av flykt- Frivillighetssentral næringsareal ningar var ei av hovudsatsinga- Det er tenkt auka opp frå PLAN OG FORVALTNING Tilrettelegging av næringsa- ne i tilflyttarprosjektet, og sett 40% stilling til 100% stilling Feios skule og bustadområde real ved Vik Asvo og bygget på som eit tiltak mot folketals- med halvårseffekt i 2020 til Oppstart av planarbeid var til tidlegare Vik Dampbakeri. nedgangen. Folketalsauken i vidareutvikling av kommunal i 2018. Omfattar bustadfelt Tiltaket gjeld utvida festeavtale 2016 kom som eit direkte resul- frivillighetssentral. Det vert i Feidjehagane, friområdet med grunneigar, rydding av tat av denne strategien. Med dag ytt mange frivillige te- Botolvneset og området rundt vegetasjon, asfalt og gjerde dei signala som no er komne i nester inn mot sektoren, og Feios skule og barnehage. samt oppgradering av veg: 1 VINTERAVIS 2020 15

000 000,- (eks.mva). Førebels til Vetleøyri og ombygging av ned til 5 promille bustad- og Rådmannen tilrår ingen av kostnadsrekna av Norconsult. kum. Prosjektet er eit fornuftig fritidshus i 2020 og 4 promille prosjekta lagt inn i investe- Vedtak i kommunestyret. og naturleg utbetring av VA frå 2021. Det blir frivillig om ringsbudsjettet. Hovudgrunnen anlegget i Vik sentrum. Ligg ein ynskjer å utarbeida eigne til dette er at Vik kommune Oppgradering og inne som anbefalt prosjekt kommunale takstar for bustad- må konsentrera seg om eigne vidareføring av Sylvringen knytt til Hovudplanen for VA. hus, eller ein vil nytta skatteeta- investeringsprosjekt slik den Oppstart parsell 3 Hove – Øyri. ten sine formuesverdiar. Vidare økonomiske situasjonen er Grunn/vegrett, detaljplanleg- Vik Aktivitetspark blir det innført ein obligatorisk akkurat no. ging og opparbeiding. Føre- Vidareføring og sluttføring reduksjonsfaktor for takstane Investeringsbudsjettet er sett delfinansiering med inntil av nytt lys kunstgrasbane og på bustad- og fritidseigedomar framleis på eit høgt nivå. Dette 50 % spelemidlar. lagerbygning. på 30 % også det frå 2020 skuldast langvarig mangelfullt dersom takstane baserer seg vedlikehald og investeringss- TEKNISKE TENESTER Flatbygdi skule på kommunale takstar. Dersom togg som fylgje av terrasaka. Gangsti Hønsikrysset – Voll Utbetring av barneskulen – ein baserer seg på skatteeta- Store naudsynte investeringar Gangsti var opsjon i prosjektet branntekniske krav samt ferdig- ten sine formuesverdiar, skal innan Helse og velferd, inves- gangveg til Hønsikrysset, det stille u etg. Det bør vurderast desse også reduserast med ein teringar i barnehagar/skular, var ikkje midlar til å fullføre ei utgreiing av ferdigstilling obligatorisk faktor på 30 %. satsing på nye bustadfelt og heilt opp til Voll. Dette vil av heile barneskulen innen Konsekvensen av innføring av oppgradering av kommunal vere ein enkel sti, ikkje fullt ut utgangen av T1 for utbetring reduksjonsfaktor ved kommu- infrastruktur bidreg også til eit gangveg. Ikkje tatt høgde for sommar 2020. nal taksering er noko usikker relativt høgt investeringsbud- gatelys. Mogeleg å søkje om for Vik kommune sin del. I sjett. traffikksikringsmider på pro- Ballbinge Feios skule oppstillinga i økonomiplando- sjektet. Utvide ballbinge, materialar er kumentet er det lagt til grunn Låneopptak skaffa. at ny taksering i 2019 og får Pr. 31.8.2019 har kommunen ei Veg Bødalen Vassverk verknad frå skatteåret 2020. lånegjeld på 326 mill. kroner. Utbetring av veg fram til inn- Vik barnehage/Vangsnes Det er vidare lagt til grunn Dette utgjer over 100 % av taksdam ved vassverket. Vegen barnehage at ny kommunal taksering vil driftsinntektene. Med det som står i fare for å rase ut, vi må ha Utvendig oppgradering knytt kompensera for reduksjonsfak- er planlagt i nye låneopptak tilgang til inntaket. til sikring/inngjerding. Sikring toren på 30 %. Redusert skatte- og avdrag i perioden vil gjelda av uteareal som tilfredsstiller sats på 1 promille er berekna auka til 451 mill. kroner ved ut- Sandlager krav. å gi 2,020 millionar kroner i gangen av 2023. Dette utgjer Vidareføring av prosjekt frå redusert skatt frå 2021. 146 % av driftsinntektene rekna 2019 (ikkje starta). Enkle over- Golv Blixhalli på grunnlag av driftsinntekte- bygg for lagring av strøsand Golvet er i dårleg stand, vil Investeringsbudsjettet ne i 2018. Rentekostnadane i grendene. Tidlegare vart kreve vesentlig oppgradering/ Investeringsbudsjettet er i aukar både som fylgje av auka strøsand lagra i tunnelane – utskifting om ikkje lenge. Gol- hovudsak rullering av investe- investeringsrammer, men også dette er ikkje lenger lov. Sikrar vet sviktar fleire stadar. Sikre ringsprogrammet som ligg i som fylgje av auka rentenivå. tilgang til snø- og isfri lagring idrettshall/fleirbrukshall til bruk gjeldande økonomiplan, men Renteeksponeringa går likevel av strøsand. for skule, idrettslag og andre. med nokre endringar. Råd- ned som fylgje av gjennomført Totalramme uavklart, avklarast mannen har tidlegare konkret rentesikring (fast rente) på nye Fast dekke før budsjett 2021. vurdert to nye prosjekt. Dette lån og gjennom refinansiering Rest Tenold 150 000,- er kjøp av areal til nytt fengsel av deler av den eksisterande Halsetvegen 1 000 000, Eigedomsskatt for å koma i betre posisjon til lånegjelda. Skuleplassar 150 000,- Kommunestyret har dei siste å påverka utbyggingsplanane, åra vedteke utskriving av eige- og ny vurdering av overtaking Utbetring Hatlevegen domsskatt på alle objekt lova av skianlegget på Kålsete. Nytt VA anlegg i Hatlevegen, gjev høve til og frå 2017 med eksisterande er i dårleg stand. maksimal sats på 7 promille. Sikre trygg og stabil leveranse I møte den 18.10.2018 ved- av vatn, samt utbetre avløp. tok kommunestyret at det for 2019 skal gjennomførast ein Gode eksamensresultat Høgdebasseng Teigane kontormessig takstauke på 10 Det er svært gledeleg for Flatbygdi skule å sjå dei ferske Nytt høgdebassen på Teigane, % for alle takstar (gjeld ikkje for tala frå Utdanningsdirektoratet når det gjeld resultata for krav frå mattilsynet. Det eldste kraftverk). Kommunestyret sa eksamen våren 2019. Flatbygdi skule var oppe i skriftleg bassenget er i dårleg stand, og seg vidare samd i at det skal eksamen i matematikk. I Sogn og Fjordane og Hordaland må bytast ut. gjennomførast ny alminneleg var det berre to skular som hadde betre resultat. taksering i 2019. Dette ved- Eksamensresultat seier ikkje alt om kva som er viktig med Vikøyri taket vart gjort med atterhald skulkegang, men er likevel kjekt å ta med seg. Me på Flat- Nytt VA anlegg frå pumpehus om at reglane for taksering av bygdi Trur grunnlaget for ein god skule ligg i godt skule- til Kyrelvi knytt til utbygging av eigedomsskatteobjekt ikkje blir miljø, gode relasjonar mellom lærar og elev og eit godt Goteviktunnelen. Prosjektet er endra slik det er varsla i fram- samarbeid mellom skulen og føresette. firedelt, erstatning for sjøleid- legget til statsbudsjett. Flatbygdi skule – ein god stad å vera og ein god stad å ning, ny avløpsleidning, nytt Statsbudsjettet er no kjent læra. leidningsnett frå pumpehus og maksimalsatsane vert sett 16 VINTERAVIS 2020 Stafettløp i Fresvik Etter totalt 169 deltakarar på Mensen Ernst minneløp 2019, så er Fresvik klar for eit nytt rekordår i 2020. I år som i fjor er det eit deltakartak på 150 i hovudløpet, samt open påmel- ding i barneløpet og rullestol- løpet. Dag Einar Bøtun, løpsleiar i IL Modig, kan også fortelje at mosjonsløpet utvidar sitt tilbod av distansar: ”Me er glade for å kunne presentera stafett som ein del av programmet i 2020. Stafettlaga spring samtidig som dei individuelle løparane, og følg også den same løypa. Det vil seie at kvart stafettlag består av 4 løparar som spring du stille med både gamle og lestolløp. Barneløpet har vore Datoen for Mensen Ernst følgjande etappar: 1,5 km, 2 unge, reine jente- og gutelag, veldig populært, med eit snitt minneløp vil vera laurdag 27. km, 3 km og 5,5 km. Me øn- eller ein mix om du ønskjer. Og på 35 deltakarar dei siste 10 juni. Per 15.01.2020 er det 38 skjer både bedrifter, vener og alle deltakarane på stafettlaget åra. IL Modig håpar også at påmelde. IL Modig ønskjer familiar velkomne”. får sjølvsagt deltakarpremiar,” rullestolløpet skal «ta litt meir også å presisera at arrange- I tradisjonen tru er det lite seier Bøtun. av» i år. Rullestolløpet har vore mentet skal vera tilrettelagt fokus på vinnarane under I tillegg til stafett og det ein publikumsfavoritt, og IL med sikte på helse- og trivsels- Mensen Ernst minneløp, det vanlege hovudløpet, held IL Modig håpar at deltakartalet vil føremål meir enn på konkurran- er derfor ikkje noko klasseinn- Modig også fram med bar- auka noko, slik at dette løpet sar og prestasjonar. deling på stafettlaga. ”Her kan neløp på 400 m, samt rul- kan halde fram også i framtida. IL Modig Petal AS Petal AS i Vik er einaste norske spesialfasadar. Sogn Bygg og Montasje AS og beslag fortrinnsvis i Vest- produsent av fasadar i alumi- Bedrifti har hatt fleire namn (SBM) tok over land. SBM tok med seg mykje nium. Etter snart 50 år med og eigarar. Det starta med ÅSV Petal AS hadde ein vanskeleg relevant erfaring inn i Petal då fasadeproduksjon kan ein no og gjekk vidare som del av periode frå seint 2015 og fram dei starta opp att drifta. Med sjå fasadar frå Vik over heile Hydro Aluminium. til sommaren 2016. Dette resul- på laget fekk dei med nokre verda, både i Oslo, Bergen, 1986: Hydro Aluminium AS terte i at bedrifta gjekk kon- som har jobba ved Petal i man- Vik, London, Lisboa, Hannover, (vegsikring, skilt, fasade og kurs i juli 2016. Sogn Bygg og ge år. I både Petal og SBM ser København og Stockholm. himling) Montasje AS var raskt på bana me fram til å læra av kvarandre I Noreg er produkta frå Vik 1997: Vik Fasade (fasade frå og viste interesse for å kjøpa og utvikla oss vidare med loka- mellom anna nytta på Kunst- Hydro) opp Petal AS. Etter litt tid i ten- sjon i Vik. og Designhøgskulen i Bergen, 2001: Norac (himling frå keboksen var valet enkelt og Petal AS er drive som eit Sjukehuset Østfold Kalnes, Ra- Hydro) i august 2016 vart kontrakten dotterselskap av Sogn Bygg og disson Værnes, Tromsøbadet, 2004: Vik Industrier AS (him- signert. Sogn Bygg og Monta- Montasje AS. Petal AS ynskjer Norsk Tindesenter, Åndalsnes ling frå Norac og fasade frå Vik sje AS stifta nytt selskap Petal å halda fram som ein av dei lei- og fleire storbygg. Fasade) AS med org nr 817 662 862. ande leverandørane av skred- 2012: Petal AS (namneskifte Selskapet overtok driftstilbehø- darsydde fasadeprodukt. Me Historikk frå Vik Industrier AS) ret og starta opp att produk- vil også utvide våre leveransar Fasadeproduksjonen i Vik star- 2016: Petal får Sogn Bygg og sjon i august 2016. på beslag/blekkslagar-sida ta på 1970-talet då produksjo- Montasje AS som eigarar Sogn Bygg og Montasje AS og tilby beslag i stål som ein nen vart flytta frå Holmestrand Etter snart 50 år har Petal blei etablert i 2003 og er lokali- del av vår produktportefølje. til Vik. Det vart bygd ut anlegg produksjon og hovudkontor i sert i Vik kommune. Sogn Bygg Samla har SBM og Petal no 22 for produksjon av fasadepanel Vik. Petal AS vart i september og Montasje AS fokuserer på tilsette. og lakkeringsanlegg. Det starta 2016 overteke av Sogn Bygg & leveranse av skreddarsydde med to typar fasade, og dette Montering AS som er eigd av industri/forretningsbygg, de- Petal i dag er no utvikla til eit breitt utval Arnstein Grindedal og Eivind lentreprisar betong/stål/fasade Petal har lokale i Vik Industri- av fasadeprodukt samt fleire Midlang. innan industri/forretningsbygg hus der me no har produksjon VINTERAVIS 2020 17

Dei tilsette i Vik. Frå venstre Birger Sjømæling Andresen, Olav Hanekam, Arnstein Linde, Arnstein Grindedal, Arne Sven Steinheim, Eivind Midlang, Signe Vangsnes, lærling Henning Øyeflaten frå Voss, Sture Tenold. Gregorz Skoczylas. og kontor på ca 2000 m2. Me til å realisere arkitektens og utfører no sal, prosjektering, entreprenørens idear, visjonar produksjon og pakking ved og mål. fabrikken. Det er sju tilsette i Vik, i tillegg ein lærling og to Fasadeprodukt frå Vik på tilkalling. I bedrifta er det Med en eigenutvikla produk- og ein salsingeniør og økono- sjonsteknologi sørger vi for miansvarleg som ikkje bur i Vik. bestandige og vedlikehalds- Driftsinntektene var i 2018 på frie fasadeløysingar. Vår unike 18.6 millionar, ein god auke frå produksjon gjer fasaden og 11.9 mill i 2017. panelane plane, stabile og lette. Våre system er enkle å Aluminimusfasade og skred- montere og krever minimalt Tromsøbadet med fasadekledning frå Petal. darsaum med vedlikehald. I nært samarbeid med arkitek- utstillingsvindauge for korleis berg Sjukehus (Skanska) og tar og entreprenørar utviklar Nokre bygg fasadekledningen frå Petal kan Helsehuset i Knarvik (Consto). me metallfasadar med fokus Petal har levert til mange store vera. Desse prosjekta har ein samla på individuell utforming og og kjende bygg, som Nye kontraktsverdi på 35 millionar design. Petal har no eit stort Tromsøbadet, Norsk Tinde- Prosjekt i vinter og vil sikre arbeid ut heile produktutval innanfor fasade. senter i Åndalsnes, Høgskulen Då Vinteravisa var på besøk i 2020. Ut over dette er det Ut over dette har me ein stor i Sogndal, REMA 1000, Voss desember, arbeidde dei med leveransar til tre bygg i Tromsø, del av produksjonen mot spe- Vind og mange fleire. Me ser levering til Tønsberg Sjukehus, sjukehusbygg i Førde, samt sialfasadar. Her er kvart enkelt daglig intervju med politika- og eit bygg i Tromsø. Bedrifti fleire bygg i Osloområdet som fasadeprosjekt skreddersydd rar i Oslo der fasadane frå Vik har i vinter to store prosjekt der skal leverast dette året. i samarbeid med arkitekt og pregar bakgrunnen. Her i Vik Sogn Bygg og Montasje står Arne Inge Sæbø entreprenør. Vårt mål er å bidra er Vetleøyri Senter eit godt for komplette fasadar til Tøns- og Eivind Midlang 18 VINTERAVIS 2020 Highcharts 10 år! På Highsoft tek ein seg ikkje så høgtide- leg. Bortsett frå kvar gong ein feirar 10-års jubileum. Då feirar vi i tre dagar til endes og ingenting blir overlatt til tilfeldigheite- ne. Den store avslutninga på feiringa gjekk føre seg på Blix Hotell, som plutselig var forvandla til ein stilig restaurant i Miche- lin-stil. Dette var den 27. november 2019, 10 år sidan Torstein Hønsi lanserte den første versjonen av grafløysinga si.

Det starta på Vikafjellet Det var sitt eige behov for å vise fram Bra med folk på julemarknaden ved Vetløyri Senter. målingane av snødjupna på Vikafjellet som inspirerte Torstein til å lage eit diagram- verktøy som kunne gjere det enkelt å vise grafar på nettsider. Det viste seg fort at Vetløyri Senter og julemarknad dette verktøyet ville andre utviklarar også På Vetleøyri i det nyoppussa bygget til i Vik. Dei har ikkje eigne ekspeditørar nytte seg av, og innan kort tid vart produk- AS Vik Trevare er det vorte heile sju bu- på dagleg basis, berre ved spesielle tet, Highcharts, fyrstevalet til utviklarar ver- tikkar med tydlege skilt på veggen. Det høve. Hagebutikken har vore etablert på da over. Og slik har det halde fram sidan. I er Silvijas blomster, Vik Elektro & Interiør, Vangsnes lenge, og det var naturleg å ha dag har Highsoft over 30 tilsette, omset for Hagebutikken, Voss Kommunikasjon, Hu- eit utstillingsvindauge i Vik. Voss Kom- 70 millionar kroner årleg og har over 80 % seby, Folietec og Vetløyri Yrkesklær. Ein munikasjon har fått avdeling i Vik med av verdas største føretak som kundar. viktig tilvekst i Vik og kjekt at ein ikkje må ein tilsett. Rune understrekar og innsat- ut av bygdi for dei tenestene og varene sen til Grunde Engan som har pussa opp Blix Hotell imponerte dei tilbyr. bygningen og gjort han svært tiltalande. Blix Hotell dekka til 5-rettars måltid på Rune Målsnes fortel at tanken bak Det som og er eit gode der dei er no er for 70 festkledde gjester, og imponerte utvidingi var å få eit breiare spekter av at dei har god lagerplass. Det var det med spennande tilberedingar av lokal og tilbod som trekkjer til seg fleire kundar, vanskeleg å få til i sentrum sjølv om der kortreist mat. Underhaldninga var også og at kvar av butikkane dermed står er tomme lokale. lokal og kortreist, med blant anna innslag sterkare. Det er viktig å bevara pengane Det viser seg og at butikklokalet ikkje frå Torstein Hønsi som fortalde om reisa i bygdi, og å få pengane til å sirkulera ligg for langt borte frå sentrum. Når ein han og selskapet har hatt utkledd som seg lokalt. Dette skaper ein postiv runddans, kan reisa til Bergen og til Åsane, må ein sjølv for ti år sidan og stilte blant anna utan bedrifter kan støtta kulturlivet, og fleire klara å gå eller køyra det stykket det er til skjegg. Nokre av dei tilsette i bedrifta had- tilbod i bygdi og eit levande kulturliv ska- Vetleøyri, påpeikar Rune. de også kledd seg ut som Torstein for ti år per betre trivsel. Dette skaper ein positiv sidan, og laga ein humoristisk film der dei runddans. Vellukka julemarknad gjenskapte historia til slik dei har tolka det. Senteret vart offisielt opna hausten Laurdag 30. november var det julemark- Helsingane strøymde på via video frå 2019 med Bondens marknad. Det var nad ved Vetløyri senter. Det var bra med folk i gatene i Vik, og andre støttespelarar, vellukka, og ein bestemte seg for å ha folk innom dei mange utstillarane ute, og inkludert Anne Jacobsen, direktør i Media marknad før jul og. Planen vidare er å ha butikkane inne. Gledeleg var det at det City Bergen og Håkon Haugli, direktør i ein slik marknadsdag kvart kvartal. var utstillarar frå heile kommunen. Ein Innovasjon Norge. Festen vart avslutta med Dei nye butikkane er Silvijas blomster, kunne få kjøpa alt frå ved, eplesaft, skinn, dans, der også bandet “Ein Te” bestod av Hagebutikken og Voss kommunikasjon. spekepølser, bøker, t-skjorter, handlenett, lokale musikarar. Då Blomsterbutikken vart lagd ned dialektplakat, julepynt, strikka produkt, vart det prøvd å få flytta den til Vetløyri jordskokk og mykje meir. Inne på butik- Fortset å satse lokalt Senter, men løysingi vart å få blomster- kane var det og gode tilbod. La oss håpa Festen er eit godt døme på korleis Vik er butikken i Balestrand til å ha avdeling dette blir ein tradisjon framover. spekka med gode moglegheiter og ingre- diensar for å lage ein god fest, så vel som eit godt føretak, lokalt. Når det gjeld dei neste ti år, så er berre ein ting sikkert: Marknaden er i konstant endring, men det er også Highsoft. Og det skal gå bra, for ingrediensane for suksess i Highsoft forblir: Sats på lokale talent, med audmjukheit og yrkesstoltheit.

Vidar Brekke Fasaden på Vetløyri Senter er det mange som tykkjer er vorte svært tiltalande.. VINTERAVIS 2020 19

Gaiding på Vikøyri Sylvringen as Utvikling til no og tankar om framtida Sylvringen as er ei gaid-verk- posisjon som Noregs største semd som har til føremål å bringebærkommune noko ein arrangera gaida turar til at- kan visa fram og fortelja om. traksjonar i Vik. Den vart starta Til overmål har Vik ei fantastisk opp i 2016 etter initiativ frå Vik natur med mange perler i form Kraftlag 2013. Dette laget var av bygder og grender, fossar då ferdig med restaurering av og utsiktspunkt, høgdegardar gamle Refsdal kraftstasjon frå og fjordarmar, fjellområde, fjell- 1913, og ein gjorde seg tankar toppar og fiskevatn, idylliske om korleis ein kunne trekkja turvegar og bygdevegar med besøkjande til stasjonen for lite trafikk eigna til sykkelturar. dermed også å sikra inntekter Bortsett frå mellomalderkyr- til drift og vedlikehald. kjene som er godt besøkte i Ein såg at Vik har svært man- sesongen er dei fleste andre Gaiding Fossasete i Arnafjorden. ge og interessante kulturelle nemnde attraksjonane lite attraksjonar, ikkje berre mel- kjende utafor Vik. Styret i Vik enn ein hadde trudd. Første i reiselivsmiljøet. Ein hadde lomalderkyrkjene, men også Kraftlag 2013 såg då moge- driftsåret gjekk rimeleg greitt også andre viktige støttespe- andre faste kulturminne som legheit for å gjera noko med av di ein fekk kontakt med eit larar og må då nemna både det verna området på Vikøyri, dette og marknadsføra andre buss-selskap som var interes- Vik kommune, Vik Sparebank, Fridtjov-statuen på Vangsnes, attraksjonar i Vik saman med sert i Vik. Då dei valde ei anna Vik historielag, Blix hotell og svært mange gravhaugar med den restaurerte kraftstasjonen i løysing året etter fall ein tilbake ikkje minst dei som stilte opp interessante funn, Kristian Refsdal. på nokre få tilfeldige turar. som gaidar. Hausten 2017 fekk Otterskred sitt motormuseum, Selskapet har no 4 sesongar Dermed vart det underskot og ein informasjon om at Norled Tistel Gardsmuseum og mange bak seg. Sjølv om ein ligg sen- eigenkapitalen skranta. Likevel ved dotterselskapet Go Fjords fleire meir eller mindre kjende tralt i Fjord-Noreg som i fleire var ikkje desse åra bortkasta. (eigarar: Norled og Tide) var kulturminne. Dessutan er ga- omgangar er kåra til verdas Med god støtte frå Visit Sogne- interessert i eit opplegg mot malost frå Vik med tradisjonar beste reisemål viste det seg fjord fekk ein gjennomført ei Vik etter om lag same lest som tilbake til vikingtid og bringe- at vidare utvikling av Vik som rekkje visningsturar, og Sylv- det kjende «Norway in a Nut bærjuice frå Vik basert på vår reisemål var meir krevjande ringen as vart etter kvart kjent Shell» der turen går frå Bergen 20 VINTERAVIS 2020 til Flåm med vekselvis rutebåt og jernbane. Opplegget i Vik var tilsvarande med rutebåt og buss. Vi fekk kontakt med Norled via Visit Sognefjord og hadde dei her på visningsturar der vi baud fram våre tenester. Sommaren 2018 gjennomfør- de Go Fjords test-turar under ein kortare periode. Resultatet av desse var så bra at dei før sesongen 2019 tok opp for- handlingar med Sylvrngen as, Blix Hotell, Tine (Ostebaren) og Fortidsminneforeningen (Hop- perstad Stavkyrkje og Hove kyrkje) om eit meir omfattande Gaiding ved Hove kyrkje opplegg med gaiding etc i Vik. Vi fekk då ein tilfredsstil- tilskot over ein periode under forlenging av avtalen med Vik og selja gaida turar direk- lande avtale med gaiding av føresetnad at det vart tilsett 2 år. Saman med tilskot frå te til cruiseturistar og andre to grupper kvar dag, 2,5 timar dagleg leiar og at selskapet kommunen sikrar dette øko- som vil sjå Vik. Om dette vært for kvar gruppe. Dette oppleg- vart vidare utvikla til eit over- nomisk handlingsrom for dei vellukka, kjem vi til å utvida get varde i nesten 6 månader ordna organ for reiselivet i neste 2 åra, men det er ikkje tilbodet utover cruiseanløpa. frå 11. april og ut september. kommunen inkludert rolla som tilstrekkeleg for å sikra varig I Sylvringen as jobbast det Det var stor variasjon i tal eit såkalla «nav» der ein også drift. Den aukande interessa med planar for nye turar, og deltakarar, frå maks 61 til 1 og støtta opp under andre tilbyda- for Vik frå cruisenæringa kjem me ynskjer å knyte til oss dei med snitt på ca 17. Nokre få rar av aktivitetar. Dette gjekk her inn som ei stor moge- lokale tilbydarane av opplevin- turar vart avlyste på grunn av styret inn for, det vart utar- legheit som vi må prøva å ta gar, overnatting og servering manglande deltaking eller av beidd ein strategisk plan for vare på. For 2020 sesongen i området. Dei som har noko trafikkale grunnar. 12 flinke lo- utvikling av selskapet der dei vil tal båtar bli meir enn dobla å bidra med vil me gjerne tek kale gaidar veksla på oppgåva nemnde to tiltaka var sentrale. i forhold til 2019. Mange av kontakt med dagleg leiar for med omvising. Basert på denne vart søknad skipa vil bli liggjande i Vik heile å utvikla eit samarbeid om Administrasjonen av selska- om støtte frå Vik kommune for dagen, og dette gir oss høve turisme i Vik. Sylvringen as pet og også gjennomføring av året 2019 innvilga. Hausten til å tilby guida turar til fots i jobbar for å utvikle nye produkt visningsturar og liknande var 2019 vart Geir Johansen tilsett sentrumsnære område og med kor me og har vinterturisme i dei første åra i stor grad basert som dagleg leiar på deltid og buss til dei meir perifere attrak- tankane. på dugnadsinnsats. Dette var med kontor på Blix Hotell. sjonane. I samband med dette ikkje berekraftig på sikt. Vi fekk Etter sesongen 2019 hadde vil me oppretta eit salspunkt signal frå Vik kommune om vi oppsummeringsmøte med for våre produkt ved Sjøfron- Knut Hovland at dei kunne støtta opp med Go Fjords og vart samde om ten. Her vil me informera om og Geir Johansen Vik Ørsta 50 år Vik Verk starta opp i 1969 viktig for å overta ein del av dei slik at bedrifti kunne feira 50 som hadde hatt arbeid der. års jubileum i 2019. Det vart Det heile vart feira med feira blant anna ved å invitera koldtbord og kaker, og den nye tidlegare medarbeidarar ved sjefen på verket Jan Henning verket. I januar 1969 starta dei Øyehaug presenterte seg. Han 15 første produksjonsarbeidara- kunne fortelja om svært gode ne, og det var Gudmund Linde, tider for fabrikken i Vik, med Guttorm Kinden, Edvin Skjer- godt sal. Fabrikken måtte ta inn ven, Olav Fjærestad Brekke, fleire arbeidarar utover somma- Oddvar Sjøtun, Johan Hove ren og hausten 2019. Vange, Otto Fosse, Malvin Verket var først ein del av År- Undi, Levald Helleland, Ivar dal og Sunndal verk, så overtok Tidlegare tilsette ved Vik Verk. Framme Anne Gunnhild Mårda- Svendsen, Ragnar Sunde, Al- Hydro Aluminium i 1986, Eu- len, Borgny Hønsi, Gunvor Årestrup, Gunnlaug Rinde, Bjørg Liv fred Ekreskard, Guttorm Aase, roskilt kom på bana i 1997 og i Midlang, Agnes Berg Fjærestad, Bjørg Ranveig Hauglum og Brit Leif Hove og Arne Sandvoll. 2003 vart det Vik Ørsta og ein Kleiven. Bak Ivar Mårdalen, Kjell Tjønn, Knut Johan Hovland, Åge Verksdirektør då var Hallstrein del av Saferoad. Arbeidsstok- Hauglum, Jan Kåre Fosse, Leiv Fjellheim, Kjell Sagerøy, Bjarne Kjøllesdal. ken var oppe i 210 på 1980-ta- Bjørnestad, Gudmund Seim, Per Martin Berglund, Kåre Liljedahl, Det var slutt på kraftutbyg- let mot 78 hausten 2019. Agnar Orvedal, Olav Fjærestad Brekke og Reidar Hauglum. gingi i Vik, og verket var svært Foto: Gunnar Kleven VINTERAVIS 2020 21 Euroskilt, avd. Vik Euroskilt har ei avdeling i Vik vanlege skilti me ser overalt, der det er 6 tilsette. Bedrifti men og tavler, vegvisarar og var trua av nedlegging for arbeidsvarselskilt. I tillegg nokre år sidan, men dei lever kan dei laga reklameskilt, i beste velgåande der dei men det er ikkje nokon stor er samlokaliserte med Vik del av produksjonen. Dei har Ørsta. Euroskilt er og eigd av bra ordretilgang, mest er det Saferoad som eig Vik Ørsta. sjølvsagt i sommarsesongen. Hovudkontoret og hovudfa- Dei leverer og skilt til Jernba- brikken ligg i Vingerom, og neverket. ein fabrikk ligg og i Storfoss- Hausten 2019 var det god hei i Rana kommune. Kvar av ordretilgang pga samanslå- Dei tilsette ved Euroskilt lagar nye kommune- og fylkesskilt på desse stadene leverer skilt til ing av kommunar og fylke. løpande band. Frå venstre Helge Stadheim, Laila Fjærestad, sine landsdeler. Os og Fusa gjekk saman i Arne Helland, Rune Christensen og Ingunn Skjerven. Euroskilt har produksjons- Bjørnafjorden kommune, og Foto: Gunnar Kleven lokale i Vik og salskontor i dei var den fyrste kommunen Bergen. Nokre ordrar kjem som fekk nye skilt frå Vik. Nye kallar seg herad no etter til skiltbestillingar. I det heile direkte, andre får dei frå ho- Sogndal kommune fylgde like samanslåingi med Granvin. var det ein 50-tals tingarar vudkontoret. etter, vidare Voss herad og Samanslåingi av Sogn og hausten 2019. Kommune- og I Vik vert det produsert nye Ullensvang kommune. Fjordane og Hordaland til regionreforma førde til positi- reflekterande trafikkskilt. Dei Ein kan merka seg at Voss nye Vestland fylke førde og ve ringverknader også for Vik. Accountor feira 30 år Digitalisering og automatisering av re- i Balestrand og i Vik. «Me starta for 30 år kneskap stod i fokus i jubileumsmånaden sidan med ei skrivemaskin og etter kvart oktober, og då Accountor Sogn inviterte ein pc på deling, og har heile tida tilpassa til kundeseminar den 25. oktober var det oss ei utvikling som har gått stadig fortare nettopp dette temaet som var på agenda- – til me no er skybaserte i det daglege en. arbeidet vårt. Dei tilsette imponerer med Det er ikkje lenger tvil om at det digita- sin endringsdyktigheit - fornøgde medar- le skiftet er her, og Accountor er klar for beidarar likar å jobbe på denne måten». framtida. Ved å automatisere og digitalise- Accountor Sogn er franchisetakar i Acco- re tenestene kjem det kundane til gode: untor Norge – er lokalt eigd med lokal «Vår målsetjing er å vere eit rekneskaps- forankring og sjølvstyrt, men med forde- kontor som yter god service, har rask aene til ei stor kjede i ryggen. Accountor responstid og har dei beste løysingane for er det største rekneskapsbyrået i Nord-Eu- kundane våre», seier Åslaug Stadheim Ese, ropa, og storleik har betydning. Rett og dagleg leiar i Accountor Sogn. slett fordi kundane får tilgang til ein stor Ho held fram: «For å få til dette må me kompetansebase og framtidsretta digitale endre måten vår å jobbe på, me må tilpas- løysingar, samtidig som at Accountor er i se oss framtida og kundane sine behov. lokalmiljøet og enkelt kan setje seg inn i Dei tilsette ved Accountor, Bjørg Ovrid Snart er det ingen som leverer rekneskapet lokale utfordringar. er ikkje med på biletet. Frå venstre Anne i ringpermar lenger, no hjelper me kun- Accountor Sogn skal også i framtida tilby Espeland, Anne Guri Seim, Lasse Refsdal, dane våre inn i den digitale verda. Dette rekneskap, rådgjeving og lønn, samtidig Atle Dale, Jon Arild Sunde, Randi Hille- bidreg til meir digitalisering av næringsli- som dei skal bistå kundane med å bli digi- stad, Reidun Ovrid, Åslaug Stadheim Ese. vet». taliserte. Det er bra for bedriftene og bra «Me vil presentere framtidas løysin- for miljøet. skiftet. Ein må tore å flytte rekneskapet gar. Både eksisterande og nye kundar er «I små bygdesamfunn er arbeidsplassar bort frå papir og opp i skya – dei som alt velkomne. Og for dei av kundane våre ekstremt viktig, og eitt av våre viktigaste er i gang, er svært godt fornøgde. Dei nye som alt har automatiserte løysingar vil me mål er å oppretthalde desse. Derfor må løysingane gir kundane våre meir kontroll vise korleis dei kan bruke verktøya på den me heile tida ha fokus på lønsemd, både på økonomien, dei får betre oversikt, er beste måten,» fortel Åslaug. for oss og for kunden», seier Åslaug Stad- alltid oppdaterte – og ikkje minst, dei Det som starta som et mål om å skape heim Ese. sparer tid som dei kan bruke på andre ting sin eigen arbeidsplass for innehavar Åslaug Ho held fram: «For å skape lønsemd må enn rekneskapet sitt. Eit auka fokus på Stadheim Ese er no vorte ei vellukka lokal me hjelpe kundane våre med å ta steget automatisering og robotisering er til det bedrift med eit titals tilsette med kontor inn i framtida, og ha fokus på det digitale beste for kundane våre». 22 VINTERAVIS 2020

Dei første tilsette i Sogn Gullsmedforretning, no Fjordsylv. Inger Helgesen, Grete Mykkeltvedt, Jorunn Nordeide og Knut Mykkeltvedt. Foto: Wenche Schanke Eikum Sogn Gullsmedforretning feira 45 år I 1974 starta Grete og Knut Svalbard til Lindesnes. Knut flott siger for bedrifti i Vik. Mykkeltvedt opp Sogn Gulls- kan fortelja at dei har laga tre - Me inviterte profesjonelle medforretning i Vik. Vossingen eller fire brudekroner og ordfø- kunstnarar og sølvsmedar. Etter Knut hadde slektstilknyting til rarkjeder. gjennomgang gav me oppdra- Vik, så han var vel kjend med get til Fjordsylv AS i Vik og gra- bygdi. No heiter bedrifti Fjord- Steimsringen fisk formgjevar Åse Bjørnestad sylv. Dei vart dømde nord og Eit produkt som Fjordsylv laga Dale i Aurland, sa utviklingssjef ned for å satsa på ein så liten er Steimsringen som svært Ronny Skaar i Hordaland fylkes- plass som Vik, men bedrifti har mange vikjer har. Det er laga kommune. klart seg godt. Det hadde ikkje etter eit funn i ei grav på Stad- - Det blir ein utfordrande gått berre å driva butikk, å pro- heim. Gullsmed David Ander- jobb. Eg er alt i gang med å dusera sjølv var heilt naudsynt. sen i Oslo laga det som me veit skal vera Dei bygde seg opp gradvis og laga denne med. Det er interessant å job- har verkstad og komplett støy- ringen i over ba med Åse. Me har tidlegare peri. Alt vert laga frå botnen 40 år, men har jobba saman om ordførarkje- av, der dei tek inn sylv og litt slutta. Men det i Aurland, sa Knut Mykkelt- gull og støyper og pressar på Den populære han vert laga i vedt. staden. 300 produkt vertlevert Steimsringen Vik og kan få- Kjeda vart overlevert i frå Fjordsylv. som Fjordsylv ast både i sylv oktober til Vestland sin første Den nye fylkesordførarkjeda Bedrifti har mange produkt, lagar. og gull, og fylkesordførar, Jon Askeland har 16 ulike motiv frå hei- alt frå bunadssøljer til ringar. som armband. (Sp) i samband med det nye le det nye fylket. Motiva er Dei lagar alt av bunadstilhøyr: storfylket sitt historiske fylkes- QR-kode, helleristning (hjort), søljer, øyrepynt, ringar og Kjeda til den nye ting i Håkonshallen i Bergen. steinkross, Urnesportalen, belte. Det meste vert lodda fylkesordføraren Fjordhest, sild (i flokk), jekt, for hand, og dei nyttar former I august 2019 var et klart at Bryggen, bru, turbin, harding- av voks. Produkti vert selde i Fjordsylv fekk jobben med den fele, eple, friluftsliv (skiløpar), butikkar overalt i landet, frå nye fylkesordførarkjeda, ein tunnel og drope. VINTERAVIS 2020 23 Ny gullsmed i Vik Hjå Fjord Sylv er det komen initiativ frå Theresa. ny gullsmed. Theresa Gräfe heiter ho, er 40 år gamal og er Fotograferer mykje frå Tyskland, frå Bad Kösen i Samtidig hadde ho fotoutstil- Naumburg kommune i det som ling i Bad Kösen. Fotografering var det gamle DDR. Det er ei er nemleg ei anna interesse og dame som kan meir enn å laga hobby ho har. Ho var fascinert smykker. Ho kom frå Kautokei- av landskapet, nordlyset, mør- no der ho budde i fem år, og ketida, samedraktene og anna der var ho med i songkor, som i Nord-Noreg og fotograferte ho og dirigerte ei tid, er musi- flittig. 36 foto hadde ho med kar og spelte gitar i forskjellige seg til Tyskland på utstillinga. band. No har ho slege seg ned i Vik, og ho og sambuaren har Hektisk september kjøpt garden til Jon Fosse og Alt dette skjedde i september er vortne seljadalingar. Han er akkurat då ho flytta til Vik. Så frå Ungarn og er gullsmed han det var ganske hektisk i den og. Theresa arbeider både i tida flyttinga skjedde. butikken og i produksjonen. Theresa og sambuaren kom til Vik i slutten av september, Frå Kautokeino til Vik og så langt har ho hatt nok I Kautokeino arbeidde ho i med ny jobb og det å vera Juhls’ Silver Gallery som er huseigar til eit hus som treng eit galleri og ei sylvsmie med opprusting. Så å engasjera seg Tilbake i Tyskland etter første den. Då det var i boks, søkte meir enn 10 tilsette. Viss ein innan song og musikk i bygdi ferie i Noreg i 2012, byrja ho å dei på internett og fann ut at går inn på www.juhls.no er det må koma etter kvart. læra seg norsk. Ho ville så bu det var ein gard til sals i Vik. nokre fantastiske bilete der ei tid i Noreg, søkte på jobbar, For Theresa og sambuaren frå bygget og produksjonen. Interessa for Noreg og fekk jobb i Kautokeino i eit passa det bra å bu litt utanfor Theresa likte seg godt i Kau- At Theresa hamna i Noreg, kort engasjement. Noko som sentrum, så dei slo til. Det var tokeino, og ho saknar venene kom av at ho først var på ferie passa ho bra, ho ville vera i kjekt å få noko eige. der og skikkeleg vinter med her, blant anna i Solvorn. Då Noreg i tre månader. Men ho Me får håpa ho og sambu- snø, nordlys og kulde. Men ho vart ho svært fascinert av vart endå meir fascinert, og dei aren finn seg til rette i Vik og saknar ikkje all myggen, den landet og folket. Ho budde sju tre månadene vart til fem år i trivst, og at bygdi kan dra nytte skal det bli godt å sleppa. Det år i Berlin, og i Noreg likte ho Nord Noreg. På arbeidsplassen av hennar song- og musikkin- var grunnar til at dei flytta, naturen, stillheita, roa og den trefte ho og sambuaren sin. teresse og hennar lidenskap for blant anna at Kautokeino er friske lufta. I Berlin var det tra- Så kom ho over utlysinga fotografering. svært langt borte frå familien i velt, oppjaga og aldri stille. om jobb i Vik og søkte og fekk Tyskland. Sognefjorden var og draumeområdet som ho ynskte å flytta til.

Ivrig songar Oppussing av fasaden Theresa har sunge i kor både i Tyskland og i Noreg. Ho på Kristianhus song i kor både i Bad Kösen Det er sikkert kjent at det pågår vi kallar vedlikehald. Cruiseturismen aukar og vi må og i Berlin. Koret i Kautokeino ei mogelegheitsstudie kalla «Utvikling av arbeide for å skape større inntekter til nærin- heiter Dimitri-Joavku. Dimitri Sjøfronten». Prosjektet er basert på regule- gane basert på cruise og annan turisme. Eit er namnet på ein grekar som ringsplanen for Sjøfronten. Hovudfokuset presentabelt bygg er eit av grepa vi må gjere var dirigent i koret ei tid, og i prosjektet er å skape aktivitet, ikkje minst for å gjere oss attraktive som reisemål. Kom- joavku tyder gruppe eller lag. i området frå badestranda og bort til elva munen nyttar difor dei auka inntektene frå Då blir det Dimitri sin flokk. Vikja, men aktivitetane skal på forskjellig vis cruiseturismen til å finansiere dette vedlike- Theresa knytte kontakt mellom og smitte tilbake mot sentrumsområdet. Meir haldsgrepet. Planen er å bytte ut takrennene koret ho hadde vore med i i om dette i løpet av våren.. på heile bygget for å stoppe vasslekkasjane Berlin og koret i Kautokeino. Ein del av Sjøfront-prosjektet inkluderer som legg att grønske og fukt nedover vegga- Det førte til at Berlin-koret var bygget Kristianhus. Dette bygget er Vik ne. I tillegg skal bygget skrapast og gjevast på besøk i Kautokeino i juni kommune sitt bygg, og svært mange meiner nokre gode lag måling. Fargar er enno ikkje 2018, og i september 2019 var dette bygget har den beste plasseringa i Vik! bestemt. Planen er at vedlikehaldsarbeidet Kautokeino-koret på gjenvisitt i Bygget bør difor bli eit endå flottare ikon! skal skje i løpet av våren 2020. Tyskland. Då song tre kor i kyr- Det er tydeleg at bygget har stor trong for kja i Bad Kösen, alt dette etter 24 VINTERAVIS 2020

Gullgutar: Framme frå venstre: Dag Henning Skjerven, Sven Ivar Skjerven, Theymen van Dijk, Olav Helgesen, Tor Helge Skjerven, To- mas Gebrezgi, Hans Pedersen Grønningsæter, Kriss Havila Bonabandi, Andreas Helgesen, Robin Holen Årevik, Jaran Tryti, Kjell Bjarne Fjellheim. Rekke to frå venstre: Espen Larsen Fjellheim, Magnus Stadheim Engesbak, Jon Bjarte Rinde, Torgeir Kollsete, Lars Brekke, Er- lend Moheim, Fabrice Nahayo Niyom- wungere, Håkon Ruud Solberg, Eldar Hove, Gjøran Stadheim Engesbak, Hans Kvamme, Hussein Mohammed, Eirik H. Breili, Mohammed Aldarwish, Ruth Larsen, Frida Larsen Fjellheim. Rekke tre frå venstre: Beate Kristin Seim, Anders S. Engesbak, Endre Ruud Solberg, Fridtjov Helgesen, Asbjørn Brekke, Terje Solberg, Amund Ruud Solberg, Torunn Ruud, Leidulf Breili, Noralv Pedersen, Helge Ivar Skjerven, Tor Arnt Sandli, Stein Frode Tryti, Marita Larsen Fjellheim. Dei to G14-spelarane Jonas Tistel og William Tenold var ikkje til stades då bilete blei teke. (Foto: Privat) Dobbelt gull i Sandar cup Smågutespelarane til Vik mange tette og tøffe oppgjer Vik har gjort seg nemnde i gjorde reint bord mot dei heilt sidan me byrja å fleire samanhengar den siste Sandarcupen i Sandefjord spela med denne gjengen, sei- tida. Tidlegare i sommar gjekk og Larvik er Noregs største er Pedersen, som trenar laget G16-laget deira heilt til topps helgeturnering for gutar og saman med Anders Stadheim på Dana cup. - Kva er det som jenter i alderen 8-19 år. Vik Engesbak. gjer dei unge fotballspelarane sine smågutar stilte med to i Vik så gode, då?- Det må fotballag, eitt i sjuarklassen i Spesiell oppleving vel vera gamalosten det, ler G14 og eitt i niarklassen i G13. Også G14-laget gjekk ubesi- Pedersen og held fram: Desse I G13-finalen blei det faktisk eit gra gjennom gruppespelet. prestasjonane fortel at uansett reint sogneoppgjer mot naboa- Dei kvalifiserte seg direkte til kvar du kjem frå, så lenge du ne frå Sogndal, der Vik var ster- semifinalen, der Borg vart slått har spelarar som har lyst å spe- kast og vann 3-0, medan det 4-0. I finalen møtte dei Sanni- la fotball og som skjønar at viss vart 2-1 til Vik over Sannidal i dal, der sogningane drog det du vil bli flink til noko, så må G14-finalen. lengste strået og vann 2-1. Dei du trena mykje. I ei bygd som Bestemannsprisar: Fabrice unge vikjene vart her leia av Vik har me også vore beviste Nahayo Niyomwungere (t.v.) Sogneoppgjer Stein Frode Tryti. på å ha med alle, sjølv om det og Tomas Gebrezgi blei kåra til I G13 gjekk laget ubesigra - Dette var ein stor prestasjon er ulike ferdigheitsnivå. Me er finalens beste spelar i høvesvis gjennom gruppespelet. Dei og ein fantastisk laginnsats, ei gruppe og eitt lag, det er G13- og G14-finalen. tok seg enkelt vidare frå seier Noralv Pedersen, og legg veldig viktig. (Foto: Privat) 16.-delsfinalen, men måtte ut i til at fotballhelga i Sandefjord ekstraomgangar både i 8.-dels- har vore ei heilt spesiell opp- Gode prestasjonar å vinna, seier Fabrice, og legg finalen og kvartfinalen. I semifi- leving. Det som er så bra med Sjølv om laginnsatsen var stor, til at det beste med å gå til nalen møtte dei Hønefoss, ein denne gjengen er at dei har så er det også godt å ha enkelt- topps var at dei spelte så godt kamp vikjene vann heile 4-1. stor treningsiver, mange legg spelarar som har det vesle i lag. Samstundes, på nabobana, ned uhorveleg mange timar på ekstra. Det hadde Vik i begge - Me gjer det også godt i gjorde Sogndal jobben mot fotballbana. I tillegg er samhal- finalane, der Fabrice Nahayo niarserien heime, der me har Mjøndalen, og dermed var det det spelarane imellom godt. Niyomwungere fekk beste- rykt opp frå 2. til 1. divisjon. duka for eit reint sogneoppgjer At dei skal greie å vinna denne mannsprisen i G13-finalen, Me er eit godt lag og to supre i finalen. Her hadde Vik full cupen er utruleg stort. medan Tomas Gebrezki fekk trenarar i Anders og Noralv, kontroll og vann til slutt 3-0. bestemannsprisen i G14-fina- seier han. - Sogndal har eit skikkeleg Samansveisa gjeng len. godt 2006-lag og me har hatt Dei unge fotballspelarane frå - Det kjennest veldig godt ut Morten Sortland i Sogn Avis VINTERAVIS 2020 25 Gullgutane til Vik vann i Dana-cup Vik sitt G16-lag gjekk uover- vunnen gjennom ei av verdas største fotballturneringar. - Eg er så stolt over laget og prestasjonane. Å vinna Dana-cup er stort, seier Roy Egil Stadheim, som trenar gutane saman med Svein Erik Saglien. Vik gjekk gjennom gruppespelet i sjuarfotball med siger over Stokke, Brodd og eit lag frå Tyskland. I siste gruppespel- kamp møtte dei Goals Foot- ball Acadamy, eit akademilag frå Nepal. - Dette er eit lag samansett at gategutar som er tekne hand om av fotballmiljø- et i Nepal. Fotball samlar born, ungdom og nasjonar på ein fantastisk måte, seier Stad- heim.- Eg er så stolt over laget og prestasjonane. Å vinna Dana-cup er stort,. I semifinalen møtte dei tøff motstand i Enebakk, ein kamp som enda 3-2 til vikjene. Dermed fekk dei unge gutane sjansen til å spela finale. Der venta Sverresborg. - Det vart ein tøff og jamn kamp, men me var det klart beste laget og vann til slutt 2-1. Problemet var at me hadde spelt seks kampar i over 30 varmegrader med berre ein innbytar. Så det var ikkje så mykje sprut i beina på slutten, seier Stadheim, som kan sjå tilbake på ein utruleg prestasjon i Danmark. Vinnarlaget til Vik. Frå venstre Daniel Saglien, Mathias Stokkebø, Jamal Tarakheil, Steffen Nesheim, Imran Khan, Martin Stadheim, God innsats Zakaria Abed Alwahab Al-Mor, Harald Brekke. Framme Vilde - Laget har jobba knallhardt Andersen. gjennom heile cupen. Seks kampar og seks sigrar med slutten. - Eg er veldig stolt over har fått mange meldingar frå ein målskilnad på 45-3. I mål laget og at me vann Dana-Cup. folk som har gratulert oss med hadde me Vilde Andersen Eg var sliten og trøytt på ei utruleg prestasjon. Dette som hadde nokre fantastiske slutten, men eg måtte fortset- er eit minne for livet, seier redningar. Dette viser at dette ja fordi me ikkje hadde igjen Stadheim, og legg til at dette er eit lag med moral og vilje, innbytarar på benken. Men det er den 15. turneringa han har både på og utanfor bana. No gjekk heldigvis bra, seier Khan. reist rundt med dette laget. - ventar eit par dagar med fri før Me har vunne Vildbjerg-cup og heimreise til Vik. Minne for livet me har teke 3.-plass i Norway I den spennande finalen Heime i Vik sat det spente Cup, men denne pokalen heng vart Imran Khan kåra til beste foreldre og følgde med direkte høgst av dei alle, seier han. spelar. Ifølgje trenaren var han med på kampen på stream. No Banas beste: Imran Khan vart så sliten at han var svimmel på haglar gratulasjonane inn. - Me Morten Sortland i Sogn Avis kåra til finalens beste spelar. 26 VINTERAVIS 2020 Herrelaget som vann 5. divisjon i 2019

Framme Torgeir Heimdal Aase, Dag Einar Bøtun, Idar Holen, Stig Roar Hovland, Mathias Stok- kebø, Martin Stadheim, Yngve Hove, Idar Andre Tenold Saglien. Bak Roy Egil Stadheim, Øystein Myrkaskog, Endre Holstad, Asgeir Refsdal, Vegard Grov Tveit, Joakim Blomseth Skjerven, Erlend Fjærestad Aase, Håkon Jonar Skjerven, Aleksander Valsvik, Daniel Tenold Saglien, Sven Erik Saglien. Damelaget 2019 Framme Solveig Bru- devoll, Margit Kristina Fjærestad Holmberg, Ingeborg Hove, Oda Alice Stokkebø, Elise Fosse. Bak Synnve Es- peland, Jun Hillestad Jacobsen , Andrine Fjærestad Aase, Leni Årestrup, Eili Nygard Gull Riise, Guro Myrkas- kog, Johanna Brude- og bronse voll, Helga Brudevoll. til Henrik Henrik Holmberg var med på Handballaget til Vik, tre øvingar under NM i friidrett 2019. Høgde, lengde og 110 stallen 2019/20: m hekk. Han fekk det ikkje til å klaffa i lengde og høgde, men Bak Elida Espeland, på 110 m hekk var det ein flott Alette Espeland Aase, 3 plass. Vinnar vart Vladimir Mari Målsnes, Karo- Erik Vukicevic med tidi 13.99, line Valsvik, Reidunn Henrik fekk tidi 14.76 og var Bolstad, Alicja Pan- berre eit tidel bak sylvet. kowiecka, Margit Under NM i sjukamp på Nes Kristina Fjærestad Arena i januar vart det gull på Holmberg, Framme Henrik. Han vann med poeng- Birgit Halset, Anja summen 5302 poeng som var Følid, Guro Myrkas- ny bestenotering. Resultata var kog, Solveig Brudevoll 7.22 på 60 m, 6,72 i lengde, 4 og Ingeborg Hagheim m i stav, 1.97 i høgde, 8.31 på Hove. 60 m hekk, 13.32 i kule og 2.51 Foto: Gunnar Kleven på 1000 m. VINTERAVIS 2020 27 Treningar VIK Måndag 1400-1500 Blixhalli Seniortrim

Måndag 2000-2100 Blixhalli Styrke, kondisjon

Tysdag 1900-2000 Vikjahalli Spinning

Onsdag 2030-2130 Blixhalli Sirkeltrening

Torsdag 2000-2100 Blixhalli Styrke, kondisjon

Torsdag 2100-2200 Blixhalli Innebandy

Fredag 1515-1615 Blixhalli Bootcamp

Sundag 1900-2000 Blixhalli Badminton Stipendvinnarar VANGSNES Det årlege stipendet frå deira talent og engasjement, Hillestad Jacobsen, Martin Måndag 1730-1830 Skyting Highsoft til unge utøvarar frå melder verksemda i ei presse- Stadheim, Mathias Stokkebø, idrettslaga i Vik kommune melding. Oda Alice Stokkebø, Sondre Måndag 1930-2030 vart utdelt i desember 2019, Dei som fekk stipend var: Skjerven, Torgeir Heimdal Dametrim, tabata og det vart utdelt for fjerde Abed Almor, Andrine Fjære- Aase, Vilde Andersen, Eirik gongen. stad Aase, Bartosz Mariusz Sz- Markus Rinde, Jens-Henrik Tysdag 1800-1900 - Me er stolte av dei unge wed, Erlend Fjærestad Aase, Hegg, Lasse Virkesdal, Maria Tassatrim 5-9 år idrettsutøvarane i Vik, og vil Frederick Nahayo Kwihanga- Bertine Sleire Tistel, Marius Tysdag 1900-2000 gjerne dela vår suksess for na, Idar André Tenold-Saglien, Larsen og Henrik J.F. Holm- Tassatrim 10-13 år å støtta vidare utvikling av Imran Khan, Jakub Szwed, Jun berg. Onsdag 1100-1200 Seniortrim

Onsdag 1930-2030 Dametrim, tabata ARNAFJORDEN Måndag 1830-1930 Dametrim

Onsdag 1300- «Aktiv med deg», pensjonisttrim FEIOS Sundag 1300 Trim for småttisane (0-5 år)

Måndag 1715 Elevtrening Onsdag 2000 Dametrim

Torsdag 2030-2200 Herretrim Trimrom ope for dei som har betalt medlemsavgift Vik Musikklag 2019. Framme Kari Myrkaskog, Terje Færstad, Gerd Marie Harbo Salbu Aase, Merete Lilleøren, Hanne Finne, Else Lilleøren, Jan Brekke. Andre rekke: Oddrun Time, Gunnar FRESVIK Tistel, Brita Fosse, Liv Torhild Birkeland, Anita Hop, Hilde Mæhlum, Brit Eli Vassli, Anne Gunn Måndag 1930 Dametrim Gjerløw. Tredje rekke: Jan Jensen, Olav Fjærestad, Mildrid Tjønn, Sture Tenold, Anders Vikøren, Tysdag 1900 Spinning Fredag 1900 «Trimmen» Else Hove. Bak Morten Midlang, Bjarte Tjønn, Norvald Aase, Erling Stadheim, Olav Turvoll, Jan Loopstra. 28 VINTERAVIS 2020 Kvifor er det murar i «Vetleskogen»?

I Raudsteinane i Framfjorden er eit lite skogsholt som blir mykje brukt i uteskule av elevane ved Valsvik skule. Her er høge grantre, gamle murar og ein turr bekk. Murane blir mykje brukte i leik, men kvifor er det gamle murar i skogen? Dette måtte vi finne meir ut av, og dermed var eit lite forskingsprosjekt eit faktum. Når ein forskar på noko må ein begynne med å lage hypotesar for problemstillin- ga: «Kvifor trur vi at det er slik?». Elevane hadde mange forslag, og til slutt vart dei einige om å setje opp følgande hypotesar:

1. Det har vore eit hus. 2. Det har vore ein leikeplass. 3. Murane har vore eit gjerde. 4. Dei kan ha vore ein borg i krigen. 5. Dei har vore brukte når folk har jakta på dyr. 6. Kanskje den store og den vetle muren har hange saman.

Neste steg vart å setje opp ein plan for korleis vi kunne undersøkje og bekrefte eller avkrefte hypotesane våre. Eit forslag var at alle kunne spørje besteforeldra, fordi dei er gamle og murane er også gamle. Elevar ser etter i postkasse etter innleverte intervju-ark. Elevane ville også spørje Kjell Ove fordi nokon visste at han kan mykje om namn på Vi kom fram til at vi skulle gjennomføre sto det noko om at stadnamn kan ofte plassane. Det kunne også vere lurt å spør- eit intervju for å finne meir ut om murane. I gi verdifull informasjon om fortida. Der- je han Sjur som er nabo i Raudsteinane og tillegg kunne vi prøve å søke på Internett. med måtte vi også finne ut kor namnet andre folk i Framfjorden. Vi kunne finne ut «Raudsteinane» kom ifrå. kven som er grunneigaren der murane står Læraren hadde funne ei bok på bibliote- og spørje den personen. ket som heiter «Finn spor fra fortida». Her Spørsmåla til intervju vart slik: VINTERAVIS 2020 29

Kvernhuset i Raudsteinane

- Veit du kvifor det er murar i vetleskogen i Raudsteinane? - Veit du kven som eig eigedommen? - Veit du kvifor det heiter Raudsteinane? - Veit du kor gamle murane er? - Var det tre der når murane vart bygde?

Neste uteskule ringde elevane på dørene der det var folk heime, og intervjua dei. Når ingen var heime putta elevane eit ark med spørsmål oppi postkassa.

Foto: Birgitte Rinde Fosse Tilbake på skulen vart det oppsummering av intervjua. Ein kunne sjå på tilbakemel- pir, og vi fekk omvising. Rune Lee fortalde dingane at det var nok vanskelege spørs- om kvernhuset og murane. Vatnet frå bek- mål i intervjuet, men nokre gode svar fekk ken kom frå elva «Tura», men etter kraft- elevane: utbygginga var det ikkje lenger nok vatn i - Grunneigar er Sindre Hauglum, han bur «Tura», det gjer at bekken forbi kvernhuset ikkje i Fjorden er turr i dag. Sist kvernhuset vart brukt var - Det var ikkje skog der i gamle dagar i 1952 då dei kverna korn til ølbrygging til - Murane er sikkert meir enn 100 år gamle, eit bryllaup. Rune fortalde også at det var kanskje også 200 år gamle. endå eit kvernhus litt lenger oppi bakken - Oppa murane har det vore «trerenner», der fylkesvegen er i dag. dei kunne føre vatn ned til kvernhuset som Så fekk vi sjå eit gamalt bilete over står heilt nedst i «vetleskogen». Det er Kjell Framfjorden og der ser ein at det ikkje er vi hadde uteskule på Tenne såg vi på eit Ove Hauglum og Sindre Hauglum som eig skog der «vetleskogen» er no. Skogen vart nyare oppattbygd kvernhus. Her var det kvernhuset. planta rundt 1950. spennande å sjå korleis det var inni eit - Ingen visste kvifor plassen heiter kvernhus! «Raudsteinane». Vi fann ut at det ikkje lenger var behov å jobbe med fleire av hypotesane etter at vi Det som står igjen no, er å få kvernhuset Vi fekk elles tips om å spørje Rune Lee som no hadde fått gode svar på kva funksjon og murane registrerte i Sefrak-registe- jobbar på lokalhistorisk arkiv i Vik. Vi kunne murane har hatt. No ville vi vite litt meir om ret. Dette er eit register for kulturminne i også søke på Internett og lese i bygdabø- kvernhus! Noreg. Elevane liker å finne ut av ting dei ker. Dermed avtalte vi eit besøk på lokal- Frå ein av foreldra fekk vi eit hefte: lurer på, så no er dei i gang med å finne historisk arkiv. «Kvernhus, drift og funksjon». Her fann vi eit nytt prosjekt å forske på! både bilete og teikning av korleis det kan På arkivet var all slags gamle bilete og pa- ha vore i «vetleskogen». Ein anna dag då Lenie van der Wal 30 VINTERAVIS 2020 Frå jord til bord Elevane ved Flatbygdi skule har hatt eit tverrfagleg prosjekt på skulen. 9. klasse har lært kvar maten kjem frå og korleis me lagar han. Prosjektet vert kalla «Frå jord til bord».

Av: Malin Amundsen og Eva Othelie H. Lidal

Prosjektet gjekk over to dagar der me var innom seks ulike stasjonar. Alt i frå toving til slakting og partering. På dei ulike stasjonane var både lærarar, dyrlege og besteforeldre involvert. Klassen vart delt inn i tre ulike grupper, på omtrent 12 elevar. Målet var å lage ein middag med forskjellig lokal mat, der foreldre og dei som har hjelpt til med prosjektet vert invitert. Middagen skal vere rundt nyttår.

Dag 1

Den første dagen bestod av toving, slakting og eplepressing. Me tova sitjeunderlag. Dei skal me lodde ut på middagen. Læraren på stasjonen lærte oss litt om norsk ullproduksjon.

På slaktestasjonen fekk me sjå korleis dei slakta ein sau. Slaktinga føregjekk på Vikja slakteri, der dei produserer økologisk storfe og lam. Dyrlegen var til stades når sauen vart slakta. Han skulle sjå om sauen var frisk. Paul Towsend viste oss korleis slaktinga gjekk føre seg.

For at sauen skulle få ein mest mogleg smertefri død, fekk han eit skot i hovudet. Deretter vart hovudet fjerna. Pelsen og huda vart tekne av. Organa vart tekne ut og sauen vart gjort klar til partering neste dag.

Me skulle og pressa eple på ein av stasjonane. Skulen har kjøpt inn ei eplepresse som me brukte. Eplene kjem lokalt frå Vik. Me begynte med å ta vekk det rotne på epla, vidare hadde me det i ei maskin som kutta det opp til ein mos. Deretter hadde me mosen over i ei pressemaskin. Safta som kom ut, vart pasteurisert. Ved å pasteurisere safta, fjerna me bakteriar slik at me skulle unngå at safta vart øydelagt. Skulen har kjøpt behaldarar som me hadde safta over i. Safta skal me lodde ut på middagen.

Dag 2

På den første stasjonen denne dagen, hadde me naturfag om dei ulike delane og innvollane til sauen me slakta. Me hadde besøk av dyrlegen som lærte oss om sauen. Inni sauen er innvollane ganske like som i oss menneske, derfor var det interessant å sjå korleis dei ulike delane såg ut. Mange av desse innvollane vart brukt mykje til matlaging før i tida. Innvollane vart og brukte i medisinsk samanheng, fordi dei inneheld mange nyttige næringsstoﬀ. Tidlegare på jord til bord har dei laga mat av desse innvollane, alt frå pølser til VINTERAVIS 2020 31

kjøtkaker. Hovudet og hjernen fekk me og sjå.

På den neste stasjonen var det partering som stod for tur. Me skulle partere, altså dele sauen opp i dei ulike delane. Det var den sauen me slakta dagen før. Alle på gruppa tok del i parteringa. Sauen varte delt opp i blant anna bog, lammelår og ribbeside.

Siste stasjon var salting og ﬁnskjering av kjøtet. Til middagen skal me ha pinnekjøt og fenalår, så på stasjonen begynte me salteprosessen, sidan sjølve prosessen med salting og tørking tek så lang tid. Me lærte om ulike konserverigsmetodar, blant anna salting, tørking og frysing. Desse metodane vart mykje brukt i gamle dagar, men vert også bukt mykje idag, spesielt til julemat.

I dette prosjektet lærte me meir om kor maten me et kjem frå, og kva som må til for å lage han. Det har vore gøy å gjere praktisk arbeid og å lære korleis heile sauen vert brukt. Alt frå korleis han vert slakta til korleis ulla vert brukt og korleis ein tilbereder dei ulike delane. Dette er eit prosjekt me vil anbefale til andre skular, og det er eit kjempegodt tilbod som me har fått tatt del i.

Samarbeid skule – barnehage Skuleåret 2018/2019 hadde Vik barnehaget eit samarbeids- prosjekt i lag med i Ungdomsskulen ved Flatbygdi skule i valfaget «Innsats for andre». Barnehagen ville pussa opp eit rom på avdeling Tresko, og lurte på om elevane i dette valfaget var interesserte i å gjera jobben. Det var dei. Arbei- det var å måla vegger og laga nokre nye ting som ungane kunne leika med. Vaktmeistaren grunna veggene først. Fire elevar måla første strøk og fire nye elevar måla andre strøk. Dette var eit arbeid som elevane likte og resultatet vart fint. Alle elevane i valfaget var med og laga leikene. Dei sydde telt, puffar, «bål» steinar, og puter som skulle vera inne i teltet. Dei sydde også nye gardiner og duk i friske fargar. Då alt var klart, hadde dei høgtideleg overlevering i barnehagen. Ungane på Tresko tykte det var stor stas å få noko nytt å leike med. Dei spanderte bollar og saft på elevane som takk for innsatsen. Både små og store var godt nøgde med resultatet, rommet fekk lyse fine fargar og borna fekk ny inspirasjon til flott leik. 32 VINTERAVIS 2020 Moderne og dyrt, enkelt og billeg – alle investeringar i landbruket i Vik er viktige Innleiing: På Midlang har Eivind investert stort i ein topp moderne fjøs for produksjon av mjølk og storfekjøt. I Hatleli har Liv og Geoff fornya driftsbygningen til ammeku med svært låge kostnadar. Dei to prosjekta ligg i kvar sin ende av investerings- skalaen, men begge satsinga- ne fører til meir rasjonelle og framtidsretta løysingar og stor standardheving på bruka. Med tanke på produsentmil- jø, folketalsutvikling, matvare- sikkerheit, kulturlandskap osv. er både små og store investeringar svært positive. På begge Driftsbygningen på Midlang er vorte ein topp moderne fjøs. gardsbruka er fokuset å tilpassa Driftsbygningen i Fresvik er bygd om med stor eigeninnsats og utan å vera ei drifta til dei lokale ressursane båsfjøs til lausdrift med amme- nytt liggeareal, nye fangfrontar stor investering. Foto: Veronika og begge har god grunn til å ku av rasen Belted Galloway. og frostfrie drikkekar. Vidare er vera stolte. I eine enden av bygningen det installert oppsamlingstank av driftsbygningen på Midlang er det nye bingar for kviger/ for flytande gjødsel, nye dørar frå 1995. Tilbygget er på 1200 Hatleli ungoksar, behandlingsboksar i vestenden der det kan fôrast m2 og det vert plass til 50 Liv og Geoffery driv garden med halmdekke og fôrlager. I med traktor og som vert mjølkekyr og 175 storfe totalt. Hazel Hill Farm i Fresvik. Dei tillegg er det gjort plass til no- utgang til luftegard. Det blir Mjølkeroboten er i full drift og har tidlegare bygd opp Frøys kre sauer, ullgris og etter kvart rasjonell fôring med rundballar. fôringssystemet er heilautoma- hus og totalrenovert eit rei- høner, som borna steller. Det er også utført eit stort tisert. skapshus på garden. Det siste Den andre delen er bygd om arbeid utandørs med utskifting Tidlegare har Eivind sett prosjektet var ombygging av til ammeku. Nytt drenerings- av massar rundt bygningen, opp tårnsilo på 650 m3 med driftsbygningen frå 1986 frå system i golv, ny grunnmur og drenering og luftegard som fylltømmar, kjøpt nytt effektivt vegg støypt armert betong, blir ferdigstilt til våren. Heile hausteutstyr, mjølkekvotar og prosjektet er godt gjennomført tilleggsjord. Den sjølvgåande fôringsroboten frå Lely køyrer FAKTA: med stor eigeninnsats, 430 rundt og sjekkar status på over Andre nye investeringar innan landbruket i Vik timar over eit halvt års tid. Dei 100 meter fôrbrett. Byrjar det • Rolf Arne Nummedal – ombygging og utviding av saue- har fått tak i ein del brukte å bli tomt ein stad returnerer fjøs. og billege materialar og fører den til fôrsentralen for å fylla • Jon Nummedal – ombygging frå ku til sau rekneskap sjølv. på. Roboten blandar sjølv rett • Ronny Hov – utviding og modernisering av sauafjøs, nye Rekneskapet som er god- rasjon av kraftfôr og grovfôr, siloar. kjent av autorisert rekneskaps- avhengig av om det er kyr, ok- • Bjørn Henning Hov - utviding og modernisering av saue- førar viser, utanom kostnader sar eller kalvar som skal ha ser- fjos. for dreneringsarbeid i tu- vering, og leverer på brettet. • Sognabær – satsing på jordbær på tab. net, ein total kostnad på kr. Nytt mjølkerom har ein 6000 • Pridla Samdrift v/ Christian Refsdal, Birger Hagheim, Irene 762.500,- for driftsbygningen. l tank på plass, og det gamle Hove og Petter Refsdal. Om ein trekk frå tilskot frå mjølkerommet vert nytta til ut- • Kjell Harald Bø – utviding sauefjøs. Innovasjon Norge og kommu- styr for manuell mjølking, lager • William Mc Kinn – ny driftsbygning for ammeku og sau. nen, samt eigeninnsats, har dei og blanding av kalvefôr. Over Kjøp av mjølkekvote i 2019: Bjarne Engum, Marita og Per hatt faktiske utlegg på berre kr. mjølkerommet er det planlagt Tistel, Svein Jarle Heggenes, Eivind Midlang. 112.400 kr. kontor/overvakingsrom med Drenering: Marita og Per Tistel, Kjersti Hovland, Rune Garden er Debio-godkjent godt utsyn til både robot, Kvammen Pedersen, Eivind Lidal, Systad gardsdrift, Evy og og for Geoff og Liv er det vik- liggjeområde og sjukebingar. Inge Otterskred. tig å driva mest mogeleg i pakt Tilbygget har kanalomrøring Plantinga av frukt og bær i 2019: Leidulf Breilid, Knut Olav med naturen og på garden med overføring til gjødsellager Ekeberg, Sognabær. sine ressursar. og spaltegolv. Nydyrking: Olav. J. Bøthun, Knut Olav Ekeberg, Jon Nese, Midlang Eivind har kontroll med det Egil Breilid, Bjørn Henning Hov, Lars Finden. Ronny Hov, heile via PC og telefon. Planen Bjarne Engum. Eivind nærmar seg slutten på ei stor utviding og ombygging er ein årleg produksjon rundt VINTERAVIS 2020 33 Utviklingi av jordbruket i Vik Moderne og dyrt, enkelt og billeg Talet på bruk i Vik har gått dras- Det føregår og ei flott satsing auka dyretal. I 1869 var det 232 tisk ned dei siste 50 åri. For 50 på frukt etter moderne tett- bruk i Vik som hadde mjølkekyr, – alle investeringar i landbruket i Vik er viktige år sidan var det rundt 530 bruk plantingsprisnipp, 8 føretak men i 1998 var det berre 99 i drift i Vik, men i 2019 var talet med eple og 4 med pære. bruk, og i 2018 33 bruk. Talet komme ned i 160. 30 bruk driv Sjølv om produsentar av mjølk, på mjølkekyr har og gått ned med mjølkeproduksjon, 6 med sauekjøt og bringebær har frå 1177 i 1993, til 1108 i 2000, ammekyr, 2 med geiter og 103 gått ned dei siste åri, held den 858 i 2011 og 715 i 2018. bruk har sauer. totale produksjonen seg for- Vik hadde i 2019 38 bringe- holdsvis stabil. Dei færre bruki Sauer bærprodusentar og 11 dreiv blir større og meir effektive, og Etter landbruksteljingi i 1969 med jordbær. I 2018 vart det alt traktorland er framleis i drift. hadde 302 bruk i Vik sauer. I produsert knappe 510 tonn Vik er den kommunen i tidle- 1989 var talet komme heilt ned jordbær, dette er vel 20 % av all gare Sogn og Fjordane med i 177 bruk. I 2018 var talet på bringebæri produsert i Noreg. høgst andel sysselsette innan bruk med sau 106. Talet på Bøndene i Vik leverte 4750216 jordbruket, så landbruket i Vik sauer har og gått ned, frå 7865 liter kumjølk i 2018 og 109539 går betre enn i mange andre i 2000 til 5851 i 2018. liter geitemjølk. kommunar det er naturleg å Teknisk utvikling 114 personar er sysselsette samanlikna seg med. Fyrste traktoren i Vik og innan primærnæringane, det Arnafjorden, kom i Arnafjorden er 4.2 % av alle innbyggjarane, Storfe i 1951. Fyrst ute i sjølve Vik men vel 10 % av alle sysselset- Talet på mjølkekyr har gått var Lars O. Brekke i 1952. Før te. Tal årsverk (a 1845 timar) i gradvis ned. Hovudgrunnen er traktoren kom var hesten den Driftsbygningen i Fresvik er bygd om med stor eigeninnsats og utan å vera ei jordbruket er 156. Om lag 13 at mange bruk med lite jord og viktigaste «reiskapen» på gar- stor investering. Foto: Veronika personar er sysselsette i land- få kyr slutta med mjølkeproduk- dane i Vik. Traktoren var med 400.000 liter mjølk, kjøtproduk- brukstilknytta tilleggsnæringar sjon. På slutten av 1970-talet på å revolusjonera jordbruket i sjon frå fullt påsett og nokre (inn på tunet, gardsturisme og på 1980-talet vart det satsa bygdi. To år etter traktoren kom ammekyr. m.m.) og 20 årsverk i land- stort på nydyrking og bygging den fyrste motorslåmaskina. Sjølv om Tine og rådgjevarar bruksbasert industri (meieriet, av nye driftsbygningar. Dette oppmodar til produksjon av Vikja, osv.) medførte større besetningar og Arne Inge Sæbø sommarmjølk som gjev betre pris og betre utnytting av fjøsen sin kapasitet, er Eivind fast bestemt på å vidareføra Vil bli sjølvforsynt driftsopplegget med konsen- I åra 2013-2019 har det vore trert haustkalving. Han meiner 200,1 dekar nydyrking i kom- vestlandsbonden må nytta munen. 141,9 dekar av dette er ressursane i fjellbeitet m.a. for dyrka i Fresvik. å kunne halda kraftfôrandelen Bonden som har dyrka mest i lågast mogeleg i vinterhalvåret. heile kommunen denne peri- Ein del oksar vert kastrert slik oden er Bjørn Henning Hov i at dei får høve til å koma på Fresvik. sommarbeite i Unnardal. Ombygginga vart kost- Store område nadsestimert til 9 mill., men Frå 2013 har Hov dyrka 40,5 prosjektet vart utvida med dekar. areal til kjøtproduksjon samt - Den første dyrkinga var Biletet er teke i oktober 2017. Starten på nydyrkinga i grandane automatisk fôring og vert nok ovanfor huset vårt. Me hogg under ”Hans Dahl Hov eigedommen” ein del dyrare. Tilskotet frå Inn- granfeltet, så dyrka me etterpå, ovasjon Norge på 2. millionar seier han. Den største dyrkinga fôrproduksjon og beite. - Det seier han. Hov har kring 220 og «klappet på skuldra» frå til Hov er på 17 dekar, og er er viktig å halde trykket oppe. vinterfôra sauer. kommunen på 60.000,- hjelper endå ikkje ferdig. Skal ein drive må ein stå på og litt, men investeringa hadde - Dyrkinga er på ”Hans Dahl drive effektivt, seier han. Som Ein god hjelpar vore vanskeleg om ikkje Eivind Hov eigedommen” ovanfor fyl- bonde har han sett seg nokre Bjørn Henning har ikkje leigd hadde litt peng på bok frå før kesvegen, seier han. For nokre mål. inn arbeidskraft. - Det er far som han ynskte å investere år sidan kjøpte han nabogar- - Målet er å bli ferdig med min Mikael Hov som hovud- gardsbruket og produksjon av den til Hans Dahl. Dette førte dyrkinga i løpet av dette året. sakleg har stått for nydyrkinga. norsk, rein mat. til at Hov fekk meir område å Eit anna mål er å bli sjølvfor- Eg kjøpte meg ei gravemaskin dyrka på. synt med fôr. Tidlegare har eg like etter at eg overtok garden, kjøpt ein del fôr, men det vil eg og den har blitt flittig brukt av Veronika Seim Bech Sjølvstendig ikkje fortsette med. Eg vil ha kårkadl. Landbrukssjef Hov skal bruka områda til nok grasproduksjon på garden, Cecilie Skogheim 34 VINTERAVIS 2020 Rehabilitering av driftsbygningar Mange vikjer har sikkert fått med seg at både både på Van- ge og på Holstad har to gamle driftsbygningar vorte rehabilitert og står fram nyoppussa og nymåla. Nils Vange og dotteri Turid fekk rehabilitert driftsbygningen som står ved slakteriet Vikja i 2018. Det er vorte eit tiltalande ytre der, og inne er det vorte plass til maskiner og reiskap.

Vange På Vange var dette driftsbygningen på bruk 2/12, og det var Ivar O. Vange (1882-1950) som bygde i 1910-1912. Ivar er bestefar til Nils på morsida. Tømmeret var i bra stand, men noko kledning måtte skiftast på grunn av husbukk. Gjød- Driftsbygningen på Holstad er under rehabilitering. selskjellaren vart fylt att. Men bygd i åri 1911-15. Då var det bygningen fekk tilbygg på Johannes E. Holstad (1837- 1930-talet på begge sider, og 1937) som var gardbrukar på dei var mykje simplare. Dårleg Holstad. Dei grov ut eitt år, material var nytta og betong skaffa til veges stein eitt år og som ein kunne stikka jarnrøyr tømmeret eit anna. Mykje av gjennom. Inne var det fjos for tømmeret var nytta før, som alle dyri, kyr, sauer og gris, der vanleg var, der ser ein tydeleg var høylåve og kornbrot. I eit på stokkane. Tømmeret som tilbygg mot nord var det stall vart nytta til rehabiliteringi, vart og vognskul. hogge i eigen skog i Hovsåsen Reiskapslageret er no der det og saga på Øvre-Hove. Det var løe. Fjøset er slik det var og som var her var låve, kornbrot Driftsbygningen på Hove som Halset entreprenørservice AS har ikkje i bruk. Audun Torvaldsen og stall og under i første etasje utbetra og skal nytta til lager. hadde verkstad i andre etasje, var fjosen. I eit tilbygg mot sør der er det innreidd eit fullt iso- var det stall, utedo, grisahus lert rom, brukt til trening. og brutlehus.

Holstad Sov i fjosen og over stallen På Holstad har Linda Vibeke Over stallen hadde to drenger og Asbjørn Holstad fått reha- soveplass, på det høgaste var bilitert den gamle driftsbyg- der berre 75 cm høgt. Dette ningen i tunet. Det er komme var tilfelle til innpå 1940-ta- nytt skifertak, nytt stort lokale let. Li-Anna hadde soveplass inne, overbygd veranda mot i fjosen. Ho heitte Anna Lien aust der det var silo og eit (1885-1960), var frå Hyllestad tilbygg mot sør som skal vera og var budeie i 30 år i Ygnes- Den nyrestaurerte driftsbygningen på Vange. inngangsparti. Bygningen var i dal og Mørkves-Grøndalen. om til lager for røyr, reiskap ved. dårlegare stand enn dei hadde og anna. Dei har hatt mykje Endå ein driftsbygning som trudd, mykje av tømmeret måt- Fjøsen blir lager arbeid innan vatn og avløp og har stått tom, blir gjort noko te skiftast ut. Særleg sperrene På Hove har brørne Halset reknar med det blir mykje av med og får nytt liv og innhald. var svært dårlege. fått ein femårig leigeavtale det framover, både i Vik og Dette var driftsbygningen med Nils Sølve Hove om drifts- andre stader. Dei har og i fleire på bruk 29/4, og han var bygningen. Dei byggjer den år nytta grustaket som ligg like Foto: Arne Inge Sæbø. VINTERAVIS 2020 35

Nye tider for gjester til Hopperstad stavkyrkje? Hopperstad stavkyrkje er den vicebygg og løysingar for god Andreas Blix sin eineståande er Kari Wiken Sunde og Ottar største menneskeskapte at- trafikkavvikling. innsats som berga dei for Wiik . Fortidsminneforeninga traksjonen og turistmagneten Det trengst! For eit kultur- ettertida. Bygget skal og ha har engasjert 4 lokale arkitekt- i Vik, med ca 18 000 betalan- minne og besøksmål av Hop- kafe og sal av reiseminne, kontor i Sogn til å laga forslag de gjester i 2019. Det er ein perstad stavkyrkje sitt kaliber og utstilling av lokale pro- til løysing på grunnlag av fin auke frå åra før, men lite er tilrettelegging for gjester dukt. Lokalt har det i fleire tiår vedteken reguleringsplan frå mot tida rundt tusenårsskif- skammeleg dårleg og uver- vore arbeidd for nybygg og 2012. Dei fire er arkitektfirma tet, då besøkstala var rundt dig. Trafikk-kaos og lang dokø forbetringar. Jon Vikøren og Bech arkitek- 30.000. til det einaste toalettet er Vik Kommune har lagt til ter i Vik, og arkitektkontora I mellomtida har Urneskyr- daglegdags i høgsesongen. rette med reguleringsplan Stiv Kuling og 4B i Sogndal. kja og Borgundkyrkja fått Ingen servering, og lite å kjø- som avklarar plassering av Arbeidet skal vera ferdig i vår. meir merksemd og påkosta pa utover eit utval av trykksa- servicebygg og parkering. Nemnda skal då gje si tilrå- tilrettelegging, Borgund med ker. No er ei betring på gang. Kommunen har og oppar- ding til hovudstyret i Fortids- stort nytt stavkyrkjesenter. Fortidsminneforeninga eig og beidd turvegen Sylvringen minneforeninga, som i sin tur Resultatet er fleire gjester. I driv både Urnes, Borgund og som gjev gangsamband skal ta avgjerd om neste steg fjor passerte Borgund 56000. Hopperstad stavkyrkje , og er mellom kyrkjene i eit historie- før sommaren. Spennande ti- Begge kyrkjene nærmar seg frå hausten 2019 også eigar tungt kulturlandskap. der framover for Hopperstad tålegrensa for trakk og slita- av steinkyrkja på Hove. FMF har gjeve ei nemnd og reiselivet i Vik! sje. Det er litt av bakgrunnen Det nye gjestesenteret på med prosjektleiar Cathrine Lil- for at Fortidsminneforeninga Hopperstad skal m.a. fortelja lo- Stenberg som leiar ansvar Ottar Wiik no vil rusta Hopperstad for historia om begge kyrkjene, for første steg i planarbeidet. Leiar i Indre Sogn lokallag av større besøk, med nytt ser- og ikkje minst om Peter Lokale medlemer i nemnda Fortidsminneforeninga

Seljadalselvi fekk store skadar under flaumen hausten 2018. Det er utført ein del arbeid med opprydding og reparasjon hausten 2019, men mykje arbeid står att. Den delen som har vore reparert er utom Setebakken. Det har vorte reinska i elveløpet, og mange tre er vortne hogge. Det er lagt om murar og plastringssjef har vore Kjetil Holen. Det trengst og reparasjon heimover på dalen. Ein har fått midlar frå Naturskade- fondet.

Foto: Sogn Anlegg 36 VINTERAVIS 2020

Aktiv med deg i Arnafjorden. Det har vore grupper i alle bygder i kommunen. Aktiv med deg 2019 Vik kommune fekk tildelt midlar forskjellige hadde om innhald, tilgjengeleg på Valsvik skule i gruppene. Då prosjektet gjekk for 2019 frå Helsedirektoratet for å kunne tilpasse oss så godt Arnafjord, skulen på Vangsnes, mot slutten, laga me ei mappe til eit prosjekt med føremål som mogeleg, etterfylgt av eit i Feios og på Bygdeheimen i med treningsopplegget. Det å førebyggje passivitet og informasjonsmøte i kvar bygd. Fresvik. Etter nokre veker, blei var forskjellige variantar av kvar einsemd hjå eldre i kommunen. Aktiv med deg vart eit det og arrangert Aktiv med øving med forklaring, slik at Dette førte til at Aktiv med tilbod som byrja med 25-30 deg i Blixhalli i Vik kvar tys- det skulle bli lettare for grup- deg vart til. Målet var å starte minutt med individuelt til- dag, når det var tid til det. Her pene å drive det vidare. Siste opp ei gruppe i dei aktuelle passa trening. Den bestod av bestod tilbodet berre av tre- dagen avtalte fleire når neste bygdene, som etterkvart skulle oppvarming, grunnleggande ningsbiten. Aktiv med deg vart gong skulle vere, då utan oss. kunne drive seg sjølve. Vik styrketrening og lett utstrek- arrangert ein gong kvar andre Me høyrer til og med at nokre kommune er ein stor kommune king etterpå. Dei forskjellige veke i kvar bygd, men ettersom er i gong! geografisk, og sidan Vikøyri øvingane vart utvald for å opp- ønske, godt oppmøte og loka- Siste gongen me treftest i allereie hadde tilbod for dei retthalda funksjonar som ein let var ledig, vart det ein gong kvar bygd, hadde me med eit eldre i kommunen, prioriterte treng for å kunne bu og leve i veka i den eine bygda. avsluttande spørjeskjema. Me me utkantane. Tilbodet blei så lenge som mogeleg i eigen Aktiv med deg hadde del- fekk mykje positiv tilbakemel- bestemt skulle vere opent for bustad. Me treng sterke føter takar i eit vidt aldersspekter. ding og eit ønske om at me alle pensjonistar, då dette er for å kunne gå i trappar, reise Den yngste deltakaren var kunne fortsetje å drive dette ein overgangsfase frå arbeidsli- oss, og komme oss til butikken. 64, medan den eldste var 92. vidare. Me har venta på at vet til ein mindre aktiv kvardag Me treng og sterke og uthald- Nokre gonger var det ikkje Helsedirektoratet skal lyse ut for dei fleste. I denne fasen ne armar for å klare gjeremål i fleire møtande enn ein, medan nye midlar for å kunne innføre kan ein og føle tap av nettverk heimen, og ikkje minst ein god andre gonger var me 12-13 dette ønsket, men det har dei ved å ikkje lenger ha kollegaer kjernemuskulatur. personar. Begge kjønn har vore ikkje gjort. rundt seg. Derfor måtte Aktiv Etter trening hadde me ei representerte, og me enda opp Me vil takke alle som deltok med deg vere ypparleg for sosial tilstelling som vara kan- med å få faste møtande. Me for ei spennande og givande dei som ønska å finne seg eit skje ein times tid. Deltakarane fekk mobilnummer slik at me tid! Det har vore ein fryd! nytt nettverk og halde seg i bidrog etter tur med kaffi og kunne sende ut påminnings- aktivitet. Med god hjelp av kaffimat. Tida bestod av både meldingar til dei som ønska bygdelaga, sende me ut ei prat, historieforteljing, quiz og dette. Trufaste deltakarar mer- spørjeundersøking til bygde- der det var mogeleg; videof- ka forskjell frå gong til gong, Elin Turvoll ne om kva forventningar dei ramsyning. Dette tilbodet var og det har vore god stemning i og Mari Målsnes VINTERAVIS 2020 37

Vangsnes ferjekai 1.mars skal arbeidet med ny ferjekai på Vangsnes vera ferdig. Men det vil bli arbeid på Vangsnes ut heile 2020. Det blir to hovudkaiar og ein reser- vekai lenger aust. Dei to hovudkaiane får full stan- dard solid fundamentert på fjell. Det vil og bli nytt servicebygg som det og blir på Hella og Dragsvik. Det er på Vangsnes det har vore mest arbeid av dei tre ferjestadene, og Vik kommune kan gle seg over eit heilt nytt og tidsmessig anlegg. Vikja på Grüne Woche I januar 2020 var slakteriet Vikja representert på Styrke- og balansetrening for eldre messa Grune Woche i Tyskland. Frå Indre Sogn For omlag to år sidan vart det ging for fall og skader. Trening møtt trufast opp kvar veke. I var Walaker hotell, Vikja starta opp styrke -og balanse- har effekt for alle aldersgrupper tillegg til allsidig trening er det og Amble Gard med. trening på treningssalen ved Eldre har særleg nytte av å eit triveleg sosialt fellesskap. Vikja produserer kortreist fysioterapiavdelinga. Det er to trena for å halda ved like eller Dei kjem oftast ut frå timen økologisk mat frå gardar grupper på 8-10 deltakarar som forbetra styrke og balanse. varme og i ivrig samtale og ved Sognefjorden. Fylkes- trenar ein time ein gong i veka. Gruppa har felles oppvar- latteren sit laust. mannen skriv: «Gardar i Vik Målgruppa er eldre som kan ming, men størstedelen av Dersom du tykkjer at dette har gått saman og etablert stå i fare for å få redusert funk- timen er sirkeltrening der dei tilbodet kan vera noko for deg, eige slakteri og foredlings- sjon eller har hatt skade eller får individuell tilpassa øvelsar ta kontakt med fysioterapiav- verksemd. Slik slepp dyra sjukdom som har gjort dei noko og rettleiing av fysioterapeut. delinga. lang transport. Verksemda svakare og utrygge. Timen vert avslutta med tøyin- tek seg vidare av mørning, Dei siste åra har det vorte gar og avspenning. nedskjering og produksjon. Mat i reisleivsprodukta er gjort fleire studiar som har vist Deltakarane har heile tida Telefonnummer: stadig meir ettertrakta.» at slik trening er god førebyg- jobba ivrig og godt og har 57 69 87 15

Hjelpemiddelformidling Om ein har sjukdom eller skade som hjelper brukarane med dette. pemiddel frå eige kommunalt lager til fører til nedsett funksjon, kan ein få hjel- utlån. pemiddel som gjer det lettare å klara seg Nye reglar om hjelpemiddel i kvardagen. Er behovet langvarig, får ein Nav gir ikkje lengre støtte til ein del Tilbakelevering av hjelpemiddel desse hjelpemidla til varig utlån frå NAV småhjelpemiddel som t.d. støttehandtak, Har nokon hjelpemiddel liggjande Hjelpemiddelsentralen. forhøgingsklossar til seng, gripetang som ikkje lengre er i bruk, er me svært Treng ein hjelpemiddel for ein kortare med fleire. takksame om de kan levera dei tilbake til periode, har rehabiliteringsavdelinga Har ein varig behov for dette, må ein hjelpemiddellageret. eit kommunalt lager av hjelpemiddel til koste det sjølv. For å gjera det enklare De kan då levera dei til Rehabiliterings- utlån. for brukarane vil rehabiliteringsavdelinga avdelinga i underetasjen på sjukehei- Ergoterapeut Frøydis Haga og Osvald ha eit lite utval av slike hjelpemiddel som men, eller ringe til Osvald Risløw for å få Risløw arbeider med hjelpemiddelfor- kan kjøpast til kostpris. dei henta. midling i rehabiliteringsavdelinga, og For korttidsutlån har me ein del hjel- Telefonnummer: 996 94 556 38 VINTERAVIS 2020

Status januar 2020 Vik Fjellandsby har no 37 selde hyttetomter, 24 hytter er bygd i hyttefeltet der dei ligg fint til i lia ein ser frå riksveg 13. På den andre sida av dalføret ligg Vik Skisenter med sine mange tilbod. Vinterstid ligg dei opplyste skiløypene freis- tande til for ein kjapp trimtur. For tida er det 2 stk nye hytter under oppføring, den øvste hytta på tomt 45 er av typen Telemarkhytter. Denne skal vere innflyttingsklar i veke 9. Ivar Rokne og Lise Grønvigh Rokne selde hytta dei hadde i Haugsvik like ved Oppheim for så å byggje ny hytte på tomt 45 i Vik Fjellandsby. Grunna eit vennepar som har bygd i Vik Fjellandsby kom dei over drau- metomta til å byggje sin nye fritidsbustad. Dei bur og jobbar i Bergen og ser fram til å flytte inn i hytta i Vik Fjellandsby no på vårparten 2020. Det sporty paret og deira born gler seg til Familien Rokne busette i Bergen har kjøpt tomt nr 45. Dei selde hytta dei hadde i Haugsvik og vil å kunne ta den nye samlings- heller ha hytte i Vik. plassen i bruk. På tomt 40 er det ei anna front på hytta. hytte under oppføring. Denne Sommaren 2020 blir det er av typen Nordlys og blei utbygd fiberkommunikasjon i røyst i oktober 2019. Her er Vik Fjellandsby av Sognenett. også ein sporty og nevenyttig I denne samanheng har også familie frå Bergen som skal ta Vik Fjellandsby teikna avtale ein god del av ferdigstillinga og vil montere opp webcamera sjølv. Dei har også eit vennepar og mogeleg ein verstasjon i i fjellandsbyen. hyttefeltet. I utgangspunktet skulle dei I byggetrinn 1 er det 2 tom- ikkje bygge hytte, men falt pla- teeigarar som går med planar dask for tomt 40 då dei var på om å starte på sitt prosjekt, fjelltur i området og dermed men dei er ikkje komne heilt i Ny hytte er under oppføring i fjellandsbyen. Det er selt 37 hytte- var dei i gong med planleggin- hamn med planlegginga endå. tomter, og det er bygt 24 hytter. ga. Svein Arne Lynge og kona Mogeleg det reiser seg 2 nye Vibecke Samsonsen Lynge grunnmurar der når snøen Boligpartner avd. Sogndal til- Meir informasjon er også å har også 2 born som er i rette takkar for seg til våren. byr nøkkelferdige hyttetomter finne på www.vikfjellandsby.no alderen for å kunne ta i eit tak. Byggetrinn 2 blei ferdigstilt i feltet. Utbyggjaren har vore i eller du kan scanne QR-koden Familien gler seg over at hytta hausten 2019. Det er bygd området og sett på korleis dei under: er tett og at innearbeidet kan opp infrastruktur som veg, vatn best mogeleg kan plassere ein utførast no i vintersesongen. kloakk og straum over hytte- kommande fritidsdraum for Hytta ligg fint til med nydeleg ne som ligg der i dag. Det er den interesserte. utsikt nedover Bødalen og ledige hyttetomtar om nokon På Vik Fjellandsby si face- Vikøyri. Fjellet Rambera ser ein skulle bli freista når dei er i book side blir det lagt ut diver- Vik godt frå panorama vindauga i området. se informasjon for den nyfikne. Fjellandsby VINTERAVIS 2020 39 Hjorteforvaltinga i Vik kommune Forvaltinga av hjort i Vik kommune skjer på grunnlag av «Om- rådebestandsplan for Vik hjorteviltområde 2019-2021». Denne vidarefører hovudlinjene i tilsvarande plan som var gjeldande for 2016 – 2018. Styret for Vik bestandsplanområde med 7 medlemar, har utarbeidd planen og fått den godkjent i kommunestyret 20.06.19. Vald tilsvarande heile 86 % av det teljande hjorteviltare- alet i kommunen har tilslutta seg planen med tilhøyrande mål om avskyting.

Fellingsresultatet for 2019 Fellingsresultatet etter hjortejakta 2019 viser at me klarar å halda oppe eit høgt uttak. Dette er i tråd med målet som er å redusera bestanden. Ordrett er målet å stabilisera hjortebestanden i Vik kommune på 2016-nivå, men med eit høgare uttak i skadeutsette område. Nedgang i bestanden fører til færre påkøyrsler og mindre skade på grovfôrareal, frukt, bær og skog. For å oppnå dette vart det sett mål om minst 344 felte dyr pr. år i planperioden. No i det fyrste av 3 år vart det felt totalt 366 dyr.

Avskytinga siste åra har vore slik:

Frå hjortejakti hausten 2019. Foto: Veronika

sjølvdaua våren 2018 dersom ein ikkje hadde fyllt opp i frysarane Med 475 tildelte løyver har me oppnådd 75 % felling. Så høg fel- hausten 2017. Betre dyrevelferd gav det og. lingsprosent fører til at ein har god kontroll på kva type dyr, alder Hausten 2018 la ein uttaket ned att på normalt nivå for dei siste og kjønn, som vert teke ut. Slikt klarar ein ikkje utan dei mange og 10 år, dvs kring 300 dyr. Med det gode resultatet, høgt uttak i flinke jegerane i kommunen. 2019 reknar ein no med at bestanden er nær målet. Men så langt ser det ut til at vinteren 2019-20 blir enkel for dyra, så det vil Fordelinga av dei felte dyra vart slik: svært nyttig med vårteljing også i 2020 for å planlegge uttaket i jakta komande haust. I mange kommunar der bestandane har vorte vel store, har slaktevektene gått ned. Her i Vik har slaktevektene halde seg stabilt høge, noko som også tyder på at ein har ein sunn bestand med høg produktivitet. Veronika Seim Bech Vedteken avskytingsplan viser i dei grøne feltet. Målet er å ta ut Landbrukssjef 60 % kalv- og ungdyr, 40 % produksjonsdyr og ha lik fordeling mellom kjønn. Det vart felt noko meir hannkalv og noko færre ungkoller enn yngst, men resultatet treff totalt sett svært bra. Styret i Vik hjorteviltområde: Arnafjord Storvald Ola Engum Vintrane og vårteljingane er avgjerande Vik Vest Storvald Tore Røyrvik (leiar) Kvart år gjennomfører dei fem storvalda og styret i bestandsplan- Vik Aust Storvald Omar Vangsnes området vårteljing av hjort med bruk av kunstig lys på innmark Fresvik Storvald Ole Morten Otterhjell 5 seine kveldar. Våren 2017 såg me at bestanden var stor over (tidl. Geir Ove Bøthun) mest heile kommunen, og det gjev ekstra fellingsløyver til alle Enkeltvald Vest Harald Hanekam vald. Stor innsats førte til at heile 426 dyr vart skotne i jakta. Det Feios Storvald Ingvar Vangsnes viste seg å vera ekstra heldig for vinteren etter vart snørik og Enkeltvald Aust Leidulf Breili svært vanskeleg for hjortebestanden. Mange fleire hjortar hadde 40 VINTERAVIS 2020

FellingsresultatFELLINGSRESULTAT I FJELLHEIMEN i Fjellheimen VILLREINOMRÅDE JAKTA 2019 villreinområde jakta 2019

Fresvik Arnafjord- Stølsheimen Austfjelli/Vik SUM halvøya fjella Bukk, vaksen 7 4 1 2 14 Bukk 1 ½ år 2 0 0 2 4 Bukkekalv 4 6 5 3 18 Simle, vaksen 12 13 4 3 32 Simle 1 ½ år 2 1 1 0 4 Simlekalv 11 6 1 1 19 SUM FELTE 38 30 12 11 91 DYR Fellingskvote 64 31 12 13 120 Fellingsprosent 59,4 96,8 100,0 84,6 75,8

Fordeling hanndyr/hodyr: • Det vart til saman i villreinområdet felt 36 hanndyr og 55 hodyr.

Samjakt: • Det har vore gjensidig samjaktsavtale mellom Austfjelli-Vik og Fresvikhalvøya med to overgongskort frå Fresvikhalvøya til Austfjelli-Vik, og mellom Austfjelli-Vik og Arnafjordfjella, også med to overgangskort.

Delområde: • Det er felt 56 dyr i Vikafjellsområdet, 35 dyr i Volaområdet (87,5% av løyver merkt for området) og 0 dyr i Kringsdalsområdet (ingen løyver var merkt for området).

Avskyting: • Kvota var fastsett med ei forventa avskyting på 78% (tilsvarar 93 dyr). Fellingsprosenten har med det auka frå fjoråret sine 67%, som då var rekord i nyare tid.

Fresvik, den 04.11.2019

Siri Wølneberg Bøthun (sekr. villreinnemnda) VINTERAVIS 2020 41

Målsethytta i ny «drakt» Målsethytta er ei ubetent DNT-hytte ved det er utført av Røyrvik Bygg og Betong Kort oppsummering vegger: Målsetvatnet på Vikafjellet, eigd og drifta AS i 2018 og Vik Byggeservice AS i 2019. • Gamal kledning fjerna. Denne var av ulik av Vik Turlag. Det er totalt 30 sengeplas- Turlaget har teke rydding, vekktransport og type. sar, 24 av desse på sjølve Målsethytta. målararbeidet. • Gamal, oppsmuldra papp fjerna. Sikringsbua, også kalla Vetlehytta, har 6 Heile taket er renovert. Tre av veggene • Utlekting for å få plass til noko tillegg- sengeplassar. Hytta kan brukast av alle som er også komplett ferdige med alt arbeid sisolering. har DNT-nøkkeI. Nøkkelen kan ein få når utafor tømmerveggene. Den siste veggen • Ny diffusjonssperre (ikkje plast). ein er medlem i Den Norske Turistforening er meir komplisert på grunn av tilbygg på • Tilleggsisolering. (DNT). 2019 blei det registrert over 600 utsida. Vi håpar å ta den siste veggen i år, • Utlekting og vindsperre. Sikra mot inn- overnattingsbesøk på Målsethytta. Hytta med nytt tilbygg for ved. Grunnmuren må trenging av mur og andre skadedyr. kan brukast heile året, enten til overnat- også vølast. • Ny kledning. Måla. ting eller til dagsbesøk. Ein kan lese meir om hytta og turar ein kan ta i området på Kort oppsummering tak: Økonomi UT.no. • Skifertekking er teke av og reinsa. Heile tiltaket kosta totalt kr. 658.836,- inkl. Om sommaren kan ein køyre til døra • Gamal, utett papp og undertak fjerna. mva i direkte utgifter. med bil, eller ein kan gå av bussen over • Berekonstruksjonar forsterka og retta Laget har fått støtte/tilskot frå: Vikafjellet og rusle 1,5 kilometer til hytta. opp, råtne sperrer skifta ut, litt større ut- - Olav Thon DNT-stiftelse 200.000,- Målsetvatnet er eit godt fiskevatn, men stikk på tak. - DNT Hyttefond 200.000,- hugs å kjøpe fiskekort! • Ny takoppbygging med innvendig duk - Vik Sparebank 40.000,- (ikkje plast), isolasjon, undertaksduk og - Sogn Sparebank 30.000,. Vedlikehaldsarbeid 2018/2019 sløyfer/lekter. - Sture Husabø Legat 25.000,- Det har dei to siste åra vorte utført nød- • Skifertekking lagt på att og supplert Takk til alle som har støtta arbeidet! I vendig vedlikehaldsarbeid på Målsethytta. etter behov. tillegg har turlaget søkt om, og reknar med Det var lekkasje i taket, spesielt på vinters- • Nye vindskier og dekkbord. Spelemidlar. tid, lekkasje også i ein av ytterveggene på • Ny pipehatt. Eksisterande skorstein over vinterstid når snøen la seg inntil. Fagarbei- tak medførte lekkasjar. Nils Gunnar Finne 42 VINTERAVIS 2020 Gardsnamn i Vik kommune Ein del gardsnamn fekk Sæbø Ovri Holane Ålrek Snytta endra skrivemåte for Vange Hove Ådlane Vangsnes Straumsnes nokre år sidan. Ikkje Seim Voll Flete Tveiti Bårlog (ikkje av- alle har fått med seg Tenål Hønsi Le Hovland gjort namnesak) desse nye skrivemåtane Føli Holstad Dalsver Øksdal Fedjane som gjeld gardsnamn, Stadheim Brekka Dale Simlenes Rinde ikkje familienamn. Eg vil Fosse Tistel Sandbakken Svida Tjørn gjera spesielt merksam Nummedal Espesete Hellane Ulriksborg Dregane på Tenål, Føli, Brekka, Grønsberg Rosheim Valsvik Holum Tveiti Gullteigane, Rislåg, Seljestø Fjærestad Åse Grundeland Dale Ovri utan d, Djupvik i Turvoll Midlang Hallsete Skau Lunde Vik, men Juvik i Fresvik, Øvstedal Bø Kjelven Bjørnetun Sætrane Liktvorane med k og i Myrkaskog Tryti Frettheim Bøtun Sæterli (Li) fleirtal, Bungane, Ådla- Bruavoll Skjørvo Nese Høgheim Grinddal ne med å, Le med ein e, Åse Hopperstad Otterskreda Fletene Smidjane Flete med e, Otterskre- Orvedal Grov Geithus Otrehjell Helland da, Finnen (som irrite- Teigane Sjøtun Husstavenes Breili Åfet rer mange at det ikkje Gullteigane Djupvik Finnen Tretteteigen Bergheim heiter Finden), Ålrek, Rislåg Goteviki Finnabotnen Hatleli Stjernegjerd Vollaviki, Tjørn. Kinni Liktvorane Vollaviki Hov Berdal Karavoll Svardalen Kyrkjeteigen Øyri Håane Refsdal Røyrviki Sylvarnes Haukanes Osen Undi Limmesand Hanekam Juvik Stedje Nissestad Stavedalen Kolåsen Hallrynjo Bungane Vetlesand Vigdalen

10. klasse 2018/19. Framme Anne Grethe Hellen Lidal, Sigrid Melheim, Kristine Hovland, Thea Stadheim, Benedicte Nilsen Systad, Andrine Fjærestad Aase, Ada Marie Fedje, Jannike Kjelven Hauglum, Birte Fretheim, Hedda Moe Sæbø og Emil Hagen Otterskred. Bak Mathias Stokkebø, Viktor Aleksandras Starkus Vikøren, Magnus Ramberg, Marius Risløv, Fredrick Kwihangana, Lars Magnus Romslo Bungum, Eirik Johannes Blix Tryti, Sindre Halset, Elias Tryti Brekke, Martin Stadheim, Halldor Fosse, Viljar Vikøren Vikestad, Zakaria Abed Alwahab Al-Mor og Eirik Langeland Tistel. Foto: Kjell Vikestad VINTERAVIS 2020 43 Øyasetevegen – skogsbilvegar i Steimslii Sommaren 2021 vil det bli snorklypping på Stadheim! Sameigelaget «Steimseiga» skreiv 2018 kontrakt med Steffen Stadheim for bygging av om lag 3,5 km skogsbilvegar. Målet er veg til fjellstølen Øyasete, men så langt manglar laget byggjeløyve for dei siste 800 metrane.

Jordskifteretten slo fast at arealet over utgarden var ei sameiga, og fastsette eigartilhøva. Det oppstod eit nytt bruksnummer på Stadheim: bnr 57 med fylgjande eigartilhøve:

Lang veg fram I 2014 iverksette dåverande Sogn og Fjordane skogeigarlag ei noko uventa større tømmerdrift på Stadheim. Då maskinene var Kontrakt godt igangkomne viste det seg snart at fleire av brukarane på Årsmøtet for «Steimseiga» 2018 gjorde vedtak om bygging av Stadheim var interesserte å få avvirka hogstmogen skog. Det enda veganlegget. Eigartabellen skulle leggjast til grunn, men 2 eigarar med eit samla uttak på 6000 kbm. Resultatet var nedslåande. Av ville ikkje delta. Samla investering er om lag 3,5 millionar kroner. ein bruttoverdi på ca 1,6 millionar gjekk om lag 1 million med for Ved bruksrettsavtale med Statnett og god oppfølging frå land- å få tømmeret fram. Om lag samstundes gjekk Statnett i gang bruksstyresmaktene, slepp grunneigarane frå prosjektet med med ei stor linjerydding i 300kV-traséen i Steimslii i 2013-14. under kr 400.000 i eigenandel. Grunneigarane krov at tømmervirket ikkje skulle bli liggjande att i Eivind Helleland traséen men bli frakta ut til bilveg. Dette fekk som konsekvens at det måtte innhentast byggjeløyve for grovplanering av vegtraséar for at lasteberande maskiner kunne få utført arbeidet. Desse to hendingane tett på kvarandre førde til at nokre av grunneigarane byrja å tenkja tankar om å vidareutvikla prosjekta som var igangs- ett.

Organisering Hausten 2014 vart alle bruka på Stadheim kalla saman for å drøfta kva som no kunne gjerast. Det vart nedsett eit interimstyre som i løpet av hausten la fram planar for kva som burde gjerast. Det synte seg diverre at det var noko avvikande syn mellom eigarane om eigarsituasjoene i området. Nokre såg skogteigane som eineigd grunn medan andre såg det som eit sameigd areral med påhefta bruksrettar. Det vart gjort forsøk på ei minneleg rettsutgreiing, men det lukkast ikkja heilt. Til jul 2014 vart det levert krav om jordskifte for å få avklara den rettslege situasjonen. Arbeidet med organisering av sameiga i medhald av sameigelova heldt likevel fram, og 22.03.2015 vart sameigelaget «Steimseiga» skipa og registrert i Brønnøysundregisteret.

Ansvarleg redaktør sin merknad: Innlegget står for forfattaren sitt syn i saka og representerer ikkje naudsynt kommunen som ansvarleg utgjevar sitt syn. Det er omfattande restriksjonar på vegbygging i fjellområda. 44 VINTERAVIS 2020

Det var svært utfordrande å byggja Hugla kraftverk fordi der var trongt og bratt. Betongbilen kom seg opp med kjettingar, men ein dumpers måtte til for å skuva betongbilen opp. Foto: Sverre Aase Hugla kraftverk Hugla kraftverk ved Huglaelvi med stor borerigg. Alt gravear- fire kubikk i kvart lass. Røyret er 550 m, og dei brukte på Åse vart bygd i 2004, og beidet vart gjort av Arvid Risløv Røyrene kom med båt frå to-tre minutt ned. Dette tykte har såleis vore i drift i 15 år. Det ved Stokkebø Maskin, og dei Frankrike. Det var 70 røyr, åtte dei var så moro at det vart er fire eigarar Sveinung Tenold, starta med å støype brui over meter lange og med diameter fleire turar gjennom! Sverre Aase, Per Aase og Atle elvi i april 2004. på 70 cm, overflatebehandla Det vart også lagt høgspent- Aase. Sveinung Tenold og hans ar- støypejern. Desse vart køyrde kabel frå trafoen ved huset beidsfolk tok til med byggingi opp med dumpers og traktorar. til Sverre og 900 meter fram Bygging av stasjonen i juni, og i august Huglafossen trua, og ein mot stasjonen, og så over på Firmaet Bystøl ved Asbjørn la dei røyrgata. Det var eit morgon kom det ein kraftig linje 300 meter. Dette arbeidet Hønsi planla og prosjekterte krevjande arbeid, og spesielt flaum som raserte ein del av gjorde eigarane sjølve. anlegget, og Sparebank Vest i inntaket var ei stor utfordring, byggematerialet. Heldigvis Førde var ein god støttespelar for det var trongt og bratt å hadde dei fått i ei betongblan- Drift på pengesida av prosjektet. hjelpa seg. Fyrst prøvde dei å ding som heldt forskalinga på Kraftverket kom i drift i slutten Det kom òg godt med at Sver- frakta sand opp til ei stor blan- plass. Elles kunne ho ha brot- av oktober. Men i midten av re og Atle hadde mange år frå demaskin ved inntaket. Men na, og heile røyrgata vorte fylt november vart det svært kaldt, Vikfalli bak seg. det vart for arbeidsamt. Dei med stein. Det var flaks at det og då stoppa det opp. Det Men det var ikkje enkelt å få fekk då Røyrvik Bygg til å køyra skjedde på dagtid, då det var viste seg at heile inntaksdam- bygt dette private småkraft- opp med betongbilen med folk og gravemaskin der oppe. men var full av snøsørpa, og verket, for det er svært bratt Jan Kløve som sjåfør, den måt- Då røyrgata var ferdig, skrei vatnet rann over. Snøen kom opp til Huglafossen. Det er eit te rygga opp med kjettingar Sveinung og Per ned gjennom frå fossen over dammen, som ekstremt terreng å byggja i. på. I tillegg måtte dei ha ein ho på rullebrett, for å inspise- fungerer som ei snøkanon når Fyrst måtte det fjellsprenging dumpers med ei stang mellom ra og sjå etter stein og anna. det vert kaldt. til på ca 200 meter. Dette vart den og betongbilen for å skuva Dei hadde hovudlykter på, og Eigarane vart då svært gjort av eit utanbygds firma den opp. Det vart 30 turar med bremsa med armar og føter. bekymra for korleis dette ville VINTERAVIS 2020 45 gå. Men det viste seg i ettertid at når temperaturen går ned, minkar tilsiget også så mykje at dei ikkje har vatn nok til å køyra uansett. Maskina må ha minst 200 liter vatn i sekundet for å produsera straum. Der- med vart ikkje tapet så stort som dei hadde frykta, så ein kan vel nesten kalla det hell i uhell. Vanlegvis står maskina frå november/desember og til april, men enkelte vintrar har dei kunna køyra i periodar med mildvêr.

Utbetringar Etter to års drift var det kontroll av turbinen. Då vart det oppdaga stor sandslitasje, og dei måtte skifte ut delar for over 200 000. Årsaka viste seg å vera at inntaket er for lite til å stoppa sanden som kjem ned med elvi. Noko drastisk måtte gjerast. Dei bestemte seg for å byggja eit stort rom rundt det gamle Oversiktsbilete, her er kraftstasjonen under oppføring og det er lagt røyr langs vegen oppover. lukehuset. Dei henta inn 30 Foto: Sverre Aase betongelement frå Førde. men vert førd inn på nettet til met, og stasjonen var full av kontrolltavla og fekk overhalt Desse var 3,5 meter lange, og Sognekraft. Anlegget styrer røyk. Han kontakta Per som generatoren. Den var vorten vog ni tonn. Dei var så tunge dei heimafrå via pc, der får dei kom til, og saman greidde dei ganske skiten av oljedamp, at det var så vidt at gravemas- feilmeldingar og kan starta og å sløkkja brannen ved hjelp av pollen og insekt som hadde kina greidde lessa dei opp i stoppa kraftverket. pulverapparat. Men det hadde fylt seg opp rundt vitale delar, dumpersen. Så fekk dei opp spreidd seg pulver overalt, og spesielt etter at dei hadde mobilkranen til Røyrvik for å Økonomi dei måtte skifta kontrolltavla, køyrt utan filter på kjølelufti dei lyfta dei på plass. Sjåføren var Heile anlegget kom på ca 12 vegger og tak i kontrollrom- fyrste åri. frå Tverberg på Voss, og hadde millionar, så det er ein del i ren- met og senda generatoren til Etter alle desse strabasane eigd kranen før. Han var vant ter og avdrag som skal betalast reingjering i Stavanger. har det gått betre og betre med bratt terreng frå arbeid i for året. I tillegg er det faste Det gjekk to månader før med kraftverket. Straumprisen Bavallen. Det vart bygd utgifter som forsikring, eige- kraftverket kom i drift att. Eiga- har stige, og dei går no med slik at vatnet går ein runde domsskatt til Vik kommune og rane hadde heldigvis forsikring overskot. I 2019 feira dei 15 før det renn ned i røyret, og avgift til Sognekraft og Statnett både mot skade og avbrot, års drift, og håpar på gode år sanden sig då ned på botnen for å få straumen ut på nettet. for det heile kom på ca 1,5 framover. på den runden. Inntektene varierer òg frå år million, med ein eigenandel på Heile denne ombyggingi til år, avhengig av straumpri- ca 200 000. Det positive var at Arne Inge Sæbø kom på 1 million, men gjorde sane. Det har vore alt frå store dei no fekk ei ny og oppdatert og Sverre Aase underverk, for sidan har det ik- underskot i byrjingi til overskot kje vore slitasje i turbinen. Det på 1 million i 2018. Så no ser samlar seg opp to til tre billass det lysare ut. med sand i året i inntaket. Mykje besøk Dette tømmer dei ut med ein Brann hevert av eit fire-toms plastrøyr I 2015 var det brann i kraft- på 75 meter. på Otterskreda stasjonen. Det hadde teke fyr Sogns Avis kunne 2. november fortelja om at Evy og Inge i generatorbrytaren på grunn Otterskred ville passera 2000 gjestedøgn for 2019. Dei Produksjon av feil. Det kom signal, og leiger ut to hytter og ei sjøbod og har kutta ned sesongen Årsproduksjonen ligg på fire til Sverre Aase var heime og kom til mars-november. Men nyttårshelgi er det og gjester på fem millionar kilowattimar, det fort til. Han la først ut brytaren Otterskreda. Kapasiteten er 20 sengeplassar delt på dei to dekkjer behovet til om lag 250 til Sognekraft, så stasjonen hyttene og sjøboda med to leilegheiter. Fyrste hytta kom i husstandar. Fallet er på 140 vart spenninglaus. Då slok- 1995. Dei har eigi nettside og leiger ut gjennom Interchalet. m. Stasjonen er plassert ved na brannen i brytaren, men Nokre kjem att år etter år. Tyskaren Ernst Rakowsky har vore inntaksristi til Vikfalli, og vatnet det hadde allereie teke fyr i 29 turar på Otterskreda over 14 år. Gjestene er ofte ivrige går ned i tunnelen mellom veggen og taket i kontrollrom- fiskarar og fileterer fisken dei tek med seg heim. Seljedalen og Refsdal. Strau- 46 VINTERAVIS 2020

Skog i Sogn Hei, mitt namn er Ingvild Røy- set. Eg er 25 år og oppvaksen Fresvik Sogelag vart skipa i våren 1962. Då var gardsso- med nesten 40 000 kroner og i Trondheim. Eg har studert 1945 og hadde då 64 medle- ga for Leikanger ferdig og installert teleslynge på kafeen skogfag på NMBU, tidlegare mar. Føremålet med laget var ætteboka nesten fullført. Det og oppgradert den som er Norges landbrukshøgskole. og er å samla og gi ut lokal- stoppa opp nokre år og boka i ungdomshuset. Bøkene er I fjor sommar blei eg tilsett i historisk stoff. Alt frå første kom først ut i 1979. framleis i sal på bokhandelen Skog i Sogn og flytta difor til stund vart det sett i gang med i Vik eller direkte frå Fresvik Balestrand. samla inn stoff til bygdebok Etter den tid vart det ikkje Sogelag. Skog i Sogn er eit interkom- for heile Leikanger kommune gitt ut mykje frå laget. Det var munalt samarbeid om skog- som Fresvik då høyrde til. Det mindre økonomisk støtte å få. Laget har i mange år samla forvaltninga i Sogn region. Me var nok tungt dei første åra då Trykking var dyrt, men i 1986 inn bilete frå bygda. Vi har fått er tre tilsette, og har fordelt ein måtte kjøpa avskrifter av fekk laget ei testamentarisk låne gamle album og bilete frå dei sju kommunane mellom gamle dokument og reisa inn gåve på 20 000 kroner frå folk i Fresvik. Dei har vi skanna oss. Eg har hovudansvar for Vik til Statsarkivet i Bergen. Lei- Hansina Bøthun. Då fekk ein og vi har no eit biletsamling kommune. kanger kommune var positiv, gitt ut hefte med lokalhistorisk på rundt 20 000 bilete som vi Skog i Sogn arrangerer fleire og løyvde pengar til å dekka stoff frå Leikanger kommune, kan plukke av når vi skal gi ut skogkveldar og kurs i løpet utgifter. skulesoge, diktsamling etter nye bøker. Det er mykje meir av året. Her kan du få fagleg Erling Breilid og i samarbeid stoff til nye historiske glimt, og påfyll som er relevant for deg. Første leiaren var kaptein Nils med Høgskulen i Sogndal eit arbeidet er komme langt med I tillegg får du treffe Skog i J. Vangsnes og saman med hefte med ord og uttrykk frå å gi ut gardssoge frå Fresvik. Sogn, Fylkesmannen og andre Per H. Bøthun som var lærar bygda. Desse hefta ga laget Vi leverer også stoff til Pridlao relevante aktørar. Vi kjem til å og ordførar og mange andre overskot slik at vi i 2015 kunne og har eit godt samarbeid annonsere kurs og skogkvelda- kunnskapsrike personar vart gi ut «Ættebok for Fresvik» med Vik lokalhistoriske arkiv. ne i forkant og vonar å sjå deg det samla så mykje stoff til og bok med «Historiske glimt neste gang. Før sommaren vert bygdeboka at dei kunne ten- frå Fresvik» i 2017 og i 2019. det motorsagkurs og PEFC- kja på trykking. Frå skuleåret Stor interesse og godt sal kurs. Følg med på facebook- 58/59 fekk Bøthun permisjon av bøkene har gitt overskot, sida til Skog i Sogn for meir frå skulearbeidet for å gjera slik at vi kan gi ut nye bøker. informasjon. bygdeboka ferdig. Arbeidet Salet har vore så bra at vi har Me jobbar for tida med over- varde til han brått døydde kunna sponsa lys på kyrkja ordna retningslinjer for tilskot i Vik kommune. Der kan ein lese om kva ein kan søkje tilskot til, kva tilskotsatsane er og korleis ein søkjar. Me oppfordrar skogeigarane om å ta kontakt for nøytral sko- grådgjeving dersom de tenkjer på hogging eller ynskjer hjelp til å lage søknader for bygging av skogsvegar, tilskotsøknader m.m.

Ingvild Røyset Ingvild.royset @sogndal.kommune.no

Bøker som Fresvik Sogelag har gitt ut siste åra. VINTERAVIS 2020 47 Takk til helselaget for stønad til nye møblar på venterommet Sidan Helsetunet blei bygd våren 2019 kom og tilbydde har vore innom og prøvt sto- tat av deira gode innsats for har møblane på venterommet oss støtte til nye. Me fekk lane, og det er få som saknar betre helse og trivsel for både vore trufaste- og gjort sin bestilt nye stolar, og fekk dei oransje og slitne møblane. liten og stor. Me er utruleg gode gjerning. Dei må kallast desse hausten 2019. Desse er Me har bevisst fjerna borda TAKKSAME for jobben de velbrukte!! ikkje so «romfrøkne» som dei me hadde tidlegare. Dette gjer- og for at dei snart 40 år Dei siste åra har me hatt me hadde tidlegare, og me gjer det enklare for rullestol- gamle møblane blei skifta ut. nye på ynskjelista, men dette har fått plass til fleire stolar brukarar og gir betre tilhøve har vorte nedprioritert pga enn før. for brukarar av rullator. Tusen takk frå alle tilsette på trong økonomi. Difor vart me Me har fått veldig gode til- Helselaget i Vik er eit aktivt Helsetunet!! utruleg glade då Helselaget bakemeldingar frå Dykk som lag, og me ser stadig resul-

Polititilsette i Vik. I Vik er det sju tilsette i politiet, det er tenestestadsleiar Ove Andersen og seks operative politibetjentar. At det er så mange har sjølvsagt samanheng med at det er fengsel i Vik. Ove er ikkje lensmann, lensmenn er det berre att tre av i det gamle Sogn og Fjordane. Dei er i Sogndal, Førde og Eid. Foto: Arne Inge Sæbø 48 VINTERAVIS 2020 Bibliotektenesta i Vik kommune Det er bibliotekteneste i alle fem bygdela- Der ingen skulle tru at nokon kunne bu Digital sommarles 2019 – Vik kommune ga i kommunen. Alle biblioteka er samlo- på fylkestoppen igjen kaliserte med skulebiblioteka – ute på dei einskilde skulane. Hovudbiblioteket ligg på Flatbygdi skule, og vi har ope 5 dagar i veka. Du finn opningstidene og elektronisk søk etter bøker, lydbøker, tidsskrift og filmar på heimesida til Vik kommune.

Det er vedteke at folkebiblioteka i Feios, Fresvik og Vangsnes vert lagt ned frå hausten 2020.

Stor leseglede og leselyst i kommunen Frå venstre Noralv Pedersen, Mona Svend- Bokåret 2019 vart ei stor feiring av boka, sen, Arve Uglum og May Britt Starheim med leseglede og litteraturformidling i Frå venstre : ordførar Olav Turvoll, vinnar sentrum. Eivor Time, oppvekstsjef Bjarnhild Samland Me hadde til saman 28 arrangement med Av satsingar for vaksne var besøket med og biblioteksjef Mona Svendsen variert innhald for små og store på hovud- programleiar og språkprisvinnar Arve biblioteket og Blix hotell. Me hadde til Uglum og NRK-journalist Noralv Pedersen, Vi hadde fleire arrangement for barn og dømes fleire forfattarbesøk på dagtid og hovudpersonane bak NRK-suksessen «Der unge i 2019. Av satsingar på biblioteket var om kvelden, lesekampanje, teaterframsy- ingen skulle tru at nokon kunne bu», som lesekampanjen «digital sommarles» den ning, litterær konsert, strikke og handar- var mest populær og trekte flest folk til ho- som engasjerte flest elevar. beidskafé, handarbeidskurs og kreative tellet. I alt 140 møtte fram. Dette arrange- Biblioteka i kommunen arrangerte som- kveldar for små og store, stand up og mentet var vårt første samarbeid med Vik marles-fest i Blixhalli for 9. år på rad. Også foredrag. Mållag, som fekk fleire nye medlemar etter i år var kampanjen digital, og den vart ein denne kvelden. stor suksess. Biblioteka i Vik kommune er Biblioteket i samarbeid med nye aktørar Me opna med «verdspremiere» av den i år, som i fjor, på topp i fylket med 95,7 % Samarbeid og kompetanse er viktig virke- nye traileren til suksess-serien, som skulle deltaking. midlar for å løyse biblioteket sitt samfunns- ha premiere med ny sesong 24. november. Mange leselystne og spente born møtte oppdrag, og møte nye lovkrav om aktiv Arve Uglum fortalde om alt arbeid som fram til den årlege avslutninga, og i alt formidling og møteplassfunksjon. Det er ligg bak kvar serie. Dei er heile tida på 204 elevar var med i trekninga av man- spesielt viktig å utnytte potensialet knytt til leiting etter ressurssterke menn, kvinner, ge flotte premiar. Festen vart starta med samarbeid med aktørar utanfor bibliotek- unge, gamle og familiar som bur veglaust eit gledeleg gjensyn med Klovnen Knut, sektoren. deler av året. Dei må sjølv ha valt å bli bu- som trollband både små og store med Vi har allereie godt samarbeid med fleire ande på denne plassen. Det er menneskja ei ellevill, morosam førestilling. Klovnen aktørar i Vik, som gjer at me saman bidreg som skal vere i fokus. Knut gjorde eit heilhjarta forsøk på å sitje til at biblioteket og aktørane sine verdiar Noralv Pedersen ga oss ein innføring i barnvakt for verdens suraste baby. Vi vart vert meir synleg for alle i kommunen. NRK sine språkreglar, som også gjev meir vitne til mating som ikkje gjekk heilt etter I 2019 fekk me tre nye samarbeidspart- rom for bruk av dialekt. Minst 25 prosent planen, strabasiøse bleieskift, høgtlesing nar om arrangement. Det var Vik Mållag, av alt innhaldet som NRK produserer skal og voggesong. Mellom slaga vart det tid til Unghusflid og Rom for ord. Me gler oss til vere på nynorsk. Dette kravet har vore å sjå nærare på kva som skjulte seg i leike- vidare samarbeid med dei nye aktørane, vanskeleg for NRK, men Noralv har sjølv kassa, og der var det mange interessante og med dei vi allereie samarbeider med, vore med på å lære opp journalister til å saker som bydde på mykje moro, magi og som Blix hotell, Vik husflidslag og Vik folke- ta vare på og fremje nynorsken, noko som ein smule mystikk. akademi. Me vonar 2020 vil gje oss gode er ei av oppgåvene NRK har som allmenn- Den heldige vinnaren av hovudpremien, opplevingar. kringkastar. I år har NRK klart å nå målet, ein iPad sponsa av Sognekraft, vart Eivor og serien «Der ingen skulle tru at nokon Time. kunne bu» har heilt klart vore med på å Stor takk til alle som har sponsa premiar styrke nynorsken i NRK. Arve Uglum fekk til sommarles. Kringkastingssjefens språkpris for bruken av nynorsk i serien. Vi håpar på like bra oppslutnad i 2020. Premiane er allereie bestilt for i år, så det er berre å gle seg for alle leselystne elevar. VINTERAVIS 2020 49

Trekning av ei flott julegåve for auka friluftsaktivitet og dermed bidra til skar med å koma seg på biblioteket sjølve betre folkehelse. Lesing er og dokumen- (sjukdom, alder…) kan få levert bøker heim tert som helsefremjande tiltak. Vik fekk si til seg, i staden for å koma på biblioteket. dagsturhytte i fjor haust. I den samanheng Tenesta er gratis. har hovudbiblioteket i Vik utstyrt dagstur- Heile kommunen er med i ordninga og hytta med bøker til bruk i hytta. Dette for me oppmodar brukarane om å kontakta å stimulere til lesing, og for å gjere kjent biblioteket: god, nynorsk barnelitteratur. Boksamlinga Mona Svendsen telefon: 924 52 063 eller er hovudsakleg barnebøker. Til våren kjem e-post: [email protected] fleire bøker på plass, også litt fleire bøker Eller leiar i Vik røde Kors besøksteneste: for vaksne. God tur!! Olav Fimreite telefon: 480 52 391 eller e-post: [email protected] Ny e-bokapp - BookBites Biblioteka tilbyr bøker, lydbøker, tidsskrift og filmar. Vik røde Kors besøksteneste vil avtala eit høveleg tidspunkt som passar når det gjeld leveringa. Besøkstenesta vil bringa bøkene heim på døra, og vil syta for at bøkene blir returnert når brukaren har lese seg ferdige.

PROGRAM VÅREN 2020 Frå 6. januar gjekk biblioteka over til e-bo- kappen BookBites. Du kan enkelt låne e-bøker frå biblioteka i Vestland. Alt du treng er BookBi- tes-appen, lånekort og pinkode. Då får du tilgang til fleire tusen e-bøker, og får same tilbod uansett kva for kommune du bur i. Det er gratis å låne bøker både på biblioteket og i BookBites-appen! Den heldige vinnar av biblioteka si jule- gåve i 2019 vart Even Haugshagen frå Korleis gjer eg det? Vangsnes. Julegåva har ein samla verdi på 1. Du treng epost-adresse og lånekort. kr. 1000,-. Innhaldet i julegåva: Boka «Frå Har du ikkje lånekort, får du det på biblio- Strikke/handarbeidskafé Mumletjønn til Gnuldrehei», familiespel: teket. Stad: Vik folkebibliotek stor i kjeften – born mot vaksne, familiens 2. Last ned appen Bookbites frå App Sto- Tid: Tysdag, 25.2, 10.3, 24.4, 14.4, 28.4 himmelpakke, 2 plater mjølkesjokolade, re eller Google Play kl. 1800 – 2030. julekrus, kaffi, 2 stk. refleksarmband og 3. Lag ein brukar med epost-adresse Liker du å strikke, hekle, sy eller drive biblioteknett. og passord, eller via Google- eller Face- med anna handarbeid – eller berre slå av Gåva vart trekt kl. 1000, fredag, 20.12. ved book-kontoen din. ein prat – så er du hjarteleg velkomen! Vik folkebibliotek. Bibliotek-brukarar frå 4. Logg inn med lånenummer og pinkode Ta med godt humør og besøk Vik fol- alle folkebiblioteka i kommunen var med frå biblioteket. kebibliotek, så møter du andre blide og på trekninga, og totalt 253 deltok. 5. Finn e-bøker eller digitale lydbøker, last handarbeidsglade folk. ned og les eller høyr. 9. klasse sel kaker og kaffi/te til inntekt Dagsturhytta «Liabu» for skuleturen sin. med nynorsk turbibliotek Treng du hjelp? Dersom noko går gale, kan du kontakte Alle er hjarteleg velkomne! det lokale biblioteket ditt for å få hjelp.

Bok på døra

Overlevering av bok på dør. I samarbeid med besøkste- nesta til Vik Røde Kors, Frå venstre Tobias Farestveit Østerbø og tilbyr biblio- Ida Farestveit Østerbø teket tenesta «Bok på døra». Sogn og Fjordane fylkeskommune har teke Personar som initiativ til å få bygt dagsturhytter i alle av ulike årsa- kommunane i fylket, for å leggje til rette ker har van- 50 VINTERAVIS 2020

rar. Naustedølen er utdanna journalist og når Dyktige leiarar bygde opp vesle Sogndal han ikkje skriv eller reiser, jobbar han som Fotball til å bli eit topplag i norsk fotball. prosjektleiar for NRK i Oslo. Han er også Dagens hovudtrenar Eirik Bakke er blant kjent frå sine reisebrev i Nitimen på NRK dei som skal føra vidare det som er skapt P1, Noregs største reise- og geografipo- på Fosshaugane. dkast Globusrulett (globusrulett.no) og Gong etter gong har klubben frå bygda reisenettstaden garfors.com. ved Sognefjorden rykka opp i Eliteserien. Alle er hjarteleg velkomne. Billett kr. 100,- Midt på 1970-talet fekk klubben fram eit kan kjøpas ved inngangen. lag som nådde cupfinale og rykka opp i vår Det vert mogleg å kjøpa forfriskingar. nest øvste serie. Sidan 1977 har Sogndal Fotball aldri vore under OBOS-ligaen. Desse bileta er frå bokbretteverkstad i fjor Samstundes har klubben på imponerande haust med Unghusflid. vis bygt moderne anlegg. Bokbretteverkstad Frå å vera eit typisk bygdelag, er Sogn- Songarstemne Tilbod til 4. – 10 klasse dal Fotball utvikla til ein moderne klubb som nærmar seg 100 millionar kroner i i Vik Stad: Vik folkebibliotek årleg omsetning. Denne boka fortel korleis Helgi etter Gamalostfestivalen, 6. og Tid: Torsdag, 27. februar kl. 1800 – 2000 klubben fekk det til. 7. juni, blir det songarstemne i Vik. Alle er hjarteleg velkomne og gratis To helgar med mykje folk og mykje Stad: Feios folkebibliotek/skule inngang. som skjer i Vik. Tid: Onsdag, 11. mars kl. 1800-2000 Det vert mogleg å kjøpa forfriskingar.

Biblioteka i samarbeid med Unghusflid, Sognekraft inviterer alle skulebarn frå 4. – 10. klasse til kreativ kveld med bokbretting. Lær å får oljeselskap brette bøker til pynt og flotte figurar. med seg Fin gåveidé til «den som har alt». Oljeselskapet Lundin vert medeigar Gratis materiell og enkel servering. i Sognekraft sitt Leikanger kraftverk. Dei to selskapa skal eiga 50 % kvar. Produksjonen på Leikanger skal starta opp i 2020. Sognekraft er Gunnar Garfors – Ingenstads svært glad for å få med ein medeigar Stad: Blix hotell i denne store kraftutbygginga, ein av Tid: Torsdag, 19. mars kl. 1900 dei største ei siste tiåra. Dei økono- Billett kr. 100,- miske forpliktingane til Sognekraft vil bli lettare, slik at dei kan satsa vidare på nye kraftprosjekt. Ferdig utbygd Gunnar Garfors er verdas mest bereiste vil Leikanger kraftverk produsera 208 person, kjent for å ha besøkt alle land fleire GWh årleg, det tilsvarer årsforbruket gonger. I boka ”Ingenstad – på tur til ver- til 10000 husstandar. das minst besøkte land” tek han oss med til dei 20 landa i verda færrast av oss vel å reise til. Med ein solid dose empati, ei bøt- te med sjølvironi og omfattande kunnskap Låg arbeidsløyse har han vevd opplevingane sine saman til i Vik ei lett, men ikkje lettvint, bok som har fått I oktober var det Vik som hadde strålande kritikkar, inkludert terningkast 6 lågast arbeidsløysa i Sogn og Fjorda- i Noregs største reisemagasin. Forvent ei ne, berre 0.3 %. Høgast arbeidsløyse ujålete og ofte lattervekkande reise, men i Sogn hadde Aurland med 1.8 %, og Rune Timberlid og Jon Narvasete kanskje må du også hente fram lommetør- i Noreg var arbeidsløysa på 2.5 %. – Superlaget frå Sogndal kleet. For 44-åringen tek oss med til både Stad: Blix hotell paradisøyar og krigsherja land. Det vert Tid: Torsdag, 5. mars kl. 1900 informative og tankevekkande historier frå Forlenga bygge- mellom anna Afghanistan, Turkmenistan, Forfattar Rune Timberlid kjem til Blix for å Kiribati, Jemen og Den sentralafrikanske frist for Eitreelvi fortelje frå boka si, «Superlag frå Sogndal republikken. Garfors fortel om land ein – Bygdelaget som vart toppklubb i fotball». knapt har høyrt om og som neppe gjev an- kraftverk Rune tek med seg sin makker og kamerat dre assosiasjonar enn krig, terror og elen- Bygging av kraftverket er ikkje sett i Jon Navarsete, som har mykje kunnskap de. I ei tid prega av konflikt vil forfattaren gang på grunn av manglande nett- om Sogndal fotball. Dei to karane har eit inspirere publikum til å bli kjent med delar kapasitet. Byggefristen er forlenga rikt biletmateriale og ei historie å fortelje av verda som skil seg frå vår eigen og som fram til 18.12.2024. om dei som bygde ein kultur for toppfot- kanskje kan bidra til ei breiare forståing av ball i ei bygd med nokre tusen innbyggja- andre menneske, nasjonar og verdsbilete. VINTERAVIS 2020 51 Ryddeaksjon Highsoft stod bak ryddeaksjon i Vik i oktober og kalla tiltaket «Alle for miljøet». Dei hadde utgangspunkt ved kommunehuset der ein sende ut grupper ut i Flatbygdi utstyrte med bossekker og plasthanskar. Skuleklassar og barnehagen og nokre bedrifter og nokre få privatpersonar stilte opp. «Me i Highsoft har starta opp eit berekraftig prosjekt der me vil samla alle i bygdi til felles dugnad med bossplukking», fortalde Gjertrud Fretheim. «Me har fokus på at bedrifter skal gjera noko for miljøet og at store og små saman kan gjera noko sosialt». Linn Bad stilte med fire ryddarar og Holen Installasjon var med. Svein Roar Berdal hadde roda Øyri vest og kunne fortelja: «Litt boss vart det, men eigentleg ser det ganske bra ut her på Øyri». Highsoft har planar om å ta ny ryddeaksjon til våren. Då bør endå fleire stilla opp slik at Vik framstår bossfritt både for bygdafolket og for tilreisande. 1.klasse var med på ryddeaksjon i oktober 2019. Foto: Gunnar Kleven Finnabotnen er seld Kjøpar er Alexander Munster innanfor Stølsheimen lands- «kårbolig» har 80 m2 og vart på bruket, men det er viktig at Dahl og Line Mari Haugland, kapsvernområde, er veglaus etter ein brann opp att i 2011. bygningane vert haldne ved 0179 Oslo. Seljar er Finnabot- og båt må brukast for å koma Dei tre eigedomane i Finna- like og kulturlandskapet skjøtta. ten AS v/ Kåre Egil Skjerven. fram. I fylgje gardskart (NIBO) botnen har felles kai som vart Det er svært positivt om det Kjøesummen er kr. 3500000,-. har bruket totalt 760 daa areal. skada i ein storm for eit par år kjem i gang hotelldrift og akti- Kjøparane har naturbruksut- Av dette er 9 daa fulldyrka og sidan. Gbnr. 67/3 har vegrett vitet på gbnr 67/1 i Finnabot- danning og driv ein økologisk overlatedyrka, innmarksbeitet over konsesjonseigedomen. nen att. Hotelldrift er ei svært restaurant i Oslo. Dei skriv at er 20 daa og det er registrert Dei siste åra har det ikkje vore god driftsmessig løysing for ei- dei i fleire år har hatt dialog 87 daa produktiv skog. hotelldrift på eigedomen. gedomen dersom bygningane med Vågsøy kommune om Innmarka er prega av att- Sidan eigedomen er bebygd vert haldne ved like og areala deira satsing på turisme pga. groing. Storleiken på skogen over 100 daa og kjøparane ik- skjøtta i tråd med skjøtselspla- eigedom i kommunen. Sø- og utmarksareala er usikre då kje er i nær slekt med seljarane, nen frå 2002. Finnabotnen er kjarane skal ikkje busetja seg eigedomsgrensene ikkje er lagt må dei søkja konsesjon. ein spesiell stad når det kjem i Finnabotnen. Eigedommen inn i kart. Bruket har sameige til naturoppleving, sjølv om skal nyttast til hotelldrift. i utmark i lag med den andre Vurdering logistikk kan vera krevjande. I søknaden skriv kjøparane at landbrukseigedomen i Finna- Det er ein del år sidan det var For den/dei som klarar driva dei ynskjer å driva med turis- botnen, gbnr. 67/2. Frå sjøen fast busetnad på bruket og det gardshotellet godt, kan drifta me og hotelldrift igjen, i den og opp til 800 m.o.h. har dei er heller ikkje fast busetnad bli lønsam. delen av sesongen der det er gjennom Finnabotn hjortevald elles i Finnabotnen lenger. Dei Kjøparane har naturbruks- mogeleg å driva. Dei ynskjer å eit godkjent teljande areal for siste eigarane har ikkje blitt utdanning og erfaring med ta vare på bygningane, halda hjortejakt på 3718 daa. Utmark- pålagt buplikt, men har hatt drift av restaurant. Difor er kulturlandskapet i hevd og seiga strekk seg langt høgare krav om skjøtsel. Kommunen kjøparane er skikka til å overta forhalda seg til dei reglane som opp og inn i høgfjellet. har kome til at det ikkje er eigedomen. Overdraginga vert gjeld av di eigedommen ligg Eigedomen har eit gjestehus føremålstenleg å setja vilkår om truleg positiv med tanke på innanfor Stølsheimen lands- med grunnflate 180 m2 og buplikt. kulturlandskapet og heilskap- kapsvernområde. 3,5 etasjar. Bygningen er bygd Eigedomen er veglaus og leg ressursforvaltning. opp på murane av den tide- med vanskeleg tilkomst vin- Kort om eigedomen gare driftsbygningen og stod terstid. I dag er det lite aktuelt Eigedomen i Finnabotnen ferdig i 2005. Bustadhuset kalla å driva vanleg jordbruksdrift Arne Inge Sæbø 52 VINTERAVIS 2020 Høgstemte konsertar for Hove- madonnaen både i Vangsnes og Vik Sjølv om vi no skriv 2020 vil Vinteravisa ta eit tilbakeblikk på dei to dugnadskonsertane med unge talent og musikarar i verdsklasse sommaren 2019 både i Vangsnes kyrkje og i Hove steinkyrkje. Det er dessutan musikarar som vi alle kan ha glede av å fylgje vidare i dette året.

Vangsnes kyrkje godt eigna for konsertar - knakande dyktige musikktalent

Kvelden 2. juli var kald og stormfull. Likevel vart benke- radene heilt fylte med forven- tingsfulle konsertgjestar. Med eit lydhøyrt publikum og musi- karanes smittande framførings- glede stod Vangsnes kyrkje fram som særs godt eigna for konsertar. Det enkle interiøret med dempa fargar vart også ei fager ramme om det heile. Det er å håpa at konserten kan inspirera til meir bruk av kyrkja til musikalske opplevingar på dette flotte utsiktspunktet ved Sognefjorden. Det var til og med fleire frå Vik som medgav at det var fyrste gongen dei hadde vore i kyrkja! Komite- en tykkjer det også var gildt Ruth Wilhelmine Meyer og Kristina og Bjørg Pas under konserten i Hove kyrkje. Foto: Kjell Brekke at konserten til inntekt for madonna-prosjektet nettopp musikalske uttrykk! Torje fram- Vidar Brekke. kunne bringa folk frå fleire førte vakre stykke av Paganini, Lovorda frå publikum var kantar i kommunen saman til å Telemann J. S. Bach og ny fulle av superlativ om dei fire ”Dei var meir velbefarne musi- setje Vangsnes på kartet med musikk av Hellstenius. Nikita gjestande utøvarane, systrene karar enn unge talent”, klassisk musikk. Nokre turistar spela verk av J.S. Bach og Bjørg og Kristin Pas, Daniel Iva- fann også vegen. Schubert. Det var fantastisk og nov og Ruth Wilhelmine Meyer. meinte Kolbjørn Blikås. ”Både endå finare hadde det sjølv- I eit nøtteskal vart det mu- teknisk brillians og musikalsk Pianoet i kyrkja mogeleggjorde sagt vori på eit klaver. Saman sikkprestasjonar på høgt nivå, kjenslevarheit prega ikkje minst konserten hadde dei to ei rykande avslut- smittande framføringsglede, den yngste Bjørg Pas, nå 15 ning med sonate for fiolin og eksotisk, vakker og spennande år, på fiolin og Kristin, 20 år Takka vere det gode piano- klaver av sjølvaste Ludvig van vokalkunst. Alt det opplevde gamal, på bratsj, endå dei er et i kyrkja kunne soknerådet Beethoven. Begge likte å spele publikum i ei historiespekka berre i starten av ei spennande velvillig opna dørene for dei på dugnadskonserten ”Det og vakker ramme som det karriere”. I samspelet mellom to framifrå musikarane, Nikita er godt å inspirera, gleda og klangfulle og intime kyrkjerom- vokalkunstnaren Ruth Wilhelmi- Khnykin på piano, no 17 år, og hjelpa andre”, sa Nikita som met gav. ”Himmelsk”, sa Alf ne Meyer og den unge, Daniel Torje Gunvaldsen Raabu, no føler at det er eit av føremåla Tore Tryti Hommedal i Ho- Ivanov på klarinett, no 18 år, 14 år. Folk let seg føre inn i ei med musikk. ve-madonnakomiteen i sin takk fekk tilhøyrarane oppleve tema uendeleg musikalsk verd. Dei til musikarane. ”Det var som og improvisasjonar i ein særs tok alle bokstaveleg talt med Hove Kyrkje – Himmelsk kon- tida stod stille med musikk frå var toneleik. Daniel sine solof- storm med forteljingane om sert 15. august – fleire kunne sjelfull til frenetisk, frå barokk til ramføringar avslørte og ele- komponistane og deira eigne ikkje ynskt seg meir 15. august folkemusikk og tango”, utbraut gant, leikande og sikker teknikk VINTERAVIS 2020 53

Solidaritets- veka Den årlege Solidaritetsveka på Flatbygdi skule samla inn ca 50000 kr i 2019. Pengane går til Zululand i Sør Afrika. Pengane vert gjeve til organisasjonen Children of Zululand som Thore Hopperstad står bak. Skulen hadde og besøk av ein frå Zululand som takka så mykje for støtten. Kommune- nummer 4639 Frå 1.1.2020 heiter fylket vårt Vestland. I samband med regionreforma har Vik fått nytt kommunenummer. Nikita Khnykin og Torje Gunvaldsen Raabu i Vangsnes kyrkje 2. juli 2019. Foto: Anup Rej Tidlegare hadde me knr. 1417, men no er kommu- og vakkert musikalsk uttrykk. ”Hove Kyrkje er eit akustisk seier til Vinteravisa at ho treng nenummeret 4639. Dette rom som stiller krav til deg ikkje reklamera for Nikita for er viktig å hugsa på når ”Fascinerande strupesong” som utøvar, uttala ho. Rommet det gjer han med sitt spel, men ein til dømes skal overdra/ lar deg ikkje flyte av garde og det kan væra vel verdt å fylgje skøyta ein eigedom. Vidare Vår tid si store utfordring – ei danse i din eigen ljod. Det med når den norske Virtuos er det fleire søkjemotorar menneskeskapt klimakrise – var krev at du er til stades kvart finalen går direkte på NRK 21. og tenester som krev at ein inspirasjonen bak Ruth Wilhel- einaste sekund. Klarer du den mars. Fleire har kanskje også oppgjev kommunenummer mine eigenkomponerte «Gå- utfordringa svarer rommet kjent att Nikita og Daniel dei når ein skal søkje etter ei- senebbhvalens lament»”, laga meir ærleg enn dei fleste rom siste vekene som mentorar i gedomsinformasjon, søkje etter at kvalen som full av plast og gjer at alt du framfører blir TV programmet ”Maestro”. om tilskot o.l. Gards- og døydde utanfor Sotra. ”Med si høyrt, frå den varaste pusten Dei instruerer artistar som skal bruksnummer for eigedo- strupesong, tonemaleri i fleire eller klikkeljoden til det mest dirigera KORK, Kringkastings- mane vil vera som før. oktavar og etterlikning av ein kraftfulle stemma kan by på.” orkesteret, og deira kandidatar kval sine kneppelydar kunne ligg godt an. Pas-systrene vil klagesongen opplevast som ei Verd å fylgje med på dei unge også vera på fleire arenaer. Husnummer melding til oss, meinte mu- musikarane vidare i 2020 Har du hugsa nummerskilt sikkinteresserte Kolbjørn Blikås ********** på huset eller husa? Det er som hadde teke turen frå Voss. Merittane til dei unge musika- ein pliktig til. «Sjå, lær og gjer noko!»” Slik rane i båe konsertane vart reie- Hovemadonna-komiteens la Ruth Wilhelmine igjen ein gjort for i Sommaravisa i fjor. medlemmar, Kari Wiken Sunde sterk appell. Strupesongen var Det er berre å plussa på for (leiar), Alf Tore Tryti Homme- noko av den mest fascineran- meir er alt komme til. Mellom dal, Anne Grethe Hove, Olav Foto frå de vokalkunsten fleire hadde anna vann Torjes kammermu- Martin Hove og Ragne Birte høyrt. Gerd Marie Handal sikk kvartett Safir også i 2020 Lund, vil til slutt rette ein stor Pridlao på Brekke og Eva Skeie var blant første pris og ein særskild in- takk til musikarane som stilte dei som nesten ikkje fann ord spirasjonspris i Ungdommens opp utan å ta honorar og til flickr.com for opplevinga. Musikkmeisterskap. Nikita vann alle for pengegåvene som for Vik Historielag v/Rune Lee her publikumsprisen og ein eu- dei to konsertane til saman vart har lagt inn bilete frå Prid- ”Sterkt å vera ei i rekkja av alle ropeisk pris. Han er nå finalist i over 30 000 kroner. Dette på lao for åri 2003 til 2019 på som har sunge glede og sorg Virtuos konkurransen om å re- toppen av gåvene på solide nettsida www.flickr.com. Ar- i slike rom som i vakre Hove presentera Noreg i den høgste summar frå konsertane i 2017 beidet er i skrivande stund kyrkje”, europeiske konkurransen for og 2018 er store bidrag til ikkje ferdig, og andre bilete klassiske utøvarar. Ragne Birte Madonna-prosjektet. Meir om enn dei nytta i Pridlao vil det var mellom anna kva Ruth Lund i Hove-madonna komi- utføringa av Madonnafiguren og bli lagde inn framover. Wilhelmine sa etter konserten. teen, som fekk musikarane hit, kan lesast i annen artikkel. 54 VINTERAVIS 2020

Styreleiar Margrethe I. Stang i Fortidsminneforeningen og riksantikvar Hanna Geiran med gåvebrevet. Foto: Karen Thommesen, Riksantikvaren Hove kyrkje til Fortidsminneforeininga I år markerer Fortidsminnefore- foreininga, Margrethe C. Stang. kjem, seier styreleiar Margrethe skaper kvar dag opplevingar, ningen sitt 175-årsjubileum. Hendinga vart markert i kyrkja, C. Stang. forankring, kunnskap og innsikt Sundag 15. september fekk med andakt og kulturelle inn- Fortidsminneforeningen for svært mange av oss, seier jubilanten overrekt ei av dei slag, og, sjølvsagt, kyrkjekaffi. har allereie i mange år drive riksantikvar Hanna Geiran. eldste steinkyrkjene i landet i - Hove kyrkje er det best be- formidlingsverksemd frå kyrkja, Hove kyrkje er den eldste gåve frå Riksantikvaren. varte dømet me har på restau- som dei no har fått. Fortids- steinbygningen i Sogn og blant - Kva er ei passande gåve til reringspraksis på 1800-talet. minneforeningen reknast som dei eldste steinkyrkjene i No- ein 175-åring, spurde me oss Blix si restaurering er einestå- Riksantikvaren sin forlaupar i reg. Ho vart bygd ca 1170 som hjå Riksantikvaren. Me fann ut ande i norsk samanheng, og Noreg, og har alltid vore ein ei privatkyrkje. Så då hadde at den vakre mellomalderkyrkja me i Fortidsminneforeningen pådrivar for bevaring og for- Vik tre kyrkjer, Hopperstad og Hove i Vik i Sogn og Fjordane er stolte og glade over å få midling av norsk bygningsarv. Teål stavkyrkjer og steinkyrkja måtte vera den ideelle gåva, Hove-kyrkja inn i samlinga vår. - Då Fortidsminneforeningen på Hove. Kyrkja vart kjøpt av seier riksantikvar Hanna Geiran Ho bidreg på ein vakker og vart etablert i 1844, var det Peter Andreas Blix i 1880, og i ei pressemelding. fargerik måte til å fylla ut biletet nettopp med føremål å red- han gjennomførte store restau- Hove steinkyrkje har gjennom av nasjonsbyggina og mellom- da dei siste av stavkyrkjene i reringsarbeid. Då Blix døydde ei årrekke vore eigd av Riksanti- alderbegeistringa på slutten av Noreg. Derfor kjennast det som i 1901, vart han gravlagd inne i kvaren, og dei seinaste åra har 1800-talet. Kyrkjene er blant om ringen er slutta når me no kyrkja. Det var broren til Peter kyrkja blitt satt grundig i stand. dei aller største kulturskattane kan gje dei ei av dei viktigaste Andreas Blix som arva kyrkja Det er gjort alt frå gjenstands- i landet vårt, og både Fortids- mellomalderkyrkjene av stein. og som igjen ga ho vidare til konservering til restaurering av minneforeningen, Riksantikva- Fleire stavkyrkjer og andre staten. målararbeid. ren og alle andre gode krefter kulturhistoriske bygningar står 15. september overrekte riks- må jobba saman for å ta enda framleis, takka vere foreininga. antikvaren kyrkja til styreleiar i betre vare på dei i åra som Deira innsats gjennom 175 år Keth Øren i Sogn Avis VINTERAVIS 2020 55

Slik vil kaien sjå ut etter oppgradering, med nytt landfeste. Illustrasjon: Bystøl Restaurering Grønsberg Oppgradering av kai Gamlaløa til Ingebrigt Grønsberg er re- I februar 1966 vart det skriven avtale Trevare. Som illustrasjonsfotoet viser vil staurert. Asbjørn Myrkaskog gjorde arbei- mellom Ivar Engan og Statkraft (den arealet mellom kaien og elveosen få det med hjelp av grindbyggar Arle Nyborg gang Vikfalli) om etablering av landfeste ei oppgradering, og bruken av områ- Christensen frå Nessane og tømrar Espen (kai) for spesialbåtar. Som vederlag for det, som er regulert til «friluftsområde i Lunde frå Bygg Tillit. Asbjørn hadde gått denne retten fekk grunneigar tilkøyrt 3 sjø» i kommuneplanen, vil gi brukarane på eit laftekurs. Han byrja arbeidet i no- 100 m³ overskotsstein for utfylling av av området betre og tryggare tilkomst til vember og vart ferdig til julafta. Løa er eit tomta. sjøen. grindbygg, og mesteparten er nytt, men Store og tunge konstruksjonar til an- Det vart hausten 2019 gjort omfattan- sjølve grindkonstruksjonane er gjenbruk. leggsutbygginga på 1960- og 70-talet, de grunnundersøkingar i sjø og på land Det vil seia det som var mogleg å nytta. som turbinar, generatorar og ventilar for å kartleggja stabiliteten i grunnen Grunnarbeidet vart gjort av Rolf Arne m.v., måtte fraktast til Vik med spesialbåt under landfestet og innover på land der Numme- og vidare til Hove, Refsdal og Målset den tunge transporten skal gå. Transport dal. Taket kraftstasjonar med landbasert spesial- av dei tyngste kolli (trafo på 160 tonn) til er av byl- transport. Landfestet har ikkje vore brukt kraftanlegga i Vik blir levert med spesi- gjeblekk. sidan anleggsslutt i 1974. alvogn som inkludert trekkvogn framme Asbjørn I 2007 tok Statnett/Statkraft i bruk ny og bak, er ca. 70 m lang og veg om lag har fått og større spesialbåt, M/V Elektron, og 320 tonn. Dette er dobbelt så store las- midlar frå eksisterande landfeste er ikkje dimensjo- ter som vart ilandsett under anleggstida. Kultur- nert for denne båten. Nytt landfeste må Bystøl AS og Multiconsult v/Joar Tistel minne- byggast, og byggherre har fått dispen- har vore rådgivande ingeniørar i prosjek- fondet og sasjon frå arealdelen i kommuneplanen tet. i tillegg for ny lokalisering vest for kaien til Vik Smil- midlar frå kommunen. Desse Bandybadl 2020 midlane 14.mars inviterar Highsoft til inneban- du er i ekstra godt festhumør håpar dekka ca dy-turnering for bedrifter i Blixhalli. me at me ser deg på fest på Blix Ho- 60 % av Det sosiale er i fokus, og me håpar å tell på kvelden òg. kostna- sjå deg anten på bana eller på tribu- Scan QR-koden for å melde dykk den. Kledningen vart skoren i Fresvik på na. Ta med deg godt humør og dei på, påmeldinga er open til 10.mars. sagi til Asbjørn Hauglum. beste heia-ropa dine - og ta gjerne Me sjåast! Fleire bygningar er vorte restaurerte på med både vener, svigermor, bror og Grønsberg, på begge bruki. Av Ingebrigt far - heile bygda er invitert. Det blir Kontakt: [email protected] / sine bygningar står det att å restaurera hu- sal av kaffi og noko å bita i, og hvis [email protected] set, bui og fjøsen. Desse bygningane har Asbjørn planar om å restaurera og. 56 VINTERAVIS 2020 Framsyning av Tunnelen Sundag 15. desember var det underhaldning og realisme, og førpremiere på filmen Tunnelen at mange ville tenkja på korleis der store deler var spelt inn i dei skal oppføra seg om dei Vik. Det måtte to framsynin- skulle koma ut for ei alvorleg gar til. Heile 500 personar såg ulukke i ein tunnel. første førestilling, og 100 på Filmmeldarane i avisene var den andre. Det hadde tidle- bra nøgde med filmen, og han gare vore framsyningar i Oslo, fekk terningkast 4 i mange avis- Lillehammer og Loen. er. Filmanmeldar Birger Vestmo Regissør Pål Øie skrytte av i NRK skriv mellom anna: Vik og vikjene: Det er veldig Spenningsoppbyggingen har fint å vera her og mange hyg- et driv og en intensitet som gelege folk, uttalte han. Han gjør filmen til en klaustrofobisk framheva og at han ville takka neglebiter, samtidig som godt næringslivet i Vik for all støtte skuespill i flere roller gjør at og hjelp. Ein opplevde alle sta- man lett forstår de menneskeli- der at folk vart rørte, folk grein ge kostnadene og hva som står Stappfull Blixhalli såg filmpremieren på Tunnelen. og viste kjensler og levde seg på spill. Foto: Gunnar Kleven inn i skjebnane til hovudperso- Thorbjørn Harr og Ylva nane og håpa på at det skulle Fuglerud er strålende midt- seg mellom fjellene. Vi får også en indre krise havner i en enda gå bra med dei. Det vart sagt punkter, der både Stein og illevarslende glimt av selve større ytre krise, får katastrofen at vanlege folk kan bli heltar i Elise utviser snarrådighet og tunnelen, som blir en slags tyngde og dybde fordi den ekstreme situasjonar. heltemot, og kanskje også en figur i seg selv i filmen, og som skildres i et lett gjenkjennelig Avdelingsdirektør i Statens viss dumdristighet. Samtidig er fotograf Sjur Aarthun fanger miljø med sterke paralleller til Vegvesen, Svenn Egil Finden, det åpenbart at de har et sterkt inn i all sin dunkelhet med virkeligheten. sa at teamet rundt filmen had- bånd til hverandre, noe som er styggvakre bilder i bredformat. Det var sekvensar som viste de gjort ein svært god resear- filmens sterkeste emosjonelle «Tunnelen» er en vellykket bygdi, Vikøyri, kyrkjegarden og chjobb og hadde tydeleg gått kjerne. sjangerfilm på mange områ- folk, og ein vil tru at dette er gjennom rapportar og hendin- I åpningen ser vi flotte, ma- der. Selv om noen av dens god reklame for Vik og kom- gar frå tidlegare ulukker. Han jestetiske bilder av vill, norsk fortellergrep virker svært så munen vår. meinte filmen baud på både vinternatur, der veien slynger velkjente, som at en familie i 200.000 bilar over Vika- fjellet i 2019 VINTERAVIS 2020 57 Vik Pensjonistlag Laget vart skipa i 1971. Me held medlemsmøte kvar siste onsdag i månaden, på Kafe Øyri eller Blix hotell. To gonger i året har me sams møte med Balestrand Pensjonistlag, i Vik eller Balestrand. 29. januar i år var 54 medlemer frå dei to lagi samla til eit triveleg møte på Blix hotell. Me har faste postar på programmet. Som ord for dagen, allsong, kåseri, matøkt og åresal. Sverre Aase spelte trekkspel til allsongen, og heldt ein liten konsert i tillegg. Stor takk til han for det. På møtet kåserte Arne Inge Sæbø. Han fortalde interessant og artig frå nokre medisinalmeldingar på 1800-talet i Vik. Frå Balestrand kom Asbjørn Ekse med flott trekkspelmusikk. Anders Thue las opp eigen tale om «Sjukt og sinnsjukt» og Frå turen til Jostedalen 6. juni 2019. song til oss. Litt seniordans vart det og. Hotellet sytte for gode om hausten. Om lag 25 medlemer kjem pensjonistane kunne og koma snittar, kake og kaffi. Bales- 6. juni var 54 med til Joste- til møti våre. Me oppmodar og vera med? Velkomne skal trand Pensjonistlag bad laget dalen, og hausten 2019 var skrivne medlemer å koma. Det alle vera. vårt inn til sams møte i oktober. det overnattingstur til Storefjell hadde vore flott med fleire Vik Lions Klubb skyssar dei med 18 deltakarar. Turane er aktive. Kan henda dei yngre Styret v/Gunvor Grov som treng det heim etter møti opne for dei som ikkje er med- våre. Det er me takksame for. lemer og. Alle bygdelagi våre Junimøtet vårt fell saman var representerte på dagsturen. med sommartreffet som Pen- 20 medlemer har vore med sjonistforbundet Sogn og Fjor- på kurs i Oppfriskingskurs for dane arrangerer. Då bilar me eldre bilførarar 65 +, med lærar til triveleg dagsmøte i Sogn, frå Sogndal trafikkskule. Ei Sunnfjord eller Nordfjord. elevbedrift på ungdomsskulen Novembermøtet er julemø- i Vik hadde datakurs med 5 te, med juletallerken og stort medlemer våren 2019. Me har frammøte. Turnemndi syter for mykje å læra innan data, viste flotte bussturar, i mai/juni og det seg. Vik Seniordans Seniordansen starta i 2013, og i 2019 var der 14 medlemer. Leiar er Marit Aafedt Fjærestad. I 2019 var det 16 danse- øvingskveldar. Voss seniordans var på besøk 28. mai, det kom to bussar fullpakka med dansarar til Vikjahalli. Senio- rane dansa og på VBS sin sommarfest som vart arrangert 19. juni. Sogn og Fjordane sin Seniordans var i Balestrand 1.-3. oktober, og 11 dansarar frå Vik var med. Vik Seniordans og Vik Revmatikarlag hadde felles jule- middag på Blix hotell 6. desember. Me ynskjer fleire med og strevar med rekrutteringi. Ta kontakt og møt opp. Det er sosialt og god trim. 58 VINTERAVIS 2020

Frå arbeidet på vegen Vik-Framfjorden. Foto: Gunnar Kleven Utbetring Vik–Arnafjorden Vegen mellom Vik og Framfjorden, og Framfjorden og Indref- jorden er utsett for ras. Nokre utbetringar vart gjorde i 2019. Det vart støypt vel 2 km rekkverk, såkalla plasstøypt beton- grekkverk med ei høgde på 80 cm. Jobben vart utført på tre strekningar på 140 m, 700 m og 1200 m, blant anna i Galden. Det har og vorte sett opp stålrekkverk. 7. klasse 2019/20. Dette er klassen som skal vera skodespelarar Rassikringsgjerde vart og montert og isnett. Dette var det på Guhaugspelet i 2020. midlar til i 2019, men mykje står att. Meir var det ikkje økono- mi til i 2019. Guhaugspelet Simas-informasjon I 2020 er det utlevering av bioposar i veke 11 og 12 og 2020 plastsekker i veke 13 og 14. NB! Dunken må vere sett ut på tømmedag - på rett Under Gamalostfestivalen i Du får også høyra kva du kan dato som gjeld for deg -, for å kunne motta desse pinsehelgi, vert Guhaugspelet gjera, om du har kjøpt deg ein rullane. synt fram for femte gong. Har træl som syg mjølk av kyrne. du sett det før, så har du likevel Dersom han i tillegg er så slur- ikkje sett alt. Grunnen er at ven, at han ikkje ber ut pisset innhaldet skifter frå år til år. I sitt om morgonen, kan du byta tillegg til det, kjem det med han inn att, etter visse reglar, eit nytt kapittel i år, eit kapittel og med vitne til stades. Desse som ingen har sett før. Dette reglane vert kunngjorde for kapittelet har Gulatingslovi deg, på kyrkjebakken på Hove. som tittel og tema. Denne lovi Det er elevane i 7 .klasse på har styrt oss i tusen år, og gjer Flatbygdi skule som går inn i det til dels enno. Men nokre av dei ulike rollene, i spesialsydd lovene høyrest litt rare ut i vår kostyme og med teatersminka tid, mellom anna at det er straff andlet. Dei er i full gong med for ikkje å bryggja øl. øvingane, i lag med lærarane Gulatingslovi var ikkje sine, Britt Irene Hove og Ingrid nedskrivi i starten, for skrive- Mårdalen. kunsten, med våre bokstavar, Velkomne til ei fargerik soge- Då er det komme ladestasjon i Vik og. På parkeringsplassen hadde ikkje heilt avløyst ru- stund på Hove. nord for Vikjatunet. Stasjonen vart sett opp i desember 2019. neskrift-teikni. Difor vart lovene Foto: Arne Inge S. ropte ut av framseiemenn. jb VINTERAVIS 2020 59

Solcellepanel på taket I 2019 har to hus i Vik fått til før effekten går ned, t.d. solcellepanel på taket, det er skugge og fugleskit. Snitt for Oddvar Kolltveit og Ingebrigt juli månad var 4-5 kilowatt. Risløv som har montert det Dei reknar med ein årspro- på taki sine. Det er all grun duksjon på 6000-7000 timar, til å tru at det vil bli meir av og ein vanleg husstand nyttar dette framover, ikkje minst på ca 20000 timar. Det vil seia at fjøstak der det er god plass til ein vil kunne dekka ca 1/3 av mange panel. årsforbruket med slik mengde Solcellepaneli dei har kjøpt solcellepanel. er norskproduserte, det er frå Produksjonen er høgast om eit bergensfirma. Men det er sommaren når kraftprisen er mange å velja mellom. Dei lågast. Noko produksjon vert har lagt panel berre på ei det i månadene desember, Solcellepaneli på taket til Oddvar Kolltveit i Hopperstadmarki. av taksidene, det skal helst januar og februar og. Tak- Foto: Arne Inge S. vera den sida som er søraust. platene treng ikkje sol for å Oddvar har montert 30 panel laga straum, det er nok med lading av bil og liknande. inn att utgiftene. Dette gjeld som dekker ca 50 kvadrat. dagslys. Prisen på det dei har ikkje minst dei som byg- Kvart panel yter 300 watt, Det dei ikkje nyttar sjølve montert er ca 160000 kr viss gjer nytt og skal bu i huset i så paneli kan gje 9 kilowatt. går ut på nettet til Sogne- ein ikkje gjer noko sjølv med mange tiår. Kraftselskapi er Men det har dei ikkje opp- kraft. Det kan sjølvsagt vera tanke på montasje og instal- truleg litt skeptiske til dette levd, dei har vore oppe i vanskeleg ein varm som- lering. Men gjer ein meste- viss svært mange monterer 7.5-8 kilowatt. Då må tempe- mardag å nytta alt som vert parten sjølv, kan ein koma solcellepanel, kva vil skje raturen vera god, det må vera produsert, difor er det viktig ned i 100000 kr. Ein får og med nettet viss svært mange klar himmel og mykje sol. med god planlegging når det tilskot frå staten på 30000 kr. leverer overskotsstraum? Erfaringi er og at det skal lite gjeld bruk av vaskemaskin og Så etter nokre år vil ein tena Hund i Vik Av alle som bur i Vik er det treng du og hunden din å bli ganske mange som har hund, flinkare til å passere andre og kanskje er du ein av dei? Då hundar og folk på tur? Kanskje vil me gjerne at du også blir treng du og hunden hjelp til å med på hundetreningane våre! lære å gå fint i band? Kanskje Me har plass til fleire. slit hunden din med å vere i Me har trening ca kvar tredje nærleiken av andre hundar og veke både vår og haust på ri- treng trening på det? Eller kan- debana i Kålhagen. Desse kos- skje dykk berre vil gjere noko tar 25 kr kvar gong, som går til litt annleis ein kveld og få betre leige av ridebana. Treningane kontakt. På treningane delast er for det meste generell kvar- det tips og råd, og om det dagslydigheit som eksempelvis er noko spesifikt du vil trene å trene på å gå fint i band, på - då gjer me det! Ut med passering, ro, bli, kontakt osv. hunden lyt ein uansett, så kvi- Desse treningane er opne for for ikkje reise på trening og gi alle - uansett alder på hund (og hund og eigar litt hjernetrim? førar), rase, erfaringar og lik- Alle hundar har minst like stort vil trene og sjå på eigaren sin Det er veldig kjekt at me har nande - og kor lydig hunden er behov for hjernetrim som fysisk framfor å trekke i bandet til alt fått til eit lite hunde-miljø i Vik spelar inga rolle. Dersom du er aktivitet - og dei blir ofte like og alle rundt seg? dei siste åra - og me vil gjerne redd for å kome fordi hunden slitne av ei økt med hjernetrim Me prøver óg å arrangere verte fleire. din ikkje er lydig nok, så treng som ein tur i skogen. kurs to gongar i året med For meir informasjon om du ikkje bekymre deg - me er Hundane er i band under innleigde instruktørar frå blant treningstider og liknande kan her for å lære og få til eit betre heile treninga, og er der for å anna Voss Hundeklubb. Til no du gå på “Hund i Vik” på samarbeid mellom hund og ei- trene og jobbe med eigaren har desse kursa vore generell facebook - eller ta kontakt med gar - det er det som er i fokus. sin - nettopp for å styrke sam- kvardagslydigheit, men til vå- Linda Svendsen på Det er mange gode grunnar arbeidet og kontakten her. Alle ren planlegger me å ha intro- tlf 481 33 327. til å reise på trening - kanskje vil vel ha ein hund som heller duksjonskurs i brukslydigheit. 60 VINTERAVIS 2020 Vikjatrøya og Blixgensaren Då har me i Vik endeleg fått vår eigi strikkatrøya. Mønsteret til trøya er laga av Trude Refsdal, ho er utdanna koftedesignar og driv Ullrike AS. Motivet vart funne i Hove steinkyrkje, borden som me ser på bilete vart valt.

Det tok si tid før ein kom fram til dette mønsteret, det vart laga utkast, prøver vart spøta og det vart testa ut smøying av tråd. Då trøya vart lansert i august, var det spøta 12 Vikjatrøyer i ulike fargar og storleikar. Trøya er strikka i Hillesvåggarn, men kan og trikkast i garnet Tove. Trøya har tinnknappar. Det er laga eit hefte der ein kan studera mønsteret. I heftet står det og litt om Hove steinkyrkje og med bilete av små og store vikjer i trøyene. Heftet vert selt på Blix hotell og hjå husflidlaget. Me tek med litt frå heftet: «Då Trude fekk oppdraget frå Vik Husflidlag studerte ho lenge på kva ho skulle bruka som inspirasjon til trøyemønsteret. Bringebær, ga- malost og drakeutskjeringar frå Hopperstad vart vurdert, før ho Vikjatrøya på små og store. Bak Lise Skjerven, Agnes Fosse Refsdal, Grethe Mogensen Grønningsæter, Hilde Kristine Seim og Sadia Ala- tok turen inn i Hove kyrkje. Der min Yousuf Yahia. Foto: Helge Grønningsæter? fann ho inspirasjonen ho jakta på, det vakre bladornamentet om i landet som har sine eigne og godt garn. Gensaren har Blixgensaren og Blixjakka kjem som slyngar seg langs veggane trøyer eller kofter, og no er Vik fletter, strukturstrikk mellom i str XS - XL. Eg har til no selt og rundt vindauga. Desse bla- vorten ein av dei, og det er flettene og holmønster ytst fleire hundre oppskrifter av da som no er hovudmønsteret svært kjekt. som går opp på skuldrane. Blixgensaren, fordelt på mange på Vikjatrøya, ser ut til å vera Arne Inge Den blir strikka rundt på land - til dømes Færøyane, Blix’n si forenkling av anten rundpinnar nedanfrå og opp New Zealand, USA, Sverige, akantus- eller ginkoblad.» Blixgensaren til armholene. Derifrå blir for- Kroatia, Danmark og Sør- I heftet er det nøye skildra Det er ikkje berre Vikjatrøya og bakstykket strikka kvar for Korea! Men det som varmar korleis ein skal strikka, og som er eit lokalt produkt. seg. Ermene blir og strikka for aller mest er jo alle frå Vik og husflidlaget har vore kreative Kristin Røyrvik har utforma ein seg sjølv og monterast til slutt. omegn og elles venner og i bruk av namn: Vikjatøya til gensar som har fått namnet Gensaren har dobbel halskant, kjende som likar det eg lagar prikkande smaoe (2 år), bad- Blixgensaren. Det er laga ein vid bol og luftige ermer. Den og heiar på meg! Kan nemnast nahajeunge (4 år), rakkarunga brosjyre med oppskrift og er rett og slett perfekt i staden at Marna Haugen Burøe (også (6 år), skuleunga (8 år), sty- forklaring på korleis ein skal for vårjakke, lun og god på kjend som Komikerfrue) har sitt vinga (10 år), ei sneddi dama strikka gensaren. Denne er å kjølige sommarkveldar, og held eige eksemplar av den, som ho (s), midtimydlo kvinnfolk (m), få kjøpt på Blix hotell og hjå varmen på haust og vinterstid.» brukar støtt og stadig både på grepa kvinnfolk (l), duddlige Kristin, Blix hotell har garn til Tilrådd garn er Viking Alpaca bloggen sin og i andre sosiale dama (xl), spekjebog (menn gensaren for sal. Bris eller t.d. Drops Air eller media. s), midtimydlo store kara (m), I brosjyren kan ein lesa at Sandnes Kos. kaldinga (l, xl) og druge frikara «Blixgensaren er ein kjapp- Vidare skriv Kristin: Oppskrift Fun fact: (xxl). strikka, mjuk og chunky gensar til Blixjakka i både lang og Gensaren er visst ikkje berre Det er mange stader rundt som blir strikka i eit kløfritt, lett kort modell er og ferdig. Både for damer, då det faktisk er VINTERAVIS 2020 61

Borda i Hove steinkyrkje som gav de- signar Trude Refsdal og Vik husflidlag inspirasjon til mønsteret på Vikjatrøya. Foto: Ingebjørg Slik ser borda ut på Vikjatrøya. Kongslien Foto: Ingebjørg Kongslien

Blixgensaren og som jakke med fletter, strukturstrikk og holmøn- ster. Det er Kristin Røyrvik som står bak denne gensaren.

oppskrifta for sal i sine butikkar. få tak i i februar/mars. Denne Elles er mønsteret på Blixjak- er også strikka i herleg kvali- ka i fleire lengder komen for tetsgarn av merino og angora sal. Den er lik Blixgensaren, frå italienske Lana Gatto. Vikjatrøya på små og store. Bak Lise Skjerven, Agnes Fosse Refsdal, Grethe Mogensen Grønningsæter, Hilde Kristine Seim og Sadia Ala- største skilnaden ligg på Eg har og laga ein gensar eg min Yousuf Yahia. Foto: Helge Grønningsæter? ermene. Medan gensaren har har kalla Home Sweet Home rutemønster er ermene på jak- gensar og ein barneversjon ein amerikansk mann i Uru- ka i glattstrikk med holmønster. som heiter MiniSweet gensar. guay som har strikka kvar sin I tillegg har eg gitt ut oppskrift Dette mønsteret fekk eg inspi- til seg og dama si! Han kjøpte på ein Blixhals i forskjellige rasjon til etter å ha funne ein oppskrift av meg på norsk, og storleikar. Ilag med MiniBlix holete vest etter oldemor mi, Kristin med Blixgensar i fanget. strikka etter den ved hjelp av gensaren er talet på plagg i Åslaug Røyrvik, som ho hadde Google translate. serien komme opp i 4, og det strikka til seg sjølv. Slik ville eg Utanom Blixgensaren har vil nok bli fleire! Alle er råd å få heidra oldemor mi. eg òg andre oppskrifter for tak i på Blix Hotell. Om det er spørsmål om å sal, og inngjekk i sommar eit Oppskrift på Perletoppen er kjøpa oppskrifter, kan det gje- samarbeid rundt design med gitt ut sidan sist, og oppskrifta rast både via e-post: kristin@ ein italiensk garnprodusent blei etter at den var utstilt på strikkose.no og via ein nettbu- som vil komma inn på markna- Oslo Design Fair av Lana Gatto tikk som heiter Ravelry: http:// den i Skandinavia (Lana Gatto Scandinavia kjøpt for vidare sal www.ravelry.com/patterns/ Scandinavia), og dermed treng av fleire garnbutikkar som for- library/blixgenser Namnet norske oppskrifter til butikkane handlar Lana Gatto rundt om i Strikkose står for ein mental som sel garnet deira i Noreg. landet. Næraste butikken lokalt tilstand som oppstår under hef- Fyrst ut der er ”Perletoppen” er Trådsnello på Voss. tig strikking. Rett og slett ein som vart utstilt på Oslo Design Eg har òg laga ein ”slekt- strikkerelatert psykose - men Fair i slutten av august. Det ning” av Perletoppen som med store positive forteikn! bar frukter, så eg skal snart heiter Perlepuffgensar. Mønste- Home Sweet Home gensar senda ut oppskrifter til alle ret skal snart til teststrikk, så eg som og har barneversjon: Mini dei forhandlarane som ville ha reknar med at oppskrifta blir å Arne Inge og Kristin Sweet gensar. 62 VINTERAVIS 2020

FolketalFolketal Folketal 20072007 20082008 2009 2009 2010 2010 2011 20112012 20122013 20132014 20142015 20152016 20172016 20172018 2018 Folkemengde 1. januarFolkemengde 1. januar 20072835 28352008 2809 28092009 2780 27802010 2768 20112768 2758 2012 27582748 2013 27482731 2014 27312688 2015 26882678 2016 26782689 2017 27222689 201827222674 2674 Folkemengde 1. januarLevendefødte 2835 332809 242780 292768 342758 182748 302731 222688 212678 232689 222722 23 2674 24 Levendefødte 33 24 29 34 18 30 22 21 23 22 23 24 LevendefødteDøde 33 33 24 42 29 37 34 32 18 31 30 48 22 38 21 33 23 33 22 30 23 41 24 38 Døde 33 42 37 32 31 48 38 33 33 30 41 38 DødeFødselsoverskudd 33 0 42 -18 37 -8 32 2 31 -13 48 -18 38 -16 33 -12 33 -10 30 -8 41- 18 38- 14 Fødselsoverskudd 0 -18 -8 2 -13 -18 -16 -12 -10 -8 -18 -14 FødselsoverskuddInnflyttinger 0 71 -18 83 -8 72 2 68 -13 70 -18 97 -16 79 -12 61 -10105 -8104 -18 68 -14 72 Innflyttinger 71 83 72 68 70 97 79 61 105 104 68 72 InnflyttingerUtflyttinger 71 96 83 94 72 76 68 80 70 68 97 96 79106 61 59 105 86 104 63 68 98 72 61 Utflyttinger 96 94 76 80 68 96 106 59 86 63 98 61 UtflyttingerNettoinnflytting 96 -25 94 -11 76 -4 80 -12 68 2 96 1 106 -27 59 2 86 19 63 41 98- 30 61 11 Nettoinnflytting -25 -11 -4 -12 2 1 -27 2 19 41 -30 11 NettoinnflyttingFolketilvekst -25 -26 -11 -29 -4 -12 -12 -10 2 -10 1 -17 -27 -43 2 -10 19 9 41 33 -30- 48 11 -3 FolketilvekstFolkemengde 31. Folketilvekst -262809 - 26-29 2780 --29122768 --12102758 --10102748 -17-273110 -43-268817 -102678-43 26879- 10 332722 9 -482674 33 2672-3- 48 -3 desember Folkemengde 31. Folkemengde 31. 2809 28092780 27802768 27682758 27482758 27312748 26882731 26782688 26872678 27222687 2674 2722 26722674 2672 desemberHistoriskdesember fødselsoverskot, nettoinnflytting og folketilvekst HistoriskHistorisk fødselsoverskot, nettoinnflytting og folketilvekst fødselsoverskot, nettoinnflytting og folketilvekst Kjelde: SSB Folketalsutvikling i krinsane 2007 - Kjelde: SSBTabell: 04317Kjelde: SSB Folketalsutvikling i krinsane 2007 Folketalsutvikling i krinsane 2007 pr 01. januar - Tabell: 04317- Tabell: 04317 3 000 pr 01. januarpr 01. januar 2 500 3 000 3 000 2 5002 000 2 500 2 0001 500 2 000 1 5001 000 1 500 1 000 500 1 0000 500 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 500 Arnafjord 0 170 165 166 164 156 163 163 159 150 152 147 146 141 20070 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Vangsnes 341 336 335 339 329 336 331 328 330 329 329 311 316 Arnafjord 170 2007165 2008166 1642009 1562010 1632011 163201215920131502014152201514720161462017141 2018 2019 Feios 239 249 257 253 252 237 241 248 235 236 242 247 245 VangsnesArnafjord 341 170336 335165 339166 329164 336156 331163 328163330159329150329 152311 147316 146 141 Fresvik 237 241 232 218 209 211 203 205 204 203 209 205 208 FeiosVangsnes 239 341249 257336 253335 252339 237329 241336 248331235328236330242 329247 329245 311 Fødde,316 Dalane 474 462 450 445 448 426 436 424 418 403 389 388 384 gravferder FresvikFeios 237 239241 232249 218257 209253 211252 203237 205241204248203235209 236205 242208 247 245 Flatbygdi 1 374 1 356 1 340 1 349 1 364 1 375 1 357 1 324 1 341 1 366 1 406 1 377 1 378 2019 DalaneFresvik 474 237462 450241 445232 448218 426209 436211 424203418205403204389 203388 209384 205 Fødde:208 Innbyggarar totalt 2 835 2 809 2 780 2 768 2 758 2 748 2 731 2 688 2 678 2 689 2 722 2 674 2 672 FlatbygdiDalane 1 374 1474356 1462340 1 450349 1 364445 1 3754481 3574261 3244361 3414241 3664181 4064031 3773891 378 388 25 384 (2018: 25) Gravferder: Innbyggarar totaltFlatbygdi 2 835 12 809374 21780356 21768340217583492 7481 3642 7311 3752 6881 3572 6781 3242 6891 3412 7221 3662 6741 4062 6721 377 1 378 26 (2018: 39) Innbyggarar totalt 2 835 2 809 2 780 2 768 2 758 2 748 2 731 2 688 2 678 2 689 2 722 2 674 2 672 2007 2019 Endringar Del Flatbygdi (Seim, Viksøyri, Strendene, Hove) 1 374 1 378 4 0,3 % 51,6 % 2007 2019 Endringar Del Dalane (Seljedalen, Ovrisdalen, Bødalen) 474 384 -90 -19,0 % 14,4 % Flatbygdi (Seim, Viksøyri, Strendene, Hove) 1 374 1 378 4 0,3 % 51,6 % Vangsnes 341 2007 316 2019- 25 Endringar-7,3 % 11,8 % Del Dalane (Seljedalen, Ovrisdalen, Bødalen) 474 384 -90 -19,0 % 14,4 % Fresvik (Fresvik øvre, Fresvik nedre)Flatbygdi (Seim, Viksøyri, Strendene, Hove) 237 1 374 208 1 378- 29 4 -12,2 % 0,3 %7,8 % 51,6 % Vangsnes 341 316 -25 -7,3 % 11,8 % Feios (Feidje, Tjønn)Dalane (Seljedalen, Ovrisdalen, Bødalen) 239 474 245 384 6 -90 2,5 % -19,0 %9,2 % 14,4 % Fresvik (Fresvik øvre, Fresvik nedre) 237 208 -29 -12,2 % 7,8 % Arnafjord (Framfjorden, Arnafjorden, Finden) 170 141 -29 -17,1 % 5,3 % Feios (Feidje, Tjønn)Vangsnes 239 341 245 3166 -25 2,5 % -7,3 %9,2 % 11,8 % Heile kommunen 2 835 2 672 -163 -5,7 % Arnafjord (Framfjorden, Arnafjorden, Finden)Fresvik (Fresvik øvre, Fresvik nedre) 170 237 141 208-29 --29 17,1 % -12,2 %5,3 % 7,8 % SSB lagar ikkje framskriving på krins-nivå. Heile kommunenFeios (Feidje, Tjønn) 2 835 2392 672 245-163 6 -5,7 % 2,5 % 9,2 % SSB lagar ikkje framskriving på krinsArnafjord (Framfjorden, Arnafjorden, Finden)-nivå. 170 141 -29 -17,1 % 5,3 % Heile kommunen 2 835 2 672 -163 -5,7 % SSB lagar ikkje framskriving på krins-nivå.

VAKSINE MOT SMITTSAM HJERNEHINNEBETENNELSE VINTERAVIS 2020 63 300.000 kroner til Feios kyrkje Feios får 300000 kr til renovering og klimasikring av kyrkja. Det er ein del roteskader i kyrkja. Det er stort behov for renovering og klimasikring av dei gamle trekyrkjene. Regjeringi har løyvd 10 millionar til dette føremålet. Riksan- tikvaren forvaltar tilskotet og har valt ut 60 kyrkjer som har innrapportert størst problem med tilstanden på ytterveg- Vaksine mot smittsam gar, vindauge, tak og liknande. hjernehinnebetennelse Drosjar Vik kommunestyre har vedteke at kommu- levera/senda tenestetorget i Vik kommune Midlang taxi, tlf 959 56 127 Fresvik taxi, tlf 415 70 815 nen skal dekke kostnader for vaksine mot saman med kontonummeret som pengane smittsam hjernehinnebetennelse for alle 18 skal overførast til. åringar i kommunen. Elevar på vidaregåan- Meir informasjon om vaksina finn de på de skule får informasjon og tilbod om den- www.fhi.no eller Vik kommune si heimesi- Prosentandel Vikne vaksinen kommunestyre av skulehelsetenesta på skulen har de. vedteke at kommunen67 årskal og dekkeeldre kostnader for vaksine sin i januar, eller februar 2.skuleåret. Vik 16.12.19 Vik 23 % motElevar smittsamfrå Vik som tek vaksina hjernehinnebetennelsevil få dekka Helge Johan Bjordal for alleSogn og18 Fjordane åringar 17 % i kommunen. Elevar på utgifter til vaksinen ved å få utstedt vaksi- Kommuneoverlege Noreg 15 % vidaregåandenasjonskort, signert og stempla skule kvittering får informasjon og tilbodBalestrand om denne19 % vaksinen av frå vaksinatøren. Inger Lise Fjærestad Lærdal 21 % skulehelsetenestaDenne dokumentasjonen må dei så på skulen sinLeiande i helssjukepleiarjanuar, eller februar 2.skuleåret. Besøkstal Hove Elevar frå Vik som tek vaksina vil få dekka utgifterog Hopperstad til vaksinen ved å få utstedt Hopperstad: 2019: 18408 2018: 15441 vaksinasjonskort, signert og stempla kvittering2017: frå 14850 vaksinatøren. 2016: 15571 2015: 12766 Hove: 2019: 2183 2018: 1154 2017: Denne dokumentasjonen må dei så levera/senda818 2016: tenestetorget 1192 2015: 612 i Vik kommune saman med kontonummeret som pengane skal overførast til. Mange leiger ut i Vik Meir informasjon om vaksina finn de på www.fhi.noEit søk på Airbnb elle i Vikr gjevVik mellom kommune 15 si heimeside. og 20 treff. Det gjeld både leilegheiter, . hus og hytter i kommunen. I tillegg er det mange som leiger ut gjennom formidlingsbyrå som t.d. Inter Chalet. I 2018 var det rundt 1 million overnat- tingar på slike tilbod her i landet. Så Vik 16.12.19 hotella i Noreg har fått ein konkurrent, men desse overnattingane utgjer like- Tux-Ola hadde teknikken inne, så dei andre prøvde å ta etter han. vel berre 3 % av totalen. Foto. Odd Rune Turvoll HelgeVM Johan i styra Bjordal med staur Inger Lise FjærestadFangst i Vikja KommuneoverlegeVinteren 2018 var det VM i ”styra med styra kjelken Leiandedit dei ville. Berre helssjukepleiarså det staur.” Unge og eldre stilte på Kaol- er sagt: Rattkjelkar får ikkje vera med. 2019 sete med kjelke og nyhoggen staur. Tidspunkt for kjelkesamkoma i år er Sesongen 2019 var ein dårleg sesong Ola Tuxen Hove hadde tydlegvis gjort ikkje fastsett, då me treng godt snjofø- med 674 kg fanga fisk. 2018 var ein god sesong med 1144 kg. 2017 var dette før, så han tok ein klar fyrste- re og ustrødd veg, men meld deg på til dårleg med berre 644 kg, lågare enn plass. Mange unge rekruttar studerte Odd Rune Turvoll 992 31 313 eller Jens 2019. teknikken til Ola, og tok raskt etter. Brekke 915 25 682, så kallar me deg I 2019 vart sesongen forlenga med ein Det galdt å leggja seg bakover, og få opp når tilhøvi er til stades. månad for å fiska rømd oppdrettslaks. litt tyngde på stauren. Då fekk dei det jb Mykje vart fanga både på Vikjabukti og dreiemomentet dei trong, og kunne i elveosen. 102-åringen Odd Borlaug fanga fem-seks stykk oppdrettlaks. 64 VINTERAVIS 2020

Vik kulturskule I år har Vik kulturskule 4 ansat- Vik. Elevane får undervisninga kunst-elevane har utstilling på te, som er fordelt på dei ulike i sitt instrument i Notestova i UKM kvart år. faga som me tilbyr. I år tilbyr Vik og rundt om på dei ulike kulturskulen undervisning i gi- skulane elles. Visuell kunst for Framsyningar, kurs og kultru- tar, piano, visuelle kunstfag og 5.-10.kl vart starta opp hausten elle innslag dans. Me har også gleda av å 2018 og dei er så heldige å få I frå i haust har me jobba aktivt ha starta opp nye fag i år, dans bruke den nye flotte kunst og for at elevane skal vise seg for 1.-4. klasse og visuell kunst handverksalen på Flatbygdi. fram i lokalsamfunna i kom- for 1.-4. kl. Dans for 1.-4.kl held også til i munen. Her har me hatt tett Vik kulturskule har i dag 62 Notestova, der dei lærer seg kontakt med Vik folkebibliotek elevar, fordelt på dei fire faga å danse mange ulike dansar. I og delteke med musikalske me tilbyr. Mesteparten av Notestova har me ein heil vegg innslag på nokre av kveldane elevane har instrumentunder- av speiglar, som gjer at eleva- dei har hatt kveldsarrangement visning og det er piano som ne kan sjå seg sjølv medan dei på biblioteket. Me har modige er mest populært i år. Me har dansar. Visuell kunst for 1.-4.kl og flinke elevar heilt ned i 5. også elevar på venteliste på er nytt i år og dei har samlingar kl som spelar instrumenta sine instrumentalundervisning. Me ein gong i månaden. Der skif- framfor publikumet som har opnar me også opp mogleg- jobbar for å kunne tilby fleire tar me mellom Vangsnes skule møtt opp. Framføring er ein heita for å lage kurs for vaksne. plass i kulturskulen i løpet av og Feios skule. Her får elevane viktig del av fagplanane i kul- Informasjon om kursa blir lagt 2020. prøve ut ulike fagfelt og jobbe turskulen og me håpar å gjere ut på kommunen sine sider. kreativt. meir ut av det i tida framover. Kulturskulen sine elevar kjem Desentralisert undervisning UKM Vidare framover vert det også til å ha kulturelle innslag Me jobbar for at kulturskulen Kulturskulen arrangerar UKM arrangert trommekurs laurdag på Gamalostfestivalen, slik som vår skal vera mest mogleg de- lokalmønstring i Vik og vart 21. mars. Elevar frå 3.kl til 10.kl me gjer kvart år! Då vil me vise sentralisert. Dette resulterar i at halden 8.februar i år. På UKM kan delta på kurset. Påmelding fram musikk, dans og kunstut- me har undervisning i 4 av dei kan ungdom mellom 13-20 er levert ut på skulane slik at stllingar frå våre flotte elevar! 5 bygdene i kommunen. vise fram talentet deira og har elevane kan melde seg på. Ynskjer dykk gode kulturelle Her har dei fleste av elev- moglegheit til å bli vidaresendt I løpet av våren kjem me opplevingar i året som kjem! ane moglegheit til å få un- til fylkesmønstringa. I år har også til å sette opp eit kurs i dervisining i heimbygda si, kulturskulen stilt med pause- grafisk trykk og me ynskjer å få Helsing med nokre få unntak. Instru- innslag, som er ein fin arena for til eit dansekurs. Dansekurset kulturskulerektor mentundervisninga har me i også kulturskulens elevar til å er frå 8.kl og oppover, og pla- Mona Øksdal Fresvik, Feios, Vangsnes og i vise seg fram. Dei eldste visuell nen er å læra seg swing. Her VINTERAVIS 2020 65

Du er ein del av beredskapen i Vik kommune Alle innbyggjarane i Noreg vera budd på ei stor hending legekontor. Legekontoret vil plassert ut satellitt-telefonar, er ein del av Noreg sin samla eller ein krise. Du kan og lasta vera bemanna med medisinsk og du kan oppsøkje operatøra- beredskap, og alle som bur ned brosjyren på heimesida til personell under ekstreme hen- ne av desse for å prøve kom- i Vik kommune er ein del av kommunen under snarveg «For dingar. munikasjon via satellitt-telefon. kommunen sin beredskap. innbyggjarane», «Samfunn- • Rådhuset vil og vera be- For oversyn over operatørar, stryggleik». manna i slike situasjonar, med sjå tabell nedanfor. Kva kan du gjera sjølv informasjonssenter og kriselei- • Lytt på DAB-radio, NRK P1. Lesa informasjonsbrosjyren Korleis tilkalla hjelp ved ing. Her vil generell informasjon bli frå DSB som kom til alle sin bortfall av elektronisk • Kommunen vil publisera in- gitt. Ha DAB-radio med batteri postkasse hausten 2018, og kommunikasjon formasjon i form av oppslag på tilgjengeleg, eller bruk DAB-ra- følgja tipsa i denne. Brosjyren • Dersom du ikkje får kon- butikkar, skular og samfunns- dioen i bilen din. inneheld nyttige tips om kva takt med legekontoret i hus i alle grendalag. du bør ha på lager heime for å kommunen, møt fram på Vik • I kvart grendalag er det 66 VINTERAVIS 2020

Nye hus reiser seg på Tenål.

Foto: Arne Inge Sæbø.

Cruise anløp 2020 (per medio desember 2019) Cruise anløp 2020 (per medio desember 2019) Cruise anløp 2021 (per medio desember 2019) Dag Dato Skip ETA - ETD Ca. pax. Dag Dato Skip ETA - ETD Ca. pax. 1 tir 12.mai Vasco da Gama 06:30-07:30 1 520 1 fre 14.mai Deutschland 08.00-10.00 600 2 tir 19.mai Vasco da Gama 07.00-08.00 1 520 2 tor 27.mai Hanseatic Spirit 17.00-18.00 230 3 ons 20.mai Artania 09.30-10.30 1 200 3 lør 05.jun Scenic Eclipse 08.00-09.00 237 4 tir 26.mai Vasco da Gama 06.00-07.00 1 520 4 man 21.jun Ocean Majesty 11.00-19.00 623 5 fre 29.mai Astor 06.30-07.30 578 5 tir 29.jun AIDAdiva 07.00-18.00 2 566 Heil dag 6 søn 31.mai Europa 2 07.00-09.00 544 6 man 12.jul Artania 08.00-10.00 1 200 7 man 01.jun Marella Explorer II 06.00-20.00 1 814 Heil dag 7 tir 13.jul AIDAdiva 07.00-18.00 2 566 Heil dag 8 tor 04.jun Astoria 17.00-18.30 580 8 tor 29.jul Deutschland 07.30-09.00 600 9 man 08.jun Marella Explorer II 05.00-18.00 1 814 Heil dag 9 søn 29.aug Scenic Eclipse 18.00-19.00 237 10 fre 12.jun Astoria 09.30-11.00 580 10 lør 04.sep Vasco da Gama 06.30-07.30 1 520 11 ons 17.jun Magellan 08.00-09.30 1 860 11 tir 07.sep AIDAdiva 07.00-17.00 2 566 Heil dag 12 tor 18.jun Astoria 15.00-18.00 580 12 søn 12.sep Vasco da Gama 06.30-07.30 1 520 13 lør 20.jun Ocean Majesty 11.00-12.00 623 14 465 14 tir 23.jun Rotterdam 08.00-17.00 1 404 Heil dag 15 søn 23.jun Scenic Eclipse 08.00-11.00 237 Cruise anløp 2022 (per medio desember 2019) 16 tir 23.jun Le Jaques Cartier 17:30-19:00 184 Dag Dato Skip ETA - ETD Ca. pax. 17 ons 01.jul Astoria 10.00-11.00 580 1 tor 14.apr AIDAluna 08:30 - 18:00 2 050 Heil dag 18 fre 10.jul Astoria 08.30-11.00 580 2 ons 27.apr AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 19 søn 26.jul Astor 06.30-07.30 578 3 tor 28.apr AIDAluna 08:30 - 18:00 2 050 Heil dag 20 søn 26.jul Ocean Majesty 15.00-18.00 623 4 ons 18.mai AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 21 man 27.jul Marella Explorer II 06.00-19.00 1 814 Heil dag 5 lør 04.jun Hanseatic Nature 17:00 - 18:00 230 22 tir 28.jul Seabourn Ovation 08.00-17.00 604 Heil dag 6 tir 14.jun Seabourn Quest 08:00 - 17:00 478 Heil dag 23 man 10.aug Europa 09.00-11.00 408 7 ons 15.jun AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 24 tir 11.aug Marella Explorer II 06.00-19.00 1 814 Heil dag 8 tir 12.jul Seabourn Quest 08:00 - 17:00 478 Heil dag 25 fre 21.aug Vasco da Gama 07.00-08.00 1 520 9 ons 13.jul AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 26 lør 22.aug Hebridean Princess 18.00-20.00 49 10 tor 18.aug AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 27 man 31.aug Marella Explorer II 05.00-19.00 1 814 Heil dag 11 ons 07.sep AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 28 lør 26.sep Marella Explorer II 08.00-19.00 1 814 Heil dag 12 lør 01.okt AIDAluna 08:00 - 17:00 2 050 Heil dag 29 lør 03.okt Marella Explorer II 06.00-18.00 1 814 Heil dag 13 ons 05.okt AIDAdiva 08:00 - 18:00 2 566 Heil dag 30 570 14 tir 11.okt AIDAluna 08:30 - 18:00 2 050 Heil dag 27 348

Oversikta over cruise anløp vil ganske sikkert auke i tal. Det er spesielt interessant å merke seg at AIDA skipa allereie no har booka anløp i Vik. AIDA sine skip er kjent for å ha sterkt miljøfokus og har skip som er relativt miljøvennlige. AIDA er ein av mange cruise selskap i Carnival Corporation & plc, verdens største cruise selskap. VINTERAVIS 2020 67 Velkomstfestdagar for Hove- madonnaen i august 2021 Då skal det skikkeleg mar- Madonnaen tok i mot kerast offisielt at ”Divaen frå komiteen med eit Sognefjord” er tilbake på drøymande blikk. Det Hove i nyskapt utgåve etter var mest som ”Divaen eit tidkrevjande kunstnarisk og frå Sognefjord” ville teknisk arbeid. Ho vil framstå fylgje med attende dit slik ekspertane reknar med ho i meir enn 600 år at originalen såg ut då ho var stod og strålte. ny. Madonnaen vil bokstavleg Foto: Alexandra Böh- tala setje farge på Vik si unike me, Universitetsmuse- historiske tidslinje frå førhisto- et i Bergen. risk og førkristen tid, til høg- mellomalderen og kristen tid. At Vik får ein ny kulturhistorisk magnet er verkeleg noko å ta innover seg. Dette fekk medlemmene i Hovemadonna-komiteen nyleg erfara ved det første komi- Den pågåande témøtet i 2020, som var lagt polykromeringa til Bergen. Det vart eit inspire- (fargelegginga) av rande møte med den nykon- Madonnaen talar serverte originale Hovemadon- for seg. Maria frå naen, eit møte tilrettelagt av Hove vil framstå slik den faglege ankermannen i ekspertane reknar komiteen, mellomalderarkeo- med at ho såg ut logen Alf Tore Tryti Hommedal. som original. Malerikonservator Alexandra Foto: Treskjærer- Böhme og fagansvarleg for verkstedet AS. kyrkjesamlinga Justin Kroesen kasta ljos over Madonnaens ei stor kyrkjekunstutstilling som vatnet av den nyskapte Marias – begge som Alf Tore tilset- særstilling på fleire vis. Sær- i 2019-20 formidlar mellomal- heimkomst til neste år vil følgje te ved Universitetsmuseet i leg interessant var den unike derkunst frå Nord (Noreg) og spanande kulturhistorisk kunn- Bergen og også rådgjevarar posisjonen Maria frå Hove har Sør (Catalonia) i Europa! skap med på lasset, kunnskap i Hovemadonna-prosjektet – i ein europeisk kontekst på Det vert spanande å få den som også kan kasta nytt ljos det ”blomstrande” 1200 talet. gjenskapte Maria frå Hove med over kva som var sentrum og Fakta: Skulpturen frå Vik er mellom Jesusbarnet på fanget til Vik i kva som var periferi. Vik og dei best bevarte europeis- 2021. Dei aller seinaste bileta Hove hadde på 1200-talet • Den originale Marias- ke Madonna-skulpturane frå frå den pågåande fargeleggin- band til Europa som me fram- kulpturen frå Hove er no denne tida, og ho er sentral ga av skulpturen talar for seg. leis kan spore i dag! Maria frå tilbake i kyrkjeutstillinga for å forstå korleis tilsvarande Arbeidet vert utført, både som Hove er ein del av eit utstrakt ved Universitetsmuseet i no tapte skulpturar har sett ut arbeidsprosess og visuelt, så europeisk samkvem. Dette er Bergen, nykonservert og andre stader i Europa. Materi- nært opp til det mellomalder- viktig å forstå betre i vår tid, i ny og sikrare monter. alar, handverksteknikkar, stilar ske kunstnarlege uttrykk som når det også for Vik gjeld å Hovemadonna-komiteen, og utføring peikar i retning av mogeleg. Prosessane er særs stå fram med sine særmerke. som er ein del av Fortids- at Maria frå Hove er frå, eller tidkrevjande og ekspertar som Den nye Hovemadonnaen sin minneforeninga, vil tipsa inspirert av, kunstverkstader i utfører slikt arbeid, veks ikkje velkomst og overlevering til om at det er verd å vitja Nord-Frankrike eller Sør-Aust på tre. Så vi lyt smørja oss med Fortidsminneforeninga vil vera Historisk museum. England (Dover – Calais- områ- tolmod til det heile er ferdig eit verdig utgangspunkt for at det). Det finst til og med spor og skulpturen skal monterast komiteen hennar, saman med • Komiteens leiar er Kari av at pigment som vart brukte i og sikrast i Hovekyrkja. Den gode krefter og støttespelarar, Wiken Sunde og med- fargelegginga av Hovemadon- tronande Maria med Jesusbar- kan skapa unike og minnever- lemmene elles er Alf Tore naen, er importert heilt frå net på fanget, under baldaki- dige festdagar i Vik 13.-15. Tryti Hommedal, Olav Afghanistan. Det er ikkje utan nen, vert utan tvil vakker og august 2021. Martin Hove, Ragne Birte grunn at Maria frå Hove er pre- skal då også kunne stå i kyrkja Lund og Anne Grethe sentert som sjølvaste «Divaen til evig tid. Ragne Birte Lund Tveit. frå Sognefjord» i katalogen for Eg vågar å seie at det i kjøl- i Hovemadonna-komiteen 68 leverast. Fargane viserkvatypeavfallsomskal med eigenummerforkvartområde. Kommunen erdeltinniruteområde 5 4 3 2 V 1 52 V 44 43 42 41 40

31 30 29 28 V 27 V 18 17 16 15 14 tømming utoverstandardtømming. Onsdagar erberreforverksemdermedavtaleom Verksemder onsdagar. mingane isittruteområdeogtømmer etteravtale Dei bedriftenedettegjeldfølgjer standardtøm ming aveinellerfleirefraksjonar. som haravtaleomtømmingutover standardtøm Ruta går fast på onsdagar og gjeld dei bedriftene For bedriftermedtømmingetter avtale:

27 20 13 6 30 23 26 19 12 5

27 20 13 6 27 20 13 6 Måndag Måndag Måndag Måndag 201 206 201 206 206 201 206 201 206 201 201 206 201 201 206 201 28 21 14 7 31 24 27 20 13 6

28 21 14 7 28 21 14 7 206/207 Tysdag Tysdag Tysdag Tysdag

202 207 202 207 207 202 207 202 207 202 202 207 202 207 202 JANUAR OKTOBER APRIL 29 22 15 8 1 25 29 28 21 14 7 22 15 8 1 29 22 15 8 1 Onsdag Onsdag Onsdag * Onsdag JULI Ulevering avplastsekker NB! Dunkanemåveresettutkl.07.00påhentedag!Loketskalgåheilt att!Overfyltedunkarvertikkjetømde! 30 23 16 9 2 26 30 1 29 22 15 8 23 16 9 2 30 23 16 9 2 Torsdag Torsdag Torsdag Torsdag 202/204 204 204 204 204 204 204 204 204 * 31 24 17 10 3 27 31 2 30 23 16 9 24 17 10 3 24 17 10 3 Fredag Fredag Fredag Fredag 210 210 210 210 210 210 210 210 210 Avfallskalender 2020 * 204 25 18 11 4 28 3 31 24 17 10 25 18 11 4 25 18 11 4 L L L L 26 19 12 5 29 4 25 18 11 26 19 12 5 26 19 12 5 S S S - - S Røysane. Vik sentrummellom VikjaogRV13sørtilVangsbruVik kyrkje, Rute 204 Hopperstad ogSkjervo. Frå Hamnen,kaiområdetogaltvestfor RV 13,tilTrytisbrua.Utanom Rute 202 frå Trytisbruaogsørover. 13 ved Trytisbrua,Hopperstadog Skjervo. Husstandar langs med RV 13 Nese, Arnafjord,FramfjordtilViksentrum.FråbruvedidrettsbanaRV Rute 201 Renovasjonsruter forhushaldningar/verksemder Fargane 9 8 7 6 5 V 36 35 34 33 32 31 V 49 48 47 46 45 44 V 22 21 20 19 18 V

24 17 10 3 31 24 17 10 3 30 23 16 9 2 25 18 11 4 Måndag Måndag Måndag Måndag Vik Kommune 206 201 206 201 206 201 206 201 206 201 206 201 206 201 206 201 206 201

Ekstraruter forverksemderetteravtale Papir, papp,plastogvåtorganiskavfall Restavfall ogvåtorganiskavfall 25 18 11 4 25 18 11 4 24 17 10 3 26 19 12 5 Tysdag Tysdag Tysdag Tysdag VINTERAVIS 2020 207 202 207 202 202 207 202 207 202 207 202 207 207 202 207 202 NOVEMBER FEBRUAR AUGUST 26 19 12 5 26 19 12 5 25 18 11 4 27 20 13 6 Onsdag Onsdag Onsdag Onsdag MAI 27 20 13 6 27 20 13 6 26 19 12 5 28 21 14 7 Torsdag Torsdag Torsdag Torsdag 204 204 204 204 204 204 204 28 21 14 7 28 21 14 7 27 20 13 6 29 22 15 8 1 Fredag Fredag Fredag Fredag 210 210 210 210 210 210 210 210 210 204 29 22 15 8 1 29 22 15 8 1 28 21 14 7 30 23 16 9 2 L L L L 23 16 9 2 30 23 16 9 2 29 22 15 8 1 31 24 17 10 3 S S S S leverast pådirutedennedagen. Sjå på fargen for å finne ut kva type avfall som skal Du finn nummeretfor ditt områdepåsjølve kalenderen. deg dittrutenummer. Finn dittruteområdenederstpåkalenderenognoter Slik lesdukalenderen: 53 52 51 40 39 38 37 36 V 50 49 V 27 26 25 24 23 V 14 13 12 11 10 9 V

28 21 14 28 21 14 7 7 29 22 15 8 1 30 23 16 9 2 Måndag Måndag Måndag Måndag 206 201 206 201 206 201 206 201 206 206 201 206 201 201 206 201 206

Vangsnes tilGoteviki/Galden. Rute 210 Vange. Vetleøyri, Tenold,Stadheim,Følid,Fosse, Hoveog Frå ogmedVetlebuktitilSeljedalen Ovridsdalen, Rute 207 Fresvik. Frå Vangsnes,Feios,Berdal,Grindedalentilogmed Rute 206 * * * * 8 29 22 15 29 22 15 8 1 1 30 23 16 9 2 31 24 17 10 3 201/202 Tysdag Tysdag Tysdag Tysdag 207 202 207 202 207 202 207 202 207 207 202 207 202 202 207 207 202 207 202 SEPTEMBER DESEMBER * * * * Sorterer du? Sjå baksida. MARS 9 30 23 16 30 23 16 9 2 2 24 17 10 3 25 18 11 4 Onsdag Onsdag Onsdag * * Utleveringavbioposar Onsdag JUNI Ulevering avplastsekker 210

31 24 17 10 24 17 10 3 3 25 18 11 4 26 19 12 5 Torsdag Torsdag Torsdag Torsdag 204 204 204 204 204 204 204 204 204

* * * INFORMASJON 1 25 18 11 25 18 11 4 4 26 19 12 5 27 20 13 6 Fredag Fredag Fredag Fredag 210 210 210 210 210 210 210 * * * 2 26 19 12 26 19 12 5 5 27 20 13 6 28 21 14 7 L L L L 3 27 20 13 27 20 13 6 6 28 21 14 7 29 22 15 8 1 S S S S

Vik k Layout/trykk: omm une