สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal ปีที่ 18 ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถุนายน พ.ศ
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal ปีที่ 18 ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถุนายน พ.ศ. 2561 ฉบับพิเศษ: สถาปัตยกรรมและการออกแบบ * บทความทุกเรื่องจะได้รับการตรวจสอบความถูกต้องทางวิชาการโดยผู้ทรงคุณวุฒิ* ** ข้อความและบทความที่พิมพ์ในสารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ เป็นความคิดอิสระของผู้เขียน มิใช่ความรับผิดชอบของ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์หรือกองบรรณาธิการ** สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal เจ้าของ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ที่ปรึกษา อธิการบดีมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ รองอธิการบดีฝ่ายกิจการนักศึกษา มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ รองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและบริการสังคม มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ผู้อ�านวยการสถาบันวิจัยและนวัตกรรม มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ผู้อ�านวยการอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ บรรณาธิการ รองศาสตราจารย์ ดร.สืบพงศ์ ธรรมชาติ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ บรรณาธิการรับเชิญ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิจชัย จิตขจรวานิช มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ กองบรรณาธิการ ศาสตราจารย์ชวน เพชรแก้ว ข้าราชการบ�านาญ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.สุวิไล เปรมศรีรัตน์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศาสตราจารย์ ดร.ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศาสตราจารย์ ดร.ศิราพร ณ ถลาง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศาสตราจารย์ ดร.ครองชัย หัตถา มหาวิทยาลัยทักษิณ ศาสตราจารย์ ดร.สมพงษ์ วิริยะศักดิ์พันธุ์ นักวิชาการอิสระ รองศาสตราจารย์ ดร.ชิตณรงค์ ศิริสถิตย์กุล มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ รองศาสตรจารย์ ดร.รงค์ บุญสวยขวัญ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ รองศาสตราจารย์ ดร.ประเทือง ทินรัตน์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.บุญยงค์ เกศเทศ นักวิชาการอิสระ รองศาสตราจารย์ ดร.ไพฑูรย์ มีกุศล นักวิชาการอิสระ รองศาสตราจารย์ ดร.จารุวรรณ ธรรมวัตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม รองศาสตราจารย์ ดร.ธัญญา สังขพันธานนท์ มหาวิทยาลัยนเรศวร รองศาสตราจารย์ ไพบูลย์ ดวงจันทร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ รองศาสตราจารย์ ดร.พรพันธุ์ เขมคุณาศัย มหาวิทยาลัยทักษิณ รองศาสตราจารย์เรวัติ สุขสิกาญจน์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ผู้ช่วยศาสตรจารย์ ดร.นิพนธ์ ทิพย์ศรีนิมิตร มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มาโนช ดินลานสกุล มหาวิทยาลัยทักษิณ อาจารย์ ดร.เลิศชาย ศิริชัย นักวิชาการอิสระ อาจารย์ ดร.ฉันทัส ทองช่วย มหาวิทยาลัยทักษิณ อาจารย์ ดร.สุภาวดี เชื้อพราหมณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ อาจารย์จิตติมา เชาว์แก้ว มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ผู้ช่วยบรรณาธิการ ว่าที่ ร.ต. (หญิง) เพ็ญนภา วัยเวก นางสาวสายฝน จิตนุพงศ์ นางวิลาวัณย์ วิชัยดิษฐ นางสาวปริญญา สีหะรัตน์ นายโกสินธุ์ ศิริรักษ์ นายสราวุธ เลาหะสราญ ติดต่อกองบรรณาธิการ อาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ อาคารพลศึกษา มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ 222 ต�าบลไทยบุรี อ�าเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช 80160 โทรศัพท์ 0-7567-2508-10 โทรสาร 0-7567-2507 อีเมล: [email protected] ภาพปกโดย ออกแบบปก สราวุธ เลาหะสราญ ภาพจาก http://www.gotonakhon.com จ�านวนพิมพ์ 100 ฉบับ พิมพ์ที่ ห้างหุ้นส่วนจ�ากัด กรีนโซนอินเตอร์ 2001 155/2 ถนนปากนคร ต�าบลท่าซัก อ�าเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช โทรศัพท์ 075-466-031, 086-471-5236, 086-479-8920 โทรสาร 075-466-550 อีเมล: [email protected], [email protected] สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ บทบรรณาธิการ บทบรรณาธิการ วารสารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ซึ่งใช้ชื่อว่า “สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์” มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ได้ก�าเนิดมาพร้อมกับการเปิดด�าเนินการสอนของมหาวิทยาลัย วลัยลักษณ์ เพราะในปี พ.ศ. 2541 มีคณะกรรมการทะนุบ�ารุงศิลปะและวัฒนธรรม เพื่อด�าเนินการภารกิจที่ 4 ของมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ก็ได้จัดท�า “สารคณะกรรมการ ทะนุบ�ารุงศิลปะและวัฒนธรรม” ซึ่งมีจ�านวนหน้า 4 หรือ 6 หน้าในแต่ละฉบับ หลังจากนี้ มีการพัฒนามาตามล�าดับ ทั้งการเพิ่มจ�านวนหน้า และปริมาณของเนื้อหา ครั้นหน่วยงาน ชั่วคราวนี้เปลี่ยนเป็น “โครงการอาศรมวัฒนธรรม” มีงบประมาณสนับสนุนมากขึ้น การปรับเปลี่ยนการจัดท�าก็เกิดตามมา ท�าให้จ�านวนหน้าและเนื้อหาเพิ่มมากขึ้นไปอีก เมื่อได้รับการอนุมัติจากมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ให้เป็นหน่วยงานเป็นทางการชื่อว่า “อาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์” มหาวิทยาลัยวลัยวลักษณ์ การปรับเปลี่ยนก็เกิดขึ้นค่อนข้าง เข้มข้นตามนโยบายการบริหารงานของหน่วยงานทะนุบ�ารุงศิลปวัฒนธรรม ก็มีมามากขึ้น จนถึงขั้นประกาศรับบทความจากภายนอกอย่างหลากหลายน�ามาตีพิมพ์เผยแพร่ ครั้นต่อมารองศาสตราจารย์ ดร.ชิตณรงค์ ศิริสถิตย์กุล ด�ารงต�าแหน่งผู้อ�านวยการ สถาบันวิจัยมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ได้เล็งเห็นว่า สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์มีอายุ ยาวนาน จึงผลักดันให้เข้าสู่มาตรฐานวารสารแห่งชาติ (TCI) จนกระทั่งเข้าสู่กลุ่มฐานที่ 2 ซึ่งมี นายโกสินธ์ สินธุรักษ์ สถาบันวิจัย และนางสาวเพ็ญนภา วัยเวก ผู้ช่วยบรรณาธิการ ร่วมกัน ตรวจสอบดูแลรูปแบบตามที่หน่วยงานมาตรฐานวารสารชาติก�าหนดไว้ ความส�าเร็จ จึงได้เกิดตามมา จากบัดนั้นถึงบัดนี้วารสารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์มีความเข้มแข็งขึ้น ที่จะคิดต่อไป เพื่อพัฒนาไปสู่ฐานที่สูงขึ้น ทั้งนี้ก็ต้องเพิ่มความเข้มข้นของบทความ ไม่ว่าบทความวิจัยหรือบทความวิชาการหรืออื่นๆ ที่เป็นส่วนประกอบของความเป็น วารสารมาตรฐานชาติ บทความทุกบทความจะต้องผ่านการตรวจสอบความเหมาะสม และถูกต้องจากบรรณาธิการและกองบรรณาธิการ หลังจากนี้จะส่งให้ผู้ทรงวุฒิทางวิชาการ สาขานั้นๆ อ่านตรวจสอบเพื่อคุณภาพอีกครั้งหนึ่ง หากผลการอ่านตรวจสอบผ่านจึงจะ น�าตีพิมพ์ต่อไป บทความส่วนหนึ่งถูกส่งกลับไปให้เจ้าของบทความปรับปรุงใหม่ และ ส่งกลับมาเพื่อให้ผู้ทรงวุฒิสาขานั้นๆ อ่านอีกครั้งหากผ่านจึงจะตีพิมพ์ จึงขอให้ก�าลังใจกับ ข สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal เจ้าของบทความบางบทความที่หากต้องด�าเนินการตามวิธีปฏิบัติของอาศรมวัฒนธรรม วลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ทั้งนี้ก็เพื่อการด�ารงอยู่อย่างมีคุณภาพของวารสารฉบับนี้ สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ฉบับนี้เป็นฉบับแรกของปี พุทธศักราช ๒๕๖๑ ซึ่งมีเนื้อหา เกี่ยวกับเรื่องสิ่งก่อสร้างหรือสถาปัตยกรรม ด้วยรองศาสตราจารย์ ดร.ชิตณรงค์ ศิริสถิตย์กุล เมื่ออยู่ในต�าแหน่งรักษาการแทนรองอธิการบดีฝ่ายวิจัยได้ปรึกษาว่าทางส�านักวิชาสถาปัตยกรรม และการออกแบบ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์จะน�าเสนอ บทความวิจัยและบทความวิชาการ เนื่องในช่วงงานสถาปนามหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ซึ่งวันสถาปนาคือวันที่ 29 มีนาคม การน�าเสนอดังกล่าวนี้มีผู้รู้ด้านสถาปัตยกรรมและนักศึกษามาจากที่ต่างๆ จึงใคร่ ขอให้อาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ช่วยตีพิมพ์บทความนี้น�าเสนอแล้วทั้งหมด อาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์เห็นว่าเป็นสิ่งที่ดีช่วยให้มีบทความที่มีเนื้อหาโดยเฉพาะ ทางด้านสถาปัตยกรรม หรือการก่อสร้าง จึงตกลงรับด�าเนินการดังที่มีบทความด้านนี้ ในอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ ซึ่งท�าให้สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์มีสีสันและ มีความเด่นเฉพาะอีกอย่างหนึ่งตามมา จึงขอขอบพระคุณรองศาสตราจารย์ ดร.ชิตณรงค์ ศิริสถิตย์กุล และคณบดีส�านักวิชาสถาปัตยกรรม คือ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิจชัย จิตขจรวานิช ที่ช่วยตรวจสอบบทความทุกบทความให้มีความสมบูรณ์มากที่สุด นอกจากนี้ ยังขอให้คณบดีส�านักวิชาสถาปัตยกรรมเขียนบทบรรณาธิการเฉพาะฉบับพิเศษ สถาปัตยกรรมและการออกแบบอีกด้วย เพื่อเป็นการสร้างความเข้าใจในเนื้อหาของ สาขาวิชานี้ สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ จัดน�าเสนอบทความที่มี คุณภาพทั้งทางด้านมนุษยศาสตร์ มนุษยวิทยาวัฒนธรรม สัมคมศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ และ เนื้อหาวิชาที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กันที่รวมอยู่เป็น “ศิลปะและวัฒนธรรม” หรือ “วัฒนธรรม” อย่างต่อเนื่องปีละ 2 ฉบับ หรือ 6 เดือนต่อ 1 ฉบับ คณะกองบรรณาธิการจะพยายาม ในการน�าพาวารสารฉบับนี้ให้มีการพัฒนาต่อไปให้ดีที่สุด ทั้งนี้เพื่อคุณค่าที่จะเกิดขึ้นตามมา อย่างต่อเนื่องทั้งส่วนบุคคล กลุ่มบุคคล หน่วยงานของประเทศชาติ ความเป็นไทย และ ชาวโลก เพราะนี่คือการสร้างสรรค์ที่ท�าให้เกิดสิ่งที่ดีที่มั่นใจได้อย่างแน่นอน รองศาสตราจารย์ ดร.สืบพงศ์ ธรรมชาติ บรรณาธิการ สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ บทบรรณาธิการ บทบรรณาธิการรับเชิญ การจัดกลุ่มสถาปัตยกรรมและสาขาที่เกี่ยวเนื่อง ซึ่งได้แก่ การออกแบบ ให้อยู่ใน สาขาวิชาทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนั้น เป็นเพราะในกระบวนการออกแบบต้องอาศัย แนวคิดและวิธีการเชิงวิทยาศาสตร์ เป็นขั้นเป็นตอน ส�าหรับการศึกษาค้นคว้าหาข้อมูล การตั้งสมมติฐาน การพิสูจน์และพัฒนาเป็นทฤษฎีของการออกแบบ หลังจากนั้นจึงปฏิบัติ เป็นงานออกแบบ โดยใช้เหตุและผลที่เหมาะสม เพื่อให้เกิดผลงานขั้นสุดท้ายที่มีประโยชน์ แก่การใช้สอย พร้อมกับสุนทรียภาพที่แสดงถึงความงามเป็นที่พึงพอใจ นอกจากนี้ ในกระบวนการออกแบบยังต้องอาศัยความรู้ทางเทคโนโลยีในการผลิตผลงานให้เกิด ความแข็งแรง ทนทาน และสะท้อนถึงยุคสมัยของงานออกแบบนั้นๆ อย่างไรก็ตาม การออกแบบไม่ว่าจะเป็นงานสถาปัตยกรรม ภูมิสถาปัตยกรรม การออกแบบภายใน หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์ ก็ต้องตอบสนองมนุษย์ผู้ใช้สอย และ ส่งผลต่อสภาพทางกายภาพของสังคม ด้วยสภาวะเช่นนี้ นักออกแบบทั้งหลายจึงต้อง ค�านึงถึงกลุ่มสาขาวิชาทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เพราะองค์ความรู้ทางด้านนี้ จะใช้อธิบายปรากฏการณ์ทางวัฒนธรรมและการเปลี่ยนแปลงของโลกที่เกิดขึ้นได้เป็นอย่างดี เป็นการเชื่อมโยงงานออกแบบสู่ผู้คนที่อยู่ในสังคมจริงๆ ดังนั้น จึงเห็นได้ว่า งานสถาปัตยกรรม และสาขาที่เกี่ยวเนื่องเป็นสหวิทยาการ เป็นศาสตร์ที่ผสมผสานทั้งทางวิทย์และศิลป์ สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ฉบับนี้เป็นฉบับพิเศษ เพราะเป็นส่วนหนึ่งของ การน�าเสนอในการประชุมวิชาการและงานสร้างสรรค์ระดับชาติครั้งที่ 1 : วิถีทรรศน์ สถาปัตยกรรมและการออกแบบ ซึ่งจัดโดยส�านักวิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ การเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ ถือได้ว่าเป็นภารกิจส�าคัญ ของสถาบันอุดมศึกษา อันก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยน เรียนรู้ประสบการณ์จากผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิจัย นักวิชาการ นักออกแบบ ตลอดจนนิสิตนักศึกษาในสาขาที่เกี่ยวข้องและผู้ที่สนใจ โดยทั่วไป เป็นประโยชน์ในวงการและเป็นการต่อยอดองค์ความรู้ใหม่ ทั้งยังสร้างมาตรฐาน ที่ดีต่อไป บทความที่คัดสรรทั้งแปดบท แบ่งเป็นบทความทางสถาปัตยกรรม ชุมชน และ สภาพแวดล้อม ห้าบทความ และบทความทางการออกแบบอุตสาหกรรมและงานสร้างสรรค์ อีก สามบทความ โดยบทความแรก “มรดกแห่งชีวิตประจ�าวันในย่านที่หลากหลายของเมือง ง สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ Walailak Abode of Culture Journal ประวัติศาสตร์นครศรีธรรมราช” โดย ปูรณ์ ขวัญสุวรรณ กล่าวถึงการอนุรักษ์และการพัฒนา เมืองประวัติศาสตร์ ในบริบทที่ยังมีผู้คนอยู่อาศัยและใช้ชีวิตประจ�าวัน บทความที่สอง “จากความฝันสู่ความจริง : ถอดบทเรียนจากการท�างานร่วมกับหน่วยงานการปกครอง ส่วนท้องถิ่น” โดย สันต์ จันทร์สมศักดิ์ และสิริมาส เฮงรัศมี อธิบายถึงกระบวนการศึกษา ทางสถาปัตยกรรมที่ถูกน�าเสนอสู่สังคม ซึ่งท�าให้เห็นผลลัพธ์ ปัญหาและอุปสรรค และ ความเป็นไปได้ในการแก้ปัญหา บทความที่สามและสี่ “ศึกษาแผ่นผนังเส้นใยจากเปลือก ตาลโตนดที่สามารถดูดซับเสียงได้” โดย เจนจิรา ขุนทอง และปิยาภรณ์ อรมุต และ “การศึกษาออกแบบวัสดุตกแต่งภายในด้วยใบยางพารา” โดย พิษณุ อนุชาญ และงามเพชร อัมพรวัฒนพงศ์ แสดงให้เห็นถึงคุณสมบัติของวัสดุที่น�ามาใช้ในระบบอุปกรณ์อาคาร และ การออกแบบตกแต่งภายในอาคาร ตามล�าดับ บทความที่ห้า “การศึกษาปัจจัยที่ส่งผล