De Allereerste Nederlandse Vertaling Van (De) 'Divina Proportione'
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Grootveld, Roelo s, Huylebrouck De allereerste Nederlandse vertaling van (De) ‘Divina Proportione’, mét talloze kritische voetnoten. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Inleidende vraag (Boekenbeurs%): 15de eeuw: uitvinding boekdrukkunst) wat was het meest gedrukte en verspreide boek* De Bijbel Nog ‘bestsellers’ uit de 15 de eeuw* Euclides: ‘Elementen’. Luca Pacioli: - ‘Summa de arit metica, ...’ - ‘Goddelijke Ver ouding’. Terloops: wat is wereldwi,d het meest gedrukte en verspreide boek vandaag* De catalogus van Ikea. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Luca Pacioli (1445-1517), broeder en wiskundige. In 14,- ontmoette ij Leonardo da Vinci Ludovico (145. - 1519 ). Sforza Luca Leonardo (Hertog Pacioli maakte de Milaan illustraties: /ijn enige offici1le publicaties. -iniatuur uit het manuscript van Gen.ve D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Twee manuscripten nu bewaard in Gen4ve en in 5ilaan (14,8). 7 een gedrukte versie (150,). Boek: succes door de tekeningen van Leonardo. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Boek Pacioli: versc illende ‘delen’, waarvan vertaald werden: Einde Divina Proportione 0egin De 1rchitectura Beide delen niet gesc eiden door een titelblad. 1) ‘Divina Proportione’ .) ‘De Arc itectura’ D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ ‘De Arc itectura’; Er is een /ogenaamd ‘3 de deel’; Libellus: niet in de vertaling. Pacioli /egt: deel 3 = Piero della Francesca, ik publiceerde et als een gedrukt wederdienst in… Geen plagiaat; … eindigt met ‘Finis’. Dus: be oort niet tot Pacioli’s tractaat. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Later werd (de titel van) et boek veel geciteerd door adepten van de ‘myt e van de gulden snede’ Door gebrek aan een goede vertaling? Duits: ‘De Leer van de Gulden Snede’. Hoewel: ‘gulden snede’ = 1717. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Bat is die ‘goddelijke ver ouding’ (of ‘gulden snede’)? Aecept van Euclides - Pacioli: 4i,nstuk verdelen zodat: lengte gehele li,nstuk tot lengte van langste deel 5 lengte langste deel tot lengte kortste deel. gehele li,nstuk langste deel langste deel 5 kortste deel x 1 Dus: = De positieve oplossing: 3 = 1,-180... 1 x −1 In /ijn boek ‘Goddelijke Ver ouding’ past Pacioli die ver ouding toe om de diagonaal van een vijf oek te vinden; D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Pacioli’s gebruik van de ‘goddelijke ver ouding’ φ = 1,-18... 1 1 -oderne demo: 1-,18... φ $ 1,618... ,,51057; 10 D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Pacioli /oekt verbanden tussen veelvlakken en die ver ouding. Pacioli: bol in dodeca1der Pacioli: kubus in dodeca1der Pacioli C ampions League En daarover gaat ‘Goddelijke (Ainus Aoelofs) Ver ouding’: over veelvlakken % niet /o eenvoudig (at staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding’. Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ φ = 1,-180... 1 √5 1 7 √5 φ = 7 = = 1,-180... Een erg gekende eigenschap… maar niet voor Pacioli2 Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ 36° φ = 1,-180... 72° 108° φ 1 Soms: ‘gulden oek = 3- °’ Ook niet in Pacioli’s boek2 Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ Gulden 1 rec t oek of 10 of 20 1,-180... = φ en 16,180... en 12,161... Is de ‘gulden rechthoek’ de ‘mooiste rechthoek* Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ Doek de ‘mooiste’ rec t oek; 11 1. 13 14 15 1- 17 18 .1 .. .3 .4 .5 .- .7 .8 31 3. 33 34 35 3- 37 38 41 4. 43 44 45 4- 47 48 51 5. 53 54 55 5- 57 58 A: 1- -1 -. -3 -4 -5 -- -7 -8 31 Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ Part enon: geen bewijs van Violet-le Duc gebruik gulden snede Vlaamse televisie: Hoe?Do% -aar de opnames waren al gebeurd. Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ -1,8 100 Beeld Ap rodite: Ver ouding afstand voeten - navel kunstenaar voorspelde tot navel - oofd: gulden snede? verlies oofd. Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ D. EFroman, 4e Nombre d8Or, Clé du -onde :ivant , luxe-uitgave van 1,83. De a wi,king tot de goddeli,ke verhouding is vooral uitgesproken bi, de Joodse (rechts) en de ,onge Zwarte van Equatoriaal 1 rika (midden). 1ls er een ras bestaat waarvan de navel te laag ligt voor de grote meerderheid van de individuen, dan hee t dit ras haar ti,d van volgroeidheid nog niet bereikt. Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ Geld, de Joden (die gedeelteli,k verantwoordeli,k zi,n), de :ri,metselaars, allen zullen de wet en orde voelen I Hitler kan zi,n leven bekronen met een groot werk: de geplande lay-out van Europa . Le Corbusier, Ook wiskundig /at Le brief aan /ijn moeder. Corbusier fout, en hi, wist het . Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ ‘Goddelijke ver ouding’ bij Leonardo? Aan angers ‘ontdekken’ gulden snede bij Leonardo. Leonardo: nooit 1,-18 in /ijn kunst. Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ 5an Vitruvius Leo- = ver oudingen nardo: lic aam, /oals niet de bij Vitruvius, eerste maar met extra fout; … niet de laatste 3 = 1/- I 1/7 = 7/4.--/4. = 1/4. of 3 = 1/8 I 1/10 = 5/40-4/40 = 1/40? Staat niet in de ‘Goddelijke ,erhouding/ Tentoonstelling: ‘Leonardo, t e genius’, Brussel, .013. Ea kritiek: ‘ als u bi, dit standpunt bli, t zal dit niet alleen gevolgen hebben voor 0russel, maar ook voor uw toekomstige pro,ecten 2’ Gevolgen: convocatie bij directie, verwijdering filmpje van site KL Leuven, vraag gemeenteraad Brussel, ; 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli. 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Baarom dan wel belangrijk? De eerste 3D voorstellingen van veelvlakken. Vergelijk met vroegere pogingen, bijvoorbeeld van Piero della Francesca ... 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Of vergelijk met de tekeningen bij de tekst in et manuscript 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Baarom /ijn die veelvlakken belangrijk? - Plato (3-0 vC): vijf reguliere veelvlakken - Daarna, gedurende 1500 jaar: veelvlakken vergeten... 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Door Leonardo en de ‘Goddelijke Ver ouding’: revival en ‘veelvlakken-mania’ ... Namnit/er 15-8 StMr, 15-7 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Tot vandaag... C-0 molecule: Eobelprijs 1,,- Belg Cami, met EASA voor Curl, Kroto en Smalley ruimtetelescoop 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Eobelprijs .011: Ouasi- kristallen Sc ec tman Clat - rus- /wam 1 1.618 144° Een- 36° cellige 108° 72° alg 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Luc Tuymans Ai Beiwei 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Baarom /ijn die veelvlakken belangrijk? - Swarovski en Nan De Koning (Aotterdam, 1,48 I .01-): in glas% Carla Feijen Nan werd gecremeerd in een dood-eader. 4elang van Leonardo’s tekeningen voor Pacioli Ook toepassingen in de arc itectuur. Fullerkoepel, eerst ontworpen door de Duitser B. Bauersfeld in 1,.-. 4eonardo maakte inspirerende tekeningen. (aarom dan toch slechts na 500 jaar vertaald. (aarom na 500 jaar vertaald. 6oek de verschillen Leonardo 5oderne tekening /oals in boek (aarom na 500 jaar vertaald. A ombisc e cubocta1der Piramides toevoegen: door Leonardo. stervormig lic aam. (aarom na 500 jaar vertaald. Baarom slec ts na 500 jaar? Kunstenaar Ainus Aoelofs sprak over /ijn ontdekking in een voordrac t in .011. (ik (Rinus comple- mentaire geesten; (aarom na 500 jaar vertaald. Ver aal fout Leonardo: versc een ‘regionaal’, in EOS. 5aar werd vertaald voor Scientific American. storm aan kritiek. Leonardo-adepten: geen fout: - een raadsel - een code - Roelo s en Huylebrouck weten misschien alles van de wiskunde, maar zeker is dat ze niets a weten van mysticisme. Eood/aak van een vertaling: wat sc reef Pacioli? (aarom na 500 jaar vertaald. HOOFDSTLK LIII. OVEA HET LICHAA5 5ET .- DINVLAKKEE EE DINE OETSTAAE , DE VOLLE VEASIE , VLAK OF HOL , EE DE STEA - VEASIE , VLAK OF HOL . DE OOASPAOEG VAE DIT LICHAA5 IS DE KLBLS DIE GELINK AFGESEEDEE BOADT OP ALLE DINDEE , DOALS DINE VOA5 DLIDELINK TOOET AAE HET OOG . En plaats op elk zi,vlak piramides , sc rijft Pacioli. Verder onder/oek van Pacioli’s en Leonardo’s werk... 8ordeel zelf (met dank aan 9os 9anssen, Leiderdorp 8ordeel zelf Vergelijk en maak een vaststelling die niemand deed gedurende 500 jaar; 8ordeel zelf Bat is ier fout? Correct Fout 8ordeel zelf Bat is ier fout? 8ordeel zelf Bat is ier fout? Boek: moderne computertekeningen /odat le/er kan vergelijken 8ordeel zelf Bat is ier fout? 5anuscript 5ilaan 5anuscript Gen4ve 0oek: aanzet lezer tot kritische interpretatie 4eonardo en Pacioli Gedrukte versie Computerversie 4esluit D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ 5issc ien fouten kopiisten? Soms worden fouten gewoon overgenomen (kerk Verona). D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Alleen kopieerfouten? Pacioli: Op een vlak zal dit lichaam alti,d op 6 toppen van piramides rusten, waarvan één deze is van een vi, hoekige piramide en de andere vi, van een driehoekige. Pacioli: geen bewijs, maar wordt inge/ien … door grote abstractie, diepe wetenschap, algebra en almucabala . 5aar: de stelling is fout. D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Leonardo-specialisten wensen de fout niet te /ien, al staat et er letterlijk /o; Nood aan een vertaling Oud-Italiaans;% Emma Grootveld (Lniv. Leiden) D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ En toc : Leonardo ontdekte /elf veelvlakken; Op /ijn folio 735 verso, ±14,-: a geknotte a geknotte dodeca@der icosidodeca@der De ‘Goddelijke Ver ouding’ dateert van 14,-, waarom werden die dan niet vermeld? D. Huylebrouck: vertaling van ‘Divina Proportione’ Ik vroeg ook de 5ona Lisa om aar mening Ze lachte naar mi,. Ik dank u voor uw aandacht..