DOCSLIB.ORG

Artyku£Y Geoturystyczne

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Artyku£Y Geoturystyczne Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 1, 2012 ARTYKU£Y GEOTURYSTYCZNE Walory geoturystyczne rzeŸby lessowej zachodniej czêœci Wy¿yny Lubelskiej Wojciech Zg³obicki1, Renata Ko³odyñska-Gawrysiak1, Leszek Gawrysiak1, Andrzej Paw³owski2 Geotourism assets of loess relief in western part of the Lublin Upland. Prz. Geol., 60: 26–31. Abstract.Thecharacteristic group of loess relief in the western part of the Lublin Upland makes up a unique and varied landscape that is particularly attractive for tourists. Gullies, whose density exceeds 11 km/km2 in the Kazimierz Dolny area, are the best known element of the loess land- scape. Along the gullies, tourist and interpretive trails have W. Zg³obicki R. Ko³odyñska- L. Gawrysiak A. Paw³owski been established, but there is a lack of well-prepared -Gawrysiak geotourism trails. The southern part of the study area, the Urzêdów Hills, is particularly underdeveloped in terms of tourism. This study presents the key characteristics of loess relief in the western part of the Lublin Upland, the current development of tourist infrastructure, and prospects for geotourism based on the unique landforms in the area. A few geotourism trails focusing on the unique loess relief features have been proposed, and attention has been drawn to threats to these landscape assets posed by certain forms of adventure tourism and problems related to private land ownership. Keywords: geotourism, gullies, loess relief, Lublin Upland Ukszta³towanie powierzchni o urozmaiconym ukszta³towaniu powierzchni. Osi¹gaj¹ tu wraz z budow¹ geologiczn¹ one najwiêksze rozmiary i gêstoœæ, która miejscami prze- stanowi g³ówny czynnik krajo- kracza 11 km/km2 (Maruszczak, 1973; Gawrysiak & Hara- brazotwórczy na obszarach les- simiuk, 2012). Powstanie tak znacznej liczby w¹wozów sowych, jest jednoczeœnie kompo- nale¿y wi¹zaæ z g³êbokim wciêciem doliny Wis³y na nentem œrodowiska decyduj¹cym odcinku prze³omowym. Dziêki temu wysokoœci wzglêdne w wielu przypadkach o atrak- w zachodniej czêœci Wy¿yny Lubelskiej osi¹gaj¹ miej- cyjnoœci turystycznej obszaru. scami 90 m. W rejonie Kazimierza i Parchatki, gdzie p³at W wiêkszoœci opracowañ doty- lessowy nadbudowuje zbocze doliny Wis³y, skutkuje to cz¹cych turystyki formy rzeŸby powstaniem bardzo licznych w¹wozów. Dodatkowo kon- wymieniane s¹ jako istotne ele- trast termiczny i wilgotnoœciowy miêdzy dnem du¿ej doliny menty przyrodniczych walorów rzecznej a obszarami lessowymi sprawia, ¿e wiêksza jest turystycznych (Ko¿uchowski, tu czêstoœæ gwa³townych ulew, sprzyjaj¹cych powstaniu 2005; Kurek i in., 2008). Ukszta³- w¹wozów (Rodzik i in., 1998). W¹wozy stanowi¹ najbar- towanie terenu wraz z budow¹ dziej rozpoznawalny przez turystów element rzeŸby obsza- geologiczn¹ jest tak¿e podstaw¹ rozwoju geoturystyki (S³omka & Kiciñska-Œwiderska, 2004). rów lessowych (Baran-Zg³obicka i in., 2010). Traktowane Zachodnia czêœæ Wy¿yny Lubelskiej charakteryzuje siê mog¹ byæ jako swoisty landmark tych terenów, coraz wystêpowaniem wielu p³atów lessowych. Mi¹¿szoœæ tych czêœciej dostrzegany przez autorów ogólnopolskich prze- pokryw waha siê od kilku do 30 m. Najwiêksze zwarte wodników turystycznych. Mo¿liwoœci rozwoju geotury- powierzchnie zajmuj¹ p³aty lessowe w obrêbie styki zwi¹zane z wystêpowaniem osobliwych form rzeŸby P³askowy¿u Na³êczowskiego i Wzniesieñ Urzêdowskich lessowej, przede wszystkim w¹wozów, bêd¹ w przy- (Harasimiuk i in., 2008) (zob. ryc. 1). Gdy mi¹¿szoœæ lessu sz³oœci stanowiæ jeden z filarów Geoparku „Ma³opolski przekracza 4–5 m, dochodzi do wykszta³cenia siê specy- Prze³om Wis³y”. ficznego zespo³u form tworz¹cych rzeŸbê lessow¹ (Marusz- W pracy przeanalizowano wystêpowanie form rzeŸby czak, 1958). Maruszczak (1958), twórca tego terminu, wyró¿- lessowej w obrêbie trzech mezoregionów zachodniej nia nastêpuj¹ce naturalne jej komponenty: niecki, suche czêœci Wy¿yny Lubelskiej: P³askowy¿u Na³êczowskiego, doliny, m³ode rozciêcia erozyjne, miseczkowate zag³êbie- Równiny Be³¿yckiej oraz Wzniesieñ Urzêdowskich (ryc. 1), nia bezodp³ywowe, kot³y i studzienki. Charakteryzuje siê scharakteryzowano te formy z punktu widzenia turystyki, ona du¿¹ dynamik¹ wspó³czesnych przemian, indukowa- oceniono ich wspó³czesne zagospodarowanie turystyczne nych w g³ównej mierze dzia³alnoœci¹ cz³owieka. Najbar- oraz mo¿liwoœci wykorzystania walorów geoturystycznych, dziej typowymi elementami rzeŸby lessowej s¹ m³ode wskazano wreszcie zagro¿enia wynikaj¹ce z rozwoju tury- rozciêcia erozyjne (w¹wozy) wystêpuj¹ce na obszarach styki na tym obszarze. 1Wydzia³ Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Sk³odowskiej, al. Kraœnicka 2 cd, 20-718 Lublin; [email protected]. 2Wy¿sza Szko³a Spo³eczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie, ul. Choiny 2, 20-816 Lublin. 26 Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 1, 2012 Charakterystyka form rzeŸby lessowej Ryc. 2A Fig. 2A Parchatka Warszawa RzeŸba lessowa na Wy¿ynie Lubelskiej zwi¹zana jest 1 z przestrzennym zasiêgiem kilkunastu p³atów lessowych, P³askowy¿ Na³êczowski Kraków Na³êczów Plateau Kazimierz Dolny zajmuj¹cych ok. 30% jej powierzchni. W zachodniej czêœci Bystra 2 3 regionu pokrywê lessow¹ tworzy szeœæ zró¿nicowanych Na³êczów pod wzglêdem powierzchni p³atów o przebiegu zachodni Wis³a 4 pó³nocny zachód–wschodni po³udniowy wschód (ryc. 1). Dobre W pó³nocnej czêœci Wy¿yny Lubelskiej wystêpuje najwiê- Rogów 2 alley V kszy z nich o powierzchni ok. 540 km . Pokrywa on niemal odkowej ca³y P³askowy¿ Na³êczowski, determinuj¹c przebieg jego Œr P³askowy¿ Be³¿ycki granic. Bardziej na po³udnie znajduje siê niewielki p³at is³y W Be³¿yce Plateau 2 Kotlina Chodelska o powierzchni ok. 24 km , nadbudowuj¹cy po³udniow¹ iver Gorge krawêdŸ Równiny Be³¿yckiej na odcinku miêdzy miejsco- R Chodel Valley woœciami Dobre i Rogów. Pozosta³e cztery p³aty znajduj¹ Chodelka istula ze³omowa siê w po³udniowej czêœci wy¿yny (Wzniesienia Urzêdow- V 2 Pr skie). Najwiêkszy z nich ma powierzchniê ok. 210 km Kopanina Kluczkowice ddle i i rozci¹ga siê w wiêkszoœci wzd³u¿ po³udniowego brzegu M 5 Wandalin doliny Wy¿nicy. Kolejny, o d³ugoœci prawie 40 km i szero- Dolina 2 Ryc. 2B Chruœlina koœci do 4 km (ok. 120 km ), znajduje siê miêdzy Kluczko- Wilko³az Fig. 2B wicami i Wilko³azem. Dwa ma³e p³aty lessowe wystêpuj¹ Wy¿nica Zadworze w strefie po³udniowej krawêdzi Wy¿yny Lubelskiej. Lessy spoczywaj¹ na pod³o¿u zbudowanym ze ska³ Dzierzkowice wêglanowych górnej kredy i paleocenu lub na przykry- 6 Wy¿nica waj¹cych je osadach plejstoceñskich. Ska³y górnokredowe Kraœnik Wzniesienia Urzêdowskie (opoki i margle) stanowi¹ pod³o¿e lessów g³ównie w po³u- Urzêdów Hills dniowej czêœci opisywanego terenu (Wzniesienia Urzêdow- Tuczyn skie). Na P³askowy¿u Na³êczowskim powierzchnia pod- Opoka Du¿a lessowa jest silnie urozmaicona, buduj¹ j¹ przede wszyst- kim mi¹¿sze serie osadów glacjalnych i fluwioglacjalnych 02,55 10km (Harasimiuk & Henkiel, 1976; Po¿aryski i in., 1994). Szczecyn 7 Zdziechowice Obszary lessowe charakteryzuj¹ siê specyficznym ae– propozycje tras geoturystycznych typem krajobrazu, wyra¿onym du¿ymi ró¿nicami wysokoœci proposals of geotouristic trails wzglêdnych, obecnoœci¹ silnie nachylonych zboczy oraz granice regionów geomorfologicznych (wg Maruszczak, 1972) lekko falistych wysoczyzn. Krajobraz lessowy obfituje borders of geomorphologic regions (after Maruszczak, 1972) zatem w kontrasty, które czyni¹ go atrakcyjnym tury- granice regionów w¹wozowych p³aty lessowe stycznie. O jego specyfice decyduje wystêpowanie form borders of gully regions loess patches rzeŸby typowych wy³¹cznie dla terenów z pokryw¹ les- Regiony w¹wozowe: sow¹. Mo¿emy do nich zaliczyæ zró¿nicowane typologicz- Gully regions: 5 – Kluczkowice nie w¹wozy, miseczkowate zag³êbienia bezodp³ywowe 1 – Parchatka 3 – W¹wolnica-Zarzeka 6 – Dzierzkowice 2 – Kazimierz-Na³êczów 4 – Dobre 7 – Zdziechowice (wymoki), jak równie¿ krawêdzie akumulacyjne p³atów lessowych (Maruszczak, 1958). Na obszarach lessowych Ryc. 1. P³aty lessowe zachodniej czêœci Wy¿yny Lubelskiej wystêpuj¹ tak¿e doliny erozyjno-denudacyjne oraz niecki Fig. 1. Loess patches of western part of Lublin Upland denudacyjne, które spotykane s¹ tak¿e w innych typach krajobrazu, ale na terenach lessowych posiadaj¹ niepowta- œci Dobre, a w po³udniowej okolice Kluczkowic, Dzierz- rzalne cechy. Poni¿ej przedstawiono charakterystykê form kowic i Zdziechowic (ryc. 1). rzeŸby lessowej o wysokich walorach geoturystycznych. Trzy pierwsze regiony po³o¿one s¹ na terenie zachod- niej czêœci P³askowy¿u Na³êczowskiego. Przeciêtna gêstoœæ W¹wozy. w¹wozów wynosi tu 2,5 km/km2, a maksymalna osi¹ga Powstaj¹ w wyniku oddzia³ywania erozji bruzdowej 11 km/km2 – w rejonie Parchatki (ryc. 2A), co powoduje, skoncentrowanych wód, sp³ywaj¹cych okresowo po nachy- ¿e jest to jeden z najsilniej rozciêtych przez w¹wozy tere- lonych powierzchniach. Pojêcie to obejmuje zró¿nicowan¹ nów w Europie (Gawrysiak & Harasimiuk, 2012). O nie- pod wzglêdem typologicznym i morfologicznym grupê zwyk³ej gêstoœci w¹wozów w tej okolicy decyduj¹ zespó³ form erozyjnych, której ró¿norodnoœæ wi¹¿e siê z etapami czynników geologicznych i hydrogeologicznych oraz du¿e ich rozwoju. Tworz¹ one specyficzne, zale¿ne od lokal- wysokoœci wzglêdne. Korzystne uwarunkowania geolo- nych uwarunkowañ geologicznych i geomorfologicznych giczno-hydrogeologiczne wi¹¿¹ siê z wystêpowaniem mi¹¿- uk³ady przestrzenne i wystêpuj¹ w postaci silnie roz- szej pokrywy lessowej (20–30 m) oraz obecnoœci¹ w pod- ga³êzionych systemów lub krótkich, pojedynczych form. ³o¿u lessu nieprzepuszczalnych glin zwa³owych, warun- Przestrzenny rozk³ad wystêpowania w¹wozów wyka-
Load more

Recommended publications
  • Obszar Parafii Jako Czynnik Źródłotwórczy Rejestracji Metrykalnej W Dekanacie Kazimierz Na Przełomie XVIII I XIX Wieku
    „Przeszłość Demograficzna Polski” 38, 2016, nr 2 DOI: 10.18276/pdp.2016.2.38-02 Piotr Rachwał, Bogumił Szady Lublin Obszar parafii jako czynnik źródłotwórczy rejestracji metrykalnej w dekanacie Kazimierz na przełomie XVIII i XIX wieku Wprowadzenie Warunkiem sine qua non poznania procesów demograficznych zachodzących w przeszłości jest oparcie badań na kompletnej podstawie źródłowej. W przypad- ku rejestracji metrykalnej kompletność należy rozumieć nie tyle jako ciągłość zachowanych materiałów źródłowych, ale jako wierne odtwarzanie procesu dzie- jowego. Innymi słowy, istotne jest, aby liczba zdarzeń zapisanych w księgach me- trykalnych była zgodna z liczbą faktycznie zaistniałych1. Literatura przedmiotu wskazuje na kilka zasadniczych czynników, które mogą wpływać na wspomnia- ną wiarygodność. Ważną rolę odgrywało duchowieństwo odpowiedzialne za pro- wadzenie statystyki parafialnej. Wszelkie problemy zdrowotne księży, wyjazdy, zdarzenia losowe, lub po prostu zaniedbywanie swoich obowiązków odbijały się na rejestracji metrykalnej. Negatywny wpływ wyżej wymienionych elementów nasilał się, gdy obsada parafii była jednoosobowa. Z drugiej strony równie istotna była postawa samych wiernych. Nie zawsze stosowali się oni do nakazów Ko- ścioła względem praktyk religijnych, a brak jednolitych uregulowań w kwestii 1 W odniesieniu do specyfiki omawianego źródła pojawia się odrębny problem, tj. fakt, iż liczby odnotowanych chrztów, pogrzebów (rzadziej ślubów), nie można w 100% utożsamiać z licz- bą urodzeń i zgonów. Zob. Irena Gieysztorowa, „Niebezpieczeństwa metodyczne polskich ba- dań metrykalnych XVII–XVIII wieku”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej (dalej: KHKM), 19 (1971): 561. 36 Piotr Rachwał, Bogumił Szady opłat iura stolae mógł przyczyniać się do łamania przymusu osobowego parafii2. Na wiarygodność danych o ruchu naturalnym, obok czynnika ludzkiego, mo- gły mieć wpływ także czynniki geograficzne, w tym przede wszystkim rozmiar i ukształtowanie terytorialne parafii3.
    [Show full text]
  • Oto Opoka, a Na Niej Zbudowano - Kazimierz Dolny
    GÓRNICTWO ODKRYWKOWE nr 1/2020 OTO OPOKA, A NA NIEJ ZBUDOWANO - KAZIMIERZ DOLNY HERE IS THE OPOKA ROCK - AND KAZIMIERZ DOLNY WAS BUILT ON IT Bogusław Bąk, Barbara Radwanek-Bąk - Państwowy Instytut Geologiczny-PIB Opoki i gezy są jednymi z charakterystycznych kopalin skalnych regionu lubelskiego. Skały te od dawna użytkowano tu, a także w regionie świętokrzyskim i łódzkim, w lokalnym budownictwie. Obecnie są one zapomniane, a ich znaczenie jest mar- ginalne. Liczne badania i praktyka, potwierdzają również przydatność obu kopalin jako surowca do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Po wojnie wykorzystywano opoki na znaczną skalę do regulacji Wisły, ale ich znaczenie jako kamieni budowlanych niemal zanikło. Niektóre opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska. Takie obiekty dawnego, historycznego już dziś górnictwa skalnego można podziwiać zwłaszcza w Kazimierzu Dolnym i jego okoli- cach. Przypominają one o wielowiekowych tradycjach wykorzystania tych specyficznych kopalin oraz stanowią istotny element dokumentujący georóżnorodność regionu. W okolicach Kazimierza Dolnego, który leży w obrębie tzw. Małopolskiego przełomu Wisły znajdują się jeszcze inne interesujące obiekty geoturystyczne (zwłaszcza geomorfologiczne), a wśród nich wysokie skarpy doliny Wisły, piaszczyste łachy tworzące malownicze wyspy na rzece oraz dobrze wykształcone i zachowane wąwozy lessowe. Innym przejawem bogatej georóżnorodności tych okolic jest obecność wód mineralnych i zmineralizowanych, które wydobywa się w Nałęczowie zarówno dla celów leczniczych uzdrowiska, jak i do produkcji znanej wody „Nałęczowianka”. Słowa kluczowe: opoki, gezy, kamienie budowlane, górnictwo skalne, geostanowiska Opoka and gaize are one of the characteristic rocks in the Lublin region. These rocks have long been used here, as well as in the Świętokrzyskie and Łódź regions, in local construction.
    [Show full text]
  • I Okolice Przewodnik Turystyczny Spis Treści Wstęp
    i okolice przewodnik turystyczny Spis treści Wstęp Wstęp 3 Od autora Polska się zmieniła, a jeśli ktoś tego jeszcze nie zauważył, musi pojechać do Puław. Trudno uwierzyć, że miasto, które przez 40 lat pracowało na Rozdział 1. Informacje wstępne 6 opinię zatruwanego przez jeden z największych europejskich kombinatów Położenie 6 chemicznych, mogło w tak krótkim czasie stać się miejscem, które na powrót Dojazd i komunikacja 6 kojarzy się z zielenią, wspaniałą historią, architekturą i wypoczynkiem. A właśnie Najciekawsze atrakcje regionu 8 takie są współczesne Puławy. Osiedla połączone ścieżkami rowerowymi toną w zieleni, nadwiślańskie bulwary zapraszają do spacerów, podobnie Rozdział 2. Część krajoznawcza 12 jak park – malowniczy, romantyczny, pełen nietuzinkowych zabytków Podstawowe wiadomości o Puławach 12 o niebagatelnym znaczeniu dla polskiej historii i kultury. Obrazu dopełnia Charakterystyka geograficzna 13 nowoczesna infrastruktura sportowa, dobra baza noclegowa i sieć Ochrona przyrody 15 komunikacyjna pozwalająca na wygodne eksplorowanie niezwykłych okolic miasta. Bez trudu dotrzemy stąd do Kazimierza Dolnego, Janowca nad Wisłą, Historia miasta 18 Nałęczowa, Końskowoli, Bochotnicy, Wąwolnicy, Parchatki, Gołębia i wielu Specyfika Puław 30 innych ciekawych miejsc w regionie. Małopolski Przełom Wisły, bajkowe Tradycje regionu 31 lessowe wąwozy, dzikie rezerwaty czy rzeki, takie jak Kurówka, Chodelka, a przede wszystkim Wieprz, pozwalają na bliski kontakt z bogactwem Rozdział 3. Puławskie spacery 36 tutejszej przyrody. Nawet industrialny charakter Zakładów Azotowych „Puławy” Trasa 1. Zespół pałacowo-parkowy w Puławach 36 S.A. może zachwycić, zwłaszcza wieczorami, gdy para wydobywająca się Trasa 2. Okolice zespołu pałacowo-parkowego 50 z kominów osnuwa bajecznie oświetlone instalacje, tworząc niepowtarzalny oniryczny spektakl. W Puławach jest co odkrywać i niech to odkrywanie Widok na most im.
    [Show full text]
  • Redalyc.Xylomoia Strix Mikkola, 1980 in Poland with Comments on Its
    SHILAP Revista de Lepidopterología ISSN: 0300-5267 [email protected] Sociedad Hispano-Luso-Americana de Lepidopterología España Nowacki, J.; Palka, K. Xylomoia strix Mikkola, 1980 in Poland with comments on its biology and ecology (Lepidoptera: Noctuidae) SHILAP Revista de Lepidopterología, vol. 44, núm. 174, junio, 2016, pp. 271-279 Sociedad Hispano-Luso-Americana de Lepidopterología Madrid, España Available in: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=45549943008 How to cite Complete issue Scientific Information System More information about this article Network of Scientific Journals from Latin America, the Caribbean, Spain and Portugal Journal's homepage in redalyc.org Non-profit academic project, developed under the open access initiative SHILAP Revta. lepid., 44 (174) junio 2016: 271-279 eISSN: 2340-4078 ISSN: 0300-5267 Xylomoia strix Mikkola, 1980 in Poland with comments on its biology and ecology (Lepidoptera: Noctuidae) J. Nowacki & K. Pa lka Abstract The distribution of Xylomoia strix Mikkola, 1980 at a number of new localities in eastern Poland is described. The species’ biology and ecological requirements are also given. KEY WORDS: Lepidoptera, Noctuidae, Xylomoia strix , distribution, biology, ecology, Poland. Xylomoia strix Mikkola, 1980 en Polonia con comentarios sobre su biología y ecología (Lepidoptera: Noctuidae) Resumen Se describe la distribución de Xylomoia strix Mikkola, 1980 en algunas nuevas localidades del este de Polonia. También se incluye la biología de la especie y sus requerimientos ecológicos. PALABRAS CLAVE: Lepidoptera, Noctuidae, Xylomoia strix , distribución, biología, ecología, Polonia. Introduction The genus Xylomoia Staudinger, 1892 is represented worldwide by 7 species, one of which is known from North America; the other 6 are exclusive to the Palaearctic.
    [Show full text]
  • Informator Dla Turysty
    Kazimierz Dolny Informator dla turysty Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: „Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt pn. „Wydanie bezpłatnych publikacji informacyjnych o Kazimierzu Dolnym i okolicy skierowanych do turystów” finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Działania Małe Projekty Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja Zarządzająca PROW 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kazimierz Dolny To małe miasteczko nad Wisłą – jeden z najbardziej urokliwych zakątków w Polsce. Niegdyś miasto królewskie, w czasach „złotego wieku” jeden z większych w Rzeczypospolitej portów handlowych, dziś „szkatułka” wypełniona perłami zachwycającej renesansowej architektury, malow- niczych drewnianych willi, podcieni i ganków. Wspaniałości tego cudu dopełnia niespotykany nigdzie indziej krajobraz Małopolskiego Prze- łomu Wisły z górującymi nad doliną rzeki wzgórzami, porozcinanymi gęstą siecią wąwozów, porosłymi lasem i sadami. Atmosfera dawności i czasu zastygłego w bielejących kamieniach porosłych dzikim winem, ślady żydowskiego „sztetl Kuzmir”, tradycja kolonii artystycznej dodają miasteczku magii i tajemniczości, przyciągając z ogromną siłą i zapada- jąc głęboko w serca. Kazimierz Dolny posiada status Pomnika Historii nadany przez Prezydenta RP. Słowo o historii Początki Kazimierza Dolnego sięgają średniowiecza. Już w XI w. ist- niała tu osada zwana “Wietrzną Górą”, którą w 1181 r. Kazimierz Spra- wiedliwy przekazał norbertankom. To one zmieniły dotychczasową na- zwę na Kazimierz - na cześć swego ofiarodawcy. Od końca XIII w. przez Kazimierz biegł jeden z głównych szlaków handlowych (z Rusi na Śląsk i Pomorze). Fakt ten wpłynął znacząco na rozwój miasta. To dzięki niemu w Kazimierzu rodziły się fortuny, a w ślad za nimi okazałe renesansowe budowle.
    [Show full text]
  • The POPULATION HOLY CROSS PARISH in WARSAW 18TH CENTURY
    THE POPULATION OF THE HOLY CROSS PARISH IN WARSAW IN THE 18TH CENTURY 14 Cezary Kuklo THE POPULATION OF THE HOLY CROSS PARISH IN WARSAW TH IN THE 18 CENTURY BIAŁYSTOK 2016 Series: DISSERTATIONES, vol. 14 Centre for the Study of Demographic and Economics Structures in Preindustrial Central and Eastern Europe Volume V Reviewers Prof. dr hab. Krzysztof A. Makowski, Adam Mickiewicz University in Poznan Prof. dr hab. Jacek Wijaczka, Nicolaus Copernicus University in Torun Volume editors Wojciech Walczak General editors Karol Łopatecki, Wojciech Walczak Translated by Stefan Kubiak On the cover B. Bellotto, A View of Warsaw from the terrace of the Royal Castle, 1773 (fragment). National Museum in Warsaw Book co-founded by the Minister of Science and Higher Education (Agreement No 698/P-DUN/2015) Ministry of Science and Higher Education Republic of Poland ISBN 978-83-64103-06-3 © Copyright by Cezary Kuklo and Institute for Research of European Cultural Heritage Białystok 2016 Publisher Typesetting and text makeup Janusz Świnarski Printing: TOTEM s.c. To the Memory of Andrzej Wyczański Contents List of tables 9 List of figures 11 List of illustrations 13 Introduction 15 Sources 19 Literature 20 Chapter 1. The value of parish registers and research methodology 29 1. Continuity of preservation, external description and elements of content 29 2. The completeness of registers 33 3. Methodology 41 Chapter 2. Warsaw in the 18th century 49 1. Warsaw on the map of Poland and Central Europe 49 2. The territorial development of the Holy Cross parish by the end of the 18th century 61 3.
    [Show full text]
  • Scaphitid Ammonite Correlation of the Late Maastrichtian Deposits in Poland and Denmark
    Scaphitid ammonite correlation of the Late Maastrichtian deposits in Poland and Denmark Machalski, M. 1996. Scaphitid ammonite correlation of the Late Maastrichtian deposits in Poland and Denmark. - Acta Palaeontologica Polonica 41,4,369-383. Evolutionary changes in the ribbing density on body chambers in samples of the scaphitid ammonite Hopbscaphites constrictus (J.Sowerby, 1817) are used for time correlation of the Kazimierz Opoka (Late Maastrichtian, Belemnella kazimiro- uiensis Zone, Poland) with the Danish White Chalk succession. It is proposed that the upper part of the Kazimierz Opoka corresponds to the lower part of the B. kazimiroviensis Zone in Denmark while the lower part of the unit probably corresponds to the upper part of the Belemnitellajunior Zone in Denmark. This correlation, if correct, suggests diachronism of the lower boundary of the B. kazimirouiensis Zone. K e y w o r d s : Maastrichtian, Scaphitidae, ammonites, Poland, Denmark, strati- graphy. Marcin Machalski, Instytut Paleobiologii PAN, al. ~wirkii Wigury 93, PL-02-089 Warszawa, Poland Introduction The Kazirnierz Opoka is an informal lithostratigraphical term (Wyrwicka 1980) for the Late Maastrichtian siliceous chalk unit exposed along the Vistula River near Kazimierz Dolny (called also 'Kazimierz' or 'Kazimierz- -on-Vistula'), Central Poland (Fig. 1A-C). This unit yields possibly one of the richest fossil assemblages known from the European Maastrichtian (see Abdel-Gawad 1986 and Radwariski 1996 for comprehensive review). Ammonites from the Kazimierz Opoka were described by Eopuski (1911 ), Poiaryska (1953), and Blaszkiewicz ( 1980). Radwafiski ( 1996) described predation traces on Hoploscaphites constrictus (J. Sowerby, 1817) whereas Marcinowski & Radwanski (1996) commented on two pachydiscids from the top of Kazimierz Opoka [the specimen identified by them as Anapachydiscus cf.
    [Show full text]
  • Aryskich W Kamienio³omie W Bochotnicy
    Œcianka Krystyny i W³adys³awa Po¿aryskich w kamienio³omie w Bochotnicy Pu³awy Lokalizacja: województwo lubelskie powiat pu³awski gmina Kazimierz Dolny 5692 miejscowoœæ Bochotnica Rejon geograficzny: Wy¿yna Lubelsko-Lwowska Wy¿yna Lubelska P³askowy¿ Na³êczowski Jednostka geologiczna: niecka brze¿na niecka lubelska 5690 4568 Opole Lubelskie Jednym z interesuj¹cych miejsc w okolicy Kazimierza Zag³êbienia i kana³y wype³nione s¹ materia³em pochodz¹cym Dolnego nad Wis³¹ jest nieczynny kamienio³om w Bochotnicy z le¿¹cej wy¿ej warstwy zielonkawego, drobnoziarnistego na prawym brzegu Wis³y. Miejscowoœæ po³o¿ona jest 4 km na piaskowca kwarcowo-glaukonitowego. Ta oko³o 40 - cen- pó³noc od Kazimierza Dolnego i 9 km na po³udnie od Pu³aw tymetrowa warstwa piaskowca nazywana jest warstw¹ 1 nad rzek¹ Bystra. W kamienio³omie na zboczu doliny Wis³y fosforytow¹ z powodu wystêpuj¹cych w niej konkrecji fo- ods³aniaj¹ siê wysokie na 10 metrów œciany, zbudowane z sforytowych. S¹ one pseudomorfozami po g¹bkach, rzadziej jasnych ska³ wieku kredowego i trzeciorzêdowego. po ma³¿ach czy brachiopodach. Kazimierz Dolny i jego okolice le¿¹ w pobli¿u pó³nocnej Strop warstwy wapieni mastrychtu, z wykszta³con¹ krawêdzi wy¿yny œrodkowo-polskiej, której j¹drem jest stref¹ twardego dna, jest granic¹ pomiêdzy er¹ mezozoiczn¹ paleozoiczny trzon Gór Œwiêtokrzyskich. Jest to obszar i kenozoiczn¹. Osady wapienia zawieraj¹ faunê typow¹ dla wystêpowania najm³odszych warstw górnej kredy na górnej kredy (mastrychtu), natomiast w piaskach glauko- pó³nocno-wschodnim obrze¿eniu masywu Œwiêtokrzyskiego. nitowych wystêpuje fauna wskazuj¹ca na trzeciorzêdowy W okolicach Kazimierza w budowie geologicznej znacz¹c¹ (dan) wiek osadów.
    [Show full text]
  • Tu Jest Moje Miejsce
    KWARTALNIK POWIATU PUŁAWSKIEGO Nr 31/2017 ISSN-2081-3864 Egzemplarz bezpłatny TU JEST MOJE MIEJSCE W numerze: • Jubileusz 150-lecia Powiatu Puławskiego • Absolutorium dla Zarządu Powiatu Puławskiego za 2016 rok • Co nowego na drogach powiatowych? • Dożynki Powiatowe Gołąb 2017 Tu jest moje miejsce SPIS TREŚCI Wstęp 2 Szanowni Państwo, Temat wydania: 3 oddaję do Państwa rąk kolejny Jubileusz 150-lecia Powiatu Puławskiego 3 Aktualności 6 tegoroczny numer kwartalnika Z pracy Rady Powiatu 6 Powiatu Puławskiego. Tradycyj- Z pracy Zarządu Powiatu 8 nie prezentujemy w nim infor- Pod patronatem Starosty Puławskiego 10 Zarząd Powiatu z absolutorium za 2016 rok 12 macje z zakresu funkcjonowa- Co nowego na drogach powiatowych? 13 nia naszej samorządowej spo- Gala wręczenia „Nagród Starosty Puławskiego - Być Najlepszym” 2017 15 łeczności. Uwadze Czytelników Kultura 24 szczególnie polecam artykuł na MDK - bawiąc uczy 24 Nad Wisłą 24 temat absolutorium dla Zarządu Powiatu za 2016 rok Milena Sieprawska – biogram 27 udzielonego przez Radę Powiatu Puławskiego. Artykuł Powiatowy Konkurs Plastyczny - „Płynie Wisła Płynie” 28 ten jest jednocześnie podsumowaniem ubiegłorocznej Rozśpiewane przedszkolaki 29 Sukces Teatru RESO 29 pracy Zarządu. Wiele istotnych wiadomości znajduje I Ogólnopolski Konkurs Instrumentalny im. Romualda Twardowskiego 30 się w relacjach z pracy Rady oraz Zarządu Powiatu Pu- Wydarzenie kulturalne – „TRISTESSE” – Ryszarda Smolaka 31 ławskiego, w których przedstawiamy jakimi zadaniami Historia i Tradycja Regionu 32 zajmowaliśmy się w minionym okresie. W czerwcu br. Trzeba pamiętać 32 Razem w imię pamięci „Murki” 33 obchodziliśmy Jubileusz 150-lecia naszego powiatu. Za- Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 34 chęcam do zapoznania się z obszerną relacją na temat Miejska droga krzyżowa w Kazimierzu Dolnym 35 tego niecodziennego wydarzenia.
    [Show full text]
  • BIVALVE NATURE of HUENE's DINOSAUR SUCCINODON The
    XCTA PAL.\EONTOLOGICA POLONICA - - Vol 26 1911 NO 1 KRYSTYNA POZARYSKA and HALINA PUGACZEWSKA BIVALVE NATURE OF HUENE'S DINOSAUR SUCCINODON POZARYSKA, K. and PUGACZEWSKA H.: Bivalve nature of Huene's dinosaur Succinodon. Acta Palaeont. Polonica, 26. 1, 27-34, October, 1981. The revision of Lower Paleocene fossils identified as Succinodon putzeri by Huene (1941) showed that they represent remains of boring bivalves of the su- border Pholadina. The structure of tubes and the marine origin of rocks in which they occur make possible to assign them to Kuphus Guettard 1770. K e y w o r d s: Teredinidae, Bivalvia, Montian. Krystyna Potaryska and Hallna Pugaczewska, Zakiad Paleobzologii, Polska Aka-. demla Nauk, Al. Zwtrki t Wtgury 93, 02-089 Warszawa. Poland. Received: Febru- ary 1980. INTRODUCTION The studies covered the material gathered in the course of field works conducted by Pozaryska within the frame of the research projects of the Museum of the Earth, Warsaw, in 1948-1950. The field studies were aimed at collecting paleontological material in Upper Cretaceous and Pa- leogene rocks cropping out in the gorge of the Vistula River through the Mid-Polish Uplands (fig. 1). The material gathered comes from Nasilow near Bochotnica and comprises also nests of numerous tube-like shells, resembling tubes of bivalves of the Teredo group (pl. 4: 5, 6). Such tubes found in the same strata and locality during the W.W. I1 by German military geologist Putzer (1942) have been determined by von IIuene (1941) as remains of a titanosaurid dinosaur. Huene (1941) erected for these remains a new genus and species Succinodon putzeri.
    [Show full text]
  • Uchwala Nr XXXI/222/17 Z Dnia 30 Marca 2017 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 7 kwietnia 2017 r. Poz. 1711 UCHWAŁA NR XXXI/222/17 RADY MIEJSKIEJ W KAZIMIERZU DOLNYM z dnia 30 marca 2017 r. w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016r. poz. 446 ze zm.) oraz art. 210 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017r. poz. 60), po zaopiniowaniu przez związki zawodowe i uzyskaniu pozytywnej opinii Lubelskiego Kuratora Oświaty, Rada Miejska w Kazimierzu Dolnym uchwala co następuje: § 1. Ustala się : 1) plan sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę Kazimierz Dolny, a także granice ich obwodów na okres od dnia 1 września 2017r. do dnia 31 sierpnia 2019r. który stanowi załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały, 2) plan sieci prowadzonych przez gminę Kazimierz Dolny klas dotychczasowych publicznych gimnazjów prowadzonych w szkołach podstawowych oraz granice ich obwodów na okres od dnia 1 września 2017r. do dnia 31 sierpnia 2019r. który stanowi załącznik Nr 2 do niniejszej uchwały, 3) planu sieci publicznych ośmioletnich szkół podstawowych prowadzonych przez gminę Kazimierz Dolny, a także granice ich obwodów od dnia 1 września 2019r., który stanowi załącznik Nr 3 do niniejszej uchwały § 2. Gimnazjum wchodzące w skład Gminnego Zespołu Szkół w Kazimierzu Dolnym włącza się do Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Kazimierza Wielkiego w Gminnym Zespole Szkół w Kazimierzu Dolnym na następujących warunkach: 1) ośmioletnia Szkoła Podstawowej Nr 1 im. Kazimierza Wielkiego w Gminnym Zespole Szkół w Kazimierzu Dolnym rozpocznie działalność z dniem 1 września 2017r.
    [Show full text]
  • Skarby Przyrody Powiatu
    POWIAT PUŁAWSKI POWIATU SKARBY PRZYRODY PUŁAWSKIEGO IN PUŁAWY TREASURES OF NATURE COUNTY Wskazówki dla turystów: Wszystkie jeziorka leżą wzdłuż 1. Krowia Wyspa – Rezerwat faunistyczny utworzony 1. Krowia Wyspa (Cow’s Island) – Faunistical Tourist’s tip: All three lakes are located along the road drogi Puławy-Dęblin. Aby do nich dotrzeć należy zjechać w 1991 roku położony na wyspie w nurcie rzeki, o powierzch- reserve set up in 1991 located on an island in the river Puławy – Dęblin. To visit them one should turn west in ni 62,3 ha. Ochroną objęto stanowiska lęgowe wielu gatun- w kierunku zachodnim w miejscowościach Borowina, Matygi current. Surface of 62.3 ha. Protection is extended over Borowina, Matygi or Gołąb. ków ptaków, głównie wodnych i błotnych, m.in.: bataliona, lub Gołąb. 10 many birds species, mainly water and marsh birds, e.g. Ruff, rycyka, kulona, ostrygojada, brzegówki, czajki, pliszki żółtej, Black-tailed Godwit, Curlew, Oystercatcher, Sand Martin, 6. Piskory – Faunistical-floristic reserve set up in 1998 cyranki, cyraneczki, brodźca piskliwego, krwawodzioba, 6. Piskory – Rezerwat faunistyczno-florystyczny na tere- Lapwing, Yellow Wagtail, Garganey, Eurasian Teal, Common on an artificial forest lake. Surface of 203 ha. The reserve’s sieweczki rzecznej i obrożnej, płaskonosa, czterech gatun- nie sztucznego jeziora śródleśnego utworzony w 1998 roku, Sandpiper, Redshank, Little Ringed Plover, Common Ringed objective is to protect valuable species, especially water and ków mew, rybitwy zwyczajnej i białoczelnej. o powierzchni 203 ha. Rezerwat powstał, by chronić ciekawe Plover, Northern Shoveler, four seagull species, Common marsh birds (in this area broods are reared by c. 120 species, Wskazówki dla turystów: Dotarcie na wyspę nie jest gatunki głównie ptaków wodno-błotych (na tym terenie e.g.
    [Show full text]