Zuzana Licko’Dur
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Slovak dilini konuşup geleneklerini servet kazanmak için kestirme sürdürürken, okulda ikinci bir dili bir yol olacağını düşünmüşlerdi. ve yeni âdetleri öğreniyordum. Başlangıçta amaç sadece Hollandalı Bu benim farklılıkların farkına sanatçılara odaklanmaktı, ama varmamı sağladı ve bana bir sonraları içeriği yurt dışında yabancının bakış açısını verdi. Aynı çalışanları kapsar hale gelince ismi, zamanda muhtemelen her şeyi uygun biçimde, Emigre oldu. Uzun sorgulama eğilimimi geliştirdi ve ön lafın kısası, Rudy’nin arkadaşları yargıları sorgulamayı öğretti, bunlar derginin umdukları gibi kârlı da beni tasarım mesleğine çeken olmayacağını anlayınca dergiyi bize şeyler oldu. bırakıp gittiler. O sıralar ben zaten Mac ile yarattığım bitmap fontları doğmuş ama Kaliforniya Dijital yazıtipi tasarımıyla dergide kullanıyordum. Fontların dolaylarında yetişmişlerdi ilgilenmeye başlayan ilk grafik 1985’te Emigre’yi çıkartmaya tasarımcılardan ve Mac kullanan başladığımızda Mac’te sayfa ve bu yüzden girişimlerine ilk yazıtipi tasarımcılarından düzeni programları yoktu. arkasındaki Emigre (Göçmen) Grafik birisiniz. Bu nasıl oldu? PostScript ve lazer yazıcılar bile adını koydular. Aslında Resim yapmayı, Legolarla oynamayı henüz yoktu. Yazıtiplerini nokta yüzler gurbetçiler için mizahi ve matematiği seven bir çocuktum. vuruşlu ImageWriter yazıcılarda bir sanat dergisi olarak Bu yüzden mimar olmak istediğimi düşündüm ve UC Berkeley’de MRS EAVES OT Zuzana başlamış olan Emigre Çevre Tasarımı Bölümüne girdim. Dergisi zaman içinde Okula başladığımda, fotoğrafçılık, tipografi için son derece tipo ve tipografi gibi yan derslerle Licko etkin bir vitrin haline daha fazla ilgili olduğumu fark ettim. Bölüm Görsel Çalışmalar MyFonts, Creative Characters, gelmiş ve yazıtiplerinin programını durdurmuştu, ancak sayı 105, Haziran 2016 tartışıldığı avangard birçok mimarlık öğrencisinin Çeviri: Ayşe Dağıstanlı bir foruma dönüşmüştür. ufkunu genişleteceği düşünüldüğü Yaratıcı yeniden için bu dersler iptal edilmemişti. Yazıtipi tasarımının canlandırmalardan Aslında tam bu aşamada, masaüstü bilgisayarlarda yazıtipleri ağırlıklı olmak üzere maceracı deneysel grafik tasarımcı olmak istediğimi ilk tasarlanmaya başladığı yazıtiplerine kadar, günlerde, tek başına fark ettim. İllüstrasyonda değişik Licko’nun yarattığı yazıtiplerinin kullanılmasına hayran bakir toprakları keşfedip karakterlerde değişmeyen oldum. Branşımı sağdan soldan paradigmaları yerinden şekilde cesaret, tavır ve aldığım derslerle tamamlıyordum. Bir keresinde bir arkadaşıma, oynatan bir tasarımcı muazzam bir yetenek MR EAVES SANS + MODERN varsa, bu Zuzana Licko’dur. tipografi sınıfına kaydoldum, görmek mümkündür. dediğimi hatırlıyorum. Bir süre Partneri Rudy VanderLans tartıştıktan sonra arkadaşımın ile birlikte küçük bir Zuzana, ABD’de büyüdünüz, beni yanlış anladığını fark ettim, o hurufat dökümhanesi ama eski Çekoslovakya’da topografyadan bahsettiğimi sanmıştı. kurmuş, tasarımcı ve doğmuşsunuz – bu teknik olarak Yani bu sınıflar bu kadar sıra dışıydı. sanatçılardan oluşan geniş sizi bir “göçmen” yapar. Avrupa Üniversite eğitimine kökeninizin tasarımlarınıza karşı başladığımda, üniversitelerde bir grupla birlikte pek çok tutum ve yaklaşımınızı etkilediğini yazıtipi tasarım programı hiç yoktu yazıtipinin öncülüğünü hissediyor musunuz? ve bilgisayarlar genellikle bodrum yapmıştır. Daha sonraları Evet, o sıralarda hâlâ komünist katında bulunan devasa sistemlerdi. da bu genişleyen egemenliği altında olan Bratislava, Bilgisayar dersinde, size bir Çekoslovakya’da doğdum ve ailem terminale erişim olanağı verilirdi, koleksiyonun küratörlüğünü San Francisco, Kaliforniya’ya siz programınızı yazardınız, sistem yapmayı sürdürmüştür. Her göç ettiğinde yedi yaşındaydım. bütün gece proses ederdi. Son iki sanatçı da Avrupa’da ABD’de okula başladığımda evde yılımda, bilgisayar destekli grafik Çok başarılı bir yazıtipi olan Mrs Eaves, Licko’nun, 18. yüzyıl usta tasarımcısı dersi almayı başardım. İlkel John Baskerville tarafından tasarla- çizimleri meydana getirmek için nan yazı karakterlerinden yaptığı bir bile, bilgisayarda değiştirilmesi alıntıdır. İsmi Baskerville’in hizmetçi- çok zor olan “hard code”ların sinden esinlenilmiştir. Sarah Eaves kullanılması gerekiyordu. kocası öldükten sonra Baskerville’in eşi ve asistanı olmuştur. Röportajda açıklandığı gibi, Licko basılı metalin İlk yazıtipi çalışmalarınız, ortağınız sıcaklığını ve açıklığını yakalamak is- Rudy VanderLans’ın kurduğu temiş. Baskerville adlı bu harf takımını ve yönettiği Emigre dergisinin tamamen yeni bir yaklaşımla ele al- mış, kalın ve ince parçalar arasındaki tasarımında önemli bir unsur kontrastı azaltmış, küçük harflere da- olmuştu. Dergi nasıl ortaya çıktı? ha geniş bir oran ve cömert aralıklar Dergiyi tasarladığınız yazıtiplerinin vermiş. Sonuç; önemsiz bir eposta- vitrini haline sokma fikri kimindi? dan avangard bir tasarıma kadar her yerde kullanılan, çok kişisel ama son Dergi Rudy ve o zamanlar Bay derece işlevsel bir yeniden canlandır- Area’da çalışan iki Hollandalı ma ortaya çıkmış. Daha sonra Licko, sanatçı arkadaşı tarafından çarpıcı, esnek bir tırnaksız çift halin- başlatıldı. Hem kendilerinin hem de Mr Eaves’i geliştirmiş; Mr Eaves de diğer sanatçı arkadaşlarının Sans, tırnaklı sürüme daha yakın- ken, Mr Eaves Modern basit ve daha çalışmalarını yayınlamak üzere geometrik görünümlü şekillere sahiptir. bir dergi çıkarmanın şöhret ve YAZILAR EYLÜL 2018 SAYI 192 düşük çözünürlükte ve çok büyük başlamamıştı. Biz, o günlerde düşünme biçiminiz nasıldı? bu yumuşatıcı geometri yapısını olarak kâğıtlara basıp stat kamera oldukça pahalı olan profesyonel Yazıtipi tasarımında keşfetmek genişletmem Citizen için ilham kullanarak resmini çekiyor sonra dizgiye göre uygun bir alternatif istediğiniz temaların listelerini mi kaynağı oldu. da panolara yapıştırıyorduk. olduğu için Mac’te bitmap fontları yapıyordunuz? Aslında dergi, bizim yazıtiplerimizi kullanıyorduk. Ancak tasarımcılar Teknoloji değişirken, ya da yeni LO RES tanıttığımız bir ortam olarak bizim dergide kullandığımız fontları yazılımlar veya donanımlar istemeye başladı. Çok az tasarımcı geliştikçe mevcut temalar da o günlerde bilgisayar kullandığı kendiliğinden organik biçimde FILOSOFIA OT için bir süre diğer tasarımcılar için ortaya çıkıyordu. Tasarımların dizgi yapmaya başladım. Onlar bana çoğunun ilhamı “acaba ne olur...” ayrıntılı özellikleri gönderiyordu, sorusundan doğuyordu. Örneğin, ben de kendi yazıtiplerimi Oblong’da, hedefim “jaggy”leri kullanarak onlar için dizgi yapıyor, (çentikleri) yok eden bir “bitmap” çıktılar alarak satıyordum. Sonraları tasarımı yapmaktı. Yani bu daha fazla tasarımcı bilgisayar tasarımda hiç köşegenler veya kullanmaya başladı, biz de yazıtipi eğriler yoktur, sadece dik açılar verilerini disketlere yükleyip vardır. satmaya başladık. Bu da Emigre Benzer şekilde, Journal’da hiç fontlarının başlangıcı oldu. Derginin eğri yoktur, eğriler düz çizgilerin yazıtiplerini tanıtmak için harika bir kesimlerinin yaklaştırılmasıyla araç olduğunu ancak o zaman fark oluşur. Eski stil stres tasarımına ettik. elimi alıştırmak istedim, ama o Lo Res, kökleri 20. yüzyılın sonlarında günlerin nispeten ilkel yazı araçları dijital yazıtipi denemelerinin yapılma- Siz, görsel unsur olarak ilk ile eğrileri çizmenin zor olduğunu ya başlandığı dönemlere dayanan bir dizi yazıtipine, içinde bulunduğumuz Mac’lerin düşük ekran ve baskı fark ettim. Daha önce geliştirdiğim yüzyılda verilen isim. Bu yazıtipi di- Mrs Eaves, Baskerville’e ne kadar bağ- çözünürlüğüyle çalışan dijital Modula, Matrix ve diğer bazı zisi Emigre’nin piyasaya sürdüğü ilk lıysa, Filosofia da Bodoni’ye o kadar yazıtiplerinin bir tür yeniden canlan- yakındır: bir klasiğin çok kişisel bir yo- tasarımcıların muhtemelen tasarımlardaki geometrik yay dırma örneği. Mac’in milat yılı olan rumu denebilir. Birçok dijital Bodoni ilklerindensiniz. Daha sonra Lo şeklindeki eğrileri, yapım açısından 1984’te, Licko telif hakkı olmayan il- ile karşılaştırıldığında, Filosofia daha Res ailesi olarak bilinen pikselli o zaman eldeki araçlarla oluşturmak kel yazılımlar kullanarak Emigre, Em- dayanıklı ve günlük tasarım çalışma- yazıtipi serilerini yarattınız. Sizi bu veya tasavvur etmek daha kolaydı. peror ve Oakland gibi isimler verdiği larında daha kullanışlıdır; hem akıllı, çentikli uçlu formlara çeken neydi? Aslında en büyük sorun çizim bir dizi kaba bitmap fontlar tasarla- önyargısız bir güncellemedir hem de mış. Bu tasarımlar şimdi Lo Res ailesi kibar bir övgü içerir. Licko, orijinal Elime ilk defa bir Mac aldığımda, araçları değil, görüntüleri ekranda adı altında toplanmış durumda. Dü- Bodoni’nin baskı halindeki çeşitli sü- bir yazı karakterinin tasarım ön izlenmedeydi. Monitörlerin şük çözünürlüklü yazıtiplerinin her- rümlerini incelemiş, ama model olarak süreci benim için bir gizemdi ekranları ve lazer çıktılar, ilkel kesin günlük deneyiminin bir parçası özellikle herhangi birini kullanmamış. ve ilk Mac bilgisayarlar da çok “rasterizer” (pikselleştirici) ve kaba haline geldiği, baskı ve web tasarı- Birçok örneğe bakıp sonra Bodoni’yi mında bir tür nostaljik üslup olarak bellekten, sanki kopyalar gibi çizmiş. ilkeldi, bu yüzden benim için bu çözünürlük dereceleri yüzünden algılandığı günümüzde, Emigre’nin mükemmel bir başlangıç noktası matematiksel dijital çizimleri tam orijinal pikselli yazıtipi paketi eskinin oldu. “Bitmap”lerin yapı taşı olarak yansıtamıyordu. Unutmayın hoş bir yeni sürümü olmuş denebilir. PROGRAM yaklaşımını çok sevdim. Bugün bunlar olduğunda, henüz kişisel bu önemsiz görünüyor, ama bilgisayarlarda “anti-aliased”