Slovak dilini konuşup geleneklerini servet kazanmak için kestirme sürdürürken, okulda ikinci bir dili bir yol olacağını düşünmüşlerdi. ve yeni âdetleri öğreniyordum. Başlangıçta amaç sadece Hollandalı Bu benim farklılıkların farkına sanatçılara odaklanmaktı, ama varmamı sağladı ve bana bir sonraları içeriği yurt dışında yabancının bakış açısını verdi. Aynı çalışanları kapsar hale gelince ismi, zamanda muhtemelen her şeyi uygun biçimde, Emigre oldu. Uzun sorgulama eğilimimi geliştirdi ve ön lafın kısası, Rudy’nin arkadaşları yargıları sorgulamayı öğretti, bunlar derginin umdukları gibi kârlı da beni tasarım mesleğine çeken olmayacağını anlayınca dergiyi bize şeyler oldu. bırakıp gittiler. O sıralar ben zaten Mac ile yarattığım bitmap fontları doğmuş ama Kaliforniya Dijital yazıtipi tasarımıyla dergide kullanıyordum. Fontların dolaylarında yetişmişlerdi ilgilenmeye başlayan ilk grafik 1985’te Emigre’yi çıkartmaya tasarımcılardan ve Mac kullanan başladığımızda Mac’te sayfa ve bu yüzden girişimlerine ilk yazıtipi tasarımcılarından düzeni programları yoktu. arkasındaki Emigre (Göçmen) Grafik birisiniz. Bu nasıl oldu? PostScript ve lazer yazıcılar bile adını koydular. Aslında Resim yapmayı, Legolarla oynamayı henüz yoktu. Yazıtiplerini nokta yüzler gurbetçiler için mizahi ve matematiği seven bir çocuktum. vuruşlu ImageWriter yazıcılarda bir sanat dergisi olarak Bu yüzden mimar olmak istediğimi düşündüm ve UC Berkeley’de MRS EAVES OT Zuzana başlamış olan Emigre Çevre Tasarımı Bölümüne girdim. Dergisi zaman içinde Okula başladığımda, fotoğrafçılık, tipografi için son derece tipo ve tipografi gibi yan derslerle Licko etkin bir vitrin haline daha fazla ilgili olduğumu fark ettim. Bölüm Görsel Çalışmalar MyFonts, Creative Characters, gelmiş ve yazıtiplerinin programını durdurmuştu, ancak sayı 105, Haziran 2016 tartışıldığı avangard birçok mimarlık öğrencisinin Çeviri: Ayşe Dağıstanlı bir foruma dönüşmüştür. ufkunu genişleteceği düşünüldüğü Yaratıcı yeniden için bu dersler iptal edilmemişti. Yazıtipi tasarımının canlandırmalardan Aslında tam bu aşamada, masaüstü bilgisayarlarda yazıtipleri ağırlıklı olmak üzere maceracı deneysel grafik tasarımcı olmak istediğimi ilk tasarlanmaya başladığı yazıtiplerine kadar, günlerde, tek başına fark ettim. İllüstrasyonda değişik Licko’nun yarattığı yazıtiplerinin kullanılmasına hayran bakir toprakları keşfedip karakterlerde değişmeyen oldum. Branşımı sağdan soldan paradigmaları yerinden şekilde cesaret, tavır ve aldığım derslerle tamamlıyordum. Bir keresinde bir arkadaşıma, oynatan bir tasarımcı muazzam bir yetenek MR EAVES SANS + MODERN varsa, bu Zuzana Licko’dur. tipografi sınıfına kaydoldum, görmek mümkündür. dediğimi hatırlıyorum. Bir süre Partneri Rudy VanderLans tartıştıktan sonra arkadaşımın ile birlikte küçük bir Zuzana, ABD’de büyüdünüz, beni yanlış anladığını fark ettim, o hurufat dökümhanesi ama eski Çekoslovakya’da topografyadan bahsettiğimi sanmıştı. kurmuş, tasarımcı ve doğmuşsunuz – bu teknik olarak Yani bu sınıflar bu kadar sıra dışıydı. sanatçılardan oluşan geniş sizi bir “göçmen” yapar. Avrupa Üniversite eğitimine kökeninizin tasarımlarınıza karşı başladığımda, üniversitelerde bir grupla birlikte pek çok tutum ve yaklaşımınızı etkilediğini yazıtipi tasarım programı hiç yoktu yazıtipinin öncülüğünü hissediyor musunuz? ve bilgisayarlar genellikle bodrum yapmıştır. Daha sonraları Evet, o sıralarda hâlâ komünist katında bulunan devasa sistemlerdi. da bu genişleyen egemenliği altında olan Bratislava, Bilgisayar dersinde, size bir Çekoslovakya’da doğdum ve ailem terminale erişim olanağı verilirdi, koleksiyonun küratörlüğünü San Francisco, Kaliforniya’ya siz programınızı yazardınız, sistem yapmayı sürdürmüştür. Her göç ettiğinde yedi yaşındaydım. bütün gece proses ederdi. Son iki sanatçı da Avrupa’da ABD’de okula başladığımda evde yılımda, bilgisayar destekli grafik Çok başarılı bir yazıtipi olan Mrs Eaves, Licko’nun, 18. yüzyıl usta tasarımcısı dersi almayı başardım. İlkel John Baskerville tarafından tasarla- çizimleri meydana getirmek için nan yazı karakterlerinden yaptığı bir bile, bilgisayarda değiştirilmesi alıntıdır. İsmi Baskerville’in hizmetçi- çok zor olan “hard code”ların sinden esinlenilmiştir. Sarah Eaves kullanılması gerekiyordu. kocası öldükten sonra Baskerville’in eşi ve asistanı olmuştur. Röportajda açıklandığı gibi, Licko basılı metalin İlk yazıtipi çalışmalarınız, ortağınız sıcaklığını ve açıklığını yakalamak is- Rudy VanderLans’ın kurduğu temiş. Baskerville adlı bu harf takımını ve yönettiği Emigre dergisinin tamamen yeni bir yaklaşımla ele al- mış, kalın ve ince parçalar arasındaki tasarımında önemli bir unsur kontrastı azaltmış, küçük harflere da- olmuştu. Dergi nasıl ortaya çıktı? ha geniş bir oran ve cömert aralıklar Dergiyi tasarladığınız yazıtiplerinin vermiş. Sonuç; önemsiz bir eposta- vitrini haline sokma fikri kimindi? dan avangard bir tasarıma kadar her yerde kullanılan, çok kişisel ama son Dergi Rudy ve o zamanlar Bay derece işlevsel bir yeniden canlandır- Area’da çalışan iki Hollandalı ma ortaya çıkmış. Daha sonra Licko, sanatçı arkadaşı tarafından çarpıcı, esnek bir tırnaksız çift halin- başlatıldı. Hem kendilerinin hem de Mr Eaves’i geliştirmiş; Mr Eaves de diğer sanatçı arkadaşlarının Sans, tırnaklı sürüme daha yakın- ken, Mr Eaves Modern basit ve daha çalışmalarını yayınlamak üzere geometrik görünümlü şekillere sahiptir. bir dergi çıkarmanın şöhret ve

YAZILAR EYLÜL 2018 SAYI 192 düşük çözünürlükte ve çok büyük başlamamıştı. Biz, o günlerde düşünme biçiminiz nasıldı? bu yumuşatıcı geometri yapısını olarak kâğıtlara basıp stat kamera oldukça pahalı olan profesyonel Yazıtipi tasarımında keşfetmek genişletmem Citizen için ilham kullanarak resmini çekiyor sonra dizgiye göre uygun bir alternatif istediğiniz temaların listelerini mi kaynağı oldu. da panolara yapıştırıyorduk. olduğu için Mac’te bitmap fontları yapıyordunuz? Aslında dergi, bizim yazıtiplerimizi kullanıyorduk. Ancak tasarımcılar Teknoloji değişirken, ya da yeni LO RES tanıttığımız bir ortam olarak bizim dergide kullandığımız fontları yazılımlar veya donanımlar istemeye başladı. Çok az tasarımcı geliştikçe mevcut temalar da o günlerde bilgisayar kullandığı kendiliğinden organik biçimde FILOSOFIA OT için bir süre diğer tasarımcılar için ortaya çıkıyordu. Tasarımların dizgi yapmaya başladım. Onlar bana çoğunun ilhamı “acaba ne olur...” ayrıntılı özellikleri gönderiyordu, sorusundan doğuyordu. Örneğin, ben de kendi yazıtiplerimi Oblong’da, hedefim “jaggy”leri kullanarak onlar için dizgi yapıyor, (çentikleri) yok eden bir “bitmap” çıktılar alarak satıyordum. Sonraları tasarımı yapmaktı. Yani bu daha fazla tasarımcı bilgisayar tasarımda hiç köşegenler veya kullanmaya başladı, biz de yazıtipi eğriler yoktur, sadece dik açılar verilerini disketlere yükleyip vardır. satmaya başladık. Bu da Emigre Benzer şekilde, Journal’da hiç fontlarının başlangıcı oldu. Derginin eğri yoktur, eğriler düz çizgilerin yazıtiplerini tanıtmak için harika bir kesimlerinin yaklaştırılmasıyla araç olduğunu ancak o zaman fark oluşur. Eski stil stres tasarımına ettik. elimi alıştırmak istedim, ama o Lo Res, kökleri 20. yüzyılın sonlarında günlerin nispeten ilkel yazı araçları dijital yazıtipi denemelerinin yapılma- Siz, görsel unsur olarak ilk ile eğrileri çizmenin zor olduğunu ya başlandığı dönemlere dayanan bir dizi yazıtipine, içinde bulunduğumuz Mac’lerin düşük ekran ve baskı fark ettim. Daha önce geliştirdiğim yüzyılda verilen isim. Bu yazıtipi di- Mrs Eaves, Baskerville’e ne kadar bağ- çözünürlüğüyle çalışan dijital Modula, Matrix ve diğer bazı zisi Emigre’nin piyasaya sürdüğü ilk lıysa, Filosofia da Bodoni’ye o kadar yazıtiplerinin bir tür yeniden canlan- yakındır: bir klasiğin çok kişisel bir yo- tasarımcıların muhtemelen tasarımlardaki geometrik yay dırma örneği. Mac’in milat yılı olan rumu denebilir. Birçok dijital Bodoni ilklerindensiniz. Daha sonra Lo şeklindeki eğrileri, yapım açısından 1984’te, Licko telif hakkı olmayan il- ile karşılaştırıldığında, Filosofia daha Res ailesi olarak bilinen pikselli o zaman eldeki araçlarla oluşturmak kel yazılımlar kullanarak Emigre, Em- dayanıklı ve günlük tasarım çalışma- yazıtipi serilerini yarattınız. Sizi bu veya tasavvur etmek daha kolaydı. peror ve Oakland gibi isimler verdiği larında daha kullanışlıdır; hem akıllı, çentikli uçlu formlara çeken neydi? Aslında en büyük sorun çizim bir dizi kaba bitmap fontlar tasarla- önyargısız bir güncellemedir hem de mış. Bu tasarımlar şimdi Lo Res ailesi kibar bir övgü içerir. Licko, orijinal Elime ilk defa bir Mac aldığımda, araçları değil, görüntüleri ekranda adı altında toplanmış durumda. Dü- Bodoni’nin baskı halindeki çeşitli sü- bir yazı karakterinin tasarım ön izlenmedeydi. Monitörlerin şük çözünürlüklü yazıtiplerinin her- rümlerini incelemiş, ama model olarak süreci benim için bir gizemdi ekranları ve lazer çıktılar, ilkel kesin günlük deneyiminin bir parçası özellikle herhangi birini kullanmamış. ve ilk Mac bilgisayarlar da çok “rasterizer” (pikselleştirici) ve kaba haline geldiği, baskı ve web tasarı- Birçok örneğe bakıp sonra Bodoni’yi mında bir tür nostaljik üslup olarak bellekten, sanki kopyalar gibi çizmiş. ilkeldi, bu yüzden benim için bu çözünürlük dereceleri yüzünden algılandığı günümüzde, Emigre’nin mükemmel bir başlangıç noktası matematiksel dijital çizimleri tam orijinal pikselli yazıtipi paketi eskinin oldu. “Bitmap”lerin yapı taşı olarak yansıtamıyordu. Unutmayın hoş bir yeni sürümü olmuş denebilir. PROGRAM yaklaşımını çok sevdim. Bugün bunlar olduğunda, henüz kişisel bu önemsiz görünüyor, ama bilgisayarlarda “anti-aliased” değişiklikleri anında ekranda ekranlar ya da “stokastik” BASE SERİLERİ görmek büyüleyiciydi; milimetrik mürekkep püskürtmeli yazıcılar kâğıt (grid paper) üzerindeki yoktu. 300 dpi aliased yapılmamış kareleri renklendirmekten çok daha lazer çıktılara büyüteçle baktığımda hızlıydı! O andan itibaren, giderek eğrilerin bir seri merdiven gibi daha gelişen yazıtipi tasarımlarımla basamaklardan oluştuğunu fark benim deneyimim ve becerim ettim. Bu bana bir fikir verdi; artarken, her zamankinden daha Journal’i eğriler yerine doğrusal karmaşık yazı programlarıyla, segmentler kullanarak oluşturmaya Mac’in yeteneği de aynı zamanda karar verdim; her eğriyi oluşturmak gelişti. için bir dizi teğet çizgiyi birbirlerine Başlarda teknolojinin sınırlı yaklaştırdım. Bu ekran ön izleme olması bana büyük zevk verdi. sorununu çözmekle kalmadı, Paradoksal olarak, bugünün bunun yanı sıra Journal’e rustik 2013 yılında piyasaya sürülen Prog- sınırsız olanaklarına karşı daha bir görünüm verdi ve bu da ram, Zuzana Licko tarafından sıfırdan fazla serbestçe keşif yapmaya izin eski style stres’i çok hoş şekilde tasarlanmış en yeni yazıtipidir. Emigre veriyordu. Çözecek bir bulmaca, tamamladı. Belli belirsiz fark Licko, şimdi Lo Res serisi adı verilen ilk onu “bir yazıtipi tasarımcısının yazıtipi” ya da üstesinden gelecek bir edilen ham görüntü, letterpress kaba bitmap yazıtipi serisinden sonra olarak tanımlıyor. Program, yazı tasa- dijital teknolojileri kullanarak, düşük- rımı zanaatını incelemekte ve kutla- sorun, tepki gösterecek bir şeyler (tipo) baskılardaki asimetriyi ten yüksek çözünürlüklere atlayan ve makta; aynı zamanda tasarımcıların bu hep vardı. Şimdi kullandığımız hatırlatmaktadır ve samimi bir hava köprüler oluşturan çeşitli yazıtipi ai- tür yazıtiplerini tasarlarken yaşadıkları araçlarımız olmadığı için, temel yaratarak Journal’i yazışmalar için lelerinin olanaklarını araştırmış. Base sıkıntılara işaret eden belirli detaylar varsayımları yeniden gözden uygun hale getirmektedir. serisi, alışılmışın dışında düşünmenin ve efektlere sahip. Aynı zamanda farklı geçirmek zorundaydık. Bu Eğrileri birbirine yaklaşan düz ortaya çıkardığı ve güçlü bir kişiliğe yapıları, gövde uçlarını ve genellikle tek sahip çok kullanışlı yazıtipinin seçkin bir yazı ailesinde birleştirilmeyen ağırlık şekilde çalışma insanı, aksi halde çizgi segmentlerle oluşturduğumuz bir örneğidir. Tasarım çeşitli piksel dağılımlarını içerir. Hem bir röprodüksi- keşfedemeyeceğimiz alışılmadık bir diğer tasarım da Citizen’dir. yüksekliklerinde biteşlemli ekran font- yon etkisini çağrıştıran yuvarlak kenar- formlara götürebilir. Lazer yazıcıların kullanıma larına sabitlenmiştir – o zamanlarda lara, hem de bir tür bu etkiyi ortadan başlamasıyla, “düzgün” baskı kenarları yumuşatan ekran rendering kaldırma tekniği olan mürekkep tuzak- henüz standart olmadığı için, bu bir larına sahip. Amaç güçlü bireysel özel- İlk başlardaki yazı karakterleriniz seçeneği, bitmapler’in ekrandan zorunluluktu. Licko şöyle anlatıyor: liklere sahip bir yazıtipi dizisi oluştur- tarih ve teknolojinin buluşma yazıcıya giderken çözünürlüğünü “Base aileleri, aralığı ızgaraya sadık maktı: bir taraftan genellikle bir yazıtipi noktalarını keşfeder gibiler. artıran bir kısa yol olmuştu. Bu tutarken, çeşitli bitmap ustalarının ailesine dayatılan ana temanın sınır- Örneğin: Blackletter yazıtipi pürüzsüz yazdırma seçeneği kullandığı oranları da araştırmaktadır. lamaları zorlanırken, diğer taraftan da Ekran fontunu yazıcının fontundan tü- genel görünüm ve hissiyat açısından veya Gothic’in dijital gelişmesi; merdiven basamağı şeklindeki retmek yerine, yazıcının fontunu ekran aralarındaki ilişki korunmak istenmişti. Journal’daki eski tarz formlar pikselleri görünüşte düzgün yazıtipinden türetmeye karar verdik. ve yalın düz çizgiler. O sıralarda köşegenlere çeviriyordu. Benim

YAZILAR EYLÜL 2018 SAYI 192 Totally Gothic, auto-tracing ile başlamadan önce, kariyerimin tasarımındaki bu değişim beni kendi yavaş bir hızda ilerleme izlenimi yaptığım bir deney sonunda ortaya başlarında bir grafik tasarımcı yorumumu hayal etmeye teşvik etti. vermek üzere, aralığı açık tutmak çıktı. Deneylerimden biri blackletter ve tipograf olarak çalıştığım istedim. bitmap olarak başlamıştı, ama zamanlarda zevkle kullandığım iki Yaklaşımınızın daha geleneksel çok da ilginç gelmedi, bu yüzden yazıtipi grubuydu. Hatta Bodoni bir revival (canlandırma) Kendinizin de “yazıtipi tasarım auto-tracing ile oynamaya başladım. benim favorimdi. çalışmalarından ne şekilde farklı çalışmalarının usandırıcı Bitmap’in hamlığı ve ilkel tracing Yazıtipi tasarım becerilerimin olduğunu düşünüyorsunuz? yönlerinden bir kaçış, bir oyalama” teknolojisi nedeniyle, beklenmedik yeterince olgunlaştığını Bir şekilde, letterform’ları olarak tanımladığınız seramik sonuçlar ortaya çıktı, bu da beni hissettiğimde, bu iki klasik “bellekten” çizmek üzere yola çıktım çalışmalarınıza başlamanız aşağı otomatik olarak PostScript eğrileri karakterin kendi versiyonlarımı diyebilirim, genel görünümü çeşitli yukarı aynı zamanlara denk ile oynamaya itti. oluşturma fikri cazip geldi. basılı örneklerin değişik niteliklerini gelmiş olmalı. Seramik sizin Rudy ile birlikte tasarladığımız Bodoni ile önceki çalışmalarım damıtarak elde etmeyi amaçladım. için başka ne ifade ediyordu? Variex de teknolojiden esinlenilmiş Mergenthaler’in fotoğraf sürümüyle Basılı örneklerin bıraktığı bir başka kavramdır. Erken olmuştu. Sıra metin dizmeye izlenimin ve belleğimde kalanların CITIZEN PostScript fontları, tek ağırlıklı geldiğinde genellikle, keşke daha çizimlerimi yönlendirmesine izin monoline çizimlere izin veren az kontrastlı bir sürümü olsa, diye verdim. Bu Baskerville’in Mrs Type3 formatındaydı. Variex bir düşünürdüm. Birçok durumda Eaves’ini canlandırma çalışmamda çizgi tasarımı olarak düşünülmüştü; Bodoni’yi okumak çok zor olurdu, kullandığım metottu. Baskerville’i her bir karakter, üç ağırlığın bu yüzden her ne kadar Bodoni’yi “bellekten” çalışma fikrini Erik türetildiği, düzgün ağırlıklı bir tercih etsem de başka bir yazıtipini Spiekermann önermişti, ben de fikri merkez çizgi ile tanımlanır. Bir seçmek zorunda kalırdım. çok beğenmiştim. çizginin ağırlığını değiştirince, Herhangi özel bir modeli takip Filosofia, geometrik bir bu, merkez çizginin etrafındaki etmek niyetinde değildim. Bunun Bodoni’ye olan kişisel tercihimi kalınlığı değiştirir ve böylece bazı yerine, dijital teknoloji için uygun gösterir; tırnak uçlarının hafifçe Citizen, ilkel yazıtipi tasarım teknolo- karakterlerin hizalanması değişir. olan güncelleştirilmiş bir sürüm şişkin yuvarlaklığı gibi özellikleri jisindeki kısıtlamaların Licko için bir Variex’in tasarımı bu hizalanma oluştururken, orijinal baskılı – ki bunları Bodoni’nin basılı engel olmaktan çıkıp, tersine özgün ve varyasyonlarını içerir, dolayısıyla örneklerin sıcaklığını da yakalamak örneklerinde sıklıkla görmek çarpıcı bir şey için bir anahtar haline merkez hatlarında düzeltme yapmak istedim, öyle ki, bir şekilde benim mümkündür – dahil ederken geldiği tasarımlarından biridir. Tasarım bir oldstyle’ın kontrastlarına ve oranla- gereksiz olur. Bunun bir sonucu yüksek kontrast sorunum da Bodoni’nin letterpress teknolojisi rına dayanmaktadır, ancak eğrilerden olarak, x-yüksekliği üç farklı ağırlık çözülecekti. Hazırlık çalışmalarım zamanından kalma kökenini de kaçınılmıştır, çünkü eğrileri çizmek çok arasında farklılıklar gösterir. sırasında basılı örnekler üzerinde yansıttım. Ailedeki her stille zordu ve daha fazla bellek gerektiriyor- araştırmalar yaptım. Bir şans eseri, çalışırken niyetim, örneğin, italiği du. O da bu yüzden, dışavurumcu Çek yazıtipi tasarımcı Vojtech Preissig tara- Tabiri caizse, tipografide sonraki UC Berkeley yerleşkesine yakındım romandan ayırt edecek farklılıkları fından kullanılan yönteme başvurmuş, aşamada tarihi modellere ve Bancroft kütüphanesinde yansıtmak ve yazıtipine el yapımı sadece düz çizgiler kullanılarak klasik takıldınız. 1990’ların ortalarında, aralarında Manuale Tipografico da letterpress kalitesini yansıtacak bir görünümlü harf formları oluşturmuş. Baskerville’e dayanan Mrs dahil olmak üzere pek çok basılı tat, bir doku oluşturmaktı. “Nötr” Eaves’i ve Bodoni’ye dayanan örnek buldum. Bodoni’nin zaman yazı karakterinin zıddını keşfetmek Filosofia’yı tasarladınız. Klasiklere içinde, bugün bildiğimiz modern istedim. Bir yazıtipi tasarımı ne MATRIX II OT dönüşünüzün ana motivasyonları yüzü olarak sonuçlanan, basitlik, kadar çok nötr ise, belirgin yanı o nelerdi? ciddiyet ve daha fazla kontrasta kadar az olur, ben de bundan uzak Bodoni ve Baskerville, daha doğru bir eğilim geliştirmiş kalmak istedim. yazı karakteri tasarımı yapmaya olduğunu keşfettim. Bodoni’nin Mrs Eaves’e gelince, daha akışkan bir tasarım istedim. Bu yüzden Bodoni’den daha az sert bir geçiş tasarımı olan Baskerville’i örnek aldım. Ancak, Baskerville yazıtipleri genellikle fazla mükemmel, çok sade ve okunması zor diye eleştirilir ve genel olarak Baskerville’i yeniden canlandırmalarda baskılı numuneler yerine kurşun kalıplar kullanılarak aynı mükemmeliyet kavramının 1986 yılında tasarlanan, orijinal Matrix devam ettirildiğini fark ettim. serisi masaüstü bilgisayarda tasarlan- Ben de bunun yerine, baskı mış ve o zamanlar mevcut ilkel araç- sırasında kurşunun kâğıt üzerinde ları kullanırken kaçınılmaz olan tüm tuhaflıklara ve basitleştirilmiş çözüm- Solda: 1997 Emigre dergisinin 43. sayısında yayınlanmış “Tasarımın Karanlık Yanı”nı bıraktığı mürekkep yayılıp daha fazla ağırlık ve kişilik yarattığı lere sahip ilk tam teşekküllü orijinal araştıran Açgözlülük, Sömürü ve İhanet adlı yazıdan bir bölüm. Sağda: 1994 dolaylarında, metin yazıtiplerinden biriydi. 2007 yılın- Emigre fontlarının yer aldığı “floppy” disketler. için basılı örnekleri ele aldım. da geliştirilen Matrix II, Emigre’nin bu Baskerville’in genel açıklığını klasik yazıtipinin bir güncellemesidir. Emigre’nin yeni kitabından yazıtipi örnekleri. ve hafifliğini korurken kontrastı Licko bu güncelleme fırsatını küçük azalttım, bunun için küçük harflere değişiklikler yapmak ve mevcut karak- terlere ince ayar vermek için kullanmış; daha geniş bir simetri verdim bazı durumlarda kalın ve ince vuruşlar ve serinin genişliğinin artmasını arasındaki karşıtlık azalmış; aşmalar önlemek için de, x-yüksekliğini düzeltilmiş; çeşitli karakterlerin geniş- büyük harflerin yüksekliğine oranla liği ayarlanmış ve düzenlenmiş; bazı karakterler yeniden tasarlanmış. Yedi göreceli azalttım. yeni yazıtipi aileye eklenmiş: Semi Nar- Canlandırmayı yaparken niyetim, row, Semi Wide, Semi Tall, Inline Italic Baskerville’in bugünün okuyucusu ve italikteki 3 ağırlık – Matrix Script’in için çok tanıdık ve son derece daha az gösterişli başlık versiyonu. okunaklı hale gelmiş yönlerini Bu sürümü orijinal Matrix’ten açık- ça farklılaştırmak ve önceki sürüm- almak ve onlara benim kendi lerden ayırt edip çakışmayı önlemek yorumumu vermekti. Okumayı için, adı Matrix II olarak değiştirilmiş. telaşsız hale getirmek ve biraz daha

YAZILAR EYLÜL 2018 SAYI 192 Hangi yönleriyle yazıtipi tasarım Ben çocukluğumdan beri seramikle kadar çalışabilirsiniz. Hatta bir üzere kullanıyorum. Her bir çalışmalarınızla bağlantılı uğraştım ve çoğu yaz tatilim yaz yazıtipi tasarımında uzun bir süre heykelde, farklı heykeller yapmak olduğunu düşünüyorsunuz? kampı yerine seramik atölyelerinde boyunca her ögenin titizlikle üzere birleşebilen çeşitli şekiller harcanmıştır. Fiziki nesneler elden geçirilmesi gerekir. Çoğu yer alıyor. Font yazılımı bana bütün yaratmanın verdiği hazzı seviyorum zaman, o anda çözümsüz görünen olası varyasyonları görmemde TRIPLEX OT ve kariyerimin başlarında yoğun problemleri çözmek için, bir yardımcı oluyor. Ayrıca, geçici biçimde dijital ortamda çalışırken, yazıtipini haftalar, hatta aylarca olarak Tangly diye adlandırdığımız seramiği ihmal ettiğim zamanlarda bir kenara koymam gerekir. Oysa bir desen yazı üzerinde çalışıyorum. çok özlüyordum. seramiğin, gerçek zaman, mekân Bunu tekstil baskılarında Yıllar geçtikçe seramikle ve malzeme sınırlamaları vardır. kullanmayı düşünüyorum. Ancak çalışmanın ve yazıtipi tasarımının, Özellikle çömlekçi çarkında amaç yazıtipi değil, tekstil satmak. bazıları birbirine zıt olan çeşitli bir parça üzerinde çok uzun Ben bugün kütüphanemize şekillerde bağlantılı olduğunu süre çalışamazsınız, çünkü bir sonsuza kadar yeni şeyler eklemek fark ettim. Her iki dal da görsel aşamada kil artık suya doyar ve yerine, Emigre’nin mirasını ve yapısal dengeli şekiller zorlanır. Bir seramik bittiğinde korumak için kendimizi daha oluşturmakla ilgili. Her ikisi o artık statik bir nesnedir; ama çok küratör rolünde görüyorum. de, iç ve dış formla ilgili. Ve her bir yazıtipindeki her harf diğer Yeni yazıtipleri tasarımı yerine ikisinde de eğrilerin geçişlerini harflerle birlikte neredeyse her mevcut yazıtiplerini yeni ve farklı çözmek gerekir. Çömlekçi çarkına kombinasyonda çalışmak üzere bağlamlarda gösterme ve onları bir toprak parçası koyarsınız ve tasarlanmıştır ve böylece yazıtipinin yeni bir ışıkla parlatma fikrine 1990’ların başlarında ve ortalarında, şeklin canlandırılması simetrik bir görünümü, içinde bulunduğu yoğunlaştık. Bu konuyla ilgili Emigre’nin bazı yazıtipleri uzman ta- kesitin bir yarısını temsil eden tek harf kombinasyona ve kullanılan olarak Rudy, Historia, Sampler, The sarımcıların yanı sıra başlıca ajanslar bir geçiş eğrisine indirgenebilir. tipografik ayara bağlı olarak Collection ve Nine Literary Types tarafından benimsenmiş, hatta bazı Bir seramik parçasındaki bu eğri farklılık gösterecektir. adlı broşürlerimizde bizim son grafik kültürlerde her yerde kullanılır olmuştur. Örneğin Belçika’da; ulusal geçişler ve formdaki denge ile bir yazıtipi örneklerimize odaklandı. telefon şirketinin logosu Barry Deck’s harfin formunu oluşturan eğrileri Emigre Graphics’i bütününde ele Template Gothic ile tasarlanmış; Trip- tasarlamanın arasında ortak çok şey alırsak, neredeyse baştan itibaren Genç tasarımcılar bugün size gelip lex ise Flaman yetkililerin reklamların- vardır. benzersiz ve etkili bir yazıtipi bir öncü olarak neler hissettiğinizi da kullanılmıştır. 1985 ve 1989 yılları Ancak bu iki dal arasındaki kütüphanesinin sorumluluğunu öğrenmek isteyebilir. Onlara temel arasında geliştirilen Triplex, Zuzana Licko’nun tasarladığı ilk tırnaksız yazıti- farklar da, aynı derecede ilgi üstlendiniz. Bana sorarsanız, hem tavsiyeleriniz neler olur? piydi. Sadece düz çizgilerden oluşmuş çekicidir. Bir seramik parçasının kendinizden daha “çılgın” olan Bizler şanslıydık. Doğru zamanda bir metin yazıtipi olan Citizen’dan yola yapımı sınırlıdır, nispeten kısa insanları, hem de yaklaşımı daha ve doğru yerdeydik. Teknolojiler çıkarak geliştirilmişti. Citizen’a gelince sürede oluşur ve üç boyutludur, oysa geleneksel olanları davet ettiğinizi değişiyordu. Aslında öncülük o da Licko’nun Mac’in ilk günlerinde çizdiği düşük çözünürlüklü yazı karak- bir yazıtipi tasarımının fiziksel söyleyebilirim. Yazıtipi ailelerini edecek bir şeyler vardı. Birçok terlerinden evrilmişti. Triplex ilk çıktı- sınırları yoktur ve üzerinde sonsuza bir araya getiren biri olarak, bize şeyi çok ilkel araçlarla bulmaya ğında, bazı insanlar tarafından okuna- ilkeleriniz ve sizi güdüleyen şeyler çalışıyorduk. İnternet’in emekleme bilirliği sorgulanmıştı; ama kullanıcılar hakkında biraz bilgi verir misiniz? döneminde yazıtiplerini sıfırdan kısa sürede tuhaflıklarını fark etmez TARZANA OT oldu ve Triplex yaygın olarak metin Ben bizim herhangi birimizin nasıl çevrimiçi satabileceğimizi yazılarına yaklaşımda yeni ve özgün “çılgın” olduğunu söyleyemem. keşfetmek durumundaydık. Bugün bir tarz olarak kabul edildi. 1985 yılın- Bizim gibi yazıtipi tasarımcısı durum çok farklı, genç tasarımcılara da John Downer tarafından bağımsız olmayan insanlar – yazıtipi gelince, her şey önlerinde hazır, olarak ve benzer bir tarzda oldukça kaligrafik olan italik bir yazıtipi çizilmiş, tasarımına farklı bir bakış açısıyla istedikleri her şeyi yapmaları için ancak, daha sonra bu yazıtipi – şahane yaklaşan grafik tasarımcılar – araçlar mevcut, ama bu da aşılması bir şekilde – Triplex Italic adını almıştır. tarafından tasarlanan bir dizi gereken tamamen farklı bir sorun. kavramsal fontu piyasaya sürdük. Genç yazıtipi tasarımcılarına Profesyonel yazıtipi tasarımcısı her bizim tavsiyemize gelince: VARIEX OT zaman geleneklerle ve yerleşmiş bilgisayarınızın önünde dik oturun, okuma alışkanlıkları ile ilgilidir. demek olabilir. Grafik tasarımcıların aklında daha başka şeyler vardır. Onların Teşekkürler Zuzana, gerçekten yazıtipleri genellikle çelişkiler, zaman içinde yolculuk yapmış 1998 yılında tasarlanmış olan Tarza- eleştiriler ve yapısal özelliklerle olduk! V na, biraz yabancı ve ilginç bir tasarım doludur ve belirli tasarım işlerinin oluşturmak üzere, yeterli tuhaflıkla- bir sonucudur. Grafik tasarımcıları rı olan bir metin yazıtipi için gerekli olan tarafsızlığı dengelemek amacı ile kendilerini geleneklerle kısıtlanmış geliştirilmiştir. Licko’nun yazdığı gibi hissetmezler ve sonuçta daha “Tarzana’nın tasarım süreci görsel bir şaşırtıcı ve sıra dışı formlara sahip düzenlemeydi; okunabilirlikten ödün harfler tasarlarlar. Kütüphanemizi Rudy VanderLans ile işbirliği içinde vermeden yenilerini hazmederken, aşırı oluştururken bu biraz daha deneysel tasarlanan Variex de teknolojiden esin- tanıdık fikirleri atmak demekti. Genel- lenerek yapılan başka bir tasarımdır. likle, belirli bir kararın yarattığı cevaplar, yazı biçimlerine karşı her zaman bir YAZILAR Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu İlk yazıtipi çizim uygulama ve format- çözdüğü sorunlardan daha fazla olabi- zaafımız vardı. Derneği adına sahibi larında geometriyi elde etmek nispe- lir. Bu da bir karakteri değiştirdiğinizde Onur Gökalp ten kolaydı. Variex örneğinde olduğu ilgili tüm karakter aralığının yeniden ele Emigre şimdi çok daha sakin Tasarım gibi – tek hatlı çizimlere izin veren – ilk alınmasını gerektirir.” Roman’ı (dik) ve Bülent Erkmen PostScript Type3 formatı, yazıtipininin italiği aynı zamanda birlikte tasarlamak bir aşamaya ulaşmış görünüyor. Sorumlu Yayın Yönetmeni ve bir çizgi tasarımı olarak tasarlanmasını Licko’ya italiğin romanı etkilemesi ve Kendiniz ve şirket için, geleceği Tasarım Devamlılığı doğurdu, yani her karakter tekdüze yönlendirmesi fırsatını vermiş, bu da Osman Tülü nasıl görüyorsunuz? Grafik Uygulama: Tipograf ağırlığa sahip merkez çizgileriyle ta- küçük ‘k’ harfinin kıvrık kolu, asimetrik Benim kişisel ilgim giderek Baskı: A4 Ofset nımlanmıştı. Bu iskeletlerden, tasarım- bir büyük ‘Y’ ve yuvarlak bir büyük doku ve desen oluşturma yönüne Ayda bir yayımlanır, para ile satılmaz. cılar üç ağırlık türetmiştir. Merkez hattı ‘E’ şekliyle, sonuçta ailenin tümünde Tüm hakları saklıdır. yerinde kaldığında, değişen çizgi ka- rahat bir hava yaratmış. Tarzana’da doğru hareket ediyor ve bunları lınlıkları ağırlıklarda ve münferit karak- kullanılan bu tasarım ilkelerinin 2000’li ticari bir yazıtipi olarak piyasaya Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu Derneği terler arasında değişik hizalanmalara ve 2010’lu yıllar boyunca, geniş bir süreceğimizden bile emin değiliz. yol açmaktadır. Dikkatli kullanıldığında, yelpazede diğer tasarımcılar tarafın- Ortaklar Caddesi Bahçeler Sokağı 17/4 Mecidiyeköy 34394 İstanbul bu etki modernist ve heyecanlı görü- dan tasarlanan tırnaksız yazıtiplerini Şu anda, font yazılımlarını modüler Tel: (0212) 267 27 58 nen bir metin tasarımına neden olabilir. etkilemiş olduğunu görmek kolaydır. elemanlardan oluşan seramik Faks: (0212) 267 27 59 heykellerim için skeçler yapmak [email protected] www.gmk.org.tr

YAZILAR EYLÜL 2018 SAYI 192