STRATEGIA ROZWOJU DLA GMINY PAWŁOWICZKI NA LATA 2011-2021

Pawłowiczki, 2011 r. ul. Niemodli ńska 79 pok. 22-23 45-864 tel./fax. 077/454-07-10 kom. 605-26-24-27 mail: [email protected], [email protected]

Wykonawc ą „Strategii Rozwoju Gminy Pawłowiczki” był zespół firmy ALBEKO z siedzib ą w Opolu w składzie:

mgr in ż. Beata Podgórska mgr in ż. Jarosław Górniak mgr in ż. Paweł Synowiec mgr in ż. Marta Dubiel mgr Marta Stelmach mgr Mariusz Orzechowski

SPIS TRE ŚCI

SPIS TABEL ...... 4 SPIS RYSUNKÓW ...... 4 1. WST ĘP ...... 5 2. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY PAWŁOWICZKI ...... 6 3. DIAGNOZA STANU WYJ ŚCIOWEGO...... 7 3.1. ANALIZA UWARUNKOWA Ń ZEWN ĘTRZNYCH ROZWOJU GMINY ...... 7 3.2. ANALIZA UWARUNKOWA Ń WEWN ĘTRZNYCH GMINY PAWŁOWICZKI ...... 9 3.2.1. RYS HISTORYCZNY ...... 9 3.2.2. RYS KULTUROWY ...... 10 3.2.3. POŁO ŻENIE I POWIERZCHNIA ...... 11 3.2.4. UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI, GEOMORFOLOGIA, GEOLOGIA ...... 12 3.2.5. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ...... 15 3.3. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE ...... 19 3.3.1. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 21 3.3.2. STRUKTURA WŁASNO ŚCI NIERUCHOMO ŚCI ...... 29 3.3.3. OBIEKTY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ...... 30 3.4. DEMOGRAFIA ...... 39 3.4.1. STRUKTURA BEZROBOCIA W GMINIE PAWŁOWICZKI ...... 41 3.5. GOSPODARKA ...... 41 3.5.1. SEKTOR ROLNICZY ...... 43 3.5.2. SEKTOR POZAROLNICZY ...... 43 3.5.3. ROZWÓJ SEKTORA TURYSTYKI ...... 44 3.6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ...... 45 3.6.1. KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI ...... 45 3.6.2. INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA ...... 47 3.6.3. INFRASTRUKTURA ZDROWOTNA I OPIEKA SPOŁECZNA ...... 48 3.6.4. INFRASTRUKTURA KULTURY ...... 49 3.6.5. INFRASTRUKTURA SPORTOWA I REKREACYJNA ...... 49 3.6.6. BEZPIECZE ŃSTWO ...... 50 4.IDENTYFIKACJA NAJWA ŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW WYST ĘPUJ ĄCYCH NA TERENIE GMINY ...... 50 4.1. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE GOSPODARKI: ...... 50 4.2. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ: ...... 50 4.3. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE SYTUACJI SPOŁECZNEJ ...... 51 4.4. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ...... 51 5. ANALIZA SWOT ...... 51 6. . MISJA ORAZ CELE STRATEGII 54 6.1. MISJA STRATEGII ...... 54 6.2. CELE STRATEGICZNE ORAZ OPERACYJNE – KRÓTKO I DłUGOTERMINOWE ...... 56 7.POWI ĄZANIE ZADA Ń REALIZOWANYCH W RAMACH STRATEGII Z INNYMI DZIAŁANIAMI .. 64 8.SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY REALIZACJI STRATEGII ...... 66 9. WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY ...... 68 10. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ...... 69

Pawłowiczki, 2011 r. 3

SPIS TABEL

Tabela 1. Struktura u żytkowania gruntów w gminie Pawłowiczki...... 19 Tabela 2. Charakterystyka sieci wodoci ągowej w Gminie Pawłowiczki ...... 25 Tabela 3. Charakterystyka SUW na terenie Gminy Pawłowiczki ...... 26 Tabela 4. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w Gminie Pawłowiczki ...... 26 Tabela 5. Zmiany w zasobach mieszkaniowych gminy Pawłowiczki w latach 2005-2010 ...... 29 Tabela 6. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszka ń w gminie Pawłowiczki w latach 2005-2010 . 29 Tabela 7. Mieszkania wyposa żone w instalacje techniczno sanitarne w latach 2005-2010 ...... 30 Tabela 8. Wykaz obiektów znajduj ących si ę w rejestrze zabytków województwa opolskiego...... 35 Tabela 9. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków województwa opolskiego...... 37 Tabela 10 . Liczba ludno ści w gminie Pawłowiczki w latach 2007- 2010 i prognozowana liczba na lata 2012 i 2016...... 39 Tabela 11. Liczba ludno ści gminy Pawłowiczki w 2010 r. w poszczególnych sołectwach...... 40 Tabela 12. Struktura wiekowa ludno ści gminy Pawłowiczki – stan na 31.12.2010 r...... 40 Tabela 13 . Poziom i dynamika bezrobocia w gminie Pawłowiczki na przestrzeni 2007-2010r...... 41 Tabela 14. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie gminy Pawłowiczki wg wybranych sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalno ści (PKD) w 2009 r...... 42 Tabela 15. Podmioty gospodarcze prowadz ące działalno ść na terenie gminy Pawłowiczki...... 44 Tabela 16. Analiza SWOT...... 52 Tabela 17. Wyznaczone cele strategiczne dla Gminy Pawłowiczki...... 55 Tabela 18. Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata 2011- 2014...... 68

SPIS RYSUNKÓW

Rysunek nr 1. Schemat planowania strategii rozwoju Gminy...... 5 Rysunek nr 2. Poło żenie gminy Pawłowiczki na tle podziału administracyjnego powiatu kędzierzy ńsko- kozielskiego oraz na tle podziału fizycznogeograficznego Polski (Kondracki J., 2002) ...... 12

Pawłowiczki, 2011 r. 4

1. WST ĘP Strategia rozwoju gminy jest kluczowym elementem planowania rozwoju lokalnego. Jest to dokument, którego celem jest wskazanie wizji oraz strategicznych kierunków rozwoju gminy. Strategia jest podstawowym instrumentem długofalowego zarz ądzania gmin ą. Pozwala na zapewnienie ci ągło ści i trwało ści w poczynaniach władz gminy, niezale żnie od zmieniaj ących si ę uwarunkowa ń politycznych. Strategia umo żliwia równie ż efektywne gospodarowanie własnymi, zwykle ograniczonymi zasobami gminy, takimi jak: zasoby ludzkie, infrastruktura czy te ż środki finansowe. Dobrze zorganizowany proces opracowania strategii umo żliwia zaanga żowanie władz lokalnych oraz mieszka ńców w planowanie swojej przyszło ści. Uwzgl ędnienie zgłaszanych opinii i pomysłów pozwala na wypracowanie strategii, z któr ą b ędzie si ę identyfikowała w du żym stopniu społeczno ść lokalna. Uto żsamianie si ę władz i mieszka ńców gminy z opracowan ą strategi ą stanowi niezb ędny warunek jej skutecznej realizacji.

Rysunek nr 1. Schemat planowania strategii rozwoju Gminy.

Struktura przestrzenna

Demografia Analiza zasobów

Sytuacja gospodarcza i społeczna

Infrastruktura Identyfikacja stanu obecnego

Mocne strony Słabe strony

Analiza SWOT Szanse Zagro żenia

Tworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego Gminy

Planowanie Modernizacja i rozbudowa infrastruktury

Rozwój o światy , kultury i rekreacji

Poprawa życia mieszka ńców

Pawłowiczki, 2011 r. 5

Konieczno ść posiadania aktualnej strategii rozwoju gminy podyktowana jest nie tylko wzgl ędami praktycznymi „dobrego rz ądzenia”, ale równie ż wynika z uregulowa ń prawnych, zawartych mi ędzy innymi w ustawie o samorz ądzie gminnym czy te ż ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w której strategie gmin i powiatów zostały zaliczone – obok strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych oraz strategii wojewódzkich – do kluczowych dokumentów planistycznych, na podstawie których powinna by ć prowadzona polityka rozwoju kraju ( Art. 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz. U. Nr 227,poz. 1658). Strategia rozwoju gminy stanowi równie ż formaln ą podstaw ę do przygotowania i oceny wniosków o finansowanie zada ń ze źródeł unijnych. Na przykład jednym z warunków ubiegania si ę o środki z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013 jest posiadanie aktualnej strategii rozwoju lokalnego wraz wynikaj ącym z niej wieloletnim planem inwestycyjnym.

Zało żono że strategia b ędzie dokumentem średniookresowym, a okres jej realizacji przypadnie na lata 2010-2017. Przyj ęcie takiego horyzontu czasowego jest zgodne z zaleceniami planistycznymi oraz pozwala na dostosowanie strategii do wymogów wynikaj ących z obowi ązuj ącej perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2007-2013 z perspektywa do 2017. Z uwagi na do ść długi okres obowi ązywania strategii, przyj ęto, że musi to by ć dokument uniwersalny, koncentruj ący si ę na rozwi ązaniu najwa żniejszych problemów rozwojowych gminy i jej mieszkańców. 2. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY PAWŁOWICZKI Opracowana Strategia Rozwoju Gminy Pawłowiczki zostanie zrealizowana na terenie gminy Pawłowiczki w latach 2010–2017. Strategi ę Rozwoju Gminy Pawłowiczki wykonano zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. 2001 Nr 142 poz. 1591 – tekst jednolity + zmiany).

Zadania zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Pawłowiczki są zgodne z: - Aktualizacj ą Programu Ochrony Środowiska dla gminy Pawłowiczki na lata 2009 – 2012 oraz Aktualizacj ą Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Pawłowiczki na lata 2009 – 2012 (Uchwała Nr 209/XXXVII/09 Rady Gminy w Pawłowiczkach z dnia 3 grudnia 2009 r.), - Planem Odnowy miejscowo ści Pawłowiczki na lata 2009-2017” (Uchwała Nr 212/XXXVII/09 Rady Gminy w Pawłowiczkach z dnia 3 grudnia 2009 r.), - Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą na lata 2011 – 2014 (Uchwała Nr IV/12/11 Rady Gminy Pawłowiczki z dnia 13 stycznia 2011 r.), - Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą na lata 2011 – 2014 (Uchwała Nr IX/38/11 Rady Gminy Pawłowiczki z dnia 30 czerwca 2011 r.).

Ponadto Strategia Rozwoju Gminy Pawłowiczki na lata 2010–2017 została opracowana zgodnie z zasadami przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013 . W odniesieniu do Strategii Rozwoju przyj ęto nast ępuj ące zało żenia: - realizacja Strategii ma słu żyć mieszka ńcom gminy oraz instytucjom i organizacjom funkcjonuj ącym na omawianym terenie. - decyzj ę o przyj ęciu Strategii oraz decyzj ę dotycz ącą realizacji jej zało żeń podejmuje Rada Gminy w Pawłowiczkach. - strategia została opracowana przy współudziale mieszka ńców gminy, co wpływa na warto ść tego dokumentu. W pracy nad strategi ą wykorzystana została wiedza ludzi najlepiej znaj ących problemy i potrzeby gminy, a tak że nast ąpiła integracja społeczno ści wokół istotnych problemów gminy.

Pawłowiczki, 2011 r. 6

- projekt strategii poddano społecznej konsultacji, której wyniki s ą podstaw ą hierarchizacji potrzeb i celów. Strategia Rozwoju Gminy Pawłowiczki będzie na bie żą co aktualizowana we współpracy z lokalnymi partnerami społeczno – gospodarczymi. 3. DIAGNOZA STANU WYJ ŚCIOWEGO Zaprezentowana poni żej diagnoza stanu wyj ściowego obejmuje szczegółow ą analiz ę uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych rozwoju gminy. Do czynników zewn ętrznych mog ących istotny sposób wpłyn ąć na rozwój gminy zaliczono post ępuj ące procesy integracyjne i globalizacyjne w Europie, stosowanie polityk wspólnotowych (w tym polityki rolnej i polityki rozwoju obszarów wiejskich), a tak że takie zjawiska jak rozwój społecze ństwa informacyjnego, pojawianie si ę nowych form turystyki czy niekorzystnie kształtuj ące si ę trendy demograficzne. Natomiast oceny czynników wewn ętrznych rozwoju gminy, dokonano w sze ściu najwa żniejszych obszarach rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, zwracaj ąc szczególn ą uwag ę na powi ązanie analizowanych obszarów z przyj ętym w strategii systemem monitorowania. Zbiorcza analiza SWOT jest podsumowaniem przeprowadzonych bada ń analitycznych i stanowi podstaw ę do sformułowania wła ściwej diagnozy strategicznej, która z kolei słu ży do okre ślenia wła ściwej wizji i strategii rozwoju gminy. 3.1. ANALIZA UWARUNKOWA Ń ZEWN ĘTRZNYCH ROZWOJU GMINY Nale ży przypuszcza ć, że rozwój gminy Pawłowiczki, podobnie jak i zdecydowanej wi ększo ści gmin w Polsce, b ędzie mocno uzale żniony od szeregu czynników zewn ętrznych. Niektóre z nich b ędą miały pozytywny wpływ na rozwój gminy, natomiast inne mog ą w sposób istotny przyczyni ć si ę do ograniczenia ich rozwoju. W niniejszej analizie ograniczono si ę do krótkiej charakterystyki kilku najwa żniejszych pozytywnych i negatywnych zjawisk, które w znacz ący sposób mog ą wpłyn ąć na szanse rozwoju gminy. Od uświadomienia sobie znaczenia tych zjawisk zale ży w du żej mierze poprawno ść sformułowania diagnozy i strategicznej wizji rozwoju gminy. Do głównych czynników zewn ętrznych, mog ących pozytywnie wpłyn ąć na rozwój gminy Pawłowiczki, nale ży z pewno ści ą zaliczy ć: Post ępuj ące procesy integracyjne w Unii Europejskiej , dokonuj ące si ę w wymiarze przestrzennym, społecznym i gospodarczym. Z licznych analiz oceniaj ących mo żliwy wpływ procesów integracyjnych na rozwój Opolszczyzny wynika, że w dłu ższej perspektywie czasu nale ży spodziewa ć si ę szeregu pozytywnych zjawisk zwi ązanych z modernizacj ą gospodarki i infrastruktury technicznej, napływem inwestycji i nowych technologii, rozwojem nowych form zatrudnienia, a tak że popraw ą poziomu wykształcenia i jako ści życia mieszka ńców regionu. Nale ży mie ć nadziej ę, że równie ż Pawłowiczki będzie obj ęta cz ęś ci ą pozytywnych procesów rozwojowych zachodz ących na obszarze Polski i województwa opolskiego. Transfer do regionu znacznych środków finansowych, zwi ązanych z realizacj ą przez Polsk ę programów współfinansowanych z Unii Europejskiej. Szacuje si ę, że w latach 2007-2015 ł ączny napływ środków z UE do województwa opolskiego mo że wynie ść nawet 5 mld euro. Około 60% tych środków (3 mld euro) b ędzie pochodzi ć z programów realizowanych w ramach unijnej polityki spójno ści, natomiast pozostała kwota (2 mld euro) b ędzie dost ępna w ramach wdra żania w województwie opolskim instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (w tym tych zwi ązanych z rozwojem obszarów wiejskich i płatno ściami bezpo średnimi dla rolników). Od wielko ści i efektywno ści wykorzystania tych środków b ędzie mi ędzy innymi w du żej mierze zale żał rozwój społeczno ści lokalnych, w tym równie ż gminy Pawłowiczki. Rozwój społecze ństwa informacyjnego i mo żliwo ści z tym zwi ązanych . Przewiduje si ę, że w ci ągu najbli ższych lat nast ąpi szybki rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych, przyczyniaj ący si ę do ich powszechnego wykorzystania przez coraz szersze kr ęgi społecze ństwa.

Pawłowiczki, 2011 r. 7

Łatwy dost ęp do informacji i wiedzy stanowi obecnie fundament rozwoju i mo że sta ć si ę wa żnym czynnikiem zmierzaj ącym do wyrównywania szans rozwojowych i przeciwdziałania marginalizacji terenów wiejskich i małych miasteczek Opolszczyzny. Wraz z upowszechnianiem si ę infrastruktury komunikacji elektronicznej mo żliwy b ędzie stopniowy rozwój ró żnych form zatrudnienia oraz samokształcenia mieszka ńców. Powszechny dost ęp do technik informacyjnych b ędzie z pewno ści ą przyczyniał si ę do zwi ększenia atrakcyjno ści obszaru i ograniczał wyst ępuj ące w poszczególnych gminach problemy społeczne i gospodarcze, takie jak bezrobocie, ubóstwo, patologie społeczne, itd. Rosn ące znaczenie walorów przyrodniczych i kulturowych w rozwoju ró żnych form turystyki . W ci ągu najbli ższych lat, turystyka b ędzie stanowiła jedn ą z najszybciej rozwijaj ących si ę bran ż, zarówno w Europie jak i w Polsce. Rynek usług turystycznych, będzie w du żej mierze kształtowany przez kompleksowe produkty turystyczne, które w du żym stopniu oparte b ędą na lokalnych walorach przyrodniczych i kulturowych. Bior ąc pod uwag ę bogate dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe Opol szczyzny, wydaje si ę, że wiele gmin z regionu b ędzie miało du że mo żliwo ści wł ączenia si ę w ogólnokrajowy proces rozwoju i świadczenie usług turystycznych. Dotyczy to równie ż gminy Pawłowiczki, która z pewno ści ą b ędzie miała realne szanse na rozwój ró żnych form turystyki i rekreacji. Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii . Zało żenia polityki energetycznej Wspólnoty Europejskiej zakładaj ą wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem w krajach Unii Europejskiej do 12% w roku 2010 i 21% w roku 2020. Ponadto udział biopaliw w zu życiu paliw silnikowych w transporcie ma w roku 2020 wynie ść nie mniej ni ż 5,75%. Przewiduje si ę, że sektor energetyki odnawialnej w Polsce b ędzie rozwijał si ę w oparciu o trzy podstawowe źródła: biomas ę (pochodz ącą głównie z upraw e nergetycznych oraz odpadów rolnych i komunalnych), energi ę wiatrow ą oraz wodn ą. Dodatkowym źródłem do wykorzystania, chocia ż na mniejsz ą skal ę, b ędzie równie ż energia geotermalna i słoneczna. Rozwój energetyki odnawialnej będzie z pewno ści ą stanowił mocny impuls rozwojowy dla kraju i regionów. W dłu ższej perspektywie czasu nale ży spodziewa ć si ę napływu nowych inwestycji i technologii, a popyt na odnawialne surowce energetyczne stworzy dla wielu gmin wiejskich alternatyw ę dla modernizacji rolnictwa oraz dodatkowe szanse na ró żnicowanie działalno ści gospodarczej na wsi. Do negatywnych czynników zewn ętrznych mog ących ograniczy ć mo żliwo ści rozwojowe gminy Pawłowiczki, nale ży zaliczy ć: Wspólna polityka rolna , która z jednej strony wymusza modernizacj ę i efektywno ść polskich gospodarstw rolnych, za ś z drugiej mo że prowadzi ć do upadku znacznej cz ęś ci małych i nierentownych gospodarstw rolnych. Problem ten może w szczególno ści dotyczy ć gospodarstw rolnych z województwa opolskiego, które w wi ększo ści s ą rozdrobnione i w dłu ższej perspektywie czasu mog ą nie sprosta ć narastaj ącej w tym sektorze konkurencji. Bior ąc pod uwag ę niekorzystn ą struktur ę zatrudnienia w rolnictwie, upadek wielu gospodarstw rolnych mógłby powodowa ć powa żne problemy społeczne na poziomie lokalnym, ograniczając znacznie mo żliwo ści rozwojowe i inwestycyjne wielu gmin, w tym równie ż gminy Pawłowiczki. Narastaj ąca emigracja ludzi młodych za granic ę. Coraz szerszy dost ęp do europejskiego rynku pracy, poł ączony z brakiem realnych mo żliwo ści zatrudnienia w miejscu zamieszkania, powoduje, że coraz wi ęcej młodych i dobrze wykształconych ludzi decyduje si ę na szukanie pracy poza granicami kraju. Proces ten zaczyna ju ż negatywnie wpływa ć na regionalny rynek pracy oraz sytuacj ę gospodarcz ą w regionie, ograniczaj ąc szanse rozwojowe województwa i poszczególnych jednostek samorz ądowych. Ponadto, w wymiarze lokalnym, dalsze utrzymywanie si ę zjawisk emigracyjnych mo że prowadzi ć do wyludniania si ę obszarów wiejskich i zachwiania funkcjonowania podstawowych struktur społeczno-kulturowych w wielu gminach. Niedostosowanie środków unijnych do potrzeb inwestycyjnych wi ększo ści samorz ądów lokalnych w regionie. Ryzyko takie jest coraz bardziej realne w zwi ązku z zobowi ązaniem Polski do przeznaczenia co najmniej 60% środków z Unii Europejskiej na realizacj ę celów tzw. Strategii Lizbo ńskiej, koncentruj ącej si ę przede wszystkim na rozwi ązywaniu problemów ogólnoeuropejskich, za ś w niewielkim stopniu uwzgl ędniaj ącej potrzeby rozwojowe wielu samorz ądów lokalnych. Takie podej ście mo że doprowadzi ć do sytuacji, w której tylko niewielki odsetek samorz ądów lokalnych

Pawłowiczki, 2011 r. 8 będzie mógł uzyska ć wsparcie na modernizacj ę swojej podstawowej infrastruktury, za ś zdecydowana wi ększo ść b ędzie musiała rozło żyć w czasie zaplanowane inwestycje, co z pewno ści ą ograniczy ich konkurencyjno ść i zdolno ść do inwestowania w innych obszarach rozwoju. 3.2. ANALIZA UWARUNKOWA Ń WEWN ĘTRZNYCH GMINY PAWŁOWICZKI

3.2.1. RYS HISTORYCZNY

Badania archeologiczne prowadzone na terenie Pawłowiczek pozwoliły ustali ć, z racji znalezienia wielu wykopalisk z epoki neolitu, br ązu i żelaza, że obszar ten był zamieszkiwany ju ż w pradziejach przez wiele ró żnych plemion.

Pierwsza pisana wzmianka o osadzie pochodzi z 1302 r., z okresu kiedy to Papie ż Bonifacy VIII potwierdził dokumentem opatowi cystersów z Imielnicy posiadło ści i wioski przynale żne klasztorowi, wśród których wymienił równie ż obecne Pawłowiczki, jako Paluskowitz. Nazwa Pawłowiczki przyjmowała na przestrzeni dziejów ró żną pisowni ę i ró żne brzmienia (w 1453 r. – Pawlowitz, w 1531 r. - Pawlowitze, w 1678 r. Pawłowice, a w 1786 r. Pawlowitzke). Wie ś posiada charakter patronimiczny, przez co istnieje prawdopodobie ństwo, iż który ś z ksi ążą t śląskich przeznaczył osad ę i ziemi ę nale żą cą do niej niejakiemu Pawłowi, a z kolei jego potomni nazwali j ą Pawłowizn ą. Po jakim ś czasie przyj ęto nazw ę Pawłowice, która została ostatecznie zmieniona na Pawłowiczki.

Przed 1453 r. wła ścicielem Pawłowiczek był Jan z Dobieszów, który sprzeda ł miejscowo ść wraz z innymi swoimi posiadło ściami niejakiemu Dirskiemu z Laskowic (potwierdzone dokumentem z 1453 r. przez Konrada Czarnego ksi ęcia ole śnickiego i kozielskiego). Ponadto z akt parafialnych dowiadujemy si ę, że Pawłowiczki w 1662 r. były własno ści ą barona Mikołaja Larysza z Nacz ęsławic. Do 1766 r. wła ścicielami oraz mieszka ńcami Pawłowiczek byli wył ącznie katolicy. W kolejnych latach Pawłowiczki zamieszkiwane były równie ż przez wspólnot ę brack ą hernhutrów, która nabyła je za 20 tysi ęcy florenów od hrabiego Surmy i nazwała “Gnadenfeld”.

Od pocz ątku zało życiele gminy d ąż yli, by Pawłowiczki były terenem osadniczym. Na obszarze gminy powstały liczne i ró żnorodne zakłady, daj ące zatrudnienie ludno ści miejscowej i mieszka ńcom okolicznych wsi. Do najbardziej rozwijaj ących si ę działalno ści nale żały m.in. piekarnictwo, masarnictwo, garbarstwo, rymarstwo, tkactwo i krawiectwo, a ponadto rozwijało si ę ślusarstwo, blacharstwo, garncarstwo, murarstwo czy stolarstwo. Ponadto na terenie gminy rozwijała si ę równie ż oświata i nauka (na obszarze gminy funkcjonowała szkoła katolicka w Rzeczycy, natomiast d ąż ono do budowy szkoły ewangelickiej, któr ą wybudowano dopiero w 1899 r., dzi ęki staraniom nauczyciela Wilhelma Otte, który uczył w Pawłowiczkach przez 38 lat).

Do znanych osobisto ści zamieszkiwanych Pawłowiczki, nale żał m.in.: Jean Mettetal (botanik, nauczyciel, miło śnik przyrody zało życiel lasku olchowego), Friedrich Wilhelm kling (dyrektor miejscowego seminarium, teolog, który sporządził spis “Flora Pawłowiczek”), Otto Utendörfer (znany ornitolog, który dokonał zmiany nazwy “ptaki drapieżne” na “ptaki chwytne”), brat Gustaw Wetschke, (aptekarz i jego syn, którzy równie ż byli zapalonymi botanikami), Docent Theodor Steinberg (wspólnie ze studentami był pierwszym, który wszedł na szczyty Tatr Wysokich), Walter Baum, (nauczyciel szkoły powszechnej, badacz historii Ziemi Pawłowickiej, który na tych terenach prowadził ju ż wtedy prace wykopaliskowe i poszukiwania śladów człowieka prehistorycznego).

Na mocy podpisanych w 1742 r. we Wrocławiu preliminariów pokojowych, w wyniku tocz ących si ę od 1740 r. wojen mi ędzy Prusami, a Austri ą niemal cały Śląsk wraz z terenami nale żą cymi

Pawłowiczki, 2011 r. 9 do dzisiejszej Gminy Pawłowiczki – znalazł si ę w obr ębie monarchii Hohenzollernów. Taki stan utrzymywał si ę około dwa wieki.

Losy Gminy Pawłowiczki zwi ązane s ą z losami Śląska, równie ż w czasie II wojny światowej i po wyzwoleniu w marcu 1945 r.

3.2.2. RYS KULTUROWY Działalno ść kulturalna na terenie gminy Pawłowiczki prowadzona jest m.in. przez placówki oświatowe, biblioteki, Wiejskie Domy Kultury, Grupy Odnowy Wsi, Stowarzyszenia, Koła Gospody ń Wiejskich, Koło Kobiet Śląskich w Ucieszkowie i Koła Mniejszo ści Niemieckich. Na jej obszarze, organizowanych jest wiele interesuj ących imprez środowiskowych, o zasi ęgu ogólnopolskim m.in.: - Mistrzostwa Polski w Kolarstwie Przełajowym, - Bieg Herbowy, - Turniej Piłki No żnej o Puchar Wójta Gminy. - Wystawy Artystów Lokalnych, - Wystawy stołów wielkanocnych, - Do żynki Gminne, - Integracja dzieci i młodzie ży z gmin partnerskich, - Gminne konkursy ekologiczne, - Ferie zimowe, - Kursy florystyczne, - Kursy Ta ńca Towarzyskiego, - Dekoracje z warzyw i owoców, - Turnieje skata o puchar Wójta Gminy, - Wyst ępy adwentowe, - Jasełka, - Wieczornice środowiskowe, - Wyst ępy w domu Opieki Społecznej w Jakubowicach z okazji 11 listopada, - Spotkania integracyjne dla dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej, - Wigilia dla osób starszych i samotnych, - Przegl ąd kol ęd i pastorałek, - Kolorowe Ferie zimowe, - Wizyty Partnerskie, - Ogród moich marze ń, - Po żyteczne wakacje, - Gminny Przegl ąd Teatralny, - Gmina w obiektywie - Świ ęto Herbowe, - Razem bezpiecznie.

Na obszarze gminy działają m.in.: • chór i orkiestra: - w miejscowo ści Nacz ęsławice, istnieje chór “Rusticana” oraz orkiestra dęta,

• koło kulturalne: - Koła Towarzystwa Społeczno – Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim,

• zespoły ludowe: - osiem Ludowych Zespołów Sportowych stwarza mo żliwo ść aktywnego uczestnictwa w zaj ęciach sportowych młodzie ży,

Pawłowiczki, 2011 r. 10

• stowarzyszenie: - „Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Go ści ęcin”: pierwsze w gminie Pawłowiczki stowarzyszenie działaj ące na rzecz wspierania rozwoju swojej miejscowo ści, zarejestrowane 9 maja 2007 r., od 2011 r. stowarzyszenie zorganizowało warsztaty w ramach projektu „Przedsi ęwzi ęcia wspieraj ącego rozwój infrastruktury społecznej Wsi” (stowarzyszenie otrzymało dotacj ę w ramach konkursu Samorz ądu Województwa Opolskiego).

Gmina uczestniczy corocznie w konkursach wojewódzkich m.in.: “OPOLSKIE KWITN ĄCE”, „PI ĘKNA WIE Ś OPOLSKA”.

Ponadto na terenie gminy Pawłowiczki realizowany jest Program „Odnowa wsi”. W ramach programu odbywaj ą si ę warsztaty szkoleniowe, podczas których uczestnicy przeprowadzaj ą analiz ę SWOT oraz opracowuj ą cele: krótkoterminowe i długoterminowe, na podstawie których zostan ą opracowane Plany rozwoju Miejscowo ści dla poszczególnych Wsi.

3.2.3. POŁO ŻENIE I POWIERZCHNIA

Poło żenie geograficzne i administracyjne gminy Pawłowiczki:

Gmina Pawłowiczki poło żona jest w południowo - wschodniej cz ęś ci województwa opolskiego i zachodniej cz ęś ci powiatu k ędzierzy ńsko- kozielskiego. Gmina Pawłowiczki graniczy z gmin ą Re ńska Wie ś i Polska Cerekiew od wschodu, z gmin ą Baborów od południa, z gmin ą Głubczyce od południowego- zachodu, oraz z gmin ą Głogówek od północnego- zachodu. Odległo ść gminy Pawłowiczki do granicy z Republik ą Czesk ą wynosi 30 km, do granicy z Niemcami 400 km, do wschodniej granicy Polski 600 km, natomiast do granicy północnej 700 km.

Siedzib ą władz gminy jest miejscowo ść Pawłowiczki, a w jej skład wchodz ą 22 sołectwa: Borzysławice, Chrósty, Dobieszów, Dobrosławice, Go ści ęcin, Grodzisko, Grudynia Mała, , Jakubowice, Kózki, Karchów – Ligota Wielka, , Milice, Mierz ęcin, Nacz ęsławice. Ostro żnica. Pawłowiczki, , , Trawniki, Ucieszków i Urbanowice.

Gmina Pawłowiczki jest siedzib ą gminy wiejskiej, ł ącznie zajmuje powierzchni ę 153 km 2. Gmin ę zamieszkuje 8192 osób (stan na koniec 2010 r.) przy g ęsto ści zaludnienia wynosz ącej 53 osób/km 2, jest zatem jedynie ni ższa od średniej g ęsto ści zaludnienia w powiecie (160 osób/km 2) i w województwie (113 osób/km 2).

Według fizyczno – geograficznej regionalizacji Polski opracowanej przez J. Kondrackiego (1998 r.) obszar gminy Pawłowiczki umiejscowiony jest w nast ępuj ących jednostkach: • megaregion – Europa Środkowa (3), • prowincja – Ni ż Środkowoeuropejski (31), • podprowincja – Niziny Środkowopolskie (318), • makroregion – Nizina Śląska (318.5), • mezoregion – Płaskowy ż Głubczycki (318.58).

Pawłowiczki, 2011 r. 11

Rysunek nr 2. Poło żenie gminy Pawłowiczki na tle podziału administracyjnego powiatu kędzierzy ńsko- kozielskiego oraz na tle podziału fizycznogeograficznego Polski (Kondracki J., 2002)

Źródło: Źródło: www.gminy.pl; Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski (Kondracki J., 2002).

3.2.4. UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI, GEOMORFOLOGIA, GEOLOGIA

Budowa geologiczna Gmina Pawłowiczki usytuowana jest w obr ębie wschodniej cz ęś ci przedpola Sudetów Wschodnich. Podło że całego terenu zbudowane jest z dolnokarbo ńskich utworów strefy morawsko – śląskiej i podzielone jest uskokami na kilka stopni. Na stopniach tektonicznych Głubczyc oraz rzeki Osłobogi podło że przykryte jest osadami górnej kredy i trzeciorz ędu. Na zachód od granic gminy wyst ępuje fragment trzeciorz ędowego, tektonicznego rowu K ędzierzyna, ł ącz ącego si ę ku wschodowi z zapadliskiem przedkarpackim.

Warstwy morawickie wykształcone s ą w postaci piaskowców szarogłazowych z łupkami ilastymi, mułowcami i zlepie ńcami. S ą to niebieskoszare i szare piaskowce średnioziarniste, wyst ępuj ące w ławicach o mi ąż szo ści od kilku centymetrów do kilku metrów. Sp ągowe partie ławic buduj ą piaskowce gruboziarniste, miejscami zlepie ńcowate, ku stopowi przechodz ące w drobnoziarniste. Łupki ilaste i mułowce wyst ępuj ą w postaci niewielkich wkładek w kompleksach piaskowcowych lub te ż tworz ą przeławicaj ące si ę nawzajem pakiety o grubo ści od kilku do kilkunastu centymetrów, a nawet kilkudziesi ęciu metrów. Warstw te wyst ępuj ą w podło żu utworów kenozoicznych. Warstwy hradecko – kyjowickie wyst ępuj ą na południowy – zachód od granic gminy Pawłowiczki. Dominuj ącymi utworami są tutaj gruboławicowe piaskowce szarogłazowe, wyst ępuj ące w postaci monoklinalnie zapadaj ących pakietów. Łupki ilaste i mułowce tworz ą wkładki i przerosty o mi ąż szo ści od kilkunastu milimetrów do kilku metrów. Mi ąż szo ść piaskowców jest zwykle kilkakrotnie wi ększa ni ż łupków. Zlepie ńce i piaskowce gruboziarniste obserwuje si ę zwykle w sp ągu ławic. Utwory kredy reprezentowane s ą przez osady cenomanu, turonu i koniaku. Utwory cenomanu, białe piaski i piaskowce kwarcowe z niewielk ą domieszk ą lepiszcza kaolinowego, zostały nawiercone pod kilkumetrow ą warstw ą utworów trzeciorz ędowych. Wapienie margliste i margle turo ńskie pod warstwami czwartorz ędowymi i trzeciorz ędowymi nawiercono na północny – zachód od granic gminy Pawłowiczki. Na przełomie cenomanu i koniaku osadzały si ę w tym rejonie serie piaskowcowo – mułowcowe z iłami i marglami. Wyst ępowanie tych osadów stwierdzono w trójk ącie mi ędzy

Pawłowiczki, 2011 r. 12 miejscowo ściami: Lisice, Kózki i Milice. Najstarszymi utworami trzeciorz ędu s ą tutaj dolnomioce ńskie iłowce, mułowce, miejscami iły z wkładkami w ęgla brunatnego czyli tak zwane warstwy kłodnickie. W sp ągu tych warstw wyst ępuj ą pstre iły. W wy ższych ogniwach warstw kłodnickich dominuj ą iłowce z niewielkimi przewarstwieniami mułków i iłów. Miocen środkowy reprezentowany jest przez margle, iły margliste, iłowce i mułowce z wkładkami gipsów i anhydrytów oraz iły z wkładkami mułków i piasków. Osady miocenu górnego, wykształconego w postaci iłów, mułków i piasków, lokalnie z w ęglem brunatnym, najwi ększe rozprzestrzenienie maj ą w rowie K ędzierzyna oraz na stopniu tektonicznym Osłobogi. Najmłodszymi osadami trzeciorz ędu jest plioce ńska seria Gozdnicy: żwiry i piaski spojone glin ą kaolinow ą barwy kremowej, rzadziej żółtordzawej, o mi ąż szo ści dochodz ącej do 50 m. Osady te wyst ępuj ą w postaci niewielkich soczewek mi ędzy innymi w rejonie Nacz ęsławic. Osady karbonu, kredy i trzeciorz ędu przykryte s ą grubym płaszczem utworów czwartorz ędowych: plejstoce ńskich i holoce ńskich. Dominuj ą tutaj zdecydowanie osady plejstocenu pochodz ące z trzech cykli zlodowace ń: południowo-, środkowo- i północnopolskich. W okresie zlodowace ń południowopolskich osadzały si ę tutaj: piaski i żwiry wodnolodowcowe, iły, mułki i piaski zastoiskowe oraz gliny zwałowe. Nie wyst ępuj ą one na powierzchni i znane s ą tylko z otworów wiertniczych. Na powierzchni wyst ępuj ą jedynie osady zlodowace ń środkowopolskich. Najstarszymi osadami s ą piaski i żwiry wodnolodowcowe wyst ępuj ące na całym obszarze gminy, cz ęsto przykryte glinami zwałowymi. Maj ą one charakter lu źnych, ró żnoziarnistych piasków z niewielk ą, dochodz ącą do 10 % domieszk ą żwirów. W składzie petrograficznym żwirów dominuje kwarc. Mi ąż szo ść tej serii przekracza 20 m. Gliny zwałowe wyst ępuj ą na całym terenie gminy. Na powierzchni odsłaniaj ą si ę jedynie w miejscach, gdzie procesy erozji i denudacji usun ęły pokryw ę przykrywaj ących je lessów. S ą to przewa żnie gliny żółtobr ązowe, najcz ęś ciej o mi ąż szo ści 2 – 4 m, a sporadycznie 12 m. Charakteryzuj ą si ę znaczn ą domieszk ą frakcji pyłowej i du żym stopniem zwietrzenia. Silnie zwietrzałe są równie ż wyst ępuj ące w nich żwiry skał skandynawskich. W stropie gliny te s ą cz ęsto zapiaszczone i miejscami przechodz ą w piaski gliniaste. Najmłodszymi osadami plejstocenu s ą lessy i gliny lessopodobne zlodowace ń północnopolskich. Mi ąż szo ść ich zwykle oscyluje w granicach 3 – 4 m, sporadycznie dochodzi do 6 m. S ą one barwy żółtej lub żółtobr ązowej, rzadziej płowej. Lessy zalegaj ące na stokach s ą cz ęsto redeponowane. Maj ą one wówczas ciemniejsze zabarwienie, zawierają wi ęcej frakcji ilastej i s ą wzbogacone w ziarna piasku, a niekiedy nawet żwiru. Na południe od granic gminy, w nieczynnej gliniane w Baborowie, daj ę si ę zauwa żyć dwudzielno ść lessów. W stropie serii wyst ępuj ą gliny lessopodobne – tak zwane lessy młodsze. Sp ągowe warstwy wykształcone s ą w postaci mułków i iłów pylastych, okre ślanych jako lessy starsze. Obydwa te poziomy przedziela 3 – 4 metrowa warstwa piasków i piasków zaglinionych. Osady holocenu to mady, iły, piaski rzeczne tarasów zalewowych od 2 do 5 m n.p.rzeki, piaski, żwiry, namuły den dolinnych wypełniaj ących dna dolin potoków i rzek oraz torfy. Te ostatnie wyst ępuj ą w dolinie Straduni na całej jej szeroko ści. Mi ąż szo ść ich nie przekracza 2 m. Do czwartorz ędu nierozdzielonego zaliczono żwiry i piaski rzeczne z okresu zlodowace ń północnopolskich i holocenu, znajduj ące si ę pod przykryciem holoce ńskich mad oraz gliny deluwialne. Żwiry wypełniaj ą płaskodenne doliny rzek. Gliny deluwialne pokrywają zbocza i wypełniaj ą dna suchych dolin denudacyjnych. S ą to gliny pyłowate z wkładkami piaszczystymi i pojedynczymi ziarnami żwirów o mi ąż szo ści dochodz ącej do kilku metrów. Geomorfologia Charakterystyka makroregionów i mezoregionów. Nizina Śląska (318.5) jest rozległ ą równin ą o powierzchni około 12,7 tys. km, rozci ągaj ącą si ę po obu stronach Odry pomi ędzy Przedgórzem Sudeckim i Sudetami Wschodnimi na południowym – zachodzie, Wy żyn ą Śląsko – Krakowsk ą na południowym – wschodzie oraz Wałem Trzebnickim na północy. Cała Nizina Śląska znajduje si ę w obr ębie zasi ęgu zlodowacenia odrza ńskiego, nazywanego dawniej środkowopolskim, którego pozostało ści ą s ą osta ńce ozów, kemów i wzgórz morenowych. W cz ęś ci południowo – zachodniej wyst ępuj ą pokrywy pylaste typu lessów, na których wytworzyły si ęurodzajne gleby brunatnoziemne i czarnoziemne. Osi ą Niziny Śląskiej jest Dolina Odry, która ma charakter pradoliny o szeroko ści od 8 do 12 km. Dno doliny obni ża si ę od około 180 m

Pawłowiczki, 2011 r. 13 na południowym – wschodzie do około 90 m n.p.m. na północnym – zachodzie. W stron ę Sudetów powierzchnia niziny wznosi si ę do 150 – 200 m n.p.m.

Płaskowy ż Głubczycki (318.58) w Czechach nazwany Opavska pahorkatina jest wysoko wzniesion ą równin ą lessow ą (235 – 260 m, po czeskiej stronie do 315 m) i wła ściwie powinien by ć uznany za wy żyn ę w obr ębie makroregionu Przedgórza Sudeckiego (332.1). Przez środek przepływa rzeka Osobłoga (czeska Osoblaha). Jest to region rolniczy o urodzajnych glebach czarnoziemnych (pszenno – buraczanych) z nielicznymi płatami lasu. Cz ęść polska obejmuje około 1700 km, za ś cz ęść czeska 390 km˛.

Kotlina Raciborska (318.59) jest najdalej na południe wysuni ętą cz ęś ci ą Niziny Śląskiej wzdłu ż biegu Odry. Wypełnione piaskami i żwirami dno kotliny le ży poni żej 200 m i ma około 1200 km, powierzchni. Pierwotnie bogata w walory przyrodnicze kotlina uległa du żym zmianom antropogenicznym.

Rze źba terenu: Rze źba terenu gminy jest wynikiem zachodz ących tu niegdy ś procesów glacjalnych, fluwioglacjalnych, peryglacjalnych, eolicznych i erozji oraz akumulacji rzecznej, jak równie ż działalno ści człowieka. Procesy rze źbotwórcze doprowadziły do powstania w miar ę zró żnicowanego jak na krajobraz nizinny rysu geomorfologicznego, który na zdecydowanej wi ększo ści obszaru gminy stanowi jej walor przyrodniczy i krajobrazowy. Gmina Pawłowiczki le ży w obr ębie dwóch jednostek morfologicznych: Płaskowy żu Głubczyckiego i w mniejszym stopniu obni żeniu Kotliny Raciborskiej.

Powierzchnia obszaru gminy opada od strony południowej w kierunku północnym, ku dolinie rzeki Straduni. Najwy ższe wzniesienie terenu znajduje si ę w południowej cz ęś ci miejscowo ści Ucieszków (295 m n.p.m.), natomiast najni ższe poło żony jest teren doliny rzeki Straduni w rejonie wsi Nacz ęsławice, gdzie wysoko ść bezwzgl ędna wynosi zaledwie 188 m n.p.m. Maksymalna deniwelacja terenu wynosi wi ęc 107 m. Kotlina Raciborska wznosi si ę na wysoko ści 170 – 210 m n.p.m. Jest równinn ą cz ęś ci ą gminy o mało urozmaiconej rze źbie, obejmuj ącą północny i północno – wschodni obszar gminy. Nachylenia w przewa żaj ącej cz ęś ci terenu nie przekraczaj ą tutaj 5 %, a tylko miejscami w dolinie Potoku Olszówka dochodz ą do 10 %. Przewa ża tu rze źba płaskorówninna, niskopagórkowata i niskofalista. W miar ę przesuwania si ę na południe gminy na Płaskowy ż Głubczycki, rze źba staje si ę bardziej urozmaicona. Typow ą cech ą tego terenu jest rozczłonkowanie wysoczyzny przez szereg dolin cieków wodnych oraz suchych dolin denudacyjnych, wci ętych gł ęboko w utwory lessowe. Wyra źnymi osiami obni żenia s ą doliny cieków wodnych, w tym szczególnie rzeki Straduni, Potoku Jakubowickiego, Potoku Ligockiego, Potoku Olszówka (olsza). Grabówki oraz Wro ńskiej Wody. Przecinaj ą one teren gminy generalnie w kierunku S – N i S – NE, a w stosunku do terenów przyległych znajduj ą si ę o 10 – 30 m ni żej. Doliny cieków wodnych s ą stosunkowo w ąskie i o znacznym nachyleniu zboczy, przekraczaj ącym nierzadko 10 %. Obszar wznosz ący si ę pomi ędzy poszczególnymi dolinami to wysoczyzna, która w północnej cz ęś ci terenu gminy ma rze źbę niskofalist ą (grunty wsi Nacz ęsławice i Trawniki), a w środkowej falisto – pagórkowat ą (Kózki, Go ści ęcin, Borzysławice, Ucieszków, Pawłowiczki, Ostro żnica). Pagórki wyst ępuj ące w północnej i środkowej cz ęś ci gminy maj ą charakterystyczne dla obszarów lessowatych rozległe, płaskie, lekko zaokr ąglone wierzchołki i łagodne zbocza, łatwe do uprawy. Dla południowo – zachodniej i południowo – wschodniej cz ęś ci gminy charakterystyczna jest zró żnicowana rze źba wysokopagórkowata (wsie: Milice, Jakubowice, Grudynia Mała, Grudynia Wielka, Radoszowy, Dobrosławice, Dobieszów i Maciowakrze oraz Chrósty). Na tych wła śnie terenach głównie zachodz ą współczesne procesy morfologiczne, polegaj ące na erozji powierzchniowej (eolicznej i wodnej) oraz żłobikowej (pogł ębianie dolin przez cieki wodne). Zjawisko to zwi ązane jest z du żą podatno ści ą gleb lessowych na erozj ę, nawet przy niewielkim nachyleniu terenu (Oleszczuk, 1999).

Pawłowiczki, 2011 r. 14

3.2.5. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Dominuj ące zbiorowiska ro ślinne: Na wi ększo ści obszaru gminy Pawłowiczki znajduj ą si ę tereny u żytkowane rolniczo i tereny zabudowane, ze sztucznymi powierzchniami i towarzysz ącą im ro ślinno ści ą synantropijn ą i ro ślinno ści ą obc ą. Na terenie gminy Pawłowiczki znajduj ą si ę niewielkie fragmenty o charakterze zbli żonym do naturalnego, usytuowane na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wronin – Maciowakrze” w południowo – wschodniej cz ęś ci gminy. Potencjaln ą ro ślinno ść naturaln ą gminy (według Matuszkiewiczów) w dolinie rzeki Straduni i jej dopływów - tworz ą ł ęgi olszowe i jesionowo – olszowe, potencjaln ą ro ślinno ść naturaln ą centralnej cz ęś ci gminy tworz ą gr ądy środkowoeuropejskie (odmiany śląsko – wielkopolskiej, formy pogórskiej, serii żyznej), natomiast w południowej cz ęś ci gminy zlokalizowane s ą gr ądy środkowoeuropejskie (odmiany śląsko – wielkopolskiej, formy ni żowej, serii ubogiej).

Według podziału geobotanicznego Polski (W. Szafer, B. Pawłowski, 1959 r.) gmina Pawłowiczki nale ży do nast ępuj ących jednostek: • Pa ństwo: Holarktyka, • Obszar: Euro – Syberyjski, • Prowincja: Ni żowo – Wy żynna Środkowoeuropejska, • Dział: Bałtycki, • Poddział: Kotliny Podgórskie, • Kraina: Kotlina Śląska, • Okr ęg: Nizina Śląska, • Podokr ęg: Płaskowy ż Głubczycki.

Natomiast według podziału geobotanicznego, dokonanego przez Matuszkiewicza (1994 r.) obszar gminy Pawłowiczki wchodzi w skład: • Prowincja: środkowoeuropejskia, • Podprowincja: środkowoeuropejska wła ściwa, • Dział: brandenbursko – wielkopolski, • Kraina – dolno śląska, • Okr ęg – głubczycko – ostrawski.

Parki wiejskie i podworskie: Parki wiejskie i podworskie nie s ą obj ęte szczególn ą form ą ochrony przyrody. Niektóre z nich podlegaj ą ochronie konserwatorskiej, stanowi ąc tym samym zabytki kultury. Na terenie gminy Pawłowiczki zlokalizowanych jest wiele założeń parkowych, m.in.: wiejskich, dworskich, pałacowych, a tak że le śnych. Do najcenniejszych nale żą parki o powierzchni: • Borzysławice – 1,52 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Chrósty – 1,31 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Dobrosławice – 1 ha (uj ęty w ewidencji zabytków), • Grudynia Mała – 1,50 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Grudynia Wielka – 4,5 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Jakubowice – 2 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Karchów – park krajobrazowy (uj ęty w rejestrze zabytków), • Ligota Wielka (uj ęty w rejestrze zabytków), • Milice – 1 ha (uj ęty w rejestrze zabytków), • Ostro żnica – 1,7 ha (uj ęty w ewidencji zabytków), • Pawłowiczki – 4,24 ha (uj ęty w ewidencji zabytków), • Trawniki – 1,73 ha (uj ęty w rejestrze zabytków).

Pawłowiczki, 2011 r. 15

Ziele ń urz ądzona: Ziele ń urz ądzona na terenie gminy reprezentowana jest przede wszystkim w formie pozostało ści zabytkowych zało żeń zieleni parkowej, alei i szpalerów przydro żnych i śródpolnych, zieleni cmentarnej, przyko ścielnej – chronionych zapisami ustawy z dnia 15 lutego 1962 roku o ochronie dóbr kultury i muzeach oraz dodatkowo w formie obiektów zieleni miejskiej, ogólnodost ępnej, o funkcjach rekreacyjnych i estetycznych (ziele ńce, boiska trawiaste) oraz zieleni przyzagrodowej. Do najcenniejszych zespołów zieleni cmentarnej, ze starodrzewiem wykazuj ącym cechy zabytkowe, nale żą cmentarze zlokalizowane w miejscowo ściach: • Go ści ęcin, • Grudynia Wielka, • Maciowakrze, • Milice, • Nacz ęsławice, • Pawłowiczki, • Ostro żnica, • Trawniki, • Radoszowy, • Ucieszków.

Do najcenniejszym ci ągów zieleni przydro żnej, zaliczamy układy, usytuowane na odcinkach: • od wsi Ucieszków (Borzysławice – Karchów) wzdłu ż drogi powiatowej nr 1211, • od ko ścioła p ątniczego do wsi Kózki i granicy gminy (Cieszniów, gmina Głogówek) oraz w rejonie ko ścioła p.w. św. Bryksego, wzdłu ż drogi powiatowej nr 1212, • od zabudowy wsi Nacz ęsławice do wsi Wróblin (gmina Głogówek) wzdłu ż drogi powiatowej nr 1249, • we wschodniej cz ęś ci terenu zabudowanego wsi Radoszowy, wzdłu ż drogi powiatowej nr 1420, • wzdłu ż linii kolejowej w północnej cz ęś ci zabudowy wsi Chrósty, • w rejonie folwarku oraz przy krzy żu na „rozdro żu" przy drodze powiatowej nr 1414 we wsi Ligota Wielka, • ulicy gminnej w rejonie cmentarza w Ostro żnicy, • wzdłu ż drogi gminnej ze wsi Go ści ęcin na Milice, • kolejka kasztanowa do ko ścioła w Pawłowiczkach, • alejka lipowa do parku w Pawłowiczkach, • stara aleja d ębowa w Trawnikach do Zamku.

Formy ochrony przyrody na terenie Gminy Pawłowiczki

Obszar chronionego krajobrazu: Fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wronin – Maciowakrze” usytuowany jest w południowo – wschodniej cz ęś ci gminy Pawłowiczki. Obszar został obj ęty ochron ą na mocy Uchwały Nr XXIV/193/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 26 maja 1988 r. (Dz. Urz. Woj. Opolskiego z dnia 17 lipca 1989 r., nr 19, poz. 231). Omawiany teren le ży w górnej cz ęś ci zlewni Wro ńskiej Wody – lewobrze żnego dopływu Potoku Cisek, i zajmuje powierzchni ę 4 307,6 ha, przy czym ok. 1 700 ha znajduje si ę na terenie gminy Pawłowiczki. OCHK „Wronin – Maciowakrze” charakteryzuje si ę typowym dla południowej Opolszczyzny pagórkowatym ukształtowaniem terenu, na którym wyst ępuj ą liczne w ąwozy, jary i parowy wraz z płatami resztek lasów. Ponadto wyst ępuj ą tutaj rozległe, suche wierzchowiny lessowe oraz silne wilgotne dna dolinne z licznymi mokradłami oraz oczkami wodnymi. W bardzo g ęstej sieci dolinek denudacyjnych spływ wód jest okresowy w porach obfitych opadów i topnienia pokrywy śnie żnej.

Pawłowiczki, 2011 r. 16

Na terenie OCHK „Wronin – Maciowakrze” stwierdzono liczne występowanie płazów, w tym grzebiuszki ziemnej. Przypuszcza si ę, że w tym rejonie mogły ocale ć resztkowe, pojedyncze kolonie susła mor ęgowanego. Liczna jest tak że fauna ptaków śpiewaj ących z rzadk ą kl ąskawk ą na czele.

Pomniki przyrody: Na terenie gminy Pawłowiczki we wsi Jakubowice ochron ą obj ęto skupisko 8 drzew z gatunku dąb szypułkowych (rozporz ądzenie Wojewody Opolskiego z dnia 07 listopada 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody, Dz. Urz. Woj. Op. Nr 72 poz. 2231).

Obszary NATURA 2000: Na terenie gminy Pawłowiczki nie ma obszarów proponowanych do obj ęcia systemem ochrony NATURA 2000.

Obszary proponowane do obj ęcia ochron ą: Przyj ęte Uchwał ą Nr 137/XVI/2000 Rady Gminy Pawłowiczki z dnia 6 kwietnia 2000 r. Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pawłowiczki oraz jego zmiana (Ogl ęcka, 2008) przyj ęta uchwał ą nr 153/XXV/08 z dnia 29 grudnia 2008 roku wskazuje 5 obszarów kwalifikuj ących si ę do obj ęcia ochron ą prawn ą jako zespoły przyrodniczo – krajobrazowe.

Obiekty proponowane do obj ęcia ochron ą, znajduj ące si ę na terenie gminy:

„Le śne W ąwozy” Spo śród czynników abiotycznych na uwag ę zasługuje bardzo interesuj ąca rze źba terenu wyra żaj ąca si ę du żymi deniwelacjami (do 60 m), spadkami i licznymi formami geomorfologicznymi w postaci lessowych wąwozów. Proponowany do ochrony obszar jest najwarto ściowsz ą przyrodniczo cz ęś ci ą OCHK „Wronin – Maciowakrze”.- „Dolina Potoku Jakubowickiego”, poło żonej na południe od zabudowy wsi Milice. Obszar charakteryzuje si ę pozostało ści ą po naturalnych i półnaturalnych ekosystemach le śnych na silnie urze źbionym, lessowym terenie. Obszar obejmuj ący zró żnicowane gatunkowo drzewostany, w przewa żaj ącej cz ęś ci li ściaste, poło żone na jednym z najsilniej urzeźbionych obszarów Płaskowy żu Głubczyckiego. Wielogatunkowe drzewostany charakteryzuj ą si ę stosunkowo dobrze zachowan ą pionow ą struktur ą przestrzenn ą biocenozy co sprawia, że proponowany do ochrony teren posiada relatywnie bardzo wysoki potencjał siedliskowy dla wyst ępowania zró żnicowanych pod wzgl ędem wymaga ń siedliskowych i pokarmowych gatunków flory i fauny. Obszar le śny odznacza si ę zatem bardzo wysok ą potencjaln ą bioró żnorodno ści ą.

„Dolina Olszy” Proponuje si ę obj ąć ochron ą fragment doliny Potoku Olszy (Olszówki), usytuowany na wschód od Pawłowiczek. Uzasadnienie obj ęcia ochron ą - podobne jak w przypadku „Doliny Potoku Jakubowickiego”.

„Potok Ligocki” Proponuje si ę obj ąć ochron ą zadrzewiony fragment doliny Potoku Ligockiego, w jego pocz ątkowym biegu, znajduj ący si ę poło żony na wschód od drogi Borzysławice – Karchów. Uzasadnienie obj ęcia ochron ą - podobne jak w przypadku „Doliny Potoku Jakubowickiego” i „Doliny Olszy”.

„Kózki” Proponuje si ę obj ąć ochron ą zadrzewiony, pocz ątkowy fragment Potoku Grudynka, bior ącego swój pocz ątek na południe od wsi Kózki. Teren jest silnie wyerodowano w lessie dolin ą. Uzasadnienie obj ęcia ochron ą jest podobne do uzasadnienia w przypadku „Doliny Potoku Jakubowickiego”, „Doliny Olszy” i „Potoku Ligockiego”.

Pawłowiczki, 2011 r. 17

Lasy: Tereny leśne gminy Pawłowiczki stanowi ą obszary cenne pod wzgl ędem florystycznym, ekologicznym i krajobrazowym, z uwagi na wyst ępowanie na nich wi ększo ści chronionych oraz rzadkich gatunków ro ślin. Gmina Pawłowiczki charakteryzuje si ę symbolicznym nierównomiernym zalesieniem, lasy i grunty le śne zajmuj ą powierzchni ę 791 ha i stanowi ą 5,15% ogólnej powierzchni gminy. Struktur ę gatunkow ą charakteryzuje przede wszystkim: d ąb szypułkowy oraz brzoza i sosna, (stanowi ące ponad 70% powierzchni wszystkich gatunków drzew), jak równie ż jesion, lipa, świerk, buk, grab czy olcha.

Obszar gminy, według podziału na krainy i dzielnice przyrodniczo – le śne zaliczany jest do V krainy Śląskiej, dzielnicy Przedgórza Sudeckiego. Wyró żniamy trzy główne, lokalne kompleksy le śne: - na północ od wsi Urbanowice, - na wschód od wsi Chrósty i Radoszowy (Las Radoszowski) oraz na wschód od wsi Maciowakrze (zachodni fragment Lasu Wroni ńskiego), - na zachód od wsi: Jakubowice, Grudynia Mała i Grudynia Wielka (górna cz ęść biegu Potoku Jakubowickiego).

Lasy, które porastaj ą gmin ę, znajduj ą si ę pod zarz ądem trzech nadle śnictw: - Nadle śnictwo K ędzierzyn – Ko źle: północno – wschodnia cz ęść gminy, - Nadle śnictwo Prudnik: zachodnia cz ęść gminy, - Nadle śnictwo Rudy Raciborskie: południowo – wschodnia cz ęść gminy.

Flora Na obszarze gminy przewa żaj ą grunty orne, z którymi zwi ązane s ą agrocenozy: Echinochloo Setarietum, Vicietum tetraspermae, Papa veretum argemones, Lamio – Veronicetum politae. W dnach dolin odnajdujemy niewielkie zbiorowiska wilgotne, reprezentowane przez ro śliny szuwarowe i bagienne z klasy k ępkowo – dolinkowej. Na zbiorowiskach ł ąkowych wyst ępuj ą w wi ększo ści eutroficzne, mokre ł ąki turzycowe, jak równie ż ł ąki bardziej podtopione z rz ędu Molinetalia, ł ąki z ostro żeniem ł ąkowym (Cirsietum rivulare) oraz ostro żeniowo – rdestowa (Cirsio – Polygonetum). Ponadto na wy ższych tarasach rzecznych rozwijaj ą si ę ł ąki świe że z rz ędu Arrhenatheretalia – wyczy ńcowa (Alopecuretum pratensis), natomiast na niewielkich cz ęś ciach stromych skarp dolin i na nielicznych miedzach występuj ą najmniej poznane florystycznie murawy ciepłolubne klasy Festuco – Brometea.

Pomimo faktu, że na terenie gminy Pawłowiczki nie wyst ępuj ą gatunki ro ślin rzadkich i prawnie chronionych, flora ro ślin naczyniowych jest zró żnicowana. W runie masowo zakwitaj ą: obj ętą ochron ą prawn ą śnie życzka przebi śnieg, kokorycz pełna, zło ć żółta, ziarnopłon wiosenny, zawilec gajowy i czosnek nied źwiedzi, kruszczyk siny. Ponadto przyrodniczym uzupełnieniem obszaru gminy są u żytki zielone, wyst ępuj ące głównie w dolinach cieków wodnych. Do najcenniejszych elementów przyrodniczych, pełni ących funkcje ekologiczne, krajobrazowe i ochronne, wyst ępuj ących w obr ębie terenów produkcji rolnej, nale żą zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne oraz kłady zieleni przydro żnej i obudowy biologicznej cieków. Wyst ępuj ące ekosystemy ł ąkowe wraz z nielicznymi ekosystemami le śnymi i zadrzewionymi, tworz ą mozaik ę o du żym znaczeniu biocenotyczno środowiskowym oraz stanowi ą element urozmaicaj ący krajobraz gminy. Obszar gminy Pawłowiczki nale ży do jednego z najmniej zasobnych w warto ściowe przyrodniczo ekosystemy wodne, w skali województwa opolskiego. Na terenie gminy praktycznie nie wyst ępuj ą zbiorniki wodne. Nieliczne i niewielkie cieki wodne s ą silnie uregulowane i pozbawione naturalnego charakteru przyrodniczego, odznaczaj ąc si ę równie ż wysok ą niestabilno ści ą ekologiczn ą wynikaj ącą z nagłych przyborów wody, uwarunkowanych wylesionymi zlewniami i urozmaicon ą rze źbą terenu.

Pawłowiczki, 2011 r. 18

Ziele ń urz ądzon ą reprezentuje ziele ń parkowa, cmentarna i przyko ścielna, a tak że szereg alei i szpalerów przydro żnych oraz zadrzewie ń śródpolnych.

Fauna: Na terenie gminy Pawłowiczki ze wzgl ędu na ukształtowanie terenu i niewielki udział lasów i zadrzewie ń, ró żnorodno ść gatunkowa zwierz ąt jest niezbyt urozmaicona. Do najcz ęś ciej spotykanych zwierz ąt, wyst ępuj ących na terenie pól i ł ąk, nale żą m.in.: - gryzonie: nornik zwyczajny, mysz zaro ślowa, - owado żerne: kret europejski, je ż europejski, zaj ąc szarak, a tak że drapie żniki: z rz ędu łasic. Na obszarze gminy mog ą si ę równie ż pojawia ć: ba żanty, przepiórki, lisy i sarny. Wśród ptaków wyró żniamy m.in.: kuropatw ę, szpaka, kosa, skowronka, ró żne gatunki wróbli, a tak że z krukowatych: srok ę, kawk ę, gawrona. Z drapie żników mo żna spotka ć na terenie gminy myszołowa zwyczajnego. Do najcz ęś ciej spotykanych zwierz ąt, wyst ępuj ących na terenie kom pleksów le śnych i zadrzewionych, zaliczamy m.in.: - płazy : żaba wodna, żaba trawna, ropucha szara, ropucha zielona, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, traszka zwyczajna, - gady : jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata, - ptaki : myszołów, jastrz ąb, pustułka, kruk, gawron, kukułka, dzi ęcioł du ży, dzi ęcioł czarny, świergotek drzewny, kos, drozd, kwiczoł, kl ąskawka, pełzacz le śny, wilga, sroka, zi ęba, - ssaki: sarna, dzik, lis, kuna, łasica, tchórz, zaj ąc, je ż, kret.

Do rzadko spotykanych grup zwierz ąt w skali regionu nale ży gin ący na Opolszczy źnie przedstawiciel ssaków - suseł mor ęgowany, którego wyst ępowanie notuje si ę równie ż na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Rejon Wronin – Maciowakrze" oraz niewielka liczebno ść zwierzyny łownej – jele ń szlachetny wyst ępuj ący jedynie w dwóch wi ększych kompleksach le śnych (północna cz ęść gminy w okolicach Trawników i południowa cz ęść w okolicach Radoszów). Ponadto za gatunek przechodni uznany jest dzik, natomiast sarna wyst ępuje głównie w subpopulacji polnej. 3.3. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE

Gmina Pawłowiczki jest gmin ą wiejsk ą o powierzchni 15 358 ha (153 km 2), o dominuj ącym obecnie rolniczym charakterze. W strukturze u żytkowania gruntów gminnych dominuj ą u żytki rolne. Użytkowanie gruntów w gminie przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Tabela 1. Struktura u żytkowania gruntów w gminie Pawłowiczki. L.P. Rodzaj Powierzchnia [ha] Powierzchnia [%] 1. Użytki rolne 13 712,8628 89,3 Grunty orne 12 578,3229 82,0 Sady 317,4167 2,1 Łąki trwałe 405,8849 2,6 Pastwiska trwałe 134,3110 0,9 Grunty rolne zabudowane 236,6309 1,5 Grunty pod stawami 3,1903 0,02 Grunty pod rowami 37,1061 0,2 2. Grunty le śne 851,8780 5,5 Lasy 811,4269 5,3 Grunty zadrzewione i zakrzewione 40,4511 0,3

Pawłowiczki, 2011 r. 19

3. Grunty zabudowane 694,6980 4,5 Tereny mieszkalne 103,4752 0,7 Tereny przemysłowe 3,8374 0,02 Inne tereny zabudowane 25,8374 0,2 Tereny niezabudowane 28,7078 0,2 Tereny rekreacyjne 22,1007 0,1 Tereny komunikacyjne 510,7223 3,3 4. Grunty pod wodami 35,9338 0,2 5. Inne 27,5564 0,2

RAZEM 15 322,9290 100 Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych, pozyskanych z: Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach, 2011

Z uwagi na bardzo sprzyjaj ące warunki klimatyczne i bardzo dobre gleby o przewadze I, II, i III klasy bonitacyjne, na terenie gminy intensywnie rozwija si ę rolnictwo. W rozkładzie przestrzennym jako ść przestrzeni produkcyjnej w gminie zmienia si ę od południa, gdzie osi ąga najwy ższe wska źniki uwzgl ędniaj ące rze źbę terenu, stosunki wodno – powietrzne gleb, warunki agroklimatyczne oraz bonitacj ę i przydatno ść rolnicz ą gleb, na północ i zachód, gdzie jej warto ść oceniana jest najni żej. Najlepsze warunki dla produkcji rolnej posiadaj ą grunty wsi Borzysławice (107,9 pkt.), a tak że Dobrosławice, Karchów, Go ści ęcin, Chrósty, Pawłowiczki, Maciowakrze, Grudynia Wielka, Ligota Wielka i Grudynia Mała. Najgorsze w skali gminy lecz kwalifikuj ące si ę do bardzo dobrych maj ą wsie Grodzisko (92,6 pkt.), Jakubowice, Milice, Trawniki, Radoszowy i Mierz ęcin.

Gmina Pawłowiczki ukierunkowana jest na rolnictwo, przechowalnictwo, przetwórstwo rolno – spo żywcze oraz usługi dla ludno ści. Obecna działalno ść gospodarcza zwi ązana z rolnictwem oraz tereny predysponowane do jego rozwoju zlokalizowane s ą na terenie całej gminy. Za region intensywnego rozwoju rolnictwa uznaje si ę obszary wszystkich wsi gminy, a szczególnie wsi poło żonych w jej środkowej i południowej cz ęś ci. Zdecydowana wi ększo ść powierzchni u żytków rolnych jest w r ękach rolników posiadaj ących gospodarstwa wielko ści ponad 10 ha. Średnia wielko ść gospodarstwa rolnego wraz z gruntami dzier żawionymi wynosi 18 ha. Liczba ilo ść gospodarstw rolnych, wyst ępuj ących na terenie gminy Pawłowiczki: do 1 ha- 498, powy żej 1 do mniej ni ż 2 ha- 130, od 2 do mniej ni ż 5 ha- 116, od 5 do mniej ni ż 7 ha- 37, od 7 do mniej ni ż 10 ha- 58, od 10 do mniej ni ż 15 ha- 85,od 15 do mniej ni ż 20 ha- 71, od 20 do mniej ni ż 50 ha- 116,od 50 do 100 ha- 652, powy żej 100 ha i wi ęcej- 5 (GUS, 2011).

Najwi ększe kompleksy le śne, b ędące pod nadzorem trzech nadle śnictw wyst ępuj ą na gruntach wsi: Trawniki, Urbanowice, Ligota Wielka, Grudynia Wielka, Radoszowy i Chrósty. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy przewiduje się zwi ększenie powierzchni le śnej poprzez zalesianie. Zalesienia b ędą prowadzone zgodnie z ustalon ą w planie zagospodarowania granic ą rolno– le śną.

Pawłowiczki, 2011 r. 20

3.3.1. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Zaopatrzenie gminy w gaz ziemny Gmina Pawłowiczki nie jest wyposa żona w system gazu przewodowego. Mieszka ńcy gminy zaopatruj ą si ę w butle gazowe, w punktach zlokalizowanych na terenie gminy.

Operator Gazoci ągów Przesyłowych GAZ – SYSTEM Sp. z o.o., Oddział w Świerklanach nie przewiduje do 2015 r. żadnych inwestycji zwi ązanych z budow ą nowych odcinków gazoci ągów wysokiego oraz podwy ższonego średniego ci śnienia, przebiegaj ących przez teren gminy Pawłowiczki. Jednak że w planie rozwoju Górno śląskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. do 2013 r. nie jest uj ęta gazyfikacja gminy Pawłowiczki.

Najbli ższe gazoci ągi przesyłowe przebiegaj ą na południe i na zachód od granic gminy Pawłowiczki - relacji: Racibórz – Obrowiec 6,3 MPa oraz Szonów – Głogówek – Krapkowice, natomiast najbli ższe stacje redukcyjno – pomiarowe I i II stopnia poło żone s ą w miastach: Baborów, Głubczyce i Głogówek. Obecno ść takiego zasobu infrastruktury, umo żliwia pełn ą gazyfikacj ę terenu gminy Pawłowiczki.

Realizacja, jak równie ż koszt przeprowadzenia takiego przedsi ęwzi ęcia, uzale żnione jest mi ędzy innymi od zawarcia odpowiedniej ilo ści umów o przył ączenie do sieci gazowej oraz długo ści projektowanych gazoci ągów i przył ączy, odpowiednich dla umo żliwienia zaistnienia warunków technicznych przył ączenia.

Zaopatrzenie gminy w energi ę ciepln ą Gmina Pawłowiczki na swoim obszarze nie posiada sieciowych systemów centralnego ogrzewania. Kotłownie lokalne posiadaj ą jedynie wi ększe zakłady produkcyjne i usługowe, gospodarstwa rolne oraz mieszkaniowe budynki wielorodzinne. Kotłownie opalane węglem kamiennym i jego pochodnymi stopniowo wymienia si ę na urz ądzenia wykorzystuj ące olej opałowy, biomas ę lub gaz. Mieszka ńcy gminy posiadaj ą w swoich domach piece opalane w ęglem kamiennym i jego pochodnymi, olejem opałowym lub gazem propan – butan. Gmina nie przewiduje w najbli ższych latach realizacji centralnych urz ądze ń ciepłowniczych, umo żliwiaj ących dostaw ę ciepła dla odbiorców indywidualnych. Urz ąd Gminy nie posiada wymaganego ustaw ą Prawo Energetyczne dokumentu „Projekt zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe”.

Zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo Energetyczne (Dz.U.Nr.54, poz. 348) gmina zobowi ązana jest do opracowania „Projekt zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe.

Zaopatrzenie gminy w energi ę elektryczn ą Gmina Pawłowiczki jest w cało ści zelektryfikowana. Wszystkie gospodarstwa wyposa żone s ą w instalacj ę elektryczn ą i obsługiwane przez Rejonowy Zakład Energetyczny w K ędzierzynie - Ko źlu. Odbiorcy energii elektrycznej z terenu gminy zasilani s ą m.in. z: GPZ-ów: Polska Cerekiew, Ko źle, Głubczyce i Głogówek. Wszystkie miejscowo ści gminy wyposa żone s ą w stacje transformatorowe 15/0,4 kV (ł ącznie na terenie gminy zlokalizowane s ą 72 stacje transformatorowe), zasilane głównie liniami napowietrznymi - 15 kV. Linie średniego napięcia (SN 15 kV), wykonane s ą jako sieci napowietrzne na słupach betonowych i drewnianych (jedynie w miejscowo ści Grudynia linia 15 kV jest kablowa).

21

Na obszarze gminy Pawłowiczki nie przewiduje si ę budowy nowych obiektów elektroenergetycznych o napi ęciu 220 kV lub wy ższym. Ponadto przez teren gminy nie przebiegaj ą linie elektroenergetyczne 110 kV, jak równie ż nie ma zlokalizowanych stacji 110/15 kV.

Obszar gminy Pawłowiczki sprzyja lokalizacji farm wiatrowych, przede wszystkim ze wzgl ędu na jej poło żenie, niski stopie ń urbanizacji, zwart ą zabudow ę wsi, niewielk ą powierzchni ę lasów i zadrzewie ń, jak równie ż przewa żaj ącą na obszarze gminy płaskorówninn ą i niskofalist ą rze źbę terenu. Gmina posiada charakter typowo rolniczy i co wa żne nie ma walorów rekreacyjno – wypoczynkowych, z którymi kolidowałyby wiatraki, a wysokie klasy gleb wyst ępuj ące na przewa żaj ącym obszarze gminy wykluczaj ą rozwój innej zabudowy.

W zmianie Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pawłowiczki, okre ślono wytyczne, do wyznaczenia terenów mo żliwej lokalizacji turbin wiatrowych na terenie gminy Pawłowiczki: - zachowanie odległo ści 800 – 1000 m od istniej ących terenów zwartej zabudowy wsi i nie mniejszej ni ż 500 m od pozostałej istniej ącej oraz planowanej zabudowy mieszkaniowe j z wył ączeniem obszarów środowiska przyrodniczego, obj ętych ochron ą na podstawie decyzji samorz ądu lokalnego, to jest obszarów cennych florystycznie i faunistycznie, obszarów cennych ekosystemów wodnych, lasów i ł ąk, a tak że kompleksów u żytków rolnych o glebach pochodzenia organicznego, - wył ączenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wronin – Maciowakrze” , zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 0151/P/16/2006 Wojewody Opolskiego z dnia 8 maja 2006 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu, w tym zakazu lokalizacji na tym obszarze instalacji wykorzystuj ących sił ę wiatru do produkcji energii o mocy nominalnej elektrowni wi ększej ni ż 100 MW oraz ze stanowiskiem Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody w Opolu w sprawie ochrony krajobrazu w procesie lokalizacji farm wiatrowych na terenie województwa opolskiego teren.

Zaleca si ę przeprowadzenie analizy pozwalaj ącej okre śli ć ryzyko środowiskowe dla proponowanych lokalizacji oraz zastosowanie wyników opracowania waloryzacji krajobrazów, wskazuj ące strefy o szczególnych walorach krajobrazowych, gdzie elektrownie wiatrowe nie powinny by ć lokalizowane oraz strefy, gdzie powinno si ę ograniczy ć intensywno ść tego procesu (tzw. ocena wpływu elektrowni wiatrowych na krajobraz, opracowanej na potrzeby stanowiska Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody). Ponadto wskazane jest równie ż przeprowadzenie analiz przestrzennych, poprzedzaj ących decyzje lokalizacyjne oraz prace planistyczne nad dostosowaniem dokumentów planistycznych gminy do potrzeb inwestycji, uwzgl ędniaj ących wpływ farm wiatrowych na pozostałe elementy środowiska m.in.: zwierz ęta, stosunki wodno – gruntowe, hałas i wibracje oraz ludzi. Analizy powinny tak że uwzgl ędnia ć prawdopodobie ństwo transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych farm wiatrowych, ze wzgl ędu na stosunkowo niewielk ą odległo ść granic gminy od granicy pa ństwa.

W 15 miejscowo ściach w gminie Pawłowiczki prywatny inwestor, Ekoenergia Polska, postawi 86 wiatraków. Wiatraki b ędą miały ł ącznie 2-2,5 MW mocy. Wiatraki maj ą stan ąć w odległo ści 1 km od ostatniego domostwa. B ędą to urz ądzenia najnowszej technologii o minimalnym poziomie hałasu, wi ęc nie powinny przysparza ć mieszka ńcom problemów.

Infrastruktura transportowa Transport drogowy Gmina Pawłowiczki posiada korzystne poło żenie komunikacyjne pod wzgl ędem połącze ń lokalnych, regionalnych i mi ędzynarodowych, ze wzgl ędu na dogodne poł ączenia drogowe, równie ż z pobliskimi gminami.

Pawłowiczki, 2011 r. 22

Przez teren Gminy Pawłowiczki przebiegaj ą drogi nast ępuj ących kategorii i długo ści: • droga krajowa: - DK nr 38 (Krnov/Pietrowice – Głubczyce – Pawłowiczki – Re ńska Wie ś – Kędzierzyn Ko źle. Na obszarze gminy Pawłowiczki długo ść drogi nr 38 wynosi 11,654 km i przebiega przez miejscowo ści: Ucieszków i Pawłowiczki. • droga wojewódzka: - DW nr 417: (Racibórz– Pawłów – Szczyty – Grudynia Mała – Lisi ęcice – Szonów – Racławice Śląskie – Laskowice). Jest to droga o znaczeniu regionalnym, umo żliwiaj ąca poł ączenie pomi ędzy Raciborzem, a Głogówkiem i Prudnikiem. Długo ść drogi na terenie gminy Pawłowiczki wynosi 13,118 km i przebiega przez miejscowo ści: Maciowakrze, Dobrosławice, Grudynia Mała i Milice. • drogi powiatowe: - DP nr 1211 O: Zwiastowice – Ucieszków, - DP nr 1212 O: Go ści ęcin – Szonów - DP nr 1249 O: Stare Kotkowice – Trawniki, - DP nr 1259 O: Baborów – Radoszowy, - DP nr 1405 O: Pawłowiczki – Kochaniec, - DP nr 1406 O: Pawłowiczki – Wronin, - DP nr 1407 O: Borzysławice – Pawłowiczki, - DP nr 1410 O: Urbanowice – DP Nr 1409 O, - DP nr 1411 O: Go ści ęcin – Urbanowice – Łęż ce, - DP nr 1414 O: Ligota Wielka – Karchów, - DP nr 1415 O: Grudynia Wielka – Milice, - DP nr 1416 O: Grudynia Wielka – Grudynia Mała, - DP nr 1417 O: Grudynia Mała – Borzysławice, - DP nr 1418 O: Karchów – DK Nr 38, - DP nr 1419 O: Chrósty – Dobrosławice, - DP nr 1420 O: Ucieszków – Radoszowy, - DP nr 1421 O: Chrósty – Ligota Mała, - DP nr 1430 O: Gierałtowice – DK Nr 38, - DP nr 1462 O: Nacz ęsławice – Grodzisko, - DP nr 1469 O: Mierz ęcin – Go ści ęcin, - DP nr 1473 O: Koza – Maciowakrze, - DP nr 1476 O: Opatrzno ść – DP Nr 1418, Łączna długo ść dróg powiatowych, przebiegaj ących przez gmin ę Pawłowiczki wynosi 79,390 km, przy czym: drogi o nawierzchni twardej (bitumiczn ą mineralno – asfaltow ą): 77,240 km, jedynie odcinek drogi nr 1259 O (2,150 km) nie posiada nawierzchni twardej. • Drogi gminne: - DG nr 108403 O Chrósty, ul. Ligocka, - DG nr 108404 O Chrósty, ul. Polna, - DG nr 108401 O Borzysławice, ul. Górna, - DG nr 108402 O Borzysławice, ul. Maj ątkowa i Dolna, - DG nr 108408 O Grodzisko, ul. Główna, - DG nr 108409 O Grodzisko, ul. Maj ątkowa, - DG nr 108410 O Kózki, ul. Główna, - DG nr 108411 O Maciowakrze, ul. Czere śniowa, - DG nr 108412 O Maciowakrze, ul. Ko ściuszki, - DG nr 108413 O Maciowakrze, ul. Mickiewicza - DG nr 108414 O Milice, ul. Ko ścielna - DG nr 108415 O Milice, ul. Maj ątkowa - DG nr 108416 O Milice, ul. Szkolna

Pawłowiczki, 2011 r. 23

- DG nr 108417 O Milice, ul. Teszniowska - DG nr 108418 O Nacz ęsławice, ul. Piękna - DG nr 108419 O Nacz ęsławice, ul. Spółdzielcza - DG nr 108420 O Nacz ęsławice, ul. Kierunek Kózki - DG nr 108421 O Ostro żnica, ul. Chróstecka - DG nr 108422 O Ostro żnica, ul. Grodzisko - DG nr 108423 O Ostro żnica, ul. K ąty - DG nr 108424 O Ostro żnica, ul. Klasztorna - DG nr 108425 O Ostro żnica, ul. Kopidolska - DG nr 108426 O Ostro żnica, ul. Le śna - DG nr 108427 O Ostro żnica, ul. Olszewska - DG nr 108428 O Ostro żnica, ul. Ogrodowa - DG nr 108429 O Ostro żnica, ul. Parkowa - DG nr 108430 O Ostro żnica, ul. Polna - DG nr 108431 O Ostro żnica, ul. Przedborowska - DG nr 108432 O Ostro żnica, ul. Sienkiewicza - DG nr 108406 O Go ści ęcin, ul. Górna - DG nr 108405 O Go ści ęcin, ul. Ko ścielna - DG nr 108407 O Go ści ęcin, - DG nr 108433 O Pawłowiczki, ul. Magnoliowa - DG nr 108434 O Pawłowiczki, ul. Karola Miarki - DG nr 108435 O Pawłowiczki, ul. Ko ściuszki - DG nr 108436 O Pawłowiczki, ul. Ks. Kuliga - DG nr 108437 O Pawłowiczki, ul. Ko ścielna - DG nr 108438 O Pawłowiczki, ul. Le śna - DG nr 108439 O Pawłowiczki, ul. Mickiewicza - DG nr 108440 O Pawłowiczki, ul. Gustawa Morcinka - DG nr 108441 O Pawłowiczki, ul. Nowa - DG nr 108442 O Pawłowiczki, ul. Ogrodowa - DG nr 108443 O Pawłowiczki, ul. Opatrzno ści - DG nr 108444 O Pawłowiczki, ul. Parkowa - DG nr 108445 O Pawłowiczki, ul. Polna - DG nr 108446 O Pawłowiczki, ul. Smykały - DG nr 108447 O Pawłowiczki, ul. Plac Jedno ści Narodu - DG nr 108448 O Pawłowiczki, ul. Lipowa - DG nr 108449 O Pawłowiczki, ul. Szkolna - DG nr 108450 O Radoszowy, ul. Polna - DG nr 108451 O Radoszowy, ul. Zamkowa - DG nr 108452 O Trawniki, ul. Le śna - DG nr 108456 O Ucieszków, ul. Klasztorna - DG nr 108457 O Ucieszków, ul. Kozielska - DG nr 108458 O Ucieszków, ul. Krótka - DG nr 108459 O Ucieszków, ul. Pi ękna - DG nr 108460 O Ucieszków, ul. Szkolna - DG nr 108453 O Urbanowice, ul. Ł ąkowa - DG nr 108454 O Urbanowice, ul. Maj ątkowa - DG nr 108455 O Urbanowice, ul. Polna - DG nr 108463 O Go ści ęcin – Milice - DG nr 108464 O Grudynia Wielka - Dzie ćmarów - DG nr 108465 O Borzysławice Wie ś - DG nr 108467 O Ostro żnica Chrósty

Pawłowiczki, 2011 r. 24

- DG nr 108468 O Maciowakrze Wronin - DG nr 108469 O Ostro żnica Przedborowice - DG nr 108466 O Pawłowiczki Borzysławice

Łączna długo ść dróg gminnych wynosi 45 108 m, przy czym: - - drogi o nawierzchni bitumicznej: 30 283 m, - - drogi o nawierzchni brukowej: 1 571 m, - - drogi o nawierzchni tłuczonej: 7 891 m, - - drogi o nawierzchni betonowej: 615 m, - - drogi o nawierzchni gruntowej: 4 748 m.

Linie autobusowe: Przez gmin ę przebiegaj ą trasy komunikacyjne PKS, obsługuj ące wszystkie miejscowo ści gminy Pawłowiczki oraz docieraj ąca do miejscowo ści s ąsiednich takich jak m.in.: Głubczyce, K ędzierzyn – Ko źle czy Opole.

Transport kolejowy Przez teren gminy przebiega zamkni ęta lokalna, niezelektryfikowana linia kolejowa nr 195, relacji Kędzierzyn - Ko źle – Polska Cerekiew – Baborów. Obecnie ze wzgl ędów ekonomicznych nie jest ona eksploatowana przez Polskie Koleje Pa ństwowe SA (PKP SA) dla przewozu pasa żerów i towarów. Długo ść linii na terenie gminy Pawłowiczki wynosi 23,041 km. Pr ędko ść konstrukcyjna linii wynosi 60 km/h.

Zaopatrzenie gminy w wod ę Istniej ące wodoci ągi komunalne zaspokajaj ą potrzeby mieszka ńców gminy w zakresie spo życia, potrzeb gospodarczych oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego na zadowalaj ącym poziomie.

Tabela 2. Charakterystyka sieci wodoci ągowej w Gminie Pawłowiczki Wodoci ągi: Jednostka Obszar wiejski 1 Długo ść czynnej sieci rozdzielczej km 106,4 2 Poł ączenia do budynków szt 1957 3 Woda dostarczana do gospodarstw domowych tys. m 3 223,3 4 Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej osoba 7987* *Dane za rok 2009 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS, 2010

Sie ć wodoci ągowa działaj ąca na terenie gminy stanowi 4 wodoci ągi grupowe, obejmuj ące swoim zasi ęgiem 100 % jej mieszka ńców. Wodoci ągi grupowe funkcjonuj ą w nast ępuj ącym układzie: Wodoci ąg Pawłowiczki ze stacj ą uzdatniania wody w Pawłowiczkach, zaopatruj ący w wod ę wsie Pawłowiczki i Ostro żnica. Woda ujmowana jest z czwartorz ędowego poziomu wodono śnego ze studni nr 3 i 4. Studnia nr 3 stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia w wod ę, natomiast studnia nr 4 jest studni ą awaryjn ą. Wodoci ąg Dobieszów ze stacj ą uzdatniania wody w Dobieszowie zaopatruj ący w wod ę wsie Dobieszów, Radoszowy, Chrósty, Maciowakrze, Dobrosławice, Ucieszków, Grudynia Mała, Grudynia Wielka, Milice, Jakubowice i Borzysławice. Uj ęcie czerpie wody z dwóch studni równie ż z warstwy czwartorz ędowej. Wodoci ąg Go ści ęcin ze stacj ą uzdatniania wody w Go ści ęcinie zaopatruj ący w wod ę wsie Go ści ęcin, Mierz ęcin, Ligota Wielka, Karchów, Kózki, Urbanowice, Trawniki i Ciesznów w Gminie Głogówek. Uj ęcie wody składa si ę z dwóch studni wierconych i eksploatuje pierwszy trzeciorz ędowy poziom

Pawłowiczki, 2011 r. 25 wodono śny, który odizolowany jest wielometrow ą warstw ą utworów nieprzepuszczalnych od wód czwartorz ędowych. Wodoci ąg Grodzisko ze stacj ą uzdatniania wody w Grodzisku zaopatruj ący w wod ę wsie Grodzisko, Nacz ęsławice oraz Wróblin, Kazimierz, Góreczno, Tomice i Głogowiec w Gminie Głogówek.

Stacje uj ęć wody, z których czerpie si ę wod ę na potrzeby mieszka ńców zlokalizowane są w 4 miejscowo ściach na terenie gminy: Pawłowiczki, Grudynia Wielka, Dobieszów, Go ści ęcin i Grodzisko.

Tabela 3. Charakterystyka SUW na terenie Gminy Pawłowiczki Wydajno ść Wydajno ść eksploatacyjna SUW w Lokalizacja SUW: eksploatacyjna SUW w m3/d wg pozwolenia m3/d wodnoprawnego 1 Pawłowiczki 1072,8 460 2 Dobieszów 960,0 430 3 Go ści ęcin 1680,0 600 4 Grodzisko 1483,2 876 Źródło: Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Pawłowiczki oraz decyzje o pozwoleniu wodnoprawnym

Odprowadzanie ścieków Sie ć kanalizacji sanitarnej obejmuje swoim zasi ęgiem 63,8% mieszka ńców gminy. W system kanalizacyjny ujmowane s ą ścieki z miejscowo ści: Chrósty, Grudynia Mała, Grudynia Wielka, Jakubowice, Maciowakrze, Milice, Ostro żnica, Pawłowiczki, Radoszowy, Ucieszków, Dobrosławice, Dobieszów, Urbanowice – cz ęść . Reszta miejscowo ści pozostaje bez sieci kanalizacyjnej.

Tabela 4. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w Gminie Pawłowiczki Kanalizacja Jednostka Obszar Wiejski 1 Długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej km 53,7 2 Poł ączenia do budynków szt 1028 3 Ścieki odprowadzone tys. m 3 105,2 4 Ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej osoba 5174 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS, 2009

Na terenie gminy Pawłowiczki funkcjonuj ą 3 oczyszczalnie ścieków, zlokalizowane w: Pawłowiczkach i Jakubowicach oraz w Urbanowicach (oczyszczalnia obsługuj ąca jedynie zabudow ę wielorodzinn ą).

Na terenie gminy Pawłowiczki obecnie funkcjonuj ą trzy komunalne oczyszczalnie ścieków, poło żone we wsi Pawłowiczki, Jakubowice i Urbanowice.

Oczyszczalnia w Pawłowiczkach to mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia typu „Biogradex”, oddana do eksploatacji w 1997 roku. Jej średnia zdolno ść produkcyjna wynosi 400 m³ / dob ę, natomiast maksymalna 480 m³ / dob ę. W ci ągu roku ilo ść produkowanych ścieków wynosi wi ęc 210 000 m³. Ścieki oczyszczone o składzie BZT 5 – 25 g O 2/dm³, ChZT – 125 g O 2/dm³, zawiesina – 35 g/dm³ odprowadzane s ą do s ąsiedniego cieku wodnego tj. Potoku Olsza. Oczyszczalnia ścieków w Pawłowiczkach obsługuje mieszka ńców wsi Chrósty, Maciowakrze, Ostro żnica, Pawłowiczki, Radoszowy, Dobieszów, Dobrosławice i Ucieszków.

Pawłowiczki, 2011 r. 26

Oczyszczalnia w Jakubowicach równie ż typu „Biogradex” jest oczyszczalni ą mechaniczno– biologiczn ą oddan ą do eksploatacji w 2003 roku. Jej średnia zdolno ść produkcyjna wynosi 200 m³ / dob ę, natomiast maksymalna 270 m³/ dob ę. Ścieki oczyszczone o składzie BZT 5 – 15 g O 2/dm³, ChZT – 150 g O 2/dm³, zawiesina – 50 g/dm³ odprowadzane s ą do Potoku Jakubowickiego. Oczyszczalnia w Jakubowicach obsługuje ona mieszka ńców Grudynia Mała, Grudynia Wielka, Jakubowice, Milice oraz Nowe Sady w gminie Głubczyce.

Oczyszczalnie w Pawłowiczkach i w Jakubowicach wykorzystuj ą technologi ę „Biogradex” – polegaj ącą na odpowiednim przygotowaniu niskoobci ąż onego osadu czynnego (proces przygotowania i utrzymania pracy ci ągłej tego osadu polega na jego energetycznym stresowaniu i odgazowaniu).

Ponadto istnieje oczyszczalnia typu „BIOBLOK – 50 w Urbanowicach, eksploatowana przez „Spółdzielni ę Mieszkaniow ą Urbanowice”, przyjmuj ąca ścieki z osiedla mieszkaniowego w Urbanowicach.

Brak systemowego rozwi ązania gospodarki ściekowej na pozostałych obszarach gminy, przy jednoczesnym pełnym zwodoci ągowaniu gminy, skutkuje powstawaniem wi ększej ilo ści nieodprowadzonych sieci ą ścieków. Mieszka ńcy gminy s ą zmuszeni gromadzi ć płynne nieczysto ści w zbiornikach zlokalizowanych na terenie własnych posesji, których zawarto ść wywo żą najcz ęś ciej na lokalne oczyszczalnie, jak równie ż na pola uprawne. Ponadto mieszka ńcy pozbywaj ą si ę ścieków do rowów melioracyjnych oraz wód powierzchniowych, co z kolei wpływa na zwi ększone zanieczyszczenie gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych.

Gospodarka odpadami Regulamin utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie Pawłowiczki, został przyj ęty Uchwał ą Nr 271/XLVII/10 przez Rad ę Gminy w Pawłowiczkach z dnia 12 listopada 2010 r. Ponadto dnia 12 listopada 2010 r. Rada Gminy Pawłowiczki Uchwał ą Nr 273/XLVII/10, poinformowała o wymaganiach jakie powinni spełnia ć przedsi ębiorcy ubiegaj ący si ę o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalno ści w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomo ści oraz przedsi ębiorcy ubiegaj ący si ę o uzyskanie pozwolenia na prowadzenie działalno ści w zakresie opró żniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczysto ści ciekłych na terenie gminy Pawłowiczki.

Na koniec 2009 r. zorganizowan ą zbiórk ą odpadów komunalnych na terenie gminy Pawłowiczki obj ętych było ok. 99,9% mieszka ńców. Zmieszane odpady komunalne, zbierane przez Zakład Usług Komunalnych Baborów i kierowane na Gminne Składowisko Odpadów w Pawłowiczkach.

Selektywny system zbiórki odpadów organizowany jest poprzez system pojemnikowy . Pojemniki zamkni ęte typu SM o pojemno ści 1 100 l polegaj ący na zbieraniu odpadów w zbiorczych kontenerach dost ępnych dla mieszka ńców gminy, obsługiwane przez Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. Baborów Krakowska 1 , 48-120 Baborów (wywóz odpadów – raz na miesi ąc). Na terenie gminy rozmieszczono 50 takich punktów – punkty s ą wyposa żone w ró żne ilo ści pojemników w zale żno ści od zapotrzebowania czyli od ilo ści obsługiwanych mieszka ńców (ogółem rozstawionych jest 4 szt. Pojemników do zbiórki metali, 43 szt. do zbiórki papieru, 48 szt. do zbiórki szkła kolorowego, 48 szt. do zbiórki szkła białego, 48 szt. do zbiórki tworzyw sztucznych). System odbioru odpadów niesegregowanych przewiduje ustawienie pojemników o wielko ści dopasowanej do wielko ści gospodarstw i rodzaju zabudowy, co pozwala racjonalnie dobra ć cz ęstotliwo ść opró żniania pojemników. W regulaminie utrzymania porz ądku i czysto ści w gminie Pawłowiczki: okre ślono nast ępuj ący podział: - do 5 osób korzystaj ących pojemnik 120 l,

Pawłowiczki, 2011 r. 27

- do 10 osób korzystaj ących pojemnik 240 l, - powy żej 10 osób kontener KP-7.

Ponadto na terenie gminy Pawłowiczki prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych typu: - zu żyte baterie, - zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny, - przeterminowane leki.

Składowisko odpadów Na obszarze gminy eksploatowane jest od lipca 1993 r. składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne, zlokalizowane przy drodze krajowej nr 38 relacji K ędzierzyn-Ko źle – Głubczyce, usytuowane ok. 500 m od wsi Pawłowiczki. Składowisko zajmuje powierzchni ę 3,77 ha, natomiast powierzchnia kwatery, w której deponowane s ą odpady wynosi ok. 1 ha. Jest ono eksploatowane od lipca 1993 r.

W ramach modernizacji składowisko zostało wyposa żone w wag ę, co pozwala obecnie na dokładne okre ślenie ilo ści deponowanych odpadów.

Składowisko jest wyposa żone w nast ępuj ące obiekty: - budynek socjalny dla obsługi, - kontener magazynowy, - osadnik gnilny (szambo) na ścieki socjalno-bytowe, - brodzik dezynfekcyjny, - studni ę odgazowuj ącą, - plac manewrowy, - drogi wewn ętrzne i drogi zewn ętrzne, - ogrodzenie, - piezometry, - zbiornik odcieków, - kwatera deponowania odpadów, - rowy opaskowe i ruroci ąg betonowy, - waga

Na składowisku prowadzony jest monitoring środowiska, mierzone s ą opady atmosferyczne (dobowe pomiary), gaz składowiskowy (raz na miesi ąc), odcieki (raz na kwartał), osiadanie powierzchni składowiska (raz do roku).

W/w składowisko posiada nast ępuj ące pozwolenia: - decyzj ę zatwierdzaj ącą instrukcj ę eksploatacji składowiska: Decyzja Nr ŚR 7627-7-2007 Starosty Powiatu K ędzierzy ńsko-Kozielskiego, - pozwolenie zintegrowane: w wykonanym na zlecenie Zarz ądu Gminy Pawłowiczki - przegl ądzie ekologicznym składowiska odpadów komunalnych w Pawłowiczkach zaopiniowano pozytywnie dalsz ą eksploatacj ę składowiska, nie dłu żej jednak ni ż do 31.12.2009 r. W wyniku przeprowadzonych inwestycji, w tym zamontowaniu wagi (ud źwig 20Mg) i przeprowadzeniu stosownej procedury uzyskano - pozwolenie zintegrowane Decyzj ą Nr DO Ś.MK.7636-57/10 Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 01.02.2011 r., wa żne do dnia 31.01.2021 r.

Na terenie gminy dochodzi do powstawania tzw. „dzikich wysypisk” odpadów, czyli miejsc składowania b ądź magazynowania m.in.: odpadów budowlanych (gruz budowlany), gał ęzi, odpadów

Pawłowiczki, 2011 r. 28 wielkogabarytowych, jak równie ż odpadów komunalnych. Na terenie gminy likwidacja „dzikich wysypisk” prowadzona jest na bie żą co.

Na terenie gminy Pawłowiczki wyst ępuje jedno dzikie wysypisko – w Go ści ęcinie. Niestety, pomimo regularnego usuwania nielegalnie umieszczanych tam odpadów, nadal miejsce to stanowi problem, a sprawcy pozostaj ą nieznani. W ostatnim okresie nie stwierdzono innych miejsc nielegalnego usuwania odpadów.

3.3.2. STRUKTURA WŁASNO ŚCI NIERUCHOMO ŚCI Zgodnie z rejestrem Banku Danych Lokalnych, prowadzonym przez Główny Urz ąd Statystyczny, odnotowuje si ę stopniowy wzrost zasobów mieszkaniowych na terenie gminy Pawłowiczki w ostatnich latach. Wg stanu na dzie ń 31.12.2009 w gminie istniało 2510 mieszka ń i 11 668 izb. Powierzchnia użytkowa mieszka ń wynosiła 241 204 m2. W 2007r. komunalne (gminne) zasoby mieszkaniowe wynosiły 132 mieszkania, a zasoby spółdzielni mieszkaniowych 19 mieszka ń i 59 izby. Ilo ść mieszka ń stanowi ących własno ść zakładów pracy to 177, a izb 6897. Zasoby mieszkaniowe osób fizycznych w 2007r. wyniosły odpowiednio 2203 mieszka ń i 10597 izb. Poni żej w tabelach zostały zestawione informacje z zakresu infrastruktury mieszkaniowej na terenie gminy Pawłowiczki.

Tabela 5. Zmiany w zasobach mieszkaniowych gminy Pawłowiczki w latach 2005-2010 Rok Wsk aźnik Liczba Liczba izb Powierzchnia mieszka ń użytkowa mieszka ń 2005 2 508 11 631 239 898 2006 2 510 11 648 240 546 2007 2 511 11 653 240 689 2008 2 506 11 644 240 589 2009 2 510 11 668 241 204 2010 b.d. b.d. b.d. b.d. – dane s ą w trakcie opracowania Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, 2011

W ostatnich 5 latach zaobserwowano spadek liczby ludno ści gminy Pawłowiczki, przy jednoczesnym wzro ście liczby izb, mieszka ń oraz ich powierzchni u żytkowej. Najwi ększy wzrost liczby mieszka ń odnotowano w śród osób fizycznych i spółdzielni mieszkaniowych, natomiast spadek wśród zasobów mieszkaniowych zakładów pracy i gminy.

Zmiany standardów zamieszkiwania terenu gminy Pawłowiczki nale ży uzna ć za niekorzystne w zakresie wska źnika liczby osób/mieszkanie, co przy jednoczesnym znacz ącym spadku liczby ludno ści gminy w ostatnich latach jest wr ęcz bardzo niekorzystne. Tendencje zmian przedstawia poni ższa tabela:

Tabela 6. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszka ń w gminie Pawłowiczki w latach 2005-2010 Rok Przeci ętna powierzchnia mieszkania w m 2 na: 1 mieszkanie Na 1 osob ę 2005 95,7 28,5 2006 95,8 28,7 2007 95,9 28,8

Pawłowiczki, 2011 r. 29

2008 96,0 29,1 2009 96,1 29,4 2010 b.d. b.d. b.d. – dane s ą w trakcie opracowanie Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, 2011,

W ostatnich 5 latach sukcesywnie przeci ętna powierzchnia mieszka ń w przeliczeniu na 1 mieszkanie i na 1 osob ę zwi ększała si ę. Taka tendencja zmian ma odzwierciedlenie w stopniowo wzrastaj ącej liczbie mieszka ń, ich powierzchni, przy jednoczesnym spadku liczby mieszka ńców terenu gminy Pawłowiczki.

W ocenie warunków mieszkaniowych istotne znaczenie ma stan techniczny zabudowy mieszkaniowej oraz standard wyposa żenia w instalacje i pomieszczenia higieniczno-sanitarne.

Tabela 7. Mieszkania wyposa żone w instalacje techniczno sanitarne w latach 2005-2010 Rok Wyposa żenie Wodoci ąg Ust ęp Łazienka Centralne Gaz ogrzewanie sieciowy 2005 2439 2023 2135 1703 0 2006 2442 2027 2139 1707 0 2007 2443 2030 2142 1708 0 2008 2438 2026 2138 1708 0 2009 2442 2032 2144 1714 0 2010 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. – dane s ą w trakcie opracowanie Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, 2011

W warunkach gminy Pawłowiczki, przy prognozowanym spadku liczby mieszka ńców na terenach wiejskich gminy, nast ąpi samoistna poprawa standardów jej zamieszkiwania. O rzeczywistych potrzebach mieszkaniowych gminy decydowa ć b ędzie głównie potrzeba poprawy stanu technicznego (ubytki w starej substancji mieszkaniowej) oraz rozg ęszczenie mieszka ń.

Przeci ętne wska źniki dotycz ące mieszkalnictwa w gminie Pawłowiczki s ą zbli żone do poziomu wyst ępuj ącego w skali kraju i województwa opolskiego. Podobnie kształtuje si ę problematyka zwi ązana z gospodark ą mieszkaniow ą, to jest:  wysoki odsetek mieszka ń o niskim standardzie;  ograniczone fundusze na remonty bie żą ce;  niezaspokojone potrzeby kwaterunkowe ludno ści;  wysoka przeci ętna liczba osób na 1 mieszkanie;  mała powierzchnia u żytkowa w m² na 1 osob ę;  wysoka przeci ętna liczba osób na 1 izb ę.

3.3.3. OBIEKTY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Gmin ę Pawłowiczki zaliczy ć mo żna do terenów bogatych w zasoby dziedzictwa kulturowego w województwie opolskim.

Pawłowiczki, 2011 r. 30

Do najciekawszych i najcenniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego zaliczy ć mo żna: Borzysławice

Zespół zamkowy, XVIII – XIX w. Dwór otoczony zaniedbanym parkiem krajobrazowym, w pobli żu zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Zabudowania dworskie przez lata były własno ści ą PGR, pó źniej ARiMR. Dwór opuszczony, na przełomie XX i XXI w. przez kilka lat niezabezpieczony przed szabrownikami powoli popadał w ruin ę. Prawdopodobnie około 2009 r. zmienił si ę wła ściciel obiektu.

Chrósty Zało żenie pałacowo - parkowe z folwarkiem w Chróstach. Maj ątek ziemski w XVIII w. Pałac usytuowany jest w środkowo - wschodniej cz ęś ci zało żenia. Na przestrzeni XIX w. wielokrotnie przebudowany. Spalony w 1945 r. odt ąd w ruinie. Murowany z cegły, otynkowany gładko, ze skromn ą dekoracj ą i artykulacj ą architektoniczn ą wykonan ą w stylu klasycystycznym. W centrum elewacji frontowej trójosiowy portyk kolumnowy z tarasem. Budynek nieu żytkowane, wymaga prac zabezpieczaj ących i rewaloryzacyjnych.

Go ści ęcin  ko ściół parafialny p.w. Wniebowzi ęcia NMP, poł. XVII w., z 1825 r.,  plebania, XVIII/XIX w.,  ko ściół odpustowy p.w. Św. Brykcjusza, drewniany, 1661 r.,  spichlerz folwarczny, poł. XIX w.

Ko ściół p.w. Wniebowzi ęcia NMP w Go ści ęcinie - pierwsza wzmianka w dokumentach o ko ściele parafialnym w Go ści ęcinie pochodzi z roku 1305. Pierwotny ko ściół był drewniany, zbudowany przez Cystersów. Obecny murowany, barokowy powstał około połowy XVII wieku. W czasie II wojny światowej wie ża ko ścielna została zburzona do wysoko ści korony murów ko ścielnych. Po wojnie w latach 1947 - 1948 ko ściół został odbudowany.

Pawłowiczki, 2011 r. 31

Grudynia Mała

park pałacowy, XIX/XX w.

Grudynia Wielka

park pałacowy, 2 poł. XIX w., 1905 – 1915 r.

Jakubowice  zespól pałacowy XIX w.;  pałac, nr rej. 2039/78 z 20.09.1978 r.;  park, nr rej. 101/84 z 01.02.1984 r.;

Zespół pałacowo – parkowy- pałac zbudowany w 1879 r. przez ówczesnych wła ścicieli maj ątku von Szczutowskich w stylu eklektycznym z przewag ą form neoklasycystycznych. Dwukondygnacyjny, od frontu w naro żach dwie wie że, po środku fasady wgł ębny portyk arkadowy. Budynek u żytkowany, po remoncie

Pawłowiczki, 2011 r. 32

Karchów  kapliczka przy drodze do Go ści ęcina, drewniana, 1840, nr rej. 2062/81 z 13.02.1981 r.;  obora dworska, nr rej. 2063/81 z 13.02.1981 r.;  spichlerz dworski, XIX w., nr rej. 962/65 z 27.01.1965 r.; Neorenesansowy pałac wzniesiony w 3 ćw. XIX w. przez Johanna Delocha, w miejscu starszej rezydencji. Obiekt w r ękach rodziny Deloch pozostał do ko ńca II wojny światowej. Nast ępnie zdewastowany nale żał do gospodarstwa pa ństwowego. W PRL-u zniszczono otaczaj ący pałac park, wycinaj ąc wszystkie drzewa. Zabytek obecnie w r ękach prywatnych, cz ęś ciowo zamieszkany. Wi ększo ść elewacji zachowała ślady dawnej świetno ści, fragmenty gzymsów, ozdobnych obramie ń okien. Fasada kompletnie zdewastowana XX-wiecznymi przebudowami.

Maciowakrze

 ko ściół parafialny p.w. Św. Floriana, 1772 – 73, nr rej. 184/55 z 30.11.1955 r.;  plebania, 1780 r., nr rej. 1615/66 z 20.09.1966 r.;

Milice  ko ściół fil. p.w. Św. Marcina, XVI/XVII, XIX w., nr rej. 824/64 z 20.04.1964 r.;  zespół dworski, 1 poł. XVIII, XX w.;  dwór, nr rej. 1958/72 z 24.04.1972 r.;  park, nr rej. 181/88 z 27.08.1988 r.; Dwór wzniesiony w I poł. XVIII w. przez v. Larischów. W 1760 r. w posiadaniu rodu v. Greissenstern, nast ępnie od 1798 r. v. Schipp. W I poł. XIX w. nale żał do v. Merkatz, nast ępnie do hrabiny v. Sprinzenstein oraz dyrektora Lieb (od 1851 r.). W l. 1917- 1921 r. posiadaczami byli kolejno Paul i Herbert Beck. Od 1930r. L. Pecvan, bp z Ołomu ńca. Dwór barokowy, przebudowany w 1958 r. z zatarciem cech stylowych. W chwili obecnej nieu żytkowany, wymaga prac remontowych.

Pawłowiczki, 2011 r. 33

Nacz ęsławice

ko ściół parafialny p.w. Św. Stanisława Biskupa, 1724 r., 1926 r., nr rej. 1203/66 z 14.03.1966 r.;

Pawłowiczki  ko ściół parafialny p.w. Św. Andrzeja i Jakuba, XVIII w.,  dom, ul. Jedno ści Narodowej 1, 1780 r., XIX w.,

ko ściół parafialny p.w. Św. Andrzeja i Jakuba, XVIII w.,

Radoszowy

ko ściół parafialny p.w. Św. Jadwigi, drewniany

Pawłowiczki, 2011 r. 34

Trawniki  zespół pałacowy, XIX – XX w.;  pałac, nr rej. 2064/81 z 03.03.1981 r.;  park, nr rej. 115/84 z 19.09.1984 r.;

Pałac zbudowany w 1859 r. na miejscu wcze śniejszej siedziby. W 1912 r. przebudowany w stylu neobarokowym, dwukondygnacyjny, kryty ceramicznym dachem mansardowym z lukarnami. O osi symetrii elewacji zach. portyk kolumnowy, w naro żniku płd. wsch. o śmioboczna weranda. Budynek nieu żytkowany, wymaga pilnych prac remontowych.

Ucieszków  ko ściół parafialny p.w. Opatrzno ści Bo żej, 1 poł. XIX w., nr rej. 1206/66 z 14.03.1966 r.;  dom zgromadzenia sióstr Św. El żbiety, ul. Klasztorna 8, 1910 r., nr rej. 2294/91 z 05.12.1991 r.

Tabela 8. Wykaz obiektów znajduj ących si ę w rejestrze zabytków województwa opolskiego.

Rejestr Miejscowo ść Obiekt Lp. Wiek zabytków

1048/65 1. Borzysławice Zespół zamkowy: pałac XVIII/XIX z 24.06.1965 r. Borzysławice 1048/65 2. Zespół zamkowy: brama zamkowa XVIII z 24.06.1965 r. Borzysławice Zespół zamkowy: brama rynkowa, tzw. 3. Żabia XVIII z 24.06.1965 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 19/2002 4. 1 poł. XIX – folwarczne: dwór z 16.12.2002 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 19/2002 5. 1 poł. XIX – folwarczne: park dworski z 16.12.2002 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 2 poł. XIX , 19/2002 6. – folwarczne: folwark (pralnia) pocz. XX z 16.12.2002 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo - 7. - – folwarczne: folwark (oficyna) Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 19/2002 8. 1 poł. XIX – folwarczne: folwark (szopa) z 16.12.2002 r. Borzysławice 19/2002 Zało żenie pałacowo – parkowo 2 poł. XIX , 9. z 16.12.2002 r. – folwarczne: folwark (wozownia) pocz. XX

10. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 1 poł. XIX 19/2002 – folwarczne: folwark (dwie stodoły) z 16.12.2002 r.

Pawłowiczki, 2011 r. 35

Rejestr Miejscowo ść Obiekt Lp. Wiek zabytków

Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 2 poł. XIX , 19/2002 11. – folwarczne: folwark (stajnia) pocz. XX z 16.12.2002 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 1 poł. XIX 19/2002 12. – folwarczne: folwark (ku źnia) z 16.12.2002 r. Zało żenie pałacowo – parkowo 2 poł. XIX , 19/2002 Borzysławice 13. – folwarczne: folwark pocz. XX z 16.12.2002 r.

(dwie obory) 2 poł. XIX , 19/2002 Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 14. pocz. XX z 16.12.2002 r. – folwarczne: folwark (dom czeladny)

Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 1790 19/2002 15. – folwarczne: kaplica grobowa z 16.12.2002 r. Borzysławice Zało żenie pałacowo – parkowo 19/2002 16. – folwarczne: park le śny z 16.12.2002 r. Borzysławice 961/65 17. Mauzoleum 1790 z 27.01.1965 r. 18. Chrósty Park 56/59 - - z 26.10.1959 r. Go ści ęcin Ko ściół parafialny poł. XVII, 1946/70 19. p.w. Wniebowzi ęcia NMP 1825 z 07.02.1970 r. Go ści ęcin 1610/66 20. Plebania XVIII / XIX z 20.09.1966 r. Go ści ęcin 1611/66 21. Spichlerz poł. XIX z 20.09.1966 r. Grudynia Mała 103/84 22. Park XIX / XX z 02.02.1984 r. Grudynia Park 2 poł. XIX, 112/84 23. Wielka 1905 – 1915 z 31.08.1984 r.

Jakubowice 2039/78 24. Pałac XIX z 20.09.1978 r. Jakubowice 101/84 z 25. Park - 01.02.1984 r. Karchów Kapliczka 1840 2062/81 26. przy drodze do Go ści ęcina z 13.02.1981 r. Karchów Obora 2063/81 27. - w dawnym zespole dworskim z 13.02.1981 r. Karchów 962/65 28. Spichlerz XIX z 27.01.1965 r. Karchów Park Krajobrazowy 38/59 29. - z 21.08.1959 r. Ligota Wielka 39/59 30. Park - z 21.08.1959 r. Maciowakrze Ko ściół parafialny XVI / XVII , 184/55 31. p.w. św. Floriana XIX z 30.11.1955 r. 1615/66 32. Maciowakrze Plebania 1780 z 20.09.1966 r. Milice XVI / XVII, 824/64 33. Ko ściół fil. p.w. św. Marcina XIX z 20.04.1964 r. Milice 1 poł. XVIII, 1958/72 34. Dwór 1958 z 24.04.1972 r.

Pawłowiczki, 2011 r. 36

Rejestr Miejscowo ść Obiekt Lp. Wiek zabytków

Milice Lata 60-te 181/88 35. Park XIX z 27.07.1988 r. Nacz ęsławice Ko ściół parafialny 1203/66 36. 1724, 1926 p.w. św. Stanisława Biskupa z 14.03.1966 r. Pawłowiczki Ko ściół parafialny XVIII 1204/66 37. p.w. św. Andrzeja i Jakuba z 14.03.1966 r. Pawłowiczki 1998/73 38. Dom, ul. Jedno ści Narodowej 1 1780, XIX z 30.01.1973 r. Radoszowy Ko ściół parafialny XVIII 94/54 39. p.w. św. Jadwigi z 22.04.1954 r. 2064/81 40. Pałac XIX – XX Trawniki z 03.03.1981 r. XIX – XX 115/84 41. Park Trawniki z 19.09.1984 r. Ko ściół parafialny 1 poł. XIX 1206/66 42. Ucieszków p.w. Opatrzno ści Bo że z 14.03.1966 r. Budynek, obecnie Dom zgromadzenia 2294/91 Ucieszków 1910 43. sióstr Św. El żbiety, z 05.12.1991 r.

ul. Klasztorna 8 Źródło: Informacje pozyskane z Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Opolu (2009 r.).

Stanowiska archeologiczne. Gminny zasób warto ści kulturowych podlegaj ących ochronie uzupełnia 341 stanowisk archeologicznych, z czego 31 figuruje w rejestrze zabytków województwa opolskiego.

Tabela 9. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków województwa opolskiego.

Lp. Miejscowo ść Obiekt Numer rejestru

1. Go ści ęcin Stanowisko archeologiczne nr 3 A – 676/85 2. Go ści ęcin Stanowisko archeologiczne nr 5 A – 647/85 3. Grodzisko Stanowisko archeologiczne nr 3 A – 650/84 4. Grudynia Mała Stanowisko archeologiczne nr 17 A – 677/85 5. Karchów Stanowisko archeologiczne nr 11 A – 670/85 6. Karchów Stanowisko archeologiczne nr 3 A – 667/85 7. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 16 A – 661/85 8. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 18 A – 664/85 9. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 20 A – 660/85 10. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 20 A – 660/85 11. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 21 A – 665/85 12. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 22 A – 668/85 13. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 23 A – 666/85 14. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 24 A – 663/85 15. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 25 A – 662/85 16. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 26 A – 672/85 17. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 27 A – 669/85 18. Ligota Wielka Stanowisko archeologiczne nr 28 A – 671/85 19. Milice Stanowisko archeologiczne nr 2 A – 678/85 20. Nacz ęsławice Stanowisko archeologiczne nr 1 A – 65/68 21. Nacz ęsławice Stanowisko archeologiczne nr 16 A – 675/85

Pawłowiczki, 2011 r. 37

Lp. Miejscowo ść Obiekt Numer rejestru

22. Ostro żnica Stanowisko archeologiczne nr 21 A – 673/85 23. Ostro żnica Stanowisko archeologiczne nr 22 A – 674/85 24. Ostro żnica Stanowisko archeologiczne nr 30 A – 14/2001 25. Przedborowice Stanowisko archeologiczne nr 1 A – 646/84 26. Radoszowy Stanowisko archeologiczne nr A A – 429/77 27. Radoszowy Stanowisko archeologiczne nr C A – 432/77 28. Radoszowy Stanowisko archeologiczne nr D A – 431/77 29. Trawniki Stanowisko archeologiczne nr 14 A – 679/85 30. Ucieszków Stanowisko archeologiczne nr 6 A – 649/84 31. Urbanowice Stanowisko archeologiczne nr 5 A – 645/84 32. Urbanowice Stanowisko archeologiczne nr 6 A – 651/85 Źródło: Informacje pozyskane z Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Opolu (2009 r.).

Strefy konserwatorskie: Walory kulturowe obj ęte s ą prawem miejscowym, poprzez ustanowienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego stref ochrony konserwatorskiej. Na obszarze gminy Pawłowiczki brak jest prawnie usankcjonowanych stref konserwatorskich, jednak że proponuje si ę obj ąć ochron ą konserwatorsk ą wyst ępuj ące na jej terenie zasoby kulturowe i krajobrazowe, a przede wszystkim strefy ochrony krajobrazu kulturowego oraz strefy ochrony ekspozycji (wymienione w Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pawłowiczki). Typy oraz granice stref nale ży, w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, rozwa żyć i uj ąć na etapie opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Według Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pawłowiczki proponuje si ę obj ęcie ochron ą, na podstawie decyzji samorz ądu lokalnego, zachowan ych w nienaruszonym lub nieznacznie zniekształconym stanie, genetycznych układów przestrzennych:

Do cennych zabytkowo układów ruralistycznych, zaliczamy m.in.: • Go ści ęcin – o genetycznym układzie wsi owalnicy, rozwini ętym w układ ulicówki placowej wraz z historycznym układem ko ścioła p ątniczego i cmentarza oraz szkoły, • Ostro żnica – o genetycznym układzie owalnicy z folwarkiem, z zachowanym zespołem zabudowy rolno – robotniczej, o układzie ulicowym, oraz zespołem zabudowy robotniczej, • Nacz ęsławice – o genetycznym układzie ulicowym wsi kmiecej oraz zabudowy rolno – robotniczej wraz z pozostało ściami zespołu folwarcznego, • Maciowakrze – o genetycznym układzie wsi placowej wraz z pozostało ści ą zespołu zabudowy folwarcznej, • Grudynia Wielka – ulicowy układ przestrzenny wsi kmiecej wraz z zespołem zabudowy folwarcznej, pałacem i parkiem krajobrazowym.

Do cennych zabytkowo układów osadniczych, zaliczamy m.in.: • Borzysławice – miejski układ przestrzenny (osady targowej) wraz z zespołem zabudowy folwarcznej i parkiem, • Pawłowiczki – osada rzemie ślnicza.

Do zabytkowych elementów historycznej struktury przestrzennej o jednolitych cechach zabudowy, zaliczamy m.in.: • Grudynia Mała – zespół zabudowy folwarcznej, dworu wraz z parkiem, • Trawniki – układ zabudowy folwarku wraz z pałacem i parkiem oraz s ąsiedni ą zabudow ą zagrodow ą poło żon ą w zachodniej cz ęś ci wsi po północnej stronie drogi,

Pawłowiczki, 2011 r. 38

• Ligota Wielka – zespół zabudowy folwarcznej z towarzysz ącą zieleni ą przydro żną, • Milice – cz ęś ciowo zachowany w planie i zabudowie zespół zabudowy folwarcznej wraz z dworem i parkiem, • Jakubowice – zespół zabudowy folwarcznej z pałacem i parkiem, • Dobrosławice – zespół zabudowy folwarcznej wraz z pałacem i parkiem, • Radoszowy – osiedle rolno robotnicze o układzie rz ędowym, poło żone we wschodniej cz ęś ci wsi.

Strefa ochrony krajobrazu kulturowego: • obszar zabudowany wsi Go ści ęcin wraz z rejonem ko ścioła p ątniczego, w powi ązaniu z proponowanym zespołem przyrodniczo krajobrazowym ,,Kózki”, • rejon wsi Karchów – Ligota Wielka – Borzysławice, w powi ązaniu z proponowanym zespołem przyrodniczo – krajobrazowym „Potok Ligocki”, • obszar zabudowy wsi Maciowakrze, • rejon wsi Grudynia Wielka – Jakubowice – Milice w powi ązaniu z proponowanym zespołem przyrodniczo – krajobrazowym „Dolina Potoku Jakubowickiego", • obszar zabudowany wsi Pawłowiczki (osada rzemie ślnicza) w powi ązaniu z proponowanym zespołem przyrodniczo – krajobrazowym „Dolina Olszy”.

Ochrona ci ągu i punktu widokowego, umo żliwiaj ącego obserwacj ę bliskiego widoku: • ci ąg widokowy z drogi powiatowej nr 1405 na odcinku Pawłowiczki – Ostro żnica, • ci ąg widokowy z drogi powiatowej nr 1406 na odcinku Radoszowy – granica gminy (Wronin), • ci ąg widokowy z drogi powiatowej nr 1414 oraz 27418 na odcinku Ligota Wielka – Karchów, • ci ąg widokowy z drogi powiatowej nr 1415 na odcinku Milice – Jakubowice, • ci ąg widokowy z drogi gminnej relacji Ostro żnica – Przedborowice na odcinku w terenie zabudowanym wsi Ostro żnica, Grudynia Mała i Milice . 3.4. DEMOGRAFIA

Według danych pozyskanych z Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach – liczba mieszka ńców w gminie na koniec 2010 r. wynosiła 8 082 osoby. W porównaniu z 2007 r. nast ąpił spadek liczby mieszka ńców ogółem o ok. 2,72%. W 2010r. obserwowano dalszy, ale nie tak du ży jak w ostatnich latach, spadek ludno ści gminy. W porównaniu z rokiem 2009 liczba stałych mieszka ńców gminy zmniejszyła si ę o 54.

Tabela 10 . Liczba ludno ści w gminie Pawłowiczki w latach 2007- 2010 i prognozowana liczba na lata 2012 i 2016. Liczba ludno ści w roku: Gmina Szacunkowo 2007 2008 2009 2010 2012 2016

Gmina Pawłowiczki 8 302 8 208 8 136 8 082 8 001 7 843

Źródło: Dane pozyskane z ewidencji ludno ści z Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach, 2011 r.,

Pawłowiczki, 2011 r. 39

Tabela 11. Liczba ludno ści gminy Pawłowiczki w 2010 r. w poszczególnych sołectwach. Miejscowo ść Liczba mieszka ńców Borzysławice 172 Chrósty 154 Dobieszów 168 Dobrosławie 206 Go ści ęcin 777 Grodzisko 139 Grudynia Mała 116 Grudynia Wielka 666 Jakubowice 106 Karchów 148 Karchów kolonia 41 Kózki 193 Ligota Wielka 75 Maciowakrze 375 Mierz ęcin 102 Milice 184 Nacz ęsławice 512 Ostro żnica 1092 Pawłowiczki 1220 Przedborowice 83 Radoszowy 235 Trawniki 320 Ucieszków 459 Urbanowice 549 OGÓŁEM 8 082 Źródło: Dane pozyskane z Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach, 2011 r.

Przyczyny ludno ściowego regresu od lat s ą takie same. Jest on wypadkow ą ujemnego przyrostu naturalnego oraz dalszego porz ądkowania ewidencji mieszka ńców poprzez wymeldowanie osób od wielu lat mieszkaj ących lub zmarłych za granic ą, a zameldowanych dalej w gminie Pawłowiczki.

Tabela 12. Struktura wiekowa ludno ści gminy Pawłowiczki – stan na 31.12.2010 r. Wiek 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-60 >60

Płe ć M K M K M K M K M K M K M K M K M K M K

2006r. 177 141 199 186 268 241 321 304 374 354 335 339 272 285 304 293 1253 1138 941 1522

2007r. 171 149 203 173 249 241 305 282 381 336 314 368 306 283 277 282 1263 1159 974 1527

2008r. 142 156 212 146 242 227 292 272 365 342 318 340 318 300 247 279 1277 1169 991 1555

2009r. 150 152 181 152 243 202 280 263 351 337 329 339 319 315 260 258 1259 1183 1003 1560

2010r. 147 165 191 142 220 198 266 225 323 335 345 347 332 326 248 277 1263 1148 1031 1586 Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych, 2011

Pawłowiczki, 2011 r. 40

3.4.1. STRUKTURA BEZROBOCIA W GMINIE PAWŁOWICZKI W Polsce w sensie prawnym bezrobotnym jest osoba nie zatrudniona i nie wykonuj ąca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podj ęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ucz ąca si ę w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we wła ściwym powiatowym urz ędzie pracy, je żeli: - uko ńczyła 18 lat, z wyj ątkiem młodocianych absolwentów, - kobieta nie uko ńczyła 60 lat, a m ęż czyzna 65 lat, - nie nabyła prawa do emerytury, renty inwalidzkiej, - nie jest wła ścicielem lub posiadaczem nieruchomo ści rolnej o powierzchni powy żej 2 ha przeliczeniowych, - nie jest osob ą niepełnosprawn ą, której stan zdrowia nie pozwala na podj ęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy - nie jest osob ą tymczasowo aresztowan ą i nie odbywa kary pozbawienia wolno ści, - nie uzyskuje miesi ęcznie dochodu w wysoko ści przekraczaj ącej połow ę najni ższego wynagrodzenia, - nie pobiera, zasiłku stałego, stałego wyrównawczego, gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej.

Podstawowym miernikiem wielko ści bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby ludno ści aktywnej zawodowo (tj. pracuj ącej i bezrobotnej łącznie) wyra żony w procentach.

Według Powiatowego Urz ędu Pracy w K ędzierzynie-Ko źlu, Powiat Kędzierzy ńsko-Kozielski, odznacza si ę 12,4% stop ą bezrobocia (stan na maj 2010 r.), przy czym stopa bezrobocia województwa opolskiego wynosi ok. 12,6%, natomiast i Polski ok. 12,2%.

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w K ędzierzynie-Ko źlu, w dniu 30 kwietnia 2011 r. wynosiła – 4 726 osób. Ponadto odnotowano spadek liczby bezrobotnych w gminie K ędzierzyn-Ko źle o 199 osób, natomiast w pozostałych gminach nastąpił spadek o 105 osób.

Poni żej w tabeli zestawiono dane dotycz ące poziomu i dynamiki bezrobocia na terenie gminy Pawłowiczki

Tabela 13 . Poziom i dynamika bezrobocia w gminie Pawłowiczki na przestrzeni 2007-2010r. Udział bezrobotnych w liczbie Liczba bezrobotnych mieszka ńców w wieku produkcyjnym [%]

Rok Ogółem Ogółem

Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety

2010 143 154 b.d. b.d. 2009 146 160 5,2 6,3 2008 104 126 3,7 4,9 2007 124 221 4,4 8,7 Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych, 2011 r. 3.5. GOSPODARKA Gospodarka gminy Pawłowiczki to przede wszystkim rolnictwo. Dzi ęki du żej powierzchni u żytków rolnych w strukturze zagospodarowania terenu, gospodarka gminy Pawłowiczki przede wszystkim

Pawłowiczki, 2011 r. 41 zwi ązana jest bezpo średnio z sektorem rolniczym i usługami świadczonymi na jego rzecz. Natomiast wśród działalno ści typowo produkcyjnych, dominuj ącą bran żą jest produkcja żywno ści oraz rzemiosło produkcyjne, głównie zwi ązane z budownictwem.

Gmina Pawłowiczki posiada bardzo dobrze rozwini ętą, jak na gmin ę wiejsk ą, sie ć usług zarówno rynkowych jak i nierynkowych. Dotyczy to w szczególno ści: ochrony zdrowia i opieki społecznej, oświaty i wychowania, kultury i sportu, gospodarki mieszkaniowej i komunalnej, bezpiecze ństwa publicznego, administracji samorządowej, handlu i gastronomi, rzemiosła usługowego i artystycznego, po średnictwa finansowego.

Tabela 14. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie gminy Pawłowiczki wg wybranych sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalno ści (PKD) w 2009 r. Ilo ść podmiotów Nazwa sekcji wg PKD w 2009 roku A. Rolnictwo, łowiectwo, le śnictwo i rybactwo 34 B. Górnictwo i wydobywanie 0 C. Przetwórstwo przemysłowe 0 D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą, 43 gor ącą wod ę i powietrze do układów klimatyzacyjnych E. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść 0 zwi ązana z rekultywacj ą F. Budownictwo 43 G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, 85 wł ączaj ąc motocykle H. Transport, gospodarka magazynowa 21 I. Działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 28 J. Informacja i komunikacja 11 K. Działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa 35 L. Działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści 16 M. Działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna 21 N. Działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca 10 O. Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia 30 społeczne P. Edukacja 0 Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0 R. Działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą 0 S. Pozostała działalno ść usługowa 0 T. Gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; gospodarstwa 0 domowe produkuj ące wyroby i świadcz ące usługi na własne potrzeby Q. Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych, 2011 r.

W gminie Pawłowiczki prowadzona jest działalno ść gospodarcza w wi ększo ści istniej ących bran żach (wg sekcji PKD). Najwi ęcej podmiotów gospodarczych prowadzi działalno ść w obszarze sekcji G (Handel hurtowy i detaliczny). Ilo ść podmiotów zarejestrowanych w tej sekcji na przestrzeni ostatnich lat ulega minimalnym zmianom, co oznacza, i ż w bran ży tej przedsi ębiorcy uzyskali okre ślon ą stabilno ść , a rynek nie wymusza nagłych zmian. W przypadku tak trudnego pod wzgl ędem konkurencyjno ści sektora jest to bardzo dobra tendencja pozwalaj ąca na dynamiczny rozwój gminy. Znacz ąca ilo ść podmiotów gospodarczych prowadzi działalno ść w sekcji D (infrastruktura techniczne) i F (Budownictwo). Zwa żywszy na bardzo dynamiczny rozwój tych sektorów, można zakłada ć, i ż ilo ść

Pawłowiczki, 2011 r. 42 przedsi ębiorstw wykonuj ących sw ą działalno ść w obszarze sekcji D i F w najbli ższych latach nie ulegnie zmniejszeniu.

3.5.1. SEKTOR ROLNICZY Na terenie gminy Pawłowiczki wi ększo ść gruntów u żytkowana jest na cele rolnicze. Struktura użytkowania tych gruntów, zarówno w skali całej gminy jak i w śród gospodarstw indywidualnych, powoduje, że jako główny kierunek produkcji rolnej preferowana jest produkcja ro ślinna. Bardzo dobrej i dobrej jako ści tereny do produkcji rolnej, charakteryzuj ące si ę bardzo dobrymi i dobrymi glebami oraz do ść łagodnym klimatem, predysponuj ą gmin ę do uprawy ro ślin o wysokich wymaganiach glebowych. Najwi ększy dotychczasowy o środek lokalizacji przetwórstwa rolno – spo żywczego znajduje si ę w Grudyni Wielkiej. Docelowo, po uregulowaniu gospodarki wodno – ściekowej i zapewnieniu ochrony istniej ących komunalnych uj ęć wody, dopuszcza si ę lokalizacj ę zakładów tego typu we wsi Go ści ęcin i Urbanowice.

Obserwuje si ę tu prawidłowy kierunek produkcji ro ślinnej tj. zbo żowo – okopowy, ze szczególnym uwzgl ędnieniem uprawy pszenicy i buraków cukrowych. Z analizy struktury zasiewów na obszarze gminy wynika, że dominuj ą zbo ża, które zajmuj ą 60 % ogólnej powierzchni pod zasiewami, buraki cukrowe – ok. 15 %, rzepak – 10 %. Adekwatnie do bardzo dobrych warunków dla produkcji ro ślinnej na terenie omawianej gminy uzyskiwane s ą stosunkowo wysokie plony podstawowych ziemiopłodów.

Produkcja zwierz ęca nastawiona jest na hodowl ę bydła mlecznego i trzody chlewnej.

Do niedawna szeroko rozwini ęte było równie ż sadownictwo, szczególnie w zachodniej cz ęś ci gminy na terenie wsi Grudynia Wielka, Grudynia Mała, Jakubowice i Milice. Obecnie cz ęść sadów uległa likwidacji, co znajduje odzwierciedlenie w zagospodarowaniu terenu gminy.

3.5.2. SEKTOR POZAROLNICZY Na terenie gminy Pawłowiczki nie wyst ępuj ą inne bran że przemysłu ni ż rolno – spo żywczy, ze wzgl ędu na główn ą funkcj ę rolnicz ą obszaru oraz ochron ę warunków produkcji rolnej. Gmina nie posiada nawet niezb ędnych warunków do rozwoju innych bran ż przemysłu, przede wszystkim ze wzgl ędu na brak bazy surowcowej.

Na terenie gminy funkcjonuj ą podmioty usługowe w nast ępuj ących sekcjach: handel i naprawy, hotele i restauracje, transport, gospodarka magazynowa i łączno ść , po średnictwo finansowe oraz obsługa nieruchomo ści i firm . Nale ży nadmieni ć, że znaczna ilo ść zarejestrowanych na terenie gminy Pawłowiczki podmiotów usługowych prowadzi działalność gospodarcz ą poza granicami gminy, głównie w K ędzierzynie – Ko źlu i Głubczycach. Na terenie gminy wi ększo ść usług zlokalizowana jest we wsi Pawłowiczki, b ędącej zarazem ośrodkiem administracyjno – usługowym. Wie ś ta posiada szeroki wachlarz usług dla ludno ści i niewystarczaj ący zakres usług dla rolnictwa. Koncentruje usługi podstawowe o znaczeniu gminnym(edukacja, ochrona zdrowia, handel i gastronomia) oraz miejsca pracy i mieszkalnictwo. Uzupełniaj ącym o środkiem usługowym, o rozszerzonym zakresie usług podstawowych jest niew ątpliwie wie ś Go ści ęcin, natomiast o środkami pomocniczymi, wyposa żonymi w pełny zakres usług o charakterze podstawowym jest Grudynia Wielka i Maciowakrze.

Do najwi ększych przedsi ębiorstw zlokalizowanych na terenie gminy Pawłowiczki nale żą m.in.:  "Karol Kania i Synowie" Sp. z o.o., Wytwórnia Podło ża pod Upraw ę Pieczarek w Pawłowiczkach,  Piekarnictwo – Waldemar Ruzik, Pawłowiczki,

Pawłowiczki, 2011 r. 43

 Gospodarstwo Rolne Fruitex Consolidated Sp. z o.o. Urbanowice,  FHU Zygfryd Dapa, Ostro żnica,  "Golbud" Zakład Wielobran żowy, Pawłowiczki,  Przedsi ębiorstwo wielobran żowe Norbert Ruzik, Ostro żnica,  Transport Mi ędzynarodowy Rajnard Michalec, Nacz ęsławice,  Gminna Spółdzielnia „SCH”, Pawłowiczki,  Przetwórstwo Mi ęsne Grzegorz Cibis, Nacz ęsławice,  Firma Handlowa Tomasz Kopciuch, Go ści ęcin,  Firma Usługowo Handlowa GONT, Ślusarz Zbigniew, Karchów,  Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, Go ści ęcin,  Powiatowy Bank Spółdzielczy, Filia Pawłowiczki,  Firma Handlowo - Usługowa Instalatorstwo Wod- Kan i c.o. Leszek Malec, Urbanowice,  Piekarnictwo Norbert Koszek, Go ści ęcin,  Piekarnia – Cukiernia Julian Zych Pawłowiczki,  Przedsi ębiorstwo Handlowo Usługowe AGROPOL Konrad Pohl, Dobieszów,  Piekarnictwo SMOLORZ Bogdan, Grudynia Wielka,  Firma Usługowo - Remontowa DORIAN, Dorian Wawrzynek, Ostro żnica,  Zakład Elektryczny ELEKTROBART JOY Damian Batycki, Ostro żnica,  Zakład Ogólnobudowlany „LERCH”, Tomasz Lerch, Naczęsławice,  Bo żena Sitko Działalno ść Gastronomiczno – Kulturalna ”RELAX”,  Małgorzata Ma ćkowiak, Centrum Rekreacyjno- Hotelowe „FLORRES”, Pawłowiczki,  Usługi Ogólnobudowlane Krzysztof Lechnert, Ucieszków.

Tabela 15. Podmioty gospodarcze prowadz ące działalno ść na terenie gminy Pawłowiczki. Podmioty gospodarki Sektor publiczny Sektor prywatny narodowej ogółem 23 Ogółem 374 Ogółem

Jednostki pa ństwowe Osoby fizyczne prowadz ące 20 292 i samorz ądowe prawa działalno ść gospodarcz ą bud żetowego 11 Spółki handlowe 397 Spółki handlowe 6 z udziałem kapitału zagranicznego Spółki handlowe 0 4 Spółdzielnie

Stowarzyszenia 29 i organizacje pozarz ądowe Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych, stan na 2010 r.

3.5.3. ROZWÓJ SEKTORA TURYSTYKI

W ocenie atrakcyjno ści turystyczno – wypoczynkowej terenów województwa opolskiego, sporz ądzonej przez Rad ę Naukow ą Wojewody Opolskiego w 1980 roku, około 60 % obszaru gminy Pawłowiczki uznane zostało za nieprzydatne dla rozwoju rekreacji i turystyki, a około 30 % za posiadaj ące mał ą i średni ą przydatno ść . Pozostałe 10 % obszaru gminy uznano za atrakcyjne dla rozwoju turystyki i wypoczynku. Odpowiednie dla rozwoju wypoczynku weekendowego, turystyki oraz obsługi komunikacji i ruchu turystycznego s ą:  rejon wsi Grodzisko – Nacz ęsławice, preferowany do rozwoju agroturystyki oraz kwalifikowanych form wypoczynku weekendowego (o środki w ędkarskie, kluby je ździeckie),

Pawłowiczki, 2011 r. 44

stanowi ący jednocze śnie lokalny o środek rekreacyjny, zaspokajaj ący potrzeby mieszka ńców gminy;  rejon wsi Maciowakrze – preferowany do turystyki krajoznawczej i obsługi ruchu turystycznego (Dobrosławice – Maciowakrze);  rejon wsi Grudynia Wielka – Jakubowice – Milice – preferowany do rozwoju kwalifikowanych form wypoczynku weekendowego (o środki w ędkarskie, kluby je ździeckie czy rowerowe), turystyki krajoznawczej oraz obsługi ruchu turystycznego;  wsie Pawłowiczki, Ostro żnica, Go ści ęcin – preferowane do rozwoju turystyki krajoznawczej;  rejon skrzy żowania drogi krajowej i wojewódzkiej oraz obej ścia drogowego wsi Pawłowiczki – preferowany do lokalizacji urz ądze ń i obiektów obsługi komunikacji i ruchu turystycznego.

Za najbardziej przydatny do celów turystycznych nale ży uzna ć sztuczny zbiornik wodny poło żony w rejonie wsi Grodzisko, w dolinie rzeki Straduni. Mniej przydatny dla rozwoju rekreacji jest zbiornik wodny w rejonie wsi Grudynia – Wielka Jakubowice, który pełni istotna funkcj ę ekologiczn ą. Niew ątpliwie atrakcyjny jest krajobraz przyrodniczy rejonu wsi Maciowakrze – Radoszowy – Chrósty, o czym świadczy ustanowienie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wronin – Maciowakrze”.

Agroturystyka jest czynnikiem aktywizuj ącym wie ś i zapewnia dodatkowe dochody rolnikom. Turystyk ą wiejsk ą interesuj ą si ę głównie mieszka ńcy miast i wi ększych aglomeracji, którzy d ążą do bliskiego kontaktu z przyrod ą, poszukuj ą ciszy i spokoju, chc ą aktywnie sp ędzi ć wolny czas, itp. Oferta turystyki wiejskiej powinna by ć skoordynowana mi ędzy innymi z miejscowym kalendarzem cyklicznych imprez sportowych i kulturalnych. 3.6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA

Infrastruktura społeczna jest zespołem urz ądze ń zaspokajaj ących potrzeby socjalne, o światowe i kulturalne ludno ści. W polityce społecznej wyst ępuje w dwóch układach: w roli instytucjonalnej i funkcjonalnej. Infrastruktura społeczna obejmuje usługi w zakresie prawa, bezpiecze ństwa, o światy i nauki, kultury, opieki społecznej i słu żby zdrowia itp. (np. szkoły, szpitale, s ądy, wi ęzienia, instytucje administracji pa ństwowych).

3.6.1. KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI

Na terenie gminy Pawłowiczki, działaj ą m.in.: • podmioty: - Gminny O środek Pomocy Społecznej w Pawłowiczkach ul. Magnoliowa 3, - Gminny Zespół Ekonomiczno – Administracyjny Szkół w Pawłowiczkach, - Wiejski Dom Kultury w Go ści ęcinie, przy ul. Kozielskiej 1, - Wiejski Dom Kultury w Trawnikach, przy ul. Le śnej 62, • punkty gastronomiczne: - Centrum Restauracyjno-Hotelowe „Florres”, 47-280 Pawłowiczki ul. Nowa 1A, - Usługi gastronomiczne Jolanta Ruzik w Ostro żnicy, - Restauracja „Relax”, Pawłowiczki ul. Wyzwolenia 32, - Restauracja w Nacz ęsławie, ul. Główna 1a, - Restauracja „Achilles” Ucieszków, • punkty noclegowe: - Centrum Restauracyjno-Hotelowe „Florres”, 47-280 Pawłowiczki ul. Nowa 1A, - Stadnina Koni Chrósty wraz z baz ą noclegow ą ul. Ligocka 25, 47-280 Pawłowiczki, - Sandrolika, Ostro żnica, • biblioteki:

Pawłowiczki, 2011 r. 45

- Gminna Biblioteka Publiczna z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej w Pawłowiczkach przy ul. Korfantego 3, posiadaj ąca swoje 4 filie: Filia Biblioteczna w Go ści ęcinie z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury, Filia Biblioteczna w Jakubowicach z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej, Filia Biblioteczna w Maciowakrzu z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej, Filia Biblioteczna w Trawnikach z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury, przy ul. Le śnej 62, • OSP: - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Borzysławice, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Go ści ęcin, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Grodzisk, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Grudynia Wielka, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Karchów, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Kózki, - Ochotnicza Stra ż Po żarna - OSP Maciowakrze, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Milice, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Nacz ęsławice, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Ostro żnica, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Radoszowy, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Trawniki, - Ochotnicza Stra ż Po żarna – OSP Ucieszków, • szkoły, przedszkola i gimnazja: - Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ostro żnicy przy ul. Ko ścielna 42, - Zespół Szkolno-Przedszkolny w Jakubowicach przy Jakubowice 2 c, - Publiczna Szkoła Podstawowa w Maciowakrzu przy ul. Ko ściuszki 20, - Publiczna Szkoła Podstawowa w Nacz ęsławicach przy ul. Główna 19, - Zespół Gimnazjalno-Szkolno-Przedszkolny w Pawłowiczkach przy ul. Korfantego 3, - Zespół Gimnazjalno-Szkolno-Przedszkolny w Go ści ęcinie przy ul. Szkolna 20, • obiekty infrastruktury zdrowotnej: - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDICUS Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki, - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej SARMED, Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki, - Niepubliczny Zespół Stomatologiczny ”UNIDENTAL” Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki, - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDISAN Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki, - Prywatna praktyka Chirurgiczna - Marek Rak Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki, - "Dem-Med" Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Dem-Med Kozielska 64, Go ści ęcin - Stacja Opieki "Caritas", 47-280 Pawłowiczki, ul. Magnoliowa 1, - Gabinet Rehabilitacyjny "Caritas", 47-280 Pawłowiczki, ul. Magnoliowa 1, - Gminny O środek Pomocy Społecznej, 47- 280 Pawłowiczki, ul Magnoliowa 3, - Apteka „Pod Miłorz ębem”, ul. Magnoliowa 14, 47- 280 Pawłowiczki, - Punkt Apteczny ul. Szkolna 2 Go ści ęcin, • ko ścioły: - Ko ściół parafialny pod wezwaniem św. Andrzeja i Jakuba w Pawłowiczkach, - Ko ściół parafialny pod wezwaniem św. Jadwigi w Radoszowach, - Ko ściół parafialny pod wezwaniem Opatrzno ści Bo żej w Ucieszkowie - Ko ściół parafialny pod wezwaniem św. Stanisława w Nacz ęsławicach, - Ko ściół filialny pod wezwaniem św. Marcina w Milicach, - Ko ściół parafialny pod wezwaniem św. Floriana w Maciowakrzu, - Ko ściół odpustowy św. Brykcjusza w Go ści ęcinie, - Ko ściół parafialny pod wezwaniem Wniebowzi ęcia NMP w Go ści ęcinie, • obiekty sportowo-rekreacyjne: - LKS „BRYKSJUSZ GO ŚCI ĘCIN”, ul. Kozielska 13, 47-270 Go ści ęcin, - LUKS Polonia Go ści ęcin,

Pawłowiczki, 2011 r. 46

- LKS „Rakso-Bike” Team Pawłowiczki, - LZS „ZRYW” Pawłowiczki, ul. Wyzwolenia 47-280 Pawłowiczki, - LZS „SPARTAN” Grudynia, - LZS „ROLNIK” Urbanowice, - LZS „MACIOWAKRZE”, ul. Mickiewicza 30, 47-280 Maciowakrze, - LZS „FORTUNA” Ostro żnica, ul. Ko ścielna 3, 47-280 Pawłowiczki, • stowarzyszenia: - “Stowarzyszenie na Rzecz Wspierania Rozwoju Naczęsławic, - „Stowarzyszenie na Rzecz Wspierania Rozwoju Go ści ęcin, • towarzystwa, zwi ązki: - Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszo ści Niemieckiej w Ostro żnicy, - Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim Koło w Pawłowiczkach, - Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim Koło w Maciowakrze, - Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim Koło w Nacz ęsławicach, - Gminny Zwi ązek Ludowe Zespoły Sportowe Pawłowiczki, ul. Plac Jedno ści Narodu 1, • kluby sportowe: - Ludowy Klub Sportowy "Rakso Bike Team" Kozielska, 47-280 Grudynia Wielka, - Mi ędzyszkolny Klub Sportowy Spartan Grudynia Wielka-Pawłowiczki Jakubowice 11, 47-280 Jakubowice, - Ludowy Zespół Sportowy „ZRYW” Pawłowiczki ul. Wyzwolenia 47-280 Pawłowiczki, - "Orlik" Uczniowski Klub Sportowy Ko ściuszki 20, 47-280 Maciowakrze, - Ludowy Zespół Sportowy „MACIOWAKRZE” ul. Mickiewicza 30, 47-280 Maciowakrze, - Ludowy Zespół Sportowy „FORTUNA” OSTRO ŻNICA ul. Ko ścielna 3, 47-280 Pawłowiczki, - Ludowy Klub Sportowy „BRYKSJUSZ” GO ŚCI ĘCIN ul. Kozielska 13, 47-270 Go ści ęcin, - Gminny Zwi ązek „Ludowe Zespoły Sportowe” Pawłowiczki ul. Plac Jedno ści Narodu 1, 47-280 Pawłowiczki.

3.6.2. INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA

W gminie Pawłowiczki funkcjonuje Gminny Zespół Ekonomiczno – Administracyjny Szkół w przy Placu jedno ści Narodu 1 w Pawłowiczkach. Jest to gminna jednostka organizacyjna. Przedmiotem działalno ści Gminnego Zespołu Ekonomiczno – Administracyjnego Szkół jest: – zapewnienie obsługi finansowo – ksi ęgowej przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów, – planowanie, statystyka oraz sporz ądzanie wymaganych sprawozda ń w zakresie realizacji zada ń rzeczowych poszczególnych placówek oraz Gminnego Zespołu Ekonomiczno – Administracyjnego Szkół, – prowadzenie spraw z zakresu organizacji i finansowania dowo żenia uczniów do szkół, – realizacja pozostałych zada ń nało żonych przez gmin ę w zakresie o światy.

Na terenie gminy Pawłowiczki system o światy reprezentowany jest przez nast ępuj ące instytucje: • Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ostro żnicy przy ul. Ko ścielna 42, • Zespół Szkolno-Przedszkolny w Jakubowicach przy Jakubowice 2 c, • Publiczna Szkoła Podstawowa w Maciowakrzu przy ul. Ko ściuszki 20, • Publiczna Szkoła Podstawowa w Nacz ęsławicach przy ul. Główna 19, • Zespół Gimnazjalno-Szkolno-Przedszkolny w Pawłowiczkach przy ul. Korfantego 3, • Zespół Gimnazjalno-Szkolno-Przedszkolny w Go ści ęcinie przy ul. Szkolna 20.

Pawłowiczki, 2011 r. 47

Przedszkola s ą w stanie w pełni zabezpieczy ć i obj ąć wychowaniem przedszkolnym wszystkie dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Z uwagi jednak na przewidywany ni ż demograficzny liczba dzieci w tych placówkach b ędzie malała. Wprowadzona przez rz ąd reforma szkolnictwa w zakresie podstawowym wprowadziła sze ścioletni ą szkoł ę podstawow ą oraz trzyletnie gimnazjum. Łączny okres nauczania podstawowego wydłu żył si ę o jeden rok.

Na obszarze gminy Pawłowiczki działa Gminna Biblioteka Publiczna z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej w Pawłowiczkach przy ul. Korfantego 3, posiadaj ąca swoje 4 filie: • Filia Biblioteczna w Go ści ęcinie z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury, przy ul. Kozielskiej 1, • Filia Biblioteczna w Jakubowicach z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej Jakubowice 2c, • Filia Biblioteczna w Maciowakrzu z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej, przy ul. Ko ściuszki 20, • Filia Biblioteczna w Trawnikach z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury, przy ul. Le śnej 62,

Gminna Biblioteka Publiczna wraz z filiami oferuje wypo życzanie ksi ąż ek, jak równie ż organizacje wycieczek przedszkolaków “0” do biblioteki oraz lekcje biblioteczne dla młodzie ży szkolnej. Spotkania te organizowane s ą po wcze śniejszym porozumieniu z dyrek cj ą i nauczycielami przedszkoli i szkół. Ponadto organizowane s ą równie ż spotkania młodzie ży szkolnej z pisarzami i poetami. Gminna Biblioteka Publiczna w Pawłowiczkach i Filia Biblioteczna w Go ści ęcinie otrzymały sprz ęt komputerowy, w ramach programu IKONKA - program Ministerstwa Nauki i Informatyzacji polegaj ący na uruchomieniu punktów powszechnego dost ępu w bibliotekach.

Baza techniczna, wyposa żenie oraz warunki do nauki na terenie w szkołach i przedszkolach gminy Pawłowiczki ocenia si ę jako dobre.

Wa żnym zadaniem strategicznym dla gminy jest stałe podnoszenie poziomu wychowania i edukacji szkolnej dzieci i młodzie ży z podkre śleniem nauki j ęzyków obcych. Poniesione nakłady finansowe zaowocuj ą podniesieniem wiedzy i wykształcenia naszej młodzie ży, co pozwoli im na lepszy start w osi ągni ęciu wysokich kwalifikacji zawodowych.

3.6.3. INFRASTRUKTURA ZDROWOTNA I OPIEKA SPOŁECZNA

W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej mieszka ńcy gminy Pawłowiczki obsługiwani s ą przez:  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDICUS Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki,  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej SARMED, Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki,  Niepubliczny Zespół Stomatologiczny ”UNIDENTAL” Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki,  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDISAN Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki,  Prywatna praktyka Chirurgiczna - Marek Rak Magnoliowa 3, 47-280 Pawłowiczki,  "Dem-Med" Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Dem-Med Kozielska 64, Go ści ęcin.

Usługi piel ęgniarskie świadczone s ą równie ż przez Stacj ę Opieki Caritas. Stacja Opieki Caritas w Pawłowiczkach świadczy nowoczesny i alternatywny system usług opieku ńczo-medycznych w domu pacjenta. W ramach świadczonych usług wykonywane s ą min. Takie usługi jak: zabiegowe, higieniczno-piel ęgnacyjne, diagnostyczne, socjalnobytowe, w zakresie działalno ści profilaktycznej, edukacyjnej i promocji zdrowia. Usługi piel ęgniarskie świadczone s ą wszystkim osobom z terenu gminy, które zgłoszą si ę do stacji. Podstawowym celem działania Stacji jest wydłu żenie do maksimum pobytu pacjenta w środowisku domowym i skrócenie do minimum leczenia pacjenta w szpitalu. Mieszka ńcy całej gminy korzystaj ą równie ż z usług Gabinetu Rehabilitacji CARITAS w Pawłowiczkach, który wchodzi w skład Stacji Caritas. Gabinet ten wyposa żony jest w wszystkie niezb ędne i profesjonalne urz ądzenia do gimnastyki leczniczej i korekcyjnej, masażu leczniczego,

Pawłowiczki, 2011 r. 48

światłolecznictwa, elektrolecznictwa, usprawnienia ruchowego, rehabilitacji mózgowych pora żeń dzieci ęcych, krioterapi, laseroterapi itp.

W gminie funkcjonuje Punkt konsultacyjny w Pawłowiczkach, który ma na celu udzielanie wsparcia i pomocy psychospołecznej osobom uzale żnionym i ich rodzinom; dostarczanie informacji o możliwo ści podj ęcia profesjonalnej terapii, motywowanie i kierowanie do leczenia.

Ponadto na obszarze gminy znajduj ą si ę dwie apteki:  Pod Miłorz ębem - Apteka Magnoliowa 14 Pawłowiczki,  Punkt Apteczny ul. Szkolna 2 Go ścięcin.

3.6.4. INFRASTRUKTURA KULTURY Działalno ść kulturalna na terenie gminy Pawłowiczki prowadzona jest przede wszystkim przez Gminn ą Bibliotek ę Publiczn ą w Pawłowiczkach, Fili ę Biblioteczn ą w Go ści ęcinie i Jakubowicach oraz przez Wiejski Dom Kultury w Go ści ęcinie i Wiejski Dom Kultury w Trawnikach.

Gmina oferuje młodzie ży uczestnictwo w chórze „Rustikana”, działaj ącym przy parafii w miejscowo ści Nacz ęsławice. Chór posiada w swoim dorobku szereg udanych wyst ępów w kraju, jak równie ż poza jego granicami.

Na obszarze gminy Pawłowiczki, funkcjonuj ą m.in.:  Gminna Biblioteka Publiczna z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej w Pawłowiczkach przy ul. Korfantego 3, posiadaj ąca swoje 4 filie:  Filia Biblioteczna w Go ści ęcinie z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury,  Filia Biblioteczna w Jakubowicach z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej,  Filia Biblioteczna w Maciowakrzu z siedzib ą w Publicznej Szkole Podstawowej,  Filia Biblioteczna w Trawnikach z siedzib ą w Wiejskim Domu Kultury, przy ul. Le śnej 62,  Wiejski Dom Kultury w Go ści ęcinie, przy ul. Kozielskiej 1,  Wiejski Dom Kultury w Trawnikach, przy ul. Le śnej 62.

3.6.5. INFRASTRUKTURA SPORTOWA I REKREACYJNA

Aktywnie działa Gminne Zrzeszenie „Ludowe Zespoły Sportowe” w Pawłowiczkach realizuj ąc zadania w zakresie kultury fizycznej i sportu poprzez 6 Ludowych Zespołów Sportowych: - LZS „BRYKSJUSZ GO ŚCI ĘCIN”, ul. Kozielska 13, 47-270 Go ści ęcin, - LZS „ZRYW” Pawłowiczki, ul. Wyzwolenia 47-280 Pawłowiczki, - LZS „SPARTAN” Grudynia Wielka, - LZS „ROLNIK” Urbanowice, - LZS „MACIOWAKRZE”, ul. Mickiewicza 30, 47-280 Maciowakrze, - LZS „FORTUNA” Ostro żnica, ul. Ko ścielna 3, 47-280 Pawłowiczki, Oprócz sekcji piłki no żnej funkcjonuje równie ż sekcja kolarska przy LZS Go ści ęcin i sekcja tenisa stołowego przy LZS Ostro żnica.

Na terenie gminy Pawłowiczki aktywnie działa Ludowy Klub Sportowy "Rakso Bike Team" Kozielska, (47-280 Grudynia Wielka), Mi ędzyszkolny Klub Sportowy Spartan Grudynia Wielka- Pawłowiczki (47- 280, Jakubowice) oraz "Orlik"- Uczniowski Klub Sportowy (47-280, Maciowakrze)

Pawłowiczki, 2011 r. 49

3.6.6. BEZPIECZE ŃSTWO

Administracja publiczna staje si ę, w coraz wi ększym stopniu, jednym z kluczowych czynników kształtuj ących warunki dla szeroko pojmowanego rozwoju. Sprawno ść i skuteczno ść jej działania wprost przekładaj ą si ę na jako ść życia obywateli, mo żliwo ści rozwijania przez nich gospodarczej i społecznej aktywno ści oraz poziom ich zaufania do władzy publicznej. Nad bezpiecze ństwem publicznym czuwa Referat Dzielnicowych z siedzib ą w Polskiej Cerekwi, który swoim zasi ęgiem obejmuje terytorialnie Gminy Pawłowiczki i Polska Cerekiew, oraz Posterunek Policji w Pawłowiczkach, który terytorialnie obsługuje teren całej gminy Pawłowiczki.

Szybkie zmiany cywilizacyjne generuj ą ró żnego rodzaju zagro żenia dla środowiska, w tym dla ludno ści i mienia. Ich charakter, skala zjawiska oraz skutki wskazuj ą na konieczno ść doskonalenia krajowego systemu ratowniczo-ga śniczego, w tym jego najwi ększego filaru – Pa ństwowej Stra ży Po żarnej. W Kędzierzynie Ko źlu funkcjonuje Komenda Powiatowa Pa ństwowej Stra ży Po żarnej. Na terenie gminy Pawłowiczki działa 13 jednostek OSP, w miejscowo ściach: Borzysławice, Trawniki, Radoszowy, Ostro żnica, Nacz ęsławice, Milice, Maciowakrze, Karchów, Grudynia, Gości ęcin i Ucieszków, Grodzisko, Grudynia Wielka.

4. IDENTYFIKACJA NAJWA ŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW WYST ĘPUJ ĄCYCH NA TERENIE GMINY

Analiza problemów to drugi, po analizie stanu istniej ącego etap budowania strategii rozwoju Gminy Pawłowiczki. Etap ten ma na celu identyfikacje problemów. Problemy dotycz ą całej gminy Pawłowiczki, maj ą wiec charakter globalny. 4.1. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE GOSPODARKI: - brak mo żliwo ści rozwoju przemysłu (ze wzgl ędu na dobr ą jako ść gleb) - zbyt wysokie koszty przeznaczania pod inwestycje terenów stanowi ących grunty o wysokiej klasie bonitacyjnej gleb (odrolnienie powierzchni pod inwestycje) - ukierunkowanie produkcji rolnej (produkcja buraków cukrowych i pszenicy) co wi ąż e si ę z brakiem mo żliwo ści przekwalifikowania, - mała ró żnorodno ść zakładów produkcyjnych i usługowych (przewaga firm zajmuj ących si ę handlem i budownictwem oraz zakłady rzemie ślnicze), - słaba promocja podmiotów gospodarczych gminy - słaby rozwój gospodarki le śnej ze wzgl ędu na niski procent zalesienia - trudno ści w pozyskiwaniu środków unijnych pomimo znacznych stara ń w tym temacie 4.2. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ:

- słabo rozwini ęty system ście żek rowerowych - poprawa stanu chodników przy drogach o du żym nat ęż eniu ruchu, - niepełne skanalizowanie gminy, - brak uzbrojenia terenów w sie ć gazu przesyłowego - brak scentralizowanego systemu ciepła - brak zgazyfikowania gminy, - braki w o świetleniu ulicznym,

Pawłowiczki, 2011 r. 50

4.3. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE SYTUACJI SPOŁECZNEJ

- potrzeba rewitalizacji terenów wiejskich, - brak miejsca na wypoczynek i rekreacj ę co wi ąż e si ę z bardzo słabo rozwijaj ącą si ę rekreacj ą i turystyk ą, - niedostateczny standard usług w dziedzinie kultury, o światy, zdrowia, i szeroko rozumianej sfery usług dla ludno ści - malej ąca liczba mieszka ńców – niski przyrost naturalny, - zwi ększaj ący si ę udział ludno ści w wieku poprodukcyjnym z jednoczesnym spadkiem osób w wieku produkcyjnym - niewystarczaj ący rynek pracy - brak terenów pod inwestycje na terenie gminy - niekorzystna struktura bezrobocia (przewaga kobiet), - mała aktywno ść mieszka ńców - niskie poczucie wspólnoty w śród mieszka ńców. 4.4. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W SFERZE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

- wysoka podatno ść zbiorników GZWP na przenikanie zanieczyszcze ń z powierzchni ziemi, ze wzgl ędu na wyst ępowanie warstw przepuszczalnych i kontakt hydrauliczny z wodami płytkimi - niska g ęsto ść sieci rzecznej, - brak ci ągło ści strukturalnej i przestrzennej lokalnych korytarzy ekologicznych, - stosunkowo mała ilo ść małoobszarowych i indywidualnych form ochrony przyrody

5. ANALIZA SWOT Przydatnym narz ędziem badania ogólnej sytuacji gminy jest analiza SWOT. Jest to jednocze śnie kompleksowa metoda planowania strategicznego, pozwalaj ąca odpowiedzie ć na pytanie: „gdzie jeste śmy”. Jej nazwa pochodzi od pierwszych liter słów angielskich: strenghts (mocne strony gminy), weaknesses (słabe strony gminy), opportunities (szanse wyst ępuj ące w otoczeniu), threats (zagro żenia wyst ępuj ące w otoczeniu). Analiza SWOT stała si ę nieodł ącznym elementem procedur zarz ądzania strategicznego w ró żnych sferach życia społecznego i gospodarczego oraz w ró żnych skalach przestrzennych. Najcz ęś ciej stosowana jest jako synteza diagnozy wewn ętrznych i zewn ętrznych uwarunkowa ń funkcjonowania i rozwoju jednostek terytorialnych. Gmina nie jest samoistnym tworem, lecz funkcjonuje w okre ślonym otoczeniu, które tworz ą inne jednostki samorz ądowe, administracja rz ądowa i słu żby administracji specjalnych oraz ich wzajemne powi ązania o charakterze organizacyjnym, społecznym, ekonomicznym, czy środowiskowym. Uwarunkowania zewn ętrzne, które pozostaj ą niezale żne od decyzji władz lokalnych, w istotny sposób determinuj ą rozwój danej społeczno ści, a wpływ ten mo że by ć pozytywny b ądź negatywny. Władze gminy mog ą jedynie monitorowa ć zmiany, które zachodz ą w jej otoczeniu, co pozwala na identyfikacj ę istniej ących, a tak że przyszłych szans i zagro żeń rozwoju i zminimalizuje wpływ ewentualnych, negatywnych skutków. Znajomo ść uwarunkowa ń gminy pozwala na podj ęcie działa ń sprzyjaj ących rozwojowi potencjału lokalnego i wykorzystaniu nadarzaj ących si ę okazji. Celem analizy SWOT jest okre ślenie i analiza czynników pod k ątem pozytywnego i negatywnego wpływu na rozwój Gminy. Pozwala to wyodr ębni ć nast ępuj ące grupy czynników, zjawisk i procesów:

- szanse – pozytywne zewn ętrzne (zjawiska i tendencje w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane stan ą si ę impulsem do rozwoju),

Pawłowiczki, 2011 r. 51

- zagro żenia – negatywne zewn ętrzne (wszystkie czynniki zewn ętrzne, które postrzegamy jako bariery, utrudnienia dla rozwoju),

- mocne strony – pozytywne wewn ętrzne (atuty, walory gminy, które w sposób pozytywny wyró żniaj ą j ą w otoczeniu; gmina sama wpływa na te zjawiska), - słabe strony – negatywne wewn ętrzne ( zjawiska ograniczaj ące mo żliwo ści rozwoju gminy, na które ona sama ma wpływ. S ą one konsekwencj ą ogranicze ń zasobów i niedostatecznych kwalifikacji).

Tabela 16. Analiza SWOT.

Mocne strony Słabe strony

 Dobre warunki agroklimatyczne dla rozwoju  Brak mo żliwo ści rozwoju przemysłu (ze rolnictwa, w tym wysoka bonitacja gleb wzgl ędu na dobr ą jako ść gleb)  Korzystne warunki do intensyfikacji  Zbyt wysokie koszty przeznaczania pod produkcji rolnej (wysoki wska źnik bonitacji i inwestycje terenów stanowi ących grunty o rolniczej przestrzeni produkcyjnej wysokiej klasie bonitacyjnej gleb (odrolnienie  Niski stopie ń rozwoju przemysłu, który powierzchni pod inwestycje) mógłby stanowi ć zagro żenie dla lokalnego  Ukierunkowanie produkcji rolnej (produkcja środowiska i rolnictwa buraków cukrowych i pszenicy) co wi ąż e si ę  Bardzo dobre poł ączenia komunikacyjne z z brakiem mo żliwo ści przekwalifikowania, takimi o środkami ponadlokalnymi jak:  Mała ró żnorodno ść zakładów produkcyjnych i Kędzierzyn Ko źle, Racibórz, Głogówek, usługowych (przewaga firm zajmuj ących si ę  Dobra dost ępno ść komunikacyjna oraz handlem i budownictwem oraz zakłady zadowalaj ący stan dróg w gminie. rzemie ślnicze),  Przebiegaj ący przez gmin ę wa żny szlak  słaba promocja podmiotów gospodarczych drogowy DK nr 38: Krnov/Pietrowice – gminy Głubczyce – Pawłowiczki – Re ńska Wie ś –  słaby rozwój gospodarki le śnej ze wzgl ędu Kędzierzyn Ko źle na niski procent zalesienia  Potencjał dla rozwoju odnawialnych źródeł  trudno ści w pozyskiwaniu środków unijnych energii (tereny inwestycyjne, sprzyjaj ące pomimo znacznych stara ń w tym temacie warunki klimatyczne),  Stosunkowo mała ilo ść małoobszarowych i  Stosunkowo dobrze rozbudowana indywidualnych form ochrony przyrody infrastruktura opieki zdrowotnej, społecznej  brak miejsca na wypoczynek i rekreacj ę co i bezpiecze ństwa publicznego wi ąż e si ę z bardzo słabo rozwijaj ącą si ę  Stały dochód gminy w postaci podatku rekreacj ą i turystyk ą, rolnego  Niekorzystna sytuacja demograficzna,  Stały dochód gminy wynikaj ący z dzier żawy ujemny przyrost naturalny i ujemne saldo gruntu pod elektrownie wiatrowe migracji.  System zwolnie ń z podatku od  zwi ększaj ący si ę udział ludno ści w wieku nieruchomo ści poprodukcyjnym z jednoczesnym spadkiem  Wysoki poziom o światy podstawowej osób w wieku produkcyjnym i odznaczaj ący si ę wysoki poziom o światy  Brak planowanych inwestycji, zwi ązanych z gimnazjalnej. realizacj ą centralnych urz ądze ń  Dobre wyposa żenie gminy w przedszkola ciepłowniczych, umo żliwiaj ących dostaw ę  Wysoka warto ść kulturowa i historyczna ciepła dla odbiorców indywidualnych gminy. układów urbanistycznych  Brak w pełni skanalizowania gminy

Pawłowiczki, 2011 r. 52

Mocne strony Słabe strony

 Blisko ść K ędzierzyna- Ko źla, miasta  Brak systemu zaopatrzenia w gaz. wojewódzkiego o wielokulturowym  Rynek pracy, wyró żniaj ący si ę mał ą znaczeniu. ró żnorodno ści ą i ilo ści ą miejsc pracy  Rozwini ęta infrastruktura sportowa.  Niski wska źnik przedsi ębiorczo ści (mała  Stopniowe osiedlanie si ę młodych ludzi liczba zarejestrowanych firm)  Du że zasoby siły roboczej i pracowitość  niedostateczny standard usług w dziedzinie mieszka ńców. kultury, o światy, zdrowia, i szeroko  Spore zasoby kapitału społecznego. rozumianej sfery usług dla ludno ści Rozwini ęta gospodarka odpadami.  niewystarczaj ący rynek pracy - brak terenów  Istniej ące 3 oczyszczalnia ścieków, pod inwestycje na terenie gminy posiadaj ące rezerw ę.  niekorzystna struktura bezrobocia (przewaga  Opracowane plany zagospodarowania kobiet), przestrzennego dla wi ększo ści  mała aktywno ść mieszka ńców miejscowo ści  niskie poczucie wspólnoty w śród  Aktywne pozyskiwanie i przemy ślane mieszka ńców. wykorzystywanie środków unijnych  Przyjazna obsługa klientów Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach.

Szanse Zagro żenia

 rozwój funkcji zwi ązanych z otoczeniem  blisko ść Kędzierzyna- Ko źla (odci ąganie rolnictwa, w tym szczególnie przetwórstwa inwestorów, wykwalifikowanej siły rolno- spo żywczego, ekoturystyki i roboczej). agroturystyki, a tak że rozwój  emigracja młodych, wykształconych osób z kwalifikowanych form rekreacji i terenu gminy. wypoczynku weekendowego  brak rozwoju przedsi ębiorczo ści  rozwój pozarolniczych funkcji  trudno ści ze zbytem wyrobów rolno- gospodarczych terenu gminy na obszarze spo żywczych aktywizacji gospodarczej  brak w pełni skanalizowania i  rozwój ście żek i tras pieszych, rowerowych, zgazyfikowania terenu gminy edukacyjnych  wzrost bezrobocia i ubo żenie  potencjał dla dalszego rozwoju społecze ństwa. odnawialnych źródeł energii (tereny  nie rozwijaj ący si ę rynek pracy inwestycyjne, sprzyjaj ące warunki  niski wska źnik narodzin klimatyczne)  spalanie w gospodarstwach domowych  możliwo ść zapewnienia przedszkola dla paliw niskiej jako ści i odpadów. wszystkich dzieci  integracja Polski z Uni ą Europejsk ą – mo żliwo ść pozyskania środków zewn ętrznych na planowane inwestycje.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie aktualnych uwarunkowa ń społeczno-gospodarczych i przyrodniczych oraz danych uzyskanych z Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach.

Dokładne u świadomienie sobie mocnych i słabych stron gminy, szans i zagro żeń rozwojowych decyduje o obraniu wła ściwego kierunku rozwoju społeczno – gospodarczego.

Pawłowiczki, 2011 r. 53

Bior ąc pod uwag ę potrzeby społeczne, rozwój lokalnej gospodarki i kierunki przekształce ń strukturalnych działania powinny zmierza ć do: - skutecznego rozwi ązywania problemów o charakterze społecznym, w celu poprawy jako ści życia mieszka ńców oraz zatrzymania procesu odpływu młodych ludzi z terenu gminy. B ędzie to mo żliwe poprzez stworzenie atrakcyjnych warunków zatrudnienia oraz warunków bytowych takich jak: tereny budowlane, dobra dost ępno ść i wysoka jako ść placówek o światowych, placówek słu żby zdrowia, bazy sportowej i rekreacyjnej. Du że znaczenie ma tak że nacisk na rozwój społecze ństwa informacyjnego (np. umo żliwienie mieszka ńcom dost ępu do internetu), co w przyszło ści b ędzie miało wpływ na likwidacj ę barier i ogranicze ń rozwojowych, - aktywizacji terenów przewidzianych pod działalno ść inwestycyjn ą, co pozwoli na tworzenie nowych miejsc pracy, zwi ększanie aktywno ści gospodarczej, a tym samym dochodów ludno ści. - rozwoju agroturystyki jako jednego z alternatywnych źródeł dochodów rolników oraz zaplecza turystycznego i zwi ązanej z nim obsługi. Dla gminy posiadaj ącej du że walory przyrodnicze prowadzenie gospodarstw agroturystycznych jest jedną z mo żliwych form rozwoju wsi.

Wykorzystuj ąc atuty i mocne strony gmina ma szanse w niedalekiej przyszło ści na wzmocnienie swojej pozycji gospodarczej na mapie regionu. Dla prawidłowego przebiegu tego procesu po żą danym jest stworzenie profesjonalnej bazy informacyjnej o cało ści gminy oraz jej poszczególnych sferach, tzn.: gospodarczej, infrastrukturalnej, społecznej, środowiskowej oraz finansowej, która winna by ć na bie żą co wykorzystywana w procesie zarz ądzania gmin ą.

6. MISJA ORAZ CELE STRATEGII W strategii wyró żnia si ę nast ępuj ącą hierarchi ę celów:  misja strategii stanowi cel nadrz ędny, do którego d ąż y gmina planuj ąc działania rozwojowe;  cele strategiczne , wskazuj ące najwa żniejsze obszary, w których konieczne jest wsparcie w celu przy śpieszenia rozwoju gminy;  cele operacyjne , które uszczegółowiaj ą cele strategiczne i zawieraj ą propozycje kierunków działa ń, koniecznych dla osi ągni ęcia poszczególnych celów operacyjnych. Konsekwentne d ążenie do osi ągania celów operacyjnych i strategicznych b ędzie przybli żało gmin ę do wyznaczonej misji.

6.1. MISJA STRATEGII

Jesteśmy gminą typowo rolniczą, która chce maksymalnie zaspokoić potrzeby swoich mieszkańców i stworzyć im warunki do godnego życia i dobrego wykształcenia.

Aby móc racjonalnie kształtowa ć rozwój Gminy Pawłowiczki jako pierwsze nale ży opracowa ć katalog celów rozwojowych. B ędzie si ę on składał z:

1. celów strategicznych: okre ślaj ą one najistotniejsze pola działania gminy i wytyczaj ą kierunki prac na lata 2011-2017. 2. celów operacyjnych są one szczegółowym uj ęciem wskazanych celów strategicznych.

Pawłowiczki, 2011 r. 54

Tabela 17. Wyznaczone cele strategiczne dla Gminy Pawłowiczki.

WYSOKA JAKO ŚĆ ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW GMINY PAWŁOWICZKI

II CEL STRATEGICZNY – I CEL STRATEGICZNY – III CEL STRATEGICZNY - IV CEL STRATEGICZNY – Modernizacja i rozbudowa Tworzenie warunków dla rozwoju Rozwój o światy, turystyki i Poprawa życia mieszka ńców. infrastruktury. gospodarczego gminy. rekreacji. . 1. Cel operacyjny – 1. Cel operacyjny – 1. Cel operacyjny – 1. Cel operacyjny – Poprawa stanu infrastruktury Aktywna promocja gminy. Rozwój o światy. Wzrost zamo żno ści mieszka ńców technicznej.

2. Cel operacyjny – 2. Cel operacyjny – 2. Cel operacyjny – Rozwój bazy przetwórczej dla Rozwój turystyki i rekreacji. Wzrost bezpiecze ństwa rolnictwa mieszka ńców.

3. Cel operacyjny – 3. Cel operacyjny – Podj ęcie działa ń wspieraj ących Wzmacnianie wi ęzi społecznych. rozwój przedsi ębiorstw.

Pawłowiczki, 2011 r. 55

6.2. CELE STRATEGICZNE ORAZ OPERACYJNE – KRÓTKO I DŁUGOTERMINOWE

I. CEL STRATEGICZNY – Modernizacja i rozbudowa infrastruktury.

1. Cel operacyjny – Poprawa standardu infrastruktury technicznej.

Aby zapewni ć mieszka ńcom dobre warunki życia, nale ży dostarczy ć im mo żliwie najszerszy zakres mediów, zaliczanych do infrastruktury technicznej. Pełna infrastruktura techniczna oznacza podł ączenie gospodarstwa domowego do sieci wodoci ągowej, kanalizacyjnej, energetycznej, telekomunikacyjnej, zaopatrzenie w źródło energii cieplnej, czy te ż g ęst ą i o dobrej jako ści sie ć dróg. Pod tym poj ęciem kryje si ę tak że całkowite rozwi ązanie kwestii odpadów stałych (odbiór, segregacja, utylizacja), czy te ż dost ęp do światowej sieci internetowej. Tylko pełne podł ączenie mediów jest w stanie zapewni ć mieszka ńcom gminy życie i rozwój na odpowiednim poziomie. Pełne wyposa żenie gminy w infrastruktur ę techniczn ą to obecnie nie tylko jeden z podstawowych wymogów cywilizacyjnych, ale tak że kluczowy warunek prowadzenia działalno ści gospodarczej. Nowe inwestycje gospodarcze na terenie gminy nie b ędą realne bez stworzenia dla nich odpowiednich warunków, przede wszystkim w sferze infrastruktury, dalej prawodawstwa i dobrej organizacji usług administracyjnych.

Zadania: - uzbrojenie terenów przeznaczonych pod inwestycje w Pawłowiczkach, Go ści ęcinie, Ostro żnicy i Nacz ęsławicach, celem podniesienia standardu terenów inwestycyjnych, atrakcyjnych dla inwestorów (zadanie realizowane w etapach od 2007 do 2013 r.) - budowa, przebudowa oraz remonty dróg znajduj ących si ę na terenie gminy Pawłowiczki wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą, - modernizacja drogi dojazdowej do gruntów rolnych Dobrosławice – Dzie ćmarów (2012 r.), - budowa drogi gminnej Nr 108464 O Grudynia Wielka – Dzie ćmarów (2012 r.), - budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Trawniki (2017 r.), - tranzyt ci śnieniowy ścieków Trawniki – Go ści ęcin wraz z kanalizacj ą sanitarn ą dla cz ęś ci wsi Go ści ęcin i Mierz ęcin (2017 r.), - pozostała cz ęść kanalizacji sanitarnej dla wsi Go ści ęcin (2017 r.), - budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Borzysławice (2017 r.), - budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Urbanowice (2017 r.), - budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Karchów (2017 r.), - budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Grodzisko (2017 r.), - budowa oczyszczalni ścieków dla aglomeracji Nacz ęsławice oraz budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Nacz ęsławice w celu poprawy infrastruktury gospodarki wodno- ściekowej poprzez odbiór ścieków z gospodarstw, - utrzymanie, konserwacja, remonty o świetlenia ulic, - pozyskanie odnawialnych źródeł energii, - gazyfikacja rozwojowych miejscowo ści celem podniesienia standardu życia mieszka ńców (2012 r.), - zagospodarowanie terenów zielonych oraz tworzenie i modernizacja istniej ących placów zabaw w gminie,

Pawłowiczki, 2011 r.

56

- wykonanie kolektora burzowego w miejsce istniej ącego rowu komunalnego w Ostro żnicy (2009 – 2017 r.), - stworzenie gminnego punktu odbioru odpadów komunalnych (2012 –2013 r.), - informatyzacja gminy (rozbudowa infrastruktury dost ępu do internetu oraz wspieranie rozwoju usług elektronicznych).

II. CEL STRATEGICZNY – Tworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego Gminy.

Trwały i dynamiczny rozwój gospodarczy jest podstawowym warunkiem zmniejszania rozmiarów bezrobocia i wzrostu zamo żno ści mieszka ńców. Przyczynia si ę on tak że do wzrostu dochodów bud żetu gminy, co w konsekwencji umo żliwia przeznaczanie coraz wi ększych środków finansowych na zaspokojenie potrzeb społecznych w zakresie mieszkalnictwa, edukacji, ochrony zdrowia i opieki społecznej, kultury i sztuki, sportu i rekreacji oraz bezpiecze ństwa publicznego. Skala i tempo rozwoju gospodarki lokalnej uzale żnione s ą od czynników i uwarunkowa ń, na które gmina nie ma żadnego bezpo średniego wpływu. Niemniej jednak, władze Gminy w sposób po średni mog ą oddziaływa ć na stan zagospodarowania Gminy.

1. Cel operacyjny – Aktywna promocja gminy.

Wszelkie walory, którymi gmina mo że si ę poszczyci ć, nie b ędą mie ć wpływu na ich rozwój, o ile nie będą eksponowane i promowane. Działalno ść promocyjna jest niezb ędna w celu pozyskania zarówno inwestorów, jak i turystów odwiedzaj ących gmin ę Pawłowiczki. W zwi ązku z tym konieczne jest ukierunkowanie działa ń promocyjnych podejmowanych przez władze Gminy. Podstawowym celem promocji jest wykreowanie wizerunku gminy oraz wypromowanie gminy.

Zadania: - współpraca z miastami partnerskimi o zbli żonym charakterze, strukturze i wielko ści w kraju i zagranic ą, - współpraca z mediami: prasa, radio, telewizja, w zakresie informowania o działalno ści bie żą cej i zamierzeniach perspektywicznych, - działania zmierzaj ące do zidentyfikowania i skutecznego wyeksponowania potencjału inwestycyjnego gminy - przygotowanie atrakcyjnej oferty inwestycyjnej, - przygotowanie kadry pracowników samorz ądowych do profesjonalnej obsługi inwestorów krajowych i zagranicznych, - tworzenie programów edukacyjnych i turystycznych, - tworzenie materiałów promocyjnych w postaci folderów, map i plakatów zawieraj ących informacje o walorach przyrodniczych gminy, - stworzenie tablic informacyjnych na terenie gminy - stworzenie punktów informacji turystycznej - wspieranie, pobudzenie i promocja inicjatyw lokalnych oraz aktywizacja mieszka ńców do uczestnictwa w życiu lokalnym,

Pawłowiczki, 2011 r.

57

2. Cel operacyjny – Rozwój bazy przetwórczej dla rolnictwa.

Gmina Pawłowiczki posiada bardzo dobre warunki do produkcji rolnej, ze wzgl ędu na bardzo dobre i dobre gleby nale żą ce do I, II i III klasy bonitacyjnej oraz do ść łagodny klimat. Dogodne warunki sprzyjaj ą uprawom ro ślin o wysokich wymaganiach, jak równie ż gwarantuj ą bardzo dobre plony niemal wszystkich ro ślin. Obserwuje si ę tu prawidłowy kierunek produkcji ro ślinnej tj. zbo żowo – okopowy, ze szczególnym uwzgl ędnieniem uprawy pszenicy i buraków cukrowych. Tereny gminy Pawłowiczki znajduje si ę w strefie o szczególnych predyspozycjach do rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno – spo żywczego. W obr ębie strefy znajduj ą si ę tereny o bardzo korzystnych warunkach przyrodniczo – glebowych, b ędące podstaw ą dla intensywnej produkcji rolnej i opartego na niej przetwórstwa rolno – spo żywczego. Z powy ższego wynika, że nale żałoby w jak wi ększym stopniu wykorzysta ć potencjał gospodarczy w tym sektorze.

Zadania: - ochron ę najlepszych kompleksów glebowych, - przeciwdziałania przeznaczaniu gleb o wysokim potencjale produkcyjnym na cele nie zwi ązane z funkcj ą rolnicz ą - zapobieganie dewastacji i degradacji powierzchni ziemi, w tym erozji gleb, - poprawę warunków produkcyjnych gleb (agrotechnika, melioracje), - optymalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego gleb, - przywracanie warto ści u żytkowych gleb zdegradowanych i zdewastowanych, - restrukturyzacja rolnictwa i rozbudowa sektora przetwórstwa rolno – spo żywczego, - koncentracja przechowalnictwa i przetwórstwa rolno – spo żywczego, - budowa przetwórni rolnej w Grudyni Wielkiej, - tworzenie lokalnych rynków żywno ściowych (od producenta do konsumenta), - stworzenie preferencji dla rozwoju specjalistycznej produkcji rolnej (warzywnictwa, ogrodnictwa oraz produkcji „zdrowej" żywno ści), opartej na technologiach proekologicznych; - promowanie na obszarze gminy rolnictwa, produkuj ącego zdrow ą żywno ść i chroni ącego środowisko, - tworzenie grup producenckich i zrzesze ń.

3. Cel operacyjny – Podj ęcie działa ń wspieraj ących rozwój przedsi ębiorstw.

Rozwój przedsi ębiorczo ści na terenie gminy jest szczególnie wa żny. Doceniaj ąc rol ę przedsi ębiorczo ści, samorz ąd gminny stara si ę stworzy ć warunki dla jej rozwoju, poprzez prowadzenie ró żnorodnych działa ń o charakterze organizacyjnym i edukacyjnym. Bardzo wa żne jest stworzenie dla przedsi ębiorców odpowiednich warunków (w tym tak że materialnych) do prowadzenia działalno ści. Funkcjonowanie firmy w wymiarze lokalnym zale ży w du żej mierze od operatywno ści i przychylno ści urz ędników samorz ądowych. Pocz ątkuj ący przedsi ębiorca kieruj ąc pierwsze swoje kroki do urz ędu gminy oczekuje pomocy w zarejestrowaniu działalno ści gospodarczej oraz kompetentnych porad urz ędowych. Na terenie Gminy został uruchomiony Regionalny Program Operacyjny pod nazw ą Program Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. W ramach 16 priorytetów wyznaczonych w „Programie…” wpisane s ą działania tj. badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsi ębiorczo ść ; inicjatywy lokalne w zakresie zatrudnienia i rozwoju oraz wsparcie struktur świadcz ących usługi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy.

Pawłowiczki, 2011 r.

58

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – PO IG 2007-2013 ma na celu rozwój szeroko rozumianej innowacyjno ści. W jego ramach b ędą wspierane zarówno same przedsi ębiorstwa, jak i instytucje otoczenia biznesu, a tak że jednostki naukowe, które świadcz ą przedsi ębiorstwom usługi. Instytucj ą zarz ądzaj ącą Programem Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka b ędzie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, a tak że instytucje po średnicz ące: tj. Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy ższego, Ministerstwo Spraw Wewn ętrznych i Administracji.

Główne kierunki aktywizacji gospodarczej gminy to: zainteresowanie ofertami inwestorów, rozwój infrastruktury na potrzeby nowych przedsi ęwzi ęć gospodarczych, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, wsparcie i promocja istniej ącej przedsi ębiorczo ści, rozwój przedsi ębiorczo ści lokalnej, równie ż poza rolnictwem.

Gmina Pawłowiczki posiada warunki naturalne predysponuj ące j ą do rozwoju agroturystyki. Agroturystyka jest czynnikiem aktywizuj ącym wie ś i zapewnia dodatkowe dochody rolnikom. Oferta turystyki wiejskiej powinna by ć skoordynowana mi ędzy innymi z miejscowym kalendarzem cyklicznych imprez sportowych i kulturalnych. Niezbędnej pomocy w tym zakresie udzielałby o środek doradztwa rolniczego, informuj ąc jednocze śnie o prawnych i finansowych uwarunkowaniach agroturystyki.

Zadania: - wydatki inwestycyjne zwi ązane z tworzeniem mikroprzedsi ębiorstwa w ramach projektu PO IG 2007- 2013, - budowa, przebudowa i remont infrastruktury wpływaj ący m.in. na rozszerzenie lub zró żnicowanie działalno ści gospodarczej, - zakup oraz unowocze śnienie wyposa żenia niezb ędnego do prowadzenia działalno ści gospodarczej, - zakup warto ści niematerialnych i prawnych zwi ązanych z realizacj ą projektu PO IG 2007- 2013, - stworzenie punktu informacyjnego lub konsultacyjno-doradczego dla osób podejmuj ących działalno ść gospodarcz ą, - ulgi podatkowe dla nowych powstałych podmiotów gospodarczych, - spotkania władz samorz ądowych z „lokalnym biznesem” i mieszka ńcami, - wspieranie, pobudzenie i promocja inicjatyw lokalnych oraz aktywizacja mieszka ńców do uczestnictwa w życiu lokalnym, - wykorzystanie potencjału i umocnienie pozycji znacz ących przedsi ębiorstw w gospodarce regionu z zastosowaniem proekologicznych technologii, - wsparcia na rzecz małych i średnich przedsi ębiorstw w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdro żenie efektywnych systemów zarz ądzania środowiskiem, wdro żenie i stosowanie/u żytkowanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, wdro żenie czystych technologii dla działalno ści produkcyjnej przedsi ębiorstw), - działania na rzecz rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego, - pobudzanie aktywno ści potencjalnych przedsi ębiorców w zakresie mo żliwo ści poszukiwania i eksploatacji kopalin, - budowa, przebudowa, remont i wyposa żenie o charakterze inwestycyjnym obiektów turystycznych (noclegowych i gastronomicznych) i rekreacyjno-sportowych, - podniesienie standardu (budowa, przebudowa oraz wyposa żenie) infrastruktury towarzysz ącej, wzmacniaj ące atrakcyjno ść obiektu, - dostosowanie istniej ącej infrastruktury obiektów turystycznych i rekreacyjno-sportowych do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Pawłowiczki, 2011 r.

59

III. CEL STRATEGICZNY – Rozwój o światy i rekreacji.

1. Cel operacyjny – Rozwój o światy.

Głównym problemem, z którym obecnie boryka si ę o świata jest pogł ębiaj ący si ę ni ż demograficzny. Z analiz demograficznych wynika, że liczba urodze ń w gminie ci ągle maleje. Powoduje to mniejsz ą liczb ę zgłosze ń dzieci do przedszkoli, a w konsekwencji do szkół. Obserwowane zjawisko ni żu demograficznego na terenie gminy, będzie stopniowo si ę pogł ębia ć. Wa żnym aspektem jest podniesienie poziomu wychowania zarówno na poziomie przedszkolny, jak i szkolnym, wprowadzenie nauczania j ęzyka obcego we wszystkich klasach, zainteresowanie tematem edukacji ekologicznej uczniów. Edukacja na wysoki poziomie zwi ększy szanse uczniów z terenów wiejskich na podejmowanie atrakcyjnych, nowoczesnych kierunków studiów warunkuj ących konkurencyjno ść na rynku pracy.

Jako ść kształcenia w du żej mierze zale ży od warunków technicznych, w jakich odbywa si ę proces nauczania. Obiekty szkolne i przedszkolne oraz zwi ązana z tym infrastruktura sportowa wymaga przeprowadzenia modernizacji. Działaniami rewitalizacyjnymi powinny zosta ć obj ęte poni ższe placówki szkolne i przedszkolne wraz z ich otoczeniem. Du żych nakładów finansowych wymagaj ą działania tj. m.in. na: wymian ę okien, remont sanitariatów, pionów kanalizacyjnych, podło ża w klasach, salach gimnastycznych oraz remontów obiektów sportowych.

Zadania: - podnoszenie jako ści usług świadczonych przez istniej ące obiekty szkolne i przedszkolne na terenie gminy (m.in. dotycz ące zaj ęć pozalekcyjnych, kółek zainteresowa ń i zaj ęć sportowych), - pogł ębianie współpracy dzieci i młodzie ży z Mastami partnerskimi gminy, - wspieranie działa ń dla dzieci i młodzie ży szkolnej, - podnoszenie poziomu wychowania i edukacji szkolnej dzieci i młodzieży z podkre śleniem nauki j ęzyków obcych, - indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych - wyrównanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszenie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych, - podnoszenie kwalifikacji zawodowych wszystkich grup społecznych, - „Zaj ączek na bezludnej wyspie” - wspieranie rozwoju intelektualnego dzieci w wieku 3-6 lat ucz ęszczaj ących do Przedszkola Publicznego w Pawłowiczkach, poprzez wdro żenie edukacyjnego programu, który zaowocuje wprowadzeniem nowych metod nauczania oraz innowacyjnych narz ędzi do pracy z dzie ćmi, - podnoszenie świadomo ści uczniów z zakresu ochrony środowiska naturalnego i kulturowego - dostosowanie infrastruktury edukacyjnej i sportowej gminy do zmieniaj ących si ę standardów i potrzeb (modernizacja budynków, dostosowanie boisk sportowych, reorganizacja sieci szkół i zapewnienie odpowiednich warunków kształcenia, itd.), - budowa sali sportowej przy Zespole Gimnazjalno - Szkolno - Przedszkolnym w Go ści ęcinie wraz z przebudow ą instalacji c.o. istniej ącej cz ęś ci Zespołu Gimnazjalno - Szkolno - Przedszkolnego ( w tym: dokumentacja ) - poprawa infrastruktury – bazy oświatowej oraz warunków wychowania fizycznego, - rozwój infrastruktury turystyczno – dydaktycznej na terenie gminy.

Pawłowiczki, 2011 r.

60

1. Cel operacyjny – Rozwój turystyki i rekreacji.

Na terenie gminy Pawłowiczki mo żna wyró żni ć cztery niewielkie rejony, których krajobraz mo że by ć przydatny do rozwoju turystyki i wypoczynku weekendowego. Jest to rejon wsi: Maciowakrze – Radoszowy, Go ści ęcin – Karchów – Borzysławice, Grudynia Wielka – Jakubowice – Milice, Nacz ęsławice – Grodzisko. Za najbardziej przydatny do celów turystycznych nale ży uzna ć sztuczny zbiornik wodny poło żony w rejonie wsi Grodzisko, w dolinie rzeki Straduni. Niew ątpliwie atrakcyjny jest krajobraz przyrodniczy rejonu wsi Maciowakrze – Radoszowy – Chrósty, o czym świadczy ustanowienie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wronin – Maciowakrze”. W zwi ązku z tym gmina posiada warunki naturalne predysponuj ące j ą do rozwoju agroturystyki. Agroturystyka jest czynnikiem aktywizuj ącym wie ś i zapewnia dodatkowe dochody rolnikom. Turystyk ą wiejsk ą interesuj ą si ę głównie mieszka ńcy miast i wi ększych aglomeracji, którzy d ążą do bliskiego kontaktu z przyrod ą, poszukuj ą ciszy i spokoju, chc ą aktywnie sp ędzi ć wolny czas, itp. Oferta turystyki wiejskiej powinna by ć skoordynowana mi ędzy innymi z miejscowym kalendarzem cyklicznych imprez sportowych i kulturalnych. Niezbędnej pomocy w tym zakresie udzielałby o środek doradztwa rolniczego, informuj ąc jednocze śnie o prawnych i finansowych uwarunkowaniach agroturystyki. Nale ży rozwa żyć równie ż powi ązanie ochrony walorów przyrodniczo – krajobrazowych z ochron ą zabytków i obiektów archeologicznych

Rozwój turystyki kształtuje świadomo ść społeczno ści lokalnych i regionalnych, co działa edukacyjnie i podnosi odpowiedzialno ść ludzi za dbało ść o miejsce, w którym żyj ą, zwi ększaj ąc zwi ązki społeczno ści z ich miejscem zamieszkania.

Zadania: - opracowanie katalogu tras turystycznych i obiektów zabytkowych gminy, - restaurowanie i rewitalizowanie obiektów dziedzictwa kulturowego na terenie gminy, - wykorzystanie walorów przyrodniczych do przyci ągni ęcia turystów, - budowa i oznakowanie ście żek rowerowych na terenie gminy, - wła ściwe oznakowanie miejsc atrakcyjnych turystycznie, - utworzenie systemu informacji turystycznej, w tym informacji internetowej, - stworzenie kalendarza imprez i wydarze ń turystycznych umo żliwiaj ących przyci ągni ęcie turystów, - współpracy mi ędzynarodowej w zakresie koordynacji działalno ści turystyczno– rekreacyjnej na obszarze pogranicza polsko – czeskiego, - szeroko rozumiana współpraca mi ędzynarodowa z partnerem niemieckim.

Pawłowiczki, 2011 r.

61

IV. CEL STRATEGICZNY – Poprawa życia mieszka ńców.

1. Cel operacyjny – Wzrost zamo żno ści mieszka ńców

Zjawiskiem, które nieustannie wywiera istotny wpływ na poziom życia ludno ści jest bezrobocie. Jednym z wa żniejszych kryteriów oceny warunków bytu mieszka ńców jest mo żliwo ść uzyskania zatrudnienia.

W gminie Pawłowiczki rynek pracy opiera si ę głównie na rolnictwie indywidualnym i tym samym zdecydowana wi ększo ść mieszka ńców gminy pracuje we własnych gospodarstwach rolnych. Pozostała cz ęść mieszka ńców znajduje zatrudnienie w kilkudziesi ęciu mniejszych zakładach pracy, zwłaszcza produkcyjnych i usługowych, w handlu, budownictwie oraz w zakładach rzemie ślniczych. Ponadto znaczna grupa pracuje poza granicami gminy, przede wszystkim w pobliskim K ędzierzynie – Ko źlu oraz Głubczycach, a tak że zagranic ą. Gmina posiada tereny i warunki infrastrukturalne do przyj ęcia niezb ędnych zamierze ń, zwłaszcza w zakresie przemysłu rolno – spo żywczego. Istotnym czynnikiem prowadz ącym do ograniczenia bezrobocia mo że by ć wła ściwe wykorzystanie oraz propagowanie walorów krajobrazowych gminy. Stymulowa ć to powinno rozwojem infrastruktury rekreacyjnej i wypoczynkowej. Dogodne warunki klimatyczne, czyste powietrze, zdrowa żywno ść stwarzaj ą mo żliwo ści rozwoju agroturystyki.

Rozwój przedsi ębiorczo ści wpływa na ograniczenie bezrobocia, poprzez tworzenie nowych miejsc pracy. Doceniaj ąc rol ę przedsi ębiorczo ści, samorz ąd gminny stara si ę stworzy ć warunki dla jej rozwoju, poprzez prowadzenie ró żnorodnych działa ń o charakterze organizacyjnym i edukacyjnym. Bardzo wa żne jest stworzenie dla przedsi ębiorców odpowiednich warunków (w tym tak że materialnych) do prowadzenia działalno ści.

Zadania: - tworzenie nowych miejsc pracy, - poprawa atrakcyjno ści inwestycyjnej obszarów wiejskich i rozwój infrastruktury technicznej - stworzenie punktu informacyjnego lub konsultacyjno-doradczego dla osób podejmuj ących działalno ść gospodarcz ą, - ulgi podatkowe dla nowych powstałych podmiotów gospodarczych,

2. Cel operacyjny – Wzrost bezpiecze ństwa mieszka ńców.

Ze wszystkich przeprowadzonych w Polsce bada ń wynika, że społecze ństwo czuje si ę coraz bardziej zagro żone o bezpiecze ństwo własne i swojego mienia. Znajduje to odzwierciedlenie w statystykach – z roku na rok ro śnie przest ępczo ść (szczególnie kradzie że) i liczba wypadków na drogach. Poczucie zagro żenia życia i mienia ł ączy si ę z upowszechnianymi w mediach obrazami przemocy, patologii społecznych zwi ązanych ze wzrostem ubóstwa oraz niskiej skuteczno ści policji i wymiaru sprawiedliwo ści. Patologie społeczne obni żaj ą poziom życia ogółu ludno ści. Nale ży zauwa żyć, że tylko dobrze zorganizowane i skoordynowane działania prewencyjne daj ą widoczne efekty. Cz ęsto przyczyn ą patologii jest brak mo żliwo ści zagospodarowania czasu wolnego. Do zada ń Gminy nale ży tak że pomoc osobom bezrobotnym.

Pawłowiczki, 2011 r.

62

Zadania: - budowa sieci światłowodowej, - wspieranie działa ń policji, zmierzaj ących do wyeliminowania lub ograniczenia przest ępczo ści, - stworzenie i doposa żenie Stra ży Gminnej oraz wspieranie policji poprzez dostarczenie sprz ętu i modernizacj ę, - poprawa bezpieczeństwa poprzez remonty obiektów OSP, - zakup wyposa żenia oraz pojazdów niezb ędnych podczas akcji po żarowych dla OSP, - wprowadzenie systemu monitorowania miejsc szczególnie nara żonych na akty wandalizmu, - podejmowanie działa ń edukacyjnych w zakresie prewencji bezpiecze ństwa w domu, na - drodze, w szkole - tworzenie warunków atrakcyjnego sp ędzania wolnego czasu przez dzieci, młodzie ż i dorosłych, - przeciwdziałanie alkoholizmowi i przemocy w rodzinach, - pomoc ludziom długotrwale bezrobotnym w powrocie na rynek pracy (organizowanie prac interwencyjnych i robót publicznych, współpraca z lokalnymi przedsi ębiorcami), - współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy (np. punkt obsługi bezrobotnych), - projekty dla osób, które przekroczyły 40 rok życia oraz z niepełnym przygotowaniem zawodowym, - Kontrola pr ędko ści ruchu pojazdów na drogach, - oznakowanie ulic poziome i pionowe, - oznakowanie poboczy i przej ść dla pieszych.

3. Cel operacyjny – Wzmacnianie wi ęzi społecznych.

Czynniki niematerialne, tj. np.: tradycja, kultura, wspólne normy zachowa ń, wzmacniaj ą poczucie zaufania społecznego, w pozytywny sposób determinując poziom kapitału społecznego, tworz ąc fundamenty „małej ojczyzny”. Budowanie wi ęzi społecznych kształtuje podstawy społecze ństwa obywatelskiego, wzmacniaj ąc aktywne zaanga żowanie mieszka ńców na rzecz rozwoju gminy. Społecze ństwo obywatelskie jest jednym z charakterystycznych elementów demokratycznego pa ństwa, którego cechami s ą: aktywno ść społeczna i otwarto ść władz na inicjatywy mieszka ńców. Wspólnot ę obywatelsk ą na poziomie lokalnym stanowi ą wszyscy mieszka ńcy gminy, z których ka żdy (po średnio lub bezpo średnio) ma prawo do udziału w najistotniejszych decyzjach i zadaniach dotycz ących rozwoju gminy. Świadomo ść ról i zada ń, które mog ą spełnia ć mieszka ńcy gminy w rozwoju własnej wspólnoty mo że si ę przekłada ć na konkretne formy działania, plany i projekty, których efektem powinny by ć nie tylko jednorazowe akcje, ale wi ększa integracja mieszka ńców oraz ich stała aktywno ść i gotowo ść współpracy. Maj ąc na uwadze zapewnienie mieszka ńcom atrakcji kulturalnych na ró żnym poziomie, władze gminne powinny stworzy ć ciekaw ą ofert ę sp ędzania wolnego czasu dla społeczno ści lokalnej. Sprzyja to rozwijaniu zainteresowa ń, podnosi poziom wiedzy, aktywizuje oraz minimalizuje powstawanie patologii społecznych. Jednocze śnie tworzy pozytywny wizerunek gminy oraz buduje lokaln ą wspólnot ę. Dodatkowo imprezy sportowo-rekreacyjne spełniaj ą rol ę zach ęty i wyrabiaj ą nawyk do czynnego uczestnictwa w rekreacji, maj ącej charakter działa ń prozdrowotnych.

Zadania: - wspieranie działalno ści kulturalnej OSP oraz innych organizacji działaj ących na terenie wsi - współpraca Domu Kultury z innymi jednostkami, - rozszerzenie oferty muzycznej dla mieszka ńców gminy,

Pawłowiczki, 2011 r.

63

- rozszerzenie działalno ści bibliotek, - uaktywnienie działalno ści świetlic wiejskich, utworzenie atrakcyjnej oferty dla mieszka ńców, - zacie śnienie wi ęzi społecznych pomi ędzy jednostkami społecznymi działaj ącymi na terenie gminy, - rozszerzenie oferty sportowej dla mieszka ńców gminy, - organizacyjne i prawne wspieranie działa ń organizacji społecznych (umo żliwienie korzystania z nieodpłatnego dost ępu do pomieszcze ń na prowadzenie działalno ści oraz porad prawnych) kultywowanie tradycji i zwyczajów lokalnych, - poprawienie komunikacji z mieszka ńcami poprzez uruchomienie interaktywnego kontaktu droga Internetu, - wspieranie działa ń Grup Odnowy Wsi działaj ących na terenie Gminy Pawłowiczki.

7. POWI ĄZANIE ZADA Ń REALIZOWANYCH W RAMACH STRATEGII Z INNYMI DZIAŁANIAMI

Przyj ęty system wdra żania strategii bazuje przede wszystkim na zrealizowaniu szeregu działa ń i projektów przewidzianych do realizacji w ramach poszczególnych celów operacyjnych strategii. Cz ęść projektów została zidentyfikowana i uj ęta w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2011- 2014. S ą to najwa żniejsze projekty inwestycyjne gminy, dla których zaplanowano finansowanie z bud żetu gminy i środków zespołu Gimnazjalno- Szkolno- Przedszkolnego w Go ści ęcinie. Za wdro żenie tych projektów b ędzie odpowiadał głównie samorz ąd gminy, b ądź jednostki mu podległe (np. placówki edukacyjne). Proces przygotowania i realizacji tych projektów b ędzie na bie żą co monitorowany przez Urz ąd Gminy, zarówno od strony finansowej, jak i technicznej. Zakłada si ę, że zdecydowana wi ększo ść projektów pozostanie poza ramami Wieloletniej Prognozy Finansowej i b ędzie wdra żana przez uprawnione do tego instytucje i podmioty. Głównym zadaniem władz gminnych w tym zakresie b ędzie zidentyfikowanie i zmobilizowanie wszystkich potencjalnych projektodawców i wsparcie ich od strony szkoleniowo-informacyjnej w realizacji okre ślonych typów projektów.

Poni żej zidentyfikowano najwa żniejsze instytucje i podmioty zaanga żowane w proces wdra żania strategii gminy Pawłowiczki .

Główn ą instytucj ą odpowiedzialn ą za wdro żenie strategii jest Wójt wraz z podległym mu Urz ędem Gminy. Wójt odpowiada za ogóln ą koordynacj ę procesu wdra żania i monitorowania strategii. W szczególno ści odpowiedzialny jest za przygotowanie i wdro żenie projektów wynikaj ących z Wieloletniej Prognozy Finansowej.

Instytucjami wspomagaj ącymi Urz ąd Gminy w procesie wdra żania strategii s ą:  Rada Gminy, która razem z radami sołeckimi powinna zadba ć o promocj ę i wła ściwe zrozumienie strategii w śród społeczno ści lokalnej,  placówki szkolno-wychowawcze (szczególna wa żna rola nauczycieli jako liderów lokalnych),  Gminny O środek Pomocy Społecznej,  jednostki OSP i ich stra żnice,  Ko ściół,  organizacje pozarz ądowe działaj ące na terenie gminy,  inne.

Instytucje partnerskie , zarz ądzaj ące okre ślonymi instrumentami i programami, w ramach których będą finansowane niektóre działania wynikaj ące ze strategii, w tym:

Pawłowiczki, 2011 r.

64

 Urz ąd Marszałkowski (jako instytucja zarz ądzaj ąca RPO WO oraz cz ęś ci ą działa ń w ramach PROW),  Starostwo Powiatowe w Kędzierzynie-Ko źlu (dysponent cz ęś ci środków w ramach PROW i PO Kapitał Ludzki),  Powiatowy Urz ąd Pracy w Kędzierzynie-Ko źlu,  Powiatowy Oddział Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,  Agencja Rozwoju Regionalnego,  inne.

Do wa żnych pomiotów, które w istotny sposób b ędą przyczynia ć si ę do realizacji celów strategii, nale ży równie ż zaliczy ć docelowe grupy beneficjentów pomocy , w tym przede wszystkim:  przedsi ębiorcy i ich zwi ązki,  rolnicy i ich zwi ązki,  stowarzyszenia, towarzystwa, zwi ązki,  zwi ązki wyznaniowe,  bezrobotni,  osoby podnosz ące swoje kwalifikacje.

Niezmiernie trudno jest okre śli ć wielko ść niezb ędnych środków na realizacj ę celów niniejszej strategii. Bior ąc pod uwag ę ogromne potrzeby gminy w zakresie wyposa żenia w podstawow ą infrastruktur ę techniczn ą i społeczn ą, zapotrzebowanie na realizacj ę najwa żniejszych projektów inwestycyjnych w latach 2011-2014. Do tego dochodzi realizacja projektów nie zwi ązanych bezpo średnio z inwestycjami, ale wa żnych z punktu widzenia rozwoju zasobów ludzkich czy te ż budowania kapitału społecznego w gminie. Okre ślenie zapotrzebowania finansowego na tego rodzaju projekty nie jest jednak mo żliwe, cho ćby z tego wzgl ędu, że obecnie nie do ko ńca wiadomo, kto i w jakim zakresie mógłby realizować projekty o charakterze nieinwestycyjnym na terenie gminy. Można natomiast wst ępnie oszacowa ć, jakiego rz ędu środki b ędą dost ępne dla gminy na realizacj ę tego typu projektów. Fundusze te b ędą mogły by ć przeznaczone na projekty zwi ązane z działaniami rozwojowymi w zakresie poprawy jako ści kapitału ludzkiego i społecznego.

Głównymi źródłami finansowania strategii b ędą:  bud żet gminy,  zewn ętrzne środki publiczne (dost ępne przede wszystkim w ramach programów finansowanych z Unii Europejskiej),  środki z sektora prywatnego (np. w ramach projektów partnerstwa publiczno-prywatnego).

Oprócz funduszy unijnych, b ędą równie ż istniały inne mo żliwo ści finansowania rozwoju gminy, w tym mi ędzy innymi środki w ramach:  Mechanizmów Finansowych (Mechanizmu Finansowego Europejskiego,  Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego),  Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich,  Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy,  Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,  Banku Gospodarstwa Krajowego (Fundusz Por ęcze ń Unijnych, Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych, itd.),  inne.

Pawłowiczki, 2011 r.

65

8. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY REALIZACJI STRATEGII System monitorowania jest wa żnym elementem w procesie wdra żania strategii. Dane z monitoringu słu żą do oceny skuteczno ści realizowanych działa ń i pozwalaj ą na bardziej efektywne wydatkowanie środków publicznych. Zakłada si ę, że instytucj ą odpowiedzialn ą za ogóln ą koordynacj ę i monitorowanie procesu realizacji strategii b ędzie Urz ąd Gminy w Pawłowiczkach. Zadanie to zostanie powierzone Sekretarzowi Gminy. Zadaniem b ędzie w szczególno ści: • zbieranie i przekazywanie partnerom społecznym i gospodarczym informacji o dost ępnych źródłach finansowania zewn ętrznego (kierowanie potencjalnych beneficjentów do odpowiednich instytucji), • wyra żanie opinii co do zgodno ści proponowanych zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z zapisami strategii, • wydawanie opinii o zgodno ści planowanej inwestycji/zadania z zapisami strategii (w przypadku gdy taka opinia jest wymagana), • inicjowanie i koordynowanie opracowania średniookresowych dokumentów programowych (np. program rozwoju bazy o światowej, program rozwoju usług społecze ństwa informacyjnego), • informowanie społeczno ści lokalnej o istnieniu strategii i obranych kierunkach rozwoju, a tak że o post ępach i efektach jej wdra żania.

Ocena post ępów we wdra żaniu strategii b ędzie dokonywana w cyklu dwuletnim i b ędzie oparta o zestaw bazowych wska źników. Poni żej zaprezentowano wybrane rodzaje wska źników, dostosowuj ąc ich charakter do rodzaju monitorowanego celu.

Nazwa celu Rodzaj wska źnika

I. Tworzenie warunków dla rozwoju  Poziom dochodów własnych gminy, gospodarczego Gminy  Średnia wielko ść areału gospodarstwa rolnego,  Odsetek gospodarstw produkuj ących na rynek,  Liczba gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych,  Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na 1000 mieszka ńców,  Wielko ść dochodów gminy z tytułu udziału w podatku CIT  Wielko ść środków zewn ętrznych pozyskanych na realizacj ę zada ń własnych gminy, II. Modernizacja i rozbudowa  Powierzchnia dost ępnych terenów infrastruktury inwestycyjnych,  Stopie ń zwodoci ągowania i skanalizowania gminy,  Odsetek osób korzystaj ących z sieci gazowej,  Ilo ść odpadów podlegaj ących segregacji (lub procent ludno ści obj ętej selektywn ą zbiórk ą śmieci),

Pawłowiczki, 2011 r.

66

III. Rozwój o światy, kultury i rekreacji  Struktura wykształcenia mieszka ńców,  Odsetek osób z wy ższym i średnim wykształceniem w gminie,  Odsetek dzieci obj ętych wychowaniem przedszkolnym,  Współczynniki scholaryzacji brutto dla szkół podstawowych i gimnazjów,  Odsetek uczniów korzystaj ących z zaj ęć dodatkowych/pozalekcyjnych. IV. Poprawa życia mieszka ńców  Liczba działaj ących organizacji pozarz ądowych,  Odsetek ludzi korzystaj ący z pomocy społecznej,  Liczba bezrobotnych.

Dane dotycz ące zaproponowanych powy żej wska źników dost ępne s ą w ramach oficjalnej statystyki i będą pozyskiwane m.in. z Banku Danych Regionalnych, sprawozda ń gminnych oraz z okre ślonych wydziałów Urz ędu Gminy w Pawłowiczkach. Wska źniki te w wi ększo ści zostały wykorzystane w cz ęś ci diagnostycznej, przy opisie sytuacji społeczno-gospodarczej gminy.

Pawłowiczki, 2011 r.

67

9. WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY

Tabela 18. Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata 2011- 2014.

Limity wydatków w latach Zadanie Jednostka Okres Łączne Lp. realizuj ąca realizacji nakłady 2011 2012 2013 2014

Budowa oczyszczalni ścieków dla aglomeracji Nacz ęsławice oraz budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Urz ąd Gminy 01.2011- 1. 9 000 000 3 874 500 5 125 500 - - Nacz ęsławice- poprawa infrastruktury Pawłowiczki 31.12.2013 wodno- ściekowej przez odbiór ścieków z gospodarstw Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych - wyrównanie szans Urz ąd Gminy 01.09.2010- 2. edukacyjnych uczniów z grup o 179 960 72 817 46 685 22 875 - Pawłowiczki 30.06.2013 utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszenie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych „Zaj ączek na bezludnej wyspie” - wspieranie rozwoju intelektualnego dzieci w wieku 3-6 lat ucz ęszczaj ących do Przedszkola Publicznego w Urz ąd Gminy 01.08.2011- 3. Pawłowiczkach, poprzez wdro żenie 42 620 39 685 2 935 - - Pawłowiczki 31.01.2012 edukacyjnego programu, który zaowocuje wprowadzeniem nowych metod nauczania oraz innowacyjnych narz ędzi do pracy z dzie ćmi. Budowa sali sportowej przy Zespole Gimnazjalno -Szkolno - Przedszkolnym w Go ści ęcinie wraz z Zespół przebudow ą instalacji c.o. istniej ącej Gimnazjalno- 01.2010- 4. cz ęś ci Zespołu Gimnazjalno - Szkolno - Szkolno- 4 069 407 1 500 000 2 490 000 - - 12.2012 Przedszkolnego ( w tym: dokumentacja ) Przedszkolny - poprawa infrastruktury - bazy w Go ści ęcinie oświatowej oraz warunków wychowania fizycznego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011- 2014.

Pawłowiczki, 2011 r.

68

10. WYKORZYSTANE MATERIAŁY

1. Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. – o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. Nr 227, poz. 1658 z pó źniejszymi zmianami), 2. Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie krajowej sieci obszarów wiejskich (Dz.U. Nr 53, poz. 436) 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865 i Nr 154, poz. 958); wej ście w życie z dniem 1 pa ździernika 2001 r., 4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 i Nr 88, poz. 587 oraz z 2008 r. Nr 138, poz. 865); wej ście w życie z dniem 1 pa ździernika 2001 r., 5. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085, z 2002 r. Nr 143, poz. 1196, z 2003 r. Nr 7, poz. 78 i Nr 190, poz. 1865, z 2004 r. Nr 49, poz. 464, z 2005 r. Nr 113, poz. 954 oraz z 2006 r. Nr 50, poz. 360 i Nr 133, poz. 935) - tzw. ustawa wprowadzaj ąca; wej ście w życie z dniem 1 pa ździernika 2001 r., 6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1458 oraz z 2006 r. Nr 63, poz. 441); wej ście w życie z dniem 13 pa ździernika 2005 r., 7. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w zwi ązku ze zmianami w podziale zada ń i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462 i Nr 267, poz. 2257, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 220, poz. 1601 i Nr 251, poz. 1848 oraz z 2007 r. Nr 88, poz. 587); wej ście w życie z dniem 1 stycznia 2006 r., 8. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na przedsi ęwzi ęcia b ędące inwestycjami słu żą cymi dostosowaniu składowisk odpadów do wymaga ń ochrony środowiska (Dz. U. Nr 209, poz. 1516) – na podstawie art. 405 ust. 4; wej ście w życie z dniem 13 listopada 2007 r., 9. „Kierunki rozwoju obszarów wiejskich zało żenia do „Strategii zrównowa żonego rozwoju wsi i rolnictwa”” – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa stycze ń 2010 r.

Pawłowiczki, 2011 r.

69