Enero 2012 ISSN 2094-6600 Vol. 3 No. 1 Enero bilang “Philippine Tropical Fabrics Month”

Ni George Robert Valencia III S&T Media Service, STII

naprubahan ni Pangulong Benigno C. Aquino III noong Enero 12, 2012 ang IProclamation No. 313 upang ideklara ang buwan ng Enero kada taon bilang “Philippine Tropical Fabrics (PTF) Month” sa layong itaguyod ang paggamit ng indigenous fibers sa bansa tulad ng pinya, Malaking pangamba dulot ng saging, abaca, at Philippine silk. Ang proklamasyon ay naglalayon ding itaas pa ang interes na nakamit sa pagdiriwang ng Philippine Tropical Fabrics Day sa local tropical nawawalang kagamitan sa Mayon fibers na nilalalaman ng Proclamation No. 86. Ang Philippine Textile Research Institute ng Ni Joy M. Lazcano Department of Science and Technology (DOST- S&T Media Service, STII PTRI), bilang tagapanguna ng pananaliksik at pagpapalago ng teknolohiya sa mga habing tropikal ng bansa, ang mangunguna sa pagdiriwang ng Tropical Fabrics Month, na utos din ni Pang. Aquino. nihalintulad ni Department of Science Ayon sa ulat, Disyembre 14 pa ay hindi “Ang kahusayan ng indigenous tropical and Technology Secretary Mario G. na nakatatanggap ng mga impormasyon fibers na ipinaunlad ng DOST-PTRI ay mas IMontejo sa mga “mass murderer” mula sa dalawang relay station ang DOST- nagiging tanyag”, ayon kay G. , ang mga nanloob sa dalawang seismic PHIVOLCS. Nang ito ay inspeksyunin ng sundan sa pahina 2 relay station ng Philippine Institute mga technician mula sa ahensiya ay napag- of Volcanology and Seismology (DOST- alamang nawawala ang mga kable at limang PHIVOLCS) sa Sto. Domingo, Albay sa pirasong 12 volts na baterya. Ang mga kableng Nilalaman kasagsagan ng Kapaskuhan. ito diumano ay nakakabit sa mga seismic National flood Inihayag ni Sec. Montejo ang pagkadismaya sensor na naghahatid ng mga mahahalagang management program, sa mga nanloob sa nasabing seismic station impormasyon mula sa bulkang Mayon. p. 2 ng ahensiya na kung saan ito ay naghahatid Ang DOST-PHIVOLCS ay mayroong apat kasado na ng mga importanteng impormasyon hinggil na unmanned relay station sa Albay. Ito ay Ceramic pot filter na sa mga aktibidades ng bulkang Mayon at naglalaman ng mga kagamitan gaya ng seismic may nano-colloidal mga paggalaw ng lupa sa lalawigan ng sensor, radio transceiver at mga solar panel silver: simple at abot- Albay. Aniya, “Ang mga taong ito ay walang na nagbibigay ng mga importanteng datos kaya p. 3 pagpapahalaga sa buhay ng mga nakararami. hinggil sa mga paggalaw ng lupa at ang mga DOST at MMDA Kanilang isinakripisyo ang kaligtasan ng mga aktibidad ng bulkang Mayon. nagsama para sa taga-Albay kabilang ang sarili nila para lamang Ayon kay DOST-PHIVOLCS Director Renato mabilisang pagtugon sa sa kakarampot na halagang kikitain mula sa U. Solidum, ang insidente ay nagdulot ng 50 p. 4 pagnanakaw ng mga kable at instrumentong porsyentong pagkawala ng mga datos. “Mabuti kalamidad LarawaNews p. 4 makapagsasalba ng kanilang buhay”. sundan sa pahina 2 Malaking pangamba... daloy ng mga datos, ay hindi naging balakid pamahalaan ay naglalaan ng bilyong piso sa Mula sa pahina 1 sa pagbibigay ng pinakahuling datos at pagpapatayo ng mga kagamitan at pasilidad impormasyon. “Ipina-aalala ko lamang na ang na gaya nito upang ating mapangalagaan na lamang at walang masyadong paggalaw ang DOST-PHIVOLCS ay hindi naging bulag ng dahil ang buhay ng mga tao lalo na ng mga bulkang Mayon”. sa insidenteng ito sapagkat tayo ay mayroon nasa peligrosong lugar sa bansa. Ako ay Maliban dito, inihayag ni Dir. Solidum na iba pang mga relay station na normal ang nananawagan na ating pangalagaan ang mga ang bulkang Mayon ay nasa Alert Level 1 na pagtakbo sa iba’t ibang panig ng Albay”. kagamitang ito”. kung susukatin mula 0-5, ito ay maituturing Samantala, hinikayat ni Sec. Montejo ang Nanawagan din si Sec. Montejo sa na abnormal. Mayroong mga aktibidad ang mga mamamayan na malapit sa mga weather mga kinauukulan na gumawa ng batas na bulkan na aming na-monitor, ayon pa rin kay forecasting at monitoring station na maging magbibigay ng mahigpit na parusa sa mga Dir. Solidum. mapagmatyag at bantayan ang mga pasilidad magnanakaw ng mga kagamitan at kableng Subalit, mariing ipinaliwanag ni Dir. na ito laban sa mga masasamang elemento. mula sa mga pasilidad na gaya ng sa DOST at Solidum na ang insidente, bagamat nagdulot “Ang kaligtasan ng mga tao ang pangunahin ang mga pribadong indibidwal na tatangkilik ng panandaliang pagkabalang sa normal na nating konsiderasyon kaya ang ating sa mga ito.

Enero bilang... Mula sa pahina 1 ibang mga habing-kamay, inihanda rin ng ahensya ang PTF Roadmap noong 2010, kasama hindi lamang ang mga ahensya ng gobyerno kundi pati na rin ang mga pangunahing kabalikat ng industriya at akademiya. Sa taong 2012, pangako din ni Dir. Tomboc na maitatampok pa nang husto ang mga local tropical fibers at neo-ethnic fabrics sa pamamagitan ng malawakang kampanya sa mga ito. “Gamit ang roadmap na ito, mapag-iisa ang ating mga pagsisikap na maitaguyod ang mga local tropical fabric at mga telang etniko—at mapaghuhusay ang kakayahan at mapararami ang pagkakataon para sa ating Kalihim ng DOST. “Dahil sa R&D na ginagawa Ilocos Norte, hablon ng Iloilo, iba’t ibang lokal na industriya”, wika ni Dr. Tomboc. sa mga ito, napapalawak ang kanilang gamit, habi mula sa Cordillera, at ang inaul ng Kasama ng DOST-PTRI ang Department formal wear man o maging fashion accessory. Maguindanao. Itatampok din dito ang mga of Agriculture- Fiber Industry Development Maganda ang pinatutunguhan nito.” telang galing sa ilang hiblang tropikal na Authority, Department of Trade and Pangunahing tampok sa pagdiriwang ay ipina-unlad ng DOST-PTRI gaya ng saluyot, Industry, Civil Service Commission, ang Fashion Show ng mga telang tropikal water hyacinth, at maguey. University of the Philippines-College of na may ibang “twist”. Pinamagatang “Dahil sa Proclamation No. 313, ang DOST- Home Economics, Textile Mills Association “Bagong Habi, Salinlahi: Cutting-edge PTRI at mga kabalikat nito ay magiging mas of the Philippines, Uniform Manufacturers Philippine Textiles”, ang palabas ay agresibo sa pagpapabilis ng komersyalisasyon Association of the Philippines, at mga magpapakita ng mga makabago, moderno, ng ating mga tropical fiber technology” magsasaka ng Labo Progressive Multi- at kapanapanabik na fashion pieces. ayon kay Carlos Tomboc, Direktor ng DOST- Purpose Cooperative sa pagpapaunlad ng Ito ay idaraos sa Pebrero 8, 2012 sa PTRI. “Layunin din ng DOST-PTRI na mabura local fiber industry at pagpapasakatuparan InterContinental Hotel. ang pagtingin sa indigenous fabrics bilang ng PTF roadmap na pinangungunahan ng Ilan sa mga matagumpay na designer ng gamit lamang sa mga damit pangkasal at Philippine Council for Industry, Energy Joy M. Lazcano kasalukuyang henerasyon ang magtatampok pampormal na okasyon, kundi ito ay maaaring and Emerging Technology Research and Layout/Graphics ng kanilang mga likha gamit ang mga pang-araw-araw din”. Development (DOST-PCIEERD). makabagong habi o kung tawagin ay neo- Upang akayin ang mga inisyatibo sa Impormasyon mula kay Joy Camille Baldo, ethnic fabrics. Kasama dito ang abel ng pagtaguyod ng mga hiblang tropikal at S&T Media Service, PTRI. Mario B. Buarao Design and Mitigation Program o ang isang programang magbibigay ng National flood management komprehensibong flood warning system para sa mabilisang pagbibigay impormasyon sa mga apektadong lugar at ang mga pangunahing ilog at watershed sa bansa. program, kasado na “The National Flood Monitoring Program is government’s commitment Ni Joy M. Lazcano toward a more effective and efficient disaster mitigation and S&T Media Service, STII monitoring system. Too many lives have already been lost, and it is high time for science to step up to the plate and save lives this time a likod ng malaking pinsala na dulot ng bagyong Sendong around,” wika ni Sec. Montejo. sa Iligan at Cagayan De Oro, ang Department of Science and Ang proyekto ay tumanggap ng suporta mula sa iba’t ibang pinuno STechnology (DOST) ay isinapubliko ang pagkakaroon ng flood ng mga tanggapan ng pamahalaan gaya nina Department of Social warning system na gawang pinoy upang palakasin ang kahandaan Welfare and Development Secretary Ma. Corazon “Dinky” Soliman, at ng mga tao sa mga sakunang dulot ng bagyo at mga pagbaha. Department of Justice Secretary . Ito ay sinang-ayunan Sa isang inter-agency meeting kamakailan, ipinakilala ni DOST rin ng mga undersecretary mula sa interior and local government Secretary Mario G. Montejo ang National Flood Monitoring, Forecasting, sundan sa pahina 3 2 Balitang RapiDOST En ero 2012 Tech ka muna Ceramic pot filter na may nano-colloidal silver: simple at abot-kaya

Ni Luisa S. Lumioan S&T Media Service, STII

ng nano-colloidal silver, o ang likidong suspensyon ng maliliit na Asilver particles na may sukat nang mas mababa sa 100 nanometer (mas manipis pa sa hibla ng buhok ng tao) ay maaaring makatulong sa pagpapaalwan ng buhay ng mga Pilipinong may kakulangan sa malinis na inuming tubig. Mabisa at murang water Isang water filter na gawa sa red clay filter ang handog ng DOST na binalutan ng nano-colloidal silver ang sa mga pamilyang nagnanais inilunsad ng Industrial Technology and magkaroon ng malinis na Development Institute ng Department of inuming tubig. (Kuha ni Jerry Science and Technology (DOST-ITDI). Ang Palad, S&T Media Service, hugis-bangang filter ay ipinapatong sa isang STII) plastic container. Ang tubig mula sa gripo o balon o iba pang pinagmulan ay ibinubuhos sa ceramic pot filter at makukulekta naman ang Ang filter na ito ay madaling gawin, Muntinlupa. malinis na tubig sa plastic container. portable, abot-kaya, madaling gamitin, at Ang teknolohiyang ito ay isa sa mga Ang tubig na dumaan sa filter ay pasado gawa mula sa lokal na clay. praktikal na solusyon sa pagtugon ng sa pamantayan para sa microbiological at Ang unang nakinabang sa teknolohiyang problema kaugnay sa malinis na inuming tubig chemical analysis ng Philippine National ito ay ang ilang piling residente ng Southville na nakakaapekto pa rin sa 20 porsiyento ng Standards for Drinking Water. 3, isang resettlement site sa Lungsod ng populasyon.

Media. National flood...Mula sa pahina 2 Ang hakbang na Aristotle P. Carandang ito ay inilunsad matapos ang Editor-In-Chief direktiba ni Pangulong Benigno Joy M. Lazcano Aquino III na Layout/Graphics nag-aatas sa mga ahensiya ng pamahalaan na paigtingin ang Mario B. Buarao mga hakbang laban Design sa mga sakunang dulot ng mga Ang Balitang RapiDOST ay Napagkasunduan ng mga pinuno ng bawat ahensiya ng pamahalaan ang bagyo at pagbaha. buwanang lathalain ng Institusyon pagkakaroon ng komprehensibong programa laban sa mga kalamidad. Kabilang “Disaster ng Impormasyon sa Agham sa pagpupulong ay sina (mula sa kaliwa) DSWD Secretary Ma. Corazon “Dinky” at Teknolohiya (STII) para Soliman, DOST Secretary Mario G. Montejo, DPWH Secretary Rogelio Singson, preparedness will Mindanao Development Authority Chair Luwalhati Antonino, at DOJ Secretary entail a team sa Kagawaran ng Agham at Leila de Lima. (Kuha ni Alan C. Taule, S&T Media Service, DOST) Teknolohiya (DOST). effort, so that Para sa inyong mga tanong maging ang mga taga environment together we will be able to achieve goals at suhestiyon, maari po department. Ang pagpupulong ay and end-results mutually beneficial for kayong mag-email sa pinangunahan ni Department of Public Works all,” dagdag pa ni Sec. Montejo. [email protected] and Highways Secretary Rogelio Singson. Binigyang diin naman ni Sec. Singson o tumawag sa DOST trunkline Ang nasabing programa, ayon kay Sec. ang kahalagahan ng komunikasyon upang (02)837-2071 loc. 2148. Montejo ay mayroong apat na bahagi: maintindihan ng publiko ang kahalagahan ang DREAM o ang Disatser Risk Exposure, ng mga kagamitang gaya nito. www.stii.dost.gov.ph Assesment, and Mitigation; FLOODNET; Impormasyon mula kay Allan Mauro V. Sensors Development at ang Weather Marfal, S&T Media Service, STII.

Balitang RapiDOST Enero 2012 3 DOST at MMDA nagsama para sa mabilisang pagtugon sa kalamidad

Ni Allan Ace Aclan S&T Media Service, STII aaasahan na ngayon ng publiko ang mas mabilis na tugon at Mpagsubaybay sa ulan at baha, ito ay batay sa pagtutulungan ng Department of Science and Technology (DOST) at Metro Manila Development Authority (MMDA) na nagkasundong pangasiwaan ang rehabilitasyon at iangat ang antas ng sistema ng pagmo-monitor sa buong kamaynilaan. Sa isang Memorandum of Agreement na nilagdaan nina DOST Secretary Mario Montejo at MMDA Chair Francis Tolentino Nilagdaan nina DOST Secretary Mario G. Montejo (kaliwa) at MMDA Chairman Francis Tolentino ang MOA kamakailan, ay iroroll out ng DOST ang sa pagitan ng dalawang ahensiya upang paigtingin ang flood monitoring sa Metro Manila. (Kuha ni Alan C. Taule, S&T Media Service, DOST) 38 water level monitoring station units (WLMS) at 13 automated rain gauges Ang mabilis na paghahatid ng Maliban sa usaping teknikal at kagamitan, (ARG). Gagawing makabago din ng DOST mga datos gamit ang mga nasabing tutulungan din ng DOST ang MMDA sa ang dalawang data loggers ng rain gauge kasangkapan ay makatutulong sa mga pamamahagi ng impormasyon hinggil sa monitoring station ng MMDA. ahensiya ng pamahalaan upang makagawa pamamahala ng mga sakuna at mga paraan Sa pamamagitan nito, maglalagay ng mabilis at tamang desisiyon sa mga ng pag-iwas dito. Tutulong ang PAGASA sa ang Advanced Science and Technology panahong may kalamidad lalo na sa mga pagsasanay sa mga kawani ng MMDA maging Institute (DOST-ASTI) ng mga bagong peligrosong lugar. ang mga tauhan ng lokal na pamahalaan para water level sensor para makakolekta ng Higit pa dito, bubuo ang DOST-ASTI ng sa tamang paggamit nito. mga datos sa loob ng 10 minuto at saka isang visualization para sa mga nasabing Ayon kay Chariman Tolentino, ang ito ipadadala sa pamamagitan ng GSM flood monitoring system kung saan kolaborasyong ito ng DOST ay isang papunta sa server ng ASTI, at ipadadala kabilang ang history ng mga nagdaang pagsasanib ng S&T at serbisyong pampubliko naman nito ang mga datos papunta sa ulan at maging ang water level reading. at makasisiguro ang publiko na ang MMDA central command station ng MMDA. Ang Gagamitin din ng MMDA ang aquatic ay patuloy na magtataguyod ng ganitong uri mga makukolektang datos ay gagamitin harvester prototype na gawa ng DOST ng pakikipagtulungan sa mga darating pang pareho ng MMDA at Philippine Atmospheric upang masuri ang kaangkupan nito sa panahon. Geophysical and Astronomical Services paglilinis ng water hyacinth na nagmumula Impormasyon mula kina Joy M. Lazcano at Administration (DOST-PAGASA). sa mga ilog at lawa. Allan Mauro V.Marfal, S&T Media Service, STII

Iginawad ni Pangulong Benigno LarawaNews Aquino III kay Metals Industry Research and Development Center (DOST-MIRDC) Executive Director Arthur Lucas Cruz ang plake ng “Commitment to Quality Management“ sa ika- 14 na Philippine Quality Award (PQA) Conferment Ceremonies sa Malacañang Palace bilang pagkilala sa ahensiya para sa pagtataguyod ng kahusayan at kalidad sa serbisyo. Kasama ni Pangulong Aquino sina (mula kanan) DOST Sec. Mario Montejo,Trade and Industry Sec. at Development Academy of the Philippines President at PQA Award Administrator for the Public Sector Antonio Kalaw Jr. (Kuha ni Jay Morales, Malacañang Photo Bureau, PNA)