Filozofija U Nezavisnoj Državi Hrvatskoj
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Filozofija u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj Macut, Ivan Doctoral thesis / Disertacija 2015 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Split, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Split / Sveučilište u Splitu, Filozofski fakultet Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:172:303838 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-10-08 Repository / Repozitorij: Repository of Faculty of humanities and social sciences SVEUČILIŠTE U SPLITU FILOZOFSKI FAKULTET Filozofija u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj Ivan Macut Split, 2015. Odsjek za filozofiju Poslijediplomski doktorski studij – modul filozofija Filozofija u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj mentor: prof. dr. sc. Pavo Barišić student: Ivan Macut Split, 2015. SADRŽAJ SADRŽAJ ........................................................................................................................... I UVOD .................................................................................................................................. 1 1. Pregled istraživanja i literature ............................................................................... 2 2. Podjela rada .......................................................................................................... 26 3. Metodologija istraživanja hrvatske filozofske baštine ......................................... 28 4. Opravdanje istraživanja filozofije u NDH ............................................................ 33 I. NEZAVISNA DRŽAVA HRVATSKA – NOVI POLITIČKI I KULTURNI OKVIR .............................................................................................................................. 37 1. Politički i pravni okvir NDH ................................................................................ 37 2. Ideološki okvir ...................................................................................................... 39 3. Tipologija odnosa kulture prema totalitarizmima u sukobu ................................. 40 4. Matica hrvatska u NDH ........................................................................................ 43 5. Mudroslovni/filozofski fakultet ............................................................................ 45 6. Katolički bogoslovni fakultet u Zagrebu (KBF) .................................................. 48 7. Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti (HAZU) ............................................. 49 8. Časopisi i novine u kojima su objavljivali hrvatski filozofi ................................. 51 9. O kulturi u NDH općenito, a autonomiji kulture posebno ................................... 53 II. FILOZOFIJA U NDH ................................................................................................ 58 Uvod ......................................................................................................................... 58 Filozofi između vlasti i poziva - Julije Makanec, Stjepan Zimmermann i Pavao Vuk- Pavlović ............................................................................................................................. 60 Julije Makanec (1904.-1945.) ............................................................................................ 61 1. Život ..................................................................................................................... 61 2. Djela do travnja 1941. .......................................................................................... 63 3. Djela Julija Makanca od travnja 1941. do svibnja 1945. god. – panoramski pregled ............................................................................................................................... 65 4. Djelo(vanje) Julija Makanca u NDH 1941. godine .............................................. 68 5. Primat politike nad filozofijom – 1942. godina ................................................... 69 I 5.1. Filozofija i svijet protiv Duše pokreta ..................................................... 71 6. Makanec kao profesor filozofije na Mudroslovnom fakultetu 1943. godine ....... 74 6.1. Razvoj državne misli od Platona do Hegela ............................................ 74 7. Ostali filozofski Makančevi tekstovi iz 1943. godine .......................................... 84 8. Makančeva djela 1944. i 1945. godine ................................................................. 87 9. Zaključni osvrt na život i djelo Julija Makanca u NDH ....................................... 89 Stjepan Zimmermann (1884.-1963.) .................................................................................. 90 1. Život i rad do osnutka NDH ................................................................................. 90 2. Zimmermannov rad u NDH ................................................................................. 93 2.1. Filozofija života ....................................................................................... 94 2.2. Nauka o spoznaji .................................................................................... 100 2.3. Kriza kulture ......................................................................................... 105 2.4. Smisao života ......................................................................................... 117 2.5. Putem života ........................................................................................... 122 Pavao Vuk-Pavlović (1894.-1976.) ................................................................................. 127 1. Život i djela ........................................................................................................ 127 2. Filozofska misao ................................................................................................. 128 Povjesnici hrvatske filozofije - Kruno Krstić i Teofil Harapin ....................................... 132 Kruno Krstić (1905.-1987.) .................................................................................... 132 1. Život ................................................................................................................... 132 2. Filozofska i ostala djela u NDH ......................................................................... 134 2.1. Filozofija i jezik ...................................................................................... 135 2.2. O Platonu i njegovoj filozofiji ............................................................... 137 3. Ostali značajniji Krstićevi filozofski tekstovi u NDH ........................................ 148 4. Krstićeva filozofska misao za vrijeme NDH ...................................................... 150 Filozofijom kulture protiv nekulturnog doba - Albert Bazala i Vladimir Filipović . 152 Albert Bazala (1877.-1947.) ............................................................................................ 152 1. Život ................................................................................................................... 152 2. Filozofsko stvaranje prije NDH ......................................................................... 153 3. Bazalin život i filozofski radovi za vrijeme NDH .............................................. 156 3.1. Filozofijske studije II: Svijest i svijet, subjekt i objekt ........................... 158 3.2. Prirodni osnovi kulture .......................................................................... 160 3.3. Čovječanstvo .......................................................................................... 162 II 4. Filozofska misao u NDH .................................................................................... 163 Vladimir Filipović (1906.-1984.)..................................................................................... 164 1. Život i važnija djela ............................................................................................ 164 2. Filipovićevo filozofsko stvaralaštvo prije NDH ................................................ 166 3. Filozofska djela za vrijeme NDH ....................................................................... 167 3.1. Suvremeni nazori o svijetu i životu ........................................................ 167 3.2. Sudbina kulturnoga života (Problemi kulturne morfologije) ................. 170 3.3. Smisao i vriednost tehnike (iz filozofije života) ...................................... 173 4. Filozofska misao za vrijeme NDH ..................................................................... 175 Filozofija u službi književnosti i estetike - Drago Ćepulić i Albert Haler ...................... 178 Drago Ćepulić (1893.-1976.) ........................................................................................... 178 1. Život ................................................................................................................... 178 2. Ćepulićeva djela prije NDH ............................................................................... 179 3. Filozofska djela u vrijeme NDH ........................................................................ 180 3.1. Ličnosti. Studije i eseji ........................................................................... 181 3.2. Narodni život i duh (Filozofska kozerija) .............................................. 184 3.3. Realistična filozofija i materija .............................................................. 186 3.4. Filozofija i duhovno opredjeljenje (Metafizičko-moralna kozerija) ...... 188 4. Ćepulićeva filozofska misao za vrijeme