Press for Freedom Özgürlük için Basın
Özgürlük için Basın projesi: “Özgürlük için Basın” projesi genel anlamda ifade ve basın özgürlüğü için yeni bir platform kurmayı, karar alma süreçlerini etkileyen medya personelinin, sivil toplum yapısının kapasitesini artırmayı ve böylece demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü konularındaki kamuoyu tartışmalarına katılan daha dinamik bir sivil toplum yaratmayı amaçlamaktadır. Proje kapsamında gazetecilerden, avukatlardan, STK çalışanlarından, akademisyenlerden oluşan, medyanın bağımsızlığına, insan hakları, sosyal içerme, ifade özgürlüğü, demokratikleşme konularına öncelik veren, Avrupa Birliği’nin temel değerlerine bağlı bir “İfade Özgürlüğü ve Basın Etiği Daimi Komitesi” kurulmuştur. Daimi Komite, bir ulusal ve yedi bölgesel komiteden oluşmaktadır. Komitelerde yer alan avukatlar, ihlal bildirimleri için gerekli durumlarda ücretsiz hukuki danışmanlık hizmeti verecektir. İhlale uğrayanlar, ücretsiz 0800 314 00 30 numaralı telefon numarasından ve internet sitesindeki ihlal bildirimi sayfasından başvuruda bulunabilirler. İfade Özgürlüğü ve Basın Etiği Daimi Komitesi, proje boyunca Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğü konusundaki son durumu özetleyen raporlar hazırlayacak ve bu raporlar web sitesinde düzenli olarak yayımlanacaktır. Proje kapsamında mesleki etik; basın ve ifade özgürlüğü; yazılı, elektronik ve görsel-işitsel medya ve karşılaşılan tehlikeler; sosyal medya; sosyal güvenlik eğitimi; zaman yönetimi eğitimi olmak üzere mesleki eğitimler verilecektir. Projenin birinci yılının sonunda hazırlanan raporlarının tartışılacağı, genel katılıma açık ulusal bir konferans organize edilecektir. Konferansta paneller ve atölye çalışmaları düzenlenecektir. Projenin kapanış etkinliği olarak ise ikinci yılın sonunda daha geniş katılımlı bir ulusal konferans düzenlenecek, birinci konferansta olduğu gibi ikinci yılın sonundaki raporlar tartışılacaktır. Proje 1 Ocak 2014 tarihinde başlamış olup, 1 Ocak 2016 tarihinde sona erecektir.
- 2 -
“Özgürlük için Basın” Mart - Eylül 2014, ifade ve basın özgürlüğü ihlalleri raporu
- 3 -
İçindekiler
“Özgürlük için Basın” Mart - Eylül 2014, ifade ve basın özgürlüğü ihlalleri raporu ...... 3 Çalışmaya Dayanak Olan Yasal Metinler ...... 5 1- Uluslararası Düzenlemeler ...... 5 2- İç Hukuk Metinleri ...... 6 Giriş ...... 9 Mart 2014 ...... 10 Nisan 2014 ...... 10 Mayıs 2014 ...... 11 Haziran 2014 ...... 12 Temmuz 2014 ...... 13 Ağustos 2014 ...... 14 Eylül 2014 ...... 15 Hak ihlalleri kronolojisi ...... 17 İfade Özgürlüğüne Müdahale ...... 17 İletişim Araçlarına ve İletişimcilere Baskılar ...... 26 Sosyal Medya Erişim Yasağı ...... 53 RTÜK Cezaları ...... 61 Özgürlük İhlallerine Yurtiçi ve Yurtdışından Gelen Tepkiler ...... 74 Olumlu Gelişmeler ...... 85 Diğer Gelişmeler...... 91 Son Söz ...... 94 Basın ve ifade özgürlüğü...... 96 i. Türk Ceza Kanunu ve Terörle Mücadele Yasası’ndaki hükümler: ...... 96 ii. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda değişiklik teklifi: ...... 96 iii. Hakaret suçlarında hapis cezası: ...... 96 iv. Can güvenliği: ...... 96 Sansür ve oto-sansür ...... 97 Tekelleşme ve sendikasızlaştırma ...... 97 İş yasalarında yapılmak istenen değişiklikler ...... 97 Kıdem tazminatı ...... 97 Denetim ...... 98 Sonuç ...... 98
- 4 -
Çalışmaya Dayanak Olan Yasal Metinler Bu çalışma Gazeteciler Cemiyeti’nin, Avrupa Birliği’nin desteği ile 2014-2015 yıllarında gerçekleştireceği “Özgürlük İçin Basın” projesinin Mart - Eylül dönemi raporlarının birleştirilmiş halidir. İki yıl sürecek Özgürlük İçin Basın projesinin iki temel amacı vardır: Türkiye’de düşünce ve ifade özgürlüğü ile iletişim etik kurallarının uygulanmasında karşılaşılan sorunları belirlenmek; Yurttaşların bilgi edinme hakkı önündeki engelleri saptamak. Yapılacak çalışmalarda iki önemli hedef gözetilecektir: Yurttaşlara tam, eksiksiz, güvenilir ve anlaşılır bilgi sağlayacak iletişim ortamının kurulmasına, Gazetecilerin güvenli çalışma ortamına sahip olabilmeleri için alınabilecek önlemlerin belirlenmesine katkıda bulunmak. Raporumuzda konu edilen tüm veriler ve iddialar arşivlendi, ayrıca metin içerisinde dipnot olarak verildi. Çalışmanın iki temel dayanağı vardır. İlki, Türkiye’nin kabul ettiği ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler. İkincisi kitle iletişim araçlarında yer alan haberler. Rapor, düşünce ve ifade özgürlüğüne ilişkin ihlalleri bu iki temel üzerinde değerlendirdi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’nın 90. maddesinin “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır” hükmü nedeniyle yasal düzenlemeler konusunda öncelikle uluslararası metinlere başvuruldu. 1- Uluslararası Düzenlemeler Türkiye taraf olduğu çok sayıda uluslararası anlaşmalarla özgürlükler konusunda evrensel ilkelere uymayı kabul etti. Sıralamak gerekirse:
A. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1948) . Herkesin kanaat ve ifade özgürlüğüne hakkı vardır; bu hak, müdahale olmaksızın kanaat taşıma ve herhangi bir yoldan ve ülke sınırlarını gözetmeksizin bilgi ve fikirlere ulaşmaya çalışma, onları edinme ve yayma serbestliğini de kapsar (madde 19). . Herkes, barış içinde toplanma ve örgütlenme hakkına sahiptir. Hiç kimse, bir örgüte üye olmaya zorlanamaz (madde 20).
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (1950) . Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Bu hakkın kullanılmasına bir kamu makamının müdahalesi, ancak müdahalenin yasayla öngörülmüş ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli bir tedbir olması durumunda söz konusu olabilir. (madde 8). . Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir; bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, kamuya açık veya kapalı ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir. Din veya inancını açıklama özgürlüğü, sadece yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda kamu güvenliğinin, kamu düzeninin, genel sağlık veya ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli sınırlamalara tabi tutulabilir (madde 9). . Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke sınırları gözetilmeksizin, kanaat özgürlüğünü ve haber ve görüş alma ve de verme özgürlüğünü de kapsar. Bu madde, Devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine tabi tutmalarına engel değildir (madde 10). Bunların yanı sıra Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları da Türkiye’yi ilgilendiren ve uyulması gereken kararlardır.
- 5 -
2- İç Hukuk Metinleri
A. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası . Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır (madde 22). . Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz (madde 25). . Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir (madde 26). . Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve malî teminat yatırma şartına bağlanamaz. Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır (madde 28). . Süreli veya süresiz yayın önceden izin alma ve malî teminat yatırma şartına bağlanamaz. Süreli yayın çıkarabilmek için kanunun gösterdiği bilgi ve belgelerin, kanunda belirtilen yetkili mercie verilmesi yeterlidir. Bu bilgi ve belgelerin kanuna aykırılığının tespiti halinde yetkili merci, yayının durdurulması için mahkemeye başvurur. Süreli yayınların çıkarılması, yayım şartları, malî kaynakları ve gazetecilik mesleği ile ilgili esaslar kanunla düzenlenir. Kanun, haber, düşünce ve kanaatlerin serbestçe yayımlanmasını engelleyici veya zorlaştırıcı siyasal, ekonomik, malî ve teknik şartlar koyamaz. Süreli yayınlar, Devletin ve diğer kamu tüzelkişilerinin veya bunlara bağlı kurumların araç ve imkânlarından eşitlik esasına göre yararlanır (madde 29). . Kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemez veya işletilmekten alıkonulamaz (madde 30). . Kişiler ve siyasî partiler, kamu tüzelkişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme ve yayım araçlarından yararlanma hakkına sahiptir. Bu yararlanmanın şartları ve usulleri kanunla düzenlenir. Kanun, millî güvenlik, kamu düzeni, genel ahlâk ve sağlığın korunması sebepleri dışında, halkın bu araçlarla haber almasını, düşünce ve kanaatlere ulaşmasını ve kamuoyunun serbestçe oluşmasını engelleyici kayıtlar koyamaz (madde 31). . Düzeltme ve cevap hakkı, ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir. Düzeltme ve cevap yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hâkim tarafından ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir (madde 32). . Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir. Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz (madde 33). . Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir (madde 34).
B. Basın Yasası . Basın özgürdür. Bu özgürlük; bilgi edinme, yayma, eleştirme, yorumlama ve eser yaratma haklarını içerir (madde 39). . Kanuna uygun olarak basılmış eserleri, bunların yayımını veya dağıtımını veya satışını önlemek amacıyla tahrip eden veya bozan kimse, fiili daha ağır bir suç teşkil etmediği takdirde, bir yıla kadar hapis ve bir milyar liradan beş milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Kanunun aradığı şartlara uyulmasına rağmen süreli ve süresiz yayınların basılmasını, yayımını, dağıtımını veya satışını şiddet veya tehditle engelleyen kimse, fiili daha ağır bir suç teşkil etmediği takdirde, iki yıla kadar hapis ve iki milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır (madde 22). . Süreli yayınların dağıtımını yapan kişiler, kendilerinden dağıtımı istenen yayınları, dağıtımını yaptıkları diğer yayınlar için aldıkları satış fiyatı, tiraj ve sayfa sayısına göre belirlenen dağıtım ücretini aşmayacak bir bedel karşılığında, dağıtmakla yükümlüdürler (madde 23). . Bir süreli yayında yayımlanmış haber, yazı ve resimleri kaynak göstermeksizin yeniden yayımlayanlar beş milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar (madde 24).
- 6 -
. Soruşturma için sübut vasıtası olarak her türlü basılmış eserin en fazla üç adedine Cumhuriyet savcısı, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kolluk el koyabilir (madde 25).
C. İnternet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkındaki kanun: Madde 8- (1) İnternet ortamında yapılan ve içeriği aşağıdaki suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesine karar verilir: a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan; . 1) İntihara yönlendirme (madde 84), . 2) Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra), . 3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190), . 4) Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194), . 5) Müstehcenlik (madde 226), . 6) Fuhuş (madde 227), . 7) Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228), suçları. b) 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar. . (2) Erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tara- fından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tara- fından da erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı kararını yirmi dört saat içinde hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır. (Ek cümle: 6/2/2014-6518/92md.) Erişimin engellenmesi kararı, amacı gerçekleştirecek nitelikte görülürse belirli bir süreyle sınırlı olarak da verilebilir. Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesine ilişkin ka- rara 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir. . (3) Hâkim, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Başkanlığa gönderilir. . (4) İçeriği birinci fıkrada belirtilen suçları oluşturan yayınların içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışın- da bulunması halinde veya içerik veya yer sağlayıcısı yurt içinde bulunsa bile, içeriği birinci fıkranın (a) bendinin (2) ve (5) ve (6) numaralı alt bentlerinde yazılı suçları oluşturan yayınlara ilişkin olarak erişi- min engellenmesi kararı re’sen Başkanlık tarafından verilir. Bu karar, erişim sağlayıcısına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenir. . (5) Erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren yirmi dört saat içinde yerine getirilir. . (6) Başkanlık tarafından verilen erişimin engellenmesi kararının konusunu oluşturan yayını yapanların kimliklerinin belirlenmesi halinde, Başkanlık tarafından, Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. . (7) Soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi halinde, erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu durumda Cumhuriyet savcısı, kovuşturmaya yer olmadığı kara- rının bir örneğini Başkanlığa gönderir. . (8) Kovuşturma evresinde beraat kararı verilmesi halinde, erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu durumda mahkemece beraat kararının bir örneği Başkanlığa gönderilir. . (9) Konusu birinci fıkrada sayılan suçları oluşturan içeriğin yayından çıkarılması halinde; erişimin en- gellenmesi kararı, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından kaldırılır. . (10) Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesi kararının gereğini yerine getirmeyen yer veya erişim sağlayıcılarının sorumluları, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (2) . (11) İdarî tedbir olarak verilen erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, Başkanlık tarafından erişim sağlayıcısına, on bin Yeni Türk Lirasından yüz bin Yeni Türk Lirasına kadar idarî pa-
- 7 -
ra cezası verilir. İdarî para cezasının verildiği andan itibaren yirmi dört saat içinde kararın yerine getiril- memesi halinde ise Başkanlığın talebi üzerine Kurum tarafından yetkilendirmenin iptaline karar verile- bilir. . (12) Bu kanunda tanımlanan kabahatler dolayısıyla Başkanlık veya Kurum tarafından verilen idari para cezalarına ilişkin kararlara karşı, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir. . (13) (Ek. 5/11/2008-5809/67 md.) İşlemlerin yürütülmesi için Başkanlığa gönderilen hâkim ve mahkeme kararlarına 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre Başkanlıkça itiraz edilebilir. . (14) (Ek: 12/7/2013-6495/47 md.) 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde tanımlanan kurum ve kuruluşlar, kendi görev alanına giren suçların internet ortamında işlendiğini tespit etmeleri halinde, bu yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesi kararı alabilirler. Erişimin engellenmesi kararları uygulanmak üzere Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına gönderilir. Madde 9- (Ek:6/2/2014-6518-93 md.) . (1) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilir. . (2) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin talepleri, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırılır. . (3) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda erişimin engellenmesine karar verebilir. . (4) Hâkim, bu madde kapsamında vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemez. Ancak, hâkim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi hâlinde, gerekçesini de belirtmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir. . (5) Hâkimin bu madde kapsamında verdiği erişimin engellenmesi kararları doğrudan Birliğe gönderilir. . (6) Hâkim bu madde kapsamında yapılan başvuruyu en geç yirmi dört saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. . (7) Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. . (8) Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir. . (9) Bu madde kapsamında hâkimin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının veya aynı mahiyetteki yayınların başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından Birliğe müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır. . (10) Sulh ceza hâkiminin kararını bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişi, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.” Madde 9/A (Ek:6/2/2014-6518-94 md.) . İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Başkanlığa doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir. . Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir. Bu bilgilerde eksiklik olması hâlinde talep işleme konulmaz.
- 8 -
. Başkanlık, kendisine gelen bu talebi uygulanmak üzere derhâl Birliğe bildirir, erişim sağlayıcılar bu tedbir talebini derhâl, en geç dört saat içinde yerine getirir. . Erişimin engellenmesi, özel hayatın gizliliğini ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim, video ile ilgili olarak (URL şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla uygulanır. . Erişimin engellenmesini talep eden kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi talebini talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin kararına sunar. Hâkim, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirerek vereceği kararını en geç kırk sekiz saat içinde açıklar ve doğrudan Başkanlığa gönderir; aksi hâlde, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkar. . Hâkim tarafından verilen bu karara karşı Başkanlık tarafından 5271 sayılı Kanun hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. . Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde doğrudan Başkanın emri üzerine erişim engellenmesi Başkanlık tarafından yapılır. Bu karara karşı sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir.”
D. Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Yasa Bu kanunun amacı; radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi, ifade ve haber alma özgürlüğünün sağlanması, medya hizmet sağlayıcılarının idarî, malî ve teknik yapıları ve yükümlülükleri ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluşu, teşkilâtı, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir (madde 1)
Giriş Türkiye’de düşünce, ifade ve basın özgürlüğü ile bu özgürlüklerin kullanımına ilişkin sorunlar 2013 Mayıs sonunda başlayan Gezi Parkı olaylarından sonra yoğunlaştı. Gezi Parkı olayları olarak bilinen protestolar, İstanbul Taksim’de sadece herkesin yararlanması koşuluyla İstanbul Belediyesine tahsis edilmiş olan Taksim Gezi Parkı’na mahkeme kararları rağmen Topçu Kışlası’nın inşa edilmek istenmesi üzerine çıktı. Protestolara orantısız müdahale ve inşaatın yapımında ısrar gösterilerin hükümet karşıtlığına dönüşmesine, başka kentlere ve hatta yurtdışına yayılmasına yol açtı. Olayların sürmesi ve orantısız güç kullanımı farklı kentlerde sekiz yurttaşın (Abdullah Cömert, Ethem Sarısülük, Mehmet Ayvalıtaş, Mustafa Sarı, İrfan Tuna, Ali İsmail Korkmaz, Ahmet Atakan, Berkin Elvan) yaşamını kaybetmesine yol açtı.1 Bu olaylar canlılığını korurken, 17 Aralık 2013 günü, farklı tarihlerdeki ihbarları değerlendiren Cumhuriyet Savcısı’nın verdiği gözaltı talimatları ve ilgili mahkemelerin arama kararları gündeme geldi. İstanbul Emniyet Müdürlüğü Organize Suçlarla Mücadele ve Mali Şube Müdürlüğü ekipleri tarafından gerçekleştirilen operasyonlarda, aralarında iş adamları, bürokratlar, banka müdürü, çeşitli düzeyde kamu görevlileri ve kabine üyesi dört bakan ile üç bakan çocuğu hakkında iddialar basına yansıdı. Suçlanan dört bakandan üçünün çocuğu ile bazı işadamları ve bir banka müdürü gözaltına alındı. Haklarında, “rüşvet, görevi kötüye kullanma, ihaleye fesat karıştırma ve kaçakçılık” suçlarını işledikleri iddiasında bulunuldu.2 Bunlar gerçekleşirken, hükümetin girişimi sonucu savcılığın gözaltı ve mahkemenin arama kararlarını yerine getiren adli kolluk amir ve memurlarının pek çoğunun görev yerleri değiştirildi veya görevden alındı.3 Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu aralarında soruşturma savcısı ile soruşturma iznini veren İstanbul Cumhuriyet Başsavcı vekilinin bulunduğu 166 hâkim ve savcının görev yerini değiştirdi.4
1 Gazeteler, ajanslar, televizyonlar toparlama 2 http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/25378920.asp 3 http://www.zaman.com.tr/newsDetail_openPrintPage.action?newsId=2201960 4 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25787060.asp - 9 -
Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, ileri sürülen yolsuzluk ve rüşvet iddialarını, dini cemaat lideri Fethullah Gülen Hareketini tanımlamada kullandığı “paralel yapı” ile ilişkilendirdi. Erdoğan, kendisi ile ilgili ortaya atılan iddiaları yerel seçimler öncesi kasıtlı girişimler olarak niteledi.5 Eş zamanlı olarak, Erdoğan’ın ailesi ve bakanları, bakanların çocukları ve arkadaşları, bürokratlar ve gazeteciler ile bazıları mahkeme kararıyla, bazıları da yasal olmayan yollarla dinlenmiş telefon tapeleri sosyal medyada yayınlanmaya başlandı. Mart 2014 Mart ayındaki gerginliğin tırmanma nedenlerinin en başında yerel seçimler geldi. 30 Mart 2014 yerel seçimlerine kadar geçen sürede kamuoyu, Erdoğan’ın gazete, gazeteciler ve sosyal medya ile ilgili özel değerlendirmelerini, sosyal medyadan yayınlanan ses kasetlerinden öğrendi. Başbakan, bu görüşmelerden bazıları hakkında “montaj-dublaj” iddiasında bulunurken, bazılarını da kabul etti ve savundu. Sosyal medyaya dönük ağır eleştiriler sonrası mahkemelerden ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’ndan (TİB) internete dönük yasaklar gelmeye başladı. Nisan 2014 Nisan ayının gelişmelerini belirleyen, önceki ayların olayları ile 30 Mart yerel seçimleri oldu. Seçim kampanyası sırasında yapılan eleştiriler, yaşanan gerginlikler, özgürlüklerin kullanımı konusundaki sınırlamaları ve sorunları arttırdı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kampanya süresince muhalefeti ve dini lider Fethullah Gülen çevresinde oluşan grubu tanımlamak için kullandığı “paralel yapı”yı suçlamayı sürdürdü6: “Fethullah Gülen yandaşları, sözde yolsuzluk dinlemelerini yayımlayarak hükümete darbe girişiminde bulunmuşlardı; muhalefet de bu girişime destek olmuştu. Başbakan ‘paralel yapı’nın ‘inine’ girme ve onu etkisiz hale getirme konusunda kararlıydı.” 7 Muhalefet, dört bakanla dönemin Başbakanının adının karıştığı yolsuzluk iddialarını seçim kampanyası süresince sürekli gündemde tuttu. Ağırlıklı olarak eleştirilen ikinci konu “Kürt açılımı” oldu. Yerel seçimler, hükümetin başarısıyla sonuçlandı. Ancak seçim gecesi oy sayımı sırasında pek çok seçim bölgesinde meydana gelen elektrik kesintileri eleştirilere yol açtı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın seçimin ertesi günü kesintilere “Trafolara giren kedilerin” yol açtığını açıklaması bizzat bu iddiayı dile getiren Bakan’a da basın toplantısında “1 Nisan şakası” etkisi yaptı.8 Nisan ayının önemli gelişmelerinden bir başkası, Anayasa Mahkemesinin kuruluş yıldönümünde mahkeme başkanının yaptığı konuşma oldu.9 Mahkeme başkanı, yargının “paralel yapı” ya da “çete” olarak nitelendirilen “çok ciddi ve çok ağır suçlamayla” karşı karşıya olduğu, yargının bu suçlamayla ayakta kalmasının mümkün olmadığı görüşündeydi. Başkan, bir internet sitesine erişimin yasaklanması kararına karşı yapılan şikâyet başvurusu hakkında verilen kararda, “tüketilmesi gereken başvuru yolları” gözetilmediği için yoğun eleştirilerle karşı karşıya kalındığını, ancak, gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, gerekse Anayasa Mahkemesi kararlarında “kanun yollarının tüketilmesi” koşulunun mutlak olmadığını hatırlattı. Başkan, uzun yargılama ve uzun tutukluluk şikâyetlerine ilişkin olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin içtihatları doğrultusunda kanun yolları tüketilmeden verilen ihlal kararlarına karşı eleştiri yapılmazken bir internet sitesine erişimin yasaklanması kararına yönelik verilen ihlal kararının siyasal kaygılarla ölçüsüz bir şekilde eleştirilmesine dikkat çekti. Bu konuşma sonrası iktidarın önde gelen sözcüleri ve muhalefet partilerinin temsilcileri değerlendirmelerde bulundu. 10 TBMM Başkanı Cemil Çiçek, AYM başkanının üslubunun yargı makamına yakışan bir üslup olmadığını söyledi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, konuşmanın siyasi polemiklerle dolu olduğunu, eleştirilerin kişiselleştirildiğini belirtti. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, “Başkan’ın konuşmasının ders verir nitelikte” olduğunu, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin, “gecikmiş olmasına rağmen hukuk insanlarına, demokrasi ve özgürlük beklentisi olanlara moral verdiğini” açıkladı. MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri de ‘bunun gecikmiş ama sağduyulu ve hukuk devletinin ilkelerine uygun bir açıklama olduğunu’ kaydetti. Barış ve Demokrasi Partisi Genel Başkanı Selahattin
5 http://haber.stargazete.com/politika/paralel-yapinin-korkunc-secim-oyunu/haber-857647 ve http://haber.stargazete.com/politika/paralel-yapinin-korkunc-secim-oyunu/haber-857647 6 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25733446.asp 7 http://www.milligazete.com.tr/haber/Paralel_Yapiyi_bitirmek_icin_tarih_verdi/307950#.U60a_vl_vs4 8 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26128954.asp 9 http://www.milliyet.com.tr/hasim-kilic-tan-sert-mesajlar-teknoloji-1872542/ 10 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/64759/Hasim_Kilic_in_konusmasinin_tam_metni.html - 10 -
Demirtaş, “Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın söylenmesi gerekeni söylediğini, ama asıl sorunun Başbakan’ın AYM Başkanı ve üyelerine karşı kullandığı söylemlerde” yattığını ifade etti.11 Nisan ayı MİT yasası değişikliğine de tanıklık etti. Muhalefet, Hükümetin zorunluluk olarak gördüğü değişiklikleri, MİT’i ülke içinde de olağanüstü yetkilerle donatmayı öngören bir düzenleme olduğu gerekçesiyle eleştirdi. Mayıs 2014 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları ve Gezi Parkı olaylarının yıldönümü Mayıs ayının gerilimli ve hareketli geçeceğinin işaretlerini veriyordu. Soma’daki maden kazasına yetkililerin yaklaşımı da toplumdaki bu gerilimi daha da artırdı. Hükümet yetkilileri ise toplumsal taleplere karşı olumsuz yaklaşımla kalmayıp, bu talepleri önce “dış güçlerin kışkırtması”, sonra “paralel yapı” ile açıklama yoluna gitti. Bu noktada da kalmadı, toplumsal beklentileri, “hükümeti devirmeye yönelik talep ve eylemler” olarak ilan edince kolluk ve adli organlara da yansıması oldu. Danıştay’ın kuruluşunun 146’ncı yıldönümü töreninde Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu’nun Van depreminden sonra kurulan Konteynır Kent ile ilgili sözlerine sinirlenen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisi de ilginç oldu. Erdoğan, oturduğu yerden kalkıp kürsüde konuşmakta olan Feyzioğlu’nu siyaset yapmakla suçlayarak, bunun “saygısızlık” ve “edepsizlik” olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Gül’ün ayağa kalkıp kendisini yerine oturtma çabasına aldırmayan Erdoğan, “Herkes haddini bilecek. Bundan böyle bunların konuşacağı yere hiçbir zaman katılmam”12 dedi. Erdoğan, eliyle işaret ederek Cumhurbaşkanı Gül, Genelkurmay Başkanı Org. Necdet Özel ve bakanların tören salonu dışına çıkmalarını sağladı. Soma’daki maden kazası ve 301 madenciyi kaybeden madenci ailelerinin ve yakınlarının bir kısmının hükümeti ve hükümet-işveren ilişkilerini kazadan sorumlu tutmalarıyla, politik arenanın ateşi iyice yükseldi. Kalabalık içinde kalan Recep Tayyip Erdoğan’ın, kendisini protesto eden bir kişiye yumruk attığına dair ortaya atılan iddialar, medyada geniş yankı uyandırdı. Ayrıca Erdoğan’ın bir vatandaşa yönelik olarak sarf ettiği iddia edilen, “Türkiye’nin Başbakanına yuh çekersen tokadı yersin”13 sözlerinin yer aldığı videonun medyaya taşınması tartışmalara neden oldu. Herhangi bir kanıt ortaya konmamakla birlikte, Başbakan’ın madenci yakınlarından çekinip sığındığı bir markette kendisine galiz küfür ve ithamlarda bulunan bir kadına defalarca vurduğu iddiaları siyaseti iyice gerdi. Soma’daki maden kazası sırasında, sorumluların kazaya yol açan ihmalleri protesto eden göstericilere de ölçüsüz güç kullanılmakla kalınmayıp, kolluk kuvvetlerinin etkisiz hale getirdiği göstericiyi tekmeleyen Başbakan danışmanının fotoğrafları medyada yer aldı. Çocuklara yönelik şiddet ve pedofili vakalarında idam cezasının geri getirilmesi talepleri de Mayıs ayının önemli gelişmelerindendi. Pedofili ve çocuklara yönelik şiddetle başlayan tartışmalar sonrasında çocuklara yönelik suçların cezaları arttırmak amacıyla hazırlandığı açıklanan yasa paketinden, yargıda köklü bir değişiklik yapılmasına yönelik düzenleme çıkması, tartışmaları farklı noktaya taşıdı. Yargıda memnuniyetsizliklere sebep olan yeni düzenlemeyle yargının icranın tam kontrolüne girmekte olduğu endişeleri yaygınlaştı. Hükümetin internet gazeteciliği konusunda hazırladığı yasa tasarısı üzerindeki tartışmalar devam etti. Şubat ayında gündeme gelen ancak henüz yasalaşamayan tasarı, Türk basınında farklı değerlendirmelere konu oldu. Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, tasarının yasalaşmasıyla Türkiye’de zaten ağır bir baskı altında bulunan basının sorunlarını artıracağı endişesini dile getirdi. Bilgin, eşitsizliklere yol açarak basın ve ifade özgürlüğüne engel oluşturacak maddelerin tasarıdan çıkarılması gerektiğini söyledi. Okmeydanı’nda Berkin Elvan ve Soma’da hayatını kaybeden madenciler için anma eylemi yapmak isteyen bir grup ile polis arasında çıkan çatışma esnasında cemevi avlusunda bir cenazede bulunan ve başından vurularak ağır yaralanan Uğur Kurt’un ölümü, medyada geniş yankı buldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, olayla ilgili olarak, “Dün ellerinde molotofkokteylleriyle polisimize saldırdılar. Bir molotofkokteyli polis aracının içine düştü. Polisler kendilerini zor kurtardı. Tüm bunlara karşı polis eli kolu bağlı mı dursun? Nasıl sabrediyorlar, ben bunları anlayamıyorum”14 açıklamalarıyla dikkatleri ve tepkileri üzerine çekti. Diyarbakır’ın Lice ilçesinde PKK tarafından kaçırıldığı iddia edilen çocuklar için yapılan ve hükümet tarafından desteklendiği izlenimini veren eylemler, Mayıs ayının sonuna doğru medyada yer aldı.
11 http://www.zaman.com.tr/gundem_hasim-kilicin-konusmasina-tepkiler_2213200.html 12 http://yenisafak.com.tr/video-galeri/konusacagi-hicbir-yere-katilmam/17099 13 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/erdoganin-yeni-kaseti-cikti-yuh-cekersen-tokadi-yersin-510952/ 14 http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/05/140523_mutlu_aciklama.shtml - 11 -
Başbakan’ın, 30 Mart’tan sonra iptal edilen yerel seçimlerin Haziran ayında tekrar yapılması kararlaştırılan Ağrı ve Yalova illerinde partisinin düzenlediği mitinglerde “cemaatin” yeni kaset hazırlığında olduğunu iddia etmesi de medyada geniş yankı buldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin eski bakanlar Zafer Çağlayan, Egemen Bağış, Muammer Güler ve Erdoğan Bayraktar hakkında soruşturma açılması talebini gizli oylamada kabul etmesi de Mayıs ayının önemli olaylarındandı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Genel Kurulu’na katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, salondaki Kemal Kılıçdaroğlu’na bakarak; “Bana diktatör ifadesini kullanan kişiler var, şu anda karşımda bulunuyorlar. Tayyip Erdoğan diktatör olacak ve sen meydanlarda dolaşacaksın. Önce ağzınızdan çıkanı kulaklarınızın duyması lazım” dedi.15 Bu arada Kılıçdaroğlu’ndan 11 tazminat davası ile 185 bin 500 TL kazanan Başbakan Erdoğan, CHP lideri hakkında bir hakaret davası daha açtı.16 Mayıs ayında iki önemli gelişmenin daha rahatsızlık kaynağı olduğunu belirtmek gerekir. Bunlardan biri Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun hükümet karşıtı yayınları sürekli olarak cezalandırma politikasıdır. RTÜK’ün, seçim dönemlerinde Yüksek Seçim Kurulu adına yayınları denetleme görevini sadece muhalif yayın organlarını cezalandırma olarak uyguladığı görülmektedir. İkinci önemli gelişme, mahkemelerin, düzeltme ve cevap hakkını hükümeti eleştiren yayın organlarına karşı kolaylıkla kullanma alışkanlığıdır. Haberlerin düzeltmeye yol açacak yanlışlar içerip içermediği araştırılmadan mahkemeler, hükümeti eleştiren haberlere derhal düzeltme yayınlama talebini kabul etmektedirler. Bu uygulamanın bir sansür etkisine yol açabileceği dikkate alınmalıdır. Bir diğeri de özel hukuk çerçevesinde satışı gerçekleşen Show TV’ye TMSF’nin el koyma sürecinde yaşandı. Herhangi bir ortaklık yapısının olmadığı konusunda hem RTÜK hem de TMSF onay vermiş bulunmasına rağmen Ciner Grubu tarafından Çukurova Grubundan satın alınan Show TV’ye, işadamı Erol Aksoy’un “Show Tv’de yüzde 3 hakkım var” gerekçesiyle açtığı dava sonucunu dayanak göstererek el koyma yoluna gitti, bir üst mahkemeye de itirazda bulunmadı. Ciner Grubu TMSF’nin el koymasını özel hukuka müdahale ve hukuksuzluk olarak değerlendirerek kanalın iadesini talep etti. Haziran 2014 Haziran ayı gelişmelerini, yaklaşan Cumhurbaşkanı seçimleri etkiledi. Cumhuriyet Halk Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisinin “çatı aday” olarak İslam İşbirliği Teşkilatı’nın eski Genel Sekreteri Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu ismi üzerinde uzlaştı. Bu iki partiye daha sonra sekiz parti daha katıldı. Prof. Dr. İhsanoğlu’nun ardından Halkların Demokratik Partisi de Eş başkanı Selahattin Demirtaş’ı aday gösterdi. Adalet ve Kalkınma Partisi ise Haziran ortasında açıklamayı planladığı adayını temmuz başına öteledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın adaylığı, Genel Başkanı olduğu AK Parti’nin düzenlediği geniş katılımlı salon toplantısında ilan edildi. Her seçim döneminde rastlandığı gibi Cumhurbaşkanı seçimi de Türkiye’de gerilimli bir sürecin kapısını araladı. Haziran’ın bir diğer önemli gelişmesi TÜBİTAK’ın, Özgürlük için Basın Projesi Mart Raporu’nda geniş yer alan Başbakan Erdoğan ile oğlu arasında geçtiği iddia edilen “telefon konuşma kayıtlarına” ilişkin kararı oldu. TÜBİTAK Emniyet Teşkilatı içindeki bir gruba telefon kayıtlarını inceletti ve onlardan aldığı rapor doğrultusunda kayıtların “montaj” olduğu yönünde görüş bildirdi. Ancak TÜBİTAK’ın raporunun hemen ardından muhalefetin bu konuda uzman uluslararası kuruluşlara yaptırdığı inceletme raporları “konuşmaların montajsız olduğu” sonucu verdi. Bu da yeni bir gerilimin ve tartışmanın başlamasına yol açtı. PKK bölgede, “Kalekol - büyük karakollar” ve güvenlik barajları inşasına karşı eylemlerini Haziran’da da sürdürdü. Örgüt, yol kapatma, kimlik denetiminde bulunma yönünde gerçekleştirdiği eylemleri sırasında, muhafazakar yapıları ile bilinen Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Dicle İlçe Başkanı Ercan Alpaslan’ı kaçırdı. PKK, girişimler sonucu bir süre elinde tuttuğu Alpaslan’ı serbest bıraktı. PKK’nın devam eden eylemleri sırasında 2 yurttaş hayatını kaybetti. Örgüt, iki yurttaşın ölümünü protesto için Diyarbakır 2. Kuvvet Hava Komutanlığı’na doğru yürüyüş yaparken, güvenlik güçlerinin müdahale etmediği görüldü.
15 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26470776.asp 16 http://www.aksam.com.tr/siyaset/basbakan-erdogandan-kilicdarogluna-bir-dava-daha/haber-309940 - 12 -
Bir PKK militanı da Komutanlığın önünde bulunan bayrak direğine tırmanıp Türk Bayrağını yere indirdi. Bu BDP ve HDP’nin arasında bulunduğu tüm siyasi partilerin tepkisine neden olurken, Türkiye’nin batısında gösterilerin yapılmasına yol açtı. Bu gelişmeler yaşanırken, hükümet “Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesi” adı altında, 6 maddeden oluşan, PKK ile görüşmede bulunan kamu görevlilerinin herhangi bir cezai yaptırımla karşılaşmamalarını getiren yeni yasa paketini Meclis’e sundu. Öte yandan Kürdistan Demokrat Partisi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına başvurup, siyasi hayata katılmak istedi. Başsavcılık adında “Kürdistan” kelimesi bulunduğu için başvuruyu ret etti. Böcek Operasyonu sonucunun açıklanması ve Balyoz davası sanıklarının bireysel başvurularının Anayasa Mahkemesi’nce karara bağlanması siyasetin Haziran gündeminin ön sıralarında yer aldı. 2012 yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ikametgâhındaki ve Başbakanlıktaki çalışma mekânlarında bulunduğu yerlere yerleştirildiği iddia edilen dinleme cihazlarıyla ilgili başlatılan soruşturma kapsamında Başbakanlık eski koruma müdürünün de arasında bulunduğu yakın koruma ekibinden 12 polis dâhil olmak üzere 20’yi aşkın emniyet mensubun gözaltına alındı. Ancak bir süre sonra mahkeme hepsini serbest bıraktı. Başbakan Erdoğan’ın bu duruma tepki göstermesi üzerine durumu tekrar değerlendiren mahkeme bazı polislerin tekrar tutuklanmasını sağladı. Anayasa Mahkemesi kararıyla da Balyoz davasına bakan mahkemenin tanık dinleme, dijital delillerde hak ihlalinde bulunduğu hükmüne varıldı. Yargıtay daha önce bu konuda sanıkların yaptığı başvuruyu dikkate almamış. mahkemenin kararını onamıştı. Böylece, davalar nedeniyle görevden uzaklaştırılan 13’ü general ve amiral, 115’i subay olmak üzere 128 asker Türk Silahlı Kuvvetleri’ndeki görevlerine dönme hakkını elde etti. Aynı dava çerçevesinde MHP Milletvekili emekli Korgeneral Engin Alan da Anayasa Mahkemesinin “hak ihlali” kararından faydalanıp, milletvekili seçilmesi öncesi girdiği hapishaneden tahliye edildi. Alan, üç yıl gecikmeli olarak TBMM’de yemin edip milletvekilliği görevine resmen başladı. Haziran’ın en önemli gelişmelerinden biri de 30 Mart’ta oyların sayımında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle seçimleri iptal edilen bazı yerlerde tekrar sandık başına gidilmesiydi. İki ilde de tekrarlanan seçimde Yalova’da CHP’li Vefa Salman’ın Ağrı’da ise BDP’li Sırrı Sakık’ın seçimin galibi oldu. Ayın bir diğer olayı, çocukların cinsel istismarına yönelik cezaları arttırmak amacıyla iktidar Meclis’e sunulan yargı paketi kabul edildi. Paket ile iktidar Yargıtay’da yapılandığına inandığı “paralel yapıyı” saf dışı bırakıp, yüksek mahkemenin yeniden oluşumunu hedefledi. Malatya’daki Zirve Yayınevi katliamı davasında tutuklu yargılanan emekli Orgeneral Hurşit Tolon da tahliye edildi. Bu davanın seyrini yeni bir aşamaya getirdi. 12 Eylül 1980 darbesini yapanlardan dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı ve Milli Güvenlik Konseyi üyesi Tahsin Şahinkaya hakkında “Anayasayı ihlal suçu” iddiasıyla görülen davada Mahkeme, her iki sanığı müebbet hapse çarptırdı. Medya açısından en önemli olay ise “özel hukuk” çerçevesinde Çukurova Grubu tarafından Ciner Medya Grubu’na satılan Show TV’ye, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulmasıydı. TMSF el koymaya gerekçe olarak Erol Aksoy’un şirketin ortağı olmasına rağmen kendisine danışılmadan satışın gerçekleştiği yönünde aldırdığı mahkeme kararını gösterdi. Ciner Medya Grubu ise şirket üzerinde herhangi bir ortaklığın bulunmadığına ilişkin TMSF, RTÜK ve Ticaret Sicili kayıtlarını göstererek yapılan işlemin hukuksuz olduğunu belirterek televizyon kanalının iadesini istedi. TMSF de bu kapsamda bir üst mahkemeye itirazda bulundu. Üst mahkeme itirazı haklı bularak Show TV’nin Ciner Medya Grubu’na iadesini kararlaştırdı, ancak TMSF kendi başvurusu üzerine alınmış karara rağmen uzun süre Show TV’yi geri vermekte direndi. Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) güçleri Musul’da Türkiye Başkonsolosluğunu basarak 49 çalışanı rehin aldı. Hükümet mahkemeye başvurup, bu konuda medyanın haber yapmasını engelledi. Hükümet ile Fethullah Gülen Cemaati arasında yaşanan gerilim HSYK’ya da taşındı. Cemaat mensubu oldukları, idari suç işledikleri, yargılamada hukuksuz davranışta bulundukları gerekçesiyle haklarında işlem yapılmak istenen hâkim ve savcıların soruşturulmasına HSYK 3. Dairesi izin vermedi. Hükümet buna, “cemaat dayanışması yapıldığı” gerekçesiyle tepki gösterdi. Temmuz 2014 Temmuz ayında içeride cumhurbaşkanı seçimi süreci ve başbakanın “paralel yapı” olarak nitelediği unsurlara karşı yürütülen operasyonlar, dışarıda Suriye ve Irak’ta ortaya çıkan gelişmeler gündemi belirledi. Cumhurbaşkanı seçimi süreci, üç adayın yarışına sahne oldu: Recep Tayyip Erdoğan (AKP), Ekmeleddin İhsanoğlu (CHP-MHP öncülüğünde “Çatı” adayı) ve Selahattin Demirtaş (Halkların Demokratik Partisi).
- 13 -
Muhalefet, Başbakan Erdoğan’ın seçim kampanyasını yürütürken gezi ve mitinglerinde kamu kaynaklarını kullandığı ve üç adayın eşit şartlarda yarışamadığı yönündeki iddialarını sürekli gündemde tuttu. Erdoğan, kampanya sırasında iki rakibine ve “paralel yapıya” eleştiriler yöneltti. Erdoğan’ın etnik farklılıklara gönderme yapması, kampanyasının ana temalarından birini oluşturdu. Bu durum, muhalefetin Erdoğan’ı anayasayı ihlal ettiği gerekçesiyle eleştirmesini de beraberinde getirdi. Kampanyasında halkın seçeceği cumhurbaşkanının siyasetin içinden gelmesi gerektiğini işleyen Erdoğan, kendisinin seçilmesi halinde ülke yönetiminden yolların asfaltlanmasına ve vatandaşların diğer sorunlarına kadar birçok konuyla ilgileneceğini ifade etti; “monşer” olarak nitelediği İhsanoğlu’nun siyasetten anlamadığı ve bu sorunları çözemeyeceği savını meydanlarda yineledi. İhsanoğlu ise daha çok kendini tanıtma çabasında olduğu kampanyasında, Cumhurbaşkanlığı makamının “devletin sigortası” olduğunu savunarak, seçilirse Erdoğan’dan farklı bir cumhurbaşkanı olacağı mesajları verdi. Selahattin Demirtaş da ülke sorunlarının demokrasi içinde, hukuk çerçevesinde ve temel hak ve hürriyetlerin tanınması, farklılıkların birliği zenginleştirilmesi yoluyla çözülebileceği fikrini, “birlik içinde çözüm”, “birlikte yaşamak” sloganlarıyla işledi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün terörü sona erdirmek amacıyla çıkartılan, ancak özellikle “silahı bırakan örgüt üyelerinin eve dönüşleri ile sosyal yaşama katılım ve uyumlarının temini için gerekli tedbirlerin alınması” maddesi ile siyasette tartışma yaratan çözüm sürecine yönelik yasayı onaylaması da Temmuz ayının öne çıkan gelişmelerinden biriydi. Başbakan Erdoğan’ın gündeminde önemli yer tutan ve hem kendisinin seçim kampanyasına hem de genel olarak ülke gündemine damgasını vuran bir başka konu “paralel yapıyla” ilgili gelişmelerdi. Başbakan’ın darbe girişiminde bulunmakla suçladığı emniyet görevlileri arasında gözaltılar ve tutuklamalar oldu. Konu, gündemi daha uzun süre meşgul edecek gibi görünüyor. Türkiye’nin 81. siyasi partisi, Merkez Parti (MEP) adı ile kuruldu. Partinin Genel Başkanı Abdürrahim Karslı, “Şimdiye kadar siyasette kullanılan değerleri bir tarafa bıraktık. Milliyetçilik ve din temeline dayalı siyasetimiz yok, bizim siyasetimiz umumi değerlere istinat eden bir siyaset” dedi. Siyasetteki gerginliğe ve ayrışmaya rağmen, TBMM Genel Kurulu’nda AKP, CHP MHP ve HDP’nin ortak hazırladığı İsrail’in Gazze’de kara harekâtına girişmesi kınandı. Başbakan Erdoğan’ın ve Dışişleri Bakanlığı’nın İsrail’in Gazze operasyonuna yönelik eleştirileri de ay boyunca devam etti. Gazze’de, İsrail saldırılarında ölenler için üç günlük yas ilan edildi. Siyasi gündemin bir diğer önemli gelişmesi ise haklarındaki yolsuzluk iddialarıyla görevlerinden istifa eden veya görevden alınan dört bakanla ilgili soruşturma komisyonu üyelerinin belirlenmesiydi. Eski İçişleri Bakanı Muammer Güler, eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, eski AB Bakanı Egemen Bağış, eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar hakkında kurulan komisyonun üyeleri, TBMM’de Genel Kurulu’nda kurayla belirlendi. AKP’den 9, CHP’den 4, MHP ve HDP’den birer milletvekili komisyonda yer aldı. AKP Kastamonu milletvekili Hakkı Köylü, Soruşturma Komisyonu Başkanı oldu. Bu arada, aralarında 17 Aralık operasyonunu başlatan polis amirlerinin de olduğu 115 polis hakkında soruşturma kararı alındı. Polis teşkilatında “paralel yapı” operasyonu kapsamında gözaltına alınan ve adliyeye sevk edilen 92 şüpheliden dokuzu, savcılık sorgularının ardından serbest bırakıldı. Hukuk devleti tartışmaları Türkiye’nin gündemini sürekli meşgul ederken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı görevi sırasında konut ve çalışma ofisi olarak kullanabileceği binalarla ilgili gelişmeler kaygı konusu olmaya devam etti. Ankara’da “sit alanı” olan Atatürk Orman Çiftliği arazisi içinde yapılmaması gerektiği yönünde çok sayıda mahkeme kararı olmasına rağmen inşaatı sürdürülen binaların tamamlanma aşamasına geldiği açıklandı. Başbakan Erdoğan ile Ankara Büyükşehir Başkanı Melih Gökçek’in mahkeme kararlarını dikkate almama yönündeki tutumları kamunun dikkatini çekti. Temmuz ayının bir diğer önemli olayı da AKP kurucusu ve eski Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat’ın partisinden istifa etmesiydi. Fırat, daha sonraki bir açıklamasında, istifa sürecini Başbakan’ın 2008 yılındaki bir yorumunun başlattığını, cumhurbaşkanı seçiminde HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş’ı destekleyeceğini söyledi. Suriye, Irak ve Gazze’deki gelişmeler Ortadoğu’daki istikrarsızlığın sürmesine yol açarken; Türkiye, mülteci sorunu, ticaretin gerilemesi, Musul Başkonsolosluğu personelinin rehine alınması konusuyla bölgedeki gelişmelerin sıkıntısını yoğun biçimde hissetti. Temmuz ayında rehineler konusundaki yayın yasağı sürdü; kamuoyu gelişmeleri izlemekten yoksun kaldı. Basın özgürlüğü konusunda ortaya çıkan olumsuz gelişmelerin basın dünyasında yarattığı “deprem” Temmuz ayında da etkilerini sürdürdü. İşten çıkartmalar, istifalar devam etti. Gazeteciler cemiyetleri, basından sansürün kaldırılmasının yıldönümü olan 24 Temmuz’da kaygılarını bir kez daha dile getirme fırsatı buldular. Ağustos 2014 - 14 -
Ağustos ayının önemli olayı ilk kez halk tarafından doğrudan cumhurbaşkanı seçilmesiydi. Seçim öncesi yapılan açıklamalar, seçim sonrası yaşanan gelişmeler yeni ve farklı bir yönetim süreci ve tek adam yönetimi anlayışına doğru gidildiği izlenimine neden oldu. 10.Ağustos 2014 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde; 12 yıl başbakanlık görevinde bulunan Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanı seçildi. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı bizzat kendisi Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiğini bildirip “mazbatayı” 15.08.2014 günü törenle TBMM Başkanı’na teslim etti. Yasa uyarınca TBMM Başkanı’na sunulan “seçim resmi sonucu” Resmi Gazetede yayınlanıp resmi seçim sonucu ilan edilmeliydi. Yine Yasa uyarınca resmi sonuç ilan edildiği andan itibaren seçilen cumhurbaşkanının milletvekilliği ve partisiyle ilişkisi otomatik olarak kesilmeliydi. Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarının resmen TBMM başkanlığına teslim edildiği 15.08.2014 ile seçim sonuçlarının Resmi Gazetede yayınlanıp devir teslim törenin yapıldığı 28.08.2014 tarihleri arasında Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan Başbakanlık ve AKP Genel Başkanlık görevlerini sürdürdü. Başbakan olarak gerekli atama ve diğer işlemleri yaptı. 27.08.2014 tarihinde yapılan AKP Kongresine Genel Başkan olarak katılıp AKP Genel Başkanlığına Ahmet Davutoğlu’nu önerip seçilmesini sağladı. Bu süreç hukukçular tarafından Anayasaya aykırı olarak değerlendirilip, Başbakan olarak yaptığı iş ve işlemlerin hukuken yok hükmünde olduğu yönünde yorumlandı. Siyasi yönden de önceki Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün AKP’ye katılıp, AKP Kongresine katılmasının önlenmesine yönelik bir tavır olarak yorumlandı. Bu sürece ilişkin bir diğer değerlendirme yorum da Erdoğan’ın ve AKP yetkililerin önceden beri dile getirdikleri “partili cumhurbaşkanı” ve “başkanlık” sistemine fiilen geçiş olması yönündeydi. Cumhurbaşkanlığı devir teslimin hemen ardından Ahmet Davutoğlu başbakan olarak atanıp, bakanlar kurulu da ertesi gün onaylanarak, Ahmet Davutoğlu başkanlığındaki hükümet göreve başladı. Yeni Kabine birkaç önemli farkla neredeyse bir önceki Kabinenin aynısıydı. Ancak o birkaç önemli fark yeni dönemin sinyalini veriyordu. “Açılım” yeni dönemde Erdoğan’ın yıllardır “başdanışmanı” olarak görev yapan Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan’da, boşalan Dışişleri Mevlut Çavuşoğlu’na ve Çavuşoğlu’ndan boşalan AB Bakanlığı ise Volkan Bozkır’a emanet edildi. Avrupa Parlamentosu tecrübesi ve AB bakanlığındaki gayretleriyle Çavuşoğlu’nun Dışişleri Bakanı olması, Bozkır’ın da siyaset öncesinde müsteşar olarak büyük emekler harcadığı AB Bakanlığına getirilmesi uzun süredir çok iyi olmayan Türkiye-AB ilişkilerinde umut verici gelişmeler beklenebileceğini işaret olarak algılandı. Adli Yıl açılışında Barolar Birliği Başkanının konuşturulup konuşturulmayacağı tartışmaları ve konuşturulursa Cumhurbaşkanının ve hatta Başbakanın katılmayacakları restleşmesi de ifade özgürlüğü, eleştiri hakkını kabul edebilme, tolerans kültürü açısından önemli tartışmalar idi. Ay sonuna gelindiğinde hem yeni Cumhurbaşkanının hem de yeni Başbakanın “törene katılmama” ve hatta “zamanı gelince töreni tümden iptal etme” eğiliminde oldukları medyada yer buldu. Diğer yandan yeni hükümet programında Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası boyunca sıklıkla gündeme gelen ve ülkeyi başkanlık sistemine taşıyacak anayasa değişikliğinin, üst yargıda siyasi kontrolü artıracağından endişe edilen HSYK’nın yapısında değişiklik ve zamanı açıklanmayan ama bu yıl içerisinde “açılım sürecinde” adımlar önümüzdeki dönemin de yoğun bir siyasi gündemi olacağını sergiledi. Bu dönemdeki kamuoyunun yakından izlediği önemli bir gelişme de Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru sonucu “hak ihlali” olduğu yönündeki kararı sonucu, mahkemelerince tutuklukları kaldırılan 12 si “Balyoz” ve “Ergenekon” sanığı 43 general ve amiral rütbelerinde bekleme süreleri dolduğu gerekçesiyle emekli edilmesi oldu. Yapılan düzenlemelerle kamuda türban yasağının kaldırılması sonrasında TBMM tarihinde ilk defa ilk defa türbanlı bir stenograf, TBMM Genel Kurulu’nda görev yapmaya başladı. Diyarbakır’ın, Lice kasabası Yolçatı köyündeki mezarlığa dikilen PKK’lı Mahsum Korkmaz’ın heykeli kaldırılırken jandarma ile PKK’lılar arasında çatışmada 1 kişi öldü. Heykel kaldırılırken, heykelin başına basarak fotoğraf çektiren askerler hakkında kovuşturma başlatıldığı bildirildi. Yeni Cumhurbaşkanı ve yeni Başbakan’ca “kararlılıkla mücadele” edileceği ısrarla belirtilen “Paralel devlet” yapılanmasıyla ilgili operasyonlar ay boyunca devam etti. İzmir merkezli 13 ilde “yasa dışı dinleme” iddialarına ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında haklarında arama kararı çıkarılan 32 emniyet mensubundan 20’si gözaltına alındı. Bu arada Cumhurbaşkanlığı görev devir teslimi öncesi ve sonrasında Erdoğan’ın eski Başbakanlık ekibinden önemli isimler kendilerine Çankaya’da yer bulmaya başladılar, Davutoğlu’nun Dışişleri Bakanlığı’ndaki ekibi ise Başbakanlığa atanmaya başlandı. Eylül 2014 Eylül ayı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun başka programlarını gerekçe göstererek Adli Yıl açılış törenine katılmamaları ile başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakanlığının son döneminde gerçekleşen Danıştay’ın kuruluş yıldönümü töreninde Türkiye Barolar Birliği başkanının kendisine yönelttiği eleştirilere kızgınlığını göstererek devlet erkanıyla birlikte töreni terk etmişti. Daha sonra, cumhurbaşkanı
- 15 -
Türkiye Barolar Birliği başkanının daveti durumunda hiçbir törene katılmayacağını açıklamıştı. Yargıtay’ın hukuk devleti, hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ilkelerini göz önünde bulundurarak Adli Yıl açılış töreninde geleneklere de uygun olarak Türkiye Barolar Birliği Başkanı’na konuşmacı olarak yer vermesi nedeniyle Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Adalet Bakanı alışılmışın dışına çıkarak törene katılmadılar. Açılıştaki konuşmasında Yargıtay Başkanı Ali Alkan’ın yargıya müdahaleden yakınması, yaklaşan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) seçimleri ve Yargıtay kontenjanından HSYK’da görev yapacak üç isim için sandığa giden üyelerin hükümetin desteklediği iddia edilen adayları seçmemesi, önümüzdeki dönemde iktidar-yargı gerginliğinin devam edebileceğini gösterdi. Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) terör örgütü militanlarınca Musul konsolosluğunda rehin alınan başkonsolos güvenliği sağlayan askeri personel ile konsolosluk görevlileri ve ailelerinin militanlarla varılan uzlaşıyla serbest kalmaları Eylül ayının en önemli olaylarından biri oldu. Rehinelerin serbest kalmasıyla rahatlayan Türk dış siyasetinde yeni Ortadoğu yaklaşımları arayışı başladı. NATO zirvesinde müdahaleye fazla sıcak bakmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan 15 ay sonra ilk kez ABD Başkanı Barrack Obama ile yüz yüze görüşme imkanı buldu ancak kendisini ikna edemedi. Bu arada rehinelerin serbest kalması ardından Türk siyasetinde belirgin değişim görülmeye başlandı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları için gittiği New York’ta Suriye konusunda tampon bölge oluşturulması, uçuşa yasak bölge ilan edilmesi ve uluslararası toplumun sığınmacılara kapılarını açması konularını gündeme getiren Erdoğan Türkiye’nin duruşundaki değişikliği “şartların gereği” olarak izah etti. Bu ziyareti sırasında zirveye katılan liderlere verdiği resepsiyonda Obama ile kısa sohbet imkanı bulan Erdoğan kaldığı otelde Başkan Yardımcısı Joe Biden ile kapsamlı görüşmelerde bulundu. Obama’nın da bir ara telefonla katıldığı belirtilen bu toplantıda ABD ve Türkiye arasında teröre karşı ortak strateji ve ortak mücadele konularında görüş birliği sağlandığı bildirildi. Bu arada başta Amerika Savunma Bakanı Chuck Hagel olmak üzere değişik seviyedeki ABD yetkilileri ardı ardına Ankara’yı ziyaret ederek IŞİD karşı oluşturulacak koalisyonunda Türkiye’nin aktif rol alması kulisi yaptılar. Eylül ayının bir diğer önemli olayı ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi 18. Kurultayı idi. Kurultayın hemen öncesinde Cumhurbaşkanlığı seçimini hem de ilk turda kaybettiği halde seçimin niye kaybedildiğini tartışmayı gerekli görmeyen CHP delegeleri Kemal Kılıçdaroğlu’nu üçüncü kez genel başkan seçti, aralarında yakın bir süre önce Hürriyet gazetesi genel yayın yönetmenliğinden istifa eden Enis Berberoğlu dahil birçok yeni ismi parti yönetim kademelerine getirdi. Kılıçdaroğlu’nun listesinde önemli değişiklik yapan delegeler dış politika ekibini tamamıyla liste dışı bıraktı. Kılıçdaroğlu, CHP dış politikasını Parti Meclisi’ne seçilemeyen ancak “danışman” olarak görevlendirdiği eski Kamu Güvenliği Müsteşarı Murat Özçelik’e emanet etti. Toplumsal olaylar açısından Eylül ayının bir önemli gelişmesi de bakanlık izni alınmadan açılan ve Kürtçe eğitim vereceği belirtilen okulların valiliklerce kapatılıp mühürlenmesi sonrasında ülkenin birçok şehrinde ve yerleşim biriminde yaşanan ve okul yakma boyutlarına varan şiddet içerikli gösterilerdi. Bu arada, Maden işçilerinin çalışma şartlarından, trafik cezaları dahil devlet alacaklarına kısmı af getiren düzenlemeye, emeklilik haklarından öğretmen atamalarına kadar birçok konuyu içeren 48 maddelik “torba yasa” iktidar çoğunluğunca TBMM’de yasalaştırıldı. CHP, başta Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na mahkeme kararı olmaksızın tek başına internet sitelerini kapatabilme yetkisini veren düzenleme olmak üzere dört maddenin iptali için Torba Yasayı ana muhalefet partisi CHP Anayasa Mahkemesine götürdü. Eylül ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan İzmir belediye başkanlığı seçimini kaybeden eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ı özel baş danışman olarak görevlendirdi. Cumhurbaşkanı ilk dış ziyaretlerini önce KKTC’ye ve arkasından Azerbaycan’a gerçekleştirdi. 2014 yılında Saadet Partisi’nden Rize Belediye Başkan Adayı olan Mehmet Bekaroğlu, CHP’ye üye oldu ardından CHP Parti Meclisi’ne seçildi, Kılıçdaroğlu tarafından genel başkan yardımcısı olarak görevlendirildi. Ahmet Davutoğlu’nun başkanlığında kurulan 62. Hükümet, TBMM’de yapılan güven oylamasında 306 kabul, 133 ret alarak güvenoyu aldı.
- 16 -
Hak İhlalleri Kronolojisi
İfade Özgürlüğüne Müdahale 5 Mart 2014 . Tepkilerini bireysel olarak ifade edenlerin baskıya maruz kaldığı örnekler yaşandı. Örneğin, Erdoğan’ın 3 Mart’taki Osmaniye mitinginde “Hırsız var” pankartı açan İbrahim Alıcı,17 korumalar tarafından bir minibüste copla dövüldüğünü ve tehdit edildiğini aktardı. 11 Mart 2014 . Berkin Elvan’ın ölümü üzerine düzenlenen gösterilerde polis göstericilere müdahalede bulundu.18 Yolsuzluk iddiaları nedeniyle Başbakan Erdoğan ve hükümete yönelik protesto eylemleri de sistematik şekilde engellendi, muhalif grupların mensupları “gösteri planladıkları” gerekçesiyle Erdoğan’ın seçim mitingleri öncesinde gözaltına alındı.19 8 Mart Kadınlar Günü ve Nevruz vesilesiyle düzenlenen etkinliklerde gözaltılar ve yaralanmalar yaşandı. 12 Mart 2014 . Ankara Kızılay’da ise geniş bir alanı kuşatan polis yoğun şekilde biber gazı kullandı.20 İstanbul’da Taksim Meydanı’ndan İstiklal Caddesi boyunca ve Kadıköy’de de eylemcilere şiddetli bir şekilde müdahale edildi. Ankara Üniversitesi Cebeci kampüsünde fakülte binalarına da gaz bombası atıldı. 13 Mart’ta ise Ankara Güvenpark’ta toplanmak isteyen çoğu lise öğrencisi gruplara gün boyunca müdahale edildi, İzmir’de 30 civarında lise öğrencisi gözaltına alındı. 17 Mart 2014 Erdoğan’ın 17 Mart’taki Aydın mitingi öncesinde ise boş ayakkabı kutusu satan bir kişi gözaltına alındı.21 10 Nisan 2014 . Çevik Kuvvet ekipleri, toplu sözleşmede işverenle anlaşamadıkları için yaklaşık iki aydır Hadımköy’deki Greif fabrikasında üretimi durdurarak, eylem yapan işçilere, sabah saatlerinde müdahale etti ve 91 kişi gözaltına alındı.22 13 Nisan 2014 . Antalya 75’inci Yıl Cumhuriyet Lisesi’nde felsefe ve tarih derslerine giren iki öğretmen hakkında, ‘derste siyaset konuşmak ve Gezi olaylarına destek vermekten, öğrencilere siyasi içerikli Kitap tavsiye etmeye’ kadar bir dizi gerekçeyle soruşturma açıldı. Soruşturmaya konu kitaplar arasında Turgut Özakman‘ın ‘Şu Çılgın Türkler’ ve ‘Diriliş’, Attila İlhan’ın ‘Gazi Paşa’sı da bulunuyor.23 21 Nisan 2014 . Taksim’de 1 Mayıs kutlamalarına ilişkin basın açıklaması yapmak isteyen DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’den oluşan 1 Mayıs 2014 Komitesi üyeleri ve destek verenlere polis izin vermedi ve müdahale etti.24 1 Mayıs 2014 . İstanbul’da 1 Mayıs gösterileri sırasında gazeteciler zor anlar yaşadı. Valilik gazetecilerin serbest dolaşabilmeleri için serbest dolaşabilmek için sarı basın kartı ve yer yer valilik izni koşulu getirildi. Polisin hedef aldığı 9 gazeteci yaralanırken; T24, editörü Deniz Zerin’in ofisine giderken gece gözaltına alındığını duyurdu.25 . İstanbul Beşiktaş’ta Abbasağa Parkı yakınlarında toplanan gruplara polis biber gazı kullanarak müdahale etti.26
17 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25937471.asp 18 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/taksimdeki-berkin-elvan-eylemine-mudahale 19 http://haberand.com/videogaleri/erdogan-in-mitingi-oncesi-tgb-li-20-gence-gozalti-v-55046 20 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25990863.asp 21 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26029236.asp 22 http://www.sabah.com.tr/yasam/2014/04/10/greif-iscilerinin-eylemine-polis-mudahalesi 23 http://www.milliyet.com.tr/iki-ogretmene-sok-sorusturma-/gundem/detay/1866347/default.htm 24 http://bianet.org/bianet/insan-haklari/155112-polis-1-mayis-duyurusuna-bile-saldirdi 25 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/67123/Polis_gazetecileri_de_hedef_aldi.html 26 http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/140430_canli_1mayis.shtml - 17 -
. DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin oluşturduğu 1 Mayıs Komitesi, Gezi Parkı merdivenlerinde basın açıklaması yapmak istedi. Ancak polis açıklamaya izin vermedi, çevik kuvvet ekipleri gruba müdahale etti.27 . 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü nedeniyle polis Taksim İstiklal Caddesi’nde yoğun güvenlik önlemi aldı. Polis İstiklal Caddesine çıkan ara sokakları bariyerlerle kapattı. Ara sokaklarda toplanan yaklaşık 20 kişilik bir grup polisi protesto ederek caddeye çıkmak istedi. Balık Pazarı girişinde “Her yer Taksim, her yer direniş” sloganları atan gruba polis “dağılın” uyarısında bulundu. Grup dağılmayınca gruba TOMA’dan sıkılan tazyikli su ve plastik mermiyle müdahale edildi. Göstericiler ara sokaklara kaçtı.28 . Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Ankara Bürosu, Ethem Sarısülük’ün kardeşleri İkrar Sarısülük ve Cem Sarısülük’ün gözaltına alındığını duyurdu. Beşiktaş’ta Barbaros Bulvarı girişinde toplanan gruba polis tekrar sert müdahale etti. Avukat Mehmet Ümit Erdem, Taksim Polis Merkezi’nde yaralı 11 kişinin gözaltında tutulduğunu ve görüşmeye izin verilmediğini söyledi.29 . Taksim Meydanı’na çıkmak isteyen gruplara polis müdahale etti. Şişli Halaskargazi Caddesi üzerinde bulunan ara sokaklarda toplananlar polise taş, demir bilye attı. Polis de gruplara plastik mermi atarak ve TOMA’larla su sıkarak karşılık verdi. Fatih’de namaz kıldıktan sonra Taksim’e yürümek isteyen “Antikapitalist Müslümanlar”a müdahale edildi.30 14 Mayıs 2014 . Ankara Kızılay’da Soma faciasını protesto etmek isteyen gruba polis biber gazıyla müdahale etti.31 . İstanbul’da göstericiler, Soma’daki maden kazasını protesto etmek için toplandı. Polis göstericilere Galatasaray Meydanı’nda müdahalede bulundu.32 . Soma’da meydana gelen maden kazası için bazı kentlerde protesto yürüyüşleri düzenlendi. Gösterilere müdahale eden polis, 5 kişiyi gözaltına aldı.33 . Maden kazası sonrası Soma’ya giden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, basın açıklaması sonrası, Soma Belediyesi çıkışında kendisini bekleyen vatandaşlara seslendi. Yaklaşık 100 metre uzakta bir gencin protesto sloganları attığı duyuldu. Başbakan’ın korumaları, bu gence müdahale edip onu gözaltına aldı. Bunu gören başka bir genç de polislere tepki gösterince, belediyeye yaklaşık 200 metre uzaklıktaki grup da protestolara katıldı. Polisin sert tepkisine bazı vatandaşlar da tepki gösterince, olayın boyutu büyüdü. Bu sırada konuşmasını bitirip aracına binen Başbakan Erdoğan protestocuların bulunduğu yerde durup aracından indi. Ancak bu sırada “Başbakan istifa” ve “Hükümet istifa” diye bağıranlar oldu. Bunun üzerine yakın korumalarıyla Özel Harekat polisleri protestoculara ve olayları görüntüleyen gazetecilere müdahale etti. Korumalar bazı gazetecileri tartakladı.34 . Polisin grubun yürümesine izin vermemesi üzerine kısa süreli arbede yaşandı. Bu sırada bazı göstericilerin polise havai fişek attığı görüldü. Polis de göstericilere biber gazıyla müdahale etti.35 15 Mayıs 2014 . İzmir’de KESK, DİSK, TMMOB ve TTB’nin çağrısıyla gösteri yapanlara polis müdahale etti.36 16 Mayıs 2014 . Soma’daki maden kazası sonrası gelişmeleri Ankara’da protesto etmek isteyen yurttaşlara polis Toplumsal Olaylara Müdahale Aracı (TOMA), biber gazı ve plastik mermi kullanarak müdahale etti.37 19 Mayıs 2014 . Soma’daki maden kazasında hayatını kaybedenleri anmak için KESK, DİSK, TMMOB ve TTB’nin 15 Mayıs’ta düzenlediği yürüyüşe ve bir günlük iş bırakma eylemine katılan öğretmen ve öğrencilerin fişlendiği iddia ediliyor.38
27 http://webtv.hurriyet.com.tr/2/63409/0/1-mayis-komitesine-taksim-de-polis-mudahalesi 28 http://webtv.hurriyet.com.tr/2/63811/0/1-mayis-ta-istiklal-caddesi-nde-polis-mudahalesi 29 http://www.radikal.com.tr/turkiye/dakika_dakika_1_mayis_gozler_taksimde-1189633 30 http://www.radikal.com.tr/turkiye/dakika_dakika_1_mayis_gozler_taksimde-1189633 31 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/72003/Ankara_da_polis_mudahalesi.html 32 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/72005/Soma_icin_yuruyenleri_polis_gaza_bogdu.html 33 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/401528?page=4&from=2916189939 34 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/basbakan-erdogana-somada-protesto-509407/ 35 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/ankarada-soma-protestosu-2-509431/ 36 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/401591?from=3348453819 37 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/madenci-yakinlarina-tomali-mudahale-510921/ 38 http://www.antalyakorfez.com/haber-7033-Kat%C4%B1lanlar%20fi%C5%9Flenmi%C5%9F.html ve http://sozcu.com.tr/m/mobil/video.php?url=/2014/video/genel/antalyada-soma-eylemine- katilanlar-fislenmis.html - 18 -
. Mersin’de Soma maden kazasını protesto etmek isteyen liselilere kimliği belirlenemeyen kişiler satır ve sopalarla saldırdı. 3 öğrencinin yaralandığı olayda saldırganlar kaçtı.39 21 Mayıs 2014 . Antalya’daki Gezi Parkı protestoları nedeniyle gözaltına alınan ve dört ay 11 gün cezaevinde kaldıktan sonra ilk duruşmada serbest kalan Fecri Ataseven ve Hasan Umut Baran ile tutuksuz yargılanan 5 kişi hakkında toplam 291 yıl hapis cezası isteniyor.40 1 Haziran 2014 . Mahmudiye (Eskişehir) AKP mitinginde “Hırsız Var!” pankartı açan yurttaş, Melih Gökçek’in alanda bulunan polislere “alın bunu” yönündeki talimat içeren sözleri üzerine gözaltına alındı.41 2 Haziran 2014 . Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nda (TİB) görevli bir personelin Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı suç duyurusu sonrası, TİB Başkanı Ahmet Cemalettin Çelik ile kendilerini emniyet mensubu olarak gösteren bir grubun, TİB personelini “casusluk” suçlamasıyla sorguladığı ve sorguda yüksek sesle Fatiha Suresi okuttuğu ortaya çıktı.42 . Antalya’daki Gezi protestolarına katıldıkları gerekçesiyle “kırmızı fularlı kız” olarak tanınan Ayşe Deniz Karacagil ile Murat Sezgin, Mustafa Cihan Yılmaz, Ali Karakuş ve Leyla Nuyan’ın yargılandığı davada, şüpheliler hakkında 11-98 yıl arasında hapis cezaları istendi.43 4 Haziran 2014 . Savcılık, telekulak iddiaları için 8 kişilik bilirkişi heyeti oluşturdu. Bilirkişiler, TİB’in 10 yıllık veri tabanını incelemeye aldı.44 6 Haziran 2014 . Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, bir kısmı haricinde birçok medya mensubunun iktidarın şakşakçılığını yaptığını söyledi.45 . Başbakan’ın katıldığı mitingde sorun yaşadığı “cemaat ablaları” olarak nitelediği Fethullah Gülen taraftarlarına yönelik sözlerini, “Başbakan mitinge katılan Anadolu kadınına hakaret etti” diye veren Samanyolu TV hakkında dava açıldı.46 . Yazısında “Erdoğan yargılanacak” dediği için Başbakan tarafından hakkında dava açılan Cumhuriyet Gazetesi Köşe Yazarı Can Dündar beraat etti.47 8 Haziran 2014 . Bağcılar Meydanı’nda HDP ve BDP tarafından organize edilen Lice protestosuna polis müdahale etti.48 9 Haziran 2014 . CNN Muhabiri Iwan Watson, Gezi parkı eylemlerinin yıl dönümünde gözaltına alınması ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından ajanlıkla suçlanmasının akabinde Türkiye’den ayrılma kararı aldığını duyurdu.49 10 Haziran 2014 . Bugün gazetesinin haberine göre, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın avukatları, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Devlet Bahçeli’nin partisinin grup toplantısında ses kayıtlarına tepki gösterdiği konuşmasıyla ilgili haberin gazetenin internet sitesinden çıkarılması için mahkemeye başvurdu.50 12 Haziran 2014
39 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/73615/Soma_icin_yuruyuse_satirli_saldiri.html 40 http://www.akdenizhaberci.com/haber/antalya-da-neler-oluyor--119/ 41 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26485743.asp http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/75961/_Parti_sefi_gibi_.html 42 http://www.taraf.com.tr/haber-tibde-fatihali-sorgulama-155952/ 43 http://www.gazetevatan.com/kirmizi-fularli-kiza-rekor-ceza-643401-gundem/ ve http://www.taraf.com.tr/haber-kirmizi-fularli-kiza-98-yil-hapis-155969 44 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/06/04/tibe-buyuk-gozalti 45 http://www.candundar.com.tr/_v3/index.php#!#Did=26937 46 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/06/06/montaj-tv?paging=false 47 http://birgun.net/haber/mahkemeden-ibretlik-karar-15368.html 48 http://www.milliyet.com.tr/bagcilar-da-hdp-li-gruba-polis-gundem-1894329/ 49 http://www.ensonhaber.com/cnn-muhabiri-ivan-watson-turkiyeden-ayriliyor-2014-06-09.html 50 http://gundem.bugun.com.tr/skandal-gelisme-haberi/1138690 - 19 -
. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, “5N 1K programının yapımcısı Cüneyt Özdemir’in MHP düşmanlığını ve önyargılarını iyi biliyoruz. Suçlamalar, karalamalar ve tarafgir saldırılarla MHP’yi kamu vicdanında mahkûm etmek için çırpınışlarını yakından takip ediyoruz. İhanet silahına mermi taşıyan programını şiddetle protesto ediyor ve kendisini uyarıyoruz” açıklamasında bulundu.51 . Adnan (Oktar) Hoca’yı konu alan karikatürü nedeniyle Serik 2. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından üç ay üç gün hapse mahkûm edilen Mehmet Düzenli, özgürce çizebilmek için cezanın ertelenmesini istemediğini, kendisinin “mehdi” olduğunu iddia eden Adnan Oktar’ın yalan söylediğini ifade etme özgürlüğünün olduğunu düşündüğünü açıkladı. 52 14 Haziran 2014 . Çanakkale’de Berkin Elvan eylemi yapanlara yolu trafiğe kapattıkları gerekçesiyle İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil ve Denetleme Şube Müdürlüğü tarafından ‘trafik cezası’ kesildi. Hâkim, kamu düzeninin bozulmadığını ve “kamu düzeni bozulma” hallerinin de böyle olmayacağını ifade ederek cezayı iptal etti.53 15 Haziran 2014 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan IŞİD terör örgütünün Musul’da gerçekleştirdiği rehine alma olayının fazla “kurcalanmaması” istedi. Başbakan konuyla ilgili olarak gazetecilere, “Lütfen, rica ediyorum, şu süreci tahrik ederek değil, yazmadan, çizmeden, fazla da konuşmadan takip etmenizi istiyorum” dedi.54 . Lice’de meydana gelen olayları protesto etmek için Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni işgal eden öğrencilere idari soruşturma açıldı. Rektörlük 24 öğrenciyi, üniversiteye zarar vermekle suçladı.55 Eğitim-Sen durumu protesto etti.56 16 Haziran 2014 . Ulusal Kanal’da yayınlanan “Kral Çıplak” programına konuk olan Sözcü yazarı Soner Yalçın, Radikal’in kağıt baskısının sona erdirilmesiyle ilgili olarak, “İyi ki kapanıyor” dedi ve Radikal’i “gazetecilik ilkelerini ayaklar altına almakla” itham etti.57 17 Haziran 2014 . Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK), Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesinin kararı üzerine Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’nda bulunan ve IŞİD terör örgütü tarafından bilinmeyen bir yerde tutulan Türk vatandaşlarının güvenliklerinin sağlanması için, soruşturma tamamlanıncaya kadar her türlü yazılı, görsel basın ve internette yayın yasağı konulmasına karar verdiği bildirildi.58 18 Haziran 2014 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Viyana’daki mitingini takip etmek isteyen Ulusal Kanal’a akreditasyon yapılmadı.59 19 Haziran 2014 . CNN Türk’te yönetimin aldığı küçülme politikası kararı çerçevesinde kanalın haber merkezi, spor ve program servisinde görev yapan 14 isimle yollar ayrıldı. Tenkisatın diğer birimlerde de devam edeceği ve çalışan sayısında azalmaya gidileceği belirtiliyor.60 . Kaos GL, LGBTI News Turkey ve IGLHRC, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’ne Evrensel Periyodik İnceleme Raporu’nu (EPI - Universal Periodic Review) sundur. Raporda, Türkiye’deki LGBT’lerin (lezbiyen, gey, biseksüel, trans) insan haklarına yönelik nefret cinayeti, ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yapma hakkına müdahale, işe alımda ayrımcılık gibi ihlaller yer alıyor.61 21 Haziran 2014
51 http://www.ortadogugazetesi.net/haber.php?id=35857 52 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/82103/Adnan_Oktar_karikaturlerine_hapis.html 53 http://www.radikal.com.tr/turkiye/hakim_izinsiz__yuruyus_suc_degildir-1197044 54 http://www.aa.com.tr/tr/manset/345411--sureci-tahrik-etmeden-takip-edin http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/164011.aspx 55 http://www.mansetkocaeli.com/haber-45424_24-ogrenciye-KOUden-isgal-sorusturmasi 56 http://bizimkocaeli.com/Haber/103501/guncel/egitim-sen-kouyu-protesto-etti/ 57 http://www.aydinlikgazete.com/medya/43502-soner-yalcin-radikal-iyiki-kapaniyor.html 58 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26628066.asp 59 http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/tayyip-erdoganin-mitinginde-akreditasyon-skandali-h30382.html 60 http://www.gercekgundem.com/medya/51698/cnn-turkte-tensikat-dalgasi 61 http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=16897 - 20 -
. İMC TV muhabiri Michelle Demishevich’e, “Erkek misin, kadın mısın? Pis devşirme” diye hakaret eden D.T. isimli kadın, “kasten yaralama” suçundan 2 bin TL adli para cezasına çarptırıldı. Dava, zabıtlara “nefret söylemi, transfobi, cinsiyet kimliği, LGBT gibi terimlerin hâkim tarafından da kayda geçirilmesi” bağlamında önemli olarak değerlendirildi.62 23 Haziran 2014 . Silivri’nin Kavaklı Mahallesi’nde bir kız çocuğunun boğulmasını haber yapmak için olay yerine giden gazeteci Yusuf Eker ve Ahmet Ermiş, boğulan çocuğun ailesi ve yakınlarının saldırısına uğradı.63 İstanbul Yerel Gazeteciler Derneği, gazetecilere yapılan saldırıyı kınadı.64 25 Haziran 2014 . Trabzon’da Haber61.net haber sitesinden Şükrü Üçüncü ve Karadeniz’in Sesi gazetesinden Ali Tiritoğlu, bir olayı görüntülerken saldırıya uğradılar. Trabzon Gazeteciler Cemiyeti olayı kınadı.65 . Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nde “Medyada ve Medya Aracılığıyla Şiddet” konulu panele katılan Adalet ve Kalkınma Partisi İstanbul Milletvekili, eski Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, 30 Mart Yerel Seçimleri öncesinde kendisiyle ilgili ortaya atılan iddialara ilişkin “militan gazeteciliğin” kurbanı olduğunu öne sürdü.66 28 Haziran 2014 . Maliye Bakanlığı, Taraf gazetesine yönelik malî inceleme başlattı. 2011’de 14 ay incelenen gazeteye 5,5 milyon TL vergi cezası verildi. Maliye, “eksik incelemişiz” gerekçesiyle gazeteye yeniden denetim başlattı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, bu tür yöntemlerle hükümetin muhalif basına gözdağı vermek istediğini belirtti.67 29 Haziran 2014 . LGBTİ Onur Yürüyüşü polis engeline takıldı. Taksim’de toplanan göstericiler İstiklal Caddesi’nde yürüyüşe geçerken, Fransız Konsolosluğu önünde TOMA destekli çevik kuvvet polisi Taksim Meydanı’na çıkmalarına izin vermedi.68 30 Haziran 2014 . Cumhuriyet gazetesi, “Türkiye’de takipçi sayısı toplamda 1 milyonu bulan 14 Twitter hesabının içeriğinin gizlendiğini, bunun yaklaşık 1 milyon kişiye sansür uygulandığı anlamına geldiğini” yazdı.69 . Aydın’da, 17 Aralık operasyonunun ardından izinsiz gösteri düzenledikleri ve bu yürüyüşte Başbakan Erdoğan’a hakaret ettikleri iddiasıyla haklarında soruşturma açılan 29 kişinin yargılanmasına başlandı.70 2 Temmuz 2014 . Balyoz hükümlüsü eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek, AKP Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik hakkında, “Balyoz bal gibi darbedir” yolunda sözler kullandığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.71 3 Temmuz 2014 . Antalya’daki Gezi eylemleri nedeniyle açılan toplu davada, mahkeme beraat kararı verdi. Kararda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne atıfta bulunularak, “Toplantı ve gösteri yapmanın anayasal hak olduğu” hatırlatıldı.72 . Manisa’nın Soma ilçesinde 301 işçinin öldüğü maden faciasını protesto eden Türkiye Gençlik Birliği üyelerine (TGB) dava açıldı. İddianamede, gençlerin “Soma iş kazası değil, cinayettir” şeklinde slogan atmaları suç sayıldı. Beş TGB’linin toplamda 15 yıla kadar hapsi isteniyor.73 7 Temmuz 2014
62 http://www.milliyet.com.tr/mahkemeden-transfobiye-2-bin-tl-gundem-1900418/ 63 http://www.silivridehaber.com/silivri/silivride-basin-bensuplarina-saldiri-h202.html 64 http://www.siyasalbirikim.org/medya/saldiriyi-kiniyoruz-h4311.html 65 http://haberciniz.biz/trabzonda-gazetecilere-yonelik-saldiri-2973426h.htm 66 http://www.radikal.com.tr/politika/egemen_bagis_militan_gazeteciligin_kurbaniyim-1198789 67 http://www.zaman.com.tr/ekonomi_taraftan-ust-uste-vergi-denetimine-isyan_2227120.html 68 http://www.radikal.com.tr/turkiye/lgbti_onur_yuruyusu_icin_binlerce_kisi_taksimde-1199361 69 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/88353/1_milyon_kisiye_sansur_soku_.html 70 http://www.nazilliadalet.org/guncel/basbakana-hakaret-ve-izinsiz-gosteri-davasi-gorulmeye-baslandi-h1216078.html 71 http://www.cihan.com.tr/news/-Balyoz-bal-gibi-darbedir-diyen-Huseyin-Celik-e-suc-duyurusu_2004-CHMTQ5MjAwNC8kbmV3c01hcFZhbHVlLntjYXRlZ29yeS5pZH0 72 http://www.taraf.com.tr/haber-yazdir-158272.html 73 http://www.aydinlikgazete.com/guendem/45015-tgbnin-soma-eylemine-dava-acildi.html - 21 -
. Ankara’da Gezi Parkı protestolarına destek eylemlerinde Kızılay’da polisin silahından çıkan kurşunla vurularak hayatını kaybeden Ethem Sarısülük ile ilgili davada mahkeme, sanık polis Ahmet Şahbaz’ın tutuklanmasına karar verdi.74 11 Temmuz 2014 . Eskişehir’de 30 Mart seçimleri öncesinde miting için kente gelen Erdoğan’ı protesto etmek için yürüyüş yapıp yolu trafiğe kapatanlara kesilen 356’şar liralık para cezalarından bir kısmı mahkeme tarafından iptal edildi.75 14 Temmuz 2014 . Eskişehir’de Gezi Parkı olaylarında hayatını kaybeden Ali İsmail Korkmaz’ın öldürülmesiyle ilgili dördü polis sekiz sanığın yargılandığı davanın üçüncü duruşması yapıldı.76 . İsrail’in Gazze’ye yönelik kara operasyonu ardından İstanbul ve Ankara’da protesto gösterileri yapıldı. İlk olarak İstanbul Levent’teki İsrail Konsolosluğu önünde göstericiler toplandı. Yoğun güvenlik önlemi alan polis ekipleri, protestoculara TOMA ve biber gazıyla müdahale etti.77 Ankara’daki gösterilerde ise polis, güvenlik önlemleri dışında göstericilere karşı güç kullanmadı. Polis ekiplerinin müdahale etmemesi, gerginliğin büyümesini engelledi.78 16 Temmuz 2014 . İzmir’de geçen yıl 20 Haziran günü Gezi Parkı eylemlerine katıldıkları için “Devlet ve özel kişilere ait mallara zarar verme”, “görevi yaptırmamak için direnme” ve “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşler Kanununa muhalefet” suçundan 16 ay ila 15’er yıl hapis cezası istemiyle dava açılan ve tutuksuz yargılanan, yaşı 18’den küçük 24 çocuktan 23’ü beraat ederken, bir çocuk hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildi.79 (27.7.2014 günü açıklanan karar gerekçesinde; “AİHM içtihadı ve Anayasa’ya göre her yurttaşın, önceden izin almaksızın toplantı ve gösteri düzenleyebileceği” belirtilerek, Gezi eylemlerinin “suç değil hak” olduğu ifade edildi.80) 19 Temmuz 2014 . Gezi olaylarına destek oldukları gerekçesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın özel tiyatrolara sağladığı ödenekten 2013-2014 sezonunda yararlandırılmayan Dostlar Tiyatrosu, yargıya başvurarak bu ödenekten yaralanması gerektiğine dair karar aldırdı.81 20 Temmuz 2014 . İsrail’in Gazze’ye karadan saldırısını protesto eden bir grup, dünyaca ünlü heykel sanatçısı İlhan Koman tarafından yapılan ve İsrail’in Levent’teki İstanbul Başkonsolosluğu’nun yakınlarında bulunan Akdeniz heykelini yıkmaya çalıştı, bunu başaramayınca heykelin kolunu kopardı.82 24 Temmuz 2014 . Edirneliler, dünyaca ünlü heykel sanatçısı ve hemşerileri İlhan Koman’ın tahrip edilen Akdeniz Heykeli’nin Edirne’ye getirilmesi için imza kampanyası başlattı.83 1 Ağustos 2014 . Antalya’da bir lisede sahnelenecek “Rumuz Goncagül” adlı tiyatro oyununa, içeriğindeki “muhabbet tellalı” kelimesinin “p.....k” anlamına geldiği gerekçesiyle Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü komisyonu izin vermedi. Komisyon üyelerinden birine “Sansürcüsünüz” diyen öğretmene ise kademe durdurma cezası verildi ve başka bir okulda görevlendirildi.84 3 Ağustos 2014
74 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26756177.asp 75 http://www.zaman.com.tr/gundem_eylemcinin-cezasi-iptal-erdoganin-mitingleri-icin-de-yollar-kapatiliyor_2230472.html 76 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/07/14/ali-ismail-korkmaz-davasinda-3-durusma 77 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26834589.asp 78 http://www.zaman.com.tr/gundem_israil-konsoloslugu-onunde-gazze-protestosu_2232131.html 79 http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/izmirdeki-gezi-davasinda-23-beraat-h56772.html 80 http://www.radikal.com.tr/turkiye/izmir_cocuk_mahkemesi_gezi_parki_yuruyusu_suc_degil_haktir-1204059 81http://www.zaman.com.tr/magazin_genco-erkal-davayi-kazandi-bakanlik-ozel-tiyatrolara-odenek-verecek_2232293.html 82 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/kultur-sanat/96819/_Buyuk_ana_nin_kollarini_kirdiniz.html# ve http://www.hurriyetdailynews.com/a-country-where-everyone-is-an-artist-yet-uninformed-of- art.aspx?pageID=449&nID=69376&NewsCatID=507 83 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/edirneliler-heykele-sahip-cikiyor 84 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26917296.asp - 22 -
. MHP Genel başkanı Devlet Bahçeli Afyonkarahisar’ın Çay ilçesinde halka seslendi. Bahçeli konuşmasında TRT’nin Cumhurbaşkanı adaylarına eşit süre ayırmamasından şikâyet etti. Konuşmayı canlı yayınlayan TRT haber kanalı hemen ardından yayını kesti.85 4 Ağustos 2014 . İstanbul’da yolsuzluk, rüşvet ve terör soruşturmalarını yürüten polislere yönelik sahur operasyonunun ardından “GizliArşiv” isimli Twitter hesabında, ikinci operasyonda gözaltına alınacakların listesi yayımlandı. Listenin bir gazetede yer alması üzerine gözaltına alınacağı duyurulan polis müdürlerinin avukatları, suç duyurusunda bulundu.86 5 Ağustos 2014 . Emniyet içindeki “cemaat” operasyonunun ikinci dalgası bu sabah başladı. Operasyonun İstanbul, Van, Hakkari, Mardin, Ankara, Batman, Diyarbakır, Şırnak, Bingöl, Bitlis, Ağrı, Iğdır, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa olmak üzere 14 ilde gerçekleştirildiği belirtildi. Operasyon kapsamında 33 kişi gözaltına alındı.87 13 Ağustos 2014 . Diyarbakır’ın Silvan İlçesi’nde IŞİD’i protesto etmek isteyen Demokratik Bölgeler Partisi mensuplarının düzenlediği meşaleli yürüyüş sırasında olaylar çıktı. Grubu dağıtmak isteyen polise göstericilerin taş atmasıyla başlayan arbedede polis, biber gazı ve tazyikli su ile müdahalede bulundu.88 . Ateizm Derneği “Ateistlerin en büyük babası Şeytan, yani öyle sayılırsa Şeytan onlardan çok daha temizdir” diyen ilahiyatçı akademisyen ve dini konularda program yapımcısı Nihat Hatipoğlu’na dava açıyor. Hatipoğlu’nun ulusal bir televizyon kanalındaki programında kullandığı ifadelerin “kin ve nefret dolu” olduğunu öne süren Ateizm Derneği, Hatipoğlu’nu “ötekileştirme gayreti” içinde olmakla suçladı.89 15 Ağustos 2014 . 12. Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, AKP Genel Merkezi’nde düzenlenen “AK Parti 13. Kuruluş Yıl Dönümü Resepsiyonu”nda Adli Yıl Açılış Töreni’ne katılıp katılmayacağı sorusu üzerine Türkiye Barolar Birliği Başkanı’nın konuşması halinde törene katılmayacağını bildirdi. “Eğer Yargıtay, Baro Başkanını çağırıp orada konuşturacak olursa oraya ben katılmam. Cumhurbaşkanı gelip de orada Baro Başkanını dinlemek durumunda değil. Bütün bunlara rağmen Yargıtay Başkanı orada konuşacaksa, Yargıtay Başkanını ben de seve seve dinlerim, Yargıtay’ın başı olduğu için dinlerim” dedi.90 . Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, Başbakan Erdoğan’ın “Türkiye Barolar Birliği Başkanı geliyorsa adli yıl açılış törenine katılmam” sözlerine ilişkin, “Bu açıklama, Cumhurbaşkanlığı makamının tarafsız olmasını bekleyen herkesi hayal kırıklığına uğratmıştır” diyerek görüşünü belirtti. 91 16 Ağustos 2014 . Adnan Oktar hakkında yaptığı karikatürler nedeniyle daha önce üç ay üç günlük ceza alan ve 12 Ağustos’ta ceza süresi dolan Karikatürist Mehmet Düzenli’ye, Oktar aynı karikatürler sebebiyle yeni bir dava daha açtı. Düzenli, “Önceki karikatürlerim kendi web sitemde duruyor. Cumhuriyet, Aydınlık Gazetesi’nde ve Antalya Gazetesi’nde yayınlanmıştı. Tekrar ulusal gazetelerde yayınlanınca herhalde dokundu adama, tekrar şikâyet etmiş beni. Ahşap Karikatür Ustası adlı sitemi kapattırdı. Üç tane Facebook sayfamı kapattırdı. Şimdi yeni sitemi de kapattırmak istiyor” dedi. 92
19 Ağustos 2014 . Başbakan Erdoğan için, “Tabancası olanlara duyurulur. Tayyip Bursa’ya geliyor” Tweeti atan kişi hakkında 5 yıla kadar hapis istendi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için Twitter’dan suikast çağırısı yaptığı iddiasıyla tutuklanan ve üç gün sonra tahliye edilen Kudret Kaçar (42) hakkında beş yıl hapis istemiyle dava açıldı.93
85 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/trtden-devlet-bahceliye-sansur-569700/ 86 http://www.zaman.com.tr/gundem_hedef-gosteren-twitter-hesabina-suc-duyurusu_2235834.html 87 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/101761/Emniyet_te_ikinci__cemaat__operasyonu.html 88 http://www.gazetevatan.com/silvan-daki-izinsiz-gosteriye-polis-mudahalesi-667807-gundem/ 89 http://www.haber7.com/guncel/haber/1190417-ateistler-nihat-hatipogluna-dava-aciyor 90 http://www.milliyet.com.tr/erdogan-o-konusacaksa-ben-yokum/siyaset/detay/1926028/default.htm 91 http://www.sondakika.com/haber/haber-tbb-baskani-metin-feyzioglu-6381951/ 92 http://www.antalyagazetesi.com.tr/6130-guncel-oktar-duzenliye-takti.html 93 http://www.haberartibir.com.tr/gundem/suikast-cagrisina-5-yil-hapis-h17377.html - 23 -
21 Ağustos 2014 . 19 Ocak 2007’de öldürülen Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink anısına kurulan Hrant Dink Vakfı’nın yürütmekte olduğu Medyada Nefret Söyleminin İzlenmesi çalışması kapsamında 2014 yılı Ocak-Nisan aylarını kapsayan medya izleme raporu iki bölüm halinde yayımlandı. . Yazılı basında nefret söyleminin arttığı gözlemlenen rapora göre, en çok hedef gösterilen gruplar Ermeniler, Yahudiler ve Hıristiyanlar olurken ulusal basının yanı sıra yerel basında da çıkan nefret söylemi haberlerinde artış gözlemlendi.94 24 Ağustos 2014 . Kocaeli 1 Nolu F Tipi Cezaevi tutuklularının mektupları, 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonunda adı geçenler hakkında ‘hırsız’ dedikleri için sansürlendi.95 27 Ağustos 2014 . Aralarında İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde görevli eski İstihbarat Şube Müdürü Ali Fuat Yılmazer, eski İstanbul Terörle Mücadele Şube Müdürü Yurt Atayün, eski İstanbul İstihbarat Şube Müdürü Erol Demirhan ve eski İstanbul Terörle Mücadele Şube Müdürü Ömer Köse’nin de olduğu polis operasyonlarında tutuklanan 44 polis, gözaltındaki hukuksuzluklara ve tutuklamalara itirazda bulunarak Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.96 31 Ağustos 2014 . 3 Ağustos tarihinde Etyen Mahçupyan imzasıyla Akşam Gazetesi’nde yayınlanan “Azınlıkların En Hakiki Sorusu” başlıklı yazıda “azınlıkların devlet ve topluma ilişkin ikircikli tavrında Müslümanlara üstten bakışının rolü olduğunu”nu ifade etti. Türkiye’deki Musevi Cemaati ise bu yazıya ilişkin açıklamasında, söz konusu görüşü “provokatif bir iftira” olarak değerlendirdi.97. 3 Eylül 2014 . Fenerbahçeli Sol Açık Taraftar Grubu’nun üyesi Mehmet Sencer Az, Passolig reklamlarının kaldırılması talebiyle Reklam Özdenetim Kurulu’na başvuruda bulundu. Sencer talebine gerekçe olarak “Reklamda henüz Passolig kart almayan taraftar kitlesinin şiddete eğilimli, fanatik ve kural tanımaz eğilimleri olan kişiler olarak yansıtılmasını” gösterdi. Sencer’in başvurusunu inceleyen Reklam Özdenetim Kurulu, “Kişilik haklarına saygı” maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle Passolig reklamlarının kaldırılmasına karar verdi.98 . Ethem Sarısülük’ün Gezi Parkı eylemlerinde öldürülmesine ilişkin davada sanık polis memuru Ahmet Şahbaz, yedi yıl dokuz ay 10 gün hapis cezasına çarptırıldı.99 4 Eylül 2014 . Gülen Cemaati bünyesindeki Samanyoluhaber’in STV Haber’in web sitesi, gazetelerin ilk sayfalarında yer verdiği foto galerisinde Hürriyet gazetesinin manşetini makasladı. Hürriyet’in sürmanşetinde bulunan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın eski sevgilisi Valerie Trierweiler ile ilgili haber Samanyolu tarafından fazla “müstehcen” bulunarak sansürlendi.100 7 Eylül 2014 . Bank Asya, bankanın çıkarlarını zedeleyen haberlere yer verdiklerini iddia ettikleri ajans, gazete, televizyon ve internet sitelerine gerekli tepkiyi vermeyerek, görevlerini ihmal eden düzenleyici kurumlar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) yetkililerine Ankara’da ve İstanbul’da iki ayrı dava açtı. Bank Asya, Sabah gazetesi ve Anadolu Ajansı hakkında da dava açılacağını açıkladı.101 8 Eylül 2014
94 http://www.bianet.org/bianet/medya/157999-artan-nefret-soyleminde-17-gazete 95 http://www.haberdar.com/hirsiza-hirsiz-diyene-sansur-4009522-haberi/ 96 http://www.taraf.com.tr/haber-tutuklu-polisler-aymye-basvurdu-162491/ 97 http://www.demokrathaber.net/etyen-mahcupyanin-en-hakiki-sinavinda-ne-yapmali-makale,7826.html 98 http://www.birgun.net/news/view/passolig-trtde-yayin-durdurdu/4853 99 http://www.imctv.com.tr/2014/09/03/sarisuluku-olduren-polis-sahbaza-7-yil-9-ay-10-gun-hapis/ 100 http://www.gercekgundem.com/medya/68212/turkiyenin-en-trajikomik-sansur-haberi 101 http://www.gazeteciler.com/gundem/bank-asya-sabah-ile-aaya-dava-acacak-80084h.html - 24 -
. “Gezi Parkı” eylemlerinde “hükümeti yıkmaya teşebbüs” ettikleriyle iddiası ile Beşiktaş Jimnastik Kulübü Taraftar Grubu “Çarşı” üyesi 35 kişi hakkında dava açıldı.102 . Eskişehir’de sulh ceza mahkemesi, Serkan Doğan adlı şahsın, avukat T.B.’nin Facebook sayfasındaki resminin altına “Böyle terbiyesizlere söyleyecek lafım yok. İnsan olması lazım” yazısını hakaret saydı. Yorumu yazan Serkan Doğan’ın 3 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi.103 9 Eylül 2014 . İzmir’de Gündoğdu miting alanından ayrılırken, evinin balkonundan dönemin Başbakan’ı Recep Tayyip Erdoğan’a “el hareketiyle” hakarette bulunduğu iddia edilen Filiz Akıncı’nın iki yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanmasına başlandı.104 10 Eylül 2014 . Sözleşmeleri feshedilerek işten çıkarılan 7 binin üzerinde İŞKUR işçisinin Van’dan Ankara’ya başlattıkları yürüyüşe polis Edremit’de müdahale etti. Polisin müdahalesinde altı işçi yaralandı bir işçi de gözaltına alındı.105 12 Eylül 2014 . Fem ve Anafen dershanelerinin tabelalarını sökmesiyle gündeme gelen İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bu kez Fatih Koleji’nin reklamlarını sansürledi. Fatih Koleji reklamlarının yer aldığı panolar, gece yarısı siyah branda ile kapatıldı. Fatih Koleji, uygulamalar karşısında yazılı bir açıklama yaparak “Tüm bu hukuksuzluklara karşı Türkiye Cumhuriyeti yasaları çerçevesinde gerekli haklarımız aranmaktadır” dedi.”106 16 Eylül 2014 . Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Bürosu Twitter’dan AA’ya yapılan hakaretle ilgili “kovuşturmaya yer olmadığı” kararı verdi. AA’nın avukatlarının, söz konusu karara ilişkin itirazını inceleyen Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliği, AA’ya Twitter’dan yapılan hakaretlerin, kurumun temsilcileri ve yetkililerine yöneltildiği şeklinde sayılacağını bu nedenle “hakaret suçu” oluşturacağına karar verdi.107 . Diyarbakır’da açılan ve açıldığı gün Valilik tarafından kapısı mühürlenen Kürtçe ilkokul, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) İl Başkanı Zübeyde Zümrüt ve beraberindekiler tarafından mührün sökülmesinin ardından eğitime başladı. Bunun üzerine okulu boşaltmak için okula gelen polis, çıkan olaylarda, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu gruba gaz bombasıyla ve su sıkarak müdahale etti.108 22 Eylül 2014 . Van’da Kuzey Suriye Kürt bölgesi Rojava’nın Kobani yerleşim birimine yönelik Irak Şam İslam Devleti (İŞID) çetelerinin saldırılarını “AKP’nin IŞİD’e destek verdiği” iddiasıyla protesto etmek için AKP Van İl Binası’na yürümek isteyen gruba polis gaz bombalarıyla müdahale etti.109 23 Eylül 2014 . Abdurrahman Erol Özkoray’ın gezi eylemleriyle ilgili yazdığı “Gezi Fenomeni” isimli kitabında Recep Tayip Erdoğan’a başbakanlığı döneminde hakaret ettiği gerekçesi ile yazarın cezalandırılması için Cumhuriyet Savcılığı ceza davası açtı.110
28 Eylül 2014 . İzmir’de polis, Irak Şam İslam Devleti’nin saldırısı altındaki Kobani’ye destek için yürümek isteyen gruba biber gazı ve Toplumsal Olaylara Müdahale Araçlarıyla müdahale etti.111 30 Eylül 2014
102 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/118061/CARSI_iddianamesi_kabul_edildi_.html 103 http://t24.com.tr/haber/facebookta-avukata-terbiyesiz-lafina-3-ay-hapis,270080 104 http://odatv.com/n.php?n=cabuk-asagiya-inip-basbakandan-ozur-dileyeceksin-0909141200 105 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/419110?from=2633354945 106 http://www.haberler.com/istanbul-buyuksehir-belediyesi-nden-fatih-koleji-6474837-haberi/ 107 http://www.gazeteciler.com/gundem/sosyal-medyada-anadolu-ajansina-kufredenler-yandi-80291h.html 108 http://www.taraf.com.tr/haber-muhru-sokulen-okula-polis-mudahalesi-163956/ 109 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/420947?from=2975960978 110 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/gezinin-fenomeni-kitabinin-yazarina-erdogana-hakaretten-11-ay-ceza-verildi 111 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/izmirde-kobani-eylemine-tomali-mudahale-611494/ - 25 -
. Daha önce Documentarist’te ödül alan, İstanbul Film Festivali ve Adana Altın Koza Film Festivali’nde gösterilen Reyan Tuvi’nin yönettiği “Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek”, isimli gezi olaylarını anlatan belgeseli Festival Yönetimi tarafından “TCK’nın 125. ve 299. maddelerine aykırı ifade ve içerik ihtiva ettiği” gerekçesiyle yarışma programından çıkarıldı.. Söz konusu belgesel festival ön jürisi tarafından belgesel yarışmasına kabul edilmişti. Ön jüri yaptığı açıklamada “Biz bir belgesel filmin içeriği ne olursa olsun TCK’ya göre değerlendirilmesini ve listeden çıkarılmasını bir sansür olarak niteliyoruz.” diyerek tepki gösterdi.112 . Balyoz Davası’nın sanığı emekli Orgeneral Çetin Doğan, “Balyoz’da kumpas” iddialarına ilişkin soruşturma kapsamında savcıya “müşteki” sıfatıyla ifade verdi. Gazeteci Mehmet Baransu ve eski Terörle Mücadele Şube Müdürü Yurt Atayün’ün de aralarında bulunduğu tüm şüphelilerden şikayetçi olduğunu belirten Doğan’ın, “Sahte dijital verilerle Balyoz kumpasını kurarak tutuklu yargılanmama neden olan, suç örgütü faaliyeti kapsamında iftira ve hürriyeti tahdit ve sahtecilik suçlarını işleyen tüm şüphelilerden şikayetçiyim” dediği kaydedildi.113
İletişim Araçlarına ve İletişimcilere Baskılar 1 Mart 2014 . Ankara’da hükümet karşıtı gösteriyi izleyen foto muhabirleri Ümit Bektaş (Reuters), Necati Savaş (Cumhuriyet),114 Evrim Aydın (AA) ve Recep Yılmaz (BirGün) polis tarafından copla darp edildi. TGS Ankara Şubesi115 ve Basın Konseyi olayı kınadı.116 2 Mart 2014 . Kayseri’de oynanan Kayserispor-Erciyesspor maçından sonra taraftarlar, TV Kayseri Spor muhabiri Kenan Burhan’a yumruk ve tekmelerle saldırarak hastanelik etti.117 4 Mart 2014 . AKP Antalya Kepez İlçe Teşkilatı Basın Müdürü Hamit Aydın adıyla basın kuruluşlarına geçilen “önemli” ibareli elektronik mektupta “AK Parti Kepez ilçe haberlerine önem vermediğiniz ve yayınlamadığınız takdirde abonelikleri iptal edeceğim bilgilerinize” ifadelerine yer verildi.118 . AK Parti Kepez İlçe Başkanlığı iddialarını daha sonra yalanladı. 5 Mart 2014 . Akşam Gazetesi, gazeteci Sibel Oral’ı hükümet karşıtı Tweet attığı gerekçesiyle işten çıkardı. Oral, yaptığı açıklamada, “Tarafıma yapılan resmi olmayan açıklamada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la ilgili attığım Tweet’in üst yönetimde rahatsızlık yarattığı, artık benimle çalışmak istemedikleri ve üst yönetimin kararıyla işime son verildiği söylenmiştir” dedi.119 . Evrensel yazarı Mithat Fabian Sözmen, gece mesaisini tamamladıktan sonra geldiği İstanbul Samatya’daki evinin önünde yüzü maskeli bir kişinin saldırısına uğradı. Sözmen’in kafasına on, sol koluna da bir dikiş atıldı.120 TGC Yönetim Kurulu, gazetecilere yönelik saldırıların arttığına dikkat çekerek saldırganların bir an önce bulunmasını istedi. 7 Mart’ta savcılığa suç duyurusunda bulunan Sözmen, AKP iktidarının, söylemleriyle gazetecilere yönelik bu saldırıları cesaretlendirdiğini söyledi.121 8 Mart 2014 . Halk otobüsçülerinin basın açıklamasını izleyen Beyaz TV muhabiri Gencay Ünal, CHP destekçileri tarafından darp edildi.122 10 Mart 2014
112 http://www.cnnturk.com/haber/kultur-sanat/sinema/altin-portakalda-gezi-sansuru 113 http://www.posta.com.tr/turkiye/HaberDetay/Cetin-Dogan-onlardan-sikayetci-oldu.htm?ArticleID=246950 114 https://twitter.com/nsavas/status/439829942474637312 115 http://www.evrensel.net/haber/79510/icisleri-bakanligina-gazetecilere-dokunmayin-cagrisi.html#.UxyUN4XuyXE 116 http://www.medyatava.com/haber/polis-siddeti-isyan-ettirdi-basin-mensuplari-ozur-dile-dedi_103868 117 http://www.kayserinews.com/derbiyi-erciyesspor-kazandi-dayagi-kenan-burhan-ve-basin-yedi-604270h.htm 118 http://www.cihan.com.tr/news/AK-Parti-den-haber-yapmayan-gazetelere-tehdit_4292-CHMTM3NDI5Mi8x 119 http://t24.com.tr/haber/basbakan-icin-attigim-tweet-nedeniyle-aksam-gazetesindeki-isime-son-verildi/252636 120 http://www.evrensel.net/haber/79757/evrensel-editoru-mithat-sozmen-saldiriya-ugradi.html#.UxyKE4XuyXE 121 http://www.evrensel.net/haber/79818/sozmene-saldiriya-dair-suc-duyurusunda-bulunuldu.html#.UxyKSoXuyXE 122 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/298430--televizyon-muhabirinin-darp-edilmesi - 26 -
. AKP’li oldukları iddia edilen 20 kişi, Hatay’da yayın yapan 10. Köy gazetesini basarak gazetelere el koydu, dağıtımını engelledi. Gazete, AKP Hatay Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Sadullah Ergin ve Başbakan Erdoğan’ı eleştiren bir manşetle çıkmıştı.123 11 Mart 2014 . İstanbul’da polislerin attığı biber gazı kapsülünün başına isabet etmesi sonucu uzun süre komada kalan 14 yaşındaki Berkin Elvan’ın ölümü üzerine Taksim’de düzenlenen gösteriyi dağıtan polis, basının görüntü almasını engellemeye çalıştı,124 IMC TV muhabirine sert müdahale etti.125 Adana’da bir TOMA, DİHA muhabiri Yağız Kesen’in ayağını ezdi, gösteri sırasında çıkan tartışmada ise gazetecilerle eylemciler yumruk yumruğa kavga etti.126 . Ankara’daki gösterilerde ise gazeteci Çınar Özer, Ziya Gökalp Caddesinde fotoğraf çekerken çevik kuvvet polislerinin fotoğraf makinesine vurmalarına; üzerine yürümelerine, kalkanları ile itip kakmalarına ve hakaretlerine uğradı. BirGün Gazetesi muhabiri Recep Yılmaz ise fotoğraf çektiği sırada polisin hakaretlerine maruz kaldı.127 . TGS Ankara Şubesi Denetleme Kurulu üyesi Meltem Aslan, Kızılay’daki çatışmaların ardından akşam saatlerinde evine giderken bir ara sokakta karşılaştığı polisler tarafından tartaklandı. Aslan, basın kartını göstermesine rağmen, çevik kuvvet polislerinin hakaretlerine maruz kaldı. 128 12 Mart 2014 . Hürriyet foto muhabiri Selahattin Sönmez ve muhabir Mert Gökhan Koç, Ankara Kennedy caddesinde polisin plastik mermi, biber gazı ve tazyikli suyla saldırısına uğradı.129 13 Mart 2014 . İstanbul Okmeydanı’nda öldürülen Burak Can Karamanoğlu’nun cenazesini izleyen NTV muhabirleri Göktan Bedük ve Savaş Daldal, canlı yayın esnasında cenazeye katılan bir grubun saldırısına uğradı.130 . İzmir’de Elvan’ı anma toplantısında görüntü alan foto muhabiri ve kameramanlara yönelik polisin orantısız güç kullandığı iddia edildi. Ulusal TV kameramanı Yalçın Odabaşı’na polis hedef gözeterek tazyikli su sıktı. Yere düşen Odabaşı’nın çekim yaptığı kamerası kırılarak kullanılmaz hale geldi. Cumhuriyet İzmir Bürosu muhabiri Emre Döker, Yurt İzmir haber sorumlusu muhabir Ahmet Çınar, Dokuz Eylül Gazetesi foto muhabiri Aydın Çetinkaya ile İHA kameramanı Veysel Aksoy, Yeni Asır muhabiri Tansu Edip Gökbudak da tazyikli su ve yoğun gaza maruz kaldılar. HaberTürk muhabiri Ali Arda Perk, Konak’taki eylemler sırasında polis tarafından tartaklandı. Yeni Asır muhabiri Ercan Akgün’ün fotoğraf makinesi Alsancak’taki eylem sırasında polisin müdahalesiyle kırıldı. 131 . TGS İzmir Şubesi gazetecilere karşı polis şiddetini kınadı. Açıklamada, eylemleri izleyen gazetecilerin tartaklandığı, yoğun gaz ve tazyikli suya maruz kaldığı, kamera ve fotoğraf makinelerinin kırıldığı belirtildi.132 . Ankara Tuzluçayır’daki gösterileri izleyen DİHA muhabiri Zuhal Atlan ile Kanal D muhabiri Özgen Bilgöl ve kameraman Hüseyin Çözen’e TOMA’dan tazyikli su sıkıldı.133 . Gazeteci Rahmi Yıldırım, TOMA’ların Ankara Kızılay’da hedef gözetmeksizin yaptığı saldırıya sözlü tepki gösterince gözaltına alındı. 134 . Fotomaç muhabiri Çağdaş Doğan, Berkin Elvan’ın ölümüyle ilgili attığı Tweet’ler nedeniyle işten çıkarıldı. Programında Berkin Elvan’ı anan Best FM çalışanı Arzu Çağlan’ın da işine son verildi.135 14 Mart 2014 . Foto Muhabirleri Derneği ve Haber Kameramanları Derneği, ortak bir açıklama yaparak, gazetecilerin son dönemde hem polisin hem göstericilerin hedefi olduğunu, şiddetin “dayanılmaz” hale geldiğini söyledi.136
123 http://www.onuncukoygazetesi.com.tr/data/gsmhaberoku.asp?CatID=600 124 https://twitter.com/deeepforest/status/443498321664278528 125 http://www.medyatava.com/haber/taksimde-gazetecilerle-polis-arasinda-gerginlik_104259#.UyA-Pg-LLto.twitter 126 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/49785/Gazeteciye__Akrep__carpti.html 127 http://www.evrensel.net/haber/80207/ankarada-yine-gazeteciye-siddet.html 128 http://www.tgs.org.tr/meslektaslarimiza-saldiran-polisler-hakkinda-islem-baslatilsin/ 129 Sönmez ve Koç’un telefonla Özgürlük için Basın proje ofisine kişisel hak ihlali bildirimlerinden 130 http://haber.gazetevatan.com/ntv-muhabirine-saldiri/617533/11/medya 131 http://www.yurtsuz.net/News.aspx?newsid=1805&fileid=155#.U38H8Pl_tqU 132 http://www.tgs.org.tr/tgs-izmir-valisine-sorumluluklarini-animsatti/ 133 http://www.haberler.com/tuzlucayir-daki-berkin-elvan-eylemine-polis-5783239-haberi/ 134 http://www.evrensel.net/haber/80207/ankarada-yine-gazeteciye-siddet.html 135 http://www.evrensel.net/haber/80229/berkine-uzulen-iki-gazeteci-isten-cikarildi.html#.Uy33dYWQmKQ 136 http://www.cagdashabergazetesi.com/hem-polis-hem-de-gosterici-vuruyor/796/ - 27 -
. Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Rize Şube Başkanı ve Nabız Gazetesi sahibi Gençağa Karafazlı, aile üyeleriyle birlikte suç örgütü oluşturmaktan mahkûm oldu. Muhalif haberciliğiyle tanınan Karafazlı mahkûmiyet kararından sonra “Gazeteci olduğumu sanıyordum meğerse mafya üyesiymişim” dedi.137 15 Mart 2014 . Kocaeli Bizim Yaka Gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Hayrullah Demiray, uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı.138 16 Mart 2014 . Van Gölü Gazeteciler Cemiyeti, yerel seçim öncesi Van’da gazetecilere yönelik artan saldırıları kınadı. Açıklamada, NTV ekibinin BDP’li bir grup tarafından engellendiği, kamera kayıtlarına el konulduğu ve bir gazetecinin aynı grup tarafından şiddete maruz kaldığı bildirildi.139 17 Mart 2014 . TGS, son zamanlarda Ankara’da polis saldırısına maruz kalan basın çalışanları adına suç duyurusunda bulundu.140 . Erzurum-Ağrı karayolunda yolcu otobüsünün devrilmesi sonucu meydana gelen kazayı haber yapmak için olay yerine gelen Cihan Haber Ajansı muhabiri Orhan Yıldırım, otobüs sürücüsü ile yardımcısının saldırısına uğradı.141 . Gaziantep Şoförler ve Otomobilciler Odası seçimlerinde başkan adayı Mesut Koska, başkan Ünal Akdoğan’ın taraftarlarının saldırısına uğradı. Olayda İHA muhabiri Fatih Sebzeci, DHA muhabiri Eyüp Burun, Güneş Gazetesi muhabiri Uğur Aydıntürk, Haber Gazetesi muhabiri Halil Şarklı da yaralandılar.142 . TRT muhabiri Elif Akkuş, Berkin Elvan’ın ölümü sonrası attığı Tweet’ler nedeniyle teknik servise kaydırıldı.143 22 Mart 2014 . Medya-İş Sendikası Genel Başkanı Gürsel Eser, bazı basın işverenlerinin, hükümet aleyhine tavır almayan çalışanlarını ya istifaya zorlayarak ya da mobbing uygulayarak işten çıkardığını söyledi.144 . Bu uygulamanın mağduru olarak şu isimler sayıldı: Köksal Akpınar (CHA), Şemsettin Özkan (Zaman), Salim Gören (CHA Network), Kübra Kara (CHA), Zeynep Ceylan (Bugün), Leyla İpekçi (Zaman), H. Salih Zengin (Zaman) ve Osman Turhan (Zaman). 145 24 Mart 2014 . Türkiye Foto Muhabirleri Derneği’nin Yılın Basın Fotoğrafları Yarışması’nda Gezi Direnişi’nin sembolü “Kırmızılı Kadın” fotoğrafının birinci seçilmesinin ardından Vakıfbank yarışmanın ana sponsorluğundan çekildi. Dernek, bankanın bu kararıyla kurumsal ve maddi açıdan büyük zarara uğradığını açıkladı.146
26 Mart 2014 . Bolu Belediyesi, işyeri ruhsatına sahip olmadıkları gerekçesiyle yolsuzluk haberleri yapan Bolu Gündem ve Bolu Havadis gazeteleri için mühürleme kararı aldı.147 Gazete yöneticileri, kararın sindirme amaçlı olduğunu, uzun süre önce yaptıkları ruhsat başvurularının kasıtlı olarak bekletildiğini öne sürdü.148 AKP’li Belediye Başkanı Alaaddin Yılmaz, konuya ilişkin şu yorumu yaptı: “Bugüne kadar seçilmemem için her türlü provokasyonu yapan bu yapı, kendi kendini ihbar ederek yine bir provokasyona imza atmak istemiştir diye düşünüyorum.”149 . Mühürleme kararı gelen tepkiler üzerine uygulanmadı. Ancak seçimler sonrasında Bolu Havadis mühürlendi, karar uygulandı.
137 http://www.gazeteciler.com/gundem/gazeteci-degil-mafyayim-dedi-cezaevine-yine-girdi-76649h.html 138 http://yenisafak.com.tr/gundem-haber/gazeteciye-silahli-saldiri-16.3.2014-626300 139 http://www.ilkehaberajansi.com.tr/haber/gazetecilere-yapilan-saldirilar-kaygi-verici.html 140 http://www.gercekgundem.com/medya/31812/polis-siddeti-icin-suc-duyurusu 141 http://www.sondakika.com/haber/haber-dagc-yildirim-a-yapilan-saldiriyi-kinadi-5580201/ 142 http://haberturk.tv/gundem/video/gaziantep-soforler-ve-otomobilciler-odasinda-tekme-tokat-kavga/108531 143 http://bianet.org/bianet/insan-haklari/154228-trt-muhabirine-berkin-tweet-leri-sonrasi-surgun 144 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/304372--basin-calisanlarina-mobing-basin-ozgurlugune-aykiri 145 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/304372--basin-calisanlarina-mobing-basin-ozgurlugune-aykiri 146 Foto Muhabirleri Derneği’nin Özgürlük için Basın proje ofisine bildiriminden 147 http://www.radikal.com.tr/turkiye/boluda_yerel_gazeteler_kapatildi-1183258 148 http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=69918 149 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26093046.asp - 28 -
. Zaman Gazetesi, abonelerin kapılarına bırakılan gazetelerin erken saatlerde belediye işçileri tarafından toplandığını öne sürdü ve olayın görüntülerini yayınladı.150 . Star Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Doğan Ertuğrul gazetesinden istifa etti. Ertuğrul yaptığı açıklamada gazetenin demokrat çizgisini kaybettiğini, iktidarın muhalif kesimlere karşı kullandığı “nefret” diliyle birlikte medyanın kara propaganda aracına dönüştüğünü söyledi.151 29 Mart 2014 . Başbakan Erdoğan, Emre Uslu (Taraf), Önder Aytaç, Bülent Keneş (Today’s Zaman) ve Mehmet Kamış (Zaman) hakkında suç duyurusunda bulundu. Uslu ve Aytaç hakkında yurt dışına çıkış yasağı konması da istendi. Dilekçede Önder ve Uslu’nun “casusluk faaliyetleri” içinde olabilecekleri belirtildi. Keneş ve Kamış ise, sesi kısılan başbakanla “alay eden” Tweet’ler atarak hakaret suçu işledikleri iddia edildi.152 . Başbakan Erdoğan’ın İstanbul Sarıyer mitinginde görev yapan Zaman foto muhabiri Derviş Genç, miting alanında bulunan basın danışmanı Mustafa Varank’ın fotoğrafını çektiği için gözaltına alındı. Varank’ın talimatıyla gözaltına alındığını söyleyen Genç, beş saat sonra serbest bırakıldı.153 . Ankara’da ise Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in programı sırasında çıkan arbedeyi görüntüleyen Hürriyet muhabiri Mert Gökhan Koç, AKP konvoyundan üç kişinin saldırısına uğradı.154 Saldırganlar, Koç’u darp etti ve fotoğraf makinesinin hafıza kartını gasp etti.155 . Sabah Gazetesi Roma temsilcisi Yasemin Taşkın, İtalyan gazeteci eşinin La Republica için Fethullah Gülen’le röportaj yapması üzerine işten çıkartıldı.156 . Yeni Şafak yazarı Cem Küçük, “Yeni dönemde medyada büyük tasfiye”157 başlıklı yazısında, “paralel örgüt medyası” ile ana akım medyada “marjinal” muhaliflerin tasfiye edileceğini yazdı, “meşruiyetini” yitiren yazarların isimlerini sayarak tehditte bulundu. Küçük, birkaç gün sonra “Doğan Medya böyle gitmez!”158 başlıklı yazısında da, “halkın çoğunluğuna düşman zihniyet” gibi ifadelerle Doğan grubunu hedef aldı. Sabah yazarı Rasim Ozan Kütahyalı da kendi köşesinde benzer tehditkâr mesajlar içeren yazılar kaleme aldı.159 30 Mart 2014 . Seçim döneminde birçok muhalif medya organı, internet yayınlarına yönelik siber saldırılar yaşadı. Saldırılar, 30 Mart yerel seçimlerine bir hafta kala başlarken, seçim gecesi yoğunlaştı ve seçimlerin ardından devam etti. Saldırılar, en çok Taraf,160 Zaman161, Today’s Zaman162 ve Cumhuriyet163 gazeteleri, Cihan Haber Ajansı164 ve Samanyolu grubunu hedef aldı. Sözcü, Rotahaber, Mehtap TV, Küre TV ve Burç FM gibi medya kuruluşlarının sitelerine de zaman zaman erişim sağlanamadığına dair şikâyetler oldu. Cumhuriyet, sitesine yönelik saldırıların Suriye toplantısının ses kaydını yayınlamasından sonra başladığını, bunun için parayla profesyonel hackerler tutulduğunu iddia etti. . 30 Mart seçim gecesi, Anadolu Ajansı (AA) dışında sandık sonuçlarını aktaran tek ajans olan Cihan, şiddetli bir siber saldırıya uğradı ve yayınında aksaklıklar yaşadı.165 Cihan abonesi bazı televizyonlar da bu durumdan etkilendi ve seçim verilerini kesintisiz bir şekilde aktaramadı. Siber saldırılar Cihan abonesi bazı medya organlarının internet sitelerini de hedef aldı. . Öte yandan AA Genel Müdürü Kemal Öztürk, uluslararası hacker gruplarının AA’yı da çökertmeye çalıştığını fakat sadece yayını yavaşlatmayı başardığını söyledi.166 CHP ise AA’nın seçim sonuçlarında manipülasyon yaptığını iddia ederken Öztürk’ün AKP genel merkezine gitmesini sorguladı.167
150 http://video.zaman.com.tr/video_temizlik-iscileri-kapi-kapi-zaman-gazetesi-topluyor_145147_1.html 151 http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Star-gazetesinde-sok-istifa-karari/1045183/ 152 http://yenisafak.com.tr/politika-haber/basbakanliktan-uslu-kenes-kamis-ve-aytac-icin-suc-duyur-29.03.2014-630498 153 http://www.zaman.com.tr/gundem_korku-devleti-basbakanin-danismaninin-fotografini-ceken-muhabire-gozalti_2208000.html 154 http://www.hurriyet.com.tr/ankara/26111178.asp 155 https://twitter.com/bulentmumay/status/449958119033294849 156 http://www.samanyoluhaber.com/medya/Yasemin-Taskin-Sabahtan-kovulmasini-La-Repubblicaya-anlatti/1046936/ 157 http://yenisafak.com.tr/yazarlar/CemKucuk/yeni-donemde-medyada-buyuk-tasfiye/51037 158 http://yenisafak.com.tr/yazarlar/CemKucuk/dogan-medya-boyle-gitmez/51125 159 http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/kutahyali/Arsiv/ 160 https://twitter.com/Taraf_Medya/status/450319345991057408 161 https://twitter.com/bkenes/status/450745447540613120 162 http://www.todayszaman.com/news-343604-cyber-attacks-on-news-websites-threaten-freedom-of-press-expression.html 163 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/56767/Muhalif_sese_tahammulleri_yok.html 164 https://twitter.com/Cihan_Haber/status/450332626105434113 165 http://gundem.bugun.com.tr/cihan-haber-ajansina-yogun-siber-saldiri-haberi/1040237 166 http://www.aa.com.tr/tr/rss/309831--turkiyenin-ulusal-haber-ajansina-bir-cokertme-kampanyasi-basladi 167 http://gundem.bugun.com.tr/sandik-basini-bosaltma-plani-haberi/1040537 - 29 -
. Cihan ile AA’nın farklı sonuçlar vermesini değerlendiren basın örgütü temsilcileri, medyadaki kutuplaşmanın halkın haber alma hakkı bakımından kaygı verici olduğunu belirttiler.168 . Bursa Mutlular Gaziosmanpaşa İlköğretim Okulu’nda görev yapmakta olan gazetecilere saldırıldı.169 . Bursa Orhangazi ilçesinde ÜçüncüGöz Gazetesi sahibi İrfan Aydın’a MHP’li başkan adayı ve arkadaşlarınca saldırıda bulunulduğu iddia edildi. 170 1 Nisan 2014 . Yurt gazetesi yazarı Nihat Behram, Terörden Sorumlu Emniyet Müdür Yardımcısı Sedat Selim Ay için, kaleme aldığı köşe yazısında171 “işkenceci” ve “tecavüzcü” ifadelerini kullandığı için hâkim karşısına çıktı. Mütalaayı okuyan savcı, Behram’ın “Düşünce özgürlüğü ve eleştiri sınırlarını aşacak tarzda ve basın özgürlüğü kapsamı dışında hakaret suçunu” işlediği gerekçesiyle dört yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmasını talep etti. Duruşma, 27 Mayıs’a ertelendi. 2 Nisan 2014 . Anadolu Ajansı, Taraf Gazetesi’nin seçim öncesi yaptığı yayınları gerekçe göstererek, Taraf ile ticari ilişkilerini sonlandırdığını açıkladı. Karar CHP, MHP ve BDP sözcüleri tarafından eleştirildi.172 . Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi, Bianet’in “Sabah-ATV Erdoğan’ın Emriyle Toplanan 630 Milyon Dolarla Alındı” başlıklı haberi için işadamı İbrahim Çeçen’in kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle URL bazlı erişimin engellenmesine karar verdi. Bianet, haberi kaldırmayacaklarını, TİB engellemesini beklediklerini ve karara itiraz ettiklerini bildirdi. Karar, Bianet ile birlikte 20 içerik sağlayıcı için verildi.173 . Bolu’da yayınlanan haftalık Bolu Havadis gazetesinin çalışma ofisi, ruhsatsız olduğu gerekçesiyle belediye tarafından mühürlendi.174 Gazetenin imtiyaz sahibi Mehmet Demirci, kararın gazetenin muhalif çizgisiyle ilgili olduğunu söyledi.175 Kapatma kararı seçimler öncesinde alınmış, fakat tepkiler üzerine uygulanmamıştı. Zabıtalar, 7 Nisan’da aynı gerekçeyle Bolu Gündem, Bolu Olay ve Bolu Detay gazetelerinin basıldığı matbaayı, 8 Nisan’da Bolu Gündem’in bürosunu kapatmak istedi. Ancak Sakarya Bölge İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararı nedeniyle mühürleme işlemi gerçekleşemedi.176 3 Nisan 2014 . Taraf Gazetesi yazarı Emre Uslu hakkında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle, 1 yıl 4 aydan 2 yıl 8 aya kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.177 . Samanyolu Yayın Grubu, kendisine yönelik bir “kumpas” girişimini ortaya çıkardığını iddia etti. Açıklamaya göre, kurum içinde, çalışanların bilgisayar dosyalarını dışarıya servis eden ve üzerinde değişiklik yapılan dosyaları tekrar çalışanların bilgisayarlarına yüklemesi istenen bir kişi tespit edildi.178 Bu kişinin “itirafları” bir video şeklinde yayımlandıktan sonra Samanyolu siber saldırı altında olduklarını, web sitelerine erişimin engellendiğini duyurdu.179 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), çıkardığı Bizim Gazete adına, Suriye ile ilgili Dışişleri Bakanlığı’nda yapıldığı iddia edilen toplantının yasa dışı dinlenmesi konusunda verilen yayın yasağına karşı dava açtı.180 4 Nisan 2014 . Marmaris TV ekibi, AKP Belediye Başkanı adayı Doğan Tugay’ın adamları tarafından darp edildi. Basına yansıyan görüntülerde gazeteciler, açık alanda yapılan toplantıyı görüntülemeye çalışırken, kötü muameleye maruz kaldılar. İlçe emniyet müdür yardımcısının yaşananlara kayıtsız kaldığı bildirildi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olayı kınadı.181
168 http://www.bianet.org/bianet/medya/154603-gazeteci-orgutleri-aa-ve-cihan-farkliligini-degerlendirdi 169 http://www.bursadabugun.com/haber/bursa-da-chp-lilere-ve-gazetecilere-cirkin-saldiri-394613.html 170 http://www.ucuncugozgazetesi.com/haber.php?haber_id=915 171 http://www.yurtgazetesi.com.tr/ak-terfi-dedikleri-bu-olmali-makale,6608.html 172 02.04.2014 tarihli Taraf Gazetesi 5.sayfa 173 http://bianet.org/bianet/medya/154657-bianet-haberine-erisim-engeli 174 http://www.boluhavadis.net/Guncel-yuregimize-de-muhur-vuramazsiniz-ya--30033.html 175 http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Secimi-kazanan-baskanin-ilk-isi-gazete-kapatmak-oldu/1046866/ 176 http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=70140 177 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/309459--emre-usluya-basbakan-erdogana-quot-hakaret-quot-ten-dava, http://www.milliyet.com.tr/emre-uslu-ya-erdogan-a- hakaretten/gundem/detay/1861595/default.htm 178 http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Samanyolu-Yayin-Grubuna-kurulan-buyuk-kumpas/1046935/ 179 https://twitter.com/SHaberTV/status/451756123725762560 180 http://www.dha.com.tr/tgc-suriye-ile-ilgili-yayin-yasagina-dava-acti_639574.html 181 http://www.gercekgundem.com/medya/35635/akpli-aday-gazeteci-dovdurdu - 30 -
. Samanyolu Haber TV Genel Yayın Yönetmeni Metin Yıkar, yerel seçimler öncesinde RTÜK’ün kanallarına 45 kez yayın durdurma cezası verdiğini açıkladı. Yıkar, kendilerini yanlı yayın yaptıkları gerekçesiyle cezalandıran RTÜK’ün, hükümete yakın medya kuruluşlarının yayınlarını görmezden geldiğini söyledi.182 . Twitter’a erişim yasağının kaldırıldığı gün A Haber’e “Seçim yasaklarını ihlal ettiği” gerekçesiyle 28 kez yayın durdurma cezası verildi. YSK’nın ceza gerekçesinde yurttaşlara seçim süreci, 17 Aralık Operasyonu ile ilgili sorular sorulması ve bazı mitinglerin uzun, bazılarının ise kısa yayımlanması bulunuyor.183 . Başbakan Erdoğan, Egemen Bağış’ın Kur’an-ı Kerim’le alay ettiği öne sürülen (bakara/makara) ses kaydını soran Zaman muhabiri Tuğba Mezararkalı’ya, böyle bir şeyin olmadığını, iddia edenlerin sahtekâr, müfteri olduğunu, gazetecilerin bu iddiayı savunanlara karşı çıkması gerektiğini söyledi.184 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Medya Etik Konseyi, Çağdaş Gazeteciler Derneği başkanları Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sözlerini “psikolojik baskı” ve “tehdit” anlamına geldiği gerekçesiyle kınadı.185 . Vatan gazetesi, Washington temsilcisi İlhan Tanır’ın işine son verdi. Tanır, yolsuzluk iddialarına ilişkin Tweet attığı için işine son verildiğini söyledi.186 Sabah gazetesi ise köşe yazarı ekonomist Süleyman Yaşar’ın yazılarına son verdi. Bu kararın Yaşar’ın Cemaat aleyhine yazmayı reddetmesi üzerine alındığı iddia edildi.187 5 Nisan 2014 . Seçim sonuçlarına ilişkin olarak Bayburt Adliyesi önünde Milliyetçi Hareket Partisi tarafından düzenlenen basın toplantısını takip eden Anadolu Ajansı muhabiri Abdülkadir Nişancı, partili olduğu iddia edilen kişilerin küfürlü ve fiili saldırılarına maruz kaldı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti bu saldırıyı kınadı.188 . Anadolu Ajansı Genel Müdürü Kemal Öztürk, AA hakkında yapılan eleştirilere yanıt verirken kendisinin “taraflı”, ancak AA’nın “tarafsız” olduğunu söyledi. Ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi ile ilgili 702 haber yaptıklarını, bunun da AKP milletvekillerinin eleştirisine yol açtığını belirtti.189 6 Nisan 2014 . Silvan Mücadele gazetesi yazarı Ferhat Parlak, ofisine gelen bir grup tarafından darp edildi. Parlak, saldırının “Silvan’daki Bu Tablodan Kim Utanacak?” haberi üzerine ilgili müteahhit ve ona bağlı kişiler tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.190 Haberde Silvan’ın bir köyünde içme suyu şebekesi ihalesini alan müteahhidin işi tamamlamadan köyü terk etmesi eleştirilmişti. 7 Nisan 2014 . Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP) dönem başkanlığını yürüten Basın Konseyi, Başbakan tarafından özel olarak, resmi programında olmamasına rağmen; Sabah, ATV, A Haber, Yeni Şafak, Star, Türkiye, Akşam, Yeni Akit, TGRT Haber TV ve TV 24′ün yönetici ve genel yayın yönetmenleriyle “basına kapalı” gerçekleştirildiği toplantı hakkında yaptığı açıklamada, “Bir Başbakanın ülkesindeki bir kısım gazeteciyle çok gizli toplantı yapması ayrımcılıktır. Bunun ilk örneğini Türkiye’de yaşamaktan utanç duyuyoruz” ifadesini kullandı.191 8 Nisan 2014 . Dünya gazetesinde 50 gazetecinin işine son verildi. Türkiye Gazeteciler Sendikası’ndan yapılan açıklamada 40 gazetecinin bireysel iş sözleşmesine imza atmadıkları için, 10 gazetecinin de finansal sıkışıklık nedeniyle işten atıldığı belirtildi.192 . Muğla’nın Marmaris ilçesinde yerel bir gazetede köşe yazarlığı yapan, emekli albay Mukbil Gülkokan hakkında, 1 Haziran 2011 tarihinde yazdığı bir yazıdan dolayı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle açılan kamu davası sonuçlandı. Mahkeme heyeti, Mukbil Gülkokan hakkında Yargıtay’ın da bozma kararı doğrultusunda, hapis cezasını bozdu ve üç yıl erteleme kararı verdi.193
182 http://www.zaman.com.tr/tv-rehberi_medyaya-baski-ve-yildirma-kaniksaniyor_2208914.html 183 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/04/twitterda-kufur-serbest-ahaberde-haber-yasak 184 http://www.radikal.com.tr/politika/erdogandan_zaman_muhabirine_hic_durma_oralarda-1184852 185 http://www.zaman.com.tr/politika_erdoganin-azarladigi-zaman-muhabirine-meslektaslari-sahip-cikti_2209104.html 186 https://twitter.com/WashingtonPoint/status/452451245207609344 187 http://www.medyaradar.com/sabah-gazetesinde-flas-gelisme-unlu-kose-yazari-cemaate-cakmadi-isten-atildi-medyaradar-ozel-haberi-116046 188 http://www.aa.com.tr/tr/turkiye/309743--tgc-aa-muhabirine-saldiriyi-kinadi 189 http://birgun.net/haber/o-kadar-tarafsizim-ki-iktidar-hesap-soruyor-12875.html 190 http://www.silvanmucadele.com/news_detail.php?id=15290 ve http://bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/154752-marmaris-bayburt-ve-silvan-da-habercilere-saldiri 191 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26173809.asp, http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-aciklamalari/basin-konseyi-gazetecilere-ozgurluk-platformugop-turkiyede-basin-ayrimciliginda-son-nokta 192 http://www.tgs.org.tr/tgs-isten-atilan-dunya-calisanlarinin-yanindayiz/ 193 http://yerel.iha.com.tr/marmaris-te-kose-yazarinin-gul-ve-erdogan-a-hakaret-davasi-sonuclandi-mugla-20140408AW056590 - 31 -
9 Nisan 2014 . Taraf Gazetesi yazarı Mehmet Baransu hakkında, bir haberinde İçişleri Bakanı Efkan Ala’ya “iftira” ettiği gerekçesiyle dört yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı.194 Baransu haberinde, MİT tarafından yapılan fişlemelerin Efkan Ala’nın eseri olduğunu öne sürmüştü.195 . Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) “Türkiye basın karşıtı tüm uygulama ve yasalarını iptal etmeli” diyerek “bağımsız Türkiye medyasını kısıtlamak üzere son zamanlarda Türkiye Devleti tarafından atılan adımlara dair endişelerini” belirtmek üzere Başbakan’a bir mektup yazdı. 196 10 Nisan 2014 . Ege Üniversitesi, “siyasi kişilik” olduğu gerekçesiyle gazeteci Uğur Dündar’ın üniversitede bir programa katılmasını kabul etmedi. Dündar katılmasını kabul etmedi. Dündar, aynı durumu daha önce Yeditepe Üniversitesi’nde de yaşadığını söyledi.197 . İstanbul’da Greif fabrikasında iki aydır eylem yapan işçilere müdahale eden polis, Kızıl Bayrak gazetesi muhabiri Mehmet Ali Karabulut’u darp etti ve gözaltına aldı.198 . YSK, A Haber’e 17 yayın durdurma cezası verdi. Cezalara gerekçe olarak, üç farklı programda tek bir siyasi partinin adaylarına ve faaliyetlerine yönelik yayın yapılması gösterildi. A Haber’in Nisan ayı içerisinde aldığı ceza sayısı böylece 45’e ulaştı.199 13 Nisan 2014 . BBC Türkçe yayınlarında Beril Eski’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. David Harvey, Türkiye’de bir şehir ayaklanmaları kültürü oluştuğunu belirterek, “Her an ikinci bir Gezi yaşanabilir” değerlendirmesinde bulundu. Söyleşinin linkini Twitter hesabından paylaşan BBC Türkçe muhabiri Selin Girit, sosyal medyada ağır eleştirilere uğradı.200 14 Nisan 2014 . Bolu Belediye Basın Yayın Müdürü Güner Ateş, CHP Belediye Meclis Üyesi Erhan Beykoz ve bir yakını tarafından küfür ve hakarete maruz kaldığını, ayrıca ölümle tehdit edildiğini söyledi. Bolu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Caner Güngör bunu kınadı.201 17 Nisan 2014 . 94 Basın meslek kuruluşunca oluşturulan Gazetecilere Özgürlük Platformu’nun (GÖP) değişiklikler yapılacak MİT yasasıyla ilgili açıklamasında, düzenlemenin “Basın ve ifade özgürlüğünün ötesinde kişi hak ve özgürlüklerine saldırı niteliği de taşıyan bir düzenleme” olduğuna değinildi. Ayrıca açıklamada, “MİT, gazetecilerden haber kaynaklarını açıklamalarını isteyebilecektir. Basın Yasası’nın 12. Maddesinde yer alan ‘Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür ve eser sahibi, bilgi ve belge dahil her türlü haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamaz’ hükmü de öne sürülemeyecektir. Tasarı yasalaştığında, hapis cezası tehdidi gazetecilerin başlarının üzerinde ‘Demokles’in kılıcı’ gibi sallanacaktır.202 Bu durumda basın özgürlüğü ortadan kalkarken, halkın haber alma hakkı da yok edilecektir” denildi. . GÖP açıklaması “Hükümeti darbe dönemlerinde bile görülmeyen antidemokratik uygulamalardan vazgeçmeye çağırıyoruz. Sansür ve oto sansürün yasalaşmasını istemiyoruz” ifadesiyle noktaladı.203 18 Nisan 2014 . Milliyet, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın vekili Av. Ahmet Özel’in yazısı üzerine CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun partisinin Meclis Grup toplantısında “Kabataş olayı” ile alakalı yaptığı açıklamaları aktaran habere ilişkin düzeltme yayımladı ve haberi internet sitesinden kaldırdı.204
194 http://www.taraf.com.tr/haber-yazarimiz-baransu-hakkinda-hapis-istemi-152335/ 195 http://www.taraf.com.tr/haber-hukumete-ters-dusen-cemaatler-fisleniyor-141006/ 196 https://cpj.org/tr/2014/04/turkiye-basin-karsiti-tum-uygulama-ve-yasalarini-i.php 197 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/ege-universitesinden-ugur-dundara-sansur-484117/ 198 https://twitter.com/kizilbayraknet/status/454135324432535552 199 http://www.ahaber.com.tr/Gundem/2014/04/10/a-habere-yeni-yasak 200 http://www.diken.com.tr/medya/sosyal-bilimci-david-harvey-ikinci-gezi-olasi-dedi-gazeteci-selin-girit-hedef-gosterildi/ 201 http://www.boluekspres.com/icerik/haber.php?i=41091 202 .http://www.haberler.com/gop-ten-hukumete-cagri-sansurun-yasalasmasini-5915211-haberi/ 203 http://www.gazeteciler.com/gundem/94-basin-kurulusundan-mit-yasasi-cagrisi-75898h.html 204 http://www.diken.com.tr/medya/bu-duzeltme-basin-tarihine-gecer/ - 32 -
. Bursaspor 2. Başkanı Rıdvan Şen, basın mensuplarını Bursaspor tesislerinden çıkardı. Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD), Anadolu Spor Gazetecileri Derneği (ASGD) ve Bursa Gazeteciler Cemiyeti Galatasaray-Bursaspor maçında basın tribününde gerçekleştirilen saldırıyı ve basın mensuplarının tesisten çıkarılması olaylarını kınadı.205 20 Nisan 2014 . 9 Şubat 2014 günü yayın hayatına başlayan Karşı Gazetesi yeterli reklam alamaması, ‘Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından yok sayılması ve bayilerde satışının yapılmaması’ nedeniyle yayınını durdurdu.206 Gazetenin imtiyaz sahibi Turan Ababey, satışın günlük 42 bin 500’den 9 bin 500’e düşmesine yol açan baskıları kınadı.207 21 Nisan 2014 . Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç, Eskişehir Gazeteciler Cemiyeti’ni ziyareti sırasında yaklaşık 40 gazetecinin daha cezaevinde olduğunu belirtti.208 22 Nisan 2014 . CHP ve MHP, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın avukatlarının, muhalefet liderlerinin konuşmalarının yayından kaldırılmasıyla ilgili olarak noter kanalıyla gazetelere gönderdiği ihtarnamelere tepki gösterdi. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, “Bu, ‘Alo Fatih’ hattını meşrulaştırma gayretidir. Bunu avukatlar vasıtasıyla olağan hale getiriyorlar” dedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran ise şunları söyledi: “Dünyanın her yerinde ana muhalefet partisinin grup konuşmaları haberdir, hele ki yolsuzluk iddiası kanıtlar eşliğinde aktarılıyor ise bu haberleştirilir.”209 . Ankara Emniyet Müdürlüğünün, haberlerin yapılma amacını ve kaynaklarını belirlemek için bazı gazetecilerin telefonlarını mahkeme kararıyla dinletmesinin ortaya çıkması, Gazetecilere Özgürlük Platformu tarafından basın özgürlüğü adına kaygı verici bulundu.210 . Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP) dönem başkanlığını yürüten Basın Konseyi, Türkiye’deki basının halini “içler acısı” olarak niteleyerek, basın özgürlüğünün, basın üzerindeki baskılardan dolayı çok zarar gördüğünü, gazetecilerin dinlendiğini, fişlendiğini ve sonrasında adil olmayan şekilde yargılandığını açıkladı.211 26 Nisan 2014 . Eski Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış, 30 Mart yerel seçimleri öncesinde, kendisine ait olduğu iddia edilen ve sosyal medyada gündeme gelen, “Bakara-makara” sözlerini içeren konuşmalarla ilgili attığı Tweet’lerden dolayı gazeteci Mehmet Baransu’yu mahkemeye verdi.212 Baransu bu durumu, “Kur’an’la dalga geçen Egemen Bağış’ı eleştirdiğim için Bakara-Makara olayından beni mahkemeye vermiş ve 10 bin lira istiyor” diyerek duyurdu.213 . Eski Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, köşe yazısında kendisine iftira attığı gerekçesiyle gazeteci Uğur Dündar ile Sözcü gazetesi hakkında 200 bin lira tazminat istemiyle dava açtı.214 27 Nisan 2014 . RTÜK Başkanı ve Başkan Yardımcısı hakkında “görevi ihmal ve kötüye kullanmak, kamu zararına sebep olmak, irtikap ve ihaleye fesat karıştırmak” iddiasıyla yapılan suç duyurusunu kovuşturmaya yer olmadığı yönünde değerlendiren Ankara Cumhuriyet Başsavcısının kararı, Sincan 3. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından bozuldu. Soruşturma açılacak.215 30 Nisan 2014 . Bekir Coşkun, 4 Eylül 2013 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Boyalı Merdivenler” başlıklı yazısından ötürü 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezasına çarptırıldı. AKP’li bazı milletvekillerinin Manisa’da açtığı hakaret
205 http://yerel.iha.com.tr/asgdden-bursaspor-yoneticisi-sene-kinama-bursa-20140417AW064857 206 http://www.zaman.com.tr/pazar_baskilara-karsi-duramadi_2212018.html 207 http://www.milliyet.com.tr/karsi-gazetesi-isgal-edildi--teknoloji-1866693/ 208 http://www.esgazete.com/gundem/cezaevlerinde-40-gazeteci-daha-var-h10414.html 209 http://www.radikal.com.tr/turkiye/basin_ihtarlarina_muhalefet_tepkisi-1187877 210 http://www.evrensel.net/haber/82782/hangi-gazeteciler-dinletildi.html#.U4aeNUlrNMs 211 http://www.milliyet.com.tr/-gazeteciler-fisleniyor-/gundem/detay/1870752/default.htm 212 http://www.gazeteciler.com/gundem/bagis-dava-acti-baransu-twitterdan-cakti-76168h.html 213 http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/bagistan-bakara-makara-davasi-h51844.html 214 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/26/binali-yildirimdan-ugur-dundara-dava, http://www.aa.com.tr/tr/tag/318384--eski-bakan-yildirimdan-ugur-dundara-dava 215 http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/rtuk-baskanina-mahkeme-yolu-acildi-h51862.html - 33 -
davası reddedilmişti. İstanbul’da açılan davada yargıç mahkûmiyet kararı verdi. Coşkun, bir daha aynı suçu işlerse hapis yatacak.216 . Vatan Gazetesi Ankara Bürosu kapatıldı.217 Ekonomik nedenlerle kapatma kararı alındığı belirtilirken, Gazete’nin Başkent haberlerini yakından izleme olanağını da ortadan kalktı.218 Vatan Gazetesi bir süre önce Demirören Grubu tarafından satın alınmıştı. Mart Raporumuzda Erdoğan Demirören’in Başbakan Erdoğan ile görüşmesinde karşılaştığı sert tepkiler nedeniyle telefonda ağladığı iddiası aktarılmıştı.219 1 Mayıs 2014 . İşadamı Ethem Sancak’ın yeniden yönetimini devraldığı Star Medya Grubu’nun haber kanalı 24’te işten çıkartmalar oldu. Haber merkezinde görev yapan muhabirler Safiye Gören ile İbrahim Koçoğlu’nun yanı sıra haber program ve grafikten beş kişinin görevine son verildi.220 . İstanbul Okmeydanı’nda 1 Mayıs kutlamalarında polis ve göstericiler arasında çıkan olaylarda polis müdahalesi sırasında Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Ali Haydar Doğan’ın kolu kırıldı.221 Beşiktaş’ta Barbaros yokuşunda polisle göstericiler arasında çıkan çatışmada gazeteci Barış Yarkadaş, canlı yayın sırasında yaralandı. Şişli’de EPA foto muhabiri Sedat Suna, bacağından yaralandı. Sol Gazetesi muhabiri Elif Örnek, polis müdahalesiyle başından yaralandı. Sol gazetesi muhabiri Emin Şentürk, olayları izlerken plastik mermiyle yaralandı. Haber portalı Duruş Haber’in Genel Yayın Yönetmeni Metin Güneş, ayağından darp edildi. Milliyet gazetesi foto muhabiri Ozan Güzelce, polisin fırlattığı gaz kapsülüyle sağ el bileğinden yaralandı.222 Aynı olaylarda, Mücadele Birliği dergisi muhabiri Yusuf Ali Gümüşlü ile Yurt gazetesi yazarı Hakan Gülseven yaralandı.223 2 Mayıs 2014 . 1 Mayıs günü Dicle Üniversitesi Kampüsü’nde görev yapmakta olan Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabirlerine bir grup tarafından saldırı düzenlendi. Saldırı, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC) tarafından yapılan bir açıklamayla kınandı.224 3 Mayıs 2014 . Gazeteciler Cemiyeti (Ankara), dünya basın Özgürlüğü Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, basın ve ifade özgürlüğü mücadelesindeki kararlılığını vurgulayarak, bu özgürlüklerin önündeki engellerin kaldırılması ve görevini icra eden gazetecilere kötü muamelelere son verilmesi çağrısında bulundu.225 . Konya’da Özgürlük için Basın projesi eğitim faaliyetinde Basın ve İfade Özgürlüğü dersini veren Gazeteciler Cemiyeti (Ankara) Genel Sekreteri Ümit Gürtuna Türk basınının içinde bulunduğu zor şartların mesleki dayanışmayı zorunlu kıldığını bildirdi, ancak günümüz Türkiye’sinde bunun da görülemediğinden yakındı.226 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde yaptığı açıklamada, iktidarın basını kıskaç altına aldığını vurguladı ve 40’a yakın gazeteci ve gazete dağıtıcısının tutuklu bulunduğunu belirtti.227 4 Mayıs 2014 . Dicle Haber Ajansı İngilizce servisi editörü Nedim Türfent, Yüksekova’ya girişinde kurdukları kontrol noktasında kimlik kontrolü yapan polislerce gözaltına alındı.228 5 Mayıs 2014 . Star gazetesi Yazı İşleri Müdürlüğü’nden gazetenin yayın politikasına tepki göstererek istifa eden Doğan Ertuğrul, T24’ten Hazal Özvarış’a verdiği röportajda, “Star’da Başbakan rahatsız olur diye Gül sansürlendi, Cem Yılmaz’a yasak tartışıldı” dedi.229
216 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/akpden-bekir-coskuna-dava-498482/ 217 http://www.gazeteciler.com/kulis/flas-vatan-ankarada-son-durum-76331h.html 218 http://t24.com.tr/yazarlar/dogan-akin/uzun-bir-milliyet-hikayesi-demiroren-koske-neden-gitti,7202 219 http://www.Youtube.com/watch?v=44lwdEoT6FE 220 http://www.medyaspot.com/haber/isci-bayraminda-5-gazeteci-issiz-kaldi/182105 221 http://www.gazeteciler.com/gundem/muhabirin-kolu-kirildi-76364h.html 222 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/67123/Polis_gazetecileri_de_hedef_aldi.html 223 http://yonhaber.com/medya/polis-yine-gazetecilere-saldirdi 224 http://www.firatnews.com/news/guncel/basin-emekcilerine-saldiri-kinandi.htm 225 http://www.gazetecilercemiyeti.org.tr/page.php?ln=&news=348 226 ÖiB ders kayıtları, Konya Basın ve İfade Özgürlüğü dersi 227 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26343548.asp 228 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/399635?page=4&from=1163246712 - 34 -
. NTV ve Kral TV’de çoğunluğu programlarda çalışan kameraman ve editörlerden oluşan yaklaşık 20 kişi işten çıkarıldı.230 6 Mayıs 2014 . Cumhuriyet gazetesi yazarı Can Dündar, Twitter adresinde, bir köşe yazısı nedeniyle Başbakan Tayyip Erdoğan’ın kendisini savcılığa şikayet ettiğini açıkladı.231 7 Mayıs 2014 . Antalya Milletvekili Gürkut Acar ve 23 Milletvekilinin, TBMM TV’nin yayın saatlerinin azaltılmasının vatandaşların bilgi edinme hakkına etkisinin araştırılması ve TBMM çalışanlarının kesintisiz yararlanmasının sağlanması amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin soru önergesi verdi.232 8 Mayıs 2014 . Türkiye Gazeteciler Sendikası, gazeteci Ömer Ödemiş’in, yaptığı haberler nedeniyle bazı internet sitelerinde hedef gösterilmesini ve ölüm tehditleri almasını kınadı.233 9 Mayıs 2014 . CHP Antalya Milletvekili Gürkut Acar, dört AKP’li bakan ve çocukları ile Bilal Erdoğan’ın da içinde bulunduğu yolsuzluk soruşturmalarında gizliliğin ihlali nedeniyle gazetecilerin ifadeye çağırılmasına tepki gösterdi.234 13 Mayıs 2014 . “Urfa KCK” davasının kilit isimlerinden biri olan Gülistan Encü ile röportaj yapan gazeteci Murat Çiftçi’ye verilen 8 yıl 9 aylık hapis cezasının onanması istendi.235 14 Mayıs 2014 . Karşı muhabiri Halil Burak Öz, Soma’da yaşamını yitiren işçilerin aileleriyle görüşürken Başbakan korumaları tarafından gözaltına alındı.236 . Erdoğan, maden faciasının ardından gittiği Soma’daki basın açıklaması sırasında El Cezire muhabirinin, “Bu kadar tehlikeli iş yapıp da böyle bir kazaya hazırlıklı olmayan bir işletme nasıl olup da faaliyetlerine devam edebildi” sorusuna kızarak, “Değerli arkadaşlar, bir gazeteci olarak dünyada kömür madenlerinin nasıl işletildiğini bilmiyorsunuz. Lütfen buralarda bu olaylar hiç olmaz diye yorumlamayalım. Bunlar olağan şeylerdir. Bunun yapısında fıtratında bunlar var” dedi.237 . Zaman gazetesi Erdoğan’ın 17 Aralık’tan sonra hedefe koyduğu medyanın tekziple susturulmaya çalışıldığını, hükümete yakın kuruluşların yolunu tuttuğu İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin tekzip taleplerini bağımsız medya aleyhinde sonuçlandırdığını, ardından yüklü miktarda tazminat davası açılarak gazeteciler üzerinde baskı kurulduğunu yazdı.238 15 Mayıs 2014 . Gerger Fırat gazetesi muhabiri Özgür Boğatekin, babası Hacı Boğatekin’in 2008 tarihinde gazetede yayımlanan “Feto Apo” yazısı yüzünden yargılandığı davayı gazeteci olarak izlemek isterken duruşma salonuna girmesine engel olan polise hakaret ettiği gerekçesiyle çarptırıldığı 1 yıl 7 aylık hapis cezasının 5 aylık kısmı Yargıtay tarafından onandı.239 . Soma’daki maden kazasından sonraki gelişmeleri izleyen Onur Öncü, basın kartı olmasına rağmen polis tarafından darp edildi. Hayat TV İzmir kameramanı Yiğit Ali Mercan’ı polis gözaltına almaya çalıştı. Agence Le Journal foto muhabiri Nazım Serhat Fırat çektiği fotoğraflar nedeniyle gözaltına alındı. Ulusal Kanal kameramanı Serkan Bayraktar görüntü alırken polis tarafından tekmelendi.240
229 http://t24.com.tr/haber/dogan-ertugrul-starda-basbakan-rahatsiz-olur-diye-gul-sansurlendi-cem-yilmaza-yasak-tartisildi,257586 230 http://yarinhaber.net/news/10895 231 http://www.medyaradar.com/basbakan-can-dundari-o-yazisi-icin-sikayet-etti-haberi-117802 232 http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/meclis_arastirma_onergeleri.uyenin_ilk_imzali_onergeleri?donem_kodu=24&p_sicil=6688 ve http://www.haberler.com/chp-den-meclis-tv-icin-onerge- 5995539-haberi/ 233 http://www.ajans34.com/politika/bu-mansetler-tehdite-neden-oldu-h57924.html 234 http://www.antalyabeyaz.com/politika/basin-ozgurlugune-darbe/ 235 http://www.yeniurfagazetesi.com/haber-14992-diha_muhabiri_icin_onama_karari_istendi.html 236 https://www.facebook.com/halkingazetesibirgun/posts/697947983574814 237 http://m.haberler.com/basbakan-erdogan-i-kizdiran-soma-sorusu-6029361-haberi/ 238 http://www.zaman.com.tr/gundem_tekzip-susturma-ve-sansure-donustu_2217199.html 239 http://www.gergerpostasi.com/haber/ozgur-bogatekin-e-5-ay-hapis-cezasi/125/ 240 http://www.habervitrini.com/medya/tgc-somada-estirilen-devlet-teroru-son-bulmalidir-776454/ - 35 -
. “Ekşi Sözlük” isimli internet sitesinin yöneticisi Sedat Kapanoğlu, “Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama” suçunu işlediği gerekçesiyle 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.241 . Zaman gazetesi adliye muhabiri Büşra Erdal, “Ergenekon ve Balyoz davalarında yaptığım haberlerden dolayı hakkımda 75, gazetemize ise 650 dava açıldı. Adımın geçmediği haberlerde bile kadrolu sanık gibi mahkemeye çağrıldım” diyerek, o süreçte medya üzerindeki baskıya dikkat çekti.242 . Soma’daki maden kazasını protesto gösterilerini görüntülemeye çalışan Türkiye Foto Muhabirleri Derneği Başkanı Rıza Özel, polisin plastik mermisiyle yaralandı.243 16 Mayıs 2014 . Evrensel gazetesi satanlar kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğradı.244 17 Mayıs 2014 . BBC Türkçe editörü Murat Nişancıoğlu, Soma’da AKP’ye tepki gösteren madenci yakını kadınlarla ilgili haberin “tezgah” olduğu iddialarıyla ilgili olarak Twitter’dan yaptığı açıklamada, “BBC Türkçe, muhabirinin ve haberinin arkasındadır” dedi.245 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Üsküdar Kısıklı’daki evinden çıkışı sırasında görüntü almaya çalışan gazetecilere korumalar müdahale etti. Başbakan korumaları tarafından yüzüne yumruk atıldığını bildirilen HaberTürk Başbakanlık muhabiri Umut Tütüncü gözaltına alınmak istendi.246 . Dicle Haber Ajansı Ankara Temsilcisi Kenan Kırkaya plastik mermiyle sırtından yaralandı. . Evrensel gazetesi muhabiri Hasan Akbaş, Ankara’daki protesto gösterilerini izlerken polisler tarafından tartaklandı.247 18 Mayıs 2014 . Hürriyet yazarı Yılmaz Özdil, Halk TV’de katıldığı canlı yayında, Soma’da yaşamını yitiren işçilerle ilgili yaptığı yorumlara gelen yoğun tepkilere yanıt verdi. Özdil, kendisi hakkında “linç kampanyası” başlatıldığını ve hedef gösterildiğini iddia etti.248 . Ankara’da Soma maden kazasındaki ihmalleri protesto edenlere polisin müdahalesini görüntüleyen Ulusal Kanal kameramanı Serkan Bayraktar yaralandı.249 19 Mayıs 2014 . Başbakan Erdoğan Hürriyet gazetesi yazarı Yılmaz Özdil’e Soma’daki kazada ölen işçilerle ilgili söylediği sözlerden250 ötürü tepki gösterdi.251 20 Mayıs 2014 . Kırıkkale’de Yusuf Şener isimli bir vatandaş, Yılmaz Özdil’in bir televizyon programında Soma kazasında ölen vatandaşlar için kullandığı, “O işçiler için bu kaza normaldir hatta müstahaktır, Türkiye layığını buldu” sözleri üzerine, “ölen madencilere hakaret” gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.252 21 Mayıs 2014 . Soma’daki kazanın soruşturmasını yürüten Akhisar Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahiner, yaptığı yazılı açıklamada, Soma Adliyesi ve çevresinde bulunan basın mensuplarının bölgeden ayrılmalarının yararlı olacağını bildirdi.253 22 Mayıs 2014 . Taraf gazetesi yazarı Mehmet Baransu’nun 28 Kasım 2013 tarihli gazetesinde “Gülen’i Bitirme Kararı 2004’te MGK’da Alındı” manşetine konu olan haberle ilgili Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan
241 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/328725--eksi-sozluk-yazarina-10-ay-hapis 242 http://www.cihan.com.tr/news/-Yaptigim-haberlerden-dolayi-hakkimda-75-gazetemize-ise-650-dava-acildi-_3408-CHMTQzMzQwOC8x 243 http://www.tgs.org.tr/somada-acilara-aci-eklemeyin-gazetecilere-dokunmayin/ 244 http:/www.sanalbasin.com/Kocaeli-gazxeteleri/manşet/manşet-kocaeli-gazetesi-evrensel-gazetesi-dagiticilarina-saldiri-16705-4999658.html 245 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/o-iddialara-yanit-geldi-bbc-turkce-haberinin-arkasindadir 246 http://www.habervitrini.com/medya/tgc-somada-estirilen-devlet-teroru-son-bulmalidir-776454/ 247 http://www.habervitrini.com/medya/tgc-somada-estirilen-devlet-teroru-son-bulmalidir-776454/ 248 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/73185/Yilmaz_Ozdil_den_o_tepkilere_sert_yanit_.html 249http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Turkiye-Gazeteciler-Cemiyetinden-Soma-aciklamasi/1051247/ 250 http://nediyor.com/2014/05/17/ozdilden-tepki-ceken-soma-aciklamasi-mustahak/ 251 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/05/19/basbakandan-yilmaz-ozdile-cok-sert-tepki# 252 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/05/20/yilmaz-ozdil-hakkinda-suc-duyurusu 253 http://www.sendika.org/2014/05/somada-bassavcidan-basina-adliyeden-ayrilsaniz-yararli-olur/ - 36 -
soruşturma sonucunda, gazeteci Mehmet Baransu ve Taraf gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Murat Şevki Çoban’ın hakkında 52’şer yıl hapis cezası istendi.254 . İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Nedim Şener’in “Hayırsever Terörist! Yasin El Kadı” kitabının ilanına reklam panolarında yer vermeyeceğini açıkladı.255 . Vatan gazetesinde 14 yıldır köşe yazarlığı yapan Mutlu Tönbekici gazeteden kovuldu. Mutlu Tönbekici’nin 17 Mayıs’taki “T.C: Türkiye Cehennemi” başlıklı Soma’ya ilişkin yazısı, Vatan tarafından yayımlanmamıştı. Gazetenin internet sitesine konulan yazı, gazetenin sahibi Erdoğan Demirören’in talimatıyla kaldırılmıştı.256 23 Mayıs 2014 . BBC Muhabiri Rengin Arslan’ın madenci yakınlarıyla yaptığı röportaj sonrası Başbakan Erdoğan, BBC’nin kurmaca yayın yaptığını söyledi ve hem BBC’yi hem de kanalın muhabiri Rengin Arslan’ı hedef aldı. TGS Kadın Komisyonu, yazılı bir açıklama yaparak Başbakan Erdoğan tarafından hedefe konulan Rengin Aslan’a sahip çıktı.257 24 Mayıs 2014 . Tayyip Erdoğan’a “Gezi Fenomeni” adlı kitabında hakaret ettiği iddiasıyla gazeteci-yazar Erol Özkoray hakkında açılan davanın ilk duruşması 22 Mayıs’ta görüldü.258 26 Mayıs 2014 . Artı1 kanalında maaşları ödenmediği gerekçesiyle iş bırakan 5 kişi işten çıkartıldı.259 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, başbakanın gazetecilere yönelik tehdit içeren sözlerinin, halkın haber alma hakkına yöneltilmiş bir saldırı olduğunu açıkladı.260 27 Mayıs 2014 . Kocaeli Çayırova ilçesinde yayımlanan Çayırova gazetesi, belediye başkanını eleştiren yayını nedeniyle belediye zabıtaları tarafından kapatıldı. Belediye başkanının diplomasının ve ikametgâh adresinin sahte olduğunu öne süren gazetenin büroları, “işyeri açma ve ruhsatı olmadığı gerekçesiyle zabıtalar tarafından mühürlendi.261 29 Mayıs 2014 . Show TV’nin eski ortağı Erol Aksoy’un mahkemeye başvurarak söz konusu kanalda yüzde 3 hissesi olduğu iddiasıyla Show TV’nin Ciner Şirketler Grubu’na satışından hak talep etmesi üzerine İstanbul 4. İdare Mahkemesi, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından 402 milyon dolara Ciner Grubu’na satılmasını hukuka aykırı buldu ve yürütmeyi durdurma kararı verdi.262 30 Mayıs 2014 . Aydın’da kuzenini bıçakla yaralayan Sümeyye S.’nin haberini yapan Yeni Asır ve Gazete Flaş muhabiri Kazım Yörükce, tutuklanan kadının öfkeli kocasının saldırısına uğradı. Kazım Yörükce’nin şikayet üzerine Fahri S. gözaltına alınken, basın meslek kuruluşları saldırıyı kınandı.263 . Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’i dinlemek isteyen Zaman temsilcisi Kadir Uysaloğlu’ndan salonu terk etmesi istendi.264 31 Mayıs 2014 . Polis, Ulusal Kanal İstihbarat Şefi Naci Eriş ve muhabir Deniz Çağlayan’ın Ulusal Kanal binasına girişini engelledi. Tünelde gözaltına alınmak istenen sendika.org muhabiri, avukatların müdahalesiyle kurtarıldı. Evrensel gazetesi muhabiri Erdal İmrek, polis tarafından alıkonuldu, darp edildi ve yüzüne gaz sıkıldı. Aynı gazeteden Duygu Ayber, kimlik kartı kontrol edildikten sonra polis saldırısına uğradı, Sinem Uğurlu ise tehdit edildi.265
254 http://www.tellal.com.tr/gundem/taraf-haberini-de-hapis-istenen-baransuyu-da-savundu-24327.html 255 http://www.haberkaynagi.com/tag/ibbden-nedim-senere-sansur/ 256 http://www.odatv.com/n.php?n=soma-yazisini-sansurlediler-sonra-da-kovdular--2205141200 257 http://www.evrensel.net/haber/84822/tgs-rengin-arslanin-yanindayiz.html#.U6AIpklrOP8 258 http://www.sendika.org/2014/05/gezi-fenomeni-kitabinin-yazari-erol-ozkoray-yargilaniyor-davanin-ilk-durusmasi-goruldu/ 259 DİSK Basın İş Mayıs Ayı Raporu 260 http://www.zaman.com.tr/gundem_tgc-basbakan-gazetecileri-tehdit-etmekten-vazgecmeli_2220332.html 261 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/simdi-de-gazete-kapatti-518103/ 262 http://www.taraf.com.tr/haber-tv-satisi-iptal-155550/ 263 http://www.nazilliadalet.org/guncel/aydinli-gazeteciye-cirkin-saldiri-h1215817.html 264 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/zaman-muhabirini-salondan-attilar-520601/ 265 DİSK Basın İş Mayıs Ayı Raporu - 37 -
. CNN International İstanbul muhabiri Ivan Watson ve yanındaki kameraman arkadaşı Taksim Meydanı’ndan canlı yayın yaptığı sırada polis tarafından gözaltına alındı. Kimlik ve pasaport göstermesi istenen Watson, bu belgeleri gösterdikten sonra salıverildi. Watson, polislerin arasında olduğu sırada Twitter hesabından, “Ben ve ekibim canlı yayının ortasında gözaltına alındık. Bir polis beni arkamdan tekmeledi” şeklinde mesaj paylaştı.266 . İstanbul’da Gezi olayları yıldönümünde Taksim ve çevresinde olağanüstü güvenlik önlemi alan polis, Süslü Saksı Sokağı’nda bulunan Söz dergisinde arama yaptı, 16 genci gözaltına aldı.267 . Ankara’da Gezi olaylarının yıldönümünde yapılan anmaya polis müdahale etti. Müdahale sırasında İtalyan gazeteci Piero Castellano’nun göğsünden gaz fişeğiyle yaralandığı öğrenildi.268 . İstanbul’da İstiklal Caddesi’nde bir gazeteci sarı basın kartı olmadığı gerekçesiyle gözaltına alındı. Çevik kuvvet Ankara Sakarya Caddesi’nde basın mensuplarına copla müdahale etti.269 . Ankara’da polis Kızılay’daki müdahale sırasında, Ulusal Kanal muhabiri Aykut Karadağ’a biber gazı sıktı. Yaklaşık 30 santimetre mesafeden sıkılan gaz nedeniyle baygınlık geçiren Karadağ hastaneye kaldırıldı.270 1 Haziran 2014 . Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TMSF) Show TV’ye el koydu. TMSF el koymaya gerekçe olarak Erol Aksoy’un şirketin ortağı olmasına rağmen kendisine danışılmadan satışın gerçekleştiği yönünde aldırdığı mahkeme kararını gösterdi. Ciner Medya Grubu ise satışın “özel hukuk” çerçevesinde iki şirket arasında gerçekleştiğini, TMSF, RTÜK ve Ticaret Sicili kayıtlarında ortaklığının görülmediğini belirterek el koymaya tepki gösterdi ve kanalın iadesini istedi.271 2 Haziran 2014 . Hürriyet Gazetesi Yazarı Yılmaz Özdil’in Soma maden kazası nedeniyle söylediği “müstahak” sözünü Sky360 TV haber bültenine taşıyan ve “Özdil’e söz hakkı verilmesi gerektiğini” savunan sunucu Korcan Karar’ın işine son verildi. Korcan Karar, görüşünü bildirdikten beş gün sonra işine son verildiğini bildirdi.272 3 Haziran 2014 . Aydınlık gazetesinin Ceyhan’da düzenlediği Aydınlık Şenlikleri’ne izin verilmedi. Gazetenin Ceyhan temsilcisi Sacit Ata, iki yıldır Haydar Aliyev Parkında düzenledikleri şenliklere bu yıl Belediye Başkanı Alemdar Uğur’un izin vermediğini bildirdi.273 . Ergenekon davasında tutuklanan ve AYM’nin kişisel başvuru hakkı kapsamındaki kararı ile serbest kalan gazeteci Merdan Yanardağ, hapisteyken de sürdürdüğü Yurt Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliği görevinden ayrıldı. Yanardağ’ın yerine daha önce Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliği yaparken Başbakan’ın “İmralı tutanaklarını” yayınlanmasına sert tepkisi üzerine görevden uzaklaştırılan Derya Sazak getirildi. . Gezi Parkı eylemleri döneminde Sol Gazetesi’nde yer alan haberler nedeniyle gazetenin Sorumlu Müdürü Hafize Kazcı hakkında “halkı kanunlara uymamaya ve suç işlemeye alenen tahrik etmek”, “suçu ve suçluyu övmek” ile “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamalarından açılan davaya 3 Haziran 2014’te başlandı.274 4 Haziran 2014 . 1 Ekim 2012’de yayına başlayan Sol gazetesi günlük yayınına son verdi, yayının haftalık dergi olarak sürdürüleceği bildirildi.275 . İnternet üzerinden soru sorma ve bilgi paylaşma formatından yayın yapan ask.fm adlı internet sitesine erişim, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından 2 Haziran 2014 tarihinde tedbir amaçlı engellendi. Engelleme daha sonra kaldırıldı.276 5 Haziran 2014
266 http://www.milliyet.com.tr/cnn-international-muhabiri-ivan-gundem-1890613/ 267 http://www.etha.com.tr/Haber/2014/05/31/guncel/soz-dergisine-baskin-16-genc-gozaltinda/ 268 http://haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/ankarada-italyan-gazeteci-gogsunden-vuruldu-haberi-93193 269 DİSK Basın İş Mayıs Ayı Raporu 270 http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/muhabiri-vurdular-mikrofonu-kameraman-aldi-h29125.html 271 http://www.dorduncukuvvetmedya.com/component/taxonomy/TMSF.html http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/82755/Show_TV_yonetimi_yine_el_degistiriyor_.html 272 http://www.medyaradar.com/yilmaz-ozdil-yuzunden-kovulan-korcan-karar-medyaradara-konustu-haberi-119719 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/77541/Skyturk_te_Yilmaz_Ozdil_kiyimi.html 273 http://www.aydinlikgazete.com/medya/42311-ceyhan-aydinlik-senliklerine-yasak.html 274 http://tihv.org.tr/3-haziran-2014-tihv-dokumantasyon-merkezi-gunluk-insan-haklari-raporu/ 275 http://www.evrensel.net/haber/85677/sol-gunluk-yayini-sonlandirdi.html 276 http://www.burakgoc.com/ask-fm-erisime-engellendi.html - 38 -
. Milli Gazete’nin haberine göre “GIDA, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda geçtiğimiz yıl oluşturulan Bilişim Koordinasyon Kurulu ve bu Kurul’un Başkanı üst düzey bürokrat Erdal Celal Sumaytaoğlu ile ilgili TBMM’ye kapsamlı bir soru önergesi verildi.277 6 Haziran 2014 . “ Milli Gazete’nin bu haberi sonrasında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hukuk Müşavirliği tarafından “Bakanlığımızı ve Bakanlık bürokratlarını kamuoyu nezdinde itibarsızlaştırma gayesi taşımakta olan ve kişilik haklarını ihlal eden bu haber ile ilgili aşağıdaki açıklamanın yapılması ve söz konusu gazeteden alıntı yapılarak sitenizde yayınlanan ilgili haberin yayından çıkarılması zarureti doğmuştur.” Şeklinde bir açıklama içeren cevap ve düzeltme / yayından çıkarma talebinde bulunuldu.278 . CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, TMSF yönetici ve görevlileri ile 11 basın ve yayın kuruluşunun yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulundu. Tekin, başvurusunda TMSF yetkililerinin Akşam, Sky360 TV satışının üzerinden bir yılı aşkın süre geçmiş olmasına karşın, “bir kuruş para alınmadığını” bildirdi. Tekin ayrıca bu kişilerin “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olarak hakların kötüye kullanılması yasağını, Anayasaya aykırı olarak düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetini, basın hürriyetini ve özgürlüğünü ihlal ettiklerini ve ayrımcılık suçlarını işlediklerini” de başvurusunda öne sürdü.279 8 Haziran 2014 . Kurucuları tarafından “Günlük hayatta yaşanan olayları alaycı bir dille kendine konu edinerek mizah yapan özgür düşünce platformu” olarak tanımlanan incicaps.com site kullanıcıları tarafından paylaşılan “caps”ler nedeni ile erişime kapatıldı. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın bir uyarıda bulunmadan erişimi engellediği bildirildi.280 9 Haziran 2014 . TMSF, Show TV’nin satışında yürütmenin durdurulmasını isteyen mahkemenin kararına karşı, bir üst merci olan Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz etti.281 . Etyen Mahcupyan Akşam gazetesine geçti. Zaman gazetesinde yazarlık yapan Mahcupyan, AKP-Cemaat kavgasının ardından 13 yıldır yazdığı Zaman’daki yazılarının haftada üç güne indirilmesinin ardından istifa etmişti.282 10 Haziran 2014 . Resmi ilanlardan büyük payın hükümet yanlısı gazetelere verildiği anlaşıldı. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın CHP milletvekili Umut Oran’ın soru önergesine verdiği yanıtta açıkladığı rakamlar şöyle: Akşam, 1 milyon 93 bin; Güneş, 1 milyon 30 bin; HaberTürk, 1 milyon 259 bin; Milat, 959 bin 272; Milliyet, 1 milyon 121 bin; Sabah, 1 milyon 281 bin; Star, 1 milyon 116 bin; Takvim, 1 milyon 111 bin; Türkiye, 1 milyon 119 bin; Yeni Akit, 961 bin; Yeni Şafak, 1 milyon 120 bin TL.283 . CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun, “bir gazete yöneticisinin Halk Bankası’ndan iki milyon dolar isteyip istemediğine” ilişkin sorusuna, bankadan sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, “bunun bankacılık sırrı olduğu ve bankayı doğrudan ilgilendirmediği” gerekçesiyle yanıt vermedi.284 13 Haziran 2014 . İstanbul 4. İdare Mahkemesinin Show TV’nin hisselerinin Ciner Grubu’na satışına yönelik TMSF muvafakatnamesinin yürürlüğünü durdurma kararına karşı TMSF’nin Bölge İdare Mahkemesi’ne yaptığı itiraz kabul edildi. Mahkeme, “Show TV’nin Ciner Grubu’na satışı hukuka ve kamu yararına uygundur” kararını verdi. Daha önceki mahkeme kararını anında uygulayan TMSF, Bölge İdare Mahkemesi kararı karşısında aynı tavrı sergilemedi, kanalı hemen iade yönüne gitmedi.285 17 Haziran 2014
277 http://www.habervaktim.com/haber/373524/tarim-bakanliginda-neler-oluyor.html 278 http://www.memurlar.net/haber/470745/ 279 http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/26561709.asp 280 http://www.son.tv/haber-261410 281 http://ekonomi.haberturk.com/is-yasam/haber/955855-once-anayasaya-sonra-2-kanuna-aykiri 282 http://www.aksam.com.tr/yasam/turk-basininin-usta-kalemi-etyen-mahcupyan-aksamda/haber-314595 283 http://www.zaman.com.tr/ekonomi_12-gazeteye-4-ayda-13-milyon-288-bin-tl-ilan-verildi_2223234.html 284http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/81095/_2_milyon_yolla_Suleyman__bankacilik_sirri_sayildi.html 285 http://uzmanpara.milliyet.com.tr/haber-detay/gundem/show-tv-de-isler-karisti/2951/; http://www.bigpara.com/haber-detay/gundem/show-tv-ile-ilgili-karar-aciklandi/939952/; http://www.gazetemetro.com/show-tv-yeniden-cinere-gec - 39 -
. TGRT Haber Ankara ve İstanbul bürosunda çalışan teknik personel, maaşlarını alamadıkları için İş Mahkemesine başvurdu.286 19 Haziran 2014 . Haftalık yayımlanacağı açıklanan Sol dergisinin birinci sayısından sonra yayını tamamen durduruldu. 287 . Gezi Parkı eylemleri döneminde Sol Gazetesi’nde yer alan haberler nedeniyle gazetenin Sorumlu Müdürü Hafize Kazcı hakkında “halkı kanunlara uymamaya ve suç işlemeye alenen tahrik etmek”, “suçu ve suçluyu övmek” ile “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamalarından açılan davaya 3 Haziran 2014’te başlandı.288 22 Haziran 2014 . İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin Show TV ile ilgili verdiği yürütmeyi durdurma kararının gerekçesi taraflara tebliğ edildi.289 23 Haziran 2014 . CNN Türk’te çoğunluğu program editörü ve kameramanlardan oluşan 15 kişinin işine son verildi.290 1 Temmuz 2014 . AKP Ankara Ticaret Odası Kongre Salonu’nda düzenlediği törende cumhurbaşkanı adayını Recep Tayyip Erdoğan olarak açıkladı.250 basın mensubunun katıldığı törene Sözcü, Aydınlık, Yurt, Birgün, Evrensel gazetelerinin yanı sıra Halk TV, Hayat TV ve Ulusal Kanal’ın muhabirleri alınmadı.291 . Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi, CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’na yapılan baskınla ilgili yayın yasağı kararının kaldırılması için yaptığı başvuruyu reddetti.292
2 Temmuz 2014 . Demokrat Eğitimciler Derneği Genel Başkanı Naci Tepir, Risale-i Nur basımının torba yasaya eklenecek bir maddeyle devletleştirilmesine çalışılmasının ve bandrol eklenmesinin basın hürriyetine aykırı olduğunu söyledi.293 . Akşam gazetesinde görev yapan gazeteci Tuğçe Tatari’nin, örgüt üyelerinin yaşamları üzerine hazırladığı anı kitabı için PKK tutuklusu Murat Türk’e gönderdiği sorulara cezaevi yönetimi tarafından el konuldu. Tuğçe Tatari, hukuki süreç başlatmaya hazırlandığını söyledi.294 4 Temmuz 2014 . Adana Cumhuriyet Savcısı Ahmet Mithat Temel, Yeni Şafak çalışanlarının ev ve işyerlerinin ayrıca “Telekulakçı polis” haberini alıntılayan internet sitesinin merkezinin aranması talimatı verdi.295 8 Temmuz 2014 . Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, yaklaşık bir yıl hapis yatan Nedim Şener ve Ahmet Şık’ın yaptığı “hak ihlali” başvurusunda gazetecileri haklı buldu.296 . Gazeteci Fehmi Koru HaberTürk gazetesine geçti. Zaman, Yeni Şafak ve Star gazetelerinde yazarlık yapan Koru, Cemaate ve Abdullah Gül’e yakınlığıyla tanınıyordu.297 10 Temmuz 2014 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın avukatları, Twitter’daki paylaşımları nedeniyle Today’s Zaman gazetesi genel yayın yönetmeni Bülent Keneş’in hakkında, Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.298
286 http://www.gazeteciler.com/gundem/tgrt-haber-fena-karisti-77806h.html 287 http://haber.sol.org.tr/soldakiler/sol-dergisinden-aciklama-haberi-93845 288 http://tihv.org.tr/3-haziran-2014-tihv-dokumantasyon-merkezi-gunluk-insan-haklari-raporu/ 289 http://www.asalmedya.com/show-tvnin-kaderi-belli-oldu-1936h.htm 290 http://www.gazeteciler.com/kulis/cnn-turkte-toplu-tenkisat-basladi-77964h.html 291 http://www.f5haber.com/medyatava/muhalif-gazete-ve-televizyonlarin-muhabirleri-haberi-4761834/ 292 http://www.aksam.com.tr/guncel/yayin-yasagi-itirazina-ret/haber-321062 293 http://www.yeniasya.com.tr/haber_detay2.asp?id=77064 294 http://www.posta.com.tr/turkiye/HaberDetay/Gazetecinin-sorularina-cezaevi-yonetimi-el-koydu-.htm?ArticleID=234536 295 http://yenisafak.com.tr/gundem-haber/sehven-plan-04.07.2014-664158?ref=manset-4.3 296 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26763355.asp 297 http://www.haberturk.com/gundem/haber/969137-fehmi-koru-iddialara-yanit-verdi 298 http://www.aksam.com.tr/siyaset/basbakan-erdogandan-bulent-kenes-hakkinda-suc-duyurusu/haber-323471 - 40 -
11 Temmuz 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, TBMM’de görüşülen, internet gazeteciliğine yönelik düzenleme konusunda gelişmeleri değerlendirdi. İtirazlarını daha önce TBMM Adalet Komisyonu’na bir rapor olarak sunan TGC Yönetim Kurulu, alt komisyonda kabul edilen metnin de haksızlığa, eşitsizliklere neden olacak maddeler içerdiğini belirtti. İnternet sitelerinin 5651 sayılı kanun ile kıskaç altına alındığını savunan Cemiyet, haber sitelerinin basın kanunundaki yükümlülüklerini yerine getirmesinin yeterli olması gerektiğini savunuyor. Düzenleme, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ndeki gazeteci tanımına da aykırılık teşkil ediyor.299 12 Temmuz 2014 . CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Musul Konsolosluğu’nda kaçırılan rehinelerle ilgili haberlere getirilen yayın yasağının kaldırılması için yaptığı itirazın Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından gerekçesiz şekilde reddedildiğini iddia ederek, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.300 13 Temmuz 2014 . CHP İstanbul İl Örgütü, cumhurbaşkanı seçiminde ayrımcı yayın politikası uyguladığı gerekçesiyle TRT’yi Ulus’taki stüdyosunun önünde protesto etti.301 14 Temmuz 2014 . RTÜK üyesi Ali Öztunç, “TRT’nin, cumhurbaşkanı seçimi sürecinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a fazla yer vermediği ve öteki adayları görmemezlikten geldiği” yolundaki itirazda TRT’yi kusursuz bulan RTÜK’ü eleştirdi.302 . MHP lideri Devlet Bahçeli’nin son yerel seçim öncesi aday tanıtım toplantısında yaptığı konuşmayı içeren habere getirilen erişim yasağına yapılan itiraz, üst mahkeme tarafından reddedildi.303 . DİSK Basın-İş Sendikası, Türkiye’de gazetecilerin çalışma koşulları ile özlük haklarına ilişkin yazılı açıklamasında, 2014’ün ilk yarısında 981 basın emekçisinin çeşitli gerekçelerle işten çıkarıldığını bildirdi.304 15 Temmuz 2014 . Trabzonspor’un yeni teknik direktörü Vahid Halilhodjic’in imza atma törenine Trabzon’da yayımlanan Karadeniz bölgesel gazetesi Günebakış ve Kuzey Ekspres gazetelerinin temsilcileri alınmadı.305 16 Temmuz 2014 . Maliye Bakanlığı’nın her ay bütçe uygulama sonuçlarını yayımladığı raporda, bütçe açığı rakamları belirtilmedi. Bakanlığın sansür olarak değerlendirilen bu uygulamasının, açık oranının yüksekliği nedeniyle yapıldığı iddia edildi.306 17 Temmuz 2014 . Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), Taraf gazetesi yazarı Emre Uslu’nun sosyal medya platformu Twitter ‘da 17 Aralık ve 25 Aralık operasyonlarıyla ilgili yazılar yazan “Fuatavni” adlı hesabın sahibi olduğunu iddia etti ve MİT aleyhindeki yazıların Emre Uslu tarafından yazıldığı gerekçesiyle savcılığa suç duyurusunda bulundu.307 . Haber spikeri Jülide Ateş, NTV’deki görevinden istifa etti308 19 Temmuz 2014 . The Nielsen Company raporuna göre, Türkiye’de Türk Telekom, Emlak Konut, Halkbank, Vakıfbank gibi kamu payı olan şirketlerin, reklamlarını hükümete yakın Sabah, Star, Milliyet, Akşam, Yeni Şafak, Takvim, Türkiye ve Akit gazetelerine verdiği belirlendi.309 22 Temmuz 2014
299 http://www.zaman.com.tr/gundem_internet-duzenlemesi-basin-ozgurlugune-engel_2230581.html 300 http://www.taraf.com.tr/haber-tanrikulu-yayin-yasagina-karsi-aymye-basvurdu-159003/ 301 http://www.zaman.com.tr/politika_chpden-trtye-tarafli-yayin-protestosu_2230860.html 302 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/rtuk-trtnin-taraf-tutmasini-gormezden-geliyor-100046h.htm 303 http://gundem.bugun.com.tr/vekillerden-buyuk-tepki-haberi/1185601 304 http://www.posta.com.tr/turkiye/HaberDetay/DISK-Basin-Is--6-ayda-981-gazateci-isten-cikarildi.htm?ArticleID=236087 305 http://www.viratrabzon.com/haber/trabzonspordan-basina-engelleme-tsydden-tepki-11881.html 306 http://www.borsagundem.com/makro-ekonomi/butcedeki-aciga-bakanlik-sansuru-607433.htm 307 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/07/17/fuat-avninin-altindan-emre-uslu-cikti 308 http://www.sondakika.com/haber/haber-ntv-de-julide-ates-gorevinden-istifa-etti-6266003/ 309 http://t24.com.tr/haber/hukumete-yakin-gazetelere-kamudan-reklam-yagdi,264896 - 41 -
. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, önceki gün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Türkiye gündemini değerlendirmek üzere düzenlediği basın toplantısının, bir-iki istisna dışında televizyon kanalları tarafından sansürlendiğini söyledi.310 . Basın İlan Kurumu hükümete muhalefet ettikleri gerekçesiyle bazı gazetelere verilen ilanların sınırlandığı iddialarının gerçeği yansıtmadığını, gazetelere ilan kısıtlama düzenlemesinin 1962-1965 yıllarında başladığını açıkladı.311 23 Temmuz 2014 . Cemaate yakınlığıyla tanınan gazetecilerden Adem Yavuz Arslan ile Emrullah Uslu’nun paralel yapıya ilişkin gelişmelerden duydukları kaygı nedeniyle yurtdışına gitmiş olabilecekleri öne sürüldü. Arslan’ın Washington’da bulunduğu belirtilirken, Uslu’nun nerede olduğu henüz bilinmiyor. 24 Temmuz 2014 . Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, 24 Temmuz 1908’de Meşrutiyet’in ilanıyla Türk basınından sansürün kaldırılmasının 106’ncı yıldönümünde hala sansür ve daha da kötüsü oto sansürle uğraşmanın üzüntü kaynağı olduğunu açıkladı. Aradan 106 yıl geçmesine rağmen sansürün Türk basınında hâlâ temel sorun olmasının kaygı verici olduğunu ifade eden Bilgin, “Basın bayramı olarak kutlanması gereken bu günün sansürle uğraşılan bir güne dönüşmesi, Türkiye’nin içinden geçmekte olduğu zor dönemin net ifadesidir” dedi.312 . Başbakan yardımcısı Bülent Arınç, mahkemelerce 2010’da dört, 2011’de 36, 2012’de 43, 2013’te 42 ve 2014 yılının ilk altı aylık döneminde 24 olmak üzere toplam 149 adet yayın yasağı kararı alındığını bildirdi.313 . Bağımsız İletişim Ağı’nın (Bianet) Nisan-Haziran 2014 Medya Gözlem Raporu’na göre, 23 gazeteci Temmuz ayında cezaevine girdi. Nisan-Haziran 2014 döneminde Türk Medeni Kanunu’nu ihlalden 15 yeni dava açıldı; Başbakan’a hakaretten 38 kişi toplam 2 ay 15 gün hapis ve 277 bin 400 TL para cezasına mahkûm oldu. 54 muhabire saldırıldı. AİHM’nin verdiği para cezası 160 bin TL oldu.314 . Bianet, 2014 yılının Nisan-Mayıs-Haziran döneminde medyadaki gelişmeleri “Medyanın Üç Ayı” başlığıyla raporlaştırdı. Rapora göre, son üç ayda 186 gazeteci işten çıkarıldı.315 25 Temmuz 2014 . Doğu Anadolu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Feridun Fazıl Özsoy, sansürün kaldırılmasının yıldönümü olan 24 Temmuz dolayısıyla basın mensupları için düzenlenen iftar yemeğinde, basın yasasında değişiklikler yapılması gerektiğini ifade ederek, “Basın çalışanlarının can güvenliği, iş ve çalışma güvenliği sağlanmalı ve çalışanlar arasındaki gelir dengesizliği giderilmelidir” dedi.316 26 Temmuz 2014 . Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Veli Ağbaba koordinatörlüğünde, “Kalemi Kırılan Gazeteciler” başlıklı raporda, medya çalışanlarına 11 yöntemle (işten çıkarma, istifaya zorlama, emekliliğe zorlama, yıldırma (mobbing), tehdit etme/hedef gösterme, haber yapmayı engelleme, tekzip, hakaret, pasif göreve alma, akreditasyon iptali ve dava açma) baskı yapıldığı, Anadolu Ajansı’nın AKP’nin basın bürosu haline geldiği öne sürüldü.317 . Terör ve örgütlü suçlar bürosundan sorumlu İstanbul Başsavcı vekili Orhan Kapıcı, adliye içinde bulunan ulusal basın odasının boşaltılması talimatı verdi. Başsavcı vekilinin bu girişimine sivil toplum kuruluşlarından tepkiler geldi. Medya Etik Konseyi Genel Başkanı Halit Esendir, bu duruma, “Adliyeden basın mensuplarının çıkarılmak istenmesi hukuksuzdur” diyerek tepki gösterdi.318 31 Temmuz 2014 . Hatay’da yanan tır haberini yapmak için olay yerinde bulunan AA muhabiri Burak Milli, araç sahipleri tarafından darp edildi.319
310 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/erdogana-canli-yayin-bahceliye-sansure-tepki-86863h.htm 311 http://www.sabah.com.tr/Medya/2014/07/22/basin-ilan-kurumundan-cevap 312 http://www.ajans34.com/guncel/gazeteciler-cemiyeti-basin-bayrami-olarak-kutlanmasi-h116822.html 313 http://www.dagmedya.net/2014/07/24/turkiyede-2010-yilindan-bu-yana-149-adet-yayin-yasagi-karari-alindi/ 314 http://www.gazeteciler.com/gundem/3-ayda-kac-gazeteci-isten-atildi-kaci-tutuklandi-78819h.html 315 http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi/bianetin-3-aylik-medya-gozlem-raporu 316 http://www.diyadinnet.com/HABER-88185-dagcden-bas%C4%B1n-mensuplar%C4%B1na-iftar-yeme%C4%9Fi 317 http://www.milliyet.com.tr/chp-den-kalemi-kirilan-gundem-1917200/ 318 http://www.zaman.com.tr/gundem_bassavcivekilinin-basin-odasini-bosaltin-talimatina-tepki-baski-aliskanlik-haline-geldi_2234223.html 319 http://www.aa.com.tr/tr/turkiye/366652--anadolu-ajansi-muhabirine-cirkin-saldiri - 42 -
1 Ağustos 2014 . Emniyet içindeki paralel yapılanma iddiası ile ilgili başlatılan operasyonlarda yaptığı yayınlarla yargıyı etkiledikleri iddiasıyla İnsan Hakları Savunucuları Derneği tarafından Samanyolu TV, Bugün TV, Zaman Gazetesi ve Bugün Gazetesi hakkında suç duyurusunda bulunuldu.320 . Kadir Çelik’in sunduğu canlı yayınlanan “Objektif” adlı programa gazeteci, yazar ve televizyon programcısı Gürkan Hacır ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı ve Türkiye Gazeteciler Federasyonu Genel Başkanı Atilla Sertel’in katılması Beyaz TV tarafından engellendi. Sertel, Odatv.com’da yayınlanan yazısında yaşananları paylaştı ve Objektif programının yapımcısı Ertuğrul Acar’ın kanal yönetimi ile aralarında problem çıktığını kendisine bildirdiğini söyledi.321 . İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi eski Müdürü Yurt Atayün’ün 36 gazeteciyi şikâyet ettiği ortaya çıktı. Atayün, görevden alınmasına ilişkin yapılan haberlerde gazetecileri “terör örgütüne hedef göstermekle” suçladı. Konu hakkında açıklama yapan Atayün, “Haberlerde yer alan iddialar doğru değil, ben yasadışı dinleme iddialarından dolayı görevden alınmadım” ifadesini kullandı.322 . Başbakan Erdoğan Cumhurbaşkanlığı seçimleri kapsamında bulunduğu Malatya’da The Economist dergisi muhabiri ve Taraf gazetesi yazarı Amberin Zaman’a tepkisini şöyle dile getirdi: “Edepsiz kadın… Haddini bil haddini. Eline vermişler bir kalem, gazete köşesinde yazıyorsun. Çıkarıyorlar seni işte böyle malum Doğan grubunun televizyonuna, oradan da saygısızca yüzde 99’u Müslüman olan bu halka hakaret ediyorsun. Karşılıklı oturmuşlar, hem seçmene hakaret ediyorlar hem Müslümanlara hakaret ediyorlar” dedi. . Amberin Zaman, bir televizyon söyleşisinde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçmenlerin “Yüzde 25-30’luk bir kitle hiçbir sorgulama yapmıyor” ifadelerine karşılık, “Müslüman bir ülkeden bunun tersini beklemek garip değil mi?” diye sormuştu. 323 7 Ağustos 2014 . 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmalarıyla ilgili gazeteci Can Dündar’ın Cumhuriyet gazetesinde başlattığı yazı dizisinin ardından gazetenin toplatıldığı iddiaları Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde soru önergesine konu oldu. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, AKP il teşkilatlarına haber gönderildiği ve gazetenin halka ulaşmaması için toplatıldığı iddialarını Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a sordu.324 8 Ağustos 2014 . IŞİD’in Erbil’in 40 kilometre uzağındaki Mahmur kasabasına yönelik yaptığı saldırıda vücuduna şarapnel parçaları isabet eden gazeteci Deniz Fırat hayatını kaybetti.325 9 Ağustos 2014 . Taraf yazarı Mehmet Baransu’nun, “terörle mücadele edenleri hedef göstermek”, “basın yoluyla hakaret” ve “hakaret” suçlarından gözaltına alındı. Baransu hakkındaki 3 yakalama kararından 2’sinin Ankara, 1’inin de Adana Cumhuriyet başsavcılığı tarafından alındığı kaydedildi.326 . Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Enis Berberoğlu görevinden istifa etti. Hürriyet Gazetesi’nde Berberoğlu’ndan boşalan koltuğa vekâleten gazetenin yayın direktörü Fikret Ercan’ın oturacağı iddia ediliyor.327 . Taraf’ın haberine göre, gazeteci Mehmet Baransu, İstanbul Adalet Sarayı önünde, polisler tarafından herkesin gözü önünde “tekme tokat” darp edilerek gözaltına alındı.328 10 Ağustos 2014 . 30 Mart yerel seçimlerinde Cihan Haber Ajansı ve Zaman gazetesinin internet sitelerine ve şirket internet sağlayıcılarına düzenlenen siber saldırının bir benzeri cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşandı. Saldırı sonucunda siteye girişim engellendi.329
320 http://www.dogruhaber.com.tr/Haber/STV-Zaman-ve-Bugun-e-suc-duyurusu-139255.html 321 http://www.gercekgundem.com/medya/60666/beyaz-tvde-buyuk-sansur 322 http://www.gazeteciler.com/gundem/cemaatin-kilit-polis-sefi-36-gazeteciyle-davalik-oldu-79031h.html 323http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video/103031/Erdogan_dan_Amberin_Zaman_a_Edepsiz_kadin_.html 324 http://www.cihan.com.tr/news/Cumhuriyet-gazetesinin-toplatildigi-iddialari-Meclis-gundemine-tasindi_6119-CHMTUxNjExOS8xMDA1 325 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/103573/Gazeteci_ISiD_saldirisinda_hayatini_kaybetti.html 326 http://www.aa.com.tr/tr/u/370773--taraf-yazari-baransu-gozaltina-alindi 327 http://www.zaman.com.tr/gundem_basbakan-hedef-gosterdi-enis-berberoglu-istifa-etti_2236635.html 328 http://www.taraf.com.tr/haber-baransu-tekme-tokat-gozaltinda-161166/ 329 http://www.zaman.com.tr/gundem_cihana-yine-siber-saldiri_2236838.html - 43 -
12 Ağustos 2014 . Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından hakkında “KCK Örgüt üyeliği” iddiasıyla dava açılan Özgür Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Hayrettin Çelik’e verilen dokuz yıl hapis cezası Yargıtay onadı.330 . Doğuş Grubu, CNBC-e’nin Ankara bürosunu kapattı. Tasarruf önlemleri çerçevesinde alınan karar doğrultusunda, kanalın Ankara Ekonomi Müdürü Zerrin Elçi ile kurumsal iletişim temsilcisi Ergun Aksoy’un işine son verildi.331 . 14 yıl önce haber kanalı olarak sektöre giriş yapan ve o dönemki adıyla SKYTürk televizyonu alınan bir kararla bundan böyle haber vermeyecek. Halen 360 adıyla yayına devam eden kanalın yeni patronu Ethem Sancak, yüksek maliyetlerine karşın getirisi olmayan kanalını eğlence kanalı yapma kararı aldı.332 13 Ağustos 2014 . İhlas Haber Ajansı muhabiri Ayhan Dinç’in, Irak sınırında haber takibi yaptığı sırada sol koluna mermi isabet etmesi sonucu kolu kırıldı ve kol sinirleri zarar gördü.333 . Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Cumhurbaşkanlığı seçimini kaybeden “çatı aday” Ekmeleddin İhsanoğlu’nu ziyaret etti. Ziyaret sonrası açıklama yapan Bahçeli bir gazetecinin “97’den bu yana 10 seçim kaybettiniz. İstifa etmeyi düşünüyor musunuz?” şeklindeki sorusuna tepki göstererek “Çok mu arzuluyorsun bunu. Görevimizin başındayız” şeklinde cevap verdi.334 14 Ağustos 2014 . Gazeteci Hulki Cevizoğlu sosyal medya platformu Twitter’daki hesabından yaptığı açıklamada; Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Durdu Özbolat’ın, sahibi olduğu Yurt Gazetesi ve Kanal Sokak’ta işine son verilmesi talimatının esasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’ndan geldiğini, ayrıca “Alevi kardeşlerimizi oy deposu olarak kullanan Kılıçdaroğlu, Alevilerin önde gelen isimlerinden Necdet Saraç’ı da kovdurdu” diye yazdı.335 . Cumhurbaşkanlığı seçimi yayınında, aralarında şarkıcı Atilla Taş’ın Tweet’inin de bulunduğu ünlülerin seçim yorumlarına yer veren CNNTürk, gelen tepkilerin ardından önce haberden Atilla Taş’ın Tweet’ini çekti sonra sosyal medya editörünü işten çıkardı. CNNTürk.com sitesinde yapılan “galeri haberde” Atilla Taş’ın Ahmet Davutoğlu ile ilgili “Asıl Ahmet Davutoğlu Başbakan olursa s...tık” Tweeti kullanılmıştı.336 15 Ağustos 2014 . T24’ün haberine göre, Hürriyet’te Yılmaz Özdil’in Başbakan Tayyip Erdoğan’ı eleştiren son yazısına müdahale edildi. Özdil’in, Başbakan adayları tartışmasına değindiği yazıda, Tayyip Erdoğan’dan boşalacak makam için Bilal Erdoğan’ı işaret ederken ironik bir üslup kullandığı belirtildi. Özdil’in Erdoğan’ı eleştiren yazısına son anda müdahale edildiği ve ilk baskılardan itibaren gazeteye konulmadığı kaydedildi.337 . Yılmaz Özdil’in yayınlanmayan yazısı hakkında Hürriyet gazetesinden yapılan açıklamada “Yazarımız Yılmaz Özdil’in bugün yayınlanması gereken yazısında, Doğan Yayın İlkeleri’ne aykırı bazı ifadeler yer alıyordu. Ancak Özdil, değişiklik yapmak yerine yazısının yayınlanmamasını tercih etti. Okurlarımızla bu bilgiyi paylaşırız” denildi.338 . Dışişleri Bakanlığı’nda üst düzey yetkililerin gerçekleştirdiği toplantıya ait ses kayıtlarını yayımladıkları gerekçesiyle Cumhuriyet ve Aydınlık gazetelerine dava açıldı. Cumhuriyet’in Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Yıldız ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Aykut Küçükkaya da, Aydınlık gazetesinin Genel Yayın yönetmeni Mustafa İlker Yücel ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Murat Şimşek “Devletin güvenliğine ve siyasal yararına ilişkin gizli kalması gereken bilgileri açıklama” suçlarını işledikleri gerekçesiyle İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkacak.339
330 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/414854?from=3392673384 331http://www.medyaradar.com/dogus-grubunda-sok-cnbc-e-ankara-burosu-kapatildi-haberi-125129 332 http://www.medyaradar.com/flas-flas-flas-hangi-haber-kanali-kepenk-kapatma-karari-aldi-medyaradar-ozel-haberi-125142 333 http://www.gercekgundem.com/medya/63286/iha-muhabiri-sinirda-vuruldu 334 http://www.haberler.com/muhabirden-bahceli-ye-istifa-edecek-misiniz-6375913-haberi/ 335http://www.bianet.org/bianet/medya/157817-cevizoglu-kilicdaroglu-nun-talimatiyla-isten-cikarildim?bia_source=twitter&utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter 336http://www.bianet.org/bianet/toplum/157803-cnnturk-davutoglu-tweetini-haber-yapan-editoru-kovdu?bia_source=twitter&utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter 337 http://t24.com.tr/haber/hurriyette-yilmaz-ozdil-krizi-erdogani-elestiren-yazi-yayimlanmadi,267678 338 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27010324.asp 339 http://www.zaman.com.tr/gundem_cumhuriyet-ve-aydinlika-casusluk-davasi_2237795.html - 44 -
. Milliyet gazetesinin finans ve enerji portalı uzmanpara.com’u yöneten Ufuk Şanlı işten çıkarıldı. Şanlı, Twitter hesabından yaptığı açıklamada; “Milliyet gazetesi ile yollarımızı ayırdık. Sebebini az çok tahmin ediyorsunuzdur. Yaşasın ileri demokratik Yeni Türkiye!!!” ifadelerini kullandı.340 . Radikal gazetesi 2011’den beri polis adliye muhabirliği yapan Fatih Yağmur’u işten çıkardı. Yağmur, Twitter hesabından “Herkese iyi dilekleri için teşekkür ederim. Verdiğim rahatsızlıktan ötürü de gurur duyuyorum” dedi.341 16 Ağustos 2014 . BirGün gazetesinin haberine göre; Hulki Cevizoğlu’nun Yurt gazetesindeki yazılarına son verilmesinin ardından gazete beş yazarı ile de yollarını ayırdı. A. Meriç Şenyüz, Ahmet Kemal, Ayşenur Yazıcı, Necdet Saraç ve Şükrü Yavuz’un gazetedeki yazılarına son verildi. Gazetenin karikatüristi Serdar Günbilen de istifa etti.342 Gazetenin genel yayın yönetmeni Derya Sazak, hem gazete hem de televizyon ile ilgili yeni kararlar alındığını, bu düzenlemeler çerçevesinde Cevizoğlu’nun işten çıkarıldığını belirtti.343 . Yılmaz Özdil’in Hürriyet’teki işine son verilmesini yorumlayan Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkan Yardımcısı Salih Kapusuz, bir gazetede yazar olmanın önüne gelene hakaret ve küfür etme hakkını kimseye vermeyeceğini söyledi. Basın özgürlüğünün, hakaret özgürlüğü olmadığını kaydeden Kapusuz, “Türkiye’de gazetecilerin özgürlüğünü kısıtlayan birileri varsa onlar patronun emriyle yazı yazan gazetecilerin bizatihi kendileridir” dedi. 344 19 Ağustos 2014 . Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili Atilla Kart; Yüksek Seçim Kurulu’nun 15 Ağustos’ta resmi olarak açıkladığı Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarının aradan dört gün geçmesine rağmen seçim sonuçlarını Resmi Gazete’de yayınlatmayan Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü yetkilileri hakkında suç duyurusunda bulundu. CHP’li Hamzaçebi bu konu hakkında; 15 Ağustos’ta başkanlığı düşmesine rağmen, Resmi Gazete’de dün Erdoğan’ın imzaladığı yedi kararname daha yayınlandı. “Erdoğan başbakanlığı gasp ediyor. Köşk, derhal bir başbakan vekili atamalı” dedi.345 . Cumhuriyet gazetesi, Bedri Baykam’ın Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu istifaya çağıran yazısını yayımlamadı.346 . Ağustos ayı itibariyle Türkiye’de erişime engellenen internet sitelerinin sayısı 50 bini geçti. Engelli Web’in verilerine göre erişime engellenen sitelerin çoğunluğunu müstehcen yayın yapan siteler oluşturuyor. Engelli Web yetkilisi yapılan engellemelerin yüzde 91.4 ‘ünün TİB tarafından yapıldığını, diğer engellemelerin ise mahkemeler, savcılıklar ve YSK tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.347 20 Ağustos 2014 . Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Çankaya Köşkü’nde veda partisi verdi. Gül’ün eşi Hayrünnisa Gül, davetli bazı gazetecilere açıktan tepki gösterdi.348 Yenişafak Ankara Temsilcisi Abdülkadir Selvi’ye “Sana çok kızgınım” diyen “First Leydi”, Selvi’nin elini sıkmadı. Hayrunnisa Gül, eşi ile fotoğraf çektiren gazeteciler arasında yer alan ATV Ankara Temsilcisi Mehmet Akarca’yı “Hep akıl veriyordunuz. Şimdi de bir akıl verin, bakıyorum fotoğrafta herkesle birliktesiniz” 349 diyerek eleştirdi. . HaberTürk gazetesi adliye muhabiri Bülent Ceyhan ile yollarını ayırdı. İşten çıkarma gerekçesi olarak kendisine “yeniden yapılanma”nın gerekçe olarak gösterildiğini söyleyen Ceyhan, buna inanmadığını belirtti. “Medyada adı konmamış bir sıkıyönetim uygulaması var. Olayların fotoğrafını bile çekemiyorsunuz. İktidar tarafında bulunmanız yönünde bir dayatma var. Hükümet komiserleri de boş durmuyor. Listeler hazırlanıyor ve bu listelere göre kıyım yapılıyor. İşini düzgün yapan ve sadece gerçeklerin peşinde olan gazetecilerin yer aldığı o listede bulunmak benim için şeref” şeklinde bir açıklama yaptı.350
340 http://www.diken.com.tr/milliyetin-isten-cikardigi-gazeteci-ufuk-sanli-yasasin-ileri-demokratik-yeni-turkiye/ 341 http://www.imctv.com.tr/2014/08/15/radikal-fatih-yagmuru-isten-cikardi/ 342 http://www.birgun.net/news/view/yurt-gazetesinde-istifa/2916 343 http://www.gazeteciler.com/kulis/yurt-gazetesinde-isten-cikarmalar-devam-ediyor-79492h.html 344 http://t24.com.tr/haber/gazetecilerin-ozgurlugunu-kisitlayanlar-patron-emriyle-yazi-yazan-gazetecilerin-kendisi,267852 345 http://www.taraf.com.tr/haber-resmi-gazeteye-sansur-161828/ 346 http://www.internethaber.com/cumhuriyetten-bedri-baykamin-bu-yazisina-sansur-711981h.htm 347 http://www.baskahaber.org/2014/08/turkiyede-yasakl-site-says-50-bini-gecti.html 348 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27037395.asp 349 http://www.radikal.com.tr/yazarlar/murat_yetkin/hayrunnisa_gul_asil_intifadayi_ben_baslatacagim-1207895 350 http://gundem.bugun.com.tr/haberturkun-isten-cikardigi-gazeteci-konustu-haberi/1227920 - 45 -
. Marmaris’te yayın yapan Yenisayfa Gazetesi’nin binası, ruhsatsız olduğu gerekçesiyle belediye tarafından mühürlendi. Mührü söken gazete sahibi Süleyman Doğa Tonbul’a da dava açıldı. Mahkeme ruhsat gerekçesiyle yayın faaliyetinin durdurulamayacağını ve yayın araçlarına el konulamayacağını belirterek, beraat kararı verdi. Hâkim, kararında, ruhsatla ilgili yönetmeliğin basın özgürlüğünün önüne geçemeyeceğini de kaydetti.351 . Aydınlık Gazetesi yazarı Sabahattin Önkibar kısa süre içerisinde çeşitli medya kuruluşlarında görev yapan 14 gazetecinin kovulacağını iddia etti. Önkibar yazısında “Asla temenni etmem ama süreç içinde iktidarın kovduracağı gazeteciler muhtemelen şunlar olacak: Fikret Bila, Melih Aşık, Hasan Pulur, Güneri Cıvaoğlu, Güngör Uras, Mehmet Yılmaz, Ertuğrul Özkök, Ahmet Hakan Coşkun, Yalçın Bayer, Güngör Mengi” dedi. 352 22 Ağustos 2014 . Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili, “Hırslı siyasetçi 30 sene yönetmek istediği için halkın eline pusula verildi” ifadelerinin ardından hükümete yakın gazetelerin internet sitelerinde ve diğer sosyal medyada küfür ve hakaretlere maruz kalan Cumhuriyet Gazetesi Dış Haberler Müdürü Ceyda Karan, “Sefil internet sitelerindeki hakaretler, kin kusmalar, doğru soruları soran, halkı aydınlatma sorumluluğu taşıyan iyi bir gazeteci olduğumu gösterir. Eğer bir gün bu paçavralarda beni öven bir yazı çıkarsa şimdiden söyleyeyim, işte o zaman yüzüme tükürün” dedi.353 23 Ağustos 2014 . Muş’un Varto ilçesinde yol kapatan terör örgütü PKK yandaşları, polisin müdahalesi sonucu dağılırken Varto Haber Gazetesi matbaasına saldıran göstericiler, gazetecilerin cihazlarına el koydular.354 24 Ağustos 2014 . Enis Berberoğlu’nun yaklaşık beş yıl sürdürdükten sonra 8 Ağustos’ta istifa ettiği Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliğine, gazetenin yazarlarından Sedat Ergin getirildi.355 25 Ağustos 2014 . Çanakkale Demokrat Gazetesi’nin sahibi İlhan Kaya, Öğretmenevi’nde telefonla konuşurken, Milli Eğitim’in okullardaki müdür atamaları nedeniyle hükümeti eleştirdiği için tartıştığı, Öğretmenevi’nin Müdür Yardımcısı ve Eğitim Bir Sen Yönetim Kurulu üyesinin şikâyeti üzerine “devlet büyüklerine hakaret” suçlamasıyla gözaltına alındı. Kaya, emniyetteki ifadesinin ardından serbest bırakıldı.356 26 Ağustos 2014 . Samsun’da gazetecilik yapan Odatv muhabiri Bülent Karslıoğlu, on gün önce gizli numaradan aranarak tehdit ve hakarete uğradığını daha sonra da evine bırakılan bir notla bu kez ölümle tehdit edildiğini söyledi. Karslıoğlu olayla ilgili olarak Samsun Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyet dilekçesi verdiğini, tehditlerin büyük olasılıkla yaptığı haberlerle ilgili olduğunu belirtti.357 . Yazar Mustafa Sönmez’in Mayıs ayında yazmaya başladığı Sözcü Gazetesi ile yolları ayrılıyor. Mustafa Sönmez süreci “Sözcü ile yolum ay sonunda ayrılıyor, 1 Eylül itibariyle gazete yönetimi hiç bir gerekçe göstermeden, yazı yollamamamı istedi...” şeklinde açıkladı.358 . Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)’ün geçen haftaki toplantısında, “TRT Türkü” adlı kanalın kaçak yayın yaptığının kesinleşmesi üzerine RTÜK uzmanlarının hazırladığı rapor ele alındı. Raporda “TRT’nin izinsiz yayın yaptığı sabittir” denilmesine karşın TRT mallarının devlet malı olduğu, bu nedenle TRT’nin cihaz ve tesislerinin RTÜK tarafından mühürlenerek kapatılmasının hukuken mümkün olmadığı ifade edildi.359 27 Ağustos 2014 . Kuruluşundan beri Yurt gazetesine Londra Temsilcisi olarak katkıda bulunan İrfan Taştemur’un görevine son verildi.360
351 http://www.radikal.com.tr/turkiye/yargidan_ozgurlukcu_karar_ruhsatsiz_da_olsa_gazete_muhurlenemez-1207917 352 http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/iste-kovulacak-gazeteciler-h34955.html 353 http://t24.com.tr/haber/ceyda-karan-bu-pacavralarda-beni-oven-bir-yazi-cikarsa-yuzume-tukurun,268454 354 http://www.ensonhaber.com/musta-eylemciler-gazetecilere-saldirdi-2014-08-23.html 355 http://t24.com.tr/haber/hurriyetin-yeni-genel-yayin-yonetmeni-sedat-ergin,268601 356 http://odatv.com/n.php?n=gazeteci-telefonda-hukumeti-elestirdigi-icin-gozaltina-alindi-2508141200 357 http://odatv.com/n.php?n=odatv-muhabirine-olum-tehdidi--2608141200 358 http://www.gazeteciler.com/kulis/sozcu-yazari-mustafa-sonmez-gazetesinden-ayriliyor-79761h.html 359 http://www.milliyet.com.tr/trt-rtuk-u-cikmaza-soktu-gundem-1930833/ 360 http://www.gercekgundem.com/medya/66370/yurtta-bir-ayrilik-daha - 46 -
. Gülen Cemaati’nin Emniyet içindeki yapılanmasına yönelik olduğu iddiasıyla 22 Temmuz’da başlatılan operasyonda tutuklanan İstihbarattan sorumlu eski İstanbul Emniyet müdür yardımcısı Ali Fuat Yılmazer, gazetecilerin dinlenmesinin suç olmadığını savundu. “Gazetecilerin dinlenmesini suç olarak kabul edebilecek bir durum söz konusu değildir.” dedi.361 . Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Genel Başkanlık için tek aday Ahmet Davutoğlu ismiyle gittiği olağanüstü kongresi Ankara’da yapıldı. Kongre öncesi birçok basın kuruluşuna akreditasyon yasağı getirildi. Yeni Çağ, Evrensel, Sözcü, Aydınlık, Halk Tv, Ulusal Kanal gibi yayın kuruluşlarının akreditasyon engeline takıldığı öğrenildi. Bugün TV, Samanyolu Haber, Kanaltürk TV, Zaman gazetesi ve Cihan Haber Ajansı’nın da kongreye ilk kez çağrılmadığı bildirildi.362 . Hürriyet Daily News Gazetesi yazarı ve Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın Projesi Koordinatörü Yusuf Kanlı AKP olağanüstü kongresinde muhaliflere karşı ayrımcılık uygulamasına dönüşen akreditasyon uygulamasının endişe verici olduğunu ve “tüm toplumu kucaklayacağız” söylemiyle çeliştiğini söyledi.363 . Avrupa Gazeteciler Birliği (Association of Journalists), ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ile dokuz gazeteci basın kuruluşu AKP nin tutumunu kınayarak böyle bir kararın demokrasinin çiğnenmesi anlamına geldiğini belirttiler.364 . Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hikmet Çinçin, Hatayspor ile ilgili düzenlediği basın toplantısında kendisine, elindeki verilere dayanarak Hatayspor’un bütçesi ile ilgili soru soran Antakya Gazetesi Yazı İşleri Müdürü’nü azarlayarak tehdit etti.365 . Diyarbakır’da İlke Haber Ajansında çalışan gazeteci Ali Adıyaman, ailesiyle ziyarete gittiği Silvan İlçesi’ne bağlı Erkenciler Mezrası’nda PKK’lı teröristler tarafından kaçırıldı. Konu ile ilgili olarak Hürriyet Gazetesinde yayınlanan habere göre, teröristlerin kaçırılma sebebi ile ilgili olarak “ Sen bizim aleyhimizde çok haber yaptın” dedikleri kaydedildi. 366 28 Ağustos 2014 . Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan’ın mevcut Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’den görevi teslim alacağı törene, bazı medya kuruluşlarından muhabir, kameraman ve foto muhabirleri “talimat geldiği” gerekçesiyle, alınmadı.367 . Akşam gazetesi Ankara Bürosu’nda 11 kişinin işine son verildi. İşlerine son verilenler arasında muhalefet partilerini izleyen muhabirler de yer aldı.368 . AKP eski milletvekili İdris Bal’ın hazırladığı raporda iktidarın vergi cezaları ve davalarla muhalif medyayı susturmaya çalıştığı, basın özgürlüğüne darbe vurduğu öne sürüldü. 29 Ağustos 2014 . Cumhuriyet gazetesi Yazı İşleri Müdürü Murat Ataş’ın işine, Bedri Baykam’ın 19 Ağustos tarihli “Başkanlığı bırakmanız için 11 gerekçe Sayın Kılıçdaroğlu” başlıklı yazısına sansür uyguladığı gerekçesiyle son verildi.369 30 Ağustos 2014 . Güneydoğu Gazeteciler Federasyonu, PKK tarafından kaçırılan İlke Haber Ajansı muhabiri Ali Adıyaman’ın serbest bırakılması çağrısında bulundu.370 31 Ağustos 2014 . PKK’lı teröristler tarafından 4 gün önce kaçırılan İlke Haber Ajansı muhabiri Ali Adıyaman, Hazro ilçesinde aracıyla birlikte serbest bırakıldı.371 1 Eylül 2014
361 http://www.karsigazete.com/gundem/gazetecileri-dinlemek-suc-degilmis-h7571.html 362http://www.habervehaberler.com/davutoglu-doneminin-ilk-yasagi-medyaya-davutoglun/HaberDetay/166852 363 http://www.todayszaman.com/newsDetail.action;jsessionid=9hGHUphk1yxzL9KPYjYntpAI?newsId=357036&columnistId=0 364 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/basina-ambargoya-buyuk-tepki-yagdi-102005h.htm 365 http://www.antakyagazetesi.com/H4984-cincinden-cirkin-saldiri.html 366 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27088799.asp 367 http://www.taraf.com.tr/haber-koskte-ilk-sansur-bu-gazeteciler-yasakli-162576/ 368 http://www.gazeteciler.com/kulis/aksam-gazetesinde-ikinci-tenkisat-dalgasi-11-kisi-isten-cikarildi-79865h.html 369 http://www.ulusalkanal.com.tr/m/?id=35561 370 http://www.haberdiyarbakir.com/ggfden-pkkye-cagri-adiyaman-serbest-birakilsin-64545h/#ixzz3C5ZkTyO6 371 http://www.todayszaman.com/newsDetail.action;jsessionid=9hGHUphk1yxzL9KPYjYntpAI?newsId=357284&columnistId=0 - 47 -
. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2013 Yazılı Medya İstatistikleri verisine göre Türkiye’deki gazetecilerin yaklaşık yüzde 70’i erkek. Verilerde Kasım 2013 itibariyle, yazılı medyanın yayın, basım ve dağıtım bölümlerinde toplam çalışan sayısı 66 bin 374 olduğu belirtiliyor. Bu sayının 46 bin 54’ünü (yüzde 69.399) erkekler oluşturuyor. Yazılı medyada çalışan toplam kadın sayısı ise 20 bin 320. Yerel gazeteler hariç, ulusal gazetelerin genel yayın yönetmenlerin sayılarına bakıldığında, bu koltuklarda iki gazete dışında, erkeklerin yer aldığı göze çarpıyor.372 . Türkiye Gazeteciler Sendikası tarafından hazırlanan raporda, 2014 yılının ilk yarısında 981 basın emekçisinin işten çıkartıldığı, 56 basın emekçisi ise çeşitli nedenlerle işinden istifa etmek zorunda kaldığı belirtildi. Raporda, “siyasi iktidarın medyayı çoğulculuk yerine tek tip hale getirmeye çalıştığı ve medyanın Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) eliyle yayın durdurma ve idari para cezaları ile terbiye edildiği” ifade edildi.373 . Hürriyet gazetesi ekonomi muhabiri Demet Cengiz görevinden istifa etti.374 Cengiz, Hürriyet gazetesinden ayrıldığı bilgisini Twitter ‘da takipçileriyle şu şekilde paylaştı. “12 yıldır çalıştığım Hürriyet Gazetesi’nden bugün itibariyle ayrıldığım doğrudur. Her şeyin hayırlısı.” 375 3 Eylül 2014 . Sabah Gazetesi, Doğan Medya Grubu hakkında, “Hükümeti devirmek için tezgâhlanan 25 Aralık darbe operasyonunda Fethullah Gülen örgütüyle birlikte hareket eden Aydın Doğan medyası, paralel yapının tetikçiliğine devam ediyor” dedi. Sabah gazetesi devamla ‘Aydın Doğan yayın organlarının giderek itibar ve tiraj kaybettiği bu dönemde, kendisi bir yandan Cumhurbaşkanlığı resepsiyonuna katılıp yeni Türkiye fotoğrafına girmeye çalışıyor, diğer yandan da ‘bu bir darbe girişimidir’ diyen mahkeme kararı için ‘Dosya kapandı’ manşeti atarak, algı yaratmaya çalışıyor” iddialarında bulundu.376 . “Vergiyi silah gibi kullanan Maliye bu kez hedef şaşırdı” başlığı altında verdiği haberde Taraf Maliye Bakanlığı vergi denetçilerinin son sekiz ayda üçüncü kez gazetenin hesaplarını incelemeye aldığını bildirdi. Taraf denetçilerin bu sefer Maliye Bakanlığının gazetenin olmayan televizyonuna inceleme başlattığını iddia etti.377 4 Eylül 2014 . Hürriyet gazetesi “Sabah gazetesine zorunlu bir yanıt” başlığı ile yaptığı açıklamada, Sabah gazetesinin “havuz” diye tanımlanan sahiplik yapısına vurgu yaparak “Bu iddiayı ortaya atanların öncelikle kendi itibarlarını sorgulamaları gerekir. İddia sahipleri, sahiplik yapılarını, sermayelerinin kaynağını açıklamak gibi ahlaki bir görevleri olduğunu bilmelidirler. Medya, şeffaf olmadan itibarlı olamaz” denildi.378 . CHP Kurultayına kamera alınmaması kararına tepki gösteren FOX ana haber sunucusu Fatih Portakal, CHP yönetimine “Biz AKP’nin uyguladığı akreditasyonu eleştiriyorduk. Siz daha iktidara bile gelmeden sansüre başladınız” diye seslendi. Portakal devamla “CHP yarın bir ilke imza atacak ama övünmemesi gerek. Haberciler sadece kongreyi izleyecek, ardından dışarı gidip anlatacaklar, onların verdiği görüntüler mi seyredilecek” dedi.379 . İstanbul Cumhuriyet Savcısı Mehmet Demir Samanyolu Televizyonu’nun ‘yalan’ olduğunu iddia ettiği bir haberinde, şahsını kullanarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı hedef tahtasına oturtmasına tepki gösterdi. Savcı Demir, www.adalet.org’a yazdığı yazıda “Şahsım üzerinden Sayın cumhurbaşkanına saldırı tertip edilmekte ve iftira atılmaktadır” dedi.380 5 Eylül 2014 . TRT’deki Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun katıldığı programda gazeteci Fikret Bila’nın yönelttiği soru engellendi. Fikret Bila, Davutoğlu’na çözüm süreci, PKK’nın Ağrı’daki eylemi ile IŞİD’in rehin tuttuğu Türkleri sordu. Bila’nın sorusu programın yöneticisi TRT Haber Dairesi Başkanı Nasuhi Güngör tarafından engellenerek, “Bila’nın izniyle çözüm sürecini burada noktalayalım” diyen Güngör, Davutoğlu soruyu cevaplamadan sözü Mehmet Barlas’a verdi. Yaşanan olay üzerine Bila programda uzun süre suskun kaldı.381
372 http://www.wsj.com.tr/article/SB10001424052970204275904580127622065638794.html 373 http://www.egeninsesi.com/164306-8_ayda_981_basin_emekcisi_isten_cikarildi 374 http://www.patronlardunyasi.com/haber/Demet-Cengiz-Hurriyet-ten-ayrildi/161060 375 https://twitter.com/Demetce/status/506399159201857537 376 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/09/03/dogandan-paralel-tetikcilige-devam 377 http://www.taraf.com.tr/haber-yazdir-162940.html; http://ybaydar.wordpress.com/2014/09/04/taraf-gazetesine-ucuncu-vergi-incelemesi/ 378 http://www.gazeteciler.com/gundem/hurriyetten-sabah-gazetesine-ilk-sayfadan-yanit-79994h.html 379 http://www.medyafaresi.com/haber/Fatih-Portakaldan-CHPye-sansur-tepkisi_382083.html 380 http://www.internethaber.com/savci-demir-stvnin-haberine-isyan-etti-717412h.htm 381 http://mobil.zaman.com.tr/politika_basbakana-isid-ve-cozum-surecini-sordu-trt-sansur-uyguladi_2242100.html - 48 -
. Polislere yönelik operasyonları yürüten Savcı İsmail Uçar’ın, bir polisin ifadesini alırken, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) seçimleri sonrasında basın ve işadamlarına operasyon yapılacağını söylediği öne sürüldü.382 8 Eylül 2014 . A Haber’de Nihan Günay’ın sunduğu Medya Dünyası programına konuk olan Turkuvaz Medya Grubu Hukuk İşleri Grup Başkanı Av. Fatih Savaş, “paralel yapı”ya bağlı kurum ve kişilerin Turkuvaz Medya Grubu’na yönelik toplamda 855 adet dava açtığını söyledi. 17 ve 25 Aralık tarihlerini “darbe girişimleri” olarak niteleyen Savaş, yapılan yayınların “paralel yapı”yı rahatsız ettiğini belirterek, Aralık ayından bugüne kadar sekiz ayda 470 tekzip başvurusunun olduğunu ve bunun Türk medya tarihinde benzeri görülmemiş bir durum olduğunu söyledi.383 . BirGün gazetesi, Torun Center inşaatında on işçinin yaşamını yitirdiği olayın ardından, “Batsın rantınız, batsın ‘Yeni Türkiye’niz!’” manşeti yüzünden kendisini “Türkiye düşmanı” ve “satılık” ilan eden internet haber sitesi, Analiz Merkezi genel yayın yönetmeni Fatih Tezcan’a cevap niteliğinde yayınladığı bir yazıda “Fiyatımız 1 TL, PDF ise aylık 25. Ayrıntılı bilgi için abone servisini arayabilirsiniz. Biz sizin için Erdoğan’ı mı arayalım? şeklinde bir soru yöneltti.384 . Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, sosyal medya hesabı Twitter üzerinden bir takım fotoğraflar paylaşarak Hürriyet Gazetesi eski Ankara Yazı İşleri Müdürü Eray Görgülü’yü “Gazeteci değil eylemci” olarak niteledi.385 . HaberTürk TV, gazeteci Zafer Arapkirli’nin işine son verdi. Arapkirli, Facebook sayfasından yazdığı “HaberTürk Televizyonu, bugün itibarı ile benimle çalışmamaya ve ilişiğini kesmeye karar verdiğini duyurdu. Alem şahittir. Kendilerine de sorabilirsiniz: Sebebini sormadım, sorgulamadım bile… Bizim alemde böyle şeyler olur. İlk değil. Son da olmayacak” mesajı ile haberi duyurdu.386 9 Eylül 2014 . AKP hükümeti; TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen torba yasada yaptığı değişiklikle 11inci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün itirazı üzerine Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB), “internet üzerinde hangi kullanıcının hangi adresi ziyaret ettiği, hangi kişi ile ne zaman ve ne kadar süre ile iletişim kurduğu yönündeki” önemli bilgileri içeren internet trafiğine ilişkin verilere erişmesine, önkoşul olarak getirilen “mahkeme kararı” şartını kaldırdı. Buna göre TİB dilediği kişinin internet trafik bilgisine herhangi bir sınırlama olmadan erişebilecek. Değişiklikle daha önce Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün ricasıyla internet yasasından çıkarılan ve TİB başkanına mahkeme kararı olmaksızın dört saat içinde erişimi engelleme yetkisi veren madde de torba yasaya girdi.387 10 Eylül 2014 . HaberTürk gazetesi yazarı Yavuz Semerci istifa etti. Semerci veda yazısında, “iktidarın düşman gördüğü sınıf”a girdiğini belirterek “Öyle bir dönemden geçiyoruz ki, yazarın görüşü (elbette eleştirisi) yazarı bağlamaktan çok, gazete sahipliğinin iradesi olarak yansıyor ve yansıtılıyor. Bu kendi adıma taşımak zorunda kaldığım gereksiz ve beni otokontrole zorlayan bir yük” dedi.388 (EK1) . Aydın Şafak gazetesi ve Aydın Gündem İnternet sitesinin sahibi Yalçın Yıldırım, Aydın sağlık kuruluşlarındaki Cemaat faaliyetlerini ve yolsuzluklarını haber yaptıkları için sitelerinin hacklendiğini ve baskı yapıldığını iddia etti.389 . Bugün gazetesi köşe yazarı Gülay Göktürk artık yazmayı bıraktığını açıkladı. Gülay Göktürk gazete içinde sıkıştığını, “adacıkta” boğulmak üzere olduğunu; hem okurların bir kesimine hem de gazete yönetimine verdiği rahatsızlığın farkında olduğu için ayrıldığını yazdı. 390 11 Eylül 2014
382 http://www.gazeteciler.com/gundem/savcidan-sok-tuyo-sirada-cemaatin-gazetecileri-var-80022h.html 383 http://www.gazeteciler.com/gundem/turkuvaz-medya-paralel-baskiya-tepkili-80111h.html 384 http://www.gazeteciler.com/polemik/birgun-gazetesi-tezcan-ile-twitterda-kapisti-80109h.html 385 http://www.haberartibir.com.tr/m/?id=18179 386 http://odatv.com/n.php?n=haberturk-unlu-ekran-yuzunu-kovdu-1009141200 387 http://birgun.net/news/view/akp-sansur-yasasindan-vazgecmiyor/5186 388 http://www.haberturk.com/yazarlar/yavuz-semerci/988597-hadi-bana-eyvallah 389 http://www.aydinlikgazete.com/medya/50978-aydinli-gazeteciye-cemaat-tehdidi.html 390 http://www.takvim.com.tr/guncel/2014/09/10/gulay-gokturk-bugun-gazetesini-birakti-1410333768 - 49 -
. Demokrat Haber net, Adalet Bakanlığının, Gezi Direnişi’nin ardından başta öğrenciler olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında eylemlere katılan pek çok yurttaşa Terörle Mücadele Yasası (TMY) kapsamında açılan davaları gizlemek için 2013 yılı istatistiklerini muhalefetten sakladığını bildirdi.391 . Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, gazeteci Mustafa Sönmez’e Sözcü Gazetesi’nde 11 Temmuz’da yayımlanan “RTE despotluğunda İstanbul rantı” ve 12 Temmuz’da yayımlanan “Tayyipland, Skyland, skandal” başlıklı köşe yazıları nedeniyle dava açtı.392 15 Eylül 2014 . Cumhuriyet Gazetesi yazarı Orhan Erinç “Gazetecilere Son Darbe” başlıklı yazsında yeni torba yasayla beraber yürürlüğe giren internet yasasının basın özgürlüğünü ortadan kaldıracağını savundu (EK2)393 . Gaziantep Pusula gazetesi yazarı Mehmet Torun kaleme aldığı köşe yazısında, Adalet ve Kalkınma Partisi Gaziantep Milletvekili Halil Mazıcıoğlu’nu eleştirdiği bir başka yazısından dolayı Mazıcıoğlu’nun kendisini arayarak, “Kendini affettirmek için bir köşe yazısı yaz ama bunun için benden para isteme” dediğini iddia etti.394 16 Eylül 2014 . Cumhurbaşkanı Erdoğan; ”Siz genel seçimlerde yüzde 34, 47 ve 49 almıştınız. Sizce Davutoğlu için 2015 Haziran seçimlerinde başarılı sonuç nedir?” diye soran gazeteciyi tersleyerek, “Böyle bir değerlendirmeyi yapmam bulunduğum makama ters olur. Bana ters köşe yapmaya çalışıyorsun, fırsat vermem!” dedi.395 . İMC TV, Türkiye’nin ilk trans gazetecisi Michelle Demishevich’i “iş ahlakına uymadığı” gerekçesiyle işten çıkardı.396 . Taraf gazetesi yazarı Emre Uslu’nun, İHH Vakfı Başkanı Bülent Yıldırım’a, “basın yayın yoluyla iftira etme” suçundan 7 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanmasına başlandı. Mahkeme, davetiyeye rağmen duruşmaya gelmeyen Uslu’nun bir dahaki celseye polis marifetiyle getirilmesine karar verdi.397 . Bursa’da 2014-2015 eğitim-öğretim yılının açılış töreninde okul müdürlerini ataması nedeniyle İl Milli Eğitim Müdürü Veli Sarıkaya, sendika üyesi eğitimciler tarafından alkışlarla protesto edildi. Olaylar nedeniyle değerlendirmede bulunan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Müsteşar Yardımcısı Muhterem Kurt, basın mensuplarından protestoyu yayınlamamalarını isteyerek, “Oradaki karmaşa ve alkışlama sizin için çok daha fazla haber değeri taşıyor. Ama şu açılışı ön plana alıp onları haberlerinizde daha az yer verseniz, hatta hiç yer vermezseniz bu memlekete güzel bir hizmet etmiş olursunuz. Bunu özellikle sizlerden istirham ediyorum. Bilinçli medya, bilinçli habercilik adına” dedi.398 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, Demokrasi Denetçileri Derneği’nin düzenlendiği “Medya Bağımsızlığı ve Türkiye Demokrasisi” başlıklı toplantıda gençlerle bir araya geldi. Olcayto basın özgürlüğünün önemine dikkat çekerek, “Basın özgürlüğü; halkın bilgi edinme ve gerçekleri öğrenme hakkıdır” dedi. Basındaki sorunlarla ilgili soruya ise Başkan Olcayto, “Sansür, oto sansür, iktidara muhalif gazetecilerin patronaj kesimi tarafından işten çıkarılmaları, birbiri ardına kapanan ya da küçülen gazeteler günümüz basın sektörünün başlıca sorunlarını oluşturmaktadır” şeklinde yanıt verdi.399 17 Eylül 2014 . Erdoğan New York Times’ın “Türkiye’den IŞID’e sabit ve düzenli bir şekilde militan akıyor” şeklindeki haberine tepki göstererek, “Dün uluslararası bir gazete, benim ve Sayın Başbakan’ın Hacı Bayram Camii’nde namazdan çıkarken çekilmiş fotoğrafımızı kullanıyor, altına da bir terör örgütünün o caminin bulunduğu bölgeden, terörist devşirdiğini yazıyor. Çok açık söylüyorum; bu en hafif tabiriyle, edepsizliktir, alçaklıktır, adiliktir. Türkiye’yi teröre destek veren, göz yuman bir ülke gibi göstermek densizliktir. Yok, Türkiye petrol alıyormuş, yok Türkiye silah veriyormuş, hastanede yaralıları tedavi ediyormuş. Bunu defaatle Enerji Bakanım da açıkladı, biz de açıkladık, böyle bir şey asla kesinlikle söz konusu değil” dedi.400,401,402
391 http://www.demokrathaber.net/guncel/adalet-bakanligindan-gezi-davalarina-sansur-h37905.html 392 http://www.taraf.com.tr/haber-tayyipland-skyland-skandala-dava-163535/ 393 http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/119219/Gazetecilere_Son_Darbe....html?jqgtkufkegdgtdgm 394 http://gazianteppusula.com/?web=sayfa&id=26275 395 http://www.gazeteciler.com/gundem/erdogandan-gazeteciye-ters-kose-azari-80270h.html 396 http://odatv.com/n.php?n=solcu-kanal-ilk-trans-muhabiri-kovdu-1609141200 397 http://www.gazeteciler.com/gundem/mahkeme-emre-uslu-icin-yakalama-karari-verdi-80290h.html 398 http://www.taraf.com.tr/haber-mebden-sansur-talebi-163903/ 399 http://sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/gazetecilerin-en-onemli-sorunu-602630/ 400 https://www.avrupagazete.com/mobile/gundemdekiler/144715-cumhurbaskani-erdogan-dan-new-york-times-haberine-sert-tepki.html - 50 -
. Çağdaş Gazeteciler Derneği Genel Başkanı Ahmet Abakay, basın kuruluşlarının temsilcileri ile buluşan Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan’a bir mektup yazdı. Abakay, mektupta, ÇGD’nin toplantıya çağırılmamış olmasını eleştirdi, “ya bizi tanımıyorsunuz ya da çok iyi tanıyorsunuz” dedikten sonra, “Yeni Türkiye”nin basın özgürlüğü anlayışını yansıtan bu ayrımcı uygulamaları kabul etmemiz mümkün değildir” yorumunda bulundu.403 . Galatasaray Spor Kulübü, Türk Telekom Arena’daki Divan Toplantısı’na son dönemde muhalif haberler yapan yayın organlarını toplantıya almama kararı aldı. Bir grup basın mensubu bu kritik zirveye alınmama kararını protesto etti. Söz konusu kararın hangi gerekçeyle alındığı konusunda yapılan çelişkili açıklamaların kafaları karıştırdığı ifade edildi.404 18 Eylül 2014 . Türkiye’den IŞİD terör örgütüne katılımlar olduğu haberini yapan New York Times gazetesinin Türk muhabiri Ceylan Yeğinsu, hükümet yanlısı medyanın hedefi oldu. Akşam ve Takvim gazeteleri, Yeğinsu’nun şahsına ve ailesine yönelik yazılar kaleme alırken Takvim muhabirin fotoğrafını da ön sayfasında bastı.405,406 . Diyarbakır’da Demokratik Bölgeler Partisi İl Başkanlığınca düzenlenen Kürtçe eğitim vereceği öne sürülen okulun önünde son bulan yürüyüş sonrasında göstericilerle polis arasında çatışma çıktı. Anadolu Ajansı foto muhabiri bacağından bıçaklanırken diğer muhabir ise darp edildi.407 20 Eylül 2014 . CNN Türk’te yayınlanan “Aykırı Sorular” adlı programı haftada bir güne düşürülen Enver Aysever, Ayşe Arman’a verdiği röportajda kanal yönetimini sansür uygulamakla suçladı.408 22 Eylül 2014 . Hürriyet yazarı Ahmet Hakan, Enver Aysever’in ’Aykırı Sorular çanak soru sormadığım için yayından kaldırıldı’ sözleri üzerine kaleme aldığı yazısında Aysever’e “kendi programı yayından kaldırılmadığı için çanakçı mı olduğunu” sordu ve açıklama yap çağrısında bulundu.409 Bunun üzerine Aysever sosyal medya hesabı Twitter’dan “Tarafsız Bölge CNN Türk’ün başarılı bir programı. Umarım bu iklimde idari bir kararla kaldırılmaz. Allah kendisine soru bereketi versin.” şeklinde bir mesaj yayınlayarak Hakan’a cevap verdi.410 23 Eylül 2014 . Today’s Zaman Genel Yayın Editör Yardımcısı Celil Sağır, Twitter hesabı hükümeti eleştiren paylaşımlarından dolayı Türkiye’den kendisine erişimi engelleneceğini bildirdi. Sağır, hesabının kapatılacağını sosyal medyadan yaptığı açıklamayla duyurdu. Sağır; “Duymayanlara: Dün Twitter bir e-mail’le, mahkemeye yapılan şikâyet üzerine hesabımın engelleneceğini bildirdi. Twitter, e- mail’ine mahkeme kararı da eklemiş. Şikâyet, kişilik haklarını ihlal. Twitter, karara ifade hürriyeti çerçevesinde itirazda bulunmuş” dedi.411 Today’s Zaman yetkilileri, Gazeteciler Cemiyeti “Özgürlük için Basın” ofisine Sağır hakkındaki şikayetin Cumhurbaşkanı’nın danışmanlarından ve ailesinden kaynaklandığını söylediler. . CNN Türk’de Gazeteci Enver Aysever’in hazırlayıp sunduğu “Aykırı Sorular” isimli televizyon programı yayından kaldırıldı. Aysever bu durumu sosyal medya hesabı Twitter üzerinden “Az önce bir gelişme oldu Aykırı Sorular tamamen yayından kaldırıldı. Benden duyun istedim” diyerek duyurdu.412 24 Eylül 2014 . Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yönetimi, ana bilgisayarlarına şifre koyarak, Bolu’nun yerel Bolu Gündem gazetesinin internet sitesi www.bolugundem.com‘a erişimi engelledi.413 25 Eylül 2014
401 http://www.todayszaman.com/_erdogan-slams-new-york-times-for-isil-story_358972.html; http://www.hurriyetdailynews.com/turkish-president-erdogan-slams-new-york-times-over-isil- story.aspx?PageID=238&NID=71822&NewsCatID=338 402 http://ohaber.com/erdogan-nyt-nin-yaptigi-edepsizlik-h-479931.html 403 http://www.medyaradar.com/cgdden-yalcin-akdogana-mektup-haberi-127617 404 http://www.haberinadresi.com/galatasaraydan-basina-sansur-h55716.html 405 http://www.takvim.com.tr/yazarlar/ergundiler/2014/09/18/londra-cemaati 406 http://www.aksam.com.tr/dunya/nytnin-algi-operasyonu-turk-imzali/haber-339753 407 http://www.bik.gov.tr/aa-muhabirleri-diyarbakir-da-saldiriya-ugradi-haberi-75218/ 408 http://www.gazeteciler.com/roportaj/enver-ayseverden-cnn-turke-sansur-suclamasi-80414h.html 409 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/121719/Enver_Aysever_ve_Ahmet_Hakan_in__canakci__polemigi.html 410 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/121925/Enver_Aysever_den_Ahmet_Hakan_a_yanit.html 411 http://www.zaman.com.tr/gundem_bir-gazetecinin-daha-twitterina-engel_2246030.html 412 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/122535/Aykiri_Sorular_programi_yayindan_kaldirildi.html 413 http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=72667 - 51 -
. “Fethullah Gülen’den Erdoğan ile alakalı şok sözler” başlıklı haber nedeniyle açılan davanın ilk duruşması yapıldı. Duruşma çıkışında konuşan www.belge.com.tr haber sitesinin avukatı, paralel yapının, “Yargıda bizim hâkimiyetimiz var, bu hâkimiyet ile biz istersek basın üzerinde sansür uygular, sizi sustururuz” iletisi yolladığını iddia etti.414 Konya’da Anadolu Basın Grup (ANMEG) bünyesinde yayın yapan haber sitesinde Mart ayında Gülen ile Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca arasında geçtiği iddia edilen telefon konuşmasının ses kaydı yayınlanmıştı. Buna göre Karaca’nın kendisine dönemin Başbakanı Erdoğan’ın hayatıyla ilgili belgesel hakkında fikrini sorması üzerine Gülen’in “O kadar çok hainlik yaptı ki, hala da yapıyor. Tarih karşısında ne deriz? Üst üste gelen falsolar karşısında ne deriz? Evet. Bir de böyle ortaya bir şey çıkmadan ne diyeyim ki ben bununla alakalı!” ifadelerini kullandığı iddia edilmişti.415 26 Eylül 2014 . Milliyet Gazetesi yazarı Meral Tamer’in “Başörtü” başlıklı köşe yazısı Milliyet’in internet sitesinden kaldırıldı. Meral Tamer ise bu durumu “normal” karşıladığını belirtti.416 . Amerika’da bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı görüşmeleri takip eden gazeteciler arasında yer alan Bugün Gazetesi Washington Temsilcisi Adem Yavuz Arslan ve Zaman Gazetesi Washington Temsilcisi Ali Halit Aslan, Erdoğan’ın korumalığını yapan yeğeni Ali Erdoğan tarafından sözlü tacize maruz kaldı.417,418 . Bugün Gazetesi Yazarı Yavuz Baydar “Türkiye’de Gazetecilik Yıkımın Eşiğinde” adlı köşe yazısında “Eleştiri hakkını kullanana karşı ‘sahibinin sesi’ olarak ne kadar saldırgansanız o kadar makbul ‘gazeteci’ sayılıyorsunuz bu yepyeni dönemde. Ama kazın ayağı çok farklı. Korkunç bir yıkım var medyada. Koskoca sektöre ‘iş göremez’ raporu geldi geliyor” diyerek endişelerini dile getirdi.419 . Mardin‘de özel hastane çalışanlarının hasta yakını bir öğretmeni darp ettiği iddiası üzerine olayı görüntülemeye giden İlke Haber Ajansı muhabirinin de hastane çalışanları tarafından tartaklandığı öne sürüldü.420 27 Eylül 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin, Konrad Adenauer Stiftung (KAS) ile ortaklaşa düzenlediği Yerel Gazetecilik Eğitim seminerlerinin 72.si Sivas’ta yapıldı. Seminerde medyada kadının cinsel obje olarak kullanıldığı, kadın cinayetlerinin abartılarak verildiği vurgulandı. Basın özgürlüğünün sınırlarının da konuşulduğu seminerde TGC Başkanı Tuncay Olcayto, gazetecilerin ayrıştırıldığını ve gazeteler üzerinde ciddi baskılar olduğunu söyledi.421 28 Eylül 2014 . Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nin akademik yılı açılış törenine fotoğraf makinası ve kamera alınmayacağı bildirildi. Başbakanlık Basın Müşavirliği, sarı basın kartı sahiplerinin sadece dinleyici olarak törene katılabileceğini duyurdu.422 . Adana’da yayınlanan Egemen Gazetesi İmtiyaz Sahibi Hakan Denizli, 25 Eylül’de Seyhan İlçesi’ndeki Reşatbey Mahallesi’nde yolda yürürken eli sopalı bir kişinin saldırısına uğradı. Polis merkezine gidip şikâyetçi olan Denizli, yaptıkları bir haber nedeniyle 2 kez saldırıya uğradığını ileri sürdü. Gazetecilerin halkın haber alma hakkı için çalıştığını söyleyen Denizli, “Bu tür fiili saldırılarla haber yapmamız engellenmek isteniyor. Ama kimse bizi yıldıramaz. Bu saldırıyı kınıyorum ve sorumluların bulunup cezalandırılmasını istiyorum” dedi.423 29 Eylül 2014 . Cumhurbaşkanı seçimi öncesinde seçimleri etkileyecek yayın yaptığı ve seçim sonuçlarını dokuz dakika erken açıkladığı iddiasıyla Kanal 24’e sekiz kez yayın durdurma cezası veren Yüksek Seçim Kurulu, “yayınlarında tarafsızlık ilkesinin ihlal edildiği iddiasıyla” dört yayın durdurma cezası daha verdi.424 30 Eylül 2014
414 http://www.gursesgazetesi.com/gundem/gulen-haberiyle-ilgili-durusmanin-ardindan-%E2%80%9Cparalel-yapi%E2%80%9D-ile-ilgili-sok-aciklamalar-h14361.html 415 http://www.aksam.com.tr/guncel/fethullah-gulenden-erdogan-hakkinda-sok-sozler/haber-293893 416 http://www.internetajans.com/genel/bir-sansur-haberi-daha-milliyet-meral-tamer-basortusu-yazisini-sansurledi-h94528.html 417 http://gundem.bugun.com.tr/abdde-buyuk-skandal-haberi/1274000 418 http://www.bugun.com.tr/etiket/ali-halit-aslan 419 http://www.bugun.com.tr/turkiyede-gazetecilik-yikimin-esiginde-yazisi-1273942 420 http://www.milliyet.com.tr/mardin-de-ogretmen-ve-gazeteciye-darp-mardin-yerelhaber-400293/ 421 http://www.cihan.com.tr/caption/TCG-Baskani-Olcayto-Gazeteciler-ayristiriliyor-ve-baski-uygulaniyor_4312-CHMTU0NDMxMi8x 422 http://www.haberdar.com/davutoglundan-sansur-4016507-haberi/n 423 http://www.dha.com.tr/adanada-yerel-bir-gazetenin-imtiyaz-sahibi-hakan-denizliye-sokakta-yururken-eli-sopali-bir-kisi-tarafindan-yapilan-saldiri-guvenlik-kamerasinda_767248.html 424 http://haber.stargazete.com/guncel/24-tvye-sansur-gibi-ceza/haber-946101 - 52 -
. T24 adlı internet gazetesinin bulunduğu binanın girişine bırakılan bir mektupta T24 ve Cumhuriyet gazetesi yazarı Aydın Engin ile Taraf Gazetesi yazarı Prof. Murat Belge’ye yönelik suikast düzenleneceği öne sürüldü. Notta “Aydın Engin ve Murat Belge için karar alınmıştır ve şahıslar vazifelendirilmiştir. Tarih bilahare bildirilecektir. Ben bir vatansever olarak buna çok yanlış buluyorum. Arz ederim. Not: Şahıslara temiz alet verecekler” iddiası yer aldı. T24’e konuşan ve tehdidi değerlendiren Murat Belge, “Suikast tehdidinin Atatürkçü, darbeci, milliyetçi ve faşist kesimlerden geldiğini zannetmiyorum” dedi.425 . Özgürlük için Basın Projesi koordinatörü Yusuf Kanlı Today’s Zaman’a verdiği röportajda Taraf Gazetesi yazarı Murat Belge ile Cumhuriyet Gazetesi yazarı Aydın Engin’e yapılan ölüm tehdidini “Tehditler ciddiye alınmalıdır. Bir gazetecilik örgütü olarak iddia edilen komployu kınıyoruz. Bu olay nefret söylemi ve ülkenin aydınlarına karşı siyasi otoriteler tarafından yürütülen kutuplaştırıcı politikaların bir sonucudur” dedi.426 . Yeni Akit, Cumhuriyet yazarı Ceyda Karan’ın Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde çektirdiği bir fotoğrafın sosyal medya hesabı Twitter üzerinden paylaşılmasına değinerek, Karan’ı “Bölgede yaşanan drama rağmen kahkaha atarak fotoğraf çektirmek” ve “Utanmadan Twitter’dan paylaşmak” ile itham etti ve hedef gösterdi.427 Bunun üzerine Ceyda Karan sosyal medya hesabı Twitter’dan “Geri zekâlı aktrol/yandaşlar olmadan çekilmiş bir fotoğrafı ‘selfie’ diye sunuyorlar. Yaraşır. Sizin için gülerek selfie çektireceğim.” Şeklinde bir Tweet atarak tepkisini dile getirdi.428 . 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmalarıyla ilgili haberler yapan karsigazete.com sitesi ve MİT tırlarıyla ilgili haber yapan işsiz gazetecilerin kurduğu GriHat.com sitesi hakkında “soruşturmanın gizliliğini ihlal” suçlamasıyla başlatılan soruşturma kapsamında iki siteye yönelik arama kararları çıkarıldı. Polis baskınlarının ardından iki haber sitesi de kapatıldı.429
Sosyal Medya Erişim Yasağı 6 Mart 2014 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ATV’de katıldığı bir programda şunları söyledi: “30 Mart’tan sonra atacağımız başka adımlar var. Bu konuda kararlılığımız var. Biz bu milleti Youtube’a, Facebook’a yedirmeyiz. Atılması gereken adım neyse biz bu adımı en kesin hatlarla atacağız. [Kapatılmaları] dâhil. Çünkü yani bu insanlar veya bu kurumlar kazançları için imkânları için her türlü ahlaksızlığı, her türlü casusluğu, ajanlığı teşvik ediyor. Böyle bir özgürlük anlayışı olamaz.”430 20 Mart 2014 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Bursa mitinginde “Şu Twitter’lar falan var ya. Şimdi mahkeme kararı çıktı. Twitter miwitter hepsinin kökünü kazıyacağız. Evet, hepsini! Efendim, şimdi uluslararası camia şöyle der, böyle der… Hiç beni ilgilendirmiyor! Türkiye Cumhuriyeti devletinin gücünü görecekler!” ifadelerini kullandı.431 . Başbakanlık Basın Müşavirliğinden Anadolu Ajansına yapılan açıklamada, Twitter yetkililerinin kimi linklerin kaldırılmasına ilişkin mahkeme kararlarına “duyarsız kaldıkları” ve “erişimin engellenmesinden başka çare kalmayabileceği” belirtildi. Aynı akşam 23.30 sularında, Twitter’a erişim DNS kodları üzerinden engellenmeye başlandı.432 21 Mart 2014 . TİB, Twitter’ın İstanbul Anadolu 14. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 3 Şubat 2014, İstanbul Anadolu 5. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 18 Mart 2014, Samsun 2. Sulh Ceza Mahkemesi 4 Mart 2014 ve İstanbul Başsavcılığı (TMK 10. Maddesi ile Görevli ) 20 Mart 2014 tarihli kararları uyarınca kapatıldığını duyurdu. Engellemeye gerekçe gösterilen hesaplardan birine yönelik şikâyet, Ulaştırma Eski Bakanı ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım’a aitti.433
425 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/gazeteci-aydin-engin-ve-murat-belgeye-suikast-tehdidi 426 http://www.todayszaman.com/_journalists-denounce-murder-plot-against-columnists_360282.html 427 http://www.yeniakit.com.tr/haber/ceyda-karandan-cirkin-goruntu-31249.html 428 http://www.yeniakit.com.tr/haber/ceyda-karandan-cirkin-goruntu-31249.html 429 http://t24.com.tr/haber/karsi-gazete-kapatildi-sira-grihatta,272539 430 http://www.youtube.com/watch?v=tha4Pz7yPgs 431 http://www.youtube.com/watch?v=6etIfXb5Ezg 432 http://www.radikal.com.tr/turkiye/twitter_kapatildi-1182424 433 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26051215.asp - 53 -
. Twitter’ın Türkiye’de vekâlet verdiği avukat Gönenç Gürkaynak, TİB yetkilileriyle görüşmeye başladı.434
22 Mart 2014 . Twitter yasağını aşmak için yaygın olarak kullanılan Google DNS engellenmeye başlandı. Akşam saatlerinde Twitter, IP bazlı da engellenmeye başlandı ve böylece DNS değiştirme yöntemi tümüyle devre dışı kaldı. Kullanıcılar, alternatif tarayıcı programlarına ve VPN yöntemine yöneldi. Genel internet erişiminde de zaman zaman sıkıntı yaşandı.435 Wall Street Journal’in haberine göre Türkiye, Google’dan Youtube’da yer alan yolsuzluk kayıtlarına erişimin engellenmesini istedi. Ancak Google kanunen uygun olmadığı gerekçesiyle bu istekleri reddetti.436 Twitter, Samsun’da C.K. adlı kadının ismi kullanılarak müstehcen içerikli resimlere yer veren sahte hesabı askıya aldı.437 Bu arada, TC Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü, engellemeyi savunan bir açıklama yayımladı.438 Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan “Hangi şirket olursa olsun ister Twitter, ister Yahoo, ister Google olsun, hangi sosyal medya şirketi olursa Türkiye Cumhuriyeti devleti kanunlarına uymak zorundadır ve uyacaktır da” dedi.439 Engellemelere rağmen Twitter’e erişimin VPN servisleri üzerinden devam etmesi Erdoğan’ın yenilgisi olarak yorumlandı.440 23 Mart 2014 . Başbakan Erdoğan, Kocaeli mitinginde şöyle konuştu: “Kim olursa olsun, dinlemiyorum. Dünya karşımıza dikilse ülkemin güvenliğini tehdit eden her saldırıya karşı tedbir almak durumundayım. Şimdi bu Twitter denilen kuruluş, bu Youtube, bu Facebook, bunlar aileleri kökünden sarstılar. Bunlarda montaj var, her yol var. Ve ben aklıselim sahiplerinin hâlâ nasıl bu Facebook’u, Youtube’u, Twitter’ı savunduğunu anlayamıyorum. Her tür yalan var buralarda. Kalkıp da yapılmamış şeyleri yapılmış gibi anlatanlara karşı biz tavır almayacak mıyız? Siz bize bu ehliyeti vermediniz mi? Ülkemizi karıştıracaklar, Gezi olaylarında neler yaptığını bu Tweet’lerle biliyorsunuz. 17 Aralık’ta, 25 Aralık’ta neler yaptığını biliyorsunuz.”441 27 Mart 2014 . Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan gizli Suriye toplantısının ses kaydı Youtube’da yayınlandı. Bunun üzerine site, mahkeme kararı olmadan saat 16:00’da yayına kapatıldı. TİB aynı gün Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi’ne başvurarak 19.45’de karar aldırttı.442 29 Mart 2014 . Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi, “kamu güvenliği” ve “devlet sırlarının ifşasının” önlenmesi amacıyla, Suriye konusunda yapılan toplantının sızmasına ilişkin soruşturma dosyası kapsamında yazılı, görsel ve internet medyasında her türlü haber, röportaj, eleştiri yapılmasını yasakladı.443 2 Nisan 2014 . Anayasa Mahkemesi Twitter’ın tamamen engellenmesiyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verdi. AYM, yasaklamaya gerekçe gösterilen mahkeme kararlarının bütün sitenin değil, sadece ilgili içeriğin çıkarılması yönünde olduğunu vurguladı ve idari yargının yasağa ilişkin “yürütmeyi durdurma” kararının hâlâ uygulanmadığına işaret etti. Twitter’a erişim engeli, ertesi gün öğleden sonra kaldırıldı.444 Hükümet, AYM’nin kararını eleştirdi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, mahkemenin bireysel başvuruları doğrudan kabul etmesinin yanlış olduğunu, bu kararıyla “çizilen sınırları aşmış” olduğunu söyledi.445 Erdoğan 4 Nisan’da, ‘Anayasa Mahkemesi’nin kararına uymak zorunda olduklarını, ama saygı duymak zorunda olmadıklarını’ söyledi. Başbakan, birincil mahkemelere gitmeden Amerikalı bir şirketin AYM tarafından savunulmasını milli değerler açısından sakıncalı bulduğunu açıkladı.446
434 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/twitterin-avukati-tibde-474248/ 435 http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/26060179.asp 436 http://www.radikal.com.tr/turkiye/twitterdan_sonra_google_ve_Youtube_da_mi_kapanacak-1182665 437 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/53235/Twitter__TiB_in_istedigi_hesaplari_kapatiyor.html 438 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/basbakanliktan-twitter-yasagi-aciklamasi 439 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/304426--kim-olursa-olsun-kanunlara-uymak-zorunda 440 http://www.radikal.com.tr/yazarlar/murat_yetkin/yasaklar_artik_tutmuyor_korku_duvari_yikiliyor-1182461 441 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/304737--pensilvanyadaki-zat-montaj-fabrikasi-kurdu 442 http://www.milliyet.com.tr/youtube-kapatildi-youtube-teknoloji-1858198/ 443 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/55449/Suriye_ses_kaydina_yayin_yasagi.html 444 http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/472bbf6e-ce2c-4c83-a402-6bdd44702537?wordsOnly=False 445 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26152536.asp 446 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/basbakan-erdogan-anayasa-mahkemesi-kararina-saygi-duymuyorum - 54 -
. Basın, yasağın kalkmasına rağmen Türk Telekom’un Twitter sitesine girenleri izlediği iddialarını dile getirdi. Kullanıcılar arasında güvenlik açısından VPN kullanmaya devam edilmesi yönünde çağrılar yapıldı.447 . Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Brüksel’de AB’nin genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle ile görüştü. Davutoğlu, sosyal paylaşım sitelerine erişim yasağıyla ilgili olarak, “Bu tür açıklamalar öncesinde Türkiye ile temas halinde bulunulması faydalı olacaktır.” dedi.448 3 Nisan 2014 . YouTube’a erişim engelli nedeniyle Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi’nin sitesindeki görme engelliler için hazırlanan ders anlatım videolarına da ulaşılamadı. Açıköğretim Fakültesi’nin çağrı merkezi yetkilisi, sorunun nedeninin YouTube engeli olduğunu ve ne zaman çözüleceğini bilmediklerini açıkladı.449 . CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Anayasa Mahkemesi’nin Twitter hakkında verdiği kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından Bilgi Teknolojileri Kurumu’nca (BTK) uygulamaması üzerine, kuruma başvuruda bulundu.450 . TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Anayasa Mahkemesinin Twitter ile ilgili verdiği kararın doğru bir karar olduğunu söyledi.451 4 Nisan 2014 . Barolar Birliği’nin YouTube yasağına itirazını görüşen Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi, 27 Mart 2014 tarihli “tüm yayına erişimin engellenmesi” kararını kaldırdı, sadece 15 linkle ilgili yasağın devamını kararlaştırdı. Savcılık karara hemen itiraz etti. Bunun üzerine Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesi, suça konu içeriklerin siteye tebliğine rağmen kaldırılmaması nedeniyle YouTube’a erişim engelinin devamına karar verdi.452 7 Nisan 2014 . YouTube erişim engelinin kaldırılması için AYM’ye başvuruda bulundu, ayrıca Ankara 4. İdare Mahkemesine “erişimin engellenmesi işleminin iptali ve yürütmesinin durdurulması” istemiyle dava açtı. . Bu arada YouTube’un erişim engelinin devamına karar veren Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesinin kararına da 4 Nisan Cuma günü itirazda bulunuldu. 453 . Anayasa Mahkemesi Başkanı, mahkemenin Twitter kararına hükümetten gelen eleştirilere, kararların milliyeti, dini ve mezhebi olmadığı, evrensel olduğu yanıtını verdi. AYM, ifade ve haber alma özgürlüğünü ilgilendiren durumda telafisi imkânsız zararların doğmasını engellemek için bireysel başvuruyu kabul etti.454 . TBMM Başkanı Çiçek, Anayasa Mahkemesi’nin Twitter kararına ilişkin olarak, “Kararı beğenmeyenler ‘Saygı duymuyorum’ diyorsa o da onun ifade özgürlüğü kapsamındadır” dedi.455 8 Nisan 2014 . Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu, YouTube’a erişimin engellenmesinin kaldırılması için AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.456 . Adalet Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Twitter yasağını kaldıran Anayasa Mahkemesi sert bir dille eleştirildi. Bakanlık, AYM’nin “süper temyiz mahkemesi” olmadığını, bireysel başvuruları doğrudan kabul edemeyeceğini, anılan kararıyla mahkemenin Twitter’ın Türk hukukunu tanımama tutumunu teşvik ettiğini söyledi.457 9 Nisan 2014 . YouTube’un itirazını görüşen Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesi, engellemeye konu 15 linkin erişime kapalı kalması kaydıyla sitenin tümüne yönelik engelleme kararını kaldırdı.458
447 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/57491/Telekom_un_Twitter_fislemesine_dikkat.html 448 http://www.ntvmsnbc.com/id/25507542/ 449 http://www.taraf.com.tr/haber-youtubea-yasak-geldi-gorme-engellinin-dersi-bitti-152071/ 450 http://www.zaman.com.tr/ekonomi_tanrikulu-twitter-yasagi-icin-btkya-basvurdu_2208877.html 451 http://www.aa.com.tr/tr/turkiye/309442--anayasa-mahkemesinin-karari-dogru 452 http://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/309959--youtubea-erisim-engeli-devam-edecek 453 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/58173/YouTube_dan_AYM_ye_basvuru.html 454 http://t24.com.tr/haber/aym-baskani-hasim-kilictan-erdogana-duygusal-tepkileri-anlayisla-karsiliyoruz,255349 455 http://www.aa.com.tr/tr/politika/310723--ifade-ozgurlugu-kapsaminda 456 http://www.ikincicumhuriyet.org/index.asp?sayfa=basindan-alintilar&icerik=66974 457 http://www.basin.adalet.gov.tr/duyuruveaciklamalar/2014/08042014tarihliaciklama.html 458 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/59025/Youtube_acildi.html - 55 -
10 Nisan 2014 . Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (TİB), dava konusu içeriklerin bir kısmı hâlâ ilgili internet sitesinde yayımlanmaya devam ettiğinden, “YouTube” internet sitesine uygulanan erişimin engellenmesi tedbirine devam edildiğini açıkladı.459 . Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesi, YouTube’a uygulanan erişim yasağını kaldırdı, ancak TİB çok geçmeden siteyi idari kararla kapattı. Gerekçe olarak ise yurtiçinde erişimi engellenen 151 videoya yurtdışından halen girilebilmesi öne sürüldü. 460 11 Nisan 2014 . Adalet ve Kalkınma Partisi İstanbul Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, Twitter’a erişim engelini kaldıran Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak sitenin kapatılmasını istedi.461 13 Nisan 2014 . Türkiye’de Aralık 2013’ten beri süregelen Twitter ve YouTube’a erişim sorunu Nisan ayının da önemli konusu oldu. Bu yasaklamalar yurttaşın ifade özgürlüğünün ve bilgi edinme hakkının sansür edilmesi olarak tepki topladı.462 Ancak, yabancı şirketlerin Türk hukuk sistemini hiçe sayamayacağı veya ülke ulusal güvenliğini tehlikeye atamayacağı görüşleri de savunuldu.463 18 Nisan 2014 . Türkiye’de temaslarda bulunan Twitter yöneticileriyle yapılan görüşmelere ilişkin yazılı açıklama yapan Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, “Zararlı ve mahkeme kararına konu içeriklerin ‘buzlanarak’464 etkisizleştirilmesi konusunda görüş birliğine varılmıştır. İstanbul’da kendilerini temsil eden bir avukatın bulunmasının mevcut sorunların çözümü yolunda katkı sağlayacağını düşündüklerini ifade etmişlerdir” dedi.465 . CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, YouTube’a erişimin engellenmesinin kaldırılması için Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. 466 . Başbakan Erdoğan, sosyal medyada kendisi ve ailesine karşı yapılan hak ihlallerinin kaldırılmasına yönelik mahkeme kararlarının uygulanmaması nedeniyle 50 bin TL manevi tazminat talebiyle AYM’ye başvurdu.467 Bu başvurusuyla Erdoğan AYM’ye kişisel başvuru hakkını kullanan ilk Başbakan oldu. 19 Nisan 2014 . Twitter, yapılan görüşmeler sonrası Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve kimi hükümet yetkililerine ait olduğu ileri sürülen ses kayıtlarının yayınlandığı, “Haramzadeler333” ve “Başçalan” hesaplarını “gizledi”.468 20 Nisan 2014 . Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, “Twitter gelecek, ülkemizi muhatap alacak, yönetimi muhatap alacak burada görüşmeler yapacak, yargı kararlarımızı ciddiye alacak. Şimdi Twitter o hizaya geliyor. Esasen bunu diğer ülkelerde uyguluyordu, bundan sonra ülkemizde de hiçbir sorun olmayacak. Yani bizim sosyal medyayla bu anlamda hiçbir sorunumuz yok” dedi.469 . Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, Erdoğan’ın AYM’den tazminat talebini haksız ve yersiz bir istek olarak değerlendirdi. Feyzioğlu, “Başbakan haksızlığa uğradığını düşünüyorsa Twitter ya da TİB’e dava açması gerekirdi” şeklinde konuştu.470
459 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim-teknik/59135/BTK_dan_geceyarisi_YouTube_aciklamasi.html 460 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/59395/YouTube_a__idari__yasak.html 461 http://www.taraf.com.tr/haber-ucube-siyaset-152382/ 462 http://www.amerikaninsesi.com/content/twitter-mutlu-binark/1878946.html 463 http://www.timeturk.com/tr/2014/04/12/ifade-ozgurlugu-yasam-hakkinin-onune-gecmemeli.html#.U4agqUlrNMs 464 Buzlama (Chilling Effect): Twitter’ın yerel mahkeme kararına uymak için katıldığı bir uygulama. Bu uygulama ile söz konusu hesabın Türkiye’den görüntülenmesi engellenirken, ülke dışındaki kullanıcılara açık olarak kalıyor. http://www.ntvmsnbc.com/id/25510969/ 465 http://ekonomi.haberturk.com/teknoloji/haber/940077-twitter-buz-devrine-giriyor ve http://www.diken.com.tr/aktuel/bakan-elvandan-yeni-icat-mavi-kus-buzlanacak/ 466 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/61211/CHP_den_YouTube_icin_yeni_basvuru.html 467 http://haber.stargazete.com/guncel/basbakan-erdogandan-anayasa-mahkemesine-bireysel-basvuru/haber-872009 ve http://sozcu.com.tr/2014/gundem/489578-489578/ 468 http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Twitter-gundemi-yerinden-oynatan-iki-hesabi-gizledi/1048438/ 469 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26259972.asp 470 http://www.medyahabertr.com/2014/04/20/devleti-dava-eden-ilk-basbakan/ - 56 -
22 Nisan 2014 . İzmir’deki Gezi Parkı odaklı olaylar sırasında attıkları Tweet’ler nedeniyle haklarında üç yıla kadar hapis istenen 29 kişinin yargılanmasına devam edildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “hakaret suçu” ile ilgili davaya mağdur olarak katılma talebi kabul edildi.471 Mahkeme, hukuka aykırı olarak elde edildiği savunulan delillerin dosyadan çıkarılması taleplerini de kabul etmeyip duruşmayı 14 Temmuz’a erteledi.472 25 Nisan 2014 . TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı AK Parti Milletvekili Burhan Kuzu, “Twitter binlerce iletişim aracından bir tanesi. Dolayısıyla kendi haddini bilmeli, nitekim biraz hizaya geldi” dedi.473 28 Nisan 2014 . Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, YouTube’a TİB tarafından uygulanan idari tedbir kararının kaldırılması için Anayasa Mahkemesi’ne ikinci bireysel başvurularını yaptı.474 1 Mayıs 2014 . Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamına alınmasını öngören kanun tasarısının TBMM Adalet Komisyonu’ndaki görüşmelerinde yaptığı konuşmada haber sitelerini Basın Kanunu kapsamına alan tasarıya ilişkin olarak, “Gönüllülük esasına dayalı... ‘Kanun kapsamına girmeyeceğim’ diyene yaptırımımız yok” dedi.475 4 Mayıs 2014 . İnternet haber sitelerini Basın Kanunu kapsamına alan yasa tasarısıyla, TİB soruşturma gerekçesiyle gazetecilerin basın kartı iptal ettirilebilecek. Aynı gerekçeyle resmi ilanlar da kestirilebilecek. Tasarıya gazeteciler, “meslek hayatını bitirir ve Anayasa’ya aykırı” şeklinde sert tepki gösterdi.476 6 Mayıs 2014 . Ankara Dördüncü İdare Mahkemesi, YouTube’un başvurusu üzerine Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın YouTube’a erişimi engelleyen kararının yürütmesini durdurdu.477 . ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marie Harf, “Türkiye’ye yönelik insanların algısı, onlar eğer Youtube’u engellemeyi durdurdukları, Twitter’i bloke etmedikleri takdirde değişir. İşte bu, insanların ‘hey, Türkiye’de ifade özgürlüğü pek de harika değilmiş aslında’ söylemelerine neden oluyor” ifadesini kullandı.478 8 Mayıs 2014 . Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Elvan, Ankara 4. İdare Mahkemesinin, YouTube’a erişim engeli kararının yürütmesini durdurmasına ilişkin olarak, “Mahkeme kararı henüz TİB’e ulaşmış değil. Karar ulaştıktan sonra TİB gerekli değerlendirmeyi yapacaktır” dedi.479 12 Mayıs 2014 . TİB’e verilen mevzuata aykırılık halinde basın kartını iptal etme yetkisi, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’ne geçti.480 Ancak büyük tartışmalara neden olan, TİB’in isteği durumunda gazetecilerin haber kaynaklarına kadar bilgi isteyebilme yetkisini sağlayan madde tasarıda kaldı.481
16 Mayıs 2014
471 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/22/basbakan-izmir-gezi-davasinin-magduru, http://www.radikal.com.tr/turkiye/basbakan_erdogan_twitter_davasinda_resmen_magdur-1187801 ve http://sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/izmirdeki-twitter-davasi-491507/ 472 http://www.habertoplam.com/tr/5354e54b89e62711840cd1b4-index/Izmir_deki_Twitter_Davasina_Basbakan_Magdur_Olarak_Kabul_Edildi.html 473 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26292674.asp 474 http://sosyalmedya.co/aym-youtube-basvuru/ 475 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/320081--internet-haber-siteleri-basin-kanunu-kapsamina-aliniyor 476 http://gundem.bugun.com.tr/internet-medyasina-tib-sopasi-haberi/1089004 477 http://www.ntvmsnbc.com/id/25514254/ 478 http://www.radikal.com.tr/politika/abdden_davutogluna_hey_turkiyede_ifade_ozgurlugu_pek_de_iyi_degilmis-1190474, http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video/68571/ABD_den_Davutoglu_na_sert_cevap.html, http://www.haber7.com/amerika/haber/1154630-abdden-turkiye-aciklamasi 479 http://www.stargundem.com/gundem/1400114-youtube-karari-tibe-ulasmadi.html, http://www.milliyet.com.tr/elvan-youtube-karari-henuz-tib-e/gundem/detay/1879605/default.htm 480 http://sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/o-yetki-tibden-alindi-507499/ 481 http://www.aktifhaber.com/internet-medyasi-yasa-tasarisinin-son-hali-981351h.htm - 57 -
. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, Twitter için alınan kapatma kararı ve buzlama uygulamasının özgürlüklerin kısıtlanması değil, bireylerin özgürlüklerinin ihlalinden dolayı alındığının anlaşılması gerektiğini vurguladı.482 20 Mayıs 2014 . Zanlıların gözetlenmeleri, dinlenmeleri, internetin denetim altında tutulması gibi teknik takip konularında kullanılan Alman teknolojisinin Türkiye’ye satışına engel çıktı. Süddeutsche Zeitung başta olmak üzere Alman medyasında çıkan haberlere göre, Almanya’da Federal Ekonomi Bakanı ve Sosyal Demokrat Parti (SPD) Genel Başkanı Sigmar Gabriel, “İnternet özgürlüğünü kısıtlayan ve hukuka aykırı şekilde insan haklarına zarar veren rejimlere bu teknolojiyi satmamak lazım” diye konuştu. Gabriel, ‘hukuksuz devletler ve diktatör rejimler’ olarak tarif ettiği ülkelerin yanı sıra NATO ülkesi olmasına karşın bu teknolojinin Türkiye’ye satışına da karşı çıktı.483 . İnternet gazeteciliğini düzenleyen tasarının son şeklini değerlendiren Antalya Barosu Başkanı Alper Tunga Bacanlı, “TİB’in gazetecilerin haber kaynaklarına dair bilgi isteme yetkisinin tasarıda kalması Anayasaya aykırıdır” dedi.484 21 Mayıs 2014 . Dublin’de yapılan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ile Twitter arasındaki ikinci tur görüşmelerde, Twitter ‘da hak ihlâli ya da tehdit gibi konularda şikayeti olan kullanıcılar için Türkçe canlı destek hattı kurulması konusunda anlaşma sağlandı. Bu hat üzerinden iletilecek şikayetler ivedilikle incelenip, gerektiğinde mahkeme kararı olmaksızın sorun çözülecek.485 Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, Dublin’de görüşmelerinin “çok olumlu geçtiğini” söyledi. 486 23 Mayıs 2014 . Anadolu Ajansı’nın haberlerini izinsiz kullanan internet sitesi sahibinin, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki haksız rekabet suçundan cezalandırılmasına karar verildi. Sorumlusu ve sahibi olduğu internet sitesinde AA’nın haberlerini izinsiz kullandığı tespit edilen bir kişi hakkında, İstanbul 1. Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesinde dava açıldı. Mahkeme, sanığın eylemini “haksız rekabet” suçu olarak niteledi ve suçun işleniş biçimi, suç konusunun önemi ve korunan değer kapsamında 120 tam gün karşılığı adli para cezası verdi.487 29 Mayıs 2014 . Twitter’a özgürlük kararı tartışılırken hükümet, TİB ve mahkemeler aracılığıyla bu kez de seçimlerden hemen önce Youtube’a erişim yasağını uygulamaya sokmuştu. Geçen sürede idare mahkemesi, yürütmeyi durdurma kararı verse de TİB, YouTube’a erişim yasağını kaldırmamıştı. Ancak, Anayasa Mahkemesi’nden Youtube yasağına “dur” kararı geldi. Anayasa Mahkemesi, Youtube avukatlarının yanı sıra Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve bazı ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerinin bu yasakla ilgili yaptıkları bireysel başvuruları görüştü. Başvuruları kabul edilebilir bulan Anayasa Mahkemesi, tıpkı Twitter ‘da olduğu gibi Youtube’a erişim yasağının da demokratik hukuk devleti ile ifade özgürlüğüne ağır bir müdahale niteliği taşıdığına hükmetti.488 30 Mayıs 2014 . Anayasa Mahkemesi (AYM) Youtube avukatı aracılığıyla Türkiye Barolar Birliği (TBB) ile CHP’li bazı milletvekillerinin başvurusunu karara bağladı. Mahkeme, başvurucuların haklarının ihlal edildiğine karar vererek, erişimin engellenmesinin ifade özgürlüğünün ihlali anlamına geldiğine hükmetti.489 . Anayasa Mahkemesinin “YouTube’un açılmasına yönelik kararıyla ilgili olarak, ilgili Today’s Zaman gazetesi, BTK’nın karara rağmen YouTube’a erişim engelini hala kaldırılmadığını vurguladı.490
31 Mayıs 2014
482 http://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/329191--Twitterda-gozler-dublin-toplantisinda 483 http://www.cihan.com.tr/news/Almanya-dan-Turkiye-ye-teknik-takip-vetosu_5676-CHMTQzNTY3Ni80 484 http://www.bizimantalya.com/haber-54612-%E2%80%9CBasin_ozgurlugu_tehlike_altinda%E2%80%9D#.U6l89fl_umY 485 http://www.aljazeera.com.tr/haber/Twitterdan-destek-hatti-adimi 486 http://www.sabah.com.tr/Teknoloji/2014/05/21/btk-baskani-Twitter-yetkilileriyle-gorustu 487 http://www.aa.com.tr/tr/kurumsal-haberler/333255--aanin-haberlerini-izinsiz-kullanan-internet-sitesine-ceza 488 http://www.taraf.com.tr/haber-aymden-youtubea-ozgurluk-155753/ 489 http://www.hurriyet.com.tr/ajanda/26516237.asp 490 http://www.todayszaman.com/news-349144-youtube-access-still-not-restored-despite-court-decision.html - 58 -
. Hükümet, Twitter üzerinden paylaşılan yasadışı fotoğraf, görüntü ve bilgileri hemen silmek için Twitter ile uyumlu çalışan NetClean isimli yazılımı satın alacak. Yazılımla çocuk pornosu, illegal fotoğraf ve terör içerikli paylaşımlarının Tweet atıldıktan beş saniye sonra otomatik olarak silinebilecek.491 . CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu’na Anayasa Mahkemesi’nin 29 Mayıs 2014 tarihli Youtube kararının derhal uygulanması ve ifade özgürlüğü ihlalinin devamında ısrarcı olunmaması için başvuruda bulunduğunu açıkladı.492 . MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural da Anayasa Mahkemesi’nin özgürlüklere sahip çıkmasını doğru bulduğunu söyleyerek “Ama bu özgürlükleri kullanırken insanların özel hayatları ile ilgili hakaretler varsa kanun elbette o kişilerin hayatını, kişisel haklarını koruması gerek” dedi.493 . Financial Times gazetesi, Anayasa Mahkemesi’nin video paylaşım sitesi olan YouTube’a erişimin engellenmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini aktardığına dikkat çekti. İngiliz Daily Telegraph gazetesi video paylaşım sitesine Türkiye’de erişimin mümkün olabileceğine, Başbakan Erdoğan hükümeti tarafından iki ay önce erişimi engellenen YouTube’un kapatılmasının Anayasa Mahkemesi’nin ifade özgürlüğü ihlali olduğuna karar verdiğine değindi ve benzer bir karar olan Twitter yasağının ise nisan ayında kaldırıldığını hatırlattı. Amerika’da yayımlanan Wall Street Journal gazetesi, söz konusu kararın 2 aydır Türkiye’de giriş yapılamayan YouTube’a erişim yolunu açabileceğini yazdı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hükümetinin şimdiye kadar web sitesinin erişime açılmasıyla ilgili daha alt kademedeki mahkeme kararını reddettiğini de hatırlattı. İngiliz yayın kuruluşu BBC ise Türkiye’nin en yüksek mahkeme kararının ardından YouTube’un yeniden erişime açılmasının mümkün olabileceğini yazdı. Yolsuzluk skandalının ardından video paylaşım sitesinin engellendiğine de vurgu yapan BBC, Türkiye’nin en yüksek mahkemesinin söz konusu yasağın ifade özgürlüğünü ihlal edici olduğuna hükmettiğini de aktardı.494 . ABD’nin Ankara Büyükelçisi Francis Ricciardone, AYM’nin YouTube kararıyla ilgili olarak, “Olumlu karşılıyoruz, önemli olan Türk hukuku. Biz Türk yargısının hakimleri değiliz, ancak ifade özgürlüğünü artıran her şey bize göre olumludur” değerlendirmesini yaptı.495 . Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Basın Özgürlüğü Temsilcisi Dunja Mijatovic, Anayasa Mahkemesi’nin YouTube yasağını kaldırmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, kararın bir an önce uygulanması çağrısında bulundu.496 . Gazeteci, yazar ve akademisyen Jeff Jarvis, Türkiye’deki internet yasakları hakkında “Hükümetler interneti bir medya zannediyor. Oysa internet, her tür insanın konuştuğu bir meydandır, yaşam alanıdır. Medyayı kontrol edebildikleri gibi interneti de kontrol edebileceklerini sanıyorlar, fakat bu mümkün değil. Eğer insanların internette konuşmasına izin vermezseniz, onlar da kendilerine konuşacak başka yerler bulur ve bu konuşma pek de sakin olmayabilir. Tıpkı 2013 yılında İstanbul’un Taksim Meydanı’nda olduğu gibi” ifadesini kullandı.497 1 Haziran 2014 . Anayasa Mahkemesi’nin, iki yıldır uygulanan Youtube’a erişim engelini “hak ihlali” görerek kaldıran kararını TİB uygulamaya koymadı. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan buna gerekçe olarak, “TİB Başkanlığı’nın bana verdiği ifade, henüz kararın kendilerine ulaşmadığı yönünde. Karar ulaştıktan sonra gereği yapılacaktır” dedi.498 4 Haziran 2014 . Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi, “Youtube” ile ilgili olarak 27 Mart 2014’te aldığı tüm yayına erişim engeli kararını kaldırdı.499 . İngiliz Financial Times gazetesi, Türkiye’de Youtube’a erişim engelinin kaldırılmasının bir hükümet politikası değişikliği olarak algılanmaması gerektiğini söyledi ve hükümetin sadece mahkeme kararını uyguladığına dikkat çekti.500
491 http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2014/05/30/Twitterda-net-temizlik-basliyor 492 http://www.iha.com.tr/haber-tanrikulu-aymnin-youtube-karari-icin-btkya-basvurdu-politika-359490/ 493 http://www.iha.com.tr/haber-mhpden-aymye-youtube-destegi-politika-359438/ 494 http://www.zaman.com.tr/dunya_dunya-basini-youtube-kararini-nasil-yorumladi_2221041.html 495 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/abd-buyukelcisinden-youtube-kararina-ilk-tepki 496 http://www.haberx.com/agit_youtube_yasagi_hemen_kaldirilmali(17,n,11585702,108).aspx 497 http://www.zaman.com.tr/cumaertesi_internet-medya-degil-yasam-alanidir_2221034.html 498 http://www.bugun.com.tr/son-dakika/bakan-elvan-aymnin-youtube--haberi/1128321 499 http://www.sabah.com.tr/Teknoloji/2014/04/04/youtube-yasagi-kaldirildi 500 http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/06/140603_ft_turkiye_youtube.shtml - 59 -
6 Haziran 2014 . Anayasa Mahkemesi’nin, video paylaşım sitesi Youtube’a erişimin açılmasıyla ilgili Genel Kurul Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.501 8 Haziran 2014 . Anayasa Mahkemesi (AYM), Youtube’a erişim yasağının “hak ihlali olduğu” kararının gerekçesinde Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) yerel mahkemelerin “yürütmeyi durdurma” kararlarını uygulamamasını eleştirdi; ifade özgürlüğü vurgusu yaptı.502 4 Temmuz 2014 . Sosyal medya ve internet hukuku konusunda çalışmalar yapan avukat Serhat Koç, “sosyal medyada gerçekleştirilen her tür eylemin hakaret konusu yapılıp dava açılabildiğini ve giderek baskısı artan rejimlerin bu alanı eskiye oranla daha fazla kontrol etmeye başladığını” ifade etti.503 9 Temmuz 2014 . Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen ve internet sitelerini basın kanunu kapsamına alan tasarının görüşmelerinde yaptığı açıklamada, alt komisyon çalışmalarının ardından mükemmele yakın bir metin ortaya çıktığını kaydetti ve “212 sayılı Basın İş Kanunu’nda kapsamlı bir değişiklik yapacağız. Paydaşların iştirakiyle Basın İş Kanunu’nda yapılması gereken hususları bir mutabakat çerçevesinde gündeme getireceğiz” dedi.504 13 Temmuz 2014 . Kullanıcıların şeffaflık isteğine cevap vermek amacıyla kurulan bağımsız Chilling Effects adlı siteden alınan verilere göre, içerik kaldırma taleplerinin yüzde 64’ü Türkiye’den geliyor. Siteye göre Türkiye, Google, Twitter ve YouTube’dan içerik kaldırma taleplerinde dünya birincisi ve internet sitelerinde içerik kaldırma talebini bir sansür aracı olarak kullanıyor.505 15 Temmuz 2014 . Twitter yönetimi, 1997 yılında kurulan ve kendilerini Marksist ve sosyalist olarak tanımlayan hacker grubu Redhack’in Twitter hesabına Türkiye’den erişimini engelledi.506 19 Temmuz 2014 . Aralarında İnternet Yayıncıları Derneği’nin de bulunduğu, çocuk hakları, insan hakları ve bilişim alanında faaliyet gösteren örgütler, İçişleri Bakanlığı’nın çocuk pornografisini önlemek iddiasıyla yurtdışından bir firmayla filtreleme yazılımı konusunda görüşmelerde bulunmasına karşı çıktı. Sansür ve gözetme amacıyla alınması düşünülen yazılıma çocuklarla ilgili hassasiyetlerin alet edildiğini belirten kurumlar, buna karşı imza kampanyası başlattı.507 15 Ağustos 2014 . Türkiye’de yolsuzluk iddialarının Twitter üzerinde yayılması sonrası özel hayatı ihlal eden paylaşımda bulunan hesapların kapatılmasını reddeden Twitter, ABD’de tam tersi bir uygulama gerçekleştirdi.508 Twitter, geçtiğimiz günlerde sokak ortasında siyahi genç Michael Brown’ı öldüren polisin adını açıklayan anonymous hacker (isimsizler bilgisayar korsanı) grubunun hesabını polis memurunun adının açıklanmasından kısa bir süre sonra kapattı.509 14 Eylül 2014 . AKP’nin iktidar olduğu son 9 yılda Türkiye’de erişimi engellenen internet sitelerinin sayısının 51 bini aştığı öğrenildi. Meclis’ten geçen torba yasa ile birlikte yasaklar daha da artacak. Gezi Parkı Direnişi, AKP ile ilgili yolsuzluk haberlerinin sosyal medya kanallarında yayılması ve TİB’in yetkilerinin genişlemesi nedeniyle Türkiye’de internet
501 http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/26559272.asp 502 http://www.bestanuce1.com/haber/109958/youtube-nin-gerekceli-kararinda-ifade-ozgurlugu-vurgusu 503 http://www.tknlj.com/korku-imparatorlugunun-hukuku/ 504 http://www.aa.com.tr/tr/politika/356237--basin-is-kanununda-kapsamli-degisiklik-yapacagiz 505 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim-teknik/93981/Yuz_kizartan_birincilik.html 506 http://sozcu.com.tr/2014/gundem/redhacke-twitterdan-sansur-556657/ 507http://www.haberlermersin.com/bilimteknoloji/sansur-ve-gozetim-faaliyetlerine-cocukla-ilgili-hassasiyetleri-alet-etme-h14313.html#.U99V6fl_uuc 508 http://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/178506.aspx 509 http://www.haberler.com/turkiye-nin-hesap-kapatma-talebini-reddeden-6381665-haberi/ - 60 -
yasakları da arttı. Engelli Web’in verilerine göre Eylül ayı itibarıyla Türkiye’de erişimi engellenen site sayısı 51 bin 43, bunların 46 bin 536 tanesi direkt Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından yasaklandı. Verilere göre engellemelerin yüzde 91.4’ü TİB, yüzde 4.1’i mahkemeler, diğer engellemeler ise savcılıklar ve Yüksek Seçim Kurulu tarafından gerçekleştirildi.510 25 Eylül 2014 . Avukat Muhammed Sincar, M.B.’ye ait Facebook sayfasında IŞİD’in operasyonları ve öldürülen kişilere ait fotoğraf ve görüntülerle, IŞİD yanlısı paylaşımlarda bulunulması nedeniyle sosyal paylaşım sitesi Facebook’a şikayette bulundu. Sayfada nefret ve şiddet içerikli söylem ve görüntüler paylaşıldığını ve bunun kapatılması gerektiğini belirten Avukat Sincar’a Facebook’tan olumsuz yanıt geldi. İkinci defa da olumsuz yanıt alan Sincar, şikayetini üçüncü kez tekrarladı. Avukat Sincar’ın bu denemesi üzerine Facebook yönetimi, M.B.’nin sayfasında nefret söylemine yer verdiğini ve topluluk standartlarını ihlal ettiğini belirlediklerini, bu nedenle sayfayı da kapattıklarını bildirdi.511
RTÜK Cezaları 3 Mart 2014 . Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Cem TV’de yayınlanan iki programa toplam dokuz gün yayın durdurma cezası verdi.512 Cezanın iki ankete ilişkin veri paylaşıldığı ama denek sayısının söylenmediği gerekçesiyle verildiği belirtildi. Gazeteciler cemiyetleri cezanın hukukun ölçülülük ilkesine uygun olmadığını belirttiler.513 5 Mart 2014 . YSK Cem TV’de Celal Toprak ve Hüsniye Kaya’nın sunduğu ve her sabah yayınlanan “Uyan Türkiye” programına dört gün ve Pınar Işık Ardor’un sunduğu Cem TV Ana Haber Bültenine beş gün olmak üzere toplamda dokuz gün yayın durdurma cezası verdi. Gerekçede yerel seçim yaklaşırken araştırma şirketleri tarafından yapılan ve gazetelerde yayınlanan anketleri yayınlamak, kamuoyunun bilgisine sunmak.514 14 Mart 2014 . Başbakan Erdoğan’ın telefon konuşmalarının dinletildiği CHP grup toplantısını yayınlayan ve haberleştiren kanallara verilmek istenen cezalar, RTÜK’te tartışma yarattı. RTÜK üyesi Ali Öztunç, kurula ceza vermesi yönünde talimat geldiğini, kurulun “iktidarın sopası” haline geldiğini belirtti.515 RTÜK’ten yapılan yazılı açıklamada, uzmanlardan sadece değerlendirme istediği, bunun talimat anlamına gelmediği belirtildi.516 15 Mart 2014 . RTÜK’ün şikâyeti ve YSK’nın talimatıyla Samanyolu Haber Televizyonu’nun 7 programına 20 yayın durdurma cezası verildi.517 YSK, 22 Şubat-2 Mart tarihleri arasında Başbakan Erdoğan’ın mitinglerine 13 saat 32 dakika, CHP, MHP ve BDP’ye ise toplam 1 saat 35 dakika ayıran TRT’ye uyarı cezası verdi.518 . RTÜK, Samanyolu Haber TV’ye Mart ayı içinde verdiği 21 yayın durdurma cezasına 15 yayın durdurma cezası daha ekledi.519 . Öte yandan RTÜK’ün CHP’li üyeleri Ali Öztunç ve Süleyman Demirkan, AB Komisyonu, Avrupa Konseyi ve AGİT’e yazdıkları mektupta AKP’nin seçim döneminde medyaya artan baskısını aktardı.520 26 Mart 2014 . Koza Grup’a bağlı Kanaltürk’ün ulusal yayın hakkı ise iptal edildi. RTÜK, kararın karasal ortamda ulusal yayın hakkına ilişkin olduğunu, Kanaltürk’ün kablo ve uydu yayın lisanslarının devam ettiğini bildirdi.521
510 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim-teknik/119199/Yasakli_site_sayisi_51_bini_asti.html 511 http://www.radikal.com.tr/turkiye/facebook_isid_icin_ucuncu_uyarida_kapatti-1214790 512 http://www.zaman.com.tr/magazin_cem-tvye-9-gun-yayin-durdurma-cezasi_2203177.html 513 http://www.tgc.org.tr/duyuru.asp?did=733 514 http://www.zaman.com.tr/magazin_cem-tvye-9-gun-yayin-durdurma-cezasi_2203177.html 515 http://www.taraf.com.tr/haber-yazdir-150742.html 516 http://rtuk.gov.tr/sayfalar/IcerikGoster.aspx?icerik_id=106f4a84-b93a-41df-84ce-51a931b910be 517 http://www.zaman.com.tr/gundem_ayni-gerekceyle-trtye-uyari-samanyolu-habere-rekor-ceza_2205145.html 518 http://www.haberturk.com/medya/haber/930098-yskdan-trtye-uyari 519 http://www.aktifhaber.com/rtukten-samanyoluya-rekor-ceza-950599h.htm 520 RTÜK üyelerinin bir kopyasını Özgürlük için Basın proje ekibiyle paylaştıkları mektup ve http://www.medyatakip.com/medya_sistem/yb_kupurgoster.php?gnosif=mL9pXDTig5Cq1tGma7030g..&mnosif=41O0AdX9Nng.&st=2 521 http://rtuk.gov.tr - 61 -
2 Nisan 2014 . RTÜK tarafından Beyaz TV’ye 05-06.07.2013 tarihlerinde yayınlanan “Basın Kulisi” programında “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır...” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.522 . RTÜK, Beyaz TV’ye “Erkan Tan Vakti” programında yayınlanan bir haberdeki sigara görüntüsünden dolayı para cezası kesti.523 . RTÜK, Beyaz TV’ye “Dinamit” programında yer verilen Gezi Parkı Olayları’na ilişkin iddiaların tarafsızlık hükmüne uyulmadan yayınlandığı gerekçesiyle para cezası kesti.524 . RTÜK tarafından Habertürk’e 10 Şubat 2014 tarihli Didem Arslan Yılmaz’ın yaptığı ”Türkiye’nin Nabzı” programında “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez.” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.525 . RTÜK tarafından Habertürk’e 19 Şubat 2014 tarihli Veyis Ateş’in sunduğu ”Televizyon Gazetesi” programında yayınlanan Bahçeşehir Koleji reklamının “Hukukun üstünlüğü, … esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlaline neden olduğu gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.526 . RTÜK tarafından TRT 1’e 25 Ocak 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde sunucu Anda Özmen’in MHP ile ilgili haberin anonsunda kullandığı “Yavru Muhalefet” ifadesinden dolayı uyarı yaptırımı uygulanılmasına karar verildi.527 . RTÜK tarafından Show TV’ye 10 Şubat 2014 tarihli ”Ece Üner ile Show Haber” adlı Ana Haber Bülteni’nde ve TGRT Haber’e 05 Şubat 2014 tarihli ”Gün Ortası” programında yayınlanan ‘kedisini öldüren üniversite öğrencisi’ haberinin “Genel sağlığa, çevrenin ve hayvanların korunmasına zarar verecek davranışları teşvik edemez.” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle uyarı yaptırımı uygulanılmasına karar verildi.528 . RTÜK, NTV’yi “Nutraxin” program destekleme kapağı ile firma reklamı yapıldığı gerekçesiyle uyardı.529 3 Nisan 2014 . RTÜK tarafından Beyaz TV’ye 28 Ocak 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde “Okul çıkışı bıçaklı kavga” haberinin “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde yayınlanamaz.” hükmünün ihlaline neden olduğu gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.530 . RTÜK tarafından Beyaz TV’ye 11 Şubat 2014 tarihli ”Erkan Tan Vakti” adlı programda yer alan bal ürünlerinin tanıtımıyla ilgili bölümünde “Gizli ticarî iletişime izin verilemez.” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.531 . RTÜK tarafından Ulusal Kanal’a 17 Şubat 2014 tarihli ”Haber Masası” adlı haber bülteninde yayınlanan Bilal Erdoğan’ın soruşturmaya çağrılmasına ilişkin haberinin “Hukukun üstünlüğü, … esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlaline neden olduğu gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.532
5 Nisan 2014 . RTÜK tarafından Samanyolu Haber’e 27 Ocak 2014 tarihli “Gündemin İçinden” programının sunucusu Mahmut Filizer ve konuk olarak katılan Nevval Sevindi’nin gündeme ilişkin değerlendirmelerinde, “Yayın hizmetleri…Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle uyarı yaptırımının uygulanılmasına karar verildi.533
522 http://www.medyatekzip.com/beyaz-tvye-gezi-cezasi-7454h.htm 523 http://www.medyatekzip.com/beyaz-tv-sigaradan-ceza-aldi-7455h.htm 524 http://www.medyatekzip.com/rtuk-beyaz-tvyi-dinamitledi-7456h.htm 525 http://www.medyatekzip.com/turkiyenin-nabzina-para-cezasi-7450h.htm 526 http://www.medyatekzip.com/haberturke-rtukten-reklam-cezasi-7451h.htm 527 http://www.medyatekzip.com/yavru-muhalefet-rtuku-harekete-gecirdi-7447h.htm 528 http://www.medyatekzip.com/kedi-katliami-haberleri-rtuku-kizdirdi-7449h.htm 529 http://www.medyatekzip.com/rtukten-ntvye-reklam-uyarisi-7452h.htm 530 http://www.medyatekzip.com/beyaz-tvnin-o-haberine-para-cezasi-7459h.htm 531 http://www.medyatekzip.com/beyaz-tvye-balli-ceza-7461h.htm 532 http://www.medyatekzip.com/ulusal-kanala-bilal-erdgan-cezasi-7460h.htm 533 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-reza-Sarraf-uyarisi-7481h.htm - 62 -
. Ebru Gündeş, Rıza Sarraf ve Gündeş’in ağabeyi Cengiz Kumartaşlıoğlu’na ait dinleme kayıtları Samanyolu Haber’e uyarı getirdi.534 . RTÜK tarafından Bugün TV’ye 28 Ocak 2014 tarihli haber bülteninde “Kırmızı pasaportla kara para transferi” haberinde “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlali nedeniyle uyarı yaptırımının uygulanılmasına karar verildi.535 . RTÜK tarafından Bugün TV’nin 05 Şubat 2014 tarihli ”Haber 17”programında 17 Aralık Operasyonu kapsamında gözaltına alınan Rıza Sarraf’ın fotoğraflarının yayınlanmasının, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın soruşturma dosyasıyla ilgili getirdiği yayın yasağı hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle uyarılmasına karar verildi.536 . RTÜK tarafından Halk TV’ye 19 Aralık 2013 tarihinde yayınlanan haber bülteninde yer alan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş haberinde “İnsan onuruna…saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez..” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.537 7 Nisan 2014 . Samanyolu Haber’e 16 Şubat 2014 tarihli “Güncel” programında yayınlanan “Şefkat Tepe” dizisine ilişkin haberinde “...gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak... zorundadır...” ve 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasındaki; “Gizli ticarî iletişime izin verilemez.” hükümlerinin ihlali gerekçesiyle uyarı yaptırımı uygulanılmasına karar verildi.538 . CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun grup toplantısında dinlettiği tapeler Samanyolu Haber’e para cezası getirdi.539 22 Nisan 2014 . CNN Türk’te Enver Aysever’in hazırlayıp sunduğu “Aykırı Sorular” programının 23 Ekim 2012 tarihli yayınına, herhangi bir idari yaptırım uygulanmasına yer olmadığı yönündeki Üst Kurul kararının mahkeme tarafından iptali üzerine, hem uyarı hem de idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.540 . TV 8’e “Telegol” programının 14 Ekim 2012 tarihli yayınına, herhangi bir idari yaptırım uygulanmasına yer olmadığına ilişkin Üst Kurul kararının mahkemece iptali üzerine “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez.” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.541 . A Haber “Gündem Özel”e Koç Holding tarafından gönderilen tekzip metnini yayınlamamasından dolayı uyarıldı.542 30 Nisan 2014 . Ulusal Kanal’a 25 Şubat 2014 tarihli ”Ankara Kulisi” programında Sabahattin Önkibar’ın Başbakan Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarına ilişkin ifadelerinin eleştiri sınırlarını aşar şekilde, küçük düşürücü beyanları içermesi gerekçesi ile idari para cezası uygulandı.543 . STV’ye 27 Şubat 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde Başbakan Erdoğan’la ilgili haberinde “…haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.544 1 Mayıs 2014 . STV’ye, 3 Mart 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Niğde mitingindeki konuşmasını “cımbızlayarak verdiği” gerekçesiyle para cezası kesildi.545 . Cem TV’ye, 22 Şubat 2014 tarihli Yaşamın İçinden programında “Gizli ticarî iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.
534 http://www.medyatekzip.com/tapeler-rtuk-engeline-takildi-7483h.htm 535 http://www.medyatekzip.com/rtuk-bugun-tvyi-uyardi-7480h.htm 536 http://www.medyatekzip.com/reza-Sarraf-fotograflarina-rtuk-uyarisi-7482h.htm 537 http://www.medyatekzip.com/halk-tvden-numan-kurtulmusu-kizdiran-haber-7479h.htm 538 http://www.medyatekzip.com/sefkat-tepe-samanyolu-habere-de-uyari-getirdi-7489h.htm 539 http://www.medyatekzip.com/kilicdaroglunun-dinlettigi-tapeler-rtukten-dondu-7490h.htm 540 http://www.medyatekzip.com/rtukten-cnn-turke-iki-ceza-birarada-7537h.htm 541 http://www.medyatekzip.com/rtukten-tv-8e-telegol-cezasi-7538h.htm 542 http://www.medyatekzip.com/rtukten-a-habere-gundem-ozel-uyarisi-7539h.htm 543 http://www.medyatekzip.com/rtukten-onkibarin-tape-yorumlarina-agir-fatura-7567h.htm 544 http://www.medyatekzip.com/stvnin-efektli-haberi-rtuku-kizdirdi-7568h.htm 545 http://www.medyatekzip.com/nigde-mitingi-stv-ve-samanyolu-habere-ceza-yagdirdi-7574h.htm - 63 -
7 Mayıs 2014 . Yavuz Oğhan’ın yaptığı 13 Mart 2014 tarihli “1 de Medya” programında yer verilen dönemin Başbakanlık Müsteşarı Efkan Ala ile İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu arasında geçtiği iddia edilen ses kaydı yayınının “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle Artı1 TV’ye uyarı yaptırımı uygulanılmasına karar verildi.546 8 Mayıs 2014 . Bugün TV’ye, 17 Mart 2014 tarihli Haber 21 programında yayımlanan “AVM tuvaletinde buluşmuşlar” başlıklı, eski bakan Zafer Çağlayan ve Rıza Sarraf’a ilişkin iddialara yer verilen haberinde “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.547 . Haber Türk ve Show TV’ye, 4 Mart 2014 tarihli “Gün Başlıyor” ve “Ece Üner ile Show Haber” programlarında Kayseri’de yaşayan bir ailenin faciasının verildiği haberlerde “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.548 . Flash TV’ye 2007 tarihli Ana Haber Bülteni’nden dolayı 7 yıl sonra para cezası kesildi.549 9 Mayıs 2014 . Ulusal Kanal’a, 3 Mart 2014 tarihli yolsuzluk iddialarının konuşulduğu Matruşka adlı haber programında “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi. 550 . Artı1 TV’ye, Rıza Sarraf haberinin yayımlandığı 1 Mart 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle uyarı yaptırımının uygulanmasına karar verildi.551 . Artı1 TV’ye, 8 Mart 2014 tarihli “Yekta Kopan’la Cumartesi” programına konuk olan Cem Yılmaz’ın kullandığı argo ifadelerin “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.552 . Halk TV’ye, 5 Mart 2014 tarihli “Öğleden Sonra” haber bülteninde ve Beyaz TV’ye 4 Mart 2014 tarihli “Moderatör” programı ile Ana haber Bülteni’nde yayımlanan Kayseri’deki aile faciasına dair haberlerde “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.553 . Halk TV’ye, 6 Mart 2014 tarihinde saat 10:00’da yayımlanan haber bülteninde Başbakan Tayyip Erdoğan ve Adalet Eski Bakanı Sadullah Ergin arasında geçtiği iddia edilen ses kaydının haberleştirilmesinin yasalara aykırı olduğu gerekçesiyle idari para cezası kesildi.554 . Bugün TV’nin, 4.3.2014 tarihli “18 Haber Bülteni” programında yayımlanan, “Kayseri’de meydana gelen ve bir babanın cinnet geçirip eşini, 4 çocuğunu ve kendisini öldürdüğü” haberinin, “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle uyarılmasına karar verildi.555 10 Mayıs 2014 . Başbakan Tayyip Erdoğan ile Osman Ketenci arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarını yayımlayan Samanyolu Haber’e para cezası kesti.556 . Samanyolu Haber, Güncel programında “Kaynak Kültür Yayınları”nın gizli reklamını yaptığı gerekçesiyle uyarıldı.557
546 http://www.medyatekzip.com/1-de-tapelerden-nasibini-aldi-7592h.htm 547 http://www.medyatekzip.com/rtuk-bugune-para-cezasi-kesti-7598h.htm 548 http://www.medyatekzip.com/haber-turk-ve-show-tv-ayni-haberden-ceza-aldi-7600h.htm 549 http://www.medyatekzip.com/flash-tvnin-7-yil-onceki-yayinina-ceza-7599h.htm 550 http://www.medyatekzip.com/rtukten-1e-riza-sarraf-uyarisi-7610h.htm 551 http://www.medyatekzip.com/rtukten-1e-riza-sarraf-uyarisi-7610h.htm 552 http://www.medyatekzip.com/cem-yilmazin-argo-sozlerine-agir-fatura-7608h.htm 553 http://www.medyatekzip.com/halk-tv-ve-beyaz-tvye-de-aile-faciasi-faturasi-7607h.htm 554 http://www.medyatekzip.com/danistay-secimi-tapeleri-rtukten-kacmadi-7611h.htm 555 http://www.medyatekzip.com/kayserideki-aile-faciasi-bugun-tvyi-de-yakti-7606h.htm 556 http://www.medyatekzip.com/rtukten-samanyolu-haberdeki-tapelere-ceza-7615h.htm 557 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-gizli-reklam-uyarisi-7618h.htm - 64 -
. Başbakan Tayyip Erdoğan ve Adalet Eski Bakanı Sadullah Ergin arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarının yayınlanması Samanyolu Haber’e para cezası getirdi.558 . “Güncel”, “Haber Ekranı”, “Güncel-Sıcak Gündem” ve “Ana Haber” programlarındaki Rıza Sarraf haberleri yüzünden Samanyolu Haber para cezasına çarptırıldı.559 . Samanyolu Haber’e, 25 Şubat 2014 tarihinde Nuh Gönültaş’ın konuk olarak katıldığı “Haber Ekranı” programında “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari uyarı yaptırımının uygulanılmasına karar verildi.560 . Ülke TV’ye, 2 Mart 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde yayımlanan “Vizyondakiler” haberinde “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılamaz, görüntülerine yer verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.561 12 Mayıs 2014 . Eski İçişleri Bakanı Muammer Güler ile oğlu Barış Güler arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtları, Samanyolu Haber’e uyarı ve para cezası getirdi.562 . Başbakan Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtları yüzünden Samanyolu Haber para cezasına çarptırıldı.563 . Samanyolu Haber’e, 1 Mart 2014 tarihli 12.59-13.42 saatleri arasında yayımlanan haber programında ve Güncel programında “Bahşişini Önce Vereceksin” alt yazısı eşliğinde verilen Rıza Sarraf’a ilişkin haberin, “Yayın hizmetleri, Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.564 2 Haziran 2014 . Samanyolu Haber’e 7 Mart 2014 tarihli “Ana Haber”, “Haber” ve “Sıcak Gündem” programlarında, Başbakan Tayyip Erdoğan ile iş adamı Erdoğan Demirören arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarının yayımlanmasından dolayı para cezası kesildi.565 . Bugün TV’ye, “Güne Bakış” programında Gültekin Avcı’nın Suriye ile ilgili ses kayıtlarına ilişkin yorumlarından dolayı para cezası kesildi.566 . Ulusal Kanal’a, “Matruşka” haber programında Suriye ses kayıtlarıyla ilgili yorum ve eleştirilere yer verilmesinden dolayı para cezası uygulandı.567 . Show TV’ye, “Pazar Sürprizi” programında Özge Ulusoy’a ait tasarımların yayımlanmasının gizli reklam olduğu gerekçesiyle para cezası kararlaştırıldı.568 3 Haziran 2014 . 17 Aralık soruşturmasında etken isim olan İranlı işadamı Rıza Sarraf’ın eski Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış’a rüşvet verdiği iddia edilen görüntüleri yayınladığı “Ana Haber” ve “Haber” bültenlerinden dolayı Samanyolu Haber Televizyonuna para cezası verildi.569 . Başbakan Tayyip Erdoğan ile eski Adalet Bakanı Sadullah Ergin arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarının yer aldığı “Merhaba Yenigün” programından dolayı Samanyolu Haber’e para cezası kesildi.570 . Samanyolu Haber, Rıza Sarraf’ın Egemen Bağış’a rüşvet verdiği iddia edilen görüntüyü yayımlayan “Öğleye Doğru” programından dolayı uyarıldı ve para cezasına çarptırıldı.571
558 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haber-cezaya-doymuyor-7619h.htm 559 http://www.medyatekzip.com/Sarraf-goruntulerine-agir-fatura-7620h.htm 560 http://www.medyatekzip.com/rtukten-samanyolu-habere-argo-uyarisi-7616h.htm 561 http://www.medyatekzip.com/ulke-tvyi-yakan-sigara-7617h.htm 562 http://www.medyatekzip.com/ses-kayitlarina-hem-uyari-hem-de-para-cezasi-7626h.htm 563 http://www.medyatekzip.com/ogleye-dogruya-ceza-yagdi-7627h.htm 564 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-Sarraf-faturasi-7628h.htm 565 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haberin-5-programina-ceza-yagdi-7687h.htm 566 http://www.medyatekzip.com/gultekin-avci-konustu-rtuk-ceza-kesti-7686h.htm 567 http://www.medyatekzip.com/rtuk-matruskaya-ceza-kesti-7684h.htm 568 http://www.medyatekzip.com/ozge-ulusoyun-tasarimlarina-rtuk-engeli-7685h.htm 569 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-Sarraf-faturasi-7693h.htm 570 http://www.medyatekzip.com/rtuk-o-tapelere-ceza-yagdirdi-7695h.htm 571 http://www.medyatekzip.com/Sarraf-bagis-goruntulerine-ceza-yagdi-7696h.htm - 65 -
. Halk TV’ye, Twitter’ın kapatılmasına ilişkin yaptığı “Gündem Özel” yayınına telefonla katılan Emrah Serbes’in yorumlarından dolayı idari para cezası verildi.572 . Samanyolu Haber’e, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile işadamı Metin Kalkavan arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarının yayımlandığı “Günün Haberi”, “Haber”, “Merhaba Yenigün” ve “Haber Ekranı” programlarından dolayı para cezası verildi.573 . Ulusal Kanal’a, “Suriye savaş tapeleri”nin yayımlandığı “Ana Haber” bülteninde yayın yasağına uyulmadığı gerekçesiyle para cezası uygulandı.574 . Ulusal Kanal’a, “Ankara Kulisi” programındaki Berkin Elvan yorumlarından dolayı para cezası verildi.575 . Ulusal Kanal’a, “Suriye savaş tapeleri”nin yayımlandığı “Ana Haber” bülteninde yayın yasağına uyulmadığı gerekçesiyle para cezası uygulandı.576 . Artı1 TV, eski Başbakanlık Müsteşarı Efkan Ala ile İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu arasında geçtiği iddia edilen ses kaydının yayımlandığı “1 de Medya” programından dolayı uyarıldı.577 4 Haziran 2014 . Kanal D’ye, Seda Sayan’ın sunduğu “Kaynana Gelin Seda’ya Gelin” programının Türk toplumunun genel aile yapısını zedelediği gerekçesiyle para cezası kesildi.578 . CNN Türk’e, yazar Pınar Kür’ün katıldığı “Aykırı Sorular” programından dolayı para cezası kesildi.579 5 Haziran 2014 . Bugün TV’ye, “AVM tuvaletinde buluşmuşlar” adlı eski Ekonomi Bakan Zafer Çağlayan ile Rıza Sarraf hakkındaki iddiaların yer aldığı haberinden dolayı para cezası verildi.580 . Bugün TV’de “Bağış’a Bayram Harçlığı” alt yazısı eşliğinde yayımlanan haberden dolayı, kanalın 11 programına para cezası kesildi.581 6 Haziran 2014 . STV ve Samanyolu Haber’e, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanı İbrahim Kalın ile bir işadamı arasında geçtiği iddia edilen ses kaydına ilişkin haberin yayımlandığı “Ana Haber” bültenlerinden dolayı para cezası verildi.582 . Samanyolu Haber’e, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Osman Ketenci arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarının okunduğu habere yer verilen “Merhaba Yenigün” programından dolayı para cezası kesildi.583 . Samanyolu Haber’in “Rüşvet mi Bağış mı?” alt yazılı haberinden dolayı 5 programına para cezası verildi.584 . Artı 1 TV, 18 Mart 2014 tarihli “Canlı Gaste” programındaki ses kayıtları haberinden dolayı uyarıldı.585 . STV, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın danışmanı Mustafa Varank ile AK Partili bir yetkili olduğu iddia edilen kişiye ilişkin haberinden dolayı uyarıldı ve para cezasına çarptırıldı.586 . Samanyolu Haber, 7 Mart 2014 tarihli “Gün Ortası” isimli haber programında yayımlanan “Gayet Doğal Mı?” alt yazılı haberindeki efektlerden dolayı uyarıldı.587 . Meltem TV’ye, 18 Mart 2014 tarihli reklam kuşağında “Kibarlı ve Kibarlı Panax” ürünlerinin yer aldığı reklamın ve “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.588 19 Haziran 2014
572 http://www.medyatekzip.com/emrah-serbesin-o-sozlerine-ceza-yagdi-7699h.htm 573 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haberin-gemi-ihalesine-agir-fatura-7697h.htm 574 http://www.medyatekzip.com/suriye-ses-kayitlari-ulusal-kanala-ceza-getirdi-7698h.htm 575 http://www.medyatekzip.com/rtukten-ulusal-kanala-agir-fatura-7692h.htm 576 http://www.medyatekzip.com/suriye-ses-kayitlari-ulusal-kanala-ceza-getirdi-7698h.htm 577 http://www.medyatekzip.com/1e-berkin-elvan-uyarisi-7694h.htm 578 http://www.medyatekzip.com/rtuk-seda-sayani-affetmedi-7705h.htm 579 http://www.medyatekzip.com/pinar-kur-rtuku-kizdirdi-7706h.htm 580 http://www.medyatekzip.com/rtukten-bugun-tvye-agir-fatura-7714h.htm 581 http://www.medyatekzip.com/bugun-tvnin-11-programina-para-cezasi-7715h.htm 582 http://www.medyatekzip.com/rtukten-ibrahim-kalin-tapesine-ceza-7721h.htm 583 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haber-cezaya-doymadi-7722h.htm 584 http://www.medyatekzip.com/Sarraf-haberini-rtuk-affetmedi-7725h.htm 585 http://www.medyatekzip.com/arti-1e-rtukten-uyari-7724h.htm 586 http://www.medyatekzip.com/s-habere-varank-uyarisi-7727h.htm 587 http://www.medyatekzip.com/s-haber-bu-kez-efekt-uyarisi-aldi-7730h.htm 588 http://www.medyatekzip.com/meltem-tvnin-o-reklamina-ceza-yagdi-7723h.htm - 66 -
. Ulusal Kanal’a, “İnanılmaz Kaza” başlıklı haberin yayımlandığı 13 Nisan 2014 tarihli “19 Ana Haber” bülteninden dolayı idari para cezası kesildi.589 . Kanal D’ye, 9 Nisan 2014 tarihli “İrfan Değirmenci İle Günaydın” isimli haber bülteninde yayımlanan cinayet, kaza, yaralama haberlerinin insan onurunu zedeleyecek düzeyde olduğu gerekçesiyle para cezası verildi.590 . TGRT Haber’e, “Mola Zamanı”nda gizli ticari reklam yapıldığı gerekçesiyle para cezası kesildi.591 . Show TV’ye, Kars’ta tecavüz edilerek öldürülen 9 yaşındaki Mert isimli çocuğun katil zanlısı Aykut Balk’ın cinayeti nasıl işlediğini anlattığı haberine yer verilen “Ece Üner ile Show Ana Haber” bülteninden dolayı para cezası verildi.592 . Fox TV, “Not Defteri” dizisinden dolayı hem uyarıldı, hem de para cezasına çarptırıldı.593 . Kanaltürk Radyo, “Murat Erdin İle Burası Türkiye” programında gazete okumalarında kullanılan ifadelerin yorum sınırını aştığı gerekçesiyle uyarıldı.594 20 Haziran 2014 . Ulusal Kanal’a, Balyoz davası ve Ergenekon Davası’nda hüküm giyen ve bu süreçte hayatını kaybeden siyasi-akademik ve askeri şahsiyetlerin ölümlerine ilişkin haberlere yer verdiği Ana Haber Bülteni’nden dolayı idari para cezası kesildi.595 . Meltem TV, “Gönül Pınarı” programında hacı adaylarına yönelik tur firmalarının tanıtımını yaptığı gerekçesiyle ceza aldı.596 . CNN Türk’e, Murat Boz ve Gülşen klibinin yayımlandığı Ana Haber Bülteni’nde gizli ticari reklam yapıldığı gerekçesiyle para cezası kesildi.597 . Beyaz TV’ye, “Beyaz Futbol” ve “Derin Futbol” programındaki argo ifadelere ALO RTÜK hattına gelen tepkiler üzerine idari para cezası verildi.598 . Beyaz TV’de Senem Kuyucuoğlu’nun konuk olarak katıldığı “Söylemezsem Olmaz” programına para cezası kesildi.599 . 360 TV, Arda Turan’ın “Four Four Two” dergisiyle yaptığı röportajda derginin adına atıfta bulunulduğu gerekçesiyle uyarıldı.600 21 Haziran 2014 . Samanyolu Haber’e, Başbakan Erdoğan’ın Özel Kalem Müdürü Hasan Doğan ile Milletvekili Nurettin Canikli arasında geçtiği iddia edilen ses kayıtlarına ilişkin haberlerinden dolayı para cezası kesti.601 23 Haziran 2014 . Samanyolu Haber’in, “Ala Türkiye’yi Kabile Devleti mi Sanıyor” alt yazılı haberinin yayımlandığı üç programına para cezası kesildi.602 . Samanyolu Haber’e, 10 Mart 2014 tarihli ”Gün Ortası” ile 11 Mart 2014 tarihli “Güncel” programlarında “Manşetleri Başbakan mı atıyor?” alt yazısıyla yayımladığı haberlerinde, “Yayın hizmetleri (…) hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.603 . Samanyolu Haber’e, “Gemicikler İşte Böyle Alınıyormuş!” alt yazılı haberin yayımlandığı “Merhaba Yenigün” programından dolayı para cezası kesildi.604 . Samanyolu Haber’e, “Rektörleri de Erdoğan Atıyor İddiası” alt yazılı haberin yayımlandığı “Ana Haber Bülteni”nden dolayı para cezası verildi.605
589 http://www.medyatekzip.com/kaldirimda-oynayan-4-cocuga-carpan-otomobil-cezalandirildi-7771h.htm 590 http://www.medyatekzip.com/irfan-degirmenci-ile-gunaydin-rtuk-kiskacinda-7770h.htm 591 http://www.medyatekzip.com/mola-zamani-unlu-mekanlari-dolasti-rtuk-ceza-yazdi-7766h.htm 592 http://www.medyatekzip.com/mertin-katil-zanlisinin-ifadeleri-rtuku-kizdirdi-7769h.htm 593 http://www.medyatekzip.com/rtuk-not-defterini-uyardi-7773h.htm 594 http://www.medyatekzip.com/rtukten-murat-erdinin-yorumlarina-uyari-7772h.htm 595 http://www.medyatekzip.com/kumpas-sehitlerine-rtuk-faturasi-7776h.htm 596 http://www.medyatekzip.com/hac-turlarindan-meltem-tvye-agir-fatura-7780h.htm 597 http://www.medyatekzip.com/cnn-turkun-gizli-reklami-rtukten-kacmadi-7778h.htm 598 http://www.medyatekzip.com/beyaz-futbol-ve-derin-futbola-sikayet-yagdi-7777h.htm 599 http://www.medyatekzip.com/senem-kuyucuoglunun-itiraflari-beyaz-tvyi-yakti-7782h.htm 600 http://www.medyatekzip.com/rtuk-four-four-two-reklamina-kizdi-7781h.htm 601 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haberin-8-programina-canikli-faturasi-7790h.htm 602 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-haberin-efkan-ala-haberine-agir-fatura-7797h.htm 603 http://www.medyatekzip.com/mansetleri-basbakan-mi-atiyor-rtuke-takildi-7798h.htm 604 http://www.medyatekzip.com/gemicik-haberi-rtuku-kizdirdi-7799h.htm - 67 -
. 360 TV’ye, 3 Mayıs 2014 tarihli “Spor Keyfi” programında Arda Turan’ın “Four Four Two” dergisiyle yaptığı röportaj yayınında, “Gizli ticari iletişime izin verilemez.” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.606 . Kanaltürk’e, Beşiktaşlı futbolcu Gökhan Töre’nin yaralandığı haberinden dolayı para cezası kesildi.607 . Dizimax Drama kanalına, “Doc Martin” filminin yayınındaki sigara görüntülerinden dolayı para cezası verildi.608 24 Haziran 2014 . Samanyolu Haber’e, 30-31 Mart 2014 tarihlerinde yayımlanan “Seçim 2014” programından dolayı para cezası kesildi.609 . Samanyolu Haber’e, “Savcılık Başbakan’a inceleme başlattı mı?” haberinden dolayı para cezası verildi.610 10 Temmuz 2014 . Halk TV’ye, 14 Mayıs 2014 tarihli Soma’daki maden kazasına ilişkin haberlerinde “...haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.611 . CNN Türk’e, 23 Nisan 2014 tarihli Enver Aysever’in sunduğu ve Mustafa Altıoklar’ın konuk edildiği “Aykırı Sorular” programında Başbakan Tayyip Erdoğan’a Gezi protestoları döneminde duyulan öfkenin anlatıldığı kısımlarda “… kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.612 . A Haber’e, 20 Mayıs 2014 tarihinde yayımlanan “Deşifre” adlı programda “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığı etkiler nitelikte olamaz” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.613 11 Temmuz 2014 . Halk TV’ye, 29 Mayıs 2014 tarihli programda bir kozmetik ürününün tanıtım ve satışının yapılmasının, “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi. 614 . Bugün TV’ye, 23 Mayıs 2014 tarihli 15:00 haber bülteninde yayımlanan “Okmeydanı’nda gerginlik” haberinde ağır küfür ve hakaretlerin hiçbir engelleme veya kapatma yapılmaksızın doğrudan haberin içerisinde verildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.615 . Ulusal Kanal’a, 20 Mayıs 2014 tarihinde Ümit Zileli’nin sunduğu Ana Haber Bülteni’nde “...toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.616 . Kanal D’ye, 16 Mayıs 2014 tarihli “32. Gün” programının “Soma’da maden faciası” ana başlığıyla ele alınan yayınında “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.617 . Beyaz TV’ye, “Derin Futbol” adlı spor programının 19.5.2014 - 20.5.2014 tarihli bölümünde “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.618 . artı1 TV’ye, 2 Haziran 2014 tarihinde yayımlanan “Sağlık İçin” programında “Gizli ticarî iletişime izin verilemez” hükmünün ihlal edildiği nedeniyle uyarı cezası uygulanmasına karar verildi.619
605 http://www.medyatekzip.com/rektor-atamalarini-basbakan-erdogan-mi-yapiyor-7801h.htm 606 http://www.medyatekzip.com/arda-turan-360-tvye-ceza-yagdirdi-7794h.htm 607 http://www.medyatekzip.com/kanalturke-gokhan-tore-cezasi-7795h.htm 608 http://www.medyatekzip.com/doc-martinin-sigarasi-dizimaxi-yakti-7796h.htm 609 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-secim-2014-cezasi-7802h.htm 610 http://www.medyatekzip.com/savcilik-basbakana-inceleme-baslatti-mi-7803h.htm 611 http://www.medyatekzip.com/halk-tvnin-soma-haberi-rtuke-takildi-7856h.htm 612 http://www.medyatekzip.com/altioklarin-o-sozleri-cnn-turku-yakti-7854h.htm 613 http://www.medyatekzip.com/rtukten-a-habere-soma-faturasi-7855h.htm 614 http://www.medyatekzip.com/halk-tvnin-kozmetik-satisi-rtuke-takildi-7865h.htm 615 http://www.medyatekzip.com/okmeydaninda-gerginlik-ceza-yagdirdi-7860h.htm 616 http://www.medyatekzip.com/umit-zilelinin-yorumlari-rtuku-kizdirdi-7862h.htm 617 http://www.medyatekzip.com/32-gunun-soma-yayinina-argo-cezasi-7863h.htm 618 http://www.medyatekzip.com/derin-futbolda-hangi-restoranin-tanitimi-yapildi-7861h.htm - 68 -
14 Temmuz 2014 . Halk TV’ye, 14 Mayıs 2014 tarihli “Öğleden Sonra” programına katılan konukların Soma maden faciasına ilişkin yorumlarında “İnsan onuruna saygılı olma ilkesine aykırı olamaz...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.620 . Halk TV’ye, 25 Nisan 2014 tarihli “Ezber Bozanlar” programında sunucular Eren Erdem, Ayşe Acar ve konuk Mustafa Altıoklar tarafından Başbakan Tayyip Erdoğan’a yönelik yapılan yorumlarda “… kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.621 . STV’ye, 20 Mayıs 2014 tarihinde 8.15’te yayımlanan akıllı telefon tanıtım ve satışında “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle uyarılmasına karar verildi.622 . Cem TV’ye, 20 Mayıs 2014 tarihli “Uyan Türkiye” programında yayımlanan “Kadına Şiddet Bitmiyor” haberinde “… haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.623 . Cem TV’ye, 15 Mayıs 2014 tarihinde yayımlanan “Cem Radyo” tanıtımının “Söz konusu kuruluşun ticari iletişim yayını yaptığına dair herhangi bir sesli ve/veya görüntülü uyarıya yer vermediği” gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.624 15 Temmuz 2014 . Cem TV’ye, 27 - 29 Mayıs ve 02 Haziran 2014 tarihlerinde yayımlanan “Sağlıklı Yaşam” programlarında “Gizli ticarî iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.625 . Bugün TV’ye, 3 Haziran 2014 tarihli spor bülteninde yayımlanan “Sambacılar Kanaltürk’te” başlıklı haberinde “Gizli ticarî iletişime izin verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.626 . STV’ye, 15 Mayıs 2014 tarihli Ana Haber Bülteni’nde Soma’daki maden faciasına ilişkin “Cenazeler toprağa veriliyor” haberinde “… haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.627 . Cem TV’ye, 13 ve 20 Mayıs 2014 tarihlerinde yayımlanan “Bahar’la Güzel Şeyler” isimli programlarında “Gizli ticarî iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.628 . Mesaj TV’ye, 4 Haziran 2014 tarihinde yayımlanan “Tele-Alışveriş” logolu ticari iletişim yayınında, “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.629 16 Temmuz 2014 . Halk TV’ye, 31 Mayıs 2014 tarihli 12.00 haber bülteninde Gezi Parkı gösterilerine ilişkin yayımlanan haberinde “...haberin verilişinde doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.630 . Halk TV’ye, 25 Mayıs 2014 tarihli eski bakan Yaşar Okuyan’ın hazırlayıp sunduğu programa katılan konukların Soma’daki maden faciasına ilişkin yorumlarında, “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi. 631
619 http://www.medyatekzip.com/arti-1e-gizli-reklam-cezasi-7864h.htm 620 http://www.medyatekzip.com/rtuk-toplumsal-vicdan-yaralandi-7875h.htm 621 http://www.medyatekzip.com/mustafa-altioklar-halk-tvye-de-ceza-getirdi-7879h.htm 622 http://www.medyatekzip.com/akilli-telefon-reklamini-rtuk-affetmedi-7877h.htm 623 http://www.medyatekzip.com/kadina-siddet-haberi-rtuke-takildi-7876h.htm 624 http://www.medyatekzip.com/cem-tvye-ceza-yagdi-7878h.htm 625 http://www.medyatekzip.com/saglikli-yasama-ceza-ustune-ceza-7883h.htm 626 http://www.medyatekzip.com/dunya-kupasi-bugunu-fena-vurdu-7885h.htm 627 http://www.medyatekzip.com/rtuk-stvnin-haberini-abartili-buldu-7881h.htm 628 http://www.medyatekzip.com/baharla-guzel-seyler-rtuke-takildi-7886h.htm 629 http://www.medyatekzip.com/mesaj-tv-cep-telefonundan-ceza-aldi-7884h.htm 630 http://www.medyatekzip.com/gezi-eylemlerinin-yildonumunde-halk-tvye-ceza-7892h.htm 631 http://www.medyatekzip.com/rtukten-eski-bakanlara-sok-ceza-7891h.htm - 69 -
. Flash TV’ye, 28 Mayıs 2014 tarihinde saat 9.10’da yayımlanan reklam kuşağındaki cep telefonu reklamında “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.632 . STV ve Samanyolu Haber’e, 2 Haziran 2014 tarihli Ana Haber bültenlerinde yer alan uyuşturucu haberlerinde “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle uyarı ve idari para cezası uygulanmasına karar verildi.633 . 360 TV’ye, 25 Mayıs 2014 tarihli “Stüdyo Platin” programında “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.634 24 Temmuz 2014 . Kanaltürk’e, 2 Haziran 2014 tarihli “Fatmagül’ün Suçu Ne” adlı dizinin yayınında “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.635 25 Temmuz 2014 . Halk TV’ye, 7 Haziran 2014 tarihli haber bülteninde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği iddia edilen telefon konuşmasına ait ses kaydına ilişkin haberde “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.636 . Top Shop TV’ye, 3-4-5-6 Haziran 2014 tarihli “Denizin Ortasında Ne Var?” sorusunu doğru yanıtlayan izleyicileri ödüllendirdiği tele-alışveriş yayınlarında, “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle uyarı yaptırımı uygulanmasına karar verildi.637 . A9 TV’ye, 30 Mayıs 2014 tarihli “Adnan Oktar ile Sohbetler” programında Adnan Oktar’ın küfürlü mesaj gönderen izleyicinin resminin ekranda göstermesi ve ismini deşifre etmesi üzerine, “Haksız çıkarlara hizmet eden … unsurlar içeremez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle uyarı yaptırımı uygulandı.638
11 Ağustos 2014 . Halk TV’ye 16 Haziran 2014 tarihli yayınlarında “zayıflatıcı, sıkılaştırıcı ve selülit giderici” olduğu iddiasıyla kozmetik bir ürünün tele-alışveriş yoluyla ticari iletişiminin yapılmasının “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.639 . TRT Haber’e 29 Haziran 2014 tarihinde canlı olarak yayınlanan MÜSİAD Geleneksel İftar Yemeği’nde “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılamaz, görüntülerine yer verilemez.” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.640 . Star TV’ye 21 Haziran 2014 tarihli “O Ses Çocuklar” yarışma programında çocukların ticari amaç ve reyting uğruna kullanılmasından dolayı para cezası kesildi.641 . STV ve Samanyolu Haber’e 28 Haziran 2014 tarihli Ana Haber bültenlerinde LYS sonuçlarına ilişkin yayınlanan “Şampiyonların Adresi Ortak”, ”Gururumuz Oldu, Fethullah GÜLEN 3. Oldu Sosyal Medya Sallandı” ve “Birincilik Haberini Umre’de Aldı” başlıklı haberlerinde “Gizli ticarî iletişime izin verilemez.” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.642
632 http://www.medyatekzip.com/akilli-cep-telefonuna-agir-fatura-7895h.htm 633 http://www.medyatekzip.com/samanyolu-habere-bonzai-uyarisi-7893h.htm 634 http://www.medyatekzip.com/gizli-reklam-360-tvye-fena-patladi-7894h.htm 635 http://www.medyatekzip.com/fatmagul-kanalturke-ceza-yagdirdi-7916h.htm 636 http://www.medyatekzip.com/rtukten-halk-tvye-tape-faturasi-7922h.htm 637 http://www.medyatekzip.com/top-shop-tv-rtuke-fena-yakalandi-7924h.htm 638 http://www.medyatekzip.com/rtuk-adnan-oktari-affetmedi-7925h.htm
639 http://www.medyatekzip.com/halk-tvye-kozmetik-faturasi-7961h.htm 640 http://www.medyatekzip.com/sigara-trt-haberi-yakti-7960h.htm 641 http://www.medyatekzip.com/o-ses-cocuklara-rekor-ceza-7957h.htm 642 http://www.medyatekzip.com/rtukten-stvye-agir-fatura-7959h.htm - 70 -
. Smart TV’ye 13 Haziran 2014 tarihli akıllı telefon tanıtım ve satışına yönelik tele-alışveriş yayınından dolayı para cezası kesildi.643 25 Ağustos 2014 . Flash TV’ye 15 - 16 - 17 - 18 - 20 Haziran 2014tarihli reklam kuşaklarında doğru cevaplanması istenen bir soru karşılığında kolye ve yüzük hediye olarak verilmesinin “Bilgi iletişim araçları yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.644 . Cem TV’ye 03 Temmuz 2014 tarihli ”Sağlıklı Yaşam” programında konuk İbrahim Gökçek’in kendi geliştirdiği ürünlerden bahsetmesinin “Gizli ticarî iletişime izin verilemez.” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.645 . Bugün TV’ye 28 Haziran 2014 tarihli Ceren Bektaş’ın sunduğu haber programında LYS sonuçlarının açıklanmasına ilişkin haberinde “Gizli ticari iletişime izin verilemez.” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.646 2 Eylül 2014 . HSYK tarafından gönderilen dilekçe üzerine yapılan incelemede Bugün TV’ye 24/25 Haziran 2014 tarihli haber bültenlerinde yayımlanan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca yapılan 2014 yılı yaz atama kararnamesine ilişkin haberlerinde “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulandı.647 . HSYK tarafından gönderilen dilekçe üzerine yapılan incelemede Samanyolu Haber ve STV’ye 24 / 25 Haziran 2014 tarihli haber bültenlerinde yayımlanan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca yapılan 2014 yılı yaz atama kararnamesine ilişkin haberlerinde “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulandı.648 . Cem TV’ye 07 / 14 Temmuz 2014 tarihli reklam kuşakları içinde yer alan ”Furkan Bitki Çayı” isimli bitkisel ürünün reklamının yayınlanmasının “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.649 . Kanal D’ye 09 / 16 Temmuz 2014 tarihli “X Factor Star Işığı” adlı müzik yarışma programlarında “Türkçenin özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.650 . Kanal D’ye 08 Temmuz 2014 tarihli ”Güllerin Savaşı” adlı dizide “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.651 . Beyaz TV’ye 15 Temmuz 2014 tarihli ”Son Söz” adlı yorum programına konuk olan AKP Gaziantep Milletvekili Şamil Tayyar’ın Cumhurbaşkanlığı seçiminde MHP ve CHP’nin parti içerisinden aday çıkarmamasını eleştiren ifadelerinin “İnsan onuruna aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.652
643 http://www.medyatekzip.com/smart-tvye-tele-alisveris-cezasi-7962h.htm 644 http://www.medyatekzip.com/rtukten-flash-tvye-5-ayri-fatura-7984h.htm 645 http://www.medyatekzip.com/yine-saglikli-yasam-yine-ceza-7985h.htm 646 http://www.medyatekzip.com/lys-sonuclari-bugun-tvye-ceza-yagdirdi-7958h.htm 647 http://www.medyatekzip.com/rtuk-bugunun-hsyk-haberlerine-ceza-yagdirdi-8000h.htm 648 http://www.medyatekzip.com/rtuk-samanyolu-haberin-hsyk-haberlerini-affetmedi-8001h.htm 649 http://www.medyatekzip.com/cem-tvye-bitkisel-urun-reklamindan-ceza-8002h.htm 650 http://www.medyatekzip.com/rtukten-x-factor-star-isigina-agir-fatura-7996h.htm 651 http://www.medyatekzip.com/gullerin-savasi-rtuku-kizdirdi-7997h.htm 652 http://www.medyatekzip.com/rtukten-beyaz-tvye-samil-tayyar-faturasi-7998h.htm - 71 -
. Beyaz TV’ye 16.07.2014 tarihli ”Beyaz Haber” adlı ana haber programında “Altı Saat Dayanabildiler” başlıklı İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları ile ilgili haberinde “...haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.653 3 Eylül 2014 . Bugün TV’ye 06 - 07 Temmuz 2014 tarihli haber bültenlerinde LYS sınavında başarılı olan iki öğrenci ile ilgili yapılan röportajın yayınlanmasının “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulandı.654 . Flash TV’ye 19-21-23-25-27-29 Haziran 2014 tarihli ve 01-03 Temmuz 2014 tarihli yayınlarında yer alan cep telefonu reklamının “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulandı.655 . Cem TV’ye 10 Temmuz 2014 tarihli ”Sağlıklı Yaşam” programında “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulandı.656 . Halk TV’ye 24 Haziran 2014 tarihli yayın akışı içerisinde yer alan tanıtım ve ticari iletişim yayınlarının “Televizyon ve radyo yayın hizmetlerinde reklamlar ile tele-alışveriş, sesli ve/veya görüntülü bir uyarıyla açıkça fark edilebilecek ve program hizmetinin diğer unsurlarından kolaylıkla ayırt edilebilecek biçimde düzenlenir” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanılmasına karar verildi.657 11 Eylül 2014 . Songül Karlı’nın Kanaltürk’teki programına, eşini 43 yerinden tornavidayla yaralayan kişinin konuk alınarak şiddetin teşvik edildiği ve kanıksatıldığı gerekçesiyle para cezası verildi. Söz konusu yayın nedeniyle kanalın, 6112 Sayılı Yasa’nın 8/1 maddesinin (s) bendinin ihlal edildiği yönünde karara varılarak kanala, geçen ayki reklam gelirlerinin yüzde 2’si oranında para cezası uygulanması uygun bulundu.658
13 Eylül 2014 . İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman toplama kamplarına gitmekten kurtulan Yahudi bir piyanisti anlatan “Piyanist” filminde “Şiddet görüntülerine yer verildiği” gerekçesiyle Gün TV’ye uyarı cezası verildi. CHP milletvekili Ali Öztunç, filme ceza verilmesini “gülünç” olarak değerlendirdi.659 19 Eylül 2014 . Show TV’de “Seda Sayan Show” adlı programda iki eşini de öldürmüş, daha sonra aftan yararlanarak cezaevinden tahliye edilmiş Sefer Çalınak’ın konuk edildiği yayına iki ayrı ihlal nedeniyle para cezası verildi. Programda Seda Sayan’ın, Çalınak’a “Dünya seni konuştu” , “Bu kadar güler yüzlü bir katil gördünüz mü?” sözlerinin suç işlemeyi ve suçluyu övücü nitelikte olduğu” belirtilerek bu durumdan dolayı programın, “Suç işlemeyi, suçluyu ve suç örgütlerini, suç tekniklerini övücü nitelikte olamaz” ilkesini ihlal ettiği vurgulandı. Ayrıca söz konusu programda RTÜK Üst Kurulu üyelerinin oy çokluğu ile “Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik ve kadını istismar etme” ilkesine de aykırı davranıldığı gerekçe gösterilerek “Reklam gelirlerinin %2’si olan 170 bin TL para cezası kesilmesine” karar verildi.660 21 Eylül 2014
653 http://www.medyatekzip.com/beyaz-tvnin-gazze-haberine-ceza-7999h.htm 654 http://www.medyatekzip.com/rtukten-bugun-tvye-lys-cezasi-8006h.htm 655 http://www.medyatekzip.com/cep-telefonu-reklami-flash-tvye-ceza-yagdirdi-8005h.htm 656 http://www.medyatekzip.com/cem-tvye-saglikli-yasam-cezasi-8007h.htm 657 http://www.medyatekzip.com/rtukten-halk-tvye-ceza-8004h.htm 658 http://haber.stargazete.com/medya/rtuk-songul-karliyi-affetmedi/haber-938276 659 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27199827.asp 660 http://www.ahaber.com.tr/Yasam/2014/09/30/rtukten-seda-sayana-170-bin-tl-ceza http://www.gazeteciler.com/tv-haber/rtukten-cep-yakan-ceza-80374h.html - 72 -
. Kanaltürk’e 06 Ağustos 2014 tarihli ”Her Sabah” programında ve Bugün TV’ye 05/06 Ağustos 2014 tarihli haberlerinde yayınlanan İpek Üniversitesi ile ilgili haberde “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünün ihlal edildiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.661 . Kanaltürk ve Bugün TV’ye 12 Ağustos 2014 tarihli haber bültenlerinde yayınlanan iki yavru kedinin öldürülmesiyle ilgili habelerinde “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.662 . TV Net’e 28 Mart 2014 tarihli yayınlarında yer alanMustafa Özcan ile ilgili haberlerin “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle uyarı yaptırımı uygulanmasına karar verildi.663 . Fox TV’ye 05 Ağustos 2014 tarihli yayınlarında “Ruhumun Aynası” adlı dizinin reklamı sırasında “…Program tanıtımlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki yayın içinde yüzde beşi aşamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.664 . A Haber’e 07 Ağustos 2014 tarihli “Deşifre”programının yayınına konuk olarak katılan tarihçi-yazar Kadir Mısıroğlu’nun Cumhurbaşkanı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu ile alakalı ifadelerinin “Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri aşağılayan yayınları içeremez ve teşvik edemez” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle uyarı yaptırımının uygulanmasına karar verildi.665 22 Eylül 2014 . Bugün TV’ye 10 Temmuz 2014 tarihli 19.00 haber kuşağında yer alan ”Dövmek de parayla” haberinde “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.666 . Halk TV’ye 18 Ağustos 2014 tarihli yayınında “Sihirli Testere; ağaç, alüminyum, demir, seramik, cam, fayans, pvc, çok fonksiyonel testere ve Türkiye’de bir ilk” ifadeleriyle kesme işlemine yarayan metalik ticari bir ürünün iletişiminin “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.667 . Bugün TV’ye 26 Temmuz 2014 tarihli 19.00 haber bülteninde yayınlanan emniyete yapılan operasyon kapsamında gözaltına alınan polisler ile ilgili haberlerinde “…yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” hükmünün ihlali nedeniyle uyarı yaptırımı uygulanmasına karar verildi.668 . Cem TV’ye 25 Ağustos 2014 tarihli reklam kuşaklarında yayınlanan bitkisel ürün reklamının “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.669 . Number One TV’nin 18 Ağustos 2014 tarihli ”60 Saniyede Dünyanın Haberi” adlı haber bültenlerinde yer alan Axa Oyak haberlerinde “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle uyarı yaptırımı uygulanmasına karar verildi.670
661 http://www.medyatekzip.com/ipek-universitesi-reklami-rtukten-kacmadi-8039h.htm 662 http://www.medyatekzip.com/kanal-turk-ve-bugun-tvye-kedi-cinayeti-faturasi-8042h.htm 663 http://www.medyatekzip.com/rtuk-tv-neti-uyardi-8041h.htm 664 http://www.medyatekzip.com/ruhumun-aynasi-fox-tvyi-yakti-8040h.htm 665 http://www.medyatekzip.com/a-habere-kadir-misirlioglu-uyarisi-8038h.htm 666 http://www.medyatekzip.com/rtukten-bugun-tvnin-o-haberine-para-cezasi-8045h.htm 667 http://www.medyatekzip.com/halk-tvye-rtukten-para-cezasi-8050h.htm 668 http://www.medyatekzip.com/polise-gozalti-haberlerine-ceza-yagdi-8047h.htm 669 http://www.medyatekzip.com/cem-tvye-bitki-cayi-cezasi-8051h.htm 670 http://www.medyatekzip.com/number-onea-axa-oyak-haberi-uyari-getirdi-8049h.htm - 73 -
. Haber Türk’e 17 Ağustos 2014 tarihli ”İletişim Pazarı” adlı yorum programının yayını sırasında ekrana getirilen bant reklamda “...Bant reklam yayınında reklam alanı görüntü alanının %20’sini aşamaz” hükmünün ihlali nedeniyle uyarı yaptırımı uygulanmasına karar verildi.671 . Haber Türk’e 22 Temmuz 2014 tarihinde Fatih Altaylı’nın sunduğu ”Teke Tek” programında ekrana gelen sigara markası görüntüsünün “Gizli ticari iletişime izin verilemez” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.672 . Kral Pop’un 12 Haziran 2014’te yayınlanan Calvin Harris’in ”Summer” adlı video klibinden görüntülerinde “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde yayınlanamaz” hükmünün ihlali nedeniyle uyarılmasına karar verildi.673 . Fox TV’ye 05 Ağustos 2014 tarihli yayınlarında “Ruhumun Aynası” adlı dizinin reklamı sırasında “…Program tanıtımlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki yayın içinde yüzde beşi aşamaz” hükmünün ihlali gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.674 . Artı1 TV’ye 04 Ağustos 2014 tarihli ”+1 Ana Haber”bülteninde CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin’in bir basın toplantısıyla, Bilal Erdoğan ile Milli Eğitim Bakanlığı ve Türgev Yöneticileri arasında geçtiği iddia edilen telefon konuşmalarının kaydını dinletmesiyle ilgili yayınlanan haberde, “…özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz,” hükmünün ihlali nedeniyle idari para cezası uygulanmasına karar verildi.675 24 Eylül 2014 . RTÜK seçim döneminde özel olarak uygulanan kurallara uymadıkları gerekçesiyle televizyon kanalları hakkında hazırlanan 100’e yakın raporu Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) gönderdi. Aralarında A Haber, Halk TV, TRT Türk, 360 TV, NTV’nin de bulunduğu kanallar hakkında hazırlanan raporlara YSK çok sayıda ceza verdi. YSK kararlarına itiraz yolu kapalı olduğu için, tek taraflı bu işleme karşı böylece yargıya da başvurulamayacak.676 28 Eylül 2014 . 9 Eylül 2014 tarihinde Kanal D’de yayınlanan “Küçük Ağa” dizisinin karakteri Mehmet Can’ın “yalancı güvenilmez, insanları kandıran, rüşvet veren, ailesine ve büyüklerine karış gelen, kural tanımaz, başkalarının huzurunu hiçe sayan, özel hayatın gizliliğini umursamayan, sözünde durmayan intikam alan, gösterişi seven ve benzeri kötü özelliklere sahip bir çocuk’ profili çizdiği için dizinin yayınlanmasından sonra çok sayıda vatandaşın “Çocuk karakteri playboy benzetmesi yapılarak parti düzenlemeleri çocukları olumsuz etkileyecek yönde”, “Rüşvete teşvik aşılanıyor”, “Evden kaçmayı özendiriyor. Yalan söyleme, sözünde durmama alışkanlığı çocuklarımızı olumsuz etkiliyor” ifadelerini kullanarak RTÜK’e şikayette bulunması üzerine Kanal D’ye 156 bin TL para cezası kesildi.677
Özgürlük İhlallerine Yurtiçi ve Yurtdışından Gelen Tepkiler 27 Mart 2014 . Twitter, ardından da Youtube’un erişime kapatılması üzerine AB Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu üyesi Stefan Füle “Bu nerede duracak?” sorusunu sorup Türkiye’ye ağır eleştiriler getirdi.678 28 Mart 2014 . Yolsuzluk ve rüşvet iddialarının duyurulmasında etkili olan sosyal medya organlarına ulaşımın engellenmesine uluslararası kuruluşlardan tepkiler geldi.679 5 Nisan 2014 . ABD yönetimi, yönetimi, Twitter’ın açılmasından duyduğu memnuniyeti dile getirirken, Twitter için alınan mahkeme kararı doğrultusunda Türk hükümetine YouTube yasağını da kaldırma çağrısında bulundu.680
671 http://www.medyatekzip.com/rtukten-haberturke-uyari-8043h.htm 672 http://www.medyatekzip.com/rtuk-teke-teke-sigara-cezasi-kesti-8048h.htm 673 http://www.medyatekzip.com/kral-popa-calvin-harris-uyarisi-8044h.htm 674 http://www.medyatekzip.com/ruhumun-aynasi-fox-tvyi-yakti-8040h.htm 675 http://www.medyatekzip.com/bilal-erdogan-ses-kayitlarina-agir-fatura-8046h.htm 676 http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/09/24/ysknin-ceza-kurnazligi# 677 http://www.haber7.com/televizyon/haber/1205645-rtukten-o-diziye-buyuk-ceza 678 http://www.aktifhaber.com/abden-youtube-tepkisi-957165h.htm 679 http://sosyalmedya.co/youtube-sansurune-yurtdisindan-tepkiler/ - 74 -
11 Nisan 2014 . Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Türkiye’de seçim döneminde Twitter ve YouTube’a erişim engeli getirilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini belirtti.681 14 Nisan 2014 . ABD Dışişleri Bakanlığı Türkiye masası şefi Amanda Sloat, Amerikan Türk Dernekleri Asamblesi’nin yıllık konferansında yaptığı konuşmada, “Hükümetin Twitter ve YouTube’u yasaklama kararları da dahil olmak üzere, Türkiye’deki internet özgürlüğü ile ilgili getirilen kısıtlamalar hakkında eleştirilerimizi belirttik” dedi.682 19 Nisan 2014 . ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Doug Frantz, gazetecilere baskı, gazeteciliğin suç sayılması, Twitter ve YouTube gibi mecraların yasaklanmasının, Türkiye’nin Çin, Kuzey Kore, İran gibi ülkelerle birlikte anılmasına neden olacağını ve ülke imajına büyük zarar vereceğini söyledi.683 24 Nisan 2014 . İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye’nin Azeri gazeteci Rauf Mirgadirov’u uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerini ihlal ederek zorla geri göndermesini kınadı. Örgüt, gazetecinin Azerbaycan’a varır varmaz gözaltına alınmasının ve sonra da tutuklanmasının, koordineli bir operasyon izlenimi uyandırdığını belirtti.684 29 Nisan 2014 . İnsan Hakları İzleme Örgütü, MİT yasasının devletin hesap verebilirliği ilkesini, basın özgürlüğünü, özel yaşamın dokunulmazlığı hakkını zedeleyeceğini belirtti. Örgüt, MİT’e atfedilebilecek hak ihlallerini açığa çıkartan gazetecilerin hapis cezasıyla tehdit edildiğinin altını çizdi.685 1 Mayıs 2014 . Her yıl ülkelerin basın özgürlüğünü inceleyen Freedom House, 2014 raporunda Türkiye’yi son 15 yıldır ilk kez “kısmen özgür ülkeler”den “özgür olmayan ülkeler” kategorisine düşürdü.686
2 Mayıs 2014 . 1 Mayıs’ta Türkiye’nin birçok yerinde yapılan gösterilere polisin yoğun bir şekilde müdahale etmesine siyasilerden tepki geldi. Evrensel’e konuşan siyasiler, Başbakan’ın 1 Mayıs açıklamalarını eleştirdiler ve bu tarz polis müdahalelerinin ancak otoriter rejimlerde yapılabileceğine dikkat çektiler.687 . Freedom House’un Basın Özgürlüğü raporunu Cihan Haber Ajansı (CHA)’ya değerlendiren Freedom House Başkanı David Kramer, Türkiye’de insanların gazeteci olarak hayatlarını devam ettirme becerilerini kaybettiklerini söyledi.688 . Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “taktiklerinin” başka ülkeler için model oluşturmasından kaygı duyulduğunu, Türk hükümetinin “dünyanın en kararlı internet sansürcülerinden biri” olduğunu yazdı.689 . Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, düşünce kuruluşu Freedom House’un Türkiye’yi basın özgürlüğü konusunda “küme düşüren” raporuna rağmen Türkiye’de gazetecilerin tüm dünyadaki meslektaşlarından özgür olduğunu savundu.690 4 Mayıs 2014
680 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26157777.asp 681 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26200988.asp 682 http://www.zaman.com.tr/dunya_abd-adalet-sistemine-siyasi-mudahaleden-endiseliyiz_2210878.html 683 http://www.zaman.com.tr/dunya_kuzey-kore-ile-anilmak-turkiyeye-zarar-verir_2211947.html 684 http://www.hrw.org/node/124927 685 http://www.hrw.org/tr/news/2014/04/29/tuerkiyede-yeni-istihbarat-teskilati-kanunu-hak-ihlallerine-kapi-aciyor 686 http://sozcu.com.tr/2014/dunya/turkiyede-artik-basin-ozgurlugu-yok-500172/ 687 http://www.evrensel.net/haber/83468/boyle-saldirilar-ancak-otoriter-rejimlerde-olur.html#.U5_nbklrOP8 688 http://www.bugun.com.tr/son-dakika/kramer-turkiyede-insanlar--haberi/1086486 689 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/67559/WSJ__Erdogan_en_kararli_sansurculerden_biri.html 690 http://yarinhaber.net/news/10691 - 75 -
. Yurt gazetesi, Türkiye’de basının özgür olmayan ülke kategorisine düşürülmesinin AKP - AK Parti’nin eseri olduğunu ortaya koyarak, siyah birinci sayfayla okuyucularının karşısına çıktı.691 10 Mayıs 2014 . Star gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Yusuf Ziya Cömert, Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu’nun Danıştay konuşmasına ilişkin olarak Feyzioğlu’na, “Sen Gazeteci misin? Sana ne oluyor?” sözleriyle yüklendi.692 11 Mayıs 2014 . Hükümet yanlısı Yenişafak gazetesinde iki yazar, Freedom House’un raporu konusunda görüşlerini açıkladı. Mehmet Barlas, raporu dünyadaki çifte standardın bir yansıması olarak değerlendirdi. Türkiye’de başbakan atamanın, ihaleden pay alma döneminin bittiğini; hapisteki gazeteci sayısının da raporda yazıldığı kadar çok olmadığını söyledi. Etyen Mahçupyan da suç işleme açısından bakıldığında gazeteci ile doktor ya da mühendis arasında bir fark olmadığını, ‘Freedom House’un da Amerika’da bile saygınlığı olmayan bir kurum olduğunu öne sürdü.693 14 Mayıs 2014 . Manisa’nın Soma ilçesinde meydana gelen maden kazasını protesto eden gruba müdahale sırasında çevik kuvvet polislerinin gazetecilere muamelesi, Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti tarafından yayımlanan bir mesajla kınandı.694 15 Mayıs 2014 . Gazetecilere Özgürlük Platformu, Soma’da hayatını kaybeden işçiler için yayımladığı taziye mesajında, haber akışının yavaşlamasına tepki gösterdi.695 17 Mayıs 2014 . Türkiye Gazeteciler Sendikası, Soma’da gazetecileri de hedef alan polis şiddetine tepki gösterdi.696 19 Mayıs 2014 . Emekli Büyükelçi ve siyasetçi Onur Öymen, eskiden Türkiye’de sansür olduğunda medyanın buna tepki gösterdiğini, şimdi ise baskı olduğunda patronların iktidara yaranmaya çalıştığını söyledi.697 . Gazetecilere Özgürlük Platformu adına Basın Konseyi’nden yapılan açıklamada, “Başbakan Tayyip Erdoğan’ın televizyon ekranlarından, medya patronlarına yazarlarını kovması için çağrı yapması, basın özgürlüğüne müdahalenin ötesinde, basın özgürlüğünü yok saymaktır” denildi.698 25 Mayıs 2014 . Savcı Mehmet Aydın’ın, Taraf gazetesi yazarı Mehmet Baransu ile Taraf’ın eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Murat Şevki Çoban hakkında “2004 MGK kararları belgesi” haberi nedeniyle 52 yıl hapis cezası istemesi, meslek örgütlerince “basın ve ifade özgürlüğüne darbe” olarak nitelendirildi.699 1 Haziran 2014 . Çukurova Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, Gezi Olayları’nın birinci yıldönümünde Adana Atatürk Parkı’nda yapılan eylemleri görüntülemeye çalışan gazetecilere polisin tazyikli su, biber gazı ve kalkanlarla saldırısının kabul edilemeyeceğini açıkladı.700 2 Haziran 2014 . Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) Genel Başkanı ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) Başkanı Atilla Sertel, Gezi olaylarının yıldönümünde basın mensuplarının haber yapma haber yayma özgürlüğünün engellenmesini kınadı.701
691 http://www.ajans34.com/guncel/yurt-tan-carpici-manset-h52615.html 692 http://www.aksam.com.tr/siyaset/yusuf-ziya-comert-sen-gazeteci-misin-sana-ne-oluyor/haber-306788 693 http://yenisafak.com.tr/roportaj-haber/ozgur-olmayan-basin-degil-medya-patronlari-31.05.2014-645375 694 http://ozgurkocaeli.com.tr/haber/gazeteciler-cemiyeti-gazetecilere-yapilan-saldiriyi-kinadi-161676.html 695 http://www.medyatava.com/haber/somadan-haber-akisi-yavasladi-gazeteciler-kinadi_107319 696 http://www.tgs.org.tr/somada-acilara-aci-eklemeyin-gazetecilere-dokunmayin/ 697 http://bizimkocaeli.com.tr/Haber/105846/guncel/baski-goren-medya-iktidara-yaranmaya-calisiyor/ 698 http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi/gazetecilere-ozgurluk-platformu-olarak-basin-ozgurlugunde-sozun-bittigi-yerdeyiz 699 http://www.taraf.com.tr/haber-ifade-ozgurlugune-darbe-155335/ 700 http://www.adanahabergazetesi.com.tr/demokrasiye-darbe-vuruluyor.html 701 http://www.sanalbasin.com/izmir-gazeteleri/manset/gazete-dokuz-eylul-basina-mudahale-naklen-yayinlandi-25180-5185296.html - 76 -
. Gezi Parkı eylemlerinin yıldönümünde Türkiye genelinde birçok ilde meydana gelen olaylar Avrupa’nın tepkisini çekti. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muiznieks, “Emniyet güçlerinin görevi kötüye kullanması, hukukun egemenliğine doğrudan tehdit oluşturmuştur ve tolere edilemez” açıklaması yaptı.702 . Adana’da DİSK, KESK, TMMOB ve Adana Tabip Odası üyeleri, Gezi Parkı eylemlerinin yıldönümünde yapılan gösterilere yönelik polisin sert müdahalesine tepki gösterdi.703 . Adana’da, Gezi Parkı olaylarının yıldönümü nedeniyle, Atatürk Parkı’nda yapılan basın açıklamasının ardından dağılan kitleye polisin sert tepkisi nedeniyle avukatlar suç duyurusunda bulundu.704 4 Haziran 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, toplumsal olaylarda gazetecilere yönelik sistematik polis şiddetini kınadı. Olcayto, “Türkiye’nin demokrasi itibarı her geçen gün biraz daha düşüyor. Halkın haber alma özgürlüğü üzerindeki bu utanç verici durum bir an önce ortadan kaldırılmalıdır.” dedi.705 . Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın CNN International muhabirini “ajan” diye suçlamasına ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yanı sıra ünlü sivil toplum kuruluşlarından olan Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) de tepki gösterdi.706 . ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı, Başbakan Erdoğan’ın, CNN muhabiri Watson’ın ajan olduğu yönündeki sözlerini, ‘gülünç ve saçma’ olarak değerlendirdi.707 . Gazetecileri Koruma Komitesi (Commitee to Protect Journalists) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı ve tüm yetkilileri, medya düşmanlarını cesaretlendiren ve basın özgürlüğünü konusunda tüyler ürperten sorumsuz ifadelerden kaçınmaya davet etti. Komite’nin Avrupa ve Orta Asya Koordinatörü Nina Ognuanova, Başbakan’ın gazetecilere dönük ifadelerinin endişe verici olduğunu bildirdi.708 5 Haziran 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Turgay Olcayto, toplumsal olaylarda gazetecilere yönelik sistematik polis şiddetini kınadı.709 . Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, Gezi olaylarının yıldönümünde gazetecilere uygulanan şiddeti kınadı. Saldırılara Erdoğan’ın söylemlerinin neden olduğunu vurgulayan örgüt, Başbakan’ı kışkırtıcı söylemlerden vazgeçmeye çağırdı.710 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, Gezi olaylarından bu yana yapılan eylemlerde gazetecilere yönelik sistematik polis şiddetinin arttığını söyledi.711 . Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Malatya İl Başkanı, yardımcılarıyla birlikte Malatya Gazeteciler Cemiyeti’ne yaptığı ziyaret sırasında, “Özellikle Anadolu’da, Doğu’da görev yapan arkadaşlarımızın çok ciddi baskılara maruz kaldıklarının bilinci içerisindeyiz” dedi.712 6 Haziran 2014 . Adana Barosu Başkanı Av. Mengücek Gazi Çıtırık Baro Tesisleri’nde düzenlenen kahvaltılı toplantıda gazetecilerle bir araya geldi ve 12 yıldır iktidarda olan AK Parti döneminde temel hak ve özgürlüklerin gerilediğini söyledi.713 12 Haziran 2014 . Gazeteciler Cemiyeti’nin AB Sivil Düşün kapsamında yürüttüğü “Özgürlük için Basın” projesinin ilk raporu yayımlandı. “Hükümetin kararlarına katılmamak, bunları çeşitli biçimlerde ifade etmek de demokratik bir haktır” denilen raporda, siyasal iktidarların şeffaf ve hesap verilebilir yönetim sorumluluklarına ve her türlü eleştiriye açık olmalarının gerektiğine dikkat çekildi.714 17 Haziran 2014
702 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26530976.asp 703 http://www.sondakika.com/haber/haber-gezi-eylemlerinde-polis-mudahalesine-tepki-6109859/ 704 http://www.baroturk.com/avukatlar-polisler-hakkinda-suc-duyurusunda-bulundu-2046h.htm 705 http://www.cihan.com.tr/news/TGC-Gazetecilere-yonelik-sistematik-polis-siddetini-kiniyoruz_8611-CHMTQ0ODYxMS8x 706 http://www.cihan.com.tr/news/Erdogan-in-CNN-muhabiri-icin-soyledigi-sozlere-ABD-nin-tepkisi-Sacma_7427-CHMTQ0NzQyNy80 707 http://pop10haber.com/haber/dunya/marie_harf_erdogan_in_sozleri_gulunc_ve_sacma__21459.aspx 708 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26545046.asp 709 http://www.zaman.com.tr/gundem_tgcden-gazetecilere-polis-siddetine-kinama_2222418.html 710 http://birgun.net/haber/kiskirtici-usluptan-vazgec-15299.html 711 http://www.evrensel.net/haber/85719/siddet-uygulayan-polis-arastirilsin.html#.U7fPx_l_vUU 712 http://www.malatyasonsoz.com.tr/malatya/doguda-gazeteciler-baskiya-ugruyor-h31445.html 713 http://www.adanahabergazetesi.com.tr/ak-parti-iktidarinda-ozgurlukler-geriledi.html 714 http://www.stgm.org.tr/tr/icerik/detay/ozgurluk-icin-basin-projesi-ifade-ve-basin-ozgurlugu-ihlalleri-raporunu-yayinlandi - 77 -
. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu bir açıklama yaparak, Musul olaylarına ilişkin getirilen yayın yasağını kamuoyunun bilgilenme hakkına konulan yeni bir sansür biçimi olarak değerlendirdi.715 18 Haziran 2014 . AİHM, Evrensel gazetesinin açtığı davada, “Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin adil yargılanma hakkıyla ilgili 6. ve ifade özgürlüğü ile ilgili 10. maddesini ihlal ettiğine” hükmetti.716 . Çukurova Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’na yapılan IŞİD baskınında rehin alınan Türk vatandaşlarıyla ilgili haberlere yayın yasağı getirilmesini kınadı ve haber alma özgürlüğü açısından böyle bir uygulamanın kabul edilemez olduğunu açıkladı.717 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, günlük gazetesi Bizim Gazete adına IŞİD terör örgütünün baskınlarına getirilen yayın yasağına itiraz etti. Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 16 Haziran tarihli yayın yasağı kararına karşı açılan davanın dilekçesinde, kararın bu haliyle basın özgürlüğüne müdahale ve sansür niteliği taşıdığına dikkat çekildi.718 . MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, IŞİD baskınıyla alakalı yayın yasağına ilişkin yaptığı açıklamada, “Başbakan Erdoğan, Musul’da olup bitenlerle ilgili haber yasağı konulacağının işaretlerini vermiş ardından da mahkeme ve RTÜK kararları birbirini takip etmiştir” iddiasında bulundu.719 19 Haziran 2014 . Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, IŞİD örgütünün Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu personelini kaçırmasıyla ilgili olarak Türkiye’deki haberlere getirilen yayın yasağını kınadı.720 . Zaman gazetesinin düzenlediği “+1T Tasarım Günleri”ne konuk olan gazeteci Cüneyt Özdemir, teknolojinin hiçbir zaman gazeteciliği öldüremeyeceğini, ama gazeteciliğin önündeki asıl problemin, basın özgürlüğünün kısıtlanması olduğunu söyledi.721 23 Haziran 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, Fırat Üniversitesi’nde 2014 Bahar Şenlikleri’ni izleyen 10 gazetecinin çalışmasını engellemek isteyen özel güvenlikçilerin saldırısını kınayan bir açıklama yaptı.722 . Cezaevinde bulunan gazetecilere yönelik açıklama yapan Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC), 24 Haziran günü Siirt Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek olan DİHA Muhabiri Abdullah Çetin’in “gazetecilik faaliyetlerinden dolayı 2,5 yıldır tutuklu” olduğunu belirtti ve Çetin’in duruşması için duyarlılık çağrısı yaptı.723 24 Haziran 2014 . Hürriyet gazetesi yazarı Sedat Ergin, “Musul haberlerine sansür kabul edilemez” başlıklı yazısında, basın özgürlüğüne mahkemeler üzerinden getirilmekte olan sınırlamaların vahim ölçülerde yaygınlaşarak sistematik bir karakter kazanmakta olduğunu belirtti.724 . İstanbul Yerel Gazeteciler Derneği Yönetimi, Silivri’deki yerel basın mensuplarına yapılan saldırıyı kınadı.725 26 Haziran 2014 . CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğuna yapılan baskınla ilgili yayın yasağı kararının kaldırılması için Ankara 9. Ağır ceza Mahkemesine başvurdu.726 . HDP, Grup Başkanvekili Pervin Buldan, Kürt basın emekçilerinin öldürülmesinin araştırılması için Meclis Başkanlığı’na Meclis Araştırma Önergesi verdi. Buldan önergenin gerekçesinde, Kürt basın tarihine hatırlatmada bulunarak, Kürtçe gazetelerin sürekli baskılara maruz kaldığını kaydetti.727
715 http://www.gazeteciler.com/gundem/tgcden-isid-yasagina-kinama-77822h.html 716 http://www.milliyet.com.tr/aihm-den-ifade-ozgurlugu-cezasi-gundem-1898784/ 717 http://www.gunaydingazetesi.com.tr/guncel/haber-alma-ozgurlugu-kisitlanamaz-h27506.html 718http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/84377/TGC_ISiD_baskinlarina_getirilen_yayin_yasagina_dava_acti.html 719 http://www.ortadogugazetesi.net/haber.php?id=35972 720 http://www.asalmedya.com/rsfden-yayin-yasagina-kinama-1903h.htm 721 http://www.zaman.com.tr/gundem_gazeteciligin-onundeki-asil-problem-basin-ozgurlugunun-kisitlanmasi_2225373.html 722 http://www.dha.com.tr/tgcden-gazetecilere-saldiriya-kinama_702937.html 723 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/407659?from=3392673384 724 http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/sedat-ergin_308/musul-haberlerine-sansur-kabul-edilemez_26669920 725 http://www.silivriliyiz.com/silivri_detay.asp?silivriID=10624#.U7kyJPl_vUU 726 http://www.aa.com.tr/tr/haberler/350184--chp-quot-yayin-yasagi-quot-icin-mahkemeye-basvurdu 727 http://www.ozgur-gundem.com/?haberID=111644&haberBaslik=Gazeteci%20cinayetleri%20ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1ls%C4%B1n&action=haber_detay&module=nuce - 78 -
. Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti, Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç başkanlığında Diyarbakır’da bir araya geldi. Gazetecilerin karşılaştıkları baskılar ve zorluklarla ilgili konuşan Türenç: “Siyasi anlayış özgür gazeteciliği yok ediyor, ama basın özgürlüğünü kimse engelleyemez” dedi.728 28 Haziran 2014 . Maliye Bakanlığının Taraf gazetesine başlattığı vergi incelemelerine Brüksel’den tepki geldi. AB Komiseri Füle, “bu ayrımcı uygulamanın, basın özgürlüğüne soğuk duş etkisi yaptığını” söyledi.729 30 Haziran 2014 . Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın (ÖiB) projesi Nisan ayı raporu yayımlandı. Nisan ayının ifade ve basın özgürlüğünün kullanımı açısından umut verici gelişmelere tanıklık etmediği vurgulanan raporda, “Hükümete karşı eleştirel tutum sergileyen medya ve kamuoyuna karşı devletin organları (yargı, polis), kaba ve hoyrat tepkilerini sürdürdü.” denildi. Raporda sosyal medyaya erişim engellemelerinin vatandaşların ifade ve bilgi edinme hakkının sansürü olarak nitelendi ve bu sansürün ancak uluslararası baskı ve Anayasa Mahkemesi gibi yüksek yargının özgürlüklerden yana tavır almasıyla mümkün olabildiği kaydedildi.730 4 Temmuz 2014 . Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç, Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’nun basılması, Türk diplomatların kaçırılması haberlerine getirilen yasağın kaldırılması için, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.731 . Eğitim-Sen Üniversite Temsilciliği, Gezi Parkı eylemleri sırasında yaralandıktan sonra hayatını kaybeden Berkin Elvan için katıldıkları gösterilerden ötürü okuldan uzaklaştırma cezası alan Kocaeli Üniversitesi öğrencilerine sahip çıkarak üniversite yönetimine tepki gösterdi.732
11 Temmuz 2014 . Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, 30 Mart yerel seçimleri sonrasında ortaya çıkan “seçim hilesi, usulsüzlük, basına uygulanan baskı” gibi iddia ve nedenlerden dolayı cumhurbaşkanı seçimi öncesi Türkiye’ye gözlemci göndereceğini açıkladı.733 15 Temmuz 2014 . Trabzonspor’da yeni teknik direktörün imza törenine Günebakış ve Kuzey Ekspres temsilcilerinin alınmamasına Trabzon Gazeteciler Cemiyeti, “Meslektaşlarımıza karşı girişilen bu olumsuz tutum ve bu tür uygulamalardan kimsenin bir yararı olmadığı aşikârdır” şeklinde tepki gösterdi.734 16 Temmuz 2014 . Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF), Today’s Zaman gazetesi genel yayın yönetmeni Bülent Keneş hakkında “Başbakan’a hakaret iddiasıyla” açılan davaya ilişkin olarak, “Maalesef son dönemde baskılar giderek artıyor; bu gidişat, Türk basınının özgürlüğü için endişe verici” açıklaması yaptı.735 21 Temmuz 2014 . Basın Konseyi, Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan kesme cezasının başta Taraf gazetesi olmak üzere muhalif gazeteleri susturmak için bir silah olarak kullanıldığını, basın ve ifade özgürlüğünü hedef alan bir müdahale ve bir sansür olduğunu açıkladı.736 22 Temmuz 2014 . Sansürün kaldırılışının 106’ncı yıldönümü dolayısıyla açıklama yapan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, “basın bayramı olarak kutlanması gereken gün sansürle uğraşmakla geçmektedir” dedi.737
728 http://www.ilkhaber-gazetesi.com/haber/14121/turenc-basin-ozgurlugunu-kimse-engelleyemez.html 729 http://www.taraf.com.tr/haber-brukselden-taraf-tepkisi-157870/ 730 http://cihan.com.tr/news/Gazeteciler-Cemiyeti-OiB-raporu-Hosgorusuzluk-ozgurlukleri-tehdit-ediyor_1082-CHMTQ5MTA4Mi8x 731 http://www.taraf.com.tr/haber-musul-haberlerine-yasagin-kalmasi-icin-aymye-basvurdu-158418/ 732 http://www.cagdaskocaeli.com.tr/haber/ifade-ozgurlugune-verilmis-cezalara-protesto-h44106.html 733 http://www.aydinlikgazete.com/guendem/45787-secime-avrupadan-gozlemci-geliyor.html 734 http://www.iha.com.tr/trabzon-haberleri/trabzon-gazeteciler-cemiyetinden-trabzonspora-tepki-trabzon-816195/ 735http://www.cihan.com.tr/news/Sinir-Tanimayan-Gazeteciler-den-Bulent-Kenes-tepkisi_6227-CHMTUwNjIyNy80 736 http://www.aktifmedya.com/guncel/basin-konseyi-basin-ilan-kurumunun-duyuru-kesme-cezasi-aleni-bir-sansurdur-h123731.html 737http://www.haberx.com/gazeteciler_cemiyeti_basin_bayrami_olarak_kutlanmasi_gerek_gun_sansurle_ugrasmakla_gecmektedir%2817,n,11636381,915%29.aspx - 79 -
. Büyük rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarını yürüten dönemin İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Vekili Zekeriya Öz, yolsuzluk operasyonlarında görev alan polislerin gözaltına alınmasına Twitter’dan, “Evindeki paraları sıfırlayamayanlar devletin ve milletin itibarını sıfırladılar. Şimdi masumlara iftira atıp onları da sıfırlamaya çalışıyorlar” diye tepki gösterdi.738 24 Temmuz 2014 . Basından sansürün kaldırılmasının yıldönümü dolayısıyla Anadolu Spor Gazetecileri Derneği Genel Merkez Yönetimi adına açıklama yapan Genel Başkan İbrahim Erdoğan, “Ülkemizde sadece özgür basın tartışmaları yaşanmıyor. Aynı zamanda gazetecilerin statlardaki akreditasyon konusunu ilgilendiren ve uygulanmayan yargı kararlarıyla garip bir hukuksuzluk da yaşanıyor” dedi.739 . Adana Baro Başkanı Mengücek Gazi Çıtırık, basında sansürün kaldırılışının 106. yıldönümü dolayısıyla yaptığı açıklamada, “Türkiye’de düşünce ve ifade özgürlüğünün üçüncü dünya ülkeleri seviyesinde olduğunu ve vatandaşın haber alma ve bilgi edinme hakkının siyasi iktidarca engellendiğini” belirtti.740 27 Temmuz 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Hürriyet gazetesi muhabiri Toygun Atilla’nın 2009-2010’da e-posta trafiğinin izlenmesini ve 2011’de üç ay süreyle telefonlarının dinlenmesini kınadı.741 29 Temmuz 2014 . Şırnak’ın Cizre ilçesinde gazeteci Abit Dündar’ın darp edilerek kaçırılmaya teşebbüs edilmesini, Şırnak Gazeteciler Cemiyeti yaptığı açıklamayla eleştirdi.742
30 Temmuz 2014 . Gallup Dünya Anketi’nin (Gallup World Poll) Türkiye değerlendirmesinde basın özgürlüğünün gerilediğine ve uluslararası kuruluşların Türkiye’nin bu konudaki notunu düşürdüğüne dikkat çekildi.743 31 Temmuz 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, Anadolu Ajansı ve Sabah gazetesi muhabirlerinin Hatay’da saldırıya uğramasını kınadı.744 1 Ağustos 2014 . Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) 10 Ağustos’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin raporunda Türkiye’ye basın özgürlüğünden şeffaflığa bir dizi eleştiri yöneltildi. Raporda basın özgürlüğü konusunda şu görüşlere yer verildi: “AGİT heyetiyle görüşen ilgililer, medya sahiplerinin ve siyasi aktörlerin yayıncılık özgürlüğüne doğrudan müdahale edilmesinin bağımsızlıktan ve araştırmacılıktan uzak bir gazetecilik ile sonuçlanacağına ve iktidar partisine ve Başbakana karşı eleştiriler getirilmesini sınırlayacağına dair kaygılarını dile getirmişlerdir.”745 4 Ağustos 2014 . Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu üyeleri, “Kadınlar herkesin içinde kahkaha atmayacak” sözleri üzerine Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç hakkında suç duyurusunda bulundu. Adalet Sarayı önünde, “Kahkaha atan kadınları hedef gösterdiği için Arınç hakkında suç duyurusunda bulunuyoruz” yazılı pankart açan Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu üyelerine CHP İstanbul Milletvekilleri Melda Onur ve Mahmut Tanal ile CHP Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka da destek verdi.746 5 Ağustos 2014
738 http://www.ensonhaber.com/zekeriya-ozden-polise-operasyon-tweeti-2014-07-22.html 739 http://karabukgundem.com/asgd-genel-baskani-bayramin-adi-hukuksuzluk-dedi.html 740 http://www.bugun.com.tr/son-dakika/vatandasin-haber-alma-ve-bilgi--haberi/1201607 741 http://www.radikal.com.tr/turkiye/tgc_hurriyet_muhabiri_tolga_atillanin_dinlenmesini_kinadi-1204123 742 http://www.milliyet.com.tr/sirnak-ta-gazetecinin-darp-edilme-ve-sirnak-yerelhaber-316067/ 743 http://www.yazete.com/dunya/turkiyede-basin-ozgurlugu-vurgusu-789398.html 744 http://www.haberler.com/tgc-aa-ve-sabah-gazetesi-muhabirlerine-saldiriyi-6325902-haberi/ 745 http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/08/140801_agit_secim.shtml 746http://www.posta.com.tr/siyaset/HaberDetay/Kadinlardan-Bulent-Arinc-a-suc-duyurusu-.htm?ArticleID=238833 - 80 -
. İstanbul Gazi Mahallesi’nde bir araya gelen, Alevi Bektaşi Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Necdet Saraç, Alevi Bektaşi Federasyonu İnançtan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Baki Düzgün, Gazi Cemevi Başkanı Veli Gülsoy ve çok sayıda Alevi kuruluşu temsilcisi Cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Kemal Kılıçdaroğlu Alevi, Selahattin Demirtaş, Zaza, Ekmeleddin İhsanoğlu yerli değil” sözlerini eleştirdi ve “Başbakan hedef gösteriyor” dedi.747 6 Ağustos 2014 . Uluslararası Soykırım Anma İttifakı (The International Holocaust Remembrance Alliance-IHRA) Türkiye delegasyonu üyesi Umut Uzer Türk basını hakkında “Bizim basında şöyle bir sorun var: Sanki İsrail Gazze’yi durup dururken bombalıyor, saldırıyor. Öyle bir şey yok tabii. Öncesi hiç düşünülmüyor, basında hiç yer almıyor Gazze’den füzelerin atıldığı. 2012’de gittiğimde de kaldığımız otelin yakınına düşmüştü füze. Bunlardan haberdar olunmuyor, sadece İsrail’in düzenlediği operasyon yazılıyor” dedi.748 7 Ağustos 2014 . İstanbul’da yaşayan Ermeniler, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Bana Gürcü dediler, hatta çok daha çirkin şeyler söyleyenler oldu. Affedersin Ermeni dediler” şeklindeki söylemini Hrant Dink’in öldürüldüğü Agos gazetesinin önünde protesto etti. Eyleme katılanlar, Başbakan’ın milliyetçi oyları çekmek için böyle bir söylemde bulunduğunu öne sürdüler.749 . ABD merkezli Washington Post gazetesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bir haber kanalında, “Benim için Gürcü diyen oldu, affedersin çok daha çirkin şekilde Ermeni diyen oldu” şeklindeki ifadelerini Ermenilere yönelik bir hakaret olarak değerlendirdi. 750 . Londra merkezli Economist dergisi muhabiri ve Taraf gazetesi yazarı Amberin Zaman’ı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın miting meydanında hedef göstermesi ve vatandaşlara yuhalatması üzerine “Demokrasilerde gazetecilerin tehdit edilmesinin yeri yoktur. Erdoğan’ın yönetiminde bağımsız gazetecilerin çalışması artarak zorlaşmaktadır” ifadelerinin yer aldığı bir açıklama yaptı.751 8 Ağustos 2014 . Agos bu haftaki manşetinde cumhurbaşkanı adayı Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Benim için Gürcü diyen oldu, afedersin çok daha çirkin şekilde Ermeni diyen oldu” sözlerine cevap verdi. Gazete Kuran-ı Kerim’in Hucurat suresini işaret ederek, “[Kuran] ‘Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık; sonra da, birbirinizi tanıyasınız diye milletlere ve kabilelere ayırdık’ der. Acaba Başbakan, sözlerinin hangi değerleri çiğnediğinin farkında mı? Ne diyelim: Allah taksiratını affetsin” ifadelerini kullandı.752 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Basın Konseyi, davet edilmelerine rağmen Cihan Haber Ajansı (Cihan) ekibinin İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın katıldığı programa alınmamasına tepki gösterdi. Uygulamayı kınayan Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç, “Karşı görülen haber ajansı muhabirlerini hükümet toplantılarına almama alışkanlığı, basın özgürlüğünün yok edilmesidir” dedi.753 9 Ağustos 2014 . Gazeteci-yazar ve CHP Milletvekili Mustafa Balbay, Türkiye’de medyanın dördüncü güç olma özelliğini kaybettiğini ifade ederek,” Artık günümüzde bütün gücü kendinde toplayan güçlülerin medya gücü var. Medya gücüyle insanları istedikleri gibi şekillendiriyorlar. Onun için doğru bilgiye ulaşmak için çok okumak lazım.” dedi.754 11 Ağustos 2014 . Taraf yazarı Mehmet Baransu’nun gözaltına alınıp polis tarafından tartaklanması Huffington Post haber portalında haber oldu. Huffington Post, Associated Press çıkışli haberinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Hadi Salihoğlu’nun, Taraf yazarı Baransu’nun gözaltına alınmasının gerekçesi olarak “terörle mücadelede çalışan güvenlikçileri hedef gösterdiği için” diye bir açıklama yaptığını yazdı.755
747 http://www.taraf.com.tr/haber-aleviler-basbakan-hedef-gosteriyor-160882/ 748 http://www.salom.com.tr/haber-91987-quotbasin_olaylari_eksik_aktariyorquot.html?rev=4 749 http://www.taraf.com.tr/haber-nefretin-basi-erdogan-161035/ 750http://www.zaman.com.tr/dunya_washington-post-turk-basbakan-ermenilerin-asagilik-oldugunu-dusunuyor_2236286.html 751 http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/11022632/Turkish-PM-tells-female-reporter-to-know-your-place.html 752 http://www.taraf.com.tr/haber-agos-gazetesi-allah-taksiratini-affetsin-161083/ 753http://www.haber3.com/tgc-ve-basin-konseyinden-cihana-akrediteye-kinama-2830886h.htm#ixzz3BagnELvM 754http://www.cihan.com.tr/news/Balbay-Turkiye-de-medya-dorduncu-guc-olma-ozelligini-kaybetti_7200-CHMTUxNzIwMC8x 755 http://www.taraf.com.tr/haber-baransuya-gozalti-abd-basininda-161346/ - 81 -
. Kadın yazarlar, Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan’ın gazeteci Amberin Zaman’a yönelik “edepsiz kadın” sözleri üzerine, Erdoğan’a özür dileyin çağrısı yaptı. Eşitlik İzleme Kadın Grubu (EŞİTİZ) tarafından yapılan açıklamada ise “Siyasi iktidar, kendisi gibi düşünmeyen, yaşamayan herkese yaptığı bu saldırılar, hakaret ve tehditler ile kışkırttığı kitleler ya da kişiler tarafından işlenen ve işlenecek tüm suçlardan birebir sorumludur” uyarısı yaptı.756 . Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) uluslararası gözlemciler heyeti, cumhurbaşkanlığı seçim süreci izlenimlerini bir basın toplantısıyla açıkladı. Gözlemciler, üç adayın da toplanma ve ifade özgürlüğüne uygun olarak propaganda yapabildiklerini, ancak, “Başbakanın resmi pozisyonunun ve medyanın eşitsiz kullanımının, bir adaya diğer adaylar üzerinde büyük avantaj sağladığını” ifade ettiler. Açıklanan ön raporda, televizyon kanallarında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kampanyasına çok geniş yer verildiği, diğer adaylara sadece sınırlı sayıda yer ayrıldığı eleştirilerine yer verildi.757 12 Ağustos 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, IŞİD saldırısı sonucu Mahmur’da öldürülen Fırat Haber Ajansı Muhabiri Deniz Fırat ile Şemdinli’deki çatışmada yaralanan İhlas Haber Ajansı muhabiri Ayhan Dinç için bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “Gazetecilere yönelik saldırıları kınıyor, savaşan ve çatışan taraflara halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkı için görevlerini yapan gazetecilerin can güvenliğini korumaları gerektiğini bir kez daha hatırlatıyoruz” denildi.758 22 Ağustos 2014 . Gazeteci Amberin Zaman, Tayyip Erdoğan’ın kendisini hedef göstermesi üzerine “linç kampanyalarının” kadın gazetecileri hedef aldığını vurgulayan “Vurun Kahpeye” başlıklı bir köşe yazısı kaleme aldı.759 25 Ağustos 2014 . 45 aydın ve sanatçı, Erdoğan’ın hakaret ettiği The Economist dergisi muhabiri ve Taraf gazetesi yazarı Amberin Zaman ile Twitter üzerinde saldırı ve hakarete uğrayan gazeteci Ceyda Karan’a destek için bir bildiri yayınladı. Bildiride, “Bu saldırılara sessiz kalmak haysiyet sahibi insana yakışmaz” denildi.760 27 Ağustos 2014 . ABD’nin sivil toplum kuruluşu Freedom House, Türkiye de demokrasi krizi yaşandığını ileri sürdü. “Demokrasi Krizi: Türkiye’de yolsuzluk, medya ve güç” başlıklı raporunda Gezi Parkı olaylarından sonra çok sayıda gazetecinin işsiz kaldığı vurgulandı. Freedom House Başkanı David Kramer, “Hükümet, medyaya daha saldırgan hale geldikçe sosyal kutuplaşma artıyor. Başkan Obama, Başbakan Erdoğan’la geliştirdiği ilişkiler nedeniyle yaşananlara ilişkin açıklama yapmalı” dedi.761 . AKP’nin Cemaate yakın gazeteler ve muhalif basın için aldığı kongre yasağına bir tepki de Fox Tv’den Gazeteci Fatih Portakal’dan geldi. Portakal, AKP’nin kararını bir dönem Genelkurmay’ın bazı medya kuruluşları için uyguladığı yasağa benzetti.762 . Türk Eğitim-Sen, Eğitim-İş, Eğitim-Sen ve Aktif Eğitim-Sen Bandırma temsilcilikleri, Bandırma’daki okulların yeni müdürlerinin siyasi olarak belirlendiğini öne sürerek, Bandırma İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün önünde basın açıklaması yaptı.763 29 Ağustos 2014 . Parlamento Muhabirleri Derneği, TBMM Genel Kurulunda, cumhurbaşkanlığı yemin töreni sırasında basın locasında yaşananlara dikkat çekerek, CHP Grup Başkan Vekili Engin Altay’ın, TBMM Başkanı Çiçek’e kitapçık fırlatması sırasında gazeteci sıfatıyla oturan kişilerin, milletvekili sıralarındaki siyasilerle birlikte “yuh” çekmesini kınadı.764 30 Ağustos 2014
756 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/104681/Kadin_yazarlardan__Ozur_dile__cagrisi_.html 757 http://www.ntvmsnbc.com/id/25530947/ 758 http://www.dha.com.tr/tgc-gazetecilere-saldirilari-kinadi_735878.html 759 http://www.taraf.com.tr/yazilar/amberin-zaman/vurun-kahpeye/30623/ 760 http://www.taraf.com.tr/haber-haysiyeti-olan-sessiz-kalamaz-162295/ 761 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/25727349.asp 762 http://www.gercekgundem.com/medya/66343/portakaldan-akreditasyona-tepki 763 http://www.bandirmahaber.net/sendikalar-bandirmadan-haykirdi-milli-egitimde-kadrolasma-operasyonu-yapiliyor/ 764 http://www.evrensel.net/haber/90850/gazetecilik-etigini-unutanlara-tepki.html - 82 -
. Çukurova Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu da Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 1. Olağanüstü Kongresi ile Cumhurbaşkanlığı devir-teslim törenini izlemek isteyen birçok medya kuruluşuna uygulanan akreditasyon engeline tepki gösterdi.765 2 Eylül 2014 . İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) Türkiye’nin çevrimiçi (online) ifade özgürlüğüne yönelik hazırladığı raporda, “Son aylarda hükümet çevirimiçi içeriği sansürleme ve internet faaliyetlerini takip etme yetkilerini genişletti; bu yetkilerin kullanımını denetleyen bağımsız bir mekanizma ise yok” ifadelerine yer verdi.766 4 Eylül 2014 . İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenen “İnternet çağında medya özgürlüğü” panelinde internet sansürünün Türkiye için “hayra alamet” olmadığına vurgu yapıldı ve panele katılan Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve Dijital Gündem’den sorumlu Komisyon Üyesi Nelie Kroes “Hükümetler dalgalara karşı yüzmeyi bırakmalı. İfade özgürlüğü Avrupa Birliği üyeliğinin de ötesinde farklı görüşlere kulak verilmesi bakımından bir kültür meselesidir” dedi.767 8 Eylül 2014 . İnsan Hakları Derneği Van Şubesi, polisin Van’dan Ankara’ya yürüyen İŞKUR işçilerine müdahale ettiği esnada haber takibi yapan basın mensuplarına sözlü ve fiziki müdahalede bulunmasını kınadı.768
10 Eylül 2014 . ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, Türkiye’de “Torba Kanun” da yapılan bir değişiklikle internet üzerinde “kontrolün sıkılaştırıldığı” yönündeki iddialar ile ilgili olarak “Hükümet, içeriği daha hızlı engellemek için internet sansürünü artırıyor” dedi.769 11 Eylül 2014 . Torba Kanun ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı Başkanı’na internete erişimin engellenmesi konusunda yeni yetkiler verilmesine, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Sözcüsü Marie Harf, “Türk yetkililerle endişelerimizi düzenli olarak paylaşmaya devam edeceğiz” diyerek tepki gösterdi.770 12 Eylül 2014 . Çukurova Gazeteciler Cemiyeti (ÇGC), Adana’da faaliyet gösteren Egemen gazetesi imtiyaz sahibi Hakan Denizli’ye yapılan saldırıyı kınadı. ÇGC’nin açıklamasında, vatandaşın Anayasa’dan kaynaklanan ‘haber alma hakkı’ çerçevesinde görev yapan basın mensuplarının bu amaçla çaba gösterirken saldırıya uğramaları kabul edilemez denilerek bu yönde oluşturulmaya çalışılan algının mutlaka önüne geçilmesi gerektiği belirtildi.771 13 Eylül 2014 . Başbakan Yardımcısı Akdoğan, medya sektörü temsilcileri ile Başbakanlık Merkez Bina’da ilk kez bir araya geldi. Akdoğan toplantı açılışında şunları söyledi; “Basın ve medya alanında kamu, özel sektör ve sivil toplum üçlü bir sac ayağı oluşturur. Medyanın varlığı demokrasinin garantisidir, özgür, hür ve bağımsız çalışan medya her türlü vesayete karşı sivil siyasetin yoldaşıdır. Vesayetçi odaklarla mücadelede demokrasi ve hukuk adına her türlü desteği vereceğinize yürekten inanıyorum.”772 15 Eylül 2014 . Medya ve insan hakları örgütlerinden oluşan bir grup İstanbul’da yaptıkları ortak basın açıklamasında, Türkiye’nin bir süredir internet sansürüne ilişkin hukuk kurallarından uzaklaştığını ve AB üyelik görüşmeleri süresince sağlam temellere dayalı demokratik standartlar belirlemediği uyarısında bulundu. Sınır Tanımayan Gazeteciler, Türkiye
765 http://www.adanahaber1.com/m/?id=2389 766 http://t24.com.tr/haber/insan-haklari-izleme-orgutu-mit-kisisel-verilere-yargi-denetimi-olmaksizin-ulasabiliyor,269559 767 http://www.birgun.net/news/view/internet-sansuru-hayra-alamet-degil/4929 768 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/418760?from=3392673384 769 http://www.gercekgundem.com/dunya/69517/akpden-hizli-sansur-donemi 770 http://www.taraf.com.tr/haber-internete-sansurun-son-halkasi-o-hakimler-163512/ 771 http://www.cihan.com.tr/news/CGC-Medyanin-sesi-kaba-kuvvetle-susturulamaz_3753-CHMTUzMzc1My8yMDA4 772 http://www.milliyet.com.tr/basbakan-yardimcisi-akdogan-medya-sektoru-ankara-yerelhaber-377659/ - 83 -
Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Alternatif Bilişim Derneği, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü temsilcileri, basın ve ifade özgürlüğünün desteklenmesi ve sansürün kaldırılmasına yönelik çabalar kapsamında gazetecilerin bir araya gelmelerinin önemine vurgu yaptı.773 16 Eylül 2014 . İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 10 Eylül’de Meclis tarafından kabul edilen Torba Yasa içerisinde yer alan internet ile ilgili yeni düzenlemelerin “Türkiye’deki internet sansürünü derinleştirdiğini” söyledi. Örgüt internet sitesinden bugün yaptığı açıklamada, yeni yasa ile “üstverilerin TİB tarafından muhafaza edilmesi çok derin bir endişe kaynağı, çünkü bu sayede söz konusu kurum insanların internet kullanımını doğrudan gözleme ve izleme olanağını buluyor” denildi.774 19 Eylül 2014 . ABD çıkışlı The New York Times gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Dean Bauet, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kendilerine yönelik eleştirilerine karşı gazete adına yaptığı açıklamada, “Türk yetkililerin Türkiye’de yaşayan muhabirlerine yönelik tehditlerinin kabul edilemez olduğunu” vurguladı.775 20 Eylül 2014 . The New York Times gazetesi, geçtiğimiz günlerde yayınlanan haberlerinden dolayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve kendisinden alıntı yapan Akit, Akşam ve Takvim gibi gazetelerin kendilerini ve İstanbul muhabirleri Ceylan Yeğinsu’yu açıkça hedef gösterdiğini yazdı.776 22 Eylül 2014 . Amerika Birleşik Devletleri, radikal Selefi örgüt IŞİD’in Ankara’dan Türk militanlar devşirdiğine dair haber yapan New York Times muhabirinin hükümete yakın basın organları tarafından hedef gösterilmesini “Böyle tehditler, Türkiye’nin kendi açıkladığı demokrasi için bir model olma arzusuna ve yüksek demokratik standartların sürdürüleceği ifadelerine uymamaktadır” diyerek eleştirdi.777 24 Eylül 2014 . Global çapta faaliyet gösteren İfade özgürlüğü savunucuları, Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) ve Article 19 örgütleri, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a Türkiye’deki son gelişmelerle ilgili kaygılarını bildiren ve “Ölüm tehditleri dahil, Türkiye’de gazetecilerin itibarlarının kamuya açık alanda çiğnendiği endişe verici bir eğilim gözlemliyoruz” ifadelerinin yer aldığı bir mektup gönderdi.778 25 Eylül 2014 . Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) tarafından düzenlenen “Basın İş Kanunu Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, kısa bir süre önce Başbakanlıkta medya sektörünün temsilcileriyle bir araya gelerek hem tanıştıklarını hem de sektörün temel meselelerini ele aldıklarını, medya sektörü ile ilgili hangi çalışmanın yapılması gerekiyorsa, bunu sektörün emekçileriyle ve temsilcileriyle yapmak istediklerini vurgulayan Akdoğan, böylece sektörün sorunlarına çözüm bulmaya çalışacaklarını ifade etti.779 Gazeteciler Cemiyeti (Ankara) Başkanı Nazmi Bilgin’in de katıldığı çalıştayın Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürü Murat Karakaya, basın çalışanlarının kamuoyunun doğru bilgilendirilmesine ve haber alma hürriyetine hizmet ettikleri kadar, eleştirerek ve farklı görüşlerin oluşmasına katkıda bulunarak da demokrasi kültürünün gelişmesinde kamu görevi icra ettiğini söyledi.780 . Türkiye Gazeteciler Sendikası ve DİSK Basın-İş Suruç ve Kobane’de zorlu şartlarda görev yapan habercilerin güvenlik kuvvetlerinin engelleme ve müdahalesiyle karşılaşmasını kınadı. TGS açıklamasında, “basın çalışanlarının gözaltına alındığı, tehdit edildiği ve gaz fişeklerine hedef olduğu” belirtildi.781 26 Eylül 2014
773 http://turkey.setimes.com/tr/articles/ses/articles/features/departments/national/2014/09/15/feature-01 774 http://t24.com.tr/haber/insan-haklari-izleme-orgutu-turkiyede-internet-sansuru-derinlesti,270797 775 http://www.yurtgazetesi.com.tr/politika/the-new-york-timestan-erdogana-sert-yanit-h61444.html 776 http://www.yurtgazetesi.com.tr/dunya/bizi-ve-muhabirimizi-hedef-gosteriyor-h61553.html 777 http://www.zaman.com.tr/dunya_abdden-ankaraya-bagimsiz-ve-ozgur-basin-elestirisi_2245826.html 778 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/122947/Erdogan_a__basin_ozgurlugu__mektubu.html 779 http://www.trthaber.com/haber/medya/gazeteci-normal-bir-calisan-degil-145623.html 780 http://www.konhaber.com/yeni/haber-197631-GUNCEL-Gazetecinin-calisma-sartlarinin-iyilestirilmesi-gerekiyor.html 781 http://www.imctv.com.tr/2014/09/25/tgs-suructa-haber-alma-hakki-engelleniyor/ - 84 -
. Mardin Valisi Mustafa Taşkesen Mardin’de özel hastane çalışanlarının hasta yakını bir öğretmeni darp ettiği iddiası üzerine olayı görüntülemeye giden ve hastane çalışanları tarafından darp edilen İlke Haber Ajansı Muhabiri Salih Keskin’i telefonla aradı ve “Hoşgörü şehri olan Mardin’de bu tür fiili saldırıların yaşanmasının üzücü olduğunu” dile getirerek saldırıyı kınadı ve gazeteci Keskin’e geçmiş olsun dileklerini iletti.782 27 Eylül 2014 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Bugün gazetesi Washington Temsilcisi Adem Yavuz Arslan’ın otelden atılmasına ve darp edilmesine “İktidarın gazete ve televizyonlar arasında ‘benden olanlar’ ve ‘olmayanlar’ gibi bir ayrım yapması kabul edilemez” İfadelerini içeren bir açıklama yaparak tepki gösterdi.783 . Amerika Birleşik Devletleri’nin basın örgütlerinden Washington merkezli Ulusal Basın Kulübü (NPC) Başkanı Myron Belkind, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı takip etmek isteyen gazetecilere korumalar tarafından saldırılmasının çok üzüntü verici olduğunu” söyledi.784 28 Eylül 2014 . Paris merkezli Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeğeni Ali Erdoğan ve korumalarının Bugün Gazetesi Washington Temsilcisi Adem Yavuz Arslan ile Zaman Gazetesi Washington Temsilcisi Ali Halit Aslan’a saldırmasını “Türk hükümeti yetkililerinin, iki gazeteciye ülkeleri dışında ve önemli bir ikili görüşme sırasında saldırılmasından rahatsızlık duymuyor olmaları kabul edilemez” şeklinde açıklama yaparak kınadı.785 . Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) internet trafiğini izleme yetkisi veren düzenleme Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. TİB’e bu yetkinin verilmesiyle kişilerin “etnik ve ırksal köken, politik, dini ve felsefi görüş, sendika üyeliği, sağlık ve cinsel yaşama ilişkin hassas verilerin” fişlenmesinin sözkonusu olacağına dikkat çekildi.786 . Dünyanın önde gelen insan hakları kuruluşlarından İnsan Haklarını İzleme Örgütü (Human Rights Watch- HRW) Türkiye’de demokrasinin durumuyla ilgili 38 sayfalık, kapsamlı bir rapor hazırladı. “Türkiye’nin İnsan Hakları Alanında Gerilemesi ve Reform Önerileri” başlığını taşıyan raporun yazarı Emma Sinclair-Webb “Geçtiğimiz yıl içinde Erdoğan’ın AK Partisi, politik muhalefete, kuralları hiçe sayarak, eleştirel sesleri susturarak ve sopa sallayarak karşılık verdi. Türkiye’nin ve Türkiye vatandaşlarının geleceği adına, hükümetin girdiği yoldan geri dönmesi ve insan haklarına saldırmak yerine, onları koruması gerekli” değerlendirmesinde bulundu.787 29 Eylül 2014 . Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Medialog Platformu’nun Japon gazetecilerle İstanbul’da düzenlediği medya forumunda, Türkiye’de ve Türk medyasındaki son uygulamalardan duyulan kaygı dile getirilerek “Medyada çoğulculuk, toplumsal barışın teminatıdır. Farklı seslerin medyaya yansımaması ülke barışı adına büyük kayıptır” denilerek birlikte yaşamanın da önemine dikkat çekildi.788 . Dünya Ekonomik Forumu’nda bir toplantıya katılmak üzere Türkiye’ye gelen AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, Türkiye-AB ilişkileriyle ilgili “Gerçekçi olmamız lazım, artık katılım müzakerelerinde ilerleme sağlamaya ihtiyacımız var. Ve bu ancak Türkiye’nin hukukun üstünlüğü ve temel haklarla ilgili eksiklerini ciddi biçimde ele almasıyla mümkün olabilir.” dedi.789 . Medya Etik Konseyi Başkanı Halit Esendir “ABD’de Bugün gazetesi Washington Temsilcisi Adem Yavuz Arslan’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeğeni Ali Erdoğan, danışmanı Mustafa Varank ve diğer görevliler tarafından küfür ve hakaretlere maruz kalması, otelden dışarı çıkartılarak haber takip görevinin engellenmesi ve darp edilmesi kesinlikle kabul edilemez” şeklinde açıklama yaparak yapılanların basın özgürlüğü ile uyuşmadığını söyledi.790
Olumlu Gelişmeler 3 Mart 2014
782 http://www.iha.com.tr/yazdir-875744-yerel.html 783 http://www.turktime.com/haber/Turkiye-Gazeteciler-Cemiyeti-/304819 784 http://gundem.bugun.com.tr/durum-icler-acisi-haberi/1275184 785 http://www.zaman.com.tr/dunya_zaman-ve-bugun-temsilcilerine-saldiranlar-cezalandirilmali_2247119.html , http://zamanamerika.com/gundem/gazetecilere-saldiriya-dunyadan-tepki-yagdi/ 786 http://www.taraf.com.tr/haber-internette-buyuk-gozaltiya-ozel-hayat-itirazi-164787/ 787 http://www.milliyet.com.tr/otoriterlesme-insan-haklarina/dunya/detay/1947941/default.htm 788 http://www.haberaktuel.com/mobil/?HI=921760#detail 789 http://www.zaman.com.tr/dunya_barroso-hukukun-ustunlugu-ve-temel-haklarda-suregelen-kaygilarimiz-var_2247425.html 790 http://gundem.bugun.com.tr/koruma-terorune-bir-kinama-daha-haberi/1276378 - 85 -
. KCK Basın Davası’nda gazeteciler Ayşe Oyman, Sibel Güler ve Dilek Demiral tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.791 6 Mart 2014 . Yurt Gazetesi İzmir muhabiri Ahmet Çınar, Twitter hesabında paylaştığı mesajlar nedeniyle Başbakan Erdoğan’ı mağdur ettiği gerekçesiyle yargılandığı davanın ilk duruşmasında beraat etti.792 Davaya konu olan mesajlar: “Diktatörler istifa etmez devrilirler diyor siyaset bilimciler. O halde devrilecek”, “11 Haziran gecesi itibariyle CNN International dünyaya ilan etti: Avrupa’nın yeni Hitler’i Tayyip”, “Son on gündür İmamın Ordusu’nun saldırılarıyla yaralanan, ölen, darbe alan, travma yaşayan herkesin hesabı sorulmalıdır.” . İzmir 7. Sulh Ceza Mahkemesi’nin bu kararı hukukçular tarafından, “Hakaret ile eleştiri hakkının birbirinden ayrıldığı ve ifade özgürlüğünün önünü açan bir karar” olarak değerlendirildi.793 10 Mart 2014 . Ergenekon davası kapsamında tutuklu bulunan gazeteciler Tuncay Özkan, Merdan Yanardağ, Deniz Yıldırım ve Hikmet Çiçek tahliye edildi.794 . Tahliye süreci şöyle gelişti: Özel yetkili mahkemeler ve savcılar Temmuz 2012 tarihinde kaldırılmasına rağmen geçici madde ile ellerindeki davaları sonuçlandırana kadar görevlerine devam etmekteydiler. 17 Aralık operasyonunu yapan savcıların ve buna onay veren mahkemelerin özel yetkili olmaları ve bunların da Başbakan’ın ifadesi ile “hükümet içindeki paralel yapı” iddiası nedeniyle 6 Mart 2014 tarihinde görevde bulunan özel yetkili mahkemeler lağvedildi. Savcı ve hâkimleri başka yerlere tayin edildi. Ergenekon davası kapsamında yargılanan önceki Genel Kurmay Başkanı İlker Başbuğ’un makul yargılanma ve yargılanma, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında serbest bırakılmayı isteme hakkının ihlal edildiği iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurusu sonucu, mahkeme 6.3.2014 gün ve 2014/912 sayılı kararı ile Anayasanın 19./fıkrasındaki hak ihlali yapıldığına karar verdi. Bu 4 Nisan 2014 . İzmir’de, ve yakınlarıyla ilgili yolsuzluk ve rüşvet iddialarını haberleştiren Bugün Gazetesine soruşturma açıldı. Savcılık, “Bunun bilinmesinde fayda var” diyerek takipsizlik kararı verdi.795 12 Nisan 2014 . Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), gazeteci Ahmet Şık’ı “basın özgürlüğü” alanında ödüle layık gördü.796 . Cumhuriyet Halk Partisi Bolu Teşkilatı, Bolu Gündem Gazetesi’ni ziyaret ederek basının demokrasi için önemine vurgu yaptı ve Bolu’daki yerel gazetelere yapılan baskıyı kınadı.797 14 Nisan 2014 . Batman’ın Sason ilçesine bağlı Yücebağ beldesinde 20 yıl önce işlenen cinayetten sonra oluşturulan “Yeşil Hat” 20 yıl sonra kaldırıldı ve yeşil hattın kaldırılmasının ardından “Gazeteciler Yetişiyor, Batman Gelişiyor Projesi” çerçevesinde, 25 gazeteci ilk kez söz konusu yeri görüntüledi.798 19 Nisan 2014 . Taraf gazetesinin haberine göre Yargıtay, Başbakan Erdoğan’ın Taraf’ın eski Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Altan’a, 2012 yılında yazdığı “Alaturkalık” başlıklı yazısı dolayısıyla açtığı hakaret davasında verilen tazminat kararını bozdu. Yargıtay, Başbakanın “ağır dahi olsa eleştirilere olağandan daha fazla katlanabilmelidir” dedi.799 22 Nisan 2014 . Merkezi Diyarbakır’da bulunan Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC) tarafından yapılan açıklamada, “Kürt Gazeteciler Günü”nün kutlanacağı belirtildi.800
791 http://www.bianet.org/bianet/medya/153873-kck-basin-davasinda-uc-tahliye 792 http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/erdogani-hitlere-benzeten-tweete-beraat-h49580.html 793 http://www.tgs.org.tr/tweet-davasinda-beraat/ 794 http://gundem.bugun.com.tr/19-tahliye-7-ret-haberi/1008163 795 http://www.taraf.com.tr/haber-mahkemeden-ders-gibi-karar-153236/ 796 http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26200281.asp 797 http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=70195 798 http://www.haberler.com/yesil-hat-kalkti-20-yil-sonra-gazeteciler-bolgeye-5903050-haberi/ 799 http://www.taraf.com.tr/haber-basbakan-elestiriye-katlanmali-152809/ 800 http://www.sondakika.com/haber/haber-kurt-gazeteciler-gunu-kutlanacak-5933753/ - 86 -
27 Nisan 2014 . Bugün gazetesinin haberine göre, CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun partisinin grup toplantısında açıkladığı tapeleri haber yapan Bugün muhabiri Ezelhan Üstünkaya hakkında açılan soruşturmada takipsizlik kararı verildi. Kararı veren savcı, AİHM kararlarını referans göstererek kamuoyunun bilgilendirilmesi ve basın özgürlüğüne vurgu yaptı.801 8 Mayıs 2014 . Terör örgütü MLKP üyesi oldukları gerekçesiyle Gaye isimli operasyon kapsamında 8 yıl önce tutuklanan ve müebbet hapis cezasına çarptırılan gazeteciler Füsun Erdoğan ve Bayram Namaz serbest kaldılar.802 12 Mayıs 2014 . “KCK Basın Komitesi” davasından tutuklu bulunan 7 kişinin tamamı tahliye edildi.803 . Gazeteciler Konfederasyonu yaklaşık 20 bin gazeteci, 73 gazeteciler cemiyeti ve 8 gazeteciler federasyonunun güç birliği ile ilk genel kurulunu 144 delegenin katılımıyla Ankara’da gerçekleştirdi.804 16 Mayıs 2014 . Gezi olayları sırasında Beşiktaş’taki apartman dairesinde tencere-tava çalarak kişilerin huzur ve sükûnetini bozdukları iddia edilen anne ve iki çocuğu hakkında açılan dava karara bağlandı. Mahkeme, sanıklara yüklenen suç açısından kasıtlarının bulunmadığını belirterek beraatlarına karar verdi.805 26 Mayıs 2014 . Atatürkçü Düşünce Derneği’nin 25. yıl kuruluş etkinliklerinde Aydınlık gazetesi ve Ulusal Kanal’a “Basının Özgür Sesi” ödülü verildi.806 27 Mayıs 2014 . TGRT televizyonu Gezi Parkı olayları sırasında İzmir Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Federasyonu Başkanı Atilla Sertel hakkında yaptığı haberler dolayısıyla İzmir Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tazminat ve kınama davasını kaybetti. Mahkeme TGRT kanalının kınanması kararının TGRT Ana Haber Bülteninde yayımlanmasına hükmetti.807 2 Haziran 2014 . Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde önceden izin alınmasına gerek olmadığını, bu yüzden “izinsiz gösteriye katılma” suçu olamayacağına karar verdi.808 4 Haziran 2014 . Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Gülten Kışanak, Özgür Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Serdar Altan ve beraberindekileri kabulünde, “Basın özgürlüğü, düşünce özgürlüğü özgürlüklerin kaynağıdır” dedi.809 19 Haziran 2014 . Kalkınma Bakanlığı tarafından Sosyal Destek Program (SODES) kapsamında desteklenen ve Batman Gazeteciler ve Yayıncılar Cemiyeti tarafından hayata geçirilen “Gazeteciler yetişiyor, Batman gelişiyor” projesi kapsamında fotoğrafçılık eğitimi alan gazeteciler Tüpraş Tesislerinde düzenlenen törende sertifikalarını aldı.810 20 Haziran 2014 . 6 Haziran’da TİB tarafından erişime engellenen incicaps.com, inci yazarlarının itirazları sonucu tekrar erişime açıldı.811 21 Haziran 2014
801 http://gundem.bugun.com.tr/o-konusmalari-yayinlamak-basinin-gorevi-haberi/1079044 802 http://www.radikal.com.tr/turkiye/yedi_yildir_tutuklu_olan_gazeteci_fusun_erdogan_serbest-1190949, ve http://www.haberturk.com/gundem/haber/946463-8-yil-sonra-serbestler 803 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/401098?from=3106959280 804 http://www.milliyet.com.tr/turk-basininda-tarihi-guc-birligi-kutahya-yerelhaber-192652/ 805 http://haber.kanald.com.tr/Haber/Gundem-32/Tencere-tavaya-ceza-yok-55852.aspx 806http://www.aydinlikgazete.com/mansetler/41609-aydinlik-ve-ulusal-kanala-basinin-ozgur-sesi-odulu.html 807 http://www.odatv.com/n.php?n=yalan-haber-cezalandirildi-2705141200 808 http://www.milliyet.com.tr/-demokratik-bir-haktir--gundem-1891184/ 809 http://www.haberler.com/kisanak-basin-ozgurlugu-ozgurluklerin-kaynagidir-6118204-haberi/ 810 http://www.haberler.com/gazeteciler-yetisiyor-batman-gelisiyor-projesi-6170027-haberi/ 811 http://www.sosyalmedyahaber.co/2014/06/tib-inci-capse-uyguladg-engelleme.html - 87 -
. Turgutlu Cumhuriyet Savcılığı, “KCK faaliyetleri”ni “düşünce ve ifade özgürlüğü” kapsamında değerlendirerek, “Kovuşturmaya yer olmadığı” yönünde karar verdi.812 24 Haziran 2014 . Gazeteciler Konfederasyonu, Birinci Başkanlar Kurulu toplantısı Siirt’te yapıldı. Toplantının ardından açıklanan sonuç bildirgesinde, çözüm sürecinde basın mensuplarının “barış dili” kullanmasının önemine dikkat çekildi.813 25 Haziran 2014 . İsmet Berkan, T24’ten Hazal Özvarış’la konuşurken, Kabataş olayları ile ilgili olarak olayların görüntülerini izlediğini sosyal medyadan paylaşması, “Benim hıyarlığım (hatam); atmamalıydım o Tweetleri. Hata yaptığımın farkına vardım. Teyit etmeden (doğrulamadan) böyle bir şey dememeliydim” dedi. Gezi olayları sırasında Kabataş’ta türbanlı bir kadının 80-100 kişilik bir grubun saldırısına uğradığı iddiasını Abdülkadir Selvi yazmış, İsmet Berkan da Radikal gazetesinde görüntüleri izlediğini yazmıştı. 814 26 Haziran 2014 . Anayasa Mahkemesi, Abdullah Öcalan’ın hapiste yazdığı, “Kürdistan Devrim Manifestosu” adlı kitaba basım aşamasındayken verilen el koyma ve yakma kararını “hak ihlali” saydı. AYM uygulama için, “Düşünceyi ifade ve yayma özgürlüğü ihlal edildi” hükmünü verdi.815 . Batman Gazeteciler Cemiyeti tarafından başlatılan “Gazeteciler Yetişiyor, Batman Gelişiyor” projesi kapsamında altı ay süren fotoğrafçılık kursunu tamamlayan 11 başarılı kursiyer, eğitimin son ayağını İzmir gezisi ile tamamladı.816 27 Haziran 2014 . LGBT Dayanışma Derneği tarafından bedenleri parçalanan, bıçaklanan ve katledilen translara dikkat çekmek amacıyla ‘Sen Yoksan Çok Eksiğiz’ sloganıyla “But Trans Güzellik Yarışması “ düzenlendi.817 30 Haziran 2014 . Dünya Sağlık Örgütü’nün düzenlediği ve Gazeteciler Cemiyeti’nin destek verdiği Güvenli Trafik Projesi kapsamında Güvenli Trafik Projesi Haber Atölyesi düzenlendi ve seminerin Ankara ayağına çeşitli gazete ve televizyonlardaki muhabirler katıldı.818 12 Temmuz 2014 . Cumhurbaşkanı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu, gazetecilerin Musul rehine olayı ile ilgili sorularına, “Basın özgürlüğü şarttır, sorunları örtbas etmek, basın yasağı getirmekle olmaz” yanıtını verdi.819 16 Temmuz 2014 . Anayasa Mahkemesi, Habervaktim.com internet sitesinin, Avukat Sinem Hun’u ve Kaos GL Derneği’ni hedef gösteren, “Kaos GL isimli sapkınların derneğinin de avukatlığını yürüten Ankara Barosu’na kayıtlı Sinem Hun” ifadesinin, “cinsel yönelim temelli nefret söylemi” olduğunu kabul etti. Böylece ilk kez Anayasa Mahkemesi kararlarında cinsel yönelime ilişkin nefret söylemi tanınmış oldu.820 24 Temmuz 2014 . Türkiye Gençlik Konseyi Batman İl Başkanı Mekan Görük, basında sansürün kaldırılışının yıldönümü dolayısıyla yaptığı açıklamada, basının halkın gözü, kulağı ve dili olduğunu söyledi.821 . Sansürün kaldırılışının 106. yıldönümü dolayısıyla düzenlenen törende, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen geleneksel “Basın Özgürlüğü Ödülleri” sahiplerini buldu.822
812 http://www.evrensel.net/haber/86728/ornek-karar-kck-faaliyetleri-ifade-ozgurlugudur.html#.U7hNKfl_vUU 813 http://www.iha.com.tr/haber-basininin-temsilcileri-siirtten-seslendi-e28098baris-dilini-kullanalim-gundem-365998/ 814 http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/ismet-berkandan-kabatas-aciklamasi-benim-hiyarligim 815 http://www.taraf.com.tr/haber-aym-ocalanin-kitabina-el-konmasi-hak-ihlalidir-157715/ 816 http://www.medyaege.com/haber-9792-batmanli_gazeteci_adaylari_izmir%E2%80%99de.html 817 http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/26674591.asp 818 http://www.hurriyet.com.tr/ankara/26689003.asp 819 http://www.iha.com.tr/samsun-haberleri/cumhurbaskani-adayi-ihsanoglundan-montaj-tepkisi-samsun-813745/ 820 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/95165/AYM__Escinsellere__sapkin__demek_nefret_sucu.html 821 http://www.ilkehaberajansi.com.tr/haber/basin-halkin-gozu-kulagi-ve-dilidir.html 822 http://www.dha.com.tr/tgcnin-basin-ozgurlugu-odulleri-sahiplerini-buldu_724253.html - 88 -
. 94 basın meslek kuruluşunca oluşturulan “Gazetecilere Özgürlük Platformu”, 2013’ten beri Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü olarak kutlanan 24 Temmuz’da “Diren Gazetecilik” başlıklı sosyal medya kampanyası düzenledi. Bu çerçevede #direngazetecilik , #basınözgürolsaydı ve #gazetecilergünü etiketleri sosyal medyada paylaşılarak, Türkiye ‘deki basın ve ifade özgürlüğü sorununa dikkat çekildi.823 25 Temmuz 2014 . İzmir’in Karşıyaka Belediyesi ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti tarafından düzenlenen Basın Özgürlüğü Ödülü, Gazeteci-Yazar Soner Yalçın’a verildi.824
31 Temmuz 2014 . Bartın’da Gezi Parkı eylemlerine katılan öğrencilerine sosyal medya platformu Facebook üzerinden destek veren öğretmene Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından verilen meslekten men cezası, “hukuka aykırılık” gerekçesiyle idare mahkemesince iptal edildi.825 1 Ağustos 2014 . “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi bugün yürürlüğe girdi. Sözleşmeyle, toplumsal cinsiyete (biyolojik cinsiyet kavramının ötesinde tüm cinsiyet algılarının toplum tarafından belirlendiğini öne süren kavram) dayalı şiddet “bir zulüm biçimi olarak” kabul edilecek, mültecilik statüsü de toplumsal cinsiyete duyarlı biçimde yorumlanacak, ilkesini getiriyor.826 5 Ağustos 2014 . Dünyada elektronik ve sosyal medya özgürlüğünün desteklenmesi, geliştirilmesi ve oto kontrolün sağlanması için üst çatı olarak adlandırılan Dünya Elektronik (E) Basın Konseyi Birliği’nin bir yıl süren kuruluş çalışmaları tamamlandı. Dünya E Basın Konseyi Birliği’nin kuruluşu ile ilgili açıklama yapan Gazeteci Yazar Hasan Taşkın, statünün kuruluş evraklarını İçişleri Bakanlığı’na sunduklarını belirtti.827 7 Ağustos 2014 . Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Mehmet Atalay, Meclis’te görüşmeleri devam eden İnternet Yasası ile internet medyasının da gazetecilik statüsüne alındığını belirterek, İnternet Medyası mensubu basın çalışanlarının da “Sarı basın kartı alabileceklerini” söyledi.828 . Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Mustafa Destici, Cihan Haber Ajansı ekibinin davetli olmasına rağmen İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın programına alınmamasıyla ilgili “Basın hürriyetine darbe vurulması, basın arasında ayrımcılık yapılması demokratik düşünebilen insanların yapabileceği bir şey değildir” diyerek tepki gösterdi.829 18 Ağustos 2014 . Anka Haber Ajansı ile Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) arasında toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uyuşma sağlanamaması nedeniyle bugün başlayan grev sonuç verdi. Grevin başladığı saatlerde işverenle yapılan görüşmelerin ardından anlaşma sağlandı.830 21 Ağustos 2014 . Milli İstihbarat Teşkilatı koruması altında Suriye’ye gönderilen treylerle ilgili haber yapan gazeteci Fatih Yağmur hakkındaki suç duyurusu takipsizlikle sonuçlandı. Savcılık, “basın özgürlüğü”ne vurgu yaparak suç duyurusunu reddetti.831 3 Eylül 2014
823 http://www.radikal.com.tr/turkiye/gop_neden_direngazetecilik_diyor-1203605 824 http://www.dha.com.tr/basin-ozgurlugu-odulu-soner-yalcina_724442.html 825 http://www.milliyet.com.tr/yargidan-meb-e-gezi-soku-gundem-1918826/ 826 http://www.stgm.org.tr/tr/manset/detay/erkek-siddeti-sozlesmesi-yururlukte 827 http://www.eurovizyon.co.uk/medya/turkiyede-dunya-e-basin-konseyi-birligi-kuruluyor-h30114.html 828 http://t24.com.tr/haber/internet-medyasi-da-sari-basin-karti-alabilecek,266889 829 https://www.cihan.com.tr/news/Mustafa-Destici_6327-CHMTUxNjMyNy8xMDA1 830 http://www.evrensel.net/haber/90203/ankada-grev-gunu-anlasma-saglandi.html 831 https://twitter.com/fatihyagmur/status/502400623451860993/photo/1 - 89 -
. Fenerbahçeli Sol Açık Taraftar Grubu’nun üyesi Mehmet Sencer Az, Passolig reklamlarının kaldırılması talebiyle Reklam Özdenetim Kurulu’na başvuruda bulundu. Sencer talebine gerekçe olarak “Reklamda henüz Passolig kart almayan taraftar kitlesinin şiddete eğilimli, fanatik ve kural tanımaz eğilimleri olan kişiler olarak yansıtılmasını” gösterdi. Sencer’in başvurusunu inceleyen Reklam Özdenetim Kurulu, “Kişilik haklarına saygı” maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle Passolig reklamlarının kaldırılmasına karar verdi.832 5 Eylül 2014 . İstanbul’da gerçekleştirilen Internet Governance Forum 2014′e alternatif olarak İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde özgür, güvenli ve açık bir internet mücadelesi için düzenlendiği ifade edilen Internet Ungovernance Forumu’nun son oturumunda Wikileaks’in kurucusu Julian Assange, siyasi sığınma aldığı Ekvador’un Londra Büyükelçiliği’nden telekonferans yöntemiyle katılıp katılımcıların sorularını cevapladı.833 13 Eylül 2014 . Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) 46. Başkanlar Konseyi Toplantısı, Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti’nin ev sahipliğinde geniş bir katılımla Diyarbakır’da yapıldı. Toplantıda barış ve dostluk mesajları verildi.834 14 Eylül 2014 . Cumhuriyet gazetesi yazarı Can Dündar hakkında Almanya’da “yüzyılın yolsuzluğu” olarak nitelenen ancak Türkiye’de “aklanan” Deniz Feneri e.V davasına ilişkin yazdığı yazı nedeniyle üç yıl önce açılan manevi tazminat davası, mahkeme tarafından reddedildi. Can Dündar kararı Twitter hesabından “Deniz Feneri yazıma dava açmışlardı. 3 yıl sonra mahkeme davayı reddetti. Gerekçe: ‘Haber yapmak basının görevidir’” mesajıyla duyurdu.835 17 Eylül 2014 . Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, 18 Eylül 2014 günü oynanacak olan Beşiktaş - Asteras Tripolis maçını, Çarşı Grubu ile birlikte tribünden izleyeceği açıklanarak “Gezi eylemlerinde hükümeti yıkmaya yönelik darbe girişiminde bulunmaktan yargılanan taraftarlara destek olacak,” denildi.836 18 Eylül 2014 . Erzurum’da “tayt” giydiği ve başka bir erkeğin otomobilinde yan yatmış şekilde oturduğu gerekçesiyle bıçaklanan D.K. isimli kadın, bu haberini yapan DHA Muhabiri Hümeyra Pardeli’yi savcılığa şikâyet etti. Cumhuriyet Savcılığı “basın özgürlüğü” gerekçesi ile D.K’nin şikayetini reddedip, muhabir H.Pardeli hakkında takipsizlik kararı verdi.837 19 Eylül 2014 . Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Diyarbakır’da katıldığı bir gösteride polise taş atan kişinin eylemini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını emsal göstererek, “düşünce ve kanaat açıklama yöntemi” kapsamında değerlendirilebileceğine hükmetti.838 22 Eylül 2014 . İzmir’de Gezi Parkı olaylarına destek eylemleri sırasında Tweet atarak halkı kanunlara karşı gelmeye teşvik ve tahrik ettikleri iddiasıyla üç yıla kadar hapis cezası talebiyle açılan, dönemin başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mağdur sıfatıyla dahil olduğu 29 sanıklı davada karar çıktı. İzmir 22. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada 27 sanık beraat ederken Egemen Çiynekli, 8 bin 100 TL para cezasına çarptırıldı. Hakkında yakalama kararı bulunan sanık Efecan Karakaş’ın dosyası ise ayrıldı.839 . Dünyada elektronik ve sosyal medya özgürlüğünün desteklenmesi, geliştirilmesi ve otokontrolün sağlanması için üst çatı olarak adlandırılan Dünya Elektronik (E), Basın Konseyi, Bakanlar Kurulu’nun izni ile resmi statü kazandı840 23 Eylül 2014
832 http://www.postmedya.com/gundem/passoligden-trtye-sansur-h102521.html 833 http://zete.com/julian-assange-istanbulda-duzenlenen-alternatif-internet-forumuna-katildi/ 834 http://www.tgf.com.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=869:tgf-heyeti-diyarbakrda&catid=44:haberler&Itemid=92 835 http://www.gazeteciler.com/gundem/can-dundara-acilan-deniz-feneri-davasi-reddedildi-80215h.html 836 http://www.odatv.com/n.php?n=o-siyasi-lider-maca-geliyor-1709141200 837 http://www.haberler.com/tayt-haberini-sikayet-etti-savci-basin-ozgur-6496142-haberi/ 838 http://zete.com/yargitay-polise-tas-atmak-dusunce-aciklama-yontemi-olabilir/ 839 http://www.zaman.com.tr/gundem_twitter-davasinda-27-sanik-beraat-etti_2245902.html 840 http://www.ensonhaber.com/dunya-e-basin-konseyi-birligi-kuruldu-2014-09-21.html - 90 -
. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan, Gazeteci-Yazar Soner Yalçın hakkında yazılarında kendilerine hakaret ettiği iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. Soner Yalçın ile ilgili iki ayrı soruşturmada da kovuşturmaya yer olmadığı kararı verdi.841 25 Eylül 2014 . Anayasa Mahkemesi, Cumhuriyet Halk Partisi’nin “torba yasanın” bazı maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle yaptığı başvuruyu gündemine aldı. Maddelerin arasında Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na sansür yetkisi veren madde de var.842 27 Eylül 2014 . Suruç’ta Suriyeli sığınmacılar için kurulan çadır kentin içinde Şanlıurfa Valisi İzzettin Küçük’ün talimatıyla, içerisinde yatak, internet bağlantısı, bilgisayar, tuvalet ve duşun da bulunduğu tam teçhizatlı basın evi kuruldu.843 29 Eylül 2014 . Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 8 yıl önce Ankara Batıkent Lisesi’nin duvarına yazılan “Katil devlet hesap verecek” ve “Oligarşiyi yıkana dek savaşacağız” gibi ifadelerin yer aldığı sloganlar nedeniyle yürüttüğü soruşturma sonunda takipsizlik kararı verdi. Başsavcılık sloganları ‘düşünceyi açıklama hürriyeti’ saydı.844
Diğer Gelişmeler 5 Temmuz 2014 . “Şiddete Son Platformu” çatısı altında birleşen 243 kadın örgütü, Türk Ceza Kanunu’nda değişiklik yapılmasına yönelik yasanın, cinsel taciz ve saldırıyı önleyemeyeceğini, çocukları ve kadınları koruyamayacağını, saldırganlar üzerinde caydırıcı etkisi olmayacağını açıkladı.845 11 Temmuz 2014 . Yeni Şafak gazetesi Ankara Temsilcisi Abdülkadir Selvi, Başbakan’ın vizyon belgesini hazırlayan ekibi açıkladı. Selvi Zaman gazetesinden “Medya son zamanlarda çok fazla siyasileşti, aktörleşti” diyerek ayrılan ve Akşam gazetesine geçen Etyen Mahçupyan’ın, Cumhurbaşkanı adayı Başbakan Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı vizyon belgesini hazırlayan kadronun içinde olduğunu yazdı.846 14 Temmuz 2014 . Diyarbakır’ın Lice ilçesi Belediye Başkanı BDP’li 25 yaşındaki Rezan Zuğurli’ye, yasadışı gösterilere katılıp PKK adına suç işlediği gerekçesiyle dört yıl iki ay hapis cezası veren mahkeme gerekçeli kararını açıkladı. Gerekçeli kararda bilirkişi raporuna vurgu yapılırken, polise taş atan grupta bulunan kişinin kaş, göz ile burun ve dudak arasındaki boşluktan Belediye Başkanı Zuğurli’ye benzediği belirtildi.847 15 Temmuz 2014 . Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, Sabah gazetesi yazarı Rasim Ozan Kütahyalı’nın, HDP Milletvekili Ertuğrul Kürkçü’ye yönelik “utanmaz, alçak, manyak” gibi söylemlerini ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirdi.848 17 Temmuz 2014 . Anayasa Mahkemesi, Hrant Dink davasında, cinayetin işlenmesinde ihmali bulunan kamu görevlileri hakkında “etkin soruşturma yapılmadığına” hükmetti. Mahkeme, bu çerçevede “ihlal” kararı verdi.849 19 Temmuz 2014
841 http://odatv.com/n.php?n=baba-ogul-kaybetti-soner-yalcin-kazandi-2309141200 842 http://www.postmedya.com/gundem/aym-tibe-sansur-yetkisi-veren-torba-yasayi-gundemine-aldi-h103286.html 843 http://www.milliyet.com.tr/multeci-kampindaki-gazeteciler-icin-sanliurfa-yerelhaber-400882/ 844 http://www.ulusalpost.com/bu-sloganlar-artik-suc-sayilmayacak-26940h.htm 845 http://bianet.org/bianet/kadin/156203-243-kadin-orgutu-cinsel-suclar-yasa-tasarisina-itiraz-ediyor 846 http://www.taraf.com.tr/haber-vizyon-belgesinde-mahcup-imza-159049/ 847 http://www.ulkehaber.com/siyaset/bdpli-belediye-baskanina-benzetmeden-4-yil-hapis-47840.html 848 http://www.haberdar.com/muhalefete-hakaret-serbest-ancak-iktidara-yasak-4003643-haberi/ 849 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/95665/Hrant_Dink_davasinda_ihlal_karari.html - 91 -
. Kadın cinayetlerinin artması yüzünden meclisi toplanmaya çağıran çok sayıda kadın ve LGBTİ örgütü tepkilerini sokağa yansıttı. Kadınlar, “Nikâhta cinayet var”, “Her yerde katliam, katiller hanenizde” sloganlarıyla isyan etti.850 22 Temmuz 2014 . 17 ve 25 Aralık 2013 tarihlerinde yapılan yolsuzluk soruşturması operasyonları ile “Tevhid-i Selam” örgütü soruşturmasını yürüten dönemin emniyet görevlilerine karşı 22 ilde operasyon başladı.851
26 Temmuz 2014 . 22 Temmuz operasyonu kapsamında gözaltına alındıktan sonra tutuklanması talebiyle mahkemeye sevk edilen 17 kişiden, aralarında eski İstanbul İstihbarat Şube Müdürü Ali Fuat Yılmazer ve eski İstihbarat Şube Müdürü Erol Demirhan’ın da yer aldığı 12 kişi tutuklanırken, beş kişi serbest bırakıldı.852 5 Eylül 2014 . Hacker grubu “Redhack”, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün resmi internet sitesi “egm.gov.tr’yi hacklediğini duyurdu. Siteye erişim durdu.853 7 Eylül 2014 . Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; Türkiye’de magazin, moda ve alışveriş içerikli gazete ve dergilerin sayısının artmaya devam ettiği belirtildi. Ağırlıklı olarak magazin içerikli gazete ve dergilerin oranı geçen yıl yüzde 35 artarak 186’ya çıktı. Yazılı medya alanında geçen yıl en fazla yeni gazete ve dergi kurumsal yayımcılık alanında faaliyete başladı. Kurumsal gazete ve dergilere geçen yıl 106 yeni yayım eklendi. Böylece 2012’de 228 olan kurumsal yayım sayısı geçen yıl 334’e ulaştı. Yazılı medyada yayım sayısının en fazla gerilediği alan kültür/turizm/tanıtım oldu. Söz konusu alanlarda 2012’de 374 gazete ve dergi yayınlanırken, geçen yıl bu sayı 326’ya geriledi. Kültür/turizm/tanıtım ağırlıklı içeriğe sahip gazete ve dergilerin sayısı geçen yıl, bir önceki yıla oranla yüzde %48 azaldı.854 9 Eylül 2014 . Takvim ve Sabah gazeteleri “Kimse Yok mu” derneği ile ilgili yayınladıkları haberde derneğin topladığı yardımları daha fazla gösterip halkı kandırdığı ve paraları amacı dışında kullandıklarını iddia ederek bu iddiaların İçişleri Bakanlığı Dernekler başkanlığı denetim raporunda yer aldığını yazdı. “Kimse Yok mu” derneği bu haberler üzerine bir açıklama yayınlayarak, İçişleri Bakanlığı’ndan kendilerine böyle bir rapor gelmediğini söz konusu bilgiler ışığında zaten bir raporun da var olamayacağını vurguladı.855 . Odatv nin haberine göre asansörün düşmesi sonucu 10 işçinin yaşamını yitirdiği iş cinayetini protesto etmek isteyen Torunlar İnşaat işçileri, Torunlar GYO yöneticileri tarafından önce şantiyeye hapsedildi, ardından işten atılmakla tehdit edildi. İçeride tutulan 30 işçiden 15’i işten atılmayı göze alarak dışarıya çıktı ve açıklama yaptı. Ardından 8-10 işçinin işten çıkarıldığı belirtildi.856 . 3H (Hukuk, Hoşgörü, Hürriyet) Hareketi, “12 Eylül referandumunda elde edilen kazanımların kaybedildiği” gerekçesiyle İstiklal Caddesi’nde geri geri yürüyerek protesto eylemi yaptı. Eylemci grup yaptığı basın açıklamasında; Türkiye’nin basın özgürlüğü, insani girişim ve uluslararası demokrasi endekslerinde geri sıralarda yer aldığını vurgulayarak, “İnsanlarımız ve kentlerimiz iktidarın demokrasi vaatleri gibi git gide soluklaşıyor” ifadesini kullandı.857 15 Eylül 2014 . Diyarbakır’da açılan ve Kürtçe eğitim vereceği söylenen okul, Diyarbakır Valiliği tarafından anayasanın 42. Maddesi uyarınca mühürlendi.858
850 http://www.milliyet.com.tr/kadin-katliami-var-isyandayiz-gundem-1914703/ 851 http://www.radikal.com.tr/turkiye/22_ilde_polise_operasyon-1203140 852 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26892358.asp 853 http://www.radikal.com.tr/turkiye/redhack_emniyetin_sitesini_hackledigini_iddia_etti-1149441 854 http://www.gazeteciler.com/gundem/magazin-dergileri-cogaldi-spor-mizah-kultur-ve-reklamcilik-azaldi-80078h.html 855 http://www.gazeteciler.com/gundem/sabah-ve-takvim-hakkinda-suc-duyurusunda-bulunacagiz-80126h.html 856 http://odatv.com/n.php?n=simdi-de-basina-konusan-iscileri-kovdular-0909141200 857 http://www.zaman.com.tr/gundem_yeni-turkiyeyi-geri-geri-yuruyerek-protesto-ettiler_2243936.html 858 http://www.milliyet.com.tr/valilik-kurtce-okul-u-muhurledi-gundem-1940639/ - 92 -
16 Eylül 2014 . Zaman yazarı Mümtaz’er Türköne, Fethullah Gülen Cemaatine yakınlığı ile bilinen Bank Asya’nın borsada tekrar işlem görmeye başlaması üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) karar vermesi gerektiğini, aksi takdirde sorumlu olacaklarını” söylemesi hakkında yaptığı bir yorumda “Erdoğan bütün varını-yoğunu, gücünü-iktidarını kullanarak, ekiplerini-adamlarını seferber ederek Bankasya’yı batırmaya çalıştı. Başaramadı. Demek ki gücü buraya kadarmış. Tehlikenin sona erdiği Cumhurbaşkanı’nın ağzından ilan edildiğine göre Bankasya’ya artık ‘geçmiş olsun’ diyebilirsiniz” dedi.859 . Türkiye’nin Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) petrol ticaretine göz yumduğu haberleriyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisini çeken New York Times gazetesi, Türkiye’den İŞİD’e katılımın yüksek olduğunu iddia etti. “Türkiye’den IŞİD’e sabit bir şekilde militan akıyor” başlıklı haberde, gazetenin Ankara’daki IŞİD sempatizanları ve mağdurlarıyla görüşmelerine yer verildi. 860 17 Eylül 2014 . Diyarbakır’da bir grup, Bağlar Belediyesi’ne ait Ferzad Kemanger Eğitim Destek Evi’nde açılan ve sonrasında Valilik tarafından mühürlenen Kürtçe okulun kapısını tekrar söktü. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) İl Başkanı Zübeyde Zümrüt, kalabalığa Kürtçe seslenerek mührün sökülmesine tepkisini gösterdi ve “Kürtçe eğitim vereceklerini” söyledi.861 . Milli Eğitim Bakanlığı izni alınmadan açılan ve Kürtçe eğitim vereceği belirtilen okulların kapatılması sonrasında İzmir, Diyarbakır, Silvan, Hakkari, Şırnak, İzmir, Mardin, Nusaybin, Hakkari-Yüksekova, Bitlis-Tatvan, Şırnak-Cizre ve daha birçok şehir, kasaba ve yerleşkede okulları yakma, kamu malına zarar verme boyutlarına varan eylemler yaşandı. “Dil onurdur, dil varlıkdır. Biz varlığımıza sahip çıkacağız” sloganlarıyla yapılan bu eylemlerde okulların tahrip edilmesi çarpıcı tezat oluşturdu.862,863,864,865,866,867,868 20 Eylül 2014 . Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) Ortaöğretim Kurumları için hazırlattığı tarih kitabının bazı bölümlerinde “Kürdistan” kelimesi sansürlendi. Aynı ders kitabında Osmanlı Devleti’nde yaşayan halklar arasında da Kürtler yer bulmuyor.869 . Adalet ve Kalkınma Partisi TBMM Grup Başkanvekili Mahir Ünal, “Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu seçimlerini Yargıda Birlik Platformu’nun kazanamaması ve onların karşısındaki ittifakın kazanması durumunda HSYK seçimlerini gayrimeşru sayacaklarını” söyledi.870 . Yargıçlar Sendikası Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) seçimlerine ilişkin “Kazanırlarsa bu seçimleri gayrimeşru sayarız” sözlerini Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) şikâyet etti ve konunun incelenerek HSYK üyelik seçimlerinde eşit ve serbest yarışma ortamı sağlanmasını talep etti.871 . Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Utku Çakırözer, yazısında “HSYK seçimlerini kaybetmesi halinde hükümetin yol haritası, Yalçın Akdoğan’ın, ‘Kaderimizi 12 bin kişinin seçimi değil, 55 milyonun seçimi belirler’ sözlerinde gizli. Akdoğan bu sözleriyle sadece hâkim ve savcıların değil tüm seçmenlerin sandığa gideceği bir süreci işaret ediyor. Bunun anlamı bir anayasa değişikliği referandumudur” dedi.872 . Star gazetesi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada boş kalan salonu, Photoshop ile doldurdu. Gazetenin İstanbul baskısının birinci sayfasının manşetinde yer alan haberde,
859 http://www.internethaber.com/mumtazer-turkoneden-bomba-bank-asya-yazisi-722265h.htm 860 http://t24.com.tr/haber/new-york-times-hacibayramdan-iside-militan-akiyor,270880 861 https://www.avrupagazete.com/mobile/turkiye/145071-diyarbakir-da-muhurlenen-kurtce-okulun-kapisi-sokuldu.html 862 http://www.zaman.com.tr/gundem_diyarbakirda-8-okula-bombali-ve-molotoflu-saldiri_2244025.html 863 http://www.ensonhaber.com/musta-3-okula-molotoflu-saldiri-2014-09-14.html 864 http://www.diclehaber.com/tr/news/content/view/419993?page=2&from=2887569077 865 http://gundem.bugun.com.tr/nusaybinde-2-okula-molotoflu-saldiri-haberi/1265578 866 http://www.zaman.com.tr/gundem_nusaybinde-yine-okula-molotoflu-saldiri_2246112.html 867 http://www.yenisafak.com.tr/gundem/5-okula-molotoflu-saldiri-687898 868 http://www.haber8.com/Haber/siirt-te-iki-okul-molotoflu-saldiri/haber-247477 869 http://www.radikal.com.tr/turkiye/kanuninin_kurdistanina_sansur-1213841 870 http://www.aktifhaber.com/akpli-mahir-unaldan-hsyk-secimiyle-ilgili-sok-aciklama-1051234h.htm 871 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27274693.asp 872 http://www.duzceyerelhaber.com/TURKiYEDEN-DUNYADAN-haberleri/31297-Yalcin-Akdogan-Hukumet-HSYK-secimlerinde-istedigi-sonucu-alamazsa-referanduma-gidecek#.VCvSE_l_vUU - 93 -
“Yüzlerine haykırdı” başlığı kullanıldı. Star’ın teknolojiden faydalanarak boş olan salonu “doldurması” sosyal medyada da gündem oldu.873 26 Eylül 2014 . Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhuriyet Halk Partisi Denizli Milletvekili İlhan Cihaner‘in, Yeni Şafak gazetesinin Ergenekon soruşturması sırasında hakkında yaptığı bir haberle ilgili açtığı tazminat davalarının reddedilmesinin insan hakları ihlali olduğu gerekçesiyle yaptığı başvuruyu reddetti.874 . Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin (TGC) Konrad Adenauer Stiftung (KAS) ile ortaklaşa düzenlediği “Yerel Gazetecilik Eğitim Seminerleri”nin 72’incisi Sivas’ta yapıldı. Seminerde son dönemde sıkça gündeme gelen sansür ve basın özgürlüğü konuşuldu. Gazete manşetleri ve haber başlıklarında “provokatif, ırkçı ve ayrımcı dilin artmaya başladığı ve halktan bilgilerin saklandığı” da kaydedildi.875 . Kütahya Bağımsız Milletvekili İdris Bal Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlediği basın toplantısında, Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın “HSYK seçimlerini Yargıda Birlik Platformu adaylarının kazanmaması halinde gayrimeşru olacak” dediğini iddia ederek, iktidarın, kendisi için önemli olan seçimleri kazanabilmek için yerel ve genel seçim gibi propaganda yaptığını, seçim sonrası geçerli olacak vaatlerde bulunduğunu söyledi.876 . Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu seçimlerine ilişkin “Maalesef çok kara propaganda yapılıyor. Paralel medya her gün yalanı Allah rızası için söylüyor” diyerek bazı medya kuruluşlarını eleştirdi ve “Yalanı Allah rızası için söyleyenlere biz cevap vermekle yetişemeyiz” dedi.877 28 Eylül 2014 . Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullardaki öğrencilerin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelikte yapılan değişiklik Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikle ilköğretim beşinci sınıflarında kız öğrencilerin türban takması serbest bırakılırken “saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapma, hızma (piercing) takma bıyık ve sakal bırakma” da yasaklandı.878 . Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, bir televizyon kanalında katıldığı canlı yayında Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın açıklamalarının ne anlama geldiği kendisine sorulduğunda; “Olumsuz veya olumlu bir sonuç çıktığında bunu oturur değerlendiririz. Yani memleket için bir şey yapmak gerekiyorsa o zaman bu değerlendirilir ama ‘Bunu tanımıyoruz, etmiyoruz’ böyle bir şey söz konusu değil” şeklinde konuşarak Mahir Ünal’ın açıklamalarını tekzip etti.879
Son Söz Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulunun Ekim ayında yayınladığı “Türk Basınının Sorunları ve Çözüm Önerilerimiz” raporu ülkemizin mevcut ifade ve basın özgürlüğü fotoğrafını çekmekle kalmayıp çıkış yollarını da göstermiştir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 28. maddesi, gazetecilik açısından çok önemli hükümler içermektedir: “Basın hürdür, sansür edilemez. (...) Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır.” Anayasanın 29. maddesi “Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı”nı teminat altına alırken, 30. madde “Basın Araçlarının Korunması”nı öngörmektedir. Demokrasilerin temelini oluşturan ve vazgeçilmesi mümkün olmayan basın ve ifade özgürlüğü açısından da vatandaşlara önemli teminatlar sağlayan Anayasamızın 24, 25 ve 26. maddelerinde de “Din ve Vicdan Hürriyeti”, “Düşünce ve Kanaat Hürriyeti”, “Düşünceyi Açıklama ve Yayma Hürriyeti”ni güvence altına almaktadır. Anayasamızda çelişki durumunda yerel hukuktan üstün olduğu açıkça ifade edilen uluslararası hukuk da ifade ve basın hürriyetini demokrasinin olmazsa olmazları arasında saymakta kısıtlanmasını reddetmektedir. Nitekim raporumuz başlangıç bölümünde temel referans belgelerinden biri olarak kaydedilen 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
873 http://t24.com.tr/haber/star-erdogan-konusurken-bos-kalan-bm-salonunu-photoshopla-doldurdu,271811 874 http://www.milliyet.com.tr/basin-ozgurlugu-provokeye-izin-gundem-1945969/ 875 http://www.elazighaberi.com/yerel/72-yerel-gazetecilik-seminerinde-basin-ozgurlugu-konusuldu-h358936.html 876 http://zete.com/idris-baldan-hsyk-secimlerine-hukumetin-mudahale-girisimine-sert-elestiri/ 877 http://www.iha.com.tr/haber-bakan-bozdag-hsyk-secimlerinde-kara-propaganda-yapiliyor-394786/ 878 http://www.radikal.com.tr/turkiye/okullarda_dovme_yasaklandi-1215229 879 http://gundem.bugun.com.tr/yalcin-akdogandan-mahir-unala-surpriz-cevap-haberi/1276220 - 94 -
tüm insanların ülke sınırları gözetilmeksizin kanaat ve ifade özgürlüğüne hakkı olduğunu, herkesin bilgi ve fikirleri ifade etmek ve ifade edilen bilgi ve fikirlere ulaşmaya çalışmak, edinmek ve yayma serbestliği olduğunu teminat altına almıştır. Bir başka referans belgesi olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi de örgütlenme hakkını temel hak olarak kabul etmektedir. Hiç kimse örgüt üyesi olmaya zorlanamayacağı gibi kimsenin örgütlenme hakkı da engellenilmemelidir. Devlet ve devleti yönetmeye tali olanların kişi hak ve hürriyetlerine, insanların doğdukları andan itibaren sahip oldukları temel haklarına ve bilhassa özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı göstermeleri şarttır. Temel hakların kısıtlanması ancak yasayla ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8’inci maddesinin öngördüğü gibi “demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli bir tedbir olması durumunda” mümkün olabilmelidir. Başbakanların ve hatta cumhurbaşkanların telefonlarının adeta serbestçe ve devlet imkanları da kullanılarak kaydedilip servis edilmesi kabul edilebilir değildir. Ancak, şeffaf yönetim, hesap verilebilirlik ilkeleri de gözetilmelidir. Ayrıca toplum önünde olanların ve bilhassa toplumu yönetmekte olan veya yönetmeye talip olanların özel yaşam alanlarının herhangi bir vatandaşa göre çok daha dar olduğu da bir gerçektir. Dolayısıyla hangi şekilde elde edilirse edilsin yolsuzluk, adam kayırma, rant elde etme ve sair kirli ilişkilerle ilgili ses ve görüntü kayıtlarının medyada yer bulması kamuoyunun bilgi edinme hakkı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Hükümetin kararlarına katılmamak, bunları çeşitli biçimlerde ifade etmek de demokratik bir haktır. Toplantı, gösteri ve yürüyüş yapmak ifade özgürlüğü kapsamındadır. Siyasal iktidarın sıklıkla gösteri ve yürüyüş yapmak isteyenlere karşı gösterdiği katı tutum, polisin orantısız güç kullanımı endişe verici boyutlara ulaşmıştır. Dünyanın her yerinde ve bütün zamanlarda iletişim araçları siyasal iktidarların baskısı ve denetimi altında olmuştur. Bu durumu tam olarak ortadan kaldırmasa da bir ölçüde sınırlandıran demokrasinin gelişimi olmuştur. Siyasal iktidarlar şeffaf ve hesap verilebilir yönetimden sorumludurlar. Her türlü eleştiriye açık olmalarının kabul görmesi gereği bu nedenledir. Uluslararası hukuk ve kamuoyu tarafından savunulan ve yasaklamaları yurttaşın ifade özgürlüğünün ve bilgi edinme hakkının sansür edilmesi olarak tepki toplayan Twitter, YouTube gibi iletişim araçlarına iletişim engellemesi uluslararası baskı ve Anayasa Mahkemesi gibi yüksek yargının tutumu sayesinde Nisan ayında bir ölçüde kaldırılabilindi. Ancak yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim araçları üzerindeki denetim bütün ağırlığıyla sürmektedir. Yüksek Seçim Kurulu adına seçim süresinde yayınların tarafsızlığını izlemekle görevli RTÜK’ün yansız davrandığı kanısı oluşmadı. Tam tersine, hükümet yanlısı radyo televizyonlara hoşgörülü, az sayıda karşıt tutum sergileyen yayın organlarına karşı hoşgörüsüz davrandığı iddialarını çürütecek doyurucu bir kanıt getirilmedi. İfade özgürlüğünün ayrılmaz parçası olan gösteri hakkının kullanımı polis engeliyle karşılaşmaya devam etti. İfade ve basın özgürlüğünün kullanımının güvencesi olması beklenen yargıda yaşanan sorunlar, özgürlükler açısından karamsar durumun sürmesine neden oldu. Hükümetin, yargı ve güvenlik kuvvetleri içinde örgütlendiğini düşündüğü “paralel yapının” komplosuyla karşı karşıya olduğu inancı özgürlüklerin kullanımını daha da güçleştirdi. Hükümet kararlarına ve uygulamalarına yapılan her itiraz ve muhalefet, hükümet tarafından komplonun parçası olarak değerlendirilince, sakin ve güvenilir konuşma/diyalog olanağı ortadan kalktı. Bu, siyasal ortamı daha da gerginleştiren etki yaptı. Seçim dönemlerinde daha da artan tedirginlik, gerginlik ve kutuplaşma ortamı demokratik yaşamın gerektirdiği hoşgörü iklimini tehdit etmekte, düşünce, ifade ve basın özgürlüğünün kullanımı büyük sorun haline gelmektedir. Siyasal ortamın gerginliği, hükümetin bu gerginlik siyasetini sürdürmede kararlılığı düşünce ve ifade özgürlüğünü ciddi biçimde baskı altında tutmaktadır. Basın özgürlüğünün olup olmadığının bu kadar sık tartışılması bile kaygılanacak bir durum olduğunun kanıtı olarak değerlendirilmelidir. Siyasal ortamın gerginliği, hükümetin bu gerginlik siyasetini sürdürmede kararlılığı düşünce ve ifade özgürlüğünü ciddi biçimde baskı altında tutmaktadır. Basın özgürlüğünün olup olmadığının bu kadar sık tartışılması bile kaygılanacak bir durum olduğunun kanıtı olarak değerlendirilmelidir. İktidar önde gelenlerinin uluslararası örgütlere, ülkedeki muhaliflere ve ayrım gözetmeksizin ulusal ve uluslararası basına karşı kullandığı dil, ifade ve basın özgürlüğünün sağlanması önündeki en büyük engel olarak görülmektedir. Gazetecilerin kuşkularını besleyen ve raporumuzda detaylı olarak örnekleri verilen pek çok kanıt vardır. Sansür, oto sansür, baskıcı eğilimler ve gerek merkezi gerekse yerel yetkililerin gazeteciler ve basın kurumları üzerindeki baskıları, gazetecilere, yazarlara, düşünce insanlarına yönelik suikast ihbarları, baskı ve değersizleştirme gayretkeşlikleri, sosyal medyada linç kampanyaları ve haber sitelerinin ofislerinin polis baskınına uğramaları, tehditle yayından haber çekilmesi talebi gibi endişe verici gelişmelerin elbette ki kabul edilmesi mümkün değildir. Hukukun üstünlüğü, hukuk önünde eşitlik ve şeffaf yönetim ile basın ve ifade özgürlüğü demokrasinin temel direklerindendir. Türkiye’de demokrasinin iyileştirilmesi ve ülkemizin çağdaş demokrasiler arasında başı dik bir şekilde hak ettiği yeri alması için çaba harcayan siyasi çevreler ile sivil toplum kuruluşlarının, geliştirilmesini ve daha geniş özgürlükler içermesini istediği yürürlükteki Anayasamızın bile anılan maddelerindeki bu teminatlar, demokratikleşme
- 95 -
çabasındaki ülkelere örnek gösterilebilir. Ne var ki uygulamada ülkemizin, basın ve ifade özgürlüğü açısından dünya sıralamalarında hak etmediği son sıralarda yer alması demokrasimiz için utanç kaynağıdır. Türk basının sorunlarını, “basın ve ifade özgürlüğü”, “gazetecilerin her an ‘terörist’ suçlamasıyla tutuklanmasına yol açan yasa hükümleri”, “sansür ve oto-sansür”, “basında tekelleşme ve sendikasızlaştırma”, “iş yasalarında yapılmak istenen değişikliklerle gazetecileri bekleyen tehlikeler” gibi başlıklar altında toplamak mümkündür.
Basın ve ifade özgürlüğü Basın ve ifade özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması, Türkiye’nin demokratik gelişimi açısından acilen atılması gerekli adımların başında gelmektedir. Çünkü ülkemizde basının temel sorunu basın ve ifade özgürlüğüdür. Halkın haber alma hürriyetinin işlerliği için, basın ve ifade özgürlüğü, olmazsa olmaz bir gerekliliktir. İfade özgürlüğü demokrasinin atar damarıdır. Basın özgürlüğü de, kamuoyunu bilgilendirme ve eleştiri hakkı ile ifade özgürlüğünü hayata geçirebilmenin en etkin aracıdır. Basın ve ifade özgürlüğü konusunda Türkiye’nin dünya sıralamasında çok gerilerde bulunması, ülkemizde bu konuda acil iyileştirmeler gerektiğinin bir göstergesidir. Gazeteciler Cemiyeti olarak, zaman zaman gündeme gelen anayasa değişikliği çalışmalarında basın ve ifade özgürlüğünün gözetilmesinin büyük önem taşıdığına inanmaktayız. “Milli güvenlik”, “kamu düzeni”, “genel ahlak” gibi kavramlar gerekçe gösterilerek, basın ve ifade özgürlüğünün sınırlanması ile şimdiki Anayasada bulunan “basımevi açmada izin alma koşulu ve mali teminat getirilemeyeceği”, “basın araçlarının müsadere edilemeyeceği” hükümlerin kaldırılmasının tartışmaya bile açılmaması gerekir. i. Türk Ceza Kanunu ve Terörle Mücadele Yasası’ndaki hükümler: Türk Ceza Kanunu ve Terörle Mücadele Kanunu’nun basın, düşünce ve ifade özgürlüğüyle bağdaşmayan bazı maddeleri, gazetecilerin her an terörist suçlamasıyla tutuklanmasına kapı açmaktadır. Bu maddeler yüzünden her gazeteci, yazdıklarından dolayı herhangi bir gün sabaha karşı evinden alınarak cezaevine kapatılma tehlikesiyle karşı karşıya gelebilmektedir. Bu tehlike, basın özgürlüğüne ciddi zararlar vermektedir. ii. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda değişiklik teklifi: İktidarın TBMM Başkanlığı’na sunduğu, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) değişiklik içeren yasa teklifi, güvenlik güçlerinin şiddet olayları karşısındaki yetkilerini genişletirken, basın ve ifade özgürlüğüne sınırlamalar getirebilecektir. Buna göre sanığın kaçma şüphesine bakmadan hakim tutuklama kararı verebilecektir. Şüpheli veya sanığın yakalanabileceği ya da suç delillerinin elde edilebileceği hususlar varsa polis, yürürlükteki yasaya göre “kuvvetli şüphe” gerekirken, şimdi sadece “makul şüphe” olduğu zaman gerekli aramayı yapabilecektir. Güvenlik paketiyle katalog suçların kapsamı genişletilirken, devlete yönelik ve anayasal suçlar da katalog suç kapsamına alınmak ve “katalog suçlarda” sanığın mal varlığına el konulabilmesine yol açılmak istenmektedir. Bu tasarrufların öznel yargılarla yapılabilecek olması, Türkiye’nin gündeminde zaten sorun olarak mevcudiyetini koruyan basın ve ifade özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması yerine daha da artması sonucunu doğuracaktır. Bu düzenlemeler, keyfi uygulamaları artıracaktır. Bunların önüne geçilmesi için siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının çabalarını artırması gereklidir. iii. Hakaret suçlarında hapis cezası: Hakaret suçlarında hapis cezası kaldırılmalıdır. Avrupa Birliği ve uluslararası standartlar esas alınarak, TCK’nın 125 ve 130. maddeleri başta olmak üzere, hakaret iddiası ceza yargılamasına ve hapis cezası yaptırımına konu olmaktan çıkarılmalıdır. Eğer hukuka aykırılık varsa, öldürücü olmamak kaydıyla, tazminatla karşılanması yeterlidir. Avrupa Birliği ülkelerinde izlenen yol budur. Bizim de aynı ilkeyi benimsememiz gerekir. iv. Can güvenliği: Gazeteciler, bazı toplumsal olayları izlerken zaman zaman şiddete maruz kalmaktadır. Meslektaşlarımız, bazen öfkeli vatandaşların, çoğu zaman ve daha da önemlisi güvenlik güçlerinin hedefi olabilmektedir. Gezi Parkı protestolarından bu yana, çeşitli gösterileri izlemek görevini yerine getiren gazetecilerin polis saldırısına uğradığı birçok örneğe tanık olunmuştur. Daha da acısı, bu meslektaşlarımızın basın kartını, fotoğraf makinesini, kamerasını, mikrofonunu görmesine rağmen, onlara plastik mermi, biber gazı, TOMA’ların kimyasal madde içeren suyunu sıkan güvenlik güçlerinin varlığıdır. Gazetecilerin can güvenliğini tehlikeye sokan bu uygulamalar açıkça suç teşkil etmektedir! Ayrıca kimyasal maddeler ve gazlar kullanılarak yapılan müdahaleler, meslektaşlarımızın sağlığını doğrudan etkilediği için suçtur! - 96 -
Bu uygulamalar, gazetecilerin mesleklerini özgürce icra etmesinin önünde birer engeldir. Sansür ve oto-sansür Bir ülkede basın ve ifade özgürlüğü yoksa sansür ve oto-sansür vardır. İktidarların hoşuna gitmeyen yazı ve haberleri yüzünden gazeteci ve yazarların işlerine son verdirilmesi; medya gruplarının dünyada benzeri görülmemiş büyüklükte vergi cezalarıyla sindirilmesi, Basın İlan Kurumu aracılığıyla resmi ilan dağıtımında zaman zaman kullanılan sübjektif kriterler tipik sansür uygulamalarına yol açmaktadır. Öte yandan, her an “terörist” suçlamasıyla tutuklanma tehlikesiyle karşı karşıya kalarak yıldırılan gazeteciler, “oto-sansür”e yönelebilmektedir. Gazeteciler Cemiyeti’nin yürüttüğü “Özgürlük İçin Basın” projesi çerçevesinde yayımlanan aylık raporlarda, sansür ve oto-sansür uygulamalarının örneklerini görmek mümkündür. Tekelleşme ve sendikasızlaştırma Basındaki tekelleşmeyle ve siyasi iktidarların baskılarıyla giderek büyüyen sendikasızlaştırma hareketi, medya mensuplarının iş güvenceleri olmadan çalışmasına sebep olmaktadır. Ayrıca medya kuruluşları, hukuka aykırı olarak taşeron işçi çalıştırmaktadır. Sosyal güvenlikten yoksun olanların, sansürsüz ve özgür gazetecilik faaliyetleri yürütmeleri mümkün değildir. Bu yüzden gazetecilerin sendikalı çalışma hayatı teşvik edilmelidir. Bu arada, basının başlı başına bir iş kolu olarak kabul edilmesi şarttır. Sektörde, maalesef oldukça fazla sayıda gazetecinin aldıkları ücretlerin tamamının bordroya yansımadığı, bu kişilerin asgari ücretten istihdam edildiği görülmektedir. Gazetecilerin emekli olurken mağdur olmasına yol açan bu uygulamaya son verilmesi gerekir. Gazetecilerin maaşlarının tamamının bordroda gösterilmesi yasal zorunluluktur. Ücretlerin bir bölümü veya tamamı “telif ücreti” adı altında ödenemez. Basın çalışanlarının mağduriyetinin önüne geçilmesi için yasalara aykırı bu uygulamaların hassasiyetle denetlenmesine ve aksaklıkların giderilmesine acil ihtiyaç vardır. Gazetecinin, geçimine ve insan onuruna yaraşır yaşam sürdürmesine yetecek kadar gelirinin olması ve bu geliri gazetecilik faaliyetinden elde etmesi, basın ve ifade özgürlüğü bakımından mutlak gerekliliktir. Bu yüzden gazetecinin asli işinin gazetecilik olması ve gelir elde etmek amacıyla başka işlerle uğraşmaması son derece önemlidir. Bir gazetecinin gelir elde etmek üzere gazetecilik dışında işte çalışması, tarafsızlığını yitirmesine de yol açabilir. Bu da basın özgürlüğüyle bağdaşmayacağı gibi, gazetecinin mesleğini dış etkenlerin baskısı altında yapması sonucunu doğurur. Bütün bu sorunların önüne, sendikalı çalışma yaşamı ve toplu iş sözleşmeleriyle geçilebilir. Gazeteciler Cemiyeti olarak, her vesileyle meslektaşlarımıza sendikalı çalışma yaşamının anayasal bir hak olduğunu hatırlatmakta ve bu haklarına sahip çıkmaları konusunda onları teşvik etmekteyiz. İş yasalarında yapılmak istenen değişiklikler Gazeteci, Anayasa’da öngörülen halkın haber alma hürriyetinin bir ayağı olarak gündemdeki gelişmelerle ve meydana gelen olaylarla ilgili haber toplamak, haber ve makale yazmak, fotoğraf ve görüntü çekmek, sürekliliği olan gelişmeleri aktarmak ve halkın bilmesi gereken konuları gündeme taşımak üzere, Basın İş Kanunu çerçevesinde faaliyet gösteren yazılı, görsel ve elektronik kitle iletişim araçlarında profesyonel olarak çalışan, gazetecilik formasyonu almış, mesleğin gerektirdiği donanıma ve yeterliliğe sahip fikir işçisidir. Gazetecilerin iş sözleşmesi ile ilgili olarak, gazetecilerin çalışma koşulları, ücretleri, izinleri, tazminatları vs. konular ayrı bir yasayla düzenlenmelidir. Hâlihazırda yürürlükteki 5953 sayılı Basın İş Kanunu, bu konuları içermektedir. Yürürlükteki Basın İş Kanunun Korunması ve uygulanmasının titizlikle denetlenmesi gerekir. Bu kanunun gazetecilere sağladığı haklara ilave yeni haklar, toplu iş sözleşmeleriyle sağlanabilir. Bu da gazetecilerin sendikalı çalışma yaşamı içinde olmaları açısından önem taşır. Basın iş sözleşmelerinin, Basın İş Kanununa uygun olarak düzenlenmesi ve toplu iş sözleşmeleriyle güvence altına alınması da gazeteciler için önemlidir. Kıdem tazminatı Gazeteciler, yapılmak istenen yasal düzenlemelerle kıdem tazminatlarının kaldırılması konusunun gündemde tutulmasından derin endişe duymaktadır. Meslektaşlarımız için hayati önem taşıyan kıdem tazminatı, yasada belirtildiği şekilde aynen devam etmelidir. Kıdem tazminatlarının hesaplanmasında, gazetecinin aylık gerçek ücretinin altında olmamak kaydıyla, bir yıllık bütün gelirlerinin 12’ye bölünmesiyle ortaya çıkan aylık giydirilmiş ücret esas alınmalıdır. Ödenmeyen ücretlere ve fazla mesai ücretlerine günlük yüzde 5 gecikme faizi uygulanması, her ne kadar Yargıtay içtihatlarıyla yüzde 80-90 oranında kesintiye tabi tutulsa da, 5953 sayılı Basın İş Kanununun getirdiği önemli haklardan biridir. Bu uygulamanın devam etmesi son derece önemlidir.
- 97 -
Gazetecilik faaliyetlerinin denetlenmesinin, basın ve ifade özgürlüğünün önüne geçmemesi gerekir. Gazetecilerin resmi makamlar tarafından denetlenmesi kabul edilemez. Bu tür uygulamalar, basını vesayet altına sokar. Basının vesayet altında bulunması, Anayasa güvencesi altında olan halkın haber alma hürriyetini zedeler. Denetim Gazetecileri, ancak gazeteciler denetleyebilir. Bu da gazeteci sendikaları yoluyla sağlanabilir. Bu nedenle gazetecilerin, sendikalı olmaları zorunlu hale getirilmelidir. Sendikalı çalışma yaşamı, gazetecinin sosyal güvenlikten yoksun çalışmasının önüne geçerek basın ve ifade özgürlüğüne katkıda bulunur. Gazete sahiplerinin asli işlerinin gazetecilik olması gerektiği de yadsınmaması gereken bir konudur. Başka işlerle uğraşan gazete sahipleri, zaman zaman çıkarları yüzünden siyasi iktidarların hedefi haline gelebilmektedir. Bu da basın kuruluşlarının sansür ve oto sansür uygulamalarına yönelmesine yol açmaktadır.
Sonuç Gazeteciler Cemiyeti olarak, basın ve ifade özgürlüğünü engelleyen ve gazetecilerin her an “terörist” suçlamasıyla demir parmaklıkların arkasına kapatılmasına yol açabilen yasa hükümlerinin kaldırılması çağrısını her fırsatta yinelemektedir. Basın ve ifade özgürlüğü ile halkın haber alma hakkının önündeki en büyük engellerden tekelleşme ile siyasi iktidarların gazetecilere ve medya gruplarına baskı ve müdahaleleri sona ermelidir. İktidarların hoşuna gitmeyen yazı ve haberleri yüzünden gazeteci ve yazarların işlerine son verdirilmesinden ve medya gruplarının dünyada benzeri görülmemiş büyüklükte vergi cezalarıyla sindirilmesinden vazgeçilmelidir. Basındaki tekelleşmeyle ve siyasi baskılarla giderek büyüyen sendikasızlaştırma hareketine, bunun sonucunda medya çalışanlarının iş güvenceleri olmadan çalışmasına ve hukuka aykırı olarak taşeron işçi çalıştırılmasına son verilmelidir. Basın İlan Kurumu aracılığıyla resmi ilan dağıtımında zaman zaman kullanılan sübjektif kriterler acilen terk edilmelidir. İnternet sitelerini ve sosyal paylaşım ağlarını “baş belası” gören anlayış değiştirilmeli, siyasi iktidarların hoşuna gitmeyen haberler veren televizyon kanallarına ağır cezalar verilmesinden kaçınılmalıdır. Basını iktidarların güdümüne sokacak denetim mekanizmaları getiren ve gazetecilerin kıdem tazminatlarından mahrum kalmasına yol açabilecek yasal düzenlemeler asla gündeme getirilmemelidir. Gazetecilerin sendikalı çalışma yaşamı teşvik edilmeli, medya patronlarının taşeron işçi çalıştırması önlenmelidir. Türk basını, siyasi iktidarların güdümünden kurtularak sansür ve oto-sansür uygulamalarından uzaklaştığında, Türkiye’de yeniden “dördüncü kuvvet” olacak, uluslararası medya kuruluşlarıyla yarışacak düzeye gelecektir. Bunun için yeterli teknolojiye sahip olan basınımızda, bunu sağlama azim ve kararlılığında meslektaşlarımız çalışmaktadır. Beklentimiz, bunu sağlayacak siyasi iradenin ortaya çıkmasıdır.
- 98 -