DOCSLIB.ORG

130-145 DOI 10.33674/Acta 120208

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
130-145 DOI 10.33674/Acta 120208 ARTYKUŁY NAUKOWE ASO.A.1-2(15-16)/2020.130-145 DOI 10.33674/acta_120208 * Paweł Gotowiecki UROCZYSTOŚĆ PRZEKAZANIA URZĘDU PREZYDENTA RP NA UCHODŹSTWIE LECHOWI WAŁĘSIE – OSTATNI AKT CEREMONIAŁU PAŃSTWOWEGO III RP THE CEREMONY OF HANDING OVER THE OFFICE OF THE PRESIDENT -IN-EXILE TO LECH WAŁĘSA – THE LAST ACT OF THE STATE CEREMONIAL OF III RP Streszczenie: Artykuł poświęcony został wybra- Abstract. The article is devoted to selected nym aspektom uroczystości przekazania insy- aspects of the ceremony of handing over the gniów prezydenckich przez Prezydenta RP na presidential insignia by the President of the uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego prezy- Republic of Poland in exile Ryszard Kaczorowski dentowi-elektowi Lechowi Wałęsie 22 grudnia to President-elect Lech Wałęsa on December 1990 r. Autor koncentruje się na kwestiach 22, 1990. The author focuses on formal, legal formalno-prawnych oraz protokolarnych towa- and protocol issues accompanying the cere- rzyszących ceremonii przekazania insygniów. mony of handing over the insignia. The process Szczegółowo przeanalizowany został proces of negotiating the formula of an event unprec- negocjacji nad formułą wydarzenia niemające- edented in the political history of Poland or in go precedensu w historii politycznej Polski ani w the history of state ceremonies was analyzed in dziejach ceremoniału państwowego. detail. Słowa kluczowe: emigracja, legalizm, przekaza- Key words: emigration, legalism, transfer of nie insygniów, ceremoniał państwowy, Ryszard insignia, state ceremonial, Ryszard Kaczorowski Kaczorowski Received: 11.2020 Accepted: 12.2020 * Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Św. 130 Transformacja ustrojowa PRL prowadząca do powstania suwerennej III RP, symbolicznie nawiązującej do tradycji państwowości polskiej okresu między- wojnia, postawiła na porządku dziennym kwestię zakończenia misji władz RP na uchodźstwie i przekazania urzędu Prezydenta RP oraz insygniów prezy- denckich wybranemu w wolnych wyborach przedstawicielowi kraju1. Dla powojennej emigracji niepodległościowej miało to zarówno znaczenie sym- boliczne, jak i polityczne, wpisujące się w ideę emigracyjnego legalizmu. Wydarzenia w kraju oraz chronologiczny porządek demontowania po- zostałości ustroju komunistycznego w dużej mierze zaskoczył emigrację i wprowadził chaos w prawnoustrojowych koncepcjach ośrodka legalistycz- nego (prezydenckiego). Jeszcze w pierwszej połowie 1990 r. ośrodek ten przywiązany był do koncepcji restitutio ad integrum, zakładającej restytucję przedwojennej państwowości, kontynuowanej na emigracji w wymiarze nie tylko symbolicznym, ale i formalno-prawnym. W marcu 1990 r. emigracyjny premier Edward Szczepanik nakreślił dwa scenariusze zakończenia misji emi- gracyjnych władz. Pierwszy z nich, maksymalistyczny, zakładał przywrócenie konstytucji 1935 r. i wolne wybory przeprowadzone w oparciu o tę ustawę zasadniczą. Drugim, bardziej prawdopodobnym w opinii samego Szczepani- ka, scenariuszem było przeprowadzenie wolnych wyborów do Sejmu i Sena- tu w oparciu o obowiązujące w kraju przepisy prawa, uchwalenie przez obie izby parlamentu nowej konstytucji, wybór prezydenta, a następnie przekaza- nie mu urzędu przez emigracyjną głowę państwa. Latem 1990 r. okazało się, że nawet minimalistyczne założenia władz emigracyjnych nie mają szans realizacji. W wyniku nacisków solidarnościowej prawicy gen. Jaruzelski podjął decyzję o skróceniu kadencji, zaś Sejm RP 21 września 1990 r. przyjął sto- sowną uchwałę w tej sprawie2. Odwrócił się tym samym porządek wyboru władz państwa – zamiast wyborów parlamentarnych, po których miała na- stąpić zmiana konstytucji, pierwsze miały się odbyć wolne wybory prezy- denckie. 1 Na temat emigracyjnego porządku prawnego zob. m.in. D. Górecki, Polskie naczel- ne władze państwowe na uchodźstwie w latach 1939-1990, Warszawa 2002, passim; zob. też Władze Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Londyn 1990, passim. 2 A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989-2005, Kraków 2007, s. 108-110. 131 Paweł Gotowiecki ASO.A.1-2(15-16)/2020/130-145 Emigracja, nie chcąc być pominiętą i zmarginalizowaną w procesie kształtowania się III RP, musiała zareagować na ten nieoczekiwany i nieprze- widziany w jej koncepcjach scenariusz3. Uczynił to 12 października 1990 r. Prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, deklarując na spotkaniu ze Zdzisławem Najderem, przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie, gotowość udania się do Warszawy na zaproszenie nowo wy- branego w wyborach powszechnych prezydenta i przekazania mu urzędu oraz insygniów4. Był to polityczny akt woli przywódcy niepodległościowej emigracji, który definiował rolę wychodźstwa w symbolicznym procesie od- zyskiwania przez Polskę niepodległości (w sensie formalno-prawnym III RP pozostawała kontynuatorem PRL)5. Jednak dla emigracji równie ważnym pozostawał protokolarny aspekt przekazania urzędu Prezydenta RP. Polska powojenna emigracja niepodle- głościowa na Zachodzie, kontynuując formalno-prawną ciągłość władzy pań- 3 Można powiedzieć, że kierownictwo emigracji dojrzewało do tej decyzji przez kilka tygodni. Jeszcze 1 września 1990 r. rząd RP na uchodźstwie w opublikowanym oświadczeniu odżegnywał się od oficjalnych kontaktów z krajowym MSZ i wskazywał na konieczność przywrócenia konstytucji kwietniowej oraz zaproszenia prezydenta Kaczorowskiego do kraju, by mógł przekazać urząd wybranemu w wolnych wyborach następcy. Gotowość przyjazdu prezydenta Kaczorowskiego do kraju potwierdzał Komunikat Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP. Niewątpliwie uchwała Sejmu RP o skróceniu kadencji prezydenta i parlamentu z 21.09.1990 r. oraz nowelizacja kon- stytucji z 27.09.1990 r. przewidująca wybór prezydenta w głosowaniu powszechnym (a więc nie przez pochodzące z częściowo niedemokratycznych wyborów Zgroma- dzenie Narodowe) przyspieszyły podjęcie decyzji przez kierownictwo emigracji i ostatecznie pozbawiły je złudzeń w kwestii choćby czasowego przywrócenia obo- wiązywania konstytucji kwietniowej, zob. W rocznicę wybuchu drugiej wojny świa- towej, „Polska Agencja Telegraficzna”, 5.09.1990, nr 18/90, s. 2; Komunikat Kancela- rii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej, „Polska Agencja Telegraficzna”, 5.09.1990, nr 18/90, s. 4, 4 Z Kancelarii Prezydenta RP, „Polska Agencja Telegraficzna”, 17.10.1990, nr 21/90, s. 2. 5 Szerzej na ten temat zob. P. Gotowiecki, Emigracyjny legalizm oraz koncepcja resti- tutio ad integrum w myśli politycznej środowisk opozycji w PRL [w:] W poszukiwaniu programu. Studia i szkice z dziejów opozycji politycznej w PRL 1976-1989, red. Ł. Sołtysik, G. Waligóra, Instytut Pamięci Narodowej, Wrocław-Warszawa 2020, ss. 135-150; P. Gotowiecki, Restitutio ad integrum – prawno-polityczna doktryna ośrodka legalistycznego polskiej emigracji niepodległościowej na Zachodzie (1945- 1990), „Miscellanea historico-iuridica”, 2016, t. XV, z. 1, ss. 205-220. 132 Uroczystość przekazania urzędu Prezydenta RP na uchodźstwie Lechowi Wałęsie – ostatni akt ceremo- niału państwowego III RP stwowej Rzeczypospolitej Polskiej na obcej ziemi, w dużej mierze przejęła też towarzyszącą tej formule symbolikę państwową II RP. Zaliczyć można do niej protokół dyplomatyczny, ceremoniał państwowy oraz przepisy etykietalne odwołujące się do przedwojennych norm, reguł i tradycji. W największej mierze dotyczyły one urzędu Prezydenta RP jako głowy państwa o bardzo szerokich, naznaczonych konstytucją kwietniową, prerogatywach – dodat- kowo, w warunkach emigracyjnych, traktowanego w kategoriach symbolu ciągłości i depozytariusza godności państwa oraz strażnika legalistycznej doktryny. Stąd ceremonia zaprzysiężenia Prezydenta RP miała w realiach emigracyjnych potrójny wymiar – prawny, polityczny i symboliczny, zaś ce- remonia przekazania władzy przez ostatniego Prezydenta RP na uchodźstwie dodatkowo wyznaczać miała nie tylko formalną datę zakończenia misji emi- gracji niepodległościowej, ale i tłumaczyć sens ponadpółwiekowego trwania przy imponderabiliach utraconej państwowości. 20 października 1990 r. odbyło się posiedzenie Rady Narodowej, na którym przeprowadzono dyskusję na temat szczegółów przekazania władzy. O ile nie było większych sprzeciwów co do samej intencji przekazania urzędu, dla części członków Rady problem stanowił tzw. legalizm PRL oraz koniecz- ność przysięgania nowo wybranego Prezydenta RP na gruntownie znoweli- zowaną, ale jednak stalinowską konstytucję z 1952 r. Pojawiły się też moc- niejsze głosy krytyki, wskazujące, że błędem była bezwarunkowa deklaracja prezydenta Kaczorowskiego (Jerzy Zaleski), a nawet sugestie, że emigracja powinna się „trzymać konstytucji 1935 r.” (Aleksander Snastin). Padały też konkretne pytania, czy emigracja powinna się praktycznie zaangażować w wybory (np. poprzez udział w komisjach wyborczych). Ostatecznie Rada Narodowa przyjęła nawiązującą do komunikatu Kancelarii Cywilnej Prezyden- ta RP rezolucję, w której uznała, że wybrany w wyborach powszechnych „kandydat na prezydenta” będzie symbolem zrzucania zwierzchności Związ- ku Sowieckiego, działalność legalnych władz RP wygaśnie, gdy naród w de- mokratycznych wyborach wybierze Prezydenta RP i parlament, zaś Prezydent RP przekaże urząd z chwilą osiągnięcia celów emigracji niepodległościowej. Jakkolwiek na pozór rezolucja stanowiła potwierdzenie deklaracji prezyden- ta, w istocie była cofnięciem stanowiska emigracji o pół kroku – wybranego w wyborach prezydenta określa mianem „kandydata na prezydenta” (uzna- jąc zapewne że dopiero przekazanie urzędu przez prezydenta Kaczorowskie- 133 Paweł Gotowiecki
Load more

Recommended publications
  • 70 Years Anniversary Bulletin PTE No
    No. 1/2016 Special Edition Polish Economic Society ISSN 1507-1383 BulletinPOLISH ECONOMIC SOCIETY ISSN 1507-1383 Headqurters of the Polish Economic Society, 49 Nowy Swiat Street, Warsaw Polish Economic Society 70 years anniversary Bulletin PTE No. 1 (72) 2016 I 1 Polish Economic Society Contents Introduction 3 21st Congress of the National Board of the Polish Economic Society 4 The New Authorities of the Society 6 u 8 Polish Economic Society’s Seventieth Anniversary – Małgorzata Burchard-Dziubińska 8 Thursdays at the Economists 12 The Transformation Process in Poland and its Results – Stanisław Rudolf 21 Poland’s Socio-Economic Potential and Barriers 12 u u to Its Use – Elżbieta Mączyńska 27 Poland’s Economy: Current Situation and a Look Ahead – Zbigniew Matkowski 32 The Main Directions of Activity of the PTE Branches – Bogdan Ślusarz 36 Economic Knowledge Competition: u 36 A Tradition with a Future – Stanisław Owsiak 40 International Cooperation of the Polish Economic Society – Stanisław Rudolf 45 Scientific Council of the Polish Economic Society – Jerzy Kaźmierczyk 50 New PTE Publications 52 Professor Antoni Kukliński – One of the Founders of the Strategic Thought Forum 54 54 u The Uneven Distribution of Income Threatens Civilization 55 Professor Edward Szczepanik – Economist, Soldier, Statesman – Kazimierz Starzyk 56 Polish Economists in the World 59 News 61 u56 Economist’s Questionnaire – Stanisław Owsiak 62 62 u 2 I Bulletin PTE No. 1 (72) 2016 Polish Economic Society Ladies and Gentlemen Bulletin PTE The Polish Economic Society (PTE) has for the second time prepared a Bulletin in English. This Bulletin is addressed to societies of economists in Free Magazine other countries, and through them to a wide range of economists abroad.
    [Show full text]
  • Lidia Ciołkoszowa
    LIDIA CIOŁKOSZOWA SPOJRZENIE WSTECZ Rozmowy przeprowadził Andrzej Friszke ÉDITIONS DU DIALOGUE SOCIÉTÉ D’ÉDITIONS INTERNATIONALES PARIS 1995 Okładka: WITOLD URBANOWICZ Indeks nazwisk: KRZYSZTOF RUTKOWSKI ISBN 2-85316-071-8 ISSN 1158-5412 © 1995 by Éditions du Dialogue: 25, rue Surcouf, 75007 Paris WPROWADZENIE Panią Lidię Ciołkoszową poznałem w 1984 roku, kie­ dy po raz pierwszy przyjechałem do Londynu. Ktoś, kto interesował się najnowszą historią Polski, a szczególnie dziejami PPS i powojennej emigracji, nie mógł nie znać jej nazwiska. Zatem jesienią 1984 roku wszedłem po raz pierwszy na pięterko domu w dzielnicy Putney do skrom­ nego, ale przytulnego mieszkania wypełnionego regałami z tysiącami książek. Drobna, uśmiechnięta gospodyni domu od razu podbijała przybysza serdecz­ nością, ciepłem, bezpośredniością. Wypytywała o wy­ darzenia związane z ruchem opozycyjnym w kraju, w czym zresztą wykazywała znakomitą orientację, ale tez łatwo dawała się skłonić do wspomnień. W każdej roz­ mowie przypominała zdarzenia i ludzi z Polski przedwo­ jennej, z emigracji wojennej i długich lat wychodźstwa. Jej opowieść była zawsze pełna anegdot, które bawiły słuchacza, a jednocześnie tworzyły zwięzłe charakterys­ tyki ludzi i szkicowały klimat epoki. Pani Lidia była wtedy - i pozostaje nadal - jedną z centralnych postaci polskiego Londynu. Jest obdarza­ na powszechną sympatią i poważaniem. Niezależnie od podziałów politycznych i pokoleniowych wszyscy - bądź prawie wszyscy - widzą w niej jednego z seniorów pol­ skiej emigracji. Lidia Ciołkoszowa często mówi, że jej popularność i pozycja w polskim Londynie jest odbiciem pozycji nieżyjącego męża Adama Ciołkosza. Z pewnością jest w tym cząstka prawdy. Adam Ciołkosz - wybitny działacz PPS i publicysta, poseł, więzień brzeski, w latach wojny członek Rady Narodowej, niełatwy przeciwnik polityki Sikorskiego i Mikołajczyka, a po wojnie jeden Z najbardziej czynnych polityków emigracyjnych - był 11 WPROWADZENIE jednym z liderów wychodźstwa.
    [Show full text]
  • Wydawnictwa Drugiego Obiegu W Zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej W Toruniu
    Wydawnictwa drugiego obiegu w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu Lista druków zwartych, wydanych w latach 1976-1990 poza kontrolą władz cenzorskich PRL dostępnych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu. Podstawę księgozbioru stanowiły trzy biblioteki niezależnych instytucji: Toruńskiej Oficyny, Toruńskiego Klubu Książki Nieocenzurowanej oraz Niezależnej Biblioteki i Archiwum w Toruniu. Zostały one uzupełnione o liczne dary krajowych instytucji naukowych, a przede wszystkim książki od osób prywatnych, często związanych z działalnością opozycyjną lat 1981-1989. Kolekcja obejmuje całokształt polskiej niezależnej produkcji wydawniczej poza kontrolą władz PRL. Dokumentuje zarówno dzieje podziemnego ruchu wydawniczego po 1976 roku, jak również reprezentuje całą gamę tematyczną ówczesnego niezależnego życia intelektualnego kraju. Wydawnictwa drugiego obiegu wydawniczego udostępniane są na miejscu w Czytelni Głównej. Stan na 21.11.2018 roku. 11 listopada 1918-1988. [Wrocław] : Wolni i Solidarni : Solidarność Walcząca, [1988]. (Wrocław 1. : druk: Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej). 11 Listopada 1918. Wkład Chełmszczyzny w dzieło Niepodległości. Śpiewnik pieśni patriotycznej i legionowej / Komisja Zakładowa Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ 2. "Solidarność" Regionu Chełmskiego. Chełm : Komitet Organizacyjny Obchodów Święta Niepodległości, 1981. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznej. [Warszawa : Biblioteka Historyczna i 3. Literacka], 1979. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznych. Warszawa ; Gdańsk : Biblioteka Historyczno- 4. Literacka, 1981. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznych. Warszawa ; Gdańsk : Biblioteka Historyczno- 5. Literacka, 1981. 6. 12 lat katorgi / Adolf Popławski. [Toruń] : Kwadrat, 1988. 13. Brygada Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego / Adam Walczak ps. "Nietoperz". [S.l. : 7. s.l., ca 1985]. 8. 13 dni nadziei / Sandor Kopacsi. [S.l. : s. n., 1981]. 13 dni nadziei : Węgry 1956 / Sandor Kopăcsi. [Warszawa] : Oficyna Wydawnicza Post 9. Scriptum, [1983]. 13 dni nadziei : Węgry 1956 / Sandor Kopăcsi.
    [Show full text]
  • Zeszyty Prawnicze
    Zeszyty Prawnicze ISSN 2082‑064X 2(54) • 2017 Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2(54) • 2017 Publikacja dzienników urzędowych wydanych przez władze na uchodźstwie „Bezterminowy” kredyt bankowy Odpowiedzialność ministra za niewykonanie prawa Unii Europejskiej Komunikat Komisji Europejskiej pt. Biała księga w sprawie przyszłości Europy z 1 marca 2017 r. Powoływanie sędziów sądów najwyższych w wybranych państwach europejskich ZESZYTY PRAWNICZE BIURA ANALIZ SEJMOWYCH ROK XIV 2(54) 2017 KANCELARIA SEJMU Rada programowa dr Ziemowit Cieślik, UKSW – przewodniczący ■ dr Piotr Czarny, UJ ■ dr Adam Łazowski, University of Westminster (London) ■ prof. zw. dr hab. Cezary Mik, UKSW ■ prof. zw. dr hab. Krzysztof Skotnicki, UŁ ■ dr Adam Szafrański, UW ■ prof. zw. dr hab. Andrzej Szmyt, UG ■ prof. dr hab. Marek Szydło, UWr Zespół redakcyjny dr Wojciech Arndt – redaktor naczelny ■ Justyna Stegner‑Gurecky – sekretarz redakcji ■ Małgorzata Bajor‑Stachańczyk ■ dr Piotr Chybalski ■ dr Ewelina Gierach ■ dr hab. Robert Jastrzębski ■ dr Marzena Laskowska ■ Bartosz Pawłowski ■ dr hab. Andrzej Sakowicz, prof. UwB ■ dr Przemysław Sobolewski ■ dr Zofia Szpringer ■ Agnieszka Tomaszewska ■ dr hab. Michał Warciński Redakcja tematyczna dr hab. Andrzej Sakowicz, prof. UwB – prawo i postępowanie karne ■ dr Ewelina Gierach – prawo konstytucyjne ■ dr Przemysław Sobolewski – prawo cywilne i handlowe ■ dr Zofia Szpringer – prawo finansowe Redakcja językowa i korekta Tamara Kożuchowska Skład Janusz Świnarski Fotografia na okładce „Sprawiedliwość” – płaskorzeźba Aleksandra Żurakowskiego w Sali Posiedzeń Sejmu, fot. Mariusz Wideryński Kontakt z redakcją e‑mail: [email protected] Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 00‑441 Warszawa, ul. Zagórna 3 tel. (+48 22) 694 18 45 faks (+48 22) 694 18 65 e‑mail: [email protected] e‑mail: [email protected] © Copyright by Kancelaria Sejmu Warszawa 2017 Wszelkie prawa zastrzeżone.
    [Show full text]
  • Edward Szczepanik (UK)
    ORGANON 26-27:1997-1998 AUTEURS ET PROBLEMES Edward Szczepanik (U.K.) POLISH ECONOMICS IN THE WORLD: ECONOMICS AND TRADE DEPARTMENT OF LONDON’S POLISH UNIVERSITY COLLEGE* Introduction Of the numerous Polish educational initiatives launched in the West during World War II and in its wake, technical studies were the most prominent ones perhaps. That was due to lobbying by a Society of Polish Technicians and a Polish Government in Exile decision on January 5, 1942, to found a Com­ mission for Academic Technical studies in Great Britain. The commission was replaced by a Council of Academic Technical Schools (RAST). President Wła­ dysław Raczkiewicz founded in a March 7, 1944, decree. The RAST was charged with the duty „to organise technical college studies for young Poles in the United Kingdom by adapting and enlarging such studies to curricula binding at technical colleges in Poland” (Art. 3 of the presidential decree). The Yalta accords barred many demobilised Polish servicemen from going back to Poland, so those people had to given a chance to start working in the countries where they settled. In the UK, owing to the RAST’s efforts and the British Government’s favourable attitude, a Polish University Col­ lege (PUC) was founded in London. Apart from training engineers, the PUC took over Liverpool’s Polish School of Architecture, and also started courses of economists. Teaching programmes were developed with substantial help from the Imperial College of Science and Technology and the London School of Economics and Political Science (LSE). London University, as a body supervising these two and other colleges, admitted PUC students as extra­ mural participants to take their entrance, intermediate and final examinations.
    [Show full text]
  • „Zawitała Jutrzenka Swobody”. Rok 1989 Z Perspektywy Polskiego Londynu
    KRZYSZtoF TARKA STUDIA „ZAWITała jutRZENKA SWOBODY”. ROK 1989 Z PERSPEKTywy POLSKIEGO LONDYNU U progu 1989 r. prezydent RP Kazimierz Sabbat z zadowoleniem stwierdził, że długo przez KRZYSZTOF TARKA emigrację oczekiwana zmiana sytuacji międzynarodowej wreszcie nadeszła. Zmieniała historyk, dr hab., profesor się również sytuacja w kraju. Wobec zapowiadanych rozmów władz PRL z opozycją pre- w Instytucie Historii Uniwersytetu zydent ostrzegał, że komuniści nie dotrzymają żadnych porozumień: „Wszelkie układy Opolskiego. Zajmuje się polską emigracją polityczną po drugiej wojnie są tylko manewrem w okresie słabości, manewrem, którego nie traktuje się poważnie”. światowej i działaniami władz PRL Wcześniejsza wiarołomność władz PRL uzasadniała wszelką podejrzliwość i nieufność. wobec wychodźstwa. Ostatnio Sabbat przekonywał, iż partia komunistyczna nie zrezygnuje z władzy, „i to pełnej wła- opublikował książkę Emigranci dzy”. Jednocześnie przyznał, że każda próba naruszenia monopolu rządów komunistów na celowniku. Władze Polski Ludowej „może mieć znaczenie”. Trwając przy maksymalnych postulatach, podkreślił, że emigracja wobec wychodźstwa (2012). polityczna musi domagać się „prawdziwej niepodległości, pełnej wolności i rzeczywistej demokracji w Polsce. Taka jest bowiem jej racja bytu”1. Rozmowy władz PRL z „drużyną Wałęsy” wywołały w polskim Londynie mieszane uczu- cia. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” w komentarzu redakcyjnym zaznaczył: „Z jednej strony trzeba rozmowy prowadzić, bo to może jedyna czy ostatnia szansa na wyprowa- dzenie społeczeństwa z domu niewoli na jakiś znośniejszy grunt, mniej przypominający trzęsawisko. Z drugiej – włączyć się w proces reform, to wziąć na siebie współodpowie- dzialność za niezawinioną katastrofę”2. W odezwie z 15 lutego działacze Ligi Niepodległości Polski wyrazili zrozumienie dla intencji tych osób w kraju, które gotowe były do rozmów z władzami w celu „chociażby częściowego rozluźnienia pęt” i „minimalnej poprawy” bytu społeczeństwa.
    [Show full text]
  • Wkład Edwarda F. Szczepanika Do Ekonomii Rozwoju
    Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 269 · 2016 Kazimierz Starzyk Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu Wydział Finansów i Bankowości Instytut Społeczno-Ekonomiczny [email protected] WKŁAD EDWARDA F. SZCZEPANIKA DO EKONOMII ROZWOJU Streszczenie: Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie wkładu Edwarda F. Szczepanika do ekonomii rozwoju, w szczególności w odniesieniu do roli uprzemysłowienia w rozwoju gospodarczym krajów słabo rozwiniętych. W artykule przedstawiono kierunki badań na temat krajów rozwijających się w świe- tle przemian zachodzących w gospodarce światowej w ujęciu historycznym, ze szczegól- nym uwzględnieniem przemian po II wojnie światowej, a więc przemian, które zachodzą w świecie w okresie badań prowadzonych przez E. Szczepanika w Hongkongu w latach 1953-1963. Przedstawiono także mało znaną w Polsce sylwetkę E. Szczepanika jako eko- nomisty i męża stanu oraz jego bogaty dorobek naukowy na tle jego politycznie złożonej drogi życiowej. Unikatowy dorobek Edwarda Szczepanika w obszarze ekonomii rozwoju przedstawia się w niniejszym tekście w odniesieniu do problemów uprzemysłowienia krajów rozwija- jących się, zwłaszcza w początkowej fazie wychodzenia z zacofania gospodarczego. Roz- waża się także możliwość wykorzystania tego ujęcia we współczesnych badaniach na temat gospodarek wschodzących. Zachęca się także do dalszych badań dorobku E. Szczepanika w dziedzinie ekonomiki rolnictwa i polityki rolnej. Słowa kluczowe: Edward Szczepanik, ekonomia rozwoju, uprzemysłowienie, kraje rozwijające się, gospodarki wchodzące, Hongkong. Wprowadzenie Od przełomu lat 40. i 50. ubiegłego wieku rośnie światowe zainteresowanie problemami społeczno-ekonomicznymi krajów rozwijających się Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Z jednej strony jego źródłem jest rosnąca ich rola w go- spodarce światowej w następstwie rozwoju ekonomicznego, a z drugiej zwięk- Wkład Edwarda F.
    [Show full text]
  • Rząd Polski Na Wychodźstwie
    Jacek M. Majchrowski Uniwersytet Jagielloński Rząd polski na wychodźstwie Na początku drugiego tygodnia wojny stało się oczywiste, że pomocy ze strony za- chodnich sojuszników oczekiwać nie można, a groźba odcięcia przez Armię Czerwo- ną dostępu do granicy rumuńskiej tworzyła dla władz polskich nową, niebezpieczną sytuację. Katastrofalna klęska militarna i brak możliwości realnego wykonywania swych funkcji na terenie ziem polskich spowodowały bowiem konieczność emigracji władz państwowych, w tym i rządu, w jedynym możliwym kierunku – do Rumunii. Odbywało się to etapami: najpierw na obszar graniczący z Rumunią, a nocą z 17 na 18 września 1939 roku, po wkroczeniu wojsk radzieckich na ziemie polskie, rząd RP rozpoczął nowy etap działalności – na wychodźstwie. Będzie ona trwała do momen- tu, w którym zostanie mu wycofane uznanie ze strony społeczności międzynarodo- wej, zaś dla tych polskich polityków, którzy nie godzili się z ustaleniami jałtańskimi – aż do czasu zmiany ustrojowej w 1990 roku. *** 6 września wiceminister spraw zagranicznych Jan Szembek powiadomił ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, że „ambasador francuski wystąpił z bardzo poważ- ną sugestią przygotowania przeniesienia najwyższych władz państwowych polskich do Francji, na wypadek gdyby przewaga sił niemieckich doprowadziła do załamania naszego zbrojnego oporu”1. Pięć dni później, 11 września, minister Beck poprosił 1 J. Beck, Ostatni raport, PIW, Warszawa 1987, s. 189. Leon Noël twierdził zaś – jak podaje Tadeusz Wyrwa – że inicjatywa przeniesienia rządu polskiego do Francji wyszła od władz polskich. T. Wyrwa, Pierwsze kroki rządu RP we Francji 1939–1940 [w:] Z. Błażyński (red.), Materiały do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego 1939−1990, Londyn 1996, s. 35. 507 Jacek M. Majchrowski ambasadora francuskiego Leona Noëla o potwierdzenie gotowości rządu francu- skiego do udzielenia prezydentowi i rządowi polskiemu prawa eksterytorialnego we Francji na zasadzie precedensu belgijskiego z 1914 roku2.
    [Show full text]
  • Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej Nr 4 2004
    NR 4 (39) kwiecień 2004 BIULETYNBIULETYN INSTYTUTUINSTYTUTU PAMIĘCIPAMIĘCI NARODOWEJNARODOWEJ StółStół bezbez kantówkantów numer indeksu 374431 RokRok 19891989 ISSN 1641-9561 w moskiewskichw moskiewskich 9 771641 956001 szyfrogramachszyfrogramach nakład 2765 egz. cena 6,50 zł (w tym 0% VAT) ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE BIAŁYSTOK ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok tel. (0-85) 664 57 03 GDYNIA ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia tel. (0-58) 660 67 00 fax (0-58) 660 67 01 KATOWICE ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice tel. (0-32) 609 98 40 KRAKÓW ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków tel. (0-12) 421 11 00 LUBLIN ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin tel. (0-81) 534 59 11 ŁÓDŹ ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź tel. (0-42) 616 27 45 POZNAŃ ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań tel. (0-61) 835 69 00 RZESZÓW ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel. (0-17) 860 60 18 WARSZAWA pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa tel. (0-22) 530 86 25 WROCŁAW ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław tel. (0-71) 326 76 00 BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny), Janusz Kotański, Paweł Machcewicz, Krzysztof Madej, Bartłomiej Noszczak, Barbara Polak, Jan M. Ruman Projekt graficzny: Krzysztof Findziński Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki Korekta: Anna Kaniewska Adres: ul Towarowa 28, 00-839 Warszawa Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26 e-mail: [email protected] http://www.ipn.gov.pl Druk: Dom Wydawniczy Bellona ul.
    [Show full text]
  • EDWARD FRANCISZEK SZCZEPANIK W 100. Rocznicę Urodzin
    1 BIBLIOTEKA PUBLICZNA IM. MARII KONOPNICKIEJ W SUWAŁKACH EDWARD FRANCISZEK SZCZEPANIK w 100. rocznicę urodzin – bibliografia podmiotowo-przedmiotowa zestawienie w wyborze I. CZĘŚĆ PODMIOTOWA WYDAWNICTWA ZWARTE (wybór) PRACE ANGLOJĘZYCZNE W ZBIORACH POLSKICH BIBLIOTEK 1. A study in the economic problems of Central & Eastern Europe : lectures / given by Edward F. Szczepanik. - London : [The Free Course of Central-Eastern European Studies], 1954. – 49 s. ; 21 cm 2. Agricultural capital formation in selected developing countries / Edward Szczepanik. - Rome : Food and Agriculture Organization, 1970. - V, 43 s. ; 28 cm 3. Agricultural planning / Edward Szczepanik. - [b. m.] : [b. w.], 1971. - 1-15 k. ; 16-26 s. ; 30 cm 4. Agricultural policies at different levels of development / Edward Szczepanik. – Rome : Food and Agriculture Organization, 1975. – VII, 212 s. ; 28 cm 5. Memorandum on the liberation of Poland from Soviet domination / [Kazimierz Sabbat, Edward Szczepanik]. - London : Polish Government in Exile, 1989. – 3 s. ; 22 cm 6. National accounting as a tool of economic planning / Edward Szczepanik. - London : Mouton and Co., 1965. - 61 s. ; 19 cm 2 7. Targets and financing of agricultural development / Edward Szczepanik. - [b.m.] : [b.w.], 1969. - [4], 12 s. ; 25 cm 8. The economic growth of Hong Kong / Edward Szczepanik. - London : Oxford Univ. Press, 1960. - XIV, 186 s. : [1] k.tab. ; 23 cm 9. The size and efficiency of agricultural investment in selected developing countries / Edward Szczepanik. - [b. m.] : [b. w.], 1969. – [2], 13 s. ; 28 cm 10. Yalta and its consequences : the panel / Michael R. D. Foot [et al.] ; with Edward Szczepanik in the chair ; recorded and transcript ed. by R. Lewicki.
    [Show full text]
  • Legal Aspects of EC External Trade Relations with Taiwan
    Legal Aspects Of EC External Trade Relations With Taiwan Der-Chin, Horng A Thesis Sumitted for the Degree of PhD University College London The University of London (1995) 1 ( Iill: \ !" 7 ProQuest Number: 10046143 All rights reserved INFORMATION TO ALL USERS The quality of this reproduction is dependent upon the quality of the copy submitted. In the unlikely event that the author did not send a complete manuscript and there are missing pages, these will be noted. Also, if material had to be removed, a note will indicate the deletion. uest. ProQuest 10046143 Published by ProQuest LLC(2016). Copyright of the Dissertation is held by the Author. All rights reserved. This work is protected against unauthorized copying under Title 17, United States Code. Microform Edition © ProQuest LLC. ProQuest LLC 789 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346 Ann Arbor, Ml 48106-1346 Abstract This thesis will examine legal problems brought about by the EC trade policies towards Taiwan. The concentration is on the external dimension of EC trade protective measures regarding the Common Agricultural Policy and the textiles sector. The reciprocity clause contained in the Second Banking Directive of 15 December 1989 ( 89/646/EEC ) will also be discussed. The EC has never recognized Taiwan and has therefore never maintained formal trade relations, nor relations using other diplomatic channels. For many years the EC has governed its trade relations with Taiwan on an unilateral basis. Moreover, Taiwan has been always excluded from the EC generalized system of preferences. In many areas, Taiwan’s exports such as preserved mushrooms, textiles and other manufacturai products are then negatively affected in the EC market.
    [Show full text]
  • At the Source of Asian Studies: Contribution of Professor Edward F
    PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 413 Dimensions of Regional Processes in the Asia-Pacific Region edited by Bogusława Drelich-Skulska Anna H. Jankowiak Szymon Mazurek Publishing House of Wrocław University of Economics Wrocław 2015 Copy-editing: Marta Karaś Layout: Barbara Łopusiewicz Proof-reading: Barbara Cibis Typesetting: Beata Mazur Cover design: Beata Dębska Information on submitting and reviewing papers is available on websites www.economia.ue.wroc.pl www.wydawnictwo.ue.wroc.pl The publication is distributed under the Creative Commons Attribution 3.0 Attribution-NonCommercial-NoDerivs CC BY-NC-ND © Copyright by Wrocław University of Economics Wrocław 2015 ISSN 1899-3192 e-ISSN 2392-0041 ISBN 978-83-7695-569-8 The original version: printed Publication may be ordered in Publishing House ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław tel./fax 71 36-80-602; e-mail: [email protected] www.ksiegarnia.ue.wroc.pl Printing: TOTEM Contents Introduction ..................................................................................................... 7 Part 1. Cooperation & Trade Jerzy Dudziński: Commodity and income terms of trends as a measure of benefits in contemporary international trade (based on the example of selected Asian countries) / Cenowe i dochodowe terms of trade jako mierniki korzyści z handlu zagranicznego we współczesnym handlu międzynarodowym (na przykładzie wybranych krajów Azji) .................... 11 Anna H. Jankowiak: The role of regional trade agreements in the development of production networks in ASEAN / Rola stref wolnego handlu w rozwoju sieci produkcyjnych w ASEAN .................................................................. 21 Artur Klimek: Shanghai Free Trade Zone: expectations and reality / Szanghajska Strefa Wolnego Handlu: oczekiwania i rzeczywistość .......... 31 Elżbieta Majchrowska: Will TPP undermine the multilateral trading system?/ Czy TPP zagrozi wielostronnemu systemowi handlowemu? ....................
    [Show full text]