Nacional 512.Indd
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BOTIM I “NACIONAL GROUP” VITI XI BOTIMIT Nr. 513 13-20 KORRIK 2019 ÇMIMI 50 LEKË / 0,30 EURO Gazetë javore, letrare & kulturore, e përditshme online Mujë Buçpapaj Drejtor: aciona 068 20 74 316 Adresa: Ish-kinostudio “Shqipëria e re”, Tiranë Mob: www.gazeta-nacional.com ne-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Flet organiozatorja e këtij eventi Irena Toçi Tregimet përshkruajnë qartë, me realizëm dhe patos njerëzor Për 19 vite me Viron Kona, shkrimtari radhë në Ulqin do që sjell realitete të organizohet të botës moderne Panairi i Librit shqip për fëmijë faqe 2 Nga Fran Gjoka faqe 14 EDITORIAL Ja si regjimi mbahej me procese të detyrueshme nga torturat e sigurimit e shtetit PLAKJA E POPULLSISË SHQIPTARE ME PASOJA JO VETËM Prof. Sami Repishti rrefen 14-muaj DEMOGRAFIKE Nga Dr. Nail Draga Duke marrë parasysh së po bëhën tre dekada tortura në burgjet ko muniste faqe 3 kur shqiptarët fi lluan të emi- grojnë në botën e jashtme, në sajë të të dhënave të Narracioni i një bashkëbisedimi publikuara nga studiues dhe subjekte të ndryshme, del së ky proces i përshpejtuar me vete sjellë edhe pasoja të Poezi nga cilat kanë fi lluar të paraqiten JACQUES PRÉVERT Faqe 21 4 FAQE Përktheu: FASLLI HALITI SHQIPTARËT NË REALITETET E REJA I RINGJALLURI BALLKANIKE 5 FAQE Tregim nga Namik Mane Nga Prof. Nikë Gashaj, Podgoricë GJITHSHKA Në gjysmën e dytë të viteve tetëdhjetë të shekullit të kaluar, SHKOI pak kush ka besuar se 5 FAQE Poezi nga Greta Kadare shpërbërja e Jugosllavisë është e mundshme, kurse edhe më pak se ajo do të ndodhë me luftë. Një LIBRAT PËR FËMIJË bindje e tillë e qytetarëve E TË RINJ FAQE 18 FAQE ka qenë e formuar në bazë 18 FAQE të asaj se në ish-Jugosllavi ishin të zhvillu- Studim nga Xhahid Bushati Faqe 21 Intervistë me poetin dhe profesorin e shquar Agim Vinca MUSTAQET Intervistoi: Miftar Kurti E DIKTATORIT FAQE 8 FAQE U ZHVILLUA NË PATRA TË NË FUSHË-ARËS Tregim nga Orhan Sakiqi GREQISË "PRANVERA NGRIHET NJË MOMERIAL POETIKE 2019" ME PJESMARRJEN MADHËSHTOR POSTNDARJE E NXËNËSVE SHQIPTARË KUSHTUAR DR. TERENC TOÇIT Tregim nga FAQE 15 FAQE FAQE 15 FAQE Faqe 2 Nga Xhemal Meçi, Alma Lamçja studiues, “Mjeshtër i Madh” Adresa: Shëtitorja" Willson" Shëngjin www.ais-tirana.org Tel: +355 69 301 8670 CMYK E Diel,13 korrik 2019 2 ••• info Flet organiozatorja e këtij eventi Irena Toçi Për 19 vite me radhë në Ulqin organizohet Panairi i Librit shqip “Këtë edicion marrin pjesë 45 shtëpi botuese nga hapësira mbarëshqiptare sipas organizatores Irena Toci ky panir merr rëndësi rajonale.” Organiozatorja e këtij eventi Irena Toçi në vendin mikpritës. shqipe dhe asaj të përkthyer e cila dominon stendat, një intervistë si risi shënon ndarjen e dy çmi- Këtë edicion marrin pjesë 45 shtëpi nuk do të mungojnë edhe takimet me autorë. I ftuar meve “ Liburne” dhe “Dega e ullirit”. botuese nga hapësira mbarëshqiptare sipas special do të jetë shkrimtari Fatos Kongoli për të Paniri i librit ne Ulqin është kthyer në organizatores Irena Toci ky panir merr rëndë- prezantuar romanin e tij të fundit” Gënjeshtar të traditë prej 19 vitesh. Duke u konsideruar si rajonale. vegjël” si dhe për të komunikuar me publikun. si aktiviteti më i rëndësishëm kulturor gjatë Për herë të parë do të ketë dy çmime të rëndë- Paniri i Ulqinit 2019 mbahet nga data 26 deri në verës në Ulqin. Organizatorja Irena Toçi si sishme, të cilat lidhen simbolikisht me vendin mik- 31 korrik ku komuna e Ulqinit një vend të veçantë 45 botues nga hapësira mbarëshqiptare do risi rendit ndarjen e dy çmimeve Liburnia pritës Ulqinin, shpjegon Toçi në sezonin turistik i dedikon edhe ofrimit të turizmit të jenë të pranishëm gjatë 5 ditëve të panairit. dhe Dega e ullirit, lidhur simbolikisht me Krahas prezantimit të titujve të rinj të letërsisë kulturor. U zhvillua në Patra të Greqisë "PRANVERA POETIKE 2019" me pjesmarrjen e nxënësve shqiptarë Një tjetër aktivitet i vyer dhe i veçantë u zhvil- lua para disa ditësh në qytetin e Patrës, i cili nis tashmë edhe një traditë të re të aktiviteteve të Poeti Ilir shkollës shqipe dhe shoqatës së shqiptarëve në Patra "Pranvera poetike 2019" . Paja ishte Në këtë aktivitet u theksua sërish një bashk- punim i ngushtë shoqatë - shkollë, ku merrnin pjesemarrës në pjesë, nxënës dhe mësues të shkollës shqipe "Naim Frashëri" Patra, anëtarë dhe simpati- Takimin Poetik zantë të shoqatës, intelektualë, adhurues dhe dashamirës të letërsisë e të artit, grupi i valleve të Strugës për fëmijë dhe të rritur, instrumentistë etj...Nat- yrisht, që pjesa letrare u mbulua me autorë të ndryshëm shqiptarë dhe të huaj, interpretuar bukur nga fëmijë e të rritur. Një pjesë të këtij aktiviteti e zuri edhe pro- movimi i dy librave për fëmijë të autorit Iliaz Bobaj, me tituj: --"Bota është sa nëna ime " --"Legjenda e qenit të Sharrit ", të cilët patën shumë interes nga pjesëmarrësit e aktivitetit . Për këta dy libra folën zj. Marjola Duraj Sal- ataj ( poete) Poeti Ilir Paja ishte pjesemarres i vetem nga dhe zj. Kristiana Veliu ( mësuese), si dhe fjala poezia sotme shqipe ne aktivitetin ballkanik ne përshëndetëse e autorit ( poetit) z. Iliaz Bobaj, Struge me logon " Dallget e Detit". Aktivitet qe pati interesimin më të madh karshi përmbledh- zhvillohet prej 9 vitesh. Autoret pjesemarres jes së dy veprave të tij . meni shqiptar z.Gramoz Qafa u dhuroi fëmi- mbrëmjes me këngë dhe valle të gëzuara . ishin nga ish republikat e Jugosllavise, autore Pjesën kryesore në këtë pasdite poetike e jëve pjesëmarrës, librat e shkrimtarit të njohur Urime të përzemërta poetëve dhe suksese nga Holanda dhe Gjermania. Autori Paja lexoi zinte kryesisht letërsia jonë, por edhe ajo e huaj, Iliaz Bobaj, të sponsorizuar prej tij, si dhe duke në vazhdim ! poezite e tij ne gjuhen shqipe dhe me tej perk- për të plotësuar hijshëm me interpretime muz- plotësuar kuadrin me një tjetër dhuratë të Falenderojmë të gjithë pjesëmarrësit, duke thyer nga poeti dhe publicisti Mustafa Spahiu ikore nga vetë fëmijët e shkollës, me intervista veçantë prej tij, iu uruar mirseardhjen të gjithëve në aktivitetet ne gjuhen maqedonase iu percoll auditorit. të shkurtra, me valle dhe këngë të cilat i dhanë ai u dhuroi të gjithë fëmijëve pjesëmarrës e rradhës ! Krijimtaria e tij si pjesemarres do publikohet një veçanti këtij aktiviteti. nga një tablet. Kryesia e Shoqata Emigranti Patra dhe me cikel te botuar ne nje nga revistat maqe- Një nga çastet më bukura ishte, kur biznes- Pasditja e bukur përfundoi në prag të Stafi pedagogjik , Shkolla ShqipePatra donase. Kjo i jep poetit mundesine ne pjesemar- rje te tjera jashte vendit me shtetet fqinje etj. Diel, 13 korrik 2019 dosier ••• 3 Regjimi mbahej me procese të detyrueshme nga torturat e sigurimit e shtetit Profesori i shquar Sami Repishti rrefen 14-muaj tortura në burgjet komuniste Fol, shpirtin do ta nxjerrim!- më thanë.Unë insistova se nuk i njihsha përsonat e kërkuem. Ata banë sikur u zemëruan edhe më shumë. Njani vazhdoi të më rrahë më dru në kurriz, ndërsa dy të tjerët me këpucët e lustrueme, më dërrmuen mesin e më damtuen veshkat.Fillova me humbë ndjenjat, por akoma i ndiejsha dhimbjet. I shtrimë në shesh me duer e më kambë të lidhuna, pashë një roje që hyri në dhomë. Pa folë fare preu me thikë pantollonat e mija. Para oficerëve ishin të zbulueme organet gjenitale.Nuk kuptojsha gja.Dy fije telefonike shternguen organet e mija para se të kisha mundësi me folë, nga një aparat telefonik doracak, korenti elektrik më tundi nga vendi.Tronditja e parë më krijoi një ndjenjë zjarri të brendshëm, shterngova dhambët që më kersitshin, sytë më nxirrnin xixa e muskujt e fytyrës u defromuen Nga Prof.Sami Repishti ishin të zbulueme organet gjenitale.Nuk kuptojsha për nevojat përsonale. Pa shpresë, pa ushqim, me gja.Dy fije telefonike shternguen organet e mija rroba të laguna dhe të preme me thikë, i dërmuem Arrestimi para se të kisha mundësi me folë, nga një aparat prej të ftohtit, urisë e torturës, nuk besojsha në telefonik doracak, korenti elektrik më tundi nga ndryshimin e madh që kisha pësue brenda një nate. Në mbasdrekën e 22 tetorit 1946 u arrestova në vendi.Tronditja e parë më krijoi një ndjenjë zjarri Më kapi frika se pas gjithë këtyne kësaj torture zyrën ku punojsha.Ma në fund rashë në kurthin e të brendshëm, shterngova dhambët që më kersit- të gjatë e të randë do të përfundojsha në vdekje, diktaturës. Shokët e zyrës u ngrinë në vend. Binte shi shin, sytë më nxirrnin xixa e muskujt e fytyrës u vetëm dhe i harruem. Isha i ri, shumë i ri. Kjo ide me rrëshekë. Rrugët ishin të zbrazta. Dy partizanë defromuen. Sa herë që vinte korenti shterngohesha banale me tmerroi. të armatasun me shoqnojshin drejt ndertesës së më vete, e koka më ngrihej e mandej përplasej mbi … Kur u kthye kapiteni ishte i zymtë. Nuk foli sigurimit të shtetit, skëterrës ku njerëzit vriteshin dysheme, pa kontroll. Nuk fola ma, por lotët më fare, qarkullonte me nervozitet nëpër dhomë, pastaj cdo ditë më dru dhe më plumb. Me pranga në duar rridhnin pa papushim.U duk se ata u lodhën. për thirri rojën. fillova jetën time si i burgosun politik, kundërshtar nji minutë, i shtrimë në shesh, i lidhun me hekura -Partizan ! i regjimit komunist në Shqipëri. kambë dhe duer, e me tela telefonike në organet -Urdhëro ! “Hapu ferri i pafund !”, thashë më vete, ”Mu në gjenitale , rrobat e preme me thikë e trupin e dër- -“Merre këtë qen dhe vare përjashta në pemë…” qëndër të zjarrit tand , me kambëngulje, marshoj muem, u përpoqa më kuptue gjenjen time. Në këtë Me dyer të lidhuna shterngueshëm, i mbajtun ! Në atë cast nuk e njihsha akoma rrugën e kalvarit kohë dera e zyrës u hap.