Ernest MAMBOURY 1878 - 1953 U N N E
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ernest MAMBOURY 1878 - 1953 U n n e e m n t s e e r i g ğ n ö a r n İ t b ı h ş o ı d r s a r d ı u s e c o d n m ’ İ m s e u s n İ L a y u a L r y a c s é a e t d a l e a G G a l a t a s a r 2 a 2 1 L S G y - R A Ş A B T E M H A Galatasaray Lİsesİ, Tanju Koray Sergİ Salonu Lycée de Galatasaray, Salle d’exposition Tanju Koray 26.05 - 07.06.2017 İSTANBUL 19.05.2017 - Düzenleyenler - Organisateurs: Galatasaray Lisesi - Lycée de Galatasaray / Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü - Institut Français d'Etudes Anatoliennes Istanbul Belge Sağlayıcılar - Preteurs: Alman Arkeoloji Enstitüsü - Deutsches Archäologisches Institut Istanbul / İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı - Bibliothèque d'Atatürk Istanbul Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü - Institut Français d'Etudes Anatoliennes Istanbul Destekçiler - Sponsors: / Galatasaray Eğitim Vakfı - Fondation Galatasaray pour l'éducation / Galatasaraylılar Birliği, Ankara - Union de Galatasaray d’Ankara / İsviçre Konsolosluğu - Consulat Général de Suisse Istanbul / İstanbul Fransız Kültür Merkezi - Institut Français Istanbul / Fransa Büyükelçiliği - Ambassade de France en Turquie Gönüllüler - Bénévoles: Berna Oruç, Fulya Çetin, Bülent Bilge, Carole Lux, Ahmet Başar, İzzeddin Çalışlar ERNEST Mamboury (1878-1953 ) Galatasaray Lisesi’nde sıra dışı bir öğretmen. Un enseignant hors du commun au Lycée de Galatasaray E.M. öğrencileri ile birlikte lise bahçesinde, 1950'lerin başı. E.M. avec ses élèves dans la cour du lycée, au tout début des années 1950. Kaynak-Source: Atatürk Kitaplığı E.M. 1920'lerin sonu. E.M.'nin elle yazılmış adresi. E.M. à la fin des années 1920. Adresse manuscrite d’E.M. Foto-Photo Sebah&Joailler / Kaynak-Source: Atatürk Kitaplığı Galatasaray Lisesi ve IFEA ortak L’objet principal de cette exposition çalışmasıyla düzenlenen bu serginin organisée conjointement par le Lycée de öncelikli amacı 20. yüzyılın ilk yarısına Galatasaray et l’ IFEA est de mieux faire ait bu zengin ve sıra dışı kişiliği en iyi connaître cette figure très riche et şekilde tanıtmaktır. originale de la première moitié du XXème siècle. Ernest Mamboury, Galatasaray Enseignant de dessin géométrique, de Lisesi’nde otuz yıla yakın (1923-1951) mathématiques et de français pendant çizim, geometri, matematik ve près de trente ans au Lycée de Galatasaray Fransızca öğretmenliği yapmasının (entre 1923 et 1951), Ernest Mamboury fut yanında, ayrıca yorulmaz bir gezgin, aussi un infatigable explorateur, chercheur, araştırmacı, yazar ve çeşitli konularda écrivain et conférencier dans des domaines konferanslar veren biriydi. très diversifiés. Farklı dillerde, bitmek tükenmek Polyglotte à la curiosité insatiable, il s’est bilmeyen bir yazma ve konuşma merakı intéressé à la fois à l’archéologie classique vardı ve gerek klasik arkeolojiyle ou byzantine et à l’histoire ottomane et gerekse Bizans, Osmanlı ve çağdaş turque contemporaine. Ses photographies, Türkiye tarihiyle ilgili çalışmalar yaptı. ses aquarelles, ses croquis, ses plans, ses Çektiği fotoğraflar, çizdiği sulu boya cartes et ses dessins – tous comme ses resimler, krokiler, plan ve haritalar, not carnets, ses fameux guides touristiques et defterleri, ünlü turizm rehberleri, ses traductions et articles – constituent yaptığı çeviriler ve yazdığı makaleler, une source précieuse pour la connaissance Türkiye’de 20. yüzyılın ilk dönemine de la Turquie de la première moitié du dair önemli bir kaynak oluşturuyor. vingtième siècle. Galatasaray Lisesi öğrencileri, böyle bir Le Lycée peut être fier d’avoir compté un tel enseignant et veut par cette exposition öğretmene sahip olduğu için gurur se réapproprier cet illustre muallim. duyuyor ve bu sergiyle birçok alanda ün salmış Mamboury'ye sahip çıkıyor. Les documents exposés et utilisés proviennent de diverses institutions et Sergilenen ve kullanılan belgeler çeşitli origines: bibliothèque de l’IFEA, enstitü ve arşivlerden temin edilmiştir: bibliothèque du Lycée et de l’Université IFEA Kitaplığı, Galatasaray Üniversitesi Galatasaray, Atatürk Kitaplığı, DAI ve Lisesi Kütüphanesi, Atatürk (Deutsches Archäologisches Institut- Kitaplığı, DAI (Alman Arkeoloji Istanbul) et de collections privées. Enstitüsü) ve özel koleksiyonlar. Que toutes soient ici cordialement Katkıda bulunanlara teşekkür ederiz. remerciées pour leur contribution. Galatasaray Lisesi öğrencileri Les élèves du Lycéee de Galatasaray Ernest Mamboury’nin Biyografisi 1 (1878 - 1953) İsviçre federal siyasi bürodaki kişisel kaydı. Mamboury'nin 2. Dünya Savaşı dönemindeki çalışmaları. Fiche personnelle du département politique fédéral. Activités de Mamboury durant la Seconde Guerre mondiale. Kaynak-Source: Schweizerisches Bundesarchiv BAR Kaynak-Source: Schweizerisches Bundesarchiv BAR 1 Nisan 1878 1911 - 1918 1925 Nyon'da (İsviçre) dünyaya l’Ecole Impériale des Arts et İlk turistik rehberlerini geldi. Métiers - İmparatorluk yayımladı. Sanat ve Meslek Okulu'nda 1898 (Léon Faure Okulu) 1926 - 27 Ecole Normale de öğretmenlik yaptı. Bir süre İsviçre diplomatik Lausanne'dan (Lozan misyonu başkanlığını üstlendi. Öğretmenlik Okulu) mezun 20 Temmuz 1912 oldu. İkinci oğlu René (ya da 1930 “Cemil”) İstanbul’da dünyaya Uzun bir Avrupa 1898 - 1903 geldi. (Almanya, Avusturya, Belçika, Ecole des Arts Industriels et Fransa) yolculuğu yaptı. Beaux-Arts de Genève'de 1912 (Cenevre Güzel Sanatlar) Cizvit Guillaume de 1934 okudu. Jerphanion ile birlikte Halil Edhem Eldem’in Kapadokya bölgesinde “İstanbul’un Camileri” adlı 1905 - 1907 arkeolojik çalışmalara katıldı. kitabının Fransızca çevirisini l’Ecole des Beaux-Arts de yayımladı. Paris (Paris Güzel Sanatlar 1918 Okulu) ve Académie Julian'da Alman arkeolog Theodor 1937 (Julian Akademisi) eğitim Wiegand ile Bizans Aziz Ogan ile gördü. hipodromu üzerine çalıştı. Küçükçekmece'deki antik Rheghion kazı çalışmalarını 1906 1918 - 1930 yürüttü. Lozan’da çizim dersleri verdi. l’Union Suisse d’Istanbul'un (İstanbul İsviçreliler Birliği) 1943 1907 başkanlığını yaptı. Oğlu René’yi görmek üzere Léonie Raboud ile evlendi. kısa bir süre için İsviçre’ye 27 Ağustos 1918 döndü. 11 Nisan 1908 Lozan’da üçüncü oğlu İlk oğlu Léonard doğdu. William (diplomat) doğdu. 1949 veya 1951 Galatasaray Lisesi’nden Kasım 1909 1921 - 1923 emekli oldu. İstanbul’a geldi. Daha sonra Ünlü Bizans tarihçisi Robert ailesini de şehre getirdi. Demangel ile çalıştı. 23 Eylül 1953 İstanbul’da hayata veda etti. 1909 - 1911 13 Nisan 1923 Feriköy Protestan mezarlığına Galata Merkez Ermeni Galatasaray Konferansları defnedildi. Okulu’nda öğretmenlik yaptı. kapsamında Kapadokya üzerine bir konuşma yaptı. Eylül 1923 Galatasaray Lisesi’nde ders vermeye başladı. KAYNAKLAR • Anonim, 1948, “Le jubilé d’Ernest Mamboury”, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, sayı 76, Mayıs 1948, 28-30. • Eyice S., 1953, “Ernest Mamboury (1878-1953)”, Belleten XVII/67, 393-411. • Eyice S., 1994, “Ernest Mamboury”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı, Cilt V, 283-285. • Eyice S., 2000, “Ernest Mamboury İstanbul’un Seyyah Rehber Kitapları”, İstanbul Dergisi, 35, 46-53. • Redford S. & N. Ergin, 2010, Cumhuriyet Döneminde Geçmişe Bakış Açıları: Klasik ve Byzans Dönemleri, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. • Schweinfurth P., 1953, “Nachruf auf einen Schweizer Byzantinisten”, Neue Zürcher Zeitung, 19 Ekim 1953, Fermausgabe num 287. Biographie d’Ernest Mamboury 2 (1878 1953) Fouille à Rhéghion, site archéologique près d'Istanbul 1937 Küçükçekmece'deki antik Rheghion kazı çalımaları 1er avril 1878 1911 1918 1925 Naissance à Nyon (Suisse) sur les Enseigne à l’Ecole Impériale Publication de ses premiers rives du lac Léman d’Ernest des Arts et Métiers guides touristiques. Louis Emile Mamboury. (dite Ecole Léon Faure). 1926 27 1898 20 juillet 1912 Président de la Mission Diplômé de l’Ecole Normale Naissance à Istanbul de son fils Diplomatique Suisse pendant de Lausanne. René (“dit Cemil”). 1930 1898 1903 1912 Long voyage en Europe Ecole des Arts Industriels et Travaille en Cappadoce avec le (Allemagne, Autriche, Belgique, des BeauxArts de Genève. Jésuite Guillaume de Jerphanion. France). 1905 1907 1918 1934 Etudie à l’Ecole des BeauxArts Travaille avec l’archéologue Parution de sa traduction en de Paris et à l’Académie Julian. allemand Theodor Wiegand français de l’ouvrage de Halil autour de l’hippodrome de Edhem Eldem “Nos mosquées 1906 Constantinople. de Stamboul”. Enseigne le dessin à Lausanne. 1918 1927 1937 1907 Président de l’Union Suisse Fouille à Rhéghion, site Il se marie avec Léonie Raboud. d’Istanbul. archéologique près d'Istanbul, avec Aziz Ogan. 11 avril 1908 27 août 1918 Naissance de son premier fils, Naissance de son troisième fils, 1943 Léonard. William, à Lausanne Retourne un moment en Suisse; (futur diplomate). vit chez son fils René. Novembre 1909 Départ pour Istanbul; 1921 1923 1949 ou 1951 s’installe d’abord seul, puis est Travaille avec le célèbre Prend sa retraite du Lycée de vite rejoint par sa famille. byzantiniste Robert Demangel. Galatasaray. 1909 1911 13 avril 1923 23 septembre 1953 Enseigne à l’Ecole Centrale Donne une conférence sur la Meurt à Istanbul Arménienne de Galata. Cappadoce dans le cadre des (est enterré au cimetière “Conférences de GalataSérail” protestant de Feriköy). Septembre 1923 Commence à donner des cours au Lycée de Galatasaray. SOURCES • Anonim, 1948, “Le jubilé d’Ernest Mamboury”, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, sayı 76, Mayıs 1948, 28-30. • Eyice S., 1953, “Ernest Mamboury (1878-1953)”, Belleten XVII/67, 393-411. • Eyice S., 1994, “Ernest Mamboury”, Dünden Bugüne stanbul Ansiklopedisi,