1-2 Banjaluka, 2014 Psymedica Časopis Za Psihijatriju, Psihologiju I
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES ISSN 2232-7282 VOLUME 5 N0 1-2 BANJALUKA, 2014 P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE RS – Bosna i Hercegovina (Član International-Asocijacije doktora medicine Azije-Japan) http://www.psymedica.yolasite.com ISSN 2232-7282, VOLUME 5 N0 1-2 BANJALUKA, JANUAR-DECEMBAR 2014 1 P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES Časopis PSYMEDICA osnovao je Prof. Dr Milan Stojaković 2010. UREĐIVAČKI ODBOR MEĐUNARODNI UREĐIVAČKI ODBOR / Editorial board / International editorial board Glavni i odgovorni urednik Akademik Prof. dr Dušan / Editor in chief Kecmanović, Australija Prof. dr Milan B. Stojaković Prof. dr Nikola Vučković,Srbija Članovi uređivačkog odbora Prof. dr Svetlana Drezgić Vukić,Srbija / Members of editorial board Prof. dr Dragan Mitrović,Srbija Prof. dr Miroslava Jašović-Gašić Prof. Jakob Pastoetter,Njemačka Prof. dr Marko Munjiza Dr Damir Huremović,USA Malina Jordanova Ph.D,Bugarska Prof. dr Ratko Kovačević Dr Davor Mucić,Danska Prof. dr Aleksandra Dickov Dr Julijan Naskov,Slovenia Prof. dr Mina Cvjetković-Bošnjak Dr Sanja Zrelec,UK Prof. dr Abdulah Kučukalić Dr. Shigeru Suganami,Japan Prof. dr Dragan Babić Prof. dr Snežana Medenica Milanović IZDAVAČKI SAVJET Prof. dr Siniša Ristić / Consulting board Doc. dr Zlatan Stojanović akademik Prof. dr Slobodan Loga akademik Prof. dr Dušica Lečić-Toševski Prof. dr Jovan Marić Prof. dr Slavica Đukić-Dejanović Prof. dr Veronika Išpanović-Radojković Prof. dr Nikola Ilanković Prof. dr Jovan Bukelić Prof. dr Ivana Timotijević Prof. dr Dragan Ravanić Prof. dr Mirko Pejović Prof. dr Ratomir Lisulov Prof. dr Norman Sartorius IZDAVAČ: / EDITED BY: RS – Bosna i Hercegovina (Član International-Asocijacije doktora medicine Azije-Japan) ADRESA UREDNIŠTVA / ADDRESS OF EDITORIAL BOARD: Kralja Petra Prvog Karađorđevića 115, 78000 B.Luka. [email protected] Štampa LC Print, Banjaluka Tiraž 500 ISSN 2232-7282, VOLUME 5 N0 1-2 BANJALUKA, JANUAR-DECEMBAR 2014 2 P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES SADRŽAJ-CONTENTS UVODNIK / EDITORIAL strana RIJEČ UREDNIKA . .. .4 Originalni naučno-istraživački radovi-original scientific papers: Mirković Hajdukov Mitra, Efendić Spahić Tamara, Bećirović Elvir, Softić Rusmir KARAKTERISTIKE LIČNOSTI OSOBA OVISNIKA O HEROINU U PRELAZNOM PERIODU IZMEĐU ADOLESCENCIJE I RANE ODRASLE DOBI . .5 Mikić Nikola UTICAJ POPLAVA NA POJAVU DEPRESIJE I RETRAUMATIZACIJU PTSP-A KOD POGOĐENOG STANOVNIŠTVA . 15 Stručni radovi: Professional works: Selimbašić Zihnet ZLOSTAVLJANJE DJECE . .23 Stojaković Milan VJEŠTAČENJE MOBINGA . .32 Nebojša J. Jović ČUDOTVORNO ISCELJENJE OPSEDNUTIH U STAROM SRPSKOM FRESKO- SLIKARSTVU . .. 37 Maleš Jelena, Stojaković Milan MEDICINSKA ETIKA, MEDICINSKO PRAVO I DEONTOLOGIJA . 50 UPUTE AUTORIMA . 57 © AMDA International RS, 2010-2014. Sva prava za izdanje zadržava AMDA RS. Ova publikacija se ne smije u cjelini ili dijelovima umnožavati, preštampavati, pohranjivati u memoriju kompjutera ili na bilo koji način prenositi (elektronski, mehanički, fotokopiranjem, snimanjem ili na drugi način) – niti može na bilo koji način biti distribuisana bez odobrenja izdavača. ISSN 2232-7282, VOLUME 5 N0 1-2 BANJALUKA, JANUAR-DECEMBAR 2014 3 P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES RIJEČ UREDNIKA Čast mi je i neizmjerno zadovoljstvo obratiti Vam se u ulozi glavnog i odgovornog urednika međunarodnog časopisa «Psymedica» koji izlazi evo već pet godina. Nažalost sa nama nije više pok. Akademik Prof. dr Dušan Kecmanović, koji je svojim radom ispisao zlatna slova na polju psihijatrije. Časopis objavljuje pored orginalnih istraživačkih radova, prethodna saopštenja, uvodnike, prikaze slučajeva, prikaze naučnih knjiga koji nisu ranije objavljivani, u oblasti psihijatrije, psihologije i srodnih disciplina, što obuhvata i domen medicine. Kao takav, časopis je otvoren za sve kvalitetne radove i autore, u cilju podizanja nivoa kvaliteta časopisa. U časopisu su navedene i upute autorima za slanje priloga za časopis kako bismo svim našim potencijalnim saradnicima olakšali pripremanje tekstova i upoznali ih sa standardima koje slijedi redakcija časopisa. Želja uredništva je da Psymedica nastavi da daje orginalni doprinos savremenoj psihijatriji i to ne samo za naučne procese, nego i u domenu sveobuhvatnog pristupa psihijatrijskom pacijentu, te da na postupan i razumljiv način, uz korištenje naučnih saznanja i kombinovanjem teorijskih saznanja ima uticaj na širenje praktičnog holističkog naučnog iskustva na savremene trendove u domenu psihijatrijske dijagnostike i terapije, te sfere psiholoških unapređenja mentalnog zdravlja. Takođe želja uredništva je da putem časopisa budu plasirana aktuelna istraživanja sa prostora Bosne i Hercegovine. Trudićemo se i dalje da postignemo jedan od osnovnih ciljeva, a to je da se omogući autorima, koji rade istraživanja da mogu naučne radove objaviti u vrijeme dok su isti aktuelni. Cilj je takođe da se prate najsavremeniji aspekti naučne misli u domenu mentalnog zdravlja u odnosu na klasični medicinski i zdravstveni aspekt psihijatrijskog pacijenta. U sadržaju ovog broja, našli su se dva naučna i četiri stručna rada. Rezultati naučnih radova i provedenih analiza u njima poslužiće kao osnov za izradu programa daljnjih aktivnosti na planu izrade novih naučnih radova i istraživanja, te sticanja uvida u brojne psihijatrijske i psihološke probleme, te probleme vezane za psihijatrijsku medicinu. Od velikog značaja su i istraživanja karakteristika ličnosti zavisnika o heroinu, kao i depresivnosti nakon poplava kojim su zabilježena aktualna zbivanja u BiH. Prezentirana istraživanja će imati značaj u naučnoj misli na cijelom prostoru u Republici Srpskoj, BiH i šire, jer časopis ima međunarodni karakter. Osim toga, pozivamo sve zainteresirane autore da nam dostavljaju svoje radove, kako bismo uistinu mogli odabrati one koji su svojom kvalitetom i tematikom mogu na najbolji mogući način doprinijeti razvoju naučne misli, a čitaocima, osim znanja, ponuditi i subjektivno zadovoljstvo čitanja. Pozivamo Vas da nam se pridružite na način što ćete postati pretplatnici časopisa "Psymedica". Glavni i odgovorni urednik Prof.dr Milan B. Stojaković ISSN 2232-7282, VOLUME 5 N0 1-2 BANJALUKA, JANUAR-DECEMBAR 2014 4 P S Y M E D I C A ČASOPIS ZA PSIHIJATRIJU, PSIHOLOGIJU I SRODNE DISCIPLINE JOURNAL OF PSYCHIATRY, PSYCHOLOGY AND RELATED DISCIPLINES DOI: 10.7251/PSY0514005M UDK 613.81/.83:615.21 KARAKTERISTIKE LIČNOSTI OSOBA OVISNIKA O HEROINU U PRELAZNOM PERIODU IZMEĐU ADOLESCENCIJE I RANE ODRASLE DOBI Mitra Mirković Hajdukov1, Tamara Efendić Spahić2, Rusmir Softić1, Elvir Bećirović1 1Klinika za psihijatriju, Univerzitetski klinički centar Tuzla 2Filozofski fakultet u Tuzli, Univerzitet u Tuzli Originalni naučni rad Sažetak UVOD: Signifikantno je povećana zloupotreba psihoaktivnih sredstava među mlađom populacijom u poslijeratnom periodu u BiH, što je ekvivalent i porastu broja ovisnika o opijatima (heroin), uključenih u program liječenja bolesti ovisnosti. CILJ: je utvrditi da li postoji i kakva je povezanost karakteristika ličnosti sa nastankom ovisnosti o heroinu METODE: Ispitivanje je provedeno na uzorku od 160 ispitanika, podijeljenih u dvije grupe, eksperimentalnu i kontrolnu. U eksperimentalnoj grupi je ispitano 61 ovisnika o heroinu, liječenih na Klinici za psihijatriju UKC Tuzla, a uzorak kontrolne grupe je sačinjen od 99 ispitanika, studenata Elektrotehničkog i Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, nekonzumenata psihoaktivnih supstanci. Uzorak je testiran pomoću Minesota multifaznog inventara ličnosti (MMPI). Za potrebe ovog istraživanja izdvojene su skale depresivnosti, psihastenije i psihopatske devijacije. Testiranje pretpostavki izvršeno je pomoću diskriminativne analize. REZULTATI: Prosječna dob ispitanika kontrolne grupe bila je 21,46±1,95 godina dok je prosječna dob ispitanika eksperimentalne grupe bila 27,66±2,48 godina. Prema spolu uzorak je činilo 107 muškaraca (41 u eksperimentalnoj i 66 u kontrolnoj grupi) i 53 žene (20 u eksperimentalnoj i 33 u kontrolnoj grupi). Dobiveni rezultati ukazuju na postojanje statistički značajnih razlika u karakteristikama ličnosti ovisnika o heroinu i studentske populacije, nekonzumenata psihoaktivnih supstanci. Wilksova λ diskriminantne funkcije je pokazala kako postoji statistički značajna razlika između heroinskih ovisnika i kontrolne skupine (Wilksova λ=0.464; p=0.001) te ukazuje da je diskriminativna snaga diskriminativnih funkcija umjereno visoka. Ispitanici se najviše razlikuju prema obilježju viših prosječnih rezultata na skalama depresije, psihopatske devijacije i psihastenije unutar grupe ispitanika koji konzumiraju opijate, pri čemu je depresija bolji diskriminativni faktor heroinske ovisnosti, što su pokazala i dosadašnja istraživanja koja ukazuju da su konzumiranju i zloupotrebi psihoaktivnih supstanci sklonije osobe sa depresivnim, anksioznim i psihopatskim karakteristikama ličnosti. ZAKLJUČAK: Rezultati su pokazali da