Warisan Kebangsaan 2015 Warisan Kebangsaan 2015

WARISAN KEBANGSAAN 2015 WARISAN KEBANGSAAN 2015

NO ISBN : 978-983-3862-35-1

Diterbitkan oleh : Jabatan Warisan Negara, 2015

©Hakcipta terpelihara.

Tidak dibenarkan mencetak semula, mengeluarkan mana-mana bahagian dalam buku ini dalam apa jua bentuk sama ada secara elektronik, mekanikal, termasuk fotokopi dan rakaman atau dengan apa jua cara sebelum mendapat izin bertulis daripada Jabatan Warisan Negara. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ORANG HIDUP OBJEK WARISAN: MAKANAN OBJEK WARISAN: ADAT SENI PERSEMBAHAN OBJEK WARISAN: DAN PERTAHANAN DIRI TRADISIPERMAINAN SENI HIAS DIRI DANKRAF OBJEK WARISAN: BUSANA,TEKSTIL, BAHASA DANPERSURATAN OBJEK WARISAN: OBJEK WARISAN KETARA TAPAK WARISAN: ARKEOLOGI BANGUNAN/MONUMEN TAPAK WARISAN: kandungan Co ntents 1 86 64 60 57 49 36 33 15 9 4 3

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 TAPAK WARISAN: BANGUNAN/ MONUMEN

4 WARISAN KEBANGSAAN 2015 KEBANGSAAN SENARAI WARISAN PERISYTIHARAN

Bangunan Pejabat Daerah dan Tanah Larut, Matang dan Selama Sejarah pembangunan bandar Taiping bermula dengan penghijrahan masyarakat daripada pelbagai bangsa ke bandar ini pada penghujung abad ke-19 kerana tarikan aktiviti perlombongan bijih timah dan kewujudan ladang getah di Tanah Melayu. Kemasukan pelbagai etnik dan ras telah memperkenalkan pelbagai bentuk seni bina di kawasan Taiping terutama di pusat bandar. Pada tahun 1895, pembinaan bangunan pejabat kerajaan yang baru telah dimulakan untuk menggantikan bangunan lama pejabat daerah yang dibina pada tahun 1883. Bangunan baru ini dibina mengikut rekabentuk bangunan Victoria dengan memuatkan sebuah Dewan Majlis Orang Ramai, Pejabat untuk Sekretariat, Pejabat Perbendaharaan, Pejabat Audit, Pejabat Pendidikan serta Jabatan Perhutanan. Bangunan ini siap dibina pada tahun 1897 dan mula beroperasi pada tahun 1898. Hari ini, bangunan tersebut adalah premis Pejabat Daerah dan Tanah Larut, Matang dan Selama yang terletak di Taiping, Perak.

5 WARISAN KEBANGSAAN 2015 KEBANGSAAN SENARAI WARISAN PERISYTIHARAN

Masjid Sultan Alauddin Masjid ini diasaskan oleh Almarhum Sultan (Sir) Alaeddin Sulaiman Shah Ibni Almarhum Raja Muda Musa Sultan Selangor kelima pada tahun 1918 dan siap sepenuhnya pada 1925. Terletak di mukim Bandar, Jugra dalam daerah Kuala Langat. Juga dikenali sebagai Masjid Bandar atau Masjid Alauddin. Reka bentuk masjid ini menampilkan ciri-ciri reka bentuk Timur Tengah dengan pengaruh seni bina Moghul yang dapat dilihat pada bahagian kubah masjid . Perkara menarik tentang masjid ini ialah ruang terbuka seperti yang terdapat di masjid-masjid di Timur Tengah. Ia juga dikatakan menerima pengaruh seni bina Kerajaan Deli di Medan, Sumatera Utara yang dapat dilihat pada ukiran-ukiran kayu yang menjadi hiasan sebahagian dinding dan syiling di bahagian dalam masjid. Ciri-ciri lain yang menarik tentang masjid ini adalah pada tiang seri dan seni ukir dinding serta mimbarnya yang unik kerana diperbuat daripada kayu yang bermutu tinggi serta tahan lama.

6 WARISAN KEBANGSAAN 2015 KEBANGSAAN SENARAI WARISAN PERISYTIHARAN

Masjid Hiliran Masjid Hiliran yang terletak kira-kira 3 km dari Bandar Kuala Terengganu merupakan salah sebuah masjid tertua di Negeri Terengganu Masjid ini juga dikenali dengan nama Masjid Haji Mat Kaya. Beliaulah yang membiayai pembinaan masjid ini pada tahun 1925. Sejarah awal Sekolah Menengah Agama Khairiah bermula di masjid ini. Sekolah Menengah Agama Khairiah diasaskan pada 8 September 1942 di beranda Masjid Hiliran. Majlis perasmiannya telah dilakukan oleh DYMM Sultan Sulaiman pada hari Jumaaat 5hb. Mac 1943. Keunikan masjid ini kerana atapnya berbeza dengan reka bentuk utama masjid di rantau nusantara yang berunsur potong bawah (kubah), sebaliknya ia berasaskan bentuk bumbung limas potong perak iaitu salah satu seni bina Melayu terkenal. Keunikan lain yang terdapat di Masjid Hiliran ini ialah kewujudan sebuah perigi yang dikenali sebagai Telaga Mandi Gajah Putih yang dipercayai dibina semasa pemerintahan Sultan Zainal Abidin III (1881-1918). Pembinaan telaga ini dikatakan bertujuan untuk memandikan Gajah Putih kepunyaan Sultan Zainal Abidin III yang telah dihadiahkan oleh Raja Siam, Raja Chulalongkorn sebagai tanda persahabatan.

7 WARISAN KEBANGSAAN 2015 KEBANGSAAN SENARAI WARISAN PERISYTIHARAN

Muzium Negara Tapak bangunan Muzium Negara ini merupakan bekas bangnan Muzium Selangor yang dibina pada tahun 1906. Namun, semasa Perang Dunia II, bahagian kanan Muzium Selangor ini musnah terkena bom. Setelah perang tamat, Muzium Selangor terpaksa diruntuhkan. Menjelang kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu, Perdana Menteri, Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj telah mengilhamkan agar sebuah Muzium Negara dibina bagi menempatkan khazanah warisan sejarah, kebudayaan serta spesimen flora dan fauna negara. Arkitek Ho Kok Hoe telah menghasilkan reka bentuk bangunan Muzium Negara ini berdasarkan bentuk seni bina istana raja-raja Melayu dan dihiasi dengan motif Melayu. Ia mula dibina pada tahun 1959 dan siap sepenuhnya pada 31 Ogos 1963. Fasad hadapan kiri dan kanan bangunan ini dihiasi dengan mural yang diperbuat daripada kaca mozek Itali. Mural ini menggambarkan penceritaan tentang sejarah dan kebudayaan masyarakat Malaysia. Bahagian lantai dewan tengah bangunan ini dihiasi dengan jubin khas sumbangan kerajaan Pakistan. Pihak UNESCO turut membantu dengan menghantar beberapa pakar permuziuman dari beberapa buah muzium terkenal dunia bagi memberi khidmat nasihat. Muzium Negara dirasmikan pembukaannya pada 31 Ogos 1963 oleh Yang di Pertuan Agong Ketiga, Tuanku Syed Putra Ibni Al-Marhum Syed Hassan Jamalullail.

8 TAPAK WARISAN: ARKEOLOGI

9 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 10 pertahanannya. pertahanannya. namun RiayatSyahserangantentera II, Acheh telah berjaya merobohkan Portugis, daripada Alauddin Sultan pemerintahan semasa 1564 tahun pada akhirnya serangan beberapa menghadapi memberi berhampiran dan keselamatan pertahanannya. Kubu pemantauan lagi memperkukuhkan Kota Lama Johor Kota atau kelebihan Budak Kota sebagai dikenali yang kota lagi sebuah kedudukan serta curam dan tinggi kapal dari arah hulu dan hilir Sungai Johor. laluan Tebing memantau sungainya yang dapat yang pertahanan dalam strategik yang yang terletak di hujung Kota Batu tersebut, kerana kedudukannya yang siap dengan pengawal-pengawal ditempatkan di tembok kota Johor Lama. baginda putera Syah II lalu berpindah ke Johor Kota dan dari Kampar mendirikan tahun1528, pada mangkat ditabalkan menjadi Sultan dikenali sebagai Sultan I Alauddin Riayat Syah Mahmud Sultan Setelah 1511. tahun pada Portugis tangan di kecundang Melaka terakhir. Melaka Sultan , I Syah Mahmud Sultan kepada putera iaitu II Syah Riayat Alauddin Sultan arahan dengan dibina KO Ko ta Kota Johor Lama dapat bertahan selama 24 tahun walaupun tahun 24 selama bertahan dapat Lama Johor Kota meriam pucuk beberapa baginda, pemerintahan masa Pada TA JO

Johor Lama juga dikenali sebagai Kota Batu. Kota ini telah ini Kota Batu. Kota sebagai dikenali juga Lama Johor H O R L A M A Sementara pahatan figura binatang adalah imej burung daratan. dan air langit, hidupan diwakili yang binatang dan ini dapat dibahagikan kepada dua unsur iaitu; alam dan (payung) yang sudu pedang (keris). Kedua, pola Megalitikhias atau kemudi,estetika pada batu pertama, bentuk iaitu mempunyai kepada utama, dibahagi aspek dapat dua Sembilan Negeri Kempas, abad14-15M. ini adalahsekitar ditemui. Secara keseluruhan pentarikhan relatif tapak turut pembakaran kesan sementara gangguan kesan sebarang menunjukkan tidak tanah dan Lapisan danbiru- batu syiling. alat warna, glaze pelbagai kaca seramik seladon, putih, ditemui telah dijalankan ekskavasi Sewaktu rebah. dan condong sementara berselerakan, keadaan dalam granit laterit batu serta batu utama menhir tiga 15 sekitar Terdapat 1919. tahun pada Kempas Pengkalan tapak di Evans I.H.N oleh dilakukan kali pertama Malaysia Semenanjung KEMP MEGALITIK P K a jian oflg Mgltk ag uu d Pengkalan di wujud yang Megalitik Morfologi a pneiia akooi eaii di megalitik arkeologi penyelidikan dan A S ENGK AL AN

au esrt egabra prnn tempat peranan tersebut yang sakral. menggambarkan bersurat dan berhampiran batu Majnun Ahmad semasa Syeikh kuburan unsur- masyarakat hidup, batu keberadaan melepaskan Justeru, sebelumnya. oleh unsur tidak dengan dikenali pembuatannya telah Islam penerimaan menunjukkan jelas yang Allah kalimah mempunyai pula atasnya bahagian Pada jahat. kuasa gangguan daripada mengawal dan pengusir sebagai berperanan ikonografi pengertian dalam la kala. iaitu Klasik zaman mewakili yang hiasan terdapat pedang hias berbentuk hidup ragam batu pada contoh sebagai seninya, kepada berdasarkan mewakili berlainan yang hias zaman waktu pola juga Pada terdapat Sembilan. sama yang Negeri adat di dengan diamalkan hubungan yang mempunyai ini hias bagaimana pola menunjukkan jelas dan perlambangan bentuk dalam diwujudkan yang kepimpinan dengan pula adalahsuluran bunga(batu tegak kemudi). tumbuhan bersifat yang hiasan kemudi), tegak (batu katak / ikan seperti pula air binatang Hiasan keris). / (batu tegak kemudi), ular dan gajah (batu tegak pedang sayapnya,kuda, mengembangkan sedang yang merak Kesemua imej ini asasnya dapat dikaitkan dikaitkan dapat asasnya ini imej Kesemua 11

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 12 tembikar, manik dari batu akid, kaca dan carnelian. Artifak Artifak carnelian. dan ialah antaranya kaca dijumpai juga akid, Hindu kepercayaan batu berunsurkan pecahan dari manusia, manik tulang tebuk, tembikar, perahu ialah dijalankan yang Universiti Kebangsaan Malaysia. serta negeri di peringkat lain jabatan kerjasama dengan Antikuiti dan Muzium Jabatan oleh tahun 1987, penyelidikan dan ekskavasi arkeologi telah dilaksanakan Pada 1963. tahun isterinyadalam Venice Lamb serta Lamb Alastair (1955), Sieveking Dr. Gibson (1956) Hill dan Peacock, Lord Medway, masyarakat (1936), Quaritch-Wales tinggalan seperti Penyelidiklain protosejarah. zaman dipercayai ini Tapak 1930an. dan 1920an EvansI.H.N. oleh Penyelidikan tahun dalam dijalankan pertamanya PUL T ap Artifak yang pernah dilaporkan oleh Evans melalui ekskavasi ekskavasi melalui Evans oleh dilaporkan pernah yang Artifak ak AU ini terletak di kawasan paya bakau di Pulau Kalumpang. Kalumpang. Pulau di bakau paya kawasan di terletak ini K AL U MP ANG merupakan pelayar dan pedagang yang hebat berdasarkan berdasarkan hebat yang pedagang lautdalam. hasiltangkapan jumpaan ekofak berupa tulangikan dan juga pelayar Kelumpang Pulau merupakan Masyarakat SM. 200 sejak pantai pesisir untuk kepada Berdasarkan tanah pedalaman. pentarikhan mutlak, tapak ini sudah pun diduduki oleh masyarakat kawasan tembikar ke menghasilkan diperdagangkan tempatan masyarakat menunjukkan juga tanah tembikar serpihan beibu-ribu jumpaan salah manakala merupakan Indo-Pasifik kaca manik menghasilkan ini yang tapak satu tapak bahawa menunjukkan mentahnya airbersihdanmakanan. mana pedagangmendapatkan di pelabuhan dan dahulu ketika suatu antarabangsa perdagangan zaman masyarakat proto-sejarah di kepulauan ini dan ianya terletak maritim di perairan lalulan petempatan kewujudan merupakan akan ini Jumpaan bukti Sanskrit. Pallava, tulisan dalam mohor cop gambar dan garuda atas di Dewa Visnu berukiran emas cincin Jumpaan beribu-ribu manik kaca Indo-Pasifik dan bahan dan Indo-Pasifik kaca manik beribu-ribu Jumpaan aui Hlsn Tpk n tlh ebrkn ut atvt Pleistosen danAwal aktiviti Akhir HolosendiLembah Lenggong. bukti memberikan telah ini Tapak Holosen. manusia rangka pengkebumian ditemui dahulu batu tahun dan 8,000 lapisan sungai Pada kapur. pebel daripada terdiri batunya alat Bahan makanan. kesinambunganPaleolitik keNeolitik. utama bagi kajian akhir alat bukti melalui dahulu batu dan sisa makanan Paleolitik Akhir. tahun Tapak ini kini menjadi tapak kajian 2,000 digunakan hingga telah 11,000 Kelawar sekitar Teluk daripada Gua tapak mendedahkan kajian Hasil 1990. tahun sejak USM oleh penyelidikan dijalankan mula Tapaktelah ini 44’ utara dan longitud timur, dengan ketinggian 07. 76 meter di 5˚ atas aras laut. latitude kedudukan pada berada ini Gua Perak. Lenggong, Gajah, GUA a Gu aa aia >000 au dhl dtmi lt au a sisa dan batu alat ditemui dahulu tahun >10,000 lapisan Pada

eu Klwr eltk aa kmlk bt kpr ui Kepala Bukit kapur batu kompleks dalam terletak Kelawar Teluk

TEL UK KEL A W AR 13

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 14 dan siput sungai. Tapak ini berfungsi sebagai tapak pengkebumian haiwan tulang makanan sisa dan kaca, manik cengkerang, kalong dan anting batu, dan cengkerang gelang seperti hiasan lunjur barangan gangsa kayu, posisi kulit pemukul kapak dan batu alat tanah, daripada dalam tembikar acuannya, dan terdiri ditemui yang kiriman manusia barangan dengan rangka 12 merangkumi kurangnya yang Sekurang- Gangsa. dan Neolitik pengkebumian budaya iaitu budaya, zaman dua menemui telah Ekskavasi Malaysia. arkeologi di terawal yang gangsa zaman kebudayaan hingga 1,760 ±95BP. BP 270 ± 4,920 daripada pengkebumian bukti menemui di BP.150 ± dan 1987 sejak USM oleh dijalankan telah lanjutan Kajian pertama 3,450 usia menunjukkan yang dan ini tapak di radiokarbon dijalnkan telah Malaysia Pentarikhan makanan. sisa dan tembikar beliung, kanak-kanak, rangka satu menemui telah Beliau 1951. tahun dalam Williams-Hunt oleh diekskavasi mula Harimau GUA T ap Kepentingan tapak arkeologi Gua Harimau adalah penemuan adalah Harimau Gua arkeologi tapak Kepentingan ak

HARIMAU Arkeologi Gua Harimau terletak di Lenggong, Perak. Gua Perak. Lenggong, di terletak Harimau Gua Arkeologi

aaa ayrkt rsjrh u Hrmu mempunyai zaman di Thailand.Kao manusia Ban dan Kelantan Harimau di populasi Cha Gua tapak mendiami dengan yang Neolitik Gua hubungan dan prasejarah persamaan masyarakat bahawa saintifik Kajian batu. dan yang dijalankan atas rangka manusia dan tembikar mencadangkan cengkerang gelang siput, anting dan kalong seperti prasejarah perhiasan serta lengkap yangprasejarah yang dianggapsebelumini. Thai sahajaseperti kemungkinan negara di menunjukkan terhad tidak dan Malaysia di asli Ini gangsa industri adanya Harimau. Gua dalam di dahulu tahun 3,500-4,000 acuan sekitar dipertarikhkan yang pengebumian satu serta tersebut pada dijumpai gangsa menghasilkannya untuk digunakan yang tembikar kapak sebuah Penemuan 1988. iaitu tahun pada ekskavasi satu pada logam diperolehi ini Malaysia di gangsa jenis tentang pertama arkeologi Bukti tiga plumbum. dan timah tembaga, mengggabungkan umumnya dengan gangsa Artifak diperbuat terganggu. tidak keadaan dalam kali acuanyadengan yangyang gangsa ditemuilengkap buat pertama zaman NeolitikdanGangsa. aa ii ua egaikn ebgi ei tmia tanah tembikar jenis pelbagai menghasilkan juga ini Tapak kapak artifak menemui juga telah Harimau Gua di Ekskavasi OBJEK WARISAN KETARA

15 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 16 Johor (WS 765) Johor (WS Sultan Abdul JalilRiayat ShahII(1571-1597), Zaman Pemerintahan Kup Duit Syiling Johor (WS 4676) Johor (WS Shah(1718-1722), Rahmat Zaman Pemerintahan SultanAbdul Jalil Duit Syi ling ang (Bul at) Ema Ema s s

Kedah (WS 4393) Kedah (WS Mu’adzamZainal Azlin ShahII(1710-1773), JiwaSultan Muhammad Duit (1571-1597), Johor (WS 766) (1571-1597), Johor(WS Sultan Abdul Abdul JalilRiayat ShahII Zaman Pemerintahan Duit Syiling Kup ang (Segip La Timah A yam Ema

an) J s antan

Johor (WS 20) Johor (WS Sultan Alaudin Riayat ShahIII(1597-1615), Zaman Pemerintahan Kup Duit Syi ling (1661-1687), Kedah (WS 9865) (1661-1687), Kedah(WS Shah Sultan DhiauddinMukarram Zaman Pemerintahan T Duit Syiling arra arra ang ang Ema Temb s

aga aga Johor (WS 3724) Johor (WS Sultan Abdul JalilShahIII(1623-1677), Zaman Pemerintahan Suku Penjuru Duit Syi ling Perak (1661-1687), Kedah (WS 321) (1661-1687),Kedah(WS Shah Sultan DhiauddinMukarram Zaman Pemerintahan Kup Duit Syiling ang ang Ema s

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 18 (1722-1760), Johor (WS 8995) (1722-1760), Johor (WS Sultan SulaimanBadrulAlam Shah Zaman Pemerintahan 9433) Johor (WS ShahII(1685-1699), Sultan Mahmud Zaman Pemerintahan Suku Penjuru Duit Syi ling Duit Syiling Perak Ema s Ma

(1722-1760), Johor (WS 8994) (1722-1760),Johor(WS Sultan SulaimanBadrulAlam Shah Zaman Pemerintahan Satu Penjuru Duit Syi ling Perak Raja Raja Tun Ali (1806-1857)(CRI 84.210) Zaman Pemerintahan Bendahara Sewa 1/16 D Duit (1898) (1898) T ol amp ar 1235 ang Pahang ijrah Hijrah

Johor (WS 13) Johor (WS Sultan Abdul JalilShahIII(1623-1677), Zaman Pemerintahan Duit Syiling (5051) Melaka Shah(1445-1459), Sultan Muzaffar Zaman Pemerintahan Setengah Pitis Duit Syi ling Ema ah Timah

s Ma s

(WS 3727) (WS Shah(1782-1826),Selangor Sultan Ibrahim Zaman Pemerintahan Duit Syiling Timah Piti s

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 20 Kategori Halus(Catan) :Seni :53tahun Berusia Kod P P :96.5 x122sm Saiz :CatMedia minyak atas kanvas Tahun :1962 P eui sl-agt Bla mrpkn eits a menjadi dan perintis merupakan Beliau self-taught. pelukis merupakan Beliau Indonesia. School, Middle Dutch di pendidikan Ena d Lukisan Memetik emilik :Lembaga P H :Mohd elukis i Kel Mohd • erolehan :BSLN1962.021 s (1962) (BSLN1962.021) antan, Datuk Hoessein oessien Enas,oessien Datuk (1924-1995) embangunan Seni embangunan Seni Visual Negara Enas

lahir Daun pada M o tahun hd Temb 1924

Ho ak dan ess mendapat au ien ien ini menampakkan ekspresi muka yang manis dengan lirikan lirikan dengan menjadi identiti tempatan. manis yang muka senyuman. Manakala pakaian figuratif ini adalah berkain batik gadis yang ekspresi jelitawan menampakkan orang tiga ini Wajah tembakau. ladang sebuah di tempatan Melayu gadis tiga dengan siang waktu permandangan ma dn ebzkn ai uu pmaain naa latar antara pembahagian hadapan, tengah danbelakang. sudut dari membezakan dan impak yang subjek memberi lebih tembakau daun serta batik Tekstur kain corak pada terhadap Penekanan menonjol dengan pembentukan tona pada pakaian belakangnya. jelas kelihatan. di landskap sehingga figuratif subjek dari penegasan memberi untuk dikawal masyarakat sehingga menjadi karya ikoniknegara. sehinggamenjadikarya masyarakat sosial dan budaya merakam kepada lebih karyanya holistik, Secara (A.P.S). Pelukis Se-Malaysia Angkatan pertubuhan dalam pengerusi Penggunaan • Karya • ini dihasilkan media pada yang tahun terdapat 1962 ini menggambarkan dalam karya ini alus (Karya atasKategori kertas) Halus(Karya :Seni :48tahun Berusia Kod P P :58.5 x100sm Saiz :P Media Tahun :1967 P bimbingan awal daripada Patrick Ng Kah Onn (Wednesday Art Art (Wednesday Onn Kah Ng Patrick daripada awal bimbingan Mendapat Lumpur. Kuala Institution, Victoria di menuntut ketika biasa’luar Digelar berbakat ‘anak1948. tahun pada dilahirkan dan Dzulkifli Buy Lukisan Memb emilik :Lembaga P :D elukis Dzulkifli • erolehan :BSLN1967.002 astel atas kertas zulkifli Buyongzulkifli (1948-2004)

Buyong embangunan Seni embangunan Seni Visual Negara o ak adalah ng (1967) (BSLN1967.002) ar Semut, pelukis kelahiran

Kuala Lumpur untuk bentuk memberi yang lebihjelas. Walaupunruang yang wujud mendatar, namun terdapat tona pengaplikasian ini. karya dalam terdapat yang harmoni mewujudkan mampu pengolahannya namun manusia, sebenar banding kadar yang mengikut bukanlah pastel dihasilkan yang warna Bentuk bentuk. daripada mewujudkan terhasil yang garisan segi dari dari ai idkaa mni traa srt hbr a smt yang semut perempuan itu. kanak-kanak sedang menghurungkaki dan khabar surat terhadap mancis semut. tindakbalas dari membakar api wujudnya dengan dilihat dapat alam reaksi itu, Selain akhbar. sedang yang Kenakalan dan keriangan mereka digambarkan dengan membakar kanak-kanak adalah utamanya sekumpulan Subjek kertas. atas pastel media penggunaan dan menawan kepada alam kanak-kanak Malaysia. dan menawan kepadaalamkanak-kanak murni yang kanak-kanak dunia banyak mengekspresikan karyanya Karya- negara. luar dan dalam di berpameran sering dan Group) Antara • Karya • ini elemen dihasilkan yang terdapat pada tahun dalam karya 1967 ini dengan ialah 21

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 22 Pahang. Beliau mendapat pendidikan seni Hornsey College of Art, di Berusia :43tahun Berusia Kategori Halus(Catan) :Seni Kod P P :178.5 x129.5sm Saiz dancampuran :Akrilik Media atas kanvas Tahun :1972 P (BSLN1973.002) dscap Lan Lukisan emilik :Lembaga P :RedzaP elukis Redza • erolehan :BSLN1973.002 The Piyadasa iyadasa (1939-2007) e, za PiyaRedza d embangunan Seni embangunan Seni Visual Negara Great Mal dilahirkan

pada ay tahun a a (1972) sa (1972) s ian 1939 di Kuantan, mj ag ebnu tg thp rss aa scr menegak dansiapsepenuhnya. pertengahan dilihat permulaan, dari secara catan proses tahap tiga membentuk yang imej Tiga terkandung. turut teks dan zip tali, cangkuk, bingkai, seperti total kerana konsepnya ialah catan dalam catan. Penggunaan objek dan memberi kesan besar dalam perkembangan seniMalaysia. kesanbesardalamperkembangan dan memberi telahManoa. Hasil karyanya membawa namanya di serantau dunia London, England dan of Art Department the University of Hawaii di ebnu sg ept Ie poe ctn n jg knrs tetapi kontras masih berada dalamkonsepminimal. juga ini catan proses Imej warna empat. segi berbentuk menjadi putih dengan dipadankan jambu merah warna dan hijau warna dan dominasi keseluruhan apabila dilihat visual. juga warna setiap sudut dari minimal Gaya karyanya. terhadap dinamik pergerakan yang pembingkaian memberi juga (typography) dengan taip muka Penggunaan dilihat dapat minimal Dari • Penggunaan • sudut komposisi, medium di dalam pengolahan karya ini yang bukanlah berbentuk secara Berusia 56tahun Berusia Kategori Halus(Catan) :Seni Kod P P :123 x 152.5sm Saiz :CatMedia minyak atas masonitbod Tahun :1959 P a tlh ecrka snro ei eaa e aa berdaya tahap ke negara seni senario mencorakkan telah dan di berpusat kebanyakkannya progresifbegitu Penglibatannyapameran dalam Syarikat. Amerika yang seni pendidikan menerima (1959) (BSLN1959.018) Lukisan emilik :Lembaga P : elukis Syed • erolehan :BSLN1959.018 Syed Ahmad J Ump Ahmad embangunan Seni embangunan Seni Visual Negara an, Syed Jamal amal, Datuk (1929-2011) dilahirkan

Ahmad pada tahun

1929 J aml dan telah

Ruang yang kosong memberi nafas dan menjadikan karya karya menjadikan dan nafas memberi seimbang walaupun secara asimetrikal. kosong yang karya. penjuru Ruang setiap di satu berputar dan salah dinamik komposisi. menjadikan yang pergerakan juga setiap disusun dalam yang warna harmoni Kepelbagaian mewujudkan garisan lekuk setiap dalam pengulangan Unsur dipadankan. yang warna serta dominasi bentukan yang terhasil dengan kepelbagaian saiz garisan eksplorasi pelukis yang memantapkan gaya yang abstraknya. memantapkan eksplorasi pelukis daripada merupakan juga terhasil dipadankan yang Warna tetapi kreativiti. pengamatan keseluruhan secara dikawal bukannya ini berbentuk karya abstrak yang mempunyai ekspresi kendiri yang Pengolahan masonit. papan atas minyak cat media menggunakan segi eradari duniasenihalusdari perintis sehinggakontemporari. membentukjuga banyak Halus. sejarah Seni bidang karyanya Hasil dalam kerajaan daripada 1995 tahun pada Negara Seni Anugerah mendapat pertama yang seniman merupakan juga Beliau saing. Penggunaan • Umpan • merupakan garisan judul dalam bagi karya karya ini ini merupakan dengan 23

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 24 Negara P :10.9x13.6sm Saiz :CatMedia airatas kertas Tahun :1885 P (BSLN1999.060) k Fran Laut Pantai Lukisan Pemand emilik :Lembaga P :Frankelukis Swettenham

Swettenham embangunan Seni embangunan Seni Visual ur, Timur, angan angan (1885) (1885) ag eagui aa hdpn tna dan tengah belakang. hadapan, latar merangkumi subjek yang banding kadar juga (kapal) juga dikawal untuk menjaga sifat landskap dan dominasi itu Selain tengah. pusat di berada itu kapal apabila seimbang begitu landskap dan subjek terhadap Negeri-negeri Melayu Bersekutu (FMS). Melayu Bersekutu Negeri-negeri tahun 1850 merupakan mantan Residen Jeneral pada pertama dilahirkan Swettenham Athelstane Berusia :130tahun Berusia Kod P atasKategori kertas) Halus(Karya :Seni Menerusi • Frank • erolehan :BSLN1999.060 Swettenham karya cat air atau ini, Sir komposisi Frank

ingp eaa itmw krn bna membantu banyak kerana istimewa yang sebagai setempat penduduk dianggap oleh sekarang d hingga masih ini digunakan Beduk lagi. Melayu Tanah ukurlilit di Belanda pemerintahan D P Mel Bed Beduk emilik imensi

uk ak n tlh uu dn iuaa sms zaman semasa digunakan dan wujud telah ini Ma a p : p : Berat Tinggi Lebar ulu, Melaka engerusi, KampungHulu, Masjid Melaka anjang s iameter jid Kampung : : : : : : 160/151 cm 174 cm 65 kg 80/75.5 cm 123 cm 51/42 cm Hul u, akan dijemur sehingga ia cukup tegang dijemursehingga iacukup danbolehdipalu. akan kambing kulit dipasangkan sudah yang beduk itu Setelah baji. kayu menggunakan dengan ditegangkan dan pelilit dipasang sedia yang kayu hujung di disematkan akan dikeringkan sudah yang kambing jenis Kulit berurat. dan pecah) tetapi (susah keras yang dipastikan kayu dapat tidak digunakan ini yang beduk membuat kayu untuk Manakala awal. lebih rosak atau koyak tersebut kulit jika tahun empat hingga tiga masa jangka dalam beduk ini diperbuat daripada kulit kambing. Kulit tersebut ditukar dan laju. kematian menandakan bagi kuat bunyinyalebih pula, beribadat waktu masuknya sementara sayup-sayup iaitu berbeza juga pukulan Rentak masjid. kariah ahli kematian mewar-warkan dan juga untuk ini memberi isyaratdigunakan masuknya waktu solat dan imsak sepanjang bulan Ramadan. Suatu waktu dahulu, beduk mengingatkan mereka mengenai waktu berbuka puasa, bersahur ui yn dgnkn nu mnai euu hadapan penutup menjadi untuk digunakan yang Kulit 25

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 26 Istiadat Pertabalan DYMM Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan Sembilan Negeri Besar DYMMYangdi-Pertuan Pertabalan Istiadat No. P P (No T T akhta emilik :Lembaga MuziumNegeri Sembilan akhta endaftaran :MZ(KN)328:82 endaftaran . Pend Rencana adalah sejenis kenderaan yang digunakan dalam Rencana aftaran: MZ

(KN) 328:82) dipasang bagi melancarkan perjalanan dari Istana Besar Seri Seri Besar Istana dari perjalanan kePancaMenanti Persada. telah melancarkan gandar dan bagi tayar dipasang buah Empat tersebut. berat Rencana keseluruhan Takhta menampung untuk besi daripada diperbuat binaan Asas mahir. yang tukang daripada tangan buatan dengan Negeri Sembilan. Besar di-Pertuan Yang DYMM Kemangkatan Istiadat dan Bersiram Istiadat Sembilan, Negeri Besar di-Pertuan Yang DYMM digunakan ini Kenderaan Pertabalan seperti Diraja Istiadat Adat Majlis melibatkan ia apabila sebelumnya. yang Besar Sembilan di-Pertuan Yang Negeri DYMM kemangkatan selepas baru yang Ia daripada 60% besi dan 40% kayu dan terhasil sepenuhnya terhasil dan kayu 40% dan besi 60% daripada Ia euaa lmog au au ebsr i aasa ktk ini ketika Malaysia, di terbesar batu batu lombong merupakan arang lombong kepada batu diSarawak Tengah. bertumpu batu kebanyakan arang Kini puluh. perlombongan dua ke abad awal pada petroleum gas di 1913 tahun dan dan cecairpengeluaran Arang,bermulanyaindustri Batu sebelum Silimpodon di 1906 tahun Labuan, tahun di mulai 1847 ini rantau di industri secara dilombong telah yang Amb B at obn aag au ei Pl d Kpt Srwk Tengah Sarawak Kapit, di Pila Merit batu arang Lombong u rn aa ca aaa slh au uc bhn p fosil api bahan punca satu salah adalah coal atau arang er Merit Pi l a terbesar pernah dijumpaididunia. terbesar pernah Stuttgart. Ketulan Amber PilaMerit Muzium ini dipercayai ketulan amber merupakan dan Ipoh Geologi Muzium Kuching, Geologi Muzium di iaitu berasingan, muzium tiga buah tiga dipecah di telah disimpan dan kini yang 70kg seberat besar Pila paling Merit di amber ditemui Ketulan amberite. sebagai dikenali amber longgokan dan ‘anbar’ Arab perkataan daripada berasal Amber Pila. Merit di arang batu longgokan dalam terfosil pokok damar juta 20-24 berusia tahun. Nyalau Formasi batuan dalam di ditemui ini batu Arang negara. batu arang sumber 50% lebih membekalkan Seperkara yang adalah menarik kehadiran banyakSeperkara amber atau 27

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 28 dalam mineral silikat Malayait atau Malayaite (CaSnO[SiO4]) atau (CaSnO[SiO4]) Malayaite atau Malayait silikat mineral dalam Stannite (Cu2FeSnS4),atau Stannit sulfida mineral dalam ditemui terkandung dalam mineral kassiterit, unsur timah juga kadangkala dunia merupakan mineral kassiterit atau Cassiterite (SNO2). Selain serata di lombong di yang utama timah bijih mineral dan logam unsur satu salah adalah (Sn) Stannum atau Timah dunia. timah bijih utama pengeluar merupakan Kinta Lembah puluh, dua ke abad pertengahan Pada Perak. Negeri ke China Negeri daripada pelombong kemasukan dengan 1820an tahun seawal bermula ekonomi timah bijih perlombongan meningkatkan Industri rakyat. ekonomi yang dan negara utama asas peranan komoditi memainkan sumber telah sebagai timah bijih Melayu, Tanah Ka Dalam s iterit Simp singkapan sejarah awal pembangunan Semenanjung Semenanjung pembangunan awal sejarah singkapan ang Pul ai Malaysia. di timah bijih perlombongan industri dan sejarah dunia dalam terpenting di terbesar mineral warisan merupakan ini Ipoh. berhampiran Kasiterit Pulai, Keramat di ditemui bijih ini lod sebuah Sampel dalam dunia. di di terbesar timah bijih sampel satu lebih besardanberat. bersaiz lazimnya ini lod dalam di kasiterit Mineral keras. batuan dalam di timah bijih lod pada iaitu primer timah bijih lombong pasir. longgokan dasar Namun demikian terdapat bahagian beberapa syarikat yang di mengusahakan terperangkap yang timah longgokan bijih timah plaser iaitu butiran atau pecahan kecil bijih Stannum (Sn). asli unsur mineral sebagai wujud boleh timah bijih sekala sekali Sampel bijih timah seberat 87 kilogram ini merupakan salah merupakan ini kilogram 87 seberat timah bijih Sampel sebagai dilombong timah bijih kebanyakan Kinta Lembah Di ay 1-0m ag eknl i atu n sbgi o Sutura Zon sebagai ini Bentong-Raub. rantau di terkenal yang 10-30km hanya yang – usia tersesar, satu jalurselebar meninggalkan terlipat dantermetamorf terhimpit PaleoTethys pelbagai Lautan dasar batuan kilometer ribuan jenis mewakili pelbagai ini, pertembungan Sibumasu Akibat tahun. juta 40 lebih selama berlangsung Blok ini Pertembungan Permian). (Late antara lalu tahun juta 260 sekitar dan berlaku Timur Malaya Blok dan cetek awal serta pertembungan sempit akhirnya semakin menjadi PaleoTethys Lautan menyebabkan ini Pergerakan Timur. Malaya Blok arah ke ini blok memisahkan Blok Sibumasu daripada Gondwanaland dan menolak Blok daripada Malaya Timur yang tropika. sudahberada dikawasan kilometer Lautan ribuan oleh berkelebaran yang dipisahkan PaleoTethys sejuk beriklim Barat Gondwana daripada Pantai Superbenua sebahagian merupakan negeri-negeri masih oleh Malaysia Permian) diwakili Semenanjung (Early lalu yang tahun Sibumasu juta Blok 290 usia ke Sehingga Triassic). Semenanjung membentuk (Late lalu telah tahun juta 220 sekitar TitiwangsaBanjaran yang dan Malaysia Timur Malaya Blok dan Sibumasu Blok iaitu tektonik (kepingan) blok dua penggabungan Serp Detik eia 20 ua au ll Lua MsTty terbentuk MesoTethys Lautan lalu tahun juta 290 Sekitar

terpenting dalam sejarah geologi Malaysia adalah peristiwa sejarahgeologiMalaysiaterpentingadalah dalam entinit Pos Br e ook lipatan sejarah bumi. lain pertembungan antara Blok Sibumasu dan Blok Malaya Timur dalam berlakunya batuan membuktikan yang banyak Bentong-Raub Sutura sekian Zon dalam daripada terpenting warisan objek dalamnya. nilai di retakan mempunyai banyak terlalu kehadiran kerana rendah Bentong-Raub yang ekonomi Sutura Zon dalam Serpentinit seringkali wujud sebagai varieti Antigorite, Lizardite dan Chrysotile. dan gelap hijau hingga kekuningan hijau berwarna stone precious Negeri Sembilan). Serpentinite (Mg3Si2O5(OH)4) semi- merupakan termasuklah Kelantan), Musang, utama Gua Cheroh (Daerah Lojing,Raub, Pahang) yang dan Bukit Rokan (Mukim (Daerah Kuala Pilah, Brooke antara Pos serpentinit Bentong-Raub, Sutura Zon laut dalam. volkano ditafsirkan terhasil daripada proses metamorfisme terhadap batuan boleh memberi tafsiran asalan laut dalam. Dalam hal ini serpentinit yang (chert) rijang ini dan serpentinit penemuan sutura adalah terpenting zon Dalam Sumatra. pelbagai di bukti kerak lautan termetamorf ditemui, di antaranya berakhir yang sebelum Malaysia Semenanjung dan Thailand Myanmar, melalui di China, mulai daya dikesan barat dapat yang rantau bumi kerak pertembungan Walaubagaimanapun kewujudan serpentinit merupakan merupakan serpentinit kewujudan Walaubagaimanapun Beberapa longgokan serpentinit telah direkodkan di sepanjang jalur daripada sebahagian adalah Bentung-Raub Sutura Garis 29

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 30 sebahagian besar Superbenua Superbenua besar sebahagian hinggakan global penyejukan mengalami bumi Permian) (Early bahagian manakala Indochina. blok Selatan, daripada sebahagian adalah Malaysia Semenanjung Hemisfera timur di Superbenua pecahan dari Gondwanaland berasal yang (SIBUMASU) Selatan-Burma-Malaya- Sumatra China Blok dengan dikaitkan Malaysia Semenanjung barat Bahagian berbeza. asalan mempunyai yang terbentuk hasil pertembungan dua buah blok (kepingan) tektonik k Lang d Diamiktit Dalam engan Struktur Batu

Pada zaman Karbon Akhir (Late Carboniferous) – Perm Awal Perm – Carboniferous) (Late Akhir Karbon zaman Pada lipatan sejarah geologi, Semenanjung Malaysia ditafsirkan a wi Gl a s ier Samud iiui glasier diliputi Gondwanaland J atuh, era era granit yang ditafsirkan berasal daripada induk Superbenua Superbenua Malaysia sebelumusiatersebut. induk bumi di terbentuk daripada pernah belum granit berasal kerana Gondwanaland, ditafsirkan yang granit bungkah termasuk tua lebih berusia batuan bungkah pelbagai mengandungi daripada umpamanya ini Intan Pulau daripada tahun) sebahagian juta adalah AwalPerm(~290 berusia glasier Malaysiaasalan Diamiktit Gondwanaland. bahagian Semenanjung bahawa kukuh barat bukti menjadi Langkawi kepulauan strukturbatu jatuh (dropstone)dinamakan . asalan, saiz dan bentuk yang dinamakan dinamakan yang bentuk samudera dan pelbagai saiz asing asalan, batuan bungkah mengandungi sedimen halus batuan berbutir terbentuk terperangkap Hasilnya laut. yang dasar ke batu dasarnya di menjatuhkan terapung mencair glasier glasier sebahagian dan panas kembali bumi Ketika tebal. eaia bta bgn dlm oms Sna di Singa Formasi dalam begini batuan Kehadiran (marine glacial diamictite) diamictite) glacial (marine dengan fitur unik yang unik fitur dengan imki glasier diamiktit eeun oi pkk n mnnukn aaa bahawa bahawa menunjukkan ini namun pokok tahun), juta fosil (~220 penemuan Akhir Trias Malaya masa pada Blok berakhir dan dan tahun) juta (~260 Sibumasu Akhir Perm masa pada bermula Timur Blok antara pertembungan Araucarioxylon iniditemui dalamZon Sutura Bentong-Raub. berpokok paku-pakis fosil lagi menarik Tambah Awal). Perm (akhir lalu tahun juta ~275 sehingga tua sangat yang batuan sesuatu yang luarbiasaapatah lagi bilafosil iniditemui dalam Fos Penemu aapn er bna mnaaa bahawa menyatakan banyak teori Walaupun i l P an okok Kayu P fosil kayu terpetri (pterified wood) adalah wood) (pterified terpetri kayu fosil Be os

l au aia fsl mt etn dlm eeokn sejarah merekodkan dalam penting Malaysia. bumi Semenanjung pembentukan amat fosil warisan konglomerat daratan. dan pasir batu serta cetek laut kapur batu pasir,dan batu syal Di Bentong-Raub. Sutura antaranya batuan dan Zon volkanik termasuklah rijang laut dalam, dalam bersama terkumpul PaleoTethysLautan dalam terbentuk yang batuan semua tektonik ini blok dua pertembungan Akibat ini. hari pada lihat kita dapat yang Ayam Gunung sebagai direkodkan ini pulau fauna dan satu salah flora di daratan sedimen Batuan itu. daripada awal lebih pelbagai dipenuhi yang kecil pulau-pulau membentuk dan mencetek mula sudah PaleoTethys Lautan Fosil pokok kayu kayu pokok Fosil Belau ini merupakan merupakan ini Belau Pos Araucarioxylon 31

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 32 iatpei, iga Crats Acaotrs Taeniopteris, Archaeopteris, Cordaites, Tingia, Gigantopteris, Awal Karbon berusia tua semuanya terawet paling dalambatuan sedimenlautan. flora (Perm Dendong fosil Bukit manakala flora Akhir), fosil daripada tua lebih ini daun tanah pengkolonian fosil tebal lapisan Usia bukti Malaysia. di tertua dan terbesar daratan merupakan ini spesies pelbagai Malaysia. di kaya daun Fosil-fosil paling flora himpunan dengan tebal paling yang tahun) juta (~315 Akhir Karbon berusia fosil Fos L apisan Di antara genera utama fosil flora Paya Peda adalah daun adalah Peda Paya flora fosil utama genera antara Di i l Daun Paya Pe

oi du Py Pd, eegau dlh lapisan adalah Terengganu Peda, Paya daun fosil

d a aa sjrh ebnua tnh aaa pln ta di tua paling daratan tanah Malaysia. pembentukan sejarah dalam penting amat fosil warisan merupakan ini Peda Paya flora fosil Himpunan terbentuk. Malaysia Semenanjung sebelum tahun juta seratus Terengganu,kira-kira Negeri di terbentuk Malaysia sebahagian danBlokIndochina. BlokChinaSelatan daripada adalah Timur Malaya Blok bahawa pokok membuktikan akar fosil serta batang fosil adalah Peda Paya di benua flora Neuropteris n jg mmutkn aaa aa drtn eta di tertua daratan tanah bahawa membuktikan juga Ini ag eujka perspektif menunjukkan yang Sphenophyllum dan . Selain limpahan fosil daun turut ditemui turut daun fosil limpahan Selain Cathaysia. . Himpunan fosil flora ini flora fosil Himpunan Stigmaria. dan Lepidodendron Sigillaria OBJEK WARISAN: BAHASA DAN PERSURATAN

33 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 34 cerita buah 10 mempunyai iaitu: yang 1885 pada Klinkert H.C. oleh diterbitkan Antaranya ini. pelanduk cerita siri pada berbeza agak dengansetiapsiri. kaitan pada diterbitkan 1736. ceritaIa merupakan bersiri dan mempunyai di ditulis yang Tanah Sparaakkunst dan Maleische Melayu berjudul Tajuk yang sama pernah dilaporkan oleh G.H. Werndly dalam daftar Perancis. Perpustakaan koleksi (versi dalam tersimpan 1645M Inggeris) pada Bahasa adalah dikesan yang terawal manuskrip dan Jenak Cerita Sastera 2. 1. yang tajuk memberikan telah diterbitkan yang versi Beberapa ayt n dpraa tlh uu sjk turun-temurun sejak wujud telah dipercayai ini rakyat Pelanduk Raksasa Membunuh Kambing Dengan Pelanduk Harimau Mendamaikan a @ R akyat Cerita Sang Kancil Hik ayat Pe l and

esr aa brsna mlh ea dtrikn aa bentuk dalam diterbitkan telah animasi. malah secara berasingan ada atau sama bersiri dibukukan tersebut kisah banyak di Kini Rimba’. Alam ‘Syah menjadi dilantik dia sehingga haiwan kalangan dan di kekuatan kuasa, permasalahan beberapa menyelesaikan dapat yang kebijaksanaan mempunyai pelanduk utamanya, Watak persamaan. mempunyai masih penceritaannya sudut dari namun perbezaan, mempunyaiWalaupun tertentu. tajuk pada perbezaan Naskhah terbitan 1893 hanya memuatkan 7 siri dengan sedikit sedikit dengan siri 7 hanya1893 terbitan memuatkan Naskhah 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. Peperangan Antara Gajah Dengan Semut Binatang-Binatang Pergi Ikan Mencari Pelanduk AirHabis SungaiSampai Minum Dengan Buaya Ditundukkan Tuba KepadaPelanduk Kalah Mengaku Gajah Singa Menyerah Diri Kera Tidak Mahu Tunduk Beruang Tertakluk

ii. i. Perumpamaan, Bidalan,Pepatah danPerbilangan. pengertian selapis ataupun dua lapis. Ia meliputi Simpulan Bahasa, membawa boleh Ia khusus. makna mengandungi dan tepat yang perasaannya. orang menyinggung tidak dan kepada didengar sedap supaya disampaikan dalam berkenaan yang dan digubah indah dan yang ungkapan dicermati bentuk akan binatang dan tumbuh- sekeliling, tumbuhan alam sifat dan perilaku kebiasaannya, nasihat, Pada berupa kehendak atau pedoman, petua dan teguran secara berhemah kepada seseorang. maksud satu menyampaikan Melayu bangsa peribahasa, Melalui berkomunikasi. dalam Melayu menjadi perlambangan ketinggian intelektualan dan adab bangsa melambangkan yang kekayaan khazanah perbendahaaraan warisan budaya Melayu bangsa dan orang kiasan bahasa bentuk satu salah adalah Peribahasa metafora, ucapan,ujar-ujaran. perumpamaan, hiperbola, analogy, mamang, ungkapan, bahasa, perbahasan, tamsil, pepatah, pematah, kiasan, ibarat, bidalan, dengan Perib Menur L atar P yang Contoh: bangku’‘kaki bola tidakpandaibermain bermaksud frasa itu, iamempunyai dualapisyang tersurat makna dantersirat. daripada membawa Ia perkataan. maksud lain daripada makna asas dalam frasa tiga berkenaan. Oleh terbentuk atau dua satu, mengandungi Bahasa: Simpulan susunan mempunyai yang ayat dan frasa ialah Peribahasa ungkapan yang mempunyai makna kiasan. kiasan. makna mempunyai yang ungkapan erumpamaan: ut Belakang aha ea Bhs dn utk, eiaaa sinonim Peribahasa Pustaka, dan Bahasa Dewan sa

v. iv. iii.

Yang cerdik lawan berunding Yang bingungdisuruh-suruh Yang kuatpembawa beban Yang lumpuhpenghunirumah Yang pelepasbedil pekak Yang butapenghembuslesung Contoh: merujuk kepadapernyataan danadat. mengenai hukum tersebut. perkataan Ia mempunyai selapis. makna Perbilangan membilang-bilang seperti seseorang menuturkannya Apabila P cara senangtetapi hendakmemilihcara yang susah Contoh: tiang’‘Adapanjat ada nak maksud tangga, membawa selapis. makna mempunyai Ia adat. dan undang-undang peraturan, hukum, Ia juga disebut pepatah-petitih yang mengungkapkan tentang P hasilyang besar. membuahkan akan tekun danberterusan kain’ menjadi lama-lama membawa maksud benar,kerja yang sedikit tetapi jika dibuat dengan selembar ‘Sehari Contoh: adat. Iamempunyaiselapis. makna tauladan sementara pepatah menyatakan tentang hukum dan dan pengajaran nasihat, mengandungi bidalan iaitu maksud ialah membezakannya yang Cuma Pepatah. seperti sama Ia dua. berpatah yang ayat sebaris daripada terbentuk Bidalan: maksud atau nyawakedudukan seseorang yang dalambahaya membawa tanduk’ hujung di telur ‘seperti Contoh: tersirat. dan tersurat yang makna, lapis dua mengandungi ia itu Oleh at ppth ag ei drpd sebaris. daripada lebih yang pepatah iaitu erbilangan: epatah : terbentuk daripada sebaris ayat yang berpatah dua. 35

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 OBJEK WARISAN: BUSANA, TEKSTIL, SENI HIAS DIRI DAN KRAF

3636 edgn dlm Slana eur oog ia dan Cina Potong Seluar bertongkah. Seluarnya dalam. berdagang atau luar berdagang dipakai ini baju walaupun tiga masih Koceknyahalus. belut tulang dijahit tidak ini leher bahagian dengan butang butir atausembilan tujuh lima, tiga, dengan besar sahajayang bolehmemakainya. orang-orang dan anaknya agar menetapkan raja lantas itu, ke pakaian beliau akan berkenan dan melihat telah raja Semasa maka, istana, Belanga. Telok dari berasal wan’, ‘baju lebih kurang 2.5sentimeter (sm). musangmempunyaicekak kolartinggi selebarsatuatau jari kurung baju Leher lehernya. bahagian pada hanya berbeza Baju Kurung B a ju i ju Bahagian leher baju kurung cekak musang dikancing dikancing musang cekak kurung baju leher Bahagian disebut dahulu masa pada Musang Cekak Melayu Baju ni berbentuk seperti baju Melayu Teluk Belanga, yang Cek ak Musang iai sma hls egn an bnn yn sama yang dengan warnabaju. benang pesak warna dengan dan halus kekek sembat lengan, dijahit badan, daripada terdiri yang tempat dibuat baju jahitan sambungan pari”. Semua “insangatau belut” dengan “tulang belahan kancing” “rumah iaitu pangkal baju pengancing Pada belut. jahitan dengan tulang dikemaskan yang baju leher pada bulat tebuk lubang pada adalah perempuan dan lelaki Belanga ombak mengalun”. “ikatan sarung kain dengan dipadankan Ia satu. berpoket labuh sehingga paras bawah lutut, dijahit tulang belut dan pula perempuan baju Manakala dalam. dagang atau luar dagang ada sama samping kain atau sarung kain dengan dipakai Ia bertongkah. dan Cina Potong Seluar jenis dari Seluarnya poket. tiga mempunyai dan belut tulang dijahit bagi kesesuaian sipemakai. dan yang ketara jika dihalusi pada potongan lelaki dan cara perbezaan pemakaiannya beberapa oleh terdapat dipakai namun ini perempuan baju Potongan pemakai. si badan tubuh seluruh menutupi dan longgar labuh, yang Baju B a ju ju Persamaan yang ketara dapat dilihat pada baju Telukbaju pada dilihat dapat ketara yang Persamaan punggung, bawah di sehingga labuhnya lelaki Baju Teluk Belanga ini sinonim dengan rupa bentuknya rupa dengan sinonim ini Belanga Teluk Tel uk Bel anga 37

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 38 atau kain limarmelilit bahumelampaihinggakebawah. atau kain cindai panjang selendang Dipakai emas. benang berpakaian luar,dagang songket ataulabuh kain samping dijadikan kotak ‘tapak itik’ di kaki seluarnya. Kain sarung tenun sutera potonganberkotak- dengan penuh emas bersongket atau kaki di tekat ketat. bertutup di dadanya serta diserikan yang raja dengan merak kancing mengigal di leher atau perhiasan emas anak bagi kuning berwarna atau hitam kesumba, merah Warnanya tangannya. pergelangan hujung asasnya di mencerut panjang bentuk berlengan baju daripada Reka terdiri adalah bersamping. dan panjang berseluar musang, cekak berleher tunik, berbentuk iaitu Acheh wanita baju pola menggabungkan ini Pakaian Perak. Negeri di istana (Puteri Perak) Puteri Limau Purut G ay Seluarnya pula diperbuat daripada sutera hitam bersulam hitam sutera daripada diperbuat pula Seluarnya a

pemakaian pemakaian ini telah dikekalkan menjadi tradisi golongan

memerintah kerajaan. pending dan pinggang tali ratusebagai yang kuasa bunga yangmelambangkan panjang keris serta gelang, dan dokoh, sunting kepala, dahi, di atas goyang di terletak yang petam seperti hingga sembilan hastaiaitu2.5meter. tujuh antara berukuran limar Selendang lutut. paras ke hingga dada dan bahu menutup bagi selendang dijadikan kain limar lagi sehelai dan dada menutup untuk jantan kemban kain terdiri pula sebagai dijadikan yang potonghalus berbunga lepas limar kain daripada punca kain helai dua Manakala pinggang. sekeliling di diikat yang berantai teluk corak songket limar kain menggunakan tersebut sarung kain mana potong.Di punca kain nama diberi Ia sempena namabaginda iaituCik Siti Wan Kembang. ke-17. abad pada Kelantan Negeri memerintah B Busana USANA Selain itu, busana ini juga dilengkapi dengan perhiasan diri diri perhiasan dengan dilengkapi juga ini busana itu, Selain Busana ini menggabungkan sehelai kain sarung dan dua helai n mrpkn aaa rj prmun yang perempuan raja pakaian merupakan ini

CIK S ITI W AN KEMB ANG ‘ombak beralun” dihadapan. atau tangkap di bahagian bawah ketiak. Baju ini dipakai dengn kain yang diikat secara gantung berkekek dan besar serta rusuk panjang berlengan ini Baju bahagian itu. baju di atau kembang pesak dan gantung tujuh kekek mengadakan lima, dengan sedikit dihasilkan ini Ciri mengecil bawah. bahagian sejumlah ke ini mengembang sebelum baju pinggang butang atas di Bahagian hadapan butir. dengan sembilan bahagian dan dikancing kebaya baju bajunya memakai seperti lengan baju dari menyarung baju cara dengan dipakai leher ini Baju seperti musang. cekak kurung berbentuk bajunya Leher potonganya. istimewa Pahang. Terengganu dari dan berasal terkumpul yang BanyakPahang Riau Baju koleksi kesenian. dengan berminat yang istana budayawan seorang (Sultan Shah Terengganu).sebagai Alam terkenal Badrul amat Baginda Muazam Shah. Tengku Ampuan Mariam telah berkahwin dengan Sultan Al- Ahmad Sultan puteri Mariam, Ampuan Tengkuoleh diilhamkan ini Riau – Johor baju Sual, Melayu Zubaidah (Johor,PuanPahang, Terengganu).kajian Menurut Kerajaan kuasa dibawah yang negeri-negeri di Baju R Pakaian au n jns au rds Aug eau ag aig ui dan rumit paling yang Melayu Agung Tradisi baju jenis ini Baju tradisi di negeri Pahang pada asasnya sama seperti pakaian pakaian seperti sama asasnya pada Pahang negeri di tradisi iau Pahang baju iniberbentuk bujursireh. leher asal potongan Manakala suku. tiga lengan sebagai paras bawahdari seinci sehingga atau dikenali lebih siku adalah ukurannya mana di panjang terlalu tidak dibuat Bahagian berpesak dan tiada lengan berkekek. baju pula tidak ini Baju iaitu sahaja. punggung bawah biasa paras anggaran kurung baju berbanding singkat agak dan bertenun. sarung kain dengan dipadankan dan berwarna benang atau kelingkan tekat bersulam hiasan diberi Kedah Baju bangsawan, golongan bagi Manakala dipandang. manis kasih tindih lebih serta sesuai amat ikatan hadapan di kepalanya motif dan sarung batik kain dengan ini baju padanan begitu, Namun pelikat. kain atau sarung batik kain dengan dipadankan sering ini Kedah Baju basahan. pakaian atau seharian pakaian sebagai disifatkan boleh dan wanita kaum oleh dipakai ini Baju keras. dan jarang yang nipis kain atau kecil berbunga kapas kain daripada Baju Kurung Ked Pakaian Potongan Baju Kedah sangat dibuatringkas, longgar

ag eknl i eei ea ii diperbuat ini Kedah Negeri di terkenal yang ah 39

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 40 ia tidakmudahrosak. supaya baik dengan dijaga dan disimpan perlu telepuk Kain dijadikan yang lelaki tengkolok atau bagi setanjak terutama persegi ketika istiadat perkahwinan. kain ataupun samping dan perempuan bagi luar dagang kain sebagai dipakai yang atau perak. emas nipis kepingan / perada dan buluh sudip bunga) (blok seperti kain tenun atau menelepuk batik yang telah digerus, gam arab, kerja blok kayu untuk diperlukan yang peralatan lebih kemilau itu kain jika digerus terlebih dahulu. Bahan dan ke dilekatkan yang atas untuk kain motif.diberikan Corak perada emas kelihatan emas) berwarna (serbuk emas perada benang atau kepingan menggunakan kain ini kain menghias kepada Cara halus. emas perada menggunakan bunga telepuk hiasan kepala. Seni adalah proses ikat menekap kain yang dibuat daripada lain-lain emas hiasan yang atau menghiasi kain sarung dan bunga bermakna telepuk lama, sastera Berdasarkan sekali. unik amat yang emas berwarna serbuk Telpuk Telepuk Biasanya telepuk digunakan bagi menghias kain sarung kain menghias bagi digunakan telepuk Biasanya aa sau ay sn mmeha ki dengan kain memperhias seni karya suatu ialah eeaa oa taiinl eet crk melintang, corak Muar. seperti tradisional beragi, memanjang,corak kain rawa, corak Bugis corakdan corak beberapa Terdapat perak. atau emas benang diselitkan kadangkala ini dapatkain dilihat pada jalur-jalur atau petak-petak yang unik sangat tetapi sederhana yang hias Ragam digunakan. boleh kapas benang dan sutera benang Kedua-dua siam. Mengkasar, diKampung bermaustautin Pekan, Pahang. dan Bugis berketurunan Beliau Aji. Keraing atauTuk Tuam ialah Pekan daerah di penduduk khasnya Pahang, negeri penduduk kepada Pahang tenunan kain memperkenalkan bertanggungjawab yang TokohPahang. Negeri pembesar K Tenun AIN Tenunan Pahang menggunakan alat yang dikenali kei dikenali yang alat menggunakan PahangTenunan aag euaa pkin am pembesar- rasmi pakaian merupakan Pahang

TENUN P AHANG D IRAJA

Cik Siti Wan abadke-17. Kembangsekitar pemerintahan zaman pada istana wanita khas pakaian menyambutkelahiran dan kematian. perkahwinan, masa Selain itu, kain upacara ini pernah Pada menjadi bagi bangsawan terutamanya golongan lepas. oleh digunakan kain ini kain dahulu dan bengkung selendang, atau corak bungapenuh. dengan corak bungarenek (kecil),corak bungabertabur dihiasi pula kain badan Manakala rebung. pucuk motif dengan dihias biasanya kain kepala bahagian Di limar. kain hias ragam menjadi sering kaligrafi dan tumbuhan limarini. penghasilan kain bagi asas warna adalah seperti ungu dan Warna-warna jingga merah, hijau, pewarna. kemudiannya dalam dan ke corak dicelupkan menghasilkan terlebih bagi dihias dan dahulu diikat loseng atau pakan Benang ganda dengan ikat teknik atau menggunakan celup.ikat Kain Limar K ain an ia ii isna iaia ki panjang, kain dijadikan biasanya ini limar Kain Kombinasi motif tempatan dan arab seperti tumbuh- Limar adalah tenunan warisan yang dihasilkan dihasilkan yang warisan tenunan adalah Limar eii ar dgln aa dtmu sehingga lumat. ditumbuk atau digiling air, sedikit dan inai gambir sedikit dengan dicampurkan akan daun cantik, yang warna menghasilkan Bagi rambut. menghitamkan dan kuku cekam masalah merawat untuk digunakan juga inai asli bau haruman untuk perubatan. selain digunakan mempunyai inai kerana perhiasan sebagai kaki dan tangan kuku pada besar. kecildanberinai iaitu berinai curi, berinai acara, tiga kepada dikategorikan boleh adalah berinai antara tradisi dalam perkahwinan Melayu yang Istiadat kewajipan. menjadi INAI (INAI M Inai Selain Selain digunakan untuk mewarnakan kuku, inai menggunakan kala dulu Masyarakat

dalam perkahwinan Melayu seakan seakan Melayu perkahwinan dalam E L AYU ) 41

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 42 dalam kehidupan sehari-hari. digunakan turut ia kerana Melayu orang kehidupan dalam di sekali penting begitu tumbuh-tumbuhan menjadikan tropika hujan hutan persekitaran Keadaan Melayu. masyarakat bagi primitif. masyarakat oleh lagipra-sejarah zaman sejak digunakan telah pada tekstil. hiasan Ia bukanlah suatu penghasilan yang baharu sebagai tetapi berfungsi yang corak menghasilkan mempu yang atau berganda satu susunan mengikut diklasifikasikan jalur dan melintang jalur memanjang. empat, segi bentuk atau garisan gaya adalah geometri Gaya geometri. gaya dan organik gaya gayaan, abstrak dangeometri. dengan kepelbagaian boleh dikategori kepada bentuk realistik, pemakai. kepada psikologi juga dan fizikal kesan memberi turut yang fabrik pada motif konfigurasi terjadinya sehingga diinginkan yang visual kesan seperti menggunakan mencapai bagi dihasilkan manipulasi bentuk sebagai yang warna reka bentuk dan unsur ruang melibatkan garisan, yang fabrik hiasan sebagai pada fungsi menampakkan yang corak reka atau M Mo o tif-mo Alam semulajadi merupakan pilihan utama dan tidak asing susunan beberapa mengikut dihasilkan yang Motif iaitu gaya dua melibatkan dihasilkan yang Motif-motif disusun yang corak interpretasi, menghasilkan Dalam tif - M tif

esi Mly mrpkn aga kt, idea kata, rangkai merupakan Melayu Tekstil o tif Tektil Mel ayu oi mklk hdp, oi kso dn nks, motif danmotiftumbuh-tumbuhan ,motifkaligrafi geometri angkasa, dan kosmos motif (hidup), makhluk motif (gabungan seperti ukiran popular yang motif jenis Antara ukiran). motif-motif motif satu dari lebih terdapat kalanya tukul besi dan ketam. Manakala dari segi motif ukiran, kadang kereta ataukuda pedati lembu. perahu, sampan, seperti pengangkutan memasak, rumah-rumah, masjid, pintu istana, gerbang, pada alatan muzik, perabot, seperti peralatan bangunan-bangunan dikesan pada juga dapat ini ukiran-ukiran itu, Negeri Selain dan Sembilan. Melaka Terengganu, Kelantan, seperti negeri di istana-istana. seawal zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi dengan hiasan telahdikesan Melayu ukiran sejarah Dikatakan lain-lain. dan kempas merbau, cengal, seperti pilihan menjadi yang kayu tahan lama sehingga mencecah beratus-ratus tahun. Antara Ukiran Kayu Mel K yu ayu Alatan yang biasanya digunakan seperti gergaji, pahat, gergaji, seperti digunakan biasanya yang Alatan negeri- di masyhur sangat ini kediaman Ukiran-ukiran dilihat sebagai sumber alam yang mudah diukir dan diukir mudah yang alam sumber sebagai dilihat ayu PERMAINAN TRADISI DAN PERTAHANAN DIRI

43 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 44 eiga ii D Srwk et Lma ebu telah Kerbau Lumba Pesta Sarawak Di kini. sehingga kekal dan Sabah Kota utara di kawasan di beberapa dan pesawah Belut tradisi untuk permainan digunakan dalam sawah berlumba membajak yang kerbau itu Dengan sawah-bendang. mengerjakan penat selepas oleh parakampung-kampung pesawah sebagai hiburan setiap tahun. dianjurkan yang Babulang Pesta dan Lawas Pesta ialah antaranya tertentu pesta pada diadakan dan ini Pertandingan Bajau Bisaya. Dusun, Bawang, terutamanya Lun Brunei, Sarawak Melayu kaum dan Sabah masyarakat tradisi L Permainan U aa at dhl Lma ebu idkn di diadakan Kerbau Lumba dahulu waktu Pada MB A KERB Lumba Kerbau merupakan permainan permainan merupakan Kerbau Lumba AU dalam mengendalikan kerbau mereka. mereka. kerbau dalam mengendalikan diuji untuk penunggang kecekapan kepala Disini kerbau. pada mengawal diikat yang tali dibekalkan hanya Mereka kerbau. belakang pada dipasang yang pelana ada tidak penunggang Para perlumbaan. meneruskan yang dan kerbau Penunggang belakang ke semula naik dibenarkan penyertaannya.jatuh batal dianggap bertanding ketika ditetapkan menyimpang yang laluan atau dari minit tersasar 30 masa dari lebih berhenti kecil. bersaiz dua kerbau dan besar kepada bersaiz kerbau dibahagikan iaitu kategori dan bertanding layak atas padatahun1970-an. diperkenalkan Di antara peraturan Lumba Kerbau ialah kerbau yang ke tahun satu berumur yang jantan kerbau Hanya

t. emia ui ii eoo jk daaa pradna atau sementara yang kecilmenjadipenunggangnya.penarik, menjadi pertandingan akan besar atau diadakan tua luruh lebih jika yang yang Kebiasaannya, perlumbaan. seronok upih ini saiz upih kepada Permainan bergantung itu. dan berapa muat atau orang asalkan upih. tiga orang, saja atas dua di seorang, duduk dinaiki boleh lagi ini seorang Upih dan tarik tukang menjadi mesti tersebut. upih menarik untuk tempat atau hulu dijadikan dan dibuang akan itu pelepah dari pinang Daun tanah. ke jatuh atau luruh akan ia tua, ini adalah pelepah apabila pinang Lazimnya Pinang. pokok daun Upih pangkal atau pelepah ASEAN. negara beberapa di kanak-kanak oleh TARIK T arik Upih ini mesti dimain dengan dua orang atau lebih. Salah seorang

Upih merupakan satu permainan kanak-kanak yang dimainkan yang dimainkan satu kanak-kanak permainan Upih merupakan UP IH 45

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 46 eaana Kn, eymi bkn aaa masih sahaja bukan menyumpit Kini, sebagainya. dan kaca gentian buluh, pelbagai nibong, termasuklah bahan daripada diperbuat sumpit Sarawak, Sabah dan pribumi Kaum Bagi Malaysia. Semenanjung di Asli Orang dan Sabah Sarawak, di pribumi antara pada zamandahulu. digunakan peperangan berlaku ketika musuh menentang untuk juga Sumpit hidup. meneruskan untuk dahulu masa pada memburu belantara hutan untuk di liar Semenanjung binatang di Asli Orang dan pribumi di Negeri Sarawak, Sabah, Kepulauan Borneo MENYU Sumpit lt upt n brea aa ebaana di pembuatannya cara berbeza ini sumpit Alat

adalah merupakan alat tradisional bagi kaum MP IT kaum termasuk kaum Melayu danCina termasuk kaum kaum salah satu sukan tradisi di Sarawak dan disertai semua menjadi telah dan menyumpit wujudkan sukan di pertandingan Sarawak dengan kembangkan dan di Sabah ianya Orang malah pribumi Etnik-etnik kaum dan sesetangah Asli memburu bagi kaedah tradisional satu secara salah sebagai digunakan Lun Bawang Kelabit Kenyah Kayan Bidayuh Iban Kaum: Etnik SumpitMengikut SarawakNama Lain Ngepu Neput Ngalaput Nyeput Nyupot Nyumpit etnik: Nama Mengikut i eip arh cnona d dea Tmua keseluruhan Tambunan daerah buluh. inidiperbuatdari Rampanau di contohnya, daerah, setiap di berbeza ia Namun bambu. batang 2 dan keras kayu sagu, dahan daripada diperbuat selalunya ini Rampanau badan. keseimbangan ketinggian mengikut selera pemainnya. Permainan ini memerlukan direka khas sebagai kasut tinggi dan direka dengan berbagai - bagai yang buluh batang menaiki akan ini PemainRampanau Kaamatan. Pestakeramaian pada saksikan kita hanyadapat kini ini Rampanau Sukan Minsurukud. menyebutnya yang juga ada dan menyebutnya Rampanau daerah beberapa dikalangan ada daerah, sesuatu yang becakpadazamandahulu.berjalan padakawasan juga merupakan kaedah untuk Daerah menyeberang sungai atau parit atau di Sukan Rampanau terutama atau berjalan dengan Sabah. menggunakan cangkungan di daerah Dusun lagi beberapa dan Ranau Keningau, Tambunan, masyarakat dikalangan popular MP RA Sukan ua Rmaa ii ua ebz pnglny mengikut panggilannya berbeza juga ini Rampanau Sukan apnu euaa slh au ua Rka yang Rakyat Sukan satu salah merupakan Rampanau ANAU 47

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 48 ean eba st bltn egllni ee dengan nenek dinyanyikan olehcucusecara beramai-ramai. mengelilingi bulatan dendangan Sebuah lain. sama satu antara di tangan berpegangan satu membuat pemain untuk dipegang dan nenek berperlakuan seperti tua yang buta. Kesemua diberikan tongkat Sebatang ‘nenek’. dijadikan untuk atau tangan kain sapu dengan matanya undian ditutup dalam akan maka kalah tersebut yang mereka dikalangan Siapa dijalankan. permainan Sebelum Bagi perlu plong ‘nenek’.tam li lai menjadi lai secara menentukan ‘nenek’,undian alat. haruslah maka mereka sebagai dari seorang dimulakan diperlukan tongkat kayu sebatang dan mata menutup untuk kain atau tangan sapu Sehelai didendangkan. yang khas lagu buah dua terdapat ini permainan CARI Permainan

CUCU

Mencari Mencari Cucu merupakan permainan laman. Di dalam

Siang mengantuk, dengan anakraja. dimana berada. malam berjaga. si bongkok tiga. Nenek kahwin Nenek, nenek, Nenek, Mencari cucu Nyanyian ; mendendangkan nyanyiannya.mendendangkan giliran mengambil pula nenek maka nyanyian, mendendangkan tamat cucu Setelah jalan. mencari tongkat menggunakan dengan terbongkok-bongkok buta orang seperti nenek perlakonan maka masih menjadi miliknya dan permainan diteruskan. masih menjadimiliknyadanpermainan nenek watak maka tepat tidak itu tekaan Seandainya tempatnya. menggantikan nenek menjadi akan tersebut pemain maka betul itu nenek tekaan Sekiranya betul. meneka dengan tersebut pemain perlu nama nenek cucu seorang menangkap berjaya disekelilingnya. Setelah diri mendiamkan yang cucu mencari-cari nenek tidak tongkat menggunakan nenek Dengan mereka. harapan kedudukan mengetahui dengan diri mendiamkan mencangkung Ketika cucu bernyanyi berpusing-pusing mengelilingi nenek, nenek, mengelilingi berpusing-pusing bernyanyi cucu Ketika eea slsi edna nnk cc-uu kn duduk akan cucu-cucu nenek, dendangan selesai Setelah Siapa yang kena, Sekarang nenek nak cari ganti. tak dapatlari. banyak sakti. dia menjadi. Nyanyian ; Cucu, cucu Nenek tua eetkn ean ag ai eaiu mnnua pskn yang pasukan menentukan sekaligus kalah. mati yang pemain menentukan bagi dilihat bermulalah tembakan kesan memudahkan untuk itu baju memakai dilarang selepas dan askar peperangan atau permainan. Antara peraturan atau permainan ini ialah pemain musuh pasukan menentukan kuat. penjolok dengan cepat maka peluru akan keluar diikuti dengan bunyi yang tekan dimasukkan, telah peluru Apabila tu. buluh pada lubang dari besar lebih mesti Buah Selotop. pemegang dengan diketuk perlu Cenerai buah Cenerai, buah yang peluru memasukkan Untuk kepala buluh. daripada diperbuat atau juga pemegang kepada dipasangkan seterusnya dan kecil sampai diraut yang betong buluh daripada dibuat adalah pula penjolok untuk mengambil ruas yang panjang dan lurus sepanjang 30sm. Manakala sebagaipeluru. pula digunakan dua kepada Terbahagibahagian iaitu tempat mengisi peluru dan pencucuhnya dan buah Cenerai padi. buluh daripada diperbuat yang tradisional S Sel E LO o emia aa dmlkn egn egdkn nin bagi undian mengadakan dengan dimulakan akan Permainan padi buluh memotong dengan ialah Selotop membuat Cara-cara t op T atau caplong atau pistol buluh ialah sejenis permainan permainan sejenis ialah buluh pistol atau caplong atau OP/ PI OP/ S T OL B U L UH 49

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 50 ea kaa ojk lpsa cnkmn pada cengkaman lepaskan objek, kearah tepat ini dinamakan bidikan, dan setelah yakin arah yang pipi. terkena dan Teknikputus getah tali takut pipi, atau kiri mata dengan hampir terlalu jangan kiri, pipi kearah lapik perlu tarik dan objek kearah diluruskan Tangan “Y”. tangan pemegang kemudian memegang kiri, kanan lapik, tangan pada dengan peluru pegang meletakkan pula memainnya dengan Cara adalah kering. telah yang sawit pula menggunakan batu kecil atau biji buah kelapa permainan menembak tin/botol kosong. Pelurunya untuk atau memburu untuk digunakan boleh siap telah yang Lastik tembak-menembak. tradisional L L astik A S TIK

merupakan salah satu permainan permainan satu salah merupakan tercabut ketika lastik ditarik, begitu juga ikatan ikatan juga pada lapikkulit. begitu ditarik, lastik ketika tercabut tidak ianya agar kuat ini dengan “Y”pemegang pada lastik diikat akan yang pengikat bulat getah menggunakan Tali pula dimasukkan. getah tali membolehkan untuk 1cm kira-kira Pada kecil lubang 2 4cm. atau 3cm dibuat tersebut lapik empat segi hujung bahagian antar lebarnya dan 7cm kasut yang ditutupi dengan tali hadapan kasut. Lebih kurang bahagian adalah kasut Lidah terbuang. kulit pinggang tali atau terbuang kulit kasut lidah “Y” kayu dahan berbentuk atau Lapik pula kulit biasanya senduduk. menggunakan batu bercabang jambu dahan yang antaranya kayu anak-anak pokok menggunakan dengan kanak-kanak melulumengenaisasaran. lapik danpeluruakan eaaa ii isna iut edr oleh sendiri dibuat biasanya ini Peralatan OBJEK WARISAN: SENI PERSEMBAHAN

51 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 52 ea sbgi eyr prebhn Wra hitam Warna sebagai istana raja dansebagainya. berfungsi persembahan. putih tirai dan malam penyeri melambangkan sebagai Warna-warna warna. merah berbeza yang tirai (3) tiga terdapat kegemilangannya, zaman Di juga. tirai dibelakang malah tirai dihadapan sahaja bukan Lakonan Jikey. persembahan setiap dalam digunakan Tirai tarian. dan nyanyian fizikal, boleh Jikey lakuan berdialog, ianya Persembahan sewaktu improvisasi dengan malam. sunyi tidak panjang tiga agak ke hingga ceritanya berlanjutan jika dan malam tarian. gerak dan nyanyian muzik, lawak, dan improvisasi melalui dialog lokanan aspek merangkumi ini tradisional tetaer Jikey. yang dinamakan yang lengkap Elemen persembahan nyanyian zikir melalui sebelum dikembangkan menjadi bermula sebuah persembahan dipercayai Jikey Menora. dan tradisional melayu yang lain Mak seperti Yong, utara Mek Mulung di teater elemen oleh dipengaruhi lagi turut Perlis. ini Teatertradisional dan 1950an Kedah Langkawi, sejak iaitu Malaysia wujud semenanjung telah yang Melayu JIKEY JIKEY esmaa Jky isna idkn aa sebelah pada diadakan biasanya Jikey Persembahan euaa st bnu sn tae tradisional teater seni bentuk satu merupakan

(T eater T radisional Kedah &Perlis)

ltaa bnin ag iana utk pcr-pcr yang upacara-upacara untuk dimainkan istanasahaja dalamlingkungan berkaitan yang bunyian alat-alat sembilan maksud membawa Nobat bahawa kesimpulan dibuat boleh maksud membawa ini, penegrtian dari yang Berdasarkan muzik. alat “Nao-bat” sembilan penggabungan Sanskrit bahasa dari berasal “Naubat” ia Parsi perkataan berpendapat pula sesetengah dan alat dari sembilan erti membawa yang berasal ditabal. dikatakan Raja Nobat ketika Perkataan dimainkan sekumpulan biasanya sebagai yang didefinisikan Melayu juga Pancaragam Nobat itu, Selain tertentu. sehingga sekarang. dahulu Raja-Raja kebesaran serta kemuliaan menjadi dan Raja Sultan atau majlis-majlis untuk khas dimainkan Ia Nobat. orang-orang iaitu tertentu orang-orang oleh tertentu masa-masa pada hanyadimainkan sebagai Nobat. Disinilahbermulanya muzikNobat keAlam Melayu. dikenali yang panjang tropetsatu dan besar gendang 3 mengandungi Bentan Raja telah belayar ke Timur Nobat. Tengah dan membawa balik memainkan satu orchestra yang yang istana golongan dari pertama dan kebesaran alat sebagai kemuliaan mereka. ini dijadikan Nobat Nobat menjadikan istana muzik golongan Alat Melayu. Alam sebagai hak kepunyaan di Raja-Raja Alam juga Melayu. Oleh yang demikian, dan Utara India Sepanyol, seperti Afrika, Islam Negara-negara ke berkembang Nobat telah kini. sehingga temurun turun diwarisi masih yang tradisional N NOBAT OB -satu kecil cheng-cheng Dua dansatu besar gendang besar Dua • Gong • Nafiri • Nahara • serunai -bunyi Dua berlagu danbunyi selurus • • waktu pada dipalu yang besar gendang kepada merujuk Nobat yang Diraja pancaragam sejenis merupakan sebenarnya Nobat yang Raja merupakan Bentan Raja Melayu, sejarah Menurut AT eaa dr Ngr Pri iiu eei kmua muzik kumpulan sejenis iaitu Parsi, Negara dari berasal

(Muzik I stana) (T dipijak sambilterus menari. itu ntajam dan pecah kaca-kaca apabila kagum dan ngeri berasa akan Penonton luka. pula tidak dan takut rasa tanpa pecah piring dalam tarian ini, penari lelaki dan perempuan akan memijak piring- kejutan dan magis estetika, unsur-unsur menambah Bagi saluang. mereka, diiringi dengan lagu yang dimainkan oleh taklempong dan dan gerak cepat dengan para penari memegang piring di tapak tangan gembira rasa dan tarian mereka. melambangkan Tarianmerupakan tanaman ini hasil dengan syukur menuai juga kerja ini membuat Tarian sebagainya. tanam, bercucuk semasa petani sebagai diterima telah Sembilan. danMelayu Negeri amalan budaya Minang masyarakat ia malahan Sembilan Negeri oleh diamalkan penduduk masih yang Minangkabau tarian seni satu salah merupakan Ia Indonesia. Barat, Sumatra Tinggi, Bukit daerah dari berasal yang Minangkabau masyarakat oleh dibawa asalnya yang T T arian arian Piring arian T ain n mmlk grkn ag eyrpi eaa para gerakan menyerupai yang gerakan memiliki ini Tarian

PIRING atau Tarian Piriang merupakan sebuah seni tarian tarian seni sebuah atau merupakan TarianPiriangPIRING radisional N

egeri Sembilan) yang menjayakan majlisitu.yang menjayakan semangat semua kepada kesyukuran tanda sebagai serapah jampi menghadiahkan akan bomoh dan ringkas yang tarian dan diadakan persembahan, hujung memujuk Di penonton. juga pemain untuk mentera bagi restu memohon selain Mulung Mek semangat memuja bacaan dan kemenyan membakar panggung”dengan ritual “buka upacara dengan dengan difahami yang menjadi peranan tarikan. Kebiasaannya persembahan dimulakan memainkan peranlah mudah jenaka TelatahMulung.dan Mek Perandalam di penting ceritanya. lebih jalan menghayati juga persembahan menyelitkan sebagainya, dan usul asal Disamping hingga sejarah mitos, magis, unsur-unsur pemuzik. 12 serta pemain daripada orang terdiri 20 ini persembahan peran. Kumpulan dan Persembahan muzik ahli perempuan, penari seorang moyang. permaisuri, raja, seperti watak-watak oleh nenek dimainkan ini kesenian semangat mengingati untuk ritual sebagai juga dan keramaian atau perkahwinan yang masihaktifbergiat diKampung Wang Tepus, Kedah. Melayu seni tradisional teater sebuah merupakan Ia muzik. sebuah serta merupakan tarian lakonan, unsur Mulung menggabungkan yang Mek persembahan Kedah. negeri di MEK MUL MEK Persembahan Mek Mulung dilakukan sewaktu temasya sewaktu dilakukan Mulung Mek Persembahan UUG euaa tae taiinl ag terdapat yang tradisional teater merupakan MULUNG UNG 53

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 OBJEK WARISAN: adat

54 berikut :- berikut Alat-alat membawa seperti adalah ini Pertabalan Istiadat yang Susunan Diraja. Kebesaran Dang panglima-panglima dan serta beginda Perwara juruiring-juruinring oleh Seri diiringi Balairong ke dengan Agong Permaisuri Raja serta Agong Pertuan di- YangBaginda Paduka Seri keberangkatan persiapan dengan Agong yang ke-7. di-Pertuan Yangsejak Negara Istana Seri, Balairong di diadakan YANG S AD Pertabalan ERI Penyerahan Penyerahan Kerajaan Keris • Watikah Pengisytiharan • Permulaan Istidat Pertabalan • Paduka Baginda Ketibaan Seri • • dimulakan iaitu tahap beberapa kepada terbahagi Ianya AT P AD D IS I-P TIAD UK

Seri Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong telah ERTUAN A AT B Watikah Ikrar AGIND P ERTAB

AGO A

NG AN

eau jrma. oa tdk el dpki eia Santapan ketika dipakai perlu Diraja. tidak Kolar jerumbai. melalui seharusnyadipakai beruniform,Kolar formalatau pemakaian kes Dalam dada. pada terletak lencana dengan belakang ke depan dari panjang sama terletak dan bahu dikedua-dua dipakai ianya lain boleh dipakai. Hanya yang satu Kolar Kebesaran sahaja yang Darjah boleh dipakai dan dari Selempang bagaimanapun, Walau Kebesaran, Darjah Kolar selempang bagi Darjah Kebesaran yang sama tidak harus memakai dipakai. penerima Apabila semua Kebesaran. bagi Darjah dipakai harus Kolar Maka, Kolar”. “Hari sebagai dinamakan yang hari satu salah adalah Agong Pertuan Ucapan • pcr Itaa Praaa Sr Pdk Bgna ag di- Yang Baginda Paduka Seri Pertabalan Istiadat Upacara Baginda Keberangkatan Istiadat Pertabalan • Penerimaan Al-Quran • Pembacaan Doa • Titah Ucapan • • dan Rakyat Malaysia dan Rakyat Tahniah danikrar Yang di-Pertuan Agong Tamat Taat Kerajaan Setia

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 56 secara berperingkat-peringkat bermula dengan adat merisik, merisik, adat meminang, memanggil danseterusnya adat perkahwinan. dengan bermula berperingkat-peringkat secara dikacip untuk dipersembahkan kepadakeluarga sigadis. untuk dipersembahkan dikacip sirih dengan daun dengan telah yang disempurnakan pinang dan diisi cengkih gambir,kapur,bunga elok, yang lengkap, yang Meminang sirih tepak itu. membawa pemuda menerima itu gadis lamaran kesediaan menunjukkan gus sekali gadis menghantar tanda dengan menyarung cincin tanda ke jari manis seseorang tunang teruna. bakal gadis calon menentukan untuk awal AD Ad c) Ad b) Ad a) Ad at Mengikut masyarakat Melayu, meminang bermaksud bermaksud meminang Melayu, masyarakat Mengikut proses juga yang perkahwinan adat permulaan Merupakan AT perkahwinan bagi masyarakat Melayu biasanya dijalankan at at at P Memanggil Meminang Merisik ERK AHWINAN MEL AYU dan jemputankad. mulut jemputan iaitu cara dua dengan ialah tersebut kampung seluruh penduduk oleh memberitahu digunakan yang dan jemputan Cara dilangsungkan. tetangga, untuk jiran akan yang perkahwinan dekat, tarikh berkenaan kampung Melayu masyarakat dan jauh masyarakat saudara sanak sosial interaksi melangsungkan adat perkahwinan. Adat memanggil merupakan hukum syarak dan saluran adat. Dalam adat perkahwinan, perkahwinan, adat Dalam adat. saluran melaluiempat proses,pengantin akan iaitu:- dan syarak hukum mengikut isteri suami menjadi disahkan mereka disatukan, yang d) Ad Adat memanggil atau menjemput penting dilakukan sebelum iv. iii. ii. i. pengantin pasangan bagi kemuncak upacara Merupakan at Adat Menziarah Adat Bersanding Air SembahyangAdat Membatalkan Nikah Akad

hwinan Perka

seperti berurut, bertungku, berbengkung, mandian herba, herba, mandian Melayu hinggakini. masyarakat diamalkan masih jamu memakan berbengkung, serta kayu akar air minum bertungku, dan bertangas berurut, temurun turun seperti amalan Justeru, bayi. melahirkan semasa lemah dan keletihan yang ibu si keadaan memulihkan membantu untuk bentuk badandankecergasan wanita diri tersebut. berpantang Amalan hari. 60 dalam masyarakat maksimum Melayu adalah bertujuan untuk dan mengembalikan hari 40 sehingga tempohnifas kerana Islam amalan rapatdalam berkait ini Hal hari. 100 sampai juga ada malah hari 44 hingga 40 antara berpantang MA AD M asy Penjagaan masyarakat Melayu semasa berpantang dilakukan dilakukan berpantang semasa Melayu masyarakat Penjagaan AT S arakat YARAK B ERP

ANTANG eau isna egmla tempoh mengamalkan biasanya Melayu AT MEL AYU S ELP A S B ERSALIN

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 OBJEK WARISAN: makanan

58 goreng daun air, lawang, bawang kismis, gajus, biji cair,garam, susu pandan, bunga pelaga, buah cengkih, merah, bawang putih, halia, kulit kayu manis, bunga tersebut. ratus rempah selain turut memberi bau yang tersendiri kepada masakan minyak, dimasukkan nasi pandan wangi yang daun menaikkan nasi Untuk kepada minyak dimasak. kesan memberi sapi iaitu minyak dimasukkan tidak sekiranya tidak ini lengkap ratus, Makanan cair. susu rempah dan gajus biji bawang, kismis, bersama dimasak yang NA Nasi ea, iyk ai bawang sapi, minyak Beras, Bahan-bahan: S minyak merupakan makan berasaskan beras berasaskan makan merupakan minyak I MINYA K daun pandan,garam, gula. buahdurian, bahan sampingan untuk mendapatkan baunya.bahan sampinganuntuk mendapatkan disertakan perlu santan,garam. gula dan Daun sedikit pandan hanya ini durian dan pulut berasaskan Hidangan jam. 3 selama direndam setelah dikukus PUL M akanan Bahan-bahan UT D n brssa brs uu yang pulut beras berasaskan ini URIAN/ ea plt pt sna, air, santan, pati pulut, Beras : NA S I SANTAN

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 60 aa, an ii aa du psn untuk pisang daun atau sirik membungkus daun garam, mengukus. kaedah melalui dimasak ini Bungkusan-bungkusan perasanya. untuk garam sedikit dan parut kelapa ini adalah berasaskan beras pulut yang digaul masakan bersama utama Bahan pisang. daun atau sirik KEL M akanan Bahan-bahan UP S IS

rds ii iugu d dlm daun dalam di dibungkus ini tradisi : ea plt klp parut, kelapa pulut, Beras Bong AtauBong DaunBemban 40 minit. selama lemang seperti dibakar hendaklah air dan beras bungkusan diisi siap yang buluh setiap ini, nasi memasak Untuk terakhir. bungkusan paras melebihi sm 25 sehingga air dimasukkan sebelum segengam kira-kira beras dan disusun di dalam buluh sehingga penuh mengandungi bungkusan Setiap atau lepat. membuat untuk sama yang (bong) balutan lerek cara daun menggunakan beras Membungkus bemban. dalam di dibungkus biasasebelum seperti terlebih dahuludibersihkan NA Se jenis ea, uu, an ee / Leret Daun Buluh, Beras, : Bahan-Bahan S I D nasi yang dimasak di dalam buluh. Beras buluh. dalam di dimasak yang nasi A L A M B U L UH

Merah Goreng,Merah DaunSaderi Bawang Air, Minyak, Putih, Bawang Merah, Bawang Api, Padi/ Lada Lengkuas, Hidup, Kunyit Halia, Serai, Gelugur, dihidang. perahkan sedikit jus limau nipis atau limau kasturi semasa rasa, menambah Bagi halus. dimayang yang saderi daun dan goreng yang bawang dengan tulang ditabur akan dimasak Sup siap sampingan. bahan sebagai ditambah kentang Boleh diperlukan. kunyit secukupnya air halia, dan putih serai, bawang manis, merah, bawang padi/api, lada kayu lengkuas, hidup, gelugur, asam serbuk sup, seperti bahan-bahan kuah, ramuan Untuk bau. dan rasa penaik sebagai masing-masing rahsia memasukkan ramuan dan rusuk tulang seperti tertentu tertentu tulang bahagian memilih bahan-bahan tempatan masyarakat Kebiasaannya, masak. menumis dan lembut daging sehingga mereneh sebelum secara daging. dan tulang Dimasak oleh dikeluarkan yang enak lebih S M UP akanan Tulang Rusuk Daging Kerbau, Asam Kerbau, Daging Rusuk Tulang: Bahan-Bahan TUL elu ii mt eknl eaa aa yang rasa kerana terkenal amat ini berlauk ANG alkaloidnya. kandungan menghilangkan untuk mengalir yang air racun. Di Pantai Timur, ubi gadong direndam di dalam kandungan mengeluarkan untuk halus jusnya diperah dan diparut gadong ubi Kebiasaannya kesihatan. memudaratkan boleh gadong ubi racun kerana kandungan pengatahuan dengan gadong dilakukan ubi hendahlah berasaskan 30 makanan hingga 20 Memasak antara minit. dalam lemang ke seperti Bakar masukkan buluh. dan ini bahan-bahan Campurkan semua perasa. sebagai gula dan garam halus, D UB Dimasak AL Bahan Bahan :UbiGadong, Bahan Gula Bahan Buluh,Garam, I

GADO AM B

aiaa b gdn yn diparut yang gadong ubi daripada UL NG UH P ARUT

MA K SAK 61

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 62 Garam, Air,Garam, Cuka yang digoreng. disimpanlamakebiasaannya akan semasa lengat ikan Manakala digoreng. dimakan atau dimasak baru terus boleh ini Ikan tambahan. sebagai cuka sedikit Boleh juga masak. dimasukkan hingga kukus dan sebati dan agar Perap garam keping. asam bersama digaul perlu kembung mengukus, ikan hendak bersama Jika keping. dikukus asam dan atau garam kering sehingga direbus sejenis diawet.merupakan makanan kembung Ikan IK M asakan AN kn ebn, sm Keping, Asam Kembung, Ikan : Bahan-Bahan

REB rds brssa ia kmug ini kembung ikan berasaskan tradisi US KERING Yang HaliaDanLain-Lain) Serai, Menambah (Ada Masak Minyak Garam, Bawang, Belacan, Api, ech ea d dlm kn eaa menggoreng. dengankelapaparut. bolehdigantikan Serai semasa ikan dalam di siap kekal rencah yang Ikan lumat. dimasukkan rencah perlu diikat kemas ditumbuk supaya bahan yang dan ikan gula belacan garam, dibelah untuk masak, besar yang cili asas adalah sumbat rencah ikan Ramuan dalam belakangnya. ke disumbat untuk rencah samping di sumbat cencaru ikan memasak IK Ikan AN Bahan-Bahan : Bahan-Bahan ecr mrpkn aa uaa untuk utama bahan merupakan cencaru

CENCARU Ikan Cencaru, Lada Merah, Lada Cencaru,Merah, Lada Ikan S U MB AT dan cilipadisebagaisampingan. melalui dimasak kaedah menumis dan ini goreng. Boleh ditambah perasa ulaman berasaskan Makanan garam. dan belacan kering, udang merah, besar cili midin putih, bawang merah, bawang sayur mengandungi ditumbuk iaitu yang masakan rencah bersama Dimasak utama goreng. bahan dijadikan aag ui, ii ea, dn krn, belacan, kering, garam, perasa, minyak masak udang merah, cili putih, bawang SAYUR Sa yur aa-aa : Bahan-bahan ii mrpkn eei pk-ai yang paku-pakis sejenis merupakan midin MID IN au mdn bwn merah, bawang midin, Sayur

GO RENG Hidup, DaunKunyit, DaunSelasih, Garam. Kunyit Bilis, Ikan Kering, Udang Hitam, Lada Santan, kunyit, daunselasih,kunyit dangaram. lada yang hitam, dimasukkan udang kering, bilis,ikan nipis dan dimasak dalam kuah lemak daripada santan untuk membuat kuah lemak. Mumbang kelapa dihiris tradisi ini. Menjadi bahan penting selain bahan-bahan MA Mumbang Bahan-Bahan SAK LEMAK MU kelapa muda terkenal di dalam masakan kelapa muda terkenal di dalam masakan Mumbang Kelapa Muda, Muda, Kelapa Mumbang : MB ANG

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 64 gelugur, garam, minyak masak. asam serai, hidup, kunyit , bilis ikan merah, bawang sedap ditumiskering. kulat sisir cili juga, besar merah. masak lemak, Selain ditambah boleh dan hidup kunyit bilis, bawang ikan merah, padi, cili iaitu ditumbuk yang bahan dan sebelum dicampur dengan direndamsedikit santan, serai, asam gelugur perlu dikering telah yang sisir Kulat getah. pokok terutamanya mereput yang sedang kayu pada kampung-kampung ditemui mudah sisir di kulat kerana tradisi makanan sebagai MA M akanan ua ssr sna, aa api, lada santan, sisir, Kulat : Bahan-bahan SAK LEMAK KUL

eaakn ua ssr n terkenal ini sisir kulat berasaskan AT S IS IR

Pucuk Garam Manis, Kerisik, Kunyit, Daun Paya),Paku (Pucuk Paku Pucuk Kesum, aa a aoa Praa aig etn adalah penting paling secukupnya. Perkara dimasukkan garam hendaklah aroma. dan rasa lagi menambahkan untuk ditabur goreng bawang daun dimasak siap bubur pandan, Setelah bawang. daun dan daun sup seperti daun jenis beberapa dimasukkan itu, Selain lawang. bunga dan pelaga buah putih, jintan cengkih, bunga manis, kayu kulit halba, seperti rempah bahan-bahan jenis beberapa daging, santan, bersama dimasak yang putih beras B Bubur UB aa-aa : Bahan-Bahan UR lambuk merupakan makanan berasaskan berasaskan makanan merupakan lambuk L AMB ea Pth Ar Sna, Daun Santan, Air, Putih, Beras UK goreng bawang halba, bawang,sup,garam, daun daun serai, lobak merah, bawang goreng dansayur-sayuran. bahan-bahan kesemua keledek, atau kentang sedikit ditambah sahaja bubur. Boleh direbus terus atau atau ikan bilis atau ayamdaging. Dimasak sama ialah ada ditumis pula tambahan bahan Manakala dan garam. beras adalah asasnya bahan begitu Walaupun B Pelbagai U Bahan-Bahan B NAUR

cara dan hidangan bubur nasi dihasilkan. dihasilkan. nasi bubur hidangan dan cara S I / NA ea, atn uag kering, udang santan, Beras, : S I AIR

Santan, DaunPandan Merah, Gula (Pewarna),DaunPandan Air Sirih, Kapur dimasak diatas dapuryang berlainan. atas di mendidih dapur. ke dan Keluarkan dalam masukkan kuah yang sedang yang air dalam ke jatuh sehingga acuan melalui tekan dan acuan dibentuk dalam Adunan dan di likat pandan. perlu daun bubur pepejal dan membuat merah gula santan, mengandungi bubur kuah Manakala pandan. pati dan sirih kapur ubi, tepung beras, tepung daripada B B ahan UB Bahan-Bahan UR pejal atau ketulan bubur dihasilkan dihasilkan bubur ketulan atau pejal

ANAK LEB eug ea, eug Ubi, Tepung Beras, Tepung : AH 65

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 66 Daun Pandan, Ais gula danairnisan. air dengan disiram dan bulat menjadi dikepal-kepal sagat ais kepal, air menikmati Untuk pandan. daun dan air gula yang dimasak bersama pewarna ros dan AIS KEP Pembasuh Bahan-Bahan: Bahan-Bahan: AL mulut ini berasaskan ais yang disagat yang ais berasaskan ini mulut Pewarna Ros, Gula, Air Nisan, Nisan, Air Gula, Ros, Pewarna kelapa muda,garam halus masin secukupnya sebelumdihidang. dan manis rasa Sesuaikan sebati. hingga bersama yang muda digaul ini kelapa bahan Semua garam. sedikit isi dan diparut putih, gula padi, emping EMP M akanan mig ai gl pth isi putih, gula padi, Emping : Bahan-bahan ING pencuci mulut ini dihasilkan daripada daripada dihasilkan ini mulut pencuci ebn. aa ii iapr ua dengan pula dicampur sehingga ini pukul Bahan yang kembang. ovelet dan telur telur, kuning putih Kong, Hong tepung kastor, gula dan bahagian luarnya. terbahagi lapis Kek kepada beberapa bahagian cair.iaitu bahagian dalam susu dan pekat susu kastor,telur, kuning telur, putih ovelet,mentega, gula adalah kong, hong tepung dipanggil yang ini tepung kek membuat Bahan-bahan sedap. sangat yang Sarawak Negeri makanan identiti KE L Kek Bahagian dalam kek mengandungi campuran

ai Srwk n mrpkn aa satu salah merupakan ini Sarawak lapis AP IS SARA W K AK uu ea, uu ar Pwra Hju Kuning Dan Merah) (Hijau, Pewarna Cair, Susu Pekat, Susu Kastor, Kuning Telur, Putih Telur, Ovelet, Mentega, sehinggasebati. cair dankacau Kesemua Kong. Hong mentega masukkan dan disatukan ini tepungcampuran dan cair susu kastor, gula ovelet, pukul Kemudian kembang. hingga dipukul yang telur putih mengandungi setiap bahagian. pada masing-masing merah dan kuning hijau, pewarna Bahagikan masukkan dan pekat. bahagian tiga kepada susu bercampur mentega ug og og Gula Kong, Hong Bahan-Bahan:Tepung pula kek luar bahagian Manakala 67

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 68 Daun Pandan, Air, DaunPisang (Acuan) bentukkan tersebut.kuih dan Keluarkan air. dalam dalam keluar ke acuan telur dari ke semasa jala dipukul seperti Bentukkan yang gula. acuan. telur air kembang, panaskan kuning dan dipukul Masukkan pandan telur daun Kuning keluarkan pandan. bersama daun dimasak yang gula air dan itik atau ayam JAL Kuih aa-aa : Bahan-Bahan A tradisional ini dihasilkan daripada kuning telur kuning daripada dihasilkan ini tradisional

EMA S S uig eu Aa/tk Gula, Ayam/Itik, Telur Kuning Ayam, Tepung Air Minyak Masak, Gandum, uh i aa mna dn rss n pnig agar bentuk ataucantik bungakuih danmenarik. penting ini proses dan minyak dalam di kuih dan mengeluarkan untuk acuan Goyang tadi. bancuhan sepenuhnya bersalut acuan minyak tenggelam dalam di acuan seketika direndam mencelup, tidak Semasa dicelup hendaklah bancuhan. sebelum dalam minyak ke dalam di dipanaskan sentiasa dahulu terlebih Acuan kuih. acuan memudahkan celupan untuk cair dibancuh ini dan Bahan-bahan disatukan telur. dan santan gula, gandum, tepung beras, tepung daripada dihasilkan goyang KUIH Kuih Bahan-Bahan Bahan-Bahan : ros, dikenali juga sebagai kuih loyang dan kuih

R OS Tepung Beras, Gula, Santan, Telur Minyak Tahi Garam, Pandan, Daun Pasir, Gula Melaka, Gula kedalamacuan. dimasukkan tepung masukkan dan kacang. Masak campuran ini sehingga sebelum pekat gula air gula tapis santan, dikeluarkan, pandan Daun dalam dimasak. yang melaka ke gula dan pasir dicampur iaitu pewangi dijadikan melaka, pandan Daun garam. sedikit dan pasir gula gula serbuk, dijadikan dan digoreng hijau kacang kelapa, daripada Dihasilkan permukaannya. KUIH Kuih Santan, Tepung Kacang Hijau, Hijau, Kacang Tepung Santan, : Bahan-Bahan ini berwarna coklat dan ditabur tahi minyak di minyak tahi ditabur dan coklat berwarna ini KOLE K ACANG Sagu, Tepung Penaik Santan, Serbuk Gandum, pecah lima dan dibakar sampaimasak. pecah limadandibakar bunga acuan dengan Terapdicanai. sebelum halus dan lembut sampai Uli disebatikan. sambil sedikit dipukul demi sedikit Telurtadi tepung campuran gula. masukkan dan masukkan kemudian penaik serbuk dan gandum tepung bersama diayak sagu tepung membuatnya, Untuk penaik. serbuk sedikit telur, gula dan santan kelapa serta boleh dimasukkan gandum, tepung sagu, tepung daripada Dihasilkan KUIH Kuih Bahan-Bahan: Bahan-Bahan: agi jg dknl sbgi uh bakar. kuih sebagai dikenali juga bangkit B ANGKIT Telur Ayam, Gula Halus, TepungHalus, Gula Ayam, Telur

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 70 Gula Kabung, Kapur Makan, DaunPandan Makan, Kapur Gula Kabung, air gula untuk mewangikan airgulatersebut.air gulauntuk mewangikan memasak semasa dimasukkan boleh pandan daun dan akan dipermukaannya parut dimasak kelapa siap dengan ditabur apabila ini Kuih kuih. kepada ditambah coklat warna boleh memberikan akan ia dan ini kabung gula Kuih masak. sehingga kukus dan acuan dalam ke masukkan disatukan, ini Kesemua bahan makan. kapur sedikit dan cair susu gula, K Kuih A aa-aa : Bahan-Bahan SUI n dhsla drpd tpn brs air beras, tepung daripada dihasilkan ini eug ea, i, ua Pasir, Gula Air, Beras, Tepung Cengkih, DaunPandanCengkih, etka dna hjn jr mnai bentuk menjadi jari bungabersegi tiga. seperti hujung dengan bentukkan dan dikeluarkan masak yang telur Kuning pandan. daun dan cengkih bunga bersama dimasak dahulu terlebih gula Air gula. air dalam di dimasak ini telur Kuning kembang. sehingga dipukul yang itik telur EMA Kuih Bahan-Bahan Bahan-Bahan : emas sejemput dihasilkan daripada kuning kuning daripada dihasilkan sejemput emas S S EJEMPUT Kuning Telur Itik, Gula, Air, Bunga

Pulut, Tepung Beras, DaunPandan, BungaCengkih daun pandandanbungacengkih. dan kecil dimasak di dalam dibulat-bulatair gula yang siap ini dimasak bersama Adunan minyak. tanpa digoreng yang pulut tepung dan beras tepung kembang dan sehingga dipukul yang itik telur kuning B Kuih UAH Bahan-Bahan: Bahan-Bahan: uh ajn dhsla drpd adunan daripada dihasilkan tanjung buah

TANJUNG eu Ii, ua ai, Tepung Pasir, Gula Itik, Telur i Du Pna, atn Kpr aa, Daun Makan, Kapur Santan, Pisang(Pembungkus) Pandan, Daun Air kerana berlemak Manakala putih santan yang digunakan. manis. berwarna atas serta bahagian pandan hijau bawah berwarna Kuih bahagian kapur. iaitu lapisan sedikit dua mempunyai dan ini pandan daun pati gula, santan, gula, beras, tepung berasaskan yang tradisi TEPUNG Kuih eu ea Jmh Gula, Jemah, Beras Debu : Bahan-Bahan tepung pelita merupakan sejenis makanan makanan sejenis merupakan pelita tepung P ELITA

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 72 Kapur Makan Kapur Garam, Pandan, Daun Gula, Kelapa, (Gula) Manisan bekas, dalam ke masukkan airmanisangulaMelaka. curahkan dan kecil bahagian ke dalam loyang. Untuk menghidang, potong kepada di air masukkan dan masak berasingan,yang bekas dalam sedikit dan beras tepung santan, kedua, masukkan Bahagian masak. setelah Loyang masukkan dalam dan ke sederhana yang api atas di pertama Masak bahagian atauke dalam adun kuali dan sehingga kacau sebati. ini, kuih tepungberas, air, campurkan kapur dan patipandan memasak Untuk pandan. pati dan makan kapur garam, gula, Melaka, LOMP Kuih aa-aa : Bahan-Bahan n brssa tpn brs sna, gula santan, beras, tepung berasaskan ini AT

TIK M AM eug ea, i, Santan, Air, Beras, Tepung Daun Kari, Garam, Gula Garam, Daun Kari, Kering, Udang Bawang, Margerin, Halba, Cili, Telur, tersebut. acuankuih menggunakan sehingga Uli dicairkan. menjadi doh lembut dan cubit sedikit dan bentukkan yang marjerin masukkan kesemua sebati diadun Setelah marjerin. kecuali bahan-bahan Masukkan halus. dikisar Udang, cili bawang, gula. dan dan bawang marjerin, garam kari, halba, daun kering, cili, udang gandum, telur, tepung ubi, tepung daripada Dihasilkan digoreng. KUIH Kuih eug adm Tpn Ubi, Tepung Gandum, Tepung : Bahan-Bahan siput merupakan sejenis kuih tradisional yang tradisional kuih sejenis merupakan siput S IPUT

eiga dnn ai. ira slm setengah selama jam sebelummengukus. Biarkan habis. adunan sehingga Ulangi daun segi. empat berbentuk dipotong yang pisang atas di Letakkan dalamnya. di inti masukkan dan bulatkan adunan, rata sedikit Ambil dikacau masak. hingga dan pandan hampir daun Apabila masukkan perlahan. masak, yang api atas di sebati gula berasaskan pula merah, gula putih dan kelapa parut. intinya Bahan ini dikacau Manakala seketika. air masukkan biarkan Adundan gula. sebati dan sedikit dicampur yang yis dengan disatukan gandum tepung membuatnya, Untuk ditambah jagung. minyak boleh sedikit dan gula yis, Kong, Hong tepung gunakan atau gandum tepung daripada Dihasilkan iyk aug Ar It : ua ea, ua Putih, Gula Merah, Kelapa Parut Putih, Gula DaunPandan : Inti Air, Jagung, Minyak PAU Kuih Bahan-Bahan : Bahan-Bahan pau merupakan sejenis kuih yang menarik. menarik. yang kuih sejenis merupakan pau

Doh : TepungDoh Gandum, Yis, Gula, Parut, Air, Minyak Garam, Masak lembut danbentukkan. sambil sedikit-sedikit gaul hingga menjadi doh yang dan garam kelapa muda parut, gaul sehingga pulut, rata. air Masukkan tepung satukan membuatnya, Untuk garam. dan parut muda kelapa pulut, dimasak tepung adalah kuih yang utama gula Bahan-bahan kering. air sehingga dengan disalut sebelum KUIH Kuih aa-aa : Bahan-Bahan getas merupakan sejenis kuih yang digoreng yang kuih sejenis merupakan getas

GETA S S Tepung Pulut, Kelapa Muda Muda Kelapa Pulut, Tepung 73

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 74 Daun Pandan, Santan, Gula, Minyak Sapi, Garam, Garam, Sapi, Minyak Pewarna Kuning Gula, Santan, Pandan, Daun acuan menggunakan dantaburbawangkuih goreng diatasnya. adunan Bentukkan dan rata lembut. sehingga adunan kacau dan sapi minyak masukkan Kemudian masukkan rata. sehingga pekat, kacau dan gula sehingga kecil kuning. api atas pewarna di dan Kacau garam pandan, santan daun masukkan telur, sejuk, Setelah kekuningan. dan wangi sehingga digoreng tepung ini, kuih membuat gula, minyak sapi, garam dan pewarna kuning. Untuk KUIH Kuih eug adm Tlr Ayam, Telur Gandum, Tepung : Bahan-Bahan ini berasaskan tepung gandum, santan, telur, santan, gandum, tepung berasaskan ini K A S ID AH/Q A S ID AH

digoreng. sebelum kering sehingga dijemur perlu ini Kepingan menggunakan acuan dan ditekan pulut supaya padat. pulut dibentuk untuk sedia ini Pulut minit. beberapa untuk Semasa lagi masak. dikukus dan pewarna dengan gaul panas, masih sehingga garam dikukus dan bersama direndam Pulut pewarna. dan garam KUIH Kuih Bahan-Bahan :Pulut,Bahan-Bahan Pewarna Garam, nn aaa sjns uh eaakn pulut, berasaskan kuih sejenis adalah inang

INANG-INANG a klp prt eeu dbkr i aa daun pisang. dalam di dibakar sebelum parut kelapa dan lemantak atau telur seperti lain bahan-bahan dengan diadun yang sagu tepung daripada dihasilkan Pisang(Alas Membakar) Daun Gandum, Tepung Gula, Parut, Kelapa Ayam, TEB Tebal Bahan-Bahan : Bahan-Bahan ALO oi

dlh euu kpd mknn yang makanan kepada merujuk adalah I Lemantak (Tepung Sagu), Telur Sagu), (Tepung Lemantak minyak garam masak, ladahitamdan manis. pedas, kari, seperti perisa pelbagai dengan diperolehi mudah yang makanan kudapan sebagai ini makanan mengkomersilkan tersebut. asli telah ini hari rasa pada masyarakat kreativiti dan Inovasi kekalkan atau perasa sebagai minyak garam berisi sedikit digaul kuali Boleh dipanaskan. telah dalam yang ke nipis disagat berkenaan yang bahan kepingan menggoreng kaedah pisang, keladi, kayu, sukun dan lain-lain. ubi Dihasilkan melalui kerepek seperti kerepek dijadikan boleh KEREP Terd aa-aa : Bahan-bahan ap at K EK

ebgi ei sme mknn yang makanan sumber jenis pelbagai Ubi kayu/pisang/keladi/sukun, kayu/pisang/keladi/sukun, Ubi 75

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 76 kurang setengah jam. lebih atau masak hingga dikukus dan nipah pucuk daripada diperbuat yang silinder berbentuk sarung dalam yang ke dimasukkan Kemudian pekat. hingga api kecil menggunakan dimasak bahan dan Semua gula disebatikan air. dan beras, santan tepung nipah), (gula daripada apong dihasilkan ini Kuih CE Cel or LO o RO t

juga dikenali sebagai selorot atau segurut. T

nu mmau, mi kpna yn telah masukkan inti kelapa,kemudiandigulung. yang dan bekas dalam kepingan di letakkan dimasak, ambil bersama. membalut, dikacau dan Untuk pandan daun masukkan dan masak hingga bahan tepung semua Dikacau gandum. sedikit dimasukkan Boleh air. sedikit dan adalah daripada kelapa parut, gula merah, gula pasir yang kuali bancuhan kepingan bulat dan nipis di kuali. Inti kuih sekeliling Jadikan pandan. daun menggunakan di dengan diminyakkan kuali adunan di melenggang dibentuk adalah memudahkan Tujuan cair. untuk dan sebati diadun Bahan- ini pandan. bahan daun air Bahan- daripada pewarna gulung. garam dan telur, gandum, kuih tepung adalah dan kulit bahan dadar kuih malang, KUIH Kuih eaa jg dknl dna ki teruna kuih dengan dikenali juga ketayap KETAYA P Ikan Kembung, Ikan Telur, Gula Santan, Garam, dan santan. ditumbuk lumat ini akan digaul dengan telur, isi ikan yang Bahan lumat. ditumbuk yang gula dan garam kepada kulit parut, kelapa bawang, daripada dihasilkan yang inti menjadi akan dibuang yang dan besar dibelah Cili gula. dan garam bawang, santan, telur, parut, kelapa kembung, ikan isi hijau, masih SOLOK L SOLOK M akanan Bahan-Bahan: Bahan-Bahan:

iuu ii eaakn ii ea yang besar cili berasaskan ini dikukus A D A ii ea Hju Klp Parut, Kelapa Hijau, Besar Cili Bawang Merah, Halia, Bawang Putih, Lada Hitam, Hitam, Telur, Lada Gula DaunKesum,Garam, Putih, Bawang Halia, Merah, Bawang digoreng sehinggamasak. dan ikan seekor seperti kembali bentukkan dan ikan kulit dalam ke ini bahan Sumbat rata. kesum dikacau daun dan hirisan serta telur dengan ditumbuk yang bahan Campurkan gula. dan garam kembung, halia, ikan hitam, isi parut, kelapa merah, bawang putih, bawang lada dengan dicampur akan ini Isi ikan isinya. diambil yang kembung ikan berasaskan SOLOK Sol aa-aa : Bahan-Bahan ok ikan atau sarak ikan adalah makanan makanan adalah ikan sarak atau ikan IK AN kn ebn, eaa Parut, Kelapa Kembung, Ikan 77

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 78 aa dn ua Jg dknl sbgi kebaba, sebagai dikenali kebebeh dan Juga “picut”. gula. dan garam belacan, padi, cili buluh, belimbing buah kebebe. bersama bahan sebagai kasar ditumbuk akan ini muda buah-buahan Semua pisang dimasukkan Jantung turut batu. juga jambu dan yang lembut kelapa masih tempurung nenas, cedung, pisang, buah kelempong, ataucermai, nangka, putik seperti KEB M akanan EB E n brssa ba-uhn muda buah-buahan berasaskan ini ai adn uh oo nph Mnmn ini Minuman nipah. pokok diminum segaratau sejuk. buah tandan dari keluar yang nira air berasaskan ini ‘Tuak’. Minuman NIRA Di pantai Timur minuman ini lebih dikenali sebagai dikenali lebih ini minuman pantai Timur Nira Nipah :Nira Bahan-Bahan

NIP AH euign pth uu kmrhn oe dan pokoknya. gugur dari oren baru buahnya kemerahan, jika enak lebih durian Isi sebagainya. susu, putih kekuningan, kelihatan warna ada akan sama benih biji setiap isi menyaluti berulas dibuka, Setelah jenisnya. bergantung pada membuka Kesulitan tadi. pangsa alur mengikut bahagian dua kepada memisahkan untuk bertentangan secara ditarik dibelah, yang bahagian belah tangan, masukkan semua kedua jari kecuali jari ibu dengan ke dalam Kemudian, tanpa isinya. buah mengenai hujung bahagian dari sedikit dibelah bertentangan secara pangsa alur dua buah pilih tersebut, diterbalikkan durian, buah membuka tempoyak. Untuk dijadikan untuk diperam atau dimasak mentah, dimakan boleh durian Isi hibrid. durian dan D Durian URIAN ebhg kpd da at dra asal durian iaitu dua kepada terbahagi

(jika suka) suka) (jika bilis Ikan garam, dan rempah jintan ketumbar, kapor, seperti ratus sedikit beras, tepung atau tepung ioesla sra edpt emnan tinggi pelanggan. permintaan mendapat dan serta masa dikomersilkan sepanjang diperolehi oleh yang makanan dijadikan ringan juga ia Kini seperti Aidilfitri. Raya perayaan Hari menyambut apabila khususnya digemari Rempeyek oleh India. dan Cina termasuk lain digemari kaum digemari turut itu Kuih cukup kerangupannya. keenakan dan kerana ini negara yang di Melayu masyarakat tradisional kuih REMP Rempey Bahan-bahan: Bahan-bahan: ek K EYEK atau disebut juga tempeyek merupakan merupakan tempeyek juga disebut atau Bahan asasnya seperti kacang, kacang, seperti asasnya Bahan 79

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 orang hidup

80 yang unggul atau digelar “Sape Master” di peringkat peringkat di Master” “Sape digelar atau unggul yang sape pemuzik seorang salah menjadi ini hari pada dan menerima beliau membolehkan tradisi lagu-lagu dan sape muzik dengan terdedah sering beliau kecil, Sejak Baram. pembukaan merintis yang pertama suku satu salah Kenyah.menjadi Masyarakatnya suku Ngorekdari beliau mewarisi pelbagai masyarakatnyakhazanah iaitu ada, yang bakat Berbekalkan Borneo. tengah-tengah di iaitu Baram Sungai luar pedalaman di budaya jauh berada dipengaruhi kerana dalam kurang di yang membesar persekitaran Beliau Baram. Sungai panjang, Mathe M Pemuzik athew Ngau Jau dilahirkan dan dibesarkan di rumah w N Sape gau J au n trtmna egnp di homestay. penginap terutamanya ini kesenian mempelajari berminat yang mereka kepada ngajat dan sebagainya. Beliau juga memberi tunjuk ajar sape, menghasilkan lukisan-lukisan tradisi, menari tarian muzik alat menghasilkan mampu malah semata-mata, 2008 tahun Malaysiamasyarakat dipersadaantarabangsa. kebudayaan pada sebagai sape Paris muzik ke mempromosi untuk khas dibawa yang sape ini. ketika terunggul sape pemuzik pewaris antara beliau Pandan, mempelajarinya pemuzik sape iaitu Tusau lagenda Padan. Setelah dengan kematian Tusau berguru telah beliau juga Beliau kecil. sejak memandangkan dinafikan negara dan antarabangsa. Kepakaran beliau tidak dapat Kebolehan beliau tidak terhad kepada muzik sape muzik kepada terhad tidak beliau Kebolehan pemuzik seorang salah menjadi pernah Beliau uag Longhouse Tuyang 81

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 82 pandai menganyam. suatu ketika dahulu wanita yang ingin hairanlah berkahwin perlu tidak Justeru, anyaman. seni dengan rapat perayaan, perhiasan diri, perubatan dan sebagainya amat berkait perkahwinan, Jo’oh, tarian Meri. Kelangsungan Mah masyarakat akan warisan memartabatkan mengetengah dan generasi usahanya meneruskan terutama untuk datang masyarakatnya berharap kepada Beliau diwarisi. terus akan masyarakatnya Bumbun sentiasa bekerja keras untuk menjamin warisan sebagai ketua anyaman dan Sungai tarian di Kampung mereka Justeru,beliau anyaman mereka. dengan rapat berkait sama jo’oh. yang Tarian mayin tradisi ini diwarisi sejak turun-temurun dan iaitu amat masa mereka tradisi tarian dalam melestarikan kerana sahaja anyaman kepada terhad tidak beliau Mah Kumpulan Meri. masyarakat ahli dan kraftangan dan pengiktirafan hasil mengetengahkan mendapatkan beliau untuk kepada kumpulan kekuatan menjadi yang usaha) segala (permulaan Tompoh Tompoq sebagai nipah, pandan dandaunkelapa. daun daripada sebagainya penanda dan topi, gelang kecil, buku, beg bakul. tikar, seperti produk utama menghasilkan mereka awal, peringkat Pada keluarga dan sahabat bagi kelas memulakan anyaman. ahli orang beberapa dikumpulkan setelah 2003 tahun pada bermula beliau usaha Segala ditinggalkan. kian yang masyarakatnya warisan kembali menghidupkan pecahan daripada kaum suku bangsa Senoi. Sumbangan beliau amat besar sehingga iaitu Carey Pulau di Meri Mah asli orang masyarakat origami seni penggiat Maznah anak Belia Orang Penggiat Pada tahun kedua, kumpulan ini telah dinamakan dinamakan telah ini kumpulan kedua, tahun Pada u dilahirkan pada tahun 1968. Merupakan seorang Asli An y aman

Unyan disional Tra

Tok Selampit. bersama Thailand juga termasuk Perlis negeri seluruh di kenduri majlis-majlis di terinai 1963 gendang bermain tahun dengan pada bermula Penglibatan ini seni gong. bidang dalam dan beliau rebana viola, terinai, gendang seperti muzik alat beberapa bermain berkebolehan juga sejak berumur lara 8 PenglipurSelain tahun hingga kini. Lara, beliau Penglipur khususnya kesenian bergiat bidang Mula dalam enam. darjah sehingga rendah peringkat pendidikan mendapat Beliau Perlis. Chuping Sena, Pokok R R A amli wang amli Bin Mahmud Mahmud dilahirkan pada 6 Julai Mahmud dilahirkan 1955 di Kampung B atil

Negeri PerlisNegeri Muzik 2002kategori Terinai. PenggiatAnugerah adalah dapat beliau Seni pernah yang dan Lang Cik Canggung Perlis). (Negeri tuaserta Pencapaian Inang Mak Mas, Layang seperti lagu buah beberapa mencipta ialah beliau sumbangan Antara negara. dalam di lain persembahan lagi ratusan serta minggu 3 selama Switzerland di termasuklah negara luar di persembahan mengadakan juga Pernah Pinang). Pulau Bahang (Teluk dalam masa bidang muzik asli selama 4 sepenuh tahun di Penang Culture bekerja Centre pernah juga beliau 1997, Persidangan Raja-Raja Melayu ke -112. Sekitar tahun 1993- sempena Pinang Sri Dewan di Asli Muzik terinai, persembahan gendang pernah mengadakan yang termasuklah rasmi terlibat acara beliau Antara acara. dan peringkat pelbagai di berbakat Batil Awang merupakan juga yang beliau bapa bersama persembahan mengadakan sering Di awal penglibatan beliau dalam kesenian ini, beliau ini, kesenian dalam beliau penglibatan awal Di 83

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015 84 Maha Mulia SultanPahang. Mulia Maha Yang Duli Keputeraan hari sambutan sempena (PKC) Cemerlang Remaja. Klasik 1990 bagi kategori Sdn. Bhd. telah memenangi Hadiah Buku Kebangsaan pada tahun 1990 tahun berjudul yang pada 1987, tahun pada (cerpen), dan pada tahun 1991 dan Bank 1992 (cerpen remaja). Bukunya Public Melayu Utusan oleh Sastera (Puisi) Hadiah 1983; tahun pada Pustaka 1979; dan tahun Bahasa Dewan oleh pada Kanak-kanak Lucu Islam Cerita Menulis Peraduan Cerpen Mengarang Peraduan 1978; tahun pada Kelantan Pustaka Kanak-kanak, Cerpen dimenanginya Hadiah ialah yang hadiah Antara tertentu. badan-badan dan beberapa hadiah sastera tanah air yang dikendalikan oleh institusi Majalah Sukan, Pemimpin, Sistem Pelajar danlain-lainlagi. Kiblat, Al-Islam, Sarina, Mastika, akhbar Budaya, Dewan Pelajar, pelbagai di Utusan Zaman, Berita Minggu, Dewan Sastera, Dewan Siswa, Dewan seperti air tanah di tersiar majalah dan mingguan Karya-karyanya telah puisi buah dihasilkannya. 200 dan cerpen buah 200 Sehingga daripada rakyat. lebih kini, cerita dan puisi cerpen, antologi novel, buah di dalamdanluarnegeri. yang mendapat banyak undangan untuk membuat persembahan memperolehi bahan-bahanbacaanuntuk dirujuk. juga dibantu oleh gurunya iaitu Abdullah mengingati Hashim Haji Musa untuk banyak Beliau menarik. yang neneknya bahasa ungkapan serta petua Bera, cerita-cerita, mukim di bidan Sebagai Abidin. seorang Zainal binti Zaleha neneknya, oleh diasuh dan dididik beliau memandangkan bercerita neneknya mendengar sering beliau kecil Bera Temerloh, Pahang. Sejak Bor,Mukim Batu Dat Belia L Pencerita agu-L Pada 24 Oktober 1990, telah dikurniakan Pingat Khidmat Khidmat Pingat dikurniakan telah 1990, Oktober 24 Pada memenangi telah Dato’ Aripin berkarya, kegiatan Sepanjang 20 lebih menghasilkan telah beliau penerbitan, sudut Dari Kini, beliau merupakan satu-satunya penyanyi lagu-lagu rakyat u o dilahirkan pada tanggal 11 Disember 1948, di Kampung Kampung di 1948, Disember 11 tanggal pada dilahirkan ’ Arip agu R terbitan penerbit Fajar Bakti Fajar penerbit terbitan Miskin AwangCeritera d in Bin Said an ak

Dend y at angan

Mingguan Malaysia, Mingguan

selama 4 tahun bagi mengadakan persembahan Mek Mek persembahan mengadakan Pahang dinegeri setahunsekali Mulung danLangkawi. bagi tahun 4 selama mengadakan persembahan. untuk Kumpulannya di ikat kontrak besar majlis dan sering acara-acara pada jemputan beliau Mulungnya menjadi Mek menjadikan persembahan seni diperolehi kumpulan yang hairanlah tidak kepakaran Maka Mulung. Mek persembahan seni dalam di sebagai baru bersama digelar kumpulan ahli beliau membimbing kini yang ‘guru’ persembahan sehingga dan mengadakan beliau bapa sering beliau dalam seniPersembahan Mulung. Mek Beliau Mulung. telah mendapat Mek jolokan persembahan “guru” dalam kerana di kepakarannya aktif bergiat yang kumpulan satu-satunya mana di WangKedah Tepus, Jitra dilantik Bahru, Kampung Beliau Mulung Mek kumpulan ketua sebagai bapanya. Allahyarham daripada awal pendidikan melalui seni tahun 16 bidang usia dalam seawal di persembahan bergiat mula Tepus, Beliau Wang Baru Kedah. Kg. Jitra di 1947 Julai 14 pada dilahirkan hhroi Ptoa dn kdm Sn Bdy dan Budaya Seni Warisan (ASWARA) padatahun 2002dan2011. Akademi dan Petronas Phiharmonik pada tahun2004–2009. Langkawi dan Pahang di berturut-turut tahun tahun 4 setiap selama Mulung Mek persembahan mengadakan Saad Saad Penglibatan Seni i wl egiaa bla dlm eein ini, kesenian dalam beliau penglibatan awal Di iept egdkn esmaa d Dewan di persembahan mengadakan Dijemput untuk negeri kerajaan oleh kontrak secara Diundang i Ti aa dknl dna nm Pk Ad Pak nama dengan dikenali atau Taib bin

Persembahan Bin T aib

Dalam (Pak Mek

Persembahan Ad) Mul ung 85

SENARAI PERISYTIHARAN WARISAN KEBANGSAAN 2015