Wschodnioznawstwo 2013 1.Indd
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Wschodnioznawstwo 2013 Wschodnioznawstwo 2013 Wrocław 2013 Rada Naukowa dr hab. Jerzy Juchnowski, prof. UWr dziekan Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego dr Józef Szymeczek prezes Kongresu Polaków w Republice Czeskiej dr Anatol Wialiki docent Wydziału Historii Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Maksima Tanka w Mińsku Redakcja dr hab. Zdzisław J. Winnicki, prof. UWr – redaktor naczelny dr Tomasz Szyszlak – sekretarz redakcji Recenzenci prof. dr hab. Iwona Kabzińska Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie dr Petr Slováček Instytut Studiów Środkowoeuropejskich Uniwersytetu Śląskiego w Opavie dr hab. Natalya Yakovenko, prof. NUK im. T. Szewczenki Instytut Stosunków Międzynarodowych Narodowego Uniwersytetu Kijowskiego im. Tarasa Szewczenki ISSN 2082-7695 Redakcja deklaruje, że podstawową wersją czasopisma jest jego wersja drukowana Czasopismo indeksowane na Index Copernicus Journals Master List © Copyright by Instytut Studiów Międzynarodowych Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego DTP: Agnieszka Lachowicz Ofi cyna Wydawnicza Arboretum ul. Witosa 16, 51-507 Wrocław tel./fax 071 344 06 63 e-mail: [email protected] Spis treści RELACJE MIĘDZYPAŃSTWOWE W REGIONIE Владимир Головченко У истоков формирования новейших украинско-польских межгосударственных отношений ....................................... 11 Андрей Владимирович Русакович Участие Беларуси в реализации договоренностей об окончательном урегулировании в отношении Германии в 1990-1994 гг. .................................. 19 Joanna Kapłońska Współczesne relacje polsko-tureckie. Zarys problemu ..................... 29 Irina Th eshelashvili Th e role of the Channel PIK in highlighting Russian-Georgian relations .... 45 Ольга Федоровна Малашенкова Развитие экономического сотрудничества Республики Беларусь с Республикой Польша на современном этапе ........................... 57 Adam Banaszkiewicz Traktaty i najważniejsze umowy międzynarodowe zawarte przez Polskę z Republiką Litewską w latach 1991-2011 .................................. 77 MIĘDZY ETNICZNOŚCIĄ A POLITYKĄ Katarzyna Osuchowska Relacje hindusko-muzułmańskie w wielokulturowym społeczeństwie indyjskim ............................................................... 103 Paweł Sobik Udział partii politycznych mniejszości węgierskich w państwach Europy Środkowej i Wschodniej w wyborach w latach 2011-2012 .......... 117 Anna Jagiełło-Szostak Yugoslavs – vanished national group? .................................... 131 6 Spis treści Сергей Мисецкий Казахстанская модель национальной политики ....................... 145 Zdzisław J. Winnicki „Białoruskie środowiska narodowo-opozycyjne” wobec polskiego odrodzenia narodowego w Białoruskiej SSR / Republice Białoruś. Uwagi . 159 STUDIA NAD BEZPIECZEŃSTWEM Jarosław Jarząbek Siły zbrojne Syryjskiej Republiki Arabskiej w kontekście trwającej wojny domowej ......................................................... 185 Adam Pawłowski „Emirat Kaukaski” jako czynnik pogłębiający destabilizację Federacji Rosyjskiej oraz obszaru czarnomorsko-kaspijskiego ............. 199 Bogusław Olszewski Geneza przestępczości zorganizowanej w Naddniestrzańskiej Republice Mołdawskiej ............................ 219 STUDIA NAD GEOPOLITYKĄ Николай Саввич Дорошко Республика Узбекистан на геополитической карте мира ............... 235 Karol Chwedczuk-Szulc Geopolitical situation in the Middle East in the face of revolts ............. 245 Natalya A. Vasilyeva, Maria L. Lagutina Th e Eurasian idea from the modern political perspective .................. 257 VARIA Helena Giebień Organizacje pozarządowe (NGOs) w Republice Białoruś. Zarys problematyki ..................................................... 271 Уладзімір Е. Снапкоўскі Развіццё ўзаемаадносін Беларусь – Еўрапейскі Саюз у пачатку ХХІ ст. ................................... 289 Ihor Rafalskyj Integracja europejska i samostanowienie narodowe w powojennej Europie. Ukraiński punkt widzenia ........................ 313 Spis treści 7 DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE WRAZ Z OMÓWIENIEM Zdzisław J. Winnicki, Tadeusz Gawin Z dziejów relacji ludności polskiej w BSRR z miejscową władzą sowiecką. Przypadek wsi Dorguń w gminie Sopoćkinie w rejonie grodzieńskim na tle ówczesnych stosunków władzy sowieckiej wobec Polaków na Białorusi ............................................. 327 RECENZJE I ARTYKUŁY RECENZYJNE Zdzisław Julian Winnicki, Ideologia państwowa Republiki Białoruś – teoria i praktyka projektu. Analiza politologiczna, Ofi cyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2013, ss. 504 (Grzegorz Tokarz) ....................................................... 351 Tomasz Szyszlak, Lwowskie sacrum, kijowskie profanum. Grekokatolicyzm w ukraińskiej przestrzeni publicznej od pierestrojki do pomarańczowej rewolucji, Polskie Towarzystwo Religioznawcze, Warszawa 2012, ss. 346 (Grzegorz Tokarz) ................................ 355 Walenty Baluk, Koalicje gabinetowe na Ukrainie w latach 2002-2012, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012, ss. 303 (Larysa Leszczenko) .................................. 359 Magdalena Rekść, Mity narodowe i ich rola w kreowaniu polityki na przykładzie państw byłej Jugosławii, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, ss. 416 (Yuliya Lesyk) .............................. 365 Rosyjskie siły zbrojne. Aspekty wewnętrzne i kontekst polski, Anna Jach (red.), Księgarnia Akademicka, Kraków 2013, ss. 222 (Angelika Wróblewska) ................................................... 359 Raul Andrzej Kosta, Konfl ikty – kolonializm – fundamentalizm w przestrzeni bliskowschodniej, Europejskie Centrum Edukacyjne, Toruń 2013, ss. 186 (Teresa Marcinów) .................................... 373 Kronika naukowa Zakładu Badań Wschodnich za rok akademicki 2012/2013 .............................................................. 377 Informacje dla autorów .................................................. 383 Formularz recenzyjny ................................................... 385 Podyplomowe Studia Wschodnie ........................................ 387 RELACJE MIĘDZYPAŃSTWOWE W REGIONIE Владимир Головченко У истоков формирования новейших украинско-польских межгосударственных отношений Проблема формирования равноправных и дружественных межгосудар- ственных отношений двух великих славянских народов возникла сразу же после победы Февральской революции 1917 г. в России и создания Украин- ской Центральной рады. Уже на последнем заседании Национального кон- гресса в Киеве 8 IV 1917 г. было принято протестную резолюцию в отно- шении „претензий на земли непольские, заявленные временным Польским государственным советом в декларации на призыв Временного правитель- ства российского к соединению польского народа со свободным Россий- ским государством”1. Речь шла о сформированном немецкой оккупационной властью 6 XII 1916 г. варшавском Временном государственном совете (Rada Stanu) и воз- звании Временного правительства от 16 III 1917 г. „О восстановлении неза- висимости Польского государства, созданного из всех земель, заселённых преимущественно польским народом”, которое должно быть связано с Рос- сией „свободным военным союзом”. А под „землями непольскими” в ре- золюции Национального конгресса подразумевалась Холмская губерния, созданная в соответствии с законом Государственной Думы Российской губернии от 23 VI 1912 г. из восточных уездов Люблинской и Седлецкой губерний Царства Польского. Ради объективности следует всё же отметить, что в отдельных централь- ных и западных уездах Холмской губернии польское население, несомнен- но, преобладало над украинским, к тому же во время своего отступления летом 1915 г. российская армия осуществила принудительную эвакуацию украинского населения на восток, вследствие чего на Холмщине осталось лишь около 30 тыс. этнических украинцев. Необходимо также учитывать тот факт, что практически все польские национальные партии (за исключе- 1 Українська Центральна Рада. Документи і матеріали. Т. 1: 4 березня – 9 грудня 1917 р., (упоряд.) В. Ф. Верстюк, Kиїв 1996, s. 61. 12 Владимир Головченко нием полиэтнической Социал-Демократии Королевства Польского и Лит- вы) с момента своего создание занимали устойчивые „самостийницкие” позиции в национально-государственном вопросе. И всё же представитель польской национальной демократии на Съезде народов России в Киеве 8–15 IX 1917 г. Ромуальд Кнолль тогда убеждал при- сутствующих, что „самостоятельное Польское государство не будет пося- гать на соседское добро, а будет жить в добром согласии и братстве со свои- ми соседями… Где бы ни жили поляки посреди другого народа, они всегда будут заботиться о благосостоянии этого края и поддерживать справед- ливую борьбу того народа, который в большинстве живёт в данном крае”. А Конрад Лукашевич от имени киевской группы Польской социалистиче- ской партии (ППС) провозгласил единение с „революционным движением украинской демократии – поскольку украинская демократия будущую фе- деративную связь с Россией базирует на государственности Украины”2. Однако проблема национально-государственной принадлежности Холмщины и Подляшья быстро стала камнем преткновения в налажива- нии двусторонних отношений между странами, которые объективно были призваны выступить гарантами невозможности возрождения „единой и неделимой” Российской империи в каком-либо виде. 14 XI 1917 г. Малая Рада приняла протест в отношении намерений Берлина и Вены присоеди- нить Холмщину, Подляшье и оккупированную ими часть Волыни к про- возглашённому 5 XI 1916 г. Польскому государству. Тогда же было решено „использовать