2010 MERSÝN TÝCARET VE SANAYÝ ODASI EKONOMÝK RAPOR YAYIN KURULU

Abdulkadir DÖLEK Genel Sekreter

Aslý ÖZYAMANOÐLU Didem ÖZER Araþtýrma Yayýn Müdürlüðü

Yayýn No : 2011-7

Tasarým Alpaslan Akbaþ

Baský REPROTEK MATBAACILIK 0324.235 09 66 2010 EKONOMÝK RAPOR EKONOMÝK ÖNSÖZ

Finans piyasalarýnda 2008 ortalarýnda kredi krizi olarak baþlayan ve 2009’da likidite krizi olarak devam eden global kriz geliþmiþ ülkeler baþta olmak üzere tüm ülkelerde, kapsamlý parasal ve mali teþvik programlarýnýn devreye sokulmasýyla küresel boyuttaki etkileri hafifleme trendine girmiþtir. 2011 yýlý ile tüm dünyada bir olumlu seyir görülse de krizin negatif etkilerinin tam anlamýyla atlatýldýðý ve kriz öncesi düzeye geldiði söylenemez.

Türkiye genelinde ise, 2009 yýlýnda gerek iç gerekse dýþ talepteki daralmanýn devam etmesiyle stoklarda ciddi artýþlar yaþanmýþ; baþta imalat sanayi olmak üzere ticaret, ulaþtýrma, depolama ve haberleþme sektörlerinde önemli ölçüde gerilemeler kaydedilmiþtir. Çift haneli küçülme rakamlarý ancak 2009 yýlýnýn üçüncü çeyreðinde tek hanelere gerilemiþ ve 2009 yýlýnýn son çeyreðinde de birçok sektörde gözlenen olumlu geliþmelerle, toparlanma sinyalleri verdiði gözlenmiþtir. Kýsacasý, reel sektörde yaþanan düþüþlerin mali sektöre yansýmamýþ olmasý Türkiye ekonomisinin krizden daha fazla etkilenmesini engellemiþtir. Özellikle, komþu ülkelere olan ticaretimizdeki artýþ bu düzelmeye büyük ivme kazandýrmýþtýr. Kriz nedeniyle kredi musluklarýný kapatan bankalar, ekonomideki toparlanmaya paralel tekrar kredi musluklarýný açmýþ, buda özel sektörü rahatlatmýþtýr. 2010 yýlýnda üretmeye ve ihraç etmeye devam eden Türk iþ dünyasý yarattýðý istihdam ile yeni iþ kapýlarý açmýþtýr. Yani 2010 Türkiye’nin krizden çýkýþ yýlý olmuþtur.

Geride býraktýðýmýz yýlda Mersin’deki gerçekleþmelere baktýðýmýzda; 2009 yýlýnýn ilk çeyreðinde dip noktaya ulaþan sanayi üretimi yýlýn ikinci çeyreðinden itibaren toparlanmaya baþlamýþtýr. Üretimdeki geliþmelere paralel olarak istihdamda benzer eðilimlerin olduðu gözlenmiþtir. 2010 yýlýnda gerek sanayi üretimi, gerek Serbest Bölge üretimi, gerekse liman kapasitesindeki istikrarlý yükseliþ Mersin ekonomisinin olumlu bir yolda gittiðini göstermektedir. Ancak, özellikle Kuzey Afrika ve Orta Doðu ülkelerindeki olumsuz geliþmeler bölgeye olan yakýnlýðý ve yoðun ticaretinden dolayý Mersin’i etkilemiþtir. Mersin iþ dünyasýnýn bu bölgelerden vazgeçme lüksü yoktur. Ancak, yeni pazarlar bulma çabamýzý hiçbir zaman býrakmamamýz gerektiðini düþünüyoruz. Bölgenin en istikrarlý ve geliþmiþ ülkesi olan Türkiye her þeye raðmen bir cazibe merkezi olmaya devam edecektir. Mersin iþ dünyasý olarak amacýmýz sadece farklý pazarlar bulmak deðil, ürün çeþitliliðimiz ile de rekabetçiliði yakalamaktýr.

20 binin üzerinde kayýtlý üye sayýsý ile kentimizin en büyük sivil toplum örgütü olan Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý, kentimizin ve iþ dünyasýnýn yaþadýðý sýkýntýlarý istatistiklerden faydalanarak somut tablolar ortaya koyabilmekteyiz. Bu baðlamda; Odamýz tarafýndan hazýrlanan kitabýmýz farklý kurumlarca derlenen verilerin detaylý olarak bir araya getirilerek, toplumsal ve kültürel yapý, ekonomik yapý ve makro ekonomik göstergeler, alt yapý sistemleri, sivil toplum kuruluþlarý alt baþlýklarýnda incelenen konularýn yaný sýra Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki geliþmeler ve beklentilere ait deðerlendirmelere de yer verilmiþtir. Yayýnýmýzýn üyelerimize ve ilgililere faydalý olmasýný diler, destek veren tüm Kurum ve Kuruluþlara teþekkür ederiz.

Þerafettin AÞUT Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý Yönetim Kurulu Baþkaný BOÞ MERSÝN TÝCARET VE SANAYÝ ODASI YETKÝ ORGANLARI

YÖNETÝM KURULU

Þerafettin AÞUT Baþkan Serdal KUYUCUOÐLU Murat KARTEPER Baþkan Yardýmcýsý Sayman Üye

Ayhan KIZILTAN Rýza DURDU Ali Fuat BUDUR Hakan Sefa ÇAKIR

Ýbrahim ZEPER Uður KUZUCU Ufuk MAYA Kasým TANRIÖVER

MECLÝS ÜYELERÝ

Faik BURAKGAZÝ Baþkan Ýsmet SÖKÜN Mehmet Alper GÜRSOY Yakup GÝTMÝÞ Baþkan Yardýmcýsý Baþkan Yardýmcýsý Katip Üye

Süleyman YILMAZ Kenan YAVUZ Salih ERTAÞ Hakan Sefa ÇAKIR Yusuf Vedat YÜCESOY

Mehmet KARABULUT Doðan NARÝN Mahmut ARSLAN Mehmet Taci BAYAM Hadi DOÐAN Mustafa Sýtký YETER Ufuk ONUK Ali Fuat BUDUR Nihat TAN Hatem DÜLEK Ýbrahim ZEPER Halim EREN Mevlüt ISIYEL Mehmet ÝLHAN Hakan KAYACI Celal SALMAN Senan ÝDÝN Nafi AÐAOÐLU Sabahattin KILIÇÇIOÐLU Ýhsan ACIR Mehmet Rýza BOYRAZ Ýbrahim BÝRSÖZ Ýbrahim KÝPER Mehmet KÝPER Seyit Serdar AKYURT Erhan ÖZYILDIRIM Musa AKDEMÝR Nesim EKÝNCÝ Birol GELBUL Nuh YÜKSELGÜNGÖR Kenan PEKER Ýbrahim ARGÜN Mehmet GÖKÇEL Mehmet ALTAY Serdal KUYUCUOÐLU Sadýk Çaðatay GÜNEÞ Uður KUZUCU Mustafa KABADAYI Savaþ TÜRKALP Çetin KANAR Mehmet KELEÞ Bedirhan ORAK Ufuk MAYA Güner ÖZDEMÝR Mehmet GÜNENÇ Mehmet Azmi DAMLA Sezgin ARIMUM Adil ACIR M. Mutlu KOYUNCUOÐLU Murat KARTEPER Doðan ERTÜRK Hýdýr KARADAÐ Necmi GÖÇTÜ Numan OLCAR Halit ARSLAN Yaþar GÖLLÜ Mehmet Orhan ÖZBABA Kasým TANRIÖVER Suat ERAS Ýbrahim AKTAN Haci Ýbrahim BÝLÝR Hüseyin DÝNLER Gürsel TEMEL Cebrail ORMAN Erol KARACA Cuma KAPLAN Hikmet ELÇÝÇEÐÝ Abdullah YILMAZ Þahin ÖDER Cumali AVÞAR

Sabri TEKLÝ Sinan ACAR Mehmet Salih BÝLGÝN Hasan Hüseyin ÝPEK Mehmet KÝSÝN Mehmet ÇAÐLAYAN Serdar ALTUNTAÞ Serdal KURU Ayhan KIZILTAN Serhat Servet DÖVENCÝ Þerafettin AÞUT Hilmi Serdar YÜREKLÝ Rýza DURDU Saffet ÖZDEMÝR BOÞ ÝÇÝNDEKÝLER

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Geliþmeler ve Beklentiler 1 Mersin Hakkýnda Genel Bilgiler 13

TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI

Nüfus 23 Eðitim - Kültür 28 Saðlýk 39 Sosyal Güvenlik Çalýþmalarý 42 Sosyal Hizmetler 45

EKONOMÝK YAPI VE MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER

Ekonomik Yapý Tarým ve Ormancýlýk 49 Ýmalat Sanayi 65 Organize Sanayi Bölgesi 67 Dýþ Ticaret 69 Mersin Serbest Bölgesi 85 Mersin Limaný Faaliyetleri 89 Ticaret Borsalarý ve Toptancý Halleri 93 Turizm 97 Madencilik 103 Makroekonomik Göstergeler Milli Gelir 104 Fiyat Ýndeksleri 108 Parasal Göstergeler 111 Yatýrýmlar 117 Kamu Gelirleri 121 Ýstihdam 124

ALT YAPI SÝSTEMLERÝ

Enerji 137 Ulaþtýrma 139 Haberleþme Hizmetleri 142 Konut 144

SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI

Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý Hakkýnda Genel Bilgiler 151 Ýlimizdeki Mesleki Kuruluþlar 154 BOÞ DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ 2010 GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR

2010 Yýlýnda Dünya Ekonomisi

2008 yýlýnda baþlayýp neredeyse tüm ülkeleri içine alan global kriz sonrasýnda, toparlanma ülke gruplarý bazýnda farklýlaþarak devam etse de risklerin devam ettiði anlaþýlýyor. Özellikle krzini etkisi geliþmiþ ülkelelerde yoðun bir biçimde hala hissedilirken, genelde geliþmekte olan ülkelerde kriz etkisinin azaldýðý ve ekonomik canlanmanýn devam ettiði görülüyor.

Bilindiði gibi dünya ekonomisi 2008 yýlýnda yüzde 2.8 oranýnda büyürken, dünya ticaret hacmi de yüzde 2.9 oranýnda artýþ göstermiþ; krizin etkisinin derin biçimde hissedildiði 2009 yýlýnda ise dünya ekonomisi yüzde 0.6 oranýnda küçülürken, ticaret hacmi ise yüzde 11 oranýnda daralmýþ ve iþsizlik tüm ülkelerde artmýþtý. Reel ekonomide bu sancýlar yaþanýrken finansal piyasalarda büyük dalgalanmalar yaþanmýþtý.

Tablo1. Dünyada Sanayi Üretimi ve Ticaret Hacmi (2006=100)

114 130

112 125 Sanayi Üretimi 110 120 108 115 106 110 104 105 102 Ticaret (sað eksen) 100 100 95 98

96 90

94 85 2007 2008 2009 2010

Kaynak : Bloomberg. TCMB

2010 yýlýnda ise özellikle geliþmekte olan ülkelerdeki performans ile dünya ekonomisinin yeniden pozitif büyümeye yöneldiði biliniyor. Yine uluslar arasý ticaret hacminin yeniden yüzde 11’ler civarýnda artýþ göstermesi de 2010 yýlýndaki toparlanmaya iþaret ediyor. Ancak daha önce belirttiðimiz gibi ülkeler arasýnda toparlanmada bariz farlýlýklar gözleniyor. Örneðin ABD ekonomisinin 2010 yýlýnda 2008 yýlýndaki üretim düzeyini yakaladýðýný buna karþýn Euro bölgesinin hala 2008 yýlý üretim düzeyinin yaklaþýk yüzde 5 altýnda kaldýðý görülüyor. Ýþsizlik geliþmeleri de benzer geliþmeleri iþaret ediyor. ABD’de iþsizlik oranlarý krizde yüzde 10’un üzerinde seyrederken, yüzde 9.6’lara gerilemiþ; ancak Euro bölgesinde yüzde 10.1 olan iþsizlik oranýnda bir iyileþmenin saðlanamadýðý gözlendi. (Bkn.Durmuþ Yýlmaz 13 Ocak 2011 Askon Sunumu)

3 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

Tablo2. Ýþsizlik Oranlarýndaki Geliþmeler (Mart 2008=100) 220 ABD 200

180 Euro Bölgesi 160

140 Türkiye

120

100

80 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak : Bloomberg. BDDK, TCMB

Özellikle Çin ve Hindistan gibi dünya ekonomisinde payýný hýzla artýrmakta olan geliþen ülkelerde toparlanmanýn daha hýzlý olduðu, krizin etkilerinin daha hýzla atýlmaya çalýþýldýðý IMF’nin yayýnladýðý World Economic Outlook (October 2010) raporunda da belirtiliyor.

Global Krizin Sonuçlarý ve Maliyeti Dünya ekonomisi hýzla toparlanýrken, global krizin etkileri de 2010 yýlý itibariyle belirginleþmeye baþladý. Krizden çýkmak için ABD ekonomisinde kurtarma operasyonlarý devreye girmiþ, Amerikan Merkez Bankasý FED piyasalara ciddi biçimde likidite aktarmýþ faiz oranlarý ise ABD’de tarihsel olarak en düþük düzeylere çekilmiþti. Benzer geliþmeler Almanya’nýn direnmesine karþýn AB bölgesinde de görüldü. Faizler hýzla yüzde 1 düzeyine çekilirken, ülkeler özel kesim firmalarýný kurtarýrken, genelde de Yunanistan, Ýrlanda, Ýzlanda ve devamýnda da Portekiz ülkelerine yönelik kurtarma önlemleri yürütüldü. Geliþmiþ ülkeler artan likiditeyi kontrol etmek ve piyasalardaki beklentileri olumluya çevirmek için finans kurumlarýnýn bilançolarýný “piyasa fiyatlamasý dýþýna” taþýdý. Böylece sözkonusu kurumlarýn sahip olduðu ancak piyasada deðeri hýzla düþen finansal varlýk ve/veya gayrimenkullerin piyasa fiyatý üzerinden deðil, “elde edilme deðeri” üzerinden muhasebeleþtirilmesi yasallaþtýrýldý. Sonuçta piyasa deðeri hýzla düþen varlýklara sahip bilançolar “kaðýt üzerinde” kar yazmaya baþladý. Bu giriþim 2009 yýlý ortasýndan itibaren piyasalardaki iyimser beklentilerin de kaynaðý oldu. Ancak herþey ayný þekilde yolunda gitmiyor.

Finansal ve ekonomik istikrarýn saðlanmasýna yönelik kurtarma operasyonlarý ülkelerin mali dengelerini altüst ederken; sonuçta artan bütçe açýklarý ve devasa boyuttaki kamu borçlarý mevcut sorunlarýn “ötelenmesi” anlamýna geliyor ve sorun özel kesimden kamu kesimine aktarýlmýþ bulunuyor. Kriz öncesi ABD hazinesinin borç yükünün GSYÝH’ya oraný yüzde 60 iken bu oran yüzde 90’lara yükseldi ve Bütçe açýðýnýn GSYÝH oraný ise çift haneli rakamlara ulaþtý. Euro Bölgesinde de Bütçe Açýðý/ GSYÝH oraný ortalama yüzde 3’lerden kriz sonrasýnda yüzde 6’lara yükseldi. Kamu Borcunun GSYÝH’ya oraný ise yüzde 60 iken kriz sonrasý yüzde 90’ýn üzerine çýktý. Japonya’da da benzer geliþmeler sözkonusu: Örneðin Kamu Borcunun GSYÝH’ya oraný yüzde 232’yi aþarken, Blütçe Açýðýnýn GSYÝH’ya oraný da çift haneli rakamlarla ifade edilmeye baþladý.

4 2010 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR

Tablo 3. Kamu Borcu/GSYÝH Oraný (%) 120 120 110 110 Geliþmiþ G-20 Ülkeleri 100 100 90 90 80 80

70 Türkiye* 70 60 60 50 50 40 40 30 30 Geliþmekte olan G-20 Ülkeleri 20 20 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 *Orta Vadeli Program (2010-2013) Hedefleri Kaynak : IMF WEO Ekim 2010, Hazine, BDDK, TCMB

Dünya Ekonomisinde Yaþanan Riskler Dünya ekonomisinde 2008 ve 2009 yýllarý, þirket iflaslarý ve þirket kurtarmalarýnýn belirginlik kazandýðý yýllar olarak tarihe geçerken; 2010 yýlý ise ülke iflaslarýnýn gündeme geldiði ve ülkeleri kurtarmaya yönelik giriþimlerin yaþandýðý yýl olarak akýllarda kalacak. 2011 yýlý ise bu aðýr baskýnýn altýnda ülkeler ve bölgeler arasýnda ayrýþýmýn yaþandýðý önemli bir dönemeç yýlý olmaya þimdiden aday görünüyor: 1. Global Kriz etkisini en fazla geliþmiþ ülkelerde hissettirdi. Mevcut durumda geliþmiþ ülkeler yüksek kamu borçlarý ve ciddi biçimde bozulan kamu mali dengeliri ile karþý karþýya kaldý. 2011 yýlý ve gelecek yýllar bu aðýr baskýlarýn altýnda tüm ekonomileri etkilemeye devam edecek. 2. ABD ekonomisi neredeyse sýfýr düzeyindeki faiz ile finansal varlýk fiyatlarýný þiþirmeye devam ederken, bozulan mali dengelerine çözüm aramaya devam ediyor. ABD’nin sorunlarýný piyasalara likidite aktararak sürdürmesi parasýnýn hýzla deðer kaybetmesine yol açýyor ve kur savaþlarý açýsýndan bir mevzi kazanmasýna neden oluyor. Ancak bunun da bir maliyeti var: Hýzla kendisini hissettirmeye baþlayan enflasyon ve dünyada artan emtia fiyat baskýsý. 3. ABD ekonomisi artan dýþ açýklarýný kapatmaya yönelik olarak Çin ile savaþýný sürdürürken, Çin merkezi denetim sistemi ile parasýnýn deðerini düþük tutumayý baþarýyor ve hýzla artan üretim gücü ile gelecekte Asyanýn aðýrlýðýnýn artmasýnýn kaçýnýlmaz olduðunu ortaya koyuyor. 4. AB bölgesinde ise ayrýþma devam ediyor. Bir taraftan 2010 yýlýnda yüzde 3.6 büyüme yakalayan Almanya, diðer tarafta ise Yunanistan, Ýspanya ve Portekiz gibi büyüme konusunda sýkýnýtý yaþayan ülkeler iki kutuplu AB ayrýþmasýnýn iþaretlerini veriyor. Dünya ekonomisinin iyi olduðu yýllarda gereken reformalarý yapmayan ve bu konuda da “pek” uyarýlmayan AB’nin sorunlu ülkelerinin Euro’yu çökertebileceði konusundaki korkularýn hala devam ettiði bölgenin gelecekte mali disiplini artýrarak sorunularýný çözmesi bekleniyor. Ancak toplumsal muhalefetin ve sosyal dengelerin bu disipline ne ölçüde uyulacaðý konusundaki kaygýlarý artýrýyor. 5. Geliþmiþ ülkeler arasýnda önemli bir yeri olan Japon ekonomisi global krizden öncelikle etkilenen ülkelerden biri olmuþtu. Hýzla daralan dünya ticaret hacmi Japonya’ya iþsizlikte artýþ, deflasyon, hýzla artan bütçe açýðý ve kamu borç stoðu olarak yansýdý. 2010 yýlýnda dünya ekonomisi toparlanmaya baþladýðýnda Japonya rahat bir soluk aldý. Ancak yüksek kamu borç stoðu konusunda çözümsüzlüðü devam etti. 2011 yýlýnda ise büyük bir nükleer felaket ile karþýlaþan Japon ekonomisinin bu durumu kolay atlatmasý beklenmiyor. Ýlk tespitlere göre 300 milyar dolara ulaþan zarardan söz edilse de radyasyonun etkileri bu rakamýn dýþýnda kalýyor. 6. Geliþmiþ ülkeler hýzla artan emtia fiyatlarý ve enflasyon baskýsýna karþý sýkýlaþma tercihi yapmakta zorlanýyor. ABD faiz oranlarýnýn uzunca bir süre düþük kalacaðý sinyali verirken, AB Merkez Bankasý ise 0.25 oranýnda göstermelik faiz artýþý ile yetinmek zorunda kalýyor. Kisaca geliþmiþ ükleler iþsizlik karþýsýnda enflasyonu tercih etmek zorunda kalýyor. Enflasyon ise gelecek açýsýndan riske iþaret ediyor. Ancak bu ülkeler de de büyüme tercihi enflasyonla mücadelenin bir baþka döneme ertelendiðini gösteriyor.

5 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

7. Uluslararasý sermaye ise geliþmiþ ülkelerdeki düþük faiz oranlarý ve diðer sorunlar nedeniyle, nisbeten faiz oraný daha yüksek dinamik geliþmekte olan ülkelere yönelmeyi tercih ediyor. Ancak bu kez uluslararasý sermaye; 2004-2008 yýllarýnda olduðu gibi doðrudan yabancý sermaye yatýrýmý biçiminde deðil, portföy yatýrýmý biçiminde ülkelere yöneliyor. Çeþitli ülkeler portföy yatýrýmlarýnýn yýkýcý etkisine karþý kendilerini korumaya çalýþsa da artan risk iþtahý bu giriþimleri þimdilik etkisiz býrakýyor. 8. Türkiye de uluslararasý sermayenin hýzla artan risk iþtahý nedeniyle tercih ettiði ülkelerden biri. Türkiye ekonomisi 2010 yýlýnda hýzla giriþ yapan uluslar arasý sermayenin etkisi altýnda performans gösterirken, sermayenin çýkýþý halinde yaþanabilecek olasý risklerle karþý karþýya.

Tüm bu geliþmeler çerçevesinde; Türkiye ekonomisinin 2010 yýlýndaki performansýný ve 2011 yýlýndaki olasý geliþme ve beklentileri ortaya koyabiliriz.

Emtia Fiyatlarýndaki Geliþmeler (1986-2010)

CI-CRB CCI Index (ICEFI) - Monthly Nearest OHLC Chart

700.00 650.00 600.00 550.00 500.00 450.00 400.00 350.00 300.00 250.00 200.00 150.00 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

CRB Indeksi, her türden hammadde ve emtia fiyatlarýndaki geliþmeyi aðýrlýklý ortalama olarak ölçen bir endekstir. Endeks 1997 Asya krizinin ardýndan 1999 yýlýnda dip yaptýktan sonra 2002 yýlýndan sonra genelde geliþmiþ ülkelerin uyguladýðý geniþletici politikalarýn sonucunda tekrar yükselerek enflasyonist baský yaratmýþtý. Ancak bu baskýyý kaldýrmaya yönelik olarak faizlerin yükseltilmesi ile birlikte sönen balon ve finansal piyasalarda yaþanan dalgalanma reel kesime yansýmýþ ve dünya ekonomisi durgunluk ile karþý karþýya kalmýþtý. Durgunluktan çýkmak için uygulanan geniþletici politikalar endeksi yeniden týrmandýrdý. Þimdi dünya ekonomisi yeni bir enflasyonist tehdit ile karþý karþýya. Ancak bu durum talep artýþýndan deðil, geliþmiþ ülke paralarýna olan güvensizlikten ve alternatifsizlikten kaynaklanýyor.

6 2010 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR

2010 Yýlýnda Türkiye Ekonomisi

Türkiye ekonomisi 2008 yýlýnýn üçüncü çeyreðinden itibaren hissedilir biçimde global krizin etkisi altýna girdi. Krizden çýkýþ için alýnan önlemlerler gecikmiþ olsa da ekonomideki düþüþü durdurmayý baþardý ve ekonomi iç talep kaynaklý büyüme sürecini 2009 yýlýnýn son çeyreðinden itibaren yeniden yakaladý. Hiç kuþkusuz bu geliþmede dünya ekonomisindeki kýsmi toparlanma da etkili oldu.

2009 yýlýnda kamu harcamalarýndaki artýþ ile desteklenen büyümeye, 2010 yýlýnda özel kesim tüketim ve yatýrým harcamalarý damgasýný vurdu. Ýhracatýn ise büyüme üzerinde etkisi oldukça sýnýrlýydý. Sonuçta 2009 yýlýnýn tamamýnda yüzde 4.8 olan küçülmenin ardýndan 2010 yýlýnda Türkiye ekonomisi yüzde 8.9 gibi yüksek bir büyüme hýzý yakaladý. Bu yüksek büyüme hýzý ile birlikte ekonomi 2008 yýlýndaki üretim düzeyini yeniden yakaladý.

Tablo 4. Mevsimsellikten Arýndýrýlmýþ GSYÝH ve Talep Unsurlarý

105 120 101.4 100.0 100 110

95 100 Nihai Yurt Ýçi Talep

90 90

85 87.2 80

80 70

75 60 Ýthalat Ýhracat 70 50

65 40 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak : TÜÝK, TCMB Kaynak : TÜÝK, TCMB

Hiç kuþkusuz tüm firmalar büyümeden ayný oranda etkilenmedi. Özellikle iç talebe yönelik üretim yapan firmalarýn üretim kapasiteleri 2008 yýlýnýn üzerine çýkarken, ihracata yönelik üretim yapan firmalarda toparlanma daha yavaþ gerçekleþti.

7 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

Tablo 5. Sanayi Üretim Endeksi (2008 Mart=100)

120

Ýç Piyasaya Yönelik 110 Üretim Yapan Firmalar

100

90

80 Dýþ Piyasaya Yönelik Üretim Yapan Firmalar 70

60 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak : TCMB

Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Dinamikleri 1. Geliþmiþ ülkelerdeki fazla likidite olumsuzlar içinde nispeten daha iyi durumda olan ülkelere akmaya baþladý. 2010 yýlý verilerine göre Türkiye’ye 63.5 milyar dolar sermaye giriþi gerçekleþti. Giren sermayenin 19.6 milyar dolarý portföy yatýrýmý, 8.9 milyar dolarý doðrudan yabancý sermaye yatýrýmý, 27 milyar dolarý dýþ borçlanma ve 4 milyar dolarý ise nedeni saptanamayan Net Hata Noksan olarak deðerlendirilen sermaye giriþinden kaynaklandý. 2. Sermaye giriþi bir taraftan Türk Lirasýnýn deðerlenmesine yol açarken, diðer taraftan da fonlara ulaþýmý kolaþtýrdý. Döviz giriþine baðlý faiz oranlarý düþmeye baþladý. Bu da varlýk balonlarýnýn oluþmasýna, teminat deðerlerinin de yükselmesine neden olurken, kredi iþtahýný da kabartmaya baþladý. 3. Bankacýlýk sektörü 2009 yýlýnýn son çeyreðinden itibaren global krizin etkilerini azaltmak için iki kez yeniden yapýlandýrma gerçekleþtirmiþ ve reel kesimin sýkýntýlarýný bir ölçüde paylaþmýþtý. Ancak 2010 yýlýnda yeniden yapýlandýrma yerine “kredi verme tercihi” kullanýldý. 4. Bir taraftan hýzlý sermaye giriþi diðer taraftan bankalarýn “kredi tercihini” kullanmasý ekonomide parasal geniþlemenin kontrolünü zorlaþtýrdý. Sonuçta; ekonomik büyümenin yüzde 3.5 ve deflatörün ise yüzde 6 olarak hedeflendiði Orta Vadeli Program sapmaya baþladý. Ekonomi hýzla ýsýnmaya baþladý.

8 2010 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR

Tablo 6. ABD, AB ve Türkiye’de Kredi Geliþmeleri (% artýþ)

20 60

15 45

10 Türkiye 30 (sað eksen)

5 15

0 0

ABD -5 -15

Euro Bölgesi -10 -30 2007 2008 2009 2010

Kaynak : Bloomberg, BDDK, TCMB

Ýç Talebe Dayalý Büyüme ve Cari Açýk Ýç talebin kredi kaynaklý olarak büyümesi, genelde zaten yetersiz olan tasarruflarýn daha hýzlý düþmesine neden olurken kamu kesimindeki kýsmi toparlanmaya karþýn ithalat talebini artýrdý ve sonuçta cari açýk 2010 yýlýnda 48.5 milyar dolarý aþarak yýllýk bazda GSYÝH’nýn yaklaþýk yüzde 6.6’sýna ulaþtý. 1. Portföy yatýrýmlarý aðýrlýklý büyük sermaye giriþi; 2010 yýlýnda son iki aydaki yüzde 5’lik kur artýþýna raðmen Türk Lirasýnýn deðerliliðinin devam etmesini saðladý. TCMB’nin yayýnladýðý ve 2003 yýlýnýn temel alýndýðý Reel Efektif Döviz Kuru Endeksine göre 2010 yýlýnýn Aralýk ayý sonu itibariyle Türk Lirasý (sepet) TÜFE’ye göre yüzde 26, ÜFE’ye göre ise yüzde 22 oranýnda deðerli hale geldi. 2. Kur savaþlarý ve korumacýlýk eðilimlerinin arttýðý gobal eðilimler dikkate alýndýðýnda; Türk Lirasýnýn deðerlenmesinin firmalarý asýl iþinden kar etme yerine faaliyet dýþý gelirlere yönelttiði biliniyor. Reel kesimin yýl ortalamasý itibariyle yaklaþýk 86 milyar dolarlýk döviz açýðýnýn Türk Lirasýnýn deðerlenmesi ile birlikte kur farký karý yarattýðý ve firmalarý büyük ölçüde faaliyet dýþý gelirlere dayandýrmaya baþladýðý da bir gerçek. 3. Artan uluslararasý rekabete karþýn Türk lirasýnýn deðerlenmesinin önlenememesi rekabet gücünü hýzla düþürürken, ithalatýn cazibesini artýrdý. Ýç talebi dayalý bir büyüme de ithalattaki artýþ ile birlikte cari açýðýn büyümesine neden oldu. 4. Cari açýðý artýran bir diðer önemli faktör ise uluslararasý piyasalardaki likidite geniþlemesinin petrol baþta olmak üzere emtia fiyatlarýný yukarý yönlü hareket ettirmesi. Tüm bu geliþmeler; 2010 yýlýnda cari açýðýn tehlikeli boyutlara ulaþmasýna ve söz konusu açýðýn finansmanýndaki kalitesizlik de Merkez Bankasýný önlemler almaya itti. Doðal olarak Merkez Bankasýnýn bu giriþimi baþta bankalar olmak üzere çeþitli kesimlerin itirazlarýna yol açtý.

9 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

Tablo 7. Türkiye’de Cari Açýk

2 Cari Ýþlemler Dengesi / GSYH Cari Ýþlemler Dengesi / GSYH (Enerji Fiyat Etkisi Hariç) 0,5 -0,3 0

-1,8 -1,3 -2 -2,5 -2,3 -2,5 -3,0 -2,9 -2,5

-4 -3,7 -3,4 -4,6

-6 -5,7 -6,1 -5,9 -6,6 -8 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Kaynak: TCMB ve Hazine Müsteþarlýðý

Cari Açýk ve Merkez Bankasý Müdahalesi Merkez Bankasý 2010 yýlýnda ekonomideki aþýrý ýsýnmanýn yarattýðý cari açýk baskýsýný özellikle “dünya ekonomisindeki iyileþmenin sanýldýðýnýn aksine yavaþ olduðu ve risklerin büyük ölçüde devam ettiði” biçimdeki uyarýlarla örtülü biçimde vermeye çalýþtý. Ancak ardýndan kredi geniþlemesindeki artýþýn devam ettiði anlaþýlýnca zorunlu karþýlýk oranlarýný yükseltmeye baþladý ve bankalara zorunlu karþýlýklar karþýlýðý ödediði faiz oranýný sýfýrladýðýný açýkladý. Böylece kredi maliyetleri artýrýlmýþ oldu.

Sermaye hareketleri, kredi hacmindeki artýþ hýzý cari açýk ve Türk Lirasý'nýn deðerlenmesi arasýndaki güçlü iliþki; kontrol edilemediði zaman belirsizlik de artýyordu. Merkez bankasýnýn bu sürece müdahalesi bankalarýn kredilerini artýrmaya devam ettirmesiyle daha sert oldu. Yýlýn son ayýnda zorunlu karþýlýk oranlarý yeniden düzenlendi, kredi kartý alacaklarýndaki asgari ödeme tutarý artýrýldý, konut kredilerinin finansmanýna üst sýnýr getirildi.

Alýnan kararlarýn 2011 yýlýnda etki göstermeye baþlayacaðý açýk. Çünkü bir taraftan bankalarý uzun vadeli kaynak bulmaya zorlayan, diðer taraftan kredi maliyetlerini artýrarak kredi vermeyi zorlaþtýran söz konusu kararlar, ekonomideki büyümeyi frenlemeyi hedefliyor. 2011 yýlýnda büyümenin yüzde 4.5 olarak hedeflenen orana çekilmesi ve böylece kýrýlgan dünya ekonomisinde cari açýðýn daha makul düzeylere çekilmesi isteniyor.

Tabii ki Merkez Bankasý’nýn bu giriþimlerini etkisizleþtirecek riskler de var. Sözkonusu riskler; 2011 yýlý ortasýnda yapýlacak seçimler nedeniyle uygulanacak mali politikalar ile son ayda TL’nin yüzde 5 deðer kaybýnýn ve dünyadaki emtia fiyatlarýnýn enflasyon üzerine yansýmalarý olacaðý yönündedir.

10 2010 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER EKONOMÝK RAPOR

TL deðerlendi, Tüketim Arttý Kamu Dengesi Düzeldi Global kriz yalnýzca geliþmekte olan ülkelerde deðil hemen tüm ülkelerde kamu maliyesinde bozulmalara yol açtý. 2009 yýlýnda Türkiye’de de kamu maliyesinde ciddi bir bozulma ortaya çýkmýþ, vergi gelirleri hýzla düþerken, harcamalar artmýþ sonuçta Bütçe Açýðýnýn GSYÝH’ya oraný yüzde 6’ya ulaþmýþ, Kamu Borcunun GSYÝH’ya oraný ise yüzde 39.5’den 45.5’e yükselmiþti. Ancak 2010 yýlýnda bu olumsuz trend tersine döndü. 1. Ekonomideki hýzlý tüketim artýþý ile birlikte kamunun dolaylý vergi tahsilatlarý ve genelde de vergi gelirlerinde önemli artýþ oldu. 2010 yýlýnda bir önceki yýla kýyasla Bütçe Gelirleri yüzde 18, bunun içinde vergi gelirleri yüzde 22, dolaylý vergiler ise yüzde 29 oranýnda artýþ gösterdi. 2. Türk Lirasýndaki deðerlenmenin devam etmesi ve sermaye giriþleriyle düþen faiz ve borçlanma maliyetleri bütçenin faiz giderlerini ayný dönemde yüzde 9.3 oranýnda azalttý. Faiz dýþý giderler yüzde 13.9 artmasýna karþýn, faiz giderlerindeki düþüþ Bütçe Giderlerinin yalnýzca yüzde 9.3 oranýnda artmasýna neden oldu. 3. Gelirler artarken, giderlerdeki artýþýn sýnýrlý kalmasý bütçe açýðýný 2010 yýlýnda 2009 yýlýna kýyasla yüzde 25 oranýnda küçülttü. Böylece 2010 yýlýnda 39.6 milyar TL olan bütçe açýðýnýn GSYÝH’ya oraný yüzde 3.5 olarak gerçekleþti. 2010 yýlý için hedeflenen oran ise yüzde 4 idi. Ekonominin iç talep itiþli hýzlý büyümesi kamu dengesini büyük ölçüde olumlu etkiledi.

Tablo 8. Merkezi Yönetim Bütçe Açýðý / GSYÝH (%)

14

11,9 12 11,5

10 8,8 8

5,5 6 5,2

4 3,6 2,8 2,4 1,8 2 1,6 1,6 1,1 0,6 0 2001 20022003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* 2011** 2012** 2013** Kaynak: T.C. Maliye Bakanlýðý

11 DÜNYA VE TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDEKÝ GELÝÞMELER VE BEKLENTÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

2011 Yýlý Beklentisi Doðal olarak ekonomideki geliþmeleri analiz ederken büyüme bir baþlangýç noktasýdýr. Çünkü büyüme ekonomide üretim artýþýný, istihdam ve iþsizlik gibi temel konulardaki olumlu trendi de ifade eder. Ancak büyümenin kaynaklarý ve finansmaný da en az bu göstergeler kadar önemlidir.

Türkiye ekonomisi sermaye hareketlerinin serbest olduðu 1990 yýlýndan bu yana sermaye giriþ çýkýþlarýnýn etkisi altýnda kaldý ve döviz giriþ çýkýþý ekonominin genel gidiþatýný belirledi. Faiz oranlarý, enflasyon, kamunun borçlarýný çevirme becerisi, finansal varlýklarýn deðeri, bankalarýn kredi verme isteði, tüketim, yatýrým ve büyüme gibi birçok makro gösterge sermaye giriþ çýkýþýnýn yarattýðý etki ile þekillendi. Genelde sermaye giriþi konusunda sorun yaþanmayan dönemlerde ekonomi yükselen bir trend izlerken sermaye çýkýþý bu trendin tersine dönmesine neden oldu. Finansal piyasalar gibi reel kesim de üretimden deðil, üretim dýþýndaki faaliyet gelirlerinden para kazanmayý 1990 yýlýndan sonra öðrendi. Reel kesim bu “uyuþmanýn etkisi” ile üretim sorunlarýný dile getirmekte zorlandý. Reel kesimde istihdam yaratmak olgusu yerini finansal karlýlýða býraktý. Gerçek sorunlarý tartýþmak yerine reel kesim genelde Merkez Bankasýnýn faiz düþürmesi ve/veya yükseltmesi gibi para politikasý konularýný tartýþtý.

2011 yýlý Türkiye ekonomisinin geleceðini ayný kalýplar içinde tartýþmaya devam edersek, yine sermaye giriþ çýkýþýna ve yabancý yatýrýmcýnýn risk iþtahýna baðlý olarak deðerlendirmeler yapmak gerekiyor.

Türkiye ekonomisi 2011 yýlýnda, büyük ölçüde global piyasalarda likidite artýþýnýn yarattýðý risklerin ektisini hissederken; diðer taratan da Merkez Bankasýnýn aldýðý kararlar sonucu daralan kredi hacminin yarattýðý sorunlar ve seçimler nedeniyle kamu maliyesinde yaþanabilecek olasý sonuçlarýn etkisi altýnda kalacak. Emtia fiyat riskleri sonucu ithal edilen enflasyon da bu riskleri artýracak gibi görünüyor. Yurtiçinde bir taraftan yavaþlayan ekonomik büyüme diðer taraftan kendisini hissettiren maliyet artýþlarý; uluslararasý piyasalarda ise likidite geniþlemesi, kur savaþlarý ve kur-emtia fiyatlarý oynaklýðý 2011 yýlýna damgasýný vurmasý bekleniyor.

Prof. Dr. Sadi Uzunoðlu Trakya Üniversitesi ÝÝBF Öðretim Üyesi

12 2010 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR

TARÝH

Mersin’in Kalkolitik, Ýlk Tunç ve Orta Tunç Çaðlarýndan bu yana bir yerleþim yeri olduðu anlaþýlmýþtýr. Yörede Hititler, Asurlar, Fenikeliler, Frikyalýlar,Yunanlýlar, Selefkoslar, Araplar, Selçuklular, Karamanoðullarý ve Osmanlýlarýn kültür birikimi mevcuttur.

M.Ö. 17-12 yy. arasýnda Hititler’ le çaðdaþ Kizuvatna Krallýðý hüküm sürmüþ, M.Ö. 1290-612 yýllarý arasýnda Kue Krallýðý ve M.Ö. 546’da Persler yöreye yerleþmiþlerdir. M.Ö. 334 yýlýnda Makedonya Kralý Büyük Ýskender bölgeyi ele geçirmiþ, özellikle Silifke’ de etkinliðini sürdürmüþtür. Kral Selefkos Nikador, adýný bu ilçeye vererek hükümdarlýðýný M.Ö. 100 yýlýna kadar devam ettirmiþtir. M.Ö. 66 yýlýnda Roma Ýmparatorlarýndan Pompeus, korsanlarýn iþgalindeki Mersin ve çevresini zaptederek Soloi þehrini kendi adýna izafeten Pompeipolis olarak deðiþtirmiþtir. Böylece Kilikya ve Selefkoslar ülkesi bir Roma eyaleti olmuþ, daha sonra doðu bölgesi Antonius’a verilmiþ ve onun yönetiminde Tarsus ile çevresi zenginleþerek bir bilim merkezi olmuþtur. M.S. 330 yýlýna kadar bir yükselme devri yaþayan bölge Ýmparator Julyanus döneminde (361- 363) putperestliðin resmi din olmasý ve Hristiyanlara baský yapýlmasý nedeniyle büyük karýþýklýklar yaþamýþtýr. Ýlk Kral Arcadius zamanýnda Kilikya eyaleti üçe bölündü: Silifke, Tarsus ve Anavarza þehirleri merkez seçildi. Bu dönemde Neapolis (Kanlýdivane) þehri kuruldu. Bizans döneminde þehirleþme geliþmiþ daha sonra Ýslam Ordularý Kýbrýs’ý ve Silifke’yi, Muaviye döneminde de Kilikya’yý ele geçirmiþlerdir. Ancak bir süre sonra Bizanslýlar bölgeyi egemenlikleri altýna almýþlardýr.

Bölgenin 705 yýlýnda Ýslam Ordularý tarafýndan tekrar ele geçirildiði ve 250 yýl süre ile egemenliklerini sürdürdükleri bilinmektedir. Çok kýsa bir süre Selçuklularýn elinde kalan Ýçel, 1516 yýlýnda Yavuz Sultan Selim zamanýnda Osmanlý topraklarýna katýlmýþtýr. Ancak Mýsýr Valisi Kavalalý Mehmet Ali Paþa ayaklanmasý sýrasýnda Mersin ve çevresi Ýbrahim Paþa tarafýndan ele geçirilmiþ, 1852 Kütahya Anlaþmasý ile Osmanlýlar yeniden egemen olmuþlardýr.

Osmanlý Devletinin son zamanlarýnda Ýçel’ de müstakil mutasarrýflýk ve Sancak kurulmuþ, Sancaðýn Merkezi Silifke ve bir sürede Ermenek olmuþtur.

Önceleri Tarsus Ýlçesi Gökçeli bucaðýna baðlý olan Mersin 1850 yýlýnda Bucak Merkezi olmuþtur.

1864 yýlýnda Mersin’ de Kaza Teþkilatý, 1894 yýlýnda da merkezi Mersin ile Tarsus’ u içine alan Adana Vilayetine baðlý Sancak Teþkilatý kurulmuþ, 1915 yýlýnda müstakil mutasarrýflýk olmuþtur.

Birinci Dünya Savaþý’ndan sonra 1918 yýlýnda tüm Çukurova’yý iþgal eden Fransýz ve Ýngilizler, Kurtuluþ Savaþý sonunda Ankara Anlaþmasý ile 3 Ocak 1922’ de Mersin’i terk etmiþlerdir.

1924 yýlýnda Mersin Vilayeti kurulmuþtur. 1933 yýlýnda, Merkezi Silifke olan Ýçel Vilayeti laðvedilerek Silifke, Anamur, Gülnar, Mut Ýlçeleri Mersin’e baðlanmýþ ve vilayetin adý Ýçel olarak deðiþtirilmiþtir.

1954 yýlýnda Erdemli, 1989 yýlýnda Aydýncýk (Gilindire), Bozyazý ve Çamlýyayla Ýlçelerinin kurulmasýyla Ýçel’ in Merkezi Ýlçe Mersin ile birlikte ilçe sayýsý 10’a yükselmiþtir.

Ýçel adý, 20.06.2002 tarihli ve 4764 sayýlý kanunun 1.maddesinde Mersin olarak deðiþtirilmiþtir.

Kaynak: Ýl Turizm Müdürlüðü

15 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN KRONOLOJÝSÝ

M.Ö. 6000-5500 Neolitik Dönem M.Ö. 5500-3000 Kalkolitik Dönem M.Ö. 3000-2000 Ýlk Tunç Çaðý M.Ö. 2000-1700 Orta Tunç Çaðý M.Ö. 1700-1200 Kizuvatna Krallýðý M.Ö. 1200-612 Kue Krallýðý M.Ö. 546-334 Persler Dönemi M.Ö. 301-101 Selefkos Dönemi M.Ö. 101-MS 395 Roma Dönemi M.S. 395-661 Bizans Dönemi 661 Muaviye’nin Ýçel’de bazý yöreleri ele geçirmesi 685-960 Yörenin Bizanslýlar ile Araplar arasýnda sýk sýk el deðiþtirmesi 960 Bizanslýlarýn yöreye egemen olmasý 1082 Süleyman Þah’ýn Ýçel yöresini ele geçirmesi 1129 Ermeniler’in Tarsus’u ele geçirmesi 1224 Alaaddin Keykubat’ýn Ýçel yöresinin büyük bölümünü ele geçirmesi 1254 Karamanoðullarýnýn Ýçel yöresinde egemenliði 1357 Silifke’nin Karamanoðullarý Beyliðinin eline geçmesi 1473 Gedik Ahmet Paþa’nýn Silifke’yi Osmanlý topraklarýna katmasý 1516 Mersin ve Tarsus yöresinin Osmanlý yönetimine katýlmasý 1839 Mýsýrlý Ýbrahim Paþa’nýn yöreyi ele geçirmesi 1852 Ýçel yöresinin yeniden Osmanlý yönetimine katýlmasý 1886 Adana-Mersin demiryolunun hizmete girmesi 17 Aralýk 1918 Mersin’in Ýngiliz ve Fransýz birliklerince iþgal edilmesi 19 Aralýk 1918 Tarsus’un Fransýzlar tarafýndan iþgal edilmesi 17 Mart 1920 Fransýzlarla ilk silahlý çatýþma Baþnalar Savaþý 20 Temmuz 1920 Fransýzlarla Baðlar Savaþý 05 Aðustos 1920 Pozantý Kongresi 20 Aralýk 1921 Çukurova’nýn iþgalciler tarafýndan boþaltýlmasý için Fransýzlarla Ankara Anlaþmasý 27 Aralýk 1921 Tarsus’un Kurtuluþu 03 Ocak 1922 Mersin’in Kurtuluþu 1924 Mersin Vilayeti’nin Kuruluþu

Kaynak: Mersin Valiliði

COÐRAFÝ KONUMU KOMÞU ÝLLER VE UZAKLIKLARI

ENLEMLER KUZEY 34o 47' 30'' ÝL ÝSTÝKAMET UZAKLIK (KM) BOYLAMLAR DOÐU 34o 38' 00'' ADANA Doðu 69 ANTALYA Batý 487 Kaynak: Mersin Valiliði KARAMAN Kuzey batý 236 KONYA Kuzey 367 NÝÐDE Kuzey doðu 198

Kaynak: Mersin Valiliði

16 2010 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ KÝLOMETRE CETVELÝ

Mersin 224 Anamur 173 51 Aydýncýk 211 13 38 Bozyazý 90 314 263 301 Çamlýyayla 37 187 136 174 127 Erdemli 148 87 36 74 238 111 Gülnar 159 146 95 133 249 122 59 Mut 84 140 89 187 174 47 64 75 Silifke 27 251 200 238 63 64 175 186 111 Tarsus

Kaynak: Mersin Valiliði

ÝLÇELERÝN YÜZÖLÇÜMÜ (KM2)

MERSÝN (MERKEZ ) 1.772 ANAMUR 1.280 AYDINCIK 410 BOZYAZI 625 ÇAMLIYAYLA 675 ERDEMLÝ 2.078 GÜLNAR 1.769 MUT 2.554 SÝLÝFKE 2.666 TARSUS 2.024 TOPLAM 15.853

Kaynak: Mersin Valiliði

ÝLÝN ÝDARÝ DURUMU

Ýlçesi Belediye Sayýsý Köy Sayýsý AKDENÝZ 1 8 MEZÝTLÝ 3 15 TOROSLAR 6 32 YENÝÞEHÝR 2 8 ANAMUR 3 37 AYDINCIK 1 10 BOZYAZI 3 14 ÇAMLIYAYLA 2 10 ERDEMLÝ 11 50 GÜLNAR 5 41 MUT 2 90 SÝLÝFKE 9 66 TARSUS 6 129 TOPLAM 54 510

Kaynak: Mersin Valiliði

17 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÖNEMLÝ COÐRAFÝ BÝLGÝLER

Ovalar Mersin-Berdan ve Efrenk Ovalarý, Silifke, Gilindire (Aydýncýk) Ovalarý, Anamur, Bozyazý, Ovacýk-Eðribük Ovalarý,

Vadiler Anamur, Erdemli, Göksu(Silifke),Tarsus,

Yaylalar Anamur’da Kaþ, Abanoz, Beþoluk, Akpýnar Aydýncýk’da Söðüt, Göcüm, Karagöl Bozyazý’da Elmagözü, Kozaðacý Erdemli’de Sorgun, Mühlü, Pýnarbaþý,Avgadý (Aydýnlar), Karakýzderesi, Küçük Sorgun (Toros Köyü), Nohutlu, Güneyli, Küçükfýndýk, Güzeloluk Gülnar’da Bardat, Tersakan, Balyaran Mersin (Merkez)’de Gözne, Fýndýkpýnarý, Soðucak, Bekiralaný, Mihrican, Ayvagediði (Fatih), Arslanköy, Kýzýlbað (Güzelyayla), Sunturas (Çaðlarca), Mut’ta Kozlar, Çivi, Söðütözü, Sertavul, Elmapýnarý, Dað Pazarý Silifke’de Balandýz, Gökbelen, Kýrobasý (Mara Köyü), Uzuncaburç Tarsus’da Gülek. Çamlýyayla’da Sebil, Atdaðý

Akarsular Berdan, Efrenk(Müftü), Lamas, Göksu, Dragon(Anamur)

Göller Çamlýyayla’da krater göllerinin en büyüðü Çinili göl, Gülnar’da Kamýþlý, Uzun, Çýplak, Silifke’de set gölü (Akgöl, Keklik, Paradeniz)

Baraj Gölleri Tarsus’da Berdan, Gülnar’da Aygýr, Mut’da Gezende,

Göletler Merkezde (Evcili Deðirmendere, Tepeköy Gölpýnarý), Tarsus’da (Çavuþlu Kaleönü) Erdemli’de (Karakýz, Esenpýnar)

Daðlar Bolkar, Kümpet, Elma, Alamusa, Büyükeðri, Kýzýl, Geven, Kayrak, Naldöken, Kabaklý, Karaziyaret, Tol, Sunturas,

Tepeler Medetsiz, Balkalesi, Ayvagediði, Makamtepesi, Kaþkaya

Geçitler Sertavul, Gülek

Obruklar Cennet, Cehennem, Kanlýdivane

Maðaralar Anamur: Köþekbükü, Çukurpýnar (Düden), Üðü, Bicikli Aydýncýk: Aynalý Göl (Mavi Göl) Bozyazý: Çaltý Çamlýyayla: Mehribakan, Hacý Sarýnýn, Saydibi, Karain Mut: Dereköyü Kuzeyi, Sason Kanyonu Maðaralarý, Gökden Kapýz Bölgesi Maðaralarý, Çayýrharman, Karýkoca,Karain, Kýravga, Alaoda, Silifke: Cennet Çöküðü, Cehennem Çukuru, Astým- Dilek, Ekizin Düdeni, Sumaklý Düden Tarsus: Eshab-I Kehf

Þifalý Su Kaynaklarý Gülnar’da Kafesin Suyu, Mut’da Hocantý, Tarsus’ta Akçakoca ve Keþbükü, Silifke’de Saparca, Mersin’de Güneysu-Güneyyolu ,

Þelâle Gülnar’da (Ilýsu Köyünde Düþensu), Tarsus Þellalesi,

Kýyý Uzunluðu 326 Km.

Bitki Örtüsü Kýyý ile 500-600 m. yükseklik arasýnda görülen maki, Akdeniz Bölgesinin yaz ve kýþ yeþil kalan tipik bitki topluluðudur. Defne, yabani zeytin, keçi boynuzu, mersin, zakkum, kozayemiþ, böðürtlen, kuþburnu bu kuþakta doðal olarak yetiþmektedir. Makilerden sonra ormanlar baþlar. Meþe 100-1000 m., kýzýlçam 100-1200 m., karaçam 1500 m., sedir ve ardýç ise 2000 m. Yüksekliklerde yetiþir. 2500 m.’den sonra çalýlýklara ve otlaklara rastlanýr.

Mersin’in kýyý kesiminde yazlarý sýcak ve kurak, kýþlarý ýlýk ve yaðýþlý Akdeniz iiklimi, iç Ýklimi kesimlerde ve yükseklerde kara iklimi görülür.

Kaynak: Mersin Valiliði

18 2010 MERSÝN HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR

YABAN HAYATI KORUMA ALANLARI

Anamur Kýzýlaliler Keklik Koruma Alaný (4.500 Ha.) Çamlýyayla Cehennemdere Yaban Keçisi Koruma Alaný (27.000 Ha.) Mut Kestel Daðý Yaban Keçisi Koruma Alaný (1.961 Ha.) Silifke Hisar ve Gedik Daðý Yaban Keçisi Koruma Alaný (4.763 Ha.), Göksu Deltasý Su Kuþlarý Koruma Alaný (4.350 Ha.) Tarsus Karabucak Turaç Koruma Alaný (1.635 Ha.) Hopur-Topaþýr Daðkeçisi Koruma Alaný (9.014 Ha.)

Kaynak: Mersin Valiliði

2010 YILI MERSÝN METEOROLOJÝK DEÐERLERÝ AYLAR Ortalama Sýcaklýk ºC Yüksek En Sýcaklýk ºC En Düþük Sýcaklýk ºC Ortalama Açýk Günler Sayýsý Ortalama Deniz Suyu Sýcaklýðý ºC Ortalama Nisbi % Nem Yaðýþ Toplam Miktarý (mm) Gün Yaðýþlý Sayýsý Maksimum Aylýk Miktarý (mm) Yaðýþ

OCAK 12,5 21,5 1,2 2 17,5 64,3 100,5 11 27,6 ÞUBAT 13,3 24,0 3,0 1 15,6 58,3 90,4 8 23,6 MART 16,4 24,8 8,0 6 16,1 60,0 21,9 4 14,9 NÝSAN 18,9 29,3 11,0 7 18,7 64,2 46,8 9 15,7 MAYIS 22,8 33,6 13,5 4 21,5 69,5 8,2 4 3,7 HAZÝRAN 26,2 32,4 19,8 5 25,0 70,2 4,1 1 4,1 TEMMUZ 28,9 34,6 23,2 5 27,3 74,6 11,3 3 11,1 AÐUSTOS 30,9 37,0 27,0 18 29,7 67,9 0,0 - 0,0 EYLÜL 28,8 37,6 22,6 13 29,1 60,4 - - - EKÝM 23,0 32,7 12,8 6 26,2 56,0 50,1 8 39,7 KASIM 19,7 30,2 12,8 18 22,6 45,7 0,7 2 0,5 ARALIK 14,4 27,0 6,8 6 18,5 59,5 193,4 10 89,8

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüðü

19 BOÞ 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > NÜFUS EKONOMÝK RAPOR

NÜFUS

NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI*

2009 2010 Toplam Nüfus 72.561.312 73.722.988 Þehir 54.807.219 56.222.356 Türkiye Köy 17.754.093 17.500.632 Nüfus Yoðunluðu 94 96 Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzý (‰) 14,50 15,88 Toplam Nüfus 1.640.888 1.647.899 Þehir 1.270.621 1.281.048 Mersin Köy 370.267 366.851 Nüfus Yoðunluðu 106 106 Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzý (‰) 23,42 4,26

* :Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi Sonuçlarý Kaynak: TÜÝK

2009 yýlý Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi kapsamýndaki sayým sonuçlarýna göre 1.640.888 kiþi olan Mersin nüfusu, 2010 yýlý sayým sonuçlarýna göre 1.647.899 kiþiye yükselmiþtir. Nüfusun 819.515’ünü erkek, 828.384’ini ise kadýnlar oluþturmaktadýr. Ülkemiz nüfusunun %2,2’si Ýlimiz de ikamet etmektedir. Ýlimiz toplam nüfusu ile Türkiye’nin 10.büyük ilidir. Nüfus yoðunluðu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düþen kiþi sayýsý, Türkiye genelinde 96 iken nüfus yoðunluðunun en fazla olduðu illerin sýralamasýnda Mersin 106 kiþi ile 19. sýrada yer almaktadýr. 2010 yýlý sonuçlarýna göre yýllýk nüfus artýþ hýzý Türkiye genelinde ‰15,88, Ýlimizde ise ‰4,26 olarak gerçekleþmiþtir. Yýllýk nüfus artýþ hýzý ile iller arasýnda 45. sýrada yerini almaktadýr. Türkiye genelinin aksine nüfus artýþ hýzý ilimizde yavaþladý gözlenmektedir.

MERSÝN ÝLÝ ÝLÇELERE GÖRE ÞEHÝR VE KÖY NÜFUSU

Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi 2009 Nüfus Sayýmý Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi 2010 Nüfus Sayýmý Ýl ve Ýlçeler Þehir Köy Toplam Þehir Köy Toplam Mezitli 119.092 11.358 130.450 126.112 12.056 138.168 Akdeniz 284.333 6.130 290.463 276.094 6.045 282.139 Yeniþehir 186.967 5.071 192.038 191.189 5.017 196.206 Toroslar 251.838 24.014 275.852 250.034 24.948 274.982 Anamur 34.227 28.475 62.702 34.805 28.257 63.062 Aydýncýk 8.004 3.647 11.651 9.050 2.835 11.885 Bozyazý 15.615 10.680 26.295 15.881 10.851 26.732 Çamlýyayla 2.861 6.986 9.847 2.633 6.721 9.354 Erdemli 45.241 80.150 125.391 46.903 79.635 126.538 Gülnar 8.357 22.084 30.441 8.078 20.473 28.551 Mut 28.966 34.707 63.673 28.842 34.765 63.607 Silifke 51.684 61.720 113.404 53.151 60.951 114.102 Tarsus 233.436 75.245 308.681 238.276 74.297 312.573 Toplam 1.270.621 370.267 1.640.888 1.281.048 366.851 1.647.899 Kaynak: TÜÝK

2009 yýlý Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi kapsamýndaki sayým sonuçlarýna göre þehir nüfusunun toplam nüfus içerisindeki payý %77,4 iken; bu oran 2010’da %77,7’ye yükselmiþ, köy nüfusu ise %22,6’dan %22,3’e gerilemiþtir.

23 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > NÜFUS 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SÝSTEMÝ SONUÇLARINA GÖRE MERSÝN ÝLÝ NÜFUS PRAMÝDÝ

90+ ERKEK KADIN 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 05-09 0-4

Kaynak: TÜÝK 86 4 2 0 0 2 4 6 8 X10000

2009 yýlý Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi kapsamýndaki sayým sonuçlarýna göre 0-14 yaþ grubu yani çalýþma çaðýna gelmemiþ nüfusun toplam nüfus içerisindeki %25,6 olan payýnýn 2010 sonuçlarýnda da ayný seviyede kaldýðý, 15-24 yaþ grubu arasýndaki genç nüfusun 2009 yýlýnda toplam nüfus içerisindeki payý %17,2 iken; 2010’da bu oran %16,4’e gerilediði gözlenmiþtir. 15-64 yaþ grubunda bulunan çalýþma çaðýndaki nüfus ile 65 yaþ ve üzeri nüfusun, 2009 yýlýnda toplam nüfus içerisindeki paylarý sýrasýyla %67,9 ile %6,7 iken, 2010 yýlýnda ayný seviyeyi koruduðu görülmektedir.

2010 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SÝSTEMÝ SONUÇLARINA GÖRE ÝLÇE NÜFUSUNUN CÝNSÝYETE GÖRE DAÐILIMI VE ORTANCA YAÞ

Ýl ve Ýlçeler Nüfus Ortanca Yaþ Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Akdeniz 140,977 141,162 282,139 26.1 26.0 26.3 Mezitli 31,750 31,312 63,062 32.3 32.7 32.5 Toroslar 6,031 5,854 11,885 26.7 27.9 28.2 Yeniþehir 13,429 13,303 26,732 31.4 32.7 32.1 Anamur 4,674 4,680 9,354 33.5 34.6 34.1 Aydýncýk 63,233 63,305 126,538 32.2 34.0 33.1 Bozyazý 14,221 14,330 28,551 31.7 32.7 32.2 Çamlýyayla 31,683 31,924 63,607 36.0 37.6 36.8 Erdemli 57,208 56,894 114,102 30.6 30.8 30.7 Gülnar 155,297 157,276 312,573 32.1 35.6 33.8 Mut 96,160 100,046 196,206 31.5 32.2 31.8 Silifke 67,537 70,631 138,168 33.3 34.2 33.8 Tarsus 137,315 137,667 274,982 28.5 29.5 29.0 Toplam 819,515 828,384 1,647,899 29.5 30.4 29.9

Kaynak: TÜÝK

24 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > NÜFUS EKONOMÝK RAPOR

Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi 2010 nüfus sayýmý sonuçlarýna göre, Ülkemizde ortanca yaþ 29,2’dir. Ortanca yaþ erkeklerde 28,7 iken, kadýnlarda 29,8’dir. Ýlimizde ise ortanca yaþ 29,9’dur. Ortanca yaþ erkeklerde 29,5 iken, kadýnlarda 30,4’dür.

DÖNEMLER ÝTÝBARÝYLE MERSÝN ÝLÝNÝN NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI

Dönemler Aldýðý Göç Verdiði Göç Net Göç Net Göç Hýzý (‰) 2008-2009 48.377 49.209 - 832 - 0,51 2009-2010 50.430 51.739 -1.309 - 0,79

Kaynak: TÜÝK

2009-2010 döneminde 24 il göç alýrken, 57 il göç vermiþtir. Net göç hýzýna göre illerin sýralamasýnda, - ‰0,79’luk net göç hýzý ile Mersin, Türkiye genelinde 28. sýrada yer almaktadýr. 2008-2009 dönemi ile karþýlaþtýrýldýðýnda net göç hýzýnýn azaldýðý görülmektedir. Söz konusu dönemde Ýlimizin aldýðý göç 20-34 yaþ grubu, verdiði göç ise 15-29 yaþ grubu arasýnda yoðunlaþtýðý görülmektedir.

DÖNEMLER ÝTÝBARÝYLE MERSÝN ÝLÝNÝN CÝNSÝYETE VE YAÞ GRUBUNA GÖRE VERDÝÐÝ GÖÇ

Yaþ Grubu 2008-2009 2009-2010 Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn 0-4 2.544 1.308 1.236 3.309 1.714 1.595 5-9 3.156 1.620 1.536 3.630 1.906 1.724 10-14 3.017 1.561 1.456 3.445 1.716 1.729 15-19 7.104 3.116 3.988 6.715 3.049 3.666 20-24 11.377 4.676 6.701 8.931 3.657 5.274 25-29 6.525 3.061 3.464 7.902 3.631 4.271 30-34 4.169 2.158 2.011 4.938 2.466 2.472 35-39 2.956 1.587 1.369 3.209 1.639 1.570 40-44 2.056 1.090 966 2.124 1.103 1.021 45-49 1.803 937 866 2.014 981 1.033 50-54 1.370 711 659 1.579 807 772 55-59 1.081 543 538 1.383 699 684 60-64 771 389 382 957 471 486 65+ 1.280 580 700 1.603 775 828 Toplam 49.209 23.337 25.872 51.739 24.614 27.125

Kaynak: TÜÝK

25 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > NÜFUS 2010 EKONOMÝK RAPOR

2009-2010 DÖNEMÝ MERSÝN ÝLÝNÝN DÝÐER ÝLLERE VERDÝÐÝ GÖÇ

11%

12% 40%

7%

5% 4% 2% 3% 4% 3% 3% 3% 3%

Adana Ýstanbul Ankara Antalya Þanlýurfa Hatay Konya Ýzmir Gaziantep Diyarbakýr Mardin Karaman Diðer Ýller

Kaynak: TÜÝK

DÖNEMLER ÝTÝBARÝYLE MERSÝN ÝLÝNÝN CÝNSÝYETE VE YAÞ GRUBUNA GÖRE ALDIÐI GÖÇ

Yaþ Grubu 2008-2009 2009-2010 Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn 0-4 3,390 1,707 1,683 3.875 1.971 1.904 5-9 4,219 2,163 2,056 4.216 2.221 1.995 10-14 3,771 1,953 1,818 3.697 1.927 1.770 15-19 4,547 1,928 2,619 4.563 2.009 2.554 20-24 8,105 3,384 4,721 9.398 3.996 5.402 25-29 6,771 3,170 3,601 7.012 3.239 3.773 30-34 4,916 2,464 2,452 5.083 2.515 2.568 35-39 3,582 1,938 1,644 3.557 1.854 1.703 40-44 2,317 1,223 1,094 2.284 1.230 1.054 45-49 2,073 1,100 973 1.955 1.022 933 50-54 1,559 841 718 1.407 732 675 55-59 1,143 635 508 1.213 662 551 60-64 767 402 365 824 420 404 65+ 1,217 498 719 1.346 595 751 TOPLAM 48,377 23,406 24,971 50.430 24.393 26.037

Kaynak: TÜÝK

26 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > NÜFUS EKONOMÝK RAPOR

2009-2010 DÖNEMÝ MERSÝN ÝLÝNÝN DÝÐER ÝLLERDEN ALDIÐI GÖÇ

11% 3% 8%

5%

5% 5% 49% 4% 3% 3% 4%

Adana Adýyaman Ýstanbul Þanlýurfa Ankara Hatay Antalya

Diyarbakýr Gaziantep Mardin Diðer Ýller

Kaynak: TÜÝK

27 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

EÐÝTÝM - KÜLTÜR

Ýlimizde eðitim faaliyetleri Milli Eðitime baðlý çeþitli kademedeki okullar, Saðlýk Bakanlýðý’na baðlý Saðlýk Meslek Liseleri ve ikisi özel olmak üzere üç üniversite kanalýyla yürütülmektedir. Ýl genelinde toplam 540 (35’i özel) ilköðretim okulu ve 142 (16’sý özel) lise ve dengi okul mevcuttur.

2009-2010 YILLARI BÝTÝRÝLEN EÐÝTÝM DÜZEYÝ VE CÝNSÝYETE GÖRE MERSÝN ÝLÝ NÜFUSU

2009 2010 Bitirilen eðitim düzeyi (6+ yaþtaki nüfus) Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Okuma yazma bilmeyen 100.013 19.577 80.436 77.156 14.457 62.699 Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 302.903 148.374 154.529 305.012 144.335 160.677 Ýlkokul mezunu 439.526 213.932 225.594 380.677 172.549 208.128 Ýlköðretim mezunu 169.977 90.906 79.071 234.000 129.302 104.698 Ortaokul veya dengi okul mezunu 63.330 38.792 24.538 70.034 42.312 27.722 Lise veya dengi okul mezunu 239.391 133.152 106.239 255.931 139.772 116.159 Yüksekokul veya fakülte mezunu 97.438 57.525 39.913 101.050 59.743 41.307 Yüksek lisans mezunu 3.538 2.114 1.424 5.022 2.969 2.053 Doktora mezunu 1.152 712 440 1.539 890 649 Bilinmeyen 62.044 35.541 26.503 53.751 29.460 24.291 Toplam 1.479.312 740.625 738.687 1.484.172 735.789 748.383

Kaynak: TÜÝK

Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi (ADNKS) sonuçlarýna göre, ilimizde 6 ve üzeri yaþ grubunda, okuma yazma bilenlerin oraný 2009 yýlýnda %89,1 iken 2010 yýlýnda %91,2’ye yükselmiþtir. 691.872’i erkek (%51), 661.393’ü (%49) kadýn olmak üzere 1.353.265 kiþidir. Mersin’de okur yazar oraný %89,16 iken Türkiye genelinde %90’dýr. Mersin, bu oranla Türkiye genelinde il olarak 27. sýrada yer almaktadýr. Okuryazar kadýn nüfusun toplam kadýn nüfusa oraný il bazýnda %88,4, Türkiye’de ise %86,5’dir. Yüksekokul veya fakülte bitirenlerin okul bitirenlere oraný, Türkiye’de ise %9,9 iken, Mersin’de %9,6’dýr. Ýl bazýnda okuma yazma bilmeyenler toplamý 77.156 kiþi olup, il nüfusunun %5,2’sini oluþturmaktadýr. 305.012 kiþi ise okuma yazma bilmekle beraber bir öðrenim kurumundan mezun olmamýþtýr.

2009-2011 ÖÐRETÝM DÖNEMÝ EÐÝTÝM SEVÝYESÝNE GÖRE GÖRE OKULLAÞMA ORANI

Öðretim Ýlköðretim Ortaöðretim Yýlý Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Brüt (%) 106,48 107,05 105,88 84,19 89,14 78,97 Türkiye Net (%) 98,17 98,47 97,84 64,95 67,55 62,21 Brüt (%) 107,62 108,30 106,90 85,14 88,37 81,76 Mersin Net (%) 99,25 99,45 99,04 67,72 69,32 66,05 Brüt (%) 107,58 107,36 107,81 93,34 99,06 87,31 Türkiye Net (%) 98,41 98,59 98,22 69,33 72,35 66,14 Brüt (%) 107,09 106,75 107,45 92,10 95,86 88,17 Mersin 2010/2011 2009/2010 Net (%) 99,15 99,32 98,97 70,93 72,94 68,82 Kaynak: T.C. Milli Eðitim Bakanlýðý

28 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ÝLKÖÐRETÝM OKULU ÖÐRENCÝ DURUMU*

Okul Sayýsý Öðrenci Sayýsý Öðretmen Sayýsý Ýlçe Adý Þehir Köy Toplam Þehir Köy Toplam Akdeniz 61 - 61 48.914 - 48.914 1.913 Yeniþehir 40 - 40 28.714 - 28.714 1.506 Mezitli 24 6 30 13.657 651 14.308 672 Toroslar 50 5 55 39.076 741 39.817 1.778 Anamur 10 20 30 5.179 2.779 7.958 460 Aydýncýk 5 1 6 1.302 142 1.444 77 Bozyazý 10 8 18 2.504 1.168 3.672 234 Çamlýyayla 1 5 6 320 695 1.015 60 Erdemli 17 47 64 8.005 10.817 18.822 1.100 Gülnar 4 18 22 1.459 2.209 3.668 203 Mut 12 36 48 5.051 3.692 8.743 425 Silifke 18 32 50 7.788 6.138 13.926 785 Tarsus 52 56 108 39.397 10.008 49.405 2.030 Toplam 304 234 538 201.366 39.040 240.406 11.243 *: Resmi ve Özel Okullarý kapsamaktadýr. Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI LÝSE ÖÐRETÝMÝ ÖÐRENCÝ DURUMU

Ýlçe Adý Genel Lise Öðrenci Sayýsý Meslek Liseleri Öðrenci Sayýsý Özel Lise Öðrenci Sayýsý Akdeniz 8.763 10.348 - Yeniþehir 8.430 2.037 1.163 Mezitli 4.570 2.587 - Toroslar 9.850 4.584 135 Anamur 1.898 1.845 - Aydýncýk - 316 - Bozyazý 1.203 - - Çamlýyayla 235 - - Erdemli 4.255 3.044 132 Gülnar 478 652 - Mut 1.146 1.474 - Silifke 3.436 3.034 64 Tarsus 11.330 7.475 546 Toplam 55.594 37.396 2.040

Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

2010-2011 öðretim yýlýnda genel lise öðrenci sayýsý bir önceki öðretim yýlýna göre %4, meslek liseleri öðrenci sayýsý %12; özel lise öðrenci sayýsý %2 oranýnda artmýþtýr. Toplam lise öðrencisi sayýsý ise bir önceki öðretim yýlýna göre %7 oranýnda artmýþtýr.

29 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ÖZEL OKUL DURUMU

Ýlçe Okul Adý Öðrenci Sayýsý Toroslar Özel Bahçeþehir Ýlköðretim Okulu 258 Toroslar Özel Metin Uður Sarýkaya Özel Eðitim Okulu 103 Toroslar Özel Berraksu Özel Eðitim Okulu 36 Yeniþehir Özel Ýçel Ýlköðretim Okulu 249 Yeniþehir Özel Toros Ýlköðretim Okulu 522 Yeniþehir Özel Yýldýrýmhan Ýlköðretim Okulu 607 Yeniþehir Özel Doða Ýlköðretim Okulu 404 Yeniþehir Özel Güney Geliþim Ýlköðretim Okulu 343 Yeniþehir Özel Ýzel Özel Eðitim Okulu 65 Yeniþehir Özel Derin Algý Özel Eðitim Okulu 10 Yeniþehir Özel Lodos Özel Eðitim Okulu 18 Yeniþehir Özel Umuda Gülümse Özel Eðitim Okulu 20 Mezitli Özel Günýþýðý Özel Eðitim Okulu 108 Mezitli Özel Tek Ufuk Özel Eðitim Okulu 81 Mezitli Özel Tez Özel Eðitim Okulu 18 Anamur Özel Anamur Ýlköðretim Okulu 109 Anamur Özel Yýldýrýmhan Tekalan Ýlköðretim Okulu 232 Bozyazý Özel Yýldýrýmhan Aysal Aytaç Ýlköðretim Okulu 122 Erdemli Özel Erdemli Yýldýrýmhan Ýlköðretim Okulu 208 Erdemli Özel ODTÜ Geliþtirme Vakfý Mersin Ýlköðretim Okulu 220 Erdemli Özel TED Mersin Ýlköðretim Okulu 428 Erdemli Özel Erdemli Günýþýðý Özel Eðitim Okulu 2 Mut Özel Yýldýrýmhan Mutlu Ýlköðretim Okulu 158 Silifke Özel Silifke Uður Ýlköðretim Okulu 142 Silifke Özel Taþeli Ýlköðretim Okulu 86 Silifke Özel Yýldýrýmhan Burak Ýlköðretim Okulu 47 Tarsus Özel Tarsus Toros Ýlköðretim Okulu 102 Tarsus Özel Tarsus Toros Sev Ýlköðretim Okulu 469 Tarsus Özel Tarsus Ýlköðretim Okulu 47 Tarsus Özel Tarsus Yýldýrýmhan Eðitim Okulu 441 Tarsus Özel Çað Ýlköðretim Okulu 374 Tarsus Özel Makbule Ölçen Özel Eðitim Okulu 18 Tarsus Özel Duymed Özel Eðitim Okulu 92 Tarsus Özel Aksuna Özel Eðitim Okulu 75 Toroslar Özel Bahçeþehir Koleji 135 Yeniþehir Özel Ýçel Anadolu Lisesi 218 Yeniþehir Özel Toros Anadolu Lisesi 160 Yeniþehir Özel Toros Fen Lisesi 64 Yeniþehir Özel Yýldýrým Beyazýt Anadolu Lisesi 233 Yeniþehir Özel Yýldýrým Han Anadolu Lisesi 242 Yeniþehir Özel Mersin Doða Lisesi 161 Yeniþehir Özel Yýldýrým Han Fen Lisesi 70 Yeniþehir Özel Yýldýrýmhan Burç Fen Lisesi 15 Erdemli TED Özel Mersin Lisesi 132 Silifke Özel Silifke Uður Lisesi 64 Tarsus Özel Tarsus Toros Anadolu Lisesi 52 Tarsus Özel Tarsus Amerikan Koleji 275 Tarsus Özel Çað Lisesi 146 Tarsus Özel Çað Fen Lisesi 73 Toplam 8.254 Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

30 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 öðretim yýlýnda, Milli Eðitim Bakanlýðý’ndan kurum açma ve öðretime baþlama izni alarak faaliyet gösteren 50 özel okulda, toplam 8.254 öðrenci öðrenim görürken, 2009-2010 öðretim yýlýnda faaliyet gösteren özel okul sayýsý 49, söz konusu okullarda öðrenim gören öðrenci sayýsý ise 8.007’dir.

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI MESLEK OKULLARININ ÝLÇELERE GÖRE DAÐILIMI

Okul Türü Akdeniz Toroslar Yeniþehir Mezitli Anamur Aydýncýk Erdemli Gülnar Mut Silifke Tarsus Toplam

Endüstri Meslek Lisesi 2 2 2 1 1 - - 1 1 1 3 14 Teknik Lise 1 2 1 1 1 - 1 - - 1 3 11 Anadolu Teknik Lise 2 2 2 1 1 - 1 1 1 1 3 15 Anadolu Meslek Lisesi ------3 3 Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi 1 ------1 - 2 Çok Programlý Lise (Erkek Tek. Baðlý) 1 - - 1 - 1 - - - - 1 4 Mesleki ve Teknik Eðitim Merkezi ------1 - - - - 1 Kýz Meslek Lisesi 1 1 - 1 1 - - - - 1 1 6 Anadolu Kýz Meslek Lisesi 1 1 - 1 1 - - - - 1 1 6 Meslek Lisesi ------1 1 Anadolu Teknik Lise - 1 ------1 Kýz Teknik Lise - 1 ------1 Ticaret Meslek Lisesi 2 1 - - 1 - - - - 1 1 6 Anadolu Ticaret Meslek Lisesi 1 1 ------1 - 3 Anadolu Ýletiþim Meslek Lisesi - 1 ------1 Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi - - 1 ------1 1 3 Çok Programlý Lise (Tic.Turz. Baðlý) 1 ------1 1 1 - 4 Ýmam Hatip Lisesi 1 - - - 1 - 1 1 1 1 1 7 Anadolu Ýmam Hatip Lisesi 1 - - 1 - - 1 - - - 1 4 Ýþitme Engelliler Çok Programlý Lisesi - 1 ------1 Saðlýk Meslek Lisesi 1 - - - 1 - 1 - - 1 1 5 Çankaya Ýþ Okulu 1 ------1 Toplam 17 14 6 7 8 1 6 4 4 12 21 100 Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ÇIRAKLIK VE KALFALIK EÐÝTÝMÝ GÖRENLERÝN DURUMU

Eðitim Veren Ýlçeler Çýrak Öðrenci Kalfa Öðrenci Öðretmen Sayýsý* Akdeniz 1.482 86 84 Anamur 170 152 7 Erdemli 217 328 12 Mut 134 255 11 Silifke 171 160 19 Tarsus 582 279 28 Toplam 2.756 1.260 161 *: Öðretmen sayýlarýna idareci sayýsý dahildir. Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

31 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 öðretim yýlýnda Çýraklýk Eðitim Merkezlerinde 2.756 çýrak, 1.260 kalfa öðrenci eðitim görmektedir. Söz konusu dönemde çýraklýk eðitimi alan öðrenci sayýsý, bir önceki öðretim yýlýna göre %19, kalfalýk eðitimi alan öðrenci sayýsý %12 oranýnda azalmýþtýr.

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI OKULLARA GÖRE ÖÐRETMEN VE ÖÐRENCÝ DURUMU

Okul Sayýsý Öðretmen Sayýsý Öðrenci Sayýsý Meslek Okullarý 100 2.365 37.396 Genel Lise 85 3.002 55.594 Özel Lise 15 361 2.040 Ýlköðretim Okullarý (Resmi) 503 10.582 234.192 Ýlköðretim Okullarý (Özel) 35 661 6.214 Toplam 738 17.811 335.436

Kaynak: Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü

EÐÝTÝM SEVÝYESÝNE GÖRE OKUL, ÞUBE, ÖÐRETMEN VE DERSLÝK BAÞINA DÜÞEN ÖÐRENCÝ SAYISI

2009/2010 Öðretim Yýlý 2010/2011 Öðretim Yýlý Eðitim Seviyesi Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik Türkiye 316 25 22 32 Ýlköðretim 322 25 21 31 Mersin 433 26 21 31 429 26 20 30 Türkiye 492 27 18 31 519 27 18 31 Genel Mersin 562 26 17 34 620 27 17 32 Mesleki ve Türkiye 338 26 17 36 355 27 18 38 Teknik Mersin 358 25 16 37 368 26 16 38 Türkiye 408 26 18 33 428 27 18 34

Ortaöðretim Toplam Mersin 463 26 16 35 488 27 17 34

Kaynak: T.C. Milli Eðitim Bakanlýðý

Ýlimizde 2010/2011 öðretim döneminde ilköðretim eðitim seviyesinde okul, öðretmen ve derslik baþýna düþen öðrenci sayýsýnda 2009/2010 yýlýna göre azalýþ olduðu, þube baþýna düþen öðrenci sayýsýnda ise bir deðiþim olmadýðý gözlenmektedir. Söz konusu dönemde ortaöðretimde ise okul,þube ve öðretmen baþýna düþen öðrenci sayýsýnda 2009/2010 öðretim yýlýna göre artýþ olduðu, derslik baþýna düþen öðrenci sayýsýnda azalýþ olduðu görülmektedir. Mersin, 2010/2011 öðretim döneminde okul, þube, öðretmen ve derslik baþýna düþen öðrenci sayýsý ile Türkiye geneli ile karþýlaþtýrýldýðýnda sýrasýyla 9, 14, 24, 23. sýrada yer alýrken, ortaöðretimde ise söz konusu sýralama 13, 28, 35, 23 þeklindedir.

Mersin’de yüksek öðrenim alanýnda biri resmi (Mersin Üniversitesi), ikisi özel (Çað, Toros Üniversitesi) olmak üzere üç üniversite ve Orta Doðu Teknik Üniversitesi’ne baðlý Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Selçuk Üniversitesi Silifke-Taþucu Meslek Yüksekokulu bulunmaktadýr.

32 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI MERSÝN ÜNÝVERSÝTESÝ ÖÐRETÝM ELEMANI VE ÖÐRENCÝ SAYISI

Fakülte, Yüksek Okul ve Enstitüsü Adý Öðretim Elemaný Sayýsý Öðrenci Sayýsý Fen-Edebiyat Fakültesi 121 3.167 Mühendislik Fakültesi 80 1.532 Ýktisadi ve Ýdari Bil. Fakültesi 43 1.204 Güzel Sanatlar Fakültesi 31 295 Týp Fakültesi 417 766 Su Ürünleri Fakültesi 22 251 Eczacýlýk Fakültesi 18 231 Eðitim Fakültesi 58 2.135 Mimarlýk Fakültesi 24 178 Tarsus Teknik Eðitim Fakültesi 21 684 Ýletiþim Fakültesi 17 283 Fen Bilimleri Enstitüsü 55 271 Saðlýk Bilimleri Enstitüsü 48 174 Sosyal Bilimler Enstitüsü 45 563 Devlet Konservatuarý 24 54 Beden Eðitimi Ve Spor Yüksekokulu 12 207 Saðlýk Yüksekokulu 17 527 Taký Teknolojisi ve Tasarýmý Yüksekokulu 3 193 Turizm Ýþletmeciliði Ve Otelcilik Yüksekokulu 9 958 Yabancý Diller Yüksekokulu* 78 Anamur Meslek Yüksekokulu 10 801 Aydýncýk Meslek Yüksekokulu 3 109 Erdemli Meslek Yüksekokulu 11 1.150 Gülnar Meslek Yüksekokulu 12 183 Mersin Meslek Yüksekokulu 9 1.749 Mut Meslek Yüksekokulu 15 444 Tarsus Meslek Yüksekokulu 21 1.027 Silifke Meslek Yüksekokulu 8 356 Saðlýk Hizmetleri Meslek Yüksekokulu 9 512 Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu 31 2.156 Silifke Uygulamalý Teknoloji ve Ýþletmecilik Yüksekokulu 4 195 Tarsus Uygulamalý Teknoloji ve Ýþletmecilik Yüksekokulu 1 - Erdemli Uygulamalý Teknoloji ve Ýþletmecilik Yüksekokulu 10 312 Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu 48 3.680 Denizcilik Meslek Yüksekokulu 8 117 Rektörlük 49 - Toplam 1.392 26.464

*: Yabancý Diller Yüksekokulu’nda eðitim gören öðrenciler, Ýsteðe Baðlý veya Zorunlu Yabancý Dil Hazýrlýk programýna kayýtlý ya da üniversitenin çeþitli yüksekokul ve fakültelerinde ortak zorunlu yabancý dil dersi alan öðrenciler olduðundan, bu bölümün öðrenci sayýlarý verilmemiþtir. Kaynak: Mersin Üniversitesi Rektörlüðü

33 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI MERSÝN ÜNÝVERSÝTESÝ AKADEMÝK PERSONEL DURUMU

Ünvaný Sayýsý Profesör 120 Doçent 123 Yardýmcý Doçent 286 Öðretim Görevlisi 208 Okutman 129 Araþtýrma Görevlisi 478 Uzman 48 Toplam 1.392

Kaynak: Mersin Üniversitesi Rektörlüðü

1992 yýlýnda kurulan ve üç kampuse yerleþtirilen Mersin Üniversitesi’nde toplam 11 fakülte, 3 enstitü, 20 yüksekokul bulunmaktadýr. 2010-2011 öðretim yýlýnda 26.464 öðrencinin öðrenim gördüðü Mersin Üniversitesi’nde 120’si Profesör, 123’ü Doçent, 286’sý da Yardýmcý Doçent olmak üzere toplam 1.392 öðretim elemaný görev yapmaktadýr. Mersin Üniversitesi akademik personel sayýsý bir önceki öðretim yýlýna göre %0,1, öðrenci sayýsý ise %2 oranýnda azalmýþtýr.

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ODTÜ DENÝZ BÝLÝMLERÝ ENSTÝTÜSÜ AKADEMÝK PERSONEL VE ÖÐRENCÝ DURUMU

Öðretim Üyesi Sayýsý Öðrenci Sayýsý Ana Bilim Dalý Prof. Doç. Yrd.Doç. Toplam Master Doktora Toplam Kimyasal Oþinografi 2 - - 2 - 1 1 Fiziksel Oþinografi 1 - 2 3 6 6 12 Deniz Biyolojisi ve Balýkçýlýk 2 1 - 3 3 4 7 Toplam 5 1 2 8 9 11 20 Toplam Araþtýrma Görevlisi 3

Kaynak: Orta Doðu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü

Erdemli’de bulunan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde; Fiziksel ve Kimyasal Oþinografi, Deniz Jeolojisi ve Jeofiziði, Deniz Biyolojisi ve Balýkçýlýk Bölümleri mevcut olup, 8 öðretim üyesi bulunmakta ve 20 öðrenci öðrenim görmektedir.

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI SELÇUK ÜNÝVERSÝTESÝ SÝLÝFKE-TAÞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU AKADEMÝK PERSONEL DURUMU Ünvaný Sayýsý Profesör 2 Yardýmcý Doçent 5 Öðretim Görevlisi 14 Okutman 6 Uzman 2 Toplam 29 Kaynak: Selçuk Üniversitesi Silifke-Taþucu Meslek Yüksekokulu

34 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI SELÇUK ÜNÝVERSÝTESÝ SÝLÝFKE-TAÞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU ÖÐRENCÝ DURUMU Bölümler Öðrenci Sayýsý Normal Öðretim Ýkinci Öðretim Ýktisadi ve Ýdari Programlar Bölümü 546 338 Teknik Programlar Bölümü 268 136 Toplam 814 474

Kaynak: Selçuk Üniversitesi Silifke-Taþucu Meslek Yüksekokulu

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taþucu Meslek Yüksekokulu’nda, 29 öðretim üyesi bulunmakta ve 884’ü Ýktisadi ve Ýdari Programlar Bölümü’nde, 404’ü Teknik Programlar Bölümü’nde olmak üzere toplam 1.288 öðrenci öðrenim görmektedir. 2010-2011 öðretim yýlýnda toplam öðrenci sayýsýnda bir önceki öðretim yýlýna göre %21 oranýnda azalmýþtýr.

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ÇAÐ ÜNÝVERSÝTESÝ ÖÐRENCÝ DURUMU

Fakülte ve Yüksekokul Adý Öðrenci Sayýsý Ýktisadi ve Ýdari Bilimler Fakültesi 1.036 Fen Edebiyat Fakültesi 334 Hukuk Fakültesi 482 Meslek Yüksek Okulu 394 Sosyal Bilimler Enstitüsü 75 Toplam 2.321

Kaynak: Çað Üniversitesi Rektörlüðü

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI ÇAÐ ÜNÝVERSÝTESÝ AKADEMÝK PERSONELÝ DURUMU Ünvaný Personel Sayýsý Profesör 12 Doçent Dr. 4 Yardýmcý Doçent Dr. 30 Doktor 1 Öðretim Görevlisi 17 Araþtýrma Görevlisi 15 Okutman 51 Toplam 130

Kaynak: Çað Üniversitesi Rektörlüðü

1997’de Mersin ve Adana arasýnda Yenice’de kurulan ve Mersin’e 35 km. uzaklýkta olan Çað Üniversitesi’nde, üç fakülte, bir yüksekokul ve bir enstitü bulunmaktadýr. 2010-2011 öðretim yýlýnda 2.321 öðrencinin eðitimini sürdürdüðü Çað Üniversitesi’nde 12’si Profesör, 4’ü Doçent, 30’u Yardýmcý Doçent olmak üzere toplam 130 akademik personel görev yapmaktadýr. Çað Üniversitesi öðrenci sayýsý, 2010-2011 öðretim yýlýnda bir önceki öðretim yýlýna göre %17 azalýrken, akademik personel sayýsý ise %4 oranýnda artmýþtýr.

35 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI TOROS ÜNÝVERSÝTESÝ ÖÐRENCÝ DURUMU

Fakülte ve Yüksekokul Adý Öðrenci Sayýsý Ýktisadi, Ýdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi 10 Mühendislik Fakültesi 50 Sosyal Bilimler Enstitüsü 15 Fen Bilimleri Enstitüsü - Toplam 75

Kaynak: Toros Üniversitesi

2010-2011 ÖÐRETÝM YILI TOROS ÜNÝVERSÝTESÝ AKADEMÝK PERSONELÝ DURUMU Unvaný Personel Sayýsý Profesör 6 Doçent Dr. 1 Yardýmcý Doçent Dr. 3 Okutman 13 Toplam 23

Kaynak: Toros Üniversitesi

Toros Üniversitesi, 2010 yýlýnda Mersin’de kurulan ikinci özel üniversite olarak, 2010-2011 öðretim yýlýnda ilk öðrencilerini kabul ederek faaliyete geçmiþtir. 2010-2011 öðretim yýlýnda 6’sý Profesör, 1’i Doçent, 3’ü Yardýmcý Doçent olmak üzere toplam 23 akademik personel görev yapmakta olup, öðrenci sayýsý ise 75’dir.

36 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR EKONOMÝK RAPOR

ÝLÝMÝZÝN KÜLTÜREL DEÐERLERÝ

KÜLTÜREL DEÐERÝN ADI YERÝ Yumuktepe Mersin Viranþehir (Soli-Pompeiopolis) Mersin St. Paul Anýtý Tarsus Gözlükule Tarsus Kleopatra Kapýsý Tarsus Eshab-ý Kehf Maðarasý Tarsus St. Paul Kuyusu Tarsus Namrun Kalesi Çamlýyayla Akkale Erdemli Kanlýdivane Erdemli Kýzkalesi Erdemli Silifke Kalesi Silifke Frederik Barbaros Anýtý Silifke Jüpiter Tapýnaðý Silifke Narlýkuyu Mozaik Müzesi Silifke Cennet Cehennem Maðarasý Silifke Hagia Theklia Silifke Uzuncaburç Silifke Adamkayalar Erdemli Meydancýk Kalesi Gülnar Mut Kalesi Mut Alahan Manastýrý Mut Aynalýgöl Maðarasý Aydýncýk Kelenderis Aydýncýk Çaltý Maðarasý Bozyazý Mamure Kalesi Anamur Anemurium Antik Kenti Anamur Köþebükü Maðarasý Anamur

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

37 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > EÐÝTÝM - KÜLTÜR 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ HALK VE ÇOCUK KÜTÜPHANELERÝNDE BULUNAN KÝTAP VE KÜTÜPHANEDEN YARARLANAN OKUYUCU SAYISI*

Ýlçesi Halk Kütüphanesi Çocuk Kütüphanesi Kitap Sayýsý Okuyucu Sayýsý Akdeniz 2 1 50.456 279.653 Toroslar 2 - 6.901 1.736 Mezitli 2 - 14.057 2.921 Anamur 2 - 22.769 30.218 Bozyazý 2 - 5.009 27.949 Aydýncýk 1 - 4.150 2.181 Gülnar 4 - 18.998 38.714 Mut 1 - 7.692 15.614 Silifke 1 - 15.159 15.892 Erdemli 1 - 17.470 22.777 Tarsus 3 - 36.216 35.982 Çamlýyayla 2 - 9.629 927 Toplam 23 1 208.506 474.564

*: Ýl Halk Kütüphanesine baðlý olarak 1 adet Gezici Kütüphane bulunmaktadýr. Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

38 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SAÐLIK EKONOMÝK RAPOR

SAÐLIK

Ýl Saðlýk Müdürlüðü, baðlý birimleriyle koruyucu ve tedavi edici saðlýk hizmetleri ve saðlýk eðitim öðretim görevlerini yürütmektedir. Hastane ve saðlýk merkezlerinde; ayakta ve yatarak tedavi hizmetleri, saðlýk ocaklarý ve dispanserlerde de tedavi edici hizmetler verilmektedir. Bu kapsamda anne ve çocuk saðlýðý hizmetleri, aþýlar, aile planlamasý, bulaþýcý hastalýklarýn önlenmesi, takibi ve çevre saðlýðý hizmetleri yer almaktadýr. Mersin’de, 12 Devlet, 1 Üniversite Hastanesi ve 10 adet Özel Hastane olmak üzere toplam 23 adet hastane ile saðlýk hizmeti verilmektedir.

ÝLÝMÝZ SAÐLIK PERSONELÝNÝN SAYISAL DAÐILIMI 2009 2010 Uzman Hekim 516 573 Pratisyen Hekim 679 682 Diþ Hekimi 388 383 Hemþire 1.721 1.710 Saðlýk Memuru 1.408 237 Ebe 1.319 1.304 Eczacý 583 608 Toplam 6.614 5.497

Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü, Eczacýlar, Diþ Hekimleri Odasý

2010 yýlýnda Ýlimiz saðlýk personelinin sayýsal daðýlýmý incelendiðinde, uzman hekim sayýsýnýn 2009 yýlýna göre %11, pratisyen hekim sayýsýnýn %0,4, toplam saðlýk personeli sayýsýnýn ise %17 oranýnda azaldýðý görülmektedir.

MERSÝN ÝLÝ SAÐLIK PERSONELÝ DAÐILIMI

2009 516 679 388 1.721 1.408 1.319 583 2010 573 682 383 1.710 237 1.304 608

Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü

39 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SAÐLIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÝLÝMÝZDEKÝ YATAKLI SAÐLIK KURUMLARININ HÝZMETLERÝ Kuruluþun Adý Yatak Sayýsý Yatan Hasta Sayýsý Poliklinik Hasta Sayýsý 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Mersin Ün.Týp Fak. Ar. Ve Uy. Hast. 402 407 22.463 22.684 410.272 428.357 Mersin Devlet Hastanesi 500 502 22.559 25.139 818.676 825.756 Toros Devlet Hastanesi 400 255 13.819 12.927 670.907 625.031 Mersin Kadýn Doðum ve Çocuk Hast. Hast. 298 301 25.428 23.092 234.817 237.905 Anamur Devlet Hastanesi 145 134 8.340 9.376 139.838 164.618 Aydýncýk Devlet Hastanesi 30 30 280 227 22.389 13.648 Bozyazý Devlet Hastanesi 30 30 879 1.057 23.603 18.104 Erdemli Devlet Hastanesi 120 120 7.229 6.959 241.948 267.391 Gülnar Devlet Hastanesi 50 50 1.477 2.381 37.557 44.953 Mut Devlet Hastanesi 50 50 2.847 4.038 99.826 108.805 Silifke Devlet Hastanesi 165 164 9.435 8.261 236.951 238.193 70. Yýl Tarsus Devlet Hastanesi 722 722 29.870 36.173 1.085.920 951.118 Çamlýyayla Ent. Hastanesi - 10 - - - 8.829 Özel Ýmece Hastanesi 43 69 5.942 7.118 86.372 96.652 Özel Doðuþ Hastanesi-Mersin 30 30 6.644 5.389 101.742 86.936 Özel Yeniþehir Hastanesi-Mersin 27 27 2.889 3.080 89.288 77.886 Özel Gözde Diabet Hastanesi-Mersin 40 42 6.168 1.413 78.423 25.030 Özel Ömer Sayar Hastanesi 49 49 4.195 3.788 40.686 32.919 Özel Ortadoðu Hastanesi 50 50 5.372 5.762 100.651 102.926 Özel Vizyon Göz Merkezi 12 12 899 6.165 41.738 56.454 Özel Tarsus Kadýn Doðum Hastanesi 22 22 1.337 2.732 17.070 34.546 Özel Forum Yaþam Hastanesi - 75 - 5.262 - 91.675 Özel Anamur Anamed Hastanesi - 42 - 643 - 17.637 Genel Toplam 3.185 3.193 178.072 193.666 4.578.674 4.555.369

Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü ile Mersin Üniversitesi Týp Fak. Araþ. ve Uygulama Hastanesi Baþ Hekimliði

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDE YATAKSIZ SAÐLIK HÝZMETÝ VEREN KURUMLAR*

Yataksýz Saðlýk Kurumlarý Adet Aile Saðlýðý Merkezi 116 Aile Hekimliði Birimi 441 Halk Saðlýðý Laboratuarý 3 Verem Savaþ Dispanseri 4 Ana Çocuk Saðlýðý ve Aile Planlama Merkezi 2 Sýtma Savaþ Dispanseri 1 Deri ve Zührevi Hastalýklarý Dispanseri 1 Saðlýk Evi 44 112 Komuta Kontrol Merkezi 1

112 Acil Yardým Ýstasyonu 26 *: 5 Temmuz 2010 tarihinde Aile Hekimliði uygulamasýna geçildiðinden, Aðýz ve Diþ Saðlýðý Merkezi 1 Saðlýk Ocaklarý kapatýlýp yerine Aile Saðlýðý Merkezleri ve Aile Hekimliði Birimleri açýlmýþtýr. Saðlýk Grup Baþkanlýðý 13 Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü

40 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SAÐLIK EKONOMÝK RAPOR

YATAK VE HEKÝM SAYISINA AÝT GÖSTERGELER

2009 2010 Hekim Sayýsý 1.195 1.255 Hekim Baþýna Düþen Nüfus 1.373 1.313 Yatak Sayýsý 3.185 3.193 Yatak Baþýna Düþen Nüfus 515 516

Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü, TÜÝK

Saðlýk hizmetlerine eriþimin önemli göstergeleri olan yatak ve hekim sayýsý ile bunlarýn nüfusa oranlarýný incelediðimizde; yatak baþýna düþen nüfus sayýsýnda 2009 yýlýna göre artýþ olduðu; hekim baþýna düþen nüfusta ise iyileþmeler olduðu görülmektedir.

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDE BULUNAN SAÐLIK KURUMLARININ DURUMU Akdeniz Mezitli Toroslar Yeniþehir Tarsus Silifke Anamur Aydýncýk Bozyazý Çamlýyayla Erdemli Gülnar Mut TOPLAM Üniversite Hastanesi 1 ------1 Devlet Hastanesi 2 - 1 - 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12 Özel Hastane 4 1 - 2 2 - 1 ------10 Aile Saðlýðý Merkezi 19 8 18 9 19 10 6 1 4 1 13 5 3 116 Aile Hekimliði Birimi 76 34 73 50 86 32 17 3 7 3 35 8 17 441 Halk Saðlýðý Laboratuarý 1 - - - 1 - 1 ------3 Ana Çocuk Sað. ve Aile Plan.Mer. 1 - - - 1 ------2 Verem Savaþ Dispanseri - - 1 - 1 1 1 ------4 Sýtma Savaþ Dispanseri - - 1 ------1 Týp Mer. ve Özel Dal Týp Mer. 14 3 2 5 4 2 2 - - - 1 - - 33 Poliklinik 5 - - 2 - - 1 - - - 1 - - 9 Özel Saðlýk Kabinleri 10 1 3 5 ------2 - - 21 Saðlýk Grup Baþkanlýðý 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 13 112 Komuta Kontrol Merkezi - 1 ------1 112 Acil Yardým Merkezi 3 3 2 3 4 2 2 1 1 - 3 1 1 26

*: Çamlýyayla 1 Nolu Acil Saðlýk Ýstasyonu faal olmayýp, toplam sayýya dahil edilmiþtir. Kaynak: Ýl Saðlýk Müdürlüðü

41 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SOSYAL GÜVENLÝK ÇALIÞMALARI 2010 EKONOMÝK RAPOR

SOSYAL GÜVENLÝK ÇALIÞMALARI

Sosyal güvenlik sistemi; genel ve katma bütçeli kamu kurum ve kuruluþlarýnda çalýþan memurlarý kapsayan Emekli Sandýðý, diðer ücretlileri kapsayan S.S.K ve baðýmsýz çalýþanlarý kapsayan Bað-Kur’dan oluþmakta iken; yeni Sosyal Güvenlik sistemi ile mevcut kurumlar tek çatý altýnda birleþtirilerek Sosyal Güvenlik Kurumu tarafýndan temsil edilmektedir.

MERSÝN ÝLÝ 4/A* KAPSAMINDAKÝ ÝÞYERÝ VE ZORUNLU SÝGORTALI SAYISI

2009 2010 ÝÞYERÝ ZORUNLU SÝGORTALI ORTALAMA GÜNLÜK ÝÞYERÝ ZORUNLU ORTALAMA GÜNLÜK SAYISI SAYISI KAZANÇ (TL.) SAYISI SÝGORTALI SAYISI KAZANÇ (TL.) Daimi 20.074 109.737 37,41 22.076 121.445 40,52 Mevsimlik 3.409 33.197 28,99 4.029 39.155 31,27 Kamu 620 15.705 65,78 640 15.710 71,83 Özel 22.863 127.229 31,83 25.465 144.890 34,84 Erkek 112.049 35,87 125.457 38,65 Kadýn 30.885 34,61 35.143 37,73 Toplam 23.483 142.934 35,60 26.105 160.600 38,46 *: Hizmet Akdine Tabi Çalýþanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2010 yýlýnýn Aralýk ayý itibariyle; Mersin’de bulunan iþyeri sayýsý önceki yýlýn ayný dönemine göre %11 artarak 26.105’e, bu iþyerlerinde çalýþan zorunlu sigortalý sayýsý ise %12 artarak 160.600’e yükselmiþtir. Türkiye’de hizmet akdine tabi iþyerlerinin %2’si Mersin’de bulunurken, bu iþyerlerinde çalýþan zorunlu sigortalý sayýsý ile Mersin; Türkiye içerisinde %2 oranýnda paya sahiptir. Ýlimiz iþyeri sayýsýna göre iller içerisinde 9. sýrada yer alýrken; zorunlu sigortalý sayýsýna göre 13. sýrada yer almaktadýr.

MERSÝN ÝLÝ 4/A KAPSAMINDAKÝ SÝGORTALILARIN DAÐILIMI

2009 2010 I- Aktif Sigortalýlar 157.768 174.093 Zorunlu Sigortalýlar 142.934 160.600 Çýraklar 7.153 7.948 Tarým 6.174 5.504 Ýsteðe Baðlý 1.453 41 Y.dýþý Topluluk Sigortalýlarý 54 - II- Pasif Sigortalýlar (Aylýk Alanlar) Malullük, Yaþlýlýk, Ölüm Sigortasý Malullük Aylýðý Alanlar 1.299 1.295 Yaþlýlýk Aylýðý Alanlar 67.804 71.134 Ölüm Aylýðý Alanlar (Hak sahibi) 31.109 32.291 Ölüm Aylýðý Alanlar (Dosya) 21.201 22.188 Ýþ Kazasý Ýle Meslek Hastalýðý Sigortasý Sürekli Ýþ Göremezlik Geliri Alanlar 892 920 Ölüm Geliri Alan (Hak sahibi) 1.672 758 Ölüm Geliri Alan (Dosya) 933 470 Toplam Aylýk ve Gelir Alanlar (Dosya) 92.129 96.500 Toplam Aylýk ve Gelir Alanlar (Kiþi) 102.776 107.377 Aktif/Pasif Oraný 1,7 1,8 Sosyal Güvenlik Kapsamý 594.233 611.644

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

42 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SOSYAL GÜVENLÝK ÇALIÞMALARI EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ 4/B* SÝGORTALILARIN DAÐILIMI

2009 2010 1479 S.K. 2926 S.K. TOPLAM 1479 S.K. 2926 S.K. TOPLAM Aktif Sigortalýlar 48.169 38.608 86.777 49.094 42.272 91.366 Aylýk Alanlar -Dosya 32.146 3.000 35.146 33.287 3.492 36.779 -Kiþi 35.518 3.534 39.052 37.200 4.083 41.283 Yaþlýlýk 22.460 2.125 24.585 23.386 2.482 25.868 Malullük 270 55 325 291 65 356 Ölüm (Dosya) 9.416 820 10.236 9.610 945 10.555 Ölen Sigortalýlarýn Hak sahipleri 12.788 1.354 14.142 13.523 1.536 15.059 Aktif/Pasif Oraný 1,5 12,9 2,5 1,5 12,1 2,5 Sosyal Güvenlik Kapsamý 317.233 121.778 439.011 325.196 133.726 458.922

*: Kendi Adýna ve Hesabýna Baðýmsýz Çalýþanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

MERSÝN ÝLÝ 4/C* SÝGORTALILARININ DAÐILIMI

2009 2010 Aktif Sigortalýlar 44.106 45.962 Pasif Sigortalýlar (Aylýk Alanlar) Dosya 38.304 39.432 Kiþi 42.045 42.773 Yaþlýlýk 30.016 30.512 Malullük 573 600 Vazife Malulü 164 167 Ölüm (Dosya) 7.551 8.153 Ölen Sigortalýlarýn Hak sahipleri 11.292 11.494 Vataniler 1.262 1.257 Aktif/Pasif Oraný 1,15 Sosyal Güvenlik Kapsamý 196.196 202.570

*: Kamu Ýdarelerinde Çalýþanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

43 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SOSYAL GÜVENLÝK ÇALIÞMALARI 2010 EKONOMÝK RAPOR

2022 SAYILI KANUNA GÖRE MERSÝN’DE AYLIK ALANLARIN DAÐILIMI

2009 2010 Aylýk Alanlar Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Malullük 2.485 1.630 4.115 2.995 2.113 5.108 Sakatlýk 4.229 2.502 6.731 4.468 2.765 7.233 Yaþlýlýk (65 +) 8.625 14.244 22.869 8.690 14.371 23.061 18 Yaþ Altý Sakatlar 801 558 1.359 994 668 1.662 Toplam 16.140 18.934 35.074 17.147 19.917 37.064 3816 S.K.G. Yeþil Kartlý 232.021 234.234 Sayýsý Toplam

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

MERSÝN ÝLÝ SOSYAL GÜVENLÝK KAPSAMINDAKÝ KÝÞÝ SAYISI VE NÜFUSA ORANI

Yýllar Ýlin Toplam Sosyal Aktif Çalýþan Sosyal Emeklilerin Sosyal Bakmakla Nüfusu Güvenlik Kiþi Sayýsýnýn Güvenlik Nüfusa Güvenlik Yükümlü Kapsamýnda Ýl Nüfusuna Kapsamýnda Oraný Kapsamýnda Tutulanlarýn Ýl ki Aktif Oraný Aylýk Alan Kiþi Bakmakla Nüfusuna Çalýþan Kiþi Sayýsý* Yükümlü Oraný Sayýsý Tutulan Kiþi Sayýsý** 2009 1.640.888 288.651 % 17,6 183.873 %11,2 753.420 % 45,9 2010 1.647.899 312.094 %18,9 191.536 %11,6 772.078 % 46,9

*: Sosyal güvenlik kapsamýnda aylýk alan kiþi sayýsýna haksahibi kiþi sayýsý dahildir. **:Sosyal güvenlik kapsamýnda bakmakla yükümlü tutulanlarýn (yararlanýcýlarýn) sayýsý tahmini olarak verilmiþtir. Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Mersin’de Soysal Güvenlik Kapsamýndaki kiþi sayýsý, nüfus göstergeleri ile birlikte incelendiðinde; 2010 yýlýnda Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki aktif çalýþan sayýsýnýn, 2009 yýlýna göre %8 artarak 312.094 kiþiye yükselmiþtir. Sosyal Güvenlik Kapsamýnda aktif çalýþan sayýsýnýn nüfusa oraný 2009 yýlýnda %17,6 iken, 2010 yýlýnda bu oran %18,9’dur. 2010 yýlýnda Sosyal Güvenlik Kapsamýnda aylýk alanlarýn sayýsý %0,4 artarak 191.536 kiþiye, emeklilerin il nüfusuna oraný ise %11,2’den %11,6’ya yükselmiþtir. Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Bakmakla Yükümlü Tutulan kiþi sayýsý geçen yýla göre %2 artarak 772.078 kiþiye, bakmakla yükümlü tutulanlarýn il nüfusuna oraný ise %45,9’dan %46,9’a yükselmiþtir.

44 2010 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SOSYAL HÝZMETLER EKONOMÝK RAPOR

SOSYAL HÝZMETLER

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZ SOSYAL HÝZMETLER MÜDÜRLÜÐܒNE BAÐLI SOSYAL HÝZMET KURULUÞLARININ DURUMU

Kuruluþun Adý Yeri Kapasitesi Mevcut Hizmet Türü Mersin Yetiþtirme Yurdu Müdürlüðü Mersin 76 65 Yatýlý Kuruluþ Mersin Çocuk Yuvasý Müdürlüðü “ 100 88 Yatýlý Kuruluþ Mersin Özürlü Bakým ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüðü " 80 74 Yatýlý Mersin Nihat Sözmen Zihinsel Özürlü Çocuklar “ 80 87 Yatýlý Bakým ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüðü Aile Danýþma Merkezi Müdürlüðü “ - - Gündüzlü Kuruluþ Çocuk ve Gençlik Merkezi Müdürlüðü “ - - Gündüzlü Kuruluþ Mersin Erkek Koruma Bakým ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüðü “ 30 12 Yatýlý Mersin Kýz Çocuk Sosyal Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüðü “ 25 18 Yatýlý Erdemli Huzurevi Müdürlüðü “ 88 77 Yatýlý Kadýn Konukevi Müdürlüðü “ 14 10 Yatýlý Kuruluþ Ýlk Adým Ýstasyonu “ 14 3 Yatýlý Kuruluþ MTSO Akdeniz Toplum Merkezi Müdürlüðü “ - - Gündüzlü Kuruluþ Halkkent Toplum Merkezi Müdürlüðü “ - - Gündüzlü Kuruluþ Çilek Toplum Merkezi Müdürlüðü “ - - Gündüzlü Kuruluþ Tarsus Toplum Merkezi Müdürlüðü Tarsus - - Gündüzlü Kuruluþ Çocuk Evleri Mersin 28 26 Yatýlý

Kaynak: Mersin Ýl Sosyal Hizmetler Müdürlüðü

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZ DÝÐER SOSYAL HÝZMET KURULUÞLARININ DURUMU

MERSÝN SÝLÝFKE TARSUS ANAMUR ERDEMLÝ TOPLAM Sayý Kapasite Sayý Kapasite Sayý Kapasite Sayý Kapasite Sayý Kapasite Sayý Kapasite Kreþ ve Gündüz Bakým Evi 41 2.229 6 268 5 170 3 156 1 35 56 2.858 Huzurevi 5 221 1 44 ------6 265 Çocuk Kulüpleri 4 97 3 55 3 85 - - - - 10 237 Özürlü Bakým ve Rehabilitasyon Mrk. 4 210 - - 1 80 - - - - 5 290

Kaynak: Mersin Ýl Sosyal Hizmetler Müdürlüðü

45 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI > SOSYAL HÝZMETLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ÝL MERKEZÝ VE ÝLÇELERDEKÝ DERNEKLERÝN DURUMU

Dernekler Dini Hizmet Kamu Yararýna Kültür ve Sanat Sosyal Spor Diðer Toplam Akdeniz, Yeniþehir, 73 29 85 500 134 22 843 Toroslar, Mezitli Anamur - 5 7 55 - 3 70 Aydýncýk - - - 7 1 - 8 Bozyazý - 2 1 19 2 1 25 Çamlýyayla 2 - - 6 - - 8 Erdemli 39 3 10 78 20 6 156 Gülnar 3 1 3 12 2 7 28 Mut 2 4 3 38 3 1 51 Silifke 19 7 50 45 18 5 144 Tarsus 30 12 36 96 30 14 218 Toplam 168 63 195 856 210 59 1.551

Kaynak: Mersin Valiliði Ýl Dernekler Müdürlüðü

46 EKONOMÝK YAPI VE 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

EKONOMÝK YAPI

TARIM VE ORMANCILIK

2010 YILINDA MERSÝN’DE ARAZÝ VARLIÐI

Arazi Nevi Alan (hektar) ( % ) Tarým Arazisi 406.000 %25 Çayýr ve Mera Arazisi 59.282 %4 Orman ve Fidanlýk 840.347 %53 Tarým Dýþý Araziler 279.671 %18 Toplam 1.585.300 %100

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

Akdeniz Havza’sýnýn içinde yer alan Mersin ili, 1.585.300 hektarlýk yüzölçümü ile Türkiye’nin yüzölçümünün yaklaþýk %2’sini oluþturmaktadýr. Ýl yüzölçümünün %53’ünü orman arazisi, %25’ini tarým arazisi, %18’ini tarým dýþý arazi oluþtururken, %4’ünü de çayýr ve mera arazisi oluþturmaktadýr.

ÝLÝMÝZ ARAZÝ VARLIÐININ DAÐILIMI

Tarým Dýþý Araziler 18% Tarým Arazisi 25%

Çayýr - Mera Arazisi 4%

Orman Arazisi 52%

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

49 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN’DE ÝÞLENEN TARIM ARAZÝSÝNÝN KULLANIMI

2009 2010 Hektar % Hektar % 1-Tarla Arazisi 247.835 61,0 248.945 61,3 2-Bahçe Arazisi 57.255 14,1 56.528 13,9 Meyve Bahçesi 30.216 30.217 Narenciye Bahçesi 27.039 26.311 3- Bað Arazisi 23.470 5,8 23.355 5,8 4- Sebze Arazisi 32.329 8,0 30.538 7,5 5- Zeytinlikler 36.227 9,0 37.302 9,2 6- Süs Bitkileri 28 21 7-Tarýma Elveriþli Olup Kullanýlmayan Arazi 8.856 2,2 9.311 2,3 Toplam 406.000 406.000 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

Ýlimizdeki tarým arazilerinin kullaným alanlarýna göre daðýlýmý incelendiðinde; tarla arazilerinin %61’lik, bahçe arazilerinin %14’lük, bað, sebze ve zeytinlik alanlarýn %23’lük paya sahip olduklarý görülmektedir. Geri kalan %2’lik alanlar ise süs bitkileri ve tarýma elveriþli olup kullanýlmayan arazilerin oluþturduðu alanlardýr.

50 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÖNEMLÝ ÜRÜNLERÝN EKÝM DÝKÝM ALANLARI VE ÜRETÝM MÝKTARLARI

ÜRÜNLER Ekim ve Dikim Alanlarý Üretim Miktarý (Hektar) (Ton) TAHILLAR 175.998 718.745 Buðday 125.231 342.728 Arpa 25.801 60.081 Çavdar 460 789 Mýsýr 23.850 311.693 Çeltik 624 3.094 Yulaf 0 0 Diðer 32 360 BAKLAGÝLLER 29.654 97.225 Nohut 18.646 17.660 Fasulye 177 202 Mercimek(Yeþil) 68 68 Mercimek(Kýrmýzý) 1 2 Burçak 65 13 Bakla 4 22 Diðer 10.692 79.258 ENDÜSTRÝYEL BÝTKÝLER 7.562 33.199 Pamuk 7.562 33.199 YAÐLI TOHUMLAR 11.486 26.716 Susam 4.599 5.536 Yer Fýstýðý 1170 2.249 Soya Fasulyesi 3.525 12.363 Ayçiçeði 2.192 6.569 SEBZE ÜRÜNLERÝ 34.476 1.793.398 Açýk Sebze Alaný 22.097 914.611 Soðan (Kuru) 594 10.364 Biber 2.947 59.335 Domates 5.885 555.621 Fasulye 1.932 22.586 Bezelye 749 6.593 Hýyar 716 28.052 Kabak 284 8.622 Patlýcan 751 24.859 Bakla 1.180 7.197 Karpuz 258 9.400 Diðer 6.801 181.982 Örtü Altý Sebze Alaný 12.379 878.787 Domates 2.159 218.664 Hýyar 989 119.621 Patlýcan 755 53.867 Biber 2.126 140.526 Kabak 742 49.460 Karpuz 1.333 86.476 Diðer 4.276 210.173 MEYVE ÜRÜNLERÝ 112.895 1.906.947 Elma 4.696 91.077 Kayýsý 6.231 55.381 Þeftali 3.892 64.707 Üzüm 22.452 220.961 Gaziantep Fýstýðý 507 1.205 Çilek(örtüaltý dahil) 3.766 142.268 Muz(örtüaltý dahil) 2.496 144.963 Limon 10.468 488.013 Portakal 7.994 281.392 Mandalina 4.200 158.320 Altýntop 791 35.698 Zeytin 36.859 131.758 Diðer 8.542 91.203 GENEL TOPLAM 372.071 4.576.230 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

51 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

Mersin ili, arazi yapýsý tarýmsal çeþitlilik sunan, özellikle meyve üretiminde ülke ekonomisine önemli katkýsý olan illerden biridir. Elveriþli toprak yapýsý, bitkisel üretimde sulu tarýmýn yaygýnlýðý, ýlýman iklimi ve geliþmiþ alt yapýsý ile yüksek katma deðerli ürünler yetiþtirilmektedir. Türkiye narenciye üretiminin %27’sini, sebze üretiminin %7’sini, meyve üretiminin %12’sini, tarla ürünlerinin %2’sini toplamda ise Türkiye tarým ürünlerinin %4,4’ünü Mersin saðlamaktadýr. Ýlimiz, Türkiye limon üretiminin %62’sini, portakal üretiminin %17’sini, muz üretiminin %69’unu, çilek üretiminin %47’sini, zeytin üretiminin %9’unu domates üretiminin %8’ini karþýlamaktadýr. Bununla birlikte ülkemiz greyfurt ihracatýnýn %35’i, portakal ihracatýnýn %39’u, limon ihracatýnýn %33’ü, mandarin ihracatýnýn %26’sý toplamda narenciye ihracatýnýn %33’si, armut ihracatýnýn %20’si, patates ihracatýnýn %19’u, kayýsý ihracatýnýn %16’sý, biber ihracatýnýn %14’ü ve çilek ihracatýnýn %13’ü Mersin firmalarý tarafýndan gerçekleþtirilmektedir.

2010 yýlýnda Mersin ilinde önemli ürünlerin ekim dikim alanlarý ve üretim miktarlarýný incelediðimizde; ekim ve dikim alanlarýnýn 2009 yýlýna göre %22, üretim miktarýnýn ise %15 oranýnda arttýðý görülmektedir. Mersin ilindeki ekili alanlarda %47’lik oranla en büyük payla tahýllar ekilmekte, bunu sýrasýyla %31 ile meyve, %9 sebze, %8 baklagiller, %3 ve yaðlý tohumlar ve %2 ile endüstriyel bitkiler takip etmektedir. Tahýllar ve diðer bitkisel ürünlerin üretimi içerisinde buðday, toplam tarla ürünleri üretiminin %48’ini, mýsýr %43’ünü oluþturmaktadýr. Açýk sebze ekim alanlarýnýn %27’sini domates oluþturmaktadýr. Ýlimizde meyve ekim ve dikim alanlarýnda ilk sýrayý %33’lük oranla zeytin almakta ve onu %21’lik oranla narenciye, %20’lik oranla da üzüm izlemektedir.

2010 YILINDA ÝÞLENEN TOPRAKLARIN KURU/SULU TARIM DAÐILIMI

Hektar % Kuru Tarým Arazisi 250.000 %55 Sulu Tarým Arazisi 156.000 %45 TOPLAM 406.000 % 100 Kaynak:T.C.Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

2010 YILI MERSÝN ÝLÝNDE EKÝLEN ALANLARIN DAÐILIMI

MEYVE ÜRÜNLERÝ 31% TAHILLAR 47%

SEBZE ÜRÜNLERÝ 9%

YAÐLI TOHUMLAR BAKLAGÝLLER 3% 8% ENDÜSTRÝYEL BÝTKÝLER Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü 2%

52 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI MERSÝN ÝLÝ ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE ÜRETÝM MÝKTARI

TAHILLAR 0% 1% BAKLAGÝLLER 2% 39% ENDÜSTRÝYEL BÝTKÝLER 16% 81% YAÐLI TOHUMLAR

42% SEBZE ÜRÜNLERÝ

MEYVE ÜRÜNLERÝ

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

MERSÝN ÝLÝ ORGANÝK TARIMSAL ÜRETÝM MÝKTARI (TON)

Ürünler 2009 2010 Deðiþim (%) Keçiboynuzu 100 1.970 1870,4% Muz 6.337 1.873 -70,4% Üzüm 1.176 1.572 33,7% Zeytin 508 495 -2,5% Defne 120 450 275,0% Limon 287 294 2,2% Hýyar 142 224 58,3% Mandarin 123 123 0,0% Yenidünya 102 106 3,9% Domates 171 99 -42,1% Diðer 981 437 -55,4% Toplam 10.047 7.643 -23,9% Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Tarýmsal Üretim ve Geliþtirme Genel Müdürlüðü

MERSÝN ÝLÝ ORGANÝK TARIMSAL ÜRETÝM VERÝLERÝ

Mersin'in Türkiye 2009 2010 Deðiþim (%) Ýçerisindeki Payý Çiftçi Sayýsý 296 206 -31% %2.6 Üretim Alaný (da) 6.948 9.452 36% %2.8 Üretim Miktarý (Ton) 10.047 7.643 -24% %3.2 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Tarýmsal Üretim ve Geliþtirme Genel Müdürlüðü

2010 yýlýnda Mersin'de organik tarýmsal üretim miktarý önceki yýla göre %24 oranýnda azalarak 7.643 ton olarak gerçekleþmiþtir. Organik tarýmsal üretimde %26'lýk payla keçiboynuzu ilk sýrada yer alýrken, onu %25'lik payla muz ve %21'lik payla üzüm takip etmektedir. Mersin; 2010 yýlýnda organik tarýmsal üretimde iller içerisinde 13. sýrada yer alýrken, üretim alanýna göre 3. sýrada, çiftçi sayýsýna göre 15. sýrada yer almaktadýr.

53 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN FÝRMALARININ GERÇEKLEÞTÝRDÝÐÝ YAÞ MEYVE SEBZE ÝHRACATI

2009 2010 DEÐÝÞÝM (%) ÜRÜN MÝKTAR (KG) TUTAR($) MÝKTAR (KG) TUTAR ($) MÝKTAR TUTAR ARMUT 3.434.398 1.996.018 3.757.561 1.782.626 9% -11% AYVA 1.812.769 1.222.808 965.271 778.432 -47% -36% BEZELYE 41.355 21.259 5.710 9.259 -86% -56% BÝBER 9.238.992 9.365.865 8.984.201 9.749.932 -3% 4% ÇAY 41,366 171.931 23.807 123.823 -42% -28% ÇÝLEK 2.432.508 3.175.559 3.222.655 3.589.000 32% 13% DÝÐER BAKLAGÝLLER 277.895 197.358 68.587 67.670 -75% -66% DÝÐER SEBZELER 511.973 644.604 403.117 427.875 -21% -34% DÝÐER TAZE MEYVELER 140.547 75.895 73.614 101.990 -48% 34% DOMATES 24.436.249 16.470.379 25.325.760 19.093.550 4% 16% ELMA 15.400.025 5.935.183 15.228.269 6.914.774 -1% 17% ERÝK 1.519.491 1.221.125 2.080.027 1.564.599 37% 28% FASULYE 294,886 382.461 281.146 417.322 -5% 9% GREYFURT 47.454.900 30.064.078 55.376.493 35.054.434 17% 17% HAVUÇ, TURP 6.064.776 1.983.316 3.241.940 895.463 -47% -55% HIYAR, KORNÝÞON 2.767.466 2.279.468 2.704.101 2.419.855 -2% 6% HURMA 255.064 202.521 262.095 280.042 3% 38% ISPANAK 1.316.469 1.484.296 1.415.698 1.362.324 8% -8% ÝNCÝR 250.592 505.224 230.223 620.352 -8% 23% KABAK 2.016.850 1.452.469 2.675.544 1.934.921 33% 33% KARNABAHAR 510,933 358.595 232.251 170.875 -55% -52% KARPUZ 10.094.055 2.120.137 11.445.038 2.825.182 13% 33% KAVUN 2.260.477 1.509.869 1.232.324 1.460.803 -45% -3% KAYISI 2.636.965 3.518.925 3.795.048 4.268.267 44% 21% KESTANE 32.460 69.521 47.867 86.801 47% 25% KÝRAZ, VÝÞNE 5.727.918 13.101.770 5.070.836 10.043.520 -11% -23% LAHANA 1.361.691 674.855 1.589.402 767.984 17% 14% LÝMON 134.864.283 93.075.362 138.242.829 101.954.204 3% 10% MANDARÝN 87.605.574 60.260.374 107.660.428 73.574.557 23% 22% MANTAR 71.412 198.312 31.684 125.978 -56% -36% MARUL, HÝNDÝBA 1.113.765 1.328.448 671.487 1.218.826 -40% -8% MAYDANOZ 1.669.806 1.629.389 734.810 568.770 -56% -65% NAR 4.587.308 3.714.136 6.295.920 5.372.933 37% 45% PATATES 848,986 542.438 5.698.760 1.774.320 571% 227% PATLICAN 614.862 631.752 1.101.173 928.574 79% 47% PIRASA 3.559.489 1.581.373 3.870.996 2.032.090 9% 29% PORTAKAL 99.447.357 61.933.597 86.265.611 58.785.162 -13% -5% SARMISAK 48.288 75.752 96.835 220.025 101% 190% SOÐAN, ÞALOT 8.209.185 2.488.541 9.293.749 3.137.940 13% 26% ÞEFTALÝ 3.554.738 2.943.905 9.247.241 5.640.755 160% 92% ÜZÜM 6.843.706 6.068.947 7.916.014 7.102.986 16% 17% DÝÐER TURUNÇGÝLLER 42.420 27.078 - - - - GENEL TOPLAM 495.414.249 336.704.893 526.866.121 369.248.795 6% 10% Kaynak: AKÝB

54 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

2009- 2010 YILLARI YAÞ MEYVE VE SEBZE ÜRÜNLERÝ ÝHRACATINDA ÝLK 5 ÜRÜNDEKÝ DEÐÝÞÝM $ 120.000.000 22% 100.000.000 17% 16% 80.000.000 10% 60.000.000 40.000.000 20.000.000 -5% 0 LÝMON MANDARÝN PORTAKAL GREYFURT DOMATES

2009 2010 Deðiþim(%)

Kaynak: AKÝB

55

EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010

EKONOMÝK RAPOR Toplam

807 859 210

1.578 3.278 2.113 3.562 2.730 4.643 2.990 5.314 7.632 3.504 7.498 5.318 1.529 8.950 27.376 13.140 20.337 17.129 26.393 20.892 Yeniþehir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15 58

373 456 320 438 147 126 155

1.399 1.768 Toroslar 0 0 4

15 55 35 55 64 13 180 122 155 895 720 435 110 375 215 141 255 802 250

1.130 Tarsus 0 0

95 42 232 624 412 461 373 146 792

1.823 1.713 1.953 5.968 6.531 5.945 1.723 4.285 1.954 6.968 2.484 4.293 Silifke 0

19 54 326 411 256 234 472 201 990 155 351 255 340 777 119

6.110 1.628 1.800 4.103 2.201 2.510 1.929 Mut 1

20 20 30 500 600 200 950 750 650 660 150 200

3.932 3.217 2.097 2.120 2.250 2.500 1.960 3.200 1.000 Mezitli 8 2 0 0

80 28 60 50 54 50 21 50 200 100 606 330 250 500 150 250 100 130

1.103 Gülnar 0 2 0 4 2 3 0 0

11 75 50 40 74 15 56 90 230 330 200 502 500 699

3.000 Erdemli 0 0 6 0 5 0

10 10 90 50 325 200 170 465 550 300 300

1.550 1.382 1.065 2.600 1.157 Çamlýyayla

0 0 0 0 0 5 0 0 0

25 35 20 50 100 180 100 160 130 150 330 230 900 250 Bozyazý 0 0 0 0 0 0 0 0

20 15 30 90 15 80 120 300 250 220 290

6.600 5.500 1.800 5.700 Aydýncýk 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0

15 15 10 10 84 20 40 22 980 140 270

4.200 Anamur 0 0 0

10 20 80 20 95 40 150 360 135 190 100 320 363 420 253 439 150

1.300 1.500 2.900 Akdeniz 0 4 0 40 45 800 250 800 400 140 500 300 750 140 800 244 500 100 1.840 1.735 2.900 1.460 3.100 Cinsi Çapa MakinesiÇapa Tesisi Damla Sulama Týrmýklar Diskli Diðer ve Elektropomp Harman Makinesi Pulluðu Hayvan EkimHububat Makinesi Daðýtma MakinasýGübre K.Milinden Pulverizatör Hareketli Karasaban MakinesiKrema Kültüvatör Motorlu Pülverizatör Pulluk Römork Santrifüj Pompa MotorluSedyeli Pulverizatör Sýrt Pülverizatörü Tankeri Su Tesisi Süt Saðým Traktörler Toplam (Rotovatör) Frezesi Toprak Tesisi Yaðmurlama 2010 YILI KULLANILAN TARIMSAL ARAÇ VE GEREÇLERÝN MÝKTARI (ADET) VE GEREÇLERÝN MÝKTARI ARAÇ TARIMSAL KULLANILAN YILI 2010 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü Ýþleri Bakanlýðý Köy ve Tarým Kaynak: T.C.

56 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

SEÇÝLMÝÞ MEYVE ÜRÜNLERÝNDEN MEYVE VEREN AÐAÇ SAYISI 2009 2010 Meyve Veren Yaþta Meyve Vermeyen Meyve Veren Yaþta Meyve Vermeyen Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý

Elma 1.093.601 558.795 1.188.623 343.259 Armut 121.268 29.834 153.329 32.587 Ayva 27.994 1.953 29.027 2.148 Yenidünya 78.271 16.338 4.247.095 7.194.743 Üzüm¹ 213.479 21.224 224.523 - Çilek¹ 37.610 0 37.660 - Muz¹ 24.360 0 24.961 - Dut 24.248 922 24.140 975 Ýncir 116.016 29.414 113.520 29.248 Keçi Boynuzu 138.489 21.585 109.678 21.250 Nar 276.237 443.756 433.292 533.581 Trabzon Hurmasý 109.156 6.589 106.949 7.884 Erik 411.966 188.226 309.819 215.260 Kayýsý Ve Zerdali 1.058.276 413.663 1.198.301 415.442 Kiraz 261.928 197.157 389.418 138.546 Kýzýlcýk 8.140 585 8.180 630 Viþne 1.373 1.060 1.557 1.115 Þeftali 1.673.385 370.700 1.593.108 229.758 Zeytin 4.096.705 7.530.722 4.247.095 7.194.743

(¹)Çilek, muz, ahududu ve üzümde meyve veren ve meyve vermeyen aðaç sütunlarý alan (hektar) dýr. Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

SERT KABUKLU MEYVE VEREN AÐAÇ SAYISI

2009 2010 Meyve Veren Meyve Vermeyen Meyve Veren Meyve Vermeyen Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Antep Fýstýðý 269.635 139.520 260.379 136.940 Ceviz 103.280 71.296 124.756 65.066 Badem 243.538 72.719 257.668 90.065

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

TURUNÇGÝLLER MEYVE VEREN AÐAÇ SAYISI

2009 2010 Meyve Veren Meyve Vermeyen Meyve Veren Meyve Vermeyen Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Yaþta Aðaç Sayýsý Limon 3.817.457 193.389 3.267.893 511.453 Turunç 1.800 150 1.800 150 Altýntop 146.216 26.512 166.206 166.107 Portakal 2.343.958 131.329 2.289.313 304.082 Mandalina 1.067.687 49.180 1.192.089 56.700

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

57 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE SERA ALANLARI (Dekar)

Ýlçeler Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel Toplam Sera Ýþletme Sayýsý AKDENÝZ 18 16.988 3.002 140 20.148 2.175 ANAMUR 1.340 18.220 13.123 2.040 34.723 13.315 AYDINCIK 3.732 70 0 0 3.802 2.195 BOZYAZI 1.027 8.070 0 250 9.347 1.783 ERDEMLÝ 10 16.100 0 160 16.270 11.300 GÜLNAR 160 30 90 0 280 250 MEZÝTLÝ 5 1.115 445 40 1.605 165 MUT 0 15 0 0 15 19 SÝLÝFKE 182 5.283 0 50 5.515 1.250 TARSUS 0 4.590 13.272 14.037 31.899 3.624 TOROSLAR 0 8 105 0 113 18 YENÝÞEHÝR 0 65 6 0 71 15 Toplam 6.474 70.554 30.043 16.717 123.788 36.109

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

Ýlimizdeki sera alanlarý ve seracýlýk faaliyetlerini incelediðimizde; plastik seranýn sera çeþitleri içerisinde öne çýktýðý ve bu nitelikteki seralarýn Anamur, Akdeniz, Erdemli ve Bozyazý ilçesinde yoðunlaþtýðý görülmektedir. 2010 yýlý itibariyle ilimizde bulunan seralarýn %57’si plastik sera, %24’ü yüksek tünel, %14’ü alçak tünel, %5’i ise cam seradýr. Seralarda ekilen ürünlerin daðýlýmýna baktýðýmýzda, cam seralarda hýyar ve patlýcan üretimi ilk sýrada yer alýrken, plastik seralarda muz, domates ve biber, yüksek tünel seralarda çilek, alçak tünelde karpuz üretimi önemli yer tutmaktadýr.

2010 YILI ÜRÜN TÜRLERÝNE GÖRE ÖRTÜ ALTI EKÝM ALANLARI ve ÜRETÝM MÝKTARI

Ürünlerin Türü Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel Toplam Ekilen Toplam (da) (da) (da) (da) Alan (da) Üretim (ton) Biber 176 16.095 4.992 0 21.263 140.526 Çilek 1 150 13.000 2.260 15.411 60.624 Domates 663 20.676 210 40 21.589 218.664 Fasulye 30 13 1.420 0 1.463 2.361 Hýyar 3.192 5.803 892 0 9.887 119.621 Kabak 0 1.910 5.285 220 7.415 49.460 Karpuz 0 0 0 13.327 13.327 86.476 Muz 0 22.878 0 0 22.878 137.230 Patlýcan 2.272 1.886 3.390 0 7.548 53.867 Üzüm 0 1.023 0 0 1.023 2.558 Diðer 140 120 854 870 1.984 7.401 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

58 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI SULAMA VE SULANAN ALANLARIN DAÐILIMI

Sorumlu Ýdarelere Göre Sulama Alaný (Hektar) Sulanan Alan (Hektar) 67. Teknik Þube Sorumluluk Bölgesi 25.237 23.195 Mersin Ovasý Sulamasý 8.481 7.608 Tarsus-Berdan Ovasý Sulamasý 14.371 13.191 Erdemli Pompaj Sulamasý 550 532 Gilindires Sulamasý 800 851 Alata-Kýzýlalan Sulamasý 800 731 Limonlu-Kumkuyu Sulamasý 63 181 Arslanköy Göleti Sulamasý 151 101 62. Þube Sorumluluk Bölgesi 10.072 7.003 Silifke Ovasý Sulamasý (Göksu ve Silifke Sulama Birlikleri) 5.860 5.552 Anamur Ovasý Sulamasý 3.775 1.993 Bozyazý Sulama Ovasý 1.370 641 Aydýncýk-Yenikaþ Pompaj Sulamasý 750 228 Mut Pompaj Sulamasý 2.013 503 Kýzýlgeçit Sulamasý 79 79 ASO Sulamasý 36.235 33.448 Pamukova 11.084 10.100 Toroslar 9.447 9.303 Yukarý Seyhan 1.363 1.293 Seyhan 2.358 2.441 Tarsus Onköy 11.983 10.311 Genel Toplam 71.544 70.907

Kaynak: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý Devlet Su Ýþleri Genel Müdürlüðü DSÝ VI.Bölge Müdürlüðü

59 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR 79 641 731 181 1.993 850,8 532,1 100,5 9.303 1.293 2.441 503,3 228,4 10.100 10.311 5.551,9 7.607,9 33.448 Toplam 13.191,3 23.194,60 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24 342 810 17,3 332,9 356,9 2.260 2.321 1.966 7.699 1.133,3 Diðerleri 0 31 47 27 85 21 1,3 6,5 0,6 7,1 346 294 664 47,5 55,6 589,4 138,5 1.416 Sebze 5313,8 4.500,1 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 0 0 0 7 Hububat 0 0 44 66 475 134 144 533 332 26,2 120,4 1.720 710,6 281,8 2.592 3.667 4.900,2 1.771,9 8.273,50 Narenciye 0 0 0 0 0 0 0 0 0,8 633 384 24,6 15,7 Mýsýr 2.893 1.235 5.685 5.896 2864,4 2.848,7 16.342 - 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 4,7 5,5 0,5 326 Muz 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 Çilek 160,4 1.040 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 8 0 74 0,5 119 129 130 39,8 Yer Fýstýðý Yer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 59 63 156 740 987 58,3 58,3 2.005 Pamuk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 99 1,7 210 543 170 Sera 205,3 2985,9 1.563,8 2.568,9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 23 23 34 63 305 411 810 Pamuk - 0 0 0 0 94 19 18 9,5 4,8 287 109 433 30,3 31,5 114,5 503,3 422,8 370,5 901,6 Her Çeþit Meyve Çeþit Her 0 0 0 0 0 0 0 0 74 70 747 501 357 740 59,5 38,4 480,8 1.749 1.679,8 2.458,20 Her Çeþit Fidan Çeþit Her 2010 YILI SULANAN ALANLARIN MAHSUL CÝNSLERÝNE GÖRE DAÐILIMI (Hektar) SULANAN ALANLARIN CÝNSLERÝNE GÖRE DAÐILIMI MAHSUL YILI 2010 Sorumlu Ýdarelere Göre Sulama Göre Sorumlu Ýdarelere Sulamasý Ovasý Anamur Bozyazý Sulamasý Ovasý Sulamasý Ovasý Silifke Sulamasý Mut Pompaj Sulamasý Pompaj Aydýncýk-Yenikaþ Kýzýlgeçit Sulamasý Toplam 62.Þube SulamasýMersin Ovasý Ovasý Sulamasý Tarsus-Berdan Sulamasý Gilindires Sulamasý Alata-Kýzýlalan Sulamasý Limonlu-Kumkuyu Sulamasý Pompaj Erdemli Göleti Sulamasý Arslanköy Toplam 67.Þube Toroslar Seyhan Yukarý Seyhan Pamukova Onköy Tarsus ASO *:Sulama birliklerinin merkezleri dikkate alýnarak yapýlmýþtýr. 4 sulama birliðinin (Pamukova, Seyhan, Toroslar, Y.Seyhan) sulama alanlarý Adana-Mersin’de bulunmaktadýr. sulama alanlarý Adana-Mersin’de Y.Seyhan) Seyhan, Toroslar, 4 sulama birliðinin (Pamukova, yapýlmýþtýr. alýnarak dikkate *:Sulama birliklerinin merkezleri Devlet Kaynaklar Su Ýþleri Genel Bakanlýðý Müdürlüðü Tabii Enerji ve Kaynak: T.C. DSÝ VI. Bölge Müdürlüðü

60 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÝLÝMÝZÝN ORMAN ALANI (Hektar)

Normal Koru (Verimli) Orman Alaný 378.739 Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Alaný 459.192 Normal Baltalýk (Verimli) Orman Alaný 908 Bozuk Baltalýk (Verimsiz) Orman Alaný 1.508 Toplam 840.347

Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlüðü

2010 YILI ÝLÝMÝZÝN ORMAN SERVETÝ (m3)

Normal Koru (Verimli) Orman Serveti 33.764.881 Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Serveti 3.839.947 Normal Baltalýk (Verimli) Orman Serveti 144.410 Bozuk Baltalýk (Verimsiz) Orman Serveti 3.125 Toplam 37.752.363

Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlüðü

Mersin ili genel alanýnýn %53’ünü oluþturan ormanlýk alanýn yaklaþýk %45’i verimli orman niteliði taþýmaktadýr. Ýlimiz orman serveti ise 37.752.363 m3 olup, bunun en önemli kýsmýný normal koru(verimli) orman serveti oluþturmaktadýr.

61 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR - - - - - 4.907 7.338 3.135 4.399 6.778 6.250 7.400 29.121 48.900 31.123 Çamlýyayla - - - - 674 476 2.317 5.320 7.983 7.291 1.568 2.256 20.248 31.044 Tarsus 140.088 ------307 2.187 6.738 3.941 8.539 Silifke 35.083 23.424 30.000 13.371 ------284 Mut 6.537 1.145 2.992 2.499 1.388 14.845 10.534 53.606 ------26 58 471 1.669 4.046 14.703 20.973 13.939 Aydýncýk ------71 501 562 8.570 1.852 2.405 2.312 15.772 18.059 Gülnar ------566 4.519 1.088 1.571 4.110 11.854 13.903 22.000 Erdemli - - - - 14 37 32 6.000 3.000 2.244 6.506 1.145 21.491 31.469 40.782 Bozyazý ------54 291 7.312 1.273 41.064 47.850 13.543 63.483 46.127 Anamur - - - - 6 59 450 239 7.985 1.588 1.780 1.297 3.526 12.954 11.250 Mezitli - - - - 53 670 648 157 9.298 3.236 2.789 2.081 12.484 21.448 27.002 Toroslar ------54 214 345 725 1.152 2.490 1.231 Akdeniz ) 3 ) ) 3 3 ) 3 ) ) 3 ) 3 3 ) 3 MERSÝN ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜÐÜ ÝLÇELER ÝTÝBARÝYLE 2010 YILI ÜRETÝM CETVELÝYILI 2010 ÝTÝBARÝYLE ÝLÇELER MÜDÜRLÜÐÜ BÖLGE MERSÝN ORMAN Top.Yap.Od.Ster St. Top.Yap.Od.Ster (kg) Yapraðý Defne Kekik (kg) (kg) Yap. Karaðan (kg) Biberiye Kýzýlçam (kg) Kozalaðý (kg) Yapraðý Mersin Tel Direk (m Direk Tel Toplam (m Toplam Emvalin Cinsi Emvalin (m Tomruk Sanayi Odunu (m Sanayi Sýrýk (m Maden Direk (m Maden Direk Lif-Yonga Odun (m Lif-Yonga Kaðýtlýk Odun (m Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlüðü

62 2010 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK EKONOMÝK RAPOR

ÝLÝMÝZ HAYVAN VARLIÐI

2009 (Adet) 2010 (Adet) Büyükbaþ Hayvanlar 90.435 83.542 Sýðýr 90.415 83.536 Manda 20 6 Tek Týrnaklý 5.792 4.176 At 1.426 1.116 Eþek 2.919 1.938 Katýr 1.420 1.095 Deve 27 27 Küçükbaþ Hayvanlar 489.309 554.582 Koyun 198.094 242.111 Kýl keçi 291.215 312.471 Kanatlý Hayvanlar 5.789.327 6.467.337 Tavuk 5.780.147 6.458.352 -Yumurtacý 858.315 971.900 - Broiler 4.921.832 5.486.452 Hindi 6.870 6.635 Kaz 255 295 Ördek 2.055 2.055 Arý kovaný (fenni) 146.960 151.461 Arý kovaný (eski tip) 538 570 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

ÝLÝMÝZDE ELDE EDÝLEN HAYVANSAL MADDELERÝN ÜRETÝMÝ

Ton CÝNSÝ 2009 2010 Süt 111.622 133.534 Et (kýrmýzý) 5.158 9.364 Et (beyaz) 7.815 10.285 Bal 2.676 2.522 Balmumu 319 227 Yumurta (adet) 74.518.250 69.202.750 Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

ÝLÝMÝZDE KESÝLEN HAYVAN MÝKTARI

Cinsi Özel Mezbahanede* / Adet Belediye Mezbahanelerinde/Adet 2009 2010 2009 2010 Büyükbaþ 9.262 3.372 7.230 5.770 Sýðýr - 3.124 5.247 4.189 Dana - 248 1.983 1.581 Küçükbaþ 5.953 3.858 57.553 44.395 Koyun-Kuzu - 3.734 42.377 35.361 Keçi-Oðlak - 124 15.176 9.034 Kaynak: Ýlçe Belediye Baþkanlýklarý ile Hadi Doðan Mersin Et Entegre Tesisleri *: Özel Mezbahanede kesimi yapýlan büyükbaþ ve küçükbaþ hayvan sayýsý toplu olarak alýnmýþtýr.

63 EKONOMÝK YAPI > TARIM VE ORMANCILIK 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILINDA ÝLÝMÝZDEKÝ DENÝZ VE TATLI SU BALIKÇILIÐININ DURUMU

Av Sahalarý Seyhan, Berdan, Göksu Nehirleriyle Lemas, Bozyazý ve Dragon Çaylarýnýn denize döküldüðü mansaplar ile Viranþehir ve Týrtar açýklarý verimli av sahalarýdýr. Silifke Ýlçesi hudutlarý dahilinde bulunan ve 2.100 hektar alana sahip olan Paradeniz-Akgöl Dalyaný da önemli av sahalarýmýzdan biridir. Ayrýca Ýlimizde, Kazanlý kasabasýnda açýlan suni göletle deniz ürünleri (kefal ve levrek) üretimi yapýlmaktadýr.

Balýkçý Teknelerinin Barýndýðý Liman ve Barýnaklar Karaduvar, Mersin, Taþucu, Yeþilovacýk, Aydýncýk ve Bozyazý.

Balýkçý Teknesi Sayýsý Balýkçý teknesi sayýsý 572 adet.

Balýkçý Ailesi Sayýsý 2.500

Ýlimizde Avcýlýk Trol (Sürütme Aðý), Gýrgýr (Çevirme Aðý), Uzatma Aðlarý (Molozma, Palamut, Kefal, Barbunya aðlarý), Paraketa ile yapýlmaktadýr.

Avlanan Balýklar Trol aðý ve paraketa ile Demeresal (dip), gýrgýr aðý ile de orta su ve pelajik balýklar yakalanmaktadýr. Ayrýca Paradeniz-Akgöl’de dalyancýlýk usulü ile balýk avlanmaktadýr. Ýlimizde avlanan balýklarýn (Deniz ürünlerinin) baþýnda Lagos, Barbunya, Mercan, Dil, Ýskarmoz, Mezgit, Karides, Mürekkep balýðý, Kalamar, Levrek, Karagöz, Çipura, Ýstavrit, Ýzmarit, Mýrmýr, Kýrlangýç, Karakulak, Halili, Sardalya, Turna, Kolyoz gelmektedir.

Ýlimizin 2010 Yýlý Su Ürünleri Üretimi Deniz Ürünleri Üretimi: 1.800 Ton, Tatlý Su Balýklarý Üretimi: 44 Tonve Kültür Balýklarý Üretimi: 700 Ton’dur.

Ýlimizde Su Ürünleri Avcýlýðý ve Kontrolü 1380 Sayýlý Yasa Çerçevesinde Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý Mersin Tarým Ýl Müdürlüðü’nce yapýlmaktadýr. Ayrýca Sahil Güvenlik Komutanlýðý kontrol destek hizmetlerini de yürütmektedir.

Ýlimizdeki Ýstihsal ve Satýþ Amacýyla Kurulmuþ Kooperatifler Ýlimizde hali hazýrda faal durumda bulunan ve istihsal ve satýþ amacýyla kurulmuþ olan kooperatifler Karaduvar-Mersin, Silifke Yeþilovacýk, Taþucu, Aydýncýk ve Anamur’da olmak üzere 10 adet kooperatif bulunmaktadýr.

Tatlý Su Balýkçýlýðý Ýlimizde tatlý su balýkçýlýðý, tesis edilen iþletmeler ile akarsu, dere ve çaylarda avcýlýk yoluyla ayrýca göl-gölet ve baraj göllerinin balýklandýrýlmasý þeklinde olmaktadýr. Ýþletmelerin tamamýnda Gökkuþaðý Alabalýðý yetiþtirilmektedir. Ýlimiz sýnýrlarý dahilinde faal halde 21 adet alabalýk iþletmesi bulunmakta ve bunlarýn üretim miktarý yýllara göre deðiþmekle beraber toplam ortalama 250 Ton/Yýl’ dýr. Ayrýca 1 adet akvaryum balýklarý yetiþtiriciliði iþletmesi bulunmaktadýr.

Balýklandýrma ve Kerevitlendirme Projesi Ýlimiz sýnýrlarý içerisinde bulunan Gölpýnar Göletine 30.000 adet, Fýndýklý Göletine 20.000 adet, Deðirmençay Göletine 20.000 adet, Esenpýnar Göletine 100.000 adet, Karakýz Göletine 20.000 adet, Çavuþlu Göletine 100.000 adet, Hortu Göletine 300.000 adet, Karakuyu Göletine 12.000, Çelebi Göletine 10.000 adet, Aydýnlar Göletine 14.000 adet aynalý sazan yavrusu atýlmýþtýr.

Su Ürünleri Pazarlama ve Satýþ Tekniði Ýlimizde su ürünlerinin pazarlanmasý çoðunlukla komisyoncular tarafýndan yapýlmaktadýr. Bir bölümü de kurulmuþ bulunan su ürünleri kooperatiflerinin açmýþ olduklarý satýþ bürolarý tarafýndan yapýlmaktadýr. Çok az bir bölümü ise istihsal yapanlar tarafýndan pazarlanmaktadýr. Pazarlanan balýklarýn çoðu taze olarak tüketilmektedir. Bir bölümü de baþta Ýstanbul, Ankara, Ýzmir ve Antalya’ya olmak üzere iç pazarlara da gönderilmektedir.

Kaynak: T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Ýl Müdürlüðü

64 2010 EKONOMÝK YAPI > ÝMALAT SANAYÝ EKONOMÝK RAPOR

ÝMALAT SANAYÝ

2002 GENEL SANAYÝ VE ÝÞYERLERÝ SAYIMI 1. AÞAMA SONUÇLARI: ÝLLERE GÖRE ÝÞYERÝ SAYISI

Sýra No Ýller Ýþyeri Sayýsý Türkiye Ýçindeki Payý (%) 1 Ýstanbul 351.053 18,66 2 Ankara 133.652 7,10 3 Ýzmir 121.470 6,46 4 Bursa 78.278 4,16 5 Antalya 68.495 3,64 6 Konya 56.185 2,99 7 Adana 49.137 2,61 8 Mersin 43.754 2,33 Kaynak: TÜÝK

ÝLLERE GÖRE ORTALAMA ÇALIÞAN SAYISI

Sýra No Ýller Ortalama Çalýþan Sayýsý Türkiye Ýçindeki Payý (%) 1 Ýstanbul 1.799.831 27,76 2 Ankara 544.607 8,40 3 Ýzmir 475.584 7,33 4 Bursa 324.204 5,00 5 Antalya 207.079 3,19 6 Kocaeli 168.086 2,59 7 Adana 159.023 2,45 8 Konya 135.443 2,09 9 Denizli 123.167 1,90 10 Gaziantep 113.451 1,75 11 Mersin 110.523 1,71 Kaynak: TÜÝK

ÝÞYERÝ SAYISI VE ÝSTÝHDAM

TÜRKÝYE MERSÝN Ýþyeri Sayýsý Çalýþanlar Ortalamasý Ýþyeri Sayýsý Çalýþanlar Ortalamasý Madencilik ve Taþocakçýlýðý 2.393 75.841 58 359 Ýmalat 272.513 2.126.896 5.426 25.983 Elektrik, Gaz ve Su 1.721 57.819 58 1.124 Ýnþaat 35.611 224.210 783 3.405 Toptan ve Perakende Ticaret; Motosiklet ve Motorlu Araçlar ile Kiþisel Eþyalar ve Ev Eþyalarýnýn Onarýmý 868.186 2.007.384 20.653 41.869 Otel ve Lokantalar 174.390 546.088 4.322 9.860 Ulaþtýrma, Depolama ve Haberleþme 267.237 502.774 5.853 11.028 Mali Aracý Kuruluþlarýn Faaliyetleri 20.958 175.889 447 2.171 Gayrimenkul, Kiralama ve Ýþ Faaliyetleri 96.039 334.778 2.303 5.628 Eðitim 6.697 78.755 173 1.918 Saðlýk Ýþleri ve Sosyal Hizmetler 33.386 101.148 873 1.998 Diðer Sosyal, Toplumsal ve Kiþisel Hizmet Faaliyetleri 101.748 222.102 2.805 5.180 TOPLAM 1.880.879 6.453.684 43.754 110.523 Kaynak: TÜÝK 65 EKONOMÝK YAPI > ÝMALAT SANAYÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

2002 Genel Sanayi ve iþyeri sayýmý sonuçlarýna göre Mersin de faaliyet gösteren iþyeri sayýsý toplam 43.754 adet olup bu iþyerlerinde 110.523 kiþi istihdam edilmektedir. Ýlimizdeki toplam iþyeri sayýsýnýn; %17’si ve istihdamýn ise %25’ilik payý sanayi(madencilik ve taþocakçýlýðý, imalat ve elektrik, gaz, su) sektörü oluþturmaktadýr. Toplam iþyeri sayýsýnýn, %47’sini toptan ve perakende ticaret, %13’ünü ulaþtýrma, depolama ve haberleþme, %12’sini imalat, %10’u otel ve lokantalar %18’ini diðer sektörlerde faaliyet gösteren iþyerleri oluþturmaktadýr. Ýstihdamýn sektörel daðýlýmýna göre; %38’i toptan ve perakende ticaret, %24’ü imalat, %10’u ulaþtýrma, depolama ve haberleþme,%9’u otel ve lokantalar, %5’erlik eþit oranlarla gayrimenkul, kiralama ve iþ faaliyetler ile diðer sosyal, toplumsal ve kiþisel hizmet faaliyetleri ve %9’u diðer sektörlerde istihdam edilmektedir.

Ýþyeri sayýsý ve istihdamýn Türkiye geneli içerindeki yeri incelendiðinde; ilimizdeki iþyeri sayýsý ve istihdam sýrasýyla Türkiye genelinin %2,3’ünü ve %1,7’sini oluþturmaktadýr. Türkiye genelindeki bu paylarý ile, iþyeri sayýsýnda 8., istihdamda ise 11. sýrada yer almaktadýr.

2010 YILI KÜÇÜK SANAYÝ SÝTELERÝNE AÝT ÝSTATÝSTÝKÎ BÝLGÝLER

TOPLAM DOLU BOÞ BÝR ÝÞYERÝNDE ÇALIÞAN Küçük Sanayi Sitesinin Adý ÝLÇE ÝÞYERÝ ÝÞYERÝ ÝÞYERÝ ORTALMA ÝÞÇÝ SAYISI Anamur Küçük Sanayi Sitesi Anamur 141 141 0 5 Bozyazý Küçük Sanayi Sitesi Bozyazý 48 48 0 3 Erdemli Küçük Sanayi Sitesi Erdemli 254 254 0 2 Gülnar Küçük Sanayi Sitesi Gülnar 80 80 0 2 Mersin Küçük Sanayi Sitesi Akdeniz 754 754 0 5 Mezitli Küçük Sanayi Sitesi Mezitli 130 130 0 2 Mut Küçük Sanayi Sitesi Mut 104 104 0 2 Silifke Küçük Sanayi Sitesi Silifke 204 204 0 4 Tarsus Küçük Sanayi Sitesi Tarsus 276 273 3 3 Týrmýl Küçük Sanayi Sitesi Mersin 463 463 0 6 Toroslar Küçük Sanayi Sitesi Toroslar 88 88 0 2 Toplam 2.542 2.539 3 10.344 Kaynak: Mersin Sanayi ve Ticaret Ýl Müdürlüðü

66 2010 EKONOMÝK YAPI > ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝ EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN-TARSUS ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝ

ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝNÝN 31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE SON PARSELASYON DURUMU

Parsel/Adet Tahsis Edilen Parsel/Adet Boþ Parsel/Adet 1. Bölgede 156 156 - 2. Bölgede (Geliþme Alaný) 47 38 9 Toplam 203 194 9 Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüðü

2010 yýlý sonu itibariyle bölgede, 1. bölgede bulunan 156 sanayi parselinin tamamý, Geliþme Alaný’nda bulunan 47 parselin 38’i tahsis edilmiþ olup, 9’u ise boþ kalmýþtýr. Söz konusu dönemde yatýrýma yönelen firmalarýn 104’ü üretime geçmiþ, 21’i inþaat halinde, 4’ü proje safhasýnda iken, üretimi durdurulan firma sayýsý ise 12’dir.

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESݒNDE TAHSÝS YAPILMIÞ FÝRMALARIN SEKTÖRLER ÝTÝBARÝYLE DURUMU (ADET)

Üretime Ýnþaat Proje Üretimi Duran Faaliyet Alaný Geçen Halinde Safhasýnda Firmalar Gýda, Ýçki ve Tütün Sanayi 21 - - 3 Dokuma, Giyim Eþyasý ve Deri Sanayi 2 - - 1 Orman Ürünleri ve Mobilya Sanayi 4 - - - Kâðýt-Kâðýt Ürünleri ve Basým Sanayi 3 1 - 1 Kimya-Petrol, Kömür, Kauçuk ve Plastik Sanayi 26 5 - 1 Taþ ve Topraða Dayalý Sanayi 10 2 - 2 Metal Ana Sanayi 4 2 - - Metal Eþya, Makine ve Teçhizat Sanayi 39 2 2 - Diðer Ýmalat Sanayi 1 - - 2 Diðer - - 1 - TOPLAM 110 12 3 10

Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüðü

Organize Sanayi Bölgesi’nde üretime geçen firmalarýn sektörel olarak daðýlýmý incelendiðinde; aðýrlýklý olarak Metal Eþya, Makine ve Teçhizat Sanayi, Kimya-Petrol, Kömür, Kauçuk ve Plastik Sanayi ile Gýda, Ýçki ve Tütün Sanayi olduðu görülmektedir. Söz konusu dönemde Bölgede faaliyet gösteren firmalarda fiili istihdam ise 2010 yýlý sonu itibariyle yaklaþýk 6.000 kiþidir.

67 EKONOMÝK YAPI > ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝ ELEKTRÝK TÜKETÝMÝ

'000 kWh 18.000 16.000 %35 %42 %41 %42 14.000 %39 %28 %12 %30 %36 %8 %17 12.000 %4 10.000 8.000 6.000 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 10.406 8.908 9.530 9.616 10.311 10.597 11.614 12.111 13.404 14.646 13.180 13.945 2010 13.573 12.117 13.512 13.346 14.571 15.042 15.632 15.470 15.002 15.881 13.740 16.361

Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüðü

2010 yýlýnda Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi'nde tüketilen enerji miktarý incelendiðinde; gerek elektrik gerekse doðalgaz tüketiminin 2009 yýlýnýn üzerinde gerçekleþtiði görülmektedir. Bölgede tüketilen enerji miktarýndaki geliþmeler aylýk bazda incelendiðinde; yýlýn dokuz aylýk dönemindeki artýþ eðiliminin, 2009 yýlýnda yaþanan ekonomik krizin de etkisiyle daha belirgin olduðu, yýlýn son çeyreðinde ise baz etkisiyle enerji tüketimi artýþ hýzýnýn gerilediði görülmektedir. Yýllýk bazda bölgede tüketilen elektrik miktarý %26’lýk artýþla 174.246.009 kWh, doðalgaz tüketimi ise %45’lik artýþla 118.752.757 sm³ seviyesine yükselmiþtir.

ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGESÝ DOÐALGAZ TÜKETÝMÝ ('000 sm3) 11.000 10.000 %12 %7 %3 %28 9.000 %78 %64 %72 %65 8.000 %72 %75 %87 %57 7.000 6.000 5.000 4.000 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 5.847 5.170 5.535 5.386 5.495 5.624 6.272 6.538 7.797 9.500 9.510 9.389 2010 9.615 8.894 9.859 9.408 10.273 9.696 10.336 10.256 9.981 10.156 9.756 10.524

Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüðü

68 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

DIÞ TÝCARET

DIÞ TÝCARET ÝSTATÝSTÝKLERÝ

2006 2007 2008 2009 2010 Türkiye 85.534.675.518 107.271.749.904 132.027.195.626 102.142.612.603 113.975.607.143 Ýhracat Deðeri ($) Mersin Hinterlandý 3.260.200.589 4.067.335.574 5.262.182.458 4.682.518.158 5.911.180.115 Mersin Firmalarý 775.076.018 892.530.140 1.075.866.617 1.048.626.371 1.182.422.319 Türkiye 139.576.174.148 170.062.714.501 201.963.574.109 140.928.421.211 185.535.044.040 Ýthalat Deðeri ($) Mersin Hinterlandý 5.701.445.780 7.827.489.080 9.753.116.402 7.139.247.915 10.188.638.896 Mersin Firmalarý 465.610.398 733.383.126 956.588.710 689.728.534 1.080.208.068 Türkiye 225.110.849.666 277.334.464.405 333.990.769.735 243.071.033.814 299.510.651.183 Hacim ($) Mersin Hinterlandý 8.961.646.369 11.894.824.654 15.015.298.860 11.821.766.073 16.099.819.011 Mersin Firmalarý 1.240.686.416 1.625.913.266 2.032.455.327 1.738.354.905 2.262.630.387 Türkiye -54.041.498.630 -62.790.964.597 -69.936.378.483 -38.785.808.608 -71.559.436.897 Denge ($) Mersin Hinterlandý -2.441.245.191 -3.760.153.506 -4.490.933.944 -2.456.729.757 -4.277.458.781 Mersin Firmalarý 309.465.620 159.147.014 119.277.907 358.897.837 102.214.251 Türkiye 61,3% 63,1% 65,4% 72,5% 61,4% Karþýlama Oraný (%) Mersin Hinterlandý 57,2% 52,0% 54,0% 65,6% 58,0% Mersin Firmalarý 166,5% 121,7% 112,5% 152,0% 109,5% Kaynak: TÜÝK

MERSÝN FÝRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEÞTÝRÝLEN ÝHRACATTAKÝ GELÝÞMELER

$ % 30,0% 1.400.000.000 24,9% 1.200.000.000 20,5% 25,0% 1.000.000.000 20,0% 800.000.000 12,8% 15,0% 600.000.000 15,2% 10,0% 5,0% 400.000.000 -2,5% 200.000.000 0,0% -5,0% 0 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak: TÜÝK Ýhracat Deðiþim

MERSÝN FÝRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEÞTÝRÝLEN ÝTHALATTAKÝ GELÝÞMELER $ 1.200.000.000 80% 58% 57% 1.000.000.000 60% 800.000.000 30% 40% 20% 600.000.000 15% 400.000.000 0% 200.000.000 -20% -28% 0 -40% 2006 2007 2008 2009 2010

Kaynak: TÜÝK Ýthalat Deðiþim(%)

69 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

Dýþ talep konusunda sýkýntý yaþayan ülkelerin baþýnda yer alan Türkiye; bir taraftan AB ülke ekonomilerinde yaþanan sýkýntýlar, diðer taraftan Türk lirasýnýn deðerli olmasý ihracat konusunda yaþanan sýkýntýlarý artýrmaktadýr. Bu çerçevede; 2010 yýlýnda ihracat, Türkiye genelinde yüzde 12 oranýnda artýþ gösterdi. Ayný dönemde ise Mersin hinterlandý kapsamýnda faaliyet gösteren firmalarýn ihracatý ile Mersin firmalarý tarafýndan gerçekleþtirilen ihracat Türkiye’nin üstünde, sýrasýyla yüzde 26 ve yüzde 14 oranýnda artýþ göstermiþtir.Ayný dönemde Türkiye genelinde ithalat yüzde 32 oranýnda artarken, ilimiz hinterlandýnda ve Ýlimiz firmalarý tarafýndan gerçekleþtirilen ithalat sýrasýyla %43 ve yüzde 58 oranýnda artmýþtýr. Ýthalattaki hýzlý artýþ, dýþ ticaret açýðýný Türkiye ve ilimiz hinterlandýnda yükseltirken; Ýlimiz firmalarý tarafýndan gerçekleþtirilen ticarette dýþ ticaret fazlasýnýn daralmasýna ve ihracatýn ithalatý karþýlama oranýnýn ise gerilemesini beraberinde getirmiþtir.

2010 yýlýnda Mersin firmalarý tarafýndan gerçekleþtirilen ihracatta; önemli aðýrlýða sahip olan tarým ve hayvancýlýk, gýda ürünleri ve içecek ürünleri ihracatýnda artýþ etkili olduðu gözlenirken, Metalik olmayan diðer mineral ürünler ihracatýndaki azalýþ ve Metal eþya sanayi (makine ve teçhizatý hariç) ürünleri ihracatýnda önceki yýla göre deðiþim olmamýþtýr. Ýthalattaki hýzlý yükseliþte önemli paya sahip olan sektörlerin baþýnda tarým ve hayvancýlýk ürünleri, kok kömürü, rafine edilmiþ petrol ürünleri ve nükleer yakýtlar, kimyasal madde ve ürünleri sektörleri gelmektedir.

2009- 2010 YILLARI AYLAR ÝTÝBARÝYLE MERSÝN FÝRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEÞTÝRÝLEN ÝHRACATIN DAÐILIMI 000 $ 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 104.398 85.989 80.724 85.809 79.031 70.805 77.999 64.900 67.304 92.979 100.268 138.422 2010 100.285 88.767 100.347 90.317 93.704 92.170 94.036 77.760 89.318 103.323 107.426 144.969 Kaynak:TÜÝK

2009- 2010 YILLARI AYLAR ÝTÝBARÝYLE MERSÝN FÝRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEÞTÝRÝLEN ÝTHALATIN DAÐILIMI 000 $ 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 50.260 47.406 47.462 51.558 47.192 50.014 69.169 56.366 51.148 60.022 65.211 93.962 2010 72.274 79.913 99.358 11.631 75.733 75.234 85.844 79.562 70.995 92.475 89.541 144.647

Kaynak:TÜÝK

70 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN FÝRMALARININ DIÞ TÝCARETÝNÝN SEKTÖR GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI ($)

2009 2010 DEÐÝÞÝM (%) Sektörler Ýhracat Ýthalat Ýhracat Ýthalat Ýhracat Ýthalat Tarým ve hayvancýlýk 538.207.170 247.760.502 551.269.307 350.558.622 2,4% 41,5% Ormancýlýk ve tomrukçuluk 1.859.282 389.721 4.019.189 704.700 116,2% 80,8% Balýkçýlýk 2.528.495 199.939 5.435.938 57.079 115,0% -71,5% Maden kömürü , linyit ve turb 363.034 751.343 245.038 8.127 -32,5% -98,9% Metal cevherleri 4.975.647 572 6.789.591 780 36,5% 36,4% Taþocakçýlýðý ve diðer madencilik 6.873.537 87.811 11.810.871 118.630 71,8% 35,1% Gýda ürünleri ve içecek 104.049.219 39.228.138 110.036.626 65.241.501 5,8% 66,3% Tütün ürünleri 5.581.344 1.019.217 44.157.087 657.371 691,2% -35,5% Tekstil ürünleri 14.113.925 29.132.907 11.047.000 41.869.721 -21,7% 43,7% Giyim eþyasý 25.891.969 2.213.483 29.530.522 4.246.935 14,1% 91,9% Dabaklanmýþ deri, bavul, el çantasý, saraciye ve ayakkabý 672.158 270.400 1.061.751 385.437 58,0% 42,5% Aðaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasýr vb. 5.703.575 811.878 4.968.621 860.950 -12,9% 6,0% örülerek yapýlan maddeler Kaðýt ve kaðýt ürünleri 5.395.871 14.352.089 8.534.735 22.953.044 58,2% 59,9% Basým ve yayým; plak, kaset vb. 647.600 218.116 450.930 412.525 -30,4% 89,1% Kok kömürü, rafine edilmiþ petrol ürünleri ve nükleer 1.556.557 207.390.376 1.100.552 315.841.394 -29,3% 52,3% yakýtlar Kimyasal madde ve ürünler 21.635.532 49.590.448 24.872.291 124.751.676 15,0% 151,6% Plastik ve kauçuk ürünleri 31.378.462 4.069.656 77.315.214 5.851.942 146,4% 43,8% Metalik olmayan diðer mineral ürünler 120.187.559 19.478.466 102.064.728 18.969.927 -15,1% -2,6% Ana metal sanayi 17.145.638 6.726.950 28.374.701 5.690.379 65,5% -15,4% Metal eþya sanayi (makine ve teçhizatý hariç) 69.098.381 6.288.624 69.737.410 7.540.115 0,9% 19,9% Baþka yerde sýnýflandýrýlmamýþ makine ve teçhizat 46.787.691 38.826.086 67.014.236 64.059.148 43,2% 65,0% Büro, muhasebe ve bilgi iþleme makinalarý 143.928 570.557 196.607 199.886 36,6% -65,0% Baþka yerde sýnýflandýrýlmamýþ elektrikli makine ve 3.523.625 1.805.923 5.524.480 4.788.439 56,8% 165,2% cihazlar Radyo, televizyon, haberleþme teçhizatý ve cihazlarý 230.610 2.340.621 364.081 4.961.475 57,9% 112,0% Týbbi aletler; hassas optik aletler ve saat 2.079.520 3.490.361 1.217.045 3.764.719 -41,5% 7,9% Motorlu kara taþýtý ve römorklar 9.410.860 7.823.860 6.894.518 7.937.616 -26,7% 1,5% Diðer ulaþým araçlarý 160.749 1.209.658 130.371 2.516.123 -18,9% 108,0% Mobilya ve baþka yerde sýnýflandýrýlmamýþ diðer ürünler 6.303.131 1.929.028 6.345.940 4.519.676 0,7% 134,3% Elektrik, gaz ve su 862 - 889 - 3,1% - Atýk ve hurdalar 2.119.901 1.740.061 1.912.050 20.639.955 -9,8% 1086,2% Eðlence, kültür ve sporla ilgili faaliyetler 539 - - 14.332 - - Diðer hizmet faaliyetleri - 11.743 - 85.844 - 631,0% Toplam 1.048.626.371 689.728.534 1.182.422.319 1.080.208.068 12,8% 56,6%

Kaynak: TÜÝK

71 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝHRACAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%) Türkiye Mersin Hinterlandý Mersin Firmalarý Mersin Mersin Fasýl Fasýl Adý Ýhracat Ýhracat Ýhracat Hinterlandý Firmalarý 1 Canlý hayvanlar 7.322 294 - 4,0% - 2 Etler ve yenilen sakatat 208.012 33.927 11.326 16,3% 5,4% 3 Balýklar,kabuklu hayvanlar,yumuþakçalar,diðer omurgasýzlar 312.935 8.124 5.739 2,6% 1,8% 4 Süt ve süt mamulleri,kuþ ve kümes hay.yumurtalarý,bal vb. 303.491 49.985 5.301 16,5% 1,7% 5 Tarifenin baþka yerinde yer almayan hayvansal müstahzarlar 33.747 2.377 - 7,0% - 6 Canlý bitkiler ve çiçekçilik müstahzarlarý 56.086 2.353 1.547 4,2% 2,8% 7 Yenilen sebzeler ve bazý kök ve yumrular 1.108.714 283.753 191.538 25,6% 17,3% 8 Yenilen meyvalar,kabuklu yemiþler,turunçgil ve kavun kabuðu 3.494.150 593.677 343.673 17,0% 9,8% 9 Kahve,çay,paraguay çayý ve baharat 103.472 8.158 3.500 7,9% 3,4% 10 Hububat 349.962 173.865 2.819 49,7% 0,8% 11 Deðirmencilik ürünleri,malt,niþasta,inülin,buðday gluteni 723.120 69.007 16.168 9,5% 2,2% 12 Yaðlý tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 182.898 40.919 8.378 22,4% 4,6% 13 Laklar,sakýzlar,bitkisel özsu ve hülasalar 4.683 1.870 1.877 39,9% 40,1% 14 Örülmeye elveriþli bitkisel maddeler,bitkisel müstahzarlar 23.363 18.734 2.142 80,2% 9,2% 15 Hayvansal ve bitkisel yaðlar ve bunlarýn müstahzarlarý 458.604 32.785 8.450 7,1% 1,8% 16 Et,balýk,kabuklu hayvan,yumuþakça vb hayvansal müstahzarlar 55.776 7.880 231 14,1% 0,4% 17 Þeker ve þeker mamulleri 387.542 61.279 3.259 15,8% 0,8% 18 Kakao ve kakao müstahzarlarý 431.051 52.304 932 12,1% 0,2% 19 Esasýný hububat,un,niþasta,süt teþkil eden müstahzarlar 804.954 217.803 40.339 27,1% 5,0% 20 Sebze,meyva,bitki parçalarý,sert kabuklu yemiþ konserveleri 1.491.715 122.409 17.025 8,2% 1,1% 21 Yenilen çeþitli gýda müstahzarlarý 554.816 55.158 3.145 9,9% 0,6% 22 Meþrubat,alkollü içkiler ve sirke 229.572 44.523 1.100 19,4% 0,5% 23 Gýda sanayii kalýntý ve döküntüleri,hazýr hayvan gýdalarý 27.536 3.525 550 12,8% 2,0% 24 Tütün ve tütün yerine geçen iþlenmiþ maddeler 697.027 46.947 44.161 6,7% 6,3% 25 Tuz,kükürt,toprak ve taþlar,alçýlar ve çimento 2.509.582 335.173 102.129 13,4% 4,1% 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 1.286.081 458.247 6.790 35,6% 0,5% 27 Mineral yakýtlar,mineral yaðlar ve müstahsallarý,mumlar 4.505.845 7.367 1.384 0,2% 0,0% 28 Ýnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileþikler 930.971 173.550 281 18,6% 0,0% 29 Organik kimyasal müstahsallar 520.326 31.002 266 6,0% 0,1% 30 Eczacýlýk ürünleri 558.212 17.411 9.802 3,1% 1,8% 31 Gübreler 205.587 7.592 671 3,7% 0,3% 32 Debagat ve boyacýlýkta kullanýlan hülasa,boya,macun,sakýzlar 532.800 80.113 988 15,0% 0,2% 33 Uçucu yaðlar,rezinoitler,parfümeri,kozmetikler vb 492.057 7.286 886 1,5% 0,2% 34 Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yýkama-yaðlama madde. 678.234 22.111 6.643 3,3% 1,0% 35 Albüminoid maddeler,tutkallar,enzimler vb 94.367 5.326 4.134 5,6% 4,4% 36 Barut,patlayýcý maddeler,pirotekni mamulleri,kibrit vb 15.581 340 5 2,2% 0,0% 37 Fotoðrafçýlýkta,sinemacýlýkta kullanýlan eþya 14.050 141 - 1,0% - 38 Muhtelif kimyasal maddeler 399.848 11.423 659 2,9% 0,2% 39 Plastik ve plastikten mamul eþya 3.717.488 318.566 57.228 8,6% 1,5% 40 Kauçuk ve kauçuktan eþya 1.895.400 94.793 20.697 5,0% 1,1% 41 Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler 115.760 7 20 0,0% 0,0% 42 Deri eþya,saraciye eþyasý,seyahat eþyasý,baðýrsaktan eþya 371.018 1.485 272 0,4% 0,1%

72 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝHRACAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%)

43 Postlar,kürkler,taklit kürkler ve mamulleri 174.895 3 20 0,0% 0,0% 44 Aðaç ve aðaçtan mamul eþya:odun kömürü 573.345 20.503 4.960 3,6% 0,9% 45 Mantar ve mantardan eþya 330 0 0,213 0,1% 0,1% 46 Hasýr:saz ve benzeri örülebilen maddelerden mamuller 619 33 9 5,4% 1,4% 47 Odun hamuru:lifli selülozik maddelerin hamurlarý,hurdalar 14.612 18 11 0,1% 0,1% 48 Kaðýt ve karton:kaðýt hamurundan kaðýt ve kartondan eþya 1.217.155 41.363 8.602 3,4% 0,7% 49 Basýlý kitap,gazete,resim vb baský sanayi mamulu,el yazmalarý 84.344 1.730 336 2,1% 0,4% 50 Ýpek 3.700 58 1 1,6% 0,0% 51 Yün,kýl,at kýlý:bunlarýn iplik ve dokumalarý 173.222 2.015 - 1,2% - 52 Pamuk,pamuk ipliði ve pamuklu mensucat 1.449.877 195.488 7.563 13,5% 0,5% 53 Dokumaya elveriþli bitkisel lifler,kaðýt ipeði ve dokumalarý 21.755 1.047 40 4,8% 0,2% 54 Dokumaya elveriþli suni ve sentetik lifler 1.250.370 193.714 928 15,5% 0,1% 55 Sentetik ve suni devamsýz lifler 1.120.923 132.602 431 11,8% 0,0% 56 Vatka,keçe,dokunmamýþ mensucat,özel iplik,sicim ve mamulleri 302.615 67.794 191 22,4% 0,1% 57 Halýlar ve diðer dokumaya elveriþli maddeden yer kaplamalarý 1.267.375 187.428 320 14,8% 0,0% 58 Özel dokunmuþ mensucat,dantela,duvar halýlarý,iþlemeler 479.599 3.485 232 0,7% 0,0% 59 Emdirilmiþ,sývanmýþ,kaplanmýþ mensucat,bunlardan teknik eþya 286.798 362 25 0,1% 0,0% 60 Örme eþya 1.267.132 40.969 151 3,2% 0,0% 61 Örme giyim eþyasý ve aksesuarlarý 7.741.628 4.938 3.452 0,1% 0,0% 62 Örülmemiþ giyim eþyasý ve aksesuarlarý 4.639.951 21.099 26.798 0,5% 0,6% 63 Mensucattan mamul diðer eþya,kullanýlmýþ eþya,paçavralar 1.838.963 33.086 3.867 1,8% 0,2% 64 Ayakkabýlar,getrler,tozluklar vb eþya ve aksamý 395.739 13.684 844 3,5% 0,2% 65 Baþlýklar ve aksamý 14.364 745 20 5,2% 0,1% 66 Þemsiye,baston,kamçý,kýrbaç ve bunlarýn aksamý 11.267 351 23 3,1% 0,2% 67 Hazýr kuþ tüyü ve insan saçý mamulleri,yapma çiçekler 1.135 15 8 1,3% 0,7% 68 Taþ,alçý,çimento,amyant,mika vb maddelerden eþya 1.028.161 87.640 6.451 8,5% 0,6% 69 Seramik mamulleri 787.092 16.496 1.569 2,1% 0,2% 70 Cam ve cam eþya 903.488 135.475 3.568 15,0% 0,4% 71 Ýnciler,kýymetli taþ ve metal mamulleri,madeni paralar 3.748.594 42 3.586 0,0% 0,1% 72 Demir ve çelik 8.761.001 131.486 17.762 1,5% 0,2% 73 Demir veya çelikten eþya 4.855.067 337.054 68.835 6,9% 1,4% 74 Bakýr ve bakýrdan eþya 1.063.538 34.085 103 3,2% 0,0% 75 Nikel ve nikelden eþya 11.042 23 - 0,2% - 76 Aluminyum ve aluminyum eþya 1.917.209 38.082 2.976 2,0% 0,2% 78 Kurþun ve kurþundan eþya 6.360 737 8 11,6% 0,1% 79 Çinko ve çinkodan eþya 11.410 469 12 4,1% 0,1% 80 Kalay ve kalay mamulleri 2.302 3 0,105 0,1% 0,0% 81 Diðer adi metaller,sermetler,bunlardan eþya 8.262 92 82 1,1% 1,0% 82 Adi metallerden aletler,býçakçý eþyasý,sofra takýmlarý 158.742 1.839 2.147 1,2% 1,4% 83 Adi metallerden çeþitli eþya 581.248 5.121 1.338 0,9% 0,2% 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçalarý 9.407.838 296.863 67.112 3,2% 0,7% 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçalarý 7.535.773 113.584 6.134 1,5% 0,1%

73 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝHRACAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%)

86 Demiryolu ulaþým araçlarý vb,aksam ve parçalarý 16.841 1.029 290 6,1% 1,7% 87 Motorlu kara taþýtlarý,traktör,bisiklet,motosiklet ve diðer 13.813.629 149.797 6.725 1,1% 0,0% 88 Hava taþýtlarý,uzay araçlarý,aksam ve parçalarý 294.359 1.325 18 0,5% 0,0% 89 Gemiler,suda yüzen taþýt ve araçlar 1.114.331 272 43 0,0% 0,0% 90 Optik,fotoðraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazlarý,týbbi alet. 367.162 4.833 792 1,3% 0,2% 91 Saatler ve bunlarýn aksam ve parçalarý 20.299 119 64 0,6% 0,3% 92 Müzik aletleri:bunlarýn aksam,parça ve aksesuarý 8.749 77 17 0,9% 0,2% 93 Silahlar ve mühimmat,bunlarýn aksam,parça ve aksesuarlarý 187.602 1.696 - 0,9% - 94 Mobilyalar,aydýnlatma,reklam lambalarý,prefabrik yapýlar 1.786.442 76.006 5.119 4,3% 0,3% 95 Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçalarý 65.729 2.103 417 3,2% 0,6% 96 Çeþitli mamul eþya (kalemler, fýrçalar vb) 118.385 3.091 571 2,6% 0,5% 97 Sanat eserleri,koleksiyon eþyasý,antikalar 2.956 3 - 0,1% - 98 Zati eþya, kumanya ve baþka yerde belirtilmeyen diðer eþyalar 166.530 5.615 1.796 3,4% 1,1% TOPLAM 113.975.607 5.911.180 1.182.422 5,2% 1,0% Kaynak: TÜÝK

74 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝTHALAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%)

Ýthalat Ýthalat Ýthalat 1 Canlý hayvanlar 333.293 67.359 1.935 0,6% 20,2% 2 Etler ve yenilen sakatat 250.174 1.537 9.116 3,6% 0,6% 3 Balýklar,kabuklu hayvanlar, yumuþakçalar, diðer omurgasýzlar 133.830 8.418 762 0,6% 6,3% 4 Süt ve süt mamulleri, kuþ ve kümes hay.yumurtalarý, bal vb. 128.277 62.443 1.957 1,5% 48,7% 5 Tarifenin baþka yerinde yer almayan hayvansal müstahzarlar 38.273 3.885 565 1,5% 10,2% 6 Canlý bitkiler ve çiçekçilik müstahzarlarý 49.757 1.029 1.693 3,4% 2,1% 7 Yenilen sebzeler ve bazý kök ve yumrular 315.380 273.070 165.026 52,3% 86,6% 8 Yenilen meyvalar, kabuklu yemiþler, turunçgil ve kavun kabuðu 315.147 169.069 55.428 17,6% 53,6% 9 Kahve, çay, paraguay çayý ve baharat 103.376 23.974 6.657 6,4% 23,2% 10 Hububat 1.056.747 327.356 63.810 6,0% 31,0% 11 Deðirmencilik ürünleri, malt, niþasta, inülin, buðday gluteni 52.782 3.579 21 0,0% 6,8% 12 Yaðlý tohum ve meyvalar, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi 1.558.753 261.199 42.038 2,7% 16,8% 13 Laklar, sakýzlar, bitkisel özsu ve hülasalar 32.122 304 212 0,7% 0,9% 14 Örülmeye elveriþli bitkisel maddeler, bitkisel müstahzarlar 6.860 2.204 493 7,2% 32,1% 15 Hayvansal ve bitkisel yaðlar ve bunlarýn müstahzarlarý 990.266 285.185 419 0,0% 28,8% 16 Et,balýk, kabuklu hayvan, yumuþakça vb hayvansal müstahzarlar 4.267 164 0 0,0% 3,8% 17 Þeker ve þeker mamulleri 52.453 2.662 156 0,3% 5,1% 18 Kakao ve kakao müstahzarlarý 406.759 24.138 925 0,2% 5,9% 19 Esasýný hububat, un, niþasta, süt teþkil eden müstahzarlar 169.328 4.687 881 0,5% 2,8% 20 Sebze, meyva, bitki parçalarý, sert kabuklu yemiþ konserveleri 62.915 10.781 97 0,2% 17,1% 21 Yenilen çeþitli gýda müstahzarlarý 375.926 6.958 1.124 0,3% 1,9% 22 Meþrubat, alkollü içkiler ve sirke 138.990 34.789 5.511 4,0% 25,0% 23 Gýda sanayii kalýntý ve döküntüleri, hazýr hayvan gýdalarý 739.080 56.389 17.273 2,3% 7,6% 24 Tütün ve tütün yerine geçen iþlenmiþ maddeler 368.274 20.969 21.165 5,7% 5,7% 25 Tuz, kükürt, toprak ve taþlar,alçýlar ve çimento 314.261 7.922 135 0,0% 2,5% 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 998.513 29.316 1 0,0% 2,9% 27 Mineral yakýtlar,mineral yaðlar ve müstahsallarý,mumlar 38.496.313 2.453.201 315.850 0,8% 6,4% 28 Ýnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileþikler 1.423.788 130.077 5.511 0,4% 9,1% 29 Organik kimyasal müstahsallar 4.400.320 126.264 4.903 0,1% 2,9% 30 Eczacýlýk ürünleri 4.410.048 335 41 0,0% 0,0% 31 Gübreler 1.016.777 63.133 9.688 1,0% 6,2% 32 Debagat ve boyacýlýkta kullanýlan hülasa,boya,macun,sakýzlar 1.545.048 115.751 2.981 0,2% 7,5% 33 Uçucu yaðlar,rezinoitler,parfümeri,kozmetikler vb 984.293 2.010 1.097 0,1% 0,2% 34 Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yýkama-yaðlama madde. 625.558 15.464 4.637 0,7% 2,5% 35 Albüminoid maddeler,tutkallar,enzimler vb 429.274 25.827 2.572 0,6% 6,0% 36 Barut,patlayýcý maddeler,pirotekni mamulleri,kibrit vb 35.951 2.853 81 0,2% 7,9% 37 Fotoðrafçýlýkta,sinemacýlýkta kullanýlan eþya 223.838 1.186 11 0,0% 0,5% 38 Muhtelif kimyasal maddeler 1.795.418 74.630 5.315 0,3% 4,2% 39 Plastik ve plastikten mamul eþya 9.730.505 1.332.726 76.133 0,8% 13,7% 40 Kauçuk ve kauçuktan eþya 2.321.640 180.865 11.898 0,5% 7,8% 41 Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler 473.295 1.894 1.342 0,3% 0,4% 42 Deri eþya,saraciye eþyasý,seyahat eþyasý,baðýrsaktan eþya 408.835 348 110 0,0% 0,1%

75 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝTHALAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%)

Ýthalat Ýthalat Ýthalat 43 Postlar,kürkler,taklit kürkler ve mamulleri 81.910 0 1 0,0% 0,0% 44 Aðaç ve aðaçtan mamul eþya:odun kömürü 1.098.375 27.224 911 0,1% 2,5% 45 Mantar ve mantardan eþya 6.433 0 0 0,0% 0,0% 46 Hasýr:saz ve benzeri örülebilen maddelerden mamuller 12.341 119 0 0,0% 1,0% 47 Odun hamuru:lifli selülozik maddelerin hamurlarý,hurdalar 544.956 35.729 142 0,0% 6,6% 48 Kaðýt ve karton:kaðýt hamurundan kaðýt ve kartondan eþya 2.819.743 199.069 23.153 0,8% 7,1% 49 Basýlý kitap,gazete,resim vb baský sanayi mamulu,el yazmalarý 138.083 205 139 0,1% 0,1% 50 Ýpek 39.865 28 0 0,0% 0,1% 51 Yün,kýl,at kýlý:bunlarýn iplik ve dokumalarý 369.955 18.543 101 0,0% 5,0% 52 Pamuk,pamuk ipliði ve pamuklu mensucat 3.385.770 1.185.584 31.048 0,9% 35,0% 53 Dokumaya elveriþli bitkisel lifler,kaðýt ipeði ve dokumalarý 256.953 200.080 22.185 8,6% 77,9% 54 Dokumaya elveriþli suni ve sentetik lifler 1.685.962 102.475 1.306 0,1% 6,1% 55 Sentetik ve suni devamsýz lifler 2.089.035 615.795 13.949 0,7% 29,5% 56 Vatka,keçe,dokunmamýþ mensucat,özel iplik,sicim ve mamulleri 420.354 19.277 5.294 1,3% 4,6% 57 Halýlar ve diðer dokumaya elveriþli maddeden yer kaplamalarý 181.415 3.636 66 0,0% 2,0% 58 Özel dokunmuþ mensucat,dantela,duvar halýlarý,iþlemeler 173.847 15.816 272 0,2% 9,1% 59 Emdirilmiþ,sývanmýþ,kaplanmýþ mensucat,bunlardan teknik eþya 285.182 14.436 140 0,0% 5,1% 60 Örme eþya 372.156 5.765 13 0,0% 1,5% 61 Örme giyim eþyasý ve aksesuarlarý 1.007.370 5.882 764 0,1% 0,6% 62 Örülmemiþ giyim eþyasý ve aksesuarlarý 1.550.013 24.666 3.784 0,2% 1,6% 63 Mensucattan mamul diðer eþya,kullanýlmýþ eþya,paçavralar 146.877 11.278 3.069 2,1% 7,7% 64 Ayakkabýlar,getrler,tozluklar vb eþya ve aksamý 659.674 0 28 0,0% 0,0% 65 Baþlýklar ve aksamý 42.197 730 167 0,4% 1,7% 66 Þemsiye,baston,kamçý,kýrbaç ve bunlarýn aksamý 41.787 4.540 20 0,0% 10,9% 67 Hazýr kuþ tüyü ve insan saçý mamulleri,yapma çiçekler 31.307 10.826 14 0,0% 34,6% 68 Taþ,alçý,çimento,amyant,mika vb maddelerden eþya 427.961 56.616 16.916 4,0% 13,2% 69 Seramik mamulleri 390.126 25.153 821 0,2% 6,4% 70 Cam ve cam eþya 616.460 27.467 2.027 0,3% 4,5% 71 Ýnciler,kýymetli taþ ve metal mamulleri,madeni paralar 3.036.963 59 26 0,0% 0,0% 72 Demir ve çelik 16.118.040 166.641 4.196 0,0% 1,0% 73 Demir veya çelikten eþya 1.966.625 113.828 4.201 0,2% 5,8% 74 Bakýr ve bakýrdan eþya 3.299.333 9.186 7.247 0,2% 0,3% 75 Nikel ve nikelden eþya 168.362 0 0 0,0% 0,0% 76 Aluminyum ve aluminyum eþya 2.487.568 22.247 2.537 0,1% 0,9% 78 Kurþun ve kurþundan eþya 179.709 1.027 16 0,0% 0,6% 79 Çinko ve çinkodan eþya 433.671 533 0 0,0% 0,1% 80 Kalay ve kalay mamulleri 55.019 0 0 0,0% 0,0% 81 Diðer adi metaller,sermetler,bunlardan eþya 86.328 10.152 1 0,0% 11,8% 82 Adi metallerden aletler,býçakçý eþyasý,sofra takýmlarý 583.036 16.081 1.181 0,2% 2,8% 83 Adi metallerden çeþitli eþya 673.973 5.567 1.017 0,2% 0,8% 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçalarý 21.264.461 628.005 62.831 0,3% 3,0% 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçalarý 14.639.439 162.602 10.426 0,1% 1,1%

76 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI FASILLARA GÖRE ÝTHALAT (000 $)

Türkiye Ýçerisindeki Pay (%) 0 Ýthalat Ýthalat Ýthalat 86 Demiryolu ulaþým araçlarý vb,aksam ve parçalarý 526.476 3.395 5 ,0% 0,6% 87 Motorlu kara taþýtlarý,traktör,bisiklet,motosiklet ve diðer 13.419.213 50.443 7.939 0,1% 0,4% 88 Hava taþýtlarý,uzay araçlarý,aksam ve parçalarý 3.156.116 66.305 166 0,0% 2,1% 89 Gemiler,suda yüzen taþýt ve araçlar 1.040.619 6.003 2.288 0,2% 0,6% 90 Optik,fotoðraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazlarý,týbbi alet. 3.437.572 22.921 3.741 0,1% 0,7% 91 Saatler ve bunlarýn aksam ve parçalarý 253.280 929 11 0,0% 0,4% 92 Müzik aletleri:bunlarýn aksam,parça ve aksesuarý 36.748 396 50 0,1% 1,1% 93 Silahlar ve mühimmat,bunlarýn aksam,parça ve aksesuarlarý 152.277 266 0 0,0% 0,2% 94 Mobilyalar,aydýnlatma,reklam lambalarý,prefabrik yapýlar 1.080.868 64.694 5.307 0,5% 6,0% 95 Oyuncaklar,oyun ve spor malzemeleri,aksam ve parçalarý 471.822 7.642 1.029 0,2% 1,6% 96 Çeþitli mamul eþya (kalemler, fýrçalar vb) 387.300 2.650 67 0,0% 0,7% 97 Sanat eserleri,koleksiyon eþyasý,antikalar 22.548 130 14 0,1% 0,6% 98 Zati eþya, kumanya ve baþka yerde belirtilmeyen diðer eþyalar 364.865 49 16 0,0% 0,0% TOPLAM 185.535.044 10.188.639 1.080.208 0,6% 5,5% Kaynak: TÜÝK

77 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý A.B.D. 3.768.530.763 9.296.079 A.B.D. 12.318.561.889 77.467.221 ABD Küçük Out. Ad. 139.902 0 ABD Küçük Out. Ad. 69.474 0 ABD Virjin Adalarý 3.114.405 0 ABD Virjin Adalarý 4.043.723 0 Afganistan 259.799.164 496.610 Afganistan 5.097.508 80.000 AHL Serb. Bölge 208.086.153 37.358 AHL Serb. Bölge 49.302.101 0 Almanya 11.484.874.975 73.124.407 Almanya 17.548.288.665 40.817.019 Amerikan Okyan. 0 0 Amerikan Okyan. 1.798 0 Amerikan Samoa 64.099 0 Amerikan Samoa 94.404 0 Andorra 332.877 0 Andorra 1.236 0 Angola 109.527.737 1.581.139 Angola 276.260 0 Anguilla 29.252 1.157 Anguilla 0 0 Antalya Serb. Bölge 96.906.407 2.241 Antalya Serb. Bölge 8.393.578 0 Antigua ve Barbuda 3.725.220 18.000 Antigua ve Barbuda 0 0 Arjantin 179.194.878 259.221 Arjantin 281.128.023 13.235.454 Arnavutluk 241.161.005 986.708 Arnavutluk 86.843.357 2.779 Aruba 412.375 0 Aruba 1.372 0 Avrupa Serb. Bölge 135.650.324 0 Avrupa Serb.Bölge 108.284.575 0 Avustralya 336.582.348 729.045 Avustralya 444.884.021 2.980.463 Avusturya 834.898.607 8.298.595 Avusturya 1.439.230.253 5.016.233 Azerbeycan 1.551.103.622 14.361.128 Azerbeycan 865.131.286 3.126.997 B.A.E. 3.337.655.881 11.155.713 B.A.E. 698.420.581 0 Bahamalar 6.300.587 42.354 Bahamalar 1.534.111 0 Bahreyn 171.974.099 356.694 Bahreyn 71.682.248 0 Bangladeþ 169.547.081 16.502.878 Bangladeþ 844.660.552 21.181.080 Barbados 4.818.696 93.866 Barbados 1.337.801 Belçika 1.960.585.836 4.232.216 Belçika 3.213.707.100 10.268.470 Belize 2.342.502 0 Belize 2.332.896 112.927 Benin 116.928.879 17.290 Benin 3.217.116 2.002.567 Bermuda 830.409 0 Bermuda 150.739 0 Beyaz Rusya 186.841.024 8.908.450 Beyaz Rusya 154.633.347 56.513 Bolivya 5.880.838 0 Bolivya 1.613.057 0 Bosna-Hersek 224.366.503 4.492.700 Bosna-Hersek 72.328.496 1.244 Botsvana 615.927 0 Botsvana 0 0 Brezilya 614.015.345 6.578.525 Brezilya 1.347.524.962 14.994.539 Brunei 590.215 0 Brunei 150 0 Bulgaristan 1.497.924.986 15.545.603 Bulgaristan 1.700.713.246 1.702.875 Burkina Faso 10.297.813 28.184 Burkina Faso 44.872.445 1.385.954 Burma 19.093.944 0 Burma 23.840.017 14.944 Bursa S.Bölge 226.483.409 0 Bursa S.Bölge 104.137.235 0 Burundi 4.386.646 31.720 Burundi 1.511 0 Butan 92.736 0 Butan 3.047 0 Cape Verde 5.838.862 0 Cape Verde 2.019 0 Cayman Adalarý 38.245.645 0 Cayman Adalarý 1.594.749 0 Cebelitarýk 153.450.903 2.291 Cebelitarýk 6.731 0

78 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ceuta 41.930 0 Ceuta 65.082 0 Cezayir 1.506.891.585 6.712.006 Cezayir 2.274.924.282 312.000 Christmas Adalarý 0 0 Christmas Adalarý 50.929 0 Cibuti 30.771.469 2.587.349 Cibuti 387.102 0 Cocos Adalarý 3.125 0 Cocos Adalarý 0 0 Cook Adalarý 1.947.703 0 Cook Adalarý 0 0 Çad 3.323.113 0 Çad 113.195 0 Çek Cumhuriyeti 694.306.756 13.793.094 Çek Cumhuriyeti 1.327.676.938 580.017 Çin 2.259.784.885 9.716.377 Çin 17.180.628.655 86.962.254 Danimarka 766.007.946 5.112.773 Danimarka 678.756.963 458.930 Denizli Serb.Bölge 4.605.546 0 Denizli Serb.Bölge 2.315.015 0 Doðu Timor 2.113 0 Doðu Timor 0 0 Dominik 2.103.355 4.674 Dominik 11.902 0 Dominik Cum. 30.073.111 0 Dominik Cum. 9.957.947 0 Ege Serbest Bölge 542.806.600 235.312 Ege Serbest Bölge 176.499.508 0 Ekvator 35.131.187 0 Ekvator 79.051.488 23.335.878 Ekvator Ginesi 32.741.894 366.359 Ekvator Ginesi 57.257 17.002 El Salvador 2.104.754 0 El Salvador 383.900 0 Endonezya 250.731.623 606.608 Endonezya 1.476.658.613 6.629.405 Eritre 6.828.272 1.181.000 Eritre 10.187 0 Ermenistan 15.685 0 Ermenistan 2.626.280 0 Estonya 90.534.717 1.296.189 Estonya 146.192.295 0 Etiopya 175.013.406 817.491 Etiopya 40.933.596 9.141.353 Falkland Adalarý 0 0 Falkland Adalarý 851 0 Faroe Adalarý 165.413 0 Faroe Adalarý 43.549 23.467 Fas 624.320.336 1.790.225 Fas 396.797.711 10.825 Fiji 1.056.152 0 Fiji 194 0 Fildiþi Kýyýsý 47.924.283 130.152 Fildiþi Kýyýsý 97.214.765 8.762 Filipinler 70.782.429 390.697 Filipinler 107.400.070 376.231 Filistin 40.304.886 1.913.451 Filistin 576.261 0 Finlandiya 296.093.371 543.740 Finlandiya 1.115.496.426 1.220.448 Fransa 6.055.129.911 20.675.936 Fransa 8.176.441.978 8.365.815 Fransa Güney Böl 98.599 0 Fransa Güney Böl 0 0 Fransýz Polinezyasý 1.170.984 0 Fransýz Polinezyasý 0 0 G.Antep Serb.Bölge 7.663.497 0 G.Antep Serb.Bölge 361.873 0 Gabon 18.697.188 31.159 Gabon 4.965.728 0 Gambiya 20.696.689 1.183.667 Gambiya 10.010 0 Gana 96.476.725 95.160 Gana 194.358.368 124.100 Gine 27.688.016 424.643 Gine 2.654.914 44.241 Gine Bissau 2.513.854 0 Gine Bissau 0 0 Gizli Ülke 0 0 Gizli Ülke 861.564.990 0 Grenada 222.558 0 Grenada 0 0 Grönland 10.458 0 Grönland 4.417 0 Guam 278.982 0 Guam 23.145 0

79 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Guatemala 16.307.809 0 Guatemala 11.907.640 6.052.146 Guyana 5.498.448 29.773 Guyana 2.412.769 0 Güney Afrika 369.231.843 1.005.574 Güney Afrika 889.635.176 1.474.976 Güney Kýbrýs 627.560 0 Güney Kýbrýs 290.105 0 Güney Kore 304.590.354 1.272.883 Güney Kore 4.764.041.746 12.167.736 Gürcistan 769.441.160 5.626.219 Gürcistan 290.725.481 613.131 Haiti 20.611.907 0 Haiti 56.028 0 Heard Ve Mcdon.Ad. 3.699 0 Heard Ve Mcdon.Ad. 0 0 Hýrvatistan 249.503.988 2.828.690 Hýrvatistan 211.348.175 435.647 Hindistan 606.835.305 2.595.397 Hindistan 3.409.808.985 38.079.714 Hollanda 2.461.434.263 21.649.925 Hollanda 3.155.964.982 5.901.752 Hollanda Antilleri 19.581.752 0 Hollanda Antilleri 325.439 0 Honduras 4.606.142 0 Honduras 1.988.787 12.575 Hong Kong 247.540.912 749.078 Hong Kong 118.243.559 57.612 Irak 6.041.773.475 217.136.322 Irak 1.354.510.032 950.440 Ýngiliz Virjin Ad. 74.652.238 118.361 Ýngiliz Virjin Ad. 215.519 0 Ýngiliz.Ok.Ad. 29.828 0 Ýngiliz.Ok.Ad. 2.712 0 Ýngiltere 7.238.004.934 19.587.751 Ýngiltere 4.680.550.737 13.549.455 Ýran 3.043.413.224 31.456.367 Ýran 7.644.781.502 5.426.567 Ýrlanda 339.324.920 2.120.596 Ýrlanda 873.961.307 19.964 Ýspanya 3.564.857.455 10.320.517 Ýspanya 4.839.988.246 8.590.521 Ýsrail 2.082.970.224 32.876.349 Ýsrail 1.359.635.677 21.987.610 Ýst.Deri Serb.Böl. 267.620.345 6.100 Ýst.Deri Serb.Böl. 43.839.880 0 Ýsveç 947.362.788 3.904.896 Ýsveç 1.922.782.267 3.917.203 Ýsviçre 2.057.165.624 1.319.338 Ýsviçre 3.153.682.472 7.005.461 Ýtalya 6.509.577.445 24.091.390 Ýtalya 10.203.336.632 41.880.698 Ýzlanda 7.454.765 0 Ýzlanda 18.092.222 0 Jamaika 22.751.214 1.230 Jamaika 6.456 0 Japonya 272.229.184 3.364.725 Japonya 3.297.749.939 1.413.033 K.K.Türk.Cum. 978.110.832 57.590.020 K.K.Türk.Cum. 58.178.056 11.068.378 Kamboçya 4.489.609 56.104 Kamboçya 27.980.664 0 Kamerun 48.604.590 205.413 Kamerun 39.910.908 0 Kanada 479.548.388 1.080.754 Kanada 915.317.047 118.953.664 Karadag 27.178.509 253.371 Karadag 6.213.975 0 Katar 162.545.837 760.431 Katar 177.045.995 0 Kayseri Serb.Bölge 103.456.951 0 Kayseri Serb.Bölge 86.605.052 0 Kazakistan 819.895.814 1.796.051 Kazakistan 2.470.966.578 2.930.685 Kenya 86.361.006 2.694.562 Kenya 13.377.658 1.218.177 Kes.Ülke ve Böl. 11.315.778 142.719 Kes.Ülke ve Böl. 29.117.142 66.102 Kýrgýzistan 129.213.408 692.862 Kýrgýzistan 30.899.692 10.232.822 Kiribati 98.146 203 Kiribati 0 0 Kocaeli Serb.Bölge 65.436.783 0 Kocaeli Serb.Bölge 32.766.610 0 Kolombiya 52.862.545 0 Kolombiya 296.765.626 805.770 Komorolar 3.077.078 2.904 Komorolar 2.873.334 69.390

80 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Kongo 45.449.799 590.947 Kongo 11.227.604 0 Kosova 294.078.539 1.565.638 Kosova 13.606.648 349.633 Kostarika 7.554.328 0 Kostarika 60.506.111 9.996.091 Kuveyt 395.005.043 7.580.860 Kuveyt 214.513.146 786.979 Kuzey Kore 665.101 15.540 Kuzey Kore 4.558.843 0 Kuzey Mariana Ad. 0 0 Kuzey Mariana Ad. 48.914 0 Küba 15.264.342 0 Küba 1.697.746 0 Laos 1.242.734 0 Laos 1.314.080 0 Lesotho 551.306 389.821 Lesotho 141.995 0 Letonya 66.140.172 2.621.695 Letonya 71.359.887 8.127 Liberya 67.324.629 688.009 Liberya 7.596.137 0 Libya 1.934.066.162 14.796.619 Libya 425.652.133 1.600.023 Liechtenstein 8.155.380 0 Liechtenstein 2.024.405 0 Litvanya 208.322.833 2.706.267 Litvanya 119.165.489 1.811.836 Lübnan 619.481.057 9.835.657 Lübnan 228.536.206 727.000 Lüksemburg 25.757.901 3.219 Lüksemburg 114.342.465 629.395 Macaristan 441.392.305 4.472.592 Macaristan 1.382.192.866 4.771.990 Madagaskar 26.978.180 87.266 Madagaskar 1.914.957 389.203 Makao 234.030 0 Makao 434.098 0 Makedonya 262.727.511 2.768.027 Makedonya 52.399.170 1.004.500 Malavi 3.402.635 0 Malavi 20.221.735 39.968 Maldivler 7.426.471 0 Maldivler 10.704 0 Malezya 225.056.010 3.616.895 Malezya 1.124.036.067 4.054.605 Mali 9.923.326 0 Mali 1.397.249 0 Malta 410.435.607 623.803 Malta 195.306.954 8.643.245 Mardin Serb.Bölge 9.334 0 Mardin Serb.Bölge 1.874.769 0 Maritus 22.496.277 153.859 Maritus 6.574.024 0 Marshall Adalarý 80.604.732 47.059 Marshall Adalarý 0 0 Mayotte 2.366.038 0 Mayotte 1.509.531 0 Meksika 145.507.651 0 Meksika 494.608.472 950.483 Menemen Deri S.Bölge 19.871.588 0 Menemen Deri S.Bölge 71.589.465 0 Mersin Serbest Bölge 240.798.742 45.739.139 Mersin Serbest Bölge 71.342.752 5.086.623 Mýsýr 2.260.700.798 44.188.489 Mýsýr 926.279.537 21.796.988 Moðolistan 11.151.072 70.026 Moðolistan 895.909 0 Moldova 148.318.455 6.027.378 Moldova 110.731.543 294.028 Moritanya 37.436.149 18.144 Moritanya 1.440.560 0 Mozambik 45.689.139 21.703 Mozambik 43.346.032 1.499.759 Namibya 3.431.557 0 Namibya 243.614 0 Nauru 0 0 Nauru 16.661 0 Nepal 8.610.500 755.380 Nepal 9.616.236 225 Nijer 14.739.186 0 Nijer 8.942 0 Nijerya 250.631.834 3.149.731 Nijerya 602.557.381 15.444.259 Nikaragua 1.352.244 0 Nikaragua 145.823 0 Niue Adasý 0 0 Niue Adasý 56.461 0

81 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Norveç 343.777.542 1.266.345 Norveç 828.587.677 4.176.443 Orta Afrika Cumhuriyeti 1.040.783 331.383 Orta Afrika Cumhuriyeti 5.145.051 0 Özbekistan 282.969.762 4.137.258 Özbekistan 861.373.489 5.059.335 Pakistan 248.171.703 1.105.993 Pakistan 749.931.328 5.845.660 Palau 3.529 0 Palau 0 0 Panama 140.710.313 442.575 Panama 20.670.036 112.435 Papua Yeni Gine 2.353.443 0 Papua Yeni Gine 7.502 0 Paraguay 24.806.892 0 Paraguay 221.920.555 0 Peru 159.386.731 0 Peru 78.575.376 1.125.064 Polonya 1.504.562.159 16.742.783 Polonya 2.620.952.306 3.535.828 Portekiz 465.324.317 611.590 Portekiz 503.658.339 6.448.608 Rize Serb.Bölge 1.364.652 0 Rize Serb.Bölge 0 0 Romanya 2.598.685.503 20.243.041 Romanya 3.449.172.789 1.295.051 Ruanda 7.992.757 1.242.013 Ruanda 0 0 Rusya Federasyonu 4.632.269.298 108.627.738 Rusya Federasyonu 21.599.562.709 243.295.088 Samoa 42.379 0 Samoa 0 0 Samsun Serb.Bölge 4.299.734 0 Samsun Serb.Bölge 5.147.104 0 San Marino 1.775.407 0 San Marino 782.649 0 Sao Tome ve Prin. 473.168 0 Sao Tome ve Prin. 5.557 0 Senegal 83.266.631 1.639.843 Senegal 1.448.675 20.180 Sierra Leone 24.465.473 392.534 Sierra Leone 10.609.787 0 Singapur 598.402.780 1.794.131 Singapur 210.769.531 215.828 Sirbistan 306.445.718 7.645.836 Sirbistan 109.522.472 556.890 Slovakya 454.948.581 2.959.034 Slovakya 926.716.316 16.502 Slovenya 356.507.445 1.078.153 Slovenya 291.300.090 285.419 Solomon Ada. 43.067 0 Solomon Ada. 0 0 Somali 4.810.314 376.587 Somali 1.361.149 0 Sri Lanka 32.016.453 2.084.616 Sri Lanka 155.567.174 639.885 St Helene ve Dep. 0 0 St Helene ve Dep. 461 0 St Lucia 241.382 0 St Lucia 7.023 0 St Pierre 0 0 St Pierre 2.646 0 St Vincent 6.164.718 5.911 St Vincent 5.031.783 0 St.George.ve Sand.Ad. 36.980 0 St.George.ve Sand.Ad. 3.363 0 St.Kitts ve Nevis 3.349.206 8.146 St.Kitts ve Nevis 2.688.451 0 Sudan 227.612.145 17.726.648 Sudan 5.214.731 406.415 Surinam 3.070.934 0 Surinam 116.523 0 Suriye 1.849.002.389 19.464.589 Suriye 662.650.720 2.103.746 Suudi Arabistan 2.219.413.653 20.192.323 Suudi Arabistan 2.437.304.313 6.688.210 Svaziland 98.219 0 Svaziland 9.147 0 Þeyseller 4.439.141 405.478 Þeyseller 254.057 0 Þili 81.214.516 187.043 Þili 311.709.442 960.815 Tacikistan 144.111.420 116.817 Tacikistan 283.689.489 120.081 Tanzanya 89.329.441 3.272.381 Tanzanya 14.331.532 451.158 Tayland 220.015.893 373.782 Tayland 1.280.624.170 2.006.728

82 2010 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝHRACAT ($) 2010 YILI ÜLKELERE GÖRE ÝTHALAT ($)

Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Ülke Adý Türkiye Mersin Firmalarý Tayvan 136.782.759 2.104.059 Tayvan 1.842.911.564 5.810.331 Togo 30.544.081 246.218 Togo 6.963.501 169.595 Tokelau Adalarý 0 0 Tokelau Adalarý 11.568 0 Tonga 112.694 0 Tonga 0 0 Trabzon Serb.Bölge 7.867.395 0 Trabzon Serb.Bölge 286.033 0 Trakya Serbest Bölge 126.154.093 0 Trakya Serbest Bölge 34.726.604 0 Trinidad ve Tobago 24.954.018 40.565 Trinidad ve Tobago 1.558.330 0 Tubitak Tekn.Ser.Böl 5.063.908 0 Tubitak Tekn.Ser.Böl 3.317.645 0 Tunus 714.404.955 15.172.638 Tunus 280.405.564 230.645 Tuvalu 10.688 0 Tuvalu 0 0 Türk ve Caicos Ad. 254.678 0 Türk ve Caicos Ad. 0 0 Türkmenistan 1.139.156.786 13.460.487 Türkmenistan 386.342.009 5.600.765 Uganda 13.562.231 298.060 Uganda 11.494.165 426.601 Ukrayna 1.261.224.400 43.313.193 Ukrayna 3.832.744.022 6.601.652 Umman 129.330.213 203.317 Umman 39.464.452 0 Uruguay 31.808.381 1.329 Uruguay 171.877.121 718.968 Ürdün 572.215.150 3.975.942 Ürdün 42.752.093 824.623 Vallis ve Fortuna 11.716 0 Vallis ve Fortuna 479 0 Vanuatu 1.010.140 0 Vanuatu 126 0 Venezuella 44.166.073 7.919.115 Venezuella 149.846.117 18.978.388 Vietnam 106.208.847 896.022 Vietnam 751.327.484 3.412.759 Yemen 328.909.755 727.748 Yemen 1.044.386 0 Yeni Kaledonya 3.258.070 31.291 Yeni Kaledonya 0 144.586 Yeni Zelanda 64.152.889 0 Yeni Zelanda 48.029.577 0 Yumurtalýk S.Bölge 19.226.873 305.436 Yumurtalýk S.Bölge 75.770.617 1.061.906 Yunanistan 1.456.193.177 12.593.456 Yunanistan 1.541.599.493 20.461.801 Zaire(Kongo Dem. Cum.) 13.870.194 0 Zaire(Kongo Dem. Cum.) 3.170.364 0 Zambia 6.032.566 0 Zambia 8.315.718 0 Zimbabve 2.247.081 0 Zimbabve 6.549.303 3.575.883 Toplam 113.975.607.143 1.182.422.319 Toplam 185.535.044.040 1.080.208.068

Kaynak: TÜÝK

83 EKONOMÝK YAPI > DIÞ TÝCARET 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ DIÞ TÝCARET ÝSTATÝSTÝKLERÝNÝN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI

2009 2010 Deðiþim (%) ÜLKE GRUPLARI Ýhracat($) Ýthalat($) Ýhracat ($) Ýthalat ($) Ýhracat Ýthalat Avrupa 456.229.645 318.462.164 536.937.650 464.902.815 18% 46% Avrupa Birliði 220.534.303 114.447.250 253.399.144 187.153.337 15% 64% Diðer Avrupa Ülkeleri 235.695.342 204.014.914 283.538.506 277.749.478 20% 36% Afrika 104.535.649 39.661.120 126.166.739 61.860.024 21% 56% Kuzey Afrika 67.000.135 22.660.640 82.768.801 23.950.481 24% 6% Diðer Afrika Ülkeleri 37.535.514 17.000.480 43.397.938 37.909.543 16% 123% Amerika 15.558.002 161.381.302 26.145.064 287.814.791 68% 78% Kuzey Amerika 6.450.570 87.129.707 10.376.833 196.423.258 61% 125% Orta Amerika ve Karayipler 335.513 5.932.640 793.225 17.236.657 136% 191% Güney Amerika 8.771.919 68.318.955 14.975.006 74.154.876 71% 9% Asya 404.234.069 159.558.078 446.781.536 256.157.621 11% 61% Yakýn ve Orta Doðu Asya Ülkeleri 369.509.640 22.441.206 377.935.990 43.237.153 2% 93% Diðer Asya Ülkeleri 34.724.429 137.116.872 68.845.546 212.920.468 98% 55% Okyanusya ve Kutup Bölgeleri 1.570.835 1.881.413 816.720 3.125.049 -48% 66% Avustralya ve Yeni Zelanda 1.559.857 1.881.413 760.336 3.125.049 -51% 66% Diðer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri 10.978 - 56.384 - 414% - Diðer Ülkeler 171.186 35.120 188.377 66.102 10% 88% Serbest Bölgeler 55.447.904 4.129.152 46.325.586 6.148.529 -16% 49% Toplam 1.037.747.290 685.108.349 1.183.361.672 1.080.074.931 14% 58%

Kaynak: TÜÝK

Dýþ ticaretteki geliþmeler ülke gruplarý itibariyle incelendiðinde; Avrupa, Amerika ve Asya ülkelerinden yapýlan ithalatta önemli artýþlar oldu gözlenirken, ihracattaki artýþta ise Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerinin etkili olduðu görülmektedir. Ülke gruplarý itibariyle dýþ ticaret içerisindeki paya baktýðýmýzda; Avrupa, Afrika ve Amerika ülkelerinin ihracat içerisindeki paylarýnýn yükseldiði Asya, Okyanusya ve Kutup Bölgelerinin paylarýnýn gerilediði ithalatta ise Amerika ve Asya ülkelerinin payýnýn arttýðý, Avrupa ülkelerinin payýnýn ise gerilediði gözlenmektedir.

84 2010 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ

Bölgenin Toplam Brüt Alaný 836.322 m2 Bölgenin Net Parsel Alaný 570.365 m2 Kiraya Verilen Toplam Alan 570.365 m2 Kiraya Verilebilir Toplam Alan - Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

MERSÝN SERBEST BÖLGESÝNDEKÝ ÝSTÝHDAMIN DAÐILIMI 7.000 0% 6.800 -2% 6.600 -4% 6.400 -6% 6.200 -8% 6.000 5.800 -10% 2008 2009 2010 Toplam 6.855 6.219 6191 Deðiþim -6% -9% -0,5%

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE YATIRIM HARCAMALARININ DAÐILIMI (ABD $) (*)

Türkiye'den Yurtdýþýndan Toplam Bina 63.099.000 4.710.000 67.809.000 Makine-Teçhizat 12.588.500 1.531.000 14.119.500 Ýþgücü 5.045.327 13.256 5.058.582 Diðer(Büro Malzemesi) 972.400 261.800 1.234.200 Toplam 81.705.227 6.516.056 88.221.282

(*) Beyan Edilen Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE BÖLGEYE GETÝRÝLEN SERMAYE MÝKTARININ DAÐILIMI (ABD $)

Menþei Sermayenin Cinsi Türkiye Yabancý Toplam Ayni 81.705.227 6.516.056 88.221.282 Nakdi 24.790.428 916.639 25.707.067 Toplam 106.495.655 7.432.695 113.928.349

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

85 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE VERÝLEN RUHSATLARIN SAYISI

Yatýrýmcý Kiracý Toplam Yerli 173 269 442 Yabancý 23 17 40 Yerli-yabancý Ortaklýðý 43 28 71 Toplam 239 314 553

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE FÝRMA SAYISI

Firma Sayýsý Yerli 317 Yabancý 32 Yerli-Yabancý Ortaklýðý 54 Toplam 403

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE FAALÝYET RUHSATLARININ KONULARINA GÖRE DAÐILIMI

Yerli Yabancý Yerli-Yabancý Ort. Genel Faaliyet Konularý Kiracý Yatýrýmcý Kiracý Yatýrýmcý Kiracý Yatýrýmcý Toplam Alým-Satým 131 76 20 9 33 10 279 Bankacýlýk-Sigortacýlýk 3 2 - - 1 1 7 Ýþyeri Kiralama - 80 - 4 1 8 93 Üretim 36 62 3 1 8 3 113 Depolama - 46 - 3 - 6 55 Montaj-Demontaj 1 1 - - - - - Ýþletici - 2 - - - - - Diðer 2 ------Toplam 173 269 23 17 43 28 547

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 yýlý sonu itibariyle, Mersin Serbest Bölgesi’nde 13’ü yabancý olmak üzere toplam 6.191 kiþi istihdam edilmektedir. 2009 yýlýna göre istihdam %0,5 oranýnda azalýrken, 2010 yýlýnýn Aralýk ayý sonu itibariyle Mersin Serbest Bölgesi, serbest bölgeler içinde istihdam edilen kiþi sayýsýna göre 3. sýrada yer almaktadýr. Söz konusu dönemde faaliyet gösteren firma sayýsý, 2009 yýlýnýn belirtilen dönemine göre %3 azalarak 403’e gerilemiþtir. Mersin Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren firmalarýn %51’i alým-satým, %20’si üretim, %17’si iþyeri kiralama, %10’u depolama, %1’i bankacýlýk sigortacýlýk, %1’i ise diðer hizmetler alanlarýnda yer almaktadýr.

86 2010 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ EKONOMÝK RAPOR

YILLAR ÝTÝBARÝYLE MERSÝN SERBEST BÖLGESݒNDE TOPLAM TÝCARET HACMÝ ($)

Türkiye'den Bölgeden Yurtdýþýndan Bölgeden Yýllar Toplam Bölgeye Türkiye'ye Bölgeye Yurtdýþýna 2006 220.728.753 494.774.673 649.055.007 519.446.325 1.884.004.759 2007 306.653.957 663.330.926 898.422.429 687.923.582 2.556.330.893 2008 313.271.178 700.327.739 913.409.038 710.913.536 2.637.921.491 2009 238.687.103 364.953.413 669.403.794 645.592.821 1.918.637.131 2010 260.493.613 447.361.780 801.983.650 717.469.740 2.227.308.782

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 YILI TÝCARET HACMÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI

SANAYÝ GRUBU 68% TARIM GRUBU 32%

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

Mersin Serbest Bölgesi’nde 2009 yýlýnda ekonomik krizin etkisiyle ticaret hacmindeki azalýþýn, 2010 yýlýnda yerini artýþa býraktýðý, geçen yýla göre %16’lýk artýþla 2,2 milyar $’a ulaþtýðý görülmektedir. Mersin Serbest Bölgesi, serbest bölgeler toplam ticaret hacminde, 2009 yýlýnda %11’lik payla 4. sýrada yer alýrken, 2010 yýlýnda da %12’lik payla yerini koruduðu görülmektedir. Mersin Serbest Bölgesi ticaret hacminin sektörel olarak daðýlýmý incelendiðinde; sanayi ürünlerinin toplam ticaret hacminin %67’sini oluþturduðu ve geçen yýla göre %11’lik artýþla 1,5 milyar $’a yükselmiþtir. Sektörde ticaret hacmindeki artýþta dokumacýlýk mamulleri, kimya sanayi mamulleri ve iþlenmiþ tütün ürünleri sektörleri etkili olmuþtur. Tarým ürünleri ise toplam ticaret hacminin %32’sini oluþtururken, geçen yýla göre %29 oranýnda artarak yaklaþýk 704 milyon $’a gerilemiþtir. Tarým sektöründeki ticaret hacmindeki söz konusu geliþmede, meyveler ve sanayi bitkileri alt sektörlerinin etkili olduðu görülmektedir.

2010 YILI TÝCARET HACMÝNÝN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI (1.000 ABD $)

Bölgeye Bölgeden Toplam Ticaret Toplam Ticaret Hacmi ÜLKE GRUPLARI Giriþ Çýkýþ Hacmi Ýçindeki Payý (%) OECD Ülkeleri 399.130.591 167.431.132 566.561.723 25% AB Ülkeleri 208.464.325 142.826.697 351.291.022 16% Diðer OECD Ülkeleri 190.666.266 24.604.626 215.270.892 10% Diðer Avrupa Ülkeleri 38.610 4.563.195 4.601.805 0,2% Türk Cumhuriyetleri 34.631.669 45.497.513 80.129.182 4% Eski S.S.C.B 11.038.933 37.407.162 48.446.095 2% Ýslam Ülkeleri 62.531.590 355.054.483 417.586.073 19% Diðer Ülkeler 294.612.258 107.516.064 402.128.322 18% Türkiye 260.493.613 447.361.780 707.855.393 32% Toplam 1.062.477.264 1.164.831.520 2.227.308.784 100%

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

87 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

Bölgede gerçekleþen ticaretin ülke gruplarýna göre daðýlýmý incelendiðinde; ticaret hacmi içerisinde önemli aðýrlýða sahip olan Türkiye ve AB ülkelerinin ticaret hacmindeki geçen yýlki azalýþýn, 2010 yýlýnda yerini artýþa býraktýðý, Ýslam Ülkelerinin ise ticaret hacmindeki artýþýn yerini azalýþa býraktýðý görülmektedir.

2009-2010 YILLARI AYLAR ÝTÝBARÝYLE

'000 $ MERSÝN SERBEST BÖLGESÝ TÝCARET HACMÝ 250.000 %34 %31 %39 %17 200.000 %50 %22 %8 -%5 %3 %5 %33 -%14 150.000

100.000

50.000

0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

2009 151.699 146.858 139.069 125.647 151.190 165.136 159.503 182.709 154.376 147.042 159.582 235.824 2010 157.007 153.678 193.501 187.876 183.758 177.753 186.149 174.347 202.433 194.995 213.761 202.052

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

2010 YILI TÝCARET HACMÝNÝN SEKTÖRLERE GÖRE DAÐILIMI (1.000 $)

Türkiye Mersin Mersin Serbest Sektörler Serbest Bölgeleri Serbest Bölgesi Bölgesi’nin Payý(%) I.TARIM 1.067.490 703.674 66% A-Bitkisel Ürünler 992.304 698.807 70% B-Hayvansal Ürünler 68.295 3.940 6% C-Su Ürünleri 2.064 158 8% D-Orman Ürünleri 4.826 768 16% II.MADENCÝLÝK-TAÞOCAKÇILIÐI 53.700 20.751 39% III.SANAYÝ 17.451.017 1.502.884 9% A-Ýþlenmiþ Tarým Ürünleri 1.131.015 624.378 55% B-Ýþlenmiþ Petrol Ürünleri 17.973 2.421 13% C-Sanayi Ürünleri 16.302.028 876.084 5% TOPLAM 18.572.206 2.227.309 12%

Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüðü

88 2010 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN LÝMANI FAALÝYETLERÝ EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN LÝMANI FAALÝYETLERÝ

MERSÝN LÝMANI HAKKINDA ÖNEMLÝ BÝLGÝLER

Ýþleticisi Mersin Uluslararasý Liman Ýþletmeciliði A.Þ. Hizmete Açýlýþ Tarihi 12.05.2007 Toplam Rýhtým Uzunluðu 3.245 m Liman Alaný 105 hektar Deniz Alaný 3.225.330 m2 Kullanýlan Net Saha 105 hektar Kapalý Alan 15.170 m2 Rýhtým Derinlikleri 14 m-10 m Gemi Kabul Kapasitesi max uzunluk 305 m, max draft 13 m Dökme Kuru & Dökme Sývý Yük Kapasitesi 5.000.000 Ton Genel Kargo Kapasitesi 1.000.000 Ton Konteyner Operasyon Kapasitesi 4.800.000 TEU Sahalarda Konteyner Tutma Kapasitesi* 1.445.000 TEU/Yýl

*:Konteyner stoklama kapasitesi aktarma payý býrakýlmaksýzýn, tam kapasite hesaplanmýþtýr. Kaynak: Mersin Uluslararasý Liman Ýþletmeciliði A.Þ.

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE MERSÝN LÝMANI KONTEYNER ÝLE YÜKLEME-BOÞALTMA ARAÇLARI Araç Cinsi Adet Kapasitesi/Ton Gentry-Crane 5 40-45 Dolu Konteyner Forklifti 15 40-45 Boþ Konteyner Forklifti 12 8 Saha Kreynleri 19 35-40 Mobil Vinçler 7 70-140 Forkliftler 62 3-5-9-11-16 Týrlar 61 50 Çekiciler 19 25-50 Treylerler 85 50 Mini Loder (Bobcat) 5 1,5

Kaynak: Mersin Uluslararasý Liman Ýþletmeciliði A.Þ.

89 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN LÝMANI FAALÝYETLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN LÝMANI GEMÝ TRAFÝÐÝ

4.500 8,0%

4.400 6,4% 6,0% 4.300 6,9% 4.200 4,0% 4.100 2,0% 4.000 -1,0% 3.900 0,0%

3.800 -2,8% -1,0% -2,0% 3.700 3.600 -4,0% 2006 2007 2008 2009 2010

Kaynak: Mersin Deniz Ticaret Odasý GEMÝ SAYISI DEÐÝÞÝM

MERSÝN LÝMANI YÜKLEME BOÞALTMA TONAJLARI 30.000.000

25.000.000

20.000.000

15.000.000

10.000.000

5.000.000

0 DAHÝLÝ ÝHRACAT ÝTHALAT TRANSÝT TOPLAM 2008 1.431.042 7.114.182 9.228.793 2.083.406 19.857.423 2009 1.483.597 7.877.050 10.100.613 1.962.073 21.423.333 2010 1.246.818 9.402.253 11.914.321 1.756.137 24.319.529 Kaynak: Mersin Deniz Ticaret Odasý

Mersin Limaný yük taþýma istatistikleri incelendiðinde; 2009 yýlý Mersin Limaný yük trafiði artýþ hýzýndaki yavaþlamanýn ardýndan, 2010 yýlýnda artýþ hýzýnýn yükseldiði görülmektedir. Limandaki yük trafiði; yükleme 10.568.932 ton, boþaltma 13.750.598 tona; toplam yük trafiði ise %14 artarak 24.319.530 ton olarak gerçekleþmiþtir. Limana operasyon için uðrayan gemi sayýsý 2009 yýlýna göre %1 oranýnda azalarak 4.416’ya gerilemiþtir.

90 2010 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN LÝMANI FAALÝYETLERÝ EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN LÝMANI PETROL ÜRÜNLERÝ YÜKLEME-BOÞALTMA TONAJLARI

Yýllar Dâhili Ýhracat Ýthalat Transit Toplam Deðiþim(%) 2006 916.139 166.226 2.972.213 2.042 4.056.620 -%24,9 2007 987.912 273.426 3.082.528 1.455 4.345.321 %7,1 2008 1.018.458 79.094 3.073.565 4.623 4.175.740 -%3,9 2009 1.045.026 346.468 3.688.914 1.556 5.081.964 %21,7 2010 924.040 302.121 3.863.362 1.765 5.091.288 %0,2

Kaynak: Mersin Deniz Ticaret Odasý

Limanda elleçlenen yüklerin önemli bir kýsmýný teþkil eden petrol ürünlerinin; ATAÞ Rafinerisi’nin, 1 Ocak 2005 tarihi itibarý ile rafineri fonksiyonunu kapatýp sadece depo hizmeti vermesinin etkisiyle, söz konusu tarihten itibaren toplam yük içerisindeki payýnýn giderek azaldýðý ve 2010 yýlýnda %21 seviyesinde gerçekleþtiði görülmektedir.

MERSÝN LÝMANINA PETROL ÜRÜNLERÝ DIÞINDAKÝ YÜKLERLE ÝLGÝLÝ YÜKLEME-BOÞALTMA DEÐERLERÝ Yýllar Dâhili Ýhracat Ýthalat Transit Toplam 2006 384.598 5.733.704 4.578.711 1.325.786 12.022.799 2007 430.586 6.213.605 5.373.303 1.527.287 13.544.781 2008 412.584 7.035.088 6.155.228 2.078.783 15.681.683 2009 438.571 7.530.582 6.411.699 1.960.517 16.341.369 2010 322.778 9.100.132 8.050.959 1.754.372 19.228.241 Kaynak: MDTO

Mersin Limaný’ndan yapýlan ihracat son beþ yýllýk dönem için deðerlendirildiðinde; ihracat artýþýnýn düzenli olarak devam ettiði, 2010 yýlýnda artýþ hýzýnýn yükseldiði ve son beþ yýlýn en yüksek seviyesine ulaþtýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda Mersin Limaný’nda ihracat kapsamýnda tahliye edilen yükler, önceki yýla göre %19 artýþ göstererek 9,4 milyon tona ulaþmýþtýr. Mersin Limaný’ndan en çok ihracat yapýlan sektörler son beþ yýllýk dönem için incelendiðinde; genel kargo ihracat artýþ hýzýnýn yýllar itibariyle yükseldiði, 2009 yýlýndaki yavaþlamanýn 2010 yýlýnda yerini yükseliþe býraktýðý, maden yükleri ihracat artýþ hýzýnýn iniþli çýkýþlý bir seyir izlediði, 2009 yýlý ihracatýndaki gerilemenin, 2010 yýlýnda yerini artýþa býraktýðý, çimento ihracatý artýþ hýzýnda 2006-2009 dönemindeki yavaþlamanýn, 2010 yýlýnda ise yerini azalýþa býraktýðý gözlenmektedir.

Söz konusu dönem için Mersin Limaný’nda ithalat kapsamýnda tahliye edilen yükler incelendiðinde; ihracattaki geliþmelerle paralellik gösterdiði, son beþ yýl içerisinde ithalat kapsamýndaki yüklerde en yüksek seviyeye 2010 yýlýnda ulaþtýðý gözlenmektedir. 2010 yýlýnda, Mersin Limaný’nda ithalat kapsamýnda tahliye edilen yükler, bir önceki yýla göre %18 oranýnda artýþ göstererek 11,9 milyon ton seviyesine ulaþmýþtýr. Toplam ithalat yükleri içerisinde ilk sýrada yer alan petrol ürünleri ithalatýnýn yýllar itibariyle iniþli çýkýþlý bir seyir izlediði, 2009 yýlýndaki artýþýn 2010 yýlýnda hýz kestiði, tahýl ithalatýnýn 2006-2009 döneminde artýþ hýzýnýn yavaþladýðý, 2010 yýlýnda ise azalýþa geçtiði, genel kargo ithalatýnýn iniþli çýkýþlý bir seyir izlediði, 2009 yýlý ithalatýndaki azalýþýn, 2010 yýlýnda yerini yükseliþe býraktýðý gözlenmektedir.

Mersin Limaný transit yük hacminde 2005-2007 döneminde artýþ hýzýnda önemli bir deðiþim olmadýðý, 2008 yýlýnda ise artýþ hýzýndaki yükseliþin 2010 yýlýnda yerini azalýþa býraktýðý gözlenmektedir. Transit taþýmacýlýk yükleri içerisinde ilk sýrada yer alan konteyner yüklerinin artýþ hýzýnda 2007-2008 yýllarýndaki yavaþlamanýn, 2010 yýlýnda yerini yükseliþe býraktýðý, meyve yüklerinde 2005-2008 döneminde iniþli çýkýþlý eðilimi ardýndan, 2009 ve 2010 yýllarýnda artýþ hýzýnýn yavaþladýðý, dondurulmuþ et yüklerinde ise yýllar itibariyle iniþli çýkýþlý bir seyir izlediði görülmektedir.

91 EKONOMÝK YAPI > MERSÝN LÝMANI FAALÝYETLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

Mersin Limaný’nda dahili taþýmacýlýk yüklerinin 2006-2009 yýllarý arasýnda artýþ hýzýnda yavaþlama olduðu gözlense de 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre %16 oranýnda azalarak 1,2 milyon ton seviyesinde gerçekleþtiði görülmektedir. 2010 yýlýnda dâhili taþýmacýlýkta yükleme ve boþaltma bazýnda toplam hareketin %74’lük kýsmýný petrol ürünleri, %6’sýný genel kargo, %5’ini maden ürünleri teþkil etmektedir.

MERSÝN LÝMANI KONTEYNER TRAFÝÐÝ (TEU)

Yýllar Yükleme Boþaltma Toplam 2006 318.758 321.953 640.711 2007 390.845 401.425 792.270 2008 415.823 428.808 844.631 2009 426.678 413.713 840.391 2010 502.613 517.210 1.019.823

Kaynak: Mersin Deniz Ticaret Odasý

Son beþ yýllýk dönemde Liman’da elleçlenen yüklerdeki artýþa paralel olarak konteyner adedi bazýnda da artýþ olduðu ve 2010 yýlýnda Limana giren konteyner sayýsýnýn en yüksek seviyeye ulaþtýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda konteyner adedi bazýnda (TEU), 2009 yýlýna göre yüklemede %18’lik, boþaltmada ise %25’lik artýþ olduðu görülmektedir.

MERSÝN LÝMANINA GELEN KONTEYNER VE RO-RO TÝPÝ GEMÝ SAYISI Yýl Konteyner Gemisi Ro-Ro Gemisi 2008 1.238 614 2009 1.338 671 2010 1.391 614 Kaynak: TCDD Mersin Liman Ýþletmesi Müdürlüðü

MERSÝN LÝMANI YOLCU TRAFÝÐÝ ( Yolcu Sayýsý ) Yýl Gelen Giden Toplam Deðiþim (%) 2008 7.021 10.944 17.965 - 2009* 8.120 6.491 14.611 -%18,7 2010* 6.431 5.436 11.867 %18,8

*: Tarife dýþý yolcu sayýsý dahil edilmemiþtir. Kaynak: TCDD Mersin Liman Ýþletmesi Müdürlüðü

MERSÝN LÝMANI BAÐLANTILI ARAÇ VE YÜK TRAFÝÐÝ Hinterland’dan Limana Gelen Liman’dan Hinterland’a Giden Yýl Kamyon** Yük*** Vagon** Yük*** Kamyon** Yük*** Vagon** Yük*** 2008 124.556 -- 20.063 -- 84.540 -- 4.551 -- 2009* -- 2.504.600 -- 303.881 -- 2.072.487 -- 65.636 2010* 693.274 3.338.407 12.621 340.376 708.835 5.681.832 12.621 68.898

Kaynak: TCDD Mersin Liman Ýþletmesi Müdürlüðü *: Tablodaki istatistiki bilgiler, araç/vagon üstünde limana gelen ve limandan giden konteynerize yük tonajlarýný göstermektedir. **: Adet, ***: Ton

92 2010 EKONOMÝK YAPI > TÝCARET BORSALARI VE TOPTANCI HALLERÝ EKONOMÝK RAPOR

TÝCARET BORSALARI VE TOPTANCI HALLERÝ

MERSÝN TÝCARET BORSASI’NIN ÝÞLEM HACMÝ

2009 2010 CÝNSÝ Miktar Deðer (TL) Miktar Deðer (TL) Hububat (Kg) 506.234.848 359.610.675 591.552.083 477.380.624 Hububat Mamulleri (Kg) 97.678.678 97.300.434 113.392.729 110.057.707 Bakliyat ve Mamulleri (Kg) 560.195.023 842.696.780 643.586.953 878.974.413 Yaðlý Tohumlar (Kg) 15.359.847 39.257.664 27.414.021 70.120.465 Küspe ve Prina (Kg) 4.257.904 605.679 3.512.309 582.679 Bitkisel Yaðlar(Kg) 1.918.949 3.231.535 3.696.592 8.596.478 Hayvansal Yaðlar (Kg) 45.168 560.259 30.993 432.605 Bitkisel Gýda Maddeleri (Kg) 23.232.770 9.936.643 33.853.934 18.748.727 Hayvansal Gýda Maddeleri (Kg) 1.583.264 8.427.555 2.892.955 21.944.358 Kuru Meyveler (Kg) 13.023.951 15.944.666 9.993.892 13.613.483 Yaþ Meyveler (Kg) 624.389.037 412.056.436 670.655.916 479.088.372 Meyve Çekirdekleri (Kg) 1.186.320 650.421 1.119.910 598.985 Orman Ürünleri (Kg) 2.022.864 7.851.871 1.226.817 3.864.207 Canlý Hayvanlar Büyük Baþ (Adet) 38.018 30.663.700.64 9.480 25.118.082 Küçük Baþ (Adet) 15.800 3.161.309.38 21.800 9.312.078 Kümes Hayvanlarý Piliç (Kg) -- -- 28.462 120.964 Ham Deriler Büyük Baþ Hayvan Derileri (kg) 609 609 Küçük Baþ Hayvan Derileri (Adet) 1.004 4.211 Baðýrsaklar (Adet) 459 1.148 Çeþitli Maddeler (Kg) 5.084.669 8.030.818 6.284.042 11.732.940 Pamuk (Kg) 17.895.846 35.974.035 80.477.726 237.517.060 Yem (Kg) -- -- 3.069.870 1.135.211 Muhtelif Gýda Maddeleri (Kg) 230.958.032 148.636.360.56 256.704.889 162.074.348 Diðer Yan Ürünler (Kg) 235.490 200.552 272.700 174.365 GENEL TOPLAM 2.105.358.550 2.024.803.361 2.449.798.073 2.531.188.151

Kaynak: Mersin Ticaret Borsasý

93 EKONOMÝK YAPI > TÝCARET BORSALARI VE TOPTANCI HALLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

TARSUS TÝCARET BORSASI’NIN ÝÞLEM HACMÝ

2009 2010 CÝNSÝ Miktar Deðer ( TL) Miktar Deðer ( TL) Hububat (Kg) 997.354.584 438.677.781 1.032.199.703 501.781.039 Hububat Mamulleri (Kg) 43.147.102 25.100.969 41.411.632 26.686.530 Bakliyat ve Mamulleri (Kg) -- -- 43.217 91.883 Yaðlý Tohumlar (Kg) 42.087.117 33.240.645 133.595.993 98.913.709 Küspe ve Prina (Kg) 1.121.400 55.175 583.964 23.359 Bitkisel Yaðlar (Kg) 73.300 285.534 619.091 2.570.071 Bitkisel Gýda Maddeleri (Kg) 748.060 561.928 1.980.972 2.029.149 Hayvansal Gýda Maddeleri (Kg) 38.473.731 17.365.226 44.723.798 17.022.765 Kuru Meyveler (Kg) 263.591 2.022.784 2.982.828 7.818.771 Yaþ Meyveler (Kg) 108.832.009 79.132.312 106.010.166 72.996.481 Meyve Çekirdekleri (Kg) -- -- 5.880 12.348 Orman Ürünleri (Kg) 3.524.193 4.303.265 1.951.476 2.609.801 Canlý Hayvanlar Büyük Baþ (Adet) 940 1.212.333 1.084 2.026.915 Küçük Baþ (Adet) 5.541 629.669 4.389 659.734 Kümes Hayvanlarý Piliç (Kg) 1.485.203 4.353.618 602.718 1.821.488 Piliç (Adet) -- -- 122.791 79.596 Ham Deriler Çeþitli Maddeler (Kg) 1.533.087 168.804 -- -- Pamuk (Kg) 21.139.371 43.465.140 32.071.093 108.531.289 Pamuk Çiðitli (Kg) 10.575.575 8.085.430 19.204.506 26.551.967 GENEL TOPLAM 1.270.364.804 658.660.613 1.418.115.301 872.226.895 Kaynak: Tarsus Ticaret Borsasý

MERSÝN TOPTANCI HALݒNÝN ÝÞLEM HACMÝ (TL)

2009 2010 Ocak 10.572.060 12.029.730 Þubat 10.880.200 10.273.570 Mart 11.327.330 10.664.470 Nisan 10.964.900 22.285.050 Mayýs 16.576.400 24.536.910 Haziran 20.195.590 30.098.960 Temmuz 19.454.670 25.105.140 Aðustos 12.328.400 15.751.450 Eylül 8.684.400 12.622.000 Ekim 8.810.200 16.541.700 Kasým 10.269.150 20.738.250 Aralýk 11.802.260 18.628.635 TOPLAM 151.865.560 219.275.865 Kaynak: Mersin Büyükþehir Belediyesi Toptancý Hal Müdürlüðü

94 2010 EKONOMÝK YAPI > TÝCARET BORSALARI VE TOPTANCI HALLERÝ EKONOMÝK RAPOR

2010 YILINDA ÝLÝMÝZ TOPTANCI HALLERÝNDE EN ÇOK ÝÞLEM GÖREN TAZE SEBZE MÝKTARI

Ton Cinsi Mersin Tarsus Silifke Bozyazý Erdemli Kazanlý Aydýncýk Anamur Bakla 588 0,5 0,6 Barbunya 1.161 Bezelye 5 Biber (Sivri-Dolma) 32.218 106 17,5 2 3.150 89 15 Domates 39.226 18.570 614 123,9 25.141 1.180 23 349 Fasulye 6.319 4.734 76 22,7 25 7 Havuç 2.474 822 150 Ispanak 10.235 1.270 12 25 Kabak 11.967 9.140 32 0,2 12 Karnabahar 2.162 1.840 72 6,3 150 Kurusoðan 15.562 715 Lahana 1.644 630 162 250 Patates 20.691 Patlýcan 19.833 15.235 760 963,8 3,1 100 13.888 2.646 Pýrasa 3.338 5.638 137 150 Roka 500 Salatalýk 17.226 12.324 1031,4 860,8 22.982 573 Turp 450 451 Yeþil Soðan 125

Kaynak: Mersin Büyükþehir Hal Müdürlüðü ile Yukarýda Yer Alan Ýlçelerin Hal Müdürlükleri

95 EKONOMÝK YAPI > TÝCARET BORSALARI VE TOPTANCI HALLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILINDA ÝLÝMÝZ TOPTANCI HALLERÝNDE EN ÇOK ÝÞLEM GÖREN BAÞLICA TAZE MEYVE MÝKTARI

Ton Cinsi Mersin Tarsus Silifke Bozyazý Erdemli Kazanlý Aydýncýk Anamur Mut Armut 600 Avokado 1 Ayva 200 Çaðla 6 Çilek 792 252 1.249 8.410 Dut 13 Elma 16.531 880 202 66 0,4 500 1 Erik 3.002 315 5 7 5 1.329 Greyfurt 318 650 Hurma 350 3 Karpuz 14.616 2.640 170 30 0,3 Kavun 6.280 1.850 65 30 0,8 Kayýsý 1.982 750 307 33 7.051 Kiraz 1.039 21 2 100 Kivi 20 4 Limon 29.011 2.585 257 91 61 174 80 Mandalin 14.138 2.183 80 1 750 5 Muz 783 86 6.872 1 30 4.225 Nar 2.728 540 200 Pepino 6 Portakal 8.404 3.275 142 2 8 500 25 100 Þeftali 7.661 1.470 63 42 100 3 Üzüm 4.887 3.795 20 0,3 50 4 Mersin (Murt) 0,2 Yeni Dünya 670 2 173 14

Kaynak: Mersin Büyükþehir Hal Müdürlüðü ile Yukarýda Yer Alan Ýlçelerin Hal Müdürlükleri

96 2010 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM EKONOMÝK RAPOR

TURÝZM

Mersin ili, coðrafi konumu itibariyle, Akdeniz Bölgesi’nin Çukurova bölümünün batýsýnda Doðu Akdeniz Havzasý’nýn önemli bir bölümünü kapsamaktadýr. 330 km.’lik sahil þeridiyle, Türkiye’nin en uzun sahil þeritlerinden birine sahiptir. Tarsus’tan Anamur’a kadar, antik kentleri, tarihi ve doðal deðerleri, ören yerleri ile Mersin, bir turizm kenti potansiyeline sahiptir. Ýlimizde, turizmin çeþitlendirilerek geliþtirilmesi, bütün bir yýla yaygýn her mevsim turizm yapýlmasý için; kongre ve teþvik Turizmi, dað, yayla ve kýþ turizmi, inanç, kültür turizmi, termal turizmi, deniz, yat turizmi, eko turizmi gibi turizm çeþitleri ile Silifke-Taþucu-Anamur-Antalya arasý karayolu projesi, Karboðazý Kýþ Sporlarý Turizm Merkezi Projesi açýða çýkarýlmamýþ turizm ve kültürel deðerlerin turizme kazandýrýlmasý, tanýtýlmasý ve geliþtirilmesi projeleri gibi projeler ve ilimizde ilan edilen sekiz adet Turizm Merkezi ve Bölgesi’nin entegreli olarak ele alýnarak, sözü edilen turizm potansiyellerinin hayata geçirilmesi gerekmektedir.

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDEKÝ BELEDÝYE BELGELÝ KONAKLAMA TESÝSLERÝNÝN ÝLÇELERE GÖRE DAÐILIMI Ýlçeler Otel Motel Pansiyon Apart Sosyal Kamp Toplam Tesis Oda Daire Çadýr Karavan Bungalov Yatak Otel Tesis Mokamp Sayýsý Mezitli 1 2 3 203 422 Yeniþehir 1 1 2 186 372 Toroslar 1 1 72 144 Akdeniz 29 29 731 1.318 Silifke 28 8 61 2 3 102 1.712 65 90 4.789 Erdemli 10 19 101 130 2.296 9.745 Tarsus 6 6 118 205 Anamur 18 5 9 4 3 39 573 90 12 1.284 Bozyazý 2 2 50 134 Aydýncýk 1 1 30 114 Gülnar 2 2 42 102 Mut 3 3 46 113 Çamlýyayla 1 1 2 43 97 Toplam 102 32 173 8 1 6 322 6.102 155 90 12 18.839 Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

97 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDEKÝ TURÝZM ÝÞLETME BELGELÝ KONAKLAMA TESÝSLERÝ

Kapasitesi Bulunduðu Yer Tesisin Adý Sýnýfý Oda Yatak Mersin Hiltonsa Oteli ***** 189 378 Mersin Mersin Oteli **** 102 207 Mersin-Mezitli Sahil Martý **** 61 122 Mersin-Silifke Altýn Orfoz Oteli **** 112 232 Mersin-Silifke Pinepark Holiday Cl. **** 68 232 Mersin-Bozyazý Anemurion Otel **** 74 150 Mersin Gondol Oteli *** 78 140 Mersin-Kýzkalesi Club Hotel Barbarossa *** 79 158 Mersin-Tarsus Tarsus Þelale Oteli *** 50 104 Mersin Nobel Oteli *** 72 144 Mersin-Erdemli Kilikya Oteli *** 75 162 Mersin-Bozyazý Mamure Otel *** 40 80 Mersin Büyük Yalçýn Otel *** 72 144 Mersin-Erdemli Olbios Marina Resort *** 84 204 Mersin-Anamur Grand Hermes Hotel *** 70 140 Mersin-Erdemli Eylül Hotel *** 79 170 Mersin-Silifke Mediterrenean Otel *** 58 116 Mersin-Erdemli Admiral Otel *** 63 141 Mersin-Erdemli Korykos Otel *** 25 50 Mersin-Mut Neslihan Otel *** 41 96 Mersin-Mut Bulutbey & Spa Oteli *** 20 56 Mersin Mistur Oteli ** 68 120 Mersin Gökhan Oteli ** 28 56 Mersin-Erdemli Ya-Ka Oteli-K.Kalesi ** 15 30 Mersin Park Hotel Yalçýn ** 30 59 Mersin-Silifke Göksu Oteli ** 24 50 Mersin-Silifke Tolya Otel ** 25 50 Mersin Yaþat Oteli ** 39 81 Mersin-Anamur Luna Piena Otel ** 32 68 Mersin-Kýzkalesi Angel Saadet Oteli ** 12 24 Mersin-Erdemli Davut Otel ** 15 30 Mersin Kar Otel ** 30 60 Mersin Kardelen Otel ** 67 134 Mersin Akdeniz Otel * 36 61 Mersin Grand Aktaþ Oteli * 40 80 Mersin-Anamur Yan Oteli * 21 42 Mersin-Silifke Ýntermot-Boðsak Motel 65 134 Mersin-Erdemli Merada Apart Otel Apart Otel 168 554 TOPLAM 2.227 4.859

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

98 2010 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDEKÝ TURÝZM YATIRIM BELGELÝ TESÝSLER

Kapasitesi Bulunduðu Yer Tesisin Adý Türü Sýnýfý Oda Yatak Lokanta Mersin-Erdemli Otel Den-Þah Otel 5 Yýldýz 120 240 650 Mersin-Erdemli Neoplis Otel Otel 5 Yýldýz 190 420 1.130 Mersin-Erdemli Kervan Otel Otel 5 Yýldýz 125 408 330 Mersin-Tarsus Limmer Tarsus Otel&Resort Tatil Köyü 5 Yýldýz 400 800 800 Mersin-Silifke Combatsun Otel Otel 5 Yýldýz 130 262 1.000 Mersin-Silifke Valentine Otel Otel 5 Yýldýz 374 988 1.040 Mersin-Tarsus Gloria Soloi Golf Resort Tatil Köyü 5 Yýldýz 150+50Ap. 400 650 Mersin-Tarsus CK Tatil Köyü Tatil Köyü 5 Yýldýz 475 1.000 1.000 Mersin-Tarsus Gloria Sandon Otel Otel 5 Yýldýz 499 1.000 1.200 Mersin-Tarsus Limmer Otel&Resort Tatil Köyü 5 Yýldýz 400 800 800 Mersin-Erdemli Öz De Otel Otel 4 Yýldýz 101 236 150 Mersin-Silifke Selefkos Resort Hotel Otel 4 Yýldýz 82 170 250 Mersin-Silifke Göknar Butik Otel Butik Otel Butik Otel 33 66 250 Mersin-Silifke Susanoðlu Resort Otel Otel 4 Yýldýz 84 224 320 Mersin-Mezitli Yücesoy Atlantis Otel Otel 4 Yýldýz 70 140 500 Mersin-Mezitli Grand Martý Otel Otel 4 Yýldýz 88 206 673 Mersin-Tarsus Dream of Cleopatra Tatil Köyü 4 Yýldýz 475 1.000 1.000 Mersin-Tarsus Ýç Otel Antbel Otel 4 Yýldýz 477 1.000 1.000 Mersin-Tarsus Limmer Tarsus Otel&Resort Otel 4 Yýldýz 100 200 550 Mersin-Tarsus Gloria Kydnos Saðlýk Merkezi Tatil Köyü 4 Yýldýz 100 200 350 Mersin-Tarsus Ýç Hotels Antbel Tarsus Otel 4 Yýldýz 477 1.000 1.000 Mersin-Bozyazý Mamure Otel Otel 4 Yýldýz 85 175 200 Mersin-Gülnar Otel Erdað Otel 4 Yýldýz 155 338 900 Mersin-Anamur Grand Ful-Ta Otel Otel 4 Yýldýz 49 100 550 Mersin-Tarsus Limmer Otel&Resort Otel 4 Yýldýz 100 200 550 Mersin-Mezitli Jasmin Court Otel Otel 3 Yýldýz 30 60 290 Mersin-Yeniþehir Mislina Otel Otel 3 Yýldýz 40 64 50 Mersin-Erdemli Akboða Otel Otel 3 Yýldýz 52 104 Mersin-Anamur Alataþ Otel Otel 2 Yýldýz 32 70 - Mersin-Erdemli Pal Otel Otel 2 Yýldýz 23 46 - Mersin-Erdemli Denizkumu Oteli Otel 2 Yýldýz 30 60 50 Mersin-Silifke Jasmin Court Apart Otel Apart 39 Ap 78 Mersin-Erdemli Neoplis Apart Otel Apart 1.221 Ap. 2.424 - Mersin-Toroslar Arslanköy Turizm Konaklama Tesisi Dað Evi 10 Dað Evi 20 50 Mersin-Tarsus Limmer Golf Golf Tesisi - - 680 Mersin-Tarsus Gloria Soloi Golf Resort Golf Tesisi - - 150 Mersin-Tarsus Gloria Kydnos Saðlýk Merkezi Saðlýklý Yaþam Tesisi Mersin-Tarsus Ýç Günübirlik Tesis Günübirlik Tesis 400 Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

99 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM 2010 EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDEKÝ TURÝZM ÝÞLETME BELGELÝ YEME-ÝÇME TESÝSLERÝ

Bulunduðu Yer Tesisin Adý Sýnýfý Kapasitesi Türü Mersin Ali Baba Kordon 2. Sýnýf 80 Kiþilik Lokanta-Bar Mersin Þimal Yýldýzý Yüzer (Yeme-Ýçme) 104 Kiþilik Yüz. Tesis Mersin Öz Tropicana Bar 25 Kiþilik Bar Mersin Grand Deniz Yýldýzý 2. Sýnýf 150 Kiþilik Lokanta Mersin Botanik Garden 2. Sýnýf 80 Kiþilik Lokanta Mersin Begonvil Restoran 1. Sýnýf 150 Kiþilik Lokanta Mersin-Silifke Kafe Miz Özel Tesis 100 Kiþilik Özel Tesis TOPLAM 689 Kiþilik

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

Ýlimizde 6.866 oda, 14.499 yatak kapasiteli 39 adet turizm yatýrým belgeli tesis, 7 adet 689 kiþi kapasiteli turizm iþletme belgeli yeme-içme tesisleri bulunmaktadýr. Mersin’de belediye iþletme belgeli konaklama tesisi sayýsý 322 iken, turizm iþletme belgeli konaklama tesisi sayýsý 38’dir. Turizm iþletme belgeli konaklama tesislerinden alýnan cevaplara göre; 2010 yýlýnda ortalama doluluk oraný %43 olup, geçen seneye göre 1 puanlýk azalýþ söz konusu olmuþtur.

% TURÝZM ÝÞLETME BELGELÝ TESÝSLERÝN DOLULUK ORANLARI 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 38,2 44,0 37,5 39,2 39,9 41,4 61,1 52,7 36,2 37,3 36,6 36,7 2010 33,3 37,1 35,4 41,3 40,1 44,0 69,3 57,9 53,0 38,5 34,8 34,5 Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

100 2010 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI ÝLÝMÝZ DENÝZ SINIR KAPILARINDAN GÝRÝÞ-ÇIKIÞ YAPAN ZÝYARETÇÝ SAYISI

GÝRÝÞ ÇIKIÞ TOPLAM Aylar Yerli Yabancý Yerli Yabancý Giriþ Çýkýþ Ocak 7.318 572 7.273 607 7.890 7.880 Þubat 5.269 556 8.430 663 5.825 9.093 Mart 5.625 955 7.380 877 6.580 8.257 Nisan 7.803 1.003 8.750 1.123 8.806 9.873 Mayýs 9.096 1.213 9.532 1.246 10.309 10.778 Haziran 12.902 1.833 9.623 1.573 14.735 11.196 Temmuz 17.279 4.118 14.557 2.902 21.397 17.459 Aðustos 12.097 3.016 12.633 3.585 15.113 16.218 Eylül 10.838 1.765 15.014 2.908 12.603 17.922 Ekim 7.914 1.118 9.745 1.468 9.032 11.213 Kasým 15.098 1.670 13.223 1.675 16.768 14.898 Aralýk 6.221 976 7.418 957 7.197 8.375 TOPLAM 117.460 18.795 123.578 19.584 136.255 143.162 Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

ÝLÝMÝZ DENÝZ SINIR KAPILARINDAN GÝRÝÞ YAPAN ZÝYARETÇÝLERÝN DAÐILIMI

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

2010 yýlýnda ilimiz deniz sýnýr kapýlarýndan giriþ yapan yerli ve yabancý ziyaretçilerin sayýsý 2009 yýlýna göre %6 oranýnda artmýþtýr. Söz konusu artýþ, giriþ yapan yerli ziyaretçi sayýsýnda %5, yabancý ziyaretçi sayýsýnda %12 olarak gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ilimiz deniz sýnýr kapýlarýndan giriþ yapan ziyaretçilerin sayýsýnýn geçen yýlýn üzerinde bir seyir izlediði, Temmuz ayýnda yýlýn en yüksek seviyesine ulaþtýðý görülmektedir. Kasým ayýnda ise bayram tatili olmasýnýn da etkisiyle özellikle yerli turist sayýsýndaki artýþ, giriþ yapanlarýn sayýsýnda yükseliþe neden olmuþtur. Ýlimiz deniz sýnýr kapýlarýndan giriþ yapan yabancý ziyaretçilerin ülke gruplarýna göre daðýlýmý incelendiðinde, Avrupa ve Asya ülkelerinden gelen ziyaretçilerin sayýsýnýn arttýðý, Afrika ülkelerinde önemli bir deðiþim olmadýðý, Okyanusya ve Kutup Bölgeleri, Amerika ile Diðer Ülkelerde ise az da olsa artýþ olduðu görülmektedir.

101 EKONOMÝK YAPI > TURÝZM 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN DENÝZ SINIR KAPILARINDAN GÝRÝÞ YAPAN YABANCI ZÝYARETÇÝLERÝN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI

Ülke Gruplarý 2009 2010 Avrupa 13.821 15.671 Avrupa Birliði 2.738 2.935 Diðer Avrupa Ülkeleri 11.083 12.736 Afrika 102 81 Kuzey Afrika 95 57 Diðer Afrika Ülkeleri 7 24 Amerika 667 240 Kuzey Amerika 667 209 Orta Amerika ve Karayipler - 2 Güney Amerika - 29 Asya 1.358 2.524 Yakýn ve Orta Doðu Asya Ülkeleri 1.234 1.945 Diðer Asya Ülkeleri 124 579 Okyanusya ve Kutup Bölgeleri 103 117 Avustralya ve Yeni Zelanda 103 117 Diðer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri - Diðer Ülkeler 799 162 Toplam 16.850 18.795

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

MERSÝN DENÝZ SINIR KAPILARINDAN GÝRÝÞ YAPAN ZÝYARETÇÝLERÝN BAZI ÜLKELERE GÖRE DAÐILIMI

2009 2010 Uyruðu TOPLAM Uyruðu TOPLAM Ýngiltere 768 Ýngiltere 801 A.B.D. 638 Bulgaristan 679 Almanya 543 Yunanistan 628 Yunanistan 502 Suriye 621 Bulgaristan 436 Almanya 563 Romanya 369 Romanya 540 Ukrayna 332 Ukrayna 344 Gürcistan 265 Rusya Fed. 313 Rusya Fed. 250 Ýran 307 Diðer Ülkeler 3.320 Diðer Ülkeler 3.412 Yabancý Toplamý 7.423 Yabancý Toplamý 8.208 KKTC Toplamý 9.427 KKTC Toplamý 10.587 Türk Toplamý 112.193 Türk Toplamý 117.460 Genel Toplam 129.043 Genel Toplam 136.255

Kaynak: Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü

102 2010 EKONOMÝK YAPI > MADENCÝLÝK EKONOMÝK RAPOR

MADENCÝLÝK

MERSÝN ÝLÝ MADEN VE ENERJÝ KAYNAKLARI Cinsi Yeri Tenör Açýklamalar Bakýr %1 S, %22 Pb Kurþun Anamur - Ortakonuþ %28 Zn 10.000 ton rezerv Çinko Kurþun,Çinko Tarsus-Çiðdemgölü %16.75 Zn, %57.19 Pb 21.000 ton görünür+muhtemel Barit Anamur - Aþaðýkuren Ky. %94.15 BaSO4 2.250 ton görünür rezerv Barit Silifke - Torul - Çýlbayýr Ky. %77-96 BaSO4 70.000 ton görünür+muhtemel Demir Silifke - Pelitpýnarý Sahasý %24-39 Fe2O3 1.000.000 ton görünür+muhtemel Demir Gülnar-Kocaþlý Grubu (Yanýþlý,Besi T.,Taþbaþý T.) %16-50 Fe2O3 550.000 ton görünür+muhtemel Demir Gülnar - Dedeler Sahasý %40-57 Fe2O3 Cevher 750 m. uzunluk ve 100 m. geniþliktedir. Demir Gülnar - Örendüzü Zuhuru %35 Fe2O3 5-30 cm. kalýnlýðýnda Demir Anamur - Melleç Yataðý %50 Fe2O3 90.000 ton muhtemel Dolomit Aydýncýk Yataðý %19.5 MgO 9.841.717.818 ton görünür+muhtemel 21.287.606.880 ton mümkün rezerv Dolomit Silifke Yataðý %19.45 MgO 75.240.000.ton görünür 192.199.366 ton muhtemel Fosfat Anamur-Pembecik, Bahçekayaðý, Tekmen, %2.15-20.83 P2O5 Küçük mercekler þeklinde zuhurlar Karaharnup, Lenger Ky. Dolomit Aslanköy Yataðý %54 CaO, %0.24 MgO Dolomit Silifke - Ovacýk Yataðý %32.14 CaO, %19.45 MgO, %0.50 SiO2, 220.000.000 ton görünür+muhtemel %0.76 Fe2O3 Krom Ýl Geneli %10-48 Cr2O3 1.5-2 milyon ton görünür+muhtemel Manyezit Mut - Çatalköy %45 MgO 100.000 ton muhtemel Manyezit Tarsus - Sarýkavak Ky. %46 MgO 36.642 ton görünür+muhtemel Çimento Mersin - Merkez Çimento Silifke - Taþucu Sahasý 111.000.000 ton marn Su: %19.00 Linyit Tarsus - Çamlýyayla Kül: %35.00 Kapalý iþletme Kükürt: %3.5 4.458 ton görünür rezerv AID K kal/kg: 2.300 Sýcaklýk: 34.5-37.5 °C Sýcak Su Güneyyolu Debi: 1.6 lt/sn. Kullaným alaný kaplýca Potansiyel: 0.02 MWt Kuvars Kumu Tarsus Milyonlarca ton, detaylý etüde ihtiyaç var Kuvarsit Ovacýk Ovacýk ilçesinde çok yaygýn olarak bulunur. Tuz Yenice-Arap Ali Yataðý %95 NACl, %5nCaSO4 64 milyon ton görünür rezerv

Kaynak : M.T.A. Genel Müdürlüðü Doðu Akdeniz Bölge Müdürlüðü

Mersin ilinin %87’si daðlarla kaplý bir yapýdadýr. Orta Toroslarýn ilin bütünü içerisinde yer almasý nedeniyle madencilik yönünden zengin kaynaklar ihtiva ettiði söylenmekte, ancak yeterli araþtýrmalarýn tamamlanmamasýndan dolayý fiili durum bunu yansýtmamaktadýr.

Ýlde çýkartýlan Demir Ýskenderun Demir Çelik Fabrikalarý’nda iþlenmekte ve linyit de Ýç Anadolu yöresine gönderilmektedir. Demir yataklarý Anamur, Gülnar ve Silifke ilçelerinde; krom il genelinde, linyit Tarsus Çamlýyayla’da bulunmaktadýr.

103 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > MÝLLÝ GELÝR 2010 EKONOMÝK RAPOR

MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER MÝLLÝ GELÝR

CARÝ FÝYATLARLA-GSYÝH

Türkiye Mersin Mersin'in GSYÝH Mersin'in GSYÝH YIL GSYÝH GSYÝH Ýçindeki Payý Geliþme Hýzý (Milyon TL.) (Milyon TL.) ( % ) ( % ) 1998 52.224.945.129 1.419.094.404 2,7 78 1999 77.415.272.307 2.181.421.253 2,8 53,7 2000 124.583.458.276 3.424.605.768 2,7 57 2001 178.412.438.499 5.040.086.494 2,8 47,2

Kaynak: TÜÝK

SABÝT FÝYATLARLA- GSYÝH (1987 FÝYATLARIYLA)

Türkiye Mersin Mersin’in GSYÝH Mersin'in GSYÝH YIL GSYÝH GSYÝH Ýçindeki Payý Geliþme Hýzý (Milyon TL.) (Milyon TL.) ( % ) ( % ) 1998 116.113.609 3.001.226 2,6 2,6 1999 110.645.883 2.950.785 2,7 -1,7 2000 118.789.113 3.079.797 2,6 4,4 2001 109.885.336 2.948.871 2,7 -4,3

Kaynak: TÜÝK

ÝLLERÝN GSYÝH ÝÇÝNDEKÝ PAYLARI (SABÝT FÝYATLARLA) ÝSTANBUL; 21,5%

ANKARA ; 7,7% ANTALYA; 2,7% ADANA ; 2,9% MERSÝN ; 2,7% Diðer; 11,5% KONYA; 2,1% HATAY ; 1,6% DÝÐER ÝLLER ; GAZÝANTEP; 1,5% 56,4% KAHRAMANMARAÞ; 1,0%

CARÝ FÝYATLARLA DOLAR CÝNSÝNDEN KÝÞÝ BAÞINA DÜÞEN GSYÝH YIL Türkiye $ Geliþme Hýzý % Mersin $ Geliþme Hýzý % Mersin Sýra No 1998 3.176 5 3.579 2,4 18 1999 2.847 -10,3 3.299 -7,8 16 2000 2.941 3,3 3.297 -0,06 17 2001 2.146 -3,7 2.452 -25,6 16

Kaynak: TÜÝK

104 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > MÝLLÝ GELÝR EKONOMÝK RAPOR

2001 YILI CARÝ FÝYATLARLA ÝKTÝSADÝ FAALÝYET KOLLARINA GÖRE GSYÝH Deðer Sektör Geliþme Sektörler 000 000 TL Paylarý (%) Hýzý (%) 1. Tarým 948.054.884 18,8 28,8 a. Çiftçilik ve hayvancýlýk 914.791.364 18,2 29,1 b. Ormancýlýk 20.923.904 0,4 18,3 c. Balýkçýlýk 12.339.616 0,2 25,3 2. Sanayi 1.343.014.636 26,6 69,1 a. Madencilik ve taþocakçýlýðý 6.714.167 0,1 228,2 b. Ýmalat sanayii 1.279.123.123 25,4 67,6 c. Elektrik, gaz, su 57.177.346 1,1 97,8 3. Ýnþaat 126.792.847 2,5 29,4 4. Ticaret 877.158.357 17,4 46,6 a. Toptan ve perakende ticaret 691.695.264 13,7 45,1 b. Otel, lokanta hizmetleri 185.463.093 3,7 52,6 5. Ulaþtýrma ve haberleþme 674.697.030 13,4 51,7 6. Mali kuruluþlar 125.998.772 2,5 23,3 7. Konut sahipliði 222.776.511 4,4 48,9 8. Serbest meslek ve hizmetler 174.008.316 3,5 50,0 9. (Eksi) Ýzafi banka hizmetleri 52.473.280 1,0 138,5 10. Sektörler toplamý (1-9) 4.440.028.071 88,1 47,2 11. Devlet hizmetleri 366.865.898 7,3 53,2 12. Kâr amacý olmayan özel hizmet kuruluþlarý 5.248.905 0,1 91,6 13. Toplam (10 + 11 + 12) 4.812.142.875 95,5 47,7 14. Ýthalat vergisi 227.943.619 4,5 37,6 15. GSYÝH (Alýcý fiyatlarýyla) (13+14) 5.040.086.494 100,0 47,2

Kaynak : TÜÝK

GSYÝH'NIN SEKTÖREL OLARAK DAÐILIMI

Devlet Ulaþtýrma Hizmetleri 7% ve Diðerleri Haberleþme 14% 13%

Ticaret Tarým 17% 19%

Sanayi Ýnþaat 27% Sanayi 3% Kaynak : TÜÝK

105 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > MÝLLÝ GELÝR 2010 EKONOMÝK RAPOR

2006–2008 YILLARI ÝKTÝSADÝ FAALÝYET KOLLARINA GÖRE TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ CARÝ FÝYATLARLA GAYRÝSAFÝ KATMA DEÐERÝ (1.000 TL.) ÝKTÝSADÝ TÜRKÝYE MERSÝN FAALÝYET KOLLARI 2006 2007 2008 2006 2007 2008 Tarým 62.662.754 64.331.717 72.274.585 4.466.842 5.014.007 5.262.912 Sanayi 188.646.805 209.515.201 232.475.082 6.307.753 7.191.925 8.042.157 Hizmetler 417.108.706 480.537.624 549.835.548 16.405.820 18.502.708 20.815.049 Gayri Safi Katma Deðer 668.418.265 754.384.542 854.585.214 27.180.415 30.708.639 34.120.118

Kaynak : TÜÝK

2008 yýlý iktisadi faaliyet kollarýna göre gayri safi katma deðer Türkiye genelinde 855 milyar TL'dir. TR62 (Adana, Mersin) Bölgesinde ise 34 milyar TL'dir. TR 62 (Adana, Mersin) bölgesi için gayri safi katma deðerin iktisadi faaliyet kollarýna göre daðýlýmýnda 20,8 milyar TL (%61) ile hizmetler ilk sýrada yer alýrken, hizmetleri 8 milyar TL (%23,6) sanayi ve 5,3 milyar TL (%15,4) ile tarým sektörü takip etmektedir. 2006-2008 döneminde TR 62 (Adana, Mersin) bölgesinde faaliyet kollarýna göre gayri safi katma deðer paylarýna bakýldýðýnda hizmetler ve sanayi sektörünün paylarýnýn arttýðý, tarým sektörünün payýnda da azalýþ olduðu görülmektedir.

2006-2008 YILLARI ÝKTÝSADÝ FAALÝYET KOLLARINA GÖRE TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ GAYRÝ SAFÝ KATMA DEÐER PAYLARI

100% 60,4 60,3 61 80%

60%

40% 23,2 23,4 23,6 20% 16,4 16,3 15,4 0% 2006 2007 2008

Kaynak : TÜÝK Tarým Sanayi Hizmetler

2006–2008 YILLARI ÝKTÝSADÝ FAALÝYET KOLLARINA GÖRE TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ GAYRÝ SAFÝ KATMA DEÐERÝNÝN TÜRKÝYE ÝÇERÝSÝNDEKÝ PAYI

2006 2007 2008 Tarým 7.1 7.8 7.3 Sanayi 3.3 3.4 3.5 Hizmetler 3.9 3.9 3.8 Gayri Safi Katma Deðer 4.1 4.1 4.0 TR62 (ADANA, MERSÝN) Bölgesi Sýra No 6 6 6

Kaynak : TÜÝK

106 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > MÝLLÝ GELÝR EKONOMÝK RAPOR

Bölgesel gayri safi katma deðer hesaplarýna göre TR 62 alt bölgesinde yer alan Adana ve Mersin illerinin Türkiye geneli içerisindeki payý %4'dür. Ülkemizde üretilen her 100 liralýk katma deðerin 4 lirasý Bölgemiz kaynaklýdýr. Söz konusu oran ile TR 62 alt bölgesi 26 bölge içerisinde 6.sýrada yer almaktadýr. Bölgesel gayri safi katma deðer hesaplarýný sektörel olarak incelediðimizde, tarým sektöründe Bölgemiz tarafýndan üretilen %7,3'lük katma deðer ile 26 bölge içerisinde ikinci sýrada, sanayi sektöründe üretilen %3,5 ile 8.sýrada, hizmetler sektöründe ise %3,8'lik pay ile 7. sýradadýr.

2006–2008 YILLARI TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ KÝÞÝ BAÞINA DÜÞEN GAYRÝ SAFÝ KATMA DEÐERÝ

2006 2007 2008 Kiþi baþýna GSKD (TL) 7.674 8.569 9.431 Kiþi baþýna GSKD ($) 5.327 6.593 7.363 Sýra 12 12 12 Kaynak : TÜÝK

TR 62 (Adana, Mersin) bölgesinde kiþi baþýna düþen gayri safi katma deðer 2006–2008 yýllarý arasýnda sýrasýyla 5.327, 6.593 ve 7.363 $ olarak gerçekleþmiþtir. 26 Bölge içersinde TR62 (Adana, Mersin) bölgesi 12. sýrada yer almaktadýr.

107 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > FÝYAT ENDEKSLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

FÝYAT ENDEKSLERÝ

KENTSEL YERLER TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ÝNDEKSÝ DEÐÝÞÝM ORANLARI ( % ) (2003 = 100) Bir Önceki Bir Önceki Yýlýn Bir Önceki Yýlýn 12 Aylýk TR62 Aya Göre Aralýk Ayýna Ayný Ayýna Ortalamalara (Adana, Mersin*) Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Ocak 0,36 1,67 0,36 1,67 9,41 9,95 10,20 7,16 Þubat -0,03 2,08 0,33 3,78 7,40 12,27 10,05 7,57 Mart 1,32 0,12 1,66 3,90 7,83 10,94 9,97 7,84 Nisan 0,80 1,11 2,47 5,06 6,84 11,28 9,79 8,22 Mayýs 1,10 -0,76 3,60 4,26 5,76 9,24 9,36 8,50 Haziran -0,39 -1,13 3,19 3,08 6,56 8,43 9,05 8,65 Temmuz 0,51 -0,48 3,71 2,58 6,27 7,36 8,57 8,74 Aðustos 0,25 0,95 3,97 3,55 6,73 8,11 8,25 8,84 Eylül 0,40 1,73 4,39 5,35 6,78 9,54 7,95 9,07 Ekim 1,98 2,39 6,46 7,86 6,17 9,98 7,48 9,38 Kasým 1,19 -0,40 7,72 7,43 6,98 8,25 7,18 9,48 Aralýk 0,76 -0,27 8,55 7,13 8,55 7,13 7,09 9,35

(*): TR62 : Ýstatistik amaçlý bölge sýnýflamasý “Adana ve Mersin” illerine göre düzenlenmiþtir. Kaynak: TÜÝK

KENTSEL YERLER TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ÝNDEKSÝ DEÐÝÞÝM ORANLARI (%) (2003 = 100) Bir Önceki Bir Önceki Yýlýn Bir Önceki Yýlýn 12 Aylýk Aya Göre Aralýk Ayýna Ayný Ayýna Ortalamalara Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný Göre Deðiþim Oraný TÜRKÝYE 2009 2010 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Ocak 0,29 1,85 0,29 1,85 9,50 8,19 10,54 6,16 Þubat -0,34 1,45 -0,06 3,32 7,73 10,13 10,41 6,38 Mart 1,10 0,58 1,05 3,93 7,89 9,56 10,29 6,53 Nisan 0,02 0,60 1,07 4,55 6,13 10,19 9,98 6,87 Mayýs 0,64 -0,36 1,71 4,17 5,24 9,10 9,49 7,20 Haziran 0,11 -0,56 1,83 3,59 5,73 8,37 9,08 7,41 Temmuz 0,25 -0,48 2,08 3,09 5,39 7,58 8,52 7,59 Aðustos -0,30 0,40 1,78 3,50 5,33 8,33 7,99 7,83 Eylül 0,39 1,23 2,18 4,77 5,27 9,24 7,52 8,16 Ekim 2,41 1,83 4,64 6,69 5,08 8,62 6,95 8,45 Kasým 1,27 0,03 5,96 6,72 5,53 7,29 6,53 8,59 Aralýk 0,53 -0,30 6,53 6,40 6,53 6,40 6,25 8,57

Kaynak: TÜÝK

108 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > FÝYAT ENDEKSLERÝ EKONOMÝK RAPOR 0,01 0,54 1,18 0,15 0,02 1,05 2,67 0,00 2,03 8,87 2,67 5,70 4,25 0,20 7,57 3,30 5,13 -2,67 -0,53 -0,04 -3,15 -3,49 25,36 13,84 Aralýk 0,64 2,59 0,80 0,25 0,00 0,58 0,29 0,00 0,14 0,73 2,12 4,46 4,09 0,19 6,45 3,30 3,04 -2,78 -0,39 -5,67 -2,98 11,85 25,35 13,88 Kasým 5,75 8,06 0,30 0,05 0,06 2,03 1,49 3,63 3,84 0,19 5,84 3,30 2,29 -0,57 -0,33 -0,64 -0,63 -0,32 -0,46 -5,94 -2,59 Ekim 15,05 24,55 13,72 6,43 0,75 0,65 0,05 0,09 0,10 1,24 2,24 1,42 8,79 3,32 4,18 0,14 5,77 3,64 0,79 -0,57 -5,09 -1,85 -7,88 -5,34 -1,98 Eylül 25,26 11,46 5,07 0,00 0,27 2,22 2,55 3,51 0,09 5,67 2,37 9,02 -3,85 -0,38 -0,04 -0,30 -0,31 -0,95 -0,07 -0,01 -0,55 -2,95 -3,56 -2,08 -0,62 25,98 Aðustos 0,01 0,25 1,18 0,28 0,78 0,26 0,37 0,95 2,94 3,56 0,39 6,00 2,10 9,03 -0,25 -7,16 -0,11 -0,55 -1,90 -2,71 -2,64 -2,01 -0,07 25,97 Temmuz 0,65 0,35 0,31 0,00 0,73 0,21 1,27 0,45 8,73 2,69 2,35 0,11 5,18 1,84 8,63 1,86 -4,59 -0,01 -0,20 -0,25 -2,46 -2,53 -1,47 25,97 Haziran 0,01 0,15 0,37 0,00 0,61 1,37 1,36 2,24 8,03 2,33 2,03 0,11 5,39 0,56 8,14 2,12 -5,88 -0,09 -1,36 -0,34 -3,24 -1,67 12,98 25,98 Mayýs 1,01 0,13 0,79 0,57 0,10 1,34 8,62 2,17 1,66 0,11 5,48 6,67 0,75 -0,03 -4,91 -1,22 -0,05 -0,04 -4,38 -1,90 -1,34 -0,05 14,52 25,97 Nisan 0,01 0,11 0,04 0,04 0,83 3,30 0,00 2,44 0,68 7,54 2,04 0,86 5,37 3,16 0,00 5,26 0,80 -0,05 -4,31 -0,31 -0,46 -0,12 Mart 26,00 -16,50 6,18 4,13 0,51 0,04 1,44 0,10 0,00 1,77 0,63 7,60 1,93 0,82 4,51 0,19 0,00 2,75 0,12 -5,37 -0,38 -0,29 -0,49 -0,13 26,00 -12,74 Þubat 1,33 1,41 0,78 3,02 0,48 0,00 0,97 1,33 1,41 0,78 3,02 0,48 0,00 0,97 -7,79 -0,12 -0,23 -0,51 -7,79 -0,12 -0,23 -0,51 Ocak 21,00 21,00

TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ VE DEÐÝÞÝM ORANI (%) (2003=100) ENDEKSÝ TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE MERSÝN) BÖLGESÝ TR62 (ADANA, Ana Harcama Gruplarý Gýda ve Alkolsüz Ýçecekler Alkollü Ýçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabý Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diðer Yakýtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakim Hizmetleri Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve Kültür Eðitim ve Oteller Lokanta Çeþitli Mal ve Hizmetler Gýda ve Alkolsüz Ýçecekler Alkollü Ýçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabý Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diðer Yakýtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakim Hizmetleri Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve Kültür Eðitim ve Oteller Lokanta Çeþitli Mal ve Hizmetler

Bir Önceki Aya Göre Oraný (%) Oraný Göre Aya Önceki Bir (%) Deðiþim Göre Ayýna Aralýk Yýlýn Önceki Bir Kaynak: TÜÝK

109 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > FÝYAT ENDEKSLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR 8,87 2,67 5,70 4,25 0,20 7,57 3,30 5,13 1,81 8,32 3,02 2,44 4,42 5,44 -3,15 -3,49 -0,20 -0,21 25,36 13,84 11,36 34,64 10,44 14,68 Aralýk 0,46 5,13 3,90 6,05 3,30 3,24 1,84 8,50 2,27 0,35 3,55 4,69 5,95 -0,85 -4,82 -2,65 -0,05 14,67 25,33 14,72 11,59 34,48 10,58 14,78 Kasým 2,73 5,02 2,60 6,72 3,27 3,84 1,98 8,62 1,60 0,21 1,00 4,61 4,79 6,74 -0,85 -5,12 -1,15 Ekim 20,41 24,50 13,97 11,04 34,32 10,61 14,77 0,26 7,55 5,48 8,52 3,64 2,60 9,88 1,73 8,69 1,30 0,47 1,72 5,58 4,91 7,38 -0,89 -3,41 -0,26 Eylül 16,15 25,36 14,35 34,24 10,31 14,90 9,99 3,50 7,72 5,02 8,42 2,82 2,90 9,26 1,87 8,67 0,58 0,75 9,60 2,18 6,59 5,01 8,35 -0,92 -1,45 -0,66 26,09 13,32 34,05 14,89 Aðustos 4,93 9,66 5,27 2,59 4,50 9,15 1,53 8,67 1,02 8,93 2,58 7,73 5,26 9,23 -0,28 -0,68 -0,27 -0,95 -0,08 28,17 10,89 15,32 33,80 14,97 Temmuz 4,74 5,60 0,04 5,11 2,66 7,54 9,57 1,58 8,44 1,39 7,67 2,90 8,96 5,57 9,80 -0,04 -0,96 -0,82 42,41 10,05 11,45 15,51 33,17 14,78 Haziran 5,48 0,86 5,06 0,46 5,05 5,96 8,21 1,46 8,63 1,79 6,27 3,26 9,19 5,94 -0,94 -1,63 42,49 10,70 14,47 16,31 10,16 30,26 14,69 10,07 Mayýs 1,24 4,63 2,00 5,44 6,48 7,41 1,13 8,78 2,20 4,61 3,54 9,46 5,90 -0,75 -2,29 11,97 42,55 10,67 15,67 15,08 10,53 27,29 14,60 10,30 Nisan 2,48 9,49 0,46 1,34 7,58 7,27 6,53 5,77 0,93 8,99 2,58 2,95 3,68 9,77 5,92 -2,73 Mart 12,19 42,65 13,87 14,19 10,45 24,28 14,70 10,52 5,29 9,54 1,29 3,73 8,12 6,53 6,25 0,49 9,44 2,55 1,72 3,32 9,83 5,95 -1,93 -2,55 16,70 52,77 11,43 14,27 10,34 21,23 14,95 11,10 Þubat 3,81 9,35 1,77 2,39 8,98 6,56 8,33 9,56 0,05 9,99 2,53 0,86 3,36 9,79 5,98 -3,34 -1,90 Ocak 10,24 46,82 11,32 15,39 16,87 15,22 11,65

TR62 (ADANA, MERSÝN) BÖLGESÝ ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ VE DEÐÝÞÝM ORANI (%) (2003=100) ENDEKSÝ TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE MERSÝN) BÖLGESÝ TR62 (ADANA, Ana Harcama Gruplarý Gýda ve Alkolsüz Ýçecekler Alkollü Ýçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabý Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diðer Yakýtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakim Hizmetleri Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve Kültür Eðitim ve Oteller Lokanta Çeþitli Mal ve Hizmetler Gýda ve Alkolsüz Ýçecekler Alkollü Ýçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabý Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diðer Yakýtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakim Hizmetleri Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve Kültür Eðitim ve Oteller Lokanta Çeþitli Mal ve Hizmetler

Bir Önceki Yýlýn Ayný Ayýna Göre (%) Göre Ayýna Ayný Yýlýn Önceki Bir (%) Deðiþim Göre Ortalamalara Aylýk Oniki Kaynak: TÜÝK

110 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER EKONOMÝK RAPOR

PARASAL GÖSTERGELER

KREDÝLERÝN DAÐILIMI* (BÝN TL.)

TÜRKÝYE MERSÝN 2009 2010 Deðiþim (%) 2009 2010 Deðiþim (%) Toplam Nakdi Krediler 356.845.499 537.997.447 51% 5.168.207 7.748.329 50% Nakdi Krediler 335.170.279 518.274.716 55% 4.774.062 7.371.930 54% Takipteki Alacaklar 21.675.220 19.722.731 -9% 394.145 376.399 -5% Gayri Nakdi Krediler 131.921.490 151.795.327 15% 1.149.281 1.532.296 33%

*: Geçici Veriler Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Türkiye’de ve Ýlimizdeki kredi ve mevduat ile ilgili geliþmeler incelendiðinde; 2010 yýlýnda Türkiye’de toplam nakdi krediler geçen yýla göre %51 artarak yaklaþýk 538 milyar TL.’ye, gayri nakdi krediler ise %15 artarak yaklaþýk 152 milyar TL’ye yükselmiþtir. Küresel krizin etkisiyle 2009 yýlýnýn ilk yarýsýnda duraklayan kredi hacminin, ekonomide yaþanan toparlanmaya baðlý olarak 2009 yýlýnýn ikinci yarýsýndan itibaren artmaya baþladýðý görülmektedir. Küresel krizin etkisiyle Aralýk 2009 itibarýyla en yüksek seviyesine ulaþan takipteki alacaklar, sonrasýnda yaþanan düþüþ eðilimi neticesinde 2009 yýlsonuna göre %9 azalarak Aralýk 2010 itibarýyla 19,7 milyar TL seviyesine gerilemiþtir.

Ýlimizde ise; toplam nakdi kredilerin geçen yýlýn ayný dönemine göre %50’lik artýþla yaklaþýk 7,8 milyar TL’ye yükseldiði, takibe düþen alacaklarýn %5’lik azalýþla 376 milyon TL’ye gerilediði, gayri nakdi kredilerin ise %33’lük artýþla 1,5 milyar TL olarak gerçekleþtiði görülmektedir. Kredi hacminde yýlýn ilk çeyreðinde gözlenen artýþýn, ikinci çeyreðinde ekonomideki canlanmanýn etkisiyle hýzýný yükselttiði ve söz konusu yükseliþin yýlýn üçüncü çeyreðinde de devam ettiði, yýlýn son çeyreðinde ise artýþ hýzýnýn bir miktar yavaþladýðý görülmektedir. Yýlýn ilk iki çeyreðinde takipteki alacaklardaki duraklamanýn, üçüncü çeyrekte yerini bir miktar yükseliþe býraktýðý, yýlýn son çeyreðinde ise gerilediði görülmektedir.

MEVDUATIN DAÐILIMI* (BÝN TL.)

TÜRKÝYE MERSÝN 2009 2010 Deðiþim (%) 2009 2010 Deðiþim (%) Tasarruf Mevduatý 313.711.243 352.284.553 12% 5.015.670 5.562.384 11% Tasarruf Mevduatý Türk Lirasý 211.462.989 253.719.626 20% 4.016.362 4.631.117 15% Tasarruf Mevduatý Döviz Tevdiat Hesabý 102.248.254 98.564.927 -4% 999.308 931.267 -7% Diðer Mevduat 167.184.404 247.999.361 48% 961.205 1.505.177 57% Diðer Mevduat Türk Lirasý 112.955.280 174.626.344 55% 658.194 1.093.159 66% Diðer Mevduat Döviz Tevdiat Hesabý 54.229.124 73.373.017 35% 303.011 412.018 36% Toplam Mevduat 480.895.647 600.283.914 25% 5.976.875 7.067.561 18% *: Geçici Veriler Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu

2010 yýlýnda Türkiye genelinde toplam mevduat 2009 yýlýna göre %12 artarak 600 milyar TL’ye, ulaþtýðý görülmektedir. Toplam mevduatýn 2010 yýlýnda gösterdiði arýþta, özellikle yýlýn son çeyreðindeki artýþýn ivme kazanmasý etkili olmuþtur. 2010 yýlýnýn Aralýk ayý sonu itibarýyla ilimizdeki toplam mevduat hacminin, geçen yýlýn ayný dönemine göre %18 arttýðý görülmektedir. Yýlýn ilk çeyreðinde yavaþlayan mevduat artýþ hýzýnýn, ikinci çeyrekte hýzýný yükselttiði, üçüncü çeyrekte de söz konusu yükseliþin devam ettiði, dördüncü çeyrekte bir miktar yavaþladýðý görülmektedir. Mevduatýn krediye dönüþüm oraný Türkiye genelinde %73’den %74’e yükselirken; Mersin’de ise %87’den %86’ya gerilemiþtir. Mersin Türkiye genelinde toplam mevduat büyüklüðü ile iller arasýnda 9. sýrada yer almaktadýr.

111 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER 2010 EKONOMÝK RAPOR

TÜRKÝYE MERSÝN 2009 2010 2009 2010 Banka Þube Sayýsý 9.541 10.008 166 172 Toplam Nakdi Kredi/ Toplam Mevduat %74 %90 %86 %110 Toplam Nakdi Kredi/Tasarruf Mevduatý %114 %153 %103 %139 Takipteki Alacaklar/Toplam Nakdi Kredi 6 4 8 5 Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu

TÜRKÝYE GENELÝ BÝREYSEL BANKACILIK ÝSTATÝSTÝKLERÝ* (BÝN TL.)

2009 2010 TÜRKÝYE Nakdi Krediler Takipteki Krediler Nakdi Krediler Takipteki Krediler TÜKETÝCÝ KREDÝLERÝ 93.244.359 4.033.601 129.033.346 3.638.046 -TAÞIT KREDÝSÝ 4.394.261 506.681 5.665.615 360.510 -KONUT KREDÝSÝ 44.851.450 961.402 60.793.473 859.240 -DÝÐER TÜKETÝCÝ KREDÝLERÝ 43.998.648 2.565.518 62.574.258 2.418.296 -KREDÝLÝ MEVDUAT HESABI 2.650.137 2.798.330 -DÝÐER 41.348.511 59.775.928 KREDÝ KARTLARI 36.576.013 4.338.721 43.581.905 3.858.770 BÝREYSEL KREDÝLER TOPLAMI 129.820.372 8.372.322 172.615.251 7.496.816

Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu

MERSÝN ÝLÝ BÝREYSEL BANKACILIK ÝSTATÝSTÝKLERÝ* (BÝN TL.) 2009 2010 MERSÝN Nakdi Krediler Takipteki Krediler Nakdi Krediler Takipteki Krediler TÜKETÝCÝ KREDÝLERÝ 1.793.328 88.753 2.476.188 80.980 -TAÞIT KREDÝSÝ 106.809 8.434 124.720 6.780 -KONUT KREDÝSÝ 880.266 22.724 1.196.576 17.199 -DÝÐER TÜKETÝCÝ KREDÝLERÝ 806.253 57.595 1.154.892 57.001 -KREDÝLÝ MEVDUAT HESABI 43.417 51.217 -DÝÐER 762.836 1.103.675 KREDÝ KARTLARI 671.977 79.621 883.430 100.237 BÝREYSEL KREDÝLER TOPLAMI 129.820.372 8.372.322 172.615.251 7.496.816

*: Geçici Veriler. Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Bireysel kredilerle ilgili geliþmelere bakýldýðýnda; Türkiye genelinde Aralýk 2010 itibariyle 172,6 milyar TL’ye ulaþan bireysel kredilerin %25,2’si kredi kartý alacaklarýndan, %74,8’i ise tüketici kredilerinden oluþmaktadýr. Mersin’de kullandýrýlan bireysel kredilerin ise yaklaþýk 3,4 milyar TL’ye ulaþtýðý ve bireysel kredilerin %26,3’ünün kredi kartý alacaklarýndan, %73,7’sinin ise tüketici kredilerinden oluþtuðu görülmektedir. Tüketici kredileri içinde en fazla paya Türkiye genelinde %47,1, Mersin’de ise %48,3’lük payla konut kredilerinin sahip olduðu gözlenmektedir. Gerek Türkiye genelinde gerekse Mersin’de tüm bireysel kredi türlerinde artýþ olduðu gözlenmektedir. Konut kredisi faiz oranlarýndaki düþüþün, konut kredisindeki artýþta etkili olduðu söylenebilir. Bireysel kredilerin takibe dönüþüm oraný Türkiye genelinde 2009 yýlý sonunda %6,4 iken; Aralýk 2010 itibariyle %4,3’e; Mersin’de ise %6,8’den %5,4’e gerilemiþtir. Bireysel kredilerin türleri itibariyle takibe dönüþüm oranlarý incelendiðinde; Türkiye’de taþýt kredisinin takibe dönüþüm oranýnýn %11,5’den %6,4’e konut kredilerinin %2,1’den, %1,4’e, kredi kartý alacaklarýnýn %11,9’dan %8,9’a; Mersin’de ise taþýt kredilerinin %7,9’dan %5,4’e, konut kredilerinin %2,6’dan %1,4’e, kredi kartý alacaklarýnýn ise %11,8’den %11,3’e gerilediði göze çarpmaktadýr. Bireysel kredilerde takibe dönüþüm oranlarýnda gözlenen düþüþlerde, faiz oranlarýndaki gerilemeyle birlikte kredi talebindeki artýþýn yaný sýra, ekonomik krizin geri ödemelerdeki olumsuz etkilerinin azalmasýnýn etkili olduðu söylenebilir.

112 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER EKONOMÝK RAPOR 30% 23% 27% 31% 10% 24% 20% 26% 37% 12% 26% 15% -92% -17% 115% 102% Krediler Krediler Gayri Nakdi Gayri Gayri Nakdi Gayri 8% 6% -4% -8% 13% -9% -23% -16% -66% 31% 29% -18% -22% -30% -44% -63% Krediler Krediler Takipteki Takipteki 84% 68% 84% 56% 53% 53% 73% 119% Nakdi 55% 96% 43% 65% 77% 46% 39% 156% Nakdi Krediler Krediler 5.651 Krediler 88.327 23.978 14.848 11.879 47.733 4.342.175 5.645.881 1.505.825 1.556.229 153.697 308.172 32.618.395 10.545.309 12.763.251 10.664.547 Krediler Gayri Nakdi Gayri Gayri Nakdi Gayri 41.565 380 619.783 374.333 311.431 997.220 Krediler 1.346 8.977 1.057 1.277.825 1.548.650 1.236.693 Takipteki 10.070 17.561 17.018 49.648 Krediler Takipteki Nakdi 4.423 Krediler Nakdi 51.318 33.063 40.624 349.013 148.975 722.388 763.573 17.915.065 29.934.294 20.523.811 15.567.548 29.758.185 11.402.825 22.811.166 18.415.527 Krediler 7.361 9.075 41.081 19.524 43.398 70.333 Krediler 241.760 117.874 3.489.376 8.344.152 4.125.603 1.197.582 1.358.593 Krediler 27.178.196 11.367.245 12.849.319 Gayri Nakdi Gayri Gayri Nakdi Gayri 2009 2010 DEÐÝÞÝM % 2009 2010 DEÐÝÞÝM % 1.027 1.165 1.015 739.551 391.194 276.016 941.356 123.966 Krediler 12.333 22.624 12.744 30.383 38.346 1.183.325 1.678.749 1.606.830 Takipteki Krediler Takipteki Nakdi 3.180 Nakdi 96.361 26.224 23.073 22.971 Krediler 136.526 436.930 522.206 9.749.837 9.994.019 5.213.369 Krediler 17.774.060 11.148.958 19.474.621 14.954.740 10.640.514 SEÇÝLMÝÞ SEKTÖREL KREDÝLER* (BÝN TL) KREDÝLER* (BÝN SEÇÝLMÝÞ SEKTÖREL TÜRKÝYE TÜTÜN SANAYÝ VE MEÞRUBAT GIDA, ÝNÞAAT VE ÝÞLENMÝÞ MADEN ÜRÜNLERÝ ANA SANAYÝ METAL TEKSTÝL ÜRÜNLERÝ SANAYÝ VE TEKSTÝL TÝCARETVE KOMÝSYONCULUK PERAKENDE TOPTAN, TURÝZM VE BALIKÇILIK ZÝRAAT FÝNANSAL KURULUÞLAR MERSÝN TÜTÜN SANAYÝ VE MEÞRUBAT GIDA, ÝNÞAAT VE ÝÞLENMÝÞ MADEN ÜRÜNLERÝ ANA SANAYÝ METAL TEKSTÝL ÜRÜNLERÝ SANAYÝ VE TEKSTÝL TÝCARETVE KOMÝSYONCULUK PERAKENDE TOPTAN, TURÝZM VE BALIKÇILIK ZÝRAAT FÝNANSAL KURULUÞLAR Kaynak: Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Düzenleme ve Kaynak: Kurumu Bankacýlýk *: Geçici Veriler Denetleme Düzenleme ve Kaynak: Kurumu Bankacýlýk

113 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER 2010 EKONOMÝK RAPOR

Aralýk 2010 itibariye bankacýlýk sektörünün Türkiye genelinde KOBݒlere 166 milyar TL. nakdi kredi, 80 milyar TL gayri nakdi kredi kullandýrdýðý; KOBݒlere kullandýrýlan kredilerin 6,4 milyar TL’lik kýsmýnýn takibe düþtüðü görülmektedir. Mersin’de ise söz konusu dönemde KOBݒlere 2,1 milyar TL’lik nakdi kredi, 654 milyon TL’lik gayri nakdi kredi kullandýrýldýðý ve kredilerin 106 milyon TL’lik tutarýnýn takibe düþtüðü görülmektedir. KOBݒlere kullandýrýlan kredilerin seçilmiþ sektörlere göre daðýlýmý incelendiðinde; Türkiye genelinde inþaat, toptan, perakende ticaret ve komisyonculuk, ziraat ve balýkçýlýk sektörlerinin; Mersin’de ise ziraat ve balýkçýlýk, toptan, perakende ticaret ve komisyonculuk, gýda, meþrubat ve tütün sanayi sektörlerinin ilk sýrada yer aldýðý gözlenmektedir. KOBÝ kredileri içerisinde en yüksek takibe dönüþüm oraný sektörler itibariyle deðerlendirildiðinde; Türkiye genelinde tekstil ve tekstil ürünleri sanayi, ziraat ve balýkçýlýk, inþaat; Mersin’de tekstil ve tekstil ürünleri sanayi, inþaat ve finansal kuruluþlar sektörlerinin ilk sýrada yer almaktadýr.

AYLIK ORTALAMA DÖVÝZ KURLARI1

2009 2010 Dolar/Euro Paritesi Aylar ABD DOLARI EUR0 ABD DOLARI EUR0 2009 2010 Ocak 1,5891 2,1149 1,4663 2,0973 1,33 1,43 Þubat 1,6524 2,1156 1,5056 2,0639 1,28 1,37 Mart 1,7045 2,2187 1,5283 2,0755 1,30 1,36 Nisan 1,6042 2,1170 1,4879 1,9994 1,32 1,34 Mayýs 1,5518 2,1116 1,5348 1,9395 1,36 1,26 Haziran 1,5398 2,1584 1,5703 1,9181 1,40 1,22 Temmuz 1,5137 2,1317 1,5363 1,9561 1,41 1,27 Aðustos 1,4792 2,1084 1,5016 1,9418 1,43 1,29 Eylül 1,4852 2,1576 1,4889 1,9438 1,45 1,31 Ekim 1,4621 2,1667 1,4185 1,9702 1,48 1,39 Kasým 1,4800 2,2055 1,4295 1,9626 1,49 1,37 Aralýk 1,4995 2,1943 1,5132 1,9993 1,46 1,32 (1) Döviz Alýþ Kuru Kaynak: DPT, Merkez Bankasý

2010 YILI PROTESTOLU SENETLER

TÜRKÝYE MERSÝN AYLAR Adet Tutar TL. Adet Tutar TL. Ocak 80.120 583.144.468 1.440 8.691.574 Þubat 66.102 400.753.809 1.196 7.453.535 Mart 79.895 473.358.381 1.488 7.175.852 Nisan 71.813 448.517.458 1.326 8.056.155 Mayýs 71.917 415.436.331 1.386 8.585.888 Haziran 78.046 458.226.029 1.489 8.402.428 Temmuz 77.363 542.943.130 1.341 7.722.674 Aðustos 75.108 452.651.779 1.265 7.551.275 Eylül 79.738 461.397.378 1.387 7.715.466 Ekim 72.680 416.872.774 1.196 8.498.776 Kasým 72.549 426.870.495 1.314 6.785.833 Aralýk 75.269 504.083.856 1.319 6.603.851 TOPLAM 900.600 5.584.255.888 16.147 93.243.307 Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

114 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER EKONOMÝK RAPOR

Türkiye ile Ýlimizde protesto edilen senetlere bakýldýðýnda; 2010 yýlýnda Türkiye’de protesto edilen senet sayýsýnda, geçen yýlki artýþýn, 2010 yýlýnda yerini azalýþa býraktýðý, önceki yýla göre %23’lük azalýþla 900.600 adete; senet sayýsýndaki geliþmelere paralel olarak, protesto edilen senet tutarýnýn da %26 azalarak 5,6 milyar TL’ye gerilediði görülmektedir. Ýlimizde ise protesto edilen 1.000 TL. ve üzeri tutarýndaki senet sayýsý önceki yýla göre %25 azalarak 16.147’ye; protesto edilen senet tutarý ise %30 azalarak 93 milyon TL’ye gerilediði gözlenmektedir. Gerek Türkiye genelinde gerekse Mersin ilinde protesto edilen senet sayýsý ve tutarýndaki azalýþ, 2009 yýlýnda ekonomide gözlenen daralmanýn, 2010 yýlý ile birlikte yerini canlanmaya býraktýðýnýn bir göstergesi olarak deðerlendirilebilinir.

MERSÝN ÝLÝ PROTESTO EDÝLEN SENET TUTARLARININ YILLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI

140.000.000 30,0% 19,5% 120.000.000 20,0%

100.000.000 10,0%

80.000.000 8,5% 0,0%

60.000.000 -10,0%

40.000.000 -20,0%

20.000.000 -30,0% -29,6% 0 -40,0% 2008 2009 2010 Tutar Tutar Deðiþim

Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

TÜRKÝYE'DE PROTESTO EDÝLEN SENETLERÝN AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI ADET 120.000

100.000

80.000

60.000

40.000

20.000

0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 104.672 95.539 99.027 98.612 96.391 97.301 104.992 97.646 99.272 95.465 81.671 104.738 2010 80.120 66.102 79.895 71.813 71.917 78.046 77.363 75.108 79.738 72.680 72.549 75.269

Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

115 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > PARASAL GÖSTERGELER 2010 EKONOMÝK RAPOR

TÜRKÝYE'DE PROTESTO EDÝLEN SENET TUTARLARININ AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI (1.000 TL VE ÜZERÝ) BÝN TL 800.000

600.000

400.000

200.000

0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

2009 718.686 592.497 613.807 585.108 586.619 624.006 701.335 615.691 637.299 623.622 553.517 678.696 2010 583.144 400.754 473.358 448.517 415.436 458.226 542.943 452.652 461.397 416.873 426.870 504.084

Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

ADET MERSÝN ÝLÝ PROTESTO EDÝLEN SENETLERÝN AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 1.929 1.861 1.928 1.926 1.779 1.783 1.792 1.676 1.690 1.733 1.509 1.924 2010 1.440 1.196 1.488 1.326 1.386 1.489 1.341 1.265 1.387 1.196 1.314 1.319

Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

MERSÝN ÝLÝ PROTESTO EDÝLEN SENET TUTARLARININ AYLAR ÝTÝBARÝYLE (Bin TL) DAÐILIMI (1.000 TL VE ÜZERÝ) ('000 TL.) 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2009 11.365 11.469 11.818 12.372 10.796 10.821 11.153 9.952 10.221 10.316 8.738 13.357 2010 8.692 7.454 7.176 8.056 8.586 8.402 7.723 7.551 7.715 8.499 6.786 6.604 Kaynak: T.C. Merkez Bankasý

116 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > YATIRIMLAR EKONOMÝK RAPOR

YATIRIMLAR GENEL ÝDARE YATIRIMLARI

2011 YILI MERSÝN ÝLÝ YATIRIMLARININ SEKTÖRLERE GÖRE DAÐILIMI* (Bin TL.)

Sektörü Proje Sayýsý Proje Toplamý 2011 Yýlý Ödeneði Toplamý Tarým 4 681.197 11.600 Enerji 2 52.570 12.500 Ulaþtýrma 2 309.727 7.000 Eðitim 6 111.768 14.998 Saðlýk 5 286.627 20.000 Diðer Kamu Hizmetleri 6 551.529 53.771 TOPLAM 25 1.993.418 119.869

*:14.01.2010 tarih ve 27462 sayýlý mükerrer Resmi Gazete’de yayýnlanan 2010 yýlý yatýrým programýndan derlenmiþtir. Kaynak: Ýl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüðü

2011 YILI MERSÝN ÝLÝ YATIRIMLARININ KURULUÞLARI ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI (Bin TL.)

Kuruluþu Proje Sayýsý Proje Toplam 2011 Yýlý Ödeneði Toplam DSÝ Genel Müdürlüðü 4 681.197 11.600 Elektrik Üretim A.Þ.Genel Müdürlüðü 2 52.570 12.500 TCK Genel Müdürlüðü 2 309.727 7.000 Mersin Üniversitesi 10 315.393 31.998 Adalet Bakanlýðý-Ceza Ýnf.Kur.Tutukev.Ýþ.Y.K. 1 62.000 5.000 Devlet Su Ýþleri Gn.Md.-Ýller Bankasý Gn.Md. 3 475.973 43.271 Saðlýk Bakanlýðý 3 96.558 8.500 TOPLAM 25 1.993.418 119.869 Kaynak: Ýl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüðü

KAMU YATIRIMLARININ SEKTÖREL DAÐILIMI (Bin TL.) Payý 2009 2010 2009 2010 Tarým 29.195 24.479 %10 %9,5 Madencilik 193 179 %0,1 %0,1 Enerji - 8.500 - %3,3 Ulaþtýrma-Haberleþme 18.828 7.251 %6 %2,8 Turizm 2.441 5.934 %1 %2,3 Eðitim 36.719 46.670 %13 %18,0 Saðlýk 24.500 25.800 %8 %10,0 Diðer Kamu Hizmetleri 180.368 139.858 %62 %54,1 Ýl Toplamý 292.244 258.671 Türkiye Ýçerisindeki Payý %1,1 %0,8 Türkiye Ýçerisindeki Sýrasý 11.sýrada 19.sýrada

Kaynak: T.C. Baþbakanlýk Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarlýðý

117 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > YATIRIMLAR 2010 EKONOMÝK RAPOR

Kamunun ilimize yaptýðý yatýrýmlar sektörel olarak incelendiðinde; aðýrlýklý olarak eðitim, saðlýk ve tarým sektörlerine yatýrým yapýldýðý; buna karþýlýk madencilik, turizm ve ulaþtýrma-haberleþme sektörlerinin kamu yatýrýmlarýndan daha az oranda pay aldýðý görülmektedir. Ýlimizin; Türkiye genelindeki toplam kamu yatýrýmlarý içerisinden aldýðý pay 2009 yýlýnda %1,1 iken 2010 yýlýnda %0,8’e; Türkiye içerisindeki sýrasý ise 11’den 19’a gerilemiþtir. 2010 yýlýnda toplam yatýrýmlarý içerisinde sahip olduðu %3,3’lük payla enerji sektörü yatýrým yapýlan yeni bir sektör olarak karþýmýza çýkmaktadýr.

2010 YILINDA YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN DAÐILIMI Türkiye Mersin Belge Sayýsý 2.274 52 Genel Teþvik Sistemine Göre Sabit Yatýrým (TL) 16.610.740.810 245.875.847 Ýstihdam 53.512 1.019 Belge Sayýsý 2.002 33 Bölgesel Teþvik Sistemine Göre Sabit Yatýrým (TL) 19.004.833.974 270.937.199 Ýstihdam 82.377 1.278 Belge Sayýsý 13 - Büyük Ölçekli Yatýrýmlara Göre Sabit Yatýrým (TL) 21.842.522.999 - Ýstihdam 3.459 - Belge Sayýsý 4.289 85 Genel Toplam Sabit Yatýrým (TL) 57.458.097.783 516.813.046 Ýstihdam 139.348 2.297 Kaynak: T.C. Baþbakanlýk Hazine Müsteþarlýðý

2009 yýlýnda Türkiye genelinde yatýrým teþvik belgesi, bu belgeler ile yapýlacak yatýrýmýn ve yaratýlacak istihdamýn düzeyi 2008 yýlýna kýyasla gerilemiþti ancak 2010 yýlýnýn yatýrým eðiliminin hýzla arttýðý, istihdam yaratýmý hariç belge sayýsý ve yatýrým tutarýnýn önemli ölçüde arttýðý görülmektedir.

Mersin’de yatýrým teþvik belgesine baðlanan sabit yatýrým projesi sayýsý 93 iken; 2010 yýlýnda bu rakamýn 85’e gerilemiþtir. Teþvik Belgeleri kapsamýnda öngörülen yatýrým harcamalarý tutarý ise; %12 artarak yaklaþýk 517 milyon TL. olarak gerçekleþmiþtir. Yatýrým projelerine öngörülen istihdamda ise önemli deðiþim olmamýþtýr. Yatýrým tutarýnýn %41’ini hizmetler, %39’unu imalat, %9’unu tarým, %5’ini enerji, %5’ini madencilik sektörlerine yapýlan yatýrýmlar oluþturmaktadýr. Teþvik sistemi kapsamýnda Mersin, Türkiye içerisinde yatýrým tutarýna göre 22., yatýrým teþvik belgesi sayýsýna göre 14., istihdama göre 21. sýrada yer almaktadýr.

118 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > YATIRIMLAR EKONOMÝK RAPOR

2010 YILINDA YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI Belge Sayýsý Sabit Yatýrým (TL) Ýstihdam Tarým 3 14.760.050 78 Genel Teþvik Madencilik 2 8.070.000 41 Sistemine Göre Ýmalat 26 75.283.527 590 Enerji 1 28.000.000 10 Hizmetler 20 119.762.270 300 Tarým 4 32.922.143 263 Bölgesel Teþvik Madencilik 6 17.750.000 85 Sistemine Göre Ýmalat 13 126.067.851 516 Hizmetler 10 94.197.205 414 Tarým 7 47.682.193 341 Madencilik 8 25.820.000 126 Mersin Ýmalat 39 201.351.378 1.106 Enerji 1 28.000.000 10 Hizmetler 30 213.959.475 714 Tarým 513 2.940.309.703 14.946 Madencilik 260 1.986.031.904 5.662 Genel Toplam Genel Türkiye Ýmalat 2.271 33.246.934.376 67.563 Enerji 153 6.766.683.000 2.637 Hizmetler 1.092 12.518.138.800 48.540

ULUSLARARASI SERMAYELÝ ÞÝRKETLER

Hazine Müsteþarlýðý tarafýndan açýklanan geçici verilere göre; 2009 yýlýnýn Aralýk ayý sonu itibariyle Mersin’de faaliyet gösteren uluslar arasý sermayeli þirket sayýsý 394 iken; 2010 yýlýnýn söz konusu döneminde bu rakam 431’dir. Mersin, Türkiye’de bulunan uluslararasý sermayeli þirketlerin illere göre sýralamasýnda %1,7’lik payla 8.sýrada yer almaktadýr.

Söz konusu dönemde Mersin’de faaliyet gösteren uluslararasý sermayeli þirketlerin sektörel daðýlýmý incelendiðinde; %51’i toptan ve perakende ticaret, %13’ü ulaþtýrma, haberleþme ve depolama hizmetleri ve %12’si imalat sanayi sektöründe faaliyet göstermektedir. Ýmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararasý sermayeli þirketlerde gýda ürünleri ve içecek imalatý birinci sýrada yer alýrken, bunu tekstil ürünleri ve mobilya imalatý izlemektedir.

119 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > YATIRIMLAR 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN’DEKÝ YABANCI SERMAYELÝ FÝRMALARIN SEKTÖRLERE GÖRE DAÐILIMI* Sektörler 31.12.2009 31.12.2010 Tarým, Avcýlýk, Ormancýlýk ve Balýkçýlýk 17 15 Madencilik ve Taþocakçýlýðý 7 7 Ýmalat Sanayii 47 52 Gýda Ürünleri ve Ýçecek Ýmalatý 16 19 Tekstil Ürünleri Ýmalatý 6 5 Mobilya Ýmalatý; B.Y.S. Diðer Ýmalat 2 4 Plastik ve Kauçuk Ürünleri Ýmalatý 3 3 Kaðýt ve Kaðýt Ürünleri Ýmalatý 3 3 Diðer Ýmalat 17 18 Elektrik, Gaz ve Su 4 4 Ýnþaat 22 26 Toptan ve Perakende Ticaret 205 218 Oteller ve Lokantalar 16 19 Ulaþtýrma, Haberleþme ve Depolama Hizmetleri 49 57 Gayrimenkul Kiralama ve Ýþ Faaliyetleri 21 26 Diðer Toplumsal, Sosyal ve Kiþisel Hizmet Faaliyetleri 6 7 Toplam 394 431 *:Geçici veriler. Kaynak: T.C. Baþbakanlýk Hazine Müsteþarlýðý

Mersin’de faaliyet gösteren uluslar arasý sermayeli þirketlerin ülke gruplarýna göre daðýlýmý incelendiðinde; %48’i Yakýn ve Ortadoðu, %28’i AB, %5’i ise Kuzey Amerika ülkeleri ortaklý þirketlerdir. Söz konusu ülke gruplarý içerisinde yer alan Irak, Almanya ve Suriye ortaklý þirketler, Mersin’de faaliyet gösteren uluslar arasý sermayeli þirketler arasýnda ilk sýrada yer almaktadýr.

MERSÝN’DEKÝ YABANCI SERMAYELÝ FÝRMALARIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI*

ÜLKE GRUPLARI 31.12.2009 31.12.2010 AB Ülkeleri 110 119 Almanya 42 51 Ýngiltere 13 12 Hollanda 12 13 Diðer AB Ülkeleri 43 43 Diðer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) 27 18 Afrika Ülkeleri 8 8 Kuzey Amerika 19 20 A.B.D. 13 15 Kanada 6 5 Orta ve Güney Amerika, Karayipler 7 11 Yakýn ve Orta Doðu Ülkeleri 201 205 Irak 108 112 Suriye 25 28 Lübnan 16 18 Diðer 52 47 Diðer Asya 20 48 Diðer Ülkeler 2 2 Toplam 394 431 *:Geçici veriler. Kaynak: T.C. Baþbakanlýk Hazine Müsteþarlýðý

120 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > KAMU GELÝRLERÝ EKONOMÝK RAPOR %65 %46 %42 %71 %47 %32 %60 %63 %64 %63 %67 %62 %45 %57 %74 %100 %100 TAHSÝLÂT ORANI % TAHSÝLÂT 2010 TAHSÝLÂT 7.972.055,25 9.822.219,49 2.369.760,65 2.130.583,30 90.174.881,27 48.657.811,03 48.970.705,40 30.116.496,08 22.502.389,40 171.945.744,47 202.460.680,67 236.257.312,44 100.577.216,98 182.701.340,74 1.218.079.440,60 2.409.360.469,09 4.784.099.106,86 TAHAKKUK 5.309.884,43 3.770.614,31 81.620.606,34 77.139.851,88 46.874.644,43 12.665.873,86 33.353.793,39 15.948.932,45 373.042.905,13 479.574.659,67 333.390.138,52 192.835.540,99 313.940.230,05 182.701.340,74 1.881.727.044,40 2.409.360.469,09 6.443.256.529,68 %68 %53 %44 %69 %49 %31 %62 %65 %72 %63 %74 %66 %58 %57 %74 %100 %100 TAHSÝLÂT ORANI % TAHSÝLÂT KAMU GELÝRLERÝ 2009 TAHSÝLÂT 7.625.202,88 2.568.665,47 1.910.731,99 83.734.280,81 89.370.490,98 42.453.603,89 44.443.752,19 28.270.389,64 22.370.433,02 9.246.752,089 173.606.940,35 156.484.647,34 171.780.386,05 152.987.410,10 1.106.989.286,86 1.732.882.099,58 3.826.725.074,04 TAHAKKUK 4.440.291,08 3.364.196,78 68.071.332,77 68.585.171,67 39.211.969,23 12.101.075,89 30.318.541,55 14.054.549,88 329.347.690,19 357.821.519,92 250.133.305,85 169.588.906,52 289.062.196,26 152.987.410,10 1.619.830.401,01 1.732.882.099,58 5.141.800.658,28 ÝLÝMÝZDE VERGÝ DAÝRELERÝNÝN TAHAKKUK VE TAHSÝLAT DURUMU (TL.) DURUMU TAHSÝLAT VE TAHAKKUK DAÝRELERÝNÝN VERGÝ ÝLÝMÝZDE VERGÝ DAÝRESÝ VERGÝ VERGÝ D. URAY VER.D. ÝSTÝKLAL VERGÝ D. LÝMAN VERGÝ D. TOROS V.D. ÞEHÝTKERÝM V.D. KIZILMURAT VER.D. ERDEMLÝ VERGÝ D. SÝLÝFKE VER. D. ANAMUR MD. GÜLNAR MAL MD. MUT MAL MD. MAL BOZYAZI MD. MAL AYDINCIK M.MD. ÇAMLIYAYLA MUH.MD.DÝÐ.ML.M. GÜMRÜK SAYMANLIÐI TOPLAM Kaynak: Mersin Vergi Dairesi Baþkanlýðý Kaynak: Mersin Vergi

121 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > KAMU GELÝRLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR %76 %62 %61 %72 %71 %63 %96 %88 %95 %79 %14 %81 %74 %100 TAHSÝLÂT ORANI% TAHSÝLÂT 2010 TAHSÝLÂT 2.253.004,32 67.845.820,94 36.497.826,91 563.216.816,66 123.161.606,25 310.052.518,35 113.736.953,52 113.533.563,01 835.907.046,52 36.571.602,01 171.961.879,28 2.166.205.156,48 2.409.360.469,09 4.784.099.106,86 TAHAKKUK 3.594.297,57 94.755.682,12 37.862.899,94 738.766.617,57 199.790.579,55 511.846.285,98 159.174.315,86 128.558.394,70 876.092.898,46 45.268.891,33 2.750.441.971,75 1.238.185.197,51 2.409.360.469,09 6.443.256.529,68 %78 %62 %64 %69 %70 %76 %96 %87 %97 %80 %14 %79 %74 %100 TAHSÝLÂT ORANI% TAHSÝLÂT 2009 TAHSÝLÂT 1.494.877,30 52.365.106,75 37.922.218,54 80.454.189,58 515.085.907,51 108.184.745,07 280.821.656,16 101.408.560,68 749.112.742,06 29.846.622,98 137.146.347,83 1.926.850.003,65 1.732.882.099,58 3.826.725,074,04 TAHAKKUK 1.979.747,66 75.953.694,73 39.325.988,29 92.339.612,87 663.087.803,31 174.081.536,03 441.495.313,70 144.323.467,79 772.319.856,74 37.604.350,53 966.407.187,05 2.404.907.021,12 1.732.882.099,58 5.141.800.658,28 VERGÝNÝN TÜRÜ VERGÝNÝN ÝLÝMÝZ VERGÝ GELÝRLERÝNÝN MUKAYESESÝ (TL.) GELÝRLERÝNÝN MUKAYESESÝ VERGÝ ÝLÝMÝZ GELÝR VERGÝSÝ GELÝR VER. KURUMLAR V. DEÐER KATMA VERGÝSÝ DAMGA TAÞ.V. MOTORLU VERASET ÝNT.V. BANKA SÝG.M.V. HARÇLAR VERGÝLER DÝÐER GEL.TOP. VERGÝ DIÞI G.TOP. VERGÝ GEL. VE MÜLKÝYET TEÞEBBÜS GELÝRLERÝ GÜMRÜK TOPLAM GENEL Kaynak: Mersin Vergi Dairesi Baþkanlýðý Kaynak: Mersin Vergi

122 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > KAMU GELÝRLERÝ EKONOMÝK RAPOR

MAHALLÝ ÝDARELERÝN BÜTÇE TAHMÝNLERÝNE DAYANAN GELÝR DURUMU (TL.) 2010 2011 Ýl Özel Ýdaresi 53.000.000 55.000.000 Köyler 1.998.178 2.400.316 TOPLAM 54.198.178 57.400.316 Kaynak: Ýl Mahalli Ýdareler Müdürlüðü-Ýl Özel Ýdare Müdürlüðü

MERSÝN BÜYÜKÞEHÝR VE MERKEZ ÝLÇE BELEDÝYELERÝNÝN 2011 MALÝ YILI BÜTÇELERÝ BÜTÇE TUTARI (TL) BELEDÝYENÝN ADI (A) ÖDENEK (B) GELÝRLERÝN EKONOMÝK CETVELÝ SINIFLANDIRILMASI Büyükþehir Belediyesi 397.504.304,00 335.026.078,00 Akdeniz Belediyesi 74.700.000,00 67.700.000,00 Yeniþehir Belediyesi 46.806.258,00 46.806.258,00 Toroslar Belediyesi 49.285.000,00 46.785.000,00 Mezitli Belediyesi 43.000.000,00 43.000.000,00

Kaynak: Ýl Mahalli Ýdareler Müdürlüðü

ÝL ÖZEL ÝDARESÝNÝN BÜTÇESÝ BÜTÇE TUTARI (TL) Harcamalar 2010 2011 Cari Harcamalar 18.399.288,27 20.059.976,00 Yatýrým Harcamalarý 26.634.315 28.579.081,00 Transfer Harcamalarý 7.966.396,73 6.360.943,00 TOPLAM 53.000.000 55.000.000,00

Kaynak: Ýl Mahalli Ýdareler Müdürlüðü-Ýl Özel Ýdare Müdürlüðü

ÝL ÖZEL ÝDARESÝNDEN 2011 YILINDA KURUMLARA AYRILAN PAYLAR (TL)

KURUMUN ADI Cari Hr. Yatýrým Hr. Transfer Hr. TOPLAM Özel Ýdare Müdürlüðü 19.764.976,00 18.847.075,00 6.360.943,00 44.972.994,00 Köye Yönelik Hizmetler Daire Baþ. - - - - Bayýndýrlýk Ve Ýskan Müdürlüðü - - - - Milli Eðitim Ýl Müdürlüðü - 8.827.000,00 - 8.827.000,00 Saðlýk Müdürlüðü - 100.000,00 - 100.000,00 Tarým Ýl Müdürlüðü - 4,00 - 4,00 Kültür ve Turizm Ýl Müdürlüðü 120.000,00 80.000,00 - 200.000,00 Spor Ýl Müdürlüðü - 400.000,00 - 400.000,00 Emniyet Ýl Müdürlüðü - 300.000,00 - 300.000,00 Sosyal Hizmetler Müdürlüðü - 2,00 - 2,00 Çevre Orman Müdürlüðü - - - - Sivil Savunma Müdürlüðü 175.000,00 25.000,00 - 200.000,00 TOPLAM 20.059.976,00 28.579.081,00 6.360.943,00 55.000.000,00 Kaynak: Ýl Mahalli Ýdareler Müdürlüðü-Ýl Özel Ýdare Müdürlüðü

123 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÝSTÝHDAM

HANEHALKI ÝÞGÜCÜ ANKETÝ SONUÇLARI TR62 (Adana, Mersin)* NÜFUS VE ÝÞGÜCÜ DURUMU 2009 2010 Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam 15 ve daha yukarý yaþtaki nüfus ('000) 1.290 1.323 2.613 1.315 1.345 2.660 Ýþgücü durumu ('000) 961 386 1.347 977 431 1.408 Ýstihdam edilenler 766 285 1.051 828 345 1.173 Ýþsiz 195 101 296 149 86 235 Ýþgücüne katýlma oraný (%) 74,5 29,2 51,6 74,3 32 52,9 Ýþsizlik oraný (%) 20,3 26,1 22 15,3 19,9 16,7 Ýstihdam oraný (%) 59,4 21,5 40,2 63 25,7 44,1 Ýþgücüne dahil olmayanlar ('000) 329 937 1.266 337 914 1.251 Ýþ bulma ümidi yok 27 54 81 27 47 74 Ýþ aramayýp, iþbaþý yapmaya hazýr olanlar 44 126 170 42 120 162 Mevsimlik Çalýþanlar - 1 1 - 1 1 Ev Ýþleriyle Meþgul - 358 358 - 350 350 Öðrenci 102 89 191 97 87 184 Emekli 72 25 97 81 23 104 Çalýþamaz Halde 76 151 227 79 145 224 Diðer 8 133 141 12 140 152 (*):TR62:Ýstatistik amaçlý bölge sýnýflamasý “Adana ve Mersin” illerine göre düzenlenmiþtir. Kaynak:TÜÝK

ÝSTÝHDAMIN EKONOMÝK FAALÝYET KOLLARINA GÖRE DAÐILIMI (1.000 KÝÞÝ) TR62 (Adana, Mersin) SEKTÖRLER 2009 2010 Deðiþim (%) Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Tarým 174 129 303 192 163 355 10% 26% 17% Sanayi* 189 29 218 195 34 229 3% 17% 5% Hizmetler 402 127 529 441 148 589 10% 17% 11% Toplam 766 285 1.051 828 345 1.173 8% 21% 12%

(*): Ýnþaat sektörü, sanayi sektörü içinde deðerlendirilmiþtir. Kaynak: TÜÝK

Türkiye Ýstatistik Kurumu’nun açýklamýþ olduðu Hanehalký Ýþgücü Anketi sonuçlarýna göre, 2010 yýlýnda TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde, kurumsal olmayan çalýþma çaðýndaki (15 ve daha yukarý yaþtaki) nüfus 47 bin kiþi artmýþtýr. 2010 yýlýnda iþgücüne katýlma oraný önce yýla göre 1,3 puanlýk artýþ göstererek %52,9 olmuþtur. Erkeklerde iþgücüne katýlma oraný 0,2 puanlýk azalýþla %74,3’e, kadýnlarda ise 2,8 puanlýk artýþla %32 olarak gerçekleþmiþtir.

124 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM EKONOMÝK RAPOR

2010 yýlýnda istihdam edilenlerin sayýsý önceki yýla göre 122 bin kiþi artarak 1 milyon 173 bin kiþiye ulaþmýþtýr. Ýstihdam edilenlerdeki artýþ 2009 yýlýnda %5,3 düzeyinde iken bu oran 2010 yýlýnda %11,6 düzeyinde gerçekleþmiþtir. Ýstihdamýn cinsiyete göre daðýlýmý incelendiðinde, erkeklerde 62 bin kiþi, kadýnlarda ise 60 bin kiþi artýþ olmuþtur. Ýstihdamýn sektörel daðýlýmýna bakýldýðýnda artýþýn hizmetler ve tarým sektöründe yoðunlaþtýðý görülmektedir. Söz konusu dönemde, istihdam edilenlerin, %30’u tarým, %50’si hizmetler, %20’si sanayi sektöründe yer almaktadýr. Bir önceki yýla göre tarým sektöründe istihdamda %17, hizmetler sektöründe %3’lük, sanayi sektöründe %5’lik artýþ olmuþtur.

TR62(Adana, Mersin) bölgesi, istatistiksel amaçlý bölge sýnýflamasý Düzey 2’de yer alan 26 adet bölge içerisinde, 2009 yýlýnda %22’lik iþsizlik oraný ile 1. sýrada yer alýrken, 2010 yýlýnda söz konusu oran 5,3 puanlýk azalýþla %16,7 seviyesine ulaþmýþ ve sýralamadaki yeri 2.sýraya gerilemiþtir. 2010 yýlýnda TR62 bölgesinde kadýnlarýn iþsizlik oraný önceki yýla göre 6,2 puan azalarak %19,9, erkeklerin iþsizlik oraný ise 5 puan azalarak %15,3 düzeyine gerilemiþtir.

ÝSTÝHDAMIN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

55+ 15-19 20-24 9% 7% 10%

35-54 25-34 45% 29%

Kaynak: TÜÝK

ÝSTÝHDAM EDÝLENLERÝN ÝÞTEKÝ DURUMU (1.000 KÝÞÝ) TR62 (Adana, Mersin)* Ücretli, maaþlý ve yevmiyeli Ýþveren ve kendi hesabýna Ücretsiz aile iþçisi 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Tarým Erkek 50 50 106 114 20 28 Kadýn 39 37 8 18 82 108 Toplam 89 87 114 132 102 136 Tarým Dýþý Erkek 435 477 143 143 12 16 Kadýn 116 128 25 33 15 21 Toplam 551 605 168 176 27 37 Genel Toplam 640 692 282 308 129 173 Kaynak: TÜÝK

125 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM 2010 EKONOMÝK RAPOR

TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde, 2010 yýlýnda istihdam edilenlerin %30’unu oluþturan tarým sektöründe; istihdam edilenlerin %38’i ücretsiz aile iþçisi, %37’si iþveren ve kendi hesabýna çalýþanlar oluþtururken %25’ini ücretli, maaþlý ve yevmiyeli çalýþanlar oluþturmaktadýr. 2009 yýlýna göre tarým sektöründe en fazla istihdam artýþýnýn ücretsiz aile iþçisi olarak çalýþan kadýnlarda olduðu gözlenmektedir. Söz konusu dönemde istihdamýn %70’ine sahip olan tarým dýþý sektörlerde ise istihdamýn %74’ünü ücretli, maaþlý ve yevmiyeli çalýþanlar oluþtururken, %22’sini iþveren ve kendi hesabýna çalýþanlar, %4’ünü ücretsiz aile iþçileri oluþturmaktadýr.

TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde, son üç yýllýk dönem istihdam edilenlerin iþteki durumu karþýlaþtýrýldýðýnda ücretli, maaþlý ve yevmiyeli çalýþanlar ile iþveren ve kendi hesabýna çalýþanlarýn payýnýn azaldýðý ücretsiz aile iþçisi olarak çalýþanlarýn payýnýn arttýðý gözlenmektedir.

ÝSTÝHDAMIN ÝÞYERÝ BÜYÜKLÜÐÜNE VE SOSYAL GÜVENLÝK KURUMUNA KAYITLILIK DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI (1.000 KÝÞÝ) Sosyal Güvenlik Kurumuna Kayýtlýlýk Kayýtlý Deðil Kayýtlý Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam 1-9 338 207 545 192 38 230 530 245 775 10-24 22 18 40 39 10 49 61 28 89 25-49 16 8 24 93 30 123 109 38 147 50+ 8 2 10 120 32 152 128 34 162

Ýþyeri Büyüklüðü Ýþyeri Toplam 384 235 619 444 110 554 828 345 1.173

Kaynak: TÜÝK

2010 yýlýnda TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde istihdamýn iþyeri büyüklüðüne göre daðýlýmý incelendiðinde; istihdamýn %66’sý 1-9 kiþi istihdam eden mikro iþletmelerde istihdam edilirken, %20’si küçük ölçekli iþletmelerde, %14’ü ise orta büyüklükteki isletmelerde yer almaktadýr. Söz konusu dönemde istihdamýn %53’ü sosyal güvenlik kurumuna kayýtlý olmadýðý, %47’sinin ise kayýtlý olduðu görülmektedir.

EÐÝTÝM DURUMUNA GÖRE ÝSTÝHDAMIN DAÐILIMI (15+,1.000 Kiþi)

Eðitim Durumu Cinsiyet 2009 2010 Erkek 23 18 Okuma yazma bilmeyen Kadýn 29 36 Toplam 52 54 Erkek 493 521 Lise altý Kadýn 162 201 Toplam 655 722 Erkek 169 187 Lise ve dengi meslek okulu Kadýn 53 57 Toplam 222 244 Erkek 80 102 Yükseköðretim Kadýn 41 51 Toplam 121 153 Kaynak: TÜÝK

2010 yýlýnda TR62(Adana, Mersin) Bölgesinde eðitim durumuna göre istihdamýn daðýlýmýna bakýldýðýnda istihdam edilenlerin %62’si lise altý eðitimli olanlar, %21’i lise ve dengi meslek okulu, %13’ünü yükseköðretim mezunlarý, %5’i ise okuryazar olmayanlar oluþturmaktadýr. 2009 yýlýna göre lise altý eðitim ve yükseköðretim düzeyinde eðitim sahibi olanlarda istihdamda önemli artýþlar olduðu gözlenmektedir.

126 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM EKONOMÝK RAPOR

ÝSTÝHDAM EDÝLENLERÝN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAÐILIMI

Kanun yapýcýlar üst düzey yöneticiler ve müdürler Profesyonel meslek mensuplarý Yardýmcý profesyonel meslek mensuplarý 17% Büro ve müþteri hizmetlerinde çalýþan elemanlar 13% Hizmet ve satýþ elemanlarý 7% Nitelikli tarým,hayvancýlýk,avcýlýk,ormancýlýk 14% ve su ürünlerinde çalýþanlar 46% Sanatkarlar ve ilgili iþlerde çalýþanlar 6% 26% Tesis ve makina operatörleri ve montajcýlar 5% Nitelik gerektirmeyeniþlerdeçalýþanlar 6% 6%

Kaynak: TÜÝK

TR62(Adana, Mersin) Bölgesinde istihdam nitelik gerektirmeyen iþlerde çalýþanlar, nitelikli tarým, hayvancýlýk, avcýlýk, ormancýlýk ve su ürünlerinde çalýþanlar, hizmet ve satýþ elemanlarý ile sanatkarlar ve ilgili iþlerde çalýþanlarýn yer aldýðý meslek gruplarýnda yoðunlaþmaktadýr.

ÝÞGÜCÜ PÝYASASI BÝLGÝLERÝ

TÜRKÝYE MERSÝN 2009 2010 Deðiþim(%) 2009 2010 Deðiþim(%) Açýk Ýþler 165.941 369.134 122% 1.969 3.160 60% Baþvurular 1.435.020 1.217.860 -15% 31.299 26.825 -14% Ýþe Yerleþtirmeler 99.809 187.106 87% 1.461 1.678 15% Ýþsizlik Ödeneðine Baþvuru 598.711 427.043 -29% 7.649 6.642 -13% Kayýtlý Ýþsiz 1.689.349 1.414.541 -16,3% 44.118 29.775 -32,5% Kayýtlý Ýþgücü 1.858.855 1.604.355 -13,7% 45.781 33.050 -27,8%

Kaynak: Türkiye Ýþ Kurumu

2010 yýlýnda Ýlimiz iþgücü piyasasý bilgilerine baktýðýmýzda iþ baþvurusunda bulunanlarýn sayýsý özellikle yýlýn son çeyreðinde hýz kazanmýþ ve önceki yýla göre %14 oranýnda azalýþ göstermiþtir. Açýk iþ sayýsýndaki artýþa paralel olarak iþe yerleþtirmelerde %15 oranýnda artýþ yaþanmýþ ve iþsizlik ödeneðine baþvurularda ise %13 oranýnda azalýþ kaydedilmiþtir. Ýþgücü göstergelerini, Türkiye ile karþýlaþtýrdýðýmýzda, Türkiye genelinde ve ilimizde iþsizliðin azaldýðý gözlenmektedir. 2010 yýlýnda Türkiye genelinde bir önceki yýla kýyasla açýk iþler hýzla artarken; yeni iþ için baþvurular ve iþsizlik ödeneðine baþvuranlarda hýzlý düþüþ gerçekleþti. Ýþe yerleþmelerdeki artýþ oraný yüzde 87’ lere ulaþmýþtýr. Mersin ili ise hýzlý göç ve demografik yapýsý göz önüne alýndýðýnda; Türkiye geneline kýyasla istihdamdaki iyileþme sýnýrlý kaldýðýný söyleyebiliriz.

127 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÝÞ BAÞVURUSUNDA BULUNANLARIN AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI 5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran TemmuzAðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

Kaynak : Türkiye Ýþ Kurumu 2010 2009

ÝÞSÝZLÝK ÖDENEÐÝNE BAÞVURANLARIN AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI

1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

Kaynak : Türkiye Ýþ Kurumu 2010 2009

AÇIK ÝÞ SAYISININ AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI

600 500 400 300 200 100 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

Kaynak : Türkiye Ýþ Kurumu 2010 2009

128 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM EKONOMÝK RAPOR

ÝÞE YERLEÞTÝRMELERÝN AYLAR ÝTÝBARÝYLE DAÐILIMI

400 350 300 250 200 150 100 50 0 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk

Kaynak : Türkiye Ýþ Kurumu 2010 2009

129 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM 2010 EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝÞGÜCÜ BÝLGÝLERÝNÝN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

ÝÞ BAÞVURUSUNDA BULUNANLARIN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

0,46%

2010 9% 28% 22% 15% 11% 8% 8%

0,27%

2009 7% 27% 23% 16% 12% 7% 8%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-64 65 ve Daha Büyük

ÝÞE YERLEÞTÝRMELERÝN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

4%

2010 25% 27% 21% 11% 7% 5%

3% 2%

2009 18% 29% 23% 15% 11%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-64

KAYITLI ÝÞGÜCÜNÜN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

2% 0,1% 2010 17% 29% 22% 15% 9% 8%

0,3%

2009 4% 24% 30% 22% 14% 9% 2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-64 65 ve Daha Büyük

130 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM EKONOMÝK RAPOR

KAYITLI ÝÞSÝZLERÝN YAÞ GRUBUNA GÖRE DAÐILIMI

0,1% 2% 2010 18% 28% 21% 14% 9% 8%

0,2%

2009 4% 23% 29% 22% 13% 8% 2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-64 65 ve Daha Büyük

Kaynak: Türkiye Ýþ Kurumu

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝÞGÜCÜ BÝLGÝLERÝNÝN ÖÐRENÝM DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI

ÝÞ BAÞVURUSUNDA BULUNANLARIN ÖÐRENÝM DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI

0,24% 2% 2010 1% 39% 39% 12% 7%

0,04%

0,22%

2009 10% 4% 41% 31% 7% 5%

0,01%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Okur Yazar Olmayan Okur Yazar Ýlköðretim Ortaöðretim (Lise ve Dengi) Ön Lisans Lisans Yüksek Lisans Doktora

131 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÝÞE YERLEÞTÝRMELERÝN ÖÐRENÝM DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI

1%

2010 3% 56% 33% 5% 3%

1%

2009 1% 59% 30% 5% 4%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Okur Yazar Olmayan Okur Yazar Ýlköðretim Ortaöðretim (Lise ve Dengi) Ön Lisans Lisans

KAYITLI ÝÞGÜCÜNÜN ÖÐRENÝM DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI

2%

2010 1% 39% 39% 12% 7%

3%

2009 3% 38% 35% 13% 7%

0% 20% 40% 60% 80% 100% Okur Yazar Olmayan Okur Yazar Ýlköðretim Ortaöðretim (Lise ve Dengi) Ön Lisans Lisans

132 2010 MAKROEKONOMÝK GÖSTERGELER > ÝSTÝHDAM EKONOMÝK RAPOR

KAYITLI ÝÞSÝZLERÝN ÖÐRENÝM DURUMUNA GÖRE DAÐILIMI

1% 2010 39% 39% 12% 7% 2%

2% 2009 39% 36% 12% 7% 3%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Okur Yazar Olmayan Okur Yazar Ýlköðretim Ortaöðretim (Lise ve Dengi) Ön Lisans Lisans Yüksek Lisans Doktora

Kaynak: Türkiye Ýþ Kurumu

133 BOÞ 2010 ALT YAPI SÝSTEMLERÝ EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > ENERJÝ EKONOMÝK RAPOR

ENERJÝ

2010 YILI ELEKTRÝK GENEL ABONE DURUMU

Sanayi Ticaret Resmi Daire T.Sulama Þantiye Mesken Diðer Toplam Akdeniz,Yeniþehir, 730 48.867 1.632 8.660 8.538 292.539 2.819 363.785 Toroslar, Mezitli Anamur 39 3.297 144 6.182 1.261 30.396 271 41.590 Bozyazý 21 1.321 113 3.946 451 12.217 195 18.264 Aydýncýk 9 594 53 433 82 4.855 105 6.131 Çamlýyayla 4 528 52 672 189 10.784 87 12.316 Erdemli 48 9.382 250 7.566 1.172 57.128 885 76.431 Gülnar 62 1.122 196 1.078 112 15.488 452 18.510 Mut 102 3.012 220 4.098 310 27.311 474 35.527 Silifke 55 6.930 378 5.099 1.391 60.106 707 74.666 Tarsus 514 13.770 437 2.472 1.667 106.210 1.149 126.219 Toplam 1.584 88.823 3.475 40.206 15.173 617.034 7.144 773.439

Kaynak: Toroslar Elektrik Daðýtým A.Þ.-Mersin

Toroslar Elektrik Daðýtým A.Þ.’den edinilen bilgilere göre; 2010 yýlý sonu itibariyle elektrik genel abone sayýsý bir önceki yýla göre %3 oranýnda artarak 773.439’a yükselmiþtir. Abone grubunun %47’si merkez ilçede, %16’sý Tarsus’da, %10’u ise Erdemli’de bulunmaktadýr.

MERSÝN' DE ABONE GRUBUNA GÖRE ÇEKÝLEN ENERJÝNÝN DURUMU (kWh)

Abone Grubu 2009 2010 Sanayi 944.820.026 841.374.579 Ticaret 378.578.238 320.000.707 Resmi Daire 198.029.315 118.899.470 Tarým Sulama 94.894.823 107.785.490 Mesken 946.333.134 975.766.083 Diðerleri 235.909.771 340.336.640 Toplam 2.798.565.307 2.704.162.969

Kaynak: Toroslar Elektrik Daðýtým A.Þ.-Mersin

2010 yýlý sonu itibariyle Mersin’de tüketilen enerji miktarý bir önceki yýla göre %3 oranýnda azalýþ göstererek 2.704.162.969 kWh’a gerilemiþtir. Tüketilen enerji miktarý kullaným alanlarýna göre incelendiðinde; %36’sý meskenler, %31’i sanayi, %12’si ise ticarethaneler tarafýndan tüketilmektedir. 2010 yýlýnda sanayi sektöründe tüketilen enerji miktarý, 2009 yýlýna göre %11, ticarethanelerde %15 oranýnda azalýrken, meskenlerde ise %3 oranýnda artýþ göstermiþtir. Sanayi sektöründe enerji tüketiminde geçen yýlki artýþýn, 2010 yýlýnda yerini azalýþa býraktýðý görülmektedir.

137 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > ENERJÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE KÖYLERDEKÝ ELEKTRÝK ABONE DURUMU

ÝLÇE ADI KÖY SAYISI KÖY ABONE SAYISI Merkez 63 26.514 Anamur 37 13.058 Bozyazý 13 3.384 Aydýncýk 10 1.815 Çamlýyayla 10 4.483 Erdemli 50 20.145 Gülnar 41 8.627 Mut 90 21.056 Silifke 66 24.630 Tarsus 129 30.231 Toplam 509 153.943

Kaynak: Toroslar Elektrik Daðýtým A.Þ.-Mersin

2009-2010 YILLARI ABONE GRUBUNA GÖRE ÇEKÝLEN ENERJÝNÝN DAÐILIMI

kWh 1.000.000.000

800.000.000

600.000.000

400.000.000

200.000.000

0 Sanayi Ticaret Resmi Daire Tarým Sulama Mesken Diðerleri 2009 2010

Kaynak: Toroslar Elektrik Daðýtým A.Þ.-Mersin

138 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > ULAÞTIRMA EKONOMÝK RAPOR

ULAÞTIRMA

Mersin’de ulaþým aðýrlýklý olarak karayolu ile saðlanmaktadýr. Ülkemizdeki bütün yerleþim birimlerine karayolu ile baðlantýsý bulunmaktadýr. Mersin’de 508 km.si devlet yolu, 673 km.si il yolu, 184 km.si otoyol, 5.008 km.si köy yolu olmak üzere toplam 6.373 km karayolu bulunmaktadýr. 2010 yýlýnda kaydý yapýlan taþýtlarýn illere göre yoðunluðu incelendiðinde Mersin, %3’lük payla yedinci sýrada yer almaktadýr. Ýlimizde demiryolu baðlantýsý bulunmakta ve denizyolu ile ulaþým saðlanmaktadýr. Havaalaný olmamasýna raðmen, hava yolu ile ulaþým Adana hava alanýndan saðlanmaktadýr.

ÝLÝMÝZDEKÝ MOTORLU VE MOTORSUZ ARAÇLARIN DURUMU

Aracýn Cinsi 2009 2010 Deðiþim (%) Motorlu Motosiklet 109.712 122.480 %12 Otomobil 150.504 151.345 %1 Minibüs 6.887 6.296 -%9 Otobüs 7.161 5.133 -%28 Kamyonet 53.584 65.029 %21 Kamyon 17.862 13.792 -%23 Traktör 27.177 27.385 %1 Çekici 6.827 8.025 %18 Özel A.Taþýt 833 628 -%25 Tanker 1.408 1.079 -%23 Arazi Taþýtý 1.721 1.239 -%28 TOPLAM 383.676 402.431 %5 Motorsuz Römork 175 229 %31 Yarý Römork 7.542 10.044 %33 TOPLAM 7.717 10.273 %33 Kaynak: Mersin Emniyet Müdürlüðü Trafik Tescil Þube Müdürlüðü

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDEKÝ ARAÇLARIN ÝLÇELERE GÖRE DAÐILIMI (%) Akdeniz, Yeniþehir Toroslar Mezitli 53%

Tarsus 18%

Anamur 5%

Erdemli Bozyazý 8% 2% Gülnar Mut Silifke 1% 4% 9% Kaynak: Mersin Emniyet Müdürlüðü Trafik Tescil Þube Müdürlüðü

139 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > ULAÞTIRMA 2010 EKONOMÝK RAPOR

2009-2010 YILLARI MERSÝN'DE YAPILAN ARAÇ TESCÝL ÝÞLEMLERÝ

ADET 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Yeni Trafikten Devir Hurda Toplam Kayýt Çekme 2009 43.184 32.464 2.917 3.700 82.265 2010 48.520 45.788 3.687 2.820 100.815

Kaynak: Mersin Emniyet Müdürlüðü Trafik Tescil Þube Müdürlüðü

MERSÝN'DE ARAÇ SATIÞLARININ TÜRLERÝNE GÖRE DAÐILIMI

Araç Türü 2009 2010 DEÐÝÞÝM (%) Aðýr Ticari Araç 677 1.149 %70 Hafif Ticari Araç 4.639 5.823 %26 Binek Araç 7.608 9.757 %28 Toplam 12.924 16.729 %29 Kaynak: MODER

Mersin Otomobil Yetkili Satýcýlarý Derneði’nden edinilen bilgilere göre; Mersin’de 2010 yýlýnda araç satýþlarýnýn geçen yýla göre %29 artarak 16.729’a yükseldiði görülmektedir. Tüm araç türleri satýþlarýnda geçen yýla göre artýþ olduðu gözlenirken, hafif ve ticari araç satýþlarýnda artýþ yaþanmasý, ticari faaliyetler açýsýndan olumlu sayýlabilecek bir geliþmedir. Aylýk bazda Þubat ayýndan itibaren düzenli artýþ eðiliminin Aralýk ayýnda hýzýný arttýrdýðý görülmektedir. Söz konusu geliþmede otomotiv sektöründeki yýlsonu kampanyalarýnýn etkili olduðu söylenebilir.

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE MERSÝN KARAYOLU DURUMU

Uzunluðu ( km.) Ýl Yolu 673 Devlet Yolu 508 Otoyol 184 Köy Yolu 5.008 TOPLAM 6.373

Kaynak: T.C. Ulaþtýrma Bakanlýðý Karayollarý Genel Müdürlüðü T.C. Mersin Ýl Özel Ýdaresi Köye Yönelik Hizmetler Daire Baþkanlýðý

140 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > ULAÞTIRMA EKONOMÝK RAPOR

ÝLÝMÝZDEKÝ DEMÝRYOLU YÜK TAÞIMACILIÐININ DURUMU

2009 2010 Cinsi Gelen Giden Gelen Giden Hububat-Bakliyat 1.274 623 - 5.219 Maden cevheri 3.469 882 12.251 1.124 Suni Gübre - 83.986 - 94.155 Muhtelif Eþya 137.504 68.187 109.767 94.519 Soda - 3.405 - 5.430 Akaryakýt 32.748 72.131 29.915 111.169 Pomza taþý - 240 - 183 Yurt dýþý 4.588 25.343 9.026 19.418 Kaðýt 460 3.876 242 3.527 Demir - 41.489 - 29.061 Konteyner 378.394 144.315 326.399 103.190 Diðerleri 70.148 5.832 49.200 4.027 Toplam 628.585 450.309 536.800 471.022 Kaynak: T.C. Devlet Demiryollarý Genel Müdürlüðü Mersin Lojistik Müdürlüðü

Kara Yolu Ulaþýmý

Türkiye’de olduðu gibi Mersin’de de, yolcu ve yük taþýmacýlýðý karayollarý üzerine yoðunlaþmýþtýr. Serbest bölge’nin varlýðý ve yoðun liman faaliyetleri, ilimizde ulaþtýrma sektörünün önemini artýrmýþtýr. Limanda yükleme ve boþaltmasý yapýlan yüklerin ülke içerisine daðýlýmý çoðunlukla karayolu ile saðlanmaktadýr. Ýl ekonomisinde önemli bir yeri olan tarýmsal üretim içerisindeki meyve ve sebze ürünlerinin daðýtýmý da yine aðýrlýklý olarak karayollarý üzerinden yapýlmaktadýr.

Deniz Yolu Ulaþýmý

Doðu Anadolu Bölgesi, Güneydoðu Anadolu Bölgesi ve Ýç Anadolu Bölgeleri ithalat ve ihracat faaliyetlerini gerçekleþtirmek için Mersin Uluslararasý Limaný’ný kullanmaktadýr. Ayrýca Ortadoðu Ülkeleri ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine, ABD ve AB ülkelerine ithalat-ihracat ve bu ülkelere transit yük taþýmacýlýðý yapýlmaktadýr. 2007 yýlýna kadar, T.C. Devlet Demiryollarý tarafýndan iþletilen Mersin Limaný, 11.05.2007 tarihinde özelleþtirilmiþtir. Bu tarihten itibaren Mersin Limaný’ndaki faaliyetler, PSA-Akfen grubuna ait Mersin Uluslar arasý Liman Ýþletmeciliði A.Þ. tarafýndan yürütülmektedir.

Demir Yolu Ulaþýmý

Ýl sýnýrlarý içerisinde 55 km. çift hat yolcu ve yük taþýmacýlýðý yapýlmaktadýr. Yolcu trenlerinin sevk ve kabulü için 3 adet yolcu peronu ve yük trenleri için 3 adet yükleme rampasý olup, Mersin limanýna 250 metre demir yolu ile hat baðlantýsý bulunmaktadýr. Liman içinde de 31 km Demiryolu ile 51 adet makas bulunmaktadýr. Deniz yolu ile gelen transit yükler demir yolu ile Ortadoðu ülkeleri ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine taþýnmaktadýr.

Hava Yolu Ulaþýmý

Mersin’de hava alaný bulunmamaktadýr. Ancak il sýnýrlarý içerisinde Çukurova Bölgesel Havalimaný kurulmasý için çalýþmalar yürütülmektedir. Mevcutta hava yolu ulaþýmý; il merkezine 69 km. uzaklýktaki Adana hava alanýndan yapýlmaktadýr. Hava alanýndan yurt içi ve yurt dýþýna düzenli olarak uçak seferleri yapýlmaktadýr.

141 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > HABERLEÞME HÝZMETLERÝ 2010 EKONOMÝK RAPOR

HABERLEÞME HÝZMETLERÝ

ÞEHRÝMÝZDE POSTA HABERLEÞMESÝ VE TELGRAF HÝZMETLERÝ

Adet Posta Haberleþmesi 2009 2010 Mektup, Posta ve Tebrik Kartý 3.207.719 2.896.620 Deðer Konulmuþ Mektup ve Kart 129 84 Taahhütlü Maddeler 996.558 961.234 Gazete ve Basýlmýþ Kaðýt 1.610.982 390.893 Küçük Paket, Ticaret Eþyasý Örneði 21.709 20.641 Ücretsiz Posta Malzemeleri 10.400 482.226 Toplam 5.847.497 4.751.698 Telgraf Hizmetleri Yurt Ýçi Telgraf 4.778 4.051 Yurt Dýþý Telgraf 2 2 Giren (Þehrimize) 4.680 4.005 Çýkan (Þehrimizden) 4.780 4.053

Kaynak: Mersin PTT Baþ Müdürlüðü

2010 yýlýnda ilimizde posta haberleþmesi kapsamýnda gönderilen ücretsiz posta malzemeleri dýþýndaki tüm gönderilerde ve yurtiçi telgraf sayýsýnda geçen yýla göre azalýþ olduðu görülmektedir. Özellikle gazete ve basýlmýþ kaðýt gönderilerinde geçen yýla göre önemli miktarda azalýþ olduðu gözlenmektedir.

BASIN-YAYIN FAALÝYETLERÝ

ÝLÝMÝZDEKÝ ULUSAL BASIN KURULUÞLARI TEMSÝLCÝLÝKLERÝ SAYISI

Ýlçeler Temsilcilikler Akdeniz 10 Mezitli - Toroslar 2 Yeniþehir 2 Toplam 14

Kaynak: T.C. Mersin Valiliði Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müdürlüðü

142 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > HABERLEÞME HÝZMETLERÝ EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDE YAYIN YAPAN ÖZEL TELEVÝZYON VE RADYOLARIN ÝLÇELERE GÖRE SAYISI Ýlçeler Televizyonlar Radyolar Akdeniz 5 13 Mezitli - - Toroslar - 1 Yeniþehir 1 1 Anamur - 3 Erdemli - 4 Mut - 2 Silifke - 3 Tarsus - 7 Toplam 6 34

Kaynak: T.C. Mersin Valiliði Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müdürlüðü

2010 YILI SONU ÝTÝBARÝYLE ÝLÝMÝZDE YAYIN YAPAN GAZETE VE DERGÝLERÝN ÝLÇELERE GÖRE SAYISI

Ýlçeler Gazeteler Dergiler Akdeniz 60 5 Mezitli 2 1 Toroslar - - Yeniþehir 8 - Anamur 1 - Bozyazý 1 - Erdemli 4 - Gülnar 1 - Mut 2 - Silifke 3 - Tarsus 19 - Toplam 101 6

Kaynak: T.C. Mersin Valiliði Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müdürlüðü

143 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > KONUT 2010 EKONOMÝK RAPOR

KONUT

KULLANIM AMACINA GÖRE YAPILACAK YENÝ VE ÝLAVE YAPILAR (YAPI RUHSATI)

KULLANIM AMACI 2009 2010 BÝNA SAYISI 600 940 BÝR DAÝRELÝ BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 104.395 163.505 DAÝRE SAYISI 600 942 BÝNA SAYISI 1.534 2.881 ÝKÝ VE DAHA FAZLA DAÝRELERÝ BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 1.640.851 4.712.747 DAÝRE SAYISI 9.851 26.916 BÝNA SAYISI 5 9 HALKA AÇIK ÝKAMET YERLERÝ YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 20.060 32.818 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 2.139 3.830 TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 1.765.306 4.909.070 DAÝRE SAYISI 10.451 27.858 BÝNA SAYISI 19 28 OTEL VB. BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 19.784 46.078 DAÝRE SAYISI 1 2 BÝNA SAYISI 23 24 OFÝS (ÝÞYERÝ) BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 141.699 68.392 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 68 144 TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 84.455 222.840 DAÝRE SAYISI 28 190 BÝNA SAYISI 3 0 TRAFÝK VE ÝLETÝÞÝM BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 170 0 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 63 131 SANAYÝ BÝNALARI VE DEPOLAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 141.312 268.857 DAÝRE SAYISI 8 2 KAMU EÐLENCE, EÐÝTÝM, HASTANE VEYA BAKIM BÝNA SAYISI 30 30 ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR DIÞINDAKÝ BÝNALAR BÝNALAR DIÞINDAKÝ ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR ÝKAMET AMAÇLI KURULUÞLARI BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 121.320 158.461 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 9 19 ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR DIÞINDAKÝ DÝÐER BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 4.925 8.727 DAÝRE SAYISI 2 4 BÝNA SAYISI 215 376 TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 513.665 773.355 DAÝRE SAYISI 39 198 Kaynak : TÜÝK

2010 yýlýnda yapý ruhsatý baz alýndýðýnda, Mersin’de kullaným amacýna göre yapýlacak yeni ve ilave yapýlarýn sayýsý 2009 yýlýna göre %79 oranýnda artarak 4.206’ya yükselmiþtir. Söz konusu dönemde yapý ruhsatý verilen binalarýn %91’ini oluþturan ikamet amaçlý binalar önceki yýla göre %79, %9’unu oluþturan ikamet amaçlý olmayan binalar ise %75 oranýnda azalýþ göstermiþtir. Yapý ruhsatý verilen ilçelerin en fazla Toroslar, Yeniþehir ve Tarsus ilçelerinde yoðunlaþtýðý gözlenmektedir.

144 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > KONUT EKONOMÝK RAPOR

KULLANIM AMACINA GÖRE BÝTEN YENÝ VE ÝLAVE YAPILAR (YAPI KULLANIM ÝZÝN BELGESÝNE GÖRE)

KULLANIM AMACI 2009 2010 BÝNA SAYISI 626 409 BÝR DAÝRELÝ BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 98.198 59.719 DAÝRE SAYISI 626 409 BÝNA SAYISI 1.317 747 ÝKÝ VE DAHA FAZLA DAÝRELERÝ BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 2.123.190 1.011.573 DAÝRE SAYISI 14.881 6.571 BÝNA SAYISI 6 7 HALKA AÇIK ÝKAMET YERLERÝ YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 22.031 15.680 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 1.949 1.163 TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 2.243.419 1.086.972 DAÝRE SAYISI 15.507 6.980 BÝNA SAYISI 12 5 OTEL VB. BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 29.371 17.792 DAÝRE SAYISI 1 0 BÝNA SAYISI 34 14 OFÝS(ÝÞYERÝ) BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 43.176 46.017 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 148 40 TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 174.212 120.137 DAÝRE SAYISI 36 15 BÝNA SAYISI 3 0 TRAFÝK VE ÝLETÝÞÝM BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 664 0 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 69 10 SANAYÝ BÝNALARI VE DEPOLAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 68.789 114.967 DAÝRE SAYISI 9 2 KAMU EÐLENCE, EÐÝTÝM, HASTANE VEYA BAKIM BÝNA SAYISI 38 38 ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR DIÞINDAKÝ BÝNALAR BÝNALAR DIÞINDAKÝ ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR ÝKAMET AMAÇLI KURULUÞLARI BÝNALARI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 80.112 117.647 DAÝRE SAYISI 0 0 BÝNA SAYISI 12 7 ÝKAMET AMAÇLI BÝNALAR DIÞINDAKÝ DÝÐER BÝNALAR YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 6.620 8.463 DAÝRE SAYISI 0 4 BÝNA SAYISI 316 114 TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 402.944 425.023 DAÝRE SAYISI 46 21 Kaynak : TÜÝK

2010 yýlýnda yapý kullaným izin belgesi baz alýndýðýnda, Mersin’de kullaným amacýna göre biten yeni ve ilave yapýlarýn sayýsý 2009 yýlýna göre %44 oranýnda azalarak 1.277’ye gerilemiþtir. Söz konusu dönemde kullaným izin belgesi verilen binalarýn %91’ini oluþturan ikamet amaçlý binalar önceki yýla göre %40, %9’unu oluþturan ikamet amaçlý olmayan binalar ise %64 oranýnda azalýþ göstermiþtir. Yapý kullaným izin belgesi verilen ilçelerin en fazla Tarsus, Silifke ve Toroslar ilçelerinde yoðunlaþtýðý gözlenmektedir.

145 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > KONUT 2010 EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ VE ÝLÇELER BAZINDA YAPI RUHSATI VE YAPI KULLANIM ÝZÝN BELGELERÝNE GÖRE KONUT ÝSTATÝSTÝKLERÝ

2009 2010 YAPI YAPI KULLANMA YAPI YAPI KULLANMA RUHSATI ÝZÝN BELGESÝ RUHSATI ÝZÝN BELGESÝ BÝNA SAYISI 199 113 265 43 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 266.533 116.028 405.233 106.972 DEÐER (TL.) 139.256.754 57.145.555 227.681.695 51.177.518 DAÝRE SAYISI 430 302 806 134 BÝNA SAYISI 41 107 89 68 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 40.214 78.086 104.612 37.335 DEÐER (TL.) 21.206.064 41.343.209 61.656.609 20.847.656 DAÝRE SAYISI 173 583 629 216 BÝNA SAYISI 1 85 15 9 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 958 23.310 8.623 5.765 DEÐER (TL.) 492.461 11.700.980 4.875.263 3.257.282 DAÝRE SAYISI 7 186 51 31 BÝNA SAYISI 21 26 66 24 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 25.235 17.372 61.003 18.226 DEÐER (TL.) 13.282.788 9.117.843 35.511.415 10.345.393 DAÝRE SAYISI 98 102 298 109 BÝNA SAYISI 56 45 98 51 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 8.274 6.146 16.493 13.764 DEÐER (TL.) 4.209.647 3.197.890 9.189.043 7.871.017 DAÝRE SAYISI 67 52 121 59 BÝNA SAYISI 133 258 297 99 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 265.710 430.758 397.155 145.754 DEÐER (TL.) 138.987.553 207.965.282 228.189.325 71.606.781 DAÝRE SAYISI 1.292 2.556 1.905 908 BÝNA SAYISI 14 23 60 9 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 2.199 4.024 29.754 10.459 DEÐER (TL.) 1.118.532 1.997.741 17.137.491 5.800.836 DAÝRE SAYISI 19 26 184 13 BÝNA SAYISI 142 350 480 105 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 194.348 746.275 1.236.347 221.783 DEÐER (TL.) 101.314.134 355.867.716 728.882.524 110.641.436 DAÝRE SAYISI 935 5.262 6.061 1.253 BÝNA SAYISI 93 173 258 71 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 48.038 70.109 134.435 41.257 DEÐER (TL.) 25.365.786 34.890.972 77.073.148 21.812.882 DAÝRE SAYISI 257 451 792 215 BÝNA SAYISI 281 341 550 219 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 214.033 209.970 437.070 139.307 DEÐER (TL.) 115.439.140 110.463.837 253.563.640 75.313.661 DAÝRE SAYISI 1.374 1.358 2.593 942

146 2010 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > KONUT EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN ÝLÝ VE ÝLÇELER BAZINDA YAPI RUHSATI VE YAPI KULLANIM ÝZÝN BELGELERÝNE GÖRE KONUT ÝSTATÝSTÝKLERÝ

2009 2010 YAPI YAPI KULLANMA YAPI YAPI KULLANMA RUHSATI ÝZÝN BELGESÝ RUHSATI ÝZÝN BELGESÝ BÝNA SAYISI 419 318 600 229 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 380.794 282.444 685.807 264.615 DEÐER (TL.) 200.382.351 135.114.146 393.288.835 134.271.318 DAÝRE SAYISI 1.601 1.214 3.374 1.186 BÝNA SAYISI 595 232 805 190 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 251.281 185.977 619.298 97.595 DEÐER (TL.) 130.539.883 92.092.683 355.628.779 51.392.456 DAÝRE SAYISI 1.501 1.228 3.290 471 BÝNA SAYISI 359 194 623 160 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 581.354 475.864 1.546.595 409.163 DEÐER (TL.) 312.187.406 236.833.959 908.039.386 228.702.842 DAÝRE SAYISI 2.736 2.233 7.952 1.464 BÝNA SAYISI 2.354 2.265 4.206 1.277 YÜZÖLÇÜMÜ (m²) 2.278.971 2.646.363 5.682.425 1.511.995 DEÐER (TL.) 1.203.782.499 1.297.731.813 3.300.717.153 793.041.078 DAÝRE SAYISI 10.490 15.553 28.056 7.001 Kaynak: TÜÝK

147 ALTYAPI SÝSTEMLERÝ > KONUT 2010 EKONOMÝK RAPOR

2010 YILI MERSÝN ÝLÝ BELEDÝYE SINIRLARI ÝÇERÝSÝNDEKÝ SAHÝL SÝTELERÝNÝN DAÐILIMI

Belediye Sýnýrlarý Ýçerisindeki Belediye Adý Site Sayýsý Konut Sayýsý Toplam Konut Sayýsý Mersin Merkez Ýlçe Mezitli 87 13.741 58.575 TOPLAM 87 13.741 58.575 Erdemli 14 1.918 16.500 Arpaçbahþiþ 23 3.500 6.468 Çeþmeli 14 2.880 4.240 Kargýpýnarý 18 2.573 4.749 Kocahasanlý 25 934 2.152 Limonlu 33 2.717 4.234 Tömük 67 12.136 15.129 Kumkuyu 8 1.375 805 Kýzkalesi 53 1.570 1.723 Ayaþ 34 1.930 1.930 TOPLAM 289 31.533 57.930 Silifke Taþucu 46 2.286 8.820 Atakent 318 8.630 13.905 Atayurt 19 1.727 4.420 Narlýkuyu 3 104 1.298 Yeþilovacýk 17 1.884 3.313 Arkum 16 1.048 2.148 TOPLAM 181 12.730 33.904 Gülnar (Büyükeceli) 3 137 1.247 Aydýncýk 8 320 2.904 Bozyazý 24 1.248 6.520 Tekeli 14 752 1.542 Tekmen 7 428 2.379 TOPLAM 56 2885 14.592 Anamur 117 4.860 19.482 Ören 14 700 4.000 TOPLAM 131 5.560 23.482 GENEL TOPLAM 744 66.449 188.483 Kaynak: Ýlgili Belediye Baþkanlýklarý

148 2010 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI EKONOMÝK RAPOR BOÞ 2010 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > MTSO HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN TÝCARET VE SANAYÝ ODASI HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER

ÜYELERÝMÝZÝN HUKUKÝ STATÜLERÝNE GÖRE DAÐILIMI

Kuruluþ Nevi 2009 2010 Hakiki Þahýs Firmalarý 6.024 6.096 Kollektif Þirketler 100 98 Komandit Þirketler 8 8 Limited Þirketler 11.324 11.943 Anonim Þirketler 1.181 1.227 Yabancý Sermayeli Þirketler 468 532 Kooperatifler 773 770 Vakýf ve Dernek Ýþletmeleri 10 10 TOPLAM 19.888 20.684

Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

2010 yýlý sonu itibariyle Odaya kayýtlý üye sayýsý, geçen yýla göre %4 oranýnda artarak 20.684’e yükselmiþtir. Söz konusu dönemde yeni kayýt yaptýran firma sayýsý, 2009 yýlýna göre %17 artarak 1.388’e yükselirken; kapanan firma sayýsý ise %10 azalarak 592’ye gerilemiþtir. Kayýtlý üyelerin hukuki statülerine göre daðýlýmý incelendiðinde, 2009 yýlýna göre yabancý sermayeli firma sayýsý %14, limited þirketlerin sayýsý %5, anonim þirketlerin sayýsý %4 þahýs firmalarýnýn sayýsý %1 oranýnda artarken ve kooperatiflerin sayýsý %0,4 oranýnda azalmýþtýr.

YENÝ KAYIT YAPTIRAN FÝRMALARIN HUKUKÝ STATÜLERÝNE GÖRE DAÐILIMI

1500

1000

500

0 Vakýf ve Limited Anonim Kollektif Gerçek Kiþi Kooperatifler Dernek TOPLAM Þirketler Þirketler Þirketler Tacirleri Ýþletmeleri 2009 852 109 0 4 1 221 1.187 2010 989 112 0 6 2 279 1.388

Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

151 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > MTSO HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER 2010 EKONOMÝK RAPOR

KAYIT SÝLDÝREN FÝRMALARIN HUKUKÝ STATÜLERÝNE GÖRE DAÐILIMI 750

500

250

0 Vakýf ve Limited Anonim Kollektif Gerçek Kiþi Kooperatifler Dernek TOPLAM Þirketler Þirketler Þirketler Tacirleri Ýþletmeleri 2009 339 57 3 18 243 0 660 2010 326 46 2 9 207 2 592

Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

YILLAR ÝTÝBARÝYLE AÇILAN KAPANAN FÝRMALAR 1.600 60% 49% 1.400 50%

1.200 40% 30% 1.000 17% 20% 800 6% 6% -8% 2% 10% 600 -4% 0% -10% 400 -13% -10% -23% 200 -20% 0 -30% 2006 2007 2008 2009 2010 Yeni Kayýt Yaptýran Kayýt Sildiren Yeni Kayýt Deðiþim (%) Kayýt Sildiren Deðiþim (%) Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

YILLAR ÝTÝBARÝYLE ÜYE SAYISI 21.000 5% 20.500 4% 5% 4% 20.000 4% 3% 19.500 3% 20.684 4% 3% 3% 19.286 19.000 3% 18.637 19.888 18.500 3% 18.097 18.000 2% 17.567 17.500 2% 17.000 1% 16.500 1% 16.000 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

152 2010 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > MTSO HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER EKONOMÝK RAPOR

31.12.2010 TARÝHÝ ÝTÝBARÝYLE ODAMIZA KAYITLI FAAL ÜYELERÝN GRUPLARA GÖRE DAÐILIMI

Grup No.su Grup Adý Üye Sayýsý 1.GRUP SEBZE ve MEYVELERÝN TÝCARETÝ 554 2.GRUP SEBZE ve MEYVELERÝN YETÝÞTÝRÝLMESÝ, ÝÞLENMESÝ, PAKETLENMESÝ 173 3.GRUP TAHILLARIN YETÝÞTÝRÝLMESÝ ve TÝCARETÝ 172 4.GRUP BAKLAGÝLLERÝN YETÝÞTÝRÝLMESÝ ve TÝCARETÝ 293 5.GRUP HAYVANCILIK, ET ve ET ÜRÜNLERÝ TÝCARETÝ 144 6.GRUP TARIM ALETLERÝ, GÜBRE, ZÝRAÝ ÝLAÇ ve FÝDE TÝCARETÝ 168 7.GRUP GIDA MADDELERÝ TOPTAN TÝCARETÝ 342 8.GRUP GIDA MADDELERÝ PERAKENDE TÝCARET 398 9.GRUP ELEKTRÝKLÝ EV ALETLERÝ TÝCARETÝ 225 10.GRUP BÝLGÝSAYAR ve DONANIMLARI ile TELEKOMÜNÝKASYON ARAÇLARI TÝCARETÝ 291 11.GRUP GAZ ve AKARYAKIT ÝMALATI ile TÝCARETÝ 519 12.GRUP KONFEKSÝYON, TEKSTÝL ve AYAKKABI TÝCARETÝ 498 13.GRUP HALI, MOBÝLYA ve EV EÞYASI TÝCARETÝ 218 14.GRUP MOTORLU ARAÇLARIN TÝCARETÝ 154 15.GRUP TAÞIT ARAÇ ve PARÇALARI TÝCARETÝ 174 16.GRUP ÖZEL AMAÇLI YAPILARIN ÝNÞAATI ve ONARIMI 391 17.GRUP KONUT AMAÇLI YAPILARIN ÝNÞAATI ve ONARIMI 649 18.GRUP YAPI KOOPERATÝFLERÝ 107 19.GRUP ÝNÞAAT DESTEK FAALÝYETLERÝ ve PROJE YAPANLAR 473 20.GRUP ÝNÞAAT MALZEMELERÝ TÝCARETÝ 364 21.GRUP MADENLERÝN ÇIKARILMASI, ÝÞLENMESÝ ve TÝCARETÝ 207 22.GRUP YURTDIÞI YÜK ve YOLCU TAÞIMACILIÐI 493 23.GRUP YURTÝÇÝ YÜK ve YOLCU TAÞIMACILIÐI 712 24.GRUP DENÝZ TAÞIMACILIÐI ve DESTEK HÝZMETLER 233 25.GRUP PARASAL ve FÝNANSAL HÝZMETLER 130 26.GRUP DEÐERLÝ METALLER ve MÜCEVHER TÝCARETÝ 178 27.GRUP LOKANTA ve KAFETERYALAR 223 28.GRUP OTELLER ve TURÝSTÝK ÝÞLETMELER ile SANAT, SPOR ve EÐLENCE YERLERÝ 254 29.GRUP TIBBÝ MALZEME ÝMALATI ve TÝCARETÝ 183 30.GRUP SAÐLIK HÝZMETLERÝ 144 31.GRUP EÐÝTÝM ve DESTEK HÝZMETLERÝ 267 32.GRUP REKLAMCILAR, MATBAALAR, HALKLA ÝLÝÞKÝLER ve ÝLETÝÞÝM HÝZMETLERÝ 193 33.GRUP SÝGORTACILIK HÝZMETLERÝ 273 34.GRUP MÜÞAVÝRLÝK ve ARACILIK HÝZMETLERÝ 358 35.GRUP GAYRÝMENKUL ARACILARI, GÜVENLÝK ve TEMÝZLÝK HÝZMETLERÝ 186 36.GRUP KONFEKSÝYON, TEKSTÝL ve AYAKKABI SANAYÝ 134 37.GRUP GIDA SANAYÝ 235 38.GRUP ORMAN ÜRÜNLERÝ SANAYÝ 93 39.GRUP HALI, MOBÝLYA ve EV EÞYASI SANAYÝ 107 40.GRUP TAÞIT ARAÇ ve PARÇALARI SANAYÝ ile ONARIMI 128 41.GRUP PLASTÝK ve KÝMYASAL MADDELER SANAYÝ 218 42.GRUP METAL SANAYÝ 190 43.GRUP MAKÝNA ve YEDEK PARÇA SANAYÝ 139 44.GRUP ENERJÝ SÝSTEMLERÝ ile ELEKTRÝKLÝ ARAÇ GEREÇ SANAYÝ 148 FAAL ÜYE SAYISI FAAL ÜYE SAYISI 11.733 DÝÐER* DÝÐER* 8.951 TOPLAM ÜYE SAYISI TOPLAM ÜYE SAYISI 20.684 *: Durumu Geçici Terkin ve Üyeliði Askýda Olan Üyeler. Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý

153 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > ÝLÝMÝZDEKÝ MESLEKÝ KURULUÞLAR 2010 EKONOMÝK RAPOR

ÝLÝMÝZDEKÝ MESLEKÝ KURULUÞLAR Üye Sayýsý 2009 2010 Ticaret ve Sanayi Odalarý 27.118 27.879 - Mersin Ticaret ve Sanayi Odasý 19.888 20.684 - Anamur Ticaret ve Sanayi Odasý 1.187 1.084 - Erdemli Ticaret ve Sanayi Odasý 1.644 1.650 - Mut Ticaret ve Sanayi Odasý 542 576 - Silifke Ticaret ve Sanayi Odasý 1.209 1.488 - Tarsus Ticaret ve Sanayi Odasý 2.265 2.016 - Mersin Deniz Ticaret Odasý 383 381 Akdeniz Ýhracatçý Birlikleri 4.808 5.874 - Akdeniz Hububat Bakliyat Yaðlý Tohumlar ve Mamulleri Ýhracatçýlar Birliði 603 689 - Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Ýhracatçýlarý Birliði 156 182 - Akdeniz Yaþ Sebze-Meyve ve Mamulleri Ýhracatçýlarý Birliði 904 1.129 - Akdeniz Aðaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Ýhracatçýlarý Birliði 700 815 - Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri Ýhracatçýlarý Birliði 428 458 - Akdeniz Hazýr Giyim ve Konfeksiyon Ýhracatçýlarý Birliði 305 329 - Akdeniz Demir ve Demir Dýþý Ýhracatçýlarý Birliði 968 1.335 - Akdeniz Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Ýhracatçýlarý Birliði 744 937 Ticaret Borsalarý 1.455 1.591 - Mersin Ticaret Borsasý 1.209 1.359 - Tarsus Ticaret Borsasý 246 232 Ziraat Odalarý 103.328 110.092 - Mersin Ziraat Odasý 20.186 21.272 - Anamur Ziraat Odasý 9.002 9.373 - Erdemli Ziraat Odasý 15.560 16.450 - Silifke Ziraat Odasý 11.482 13.048 - Tarsus Ziraat Odasý 26.464 28.479 -Aydýncýk Ziraat Odasý 2.847 2.969 -Mut Ziraat Odasý 15.887 16.401 -Çamlýyayla Ziraat Odasý 1.900 2.100 Mersin Barosu 1.172 1.258 Mersin Serbest Muhasebeciler ve Mali Müþavirler Odasý 1.533 1.541 Mimarlar Odasý Mersin Þubesi 470 510 Ýnþaat Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 1.024 1.100 Makine Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 1.230 1.329 Elektrik Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 707 742 Çevre Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 189 197 Ziraat Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 1.445 1.473 Gýda Mühendisleri Odasý Mersin Þubesi 341 240 Mersin Tabip Odasý 1.530 1.580 Mersin Diþ Hekimleri Odasý 388 383 Mersin Veteriner Hekimler Odasý 487 333 25. Bölge Mersin Eczacý Odasý 583 608 Mersin Esnaf ve Sanatkarlarý Odalarý Birliði 54.250 56.240 - Mersin Bakkallar ve Bayiler Odasý 2.267 2.407 - Mersin Berberler ve Kuaförler Odasý 1.529 1.485

154 2010 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > ÝLÝMÝZDEKÝ MESLEKÝ KURULUÞLAR EKONOMÝK RAPOR

Üye Sayýsý

- Mersin Büfeciler Esnaf Odasý 496 497 - Mersin Camcýlar Esnaf Odasý 347 392 - Mersin Çiçekçiler Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 146 149 - Mersin Tüm Emlakçýlar Meslek Odasý 690 748 - Mersin Elektrik, Bobinaj ve Benzerleri Teknisyenleri Odasý 393 425 - Mersin Elektronikçiler Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 720 851 - Mersin Fýrýncýlar Un ve Undan Mamul Ürünler Ýmalat ve Satýcýlarý Odasý 475 463 - Mersin Fotoðraf Sanatkarlarý Odasý 141 149 - Mersin Giyim Eþyasý Ýmalat ve Satýcýlarý Esnaf Odasý 1.230 1.290 - Mersin Hamallar Odasý 241 246 - Mersin Hurdacýlar Odasý 255 261 - Mersin Kahveciler Odasý 1.622 1.749 - Mersin Kasaplar Esnaf Odasý 404 423 - Mersin Kýrtasiyeciler Odasý 283 299 - Mersin Kundura Deri Mamulleri ve Hediyelik Eþya Ýmalat Tamir ve Satýcýlarý ESO 470 499 - Mersin Kuyumcular Odasý 257 265 - Mersin Kebapçýlar Lokantacýlar Kafeteryacýlar Pastacýlar Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 1.727 1.850 - Mersin Madeni Sanatkarlar Odasý 1.511 1.541 - Mersin Manavlar ve Seyyar Satýcýlarý Odasý 222 290 - Mersin Marangozlar ve Mobilyacýlar Odasý 1.030 1.064 - Mersin Matbaacýlar Odasý 141 160 - Mersin Milli Piyangocular Odasý 301 344 - Mersin Minibüsçüler Odasý 756 779 - Mersin Oto Sanatkarlarý Odasý 768 830 - Mersin Sýhhi Tesisatçýlar Güneþ Enerjisi Ýmalatçýlarý ve Tenekeciler Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 303 303 - Mersin Süt ve Süt Mamulleri Ýmalat ve Satýcýlarý Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 116 111 - Mersin Servis Aracý Ýþletmecileri Esnaf Odasý 518 555 - Mersin Þoförler ve Otomobilciler Odasý 2.607 2.637 - Mersin Terziler Odasý 540 554 - Mersin Taksiciler Esnaf Odasý 562 602 - Mersin Tüpçüler Esnaf Odasý 155 192 - Mersin Pazarcýlar Odasý 690 683 - Tarsus Bakkallar ve Bayiler Odasý 1.917 2.045 - Tarsus Berberler ve Kuaförler Odasý 440 459 - Tarsus Biriketçiler, Karocular, Büzcüler, Mozaikçiler ve Büz Borucularý Odasý 256 265 - Tarsus Elektrik Teknisyenleri Odasý 361 407 - Tarsus Fýrýncýlar Odasý 160 170 - Tarsus Fotoðrafçýlar Odasý 202 256 - Tarsus Kahveciler ve Eðlence Yerleri Odasý 872 906 - Tarsus Kasaplar Odasý 174 186 - Tarsus Kebapçýlar Lokantacýlar Odasý 423 472 - Tarsus Kunduracýlar Odasý 173 179 - Tarsus Kuyumcular Odasý 110 116 - Tarsus Madeni Sanatkarlar Odasý 1.016 1.033 - Tarsus Mobilyacýlar ve Marangozlar Odasý 369 403

155 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > ÝLÝMÝZDEKÝ MESLEKÝ KURULUÞLAR 2010 EKONOMÝK RAPOR

Üye Sayýsý

- Tarsus Seyyar ve Sabit Tuhafiyeciler ve Zücaciyeciler Odasý 984 1.016 - Tarsus Þoförler ve Otomobilciler Odasý 2.770 2.720 - Tarsus Tenekeciler Odasý 215 242 - Tarsus Terziler Odasý 208 242 - Tarsus Servis Aracý Ýþletmeciler Esnaf Odasý 445 458 - Anamur Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 1.915 1.968 - Anamur Terziler Odasý 121 123 - Anamur Þoförler ve Nakliyeciler Odasý 458 418 - Aydýncýk Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 372 364 - Aydýncýk Þoförler ve Nakliyeciler Odasý 124 121 - Bozyazý Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 724 763 - Bozyazý Þoförler ve Nakliyeciler Odasý 184 186 - Erdemli Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 2.985 3.114 - Erdemli Þoförler ve Otomobilciler Odasý 942 967 - Erdemli Oto Sanatkarlarý ve Madeni Eþya Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 555 572 - Gülnar Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 560 569 - Gülnar Þoförler ve Nakliyeciler Odasý 310 266 - Mut Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 1.186 1.178 - Mut Þoförler Nakliyeciler ve Otomobilciler Odasý 435 441 - Mezitli Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 1.799 1.911 - Silifke Bakkallar ve Bayiler Odasý 658 663 - Silifke Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 3.146 3.129 - Silifke Þoförler ve Otomobilciler Odasý 963 924 - Silifke Minibüsçüler Odasý 349 348 - Tömük Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 1.160 1.238 - Çamlýyayla Esnaf ve Sanatkarlar Odasý 296 309

Kaynak: Yukarýda Yer Alan Kuruluþlar

156 2010 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI > MERSÝNDE FAALÝYET GÖSTEREN SENDÝKALAR EKONOMÝK RAPOR

MERSÝN’ DE FAALÝYET GÖSTEREN SENDÝKALAR Ünvaný Faaliyet Sahasý Kurulu Bulunduðu Yer Ýþyeri Sayýsý Ýþçi Sayýsý T.Ý.S Sayýsý Öz-Orman-Ýþ Tarým-Orman Mersin ------Petrol-Ýþ Petrol, Kimya Mersin ------Öz Gýda-Ýþ Gýda Tarsus/Mersin ------Teksif Dokuma Tarsus / Mersin ------Selüloz-Ýþ Kaðýt Silifke / Mersin ------Kristal Çimento-Cam Tarsus / Mersin ------Kristal- Çitser Çimento-Cam Mersin ------T. Yol-Ýþ Yapý-Ýnþaat Mersin ------Koop-Ýþ Büro, Kooperatif Tarsus-Mersin ------Türktis Kara Taþ. Mersin ------Tümtis Kara Taþ. Mersin 1 30 1 Liman-Ýþ Liman Tah. Mersin 2 659 2 T. Saðlýk-Ýþ Saðlýk Mersin ------Hizmet-Ýþ Genel Hizmetler Tarsus / Mersin ------Hizmet-Ýþ Genel Hizmetler Mersin Ýl Bþk. ------Hizmet-Ýþ Genel Hizmetler Mersin 2. Þube ------Toleyis Otel- Eðlence Mersin ------Türk Harb-Ýþ Harb Sanayi Mersin ------Belediye-Ýþ Genel Hizmetler Mersin 4 99 4 Belediye-Ýþ Genel Hizmetler Anamur/ Mersin ------Genel-Ýþ Genel Hizmetler Mersin 2 348 2 Genel-Ýþ Genel Hizmetler Arpaçsakarlar ------Genel-Sen Genel Hizmetler Tarsus / Mersin ------PUÝS Ýþverenler Sen. Mersin ------Birleþik- Metal -Ýþ Metal-Çelik Mersin ------TOPLAM 9 1.136 9 Kaynak: T.C. Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý Adana Bölge Müdürlüðü

157