OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu ubiegającego się o wpis nazwa inicjatywy Żywy Skansen – Centrum Folkloru Polskiego nazwa podmiotu Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Dmosińskiej w Nagawkach dokładny adres Nagawki 16 D, 95-061 Nagawki gmina Dmosin powiat Brzeziński województwo Łódzkie telefon 722-007-525 adres strony internetowej www.nagawki.pl faks adres e-mail [email protected] 2. Charakter podmiotu Obywatele zorganizowani (zaznacz): w radach i komitetach utworzonych przez władze publiczne w radach i komitetach zorganizowanych z inicjatywy mieszkańców zebraniach wiejskich i sołectwach w organizacjach pozarządowych nieformalnych grupach obywatelskich indywidualne osoby 3. Rodzaj(e) podjętych działań na rzecz realizacji potrzeb społeczności lokalnej (zaznacz): realizacja zadań publicznych na zlecenie władz lokalnych działalność charytatywna i opiekuńcza działalność edukacyjna i wychowawcza działalność wspierająca rozwój społeczności lokalnej działalność na rzecz podniesienia warunków życia działalność na rzecz zachowania i rozwoju lokalnych wartości kultury i tradycji 1 4. Przedmiot działalności Przedmiotem działalności członków Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Dmosińskiej w Nagawkach jest wzmacnianie kapitału społecznego, rozumianego jako element procesu produkcji i życia w zorganizowanym społeczeństwie. W utworzonym i uruchomionym „Żywym Skansenie – Centrum Folkloru Polskiego” w Nagawkach (gm. Dmosin) złożonym z obiektów dawnej architektury drewnianej bardzo ważna jest działalność kulturalna i edukacyjna. 5. Opis działań Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Dmosińskiej z siedzibą w Nagawkach 30 marca 2010 r. podpisało umowę na realizację inwestycji pn. „Żywy Skansen – Centrum Folkloru Polskiego” w Nagawkach. Projekt jest realizowany przy współudziale środków z RPO WŁ na lata 2007 – 2013 w ramach Osi Priorytetowej III: Gospodarka, Innowacyjność, Przedsiębiorczość; Działanie III.5 Infrastruktura turystyczno-rekreacyjna. Realizacja projektu wynikała z potrzeb społecznych oraz bezpośredniego zapotrzebowania lokalnych i regionalnych rynków turystycznych. Region łódzki posiadał niewielką ofertę obiektów infrastruktury oferującej kompleksowe usługi. „Żywy Skansen – Centrum Folkloru Polskiego” w Nagawkach jest efektem wnikliwej analizy rynku gospodarczego w województwie, ale również w kraju. Według danych GUS liczba ludności w gminie Dmosin, gdzie zlokalizowany jest projekt, zmniejszyła się o 2432 osoby od roku 2001. W samym tylko roku 2007 w województwie łódzkim liczba wymeldowań za granicę wynosi 602 osoby. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym wynosi – 1 653. Takie wyniki dla województwa mają również przełożenie na sytuację gminy Dmosin. Liczba przedsiębiorstw w gminie Dmosin w porównaniu z sąsiednią gminą wiejską Brzeziny jest mniejsza o 35 podmiotów w sektorze prywatnym (GUS, 2001 r.). Ta sytuacja ma ciąg dalszy w chwili obecnej. Zmniejsza się liczba podmiotów gospodarczych. Światowy kryzys wpłynął znacząco na sytuację na rynku pracy. W regionie brzezińskim (Dmosin należy do powiatu brzezińskiego) firmy zmniejszają wynagrodzenie pracownikom i nie planują większego zatrudnienia. Ta sytuacja może się zmienić, dzięki realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia. Gmina Dmosin posiada charakter typowo rolniczy. Ziemia słabej jakości, głównie VI i V klasy nie daje utrzymania mieszkańcom. Panuje bieda i ogólny marazm gospodarczy, a społeczeństwo starzeje się. Na terenie gminy nie ma miejsca, w którym młodzież mogłaby spędzać swój wolny czas. Może dziwić fakt, że gmina Dmosin nie ma domu kultury. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Dmosińskiej w Nagawkach za cel działania uznało utworzenie „Żywego Skansenu – Centrum Folkloru Polskiego” w Nagawkach. Obecnie Stowarzyszenie ma do zaoferowania obiekt kompleksowy, ogromny i o unikatowym charakterze. Znajduje się tutaj ok. 100 miejsc noclegowych, baza gastronomiczna, kulturalna rekreacyjna. Dla mieszkańców okolicznych wsi powstały nowe miejsca pracy w sektorze usług turystycznych. 2 Całość założenia Skansenu obejmuje: „Dworek” – dwór z końca XIX wieku przeniesiony z Grodziska (3 km od Nagawek). Przeznaczenie – siedziba Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mrożanie”, którego założycielem jest Stowarzyszenie, sala prób z zapleczem, pokoje noclegowe, sala bankietowa – konferencyjna. „Lipka” - dawna plebania mariawicka ze wsi Lipka (10 km od Nagawek). Przeznaczenie – teatr zimowy składający się z dużej sceny z zapleczem, sali widowiskowej. „Chata Dobroń” – budynek przeniesiony ze wsi Dobroń. Przeznaczenie – centralna kuchnia, warsztaty produktu lokalnego i tradycyjnego, „Chata Brzeziny„ – budynek przeniesiony z Brzezin. Przeznaczenie – „Słodka Karczma” (Herbaciarnia), pokoje gościnne. „Dom Tkacza” (ze Zgierza) – przeznaczenie – karczma jadła tradycyjnego oraz pokoje gościnne. Stajnia z wozownią, jedyny w Skansenie budynek murowany. Przeznaczenie – hotel dla koni, baza noclegowa dla jeźdźców i innych gości, szkółka jeździecka, wybieg dla koni. Amfiteatr z zapleczem, przeznaczenie – teatr letni. Leśniczówka (z Tadzina) będzie zrekonstruowana na podstawie dokumentacji Nadleśnictwa Brzeziny. Przeznaczenie – baza noclegowa, warsztaty rzemiosła tradycyjnego. Działka, na której powstał obiekt, jest zabezpieczona, posiada drogi ewakuacyjne, parkingi, podjazdy dla niepełnosprawnych oraz właściwe zagospodarowanie terenu, tzn. instalacje techniczne m.in. ekologiczna oczyszczalnia ścieków. Stowarzyszenie prowadzi działalność gospodarczą i oferuje nowe produkty/usługi z zakresu: warsztatów kulinarnych produktów tradycyjnych regionu łódzkiego – warsztaty opierają się nie tylko na pieczeniu chleba, ale również na tradycyjnym wykonaniu masła, sera itp. Obecnie członkowie Stowarzyszenia uzyskali certyfikaty dla swoich produktów tradycyjnych nadawane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Powracanie do tradycji stało się ważną atrakcyjną i dziedziną turystyki; w Skansenie odbywają się różnego rodzaju spotkania, konferencje, szkolenia; Krajowe Festiwale Folklorystyczne – obecnie na poziomie krajowym. Od 2013 roku będą odbywały się również festiwale międzynarodowe. Możliwa będzie wymiana doświadczeń zespołów z Polski i z zagranicy. Tego typu imprezy publiczne stają się wizytówką nie tylko naszego regionu, ale i kraju. Analiza rynku i konkurencji podpowiada, że obecnie nie ma w rejonie Polski Centralnej tego rodzaju Festiwali; turystyka konna – stajnia oraz pozostała infrastruktura stanowi ważny przystanek dla jeźdźców przemierzających szlak konny województwa łódzkiego. Przez Tadzin (4km od Nagawek) przebiega mała pętla tego szlaku. Dla turystów zainteresowanych szlakiem konnym dostępna jest baza hotelowa dla koni i ich właścicieli; nauka jazdy konnej podstawowa oraz przejażdżki bryczkami. Miejscowość Nagawki oraz okoliczne wsie stanowią duży potencjał i posiadają niezwykłe walory przyrodniczo- krajobrazowe; 3 wynajem sal na imprezy okolicznościowe; kolejna opisywana usługa, już na wiosnę 2013 roku, opierać się będzie na występach plenerowych i wyjazdowych Teatru „Jaracza” z/s w Łodzi. Na terenie Skansenu znajduje się amfiteatr, który stanowi infrastrukturę o właściwym poziomie dla spektakli plenerowych, happeningów i innych działań teatralnych zawodowego teatru; zwiedzanie i poznawanie historii każdego z budynków – miejsc z których te budynki pochodzą – ścieżka tematyczna powstanie na bazie historii każdego z budynków translokowanych do Skansenu; również ślady I Wojny Światowej oraz tematu Bitwy Łódzkiej 1914 roku staną się elementem składowym kompleksowej oferty dla turystów i mieszkańców regionu. Charakter projektu jest ponadregionalny – działania promocyjne skierowane są dla mieszkańców innych województw, w tym klientów zagranicznych. Powstała infrastruktura będzie odpowiednio oznakowana i zabezpieczona. W przyszłości Skansen będzie tworzył uzupełnienie oferty w postaci hipoterapii dla niepełnosprawnych oraz Akademii Rzemiosła Tradycyjnego, przedszkola artystycznego. Projekt ma charakter rozwojowy. Docelowo planuje się wzrost zatrudnienia oraz poszerzenie oferty usługowej. Wdrażany projekt spowoduje również spadek bezrobocia oraz zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego. 6. Ocena efektów wdrożenia projektu dla zaangażowania mieszkańców w realizację zadań publicznych Potrzeba realizacji projektu wynikała z sytuacji społecznej i gospodarczej regionu. Niewykorzystany potencjał, jakim jest turystyka, zły wizerunek oraz brak inwestycji w infrastrukturę hamuje rozwój sektora gospodarczego i powoduje pogłębienie problemów społecznych. Rozwój turystyki to obecnie największa nadzieja na przyszłość dla mieszkańców Nagawek i okolic. Firmy upadają. Zwiększa się bezrobocie oraz pogarszają się warunki życia mieszkańców. Rezultaty społeczne realizacji projektu to: zachowanie tradycji polskiej kultury ludowej; stworzenie atrakcji turystycznej na skalę regionalną, ogólnopolską i międzynarodową; szansa dla Gminy Dmosin poprzez rozwój małej przedsiębiorczości związanej z usługami okołoturystycznymi i dodatkowymi atrakcjami dla odwiedzających Skansen; zatrzymanie młodych mieszkańców Gminy i przeciwdziałanie wyludnianiu się miejscowości; rozwój turystyczny województwa łódzkiego; rozwój agroturystyki i małej przedsiębiorczości w zakresie usług około turystycznych. 4 Oddziaływania projektu będą długofalowe, a ich zasięg dotyczyć będzie całego województwa łódzkiego. Przewiduje się oddziaływania głównie w zakresie: powstania nowych miejsc pracy w sektorze związanym z obsługą ruchu turystycznego; projekt wpłynie na uatrakcyjnienie miejscowości i przyciągnie turystów, nie tylko z regionu, ale także