Sprawozdanie
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
SPRAWOZDANIE ZAKŁADU NARODOWEGO im. OSSOLIŃSKICH za rok 2017 WROCŁAW 2018 Sprawozdanie sporządzono zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 maja 2001 r. w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z działalności fundacji (Dz.U. Nr 50 poz. 529 z dnia 22 maja 2001) WSTĘP Rok 2017 był dla Zakładu Narodowego im. Ossolińskich rokiem Wielkiego Jubileuszu; w dniu 4 czerwca upłynęło 200 lat od zatwierdzenia przez cesarza Franciszka I Ustanowienia familijnego, przedłożonego austriackiemu monarsze przez Józefa Maksymiliana hr. Ossolińskiego. Wydarzenie to dało początek istnieniu Ossolineum. 200 lat tradycji w polskich warunkach – nie tylko z uwagi na niekwestionowane miejsce w narodowej kulturze, lecz także ze względu na przetrwanie czasów wyjątkowo trudnych – zapewnia Zakładowi Narodowemu miejsce wyjątkowe w historii Polski. Obchody rocznicowe, nad którymi honorowy patronat objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, rozpoczęły się 5 czerwca otwarciem wystawy czasowej „200 lat Ossolineum 1817-2017” oraz galą jubileuszową w Operze Wrocławskiej. Rangę uroczystości podniósł udział licznych gości reprezentujących władze państwowe, samorządowe, a także najważniejsze instytucje kultury i nauki. Głos zabrali m.in. Prezydent RP dr Andrzej Duda, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński, Prezydent Wrocławia dr Rafał Dutkiewicz, Przewodniczący Rady Kuratorów ZNiO prof. Jerzy Zdrada, a także Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Adam Jezierski, Dyrektor Biblioteki Narodowej dr Tomasz Makowski, Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO prof. Jacek Purchla, Dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro, prof. Andrzej Mączyński z Polskiej Akademii Umiejętności i prof. Elżbieta Frąckowiak z Polskiej Akademii Nauk. Ważna była obecność przedstawicieli polskich instytucji emigracyjnych, takich jak prof. Marka Tomaszewskiego z Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu czy Anny Buchmann z Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Na podkreślenie zasługuje uczestnictwo ukraińskich placówek ze Lwowa, które reprezentowali dr Wasyl Fersztej (Biblioteka im. W. Stefanyka) i Taras Woźniak (Galeria Sztuki im. B. Woźnickiego). Nadesłano też wiele listów gratulacyjnych. Oprawę artystyczną zapewnił zespół Opery Wrocławskiej, partnera i współorganizatora wydarzenia, dzięki któremu można było wysłuchać muzyki S. Moniuszki, K. Szymanowskiego, I. Paderewskiego, M. Karłowicza. K. Dębskiego, E. Elgara i W. Kilara. Do istotnych przedsięwzięć jubileuszowych należały w minionym roku wystawy. Pierwszą z nich była wspomniana wcześniej ekspozycja „200 lat Ossolineum”, prezentowana w gmachu głównym Zakładu. Po raz pierwszy przedstawione zostały w tej formie dzieje Ossolineum, zobrazowane poprzez eksponaty pochodzące zarówno ze zbiorów ZNiO we Wrocławiu, jak i wypożyczone z innych instytucji krajowych oraz ze Lwowa. W uwzględnionych treściach starano 1 się przybliżyć najważniejsze kierunki działalności: biblioteczny, muzealny i wydawniczy, nie zapominając o zasłużonych postaciach, w tym osobach darczyńców. W propagowaniu historii Zakładu i jego zbiorów niepoślednią rolę odegrały także wystawy planszowe. Zaliczała się do nich objazdowa ekspozycja „200 lat Ossolineum. Litteris et artibus”, która w zmiennych wersjach, dostosowanych do miejsc prezentacji, zagościła nie tylko we Wrocławiu, lecz również w Warszawie i Lwowie. Interesujący aspekt funkcjonowania Zakładu ukazała też planszowa wystawa „Zapamiętane, zapomniane… Wystawy ossolińskie w zbiorach Działu Dokumentów Życia Społecznego”, przypominająca o ważniejszych ekspozycjach zorganizowanych w trakcie ostatnich 70 lat. Z satysfakcją trzeba odnotować szerokie włączenie się strony ukraińskiej w jubileuszowe obchody, co odzwierciedliło się m.in. w przygotowanych przez lwowskie placówki wystawach. Cenną inicjatywą Lwowskiej Galerii Sztuki im. B. Woźnickiego stało się przypomnienie Muzeum Książąt Lubomirskich, urzeczywistnione poprzez ekspozycję „Muzeum Książąt Lubomirskich. Nie/zapomniana historia” w dawnym Pałacu Łozińskich. Dzięki niej odbiorcy na Ukrainie mieli sposobność zapoznania się – na przykładzie wybranych dzieł malarstwa – z bogactwem artystycznym zgromadzonym w przeszłości w ossolińskim Muzeum, odziedziczonym przez lwowską Galerię. Zaplanowana na 2018 r. wrocławska odsłona tej wystawy ma szansę stać się ważnym wydarzeniem kulturalnym. Odnotować też należy przygotowane przez lwowską Bibliotekę im. W. Stefanyka prezentacje wybranych rękopisów, starych druków, czasopism i grafik pochodzących z ossolińskich kolekcji. W październiku zorganizowana została we Wrocławiu trzydniowa konferencja naukowa „200 lat Ossolineum”. Wygłoszone na niej referaty stworzyły możliwość z jednej strony przypomnienia dorobku Zakładu, jego działalności bibliotecznej, muzealnej, wydawniczej, postaci z nim związanych, z drugiej zaś – zaprezentowania różnorodnej problematyki dotyczącej innych polskich instytucji kulturalno-naukowych od końca XVIII w. do czasów współczesnych. Na konferencji zjawili się uczestnicy z polskich uczelni, bibliotek, muzeów i archiwów, natomiast na uwagę zasługuje także liczny udział przedstawicieli instytucji ukraińskich. Obecnie przygotowywany jest tom konferencyjny z poszerzonymi tekstami wystąpień. Równolegle z przygotowaniami i realizacją poszczególnych wydarzeń Ossolineum wydawało rocznicowe publikacje. Spośród nich wymienić trzeba Księgę darczyńców Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Opracowanie to, zawierające wybór 389 najważniejszych ofiarodawców indywidualnych i instytucjonalnych, stanowi uhonorowanie ogromnego wkładu i zasług darczyńców jako współtwórców znaczącej pozycji Zakładu w całym okresie jego istnienia. Istotną pozycją jest 2 niewątpliwie Skarbiec. 200 lat Ossolineum, książka przygotowana przez Ośrodek „Karta” we współpracy z Zakładem. Dzięki umiejętnemu zestawieniu tekstów źródłowych praca ta w oryginalny i nowatorski sposób prowadzi czytelnika przez dwa stulecia ossolińskich dziejów. Wspomnieć też warto ciekawą antologię Jubileusze Ossolineum, przypominającą ważne teksty ogłaszane z okazji poprzednich okrągłych rocznic Zakładu, uzupełnione o napisane specjalnie na rok 2017 refleksje współczesnych ludzi nauki i kultury. Ważnym osiągnięciem naukowym jest z kolei Katalog druków XVI wieku z historycznej kolekcji Ossolineum, będący rezultatem współpracy z Biblioteką im. Stefanyka w zakresie starych druków i dokumentujący cenny fragment podzielonych ossolińskich zbiorów. Wydarzeniom jubileuszowym towarzyszył prowadzony przez Zakład bogaty program edukacyjny i promocyjny. Natomiast przykładem promocji zrealizowanej przez inne instytucje jest wydana przez Pocztę Polską okolicznościowa karta pocztowa oraz wyemitowane przez Narodowy Bank Polski monety. Choć rok 2017 upłynął pod znakiem obchodów 200-lecia, to jednak definitywnie jubileuszu nie zakończył. Wiele przedsięwzięć będzie kontynuowanych w 2018 r. W kolejnych miejscach (m.in. w Wiedniu) pokazywana będzie objazdowa wystawa planszowa, zaś we wrocławskiej siedzibie Zakładu zwiedzający będą mogli obejrzeć przewiezioną ze Lwowa ekspozycję obrazów z kolekcji Muzeum Książąt Lubomirskich. Ponadto ukażą się kolejne publikacje poświęcone ossolińskim zbiorom i historii. O tym wszystkim poinformuje sprawozdanie za 2018 r. Można jednak już dziś wyrazić przekonanie, że 200. rocznica stała się znakomitą okazją do poszerzania i utrwalania wiedzy o Ossolineum. 3 I. CZĘŚĆ ORGANIZACYJNO-PRAWNA Zakład Narodowy im. Ossolińskich z siedzibą we Wrocławiu, ul. Szewska 37 został wpisany do KRS w dniu 12.02.2002 r. pod nr 0000090878, nr Regon 930691990. I. Zakładem kieruje Dyrektor dr Adolf Juzwenko, zam. we Wrocławiu, ul. Piotra Skargi 15/11. II. Organem nadzorującym Zakład jest Rada Kuratorów. W skład Rady Kuratorów V Kadencji wchodzą: 1. Dr hab. Jerzy Zdrada – wskazany przez Radę IV Kadencji – Przewodniczący Rady 2. Prof. dr hab. Marek Bojarski – wskazany przez Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum 3. Piotr Czekierda – wskazany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 4. Dr Rafał Dutkiewicz – wskazany przez Radę Miejską Wrocławia 5. Dr Magdalena Gawin – wskazana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 6. Paweł Hreniak – Wojewoda Dolnośląski 7. Wojciech Kolarski – wskazany przez Prezydenta RP 8. Henryk Ledóchowski – reprezentant spadkobierców Ossolińskiego 9. Dr hab. Mirosława Marody – wskazana przez Polską Akademię Nauk 10. Mecenas Jacek Taylor – wskazany przez Radę IV Kadencji 11. Prof. dr hab. Jakub Tyszkiewicz – wskazany przez Senat Uniwersytetu Wrocławskiego 12. Dr hab. Kazimierz Michał Ujazdowski – wskazany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 13. Paweł Wróblewski – wskazany przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego 14. Prof. dr hab. Jerzy Wyrozumski – wskazany przez Polską Akademię Umiejętności III. Celami Zakładu zgodnie z historyczną tradycją i postanowieniami założyciela są: 1. utrzymywanie Narodowej Biblioteki Ossolineum i pomnażanie jej zbiorów, zwłaszcza w zakresie humanistyki polskiej i słowiańskiej oraz ich opracowywanie i upowszechnianie; 2. utrzymywanie Muzeum Książąt Lubomirskich i pomnażanie jego zbiorów w zakresie sztuki i pamiątek historycznych oraz ich opracowywanie i upowszechnianie; 3. wspieranie i prowadzenie prac naukowo-badawczych; 4. działalność wydawnicza. IV. Zakład realizuje cele w szczególności poprzez: 1. Organizowanie i finansowanie: a) prac naukowo-badawczych, 5 b) konferencji i seminariów, c) działalności popularyzatorskiej, d) stypendiów i nagród dla osób realizujących lub predestynowanych do realizacji celów Zakładu, e) „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”. 2. Współpracę z innymi