MUSEUM BELEVING BIJ JONGEREN Design Museum Gent – Groep 24

MUSEUM BELEVING BIJ JONGEREN Design Museum Gent – groep 24

12.01.2017

Onderzoeksproject 3 Grafische en Digitale Media Schooljaar 2016 – 2017 AP Hogeschool

2 Samenvatting

Dit onderzoeksrapport heeft betrekking op het Design Museum Gent. In dit onderzoek wordt er een beeld gekregen van behoeftes van jongeren met betrekking op musea. Jongeren zijn steeds moeilijker te bereiken, daarom worden vanuit dit onderzoek verschillende mogelijkheden gezocht om het Design Museum Gent aantrekkelijker te maken voor jongeren.

Om een duidelijkere visie te krijgen van de vraag onder de jongeren is er een enquête uitgezet online die door een 1354-tal jongeren tussen 16 en 30 jaar is ingevuld. De resultaten van de enquêtes zijn naderhand verwerkt in Excel. Uit deze resultaten blijkt dat Design Museum Gent maar weinig gekend is onder de doelgroep jongeren. Verder komt naar voren dat respondenten die verplicht naar musea moeten ook vaker een negatief beeld hebben van musea. Jongeren met interesse in cultuur die in hun vrije tijd een museum bezoeken hebben een positiever beeld. Jongeren verwachten belevenis en interactie in een museum. De voorkeur gaat naar foto’s, infographics, Virtual Reality en video.

Ook is er een vooronderzoek gedaan naar het Design Museum Gent. Hierin is de historiek, de collecties en tentoonstellingen en de communicatie besproken. Opvallend aan dit museum is dat het veel verschillende en vaak wisselende tentoonstellingen heeft, elk weer voor een andere doelgroep. Design Museum Gent is online zeer actief bezig om de doelgroep te betrekken, het museum gebruikt verschillende kanalen.

Verder is er een kwalitatief onderzoek gedaan. Hiervoor werden interviews afgenomen bij Annemarie van der Ree, medewerker van het Design Museum Gent, Bie Luyssaert, medewerker van Design Vlaanderen, en vijf jongeren die het Design Museum Gent reeds bezochten.

De jongeren waren over het algemeen tevreden over hun bezoek. De meerderheid zou het museum nog een keer willen bezoeken. De ene jongere vond de collectie van de tentoonstelling interessant, de andere had opdrachten van school uit meegekregen in het museum wat het voor haar leuker maakte. Een minpunt was dat de uitleg bij de tentoonstellingen weinig in de smaak viel wegens gebrek aan diepgang en teveel historie. De meerderheid van de jongeren wil graag multimediagebruik zien binnen een museum. De overige twee jongeren vinden het eigen aan een museum dat de informatie zelf gelezen moet worden en dat er een fysieke gids aanwezig is waar vragen aan gesteld kunnen worden. Het internet is een belangrijk medium om informatie op te zoeken over musea. Bijna alle jongeren gingen via deze weg op zoek naar informatie.

Het Design Museum Gent is aan een verjongingsproject bezig. Een jongere museumdirecteur, beeldschermen en tablets in het museum, social media en videofragmenten zijn ondertussen al geïntegreerd in het dagelijkse beeld van het Design Museum. Jongeren komen vooral in schoolbezoek naar een museum en minder uit eigen interesses. Dit wijdt Annemarie aan het feit dat jongeren op hun leeftijd andere dingen ontdekken van de wereld.

3 Inhoudsopgave

Samenvatting 3 1. Inleiding 5 2. Methode 7 3. Kwantitatief onderzoek 7 3.1 Resultaten onderzoek Design Museum Gent 7 3.2 Resultaten onderzoek algemeen onderdeel 11 3.3 Resultaten door gecombineerde vragen. 19 3.4 Conclusie kwantitatief onderzoek 22 4. Vooronderzoek 23 5.1 Historiek 23 5.2 Collecties en tentoonstellingen 23 5.3 Communicatie 24 5.3.1 Offline communicatie 24 5.3.2 Online communicatie 24 5.3.3 Activiteiten/promoties 25 5.4 Conclusie vooronderzoek 25 5. Kwalitatief onderzoek 26 5.1 Interview met Annemarie van der Ree 26 5.2 Interview met Bie Luyssaert 27 5.3 Interviews met jongeren 28 Samenvatting jongeren diepte-interviews 28 5.4 Conclusie kwalitatief onderzoek 29 6. Conclusie 31 7. Literatuurlijst 33 8. Bijlage 35 8.1 Enquête: Geef je mening over Vlaamse musea! 35 8.2 Collecties van het Design Museum Gent 40 8.3 Tentoonstellingen archief 42 8.4 Interview met Annemarie van der Ree 47 8.5 Interview met Bie Luyssaert 51 8.6 Interviews met jongeren 52 8.7 E-mails 57 8.8 Verslagen 59

4 1. Inleiding

Aanleiding In het kader van het vak Onderzoeksproject 3 binnen de opleiding Grafische en Digitale Media aan AP Hogeschool is onderzoek gedaan naar de museumbeleving van jongeren. Gekeken naar de resultaten van dit onderzoek is een adviesrapport met verbetervoorstellen voor het Design Museum Gent uitgeschreven.

Het Design Museum is gelegen in de cultuurstad Gent en het beschikt over een nationale en internationale designcollectie met moderne en hedendaagse kunst van 1860 tot heden. Het museum is op zoek naar welke inspanningen zij kunnen leveren om het museum nog aantrekkelijker te maken voor verschillende doelgroepen. Jongeren behoren tot een grote doelgroep die moeilijk te bereiken is. Er is geen duidelijk zicht over wat jongeren belangrijk vinden aan musea en hoe de communicatie hierover naar hen toe verbeterd kan worden.

Doelstelling Het doel van het onderzoek was om door middel van een enquête, diepte-interviews en een literatuuronderzoek een beter beeld te krijgen van hoe jongeren een bezoek aan het Design Museum Gent ervaren. Met deze verschillende inzichten is een adviesrapport met verbetervoorstellen geschreven. Hierdoor krijgt Design Museum Gent een beter inzicht in hoe het de communicatie, de grafische en digitale media en het museum zelf moet inrichten zodat deze beter voldoen aan de vraag van de jongeren.

Onderzoeksvraag Hoe ervaren jongeren tussen 16 en 30 jaar een bezoek aan het Design Museum Gent?

Deelvragen 1. Wat is er te zien en te beleven in het Design Museum Gent? 2. Hoe is de communicatie ingericht binnen Design Museum Gent? 3. Wat zijn de behoeften van jongeren met betrekking tot een museum en wat vinden zij belangrijk? 4. Wat zijn de behoeften van jongeren met betrekking tot het Design Museum Gent en wat vinden zij belangrijk? 5. Hoe ziet het ideale Design Museum Gent eruit voor jongeren? 6. Hoe kan het Design Museum Gent de museumbeleving voor jongeren verbeteren?

Afbakening Het onderzoek werd uitgevoerd gedurende de periode van november 2016 tot januari 2017 bij jongeren tussen de 16 en 30 jaar uit België. Dit was opgedeeld in een kwalitatief en een kwantitatief onderzoek. Het onderzoek werd verricht door alle studenten uit de opleiding Grafische en Digitale Media van AP Hogeschool waarbij iedere projectgroep naast onderzoek naar musea in het algemeen, ook specifiek inging op een gekozen museum. De resultaten van de enquêtes werden samengebracht en gedeeld onder alle projectgroepen.

5 Leeswijzer Het eerste hoofdstuk bevat de inleiding die bestaat uit de doelstelling, de onderzoeksvraag, de deelvragen, de afbakening en de leeswijzer. Hoofdstuk 2 presenteert de opzet en de werkwijze van het onderzoek. Hierbij worden de onderzoeksmethode, keuze dataverzamelingsinstrument, populatie, steekproef-bepaling, de ontwikkeling en afname van het dataverzamelingsinstrument behandeld. In hoofdstuk 3 worden de resultaten van het kwantitatief onderzoek besproken. Hiervoor werd een survey opgesteld met algemene vragen en vragen specifiek over het Design Museum Gent. Het vooronderzoek van het Design Museum wordt behandeld in hoofdstuk 4. Dit vooronderzoek geeft een analyse met algemene informatie over het Design Museum Gent en zijn activiteiten. De historiek, collecties, tentoonstellingen en communicatie van het museum, alsook resultaten uit huidige onderzoeken komen naar voren. Het kwalitatief onderzoek komt aan bod in hoofdstuk 5. Dit bestaat uit diepte-interviews met vijf jongeren, een medewerker van het Design Museum en één expert uit de culturele en creatieve sector. Hoofdstuk 6 behandelt de conclusie van het onderzoek met daarin antwoord op de onderzoeksvraag en de deelvragen.

6 2. Methode

In dit hoofdstuk wordt de opzet en werkwijze van het onderzoek beschreven. Hierbij worden de onderzoeksmethode, keuze dataverzamelingsinstrument, populatie, steekproef- bepaling, de ontwikkeling en afname van het dataverzamelingsinstrument behandeld.

Dit onderzoek bestond uit een kwantitatief en een kwalitatief onderzoek met een online enquête en diepte-interviews als dataverzamelingsinstrumenten. Het enquêteren gebeurde digitaal en de resultaten werden samengebracht en gedeeld onder alle projectgroepen. Door de grote hoeveelheid respondenten is het betrouwbaarheidsniveau van het kwantitatief onderzoek hoog. Om dieper in te gaan op de museumbeleving van jongeren en om het Design Museum Gent uitgebreid te onderzoeken zijn er interviews afgenomen bij jongeren die het Design Museum Gent eerder al bezocht hebben, een medewerker van het Design Museum en bij een expert uit de culturele en creatieve sector.

3. Kwantitatief onderzoek

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de enquête weergegeven. Allereerst wordt er ingegaan op de resultaten van de vragen specifiek over het Design Museum Gent. In het tweede deel wordt er op de resultaten ingegaan die betrekking hebben op alle musea.

3.1 Resultaten onderzoek Design Museum Gent Het onderdeel specifiek over Design Museum Gent is in totaal door 130 respondenten ingevuld.

Vraag 1: Kent u het Design Museum Gent?

Kent u het Design Museum Gent?

150 105 100

50 25

0 NEE JA

Uit deze vraag blijkt dat het Design Museum niet erg gekend is onder de respondenten. Slechts 24% van de respondenten kent het museum en daarvan heeft maar 8% (10 mensen) het museum bezocht.

7 Vraag 2: Waar kent u het Design Museum Gent van?

Waar kent u het Design Museum Gent van?

18 16 16 15 14 12 10 8 6 3 3 4 2 2 2 0 0 Van sociaal Van kennissen Van krant Van Van Van andere Andere, media of familie advertenties op advertenties websites namelijk: het internet langs de wegen

Het Design Museum Gent is vooral gekend van kennissen, familie en sociale media. Geen enkele respondent heeft advertenties van het Design Museum langs wegen gezien. Drie respondenten hebben het Design Museum Gent leren kennen via hun school.

Vraag 3: Hoe vaak heeft u het Design Museum Gent bezocht?

Hoe vaak heeft u het Design Museum Gent bezocht?

Nooit 1-2 Keer

40%

60%

De meerderheid van de respondenten (60%) heeft het Design Museum Gent nog nooit bezocht. Het museum is door 40% van de respondenten maximum twee keer bezocht.

Vraag 4: Wat vond je van jouw (laatste) bezoek aan het Design Museum Gent?

De gemiddelde beoordeling van een bezoek aan het Design Museum Gent is een 7,6/10.

8 Vraag 5: Als je via Google zou zoeken naar informatie over het Design Museum Gent, wat zou je dan intypen?

Deze vraag is maar een 8-tal keer ingevuld waardoor deze gegevens onvoldoende betrouwbaar zijn om concrete conclusies uit te trekken.

Vraag 6: Waarom bezocht je het Design Museum Gent?

Reden van bezoek aan het Design Museum Gent

8 7 7 6 5 4 4 3 2 2 2 1 1 0 Schoolopdracht Interesse in Interesse in Familieuitstap Andere, namelijk: design/kunst musea

Uit de bezoekende respondenten blijkt dat het museum voornamelijk bezocht wordt in functie van een schoolopdracht. Ook is een groot deel van de bezoekende respondenten naar het museum gegaan wegens interesses.

Vraag 7: Hoeveel tijd heb je doorgebracht in het Design Museum Gent?

De meeste bezoekers (50%) van het Design Museum Gent brachten er één tot twee uur door. Het Design Museum werd door 40% van de bezoekers meer dan twee uur bezocht. Slechts 10% deed niet langer dan een uur over zijn museumbezoek.

Vraag 8: Waarom was je tevreden/ontevreden over je bezoek?

Van de 9 reacties is over het algemeen iedereen positief, slechts een enkeling negatief met als reden daarvoor dat de gids saai was.

Vraag 9: Indien een ontevreden bezoek, hoe zou het volgens jou verbeterd kunnen worden?

Naar aanleiding van deze vraag werden er enkele voorstellen gedaan: • Meer interactie; • Betere gids; • Duidelijkere uitleg bij designstukken en deze uitleg op een zichtbaardere plek weergeven.

9 Vraag 10: Waarom zou je wel/niet een bezoek brengen aan het Design Museum Gent?

De antwoorden op deze vraag zijn nogal verschillend. Het klinkt voor veel respondenten leuk om een keer langs te gaan als ze in de buurt zijn. Vaak hebben deze respondenten een bepaalde interesse in design. Het woord design bevalt veel mensen.

Verder zijn er veel respondenten die hier geen mening over hebben omdat ze het Design Museum Gent niet kennen.

Vraag 11: Als wat voor type museumbezoeker zou je jezelf omschrijven?

Type museumbezoeker

100 89 90 80 70 60 50 40 30 20 11 11 14 11 10 0 Geïnteresseerde Ondernemende Honkvaste Creatieve entertainer Andere, namelijk: toeschouwer cultuurfan cultuurmijder (zelf intensief bezig met cultuur)

De meerderheid van de respondenten (68%) omschrijft zichzelf als een geïnteresseerde toeschouwer. “Andere” wordt vaak omschreven als een ongeïnteresseerde museumbezoeker.

10 3.2 Resultaten onderzoek algemeen onderdeel

In dit onderdeel worden de resultaten van het gezamenlijke onderzoek weergeven. Eerst worden de resultaten per vraag samengevat. Vervolgens worden resultaten gecombineerd om tot specifiekere conclusies te komen. De percentages zijn bij vraag 1 tot en met 6 gebaseerd op het totale aantal respondenten van het kwantitatief onderzoek, namelijk 1354. De vragen daarna zijn gebaseerd op het totale aantal respondenten per vraag omdat hier meerdere antwoorden gegeven mochten

Vraag 1: Wat is uw geslacht? Geslacht

40% 60%

Vrouw Man

Van het totale aantal respondenten is 60% vrouw en 40% man.

Vraag 2: Wat is uw leeftijd?

Leeftijdscategorie

16%

47% 37%

20-25 16-19 26-30

De meerderheid van de respondenten is tussen 20 en 25 jaar oud. Ook veel 16 tot 19- jarigen hebben de enquête ingevuld. De leeftijdscategorie van 26 tot 30 jaar komt minder voor

Vraag 3: Wat volg/volgde je in het secundaire onderwijs?

Opleidingsniveau secundair onderwijs

7% 11% 43%

39%

ASO TSO BSO KSO

Bijna de helft van de respondenten volgt of volgde algemeen secundair onderwijs. Tweede populairst was technisch secundair onderwijs, dit wordt of werd gevolgd door 39% van de respondenten. Beroepssecundair onderwijs wordt of werd gevolgd door 11% van de respondenten en kunstsecundair onderwijs slechts door 7%.

Vraag 4: Welk hoger onderwijs volg/volgde je?

Opleidingsniveau hoger onderwijs

23%

53% 24%

Hogeschool Universiteit Nee

Meer dan de helft van de respondenten (53%) studeert of studeerde aan een hogeschool. Eén vierde deed dit aan een universiteit. De overige 23% heeft geen hoger onderwijs gevolgd.

12 Vraag 5: Wat doe je in het dagelijkse leven?

Dagelijkse activiteit 3%

26%

71%

Student Werkend Werkzoekend

Een groot deel van de respondenten (71%) is student. Eén vierde is werkend en 3% is werkzoekend.

Vraag 6: Vindt u dat musea voldoende zijn afgestemd op jongeren?

Afstemming van musea op jongeren

45% 40% 42% 35% 37% 30% 25% 20% 15% 10%

5% 8% 5% 0% Eerder niet akkoord Eerder akkoord Niet akkoord Akkoord

Musea zijn in deze tijd niet voldoende afgestemd op jongeren. Dit kunnen we afleiden uit de grote hoeveelheid respondenten dat “niet akkoord” en “eerder niet akkoord” was met de vraag of musea voldoende zijn afgestemd op jongeren.

13 Vraag 7: Met wie bezoek je doorgaans een museum?

Gezelschap in museumbezoek

35%

30% 31% 25%

20% 24% 22% 15% 15% 10%

5% 7% 1% 0% School Familie Vrienden Partner Alleen Collega's

Wanneer onze respondenten een museum bezoeken doen ze dit voornamelijk met hun school (31%). Ook veel respondenten gaan met familie of vrienden naar musea. Weinig collega’s zullen samen een museum bezoeken (2%).

Vraag 8: Welke thema's interesseren je het meest?

Meest geïnteresseerde thema's

Kunst 20%

Geschiedenis 18%

Cultuur & volkeren 16%

Wetenschap & Techniek 14%

Natuur & dieren 13%

Schone kunsten 12%

Transport 7%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

Het thema kunst is het meest interessant voor onze respondenten (20%). Ook geschiedenis, cultuur & volkeren en wetenschap & techniek werden veel aangekruist. Transport is het minst interessante thema (7%).

14 Vraag 9: Wat verwacht u van een museum?

Verwachtingen

Kijken 31%

Beleven 27%

Interactie 19%

Aanraken 13%

Workshop 7%

Lezing 3%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

De meeste respondenten verwachten dat ze kunnen kijken en beleven in musea. Ook interactie wordt vaak verwacht. Lezingen horen minder bij de verwachtingen.

Vraag 10: Welke musea kan je spontaan opsommen?

Spontaan opsomen van musea

12% 10% 11% 8% 10% 6% 7% 4% 4% 2% 4% 3% 2% 1% 1% 1% 1% 0%

De musea die het meest spontaan opgesomd konden worden waren onder andere het MAS, het Louvre, FoMu, het modemuseum maar anderzijds werd er ook vaak het antwoord ingevuld dat men ‘geen’ musea kon opsommen. Design Museum Gent is slechts zeven keer genoemd in een totaal van 2052 antwoorden. Hieruit blijkt dat Design Museum Gent zeer onbekend is onder de respondenten.

15 Vraag 11: Welke musea heb je de afgelopen 12 maanden bezocht?

Het Design Museum Gent is in de afgelopen 12 maanden maar drie keer bezocht geweest door onze respondenten.

Vraag 12: Wat zijn jouw drie meest favoriete musea?

Twee keer is het Design Museum Gent als tweede favoriete museum benoemd. Bij de rest van de respondenten is het Design Museum niet voorgekomen in de top drie van favoriete musea.

Vraag 13: Welke grafische media moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken?

Interessante grafische media

50% 45% 47% 40% 35% 30% 25% 26% 20% 15% 19% 10% 5% 8% 0% Foto's Infographics Teksten Brieven

Door als museum foto’s aan te bieden wordt er interesse gewekt bij de meerderheid van onze respondenten (47%). Ook infographics zijn interessant voor de respondenten (26%).

16 Vraag 14: Welke audiovisuele media moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken?

Interessante audiovisuele media

45% 40%

35% 38% 30% 25% 26% 20% 23% 15%

10% 13% 5% 0% Video Audio 360° video Audiogids

Video is het meest interessant voor de meerderheid van de respondenten (38%). Audio en 360° video werd elk door één vierde van de respondenten aangekruist. De minderheid (13%) vindt een audiogids interessant.

Vraag 15: Welke interactieve technologie moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken?

Interessante interactieve technologie

45% 40% 42% 35% 30% 31% 25%

20% 23% 15% 10%

5% 4% 0% VR Interactieve video Virtuele gids AR

De interactieve technologie die een museum aan moet bieden om interesse te wekken bij onze respondenten is voor de meerderheid virtual reality (42%). Ook interactieve video en een virtuele gids wekt interesse bij hen. Zeer weinig respondenten (4%) vinden AR interessant.

17 Vraag 16: Via welke media zoek je naar informatie over musea?

Informatiebron

35%

30% 32% 25%

20%

15% 16% 16% 10% 13% 11% 5% 6% 4% 1% 0% Website Facebook Vrienden Folders Reclame Pers Instagram Twitter museum

Om meer informatie over een museum te krijgen wordt er door de meerderheid van de respondenten (32%) naar de website van dat museum gesurft. Ook Facebook is een populair middel om meer informatie te vinden verkrijgen (16%). Evenveel respondenten vragen hun vrienden om meer informatie over musea. Via Twitter wordt zelden gezocht naar informatie (1%).

18 3.3 Resultaten door gecombineerde vragen.

In dit deel wordt nog dieper ingegaan op de vragen die gesteld zijn. Om tot interessante resultaten te komen zijn er vragen gecombineerd.

Afstemming van musea op jongeren – gezelschap in museumbezoek

In onderstaande grafiek worden de vragen “Vindt u dat musea voldoende zijn afgestemd op jongeren?” en “Met wie bezoek je doorgaans een museum?” naast elkaar gelegd. Hieruit ontstaat de nieuwe vraag “Hoe vinden jongeren musea op hen afgestemd binnen welk gezelschap?”.

35%

30%

25%

20% 21% 10% 10% 15%

6% 10%

14% 13% 5% 10% 4% 8% 1% 4% 0% 1% 0% School Familie Vrienden Partner Alleen Collega's Andere

Akkoord/eerder akkoord Niet akkoord/eerder niet akkoord

De helft van de respondenten vindt dat musea slecht zijn afgestemd op jongeren. De meerderheid (21%) van de respondenten met die mening bezoekt musea doorgaans met hun school. Hieruit blijkt dat wanneer het museumbezoek verplicht gebeurt (schooluitstap), dit een slechte invloed heeft op de museumbelevenis van de bezoeker. Een museumbezoek in gezelschap van familie of vrienden heeft daarentegen een positieve invloed op de museumbelevenis van de bezoeker. De meerderheid (57%) van de bezoekers in gezelschap met familie of vrienden vinden musea goed afgestemd op jongeren.

19 Afstemming van musea op jongeren – dagelijkste activiteit: studeren of werken

In de grafiek hieronder worden de vragen “Vindt u dat musea voldoende zijn afgestemd op jongeren?” en “Wat doe je in het dagelijkse leven?” naast elkaar gelegd. Omdat 97% van de respondenten student of werkend zijn wordt er in detail gekeken naar hoe zij musea afgestemd vinden op jongeren.

50% 45% 47% 40% 42% 35% 40% 40% 30% 25% 20% 15% 10% 12% 5% 8% 5% 6% 0% Eerder niet akkoord Eerder akkoord Niet akkoord Akkoord

Studenten Werkende

De studenten hebben in verhouding tot werkende vaker hun mening gegeven dat musea ‘eerder niet akkoord’ afgestemd zijn. Verder blijkt wel dat de werkende over vaker de keuze heeft gemaakt dat de musea ‘niet akkoord’ zijn afgestemd.

Soort bezoeker – afstemming van musea Bij deze vraag wordt onderzocht wat voor soort museumbezoeker een bepaalde mening heeft over de afstemming. De verschillende museabezoekers werden als volgt benoemd als: geïnteresseerde bezoeker, ondernemende cultuurfan, honkvaste cultuurmijder, creatieve entertainer en de respondent had de keuze uit anders. Bij anders werd door de respondenten omschreven als een ‘niet geïnteresseerd in cultuur ’. De gegevens zijn gebaseerd op het totale aantal antwoorden per soort bezoeker.

20 300% 88%

250%

200%

40% 150% 0% 50% 100% 53% 13%

8% 36% 7% 50% 36% 42% 57% 9% 34% 18% 0% 2% 7% akkoord eerder akkoord eerder niet akkoord niet akkoord

Geintresseerde bezoeker Ondernemende cultuurfan Honkvastecultuurmijder

Creatieve entertainer Ander (negatief)

Uit de bovenstaande grafiek blijkt dat de honkvastecultuurmijder maar ook ‘anders’ (omschreven als een ontwijkende, negatieve cultuurbezoeker) de afstemming van musea ‘eerder niet akkoord’ over is. In tegenstelling tot de creatieve entertainer (een persoon die zelf ook bezig is met cultuur) en ondernemende cultuurfan ‘eerder akkoord’ over de afstemming van musea op jongeren. Hieruit blijkt dus dat een museabezoeker een negatieve blik naar cultuur(musea) heeft ook vaak de afstemming van de musea slechter vindt.

Afstemming musea per leeftijdscategorie In deze grafiek is onderzocht wat elke leeftijdscategorie vindt over de afstemming van musea. De mening onder de verschillende leeftijden komt grotendeels overheen met elkaar. Enkel de jongeren leeftijdscategorie heeft vaker de keuze gemaakt uit ‘eerder niet akkoord’ en de oudste leeftijdscategorie ‘eerder akkoord’.

60%

50% 49% 40% 46% 44% 43% 30% 37% 38%

20%

10% 9% 9% 9% 6% 5% 7% 0% niet akkoord eerder niet akkoord eerder akkoord Akkoord

20-25 26-30 16-19

3.4 Conclusie kwantitatief onderzoek

Bekendheid van Design Museum Gent Uit dit kwalitatief onderzoek blijkt dat het Design Museum Gent onder de respondenten weinig bekend is. Maar enkele respondenten hebben het museum bezocht of benoemen deze in de vragen 10, 11 en 12. In deze vragen wordt gevraagd of de respondent de musea willen opsommen die men kent, favoriet is of waar men is geweest. Bij deze vragen heeft maar 1% van de respondenten Design Museum Gent ingevuld.

Redenen bezoek musea Een van de belangrijkste voorwaarden voor jongeren om naar een musea te gaan is door dat het een bepaalde mate verplicht wordt door school. Opvallend is dat deze groep die verplicht naar een museum moet ook een negatieve mening heeft over hoe de musea zijn afgestemd op jongeren. Dit blijkt ook uit hoe de doelgroep zichzelf benoemd bijvoorbeeld een honkvaste cultuurmijder. De hongvaste cultuurmijder vindendat de musea slecht afgestemd zijn. Respondenten die meer interesse hebben in cultuur en musea vanuit interesse bezoeken staan ook positiever tegenover over hoe de musea voor hen zijn ingericht.

Communicatie Over de communicatie wordt door de jongeren worden enkele zaken benadrukt. Dit gaat over de communicatie binnen het museum, maar ook extern gerichte communicatie zoals facebook en flyers. Informatie zoekt respondent op door middel van de website, vrienden maar gebruikt ook vaak facebook om informatie op te zoeken. Deze communicatiemiddelen (website en facebook) zijn van groot belang om de doelgroep de juiste informatie te verstrekken. Volgens de respondenten moet binnen de musea de aandacht liggen op beleven en interactie, dit is wat de doelgroep verwacht als zij naar een musea gaan. Dit blijkt ook uit de vragen waarin gesteld wordt welke media men in de musea moet aanbieden. Hierbij kiest men voor foto’s, infographics, Virtual Reality en video. Door middel van deze technieken kan met de beleving en interactie voor de doelgroep verbeteren.

22 4. Vooronderzoek

In dit hoofdstuk bevindt zich het vooronderzoek. Deze geeft een analyse met algemene informatie over het Design Museum Gent en zijn activiteiten. De historiek, collecties, tentoonstellingen en communicatie van het museum, alsook resultaten uit huidige onderzoeken komen naar voren.

5.1 Historiek

Het Design Museum is ontstaan in 1903 als privé-initiatief van een groep industriëlen en kunstliefhebbers. De eerste collectie bestond uit een honderdtal meubelen, aangevuld met omvangrijke deelcollecties keramiek, koper en brons, meubelfragmenten en een grote textielverzameling. Door verdere uitbreiding van de collecties verhuisde het museum even later naar het 18e-eeuws herenhuis “Hotel de Coninck”. In dit nieuw onderkomen is plaats voor zowel een vaste collectie als tijdelijke tentoonstellingen. Het Design Museum Gent werd voor het publiek geopend in 1922. Reeds was de Stad Gent al eigenaar van het gebouw maar deze nam het museum ook integraal over in 1958. Vanaf dan sluit het museum wegens restauratiewerken. In 1973 werd het museum terug heropend en in 1992 bood een nieuwe moderne vleugel onderdak aan tentoonstellingen en een collectie modern en hedendaags design. Opvallend aan deze moderne vleugel is dat de vloeren in hoogte versteld kunnen worden door middel van een hydraulische lift. Dit wordt gedaan in functie van de tentoonstellingen.

5.2 Collecties en tentoonstellingen

De definitie “design” wordt heel ruim bekeken in het Design Museum. Toch heeft het museum enkele criteria die terugkomen in de collecties zoals eigentijdsheid, innovatie, ergonomie, duurzaamheid en esthetische relevantie. De collectie van het museum is geëvolueerd van overwegend 17de- en 18de-eeuwse toegepaste kunsten naar moderne en hedendaagse vormgeving van 1860 tot nu. Zowel regionale, nationale en internationale designstukken behoren tot de collectie. De focus ligt vooral op gebruiksvoorwerpen uit de privéwoning, met zwaartepunten als woonkamer, eetkamer, keuken, studeerkamer, slaapkamer, maar ook de tuin. De tentoonstellingen die in het museum gehouden worden gaan vooral over 20ste-eeuwse en hedendaagse creaties.

Enkele collecties zijn Protodesign, Art nouveau, Art deco, Modernisme, Organic design, Antidesign, Postmodernisme, Internationaal design en Modern en actueel Belgisch design. Uitgebreidere informatie over deze collecties en het volledig archief van tentoonstellingen zijn te vinden in de bijlage.

23 5.3 Communicatie

5.3.1 Offline communicatie

In deze paragraaf wordt eenrichtingscommunicatie omschreven. Dit is communicatie waarbij geen mogelijkheid is op reageren zoals tv, tijdschriften en affiches.

Design Museum Gent biedt een nieuwsbrief aan. Deze bestaat uit de algemene nieuwsbrief, kinderactiviteiten en lezingen en randactiviteiten. Bij inschrijving kan de geïnteresseerde kiezen over welke van deze onderdelen ze informatie wilt ontvangen.

Aan de ingang van het museum ligt verschillend soort drukwerk. Van 19 november 2016 tot 5 maart 2017 is de tentoonstelling Hands on Design bezig in het Design Museum Gent. Er is een folder en een krantje te verkrijgen over deze tentoonstelling. Op de folder vindt de bezoeker meer informatie over de tentoonstellingen en het randprogramma. In het Hands on Design krantje staat meer uitgebreidere informatie, alsook het randprogramma.

Wanneer een bezoeker het Design Museum binnenkomt kan deze een korte film bekijken over het museum. In het museum zelf wordt meer informatie gegeven over de designstukken door middel van teksten en tablets met koptelefoon.

Het Design Museum heeft ook een museumshop. Hier zijn souvenirs en designstukken te koop. Ook boeken over het Design Museum zijn hier te vinden.

5.3.2 Online communicatie

In deze paragraaf wordt de online communicatie omschreven. Dit is tweerichtingscommunicatie, hierbij is er de mogelijkheid om te reageren.

Design Museum Gent is aanwezig op verschillende kanalen zoals Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest, Vimeo en YouTube. Op de website van het museum staat algemene informatie zoals de lopende tentoonstellingen, collecties, contactinformatie, een agenda, bezoekersprijzen, winacties, ect.

YouTube Design Museum Gent heeft 20 video’s op YouTube geplaatst afgelopen 10 maanden. Deze video’s gaan voornamelijk over de tentoonstellingen die op dat moment plaatsvinden in het museum.

Facebook De Facebookpagina van het Design Museum Gent heeft 9.274 “vind ik leuks”. De beoordeling van bezoekers staat op 4 op 5. Echter zijn de “vind ik leuks” en reacties op de berichten redelijk beperkt tegenover het aantal “vind ik leuks” van de pagina zelf.

24 Twitter Design Museum Gent heeft 463 volgers op twitter en volgt zelf 272 twitter-accounts. Het museum heeft tot op heden 339 tweets geschreven. In totaal heeft deze twitterpagina 291 “vind ik leuks”.

Instagram Op Instagram heeft Design Museum Gent 159 foto’s geplaatst st. Ze volgen 140 andere Instagram-profielen en hebben zelf 2.346 volgers. Er is maar een beperkte interactie met de volgers want er zijn weinig likes op de foto’s van het Design Museum.

Pinterest Design Museum Gent heeft 8 borden op Pinterest. Hierin zijn in totaal +/- 190 pins bewaard. Het account heeft 53 volgers en volgt zelf 29 pinners.

Vimeo Vimeo lijkt op YouTube, het is een online videoplatform en heeft geen extra toegevoegde waarde. Hier zijn in totaal in 12 video’s te vinden. Het profiel van Design Museum Gent heeft 8 volgers.

5.3.3 Activiteiten/promoties

Design Museum Gent houdt regelmatig win-acties. Ook zijn er acties zoals gratis inkom voor Gentenaars tijdens de Gentse feesten en zijn er af en toe rondleidingen, studiedagen, atelierbezoeken, lezingen en workshops.

5.4 Conclusie vooronderzoek

Uit de historiek blijkt dat door de jaren heen het Design Museum Gent meer en meer succes heeft. Door dit succes is de locatie veranderd en was het uitbreiden van het museum een noodzaak. Er is een duidelijke variabel vanaf 1903 tot het heden wat betreft de collecties en tentoonstellingen. Sommige designers komen terug met een vernieuwende collectie voor het museum.

Offline en online is Design Museum Gent zeer actief bezig om hun doelgroep te bereiken en de communicatie te verbeteren. Nieuwe tentoonstellingen, collecties, acties en promoties worden via alle kanalen meegedeeld en kenbaar gemaakt. Ook stuurt het Design Museum regelmatig een nieuwsbrief die bestaat uit algemene informatie, kinderactiviteiten en lezingen en randactiviteiten.

25 5. Kwalitatief onderzoek

In dit hoofdstuk wordt het kwalitatief onderzoek behandeld. Dit onderzoek bestaat uit diepte-interviews met vijf jongeren en één expert uit de culturele of creatieve sector.

5.1 Interview met Annemarie van der Ree

Annemarie werkt sinds september 2009 bij de dienst publiekswerking in het Design Museum Gent. Hier regelt zij activiteiten zoals rondleidingen en workshops en gaat op zoek naar nieuwe tentoonstellingen of partners om mee samen te werken.

Hoe ze precies bij het Design Museum terecht is gekomen? “Ik heb stagegelopen in het museum in 2009. Ik wilde hier heel graag stagelopen want ik studeerde voor docent artistieke vormgeving. Heel veel van mijn medestudenten maakten vooral abstracte en autonome dingen. Ik werkte liever dingen uit die te gebruiken waren.” Aldus Annemarie.

De visie van het museum heeft sinds kort een nieuwe wending gekregen. Dat met als startpunt de aanwerving van een nieuwe museumdirecteur. De visie is verfrist, verjongd. Ze willen ook van maatschappelijk belang zijn. Zo hadden ze bijvoorbeeld een tentoonstelling over ‘garbage’. Dat ging over hoeveel plastic afval er wel niet in de zee zit en hoe dieren eronder lijden en hun maag vol plastic zit. Dus hadden ze een tentoonstelling over hoe we dat probleem kunnen aanpakken zoals mensen die van oude plastic en verpulverde petflessen terug meubels en voorwerpen maakten. Hun inspiratie halen ze op studiedagen of van groepen op sociale media waar ideeën in worden gepost. Ook loopt Annemarie soms zelf door het museum op zoek naar mensen die voor een specifieke reden naar het Design Museum komen om dat aan hen te vragen. De tentoonstellingen zijn verfrist met iPads en nieuwe schermen, zo willen ze het museum wat meer verjongen. Ze maken ook reclame op sociale media, er wordt ook gestimuleerd om te tweeten of om het museum op Facebook te volgen. Daar posten ze leuke interactieve filmpjes op en zien ze dat mensen hun vrienden daarin ‘taggen’. Daaruit blijkt dus het succes van deze actie.

Toch blijkt dat 25% van de jongeren bijna nooit een museum bezoekt, dat wijt Annemarie aan het feit dat jongeren op hun leeftijd gewoon bezig zijn met enorm veel andere dingen, andere interesses. Dat is ze te weten gekomen tijdens een lezing in een Amsterdams museum. “Het is gewoon een leeftijd waarin je andere dingen van de wereld ontdekt.” Er zijn nochtans speciale acties voor jongeren. Bijvoorbeeld de populaire Museumnacht is erg gericht naar jongeren toe. Dat is een nacht waarop het museum geopend is voor jongeren. Dat is in de eerste week op donderdagavond van december. Het is veel luchtiger, eerder drop-in drop-out. Er is dan bijvoorbeeld ook een 3D scanner waarmee je jezelf kan printen in 3D dus dat is vooral wel interessant voor jongeren. De beleving die ze willen overdragen naar hun bezoekers is dat ze gaan beseffen dat alles rond hen heen is vormgegeven, zowel goedkope spullen alsook dure designmeubelen. Over alles is er nagedacht.

26 Barrières zijn er volgens Annemarie niet voor jongeren om het museum te bezoeken. Tot 18 jaar is het gratis en tot 26 jaar is het maar 2€. Dat kan dus geen belemmering zijn. “Je moet niet iédereen in een museum willen krijgen, we beseffen dat mensen ook andere interesses hebben en dat moet ook kunnen” vindt Annemarie. Het hangt ook af van tentoonstelling tot tentoonstelling, laatste zomer was er een fietsententoonstelling en die was minder populair bij jongeren dan hun vorige Coca-Cola tentoonstelling. Hun reclame vindt je op verschillende plekken. Posters, kranten, radio… Dat is via een mediadeal. Als je Gent binnenrijdt zie je ook grote borden van onze tentoonstellingen en er zijn ook vlaggen van het museum. Per tentoonstelling proberen ze ook andere, specifieke doelgroepen aan te spreken. Dat gebeurt ook weleens via mail, of ze leggen nieuwe contacten. Bij wielerwedstrijden stonden er voor hun fietsententoonstelling ook spandoeken als reclame.

Annemarie vindt niet dat er te weinig gericht is naar jongeren van andere provincies zoals Antwerpen. “Wat Antwerpen betreft denk ik dat als jongeren daar naar musea willen, dat ze wel zullen zoeken naar één in Antwerpen zelf. Ik denk niet dat als je jong bent dat je dan echt helemaal naar Gent zou komen, of je moest al echt in een artistieke opleiding zitten of architectuur studeren. Er komen toch ook wel meer Nederlanders naar hier dan mensen uit Wallonië over de vloer. Dat blijft wel een kloof. Gent heeft ook een keer in een blad gestaan in Spanje en toen merkten we wel veel meer Spaanse toeristen op in ons museum, de talen in ons museum veranderen ook weleens dus.”

5.2 Interview met Bie Luyssaert

Bie Luyssaert staat in voor de communicatie en advies bij Design Vlaanderen. Zij is een professional binnen het vakgebied.

Bie Luyssaert werkt voor Design Vlaanderen, wat een deel is van Flanders DC. Mevrouw Luyssaert staat in voor de communicatie maar geeft ook advies aan ontwerpers en bedrijven. “Design is mijn grootste focus”, aldus Bie Luyssaert. Jongeren zijn niet hoofdzakelijk haar doelgroep maar starters wel. In die zin houdt ze contact met designopleidingen, ze volgt met haar andere collega’s wat daar gebeurt en organiseert workshops en lezingen voor starters binnen de sector: design.

“Design is veel breder geworden dan vroeger”, hiermee bedoelt mevrouw Luyssaert dat er tal van nieuwe onderdelen als service design, interface design, social design… zijn bijgekomen. Het grote publiek associeert dit niet met design. In die zin is design een pak minder elitair dan veel mensen denken. De computer heeft design volledig veranderd en storytelling is belangrijk geworden. “De klant moet het product niet alleen mooi vinden, er moet ook een goed verhaal achter zitten”.

27 Bie Luyssaert is trouwe bezoeker aan het Design Museum Gent. Haar eerste bezoek dateert maar liefst van in haar studietijd, ergens in 1993. Zelf organiseerde ze ook een tentoonstelling in het museum in 2001. Ze raad andere aan om een bezoekje te brengen aan het Design Museum in hartje Gent. “Ik vind het een bijzonder boeiend museum met een zeer relevante collectie”. Het enige waarom mevrouw Luyssaert het museum niet zou aanraden is dat alle verdiepingen en de kelder ontoegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Hiervoor zou het aangenamer zijn om een lift te plaatsen die naar alle verdiepingen leidt.

5.3 Interviews met jongeren

Charlotte Geysemans Elise Selderslaghs Lore Witters Simon Raeymaeckers Seppe Wouters

Samenvatting jongeren diepte-interviews Voor de diepte-interviews met jongeren die het Design Museum Gent recent bezochten hebben we vijf geïnteresseerde jongeren te pakken kunnen krijgen. Charlotte, Elise, Seppe, Simon en Lore.

Alle vijf de jongeren hebben wegens een schooluitstap een bezoek gebracht aan het Design Museum Gent. De verwachtingen van de geïnterviewde waren verschillend. Twee Jongeren wisten totaal niet wat te verwachten, één dacht eerder abstracte en grafische kunstwerken te zien en de anderen verwachtten speciale design stukken. Of ze het museum nog een tweede keer zouden bezoeken? Hierbij waren de reacties in het algemeen verschillend. “Persoonlijk vind ik dat er musea zijn met interessante thema’s. Ik zou het wel aanraden aan iemand die meerdere dagen in Gent is” Aldus Elise. Seppe vertelde ons dat hij het museum zonder twijfel nog een keer zou bezoeken. Elke jongere vond iets anders aan het museum positief. Een student had een opdracht van school gekregen waardoor de ze actief bezig waren in het museum. Verder benoemde een student dat ze een specifiek stuk in de toen lopende collectie fascinerend vond. Negatieve uitspraken over het bezoek zijn dat er een specifiek stuk of geschiedenis van een lopende tentoonstelling naar voren kwam en een saaie rondleiding in het museum zelf. Twee jongeren antwoorden dat ze hierop niets aan te merken hadden.

Niet alle jongeren waren het erover eens dat het gebruikmaken van ‘multimedia’ door musea een must is. “Ik vind van niet. Ik vind het net eigen aan een museum dat je zelf informatie moet lezen”. Seppe Wouters zei het tegenovergestelde; “Ik vind van wel. Om jongeren aan te spreken en ze naar een andere manier naar musea te laten zien. Zo ze niet een museum associëren met het woord saai”. De meerderheid vindt een fysieke gids aangenamer dan een virtuele gids. “Een fysieke gids kan anekdotes vertellen, de uitleg van een virtuele gids zal altijd hetzelfde blijven”.

28 De jongeren zochten informatie op om een bezoek te plannen via deze verschillende media; website van het museum, sociale media, televisie (bv. Vlaanderen Vakantieland), Google, brochures en affiches. Op de vraag of de vijf jongeren iets zouden aanpassen aan het Design Museum waardoor het museum nog interessanter wordt waren ook verschillende reacties; wat meer interactie bij een collectie, het gebruik van beeldschermen met video’s en fragmenten.

5.4 Conclusie kwalitatief onderzoek

Alle jongeren die we persoonlijk hebben geïnterviewd zijn naar het Design Museum Gent geweest omwille van een schoolproject. Ze zijn dus niet uit eigen interesse of spontaan naar het museum gegaan. Dat is in tegenstelling tot onze professional in het vak Bie Luyssaert. Zij is al meerdere keren naar het museum geweest, ze heeft er ook zelf al een tentoonstelling georganiseerd.

De meerderheid van de studenten zou nog eens overwegen om terug te gaan naar het Design Museum. De anderen beweren dat ze het na één keer wel gezien hebben, dit getuigd ervan dat ze toch niet goed geïnformeerd waren over de afwisselende tentoonstellingen. Ze denken echter dat het altijd dezelfde tentoonstelling is, wat niet het geval is. Dit is misschien wel een interessante opmerking voor het museum, dat ze toch zeker na hun bezoek meegeven dat er afwisseling is in hun tentoonstellingen. Annemarie vindt het niet abnormaal dat (niet alle) jongeren geregeld naar musea gaan uit eigen initiatief, dit wijdt ze aan het feit dat jongeren nu eenmaal op een leeftijd zijn waarop ze andere dingen ontdekken van de wereld. Toch is de museumnacht een interessant evenement voor jongeren.

De speciale zetels en de lichtprojecties vielen in de smaak bij twee jongeren. Eén vond de indeling van het museum leuk en een andere vond het thema (design) leuk. Eén jongere zei echter dat ze de opdrachten die ze van school kreeg er het leukste aan vond, omdat ze zo interactief kon bezig zijn. De aanwerving van de tablets is dus een goede investering geweest omdat die voor meer interactie tijdens het bezoek zorgt. Bie Luyssaert vond de fascinerende collecties die niet altijd zichtbaar zijn, de goede educatieve werking en ook de fijne locatie het leukst. Annemarie heeft gekozen om haar stage bij het Design Museum van Gent te lopen omdat ze meer houdt van design en kunst die te gebruiken is, dat is wel eigen aan dit museum.

De meerderheid had een specifiek punt dat ze minder leuk vonden aan het museum, de andere hadden niet echt een opmerking. De eerste vond dat er te weinig uitleg was en dat maakte het een saaie tour, er was amper interactie. De tweede vond dat er te veel geschiedenis aan bod kwam en de derde vond de collectie van design stoelen het minst interessant. Toch heeft Bie Luyssaert een belangrijk punt wanneer ze zegt dat er ook een geval is waarbij ze het museum niet zou aanraden, namelijk dat zowel de kelder alsook de andere verdiepingen niet toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. In deze tijd zou het Design Museum van Gent daar zeker aan kunnen werken. Ze zou ook wel graag terug een stuk vaste collectie zien.

Twee Jongeren vinden het niet nodig dat er multimedia aanwezig is in een museum. Dit omdat ze het eigen vinden aan een museum om echt te moeten lezen als je iets wilt te weten komen, of omdat ze het niet nodig vinden als er toch een goede gids aanwezig is. Eén vindt het wel een leuk idee, maar geen must. De overige zouden het wel interessant vinden omdat die meer interactie zou brengen. Dat was ook het antwoord van de jongere die op de vorige vraag had geantwoord dat er te weinig uitleg of interactie was. Zo zien sommige jongeren een museum niet snel meer als ‘saai’.

De meerderheid van de jongeren hebben liever een fysieke gids, de andere twee hebben geen voorkeur. De redenen waarom ze liever een fysieke gids willen is omdat dit persoonlijker is, je kan vragen stellen en de gids kan anekdotes vertellen. Alle jongeren gebruiken het internet om informatie over musea op te zoeken. Dit zijn onder andere de websites van de musea zelf, sociale media en gewoon op google ernaar zoeken. Ook op tv komen soms leuke ideeën zoals op ‘Vlaanderen Vakantieland’ zegt iemand. Ook kaart iemand toch zeker ook brochures en affiches aan, de printreclame. Twee Jongeren hebben ook enkele ideeën om het Design Museum Gent aan te passen om het interessanter te maken, namelijk beeldschermen, videofragmenten, bewegende objecten, objecten waarbij je op een knop kan drukken om iets te starten… Enkele van deze aanpassingen zijn al reeds gebeurd zoals beeldschermen en videofragmenten op de iPad. De andere drie jongeren vonden geen verandering nodig omdat het museum al geregeld van tentoonstelling verandert en dat vinden ze al genoeg.

30 6. Conclusie In dit hoofdstuk wordt onze onderzoeksvraag ‘Hoe ervaren jongeren tussen 16 en 30 jaar een bezoek aan het Design Museum Gent?’ beantwoord.

Design Museum Gent is een musea met veel verschillende tentoonstellingen die telkens weer een nieuwe doelgroep bereikt. Deze tentoonstellingen bestaan voornamelijk uit ‘dagelijkse producten’ waar design ook in terug komt. Verder zijn ze al zeer actief op online en sociale media. Ze hebben een grote verscheidenheid aankanalen die ze inzetten.

Door een enquête af te nemen onder een 1354-tal jongeren tussen 16 en 30 jaar is ingevuld zijn er enkele inzichten gekomen wat jongeren belangrijk vinden binnen musea. Uit deze resultaten blijkt dat Design Museum Gent maar weinig bekend is onder de doelgroep jongeren. Verder komt naar voren dat respondenten die verplicht naar musea moeten en een negatieve kijk hebben op cultuur ook vaker een negatieve mening heeft over de afstemming van musea op jongeren. Jongeren die meer interesse hebben in cultuur en musea en vanuit interesse bezoeken staan ook positiever tegenover over hoe de musea voor hen zijn ingericht. Volgens de jongeren moet binnen de musea de aandacht liggen op beleven en interactie, dit is wat de doelgroep verwacht als zij naar een musea gaan. Hierbij kiest men voor foto’s, infographics, Virtual Reality en video.

Voorbeeld scenario

Evenementen

De vraag onder de jongeren is meer interactie en beleving. De keuze viel hier ook specifiek op Virtual Reality. Virtual Reality is een opkomende hype. Afgelopen jaren is Virtual Reality steeds vaker in het nieuws of op sociale media. Door de VR-bril beland men in een nieuwe wereld. Deze wereld kan het huis van een designer zijn. Hierdoor ontstaat er een compleet nieuwe belevenis van het kijken achter de schermen bij verschillende designers.

Augmented reality is de realiteit met een virtuele toevoeging. Via een app op de smartphone of tablet kunnen bezoekers van het Design Museum Gent opzoek gaan naar quizvragen. Door het beantwoorden van deze quizvragen zijn er verschillende prijzen te winnen.

Tijdens de examenperiodes organiseert het Design Museum Gent studieavonden. Er wordt een ruimte ingericht met designmeubelen waaraan studenten kunnen studeren. Zij krijgen de kans om design aan te raken en te beleven.

Om het museum interessanter te maken voor jongeren met hun gezin, organiseert het museum een fotoshoot dag. De foto’s worden gemaakt bij of in verschillende designstukken (bijvoorbeeld in de oude treincabine die in de nieuwe vleugel van het museum staat).

31 In het Design Museum zelf verschillende tablets beschikbaar stellen met quizzen op in de vorm van een interactieve video, bijvoorbeeld “Als jij designer was, wat zou jij dan ontwerpen?”. Uit deze quiz komt dan als antwoord een designstuk uit de collectie in het museum of meerdere designstukken van dezelfde designer. Hierna kunnen ze het designstuk bezichtigen in het museum. De jongeren beleven het museum op een hele andere manier dan gewoonlijk.

Reclame

Facebook staat nog steeds krachtig binnen de verschillende sociale media-uitingen. Het museum maakt goed gebruik van facebook en post regelmatig verschillende berichten en foto’s. Het posten van 360° video’s wordt als maar vaker gebruikt op sociale media. Zo kan het Design museum Gent 360° video’s plaatsen om een deel van de binnenkant van het museum te tonen. Door de 360° video’s wordt er nieuwsgierigheid opwekt bij de jongeren via sociale media.

Sociale media

Facebook staat zoals hierboven vermeld heel sterk, ook tegenover Twitter en Instagram. Het Design Museum Gent kan zich meer focussen op hun Facebookpagina en website om zo jongeren warm te maken voor een museumbezoek.

32 7. Literatuurlijst

Cube Design Museum. Geraadpleegd op 7 December 2016, van, http://www.cubedesignmuseum.nl/

Cultuur en Educatie. Geraadpleegd op 5 December 2016, van, http://www.lkca.nl/~/media/downloads/ws_2003_ce_7.pdf#page=122

Cultuur van de Vlaamse overheid. Geraadpleegd op 8 December 2016, van, https://cjsm.be/cultuur/themas/cultureel-leren-en-cultuureducatie/cultuureducatie- binnen-cultuur-en-jeugd

Design Museum Holon. Geraadpleegd op 7 December 2016, van, http://www.dmh.org.il/default.aspx

Design Museum London. Geraadpleegd op 7 December 2016, van, http://designmuseum.org/

Departement cultuur, jeugd sport & media. Geraadpleegd op 8 December 2016, van, http://www.sociaalcultureel.be/volwassenen/index.aspx

Facebook- pagina Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://www.facebook.com/DesignmuseumGent/?fref=ts

Info Jongeren en cultuur. Geraadpleegd op 5 December 2016, van, http://www.rug.nl/research/portal/files/14689540/voorpostelm-jongeren.pdf

Info Musea Gent. Geraadpleegd op 31 November 2016, van http://degentsemusea.be/

Info Wikipedia Design Museum Gent. Geraadpleegd op 26 November 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Design_museum_Gent

Instagram-pagina Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://www.instagram.com/designmuseumgent/

Jongeren Gids. Geraadpleegd op 8 December 2016, van, https://jongerengids.be/vraag/wat-cultuur

Mijn Leuven. Geraadpleegd op 8 December 2016, van, http://www.mijnleuven.be/artikel/cultuur-is-dat-iets-voor-jongeren

Pinterest Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://www.pinterest.com/DesignmuseumBE/

Twitter-pagina Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://twitter.com/DesignmuseumBE

Unit040. Geraadpleegd op 10 December 2016, van, http://www.unit040.nl/wat-is-het- verschil-tussen-virtual-en-augmented-reality/

Vimeo Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://vimeo.com/designmuseumgent

VR-expert. Geraadpleegd op 10 December 2016, van, http://www.vr-expert.nl/virtual- reality/

Website Design Museum Gent. Geraadpleegd op 17 November 2016, van http://www.designmuseumgent.be/

YouTube Design Museum Gent. Geraadpleegd op 23 November 2016, van https://www.youtube.com/channel/UCScUtDzGXHVLJxKSAFSAaHg

34 8. Bijlage

8.1 Enquête: Geef je mening over Vlaamse musea!

Hallo! Wij zijn Sylvie, Ranaa, Eva, Jorne en Kimberly. Vijf studenten aan AP Hogeschool te Antwerpen. In het kader van het vak Onderzoeksproject 3 binnen de opleiding Grafische en Digitale Media aan AP Hogeschool onderzoeken wij de museumbeleving van jongeren tussen 16 en 30 jaar. Het onderzoek maakt deel uit van een groter project. Het Design Museum in Gent sprak ons het meest aan en daarom zullen wij specifiek de beleving in dit museum onderzoeken.

Vraag 1: Wat is je geslacht? • Man • Vrouw • Ik omschrijf mezelf anders

Vraag 2: Wat is je leeftijd? (16-30 jaar)

Vraag 3: In welke provincie woon je? • West-Vlaanderen • Oost-Vlaanderen • Antwerpen • Limburg • Vlaams-Brabant • Brussel • Andere, namelijk:

Vraag 4: Wat doe je in het dagelijkse leven? • Studeren • Werken • Andere, namelijk:

Vraag 5: Wat volg/volgde je in het secundair onderwijs? • ASO • TSO • BSO • KSO

Vraag 6: Welk hoger onderwijs volg/volgde je? • Hogeschool • Universiteit • Geen hogeschool of universiteit

Vraag 7: Vind je dat musea voldoende zijn afgestemd op jongeren? • Niet akkoord

35 • Eerder niet akkoord • Eerder akkoord • Akkoord

Vraag 8: Welke musea kan je spontaan opsommen? • Geen • Deze musea:

Vraag 9: Welke musea heb je de afgelopen 12 maanden bezocht? • Geen • Deze musea:

Vraag 10: Wat zijn jouw top drie favoriete musea? • Geen • Deze musea:

Vraag 11: Met wie bezoek je doorgaans een museum? • Alleen • School • Gezin • Vrienden • Collega’s • Partner • Andere, namelijk:

Vraag 12: Welke museum thema’s interesseren je? • Cultuur & Volken: Gebruiken, Mode, Speelgoed, Sport, Voeding, … • Geschiedenis: Ambachten, Archeologie, Oorlog, Wapens, … • Kunst: Architectuur, Design, Fotografie, Literatuur, Muziek, … • Natuur & Dieren • Schone kunsten: Beeldhouwkunst, Schilderkunst, … • Transport: Luchtvaart, Ruimtevaart, Scheepvaart, Spoorwegen, … • Wetenschap & techniek: Druktechniek, Informatietechnologie, Natuurwetenschap, … • Andere, namelijk:

Vraag 13: Wat verwacht je van een museum? • Kijken • Aanraken • Beleven • Interactie • Lezing • Workshop • Goodiebag • Begeleiding door gids • Andere, namelijk:

Vraag 14: Welke grafische media moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken? • Brieven • Teksten • Foto’s • Infographics • Verhalen • Andere, namelijk:

Vraag 15: Welke audiovisuele media moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken? * 360° video: een video waarbij je kan rondkijken in een ruimte (vb: Google Streetview)

• Audio • Video • 360° video • Audiogids • Andere, namelijk:

Vraag 16: Welke interactieve technologie moet een museum aanbieden om jouw interesse te wekken? * Interactieve video: je kan keuzes maken in een interactief filmpje * AR: Augmented Reality (vb: mobiele app): je krijgt info, beeld, video over een object * VR: Virtual Reality (vb: Oculus Rift bril): je kan in een virtuele ruimte rondwandelen * Virtuele gids (vb: mobiele app): een virtuele gids geeft info of verhalen op jouw maat

• Interactieve video • AR • VR • Virtuele gids • Andere, namelijk:

Vraag 17: Via welke media zoek je informatie op over musea? • Website museum • Facebook • Instagram • Twitter • Folders • Pers • Reclame • Vrienden • Andere, namelijk:

Vraag 18: Ken je het Design Museum Gent? • Ja

37 • Neen -> gaat door naar vraag 27

Vraag 19: Van waar ken je het museum? • Van social media • Van kennissen of familie • Van krant • Van advertenties op het internet • Van advertenties langs de wegen • Van andere websites • Andere, namelijk:

Vraag 20: Hoe vaak heb je het Design Museum Gent bezocht? • Nooit -> gaat door naar vraag 27 • 1-2 keer • Meer als 3 keer

Vraag 21: Wat vond je van jouw (laatste) bezoek aan het Design Museum Gent? (score van 1 – 10)

Vraag 22: Als je via Google zou zoeken haar het museum, wat zou je dan intypen?

Vraag 23: Waarom bezocht je het Design Museum Gent? • Interesse in musea • Interesse in design/kunst • Schoolopdracht • Familie uitstap • Andere, namelijk:

Vraag 24: Hoeveel tijd heb je doorgebracht in het Design Museum Gent? < één uur • één > twee uur • > twee uur

Vraag 25: Waarom was je tevreden/ontevreden over je bezoek?

Vraag 26: Indien een ontevreden bezoek, hoe zou het volgens jou verbeterd kunnen worden?

Vraag 27: Waarom zou je wel/niet een bezoek brengen aan het Design Museum Gent? (vraag enkel voor respondenten die het Design Museum niet kennen of het nog niet bezocht hebben)

Vraag 28: Als wat voor een museumbezoeker zou je jezelf omschrijven? (vraag enkel voor respondenten die het Design Museum niet kennen of het nog niet bezocht hebben) • Geïnteresseerde toeschouwer

38 • Ondernemende cultuurfan • Honkvaste cultuurmijder • Creatieve entertainer (zelf intensief bezig met cultuur) • Andere, namelijk:

39 8.2 Collecties van het Design Museum Gent

Protodesign Het museum bezit een kleine maar fijne collectie objecten ontworpen door Christopher Dresser. De meubels van de Weense meubelbedrijven Thonet en Kohn staan ook aan de wieg van het moderne design.

Art nouveau Design Museum Gent wordt internationaal geprezen voor een uitstekende verzameling Belgische art nouveau van de hand van Paul Hankar, Gustave Serrurier-Bovy, Victor Horta, Henry van de Velde, Philippe Wolfers en Alfred William Finch. Deze Belgische vormgevers worden bijgestaan door buitenlandse topontwerpers als Louis Majorelle, Emile Gallé, René Lalique, Daum, Richard Riemerschmid, Josef Hoffmann, Otto Wagner en Georg Jensen.

Art deco Naast Frans glaswerk van Daum, Lalique, Marcel Goupy, Maurice Marinot, Jean Sala, Charles Schneider, Gabriel Argy-Rousseau en koperen vazen van Jean Dunand en Claude Linossier, verrassen keramische vazen van Llorens Artigas, Fernand Rumèbe en serviezen van Jean Luce en Georg Jensen. Heel bijzonder is de rijke collectie meubels van de onvolprezen Gentse architect Albert Van huffel, ontwerper van de bekende Basiliek van Koekelberg. Een Belgisch topensemble is het servies ‘Gioconda’ dat Philippe Wolfers in 1925 ontwierp voor de tentoonstelling Exposition des Arts Décoratifs et Industriels in Parijs. Serviezen van de firma’s Wolfers en Delheid behoren tot de top van het Belgische art deco zilver.

Modernisme Lijnrecht tegenover luxueuze art deco staat het modernisme van Le Corbusier, Alvar Aalto, Marcel Breuer, Christa Ehrlich, Poul Henningsen en Wilhelm Wagenfeld. De Vlaamse architect-ontwerpers Gaston Eysselinck en Huib Hoste misstaan niet in dit internationale gezelschap.

Organic design De collectie bevat ook een fraaie selectie modern design uit de periode 1945 - 1965 met meubels van Belgische ontwerpers als Willy Van der Meeren, Alfred Hendrickx, Emiel Veranneman, Pieter De Bruyne, Jules Wabbes en Christophe Gevers, van Amerikaanse designers Charles en Ray Eames en Florence Knoll en van de Scandinavische vormgevers Arne Jacobsen, Hans Wegner, Verner Panton, Yrjö Kukkapuro en Kristian Vedel. Nederland en Scandinavië zijn goed vertegenwoordigd met glas van de bedrijven Leerdam Glasfabrieken (Andries Dirk Copier), Orrefors (Sven Palmqvist), Venini, Iittala (Tapio Wirkkala). Henning Koppel (Georg Jensen), Carlo Scarpa (Cleto Munari) en Lino Sabattini (Christofle) brengen elegant zilver op tafel. Op de Belgische hoofdzetel van Tupperware Europe tekenen Bob Daenen en Vic Cautereels voor zovele degelijke keukenobjecten.

40 Antidesign Het Design Museum Gent bezit een uitgebreid ensemble van de Italiaanse antidesign- collectieven Studio Alchimia en Memphis met Ettore Sottsass, Alessandro Mendini, Michele de Lucchi, Matteo Thun, Marco Zanini, Nathalie Du Pasquier.

Postmodernisme Het eerste postmoderne meubel, de kast Chantilly uit 1975, naar ontwerp van Pieter De Bruyne, is een icoon in de collectie Belgisch design. Michael Graves, Bořek Šípek, Richard Meier, Hans Hollein en Aldo Rossi volgen.

Internationaal design Grote namen als Ron Arad, Toyo Ito, Hella Jongerius, Peter Opsvik, Barbara Nanning, Marc Newson, Philippe Starck, Marcel Wanders en František Vízner geven een internationaal kader aan de collectie.

Modern en actueel Belgisch design Design Museum Gent bezit een keur aan recentere en hedendaagse Belgische ontwerpers zoals Maarten Van Severen, Big Game, Hans De Pelsmacker, Lachaert & d’Hanis, Marc Supply, Xavier Lust, Pol Quadens, Quinze & Milan, Fabiaan Van Severen, Weyers & Borms, Dirk Wynants. Voor de keramiek staan Piet Stockmans, Tjok Dessauvage, Arthur Vermeiren, Rik Vandewege en Ann Van Hoey paraat. Glas komt uit de ovens van het Antwerpse collectief L’Anverre en Carine Neutjens. Zilver is van de hand van Jean Lemmens en Siegfried De Buck, Nedda El-Asmar en David Huycke. Bagage van Samsonite (ontwerper Erik Sijmons) en van Hedgren en Kipling (ontwerper Xavier Kegels) maken het leven draaglijk. Recente aanwinsten van de Belgische jongere generatie met Muller Van Severen, Maarten De Ceulaer en Ben Storms werpen een blik op de toekomst.

41 8.3 Tentoonstellingen archief

2017 Rechts / averechts | Hello, robot.

2014 Gelinkt: de collectie netwerkt | Seguso Vetri d’Arte (1932-1973) | Brilliant by Design Dyson Design | Finn Juhl, een Deens designicoon | No Design to Waste

2013 D.E.S.I.G.N. | Architecten en zilver | Peter De Greef (1901-1985) | Peter Behrens (1868- 1940)

2012 Dirk Wynants - Design Works? | Eeuwige lente - Barbara Nanning | Tafelgesprekken - Tussen Sofie Lachaert en Sergio Herman | De Best Vormgegeven Boeken 2012 | Pieter De Bruyne (1931-1987) - Pionier van het postmoderne | Destrøy/Design - Een selectie uit de collectie van Frac Nord-Pas de Calais | Shiro Kuramata (1934-1991) - Revolutionair Japans designer | Schoonhoven Silver Award 2012

2010 Richard Hutten | The Scandinavian Touch in Belgian Furniture - 1951-1966 | Transit Cases - stoelen uit Mexico | De best verzorgde boeken - Plantin Moretusprijs 2010 | De stille kracht van thee | Piet(er) Stockmans - Een meesterlijk dilemma. Design in porselein | Super Normal - Sensations of the ordinary | Nilton Cunha - Good Luck! | De stoel .03 van Maarten Van Severen - De geboorte van een designicoon | Art nouveau en art deco uit Nederland - Een selectie uit de collecties van het Drents Museum in Assen

2002 Gerd Rothmann – Amulett und talisman | Tapio Wirkkala | Unika | 100% vazen

1999 Pierre Adrien Dalpayrat: art nouveau keramist | Gejureerd en goed bevonden. Jonge ontwerpers stellen hun eerste prijs voor | Het edele labeur | De successen van Leerdam | 5 x 5 stoelen + 5: de klassiekers van het Finse modernisme | Peter Opsvik: movement | In en uit. De vormgevingslijn en het monumentale werk van L’Anverre

1996 Murano-glas uit de 20ste eeuw. Van kunsthandwerk tot design. | Jan Eisenloeffel, 1876- 1957 | Deense keramiek uit eigen collectie | Oostenrijk, Zweden en Finland: de nieuwe grenzen van de Glaskunst | Deense keramiek. Museum Boymans-van Beuningen

1991 Hedendaags Glas (Venini, Val St.Lambert, Van Ginnike) | 17de eeuws Vlaams Lakmeubilair | Van Papier (B. Lambrechts, J. Decoster, L. Dolphijn, G. 't Hart, B. Matthijsen) | Legaat N.F. Havermans: deel 3: glas en keramiek | Prov. Prijs Kunstambachten '91 : Juweelkunst | Hedendaagse Nederlandse keramiek | Dynamic Plastics, van bakeliet tot high plast | Kintiti (Afrikaanse Skulptuur en Sierkunst) | Glasskulpturen van S. Libensky & J. Brychtova (Centrum Kunst en Cultuur)

1988 Renaissance en barok, textilia uit eigen bezit | Jonge Interieurontwerpers | Provinciale Prijs Kunstambachten 1988: keramiek | Legaat N.F. Havermans, zilver–deel 1 | Kunst en Tapijt

1985 Provinciale Prijs Kunstambachten 1985: glasramen | Kunstenaars ontwerpen voor textiel | Flanders textiles | Attitudes

1984 Siegfried De Buck (juwelen) en Frank Steyaert (keramiek) | Provinciale Prijs Kunstambachten 1984 | Geo Henderick (1879-1957) | Meubels van Richard Beerman

1983 Shipibo-keramiek, Alvaro Siza en Mario Botta (architektuur) | Albert Van Huffel (1877-1935) | Glas van Bengt Heintze | Borduurwerk uit China

45 1982 Hedendaagse kleiskulpturen Frankrijk 1982 | Vorm en geometrie in de Oud-Egyptische meubelkunst | Gotische meubels, meubelfragmenten en textiel uit eigen verzamelingen | Keramiek en porselein uit België

1981 Keramiek van Achiel Pauwels | Keramiek in België 1945-60 | European Illustration 80/81

1980 Provinciale Prijs Kunstambachten 1980 | 25 jaar meubels Pieter De Bruyne | Meubels van Huib Hoste

1978 Meubels van Emile Veranneman | Provinciale Prijs 1978 voor kunstambachten: juweelontwerpers | Gaston Eysselinck: architekt en meubeldesigner | Faënza 1977: 4 Belgische laureaten Rik Vandewege, Marc Feulien,Denise | Cromheecke, Antoine Crül | Architektuur te Gent–Analyses

1977 Meubilair ontworpen door Henry van de Velde | Textilia in Gents Openbaar bezit | 24 Juwelen

46 8.4 Interview met Annemarie van der Ree

Annemarie van der Ree staat in voor scholing en communicatie bij het Designmuseum Gent.

Hoe lang en waarom werkt u al bij het Design Museum Gent en wat zijn uw taken? “Ik heb stagegelopen in het Design Museum Gent in 2009. Ik wilde hier heel graag stagelopen want ik studeerde voor docent artistieke vormgeving. Heel veel van mijn medestudenten maakten vooral abstracte en autonome dingen. Ik werkte liever dingen uit die te gebruiken waren. Schilderijen spreken me ook wel aan, maar niet zoveel als voorwerpen die je constant rondom je vindt en die te gebruiken zijn en dat zie je ook veel meer in dit museum.”

“Ik werk hier vanaf september 2009 op de publiekswerking dus ik regel activiteiten voor zowel jongeren, volwassenen en ouderen. Het Design Museum is een extra beleving. Het publiek is heel breed. Ik bedenk rondleidingen en organiseer zelf ook workshops. Ik zoek ook naar nieuwe tentoonstellingen of partners om mee samen te werken. Er zijn heel veel mensen waarmee we kunnen samenwerken.”

Wat is de visie van het Design Museum? “We hebben sinds kort een nieuwe museumdirecteur dus de visie is verfrist en verjongd. De visie is dat we van maatschappelijk belang moeten zijn, dus niet alleen maar een tentoonstelling ‘om een tentoonstelling te zijn’. We hadden hier bijvoorbeeld een tentoonstelling over garbage. Dat ging over hoeveel plastic afval er wel niet in de zee zit en hoe dieren eronder lijden doordat hun maag vol plastic zit. Ook verkeersborden worden snel afgedankt. Dus hadden we een tentoonstelling over hoe we dat probleem kunnen aanpakken zoals mensen die van oude plastic en verpulverde petflessen terug meubels en voorwerpen maakten. Dat willen we wel aan de mensen meegeven. We hadden ook een tentoonstelling over licht. Dan gaan we denken: waar hebben ze veel licht, waar niet? We gaan nadenken over energie om het maatschappelijk te kaderen. Dat zie je altijd wel in de kunstgeschiedenis, dat er altijd wel een reactie in de maatschappij gebeurd.”

Waar bent u het meest trots op wat betreft het Design Museum? “Ik ben zelf altijd wel trots geweest op de kinderwerking omdat ik daar zelf mee aan heb gewerkt.”

Waar halen jullie inspiratie, bij welke andere musea? “Soms hoor je dingen op studiedagen en er is een studiegroep over musea op sociale media, daar haal je weleens ideeën uit. Als ik in een museum loop vraag ik me ook altijd af wat het museum voor bepaalde doelgroepen te doen heeft. Ook dan hoor je wel vaak wat interessante dingen.”

47 Op welke doelgroep is het Design Museum Gent gericht en waarom? Hoe denken jullie dat dit komt? “We willen het wel wat verjongen. De tentoonstellingen zijn al verfrist met iPads, we maken ook reclame op sociale media en er wordt gestimuleerd om te tweeten of de Facebook-pagina te volgen.”

Heeft u een idee hoeveel jongeren jaarlijks het museum bezoeken? “Er komen heel veel schoolbezoeken, vooral middelbaar en lagere scholen.”

134 jongeren hebben onze enquête ingevuld waaruit bleek dat 25% van hen bijna nooit een museum bezoekt. Waaraan is dit te wijten volgens u? “Ik heb een keer een lezing gevolgd van een vrouw van de PR uit een museum in Amsterdam en je bent op een bepaalde leeftijd ook gewoon bezig met andere dingen en hebt andere interesses. Als je ouder wordt ga je zien dat je juist meer interesse gaat tonen in musea. Het is gewoon een leeftijd waarin je andere dingen van de wereld ontdekt. In je opleiding ontdek je jezelf en heb je andere dingen om heen te gaan. Het hangt er volgens mij ook van af uit welk milieu je komt.”

Organiseert het museum speciale acties voor jongeren? “Ja vooral via sociale media, maar ook de museumnacht is gericht naar jongeren. Dat is een nacht waarop het museum geopend is voor jongeren. Hier is dat op donderdagavond in de eerste week van december. Het is veel luchtiger, eerder drop-in drop-out. Er is dan bijvoorbeeld ook een 3D-scanner waarmee je jezelf kan printen in 3D dus dat is wel interessant voor jongeren.”

Welke beleving moet het museum overdragen aan de bezoeker? “Dat ze gaan beseffen dat alles om hen heen is vormgegeven. Dat kan over goedkope alsook dure dingen gaan. Dat over alles wel is nagedacht. Dat willen we dan wel meegeven. En dat er over het ene beter is nagedacht dan het andere. Ze bewust laten consumeren, of juist minder, ’t is hoe je het bekijkt.”

Denkt u dat er bepaalde barrières zijn die het voor jongeren minder interessant maken om het Design Museum te bezoeken? Zo ja, welke? “Nee dat denk ik niet. Het bezoek is tot 18 jaar gratis en tot 26 jaar maar 2€ dus de prijs kan geen belemmering zijn. Je moet er gewoon geïnteresseerd in zijn. De ene krijgt van thuis uit mee om naar musea te gaan, de andere krijgt eerder mee om naar de voetbal te gaan. Sommigen krijgen beiden mee, sommige niets. Daar licht het ook wel aan. Je moet niet iédereen in een museum willen krijgen. We beseffen dat mensen ook andere interesses hebben en dat moet ook kunnen. Ik denk vooral dat ze het van jongs af aan wel moeten meekrijgen zodat ze weten dat het bestaat. Je wilt dat je kinderen wat afweten van muziek, van sport, etc. Dan kunnen ze zoeken wat hun talenten en interesses zijn.”

48 Heeft het museum de afgelopen twee jaar geïnvesteerd in nieuwe technologie? “Wel in nieuwe schermen voor in het museum en er is ook iemand ingezet op sociale media die filmpjes maakt voor meer interactie. De omgeving vraagt daar ook wel naar. Tijdens een rondleiding zijn er twee tablets beschikbaar om eens een filmpje te laten zien om voor wat interactie te zorgen.”

Heeft u sinds de aankoop/introductie van deze apparatuur een verschil gezien bij het bezoek van jongeren? “Dat weet ik niet precies, dat hangt ook af van tentoonstelling tot tentoonstelling. De ene is wat luchtiger dan de andere en dat maakt het meer toegankelijk voor bepaalde mensen. Deze zomer hadden we bijvoorbeeld een fietsententoonstelling, daar komen meer jongeren op af die algemeen geïnteresseerd zijn. Nu hebben we ook een mooie tentoonstelling, maar dan zullen jongeren eerder komen als ze iets doen in architectuur of kunst. We hebben ook een Coca-Cola tentoonstelling gehad en dat kent iedereen, daarbij is de drempel lager.”

Wat is het doel bij het gebruik van sociale media? “Het is vooral gericht naar jongeren. Het is niet alleen reclame maar ook informatief bijvoorbeeld met uitleg over nieuwe tentoonstellingen en filmpjes. Het is ook altijd leuk om de reacties daarop te zien, mensen taggen anderen van ‘we moeten hier naartoe’. We hebben al eens een scherm opgehangen gehad waar de tweets op verschenen”.

Op welke manier maken jullie reclame en welke is volgens jullie het meest effectief? Hoe richten jullie deze specifiek aan jullie doelgroep? Via welke media (tv, radio, sociale media, print, etc.)? “Posters, krant, … en we hebben een contract met een radiozender (radio 1). Dat noem je dan een mediadeal. Als je Gent binnenrijdt zie je grote borden van onze tentoonstellingen en we hebben ook vlaggen van het museum. Per tentoonstelling probeer je andere doelgroepen aan te spreken. We maken ook reclame richting scholen, naar studenten die richtingen volgen zoals bijvoorbeeld hout. Bij de fietsententoonstelling richten we ons meer op wielerverenigingen. Grote doeken met reclame stonden dan ook bij wielerwedstrijden. Die communicatie gebeurd via mail. We leggen nieuwe contacten enzovoorts.”

49 We hebben ondervonden dat bijna 80% van de jongeren tussen 16 en 30 jaar het Design Museum in Gent niet kent. We hebben het onderzoek vooral bij jongeren in Antwerpen en omstreken gedaan. Denkt u dat het Design Museum ook voldoende reclame maakt buiten de regio Gent? “Ik denk het wel, vooral in Vlaanderen maar ook Nederland mikken we op. Wat Antwerpen betreft denk ik dat als jongeren daar naar musea willen ze zullen zoeken naar één in Antwerpen zelf. Ze hebben daar alles wel. Dus ik denk niet dat als je jong bent je dan helemaal naar Gent zou komen, tenzij je al echt in een artistieke opleiding zit of architectuur studeert. Het is niet noodzakelijk om buiten Gent nog meer reclame te maken. Er komen toch wel meer Nederlanders naar hier dan mensen uit Wallonië. Dat blijft wel een kloof. Gent heeft ook een keer in een blad gestaan in Spanje en toen merkten we wel veel meer Spaanse toeristen op in ons museum. De talen in vele musea veranderen ook weleens dus.”

50 8.5 Interview met Bie Luyssaert

Bie Luyssaert staat in voor de communicatie en advies bij Design Vlaanderen. Zij is een professional binnen het vakgebied.

Wat doet u in het dagelijks leven? “Ik werk voor Design Vlaanderen. Design Vlaanderen is een deel van Flanders DC. We geven advies aan ontwerpers en we promoten Vlaams design. Ikzelf sta vooral in voor de communicatie en ik geef ook advies aan ontwerpers en bedrijven.”

In welke mate heeft dit betrekking tot design en/of jongeren? “Design is mijn grootste focus. Als het geen betrekking heeft op design maar wel op de creatieve sector, dan zit het bij één van de andere collega’s binnen Flanders DC. Jongeren zijn niet noodzakelijk een doelgroep, starters wel. In die zin houden we contact met de designopleidingen, volgen we wat daar gebeurt en organiseren we workshops en lezingen voor starters binnen design.”

Welke trends/veranderingen ziet u in uw werkveld? “Design is veel breder geworden dan vroeger waardoor ook de consultants intrede gedaan hebben in het designproces. Nieuwe onderdelen als servicedesign, interface design, social design, enzovoort zijn boeiend maar zijn ook niet wat het grote publiek associeert met design. In die zin is design een pak minder elitair dan veel mensen denken. De computer heeft design ook radicaal veranderd. De wereld van het trendvoorspellen ook. Storytelling is bijzonder belangrijk geworden. De klant moet het product niet alleen mooi vinden, er moet ook een goed verhaal achter zitten.”

Heeft u het Design Museum Gent bezocht? “Vanzelfsprekend. Mijn eerste bezoek dateert van mijn studententijd, ergens in 1993 allicht. Ik organiseerde er zelf een tentoonstelling in 2001.”

Wat vond u van het Design Museum Gent? “Ik vind het een bijzonder boeiend museum met een zeer relevante collectie.”

Waarom zou je mensen wel of niet aanraden om naar het Design Museum Gent te gaan? “Wel aangeraden: fascinerende collectie die nu niet meer altijd zichtbaar is, goede educatieve werking, fijne locatie in Gent, … Niet aangeraden: Alle verdiepingen en de kelder zijn ontoegankelijk voor rolstoelgebruikers, daardoor kan mijn man niet mee.”

Heeft het bezoek aan het Design Museum Gent aan uw verwachtingen voldaan? “Vaak wel. Sommige tentoonstellingen waren niet wat ik ervan verwachtte, maar dat gebeurt, dat is niet erg.”

Op welke punten denkt u dat het Design Museum Gent verbeterd kan worden? “Toch terug een klein stuk vaste collectie (niet enkel Maarten van Severen). En een lift die alle verdiepingen aandoet.”

51 8.6 Interviews met jongeren

8.6.1 Charlotte Geysemans

Wat waren uw verwachtingen van het Design Museum Gent? Heeft het bezoek aan uw verwachtingen voldaan? Zoals ik had verwacht stonden er speciale designstukken in het museum.

Waarom en met wie bent u naar het Design Museum Gent gegaan? Het was een verplichte uitstap met school met de humane wetenschappen klas van het 5de of 6de middelbaar.

Zou u het Design Museum Gent nog een keer bezoeken? Waarom wel of waarom niet? Ja, ik weet van het eerste bezoek niet veel meer dus alles eens opnieuw zien lijkt wel leuk.

Wat vond u het leukst van het Design Museum Gent? Het onderwerp design interesseert me, dus ik vond alles aan het museum interessant.

Wat vond u het minst leuk van het Design Museum Gent? De tour kwam redelijk saai over, er was weinig uitleg gegeven en het voelde alsof je gewoon wat moest rondlopen.

Vindt u het gebruik van multimedia in een museum belangrijk? Ja, dat kan volgens mij meer aandacht trekken van bezoekers.

Vindt u een virtuele gids aangenamer dan een fysieke gids? Geen voorkeur, zolang de inhoud maar boeiend en interessant is.

Via welke media zoekt u informatie op over musea? Informatie zoek ik op de website van het museum zelf, sociale media, …

Wat zou u in het Design Museum Gent aanpassen waardoor het museum nog interessanter wordt? Beeldschermen en videofragmenten zou ik aangenaam vinden.

52 8.6.2 Elise Selderslaghs

Wat waren uw verwachtingen van het Design Museum Gent? Heeft het bezoek aan uw verwachtingen voldaan? Ik had niet veel verwachtingen bij het museum. Het museum was wel leuker dan verwacht.

Waarom en met wie bent u naar het Design Museum Gent gegaan? Dit was een uitstap in de middelbare school, ik denk het 6e middelbaar.

Zou u het Design Museum Gent nog een keer bezoeken? Waarom wel of waarom niet? Nee, ik ben blij dat ik het museum heb gezien maar ik vind het goed voor één keer. Persoonlijk vind ik dat er musea zijn met interessantere thema’s. Ik zou het wel aanraden aan iemand die meerdere dagen in Gent is.

Wat vond u het leukst van het Design Museum Gent? Wij kregen toen van school uit opdrachten en dit was fijn omdat je dan actief bezig bent.

Wat vond u het minst leuk van het Design Museum Gent? Er was niets dat ik echt niet interessant of leuk vond aan het museum.

Vindt u het gebruik van multimedia in een museum belangrijk? Neen, indien een goede gids te raadplegen is.

Vindt u een virtuele gids aangenamer dan een fysieke gids? Neen, een fysieke gids kan anekdotes vertellen. Dit vind ik fijn aan een gids. Het verhaal van een virtuele gids zal altijd hetzelfde zijn.

Via welke media zoekt u informatie op over musea? Dat zoek ik op het internet. Soms zie ik het ook wel op tv dat er interessante voorstellen zijn. (vb: Vlaanderen Vakantieland)

Wat zou u in het Design Museum Gent aanpassen waardoor het museum nog interessanter wordt? Geen aanpassingen nodig denk ik. Ik weet te weinig nog van dit bezoek om deze vraag te kunnen beantwoorden. Misschien een doel meegeven: ik zie weinig nut in van een museum over verschillende stijlen van stoelen, zetels, …

53 8.6.3 Lore Witters

Wat waren uw verwachtingen van het Design Museum Gent? Heeft het bezoek aan uw verwachtingen voldaan? Ik wist niet goed wat ik juist moest verwachten aangezien ik nog nooit naar een design museum was geweest. Ik vond het wel interessant om er eens een kijkje te nemen.

Waarom en met wie bent u naar het Design Museum Gent gegaan? Het was een schooluitstap waar we met de humane wetenschappers.

Zou u het Design Museum Gent nog een keer bezoeken? Waarom wel of waarom niet? Over het algemeen ben ik niet zo’n museumfan, maar omdat het eens iets anders was dan schilderijen en beeldhouwwerken vond ik het weleens een leuke ervaring. Ik zou niet nog een keer teruggaan omdat ik het na een keer wel gezien heb.

Wat vond u het leukst van het Design Museum Gent? De speciale zetels vond ik wel fascinerend. Zo waren er zetels in de vorm van een mond.

Wat vond u het minst leuk van het Design Museum Gent? De geschiedenis, dat vind ik niet zo interessant.

Vindt u het gebruik van multimedia in een museum belangrijk? Ik vind van niet. Ik vind het net eigen aan een museum dat je zelf informatie moet lezen.

Vindt u een virtuele gids aangenamer dan een fysieke gids? Neen. Aan een fysieke gids kan je vragen stellen en het is persoonlijker.

Via welke media zoekt u informatie op over musea? Informatie zoek ik gewoon via Google.

Wat zou u in het Design Museum Gent aanpassen waardoor het museum nog interessanter wordt? Ik heb niet echt een idee om iets aan te passen.

54 8.6.4 Simon Raeymaeckers

Wat waren uw verwachtingen van het Design Museum Gent? Heeft het bezoek aan uw verwachtingen voldaan? Zoals de naam van het museum het zegt verwacht ik natuurlijk collecties die met design te maken hebben. Ik vond het redelijk interessant.

Waarom en met wie bent u naar het Design Museum Gent gegaan? Het was een uitstap op mijn middelbare school met de klas.

Zou u het Design Museum Gent nog een keer bezoeken? Waarom wel of waarom niet? Ja, zolang ze afwisselende collecties hebben is een 2de bezoek het wel waard.

Wat vond u het leukst van het Design Museum Gent? De manier waarop het museum was ingericht.

Wat vond u het minst leuk van het Design Museum Gent? Niet echt iets op aan te merken.

Vindt u het gebruik van multimedia in een museum belangrijk? Is wel een leuke extra maar vind ik niet direct een must.

Vindt u een virtuele gids aangenamer dan een fysieke gids? Ik heb liever een fysieke gids.

Via welke media zoekt u informatie op over musea? Brochures die je hier en daar vind, affiches en het internet.

Wat zou u in het Design Museum Gent aanpassen waardoor het museum nog interessanter wordt? Ik mis wel wat meer interactie, bv. het Speelgoed museum had bewegende objecten en kon je hier en daar is op een knop drukken.

55 8.6.5 Seppe Wouters

Wat waren uw verwachtingen van het Design Museum Gent? Heeft het bezoek aan uw verwachtingen voldaan? Ik dacht iets i.v.m. grafisch design en heel abstracte kunstwerken te zien. Ja, ik heb hele leuke dingen waargenomen. Ik ben toen op bezoek gegaan wanneer er een tentoonstelling plaatsvond over verschillende projecties van lichten.

Waarom en met wie bent u naar het Design Museum Gent gegaan? Het was in opdracht van school. Ik moest in totaal met een groep 22 musea bezocht hebben. Met mijn medestudenten ben ik zelfstandig zonder begeleiding het Design Museum gent bezocht.

Zou u het Design Museum Gent nog een keer bezoeken? Waarom wel of waarom niet? Ja zonder twijfel! Het museum was de leukste van de 22 die ik bezocht had. De architectuur vond ik geweldig en de collectie met de verschillende lichtprojecties ook.

Wat vond u het leukst van het Design Museum Gent? De lichtprojecties.

Wat vond u het minst leuk van het Design Museum Gent? Er was een collectie van design stoelen. Deze vond ik het minste.

Vindt u het gebruik van multimedia in een museum belangrijk? Ik vind van wel. Om jongeren aan te spreken en ze naar een andere manier naar musea te laten zien. Zo ze niet een museum associëren met het woord ‘saai’.

Vindt u een virtuele gids aangenamer dan een fysieke gids? Onpartijdig. Allebei hebben hun charmes.

Via welke media zoekt u informatie op over musea? Via de website van het museum en hun Facebookpagina.

Wat zou u in het Design Museum Gent aanpassen waardoor het museum nog interessanter wordt? Ik zou persoonlijk niets aanpassen. Er is dan ook elke periode een andere tentoonstelling waardoor het geregeld helemaal wordt aangepast.

56 8.7 E-mails

57 Onderwerp: Onderzoek museumbeleving van jongeren + aanvraag interview

Geachte mevrouw Van der Ree

Wij zijn studenten van de Artesis Plantijn Hogeschool in Antwerpen en dit jaar hebben we een project gekregen waarin we de beleving van studenten in musea zullen onderzoeken.

Voorafgaand hebben wij een enquête afgenomen bij +-1500 jongeren binnen de leeftijdsgroep van 16 tot 30 jaar. Hierdoor hebben wij een beeld gekregen hoe de doelgroep het grafische en interactieve luik, de online en offline aanwezigheid ervaart binnen een museumbezoek.

Voor dit onderzoek hebben we gekozen voor het Design museum, omdat dit perfect past bij onze richting (Crossmedia Ontwerp en Grafimediatechnologie). We willen zo een reactie op onze resultaten verkrijgen en onderzoeken wat het Design museum richting onze doelgroep doet. Graag willen we ook een interview met u willen afleggen, dit zou ons project enorm verrijken aan informatie en waarde.

Graag nemen wij een interview van ongeveer 30 minuten met u af tijdens ons museumbezoek. Dit zijn al enkele voorstellen van data:

• Dinsdag 13 december om 14.00 uur • Woensdag 20 december om 14.00 uur • Dinsdag 27 december om 14.00 uur

Indien dit niet voor u past mag u ons steeds een andere datum voorstellen. U mag mij ook altijd bellen op het nummer 0470 67 45 21 (Eva).

Als bijlage vindt u de enquête die wij hebben afgenomen onder de doelgroep.

Alvast bedankt.

Met vriendelijke groet

Eva Van der Schoot Sylvie de Kock Ranaa Tasatan Jorne De Smet Kimberly Dijkmans

58 8.8 Verslagen

Eerste verslag

Vandaag, 24 november, hebben wij onze eerste consult momenten gehad. Tot nu toe hebben wij een taakverdeling opgesteld, een vragenlijst gemaakt voor de enquête en een e-mail geschreven die we uiteindelijk sturen naar de directeur van het Design museum Gent.

Tijdens ons consult met meneer Frantzen hebben we de taakverdeling verder aangevuld. Iedereen heeft nu duidelijk een eindverantwoordelijkheid gekregen. We hebben ook extra uitleg gekregen over bepaalde onderdelen en meneer Frantzen heeft ons wat advies en tips gegeven.

De e-mail hebben we besproken met meneer Listhaeghe. Samen hebben we deze verbeterd.

Mevrouw Van Aken heeft onze vragen voor de enquête bekeken. Ze heeft vragen aangevuld en vragen verbeterd. Ook hebben we besloten enkele overbodige vragen weg te laten.

Tussen de consult momenten hebben we samen ons bezoek gepland, gebrainstormd over de onderzoeksvraag en nieuwe deadlines opgesteld.

59 Tweede verslag

Deze week hebben we het begin van ons bouwplan en vragen voor het interview met de directeur van het Design museum Gent opgesteld. Groep 6 heeft eerder al een mail gestuurd naar de directeur van het museum. De datum voor een afspraak moet nog besproken worden. Mevrouw Van Aken heeft tijdens het consultmoment onze vragenlijst voor de survey overlopen en goedgekeurd. Deze staat online op surveyanyplace. Ook heeft ze onze interviewvragen voor de directeur van het Design Museum Gent nagekeken. Er moeten nog een aantal aanpassingen gebeuren in verband met de volgorde van de vragen. Zodra dit aangepast is zullen we ons interview samenvoegen met dat van groep 6 zodat we maar één afspraak met de directeur moeten plannen. Het bouwplan hebben we in een consultmoment met meneer Listhaeghe overlopen. Dit bouwplan is bijna volledig af. Er moeten enkele kleine aanpassingen gebeuren aan de volgorde van de hoofdstukken en de benaming van bepaalde onderdelen.

Peer-evaluatie Niemand ondervindt moeilijkheden of problemen. De taakverdeling wordt nog een beetje bijgeschaafd zodat zeker iedereen een realiseerbaar takenpakket heeft. Wat de communicatie betreft hebben we eind deze week enkele afspraken moeten stellen. Positief was dat iedereen meteen nieuwe berichten in de groep leest en commentaar geeft, negatief was dat niet iedereen genoeg heeft gecommuniceerd over waarmee hij of zij op die moment bezig was. Zo kregen we enkele situaties zoals ‘Ik ging er vanuit dat jij dat ging doen…’. Met de nieuwe afspraken en de definitieve taakverdeling proberen we dat probleem zo snel mogelijk aan te pakken.

Voor deze week geven we iedereen een groene bol!

Sylvie de Kock Ranaa Tasatan Eva Van der Schoot Jorne De Smet Kimberly Dijkmans

60 Derde verslag

Op dinsdag 6 december hebben Jorne, Sylvie en ik (Kimberly) het Design museum voor de eerste keer bezocht! Het was absoluut niet wat we verwacht hadden. Helaas konden Eva en Ranaa het museum niet mee bezoeken, maar tijdens onze wekelijkse meeting hebben we verteld wat er allemaal te zien en beleven was. Ook hebben we tijdens ons bezoek veel foto’s en filmpjes gemaakt zodat we deze aan elkaar konden laten zien. Nu hebben ook Eva en Ranaa een beter beeld van het Design museum Gent!

Het bouwplan heeft deze week de eerste inhoud gekregen! Zo hebben we al een eerste versie van de inleiding, de methode en het vooronderzoek van Design museum Gent.

Het kwantitatief onderzoek verloopt zeer goed. De enquête staat al een week online en we hebben tot nu toe 130 ingevulde enquêtes binnengekregen. De leeftijden zijn gelijk verdeeld, maar het aantal mensen dat het museum al bezocht heeft en het aantal mensen dat het museum nog nooit bezocht heeft ligt ver uit elkaar. Het kwalitatief onderzoek moet nog een beetje bijgeschaafd worden.

Peer-evaluatie Sylvie de Kock Ranaa Tasatan Eva Van der Schoot Jorne De Smet Kimberly Dijkmans

61 Vierde verslag

Deze week lopen we een beetje achter met enkele taken:

De gegevens van onze enquête in het gezamenlijke document zijn niet correct overgezet. Kimberly Heeft hier lang aan gewerkt om dat weer in orde te krijgen. De gegevens worden zo snel mogelijk aangepast in het gezamenlijke document geplaatst door Kimberly en Sylvie.

De directrice van het museum kon geen afspraak meer maken, we zijn doorverwezen naar 2 medewerkers die we wel kunnen interviewen. Dit zal doorgaan op donderdag 22 december om 11u.

Schoolbezoeken waren er pas 31 januari, we hebben dus een andere manier gevonden om jongeren te interviewen die naar het museum zijn geweest. De vragen voor de interviews zijn ondertussen gereed.

De tabellen in het kwantitatief onderzoek moeten wat aangepast worden. Bredere balken en percentages moeten weergegeven worden.

Peer-evaluatie Ranaa en Jorne zijn verantwoordelijk voor de enquête gegevens en Eva voor de interviews. Omdat deze een beetje achter lopen krijgen Ranaa, Jorne en Eva een oranje bol. We zullen hier extra hard aan werken en zijn er zeker van dat we dan volgende week weer op schema lopen!

Sylvie de Kock Ranaa Tasatan Eva Van der Schoot Jorne De Smet Kimberly Dijkmans