In deze serie brengen we samen met de Historische Vereniging Die Goude een stukje van de geschiedenis van Gouda in beeld.

De getemde rivier bij Klaphek nabij Vreeswijk. De prachtige Hollandsche IJssel met de Haastrechtse molen.

Een rivier getemd

Toen Gouda in 1272 stadsrechten kreeg, was bakken. Daarvan zijn er honderden miljoenen leidde tot een bijzondere uitvinding: de waaier­ onze Hollandsche IJssel nét zo’n machtige geproduceerd, maar toch niet genoeg om de deur. De vondst wordt aan ene Jan Blanken stroom als de Rijn bij , of de IJssel op diepte te houden. Intussen raakten ­toegeschreven. bij Gorinchem. Maar al in 1285 veranderde de dorpen en steden stroomopwaarts steeds De Waaiersluis werd in 1860 in gebruik dat ingrijpend. De IJssel werd bij Klaphek te meer geïsoleerd. Er werden plannen gemaakt, ­genomen. Sindsdien kan het gekanaliseerde Vreeswijk van de Lek afgedamd. maar die werden nooit uitgevoerd. Totdat deel van de Hollandsche IJssel redelijk op De oorzaak was de ontginning van het in het midden van de negentiende eeuw de peil blijven, al moet er nog steeds worden moerasgebied­ tussen de , waar toestand onhoudbaar was geworden. De rivier ­gebaggerd. Dat gaat het komende jaar opnieuw de ­Hollanders al 300 jaar mee bezig waren. moest ­gekanaliseerd worden: er moest een sluis gebeuren. Dan zullen ook de waaierdeuren Daar kregen ze een rekening voor gepresen­ ­worden gebouwd. worden vernieuwd. Let dus goed op, als u het teerd. Door de ontwatering van het veen en komende seizoen over de Goejanverwelledijk door de oxidatie die daarmee samenhing, ging Bijzondere uitvinding fietst. Deze gebeurtenis mag u niet missen! de bodem dalen. De vloed vanuit zee begon Maar dat was niet eenvoudig, omdat de twee maal per dag over de kruinen van de ­IJssel een druk bevaren getijdenrivier was. ­IJsseldijken te stromen, en de jaarlijkse dooi in De nieuwe sluis zou op alle momenten van Han Breedveld het achterland deed daar nog eens een schepje de dag, ­ongeacht het getij, moeten kunnen Foto’s Nico J. Boerboom bovenop. Onze voorvaderen probeerden het functioneren. De sluisdeuren zouden dus ook probleem aan te pakken door de kreken in tegenstrooms geopend en gesloten moeten het veengebied af te sluiten met dammen en kunnen worden. Er bestonden toen nog geen keersluizen, zodat het rivierwater niet verder sluis­typen die dat mogelijk maakten. Dat kon binnendringen. Om die reden werd ook de ­Donkere Sluis aangelegd. En ook werden de dijken verhoogd. Maar de enige oplossing leek ­afdamming.

IJsselsteentjes Daarmee ontstond echter een nieuw probleem. De rivier begon te verlanden. ­Weliswaar heeft dat geleid tot een wonderschoon rivierenland­ schap, maar het water moest wel voortdurend op diepte en breedte worden gehouden. Er werd van de nood een Tussen Oudewater en Haastrecht: deugd gemaakt, door van het ­‘Woodcarving’ van Dave Hamswordt; baggerslib IJsselsteentjes te ­‘Schipper trekt zijn schuit door de IJssel’. De Waaierssluis.