DHV POLSKA Sp. z o.o. 02-672 Warszawa ul. Domaniewska 41

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO

AUTOSTRADY A-2 na odcinku Warszawa - Kukuryki

od ko ńca w ęzła „Lubelska” w Izabeli koło Warszawy do przej ścia granicznego w Kukurykach wł ącznie tj. od km 489+403 do km 653+055 z wył ączeniem obwodnicy Mi ńska Mazowieckiego od km 504+000 do km 524+005

WYMAGANY W POST ĘPOWANIU O WYDANIE DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH WYDANIA ZGODY NA REALIZACJ Ę PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Warszawa, maj 2010 r. Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

DANE OGÓLNE SPIS TRE ŚCI

Obiekt budowlany : autostrada nr A2, odcinek Izabela (Warszawa) – Kukuryki, od km 489+403 do km 653+055, z wył ączeniem obwodnicy Mi ńska Mazowieckiego od km 504+000 km 524+005 (wg aktualnego kilometra Ŝa skorygowanego) oraz z wył ączeniem mostu granicznego nad Bugiem A. CZ ĘŚĆ OPISOWA

Lokalizacja : województwa: mazowieckie i lubelskie, powiaty: otwocki, mi ński, siedlecki (ziemski i grodzki), łosicki i bialski RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ...... 1 (bialsko-podlaski, ziemski), gminy: Wi ązowna, Halinów, D ębe Wielkie, Kałuszyn, Mrozy, Kotu ń, Skórzec, AUTOSTRADY A-2na odcinku Warszawa - Kukuryki...... 1 Siedlce, Zbuczyn, Mordy, Huszlew, Mi ędzyrzec Podlaski, Biała Podlaska, Rokitno, Zalesie i Terespol od ko ńca w ęzła „Lubelska” w Izabeli koło Warszawy...... 1 do przej ścia granicznego w Kukurykach wł ącznie...... 1 Nazwa przedsi ęwzi ęcia (tytuł inwestycyjny) : Budowa autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki tj. od km 489+403 do km 653+055 ...... 1 SPIS TRE ŚCI...... 2 Rodzaj przedsi ęwzi ęcia : 1) budowa dwujezdniowej autostrady bez wykorzystania istniej ących dróg (po nowym śladzie) na IA. CZ ĘŚĆ OPISOWA...... 2 odcinkach: Majdan – Swoboda od km 489+400 do km 557+000 oraz Ujrzanów - Koroszczyn 1 Wst ęp...... 5 od km 563+700 do km 650+500 1.1 Przedmiot opracowania...... 5 2) rozbudowa istniej ącej jednojezdniowej drogi krajowej nr 2 (obwodnicy Siedlec) do parametrów 1.2 Podstawa formalna opracowania ...... 5 dwujezdniowej autostrady na odcinku Swoboda – Ujrzanów od km 557+000 do km 563+700 1.3 Główne podstawy merytoryczne opracowania ...... 5 3) rozbudowa istniej ącej jednojezdniowej drogi krajowej nr 68 do parametrów dwujezdniowej 1.4 Źródła informacji do sporz ądzenia raportu ...... 6 autostrady na odcinku Koroszczyn – Kukuryki od km 650+500 do km 653+055 2 Ogólny opis przedsi ęwzi ęcia...... 6 2.1 Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia ...... 6 Inwestor : Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 2.2 Cel przedsi ęwzi ęcia ...... 6 ul. śelazna 59 2.3 Warianty przebiegu autostrady ...... 7 00-848 Warszawa 2.4 Charakterystyka przedsi ęwzi ęcia...... 7 2.5 Obiekty budowlane i urz ądzenia towarzysz ące ...... 10 Jednostka wykonuj ąca PK: Konsorcjum firm: DHV POLSKA / MGGP / DRO-KONSULT 2.6 Wpływ przedsi ęwzi ęcia na istniej ące elementy sieci drogowej...... 11 Lider: DHV POLSKA Sp. z o.o., ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa 2.7 Przewidywane wielko ści emisji...... 11 2.8 Ekologiczna klasyfikacja inwestycji...... 11 Jednostka wykonuj ąca RO Ś: DHV POLSKA Sp. z o.o., ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa 3 Opis elementów środowiska...... 11 3.1 Poło Ŝenie geograficzne ...... 11 Zespół autorski RO Ś (w DHV): 3.2 Warunki klimatyczne...... 11 3.3 Wody...... 12 Funkcja Imi ę i nazwisko Zakres prac 3.3.1 Wody powierzchniowe...... 12 osoby 3.3.2 Jako ść wód powierzchniowych ...... 12 Kierownik dr in Ŝ. Tadeusz Wójcicki cz ęść opisowa, hałas 3.3.3 Gospodarka wodno-ściekowa...... 13 Ekspert mgr in Ŝ. Marta Podedworna-Łuczak przyroda, zabytki, odpady 3.3.4 Wody podziemne...... 13 3.3.5 Jako ść wód podziemnych...... 13 Ekspert mgr in Ŝ. Przemysław Pajewski emisje do powietrza 3.3.6 Uj ęcia wód podziemnych ...... 14 Ekspert mgr in Ŝ. Beata Ka ńska ziele ń, cz ęść rysunkowa 3.4 Powierzchnia ziemi...... 14 ęść Ekspert mgr Anna Bieroza przyroda, cz rysunkowa 3.4.1 Rze źba terenu ...... 14 Ekspert mgr in Ŝ. Tomasz Grabowski przyroda, cz ęść rysunkowa 3.4.2 Gleby...... 14 Ekspert in Ŝ. Łukasz Mikłaszewicz zabytki, cz ęść rysunkowa 3.5 Hałas ...... 15 Ekspert in Ŝ. Konrad Jagodzi ński rozwi ązania projektowe 3.6 Budowa geologiczna i kopaliny...... 15 3.7 Świat zwierz ęcy i ro ślinny ...... 15 Za zespół: 3.8 Obszary prawnie chronione ...... 15 3.9 Walory krajobrazowe i rekreacyjne...... 16 ……………………………………… 3.10 Zagospodarowanie i u Ŝytkowanie terenu...... 16 3.10.1 Zagospodarowanie przestrzenne...... 16 Oświadczenie : Wył ączn ą odpowiedzialno ść za publikacj ę ponosi jej autor. Unia Europejska nie ponosi odpowiedzialno ści za 3.10.2 Istniej ąca droga krajowa nr 2 ...... 17 wykorzystanie w jakikolwiek sposób informacji zawartych w niniejszej publikacji. 3.10.3 Istniej ąca droga krajowa nr 68 ...... 17

3.11 Ogólna ocena istniej ącego stanu środowiska...... 17 4 Opis zabytków prawnie chronionych ...... 17 Obja śnienia skrótów: 4.1 Uwagi ogólne...... 17 4.2 Obiekty architektoniczne ...... 17 PK – projekt koncepcyjny autostrady A2 Warszawa - Kukuryki RO Ś – raport o oddziaływaniu (przedsi ęwzi ęcia) na środowisko 4.3 Obiekty archeologiczne ...... 18 5 Opis analizowanych wariantów...... 18

2 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

5.1 Wariant zerowy...... 18 6.8.1 Wst ęp...... 31 5.2 Warianty inwestycyjne...... 18 6.8.2 Stan istniej ący...... 31 5.3 Wariant najkorzystniejszy dla środowiska ...... 18 6.8.3 Stan projektowany i oddziaływanie inwestycji ...... 31 5.4 Wariant prognozowany przez Inwestora...... 19 6.8.4 Zagro Ŝenie hałasem...... 31 5.5 Racjonalny wariant alternatywny...... 19 6.8.5 Zanieczyszczenie powietrza...... 31 6 Oddziaływanie wariantów przedsi ęwzi ęcia na środowisko...... 19 6.8.6 Zanieczyszczenie gleb...... 32 6.1 Oddziaływanie na obszary sieci Natura 2000 ...... 19 6.8.7 Zanieczyszczenie wód...... 32 6.1.1 Przedmiot i zasi ęg opracowania …………………………………………………………………………………………19 6.8.8 Powa Ŝne awarie...... 32 6.1.2. Metodyka prac……………………………………………………………………………………………………………19 6.8.9 Wnioski ...... 32 6.1.3. Ogólna charakterystyka przedsi ęwzi ęcia………………………………………………………………………………...19 6.9 Oddziaływania skumulowane ...... 32 6.1.4. Ogólna przyrodnicza charakterystyka wariantow przedsi ęwzi ęcia ……………………………………………………..20 6.9.1 Oddziaływanie skumulowane na w ęzłach autostradowych...... 32 6.1.5. Ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęca na obszar „Dolina Kostrzynia” PLB 140009 ……...... 22 6.9.2 Oddziaływanie skumulowane autostrady A2 i innych dróg w wewn ętrznej strefie interakcji ...... 32 6.1.6. Ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęca na obszar „Gołobórz” PLH 140028…..,...... 22 6.9.3 Oddziaływanie skumulowane autostrady A2 i innych dróg w zewn ętrznej strefie interakcji ...... 33 6.1.7. Ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęca na obszar „Dolina Liwca” PLB 140002………………………….22 6.9.4 Oddziaływania skumulowane autostrady A2 i linii kolejowych ...... 33 6.1.8. Ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęca na obszar "Dolina Krzny"PLH 060066…………………………..23 7 Potencjalne zagro Ŝenia zabytków...... 33 6.1.9. Ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęca na obszar„Terespola” PLH 060053………………………………23 8 Uzasadnienie wybranego wariantu...... 33 6.1.10. Zbli Ŝenia trasy autostrady do innych obszarów sieci Natura 2000...... 23 8.1 Uwagi ogólne...... 33 6.1.11.Podsumowanie...... 23 8.2 Ocena habitatowa...... 34 6.2 Oddziaływanie na inne elementy systemu ochrony przyrody ...... 24 8.3 Ogólna ocena wielokryterialna ...... 34 6.2.1 Obszary chronionego krajobrazu...... 24 8.4 Ocena zbiorcza...... 34 6.2.2 Pomniki przyrody...... 24 9 Znacz ące oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko ...... 35 6.2.3 Rezerwaty przyrody...... 24 10 Przyj ęte metody, zało Ŝenia i rozwi ązania...... 35 6.2.4 Siedliska chronione...... 25 11 Przewidywane środki ochrony środowiska...... 35 6.2.5 Stanowiska chronionych ro ślin...... 25 11.1 Ochrona przed hałasem...... 35 6.2.6 Stanowiska chronionych zwierz ąt ...... 25 11.2 Ochrona wód...... 36 6.2.7 Podsumowanie...... 25 11.3 Przyj ęty system oczyszczania i odprowadzania ścieków opadowych...... 36 6.3 Oddziaływanie w fazie eksploatacji przedsi ęwzi ęcia...... 25 11.4 Ochrona powietrza, gleb i upraw...... 37 6.3.1 Zmiany w krajobrazie i szacie ro ślinnej ...... 25 11.5 Ochrona zwierz ąt ...... 37 6.3.2 Zmiany powierzchni ziemi...... 25 11.6. Ochrona nietoperzy………………………………………………………………………………………………...37 6.3.3 Zmiany stosunków gruntowo-wodnych...... 25 11.7 Ochrona i kształtowanie ro ślinno ści i krajobrazu ...... 38 6.3.4 Uci ąŜ liwo ść robót budowlanych...... 26 11.8 Ocena efektywno ści proponowanych środków ochrony...... 38 6.3.5 Powstawanie odpadów...... 26 12 Przewidywane środki ochrony zabytków ...... 38 6.4 Oddziaływanie w fazie eksploatacji przedsi ęwzi ęcia...... 26 12.1 Program zabezpieczenia zabytków architektonicznych ...... 38 6.4.1 Hałas...... 26 12.2 Ratownicze badania zabytków archeologicznych...... 38 6.4.2 Wibracje ...... 27 12.3 Program ochrony krajobrazu kulturowego...... 39 6.4.3 Zanieczyszczenie wód...... 27 13 Najlepsza dost ępna technologia...... 39 6.4.4 Zmiany stosunków wodnych...... 27 14 Obszar ograniczonego u Ŝytkowania ...... 39 6.4.5 Zanieczyszczenia powietrza ...... 28 15 Analiza mo Ŝliwych konfliktów społecznych ...... 39 6.4.6 Zanieczyszczenia gleb i ziemi ...... 28 16 Konsultacje społeczne ...... 39 6.4.7 Oddziaływanie na zwierz ęta ...... 28 17 Propozycja monitoringu środowiska...... 40 6.4.8 Zagro Ŝenia spowodowane wypadkiem drogowym...... 29 17.1 Uwagi ogólne...... 40 6.4.9 Powstawanie odpadów...... 29 17.2 Monitoring akustyczny ...... 40 6.5 Oddziaływanie obwodów utrzymania autostrady na środowisko ...... 29 17.3 Monitoring skuteczno ści wykonanych przej ść dla zwierz ąt oraz ogrodze ń ochronnych...... 40 6.5.1 Sposób korzystania ze środowiska oraz źródła i rodzaje uci ąŜ liwo ści ...... 29 18 Analiza porealizacyjna...... 40 6.5.2 Oddziaływanie magazynu soli na środowisko...... 29 19 Napotkane trudno ści w opracowaniu raportu ...... 40 6.5.3 Oddziaływanie w czasie budowy...... 29 20 Wnioski...... 41 6.5.4 Wpływ na zanieczyszczenia powietrza...... 29 20.1 Wariantowanie przedsi ęwzi ęcia...... 41 6.5.5 Wpływ na środowisko wodno-gruntowe ...... 30 20.2 Warunki projektowania przedsi ęwzi ęcia ...... 41 6.5.6 Wpływ na poziom hałasu...... 30 20.3 Warunki realizacji przedsi ęwzi ęcia...... 42 6.5.7 Wpływ w zakresie wytwarzania odpadów...... 30 20.4 Warunki eksploatacji przedsi ęwzi ęcia ...... 42 6.5.8 Wpływ planowanego przedsi ęwzi ęcia na zdrowie ludzi ...... 30 20.5 Specjalne warunki ochronne dotycz ące przej ścia autostrady przez obszar Natura 2000 „Dolina Kostrzynia”…....42 6.5.9 Wpływ planowanego przedsi ęwzi ęcia na faun ę i flor ę...... 30 20.6 Specjalne warunki ochronne dotycz ące nietoerzy……………………………………………...……………...... 43 6.5.10 Oddziaływanie na krajobraz...... 30 6.5.11 Oddziaływanie na klimat...... 30 6.5.12 Zalety ekologiczne przyj ętej technologii od śnie Ŝania autostrady...... 30 6.5.13 Pdsumowanie...... 30 6.6 Oddziaływania pól elektromagnetycznych na środowisko ...... 30 6.7 Potencjalne zagro Ŝenia dla ludzi ...... 30 6.8 Oddziaływanie transgraniczne ...... 31

3 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

B. CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 1. Zbiorcze zestawienie wariantów (w skali 1 : 250 000) Rys. 2. Plan orientacyjny (w skali 1 : 100 000) Rys. 3.1. Plan sytuacyjny. Warianty 1, 1a i 1b (w skali 1 : 10 000) Rys. 3.2. Plan sytuacyjny. Wariant 2 (w skali 1 : 10 000) Rys. 3.3. Plan sytuacyjny. Warianty 3 i 3a (w skali 1 : 10 000) Rys. 3.4. Plan sytuacyjny. Wariant 4 (w skali 1 : 10 000)

4 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

10. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717; z pó źn. zm.) STRESZCZENIE RAPORTU 11. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jedn. tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118; z pó źn. zm.) 12. Ustawa z dnia 27 pa ździernika 1994 r. o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym (jedn. tekst: Dz. U. W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM z 2004 r. Nr 256, poz. 2571; z pó źn. zm.) 13. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838) 14. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359) 15. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu A. CZ ĘŚĆ OPISOWA (Dz. U. Nr 47, poz. 281) 16. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12) 17. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w 1 Wst ęp środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) 18. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy 1.1 Przedmiot opracowania wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984) Przedmiotem streszczenia raportu o oddziaływaniu na środowisko jest przedsi ęwzi ęcie polegaj ące na budowie autostrady nr 19. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura A2 na odcinku mi ędzy Warszaw ą a granic ą pa ństwow ą z Białorusi ą, tj. na odcinku od miejscowo ści Izabela do miejscowo ści 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313; z pó źn. zm.) Kukuryki, od km 489+403 do km 653+055. Z odcinka tego wył ączono autostradow ą obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego (od 20. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz km 504+000 km 524+005 wg aktualnego kilometra Ŝa), dla której wydane zostały ju Ŝ decyzje o środowiskowych gatunków ro ślin i zwierz ąt, wymagaj ących ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 (Dz. U. Nr 168, uwarunkowaniach i o ustaleniu lokalizacji autostrady. Z opracowania wył ączono tak Ŝe most graniczny nad Bugiem, który poz. 795) będzie prawdopodobnie obj ęty osobnym przedsi ęwzi ęciem mi ędzypa ństwowym. 21. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących zwierz ąt obj ętych ochron ą (Dz. U. Nr 168, poz. 1764) Niniejsze opracowanie jest cz ęś ci ą raportu o oddziaływaniu autostrady A2 na środowisko, który zostanie wykorzystany w 22. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących ro ślin post ępowaniu administracyjnym w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, maj ącym na celu wydanie decyzji o obj ętych ochron ą (Dz. U. Nr 220, poz. 2237) środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia na mocy art. 71 ustawy o udost ępnieniu informacji o 23. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem powi ązaniu z art. 33-35a ustawy o ochronie przyrody. przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573; z pó źn. zm.) 24. Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim 1.2 Podstawa formalna opracowania powinny odpowiada ć budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690; z pó źn. zm.) 25. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz. U. Nr Formaln ą podstaw ą niniejszego opracowania jest umowa nr 2006-PL-92607-S-1/2007 z dnia 21.11.2007 r. na opracowanie 35, poz. 220) podstawowej dokumentacji technicznej i dokumentacji do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach 26. Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków zgody na realizacj ę przedsi ęwzięcia oraz do decyzji o ustaleniu lokalizacji autostrady A2 na odcinku Warszawa - Kukuryki, technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430) zawarta mi ędzy Generaln ą Dyrekcj ą Dróg Krajowych i Autostrad a konsorcjum firm: DHV POLSKA Sp. z o.o. / MGGP S.A. 27. Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie warunków / DRO-KONSULT Sp. z o.o. w wyniku rozstrzygni ęcia przetargu o udzielenie zamówienia publicznego. technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogowe obiekty in Ŝynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 63, poz. 735), 28. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. nr 112, poz. 1.3 Główne podstawy merytoryczne opracowania 1206), 29. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na Zasadnicz ą podstaw ą wykonania raportu i jego streszczenia jest projekt studialny autostrady A2 na odcinku Warszawa – potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. nr 152, poz. 1736), Kukuryki, który zawiera generalne rozwi ązania projektowe przyj ęte dla budowy tej drogi i który został wykonany przez 30. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól w/w konsorcjum w ramach w/w umowy. elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), Niniejsze opracowanie uwzgl ędnia zapisy nast ępuj ących, podstawowych przepisów prawnych: 31. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 2 pa ździernika 2007 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarz ądzaj ącego drog ą, lini ą kolejow ą, lini ą 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowisko (jedn. tekst: Dz. U. z 2008 Nr 25, poz. 150; z pó źn. tramwajow ą, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 192, poz. 1392). zm.) 2. Ustawa z dnia 5 wrze śnia 2008 r. o udost ępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w Niniejsze opracowanie uwzgl ędnia ponadto wymogi prawa Unii Europejskiej, w tym w szczególno ści nast ępuj ące dyrektywy: ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr …..) 3. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019; z pó źn. zm.) • Dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i 4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880; z pó źn. zm.) prywatnych przedsi ęwzi ęć dla środowiska; 5. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435; z pó źn. zm.) • Dyrektywa Rady nr 97/11/UE z dnia 3 marca 1997 r., wprowadzaj ąca zmiany do dyrektywy nr 85/337/EWG w 6. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (jedn. tekst: Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251; z pó źn. zm.) sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsi ęwzi ęć dla środowiska; 7. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr • Dyrektywa Rady nr 90/313/EWG z dnia 7 czerwca 1990 r. dotycz ąca swobodnego dost ępu do informacji o 236, poz. 2008) środowisku; 8. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266) • Dyrektywa Rady nr 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dziko Ŝyj ących ptaków (tzw. 9. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.) Dyrektywa Ptasia);

5 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

• Dyrektywa Komisji nr 91/244/EWG z dnia 6 marca 1991 roku zmieniaj ąca dyrektyw ę nr 79/409/EWG w sprawie • z opracowa ń i danych monograficznych, w tym z opracowa ń dotycz ących stanu środowiska w województwie ochrony dzikiego ptactwa, mazowieckim i lubelskim, wydanych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska (www.wios.warszawa.pl + • Dyrektywa Rady 94/24/WE z dnia 8 czerwca 1994 roku zmieniaj ąca zał ącznik II do dyrektywy 79/409/EWG w www.wios.lublin.pl), z danych z „Hydro-banku” i Centralnego Archiwum Geologicznego, prowadzonych przez sprawie ochrony dzikiego ptactwa, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, oraz z danych Ministerstwa Środowiska (www.mos.gov.pl), • Dyrektywy Komisji 97/49/WE z dnia 29 lipca 1997 roku zmieniaj ąca dyrektyw ę nr 79/409/EWG w sprawie ochrony • opracowa ń z zakresu zagospodarowania przestrzennego, w tym zwłaszcza w/w studiów uwarunkowa ń i kierunków dzikiego ptactwa, zagospodarowania przestrzennego gmin, • Dyrektywa Rady nr 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dziko • z opracowa ń z zakresu drogownictwa, w tym w szczególno ści opracowa ń dotycz ących sieci drogowej i pomiarów ruchu Ŝyj ących gatunków fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa). drogowego, • Dyrektywy Rady nr 97/62/WE z dnia 27 pa ździernika 1997 roku dostosowuj ąca do post ępu naukowo-technicznego • wyników wizji terenowych (utrwalonych w formie dokumentacji fotograficznej), dyrektyw ę nr 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. • wywiadów terenowych, w tym bezpo średnich kontaktów z władzami lokalnymi.

1.4 Źródła informacji do sporz ądzenia raportu W opracowaniu wykorzystano zasady i metody wykonywania ocen oddziaływania inwestycji drogowych na środowisko podane w nast ępuj ących podstawowych materiałach metodycznych i publikacjach: Oprócz projektu studialnego autostrady A2 przy opracowaniu raportu i jego streszczeniu korzystano z informacji i ustale ń zawartych w nast ępuj ących dokumentach: 1. Assessment of plans and projects significantly affecting Natura 2000 sites. Methodological guidance on the provision of Article 6(3) and (4) of the Habitats Directive 92/43/EEC, European Commission Environment DG, 2002. • „Materiały do wniosku o uzyskanie wskaza ń lokalizacyjnych dla autostrady A2 Warszawa (w ęzeł „Konotopa”) – 2. Oceny oddziaływania dróg na środowisko. GDDP, Warszawa, 1999 r. granica z Białorusi ą”, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad, Biuro 3. Stadia i skład dokumentacji projektowej dla dróg i mostów w fazie przygotowania zada ń. GDDP, Warszawa, 2000 r. Planowania Rozwoju Warszawy, pa ździernik 1996 r. 4. Wytyczne projektowania ulic (WPU). Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, Warszawa, 1992 r. • „Materiały do wniosku o uzyskanie wskaza ń lokalizacyjnych dla autostrady A2 Warszawa (w ęzeł „Konotopa”) – 5. Wytyczne projektowania dróg (WPD). GDDP, Warszawa, 1995 r. granica z Białorusi ą. Aneks – Lokalizacja obiektów in Ŝynierskich”, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, 6. Zasady ochrony środowiska w projektowaniu, budowie i utrzymaniu dróg. GDDP, Warszawa, 1980r. Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad, Biuro Planowania Rozwoju Warszawy, pa ździernik 1997 r. 7. Zasady ochrony środowiska w drogownictwie. GDDP, Warszawa, 1999 r. • Wskazania lokalizacyjne nr 6/98 z dnia 25.07.1998 r. dla autostrady płatnej A-2 na odcinku Siedlce – granica pa ństwa z 8. Katalog drogowych urz ądze ń ochrony środowiska. GDDKiA, Warszawa, 2002 r. Białorusi ą (zał ącznik nr 9) 9. Wytyczne prognozowania st ęŜ eń zawiesiny ogólnej i w ęglowodorów ropopochodnych w ściekach z dróg krajowych. • „Inwentaryzacja przyrodnicza dla autostrady A2 na odcinku od w ęzła „Lubelska” do granicy pa ństwa z Białorusi ą”, GDDKiA, Warszawa, 2006 r. Ministerstwo Środowiska, Instytut Ochrony Środowiska, Prolas, pa ździernik 2007 r. (wyci ąg – zał ącznik nr 3) 10. Podr ęcznik dobrych praktyk wykonywania opracowa ń środowiskowych dla dróg krajowych. GDDKiA, Warszawa, • „Analiza ruchu na Autostradzie A2 na całej długo ści w Polsce, tzn. od granicy polsko-niemieckiej koło Świecka (km 0,0) 2008 r. do granicy polsko-białoruskiej koło miejscowo ści Kukuryki (km 651,000). Raport ko ńcowy” FABER MAUNSELL/AECOM, 2005 r.; • „Stadium projektu budowlanego budowy Południowej Obwodnicy Warszawy na odcinku od w ęzła „Puławska” do 2 Ogólny opis przedsi ęwzi ęcia węzła „Lubelska””, Arkadis-Profil, w opracowaniu

• „Stadium projektu budowlanego budowy obwodnicy Mi ńska Mazowieckiego na parametrach autostrady w ci ągu drogi krajowej Nr 2 na odcinku Choszczówka – w ęzeł Ryczywołek od km 520+400 do km 541+249”, Tebodin SAP-Projekt, 2.1 Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia

w opracowaniu Projektowany odcinek autostrady A2 Warszawa-Kukuryki b ędzie poło Ŝony w województwach mazowieckim i lubelskim, w • Studium techniczno-ekonomiczne budowy drogi ekspresowej nr S19 na odcinku od granicy woj. lubelskiego do powiatach otwockim, mi ńskim, siedleckim (ziemskim i grodzkim), łosickim i bialskim (bialsko-podlaskim, ziemskim), w Mi ędzyrzeca Podlaskiego nast ępuj ących gminach: Wi ązowna, Halinów, D ębe Wielkie, Kałuszyn, Mrozy, Kotu ń, Skórzec, Siedlce (miasto i gmina), • „Informacja o planowanym przedsi ęwzi ęciu polegaj ącym na budowie autostrady A2 Warszawa – Kukuryki na odcinku Zbuczyn, Mordy, Huszlew, Mi ędzyrzec Podlaski, Biała Podlaska, Rokitno, Zalesie i Terespol. poło Ŝonym w województwie lubelskim, od granicy z wojwództwem mazowieckim w Łuniewie do granicy pa ństwowej z

Białorusi ą w Kukurykach, tj. od km 587+100 do km 651+400”, DHV POLSKA, stycze ń 2008 r. • 2.2 Cel przedsi ęwzi ęcia Koncepcja programowa budowy autostrady A2 Berlin – Warszawa – Mi ńsk na odcinku Dobry ń – Kukuryki • „Ocena oddziaływania na środowisko projektowanego przedsi ęwzi ęcia – przebudowy drogi krajowej nr 68 na odcinku Planowana budowa odcinka autostrady A2 na odcinku Warszawa – Kukuryki jest cz ęś ci ą wi ększego zadania inwestycyjnego, Terminal Koroszczyn – Wólka Dobry ńska wraz z dobudow ą pasa postojowego – w zakresie wpływu na siedliska jakim jest budowa autostrady A2 od granicy z Niemcami w Świecku do granicy z Białorusi ą w Kukurykach. Projektowana przyrodnicze oraz na gatunki ro ślin i zwierz ąt w granicach wyznaczonych i projektowanych obszarów sieci Natura trasa autostradowa ma na celu: 2000”, Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii, 2005 r. • „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zbuczyn Poduchowny”, Ekoland, • stworzenie bezpiecznego odcinka trasy autostradowej zapewniaj ącego wysoki komfort dalekobie Ŝnego ruchu drogowego Siedlce, 1999 r. o du Ŝych pr ędko ściach podró Ŝnych, • „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Huszlew”, Ekos, Siedlce, 2003 r. • dostosowanie autostady do prognozowanego ruchu z jednoczesnym odci ąŜ eniem istniej ącej sieci drogowej od ruchu • „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mi ędzyrzec Podlaski”, IGPiK, Lublin, przelotowego, 2000 r. • dostosowanie autostrady do obowi ązuj ących warunków technicznych przy przyjęciu klasy drogi autostradowej „A” o

pr ędko ści projektowej V p = 120 km/h, Informacje o aktualnym i planowanym stanie środowiska w otoczeniu projektowanej drogi zebrano korzystaj ąc z • geometryczno-wysoko ściowe rozwi ązanie przeci ęć z drogami poprzecznymi, nast ępuj ących źródeł: • rozwi ązanie obsługi przyległego terenu, w tym w szczególno ści przez ograniczenie bezpo średniej dost ępno ści do jezdni

głównej. • z danych ogólnych zawartych w “Atlasie Rzeczypospolitej Polskiej”, opracowanym przez Polsk ą Akademi ę Nauk i wydanym przez Głównego Geodet ę Kraju w Warszawie w latach 1993-1997, w „Słowniku geograficzno-krajoznawczym Polski”, PWN, Warszawa 2000 r., oraz w aktualnych podkładach mapowych wykonanych w ró Ŝnych skalach (1:1000, 1:50 000, 1:500 000)

6 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

2.3 Warianty przebiegu autostrady 2.4 Charakterystyka przedsi ęwzi ęcia

Na wst ępnym etapie lokalizacyjnym uzyskano decyzj ę Ministra Spraw Wewn ętrznych i Administracji pt.: „Wskazania Przebieg autostrady w wariantach 1, 1a i 1b lokalizacyjne Nr 6/98” z dnia 25.07.1998 r., ustalaj ącą praktycznie jednoznacznie przebieg projektowanej autostrady dla odcinka Siedlce – Kukuryku. W wariancie 1 przebiegu drogi przyj ęto, Ŝe autostrada b ędzie si ę zaczyna ć tu Ŝ za w ęzłem „Lubelska”, usytuowanym we wsi Majdan koło Wi ązownej, na przeci ęciu projektowanej drogi ekspresowej nr S17 Warszawa – Lublin (biegn ącej w śladzie W zwi ązku z pojawieniem si ę nowych uwarunkowa ń środowiskowych (w tym zwłaszcza nowych obszarów prawnie istniej ącej drogi nr 17) z projektowan ą drog ą ekspresow ą S2, stanowi ącą Południow ą Obwodnic ę Warszawy (POW). Od tego chronionych), nieodzowne stało si ę opracowanie, co najmniej dwóch ró Ŝnych wariantów lokalizacji inwestycji. Nie dotyczy węzła autostrada A2 b ędzie biegn ąć w kierunku wschodnim, przecinaj ąc istniej ącą drog ę nr 2 z Warszawy do Mi ńska to jedynie krótkiego odcinka przygranicznego mi ędzy w ęzłem „Dobry ń”, a mostem granicznym w Kukurykach, gdzie Mazowieckiego nieco na południe od Halinowa, gdzie powstanie w ęzeł „Konik ”. Dalej autostrada przetnie lini ę kolejow ą z przyj ęto przebieg bezwariantowy. Warszawy do Mi ńska i omijaj ąc od północy zabudow ę wsi D ębe Wielkie wł ączy si ę w projektowan ą odr ębnie północn ą obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłem „Lubelska” a wł ączeniem Na podstawie aktualnych analiz techniczno-funkcjonalnych i środowiskowych opracowano i przedstawiono w „Raporcie…” w obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego wyniesie 14,5 km. nast ępujace warianty przebiegu autostrady A2: Obwodnica Mi ńska Mazowieckiego b ędzie ko ńczy ć si ę w w ęź le „Ryczołek”, projektowanym nieco na zachód o Kałuszyna • Wariant 1 – przyj ęto zgodnie z „Materiałami do wniosku o uzyskanie wskaza ń lokalizacyjnych dla autostrady A2 na przeci ęciu z istniej ącą drog ą nr 2 z Mi ńska Mazowieckiego do Siedlec. Na ko ńcu tego w ęzła zaczyna ć si ę b ędzie Warszawa (w ęzeł „Konotopa”) – granica z Białorusi ą”, z tym Ŝe odcinek przej ścia przez obszar Natura 2000 „Dolina autostrada A2 obj ęta analizowanym przedsi ęwzi ęciem, biegn ąca w stron ę wschodni ą i przecinaj ąca południowy skraj Lasu Kostrzynia” skrócono przez przeło Ŝenie autostrady około 1 km na północ i wytrasowanie jej bezpo średnio przy Kałuskiego mi ędzy Grodziskiem a Goł ębiówk ą, a nast ępnie przechodz ąca wiaduktem nad lini ą kolejow ą relacji Mi ńsk południowej granicy pasa linii kolejowej Warszawa – Siedlce; Mazowiecki – Siedlce w rejonie wsi Oleksin i Wrzoskowizna. Dalej autostrada przebiega ć b ędzie wzdłu Ŝ linii kolejowej po • Wariant 1a – przyj ęto w celu unikni ęcia nakładania si ę autostrady na istniej ącą obwodnic ę Siedlec w ci ągu drogi jej południowej stronie i przejdzie mostem nad rzeką Kostrzy ń, mi ędzy wsiami Oleksin i Koszewnica, przecinaj ąc tu „Dolin ę krajowej nr 2 w zwi ązku z zapisem postulatu nr 1 Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej zawartym we Kostrzynia”, stanowi ącą obszar sieci Natura 2000,. W rejonie wsi Rososz, Trzemuszka i Kotu ń nowa droga przetnie Las Wskazaniach lokalizacyjnych nr 6/98 (nakazuj ącym przeanalizowa ć powi ązania A2 z układem dróg krajowych w Rososki i Las Kotu ńki, omijaj ąc od południa wie ś Kotu ń. W rejonie wsi śelków-Swoboda autostrada przetnie drog ę rejonie Siedlec); wojewódzk ą nr 803 Siedlce – Seroczyn, gdzie powstanie w ęzeł „Swoboda”. Nast ępnie autostrada biegn ąć b ędzie w śladzie • Wariant 1b – przyj ęto w celu unikni ęcia negatywnego oddziaływania wariantu 1 na obszar Natura 2000 „Dolina istniej ącej obwodnicy Siedlec w ci ągu drogi nr 2, przecinaj ąc kolejno rzek ę Muchawka, drog ę nr 63 Siedlce – Łuków oraz Liwca”, odsuwaj ąc tras ę autostrady na odległo ść minimaln ą 1 km od granicy tego obszaru; lini ę kolejow ą Siedlce – Łuków. Na ko ńcu tej obwodnicy powstanie w ęzeł „Ujrzanów”. B ędzie to drugi w ęzeł obsługuj ący • Wariant 2 – przyj ęto w celu dalszego ograniczenia kolizji wariantu 1 z obszarem Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” dojazdy do miasta Siedlce. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy ko ńcem w ęzła „Ryczołek” a środkowym (wykorzystuj ąc przew ęŜ enie w szeroko ści tej doliny wyst ępuj ące około 1,5 km na północ od istniejacej drogi nr 2) punktem w ęzła „Ujrzanów” (przyj ętym na przeci ęciu autostrady z istniej ącą drog ą nr 2 Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski) oraz w celu odsuni ęcia trasy autostrady od zabudowy miasta Biała Podlaska (przesuwaj ąc j ą około 7 km na północ wyniesie 39,7 km. od przebiegu wg wariantu 1); • Wariant 3 – przyj ęto w celu całkowitego wyeliminowania kolizji wariantów 1 i 2 z obszarami Natura 2000 „Dolina W wariancie 1a autostrada nie b ędzie przebiega ć w śladzie obwodnicy Siedlec, lecz na południe od niej, w zwi ązku, z czym Kostrzynia” i „Dolina Liwca” (zakładaj ąc, Ŝe najmniejsze zbli Ŝenie autostrady A2 do granic tych obszarów nie przeci ęcie z drog ą wojewódzk ą nr 803 Siedlce – Seroczyn przesunie si ę na południowy zachód, gdzie powstanie w ęzeł będzie mniejsze ni Ŝ 1 km) oraz w celu omini ęcia zabudowy miasta Biała Podlaska od strony południowej; „D ąbrówka”. W odró Ŝnieniu od wariantu 1, w wariancie 1a nie nast ąpi zbli Ŝenie do intensywnej zabudowy miejskiej i • Wariant 3a – przyj ęto w celu całkowitego wyeliminowania kolizji wariantów 1 i 2 z obszarami Natura 2000 „Dolina podmiejskiej Siedlec. Kostrzynia” i „Dolina Liwca” (zakładaj ąc, Ŝe najmniejsze zbli Ŝenie autostrady A2 do granic tych obszarów nie będzie mniejsze ni Ŝ 1 km) oraz w celu omini ęcia zabudowy miasta Biała Podlaska od strony północnej (zakładaj ąc w Od w ęzła „Ujrzanów” autostrada b ędzie przebiega ć w kierunku południowo-wschodnim mi ędzy wsi ą Tarcze od północy a tym rejonie przebieg autostrady wg wariantu 2); ośrodkiem gminnym w Zbuczynie od południa, a nast ępnie ominie od południa źródłowy odcinek rzeki Liwiec (w rejonie wsi Sobicze) i mi ędzy wsiami Wesółka i Łuniew przetnie po raz pierwszy granic ę województwa mazowieckego, która przebiega • Wariant 4 – przyj ęto po dokonaniu oceny w/w wariantów jako wariant najkorzystniejszy z punktu widzenia tu wzdłu Ŝ rzeki Krzymosza. W rejonie tym nast ąpi zbli Ŝenie do obszaru Natura 2000 „Dolina Liwca” na odległo ści około 0,1 przestrzenno-funkcjonalnego; stanowi on wariant wynikowy, składaj ący si ę z wariantu 2 na odcinku Warszawa – km w wariancie 1 oraz około 1 km w wariancie 1b. W województwie lubelskim autostrada przejdzie obok zabudowy wsi Siedlce, wariantu 1a na odcinku zbli Ŝenia do miasta Siedlce i wariantu 1b na odcinku Siedlce – Kukuryki; Łuniew i Łukowisko, przecinaj ąc drog ę nr 19 Lublin – Białystok, a nast ępnie znowu znajdzie si ę w granicach województwa • Wariant 4a- – przyj ęto po przeprowadzeniu konsultacji społecznych jako lokaln ą modyfikacj ę wariantu 4 w rejonie mazowieckiego w obr ębie wsi Dziadkowskie. Na odcinku nast ępnych 9-ciu kilometrów autostrada przetnie jeszcze Starych Groszków i Siedlec, przy czym przesuni ęto autostrad ę bardziej na wschód w rejonie Starych Groszków oraz pi ęciokrotnie granic ę województwa w rejonie wsi Dziadkowskie, Zasiadki, Wa śkowólka i Krasna, po czym nieco na zachód bli Ŝej miasta Siedlce w rejonie śelkowa (od zachodniej strony miasta) a jednocze śnie usuni ęto nakładanie si ę od zabudowy wsi Zabłocie znajdzie si ę ostatecznie w granicach województwa lubelskiego, biegn ąc dalej w kierunku północnej jezdni autostrady na istniej ącą jezdni ę obwodnicy Siedlec w ci ągu drogi nr 2 (przesuwaj ąc o ś autostrady wschodnim, omijaj ąc zabudow ę Białej Podlaskiej od strony północnej. Niedaleko przeci ęcia autostrady z istniej ącą drog ą nr nieco na południe) oraz odsuni ęto autostrad ę znacz ąco dalej od miasta na odcinku Grabianów – Białki – Ujrzanów – 19 powstanie w ęzeł „Łukowisko”, zapewniaj ący mo Ŝliwo ść zjazdu na projektowan ą drog ę ekspresow ą nr S19, która w Ługi (od południowo-wschodniej strony miasta); po przeprowadzeniu konsultacji utworzono w rejonie Grabianowa i przyszłości zast ąpi drog ę nr 19. W rejonie Wa śkowólki w granicach województwa mazowieckiego autostrada przejdzie Białek nowy obszar Natura 2000 „Gołogórz”, co spowodowało wyst ąpienie znacz ących oddziaływa ń autostrady na mostem nad rzek ą Złota Krzywula. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy środkiem w ęzła „Ujrzanów” a ten obszar chroniony, wobec czego dokonano lokalnej modyfikacji przebiegu tego wariantu w tym rejonie przez środkiem w ęzła „Łukowisko” (przyj ętym na przeci ęciu autostrady z projektowan ą drog ą S19) wyniesie 28,8 km. Długo ść przesuni ęcie trasy autostrady nieco na północ poza granice „Gołoborza”; dla odró Ŝnienia od pierwotnego, usuni ętego odcinka autostrady od w ęzła „Ujrzanów” do pierwszego przeci ęcia z granic ą województwa wyniesie 24,1 km, a do ostatniego przebiegu wariantu 4a w tym rejonie nowy przebieg oznaczono jako wariant 4a 1 (zmodyfikowany). przeci ęcia - 41,0 km. • Wariant 4b – przyj ęto po przeprowadzeniu konsultacji społecznych jako lokaln ą modyfikacj ę wariantu 4a w rejonie

wsi Białki, przy czym w wariancie tym tras ę autostrady zlokalizowano pierwotnie mi ędzy wariantami 4 i 4a, a Od ostatniego przeci ęcia z granic ą województwa mazowieckiego trasa autostrady pobiegnie łagodnymi łukami, omijaj ąc od ostatecznie na południe od wariantu 4a 1 na odcinku autostrady poło Ŝonym na zachód od Białek oraz na północ od północy zabudow ę wsi Zabłocie, a od południa zabudow ę wsi Swory. Dalej autostrada ominie od północy Las Woroniecki i wariantu 4a 1 na odcinku poło Ŝonym na wschód od tej miejscowo ści. zbli Ŝy si ę do południowych skrajów zwartej zabudowy wsi Sitnik i wsi Cicibór Du Ŝy. Obok tej ostatniej wsi na przeci ęciu z

drog ą wojewódzk ą nr 811, powstanie w ęzeł „Cicibór”, słu Ŝą cy do obsługi miasta Biała Podlaska. Długo ść projektowanego Przebieg w/w wariantów z uwzgl ędnieniem ich wzajemnego poło Ŝenia na kolejnych odcinkach autostrady przedstawiono odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Łukowisko” i „Cicibór” wyniesie 27,0 km. schematycznie na diagramie zamieszczonym na nast ępnej stronie (rys. 2.3.1).

7 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Rys. 2.3.1. Diagram ilustruj ący wzajemne poło Ŝenie wariantów przebiegu autostrady A2 na odcinku Warszawa – Kukuryki oraz ich usytuowanie wzgl ędem najbli Ŝszych obszarów Natura 2000

SOOS Ostoja Autostradowa Nadbu Ŝańska SOOS Ostoja Nadliwiecka obwodnica Mi ńska PLH140011 Mazowieckiego PLH140032 (Poza OSOP Dolina przedsi ęwzi ęciem) OSOP Dolnego Bugu OSOP Dolina Liwca PLB140002 W 4a Dolina PLB140001 Kostrzynia PLB140009 W 2;4;4b W 2;4;4b W 1; 1a ;1b ;2; W 4a W 1b W 1; 1a ;2 3; 3a ;4;4a ;4b W 1b W 2; 3a W 1; 1a;1b ;2; W 1; 1a ;1b W 1;2 W 1b ;4;4a ;4b 3; 3a ;4; 4a ;4b W 1; 1a ;1b ;4;4a ;4b W 4; 4b W 1a ;4 SOOS W 1a W 4a;4b

Rogo źnica W 4b PLH140036 SOOS Dolina SOOS Terespol SOOS Krzny PLH060053 Gołobórz W 3a W 4a 1 PLH060066 PLH140028

W 3 W 3; 3a OSOP Dolina Środkowego Bugu PLB060003

OSOP Lasy Łukowskie SOOS SOOS D ąbrowy SOOS Dobry ń PLB060010 SOOS Bagno Dolina Środkowego Seroczy ńskie PLH060004 Całowanie Świdra PLH140004 PLH140001 PLH140025

SOOS Bagna Celestynowskie PLH140022

Uwagi: 1) powy Ŝszy diagram nie uwzgl ędnia skali geograficznej oraz nie odwzorowuje ści śle granic obszarów Natura 2000 2) kolorem jasnoczerwonym oznaczono te obszary Natura 2000, z którymi autostrada A2 koliduje w przynajmniej jednym rozpatrywanym przebiegu

8 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Od w ęzła „Ossówka” autostrada stopniowo zmieni kierunek na wschodni i południowo-wschodni, omijaj ąc rozległy Od w ęzła „Cicibór” autostrada b ędzie przebiega ć mostem nad rzek ą Klukówk ą, nieco na południe o rozległego zespołu kompleks Lasu Rokitnia ńskiego, zahaczaj ąc jednak o jego fragmenty wysuni ęte najdalej na północ. Na dalszym odcinku parkowo-pałacowego w Roskoszy, gdzie mie ści si ę Europejskie Centrum Szkoleniowe. Na dalszym odcinku autostrada autostrada przebiega ć b ędzie w kierunku wschodnim i nast ępnie mi ędzy wsiami Dereczanka i Ogródki oraz Dobry ń Kolonia przebiega ć b ędzie ci ągle w kierunku wschodnim mi ędzy wsiami Wilczyn i Grabianów, a nast ępnie ominie od południa przetnie dolin ę Krzny, gdzie powstanie most nad t ą rzek ą. Na wschodnim skraju tej ostatniej wsi autostrada przetnie rozległy kompleks le śny Lasu Rokitnia ńskiego, zahaczaj ąc jednak o jego fragmenty wysuni ęte daleko na południe (Las istniej ącą drog ę nr 68, gdzie powstanie w ęzeł „Dobry ń”, słu Ŝą cy do obsługi terenów przygranicznych po polskiej stronie Kaliłowski i Husi ński). Na dalszym odcinku autostrada zbli Ŝy si ę do szerokiej doliny Krzy, któr ą przekroczy mi ędzy wsiami granicy (Terespol). Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Ossówka” i „Dobry ń” wyniesie 27,2 km. Kijowiec i Dobry ń Kolonia. Na wschodnim skraju tej ostatniej wsi autostrada przetnie istniej ącą drog ę nr 68, gdzie powstanie węzeł „Dobry ń”, słu Ŝą cy do obsługi terenów przygranicznych po polskiej stronie granicy (Terespol). Długo ść Na odcinkach Warszawa – Kałuszyn, Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski oraz Dobry ń – Kukuryki przebieg autostrady w projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Cicibór” i „Dobry ń” wyniesie 26,1 km. wariancie 2 b ędzie pokrywa ć si ę z przebiegiem wyznaczonym dla wariantu 1.

Przebieg autostrady w wariancie 2 Przebieg autostrady w wariantach 3 i 3a

W wariancie 2 przebiegu drogi przyj ęto, Ŝe autostrada b ędzie si ę zaczyna ć tu Ŝ za w ęzłem „Lubelska”, usytuowanym we wsi W wariancie 3 przebiegu drogi przyj ęto, Ŝe autostrada b ędzie si ę zaczyna ć tu Ŝ za w ęzłem „Lubelska”, usytuowanym we wsi Majdan koło Wi ązownej na przeci ęciu projektowanej drogi ekspresowej nr S17 Warszawa – Lublin (biegn ącej w śladzie Majdan koło Wi ązownej na przeci ęciu projektowanej drogi ekspresowej nr S17 Warszawa – Lublin (biegn ącej w śladzie istniej ącej drogi nr 17) z projektowan ą drog ą ekspresow ą S2, stanowi ącą Południow ą Obwodnic ę Warszawy (POW). Od tego istniej ącej drogi nr 17) z projektowan ą drog ą ekspresow ą S2, stanowi ącą Południow ą Obwodnic ę Warszawy (POW). Od tego węzła autostrada A2 b ędzie biegn ąć w kierunku wschodnim, przecinaj ąc istniej ącą drog ę nr 2 z Warszawy do Mi ńska węzła autostrada A2 b ędzie biegn ąć w kierunku wschodnim, zbli Ŝaj ąc si ę koło Duchnowa do istniej ącej drogi nr 2 z Mazowieckiego nieco na południe od Halinowa, gdzie powstanie w ęzeł „Konik ”. Dalej autostrada przetnie lini ę kolejow ą z Warszawy do Mi ńska Mazowieckiego, gdzie powstanie w ęzeł „Duchnów” na przeci ęciu z drog ą wojewódzk ą nr 721 do Warszawy do Mi ńska i omijaj ąc od północy zabudow ę wsi D ębe Wielkie wł ączy si ę w projektowan ą odr ębnie północn ą Wi ązownej. Dalej autostrada skr ęci w kierunku południowo-wschodnim i przetnie na moście rzek ę Mienia, omijaj ąc od obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłem „Lubelska” a wł ączeniem południa D ębe Wielkie i Mi ńsk Mazowiecki. Dla obsługi Mi ńska Mazowieckiego zaprojektowano dwa w ęzły: „Zamienie” na w obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego wyniesie 14,5 km. przeci ęciu z drog ą Krajow ą nr 50 Góra Kalwaria – Ostrów Mazowiecka oraz „Siennica” na przeci ęciu z drog ą wojewódzka nr 802 z Mi ńska Mazowieckiego do Stoczka Łukowskiego. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłem W wariancie 2 obwodnica Mi ńska Mazowieckiego b ędzie ko ńczy ć si ę w w ęź le „Ryczołek”, projektowanym nieco na zachód „Lubelska” a ostatnim w ęzłem obsługuj ącym Mi ńsk Mazowiecki wyniesie 25,6 km. od Kałuszyna na przeci ęciu z istniej ącą drog ą nr 2 z Mińska Mazowieckiego do Siedlec. Na ko ńcu tego tego w ęzła zaczyna ć si ę b ędzie autostrada A2 omijaj ąca łukiem od południa zabudow ę Kałuszyna. Na wschód od miasta powstanie w ęzeł „Stare Za w ęzłem „Siennica” autostrada przebiega ć b ędzie dalej w kierunku południowo-wschodnim, zbli Ŝaj ąc si ę na odległo ść Groszki’ na przeci ęciu z drog ą nr 2. Dalej autostrada przetnie w najw ęŜ szym miejscu „Dolin ę Kostrzynia”, stanowi ącą obszar około 1 km do południowej granicy obszaru Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” oraz około 1,2 km do północnej granicy sieci Natura 2000, i biegn ąc na długim odcinku równolegle do drogi nr 2 (na północ od niej), na przedmie ściach Siedlec obszaru „Dolina Świdra” i przechodz ąc w przesmyku (przerwie) mi ędzy tymi obszarami koło wsi Jeruzal. Dalej autostrada skr ęci na południe, przecinaj ąc kolejno drog ę nr 2, gdzie powstanie w ęzeł „Gr ęzów”, oraz lini ę kolejow ą Warszawa – przetnie drog ę wojewódzk ą nr 803 Siedlce – Stoczek Łukowski, gdzie powstanie w ęzeł „Ole śnica”, i skr ęci w kierunku Terespol, wł ączy si ę w obwodnic ę Siedlec, gdzie powstanie w ęzeł „Swoboda” zapewniaj ący równie Ŝ poł ączenie z drog ą wschodnim, omijaj ąc obszar Natura 2000 „Lasy Łukowskie” w odległo ści minimalnej około 1,8 km w rejonie wsi Kopcie i wojewódzk ą nr 803 Siedlce – Seroczyn. Nast ępnie autostrada biegn ąć b ędzie w śladzie istniej ącej obwodnicy Siedlec w ci ągu Domanice. Nast ępnie autostrada przetnie drog ę krajow ą nr 63 Siedlce – Łuków, gdzie powstanie w ęzeł „Wi śniew”, słu Ŝą cy drogi nr 2, przecinaj ąc kolejno rzek ę Muchawka, drog ę nr 63 Siedlce – Łuków oraz lini ę kolejow ą Siedlce – Łuków. Na do obsługi zarówno Siedlec jak i Łukowa. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłem „Siennica” a w ęzłem ko ńcu tej obwodnicy powstanie w ęzeł „Ujrzanów”. B ędzie to trzeci w ęzeł obsługuj ący dojazdy do miasta Siedlce. Długo ść obsługuj ącym te miasta wyniesie 49,3 km. projektowanego odcinka autostrady mi ędzy ko ńcem w ęzła „Ryczołek” a środkowym punktem w ęzła „Ujrzanów” (przyj ętym na przeci ęciu autostrady z istniej ącą drog ą nr 2 Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski) wyniesie 43,2 km. Dalej autostrada przejdzie nad lini ą kolejow ą relacji Warszawa – Terespol. Za t ą lini ą autostrada ponownie skr ęci w kierunku południowo-wschodnim i zbli Ŝy si ę do drogi nr 2. Na wysoko ści Zbuczyna powstanie w ęzeł „Ł ęcznowola”, słuŜą cy równie Ŝ Od w ęzła „Ujrzanów” autostrada b ędzie przebiega ć w kierunku południowo-wschodnim mi ędzy wsi ą Tarcze od północy a do obsługi Siedlec i Łukowa. Przeci ęcie z drog ą nr 2 nast ąpi na przedmie ściach Mi ędzyrzeca Podlaskiego koło wsi śabce. Na ośrodkiem gminnym w Zbuczynie od południa, a nast ępnie ominie od południa źródłowy odcinek rzeki Liwiec (w rejonie wsi tym przeci ęciu nie zaprojektowano w ęzła z uwagi na poblisk ą drog ę nr 19, która jest przeznaczona do przebudowy na drog ę Sobicze, zbli Ŝaj ąc si ę do obszaru „Dolina Liwca” na odległo ść około 0,1 km) i mi ędzy wsiami Wesółka i Łuniew przetnie po ekspresow ą nr S19. W ęzeł „Halasy” zaprojektowano na przeci ęciu z drog ą nr 19, zapewni on dojazd zarówno do drogi nr 19 raz pierwszy granic ę województwa mazowieckego, która przebiega tu wzdłuŜ rzeki Krzymosza. W województwie lubelskim jak i do drogi nr 2, a ponadto b ędzie słu Ŝył obsłudze Miedzyrzeca Podlaskiego. Drugi w ęzeł obsługuj ący to miasto autostrada przejdzie obok zabudowy wsi Łuniew i Łukowisko, przecinaj ąc drog ę nr 19 Lublin – Białystok, a nast ępnie znowu zaprojektowano na wschód od miasta na ponownym przeci ęciu z drog ą nr 2, gdzie powstanie w ęzeł „Wysokie”. Długo ść znajdzie si ę w granicach województwa mazowieckiego w rejonie wsi Dziadkowskie, zmieniaj ąc jednocze śnie kierunek ze projektowanego odcinka autostrady mi ędzy skrajnymi w ęzłami obsługuj ącym Siedlce („Wi śniew”) i Mi ędzyrzec wschodniego na północno-wschodni. Na odcinku nast ępnych 14 kilometrów autostrada przetnie jeszcze trzykrotnie granic ę („Wysokie”) wyniesie 38,0 km. województwa w rejonie wsi Cełujki i Pojelce, po czym nieco na zachód od zabudowy wsi Stara Bordziłówka znajdzie si ę ostatecznie w granicach województwa lubelskiego, biegn ąc dalej w kierunku wschodnim, omijaj ąc zabudow ę Białej Od w ęzła „Wysokie” autostrada b ędzie przebiega ć w kierunku południowo-wschodnim, przechodz ąc mostem nad rzek ą Podlaskiej od strony północnej. Niedaleko przeci ęcia autostrady z istniej ącą drog ą nr 19 powstanie w ęzeł „Łukowisko”, Krzn ą i wiaduktem nad lini ą kolejow ą Warszawa – Terespol, po czym zmieni kierunek na wschodni. Dalej autostrada zapewniaj ący mo Ŝliwo ść zjazdu na projektowan ą drog ę ekspresow ą nr S19, która w przyszło ści zast ąpi drog ę nr 19. W przetnie rozległe kompleksy le śne i zbli Ŝy si ę do południowego skraju zabudowy miejskiej w Białej Podlaskiej, gdzie na rejonie wsi śulawlówka i Wa śkowólka w granicach województwa mazowieckiego autostrada przejdzie mostem nad rzek ą przeci ęciu z drog ą wojewódzk ą nr 812 do Włodawy powstanie w ęzeł „Wólka Pleba ńska”, obsługuj ący to miasto. Długo ść Złota Krzywula. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy środkiem w ęzła „Ujrzanów” a środkiem w ęzła odcinka autostrady od w ęzła „Wysokie” do w ęzła „Wólka Pleba ńska” wyniesie około 19,5 km. „Łukowisko” (przyj ętym na przeci ęciu autostrady z projektowan ą drog ą S19) wyniesie 28,8 km. Długo ść odcinka autostrady od w ęzła „Ujrzanów” do pierwszego przeci ęcia z granic ą województwa wyniesie 24,1 km, a do ostatniego przeci ęcia - 40,7 Od w ęzła „Wólka Pleba ńska” autostrada b ędzie przebiega ć wzdłu Ŝ południowej granicy lotniska w Białej Podlaskiej, a km. nast ępnie przejdzie mostem nad rzek ą Rudk ą i przetnie lini ę kolejow ą do Terespola. Dalej autostrada pobiegnie południowym skrajem doliny Krzny i przetnie drog ę nr 2, gdzie powstanie w ęzeł „Horbów”. Nast ępnie autostrada ominie łukiem od Od ostatniego przeci ęcia z granic ą województwa mazowieckiego trasa autostrady pobiegnie łagodnymi łukami, omijaj ąc od północy o środek gminny w Zalesiu i ponownie zbli Ŝaj ąc si ę do skraju doliny Krzny, ominie w odległo ści około 2 km obszar południa zabudow ę wsi Le śna Podlaska oraz pobliski las, gdzie znajduje si ę rezerwat przyrody „Chmielinne”. Dalej Natura 2000 „Dobry ń”, po czym przetnie istniej ącą drog ę nr 68, gdzie powstanie w ęzeł „Dobry ń”, słu Ŝą cy do obsługi autostrada przejdzie mostem nad rzek ą Klukówka i ominie od północy wie ś Witulin. Pod ąŜ aj ąc dalej w kierunku północno- terenów przygranicznych po polskiej stronie granicy (Terespol). Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy wschodnim, autostrada przetnie drog ę wojewódzk ą nr 811, gdzie powstanie w ęzeł „Ossówka”, słu Ŝą cy do obsługi miasta węzłami „Wólka Pleba ńska” i „Dobry ń” wyniesie 28,4 km. Biała Podlaska. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Łukowisko” i „Ossówka” wyniesie 28,7 km. Przebieg wariantu 3 b ędzie si ę pokrywał z wariantami 1, 1a, 1b i 2 tylko na ko ńcowym odcinku Dobry ń – Kukuryki. Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Natomiast przebieg autostrady w wariancie 3a b ędzie pokrywa ć si ę z przebiegiem wyznaczonym dla wariantu 3 na odcinku drog ą wojewódzk ą nr 811 powstanie w ęzeł „Cicibór”, słu Ŝą cy do obsługi miasta Biała Podlaska. Długo ść projektowanego Warszawa – Łuków, a na odcinku Mi ędzyrzec Podlaski – Kukuryki – z wariantem 2. odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Łukowisko” i „Cicibór” wyniesie 27,0 km.

Przebieg autostrady w wariantach 4, 4a i 4b Od w ęzła „Cicibór” autostrada b ędzie przebiega ć mostem nad rzek ą Klukówk ą, nieco na południe o rozległego zespołu parkowo-pałacowego w Roskoszy, gdzie mie ści si ę Europejskie Centrum Szkoleniowe. Na dalszym odcinku autostrada W wariancie 4 przyj ęto, Ŝe autostrada b ędzie biegn ąć mniej wi ęcej równolegle do istniej ącej drogi nr 2 Warszawa – Terespol. przebiega ć b ędzie ci ągle w kierunku wschodnim mi ędzy wsiami Wilczyn i Grabianów, a nast ępnie ominie od południa Przeci ęcia z drog ą nr 2 wyst ąpi ą na zachód od Mi ńska Mazowieckiego (jednokrotnie), mi ędzy Mi ńskiem Mazowieckim a rozległy kompeks le śny Lasu Rokitnia ńskiego, zahaczaj ąc jednak o jego fragmenty wysuni ęte daleko na południe (Las Siedlcami (dwukrotnie) oraz w rejonie Ujrzanowa na ko ńcu obwodnicy Siedlec (jednokrotnie). Poza tymi przeci ęciami Kaliłowski i Husi ński). Na dalszym odcinku autostrada zbli Ŝy si ę do szerokiej doliny Krzy, któr ą przekroczy mi ędzy wsiami autostrada b ędzie oddala ć si ę od drogi nr 2 na odległo ść maksymaln ą do około 2 km (w dolinie Kostrzynia na zachód od Kijowiec i Dobry ń Kolonia. Na wschodnim skraju tej ostatniej wsi autostrada przetnie istniej ącą drog ę nr 68, gdzie powstanie Siedlec) oraz do około 8 km (koło Mi ędzyrzeca Podlaskiego). Lokalnie nast ąpi ą zbli Ŝenia do drogi nr 2 na odległo ść do około węzeł „Dobry ń”, słu Ŝą cy do obsługi terenów przygranicznych po polskiej stronie granicy (Terespol). Długo ść 2 km (obwodnica Białej Podlaskiej). Na ko ńcowym odcinku autostrada pobiegnie w śladzie istniej ącej drogi nr 68. projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłami „Cicibór” i „Dobry ń” wyniesie 26,1 km.

W wariancie 4 przebiegu drogi przyj ęto, Ŝe autostrada b ędzie si ę zaczyna ć tu Ŝ za w ęzłem „Lubelska”, usytuowanym we wsi Na odcinkach Warszawa – Kałuszyn oraz Ujrzanów – Kukuryki przebieg autostrady w wariancie 4 b ędzie pokrywa ć si ę z Majdan koło Wi ązownej na przeci ęciu projektowanej drogi ekspresowej nr S17 Warszawa – Lublin (biegn ącej w śladzie przebiegiem wyznaczonym dla wariantu 1b. istniej ącej drogi nr 17) z projektowan ą drog ą ekspresowej S2, stanowi ącą Południow ą Obwodnic ę Warszawy (POW). Od tego w ęzła autostrada A2 b ędzie biegn ąć w kierunku wschodnim, przecinaj ąc istniej ącą drog ę nr 2 z Warszawy do Mi ńska Wariant 4a ró Ŝni si ę od wariantu 4 w rejonie wsi Groszki Stare, w rejonie Starego Opola i Nowych Iga ń oraz w rejonie Mazowieckiego nieco na południe od Halinowa, gdzie powstanie w ęzeł „Konik ”. Dalej autostrada przetnie lini ę kolejow ą z Białek, Ujrzanowa, Lipin i Ługów. Wariant 4b odbiega od wariantu 4a tylko w jednym miejscu w rejonie Siedlec koło wsi Warszawy do Mi ńska i omijaj ąc od północy zabudow ę wsi D ębe Wielkie wł ączy si ę w projektowan ą odr ębnie północn ą Białki, gdzie przebiega mi ędzy wariantami 4 i 4a. obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego. Długo ść projektowanego odcinka autostrady mi ędzy w ęzłem „Lubelska” a wł ączeniem w obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego wyniesie 14,5 km. Ko ńcowy odcinek wspólny dla wszystkich wariantów

W wariancie 4, obwodnica Mi ńska Mazowieckiego b ędzie ko ńczy ć si ę w w ęź le „Ryczołek”, projektowanym nieco na zachód Przy drodze nr 68 obok projektowanego w ęzła „Dobry ń” znajduje si ę terminal odpraw celnych zwany „Terminalem od Kałuszyna na przeci ęciu z istniej ącą drog ą nr 2 z Mi ńska Mazowieckiego do Siedlec. Na ko ńcu tego w ęzła zaczyna ć si ę Koroszczyn”, słu Ŝą cy wył ącznie do obsługi drogowego ruchu towarowego i poł ączony z granic ą pa ństwa w Kukurykach będzie autostrada A2, omijaj ąca łukiem od południa zabudow ę Kałuszyna. Na wschód od miasta powstanie w ęzeł „Stare specjaln ą, wygrodzon ą drog ą celn ą (poło Ŝon ą w śladzie drogi nr 68). Projektowana autostrada ominie ten terminal od Groszki’ na przeci ęciu z drog ą nr 2. Dalej autostrada przetnie w najw ęŜ szym miejscu „Dolin ę Kostrzynia”, stanowi ącą obszar południa, a nast ępnie za wsi ą Koroszczyn przejdzie mostem nad rzek ą Czapelk ą i wł ączy si ę w istniej ący ślad drogi nr 68. sieci Natura 2000, i biegn ąc na długim odcinku równolegle do drogi nr 2 (na północ od niej), na przedmie ściach Siedlec Dalej autostrada przetnie starorzecze Bugu i zalewowe ł ąki nad Bugiem koło wsi Ku Ŝawka i zbli Ŝy si ę do północnego skraju skr ęci na południe, przecinaj ąc kolejno drog ę nr 2, gdzie powstanie w ęzeł „Gr ęzów”, lini ę kolejow ą Warszawa – Terespol zwartej zabudowy wsi Kukuryki, dochodz ąc na nasypie do istniej ącego, dwujezdniowego mostu granicznego nad Bugiem. oraz drog ę wojewódzk ą nr 803 Siedlce – Seroczyn, gdzie powstanie w ęzeł „Swoboda” zapewniaj ący równie Ŝ poł ączenie z Obok ko ńcowego odcinka autostrady mi ędzy Kukurykami a mostem granicznym planuje si ę budow ę nowego, osobowego obwodnic ą Siedlec w ci ągu drogi nr 2. Nast ępnie autostrada biegn ąć b ędzie na południe od tej obwodnicy, przecinaj ąc przej ścia granicznego (terminala) „Kukuryki”, z którego będzie biegn ąć na zachód nowa, przeło Ŝona droga celna do kolejno rzek ę Muchawka, drog ę nr 63 Siedlce – Łuków oraz lini ę kolejow ą Siedlce – Łuków. Na ko ńcu tej obwodnicy istniej ącego terminala towarowego „Koroszczyn”. W ten sposób po zako ńczeniu budowy autostrady A2, istniej ące towarowe powstanie w ęzeł „Ujrzanów”. B ędzie to trzeci w ęzeł obsługuj ący dojazdy do miasta Siedlce. Długo ść projektowanego przej ście graniczne Kukuryki/Koroszczyn stanie si ę przej ściem towarowo-osobowym. Po białoruskiej stronie granicy istnieje odcinka autostrady mi ędzy ko ńcem w ęzła „Ryczołek” a środkowym punktem w ęzła „Ujrzanów” (przyj ętym na przeci ęciu ju Ŝ obecnie dwujezdniowa droga ekspresowa, omijaj ąca od północy zabudow ę Brze ścia i ł ącz ąca si ę na wschód od tego autostrady z istniej ącą drog ą nr 2 Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski) wyniesie 43,6 km. miasta z dwujezdniow ą drog ą magistraln ą nr M1 relacji Brze ść – Mi ńsk (Białoruski) – Moskwa.

W wariantach 4a i 4b, przebieg autostrady w rejonie Ujrzanowa zostanie w stosunku do trasy wariantu 4 przesuni ęty na Zaj ęto ść terenu i wyburzenia południe, w zwi ązku z czym na przeci ęciu z istniej ącą drog ą nr 2 Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski zamiast w ęzła „Ujrzanów’ zaprojektowano w ęzeł „Borki”, poło Ŝony mi ędzy wsiami Ujrzanów i Borki, 2 km dalej od miasta Siedlce. W celu zapewnienia odpowiedniej szeroko ści pasa drogowego konieczne b ędzie zaj ęcie gruntów le śnych, rolnych i budowlanych oraz wyburzenie budynków mieszkalnych i gospodarczych. Zestawienie wst ępnie ustalonych liczb budynków W wariancie 4 od w ęzła „Ujrzanów” autostrada b ędzie przebiega ć w kierunku południowo-wschodnim mi ędzy wsi ą Tarcze mieszkalnych, koliduj ących z tras ą autostrady i przeznaczonych do wyburzenia w poszczególnych wariantach przebiegu od północy a o środkiem gminnym w Zbuczynie od południa, a nast ępnie ominie od południa źródłowy odcinek rzeki Liwiec autostrady podano w „Raporcie…”. (w rejonie wsi Kresk, zbli Ŝaj ąc si ę do obszaru „Dolina Liwca” na odległo ść około 1 km) i mi ędzy wsiami Wesółka i Łuniew przetnie po raz pierwszy granic ę województwa mazowieckego, która przebiega tu wzdłuŜ rzeki Krzymosza. W województwie 2.5 Obiekty budowlane i urz ądzenia towarzysz ące lubelskim, autostrada przejdzie obok zabudowy wsi Łuniew i Łukowisko, przecinaj ąc drog ę nr 19 Lublin – Białystok, a nast ępnie znowu znajdzie si ę w granicach województwa mazowieckiego w obr ębie wsi Dziadkowskie. Na odcinku W ramach budowy autostrady A2 na odcinku Warszawa – Kukuryki przewiduje si ę wykonanie szeregu obiektów nast ępnych 9-ciu kilometrów autostrada przetnie jeszcze pi ęciokrotnie granic ę województwa w rejonie wsi Dziadkowskie, budowlanych i urz ądze ń, które zostały uj ęte w projekcie koncepcyjnym autostrady. Przewiduje si ę budow ę nast ępuj ących Zasiadki, Wa śkowólka i Krasna, po czym nieco na zachód od zabudowy wsi Zabłocie znajdzie si ę ostatecznie w granicach obiektów: województwa lubelskiego, biegn ąc dalej w kierunku wschodnim, omijając zabudow ę Białej Podlaskiej od strony północnej. Niedaleko przeci ęcia autostrady z istniej ącą drog ą nr 19 powstanie w ęzeł „Łukowisko”, zapewniaj ący mo Ŝliwo ść zjazdu na 1) Obiekty drogowe: projektowan ą drog ę ekspresow ą nr S19, która w przyszło ści zast ąpi drog ę nr 19. W rejonie Wa śkowólki, w granicach województwa mazowieckiego, autostrada przejdzie mostem nad rzek ą Złota Krzywula. Długo ść projektowanego odcinka - jezdnia główna z betonu asfaltowego wraz z pasem awaryjnym i opask ą o ł ącznej szeroko ści 11,00 m, autostrady mi ędzy środkiem w ęzła „Ujrzanów” a środkiem w ęzła „Łukowisko” (przyj ętym na przeci ęciu autostrady z - jezdnie ł ącznic z betonu asfaltowego wraz z opaskami o szeroko ściach 6,00 m lub 8,00 m, projektowan ą drog ą S19) wyniesie 28,8 km. Długo ść odcinka autostrady od w ęzła „Ujrzanów” do pierwszego przeci ęcia z - jezdnie dróg poprzecznych z betonu asfaltowego o szeroko ściach zmiennych od 5,00 m do 7,00 m, granic ą województwa wyniesie 24,1 km, a do ostatniego przeci ęcia - 41,0 km. - jezdnie serwisowe (dojazdowe) dla obsługi ruchu lokalnego z betonu asfaltowego o szeroko ści 3,50 m lub 5,00 m, - chodniki z kostki betonowej o szeroko ściach 1,50 m lub 2,00 m (przy drogach serwisowych i poprzecznych), Od ostatniego przeci ęcia z granic ą województwa mazowieckiego trasa autostrady pobiegnie łagodnymi łukami, omijaj ąc od - zjazdy publiczne i indywidualne (z dróg serwisowych i poprzecznych), północy zabudow ę wsi Zabłocie a od południa zabudow ę wsi Swory. Dalej autostrada ominie od północy Las Woroniecki i - wykopy i nasypy drogowe, zbli Ŝy si ę do południowych skrajów zwartej zabudowy wsi Sitnik i wsi Cicibór Du Ŝy. Obok tej ostatniej wsi na przeci ęciu z - urz ądzenia odwodnienia drogi ( ścieki korytkowe i rowy drogowe),

10 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

- urz ądzenia organizacji i bezpiecze ństwa ruchu (znaki poziome i pionowe oraz bariery ochronne i inne urz ądzenia bezpiecze ństwa ruchu); Inwestycja spowoduje zwi ększenie komfortu jazdy i poziomu bezpiecze ństwa ruchu w korytarzu drogowym mi ędzy Warszaw ą a Brze ściem nad Bugiem. Nast ąpi odci ąŜ enie istniej ącego układu drogowego od ruchu tranzytowego oraz 2) Obiekty mostowe: zmniejszenie czasów podró Ŝy w strefie wpływu autostrady A2. Prognozuje si ę te ułatwienia w ruchu turystycznym i rekreacyjnym w regionie i przyci ągni ęcie inwestorów krajowych oraz zagranicznych. - wiadukty drogowe, autostradowe i ekologiczne na przeci ęciach z drogami poprzecznymi i liniami kolejowymi (zgodnie z rys. 3), 2.7 Przewidywane wielko ści emisji - przejazdy gospodarcze dla obsługi przyległych terenów (zgodnie z rys. 3), - mosty nad rzekami (zgodnie z rys. 3), W trakcie eksploatacji w perspektywie 2035 r. projektowana autostrada A2 spowoduje najprawdopodobniej nast ępuj ące - przepusty drogowe i ekologiczne pod tras ą główn ą, drogami poprzecznymi, serwisowymi i zjazdami; wielko ści emisji u źródła (zró Ŝnicowane w zale Ŝno ści od odcinka mi ędzyw ęzłowego):

3) Obiekty kanalizacyjne: - emisja hałasu, średnia dla pory nocnej: od 69,2 dB do 73,4 dB - emisja hałasu, średnia dla pory dziennej: od 75,5 dB do 79,7 dB - studzienki wpustowe, - emisja dwutlenku azotu średniorocznie: od 0,2 µg/m 3 do 0,4 µg/m 3 - przykanaliki, - st ęŜ enie zawiesin ogólnych w spływach opadowych: od 103 g/m 3 do 152 g/m 3 - kolektory deszczowe, - st ęŜ enie ropopochodnych w spływach opadowych: od 5,8 g/m 3 do 8,5 g/m 3 - zbiorniki retencyjne; - emisje odpadów, etap budowy: od 0,13 mln Mg/km do 0,68 mln Mg/km - emisje odpadów, etap ekspolatacji: od 1,05 Mg/km/rok do 2,34 Mg/km/rok 4) Urz ądzenia o świetlenia drogowego: 2.8 Ekologiczna klasyfikacja inwestycji - linie elektroenergetyczne o świetleniowe (kablowe), - słupy o świetleniowe z urz ądzeniami elektrycznymi, Na podstawie klasyfikacji z art. 59 ustawy o udost ępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w - urz ądzenia sterowania i zabezpieczenia; ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [2], a tak Ŝe §2 ust. 1 pkt. 29 rozporz ądzenia w sprawie w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko budow ę autostrady A2 nale Ŝy 5) Urz ądzenia ochrony środowiska: sklasyfikowa ć jako przedsi ęwzi ęcie mog ące znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla którego sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko jest wymagane, czyli zaliczy ć do tzw. I grupy ekologicznej w czterostopniowej skali stopnia - pasy zieleni izolacyjnej, oddziaływania na środowisko. - rowy trawiaste, zbiorniki retencyjne (sedymentacyjne), osadniki wpustowe i separatory, - zastawki awaryjne na wylotach zbiorników, Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych o napi ęciu 110 kV, zaliczona została do II grupy ekologicznej - uszczelnienie dna rowów i zbiorników geomembranami, („przedsi ęwzi ęcia mog ące potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których obowi ązek przeprowadzenia oceny - ekrany akustyczne w formie wałów i ścian przeciwhałasowych, oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko mo Ŝe by ć wymagany”), pozostałe elementy przedsi ęwzi ęcia (tj. przebudowy - samodzielne przej ścia dla du Ŝych zwierz ąt, innych sieci infrastrukturalnych) s ą zaliczone do grupy IV („pozostałe przedsi ęwzi ęcia”). - przej ścia dla du Ŝych zwierz ąt zblokowane z obiektami mostowymi, - samodzielne przej ścia dla średnich zwierz ąt, - przej ścia dla średnich zwierz ąt zblokowane z obiektami mostowymi, 3 Opis elementów środowiska - przej ścia dolne dla małych zwierz ąt, zblokowane z przepustami drogowymi, - obustronne ogrodzenie dla zwierz ąt; 3.1 Poło Ŝenie geograficzne 6) Urz ądzenia obce: Pod wzgl ędem geograficznym analizowany odcinek autostrady A2 jest poło Ŝony w obszarze Nizin Środkowo-Europejskiej i - gazoci ągi, Wschodniobałtycko-Białoruskiej, w obr ębie starej rze źby akumulacji lodowcowej, w zlewni rzeki Wisły, która jest cz ęś ci ą - wodoci ągi, zlewni Morza Bałtyckiego. - linie telefoniczne (kablowe), - linie elektroenergetyczne NN i SN i WN do 220 kV (napowietrzne i kablowe). 3.2 Warunki klimatyczne

Wg A. Wosia (Atlas Rzeczypospolitej Polskiej) otoczenie projektowanej trasy drogowej znajduje si ę we wschodniej cz ęś ci 2.6 Wpływ przedsi ęwzięcia na istniej ące elementy sieci drogowej Regionu Klimatycznego Środkowo-Mazowieckiegooraz w zachodniej i środkowej cz ęś ci Regionu Klimatycznego Podlasko- Poleskiego. Po wybudowaniu autostrady A2 zmieni si ę rozkład ruchu drogowego w rejonach wschodniego Mazowsza, południowego Podlasia i północnej Lubelszczyzny. Nast ąpi obci ąŜ enie ruchem projektowanej autostrady A2, co wpłynie na zmniejszenie Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7,0 oC koło Terespola do 7,3 oC koło Warszawy. Średnia, skorygowana ruchu na drodze krajowej nr 2 (Warszawa – Terespol). suma roczna opadów atmosferycznych wynosi, dla okresu lat 1931-1960 wg M. Gutry-Koryckiej (Atlas Rzeczypospolitej Polskiej) od 600 mm do 680 mm w zale Ŝno ści od miejsca wzdłu Ŝ trasy A2. Rejon wschodniego Mazowsza i południowego Wybudowanie autostrady A2 wpłynie jednocze śnie na wzrost ruchu na istniej ących drogach krajowych: nr 63 (odcinek Podlasia znajduje si ę w środku pasa nizinnego, który wyró Ŝnia si ę najni Ŝsz ą w Polsce średni ą roczn ą sum ą opadów. Sokołów Podlaski – Siedlce, odcinek Siedlce (centrum) – Ujrzanów A2, tj. na ul. Terespolskiej, odcinek Łuków – Ujrzanów A2) nr 19 (i projektowanej S19), odcinek Łosice – Łukowisko A2 – Mi ędzyrzec Podlaski oraz drodze wojewódzkiej nr 803 W otoczeniu analizowanego odcinka autostrady A2 najwi ęcej opadów jest w miesi ącach letnich (czerwiec-sierpie ń): (odcinek Siedlce (centrum) – Swoboda A2, tj. na ul. Partyzantów). Ponadto ruch wzro śnie na drogach powiatowych przeci ętnie 200-230 mm, a najmniej – w miesi ącach zimowych (grudzie ń-luty) 90-100 mm. W miesi ącach wiosennych suma prowadz ących do w ęzłów “Trzemuszka” (koło Kotunia) i „Choja” (koło Zbuczyna). opadów wynosi przeci ętnie 110-120 mm, a w miesi ącach jesiennych 110-130 mm.

11 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Liwiec jest lewym dopływem Bugu, ma długo ść 142 km i powierzchni ę zlewni 2780 km². Ma dwa źródła - południowe Pokrywa śnie Ŝna utrzymuje si ę przeci ętnie przez 70-85 dni w roku, a jej grubo ść mo Ŝe dochodzi ć do 40-50 cm. Pierwszy (uwa Ŝane za główne) nieopodal wsi Sobicze (tu Ŝ obok autostrady w wariancie 1), oraz północne (tzw. Liwiec II) na terenie przymrozek pojawia si ę z reguły koło 5-10 pa ździernika, a ostatni wiosenny przymrozek wyst ępuje koło 30 kwietnia. wsi Zawady. Kostrzy ń stanowi lewy dopływ rzeki Liwiec, płynie przez tereny rolnicze i le śne, w szerokiej płaskiej dolinie, w W bezpo średnim otoczeniu projektowanej drogi nie wyst ępuj ą przemysłowe źródła zanieczyszcze ń powietrza, ale wyst ępuje wi ększości zagospodarowanej jako du Ŝe kompleksy ł ąkowe. Muchawka to równie Ŝ lewy dopływ rzeki Liwiec. Muchawka tzw. niska emisja z lokalnych systemów ogrzewania pomieszcze ń zamkni ętych, opartych o paliwa stałe oraz z liniowych ma swoje źródła w okolicach wsi Śmiary. Płynie przez nast ępuj ące miejscowo ści: Gostchorz, Wi śniew-Kolonia i Rakowiec, a źródeł komunikacyjnych zwi ązanych z ruchem pojazdów po drogach. Najbli Ŝsze przemysłowe źródła zanieczyszcze ń nast ępnie przez miasto Siedlce, wyznaczaj ąc zarazem jego zachodni ą granic ę. Na Muchawce w Siedlcach wybudowany jest stanowi ą zakłady przemysłowe w Mi ńsku Mazowieckim (3 km od autostrady), Siedlcach (2-12 km), Mi ędzyrzecu Podlaskim zalew, wykorzystywany do celów rekreacyjnych (2-8 km) i w Białej Podlaskiej (3-11 km); w dalszej odległo ści wyst ępuj ą zakłady przemysłowe w Warszawie (elektrociepłownia Kaw ęczyn, 18 km), Wołominie (17 km) i Łukowie (14-22 km). Źródłem zanieczyszcze ń powietrza s ą Krzna jest lewym dopływem Bugu o długo ści 120 km i powierzchni zlewmi wynosz ącej 3353 km². Płynie przez Południowe równie Ŝ kotłownie komunalne w ww. miastach. Podlasie i Nizin ę Południowopodlask ą w województwie lubelskim. Powstaje z poł ączenia dwóch strumieni wypływaj ących w lasach na Równinie Łukowskiej: Krzny Północnej i Krzny Południowej, któr ą przyjmuje si ę jako pocz ątek Krzny. Strumienie Obecnie nie wyst ępuj ą przekroczenia dopuszczalnych poziomów zanieczyszcze ń powietrza w rejonie projektowanej te ł ącz ą si ę w Mi ędzyrzecu Podlaskim. Rzeka uchodzi do Bugu na północny wschód od wsi Neple poni Ŝej miasta Terespol. autostrady. Nie wyklucza to wyst ąpienia lokalnych i chwilowych wysokich, ponadnormatywnych poziomów tła, zwłaszcza w Naturalnie meandruj ąca, cz ęś ciowo wyprostowana przez zabiegi hydrologiczne, które zmieniły jej pierwotny charakter. Stany rejonie zakładów przemysłowych, kotłowni i w zwartej zabudowie mieszkaniowej. Główn ą przyczyn ą powstawania tych wód w dolnym biegu silnie uzale Ŝnione od Bugu. Zachowane liczne starorzecza. Niektóre odcinki doliny Krzny oraz jej wysokich poziomów zanieczyszczenia powietrza s ą emisje energetyczne, zwi ązane z systemami ogrzewania budynków. obszary źródliskowe obj ęte zostały ochron ą rezerwatow ą, m.in. w Parku Krajobrazowym Podlaski Przełom Bugu, rezerwacie Niska, pozadrogowa emisja energetyczna w powi ązaniu z emisjami wysokimi (głównie z kominów kotłowni nie ornitologicznym Czapli Stóg i rezerwacie le śnym Kania (w dolinie Krzny Południowej). Wi ększe dopływy prawe to rzeki: wyposa Ŝonych w urz ądzenia oczyszczaj ące spaliny) jest najbardziej uci ąŜ liwa w sezonie grzewczym, zwłaszcza w okresach Dziegciarka, Rudka, Zielawa i Czapelka, a lewe to rzeki: Krzymosza, Piszczka (Piszczanka), Złota Krzywula i Klukówka. wilgotnej i bezwietrznej pogody w obr ębie zabudowy miast i osiedli, kiedy emisje pyłowe i gazowe nie ulegaj ą dostatecznie Nad Krzn ą le Ŝą nast ępuj ące miasta: Łuków (Krzna Południowa), Mi ędzyrzec Podlaski i Biała Podlaska. szybkiemu rozproszeniu w atmosferze. 3.3.2 Jako ść wód powierzchniowych 3.3 Wody Monitoring jako ści rzek prowadzony był na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 3.3.1 Wody powierzchniowe r. Nr 239, poz. 2019 z pó źn. zm.) i rozporz ądze ń wykonawczych:

Otoczenie projektowanego odcinka autostrady A2 le Ŝy w cało ści w zlewni rzeki Wisły. Pocz ątek nowej trasy drogowej
rozporz ądzenie M Ś z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych będzie znajdowa ć si ę w odległo ści około 10 km od prawego brzegu Wisły w Warszawie (w dzielnicy Wawer), a koniec trasy i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód – na terenach zalewowych koło Kukuryk w dolinie rzeki Bug w odległo ści około 100 m od lewego brzgu tej rzeki, (Dz.U. Nr 32, poz. 284), stanowi ącej drugorz ędny dopływ Wisły.
rozporz ądzenie M Ś z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz. 1445), Wisła jest najwa Ŝniejsz ą i najdłu Ŝsz ą rzek ą Polski, o długo ści 1047 km i o powierzchni zlewni 194 424 km 2. Jest tak Ŝe
rozporz ądzenie M Ś z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na najdłu Ŝsz ą rzek ą w zlewisku Morza Bałtyckiego. Fragment zlewni bezpo średniej Wisły w rejonie projektowanej autostrady zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. Nr 241,poz. 2093). le Ŝy na terenach miejskich i podmiejskich i charakteryzuje si ę wysokim stopniem denaturalizacji, polegaj ącej na zast ąpieniu dawnych cieków naturalnych rowami melioracyjnymi otwartymi i zakrytymi, sztucznymi kanałami oraz pompowni ą przy Ocen ę jako ści rzek wykonano wg rozporz ądzenie M Ś z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania uj ściach do Wisły (na polderach zalewowych w rejonie warszawskiej dzielnicy Gocławek). stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Klasyfikacja, zgodnie z rozporz ądzeniem obejmuje pi ęć klas jako ści i przedstawia si ę Świder to prawy dopływ Wisły, o długo ści około 85 km i powierzchni zlewni wynosz ącej 263,3 km². Źródła rzeki znajduj ą nast ępuj ąco: si ę w rejonie Stoczka Łukowskiego, a do Wisły uchodzi na granicy miast Józefów i Otwock. Obecny ko ńcowy odcinek jest
I klasa - wody o bardzo dobrej jako ści, sztucznym przekopem do Wisły, dawniej uj ście rzeki znajdowało si ę na wysoko ści Falenicy. Bieg rzeki jest kr ęty,
II klasa – wody dobrej jako ści, charakterystyczne s ą liczne zakola. Nurt jest miejscami bystry, woda stosunkowo czysta. W korytarzu rzeki powstaj ą na
III klasa – wody zadowalaj ącej jako ści, niektórych odcinkach charakterystyczne łachy - piaszczyste wysepki. Interesuj ącym elementem w korycie rzeki s ą tak Ŝe
IV klasa – wody niezadowalaj ącej jako ści, progi, zwane szypotami. Piaszczyste dno, niewielka gł ęboko ść i ciekawe otoczenie sprawiaj ą, Ŝe jest to dobre miejsce na
V klasa – wody złej jako ści. spływy kajakowe i wycieczki. 41-kilometrowy odcinek Świdra, od wsi Dłu Ŝew do uj ścia, ze wzgl ędu na walory przyrodnicze i krajobrazowe został w roku 1978 uznany za rezerwat przyrody „ Świder”. Jako ść wód w Wi śle, Narwi i Bugu nie jest zadowalaj ąca. Świder, Liwiec i Krzna s ą rzekami stosunkowo czystymi. W

odniesieniu do innych, mniejszych cieków wodnych brak jest danych na temat stanu czysto ści wód. Narew jest jednym z najwi ększych dopływów Wisły. Powierzchnia dorzecza tej rzeki wynosi 75 175 km 2, a jej długo ść 484 km, z czego 448 km znajduje si ę na terenie Polski. Źródła Narwi znajduj ą si ę na skraju Puszczy Białowieskiej na terenie W 2006 roku w zlewni Bugu monitoringiem obj ęto 25 rzek, na których zlokalizowano 59 punktów pomiarowych. W wyniku Białorusi. Najwi ększym dopływem Narwi jest rzeka Bug. przeprowadzonej oceny ogólnej stwierdzono: wody odpowiadaj ące III klasie wyst ąpiły w 1 punkcie, IV klasie - w 42, za ś V

klasie - w 15 punktach pomiarowych. W Ŝadnym z badanych punktów jako ść wód nie odpowiadała I i II klasie. Bug (na Białorusi: Zachodni Bug) jest rzek ą płyn ącą przez Ukrain ę, Białoru ś i Polsk ę. Długo ść Bugu wynosi 772 km, w tym w Polsce 587 km, a powierzchnia jej zlewni 39 420 km², z czego w Polsce 19 284 km². Bug jest czwart ą co do wielko ści Bug rzek ą Polski. Bug ma swoje źródło we wsi Werchobu Ŝ koło Złoczowa na Ukrainie, wpływa do Zalewu Zegrzyńskiego, stanowiąc jednocze śnie lewy dopływ Narwi, która do 1962 roku była uznawana oficjalnie za prawy dopływ Bugu. Odcinek Jako ść wód rzeki Bug była monitorowana w 13 przekrojach pomiarowych. W ocenie ogólnej wody Bugu sklasyfikowano: w mi ędzy Zalewem Zegrzy ńskim a Wisł ą cz ęsto jest nazywany „Bugonarewią”. Na odcinku 363 km (Goł ębie - Niemirów) 7 punktach jako wody niezadowalaj ącej jako ści (IV klasa) i w 6 punktach jako wody złej jako ści (V klasa). Wody Bugu na stanowi granic ę Polski z Ukrain ą i Białorusi ą. Bug powszechnie uwa Ŝany jest za niebezpieczn ą rzek ę, a to ze wzgl ędu na całym badanym odcinku charakteryzowały si ę wysok ą barw ą oraz znacznym obci ąŜ eniem substancjami organicznymi. wyst ępuj ące w nim miejscami tzw. "podwójne dno" oraz cz ęste wiry rzeczne gro źne dla pływaków. Na przewa Ŝaj ącej swojej Na stan wód niekorzystny wpływ miały równie Ŝ zanieczyszczenia mikrobiologiczne oraz bardzo wysoka koncentracja długo ści rzeka nie jest uregulowana, koryto jest naturalne i zmienne, a w dolinie nie wystepuj ą wały przeciwpowodziowe. chlorofilu „a”. Decyduj ący wpływ na klas ę jako ści w dolnym odcinku rzeki miały równie Ŝ fosforany i zwi ązki azotu.

12 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Niemniej jednak podwy Ŝszone st ęŜ enia wyst ępowały sporadycznie i nie utrzymywały si ę na tak wysokim poziomie przez GZWP nr 224 głównym wodono ścem s ą porowe utwory trzeciorz ędowe, poło Ŝone na gł ęboko ści około 90 m p.p.t.; cały okres badawczy, jak zanieczyszczenia organiczne i mikrobiologiczne. szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego zbiornika wynosz ą około 15 tys. m 3/d, a jego powierzchnia liczy 1000 km 2, obejmuj ąc w przybli Ŝeniu zlewni ę Krzny powy Ŝej Białej Podlaskiej. Analizuj ąc dopływy Bugu, stwierdza si ę, Ŝe w zlewni Huczwy przewa Ŝaj ą gminy bez kanalizacji lub o małym jej wska źniku, natomiast Krzna ma zlewni ę o bardzo zró Ŝnicowanej infrastrukturze kanalizacyjnej. 3.3.5 Jako ść wód podziemnych Krzna Zgodnie z decyzj ą Głównego Inspektora Ochrony Środowiska ocena stanu wód podziemnych za rok 2007 została dokonana Jako ść wód Krzny była monitorowana na całym odcinku rzeki w 8 punktach pomiarowych. W klasyfikacji ogólnej, w 4 na podstawie poprzednio obowi ązuj ącego rozporz ądzenia z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla ą ą ść ść ą ą pocz tkowych punktach odnotowano zł jako wód (V klasa) oraz w kolejnych 4 jako niezadowalaj c (IV klasa). Wody prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu wód oraz sposobu ę ą ą Ŝą ś ą ą Krzny charakteryzowały si wysok barw , du zawarto ci zwi zków organicznych oraz złym stanem sanitarnym. interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód, które wyró Ŝniało 5 klas jako ści wód: Analizuj ąc uzyskane wyniki, zauwa Ŝa si ę, Ŝe najbardziej zanieczyszczone wody wyst ąpiły w pocz ątkowych punktach: Strzy Ŝew i Rzeczyca. Na tym odcinku rzeka obci ąŜ ona jest zrzutami ścieków komunalnych z Łukowa i Mi ędzyrzeca
klasa I – wody o bardzo dobrej jako ści, Podlaskiego oraz ściekami pochodz ącymi z przemysłu mi ęsnego i zakładu mleczarskiego w Mi ędzyrzecu Podlaskim.
klasa II – wody dobrej jako ści, Tendencja wysokich zawarto ści zanieczyszcze ń w tej cz ęś ci rzeki utrzymuje si ę ju Ŝ od kilku lat. Jednak Ŝe wody Krzny charakteryzowały si ę nisk ą zawarto ści ą zawiesiny ogólnej i bardzo dobrym natlenieniem.
klasa III – wody zadowalaj ącej jako ści, Krzna Północna, Piszczanka, Złota Krzywula Klukówka, Rudka, Czapelka i Zielawa podobnie charakteryzowały si ę
klasa IV – wody niezadowalaj ącej jako ści, niezadowalaj ącą jako ści ą wód (IV klasa). Decyduj ący wpływ na ich jako ść miały wska źniki mikrobiologiczne oraz
klasa V – wody złej jako ści. zanieczyszczenia organiczne.

3.3.3 Gospodarka wodno-ściekowa Ogólna ocena jako ści wód podziemnych w 91 punktach wykazała, Ŝe w 2007 roku: Na terenach s ąsiaduj ących z projektowan ą autostrad ą ścieki bytowe w gospodarstwach domowych s ą najcz ęś ciej gromadzone
do wód bardzo dobrej jako ści (klasa I) zaliczono 1 punkt (1,1%), w przydomowych zbiornikach (szambach), nie zawsze szczelnych, a nast ępnie s ą okresowo wywo Ŝone na własne grunty orne bądź do punktu zlewnych w oczyszczalniach ścieków. Sytuacja ta powoduje stałe pogarszanie si ę jako ści wód wgł ębnych
do wód dobrej jako ści (klasa II) zaliczono 12 punktów (13,2%), pierwszego poziomu wodono śnego, a co za tym idzie jako ści Ŝycia mieszka ńców. Wi ększo ść osiedli mieszkaniowych w
do wód zadowalaj ącej jako ści (klasa III) zaliczono 51 punktów (56%), miastach Mi ńsk Mazowiecki, Siedlce, Łuków, Mi ędzyrzec Podlaski i Biała Podlaski posiada ogólnomiejsk ą kanalizacj ę sanitarn ą; z kanalizacji tej ścieki bytowe trafiaj ą do najbli Ŝszych rzek.
wody niezadowalaj ącej jako ść (klasa IV) stwierdzono w 25 punktach (27,5%),

Podstaw ą zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców terenów s ąsiadujących z projektowan ą drog ą s ą sieci wodoci ągowe lub własne
wody złej jako ści (klasa V) stwierdzono w 2 punktach (2,2%). uj ęcia wód podziemnych. W rejonie projektowanej autostrady przewa Ŝaj ą wodoci ągi grupowe obejmuj ące kilka wsi. Normy dla wód przeznaczonych do spo Ŝycia przez ludzi nie były przekraczane tylko w 17 otworach badawczych (rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z 29 marca 2007 r. - Dz.U. nr 61, poz. 417). W pozostałych najcz ęś ciej były przekraczane 3.3.4 Wody podziemne warto ści graniczne manganu i Ŝelaza.

W obszarach otaczaj ących analizowany odcinek autostrady A2 wyst ępuj ą wody podziemne zwi ązane z czwartorz ędowymi, trzeciorz ędowymi, kredowymi i jurajskimi pi ętrami wodono śnymi. Ogólna zasobno ść tych poziomów jest średnia (z Przeprowadzona, na terenie województwa lubelskiego, przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny w Warszawie, klasyfikacja wyj ątkiem rejonu Mi ńska Mazowieckiego, gdzie jest mała), przy czym poziomy czwartorz ędowe o formacjach wodono śnych stanu chemicznego wód podziemnych wykazała, Ŝe prawie 1/3 badanych wód została zaliczona do wysokich klas jako ści. W porowych maj ą najwi ększe znaczenie u Ŝytkowe na odcinku Warszawa – Mi ędzyrzec Podlaski, a poziomy kredowe i jurajskie 17 punktach kontrolnych wody wyst ąpiły w drugiej klasie jako wody dobrej jako ści, a w 2 punktach w pierwszej klasie jako o formacjach wodono śnych szczelinowych – na odcinku Biała Podlaska – Terespol. Wody te s ą dobrej jako ści, ale od wody o bardzo dobrej jako ści. Wody w 30 punktach obserwacyjnych, czyli w połowie badanych wykazały trzeci ą klas ę jako zanieczyszcze ń powierzchniowych nie s ą dobrze izolowane. wody zadowalaj ącej jako ści. Pozostałe punkty charakteryzowały si ę wod ą niskiej jako ści. Wody wgł ębne reprezentowane przez wymienione w tabeli punkty kontrolne zostały zaliczone do czterech klas jako ści, z Projektowana trasa drogowa znajduje si ę cz ęś ciowo (od Warszawy do Mord) w obszarze Głównego Zbiornika Wód wyjątkiem pi ątej klasy (wody złej jako ści). Badania wykazały, Ŝe przewa Ŝały wody zaliczone do ni Ŝszych klas, ponad połowa Podziemnych (GZWP) nr 215 o nazwie “Subniecka warszawska” oraz cz ęś ciowo (od Mord do Kałuszyna) w obszarze punktów kontrolnych posiadała wody w trzeciej klasie jako wody zadowalaj ącej jako ści. Przy tym nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe GZWP nr 215A o nazwie “Subniecka warszawska – cz ęść centralna”. Ponadto w rejonie Siedlec autostrada przetnie GZWP rejestrowane niekorzystne zmiany jako ści wód gł ębszych poziomów wodono śnych mogły by ć spowodowane przede nr 223 „Zbiornik mi ędzymorenowy rzeki Górny Liwiec”, a rejonie Mi ędzyrzeca Podlaskiego i Białej Podlaskiej – GZWP nr wszystkim czynnikami pochodzenia geochemicznego, do których, poza wodorow ęglanami i Ŝelazem, nale Ŝy zaliczy ć równie Ŝ 224 „Subzbiornik Podlasie”. Pocz ąrkowy krótki odcinek autostrady w rejonie Wi ązownej znajdzie si ę na skraju GZWP nr amoniak. Badania wykazały, Ŝe do głównych wska źników zanieczyszczenia wód gruntowych nale Ŝały zwi ązki azotowe. 222 “Dolina Środkowej Wisły (Warszawa – Puławy)”. Podwy Ŝszone st ęŜ enia azotanów mog ą pochodzi ć z opadów atmosferycznych, z procesów rozkładu i mineralizacji naturalnych substancji organicznych oraz z substancji wprowadzanych przez człowieka. Nadmierna zawartość azotanów Głównym wodono ścem w GZWP nr 215 s ą porowe utwory trzeciorz ędowe poło Ŝone na średniej gł ęboko ści 160 m p.p.t.; zadecydowała o niskiej klasie jako ści wód w 2 studniach w Górze Puławskiej i w Podedwórzu. szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego zbiornika wynosz ą około 250 tys. m 3/d, a jego powierzchnia liczy a Ŝ 51 tys. km 2, obejmuj ąc praktycznie cały obszar Mazowsza. W odniesieniu do GZWP nr 215A głównym wodono ścem s ą równie Ŝ porowe Na podstawie oceny wyników bada ń przeprowadzonej wg okre ślonych standardów dla wody przeznaczonej do spo Ŝycia utwory trzeciorz ędowe, ale poło Ŝone na wi ększej gł ęboko ści – średnio 180 m p.p.t.; szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego przez ludzi (w cytowanym wy Ŝej rozporz ądzeniu Ministra Zdrowia) nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe w 2006 r. wody a Ŝ w 38 punktach zbiornika wynosz ą około 145 tys. m 3/d, a jego powierzchnia liczy 17,5 tys. km 2, obejmuj ąc centraln ą cz ęść Mazowsza wokół kontrolnych (co stanowiło 63,3% wszystkich badanych) nie spełniały norm. Warszawy. Natomiast w GZWP nr 223 głównym wodono ścem s ą porowe utwory czwartorz ędowe, poło Ŝone na gł ęboko ści Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem została uregulowana w dyrektywie Rady 80/68/EWG z dnia 17 grudnia 3 około 80 m p.p.t.; szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego zbiornika wynosz ą około 60 tys. m /d, a jego powierzchnia liczy 1979 r. w sprawie ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje 2 414,7 km , obejmuj ąc zlewni ę Liwca i Muchawki powy Ŝej Siedlec. Podobnie w GZWP nr 222 głównym wodono ścem s ą niebezpieczne, jak równie Ŝ w dyrektywie 2000/60/WE z 23 pa ździernika 2000 r. w sprawie ustanowienia ram dla działalno ści porowe utwory czwartorz ędowe, ale poło Ŝone płycej na gł ęboko ści około 60 m p.p.t.; szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej, czyli tzw. ramowej dyrektywie wodnej, której głównym celem jest utrzymanie i zbiornika wynosz ą około 616,68 tys. m 3/d, a jego powierzchnia liczy 2674 km 2, obejmuj ąc dolin ę Wisły środkowej. Z kolei w

13 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

poprawa jako ści środowiska wodnego Wspólnoty. Okre ślono w niej m.in. strategie zapobiegania i ochrony przed 4. Gm. Siedlce w miejscowo ści śelków – Kolonia – przeznaczone do eksploatacji, czynne ujecie nr 5640012 / nr zanieczyszczeniem wód podziemnych. RBDH 5640044 o nazwie Mi ędzykółka Baza Tuczu – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2 (nr na mapie ) ; Cele Dyrektywy zostały przeniesione do polskiego systemu prawnego, głównie do znowelizowanej ustawy z dnia 18 lipca 5. Gm. Siedlce w miejscowo ści Białki – przeznaczone do eksploatacji, czynne ujęcie nr 5650034 / nr RBDH 5650048 2001 r . Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z pó źn.zm.). Zgodnie z zasadami przyj ętymi w ustawie Prawo o nazwie Podstacja PKP – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2 (nr na mapie ); wodne wody podziemne jako integralna cz ęść środowiska naturalnego podlegaj ą ochronie, która ma na celu:
unikanie niekorzystnych zmian ich stanu ilo ściowego i chemicznego, 6. Gm. M. Siedlece w Siedlcach – przeznaczone do eksploatacji, nieczynne ujęcie nr 5640010 / nr RBDH 5640005 o
odwrócenie niekorzystnych tendencji wzrostowych zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalno ści człowieka, nazwie Wodoci ąg 7/1 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie );
zapewnienie równowagi pomi ędzy poborem i zasilaniem wód podziemnych, ś ę
zachowanie lub osi ągni ęcie dobrego stanu ilo ściowego i chemicznego. 7. Gm. Siedlce w miejscowo ci Ujrzanów – przeznaczone do eksploatacji, czynne uj cie nr 5640042 / nr RBDH Ś ę 5640061 o nazwie WIE 1– kolizja wyst puje w wariancie 1a (nr na mapie ); Kolejnym aktem prawnym dotycz ącym ochrony wód podziemnych jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 8. Gm. Siedlce w miejscowo ści Ujrzanów – przeznaczone do eksploatacji, czynne ujęcie nr 5650042/ nr RBDH 2006/118/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich 5650062 o nazwie WIE Ś 2 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie ). stanu. Dyrektywa weszła w Ŝycie 16.01.2007 r. ustanawiaj ąc szczególne środki, okre ślone w art. 17 ust. 1 i 2 dyrektywy 2000/60/WE, których celem jest zapobieganie i ochrona przed zanieczyszczeniem wód podziemnych. Środki te obejmuj ą w szczególno ści: W grupie drugiej uj ęć wód podziemnych znajduj ących si ę w odległo ści od 51 do 100 m od osi projektowanej autostrady, a wi ęc o najwy Ŝszym stopniu zagro Ŝenia, w województwie mazowieckim znalazło si ę 7 uj ęć w 2 miejscowo ściach, ale jedynie
kryteria oceny dobrego stanu chemicznego wód podziemnych, 3 przeznaczone do eksploatacji, w tym 2 czynne i 1 awaryjne:
kryteria słu Ŝą ce identyfikacji i odwróceniu znacz ących i utrzymuj ących si ę trendów wzrostowych,
kryteria słu Ŝą ce definiowaniu pocz ątkowych punktów odwrócenia takich trendów. 1. Gm. D ębe Wielkie w miejscowo ści D ębe Wielkie – przeznaczenie – piezometr, zlikwidowane ujęcie nr 5260038 / nr w RBDH 5250070 – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2 (nr na mapie 32); Dyrektywa uzupełnia zawarte w dyrektywie 2000/60/WE przepisy zapobiegaj ące wprowadzaniu zanieczyszcze ń do wód podziemnych lub ograniczaj ące je oraz ma na celu zapobieganie pogarszaniu si ę stanu wszystkich jednolitych cz ęś ci wód 2. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie - piezometr, nieczynny ujęcie nr 5640010 / nr RBDH podziemnych. 5640010 o nazwie Wodoci ąg 15/16 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie 58); 3. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie do eksploatacji, nieczynne ujęcie nr 5640010 / nr RBDH Celem ochrony jest w pierwszym rz ędzie utrzymanie czysto ści i przydatno ści wód do konsumpcji, przy równoczesnym 5640011 o nazwie Wodoci ąg 16/12A – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie 59); zachowaniu racjonalnej gospodarki zasobami wodnymi. Istnieje przy tym ścisła współzale Ŝno ść mi ędzy ochron ą jako ści i ochron ą zasobów wód, gdy Ŝ zanieczyszczenie prowadzi do dyskwalifikacji uj ęcia jako źródła zaopatrzenia ludno ści w wod ę i 4. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie piezometr, nieczynny ujęcie nr 5640010 / nr RBDH tym samym ogranicza dyspozycyjne zasoby wodne. 5640012 o nazwie Wodoci ąg 14/15 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie 60); Zakres ochrony uj ęć wód podziemnych winien obejmowa ć ustalenie stref i warunków ochrony przed zanieczyszczeniami. 5. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie do eksploatacji, czynne ujęcie nr 5640010 / nr RBDH Zgodnie z Ustawo Prawo Wodne mog ą by ć ustanawiane strefy ochronne uj ęć wody oraz obszary ochronne zbiorników wód 5640048 o nazwie Wodoci ąg – Zast ęp B1 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie70); śródl ądowych. Stref ę ochronn ą dzieli si ę na tereny ochrony bezpo średniej i po średniej. Dopuszcza si ę ustanowienie strefy ochronnej obejmuj ącej wył ącznie teren ochrony bezpo średniej, je Ŝeli jest to uzasadnione lokalnymi warunkami 6. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie do eksploatacji, awaryjne ujęcie nr 5640010 / nr RBDH hydrogeologicznymi, hydrologicznymi i geomorfologicznymi oraz zapewnia konieczn ą ochron ę ujmowanej wody. 5640055 o nazwie Wodoci ąg – Sekuła B2 – kolizja wyst ępuje w wariancie 1a (nr na mapie73); Teren ochrony po średniej uj ęcia wód podziemnych wyznacza si ę na podstawie ustale ń zawartych w dokumentacji 7. Gm. M. Siedlce w miejscowo ści Siedlce – przeznaczenie do eksploatacji, czynne ujęcie nr 5640011 / nr RBDH hydrogeologicznej zasobów eksploatacyjnych tego uj ęcia. Teren ochrony po średniej uj ęcia wód podziemnych obejmuje 5640040 o nazwie Wodoci ąg – 7-HI – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2 (nr na mapie84). obszar zasilania uj ęcia wody; je Ŝeli czas przepływu wody od granicy obszaru zasilania do uj ęcia jest dłu Ŝszy od 25 lat, strefa ochronna powinna obejmowa ć obszar wyznaczony 25-letnim czasem wymiany wody w warstwie wodono śnej. 3.4 Powierzchnia ziemi 3.3.6 Uj ęcia wód podziemnych 3.4.1 Rze źba terenu Uj ęcia wód podziemnych, znajduj ące si ę w rejonie projektowanych wariantów przebiegu autostrady A2, zarówno w województwie mazowieckim, jak i w województwie lubelskim, nie maj ą wyznaczonych stref ochrony po średniej. Obecna rze źba terenu jest skutkiem recesji zlodowacenia środkowopolskiego. Teren w najbli Ŝszym s ąsiedztwie projektowanej autostrady jest poło Ŝony na wysoko ści od około 103 m n.p.m (na pocz ątku analizowanego odcinka autostrady Uj ęcia wód podziemnych wyst ępuj ące w rejonie projektowanych wariantów przebiegu autostrady A2 na odcinku od w rejonie Wi ązownej) do około 190 m n.p.m (na środkowym odcinku na Wysoczy źnie śelechowskiej koło Ole śnicy w Warszawy do Kukuryków podzielono na 5 grup – w zaleŜno ści od ich odległo ści od osi projektowanej trasy. wariancie 3), a nast ępnie do około 130 m n.p.m. (w dolinie Bugu na ko ńcu odcinka).

W grupie pierwszej uj ęć wód podziemnych znajduj ących si ę w odległo ści do 50 m od osi projektowanej autostrady, a wi ęc W bezpo średnim otoczeniu projektowanej autostrady teren jest głównie monotonn ą, płask ą równin ą polodowcow ą lub przeznaczonych do likwidacji, w województwie mazowieckim znalazło si ę 8 uj ęć w 6 miejscowo ściach: wysoczyzn ą moreny dennej, rozci ętą płytkimi i szerokimi dolinami rzek. W rejonie Kałuszyna, Ole śnicy i Siedlec wyst ępuj ą spłaszczone wzgórza moren czołowych, gdzie teren jest falisty. 1. Gm. D ębe Wielkie w miejscowo ści Olesin - przeznaczone do eksploatacji i czynne ujęcie nr 5250074/ nr w Regionalnym Banku Danych Hydrogeologicznych (RBDH) 5250071 o nazwie: Kółko Rolnicze – kolizja wyst ępuje Pod wzgl ędem geomorfologicznym analizowane trasy autostradowe le Ŝą w prowincji nr 31: Ni Ŝ Środkowoeuropejski, w w wariantach 1 i 2 (nr na mapie ); strefie Nizin Środkowo-Polskich (podprowincja nr 318) oraz w prowincji nr 84: Ni Ŝ Wschodniobałtycko-Białoruski, w strefie 2. Gm. D ębe Wielkie w miejscowo ści Ostrów Kania – przeznaczone do eksploatacji, awaryjne ujęcie nr 5250081/nr w Polesia (podprowincja nr 845): RBDH 5250091 o nazwie O śr. Prod. RSP 2 – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2 (nr na mapie ); 3.4.2 Gleby 3. Gm. D ębe Wielkie w miejscowo ści Ostrów Kania – przeznaczone do eksploatacji, czynne ujęcie nr 5250081/ nr w RBDH 5250092 o nazwie SP Kółek Rolniczych – kolizja wyst ępuje w wariantach 1 i 2(nr na mapie ) ; Na wysoczyznach morenowych w otoczeniu projektowanej autostrady wyst ępuj ą gleby płowe, którym miejscami towarzysz ą płaty gleb brunatnych wła ściwych, opadowo-glejowych i rdzawych. Szkielet mineralny tych gleb tworz ą piaski, piaski

14 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

gliniaste i gliny piaszczyste. Gleby te zostały utworzone najcz ęś ciej na podło Ŝu składaj ącym si ę z piasków słabogliniastych, • Lasy Kostrzy ńskie, poło Ŝone w dolinie Kostrzynia mi ędzy Kałuszynem a Siedlcami, składaj ące si ę z przewa Ŝnie piasków naglinowych, glin piaszczystych lub glin. W dolinach rzecznych i obni Ŝeniach terenu dominuj ą gleby murszowe, izolowanych kompleksów Lasu Grodziskiego, Lasu Kałuskiego, Lasu Ryczyckiego, Lasu Mingoskiego, Lasu torfowe, mułowe i gruntowo-glejowe, miejscami wyst ępuj ą równie Ŝ mady rzeczne, gleby glejobielicowe i czarne ziemie. Rososkiego, Lasu Gr ęzowskiego i Lasu Iga ńskiego; • Lasy Łukowskie, poło Ŝone w trójk ącie mi ędzy Stoczkiem Łukowskim, Siedlcami i Łukowem, składaj ące si ę z Obszary wysoczyzn (moreny dennej) cechuje z reguły dobra przydatno ść rolnicza z przewag ą gleb III i IV klasy bonitacyjnej; dominuj ącego, rozległego Lasu Łukowskiego i znacznie miejszych kompleksów Lasu Helenowskiego, Gralowskiego, Równiny sandrowe s ą najcz ęś ciej obszarami ze słabymi glebami klasy V i VI. Natomiast przydatno ść rolnicza dolin i obni Ŝeń Lipniakowskiego, Siedleckiego i innych; terenu jest średnia – zró Ŝnicowana od III do V klasy bonitacyjnej. Szczegółową klasyfikacj ę genetyczn ą gleb w najbli Ŝszym • Lasy Zbuczy ńskie, poło Ŝone wokół Zbuczyna w trók ącie mi ędzy Siedlcami, Łosicami i Łukowem, skład ące si ę z otoczeniu projektowanych wariantów przebiegu autostrady przedstawiono w „Raporcie…”. izolowanych, stosunkowo niewielkich kompleksów: Lasu Joachimowskiego, Tarczeskiego, Zbuczy ńskiego, Abisy ńskiego, Izdebskiego i innych, 3.5 Hałas • Las Mi ędzyrzeckie, poło Ŝone wokół Mi ędzyrzeca Podlaskiego w czworoboku: Łosice – Biała Podlaska – Radzy ń Podlaski – Łuków, składajace si ę z nast ępuj ących wi ększych kompleksów le śnych, przewa Ŝnie izolowanych: Las W otoczeniu drogi nie wyst ępuj ą silne, punktowe źródła hałasu. O klimacie akustycznym środowiska decyduje praktycznie Dołhoł ęcki, Las Dubicki, Las Sitnia ński, Las Woroniecki, Las Sokulski i Las Młyniecki; jedynie liniowy hałas drogowy i lotniczy. • Lasy Janowskie, poło Ŝone w trójk ącie mi ędzy Janowem Podlaskim, Terespolem i Biał ą Podlask ą, w których dominuje kompleks Lasu Rokitnia ńskiego z trzema południowymi wypustkami: Lasem Kaliłowskim, Woskrzenickim i Hałas drogowy wyst ępuje przy istniej ących drogach, osi ągaj ąc maksymalne poziomy u źródła (przy kraw ędzi jezdni) na Husi ńskim, a ponadto wyst ępuj ą izolowane kompleksy Lasu Ciele śnickiego i Lasu Koroszczy ńskiego; drogach krajowych nr 2 i 68. Poziom hałasu na wy Ŝej wymienionych drogach wynosi, w zale Ŝno ści od odcinka, od 71,1 dB • Lasy Chotyłowskie, poło Ŝone na południe od doliny Krzny mi ędzy Biał ą Podlask ą a Terespolem, w których wyst ępuj ą do 78,3 dB w dzie ń oraz od 64,6 dB do 72,0 dB w nocy. izolowane mi ędzy sob ą du Ŝe kompleksy: Lasu Dokudowskiego, Lasu Perkowickiego i Lasu Dobry ńskiego.

3.6 Budowa geologiczna i kopaliny W otoczeniu autostrady wyst ępuj ą ponadto niewielkie, izolowane lasy poło Ŝone w obr ębie praktycznie ka Ŝdej wsi sąsiaduj ącej z nową tras ą drogow ą. Poza lasami zgrupowania drzew i krzewów wyst ępuj ą w postaci sadów, ogrodów Utwory powierzchniowe w otoczeniu autostrady są polodowcowymi osadami czwartorz ędowymi, składaj ącymi si ę z osadów działkowych, zieleni cmentarnej, ogródków przydomowych oraz zadrzewie ń w śród pól, wzdłu Ŝ dróg i cieków wodnych oraz holocenu i grubych warstw plejstocenu. Ogólna mi ąŜ szo ść utworów czwartorz ędowych wynosi w zale Ŝno ści od miejsca od wokół zabudowa ń. 60 m do 140 m. Na północ od Le śnej Podlaskiej na niewielkim obszarze brak jest pokrywy czwartorz ędowej; na powierzchni terenu znajduj ą si ę tu osadowe utwory trzeciorz ędowe (paleogen) oraz skały kredowe. Przy istniej ących drogach krajowych nr 2, 19, 63 i 68 wyst ępuj ą nieregularne rz ędowe nasadzenia drzew oraz samosiewy drzew i krzewów na skarpach nasypów i rowów. Utwory holocenu tworz ą głównie osady piaszczyste, ilaste i mułowe den dolinnych oraz namuły i torfy zagł ębie ń bezodpływowych; warstw ę powierzchniow ą stanowi gleba lub lokalnie grunty nasypowe antropogeniczne. Kolizje autostrady z lasami dotyczy ć b ędą skrajnych fragmentów du Ŝych kompleksów le śnych lub mniejszych izolowanych lasów, tworz ących mozaik ę rolno-le śną. Ze wzgl ędu na lokalne układy terenów le śnych, pól i zwartej zabudowy wiejskiej Utwory plejstoce ńskie s ą skutkiem zlodowace ń środkowo- i południowo-polskich i składaj ą si ę z glin zwałowych, piasków, oraz ograniczone mo Ŝliwo ści swobodnego odginania trasy autostradowej (ze wzgl ędu na zachowanie minimalnych promieni Ŝwirów, pospółek, iłów oraz mułków. łuków poziomych na projektowanych jezdniach) nie ma mo Ŝliwo ści całkowitego unikni ęcia kolizji drogi z lasami.

Utwory te układaj ą si ę w zespoły odpowiadaj ące poszczególnym zlodowaceniom i ich stadiom, przy czym wyst ępuj ą Szlaki migracji zwierz ąt s ą zwi ązane z układem du Ŝych kompleksów le śnych, z dolinami rzecznymi oraz z zadrzewieniami naprzemiennie warstwy słabo przepuszczalnych glin zwałowych i iłów poprzedzielanych warstwami osadów piaszczystych mozaikowymi w śród pól i ł ąk. Do wyznacznia przebiegu szlaków migracyjnych w rejonie projektowanej autostrady zwi ązanych z okresami ocieple ń. Zespoły te charakteryzuj ą si ę du Ŝą zmienno ści ą w planie i w przekrojach. Na wysoczy źnie wykorzystano zarówno informacje uzyskane z przegl ądu ogólnej literatury przedmiotu, jak i dane uzyskane z Nadle śnictw morenowej otaczaj ącej projektowan ą drog ę dominuj ą gliny zwałowe; mniej rozprzestrzenione s ą iły i mułki zastoiskowe oraz oraz z Polskiego Zwi ązku Łowieckiego. Przebieg szlaków migracji okre ślono w „Raporcie…”. piaski wodnolodowcowe mi ąŜ szo ści rz ędu kilku metrów; na zboczach dolin wyst ępuj ą pokrywowe utwory eluwialne i deluwialne. 3.8 Obszary prawnie chronione

W otoczeniu projektowanej autostrady wyst ępuj ą zło Ŝa surowców skalnych, okruchowych i ilastych mo Ŝliwych do W otoczeniu projektowanego odcinka autostrady A2 (tj. w odległo ści do 10 km od nowej drogi) wyst ępuj ą nast ępuj ące wykorzystania jako kruszywo budowlane naturalne (drobne lub grube: Ŝwiry, pospółki, piaski) oraz do wyrobu ceramiki obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody [4] (por. rys. 4): budowlanej (gliny i iły czwarto- i trzeciorz ędowe). W rejonie Le śnej Podlaskiej i Siemiatycz wyst ępuj ą nieeksploatowane Ŝ ą Ŝ zło a kredy pisz cej. Trasa autostrady nie koliduje z tymi zło ami kopalin. • Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) “Dolina Kostrzynia” (Natura 2000, nr PLB 140009), koliduj ący

średnicowo z autostrad ą w wariancie 1 i 2/4 na odcinku o długo ści odpowiednio około 2,5 km i 1,3 km), 3.7 Świat zwierz ęcy i ro ślinny • projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Dolina Świdra” (Natura 2000, Shadow List), poło Ŝony

w odległo ści minimalnej 1,3 km na południe od autostrady (wariant 3/3a), Projektowany odcinek autostrady A2 biegnie przez tereny rolne i le śne, ze zdecydowan ą przewag ą gruntów rolnych, • projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Gołobórz” (Natura 2000, potencjalny, do wprowadzenia zajmuj ących około 70-80% powierzchni terenu w cz ęś ci zachodniej drogi (do Białej Podlaskiej) oraz około 60-70% w cz ęś ci na list ę rz ądow ą), koliduj ący z autostad ą w wariancie 1a/4/4a/4b na długo ści około 1,6 km albo poło Ŝony w wschodniej. W dolinach rzek wysoki jest udział trwałych u Ŝytków zielonych (do 70%). odległo ści 0,4 km na południe od autostrady (wariant 1/1b/2/4/4a/4b),

• W otoczeniu projektowanej drogi wst ępuj ą nast ępuj ące du Ŝe obszary le śne: projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “D ąbrowy Seroczy ńskie” (Natura 2000, PLH 140004), poło Ŝony w odległo ści minimalnej 2,5 km na południe od autostrady (wariant 3/3a), • • Lasy Halinowskie, poło Ŝone w wokół Halinowa w czworoboku: Wi ązowna – Sulejówek – Pustelnik – Mi ńsk projektowany Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) “Lasy Łukowskie” (Natura 2000, PLB 060010), Mazowiecki, składajace si ę z nast ępuj ących wi ększych kompleksów le śnych, przewa Ŝnie izolowanych: Las Izabelski, poło Ŝony w odległo ści minimalnej 1,7 km na południe od autostrady (wariant 3/3a), • Las Halinowski, Las Duchnowski, Las D ębski i Las Celinowski; Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) “Dolina Liwca” (Natura 2000, nr PLB 140002), poło Ŝony w odległo ści • Lasy Cegłowskie, poło Ŝone wokół Cegłowa, z długim, ci ągłym pasmem le śnym między Mi ńskiem Mazowieckim a minimalnej 0,2 km na północ od autostrady (wariant 1/1a/2), • Skwarnem, oznaczonym jako Las Mi ński i Las Skwarnie ński, projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Ostoja Nadliwiecka” (Natura 2000, Shadow List), poło Ŝony w odległo ści minimalnej 1,7 km na północny zachód od autostrady (wariant 1/1a/1b/2/4/4a/4b),

15 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

• projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Dolina Krzny” (Natura 2000, potencjalny, do wprowadzenia na list ę rz ądow ą), poło Ŝony w odległości 0,3 km na północny zachód od autostrady (wariant 3), 3.9 Walory krajobrazowe i rekreacyjne • projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Dobry ń” (Natura 2000, nr PLH 060004), poło Ŝony w odległo ści 2 km na południe od autostrady (wariant 3), Pierwotny krajobraz le śny analizowanego obszaru został przekształcony wskutek działalno ści człowieka w krajobraz • Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) “Dolina Dolnego Bugu” (Natura 2000, nr PLB 140001), poło Ŝony w kulturowy rolniczy oraz krajobraz miejski, a ocalałe fragmenty lasów zostały poddane planowej gospodarce le śnej. W odległo ści 2,5 km na północny zachód od autostrady, rezultacie wykształcił si ę w otoczeniu projektowanej trasy autostradowej wyraźny podział terenu na krajobrazy terenów • projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Ostoja Nadbu Ŝańska” (Natura 2000, nr PLH 140011), otwartych (pól, ł ąk i pastwisk), krajobrazy zabudowy wiejskiej, podmiejskiej (osiedlowej) lub miejskiej oraz krajobrazy poło Ŝony w odległo ści 3 km na północny zachód od autostrady, le śne. • Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) “Dolina Środkowego Bugu” (Natura 2000, nr PLB 060003), poło Ŝony w odległo ści 8 km na południowy wschód od autostrady, Na podstawie dokumentacji fotograficznej stanu środowiska oraz wyników analiz stanu przyrody wykonanych dla • projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS) “Terespol” (Natura 2000, nr PLH 060053), poło Ŝony w projektowanego pasa drogowego i terenów przyległych, ekosystem ro ślinny otoczenia nowej trasy drogowej mo Ŝna odległo ści 4 km na południowy wschód od autostrady, scharakteryzowa ć jako: • Ŝ ś Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”, poło ony w odległo ci minimalnej 1,1 km na północny zachód od • autostrady; równinny krajobraz osiedlowo-rolniczy z zabudow ą osiedlową podmiejsk ą i zagrodow ą oraz z mozaikowym układem gruntów rolnych z pojedynczymi drzewami, grupami drzew, sadami i zagajnikami – na pocz ątkowym odcinku autostrady • Otulina Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”, poło Ŝona na północ od autostrady, stykaj ąca si ę z w gminach Wi ązowna i Halinów oraz w rejonie Siedlec; autostrad ą na odcinku ko ńcowym Koroszczyn – Kukuryki (odległo ść minimalna 0 m od osi autostrady); • równinny krajobraz le śny na odcinkach przej ścia autostrady przez zwarte kompleksy le śne; • Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu, koliduj ący z autostrad ą na pocz ątkowym odcinku Izabela – Stary • Konik; falisty krajobraz rolniczy z zabudow ą zagrodow ą oraz mozaikowym układem gruntów rolnych z pojedynczymi ą ą • Mi ński Obszar Chronionego Krajobrazu, koliduj ący z autostrad ą na odcinku Kałuszyn – dolina Kostrzynia; drzewami, zagajnikami i sadami na gruntach rolnych, małymi izolowanymi lasami oraz z rozproszon zabudow zagrodow ą – dla przej ść autostrady przez obszary moren czołowych w gminach: Kałuszyn, Siennica, Wodynie, Siedlce, • Siedlecko-Węgrowski Obszar Chronionego Krajobrazu, koliduj ący z autostrad ą na odcinku doliny Muchawki koło Zbuczyn (cz ęść wschodnia) i Zalesie (cz ęść północna); Siedlec; • równinny krajobraz rolniczy z zabudow ą zagrodow ą oraz mozaikowym układem gruntów rolnych z pojedynczymi • Łukowski Obszar Chronionego Krajobrazu, poło Ŝony w odległo ści minimalnej 1,5 km na południe od autostrady drzewami, grupami drzew, sadami i zagajnikami – na pozostałych odcinkach autostrady. (wariant 3/3a);

• Ŝ ń ą ą ń Nadbu a ski Obszar Chronionego Krajobrazu, koliduj cy z autostrad na ko cowym odcinku Koroszczyn – Najwi ększymi walorami krajobrazowymi i rekreacyjnymi charakteryzuj ą si ę tereny otwarte i le śne poło Ŝone wzdłu Ŝ Kukuryki; zachodniej, wysokiej kraw ędzi doliny Bugu obj ęte Parkiem Krajobrazowym „Podlaski Przełom Bugu”. Du Ŝe walory • rezerwat przyrody „ Świder”, poło Ŝony w odległo ści 1,6 km na południe od autostrady; krajobrazowe i rekreacyjne maj ą pozostałe cz ęś ci doliny Bugu oraz du Ŝe kompleksy le śne. Walory krajobrazowe terenu • rezerwat przyrody „Mszar Pogorzelski”, poło Ŝony w odległo ści 8,8 km na południowy zachód od autostrady zmniejsza rozproszona zabudowa zagrodowa i osiedlowa, zwłaszcza w pobli Ŝu miast; presja urbanizacyjna na tereny otwarte (wariant 3/3a); wokół miast powoduje powstawanie nowej rozproszonej, chaotycznej zabudowy w śród pól i ł ąk, która cz ęsto niszczy • rezerwat przyrody „Bagno Bocianowskie”, poło Ŝony w odległo ści 9,1 km na południowy zachód od autostrady atrakcyjny widok na okolic ę. (wariant 3/3a); • rezerwat przyrody „Bagno Pogorzel”, poło Ŝony w odległo ści 1,1 km na północny wschód od autostrady (wariant 3.10 Zagospodarowanie i u Ŝytkowanie terenu 3/3a); • rezerwat przyrody „Jedlina”, poło Ŝony w odległo ści 3,5 km na północny wschód od autostrady (wariant 3/3a); • rezerwat przyrody „Rudka Sanatoryjna”, poło Ŝony w odległo ści 2,2 km na północn od autostrady (wariant 1/1a/1b); 3.10.1 Zagospodarowanie przestrzenne • rezerwat przyrody „Przełom Witówki”, poło Ŝony w odległo ści 0,3 km na południe od autostrady (wariant 2/4/4a/4b) lub w odległo ści 0,8 km na północ od autostrady (wariant 1/1a/1b); Na przewa Ŝaj ącej długo ści autostrady teren jest płaski w formie suchej równiny polodowcowej. Wyst ępuj ą liczne szerokie, • rezerwat przyrody „Florianów”, poło Ŝony w odległo ści 2,5 km na północ od autostrady (wariant 3/3a); płaskie i podmokłe doliny rzek i mniejszych cieków wodnych, najcz ęś ciej zmeliorowane, które projektowana droga przecina • rezerwat przyrody „D ąbrowy Seroczy ńskie”, poło Ŝony w odległo ści 2,5 km na południe od autostrady (wariant w poprzek na mo Ŝliwie najkrótszej długo ści. 3/3a); • rezerwat przyrody „Rogo źnica”, poło Ŝony w odległo ści 4,7 km na północ od autostrady (wariant 3/3a); Najwi ększym miastem w okolicy jest Warszawa, licz ąca 1,6 mln mieszka ńców i stanowi ąca centraln ą cz ęść aglomeracji • rezerwat przyrody „Stawy Broszkowskie”, poło Ŝony w odległo ści 0,2 km na zachód od autostrady (wariant warszawskiej, której populacj ę szacuje si ę ogółem na ponad 2,5 mln mieszka ńców. Projektowana trasa autostradowa 2/4/4a/4b); stanowi ć b ędzie now ą tras ę wylotow ą o układzie promienistym w stosunku do centrum aglomeracji, kieruj ącą si ę w stron ę • rezerwat przyrody „Topór”, poło Ŝony w odległo ści 3,7 km na południe od autostrady (wariant 3/3a); wschodni ą, do Mi ńska Mazowieckiego, poło Ŝonego na skraju aglomeracji i licz ącego około 30 tys. mieszka ńców. Poza • rezerwat przyrody „Gołobórz”, poło Ŝony w odległo ści 0,5 km na południe od autostrady (wariant 1a/4/4a/4b); Warszaw ą, drugim najwi ększym miastem poło Ŝonym przy trasie planowanej autostrady jest Brze ść nad Bugiem (Brest), licz ący 313 tys. mieszka ńców i poło Ŝony tu Ŝ za granic ą z Białorusi ą, 9 km na wschód od przej ścia granicznego w • rezerwat przyrody „Chmielinne”, poło Ŝony w odległo ści 0,5 km na północ od autostrady (wariant 2/3a); Kukurykach. Po polskiej stronie granicy największym miastem s ą Siedlce, licz ące 77 tys. mieszka ńców, poło Ŝone w • rezerwat przyrody „Dobry ń”, poło Ŝony w odległo ści 2 km na południe od autostrady (wariant 3); województwie mazowieckim, w zale Ŝno ści od przyj ętego wariantu w odległo ści 5-11 km, na północ od trasy autostrady. Na • rezerwat przyrody „Czapli Stóg”, poło Ŝony w odległo ści 5 km na północny zachód od autostrady; terenie województwa lubelskiego najwi ększe miasto to Biała Podlaska (57 tys. mieszka ńców), poło Ŝona w zale Ŝno ści od • rezerwat przyrody „Szwajcaria Podlaska”, poło Ŝony w odległo ści 3,5 km na północny zachód od autostrady; wariantu 5-11 km na południe albo 5 km na północ od projektowanej autostrady A2. Inne wa Ŝniejsze miasta w okolicy to • pomnik przyrody (d ąb) w Ostrowie-Kani koło D ębego Wielkiego, poło Ŝony na skraju pasa drogowego autostrady. Łuków (31 tys. mieszka ńców, 25 km na południe od autostrady), Mi ędzyrzec Podlaski (17 tys. mieszka ńców, 3-9 km na południe od autostrady), Łosice (7 tys. mieszka ńców, 16 km na północ od autostrady) i Terespol (6 tys. mieszka ńców, 5 km Ogóln ą charakterystyk ę ww. obszarów chronionych przyrodniczo przedstawiono w „Raporcie…”. na południowy wschód od autostrady).

W wyniku przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych stwierdzono wyst ępowanie siedlisk chronionych i stanowisk Projektowana droga b ędzie biegn ąć przez obszary o dominuj ącym zagospodarowaniu rolniczym (rys. 1, 3 i 4). Odcinki chronionych gatunków ro ślin wewn ątrz projektowanego pasa drogowego autostrady oraz w nabli Ŝszym jej otoczeniu (do 200 przej ść przez lasy b ędą stosunkowo krótkie i dotyczy ć b ędą głównie przej ść przez niewielkie izolowane lasy. Wi ększe od osi). obszary le śne, trasa autostrady b ędzie w miar ę mo Ŝliwo ści omija ć (całkowicie lub naruszaj ąc jedynie ich skrajne fragmenty).

16 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Jedynym wyj ątkiem od tej zasady ochrony lasów jest przebieg wariantu 3 w rejonie Białej Podlaskiej, gdzie z uwagi na układ rozległe tereny równin i wysoczyzn polodowcowych, a tak Ŝe szerokie i podmokłe doliny rzek. Autostrada z reguły b ędzie lasów nie było mo Ŝliwo ści omini ęcia du Ŝych kompleksów le śnych. omija ć du Ŝe kompleksy le śne, a przeci ęcia dolin wyst ąpi ą na mo Ŝliwie najkrótszych odcinkach.

Dla najbli Ŝszego otoczenia autostrady s ą opracowane i uchwalone miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego W obr ębie miast wyst ępuj ą punktowe źródła emisji zanieczyszcze ń powietrza, a na całym obszarze tzw. niska emisja z obejmuj ące tylko stosunkowo niewielkie tereny wzdłu Ŝ autostrady. Wi ększo ść gmin nie ma opracowanych Ŝadnych planow domowych pieców grzewczych i pojazdów samochodowych. Główne źródło hałasu to liniowy hałas drogowy. Średnia jako ść miejscowych, a posiada jedynie Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Plany miejscowe gleb nie jest wysoka; na obszarach rolniczych dominuj ą gleby IV i V klasy bonitacyjnej; wyj ątkami s ą rejony Mi ńska uwzgl ędniaj ą przebieg autostrady w wariancie 1, w zakresie zgodnym z materiałami do wskaza ń lokalizacyjnych. Mimo to Mazowieckiego, Stoczka Łukowskiego, Siedlec oraz doliny Bugu, gdzie przewa Ŝaj ą gleby klas I-III. nie s ą zgodne z projektem koncepcyjnym autostrady, gdy Ŝ z reguły zakładaj ą za mał ą szeroko ść pasa drogowego i za małe zaj ęcie terenu pod w ęzły. Plany i studia dotycz ące obszarów w otoczeniu wariantów 1a, 1b, 2, 3 i 3a nie uwzgledniaj ą w Najwi ększymi problemami ekologicznymi obszaru s ą zanieczyszczenia powietrza (zwi ązane z systemami grzewczymi), ogóle przebiegu autostrady. zanieczyszczenia wód (zwi ązane ze ściekami bytowymi), hałas drogowy (głównie na drogach nr 2 i 68) oraz hałas lotniczy (zwi ązany z lotniskami w Mi ńsku Mazowieckim i w Białej Podlaskiej). W rejonie podwarszawskim i siedleckim wyst ępuje 3.10.2 Istniej ąca droga krajowa nr 2 silna presja urbanizacyjna, powoduj ąca zabudow ę du Ŝych obszarów rolnych.

Obecnie droga krajowa nr 2 na odcinku Zakr ęt – Mi ńsk Mazowiecki – Siedlce – Mi ędzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – 4 Opis zabytków prawnie chronionych Tereslop ma na odcinkach pozamiejskich jezdni ę asfaltow ą o szeroko ści 7,0 m z poboczami utwardzonymi o szeroko ści zmiennnej w granicach od 2x 0,5 m do 2 x 1,5 m. Najmniejsza szeroko ść poboczy gruntowych wynosi 2 x 0,5 m. Po obu 4.1 Uwagi ogólne stronach drogi wyst ępuj ą nieregularne rz ędy drzew. Jezdnia jest odwadniana za pomoc ą obustronnych rowów drogowych. Dost ęp do otaczaj ących gruntów nie jest ograniczony; jest wiele zjazdów indywidualnych i publicznych z jezdni, głównie na Charakterystyczna dla obszaru wschodniego Mazowsza i południowego Podlasia jest architektura drewniana. Licznie pola i do zabudowy. Wyst ępuj ą skrzy Ŝowania zwykłe z poprzecznymi drogami krajowymi, wojewódzkimi, powiatowymi i zachowane budownictwo wiejskie - mieszkalne i gospodarcze - tworzy elementy regionalnego pejza Ŝu. Krajobraz kultury gminnymi. Szeroko ść pasa drogowego jest zmienna w granicach od 23 m do 30 m. Istniej ąca droga krajowa, poza odcinkami regionu wzbogacaj ą liczne kapliczki rodem z XVIII i XIX w. Miejsca pami ęci narodowej - tablice i pomniki - zwi ązane s ą z przej ść przez miasta, spełnia w zasadzie wymagania obowi ązuj ące dla klasy „GP” (droga główna ruchu przyspieszonego). walk ą Polaków o wolno ść i niepodległo ść . Martyrologi ę śydów upami ętniaj ą pomniki na cmentarzach (kirkutach), mi ędzy innymi w Mi ędzyrzecu Podlaskim, gdzie zachowało si ę kilkaset macew wmurowanych w ogrodzenie cmentarza. Na odcinku przej ścia przez miasto Mi ńsk Mazowiecki droga krajowa nr 2 ma szeroko ść zmienn ą w granicach od 18,0 m do 25,0 m, a jezdnia jest z reguły ograniczona kraw ęŜ nikami. Przy jezdni wyst ępuj ą obustronnie chodniki o szeroko ści zmiennej Tereny mi ędzy Wisł ą a Bugiem były na przestrzeni stuleci miejscem ścierania si ę ró Ŝnych kultur i narodowo ści. Istniej ą tu od 0,5 m (w miejscowych przew ęŜ eniach) do 3,5 m. Jezdnia jest odwadniania za pomocą kanalizacji deszczowej, z której bardzo stare tereny osadnicze, okolice te były bowiem zamieszkiwane przez człowieka ju Ŝ w okresie neolitu. Z wczesnego zrzut ścieków opadowych nast ępuje do najbli Ŝszych rzek i rowów melioracyjnych po uprzednim oczyszczeniu w średniowiecza pochodz ą liczne grodziska, np. w rejonie wsi Grodzisk koło Kałuszyna i w rejonie Dołhoł ęki i Przyłuk na piaskownikach. Wyst ępuj ą liczne skrzy Ŝowania zwykłe, bez, lub z sygnalizacj ą świetln ą, z poprzecznymi ulicami gminnymi, północ od Mi ędzyrzeca Podlaskiego. powiatowymi i wojewódzkimi, wskutek czego pr ędko ść tranzytowego ruchu drogowego znacznie spada, a w Mi ńsku Mazowieckim w godzinach szczytu komunikacyjnego tworz ą si ę korki drogowe. W Kałuszynie w kilku miejscach występuj ą W średniowieczu powstały w regionie takie szlaki handlowe jak szlak "Podlaski", prowadz ący od Gda ńska przez Łom Ŝę , załamania trasy drogi krajowej nie wyłagodzone łukami o dostatecznym promieniu. W zale Ŝno ści od miejsca istniej ąca droga Węgrów, Drohiczyn do Łukowa i dalej do Lublina, oraz "Warszawski" ł ącz ący Warszaw ę z Litw ą i wiod ący przez krajowa spełnia w zasadzie wymagania obowi ązuj ące dla klasy „L” (droga lokalna) lub „Z” (droga zbiorcza). Stanisławów, Liw, W ęgrów, Sokołów, Wysokie, Drohiczyn i Brze ść . W połowie XV w. doszło do powstania drogi prowadz ącej z W ęgrowa przez Chodów, Siedlce i dalej do Łukowa, w rezultacie czego został zmieniony szlak "Podlaski". Na 3.10.3 Istniej ąca droga krajowa nr 68 południu główna droga handlowa ł ączyła Brze ść z Łukowem; na szlaku tym, w Mi ędzyrzecu Podlaskim istniała komora celna. W ko ńcu XVII w. coraz wi ększego znaczenia nabierała droga z Warszawy do Brześcia przez Siedlce. W drugiej Obecnie droga krajowa nr 68 Wólka Dobry ńska – Kukuryki ma na odcinku Wólka Dobry ńska – Terminal Koroszczyn połowie XVIII w. była ju Ŝ traktem głównym, gdy tymczasem dawny trakt "Warszawski" miał znaczenie drugorz ędne. jezdni ę asfaltow ą o szeroko ści 7,0 m z dodatkowym pasem postojowym dla samochodów ci ęŜ arowych oczekuj ących na wjazd na Terminal o szeroko ści 3,5 m (po stronie wschodniej) oraz z poboczani utwardzonymi i gruntowymi o zmiennych Z 1558 r. pochodzi najstarsza notatka dotycz ąca rozwoju garncarstwa na Podlasiu, a w roku 1598 w Mi ędzyrzecu Podlaskim szeroko ściach. Na odcinku tym wyst ępuj ą obustronnie rowy trapezowe oraz miejscowo rz ędy drzew, zlokalizowane za zało Ŝono jedyn ą na pograniczu Litwy i Korony warzelni ę soli. W 1636 r. powstał tu cech kowalski - jeden z najstarszych w rowami. Dost ęp do otaczaj ących gruntów nie jest ograniczony, jest tu wiele zjazdów indywidualnych z jezdni na pola i do regionie. W XVIII w. Mi ędzyrzec Podlaski był najwi ększym o środkiem miejskim na Podlasiu (miasto zamieszkiwało około 2 zabudowy. Na wł ączeniu w drog ę nr 2 w Wólce Dobry ńskiej wyst ępuje ko ńcowe skrzy Ŝowanie skanalizowane bez tys. osób). sygnalizacji świetlnej. Skrzy Ŝowanie zwykłe z drog ą powiatow ą znajduje si ę w Dobryniu. Szeroko ść pasa drogowego wynosi około 25 m.. Istniej ąca droga krajowa spełnia wymagania obowi ązuj ące dla klasy GP” (droga główna ruchu Po III rozbiorze Polski region dostał si ę pod panowanie Austrii, a po kongresie wiede ńskim w 1815 r. znalazł si ę w granicach przyspiesoznego). Królestwa Polskiego. 29 sierpnia 1831 r. rozegrała si ę bitwa Powstania Listopadowego na polach wsi Manie, Rogo źnica i na przedpolu Mi ędzyrzeca. Licznie zamieszkiwali rejon śydzi - oni te Ŝ zdominowali handel, który mógł si ę rozwija ć mi ędzy Na odcinku Terminal Koroszczyn – Kukuryki droga nr 68 została zamieniona na eksterytorialn ą drog ę celn ą pozostaj ącą w innymi dzi ęki wybudowanej w latach 1821-23 drodze bitej ł ącz ącej Warszaw ę i Brze ść . W 1867 r. powstała pierwsza w administracji Zarz ądu Przej ść Granicznych (z wyj ątkiem ko ńcowego dojazdu do mostu granicznego i polskiej cz ęś ci tego rejonie linia kolejowa ł ącz ąca Warszaw ę z Brze ściem przez Siedlce, Łuków, Mi ędzyrzec i Biał ą Podlask ą. mostu, pozostaj ącego w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad). Droga celna ma jezdni ę asfaltow ą o szeroko ści zmiennej od 7,0 m do 9,0 m z poboczami gruntowymi o zmiennych szeroko ściach. Brak jest rowów 4.2 Obiekty architektoniczne odwadniaj ących i zadrzewie ń przydro Ŝnych. Droga jest wygrodzona, o świetlona i monitorowana za pomoc ą kamer. Droga ta krzy Ŝuje si ę bezkolizyjnie z poprzecznymi drogami powiatowymi i wojewódzkimi. Obok drogi celnej, po jej północnej W najbli Ŝszym otoczeniu projektowanej autostrady (do 0,5 km od niej) wyst ępuj ą nast ępuj ące architektoniczne obiekty stronie, biegnie ogólnodost ępna droga asfaltowa przeznaczona do ruchu lokalnego, maj ąca charakter drogi serwisowej i chronione na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury [9] (por. tabl. 4.2.1 + rys. 4): szeroko ść nawierzchni zmienn ą od 3 m do 9 m. Droga ta znajduje si ę w administracji Zarz ądu Przej ść Granicznych. • zespół dworsko-parkowy w Sinoł ęce, gm. Kałuszyn, wariant 2/4: 300 m od drogi, wariant 4a/4b: 500 m od drogi, 3.11 Ogólna ocena istniej ącego stanu środowiska • Ko ściół w Jeruzalu, gm. Mrozy, powiat mi ński (nr A-24/130), wariant 3/3a, 300 m od drogi; • Zespół dworski w Goł ębiówce, gm. Kałuszyn, powiat mi ński (nr A-417), wariant 1/1a/1b, 400 m od drogi; W bezpo średnim otoczeniu projektowanego odcinka autostrady A2 przewa Ŝaj ą krajobrazy kulturowe rolnicze o stosunkowo • Aleja dojazdowa w Chlewiskach (Rejmontówka), gm. Kotu ń, powiat siedlecki (A-426), wariant 1/1a/1b, kolizja z niedu Ŝym stopniu przekształcenia środowiska naturalnego wskutek działalno ści człowieka. Wyst ępuj ą stosunkowo suche, drog ą;

17 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

• Zespół dworski w Gr ęzowie, gm. Kotu ń, powiat siedlecki (nr A-422), wariant 2, 4, 4a, 4b, 300 m od drogi; Szacuje si ę, Ŝe wtedy przekroczenia dopuszczalnych uci ąŜ liwo ści mog ą obj ąć około 21,2 tys. osób (przy zało Ŝeniu • Park podworski w Broszkowie, gm. Kotu ń, powiat siedlecki (nr A-274), wariant 2, 4, 4a, 4b, 300 m od drogi; zrealizowania obwodnicy Mi ńska Mazowieckiego). • Park podworski w Woli Wody ńskiej, gm. Wodynie, powiat siedlecki (nr A-264), wariant 3/3a, 300 m od drogi; • Wiatrak w Dziewulach, gm. Zbuczyn, powiat siedlecki (nr A-229/948), wariant 3/3a, 300 m od drogi; Rezygnacja z autostrady poci ąga za sob ą nie tylko niekorzystne zjawiska opisane powy Ŝej. Ma te Ŝ zalety, głównie dla • Wiatrak w Krzesku – Królowej Niwie, gm. Zbuczyn, powiat siedlecki (nr A-404), wariant 1/1a/1b, 4, 4a, 4b, 400 m środowiska przyrodniczego, w postaci nienaruszania istniej ących terenów o du Ŝych walorach środowiskowych (Natura 2000, od drogi; obszary chronionego krajobrazu, doliny, zespoły gleb warto ściowych itp.) poło Ŝonych w korytarzu przyszłej autostrady, a • Ko ściół i cmentarz w Sworach, gm. Biała Podlaska (nr /A/279 i A/222), wariant 1/1a/1b, 4, 4a, 4b, 300 m od drogi; ponadto dla ludzi – w postaci zachowania niskiego poziomu hałasu i zanieczyszcze ń drogowych w najbli Ŝszym otoczeniu Ŝ ś ń • Zespół dworski w Ludwinowie, gm. Le śna Podlaska (nr A-120), wariant 2/3a, 200 m od drogi; projektowanej autostrady, dotyczy to w zale no ci od wariantu od około 0,8 tys. do około 1,4 tys. mieszka ców tych terenów.

• Cmentarz w Ciciborze Du Ŝym, gm. Biała Podlaska (nr A/223), wariant 1, 1a, 1b, 4, 4a, 4b, 400 m od drogi; Obok w/w korzystnego wpływu wariantu zerowego na środowisko przyrodnicze ujawni si ę równie Ŝ wpływ negatywny, co • Zespoł dworsko-parkowy w Roskoszy, gm. Biała Podlaska (nr A/196), wariant 1, 1a, 1b, 4, 4a, 4b, 200 m od drogi; będzie si ę wi ąza ć ze wzrostem ruchu na istniej ącej drodze nr 2 i zwi ązanym z tym pogorszeniem stanu środowiska w • Zespoł dworsko-parkowy w Grabanowie, gm. Biała Podlaska (nr A/130), wariant 1, 1a, 1b, 4, 4a, 4b, 300 m od najbli Ŝszym jej otoczeniu; dotyczy to w szczególno ści rozci ętego drog ą nr 2 obszaru Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” oraz drogi; sąsiaduj ących z t ą drog ą obszarem Natura 2000 „Dobry ń” oraz rezerwatem przyrody „Dobry ń”. Niekorzystne zmiany • Cerkiew i cmentarz w Horbowie, gm. Zalesie (nr A-229 i A-265), wariant 3, 300 m od drogi; przyrodnicze w tych obszarach dotyczy ć b ędą przede wszystkim pogorszenia stanu powietrza, ro ślinno ści i gleb, co wi ąza ć • Ko ściół w Dobryniu Du Ŝym, gm. Zalesie (nr A/280), wariant 1, 1a, 1b, 3, 4, 4a, 4b, 250 m od drogi. si ę b ędzie z lokalnym przekroczeniem dopuszczalnych st ęŜ eń zanieczyszczenia powietrza tlenkami azotu.

Pełne zestawienie architektonicznych obiektów zabytkowych (wpisanych do rejestru zabytków) poło Ŝonych w otoczeniu 5.2 Warianty inwestycyjne autostrady (do 10 km od drogi) wraz z ich krótk ą charakterystyk ą przedstawiono w „Raporcie…” W ramach opcji inwestycyjnej na podstawie wst ępnych studiów i analiz technicznych, ekonomicznych i środowiskowych 4.3 Obiekty archeologiczne utworzono kilka wariantów przebiegu autostrady A2 , które opisano szczegółowo w „Raporcie…”.

W najbli Ŝszym otoczeniu projektowanej autostrady wyst ępuj ą liczne archeologiczne obiekty chronione na podstawie ustawy We wszystkich wariantach inwestycyjnych nast ąpi znacz ąca, skokowa poprawa warunków ruchu na drogach nr 2 i 68, a o ochronie dóbr kultury [9], w śród nich głównie stanowiska archeologiczne. Wśród tych obiektów najcenniejsze to grodziska jednocze śnie tereny zabudowy mieszkaniowej zostan ą odci ąŜ one od ruchu tranzytowego, w tym zwłaszcza ci ęŜ kiego ruchu średniowieczne: ci ęŜ arowego. Tym samym nast ąpi znaczna poprawa stanu akustycznego i aerosanitarnego środowiska w mie ście i okolicach; dotyczy ć to b ędzie około 20 tys. mieszkających w otoczeniu tych dróg. • w Grodzisku, gm. Kałuszyn, wariant 1/1a/1b, 800 m od drogi; • w Krzesku – Królowej Niwie, gm. Zbuczyn, powiat siedlecki (nr A-184/748), wariant 1/1a/1b, 400 m od drogi; Jednocze śnie pogorsz ą si ę warunki akustyczne i aerosaniterne dla osób mieszkaj ących w s ąsiedztwie nowej trasy drogowej, • w Dołhoł ęce / Przyłukach, gm. Mi ędzyrzec Podlaski, wariant 1/1a/1b, 300 m od drogi;. przy czym wskutek zastosowania środków ochronnych takich jak pasy zieleni i ekrany akustyczne pogorszenie to nie doprowadzi do przekroczenia dopuszczalnych warto ści normatywnych. Dotyczy ć to b ędzie około 1.5 tys. mieszkających w Nie wyklucza si ę istnienia innych, dodatkowych stanowisk archeologicznych, które nie zostały do tej pory najbli Ŝszym otoczeniu autostrady. zinwentaryzowane. Warianty inwestycyjne maj ą znacz ącą przewag ę nad wariantem zerowym, poniewa Ŝ: 5 Opis analizowanych wariantów • wyeliminowanie uci ąŜ liwego ruchu tranzytowego na drodze nr 2, 5.1 Wariant zerowy • zwi ększenie komfortu jazdy i poziomu bezpiecze ństwa ruchu, • zmniejszenie czasów podró Ŝy na sieci drogowej regionu, W wariancie zerowym, polegaj ącym na całkowitej rezygnacji z przedsi ęwzi ęcia, dost ępno ść do drogi krajowej nr 2 • poprawa jako ści środowiska wskutek wprowadzenia urz ądze ń ochrony środowiska, Warszawa – Siedlce - Terespol nie b ędzie ograniczona, tzn. będzie ona obsługiwała obszary zabudowane, przez które • ułatwienie ruchu turystycznego i rekreacyjnego w regionie, przebiega. Nawierzchnie tego ci ągu drogowego nie b ędą poszerzane, a tylko ewentualnie poddane zabiegom remontowym. W • przyci ągni ęcie inwestorów krajowych i zagranicznych. zwi ązku z długofalowym nieuniknionym wzrostem ruchu w rejonie nale Ŝy przypuszcza ć, Ŝe w dalszej przyszło ści ruch drogowy b ędzie silnie tłumiony ograniczeniami przepustowo ści i b ędzie obci ąŜ ał alternatywne drogi objazdowe. Autostrada A2 b ędzie mała tak powa Ŝny, pozytywny wpływ na rozwój społeczno-ekonomiczny regionu mazowiecko-

podlaskiego, Ŝe jej budowa powinna zyska ć status przedsi ęwzi ęcia realizuj ącego wa Ŝny cel publiczny, w takim uj ęciu cel Zjawiska te wyst ąpi ą w najwi ększej intensywno ści na zbyt wąskim odcinku drogi nr 2 mi ędzy Warszaw ą a Mi ńskiem publiczny staje si ę nadrz ędny wzgl ędem celu ochrony środowiska przyrodniczego, a wi ęc mo Ŝna dopu ści ć pewn ą Mazowieckim, gdzie ju Ŝ obecnie tworz ą si ę w godzinach szczytu wielokilometrowe korki, na odcinku prowadz ącym przez nieznacz ącą utrat ę przyrodniczych warto ści środowiskowych przy bardzo wysokich korzy ściach społecznych wynikaj ących z Kałuszyn. W rezultacie nast ąpi wzrost uci ąŜ liwo ści drogi nr 2 oraz dróg objazdowych dla okolicznego środowiska i realizacji tej nowej trasy drogowej. zabudowy, w tym w szczególno ści mog ą wyst ąpi ć bardzo du Ŝe przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu i zanieczyszczeń powietrza przy tych drogach. Innym mankamentem wariantu 0 b ędzie utrudnienie mo Ŝliwo ści wjazdu i 5.3 Wariant najkorzystniejszy dla środowiska zjazdu z drogi nr 2 i z dróg objazdowych do okolicznej zabudowy oraz na drogi poprzeczne. Nale Ŝy przypuszcza ć, Ŝe po przekroczeniu pewnego poziomu ruchu skrzy Ŝowania na tych drogach stan ą się nieprzejezdne w godzinach szczytu, a na W ocenie wyboru najkorzystniejszego wariantu dla środowiska uwzgl ędniono nie tylko kryteria środowiskowe ale równie Ŝ trasie głównej tworzy ć si ę b ędą coraz dłu Ŝsze korki drogowe. funkcjonalno-przestrzenne i ekonomiczne. W wyniku opisanego szczegółowo porównania i wielokryterialnej oceny wariantu

zerowego i wariantów inwestycyjnych uznano, Ŝe optymalnym wariantem jest kombinacja wariantu 4 z wariantem 4a W skali regionu wschodnio-mazowieckiego i południowo-podlaskiego rezygnacja z budowy autostrady spowoduje dalsz ą przedsi ęwzi ęcia, polegaj ąca na budowie autostrady według wariantu 4, z lokaln ą korekt ą według wariantu 4a w rejonie ucieczk ę ruchu z przeci ąŜ onych odcinków drogi nr 2 na mniej obci ąŜ one drogi alternatywne, np. na drog ę Siedlce – Seroczyn Siedlec na odcinku mi ędzy w ęzłem „Gr ęzów” a miejscowo ści ą Choja. Wariant ten okre ślono skrótowo jako wariant 4+4a+4 . – Siennica – Kołbiel – Wi ązowna – Warszawa, przez co ruch relacji Siedlce – Warszawa b ędzie przechodził przez zabudowane obszary miast i wsi przeci ętych tymi drogami. Spowoduje to dodatkowe uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców tych obszarów. W dalszej przyszło ści mo Ŝe zosta ć równie Ŝ obci ąŜ ony ruchem objazdowym ci ąg drogowy Siedlce – Mordy – Łosice – Janów Podlaski – Terespol, co spowoduje analogiczne uci ąŜ liwo ści dla mieszkaj ących przy tym ci ągu drogowym.

18 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Zgodnie z art. 33 cytowanej ustawy o ochronie przyrody zabrania si ę podejmowania działa ń mog ących (…) znacz ąco 5.4 Wariant proponowany przez Inwestora negatywnie oddziaływa ć na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególno ści pogorszy ć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony ten obszar Wariantem proponowanym przez Inwestora (wniokodawc ę) do realizacji jest wariant 4+4a+4 przedsi ęwzi ęcia. Wynika to z lub pogorszy ć integralno ść obszaru Natura 2000 lub jego powi ązania z innymi obszarami. Dlatego te Ŝ przedsi ęwzi ęcia, które ustale ń, jakie zapadły na posiedzeniu Komisji Oceny Przedsi ęwzi ęć Inwestycyjnych GDDKiA, które odbyło si ę w dniu mog ą znacz ąco oddziaływa ć na obszar Natura 2000 (…) wymagaj ą przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na 28.10.2009 r. w Józefowie koło Warszawy i które miało za zadanie ocen ę Studium techniczno-ekonomiczno- zasadach okre ślonych w ustawie z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, środowiskowego autostrady. udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z pó źn. zm.). 5.5 Racjonalny wariant alternatywny Je Ŝeli przemawiaj ą za tym konieczne wymogi nadrz ędnego interesu publicznego (…) i wobec braku rozwi ąza ń W wyniku opisanego szczegółowo porównania i wielokryterialnej oceny wariantu zerowego i wariantów inwestycyjnych, alternatywnych, wła ściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska (…) mo Ŝe zezwoli ć na realizacj ę planu lub uznano, Ŝe w grupie wariantów optymalnych środowiskowo poza wariantami najkorzystniejszymi środowiskowo (tj. działa ń, mog ących znacz ąco negatywnie oddziaływa ć na cele ochrony obszaru Natura 2000, (…) zapewniając wykonanie wariantem 4+4a+4 oraz wariantem 4a przedsi ęwzi ęcia), znajduj ą si ę warianty 3, 4, 4a i 4b. Wydzielenie tej grupy dokonano kompensacji przyrodniczej niezb ędnej do zapewnienia spójno ści i wła ściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000 na podstawie całkowitej oceny punktowej przedstawionej w „Raporcie...”. (zgodnie z art. 34 ust. 1 wspomnianej ju Ŝ ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ). 6 Oddziaływanie wariantów przedsi ęwzi ęcia na środowisko Nadrz ędnym celem wykonania niniejszej oceny jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie: 6.1 Oddziaływanie na obszary sieci Natura 2000 • który z analizowanych wariantów, lub ich kompilacji, jest wariantem pozwalaj ącym z jednej strony na 6.1.1 Przedmiot i zasi ęg opracowania zachowanie warto ści przyrodniczych z drugiej na mo Ŝliwo ść realizacji inwestycji, • które warianty lub ich kompilacje nie mog ą by ć realizowane, Podstaw ą utworzenia sieci obszarów Natura 2000 w Polsce jest Traktat Akcesyjny i przyj ęte zobowi ązania Polski jako kraju • jakie środki nale Ŝy zastosowa ć by zminimalizowa ć lub zrekompensowa ć straty obszarach N2000 – o ile brak członkowskiego wynikaj ące z: jest racjonalnych rozwi ąza ń alternatywnych i straty takie b ędą miały miejsce.

• Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków (tzw. „dyrektywa 6.1.2 Metodyka prac ptasi”) • Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i W czasie prac terenowych zostały skartowane wszystkie siedliska przyrodnicze w obr ębie obszarów Natura 2000. flory (tzw. dyrektywa siedliskowa). Zaznaczono równie Ŝ miejsca wyst ępowania gatunków z zał ączników Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej. Zwrócono szczególn ą uwag ę na doliny rzeczne, cieki, zbiorniki wodne, podmokło ści i wi ększe kompleksy le śne. Ze wzgl ędu Na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z pó źn. zm.) w skład sieci wchodz ą: na odmienny charakter obszaru „Doliny Kostrzynia”, - droga przecina ten obszar ze wzgl ędu na prostopadłe poło Ŝenie w obszary specjalnej ochrony ptaków , tworzone w celu ochrony populacji dziko wyst ępuj ących ptaków oraz specjalne obszary strefie potencjalnego oddziaływania przeprowadzono kilka kontroli ptasich metod ą transektów: zarówno w okresie l ęgowym, ochrony siedlisk i obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty (czyli projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk), jak i w czasie migracji jesiennej i wiosennej. tworzone w celu ochrony wybranych siedlisk przyrodniczych lub wybranych gatunków ro ślin i zwierz ąt (wymienionych w odpowiednich zał ącznikach). Obserwacje terenowe uzupełniono archiwalnymi danymi z inwentaryzacji przyrodniczych oraz aktualnymi materiałami kartograficznymi i opisowymi z prac Wojewódzkiego Zespołu Specjalistycznego, który przygotował weryfikacj ę obszarów Wyznaczenie obszarów specjalnej ochrony ptaków lub specjalnych obszarów ochrony siedlisk nast ępuje w drodze Natura 2000 w województwie mazowieckim. rozporz ądzenia Ministra Środowiska, przy czym specjalne obszary ochrony siedlisk wyznacza si ę w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia tych obszarów przez Komisj ę Europejsk ą jako obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty . W Raporcie okre ślono szczegółowo kryteria, jakimi kierowano si ę dokonuj ąc oceny wariantów przedsi ęwzi ęcia na obszary sieci Natura 2000. Obszary specjalnej ochrony ptaków to obszary wyznaczone do ochrony populacji dziko wyst ępuj ących ptaków jednego lub wielu gatunków, w granicach których ptaki maj ą korzystne warunki bytowania w ci ągu całego Ŝycia, w dowolnym jego Przyj ęto zasad ę przezorno ści: Je Ŝeli nie uzyskano pewno ści (nie rozwiano racjonalnych w ątpliwo ści), Ŝe oddziaływanie jest okresie albo stadium rozwoju. Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 pa ździernika 2008 r. zmieniaj ącym nieznacz ące, to nale Ŝy przyj ąć , Ŝe jest ono znacz ące. Je śli brak jest pewno ści (luki w wiedzy) co do wra Ŝliwo ści gatunku na rozporz ądzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 198, poz. 1226), celem wyznaczenia oddziaływanie, oceniamy go jako znacz ące. tych obszarów jest: ochrona populacji dziko wyst ępuj ących gatunków ptaków, utrzymanie i zagospodarowanie ich naturalnych siedlisk zgodnie z wymogami ekologicznymi, przywracanie zniszczonych biotopów oraz tworzenie biotopów. Na potrzeby wykonania oceny posłu Ŝono si ę wskazówkami metodycznymi zawartymi w Podr ęczniku „Natura 2000 w ocenach oddziaływania przedsi ęwzi ęć na środowisko” autorstwa Jacka Engela. Jest to opracowanie rekomendowane przez Specjalne obszary ochrony siedlisk to obszary wyznaczone w celu trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji GDO Ś przy sporz ądzaniu tego typu opracowa ń. zagro Ŝonych wygini ęciem gatunków ro ślin lub zwierz ąt (okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, wymagaj ących ochrony w formie UŜyto diagramu procedury oceny i jej etapów przestawionego w Raporcie. Dodatkowo utworzono tabel ę macierzow ą, ,do wyznaczenia obszarów Natura 2000 – Dz. U. Nr 94, poz. 795) lub w celu odtworzenia wła ściwego stanu ochrony siedlisk której podstawiono dane uzyskane z inwentaryzacji oraz b ędące w SDF i z proporcji wyliczano umowny wska źnik 0,5% przyrodniczych lub wła ściwego stanu ochrony tych gatunków. istotno ści przedsi ęwzi ęcia. W celu weryfikacji poprawno ści wykonania oceny sporz ądzono list ę pyta ń kontrolnych.

Obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty to projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk, (…) które w znacz ący sposób 6.1.3 Ogólna charakterystyka przedsi ęwzi ęcia przyczyniaj ą si ę do zachowania lub odtworzenia stanu wła ściwej ochrony siedliska przyrodniczego lub gatunku b ędącego przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a tak Ŝe mog ą znacz ąco przyczyni ć si ę do spójno ści sieci obszarów Natura 2000 i W rozdziałach 2 i 6 w Raporcie przedstawiono ogóln ą charakterystyk ę przedsi ęwzi ęcia w tym: zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej w obr ębie danego regionu biogeograficznego. • cel przedsi ęwzi ęcia;

19 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

• rozmiar, skala, powierzchnia, zaj ęto ść terenu na etapie realizacji, eksploatacji i likwidacji; 6.1.4 Ogólna przyrodnicza charakterystyka wariantów przedsi ęwzi ęcia • zmiany fizyczne powstałe w wyniku realizacji przedsi ęwzi ęcia (prace ziemne, usuni ęcie pokrywy ro ślinnej, palowanie, wydobycie, niwelacja itd.); Wariant 1 • wprowadzanie obcych gatunków; • zu Ŝycie zasobów (np.: wody, piasku); Pocz ątek wariantu rozpoczyna si ę w w ęź le Lubelska 488+350 km. Do 504 km rozci ąga si ę teren pokryty mozaik ą pól • poziom emisji i wielko ść odpadów oraz miejsce ich odprowadzenia i składowania (powierzchnia gruntu, gleba, uprawnych, ł ąk, zadrzewie ń oraz lu źnej zabudowy zgrodowej i jednordzinnej. Wi ększe kompleksy le śne, które tworz ą bory i wody powierzchniowe, podziemne, powietrze); bory mieszne znajduj ą si ę na 492 km, w okolicy wezła Konik oraz okolicy miejscowo ści Nowe D ębe (502-503 km). • drogi transportu materiałów i surowców; Njawartosciowszym pod wzgl ędem przyrodniczym, zwłaszcza botanicznym jest kompleks siedlisk hydrogenicznych zlokalizowanych w okolicy wezła Konik. Tworz ą je dobrze zachowane, reprezentatywne siedlisk przyrodnicze: torfowiska • harmonogram − data rozpocz ęcia, zako ńczenia, czas trwania realizacji, eksploatacji i likwidacji przej ściowe i mszary, bory bagienne Vaccnio uliginosi-Pinetum oraz eutroficzny zbiornik wodny pochodzenia naturalnego.

Wyst ępuje tu liczna populacja znajduj ącego si ę pod ścisł ą ochron ą bagna zwyczajnego Ledum palustre oraz chronione Odległo ść od obszarów Natura 2000 lub ich fragmentów kluczowych dla ochrony przedstawia tabela nr 6.3.1. cz ęś ciowo mchy torfowce Sphagnum .

Kolejny odcinek inwentaryzowanej trasy zaczyna si ę w punkcie 523+500 (w ęzeł Ryczołek). W pobli Ŝu znajduje si ę niewielki Tabl. 6.3.1. Zestawienie odległo ści wariantów przebiegu autostrady A2 od obszarów Natura 2000 płat ł ęgu olszowo-jesionowego Fraxino-Alnetum oraz intensywnie eksploatowane Ŝwirownie. Dalej wariant 1 prowadzi przez

tereny rolnicze (grunty orne, nieu Ŝytki). Na odcinku 526–527 km przecina fragment boru mieszanego, a nast ępnie biegnie północnym skrajem boru świe Ŝego na południe od miejscowo ści Zbro Ŝki. Przez tereny rolnicze i w śród niewielkich odległo ść od wariantu [km] zadrzewie ń wariant prowadzi do południowego cypla kompleksu le śnego, na południe od rezerwatu „Przełom Witówki”. Jest nazwa obszaru kod kategoria 1 1a 1b 2 3 3a 4 4a* 4B to interesuj ący przyrodniczo teren, ze wzgl ędu na obecno ść dobrze zachowanych płatów gr ądów Tilio-Carpinetum . Nast ępny Dolina Liwca PLB14002 OSOP kolizja kolizja 1 kolizja 7,5 5,2 1 1 1 odcinek biegnie na południe od Goł ębiówki przez tereny zdominowane przez pastwiska i intensywnie u Ŝytkowane ł ąki. Wśród nich widoczne s ą małe fragmenty ł ęgów olszowo-jesionowych Fraxino -Alnetum . W okolicach Ryczycy wariant 1 biegnie skrajem przesuszonych ł ęgów, nie spełniaj ących kryteriów zbiorowisk z Zał ącznika I DS. W dalszym odcinku Dolina Dolnego Bugu PLB14001 OSOP 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 (536+500–538+750) planowana trasa przecina obszar Natura 2000 Dolina Kostrzynia (PLB140009). Trasa biegnie wzdłu Ŝ Dolina Środkowego linii kolejowej. Na odcinku tym wyst ępuj ą niewielkie płaty torfowisk niskich oraz niewielkie starorzecze. W wi ększo ści Bugu PLB060003 OSOP 8 8 8 8 8 8 8 8 8 jednak teren w zasi ęgu oddziaływania inwestycji jest intensywnie wykorzystywany rolniczo, za ś szata ro ślinna podlega Dolina Środkowej znacznej synantropizacji (linia kolejowa, zabudowa). Na dalszym odcinku wariant biegnie stycznie do Obszaru Natura 2000 Wisły PLB140004 OSOP 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 (538+750 – 540+750). Nieco dalej, na NW od Trzemuszki spotyka si ę fragmenty ekstensywnie u Ŝytkowanych ł ąk (Natura Dolina Kostrzynia PLB140009 OSOP kolizja kolizja kolizja kolizja 1 1 kolizja kolizja kolizja 2000). Na wschód od tej miejscowo ści wariant przecina du Ŝy kompleks borów sosnowych. Na północ od trasy występuj ą liczne, małe fragmenty borów porstaj ących grunty porolne. Na kolejnym długim odcinku, a Ŝ do przeci ęcia z szos ą Siedlce- Dobry ń PLH060004 SOOS 2,8 2,8 2,8 2,8 1,8 2,8 2,8 2,8 2,8 Stoczek Łukowski wariant 1 prowadzi przez tereny intensywnie u Ŝytkowane rolniczo, urozmaicone przez niewielkie płaty Bagno Całowanie PLH140001 SOOS >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 borów sosnowych. Równie Ŝ dalszy odcinek inwestycji nie prowadzi przez wartościowe przyrodniczo tereny i prowadzi Dąbrowy wzdłu Ŝ istniej ącej trasy Warszawa-Terespol. Wyj ątkiem jest dolina rzeki Muchawki oraz niewielki płat ł ęgu na południe od Seroczy ńskie PLH140004 SOOS >10 >10 >10 >10 2,5 2,5 >10 >10 >10 obwodnicy Siedlec. Dalej wariant 1 biegnie po południowym skraju niewielkiego kompleksu gr ądowego Tilio-Carpinetum na zachód od Joachimowa, a nast ępnie przecina kompleks borów na zachód od Lipin. Przewa Ŝaj ą tu bory świe Ŝe, z niewielkimi Ostoja Nadbu Ŝańska PLH140011 SOOS 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 fragmentami borów suchych oraz wilgotnych – trz ęś licowych. Nast ępnie wariant 1 biegnie przez grunty rolne, omijaj ąc od Ŝ ś ś ś Ś ę Terespol PLH060053 SOOS 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 północy du y kompleks le ny (na S od miejscowo ci Choja). Na wschód od miejscowo ci wistówka odnotowano wi ksze kompleksy ł ąk świe Ŝych, chronionych w ramach Dyrektywy Siedliskowej oraz płaty ł ęgu olszowo-jesionowego i wi ązowo- Dzwonecznik w jesionowego. Na południe od odcinka 581 – 582 km rozpo ściera si ę kompleks z dominacj ą borów i borów mieszanych. Na Kisielanach PLH140026 SOOS >10 >10 >10 6,7 >10 >10 6,7 6,7 6,7 północ od punktu 582+200 km odnotowano zarastaj ące, przesuszone torfowisko niskie, otoczone pier ścieniem ł ęgu olszowo- Rogo źnica PLH140036 SOOS 7,4 7,4 7,4 >10 4,2 4,2 >10 >10 >10 jesionowego. Na odcinku 586+100–586+500 wariant 1 biegnie wzdłu Ŝ południowego kra ńca Obszaru Natura 2000 „Dolina Liwca”. W obszarze oddziaływanie inwestycji nie wyst ępuj ą Ŝadne cenne siedliska ani gatunki ro ślin. Dominuj ą intensywnie uŜytkowane pastwiska i grunty orne. Na odcinku 595,5 – 597,5 km wariant 1 przecina ł ęg olszowo-jesionowy. W okolicach Dolina Środkowego Świdra PLH140025 SOOS 1,4 1,4 1,4 1,4 1,2 1,2 1,4 1,4 1,4 punktu 602+700 trasa przecina dobrze zachowany ł ęg olszowo-jesionowy w dolinie rzeki Krasnej. Kolejny długi odcinek prowadzi przez tereny rolnicze, urozmaicone niewielkimi płatami borów sosnowych. Wilgotne ł ąki w okolicach Sworów i Sitnika s ą intensywnie u Ŝytkowane i nie przedstawiaj ą wi ększej warto ści przyrodniczej. Na południe od miejscowo ści Ostoja Nadliwiecka PLH140032 SOOS 1,6 1,6 1,6 1,6 >10 >10 1,6 1,6 1,6 Cicibór Du Ŝy w dolinie Klukówki trasa przecina w ąski pas ł ęgu olszowo-jesionowego. Na wschód od Julkowa wariant 1 Łąki Ostróweckie PLH140050 SOOS >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 przecina południowy kraniec du Ŝego kompleksu le śnego. W nim na południe od trasy znajduj ą si ę wysychaj ące śródle śne zbiorniki wodne, których sukcesja prowadzi w kierunku zbiorowisk ł ęgowych. Wariant omija wła ściwy kompleks le śny od Poligon Rembertów PLH140034 SOOS 5,8 5,8 5,8 5,8 8 8 5,8 5,8 5,8 południa, przecinaj ąc w ąskie pasy ł ęgów olszowo-jesionowych koło miejscowo ści Husinka i Szarowicze. Projektowany wariant przecina dalej dolin ę Krzny. Ł ąki na tym odcinku s ą zmeliorowane i intensywnie u Ŝytkowane. Trasa wiedzie na Strzebla Błotna w Zielonce PLH140040 SOOS >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 >10 północ od Dobrynia Du Ŝego w kierunku Kukuryk. Wokół przej ścia granicznego znajduje si ę kilka dobrze zachowanych starorzeczy. Brak jest tutaj natomiast ł ęgów nadrzecznych. Wyst ępuj ące nad Bugiem zdrzewienia s ą silnie zniekształcone i Lasy Łukowskie PLB060010 OSOP >10 8 >10 >10 1,4 1,4 >10 >10 >10 podlegaj ą znacznej synantropizacj (m.in. liczna obecno ść Acer negundo ). Gołobórz PLH140028 SOOS 0,4 kolizja 0,4 0,4 6,5 6,5 kolizja 0,1 kolizja * w rejonie zbli Ŝenia do „Gołoborza” wariant 4a 1 zmodyfikowany

20 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

niewielkie zadrzewienia olszowe, brzozowe, rzadziej sosnowe pochodz ące głównie z samosiewu, stanowi ące: naturaln ą Wariant 1a obudow ę cieków wodnych i rowów melioracyjnych, stadium sukcesyjne gruntów porolnych lub towarzysz ące zabudowie. Ustalenie ich przynale Ŝno ści fitosocjologicznej ze wzgl ędu na młody wiek, uproszczon ą struktur ę i zubo Ŝały skład Odchodzi na południowy-wschód od wariantu 1 w okolicach punktu 543+500 km. Przecina kompleks borów sosnowych gatunkowy jest poza wyj ątkami utrudnione. W obr ębie agrocenoz, dominuj ących w inwentaryzowanym obszarze, poza świe Ŝych, omijaj ąc od południa o środek „Reymontówka”. Na dalszym odcinku wariant przebiega głównie przez tereny ro ślinami uprawianymi przewa Ŝaj ą zbiorowiska chwastów polnych towarzysz ące uprawom zbo Ŝowym. Stwierdzono tu uprawne i pastwiska oraz fragmenty intensywnie u Ŝytkowanych ł ąk. W okolicach 547 km odnotowano płat torfowiska fitocenozy maku piaskowego Papaveretum argemones i wyki czteronasiennej Vicietum tetraspermae Uprawy okopowe niskiego z rzadkim gatunkiem trawy - bekmani ą robaczkowat ą Beckmannia eruciformis . W okolicach 549, 550,5 i 551 km stanowi ą siedlisko dla zbiorowisk Ŝółtlicy drobnokwiatowj i wło śnicy zielonej Galinsogo-Setarietum , rzadziej jasnoty i odnotowano ubogie gatunkowo zadrzewienia sosnowo-brzozowego. Od 558 km wariant przecina kompleks le śny z przetacznika l śni ącego Lamio-Veronicetum politae . W okolicy miejscowo ści Siennica na 515-514 km wyst ępuj ę fragment dominacj ą borów mieszanych i świe Ŝych. W okolicach punktu 559+000 km znajduje si ę kompleks wrzosowisk, z bogatym zdegenerowanego (pinetyzacja, neofityzacja) gr ądu Tilio-Carpinetum . Na odcinku 602-605 km trasa przecina dolin ę Krzny. stanowiskiem chronionych cz ęś ciowo kocanek piaskowych Helichrysum arenarium oraz poło Ŝonym centralnie torfowiskiem Jest to do ść interesuj ący przyrodniczo-krajobrazowy kompleks przestrzenny ró Ŝnych środowisk wyst ępuj ą tu starorzecza, w niskim. Nieco dalej, w okolicach punktu 559+300 km trasa przecina dolin ę rzeki Muchawki, w której wyst ępuje gr ąŜ el Ŝółty których to ń wodn ą porasta ro ślinno ść z klasy Potametea . W cichych zatokach i zakolach towarzysz ą im prymitywne Nuphar lutea. W pobli Ŝu punktu 561+500 km wariant przebiega przez interesuj ący przyrodniczo teren, stanowi ący fragment zbiorowiska rz ęs z klasy Lemnetea minoris . Obrze Ŝa zbiorników porastaj ą szuwary wła ściwe (wysokie) ze zwi ązku obszaru Natura 2000 „Gołobórz”. Na wierzchołkach zwydmie ń wyst ępuj ą tu, oprócz boru świe Ŝego, niewielkie płaty boru Phragmition reprezentowane jest przez zbiorowiska: trzciny pospolitej Phragmitetum australis , manny mielec Glycerietum chrobotkowego Cladonio-Pinetum . Stwierdzono tu bogate stanowiska gatunków chronionych, m.in. paprotki zwyczajnej maximae , pałki w ąskolistnej Typhetum angustifoliae i je Ŝogłówki gał ęzistej Sparagnietum erecti . Obni Ŝenia terenu w obr ębie Polypodium vulgare i go ździka piaskowego Dianthus arenarius . Dalej wariant biegnie poprzez intensywnie u Ŝytkowane ł ąki doliny oraz jej silnie uwilgocone skrzydła zajmuj ą szuwary wielkoturzycowe ze zwi ązku Magnocaricion , zwłaszcza – mozgi i nieu Ŝytki (stanowiska kocanek piaskowych Helichrysum arenarium ), przecina szos ę Siedlce-Łuków i dalej kieruje si ę na trzcinowatej Phalaridetum arundinaceae , turzycy zaostrzonej Caricetum gracilis i turzycy brzegowej Caricetum ripariae . wschód poprzez tereny rolnicze, pozostawiaj ąc po stronie południowej pas zbiorowisk ł ęgowych. Poza pasem ł ęgów le Ŝy Przesuszone i murszej ące pokłady niskich torfów dolinowych zdominowane przez ró Ŝne postacie rozwojowe ziołoro śli: interesuj ąca polana śródle śna, poro śni ęta ekstensywnie u Ŝytkowanym ł ąkami. Stanowiska gatunków chronionych: wi ązówki błotnej Filipendulo-Geranietum , toje ści pospolitej Lysimachio vulgaris-Filipenduletum i krwawnicy pospolitej przylaszczka pospolita Hepatica nobilis , kruszczyk szarokolistny Epipactis helleborine , kopytnik pospolity Asarum Lythro-Filipenduletum ulmariae . Istotnym elementem doliny s ą ł ąki wilgotne ze zwi ązku Calthion palustris : rdestowo- europaeum , kalina koralowa Viburnum opulus i porzeczka czarna Ribes nigrum . Wariant przecina lini ę kolejow ą i biegn ąc na ostro Ŝeniowe Angelico-Cirsietum oleracei , wyczy ńcowe Alopecuretum pratensis i ze śmiałkiem darniowym Deschampsia północny wschód ł ączy si ę na powrót a wariantem 1. caespitosa . Cało ść krajobrazu w obr ębie tarasu zalewowego dopełniaj ą zaro śla wierzbowe Salicetum pentandro-cinereae . Wariant 3 z dolin ą Krzny styka si ę równie Ŝ na odcinkcgh: 636-638 i 644-646 km. Od 609 do 629 km w krajobrazie Wariant 2 decyduj ącą rol ę odgrywaj ą du Ŝe kompleksy le śne. Oprócz borów i borów mieszanych wyst ępuj ą tu płaty gr ądów Tilio- Carpinetum i ł ęgów Fraxino-Alnetum . Dalej, na odcinkach: 639-641 km i 647-655 km ponownie wyst ępuje mozaika siedlisk Od w ęzła Lubelska do obwodnicy Mi ńska i na krótkim fragmencie za w ęzłem Ryczołek wariant 2 przebiega wspólnie z seminaturalnych i antropogenicznych z wyra źną dominacj ą pól. Od 655 km do granicy pa ństwa trasa przebiega przez dolin ę opisanym wariantem 1. Nast ępnie skr ęca na północny-wschód wchodz ąc w obr ęb du Ŝego kompleksu le śnego na wschód od Bugu. Z interesuj ących pod wzgl ędem przyrodniczym obiektów s ą tu dobrzez zachowane starorzecza. Szymon. Pocz ątkowo trasa prowadzi poprzez nasadzenia sosnowe o charakterze borów świe Ŝych i mieszanych. Na południe od 530 km trasy poło Ŝony jest rezerwat „Przełom Witówki”. Od 531+400 km las zmienia charakterze. Wariant prowadzi Wariant 3a pocz ątkowo przez gr ąd z rosn ącymi tu ści śle chronionymi gatunkami: lili ą złotogłów Lilium martagon , miodownikiem melisowatym Melittis melissohyllum i konwali ą majow ą Convallaria majalis (masowo). Po przeci ęciu szosy Warszawa- Wariant ł ącznikowy pomi ędzy wariantem 3 i wariantami 1, 2 i 4. Odchodzi od wariantu 3 w kierunku północno-wschodnim, Terespol wariant biegnie na zachód od sztucznego zbiornika wodnego (fragment ekstensywnie u Ŝytkowanych ł ąk) a w okolicach punktu 584+000 km. Pocz ątkowo prowadzi przez tereny uprawne, a nast ępnie biegnie wzdłu Ŝ doliny rzeki nast ępnie przecina ł ęg olszowo-jesionowy i biegnie wzdłu Ŝ niewielkiego fragmentu zbiorowiska gr ądowego. Biegn ąc dalej Krzymoszy. Na odcinku 587-590km odnotowano zbiorowiska ł ęgowe, ziołoro ślowe i fragmenty ekstensywnie u Ŝytkowanych przez tereny rolnicze wchodzi w Obszar Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” (538+400 – 539+750). Po wschodniej stronie rzeki łąk. Teren jest urozmaicony i cenny przyrodniczo. Po przej ściu na północn ą stron ą szosy Warszawa-Terespol trasa przebiega starorzecze, fragment murawy szczotlichowej Spergulo-Corynephoretum , torfowiska niskiego i ł ąki trz ęś licowej z rz ędu przez tereny uprawne i nieu Ŝytki. Na południe rozpo ściera si ę du Ŝy kompleks le śny. W obszarze oddziaływania inwestycji Molinion . Za punktem 541+500km wariant wnika w du Ŝy kompleks borów sosnowych z dominacj ą borów świe Ŝych. Na odnotowano jednak tylko bory i przesuszone i zniekształcone zbiorowiska ł ęgowe. Na południe od miejscowo ści Dołhoł ęka południe od punktu 547+200 przecina torfowisko niskie, omijaj ąc od północy ł ęg olszowo-jesionowy. Na odcinku 549+500– odnotowano dobrze zachowany kompleks lasów li ściastych (ł ęgi wi ązowo-jesionowe, gr ądy). Na północnym brzegu 549+700 w borze mieszanym odnotowano liczne stanowiska gatunków chronionych (lilia złotogłów Lilium martagon , kompleksu le śnego wyst ępuj ą dobrze zachowane płaty torfowisk niskich. W okolicach punktu 598+000 km zaobserwowano miodownik melisowaty Melittis melissopyllum , masowo konwalia majowa Convallaria majalis ). Wariant 2 przechodzi z płaty ekstensywnie u Ŝytkowanych ł ąk świe Ŝych, za ś po obu stronach trasy zbiorowiska ł ęgów wi ązowo-jesionowych. Dalej powrotem na południow ą stron ę szosy Warszawa-Terespol, na krótkim odcinku 554+000–554+050 s ąsiaduj ąc z rezerwatem rozpo ścieraj ą si ę intensywnie u Ŝytkowane ł ąki. W śród nich, na północ od punktu 599+000 zanotowano fragment dobrze „Stawy Broszkowskie”. Nast ępni trasa biegnie przez świe Ŝe i suche postacie borów. Na dalszym odcinku, a Ŝ do okolic zachowanego gr ądu Tilio-Carpinetum . Na północ od odcinka 599+500 km do 600+000 km odnotowano zbiorowiska ł ęgów 603km trasa biegnie wraz z wariantem 1 (na północ od 589+700 km Obszar Natura 2000 „Dolina Liwca”). Po rozdzieleniu olszowo-jesionowych otoczone ekstensywnie u Ŝytkowanymi ł ąkami. Kolejny fragment trasy biegnie przez tereny uprawne. si ę wariantów, opisywana trasa skr ęca na północny wschód. Po dłu Ŝszym przebiegu przez tereny intensywnie u Ŝytkowane Na północ od miejscowo ści Zasiadki zaobserwowano kolejny płat ł ęgu olszowo-jesionowego. Dalszy fragment wariantu 3a rolniczo, urozmaicone niewielkimi fragmentami borów sosnowych, ju Ŝ na terenie gminy Le śna Podlaska trasa przecina przecina tereny intensywnie u Ŝytkowane rolniczo (uprawy). W okolicach 604 km wariant przechodzi na drug ą stron ę doliny północny skraj uroczyska Bordziłówka (bory mieszane), a nast ępnie biegnie wzdłu Ŝ północnego kra ńca uroczyska Krówka rzeki Krasna przez w ąski pas ł ęgu olszowo-jesionowego. W punkcie 607+000 km poł ączenie z wariantem 2. (617+000 – 618+500 km) z dominacj ą znakomicie zachowanych ł ęgów olszowo-jesionowych i olsów. Po przeci ęciu doliny

Klukówki (ziołoro śla) wariant kieruje si ę w kierunku du Ŝego kompleksu le śnego na wschód od Ossówki, omijaj ąc go od Wariant 4 północy. W pobli Ŝu 627 km odnotowano bór mieszany z masowym udziałem konwalii majowej Convallaria majalis i obecno ści ą chronionego ści śle miodownika melisowatego Melittis melissopyllum . Na południe od Hołodnicy trasa przebiega Na niemal całym odcinku przebiega śladem innych wariantów. Do 562 km biegnie wraz z wariantem 2. Nast ępnie skr ęca na przez skraj rozległego kompleksu le śnego, z dominacj ą sztucznie wprowadzonej lipy w drzewostanie i runem o charakterze południe i przecina interesuj ący przyrodniczo teren, stanowi ący fragment obszaru Natura 2000 „Gołobórz”. Na boru mieszanego. Omijaj ąc od południa dwa kompleksy borów sosnowych wariant 2 dochodzi do doliny Krzny. Ł ąki na tym wierzchołkach zwydmie ń wyst ępuj ą tu, oprócz boru świe Ŝego, niewielkie płaty boru chrobotkowego Cladonio-Pinetum . odcinku s ą zmeliorowane i intensywnie u Ŝytkowane. Ostatni odcinek wiedzie na północ od Dobrynia Du Ŝego w kierunku Bogate stanowiska gatunków chronionych, m.in. paprotki zwyczajnej Polypodium vulgare (najwi ększe stanowisko w Kukuryk wraz z wariantem 1. regionie) i go ździka piaskowego Dianthus arenarius . Dalej wariant biegnie poprzez intensywnie u Ŝytkowane ł ąki i nieu Ŝytki

(stanowiska kocanek piaskowych Helichrysum arenarium , przecina szos ę Siedlce-Łuków i dalej kieruje si ę na wschód Wariant 3 poprzez tereny rolnicze, pozostawiaj ąc po stronie południowej pas zbiorowisk ł ęgowych. Poza pasem ł ęgów le Ŝy interesuj ąca

polana śródle śna, poro śni ęta ekstensywnie u Ŝytkowanym ł ąkami. Stanowiska gatunków chronionych: przylaszczka pospolita Pocz ątek wariantu rozpoczyna si ę w w ęź le Lubelska 488+350 km. Do 601 km generalnie s ą to tereny wylesione w Hepatica nobilis , kruszczyk szarokolistny Epipactis helleborine , kopytnik pospolity Asarum europaeum , kalina koralowa krajobrazie, których dominuj ą grunty orne z niewielkim udziałem u Ŝytków zielonych. Lokalnie wyst ępuj ą ró Ŝnej wielko ści Viburnum opulus i porzeczka czarna Ribes nigrum . Wariant skr ęca na północny-wschód ł ącz ąc si ę ponownie z wariantem 1 i

21 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

2. Cały dalszy odcinek pokrywa si ę z przebiegiem wariantu 1 z wyj ątkiem fragmentu na północ od miejscowo ści Krzesk- 5. nale Ŝy przyj ąć do realizacji wariant 2 na odcinku w ęzeł „Ryczołek” km 523+500 do w ęzła „Swoboda” km Maj ątek, na którym biegnie wraz z wariantem 1b, omijaj ąc od południa Obszar Natura 2000 „Dolina Liwca”. 555+600;

Wariant 4a 1 zmodyfikowany W przyj ętym do realizacji wariancie 2 w celu minimalizacji wskazuje si ę zastosowanie nast ępuj ących działa ń łagodz ących wpływ inwestycji na obszar „Dolina Kostrzynia”: W wi ększo ści biegnie wspólnie z wariantem 4, oddzielaj ąc si ę od niego na 3 odcinkach: 1. przej ście doliny w formie płaskiej estakady o długo ści min 660 m, rozstawie podpór min. 60 m i wysoko ści w • na zachód od Starych Groszków, w obr ębie kompleksu gr ądów 4 (lilia złotogłów Lilium martagon , miodownik świetle min.10 m; melisowaty Melittis melissopyllum , masowo konwalia majowa Convallaria majalis ) trasa odchodzi na wschód od 2. kolorystyka obiektu musi by ć zharmonizowana z otoczeniem; wariantu 4. Przecina szos ę Warszawa-Terespol nieco na wschód od wariantu 4, omijaj ąc w ten sposób od wschodu 3. odwodnienie estakady za pomoc ą kanalizacji deszczowej podwieszonej pod ni ą z wyprowadzeniem ścieków sztuczny zbiornik wodny, fragmenty ekstensywnie u Ŝytkowanych ł ąk, ł ęg olszowo-jesionowy i fragmentu gr ądu. opadowych poza tereny zalewowe w dolinie; Nast ępnie jeszcze przed wej ściem na teren Obszaru Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” znów ł ączy si ę z wariantem 4. 4. zaprojektowanie zbiorników retencyjno-sedymentacyjnych w formie na śladuj ącej naturalne oczka wodne (stawy) z • w punkcie 555+000km wariant 4a 1 odchodzi ku północnemu wschodowi od wariantu 4. Biegnie pocz ątkowo przez ro ślinno ści ą szuwarow ą i ł ęgow ą w stefie brzegowej (w celu naturalizacji urz ądze ń wodnych, korzystnej dla świe Ŝe i suche postacie borów. Na zwydmieniach spotyka si ę inicjalne postacie muraw psammofilnych i borów ptaków), chrobotkowych. Teren podlega silnej antropopresji. Po krótkim przebiegu przez tereny intensywnie u Ŝytkowane 5. zaprojektowanie ekranów akustycznych na całej długości przej ścia autostrady przez obszar chroniony, o rolniczo wariant 4a 1 na powrót ł ączy si ę w okolicach punktu 558+400 km w wariantem 4. wysoko ściach tak dobranych, aby poziom hałasu w otoczeniu nie przekraczał 50 dB w 2035 r. (w celu ochrony • tu Ŝ przed Obszarem Natura 2000 „Gołobórz” wariant 4a 1 odchodzi na południowy-wschód od wariantu 4 (w akustycznej Ŝeruj ących i gniazduj ących ptaków); okolicach punktu 562+300 km). Wariant ten na odcinku 565+000 do 566+300 s ąsiaduje ze zbiorowiskami ł ęgów 6. wykonanie od razu docelowego przekroju poprzecznego autostady (2x3 pasy ruchu) zarówno na odcinku estakady olszowo-jesionowych i wi ązowo-jesionowych lub przecina te zbiorowiska. Poza pasem ł ęgów le Ŝy interesuj ąca jak i na odcinkach nasypów na dojazdach do niej (w celu unikni ęcia podwójnej ingerencji przedsi ęwzi ęcia w obszar polana śródle śna z ekstensywnie u Ŝytkowanym ł ąkami. Stanowiska gatunków chronionych: przylaszczka pospolita chroniony); Hepatica nobilis , kruszczyk szarokolistny Epipactis helleborine , kopytnik pospolity Asarum europaeum , kalina 7. przyj ęcie skarp nasypów na dojazdach o pochyleniu nie wi ększym ni Ŝ 1:2, z wierzchni ą warstw ą ziemi urodzajnej na koralowa Viburnum opulus i porzeczka czarna Ribes nigrum . Nieco dalej na granicy oddziaływania inwestycji nich o grubo ści nie mniejszej ni Ŝ 25 cm i obsadzeniu ich g ęsto drzewami i krzewami gatunków rodzimym wyst ępuje ści śle chroniony – barwinek pospolity Vinca minor . Po przeci ęciu linii kolejowej wariant biegnie po dostosowanych do stanowisk suchych, w wył ączeniem gatunków przyci ągaj ących ptaki (w celu stworzenia północnym kra ńcu boru mieszanego na północ od Helenowa, a nast ępnie wzdłu Ŝ południowego brzegu boru odpowiedniej strefy izolacyjnej mi ędzy drog ą a s ąsiednimi terenami gniazdowania i Ŝerowania ptaków); świe Ŝego i mieszanego (na północ od Ujrzanowa). Dalej wariant prowadzi przez grunty uprawne. Po przeci ęciu 8. w granicach obszaru wyklucza si ę budow ę przejazdów drogowych dla poprzecznych dróg powiatowych i gminnych szosy Warszawa-Terespol, na odcinku 570+400 do 572+000 km trasa prowadzi przez skraj kompleksu z dominacj ą - łacznie z nasypami, wykopami i innymi obiektami, urz ądzeniami oraz instalacjami z nimi zwi ązanymi; borów świe Ŝych i mieszanych, po czym wariant 4a 1 ł ączy si ę z wariantem 4. 9. drogi serwisowe niezb ędne do obsługi obiektu o szeroko ści nie wi ększej ni Ŝ 3,5 m, o nawierzchni drogowej wył ącznie gruntowej ulepszonej, np. Ŝwirowej, tłuczniowej, z geokraty itp.; Wariant 4b 10. ograniczenie do niezb ędnego minimum zaj ęcia terenu pod tymczasowe drogi dojazdowe do miejsc wykonywania robót budowlanych. Po zako ńczeniu prac budowlanych teren nale Ŝy przywróci ć do stanu pierwotnego. Wskazanym Stanowi jedn ą z alternatyw obwodnicy Siedlec. Odchodzi od wariantu 4 ku północy w punkcie 564+000 km, b ędącym jest uło Ŝenie dróg niezb ędnych na czas budowy z płyt betonowych. interesuj ącym przyrodniczo obszarem, stanowi ącym fragment obszaru Natura 2000 „Gołobórz” (płaty boru chrobotkowego 11. wykonanie wst ępnych prac obejmuj ących wycink ę drzew, usuni ęcie wierzchniej warstwy ziemi w okresie 30 Cladonio -Pinetum , bogate stanowiska gatunków chronionych, m.in. paprotki zwyczajnej Polypodium vulgare i go ździka wrze śnia – 15 marca. piaskowego Dianthus arenarius ). Nast ępnie wariant 4b biegnie kilkadziesi ąt do 200 m na północ od wariantu 4 poprzez 12. wprowadzenie nadzoru przyrodniczego maj ącego na celu wyeliminowanie mo Ŝliwo ści wpadania i śmierci zwierz ąt intensywnie u Ŝytkowane ł ąki i nieu Ŝytki (stanowiska kocanek piaskowych ( Helichrysum arenarium ), przecina szos ę Siedlce- do wykopów (bezkr ęgowce, płazy, gady, ssaki) w czasie prowadzenia prac budowlanych. Łuków i dalej kieruje si ę na wschód poprzez tereny rolnicze, pozostawiaj ąc po stronie południowej pas zbiorowisk ł ęgowych. W punkcie 566+000 km wariant biegnie wzdłu Ŝ ł ęgu wi ązowo-jesionowego ( Ficario-Ulmetum ) i nieco dalej krzy Ŝuje si ę z 6.1.6 Ocena oddziaływania planowaniego przedwi ęwzi ęcia na obszar „Gołobórz” wariantem 4, skr ęcaj ącym na północny-wschód. Po przeci ęciu linii kolejowej biegnie północnym skrajem ubogiego boru sosnowego, a nast ępnie południowym skrajem mieszanego na południe od Ujrzanowa, ł ącz ąc si ę wkrótce wariantem 4a Ze szczegółowej analizy przeprowadzonej w Raporcie wynika, i Ŝ: (okolice punktu 568+700 km wariantu 4a). Dalej wariant 4a i 4b biegn ą wspólnie jednym śladem do poł ączenia z wariantem 4. 1. wariant 4,4a,4b ze wzgl ędu na znacz ące oddziaływanie na obszar i naruszenie jego integralno ści nie mo Ŝe by ć realizowany na odcinku od w ęzła „Swoboda” km 555+600 do w ęzła „Choja” km 571+148, 1 6.1.5 Ocena oddziaływania planowaniego przedwi ęwzi ęcia na obszar „Dolina Kostrzynia” 2. wariant 1,2 oraz 4a (zmodyfikowany) s ą porównywalne środowiskowo – brak oddziaływania na obszar N2000 „Gołobórz”, 1 Ze szczegółowej analizy przeprowadzonej w Raporcie wynika, i Ŝ: 3. ze wzgl ędów społecznych nale Ŝy jako preferowany uzna ć wariant 4a (zmodyfikowany) na odcinku od w ęzła „Swoboda” km 555+600 do w ęzła „Choja” km 571+148, w znacz ącym odcinku pokrywaj ący si ę z wariantem 4a, 1. nale Ŝy wykluczy ć z dalszych analiz wariant 3 – wariant ten przecina siedliska gatunków poza obszarem ale ich 4. nie b ędzie realizowany w ęzeł „Ujrzanów” km 563+800 znajduj ący si ę w trasie wariantu 1,2, 1 nat ęŜ enie jest wi ększe ni Ŝ w obszarze. Ponadto nie posiada – z wyj ątkiem pocz ątku i ko ńca Inwestycji „punktów 5. będzie realizowany w ęzeł „Borki” km 569+540 znajduj ący si ę w trasie wariantu 4a (zmodyfikowany). stycznych” z pozostałymi wariantami; 2. nale Ŝy wykluczy ć z dalszych analiz wariant 3a stanowi ący „ł ącznik” pomi ędzy wariantem 1 a 3 na wysoko ści km 6.1.7 Ocena oddziaływania planowaniego przedwi ęwzi ęcia na obszar „Dolina Liwca” 585 dla wariantu 3, a km 598 dla wariantu 1 – konsekwencja wykluczenia wariantu 3; 3. nale Ŝy wykluczy ć z dalszych analiz wariant 1 na odcinku od w ęzła „Ryczołek” km 523+500 do w ęzła „Swoboda” Ze szczegółowej analizy przeprowadzonej w Raporcie wynika, i Ŝ: km 555+600 – ze wzgl ędu na znacz ący wpływ na obszar N2000 „Dolina Kostrzynia”; 4. nale Ŝy wykluczy ć z dalszych analiz wariant 1a stanowi ący modyfikacj ę wariantu 1 – od projektowanego na 1. inwestycja na odcinku od w ęzła „Choja” w km 571+148 do w ęzła „Łukowisko” mo Ŝe by ć realizowana po śladzie wariancie 1 w ęzła „Trzemuszka” km 543+600 do w ęzła „Ujrzanów” km 563+800 – konsekwencja odrzucenia wariantu 1b, 4, wariantu 1 na odcinku do w ęzła „Swoboda”; 2. nale Ŝy odrzuci ć realizacj ę inwestycji na odcinku od w ęzła „Choja” w km 571+148 do w ęzła „Łukowisko” po śladzie wariantu 1, 1a, 2,

22 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

3. w rejonie km 590 dopuszcza si ę korekt ę wariantu 1b,4 w taki sposób by „szły” po jednym śladzie z wariantami 1b, 4 ze wzgl ędu na liniowy charakter przedsi ęwzi ęcia (prostopadle do koryta rzeki), nie ma mo Ŝliwo ści jego omini ęcia. Jedynym do w ęzła „Łukowisko”. działaniem minimalizuj ącym jest znalezienie jak najw ęŜ szego pasa, by straty powierzchni zaj ętej pod pas drogowy były jak najmniejsze. Kieruj ąc si ę t ą zasad ą wybrano wariant 2. 6.1.8 Ocena oddziaływania planowaniego przedwi ęwzi ęcia na obszar „Doliny Krzny” W przypadku „Gołoborza”, po analizie siedliskowej istniej ą dwa warianty mo Ŝliwe do realizacji – wariant 1/2 –

nieakceptowany społecznie i budz ący sprzeciw lokalnych władz i samorz ądów oraz wariant 4a (zmodyfikowany) który Ze szczegółowej analizy przeprowadzonej w Raporcie wynika, i Ŝ: przebiega po granicy obszaru, nie naruszaj ąc jednak jego siedlisk i granic administracyjnych i nie powoduj ąc du Ŝych

konfliktów społecznych. 1. na odcinku w ęzeł „Lukowisko” km 593+573 do w ęzła „Dobry ń” km 645+926 inwestycja mo Ŝe by ć realizowana według wariantu 1, 4 lub 2. Maj ąc na uwadze, i Ŝ równorz ędnie nale Ŝy traktowa ć ludzi i przyrod ę rekomenduje si ę do realizacji wariant 4a 2. wybór wariantu mo Ŝe uwzgl ędnia ć inne analizy ni Ŝ wynikaj ące z uwarunkowa ń dla obszaru N2000 „Dolina Krzny”. (zmodyfikowany). Ponadto szata ro ślinna wykazuje tu szereg form degeneracji zwi ązanych z szeroko rozumian ą synatropizacj ą. Za jego wyborem przemawia fakt, Ŝe po dokonaniu korekt trasy (wariant 4a) jest to wariant, który jest 6.1.9 Ocena oddziaływania planowaniego przedwi ęwzi ęcia na obszar „Terespola” maksymalnie omija wie ś Białki a jednocze śnie omija N 2000 „Gołobórz”.

ę ść ę ś Ze szczegółowej analizy przeprowadzonej w Raporcie wynika, Ŝe inwestycja mo Ŝe spowodowa ć zniszczenie siedlisk, które Ze wzgl du na integralno obszarów Natura 2000, przewiduje si w przypadku przej cia autostrady A2 przez doliny ęŜ mog ą stanowi ć potencjalne miejsce Ŝerowanie mopka, poluj ącego w locie na owady. Niemo Ŝliwym do okre ślenia jest % rzeczne, wybudowanie estakad (w przypadku w szych dolin, tzw. poszerzonych mostów) lub odsuwanie drogi jak najdalej od granic obszarów vide „Dolina Liwca”. populacji jaki zostanie poddany temu procesowi. UwaŜa si ę za bezzasadne montowanie ogrodze ń odstraszaj ących nietoperze od niskich lotów nad autostrad ą – nie wyeliminuje to lotów wzdłu Ŝ jezdni. Wa Ŝna jest równie Ŝ dro Ŝno ść korytarzy ekologicznych w dolinach rzek, któr ą uda si ę zachowa ć zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji. Utrzymane zostan ą bowiem szlaki migracyjne zwierz ąt, zwłaszcza gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy W celu minimalizacji wpływu inwestycji na nietoperze – jako grup ę gatunków nale Ŝy: Siedliskowej - ryb oraz wydry.

Odwodnienie drogi w zidentyfikowanych w Raporcie obszarach wra Ŝliwych z punktu widzenia środowiska wodnego • po obu stronach autostrady zastosowa ć pasy zwartej zieleni wysokiej o szeroko ści min. 2x12 m; do nasadze ń (dolinach rzecznych, podmokłych i zatorfionych obniŜeniach, obszarach źródliskowych itp.) oraz na mostach i estakadach, uŜywa ć wyro śni ętego materiału szkółkarskiego drzew szybko rosn ących – modrzew, brzoza. wykonane b ędzie z wykorzystaniem urz ądze ń podczyszczaj ących (osadników) z wbudowanym systemem odcinaj ącym • w pasie rozdzielaj ącym dokona ć nasadze ń z świerka zwyczajnego w dwóch pasach w wi ęź bie 0,5x0,5 m który po 10 niekontrolowany zrzut ścieków do odbiornika (w przypadku awarii). latach nale Ŝy ogłowi ć – powstanie pas zieleni o szeroko ści 6 m zmuszaj ący nietoperze do zmiany trajektorii lotu; oznacza to poszerzenie pasa dziel ącego ze standardowych 5 m (docelowo) do 11 m (docelowo); W przypadku pozostałych obszarów Inwestycja nie b ędzie miała na nie wpływu. • przy projektowaniu o świetlenia nale Ŝy bezwzgl ędnie stosowa ć światło sodowe lub inne posiadaj ące tzw. „ciepłe widmo”; bezwzgl ędnie nale Ŝy wykluczy ć o świetlenie Ŝarowo – rt ęciowe – przyci ągaj ące owady. Wariant najkorzystniejszy środowiskowo ze wzgl ędu na ochron ę obszarów Natura 2000 stanowiłby zatem kompilacj ę wariantu 2 na odcinku przej ścia przez „Dolin ę Kostrzynia”, 4a (zmodyfikowanego) na odcinku zbli Ŝenia do „Gołoborza” oraz 6.1.10 ZbliŜenia trasy autostrady do innych obszarów sieci Natura 2000 4 na odcinku zbli Ŝenia do „Doliny Liwca”. W kompilacji tej projektuje si ę budow ę w ęzła „Konik” w Starym Koniku w km 494+215, na przeci ęciu projektowanej autostrady z istniej ącą drog ą krajow ą nr 2 Warszawa – Mi ńsk Mazowiecki. Dalej Z wykonanych analiz i ocen przyrodniczych wynika, Ŝe w przypadku realizacji przedsi ęwzi ęcia w wariantach niekolizyjnych autostrada A2 wł ączy si ę w budowan ą obecnie północn ą autostradow ą obwodnic ę Mi ńska Mazowieckiego. Od ko ńca tej w innych miejscach ni Ŝ omówione wy Ŝej nie wyst ąpi ą zagro Ŝenia dla chronionych elementów przyrodniczych obwodnicy autostrada pobiegnie na południe od Kałuszyna a nast ępnie przetnie istniej ącą drogę krajow ą nr 2 Kałuszyn – zlokalizowanych w s ąsiaduj ących z tymi wariantami obszarach Natura 2000. Dotyczy to zwłaszcza zbli Ŝeń do tych obszarów Siedlce, gdzie w km 532+640 w ęzeł „Stare Groszki”. Po przej ściu nad dolin ą Kostrzynia na wysokiej estakadzie autostrada nie wi ększych ni Ŝ 3 km, a wi ęc: ponownie przetnie drog ę krajow ą nr 2, gdzie zostanie wybudowany w ęzeł „Gr ęzów” w km 552+800. Od tego miejsca autostada stanowi ć b ędzie południow ą obwodnic ę Siedlec, gdzie projektuje si ę kolejno w ęzeł „Swoboda” w śelkowie- - SOOS „Dolina Świdra” w wariancie 3/3a (minimalna odlego ść drogi od granicy obszaru: 1,3 km), Swobodzie w km 559+490, w rejonie zbli Ŝenia do drogi krajowej nr 2 (tj. istniej ącej obwodnicy Siedlec), z zapewnieniem - SOOS “D ąbrowy Seroczyńskie” w wariancie 3/3a (min. 2,5 km), dojazdu do pobliskiej drogi wojewódzkiej nr 803 Siedlce – Seroczyn, oraz w ęzeł „Borki” w Borkach i Ujrzanowie w km - OSOP „Lasy Łukowskie” w wariancie 3/3a (min. 1,7 km), 569+500, na przeci ęciu projektowanej autostrady z istniej ącą drog ą krajow ą nr 2, z zapewnieniem dojazdu do pobliskiej - SOOS „Ostoja Nadliwiecka” w wariancie 1/1a/1b/2/4/4a/4b (min. 1,7 km), drogi nr 63, odcinek Ujrzanów – Siedlce. Na dalszym odcinku autostrady powstanie węzeł „Łukowisko” w Łukowisku- - OSOP „Dolina Liwca” w wariancie 1b/4/4a/4b (min. 1,0 km), Serwitutach w km 595+903, na przeci ęciu projektowanej autostrady z projektowan ą drog ą ekspresow ą nr S19 Lublin – - SOOS „Dobry ń” w wariancie 3 (min. 2,0 km), Białystok (przy zapewnieniu tymczasowego dojazdu do istniej ącej drogi krajowej nr 19), w ęzeł „Cicibór” w Ciciborze - OSOP „Dolina Dolnego Bugu” we wszystkich wariantach (min. 2,5 km), Du Ŝym w km 623+250, na przeci ęciu projektowanej drogi z istniej ącą drog ą wojewódzk ą nr 811 Biała Podlaska – - SOOS „Ostoja Nadbu Ŝańska” we wszystkich wariantach (min. 3,0 km). Siemiatycze (Białystok) oraz w ęzeł „Dobry ń” w Dobryniu-Kolonii i Koroszczynie w km 649+040, na przeci ęciu projektowanej drogi z istniej ącą drog ą krajow ą nr 68 Biała Podlaska – Kukuryki (granica pa ństwa). Ko ńcowy odcinek 6.1.11 Podsumowanie autostrady prowadz ący do przej ścia graniczego w Kukurykach b ędzie pokrywa ć si ę z istniej ącą drog ą nr 68, która zostanie rozbudowana do parametrów autostrady. Orientacyjny przebieg wariantu najkorzystniejszego na tle pozostałych wariantów przebiegu autostrady A2 przedstawiono na poni Ŝszej mapie pogl ądowej (rys. 6.1.11.1). Analiza poszczególnych odcinków wariantów budowy autostrady A2 Warszawa –Kukuryki miała na celu wybranie takiego rozwi ązania, którego realizacja spowoduje minimalne „szkody” obszarach Natura 2000, w zasobach siedlisk przyrodniczych i Reasumuj ąc, z przyrodniczego punktu widzenia wybór tej kompilacji wariantów wpłynie w najmniejszym stopniu na gatunków, wymienionych w Zał ącznikach I i II Dyrektywy Siedliskowej, gatunkach ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej główne przedmioty ochrony w obr ębie obszarów Natura 2000. Pozwoli równie Ŝ na zachowanie gatunków chronionych, oraz gatunkach ro ślin i zwierz ąt obj ętych prawem krajowym. tak zwierz ąt jak i ro ślin, poniewa Ŝ w odró Ŝnieniu od pozostałych rozpatrywanych wariantów, w jego s ąsiedztwie wyst ępuje najmniejsza liczba terenów cennych biologicznie. Nale Ŝą do nich rezerwaty przyrody, u Ŝytki ekologiczne Rozpatruj ąc poszczególne warianty wida ć, i Ŝ najgorszym rozwi ązaniem jest wybór wariantu 3 – ze wzgl ędu na przeci ęcie jak równie Ŝ tereny cenne przyrodniczo, wyznaczone podczas inwentaryzacji przeprowadzonej na potrzeby Doliny Kostrzynia, która mimo ze nie jest na tym odcinku obj ęta ochron ą to jej potencjał gatunkowy jest wy Ŝszy ni Ŝ samej projektowe. ostoi „Dolina Kostrzynia”. Bez wzgl ędu na to, jak wytrasuje si ę przebieg drogi, zawsze dojdzie do przeci ęcia obszaru Natura 2000, „Dolina Kostrzynia” wytyczonego w biegn ącej z południa na północ dolinie rzeki, która liczy dziesi ątki kilometrów długo ści. W tym przypadku,

23 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Analiza projektu koncepcyjnego autostrady w rejonach zbliŜeń do tych rezerwatów wskazuje, Ŝe nie zaznaczy si ę negatywny wpływ projektowanej drogi na te obszary chronione, je śli mi ędzy nimi a now ą drog ą zostanie urz ądzona strefa buforowa zagospodarowana naturaln ą ro ślinno ści ą le śną, a autostada nie b ędzie przebiega ć w wykopach na odcinkach zbli Ŝeń do nich (co zapobiega zmianie stosunków wodnych). Mimo to nie da si ę wykluczy ć wyst ąpienia nadzwyczajnych zagro Ŝeń dla tych rezerwatów, które mog ą w bardzo rzadkich sytuacjach awaryjnych znacz ąco wpłyn ąć na stan chronionych elementów przyrodniczych w tych rezerwatach (np. wypadki drogowe powoduj ące po Ŝar materiałów niebezpiecznych albo wyciek toksycznych płynów do ziemi).

6.2.3 Parki krajobrazowe

Najbli Ŝszy, jedyny w okolicy, park krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu” znajdzie si ę w odległo ści 1,1 km od autostrady, ale jego otulina b ędzie s ąsiadowa ć z pasem drogowym autostrady w rejonie Koroszczyna. Analiza projektu koncepcyjnego autostrady prowadzi jednak do wniosku, Ŝe praktycznie nie wyst ąpi negatywne oddziaływanie autostrady na ten park i jego otulin ę.

6.2.4 Obszary chronionego krajobrazu

Niezale Ŝnie od wyboru wariantu przebiegu autostrady, przedsi ęwzi ęcie b ędzie kolidowa ć z obszarami chronionymi przyrodniczo lub wartymi ochrony: nowa droga przejdzie przez tereny Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (na pocz ątkowym odcinku Majdan – Izabela), Mi ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (na odcinku Kałuszyn – dolina Kostrzynia), Siedlecko-Węgrowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (w rejonie doliny Muchawki koło Siedlec) i Nadbu Ŝańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (na ko ńcowym odcinku Koroszczyn – Kukuryki). W obszarach tych wyst ępuj ą takie formy krajobrazowe warte ochrony, jak lasy, wzgórza morenowe oraz doliny rzeczne wraz z ich zboczami kraw ędziowymi.

Zgodnie z rozporz ądzeniami Wojewody Mazowieckiego i Lubelskiego na ww. obszarach chronionego krajobrazu nie jest zabronione lokalizowanie nowych dróg, a zatem nie ma potrzeby zmiany lokalizacji autostrady ze wzgl ędu na kolizje z tymi obszarami chronionymi. W rozporządzeniach tych są jednak zapisy o czynnej ochronie cennych przyrodniczo (krajobrazowo) fragmentów obszaru chronionego, w tym zwłaszcza w zakresie zwi ększania powierzchni zadrzewionych i zakrzaczonych, harmonizowania z krajobrazem obiektów architektonicznych oraz rekultywacji obszarów zdegradowanych krajobrazowo. Analiza projektów koncepcyjnych poszczególnych wariantów przebiegu autgostrady A2 wskazuje, Ŝe zaznaczy si ę silny negatywny wpływ projektowanej drogi na otaczaj ący krajobraz chroniony i Ŝe potrzebne b ędzie zastosowanie środków łagodz ących te niekorzystne oddziaływania. Zakres tych środków jest znacznie mniejszy dla wariantów 3 i 3a ni Ŝ dla pozostałych wariantów, gdy Ŝ długo ść kolizji z obszarami chronionymi jest znacz ąco mniejsza w wariantach 3 i 3a ni Ŝ w Rys. 6.1.11.1. Przebieg wariantu najkorzystniejszego środowiskowo ze wzgl ędu na oddziaływanie na sie ć Natura 2000 wariantach pozostałych.

Poniewa Ŝ najwi ększe potencjalne straty krajobrazowe, spowodowane lokalizacj ą autostrady w tych obszarach chronionych, wi ąza ć si ę b ędą z przekraczaniem dolin rzecznych, kolizjami ze szlakami migracji zwierz ąt, z wykonaniem nasypów i 6.2 Oddziaływanie na inne elementy systemu ochrony przyrody wykopów drogowych oraz z budow ą ekranów akustycznych, to celowe jest przyj ęcie zasad łagodzenia krajobrazowych i przyrodniczych skutków realizacji przedsi ęwzi ęcia w tych obszarach.

6.2.1 Parki narodowe 6.2.5 Pomniki przyrody

Nie wyst ąpi oddziaływanie autostrady na parki narodowe, poniewa Ŝ w otoczeniu autostrady nie wyst ępuj ą tego typu obszary Kolizja autostrady z drzewem-pomnikiem przyrody wyst ępuje w Ostrowie-Kani koło D ębego Wielkiego (tylko w wariantach przyrodniczo chronione (por. pkt. 3.8). 1, 1a, 1b, 2, 4, 4a i 4b). Analiza projektu koncepcyjnego autostrady wskazuje, Ŝe nie ma potrzeby przesuwania trasy autostrady tak, aby ochroni ć to drzewo, wystarczy dostosowa ć rozwi ązania drogowe do lokalizacji drzewa w ten sposób, aby 6.2.2 Rezerwaty przyrody nie naruszy ć strefy korzeniowej drzewa w promieniu 15 m od jego pnia. Z innymi drzewami – pomnikami przyrody autostrada nie b ędzie kolidowa ć. Rezerwaty przyrody nie koliduj ą z projektowan ą autostrad ą, ale kilka z nich jest poło Ŝonych w tak małych odległo ściach od planowanego przedsi ęwzi ęcia, Ŝe mog ą zaznaczy ć si ę na ich obszarach skutki negatywnego oddziaływania drogi na 6.2.6 Stanowiska dokumentacyjne otoczenie. W szczególno ści mog ą wyst ąpi ć zmiany w liczebno ści awifauny (dotyczy to rezerwatu „Stawy Broszkowskie” w wariantach 2, 4, 4a i 4b, którego przedmiotem ochrony s ą biotopy ptaków l ęgowych i przelotnych oraz którego celem Nie wyst ąpi oddziaływanie autostrady na stanowiska dokumentacyjne, poniewa Ŝ w otoczeniu autostrady nie wyst ępuj ą tego ochrony jest zachowanie miejsc l ęgowych wielu gatunków ptaków oraz ostoi ptaków przelotnych. Ponadto mog ą równie Ŝ typu obszary przyrodniczo chronione (por. pkt. 3.8). wyst ąpi ć zmiany w składzie gatunkowym ro ślinno ści wewn ątrz obszaru chronionego wskutek np. zmiany stosunków wodnych. Dotyczy to rezerwatu przyrody „Przełom Witówki”(warianty 1, 1a i 1b), rezerwatu przyrody „Gołobórz” (warianty 1a, 4, 4a i 4b), rezerwatu przyrody „Chmielinne” (warianty 2 i 3a).

24 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

6.2.7 UŜytki ekologiczne 3a, 1a, 1 i 1b, 4a/4b, 4 i 2. Natomiast w wariancie zerowym kolizyjno ść drogi z obszarami chronionymi b ędzie najwi ększa, poniewa Ŝ przewidywany wzrost ruchu na drodze spowoduje niekorzystne zmiany w środowisku i nie zostan ą podj ęte Ŝadne Nie wyst ąpi oddziaływanie autostrady na u Ŝytki ekologiczne, poniewa Ŝ tego typu obszary przyrodniczo chronione nie b ędą prace łagodz ące negatywny wpływ drogi na krajobraz, ro ślinno ść i zwierz ęta. kolidowa ć z autostrad ą a ich najwi ększe zbli Ŝenia do autostrady nie spowoduj ą negatywnych zmian w ich stanie przyrodniczym (por. pkt. 3.8). 6.3 Oddziaływanie w fazie eksploatacji przedsi ęwzi ęcia

6.2.8 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe 6.3.1 Zmiany w krajobrazie i szacie ro ślinnej

Nie wyst ąpi oddziaływanie autostrady na zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, poniewa Ŝ w otoczeniu autostrady nie Projektowana droga przetnie tereny le śne na ogólnej długo ści w kolejnych wariantach 1, 1a, 1b, 2, 3, 3a, 4, 4a i 4b wyst ępuj ą tego typu obszary przyrodniczo chronione (por. pkt. 3.8). odpowiednio około 17,7 km, 18,1 km, 17,7 km, 24,9 km, 35,7 km, 30,0 km, 20,1 km, 18,2 km i 19,8 km (a licz ąc ł ącznie z obwodnic ą Mi ńska Mazowieckiego odpowiednio około 20,7 km, 21,1 km, 20,7 km, 27,9 km, 35,7 km, 30,0 km, 23,1 km, 6.2.9 Siedliska chronione 21,2 km i 22,8 km). Na terenach le śnych trudno b ędzie unikn ąć trwałych zmian w krajobrazie i zieleni, spowodowanych rozci ęciem lasu. Lepsza sytuacja b ędzie na terenach otwartych, gdzie przewiduje si ę stworzenie rz ędowych i grupowych W wyniku przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych stwierdzono wyst ępowanie poza obszarami sieci Natura 2000 zadrzewie ń, wyrównuj ących straty zieleni oraz maskuj ących mosty, nasypy i wykopy (por. pkt. 11.3). siedlisk przyrodniczych obj ętych ochron ą na podstawie Dyrektywy Siedliskowej, które kolidują z tras ą autostrady i musz ą ulec likwidacji. We wszystkich wariantach przebiegu autostrady b ędzie konieczne usuni ęcie drzew na terenach otwartych w przypadku kolizji z projektowanymi jezdniami drogowymi, obiektami mostowymi, skarpami wykopów i nasypów, rowami, zbiornikami Z uwagi na brak mo Ŝliwo ści omini ęcia tych siedlisk spowodowany wysokimi parametrami technicznymi autostrady (łagodne retencyjnymi oraz kanalizacj ą deszczow ą i obcymi urz ądzeniami infrastrukturalnymi. Wi ększo ść drzew kwalifikowanych do łuki poziome) likwidacje te s ą nie do unikni ęcia. Z uwagi na bardzo zró Ŝnicowane powierzchnie likwidowanych siedlisk usuni ęcia ma tak du Ŝe średnice pni, Ŝe konieczne b ędzie ich wyci ęcie i wykarczowanie. Tym niemniej cz ęść usuwanych ocenia si ę, Ŝe likwidacje te w wariancie 3 spowoduj ą minimalne zmiany w siedliskach chronionych, w wariancie 3a – drzew mo Ŝe być przesadzona (np. samosiewy). Szczegółowe okre ślenie drzew i krzewów do wycinki lub przesadzenia zmiany średniej skali, a w pozostałych wariantach – zmiany znacz ące (tj. na ponad jednej czwartej długo ści autostrady). zostanie dokonane w planach wyr ębu i przesadze ń w projekcie gospodarki zieleni ą.

6.2.10 Stanowiska chronionych ro ślin W wyniku budowy autostrady w istniej ącym krajobrazie rolniczym, lub le śnym pojawi si ę dwujezdniowa droga z obustronnymi rowami, nasypami, wykopami, ekranami akustycznymi ziemnymi i ściennymi, ogrodzeniem oraz z obiektami W wyniku przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych stwierdzono wyst ępowanie poza obszarami sieci Natura 2000 mostowymi, która stanowi ć b ędzie pocz ątkowo ostry dysonans krajobrazowy. Zakłada si ę, Ŝe dysonans ten ulegnie stanowisk chronionych gatunków ro ślin, które koliduj ą z tras ą autostrady i musz ą ulec likwidacji; dotyczy to tylko stopniowemu złagodzeniu w okresie 5-10 lat, tj. w czasie, w którym projektowane izolacyjne pasy zieleni, zakrzewienie skarp chronionych gatunków ro ślin naczyniowych i mszaków. Nie stwierdzono kolizji drogi z chronionymi gatunkami grzybów. ziemnych i dog ęszczenia stref brzegowych lasu osi ągn ą wysoko ść i g ęsto ść pozwalaj ącą na trwałe, wizualne odgrodzenie drogi od otoczenia. Z uwagi na brak mo Ŝliwo ści omini ęcia tych stanowisk ro ślin spowodowany wysokimi parametrami technicznymi autostrady (łagodne łuki poziome) likwidacje te s ą nie do unikni ęcia. Z uwagi na bardzo zró Ŝnicowane ilo ści likwidowanych stanowisk Z porównania zakresu ingerencji krajobrazowych i mo Ŝliwo ści ich zamaskowania wynika, Ŝe skala rozpoznawalnych w ocenia si ę, Ŝe likwidacje te spowoduj ą w wariancie 3 średnio-znacz ące zmiany w chronionych populacjach, a w pozostałych terenie zmian krajobrazowych b ędzie w przybli Ŝeniu proporcjonalna do sumarycznej długo ści rozci ęć lasów przez drog ę, co wariantach – zmiany minimalne, wr ęcz śladowe. oznacza, Ŝe pod k ątem oddziaływania na krajobraz i ro ślinno ść poszczególne warianty przebiegu autostrady mo Ŝna uszeregowa ć nast ępuj ąco (od najlepszego do najgorszego): 1 i 1b, 1a, 4a, 4 b, 4, 2, 3a i 3. Natomiast w wariancie zerowym 6.2.11 Stanowiska chronionych zwierz ąt nie wyst ąpi ą praktycznie zmiany krajobrazowe, poniewa Ŝ przewidywane prace remontowe nie wpłyn ą na krajobraz i ro ślinno ść . W wyniku przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych stwierdzono wyst ępowanie poza obszarami sieci Natura 2000 stanowisk bytowania chronionych gatunków zwierz ąt, które koliduj ą z tras ą autostrady i musz ą ulec likwidacji; dotyczy to 6.3.2 Zmiany powierzchni ziemi chronionych gatunków motyli, chrz ąszczy i nietoperzy. W wyniku projektowanych drogowych robót ziemnych nast ąpi ą zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi wewn ątrz Z uwagi na brak mo Ŝliwo ści omini ęcia tych stanowisk bytowania chronionych gatunków motyli, chrz ąszczy i nietoperzy planowanego pasa drogowego, a ponadto zostanie w sposób trwały i nieodwracalny usuni ęta wierzchnia warstwa gleby spowodowany wysokimi parametrami technicznymi autostrady (łagodne łuki poziome) likwidacje te s ą nie do unikni ęcia. Z (ziemia urodzajna, humus) z obszaru przewidzianego na budow ę jezdni, poboczy, obiektów mostowych i zbiorników uwagi na bardzo zró Ŝnicowane ilo ści likwidowanych stanowisk ocenia si ę, Ŝe likwidacje te spowodują w wariantach 2 i 3a retencyjnych. W odniesieniu do terenów zaj ętych pod skarpy nasypów i wykopów, rowy oraz kanalizacj ę deszczow ą zmiany minimalne, a w wariantach pozostałych – zmiany średnio-znacz ące. Wypadki drogowe z przelatuj ącymi nad przyj ęto, Ŝe usuni ęcie gleby b ędzie tylko czasowe – po zako ńczeniu robót ziemnych zostanie odtworzona warstwa humusowa autostrad ą nietoperzami mog ą by ć znacz ąco zmniejszone przez zastosowanie specjalnych urz ądze ń ochronych zmuszaj ących na nowej powierzchni terenu. te zwierz ęta do zmiany trajektorii lotu (por. pkt. 11.6). We wszystkich wariantach przebiegu autostrady jezdnie główne nowej drogi zostan ą wybudowane z reguły na niskich W celu ochrony l ęguj ących ptaków wszelkie prace zwi ązane z wycink ą drzew nale Ŝy wykonywa ć poza okresem l ęgowym, tj. nasypach o wysoko ści do 2 m ponad poziom istniej ącego terenu. Wy Ŝsze wysoko ści nasypów (do 8 m) wyst ąpi ą na krótkich poza okresem od 1. marca do 31. sierpnia. odcinkach drogi przy przekraczaniu niektórych dolin rzecznych i przy przeci ęciach dwupoziomowych z liniami kolejowymi, a ponadto przy budowie przejazdów poprzecznych dla dróg lokalnych i przy urz ądzaniu bezkolizyjnych przej ść dla zwierz ąt. 6.2.12 Podsumowanie Z uwagi na wody gruntowe nie wyst ąpi ą praktycznie wi ększe wykopy.

Budowa autostrady nie wpłynie niekorzystnie na chronione obszary nale Ŝą ce do krajowego systemu ochrony przyrody pod Pod kątem oddziaływania na powierzchni ę ziemi poszczególne warianty przebiegu autostrady mo Ŝna uszeregowa ć warunkiem, Ŝe zostan ą zrealizowane. środki łagodz ące negatywne oddziaływania. nast ępuj ąco (od najlepszego do najgorszego): 1, 1b, 1a, 4a, 4b, 4, 2, 3 i 3a. Natomiast w wariancie zerowym nie wyst ąpi ą praktycznie zmiany powierzchni ziemi. Z porównania zakresu ingerencji przyrodniczo-krajobrazowych i mo Ŝliwo ści ich złagodzenia wynika, Ŝe pod k ątem kolizyjno ści autostrady z obszarami chronionymi (w tym zwłaszcza z obszarami chronionego krajobrazu i rezerwatami 6.3.3 Zmiany stosunków gruntowo-wodnych przyrody) poszczególne warianty przebiegu autostrady mo Ŝna uszeregowa ć nast ępuj ąco (od najlepszego do najgorszego): 3 i

25 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

W wyniku projektowanych drogowych robót odwodnieniowych nast ąpi ą zmiany w stosunkach gruntowo-wodnych, przy Skala potencjalnych zagro Ŝeń zwi ązanych z robotami budowlanymi b ędzie we wszystkich wariantach przebiegu autostrady czym w czasie realizacji inwestycji zmiany b ędą miały charakter okresowy, a w czasie eksploatacji po zako ńczeniu budowy – zbli Ŝona i b ędzie znacznie wi ększa ni Ŝ w wariancie zerowym, poniewa Ŝ istniej ące drogi nr 2 i 68 b ędą poddawane jedynie charakter trwały. pracom remontowym o ograniczonym zakresie.

Budowa kanalizacji deszczowej spowoduje lokalnie okresowe obni Ŝenie zwierciadła wód podziemnych pierwszego poziomu 6.3.5 Powstawanie odpadów wodono śnego. Inne projektowane drogowe roboty ziemne i odwodnieniowe nie spowoduj ą zmian w stosunkach gruntowo- wodnych, zarówno okresowych jak i trwałych. Wykonywanie robót drogowych, mostowych i infrastrukturalnych przy budowie nowej trasy drogowej b ędzie si ę wi ąza ć z powstawaniem odpadów budowlanych takich jak: usuwane fragmenty nawierzchni drogowych, szyny i podkłady kolejowe, W rejonie projektowanych bezodpływowych zbiorników retencyjnych (infiltracyjnych) b ędzie nast ępowało okresowe elementy konstrukcji rozbieranych budynków i przepustów, resztki tworzyw sztucznych, zu Ŝyte drewno, ścinki metalowe, podniesienie zwierciadła wód podziemnych pierwszego poziomu wodono śnego, zwłaszcza po deszczach nawalnych i puste opakowania itp. Mog ą wystapi ć odpady niebezpieczne, np. puszki zawieraj ące resztki farb u Ŝywanych do malowania gwałtownych roztopach. Poniewa Ŝ zbiorniki te poło Ŝone b ędą w terenach o nisko poło Ŝonym zwierciadle wód gruntowych i konstrukcji obiektów mostowych lub rozebrane fragmenty smołowych nawierzchni drogowych. na gruntach przepuszczalnych, to z punktu widzenia gospodarki rolnej i le śnej podwy Ŝszenie to b ędzie korzystne, bo poprawi uwilgotnienie gleby. Ogóln ą ilo ść tych odpadów budowlanych szacuje si ę w zale Ŝno ści od wariantu przebiegu autostrady na około 18060 Mg (wariant 1), 18050 Mg (1a), 18 110 Mg (1b), 18490 Mg (2), 17450 Mg (3), 17780 Mg (3a) i 18160 Mg (4/4a/4b), w tym Oddziaływanie realizacji drogi na wody podziemne b ędzie niewielkie i nie spowoduje zagro Ŝeń dla zbiorników wód materiałów z rozbiórek nawierzchni drogowych 12390 Mg (1), 12500 Mg (1a), 12410 Mg (1b), 12840 Mg (2), 12760 Mg (3), podziemnych, ro ślinno ści, upraw rolnych i innych elementów środowiska. 13150 Mg (3a) i 12440 Mg (4/4a/4b), a materiałów z rozbiórek budynków koliduj ących z autostrad ą 2660 Mg (1), 2540 Mg (1a), 2680 Mg (1b), 2570Mg (2), 1780 Mg (3), 1670 Mg (3a) i 2710 Mg (4/4a/4b). Przewiduje si ę ponowne wykorzystanie Szacuje si ę, Ŝe skala rzeczywistych zmian stosunków gruntowo-wodnych b ędzie we wszystkich wariantach przebiegu odpadów z rozbiórek w ilo ści około 7500 Mg (w ramach tzw. recyklingu). autostrady zbli Ŝona. Natomiast w wariancie zerowym nie wyst ąpi ą praktycznie zmiany stosunków gruntowo-wodnych, Budow ę autostrady A2 mo Ŝna podzieli ć na dwa podetapy, w czasie których ze wzgl ędu na ró Ŝną specyfik ę robót, powstawa ć poniewa Ŝ pogł ębienie rowów przy istniej ących drogach nr 2 i 68, które mo Ŝe wyst ąpi ć przy pracach remontowych, nie będą specyficzne odpady opisane szczegółowo w „Raporcie…”. si ęgnie do poziomu zwierciadła wód gruntowych.

Reasumuj ąc, nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe gospodarka odpadami, które powstan ą w trakcie realizacji autostrady A2, podlega ć b ędzie 6.3.4 Uci ąŜ liwo ść robót budowlanych szczegółowym rygorom wynikaj ącym z ustawy o odpadach [6]; zagro Ŝenia dla środowiska b ędą wi ęc niewielkie. Tym

niemniej szczególn ą ostro Ŝno ść nale Ŝy zachowa ć w przypadku odpadów niebezpiecznych, takich jak puszki zawieraj ące Wykonywanie robót drogowych i mostowych przy budowie autostrady mo Ŝe si ę wi ąza ć z nast ępuj ącymi okresowymi resztki farb u Ŝywanych do malowania konstrukcji obiektów mostowych, rozebrane fragmenty smołowych nawierzchni uci ąŜ liwo ściami dla otoczenia: drogowych itp.

• hałas maszyn budowlanych (zwłaszcza przy wbijaniu pali mostowych), ś ą Ŝ • Z oszacowania ilo ci odpadów budowlanych powstaj cych przy realizacji autostrady (wraz z masami ziemnymi) wynika, e zanieczyszczenie powietrza (spaliny, nieprzyjemne zapachy, pylenie), pod k ątem oddziaływania gospodarki odpadami na środowisko, poszczególne warianty przebiegu autostrady mo Ŝna • zanieczyszczenie wód (zamulenie dna rowów i terenów u podnó Ŝa nasypów przy deszczach nawalnych). uszeregowa ć nast ępuj ąco (od najlepszego do najgorszego): 1, 1b, 1a, 2, 3 i 3a. Skala potencjalnych zagro Ŝeń zwi ązanych z nieumiej ętn ą gospodark ą odpadami b ędzie wysoka w wariantach inwestycyjnych, a znikoma w wariancie zerowym, W zakresie hałasu i jako ści powietrza zagro Ŝenia dla otoczenia b ędą du Ŝe na etapie budowy na obszarach, które znajd ą si ę w poniewa Ŝ istniej ące drogi w wariancie zerowym b ędą poddawane jedynie pracom remontowym o ograniczonym zakresie, a bezpo średnim s ąsiedztwie frontu robót. Etap budowy b ędzie istotnie wpływał na jako ść powietrza atmosferycznego, b ędzie to wi ęc ilo ści wytworzonych odpadów (w tym głównie przemieszczanych mas ziemnych) b ędą znikome w stosunku do jednak wpływ krótkotrwały i lokalny. Podstawowym zanieczyszczeniem b ędzie niezorganizowana emisja pyłów wariantów inwestycyjnych. zawieszonego i opadaj ącego, generowanych w ró Ŝnych etapach budowy. Znacz ące negatywne oddziaływanie na jako ść powietrza w fazie budowy sprowadzi si ę do emisji pyłów, podwy Ŝszonej emisji spalin oraz emisji wtórnego pylenia 6.4 Oddziaływanie w fazie eksploatacji przedsi ęwzi ęcia zwłaszcza w czasie dni suchych i upałów. 6.4.1 Hałas Przy odpowiedniej, standardowej organizacji robót budowlanych uci ąŜ liwo ści te powinny by ć zminimalizowane i nie powinny przekroczy ć poziomów dopuszczalnych, przy czym zastosowany sprz ęt budowlany powinien mie ć mo Ŝliwie W otoczeniu projektowanej autostrady wyst ępuj ą tereny upraw rolnych, lasy, obszary z zabudow ą wiejsk ą zagrodow ą oraz najlepsze parametry ekologiczne. Zalecenia ochronne ograniczaj ąe uci ąŜ liwo ść robót drogowych dla otoczenia powinny by ć obszary z zabudow ą mieszkaniow ą osiedlow ą bez usług albo z usługami rzemie ślniczymi. Zgodnie z rozporz ądzeniem w wprowadzone do wymaga ń BHP i BIOZ. sprawie ochrony środowiska przed hałasem tereny upraw rolnych i lasy nie wymagaj ą ochrony przed hałasem, a dla

pozostałych terenów dopuszczalne poziomy hałasu L eq wynosz ą: Tym niemniej w projekcie budowlanym nale Ŝy przyj ąć , Ŝe roboty drogowo-mostowe nie b ędą wykonywane w porze nocnej mi ędzy godzinami 22:00 i 6:00 w pobli Ŝu zabudowy mieszkaniowej. 1) dla terenów zabudowy zagrodowej lub jednorodzinnej z usługami:

W celu ochrony ro ślinno ści, gleb, krajobrazu i zabudowy zaplecza budowy powinny by ć zlokalizowane w terenie otwartym, - w dzie ń: 60 dB, z dala od zabudowy mieszkaniowej. Wyklucza si ę lokalizowanie baz materiałowych i zapleczy techniczych na terenach - w nocy: 50 dB; wra Ŝliwych przyrodniczo, tj. na terenach le śnych lub zadrzewionych, w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu i obszarów Natura 2000, na terenach ł ąkowych w dolinach rzek i innych cieków wodnych, w obr ębie chronionych siedlisk 2) dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej bez usług: przyrodniczych oraz w odległo ściach mniejszych ni Ŝ 300 m od stanowisk chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt. - w dzie ń: 55 dB; Ocenia si ę, Ŝe oddziaływanie realizacji drogi na jako ść powietrza, klimat akustyczny i wody powierzchniowe nie b ędzie - w nocy: 50 dB. wielkie pod warunkiem, Ŝe b ędą przestrzegane warunki ochronne, a skuteczno ść wykonanych zabezpiecze ń b ędzie cz ęsto badana w całym okresie wykonywania robót budowlanych. W celu oceny przyszłego stanu klimatu akustycznego w otoczeniu projektowanych dróg wykonano prognoz ę poziomów hałasu. Obliczenia prognostyczne wykonano przy pomocy programu komputerowego SoundPlan. Szczegółowe wyniki tych analiz przedstawiono w „Raporcie…”.

26 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Skala potencjalnych zagro Ŝeń akustycznych dla zabudowy mieszkaniowej b ędzie we wszystkich inwestycyjnych wariantach Osobn ą kwesti ą jest zanieczyszczenie wód podziemnych . W przypadku gruntów przepuszczalnych zanieczyszczenia z dróg przebiegu autostrady znacz ąco ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, a warianty inwestycyjne pod kątem oddziaływania na trafiaj ące do rowów i zbiorników retencyjnych wraz z wodami infiltracyjnymi b ędą przenika ć do gruntu, ale nie spowoduj ą zdrowie ludzi mo Ŝna na tej podstawie uszeregowa ć nast ępuj ąco (od najlepszego do najgorszego): 3a, 3, 1a, 2, 4, 4b, 4a, 1 i zanieczyszczenia wód podziemnych pierwszego poziomu, poniewa Ŝ ulegn ą zatrzymaniu w wierzchniej warstwie gruntu 1b. powy Ŝej zwierciadła wód gruntowych. Wniosek ten wynika ze szczegółowej analizy warunków hydrogeologicznych podło Ŝa gruntowego autostrady w powi ązaniu z planowanymi robotami ziemnymi, z oceny wra Ŝliwo ści środowiska gruntowo- 6.4.2 Wibracje wodnego na zanieczyszczenia drogowe i z w/w wyników oblicze ń potencjalnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń wód. Nie zaznaczy si ę zatem negatywny wpływ przedsi ęwzi ęcia na wody podziemne podczas normalnej eksploatacji drogi. Analizy wskazuj ą, Ŝe W otoczeniu projektowanej autostrady wyst ąpi ą wibracje zwi ązane z ruchem ci ęŜ kich pojazdów samochodowych o brak negatywnego oddziaływania dotyczy zarówno środowisk gruntowo-wodnych o wysokiej jak i niskiej wra Ŝliwo ści na parametrach trudnych do sprecyzowania ilo ściowego. zanieczyszczenia drogowe.

Na podstawie dotychczasowych do świadcze ń, przy uwzgl ędnieniu rozpoznania geologicznego, szacuje si ę, Ŝe zasi ęg W sytuacjach awaryjnych mo Ŝe wyst ąpi ć zanieczyszczenie wierzchniej warstwy gruntu przepuszczalnego powy Ŝej poziomu odczuwalnych wibracji nie powinien si ęga ć dalej ni Ŝ 30 m od osi projektowanej autostrady A2 i poprzecznej drogi nr S19 wód gruntowych, a w przypadku powa Ŝnej awarii mo Ŝe nastapi ć równie Ŝ przenikni ęcie zanieczyszcze ń do wód podziemnych oraz 10 m – od osi pozostałych dróg poprzecznych, a zatem nie b ędzie wykraczał poza granic ę projektowanego pasa pierwszego poziomu wodonosnego pozbawionych naturalnej izolacji. Prawdopodobie ństwo wyst ąpienia takich awarii jest drogowego. jednak znikome, poniewa Ŝ autostrady s ą drogami o najwy Ŝszym stopniu bezpiecze ństwa ruchu drogowego. Aktualny system ratownictwa pozwala na podj ęcie szybkiej i sprawnej akcji ratowniczej, co sprawia, Ŝe prawdopodobie ństwo Skala rzeczywistych zagro Ŝeń spowodowanych wibracjami b ędzie we wszystkich inwestycyjnych wariantach przebiegu zanieczyszczenia wód podziemnych jest praktycznie zerowe - nawet w przypadku bardzo powa Ŝnej awarii (infiltacja autostrady minimalna. Natomiast w wariancie zerowym zagro Ŝenie wibracjami b ędzie bardzo wysokie, poniewa Ŝ istniej ąca zanieczyszcze ń w grunt nast ępuje bardzo wolno). W wyniku akcji ratowniczej zostanie wymieniona zanieczyszczona droga biegnie cz ęsto wewn ątrz zabudowy osiedlowej i wiejskiej, a pas drogowy ma szeroko ść mniejsz ą od 30 m. wierzchnia warstwa gruntu powy Ŝej poziomu wód gruntowych, a teren obj ęty akcj ą - zrekultywowany.

6.4.3 Zanieczyszczenie wód Reasumuj ąc, trzeba stwierdzi ć, Ŝe skala rzeczywistych zanieczyszcze ń wód b ędzie we wszystkich wariantach przebiegu autostrady zbli Ŝona do siebie i b ędzie znacznie ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, poniewa Ŝ nowa trasa drogowa b ędzie Oddziaływanie inwestycji na jako ść wód powierzchniowych odbywa si ę w wyniku: zaopatrzona w w/w urz ądzenia ochronne, a istniej ąca droga nie b ędzie poddawana przebudowie i nie b ędzie posiada ć takich urz ądze ń. • zrzutu zanieczyszczonych spływów deszczowych i roztopowych z powierzchni dróg do odbiorników, • zrzutów przypadkowych powstaj ących w wyniku wypadków drogowych i awarii pojazdów. 6.4.4 Zmiany stosunków wodnych • Analizowany odcinek autostrady A2 b ędzie odwadniany rowami przydro Ŝnymi biegn ącymi po obu stronach jezdni albo Oddziaływanie drogi na wody powierzchniowe przejawia si ę nie tylko w aspekcie oddziaływa ń na jako ść tych wód, ale kanalizacj ą deszczow ą zlokalizowan ą w pasie dziel ącym. Spadek rowów i kanałów deszczowych został przyj ęty tak, aby równie Ŝ na ich ilo ść . Charakterystyczn ą cech ą rozpatrywanej inwestycji drogowej jest jej wpływ na okresowe zwi ększenie zapewni ć spływ wód opadowych do poprzecznych cieków wodnych naturalnych lub sztucznych. W zwi ązku z tym zdarza nat ęŜ enia przepływów w ciekach powierzchniowych b ędących odbiornikami wód opadowych. Szczególnie odnosi si ę to do si ę, Ŝe spadek ten nie jest zgodny z naturalnymi pochyleniami terenu. Ze wzgl ędu na łatwo ść utrzymania, dno rowów do rowów zrzutowych, b ędących bezpo średnimi odbiornikami wód opadowych z drogi, oraz do niewielkich cieków trójk ątnych biegn ących wzdłu Ŝ autostrady b ędzie umocnione (np. betonowymi płytami chodnikowymi). W terenach naturalnych i sztucznych, do których te wody ostatecznie trafi ą. pagórkowatych, ze wzgl ędu na du Ŝe naturalne pochylenia terenu znaczna cz ęść rowów, zazwyczaj trapezowych, b ędzie miała umocnione zarówno dno, jak i skarpy boczne, a ponadto zostan ą zastosowane kamienne bystrotoki i kaskady, co Powodem znacznego wpływu na nat ęŜ enie przepływu w odbiornikach jest wysoki wzrost przepływów w czasie pogody zapobiegnie rozmywaniu ich dna (erozji wodnej). opadowej, kilkadziesi ąt razy wy Ŝszy od przepływów w czasie pogody bezopadowej. Zjawisko to powodowane jest w znacznej mierze post ępuj ącą urbanizacj ą zlewni powoduj ącą wzrost współczynników spływu powierzchniowego. Budowa Projektowany system odwodnienia powinien spełnia ć wymagania ekologiczne. W celu sprawdzenia spełnienia tych wymaga ń dodatkowych odcinków dróg powoduje dodatkowe uszczelnienie zlewni, wzrost współczynników spływu a w efekcie wzrost oszacowano st ęŜ enia zawiesin ogólnych i w ęglowodorów ropopochodnych w spływach opadowych z autostrady w 2020 i nat ęŜ eń przepływów i prawdopodobie ństwa wyst ępowania stanów powodziowych. Równocze śnie ze wzrostem nat ęŜ enia 2035 roku, stosuj ąc tzw. metod ę analogii. spływu powierzchniowego zmniejsza si ę składowa zasilania wód gruntowych.

Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe st ęŜ enia i ładunki zanieczyszcze ń w wodach opadowych maj ą charakter wybitnie niestacjonarny . Aby ograniczy ć te niekorzystne zjawiska konieczne jest zastosowanie systemu rowów trawiastych (infiltracyjnych) i Warto ści st ęŜ eń i ładunków zmieniaj ą si ę znacznie, cho ć w ograniczonym czasie w trakcie zjawiska opad-odpływ, zbiorników retencyjnych, redukuj ących szczytowe, chwilowe nat ęŜ enia przepływu wody opadowej odprowadzanej do przybieraj ąc warto ści chwilowe wielokrotnie przekraczaj ące st ęŜ eń i ładunków zanieczyszcze ń wyra Ŝonych porównywalnymi odbiorników (pkt. 11.2). Tym sposobem mo Ŝna zmniejszy ć istotnie wzrost nat ęŜ enia przepływu w odbiornikach w okresach odpowiednimi wska źnikami. pogody opadowej. Równocze śnie rowy trawiaste odprowadzaj ą cz ęść wód opadowych do gruntu zwi ększaj ąc w ten sposób wilgotno ść gleby i zasilanie wód gruntowych. Zaprojektowanie zbiorników retencyjnych o wymiarach zapewniaj ących W celu zredukowania ekstremalnych zanieczyszcze ń do st ęŜ eń dopuszczalnych konieczne jest zastosowanie układu nieprzekroczenie przyj ętych, szczytowych nat ęŜ eń przepływów sprawi, Ŝe przepływy w ciekach powierzchniowych zostan ą zbiorników retencyjno-sedymentacyjnych umieszczonymi na ko ńcowych odcinkach rowów drogowych. zredukowane do poziomu nie przewy Ŝszaj ącego rezerw przepustowo ści cieków b ędących odbiornikami wód opadowych dla zadanego prawdopodobie ństwa deszczu. Ścieki bytowe i opadowe, które b ędą powstawa ć na projektowanych MOP, OUA i MPO oraz na parkingu buforowym w Koroszczynie i na nowym przej ściu granicznym w Kukurykach, b ędą wymagały oczyszczenia przed ich odprowadzeniem do Ocenia si ę, Ŝe po wykonaniu projektowanych zbiorników retencyjnych oraz pogł ębieniu i oczyszczeniu istniej ących rowów odbiorników zewn ętrznych, np. za pomoc ą małych oczyszczalni mechaniczno-biologicznych. melioracyjnych nie powinien zaznaczy ć si ę w sposób istotny negatywny wpływ systemu odwodnienia autostrady na poszczególne odbiorniki spływów opadowych z jezdni, w tym poło Ŝone w małych, Ŝródłowych zlewniach, gdzie brak Odr ębn ą spraw ą jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych powstające w sytuacjach awaryjnych . Prawdopodobie ństwo i zbiorników retencyjnych mo Ŝe spowodowa ć podtapianie ł ąk, pól i budynków wskutek braku buforowania fal powodziowych skala zrzutów przypadkowych zale Ŝy od stanu nawierzchni i środków zwalczania gołoledzi, stanu technicznego pojazdów, zwi ązanych ze spływami opadowymi z nowej drogi, zwłaszcza w przypadku skumulowania si ę fal powodziowych z kilku pr ędko ści poruszania si ę pojazdów na drodze oraz rodzaju przewo Ŝonych ładunków itp. Ocenia si ę, Ŝe prawdopodobie ństwo punktów zrzutowych. Problem fal powodziowych zostanie rozwi ązany w sposób szczegółowy w operacie wodno-prawnym, wyst ąpienia powa Ŝnych awarii na autostradzie A2 b ędzie bardzo małe, co wi ąŜ e si ę z wysokim poziomem bezpiecze ństwa przygotowanym w nast ępnych fazach procesu inwestycyjnego. ruchu drogowego na autostradach.

27 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Skala rzeczywistych zagro Ŝeń powodziowymi spływami opadowymi z autostrady dla zewn ętrznych cieków wodnych b ędzie NO2 - st ęŜ enie średnie 14.595 (36%); st ęŜ enie maksymalne 22.31 (11%) we wszystkich wariantach inwestycyjnych przedsi ęwzi ęcia zbli Ŝona i b ędzie znacznie ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, C6H6 - st ęŜ enie średnie 1.4104 (28%); st ęŜ enie maksymalne 1.537 (05%) poniewa Ŝ nowa trasa drogowa b ędzie zaopatrzona w urz ądzenia retencyjne, a istniej ące drogi w wariancie zerowym nie b ędą poddawane przebudowie i nie b ędą posiada ć takich urz ądze ń. rok 2035

6.4.5 Zanieczyszczenia powietrza NOx - st ęŜ enie średnie 15.62 (52%) NO2 - st ęŜ enie średnie 14.488 (36%); st ęŜ enie maksymalne 20.44 (10%) Spalanie paliw w silnikach samochodów powoduje powstawanie zanieczyszcze ń powietrza. Do głównych szkodliwych C6H6 - st ęŜ enie średnie 1.4088 (28%); st ęŜ enie maksymalne 1.521 (05%) składników spalin nale Ŝą tlenki azotu, w ęglowodory, tlenek w ęgla, tlenki siarki i pył zawieszony. 6.4.6 Zanieczyszczenia gleb i ziemi Wybudowanie autostrady A2 spowoduje powstanie istotnych strumieni pojazdów i co za tym idzie sporych ładunków zanieczyszcze ń powietrza. Zanieczyszczenie gleb przy drogach jest głównie wynikiem osiadania na powierzchni ziemi cz ąsteczek zawieraj ących toksyny, które trafiły do powietrza z rur wydechowych pojazdów samochodowych poruszaj ących si ę po drodze. Najwi ększe i Z drugiej jednak strony budowa nowej drogi, dzi ęki minimalizowaniu konfliktów przy wytyczaniu przebiegu, przyniesie najniebezpieczniejsze s ą depozyty powierzchniowe metali ci ęŜ kich, w tym w szczególno ści zwi ązków ołowiu, cynku, miedzi korzy ści dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi gdy Ŝ zmniejszy ruch na istniej ących drogach, oddziaływuj ących i kadmu. bezpo średnio na obszary zabudowane i cenne przyrodniczo, nieposiadaj ących wła ściwych zabezpiecze ń technicznych takich jak ekrany akustyczne, pasy zieleni izolacyjnej czy szczelne rowy zabezpieczaj ące wody gruntowe. W okresie perspektywicznym do 2035 r. nie powinny wyst ąpi ć przekroczenia warto ści dopuszczalnych zarówno w obr ębie W celu okre ślenia wpływu analizowanej inwestycji na stan jako ści powietrza przeprowadzono obliczenie emisji pasa drogowego (tabl. 6.4.16, grupa C) jak i poza nim (tabl. 6.4.16, grupa B) w warunkach normalnej eksploatacji drogi. W zanieczyszcze ń i modelowanie rozkładu ich koncentracji w otoczeniu drogi. sytuacjach awaryjnych mog ą pojawi ć si ę lokalnie zanieczyszczenia ziemi i gleb o warto ści i zasi ęgu wynikaj ącym z okoliczno ści wypadku drogowego z udziałem samochodu-cysterny oraz ze skuteczno ści akcji ratowniczej. Modelowanie przestrzennego rozkładu zanieczyszcze ń wykonano przy u Ŝyciu pakietu ZANAT, którego działanie opiera si ę na referencyjnej metodyce modelowania poziomów substancji w powietrzu podanej w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z Skala rzeczywistych zanieczyszcze ń gleb b ędzie we wszystkich wariantach przebiegu autostrady zbli Ŝona i b ędzie znacznie dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 1/03, poz. 12) ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, poniewa Ŝ nowa trasa drogowa b ędzie zaopatrzona w urz ądzenia ochronne (pasy zieleni), a istniej ąca droga nie b ędzie poddawana przebudowie i nie b ędzie posiada ć takich urz ądze ń. Przy obliczeniu emisji przyj ęto opracowane przez profesora Zdzisława Chłopka wska źniki emisji silników spalinowych w funkcji pr ędko ści dla lat 2020 i 2035 uwzgl ędniaj ące zmiany struktury technologicznej pojazdów na przestrzeni lat 6.4.7 Oddziaływanie na zwierz ęta okre ślonych horyzontem prognozy, wywołane post ępem technologicznym w produkcji samochodów i paliw oraz wykruszaniem si ę pojazdów przestarzałych i w złym stanie technicznym. Obszary pól i ł ąk oraz obszary le śne i zadrzewione poło Ŝone w otoczeniu projektowanej obwodnicy stanowi ą naturalne siedlisko bytowania zwierzyny polnej i le śnej. Szczególnie warto ściowe dla populacji zwierz ąt s ą du Ŝe kompleksy le śne Modelowanie st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza w rejonie planowanej autostrady A2 pozwala przewidywa ć, Ŝe przekroczenia lasów: Cegłowskich, Łukowskich, Janowskich i Chotyłowskich, a tak Ŝe mniejsze, izolowane lasy w terenach otwartych oraz warto ści dopuszczalnych mog ą wyst ąpi ć wył ącznie w odniesieniu do normy st ęŜ enia średniorocznego NO x, jedynie w kompleksy ł ąk w dolinach rzecznych, w tym zwłaszcza w dolinach Kostrzynia, Muchawki, Liwca i Krzny. obr ębie pasa drogowego, tylko na odcinku Warszawa – Mi ńsk Mazowiecki, dla którego nakładaj ą si ę dwa niesprzyjaj ące czynniki: najwi ększe obci ąŜ enie ruchem oraz najwy Ŝsze warto ści tła stanowi ącego 87% warto ści dopuszczalnej (tło: 26, Poszczególne ostoje zwierz ąt s ą poł ączone ze sob ą tzw. korytarzami ekologicznymi, wewn ątrz których znajduj ą si ę szlaki norma: 30). St ęŜ enia na skraju drogi dla tego odcinka wynosz ą (w nawiasach odniesienie do warto ści dopuszczalnej): migracji zwierz ąt. Dla zachowania populacji zwierz ąt oraz utrzymania wymiany genetycznej konieczne jest zachowanie ruchu zwierz ąt w tych korytarzach. W szczególno ści wa Ŝne jest zachowanie ci ągło ści w głównych korytarzach ekologicznych rok 2020 w rejonie doliny Kostrzynia (Kałuszyn, Kotu ń, Wodynie), w okolicach Mi ędzyrzeca Podlaskiego oraz mi ędzy Biał ą Podlask ą i Terespolem, gdzie zgodnie z obserwacjami Nadle śnictw i Polskiego Zwi ązki Łowieckiego zachodz ą intensywne migracje NO x - st ęŜ enie średnie 28.413 (95%) zwierz ąt. Projektowana autostrada koliduje z tymi korytarzami. NO 2 - st ęŜ enie średnie 26.737 (67%); st ęŜ enie maksymalne 36.17 (18%) C6H6 - st ęŜ enie średnie 1.4138 (28%); st ęŜ enie maksymalne 1.585 (05%) Barierowe działanie projektowanej autostrady na zwierz ęta b ędzie bardzo silne, gdy Ŝ nowo wybudowana droga stanowi ć będzie barier ę nie do pokonania dla wi ększo ści zwierz ąt poruszaj ących si ę wzdłu Ŝ szlaków migracji ł ącz ących kompleksy rok 2035 le śne i ł ąkowe po obu stronach drogi. To barierowe działanie b ędzie ponadto narasta ć wraz z upływem czasu, poniewa Ŝ ruch drogowy b ędzie zwi ększał si ę szybko. Wypadki ze zwierz ętami mog ą by ć istotnym zagro Ŝeniem dla bezpiecze ństwa ruchu NO x - st ęŜ enie średnie 28.106 (94%) drogowego przy znacznie wy Ŝszych pr ędko ściach ruchu na autostradzie ni Ŝ na odcinkach istniej ących dróg . NO 2 - st ęŜ enie średnie 26.622 (67%); st ęŜ enie maksymalne 34.06 (17%) C6H6 - st ęŜ enie średnie 1.4161 (28%); st ęŜ enie maksymalne 1.779 (06%) Barierowe działanie autostrady zaznaczy si ę równie Ŝ w odniesieniu do ptaków i nietoperzy. Niezale Ŝnie od wyboru wariantu przebiegu, autostada A2 b ędzie miała negatywny wpływ na Ŝywotno ść kolonii nietoperzy bytuj ących w Specjalnym Obszarze Nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe wzrost st ęŜ eń w odniesieniu do warto ści tła jest raczej niewielki (NO x - 8.1%, NO 2 - 2.4%, C 6H6 - Ochrony Siedlisk “Terespol” (tj. na terenie dawnych fortyfikacji militarnych w Terespolu), co wynika z przewidywanych 1.0%). kolizji nietoperzy z pojazdami samochodowymi, poruszaj ącymi si ę szybko po drodze A2 (por. pkt. 6.1.4); z reguły kolizje te ko ńcz ą śmierci ą pojedynczych osobników nietoperzy. Generalnie st ęŜ enia zanieczyszcze ń im dalej na wschód tym s ą mniejsze, gdy Ŝ zarówno ruch jak i warto ści tła malej ą w miar ę zbli Ŝania do Kukuryk. W rezultacie nale Ŝy przewidywa ć, Ŝe je śli nie podejmie si ę środków zaradczych, to liczebno ść i zró Ŝnicowanie genetyczne Na odcinku, który mo Ŝna uzna ć za środkowy Siedlce – Mi ędzyrzecz Podlaski, wariancie 1 st ęŜ enia na skraju drogi wynosz ą: populacji zwierz ąt raptownie zmniejszy si ę po oddaniu do u Ŝytku autostrady. W okresie perspektywicznym do 2030 r. bariera drogowa stanie si ę nie do przebycia dla lokalnej fauny korzystaj ącej ze szlaków migracyjnych krzy Ŝuj ących si ę z autostrad ą. rok 2020 Je śli nie zapewni si ę bezkolizyjnego ruchu zwierz ąt w miejscach krzy Ŝowania si ę szlaków migracji z autostrad ą, to prawie wszystkie dzikie zwierz ęta próbuj ące przej ść w poprzek drogi b ędą wtedy gin ąć w wypadkach drogowych. NOx - st ęŜ enie średnie 16.012 (53%)

28 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Skala rzeczywistych zagro Ŝeń dla zwierz ąt b ędzie we wszystkich inwestycyjnych wariantach przebiegu autostrady zbli Ŝona i Na etapie realizacji przedsi ęwzi ęcia korzystanie ze środowiska polega ć b ędzie na ingerencji w środowisko gruntowe, będzie znacznie ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, poniewa Ŝ nowa trasa drogowa b ędzie zaopatrzona w urz ądzenia ochronne zwi ązane ze zdj ęciem warstwy gruntu urodzajnego (humusu), makroniwelacj ą terenu (tj. wyrównaniem powierzchni gruntu) takie jak bezkolizyjne przej ścia dla zwierz ąt i wygrodzenia, a istniej ące drogi nie b ędą poddawane przebudowie i nie b ędą oraz wykonaniem wykopów pod budynki i instalacje podziemne do gł ęboko ści posadowienia ruroci ągów instalacyjnych, tj. miały takich urz ądze ń. do ok. 1,8 m ppt. Budowa baz OUA spowoduje trwałe wył ączenia z produkcji - utrat ę około 3 x 0,7 ha gruntów rolnych.

6.4.8 Zagro Ŝenia spowodowane wypadkiem drogowym Wytwarzane b ędą równie Ŝ znaczne ilo ści odpadów budowlanych oraz ścieki socjalno-bytowe z zaplecza budowy.

Wypadki drogowe powoduj ą nast ępuj ące straty w antropologicznym środowisku kulturowym: Podczas realizacji inwestycji wyst ąpi okresowo, ograniczona zasadniczo do terenu obwodów OUA, emisja zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych: • straty w ludziach (zabici, ranni), • straty materialne (zniszczone pojazdy, obiekty budowlane). - ze środków transportu – spaliny zawieraj ące produkty spalania oleju nap ędowego oraz, w mniejszym stopniu, benzyny - pyłów wyst ępuj ących podczas prac ziemnych (nasypy, wykopy, zasypki itp.) W specyficznych sytuacjach wypadki drogowe mog ą spowodowa ć równie Ŝ zagro Ŝenia dla środowiska przyrodniczego. - zanieczyszcze ń wydzielaj ących si ę podczas spawania.

Skala potencjalnych zagro Ŝeń spowodowanych wypadkami drogowymi b ędzie we wszystkich wariantach inwestycyjnych Korzystanie ze środowiska na etapie realizacji b ędzie polegało równie Ŝ na poborze, a nast ępnie zrzucie wody z odwodnie ń autostrady zbli Ŝona i b ędzie znacznie ni Ŝsza ni Ŝ w wariancie zerowym, poniewa Ŝ nowa trasa drogowa b ędzie bezpieczniejsza budowlanych (krótkotrwałego obni Ŝenia zwierciadła wody dla wykonania wykopów), a takŜe wykorzystywanej do prób w stosunku do drogi istniej ącej. szczelno ści i wytrzymało ści wybudowanych odcinków ruroci ągów przed oddaniem ich do u Ŝytku.

6.4.9 Powstawanie odpadów Na etapie eksploatacji baz OUA nie s ą przewidywane wyst ąpienia źródeł zanieczyszczenia środowiska pod warunkiem wyposa Ŝenia bazy w odpowiednia oczyszczalni ę wód deszczowych i ścieków gospodarczo-bytowych. Jedynie w sytuacjach Podczas eksploatacji drogi powstaj ą nast ępuj ące odpady stałe i ciekłe: awaryjnych (rozlew solanki, uszkodzenie instalacji elektrycznej, awaria kanalizacji itp.) mo Ŝe doj ść do niekotrolowanego zanieczyszczenia terenów zewn ętrznych, ewentualnie po Ŝaru i zwi ązanej z tym emisji do atmosfery.
przypadkowe odpady bytowo-gospodarcze (np. puste opakowania), pozostawiane przez u Ŝytkowników dróg lub okoliczn ą ludno ść w obr ębie pasa drogowego; Korzystanie ze środowiska i wpływ na środowisko na etapie ewentualnej likwidacji przedsi ęwzi ęcia s ą analogiczne do etapu
substancje powstałe w wyniku ścierania si ę opon i nawierzchni drogi; realizacji.
substancje powstałe w skutek ścierania si ę sprz ęgieł samochodowych;
zanieczyszczenia pochodz ące z pojazdów (smary, paliwa, aerozole, itp.); 6.5.2 Oddziaływanie magazynu soli na środowisko
środki zwalczania gołoledzi;
odpady przypadkowe powstaj ące w wyniku wypadków i kolizji drogowych; Wpływ realizacji przedsi ęwzi ęcia budowy magazynów typu DOMAR - EURODOME na środowisko jest niewielki.
odpady powstaj ące w wyniku prowadzenia robót zwi ązanych z utrzymaniem i konserwacj ą dróg, Posadowienie obiektu nast ąpi na istniej ącym podło Ŝu, a masywne prace budowlano-konstrukcyjne ograniczą si ę do
osady i zanieczyszczony piasek zdeponowane w separatorach i w zbiornikach retencyjnych, wykonania Ŝelbetowej ściany oporowej.
odpady niebezpieczne powstałe na skutek wypadków drogowych z udziałem pojazdów przewo Ŝą cych substancje niebezpieczne. 6.5.3 Oddziaływanie w czasie budowy

Środki umo Ŝliwiaj ące usuwanie odpadów zostan ą zabezpieczone przez zarz ądzaj ącego drog ą. Za usuwanie odpadów z drogi i Podczas prac budowlano – monta Ŝowych niezb ędne jest przedstrzeganie zasad ochrony środowska m. in. : terenów do niej przyległych b ędą odpowiedzialne słu Ŝby wyznaczone przez zarz ądzaj ącego drog ą, a w przypadkach zaistnienia sytuacji nadzwyczajnych, szczególnie w przypadku zagro Ŝenia wynikaj ącego z mo Ŝliwo ści zanieczyszczenia • Nale Ŝy wyznaczy ć miejsca na gromadzenie odpadów typu komunalnego i odpadów powstaj ących w czasie budowy (gruz, środowiska substancjami niebezpiecznymi - wyspecjalizowane jednostki Stra Ŝy Po Ŝarnej. W zwi ązku z tym zagro Ŝenie złom, folia z opakowa ń elementów budowlanych puszki po farbach, olejach i inne). Miejsce gromadzenia odpadów powinno „za śmiecenia” środowiska odpadami w trakcie eksploatacji przedsi ęwzi ęcia, z wyj ątkiem powa Ŝnych sytuacji awaryjnych, mie ć szczelne podło Ŝe aby nie nast ępowało zanieczyszczanie gruntu. Odpady budowlane nale Ŝy składowa ć w sposób ocenia si ę jako minimalne. selektywny. Odpady budowlane, mog ą by ć usuwane sukcesywnie lub po zako ńczeniu budowy. • Nale Ŝy zapobiega ć nadmiernemu pyleniu w przypadku stosowania i gromadzenia na terenie budowy materiałów sypkich jak Z porównania poszczególnych wariantów przedsi ęwzi ęcia wynika, Ŝe skala potencjalnych zagro Ŝeń spowodowanych np. cement, piasek, wapno. nieumiej ętn ą gospodark ą odpadami na etapie eksploatacji b ędzie we wszystkich wariantach przedsi ęwzi ęcia praktycznie • Szczególnie nale Ŝy przestrzega ć, aby w mo Ŝliwie najmniejszym stopniu nast ępowały, zmiany klimatu akustycznego w czasie jednakowa. budowy w wyniku pracy sprz ętu budowlanego. Prace stanowi ące uci ąŜ liwo ść akustyczn ą nale Ŝy wykonywa ć w porze dziennej. 6.5 Oddziaływanie obwodów utrzymania autostrady na środowisko • Ewentualne rozlewy substancji ropopochodnych spowodowane awari ą sprzetu budowlanego, samochodów itp. natychmiast powinny by ć zlokalizowane i usuni ęte. 6.5.1 Sposób korzystania ze środowiska oraz źródła i rodzaje uci ąŜ liwo ści 6.5.4 Wpływ na zanieczyszczenia powietrza Sposób korzystania ze środowiska w zwi ązku ze projektowanym zagospodarowaniem terenów obwodów utrzymania autostrady OUA b ędzie zró Ŝnicowany na poszczególnych etapach: realizacji, eksploatacji i ewentualnej likwidacji. Przedsi ęwzi ęcie nie będzie miało znacz ącego wpływu na stan zanieczyszczenia powietrza. Podczas operacji rozładunku oraz przemieszczania soli emitowane b ędą jedynie spaliny ze środków transportu. Przewiduje si ę realizacj ę trzech obwodów OUA: w rejonie Halinowa koło Warszawy, w rejonie Siedlec oraz w rejonie Białej Podlaskiej. Standardowe zagospodarowanie ka Ŝdego z tych obwodów b ędzie składa ć si ę z magazynu soli, budynku biurowego, warsztatów, dróg wewn ętrznych, parkingów, chodników, uzbrojenia podziemnego, sanitariatów, oczyszczalni ścieków bytowych, zbiornika retencyjnego na wody opadowe oraz wewn ętrznych terenów zieleni wysokiej i niskiej.

29 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

6.5.13 Podsumowanie 6.5.5 Wpływ na środowisko wodno-gruntowe Z porównania oddziaływa ń liniowej inwestycji drogowo-mostowej z oddziaływaniami punktowymi baz OUD na środowisko, Wpływ przedsi ęwzi ęcia w zakresie ochrony środowiska wodno – gruntowego jest korzystny. Sól, przechowywana w stanie Ŝe skala potencjalnych zagro Ŝeń środowiska spowodowanych budow ą baz OUD b ędzie znacznie mniejsza od oddziaływa ń suchym, b ędzie całkowicie odizolowana od gruntu. Obiekt po wybudowaniu wyeliminuje wyst ępuj ące w warunkach liniowej inwestycji drogowej; natomiast w wariancie zerowym zagro Ŝenia nie wyst ąpi ą w ogóle, bo bazy nie powstaną. przechowywania soli na otwartej przestrzeni, odcieki rozpuszczonej w czasie deszczu soli.

Wody deszczowe, odprowadzane na opask ę bitumiczn ą wokół obiektu, nie b ędą zawierały zanieczyszcze ń. 6.6 Oddziaływania pól elektromagnetycznych na środowisko

6.5.6 Wpływ na poziom hałasu Z porównania poszczególnych wariantów przedsi ęwzi ęcia wynika, Ŝe skala potencjalnych zagro Ŝeń polami elektrycznymi będzie we wszystkich wariantach przedsi ęwzi ęcia praktycznie jednakowa. Przedsi ęwzi ęcie nie b ędzie miało znacz ącego wpływu na warunki akustyczne w otoczeniu. Pola elektryczne wytwarzane przez linie nie b ędą stwarza ć zagro Ŝenia dla zabudowy mieszkaniowej, tzn. składowa 6.5.7 Wpływ w zakresie wytwarzania odpadów elektryczna elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego nie b ędzie przekraczała warto ści dopuszczalnej 1 kV/m okre ślonej w rozporz ądzeniu w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów Podczas eksploatacji magazynu soli nie powstan ą Ŝadne odpady technologiczne. Cało ść soli oraz wytworzonej solanki b ędzie sprawdzania dotrzymania tych poziomów. wykorzystywana w trakcie usług zimowego utrzymania dróg.

Odpadem niebezpiecznym b ędą zu Ŝyte lampy rt ęciowe - w ilo ści kilku szt. rocznie 6.7 Potencjalne zagro Ŝenia dla ludzi

6.5.8 Wpływ planowanego przedsi ęwzi ęcia na zdrowie ludzi Bezpo średnie, potencjalne zagro Ŝenia dla Ŝycia i zdrowia ludzi nast ąpi podczas wypadków drogowych na projektowanej autostradzie. Szczególnie liczne mog ą by ć wypadki spowodowane nadmiern ą pr ędko ści ą, a tak Ŝe wypadki z pieszymi Przedsi ęwzi ęcie zarówno w fazie realizacji, jak i eksploatacji nie b ędzie powodowało oddziaływania na zdrowie ludzkie. próbuj ącymi przej ść w poprzek nowej drogi, aby skróci ć sobie drog ę doj ścia do celów po drugiej stronie autostrady (miejsca pracy, s ąsiedzi, uprawy rolne itp.). 6.5.9 Wpływ planowanego przedsi ęwzi ęcia na faun ę i flor ę W trakcie realizacji przedsi ęwzi ęcia bezpo średnie zagro Ŝenia dla ludzi mog ą by ć równie Ŝ spowodowane wypadkami Nie wyst ąpi ą oddziaływania na flor ę i faun ę; nast ąpi jedynie utrata gruntów rolnych (wraz z miedzami i drogami polnymi), na budowlanymi - wskutek nieprzestrzegania zasad bezpiecze ństwa i higieny pracy lub w wyniku katastrofy budowlanej. których zostan ą zlokalizowane bazy OUA. Po średnie, potencjalne zagro Ŝenia dla ludzi b ędą zwi ązane z niekorzystnym oddziaływaniem ruchu drogowego na najbli Ŝsze 6.5.10 Oddziaływanie na krajobraz otoczenie projektowanej autostrady, w tym w szczególno ści z rozprzestrzenianiem si ę hałasu i spalin wytwarzanych przez pojazdy samochodowe poruszaj ące si ę po drodze. Projektowany magazyn soli będzie budowl ą ciekaw ą architektonicznie z uwagi na oryginalny kształt oraz dach pokryty gontem z papy bitumicznej w kolorze zielonym. Istotnym walorem będą materiały konstrukcyjne – drewno i tworzywa W odniesieniu do hałasu i zanieczyszczenia powietrza czynniki te stworz ą zagro Ŝenie tylko wtedy, gdy osoby zagro Ŝone b ędą drzewne wykorzystane do jego budowy. Inne obiekty baz OUA b ędą zhamonizowne przestrzennie z magazynem soli. przebywa ć dłu Ŝszy czas w strefie przekrocze ń dopuszczalnych poziomów. Potencjalny zasi ęg tych zagro Ŝeń przedstawiono w ”Raporcie…”. Dla wariantów inwestycyjnych rzeczywisty zasi ęg zagro Ŝeń zostanie po wybudowaniu urz ądze ń ochrony 6.5.11 Oddziaływanie na klimat środowiska, opisanych w pkt. 11, zredukowany do terenów poło Ŝonych wewn ątrz projektowanego pasa drogowego (z wyj ątkiem hałasu na terenach le śnych i rolnych), co oznacza, Ŝe w wariantach tych nie wyst ąpi ą praktycznie realne Podczas eksploatacji magazynu soli i innych obiektów OUA nie będą prowadzone procesy, które powodowałyby zagro Ŝenia hałasem i zanieczyszczeniami powietrza dla ludzi. Dla wariantu zerowego rzeczywisty zasi ęg zagro Ŝeń b ędzie oddziaływanie na klimat nawet w zasi ęgu lokalnym. pokrywał si ę z zasi ęgiem potencjalnym (wskutek braku wprowadzenia urz ądze ń ochronnych), co oznacza, Ŝe realne zagro Ŝenie dla ludzi w tym wariancie b ędzie bardzo du Ŝe i obejmie około 10 tys. mieszka ńców. 6.5.12 Zalety ekologiczne przyj ętej technologii od śnie Ŝania autostrady W odniesieniu do zanieczyszczenia wód, gleb, upraw i ro ślinno ści potencjalne zagro Ŝenie zdrowia ludzi b ędzie niewielkie, Przyj ęta technologia przygotowania solanki drogowej sprawi, Ŝe przedsi ęwzi ęcie będzie nieuci ąŜ liwe dla środowiska i będzie ale mo Ŝe wyst ąpi ć długotrwały efekt kumulacji zanieczyszcze ń np. w jadalnych cz ęś ciach ro ślin uprawnych albo w wodach zwi ązane ze znacz ącymi efektami ekologicznymi. podziemnych wykorzystywanych jako źródła wody pitnej w okolicznych uj ęciach i studniach kopanych (bez odpowiedniego uzdatnienia). Zagro Ŝenie to ocenia si ę jako du Ŝe w odniesieniu do terenów ogródków działkowych i Na podstawie ankiet, kierowanych do u Ŝytkowników istniej ących ju Ŝ w Polsce magazynów soli typu DOMAR - przydomowych, a dla pozostałych obszarów i wód podziemnych – jako małe. Rzeczywiste zagro Ŝenie zostanie EURODOME, potwierdzono nast ępuj ące ich zalety: zredukowane do zera po zastosowaniu szerokich pasów zieleni izolacyjnej oraz innych urz ądze ń ochrony środowiska.

• brak wpływu warunków atmosferycznych na składowanie soli (szczelno ść magazynu); Oprócz ww. negatywnych skutków autostrady dla zdrowia i warunków Ŝycia ludzi, wyst ąpi ą równie Ŝ skutki pozytywne, • jako ść soli (sucha i niezbrylona) powoduje jej mniejsze zu Ŝycie, a tym samym jej stosowanie w tej formie jest zwi ązane z istotnymi zmianami rozkładu ruchu drogowego w skali regionalnej, jakie wyst ąpi ą po oddaniu autostrady do korzystniejsze dla środowiska uŜytkowania. O ile skutki negatywne dotycz ą osób, których budynki mieszkalne znajd ą si ę w zasi ęgu uci ąŜ liwo ści nowej • mo Ŝliwo ść składowania przez cały rok; autostrady, o tyle skutki pozytywne dotycz ą mieszkaj ących w s ąsiedztwie istniej ących dróg, na których ruch zmniejszy si ę • sól gromadzona w magazynie zachowuje sypko ść , co w zdecydowany sposób ułatwia i przyspiesza wykonywanie istotnie po wybudowaniu autostrady, a co za tym idzie zmiejsz ą si ę istotnie uci ąŜ liwo ści akustyczne tych dróg dla otoczenia. mieszanek; ułatwia tak Ŝe załadunek wytwornicy solanki; Dotyczy to głównie drogi nr 2 oraz licznych dróg poprzecznych, nie podł ączonych bezpo średnio do w ęzłów autostradowych. • magazyn soli ma optymalny kształt dla pracy sprz ętu. Stopie ń poprawy warunków zamieszkania przy tych drogach zale Ŝeć b ędzie od przyj ętego poziomu płatno ści na autostradzie: w przypadku autostrady bezpłatnej b ędzie maksymalny, a przy wysokim poziomie płatno ści b ędzie znacznie mniejszy.

30 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Skala potencjalnych i rzeczywistych zagro Ŝeń dla ludzi b ędzie we wszystkich wariantach inwestycyjnych przedsi ęwzi ęcia W 2005 wykonano Generalny Pomiar Ruchu na sieci dróg krajowych. Zgodnie z przedmiotowym pomiarem średnie dobowe zbli Ŝona do siebie i b ędzie minimalna. Natomiast w wariancie zerowym wyst ąpi ą znacznie wy Ŝsze, ekstremalne zagro Ŝenia nat ęŜ enie ruchu drogowego na odcinku Biała Podlaska – Wólka Dobry ńska wynosi 5633 poj/d. Natomiast na odcinku od dla ludzi. miejscowo ści Wólka Dobry ńska ruch drogowy ulega podzieleniu do przej ścia granicznego do Terespola gdzie jego średnie dobowe nat ęŜ enia wynosi 3955 poj./d oraz do przej ścia granicznego obsługuj ącego ruch towarowy w Kukurykach ze średnim dobowym nat ęŜ eniem 1323 poj/d. Tak mały ruch spowodowany jest tym, i Ŝ terminal 6.8 Oddziaływanie transgraniczne w Koroszczynie obsługuje tylko samochody ci ęŜ arowe. Tylko ruch tranzytowy obsługiwany jest przez DK 68 i most na rzece Bug w Kukurykach. 6.8.1 Wst ęp Średni dobowy ruch z uwzgl ędnieniem rodzajowej struktury ruchu przedstawiono w Tabeli A ( źródło: GPR 2005

„Transprojekt Warszawa”. W zwi ązku z tym, iŜ projektowana autostrada b ędzie dochodziła do wybudowanego mostu granicznego na rzece Bug, ko ńcz ąc si ę ok. 400 m od granicy pa ństwa z Białorusi ą nale Ŝy przeanalizowa ć mo Ŝliwo ść wyst ąpienia potencjalnego 6.8.3 Stan projektowany i oddziaływanie inwestycji oddziaływania transgranicznego, gdzie stron ą nara Ŝenia b ędzie strona białoruska. Przedmiotowej analizie zostan ą poddane poszczególne negatywne oddziaływania mog ące mie ć wpływ na komponenty środowiska znajduj ące si ę na terytorium Projektowana autostrada na przygranicznym odcinku ominie terminal „Koroszczyn” od południa, a nast ępnie za wsi ą nara Ŝonego pa ństwa. Koroszczyn przejdzie mostem nad rzek ą Czapelk ą i wł ączy si ę w istniej ący ślad drogi nr 68. Dalej autostrada przetnie starorzecze Bugu i zalewowe ł ąki nad Bugiem koło wsi Ku Ŝawka i zbli Ŝy si ę do północnego skraju zwartej zabudowy wsi Oddziaływanie w rozumieniu Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontek ście transgranicznym, Kukuryki, dochodz ąc na nasypie do istniej ącego, dwujezdniowego mostu granicznego nad Bugiem. Obok ko ńcowego sporz ądzon ą w Espoo dnia 25 lutego 1991 r.(Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 111) oznacza jakikolwiek skutek planowanej odcinka autostrady mi ędzy Kukurykami a mostem granicznym planuje si ę budow ę nowego, osobowego przej ścia działalno ści dla środowiska z uwzgl ędnieniem: zdrowia i bezpiecze ństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, wody, klimatu, granicznego (terminala) „Kukuryki”, z którego b ędzie biegn ąć na zachód nowa, przeło Ŝona droga celna do istniej ącego krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo wzajemnych oddziaływa ń mi ędzy tymi czynnikami; obejmuje ono terminala towarowego „Koroszczyn”. W ten sposób, po zako ńczeniu budowy autostrady A2, istniej ące towarowe przej ście równie Ŝ skutki dla dziedzictwa kultury lub dla warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami tych czynników. graniczne Kukuryki/Koroszczyn stanie si ę przej ściem towarowo-osobowym. Po białoruskiej stronie granicy istnieje ju Ŝ obecnie dwujezdniowa droga ekspresowa, omijaj ąca od północy zabudow ę Brze ścia i ł ącz ąca si ę na wschód od tego miasta z Oddziaływanie transgraniczne natomiast to zgodnie z t ą sam ą Konwencj ą jakiekolwiek oddziaływanie, nie maj ące dwujezdniow ą drog ą magistraln ą nr M1 relacji Brze ść – Mi ńsk (Białoruski) – Moskwa. Projektowana autostrada A2 wył ącznie charakteru globalnego, na terenie podlegaj ącym jurysdykcji Strony, spowodowane planowan ą działalno ści ą, której zako ńczy si ę na pocz ątku wybudowanego ju Ŝ mostu na rzece Bug ok. 400 m od granicy pa ństwa z Białorusi ą. fizyczna przyczyna jest w cało ści lub cz ęś ciowo poło Ŝona na terenie podlegaj ącym jurysdykcji innej Strony. 6.8.4 Zagro Ŝenie hałasem 6.8.2 Stan istniej ący Przeprowadzone prognozy ruchu na potrzeby niniejszego raportu wykazały, i Ŝ dla roku 2020 i 2035 nat ęŜ enie ruchu na Przej ście w miejscowo ści Kukuryki wybudowano w 1984 r. dla odci ąŜ enia przej ścia w Terespolu. Jest to przej ście odcinku autostrady Biała Podlaska – Kukuryki jest zbli Ŝona i wynosi ok. 4700 poj/d. Tak niski i utrzymuj ący si ę na stałym mi ędzynarodowe drogowe dla ruchu towarowego, które pracuje w ruchu ci ągłym całodobowym. W 1999 r. rozszerzono poziomie poziom nat ęŜ enia ruchu spowodowany jest tym, i Ŝ ten odcinek obsługiwał b ędzie tylko ruch kieruj ący si ę do zasi ęg terytorialny przej ścia w Kukurykach o Terminal Samochodowy w Koroszczynie (TSK). Z granic ą pa ństwa poł ączono granicy pa ństwa z Białorusi ą. go drog ą celn ą o długo ści ok. 5 km., trwale oddzielon ą od ruchu lokalnego i przez cał ą dob ę monitorowan ą. Drogowe Przej ście Graniczne w Kukurykach wraz z TSK słu Ŝą do odpraw samochodów ci ęŜ arowych przez słu Ŝby polskie. Przej ście W „Raporcie…” wykonano obliczenia prognostyczne i przedstawiono wyniki poziomu hałasu u źródła (przy kraw ędzi jezdni) posiada przepustowo ść do 400 samochodów na dob ę w obu kierunkach dla odcinka drogi w rejonie przej ścia granicznego w m. Kukuryki.

ś ę ę ą ą Obecnie w rejonie przej cia granicznego Kukuryki ruch drogowy odbywa si poprzez drog krajowa Nr 68, poł czon Z uwagi na niewielki ruch w rejonie przej ścia granicznego realizacja autostrady spowoduje niewielkie przekroczenia w miejscowo ści Wólka Dobry ńska z mi ędzynarodow ą drogi Nr 2, E-30, która obsługuje ruch tranzytowy na kierunku Berlin dopuszczalnych poziomów hałasu dla najbardziej niekorzystnego horyzontu czasowego 2035 r. w liniach do 68 m w dzie ń –Warszawa – Mi ńsk – Moskwa. Droga Nr 2 i Nr 68 zlokalizowane s ą w Korytarzu TEN-T.DK nr 68 obsługuje ci ęŜ arowy oraz dla 94 m w nocy. ruch tranzytowy na odcinku od DK nr 2 do terminalu w m. Koroszczyn i dalej specjalnie wygrodzon ą drog ą do drogowego przej ścia granicznego dla ruchu towarowego w m. Kukuryki. Transgraniczne oddziaływanie akustyczne przedsi ęwzi ęcia ocenia si ę zatem jako nieznacz ące. W 2006 roku został wykonany remont drogi Nr 68. Czynnikiem powoduj ącym konieczno ść jego podj ęcia była konieczno ść dobudowy pasa postojowego dla pojazdów ci ęŜarowych oczekuj ących na odpraw ę graniczn ą wraz z rozbudow ą drogi 6.8.5 Zanieczyszczenie powietrza krajowej nr 68 na odcinku Koroszczyn (Terminal) – Wólka Dobry ńska od km 6+240 do km 11+437, jak równie Ŝ zły stan techniczny nawierzchni. Istniej ąca konstrukcja nawierzchni wymagała dostosowania do obci ąŜ eń 115 kN/o ś. W ramach W „Raporcie…” przedstawiono wyniki oblicze ń emisji do powietrza w rejonie przej ścia granicznego. Przy obliczeniach przebudowy wykonano równie Ŝ przebudowa istniej ących zatok autobusowych, budowa ci ągów pieszych w rejonie zatok emisji i modelowaniu przyj ęto zało Ŝenia składaj ące si ę na najbardziej niekorzystn ą sytuacj ę. Do oblicze ń emisji na autobusowych oraz przedłu Ŝenie istniej ących obiektów in Ŝynierskich (przepustów) autostradzie przyj ęto prognoz ę ruchu dla pierwszego scenariusza płatno ści autostrady (autostrada bezpłatna), w którym ruch 15 lipca 2004 roku została zako ńczona budowa drugiego mostu przez Bug na granicy polsko-białoruskiej w Kukurykach, na autostradzie jest najwi ększy, natomiast dla dróg krajowych prognoz ę dla trzeciego scenariusza (opłata za autostrad ę w ci ągu planowanej autostrady A2, przechodz ącej na terenie Białorusi w magistral ę M1 w kierunku Mi ńska. Powstał most najwi ększa), w którym najwi ększy jest ruch na drogach krajowych. W obliczeniach emisji uwzgl ędniono, w oparciu o pi ęcioprz ęsłowy o całkowitej długo ści ponad 270 m i szeroko ści 14,2 m. Most jest przystosowany do przejazdu pojazdów prognoz ę ruchu, struktur ę rodzajow ą pojazdów. o masie do 50 ton. Most został wybudowany wspólnie przez firmy polskie i białoruskie, a tak Ŝe przy współpracy rz ądów obu pa ństw w wyniku umowy mi ędzy rz ądem Rzeczypospolitej Polskiej, a rz ądem Białorusi podpisanej 9 listopada 1999 roku. Modelowanie st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza w rejonie planowanej autostrady A2 pozwala przewidywa ć, Ŝe przekroczenia Prace budowlane rozpocz ęły si ę wiosn ą 2003 roku. Zgodnie z warunkami zawartymi w umowie, dokumentacj ę techniczn ą warto ści dopuszczalnych w analizowanym rejonie nie wyst ąpi ą gdy Ŝ st ęŜ enia zanieczyszcze ń im dalej na wschód tym s ą opracowała strona białoruska, natomiast dojazdy do mostu ka Ŝda ze stron wybudowała we własnym zakresie. mniejsze, gdy Ŝ zarówno ruch jak i warto ści tła malej ą w miar ę zbli Ŝania do Kukuryku. Dlatego te Ŝ, ruch drogowy na W ramach przedmiotowej inwestycji został wykonany nowy rów przydro Ŝny od strony napływu wraz z przepustem z klap ą autostradzie odbywaj ący si ę na polskim odcinku autostrady w rejonie przej ścia b ędzie powodował zanieczyszczenia zwrotn ą w celu odprowadzenia wody z terenu zalewowego do rzeki Bug. Został podwy Ŝszony i zrekonstruowany wał powietrza, które nie b ędą przekracza ć dopuszczalnych poziomów st ęŜ eń w otoczeniu drogi. Z uwagi na stosunkowo kieruj ący od strony napływu oraz wybudowany nowy wał kieruj ący od strony odpływu. niewielkie progozowane nat ęŜ enia ruchu drogowego w ruchu granicznym, podwy Ŝszone poziomy zanieczeszcze ń wyst ąpi ą tylko wewn ątrz pasa drogowego, a zatem nie si ęgn ą terenów poło Ŝonych po białoruskiej stronie granicy. Ponadto w rejonie

31 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

przygranicznym znajduj ą si ę zwarte nasadzenia drzew i krzewów porastaj ących dolin ę Bugu, które tworz ą naturaln ą barier ę powodziowej zarówno po polskiej, jak i po białoruskiej stronie granicy. Jednak Ŝe ze wzgl ędu na istniejace ju Ŝ zaw ęŜ enie ochronna zatrzymuj ąca zanieczyszczenia powietrza. Nie wyst ąpi zatem transgraniczne oddziaływanie aerosanitarne spływu powodziowego w miejscu mostu granicznego oraz du Ŝą szeroko ść tarasu zalewowego w dolinie Bugu, podniesienie przedsi ęwzi ęcia. si ę fali powodziowej b ędzie nieznaczne. Nowe przej ście graniczne w Kukurykach b ędzie zaopatrzone w szczelne odprowadzenie wody oraz oczyszczalni ę ścieków bytowo-sanitarnych i opadowych, a zatem nie wyst ąpi zagro Ŝenie 6.8.6 Zanieczyszczenie gleb zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych.

Zanieczyszczenie gleb przy drogach jest głównie wynikiem osiadania na powierzchni ziemi cz ąsteczek substancji zanieczyszczaj ących, które trafiły do powietrza z rur wydechowych pojazdów samochodowych poruszaj ących si ę po drodze. 6.8.8 Powa Ŝne awarie Oprócz emisji spalin z motoryzacj ą zwi ązany jest skład chemiczny materiałów eksploatacyjnych i paliw, który ma wpływ na zanieczyszczenie gleb przy trasach komunikacyjnych W razie wypadku drogowego powoduj ącego wyciek substancji truj ących z rozbitego samochodu-cysterny (po polskiej stronie) mo Ŝe doj ść do nadzwyczajnego zanieczyszczenia środowiska o sile zale Ŝnej od pojemno ści cysterny i wła ściwo ści Wykazano, Ŝe skala zanieczyszcze ń gleb metalami ci ęŜ kimi w rejonie trasy komunikacyjnej dla wszystkich analizowanych toksycznych przewo Ŝonych płynów. W celu niedopuszczenia do spływu tych płynów z drogi do granicznej rzeki Bug, metali to „0”, oznacza to, Ŝe jest to zawarto ść naturalna danego pierwiastka w glebach. konieczne jest zbieranie wód opadowych z mostu i z dojazdowych odcinków autostrady za pomoc ą wpustowych studzienek i szczelnej kanalizacji deszczowej oraz odprowadzenie tych wód do zbiorników retencyjnych z zastawkami, gdzie szkodliwe Skutki oddziaływania zanieczyszcze ń komunikacyjnych na gleb ę ujawnia ć si ę b ędą dopiero po kilku latach eksploatacji płyny mogłyby by ć zneutralizowane w trakcie akcji ratunkowej. W projekcie autostrady powinno si ę uwzgl ędni ć, Ŝe w drogi. Najwi ększe i najniebezpieczniejsze s ą depozyty powierzchniowe metali ci ęŜ kich, w tym w szczególno ści zwi ązków sytuacjach awaryjnych zbiorniki retencyjne b ędą zatrzymywa ć wycieki toksycznych substancji z uszkodzonych cystern, ołowiu, cynku i kadmu. W miar ę upływu czasu wyst ępuje tak Ŝe stopniowe zakwaszenie gleb, co wpływa na uruchamianie przyjmuj ąc, Ŝe ka Ŝdy zbiornik będzie wyposa Ŝony w zastawk ę awaryjn ą na wylocie, a awaryjna pojemno ść u Ŝyteczna metali ci ęŜ kich. ka Ŝdego zbiornika zapewni zatrzymanie w cało ści wycieku z cysterny, co oznacza, Ŝe pojemno ść awaryjna zbiornika retencyjnego b ędzie wynosi ć nie mniej ni Ŝ 20 m 3, co odpowiada standardowej pojemno ści u Ŝytecznej pojazdu-cysterny. W W okresie perspektywicznym do 2035 r. nie wyst ąpi ą przekroczenia warto ści dopuszczalnych zarówno w obr ębie pasa przypadku zastosowania takiego systemu zabezpiecze ń oraz bior ąc pod uwag ę to, Ŝe w/w analizowane zdarzenia na drogowego jak i poza nim w warunkach normalnej eksploatacji drogi. odcinku przygranicznym b ędą prawie całkowicie wyeliminowane ze wzgl ędu na ograniczenia szybko ści oraz dokładne W „Raporcie…” wykazano, Ŝe równie Ŝ w zakresie zanieczyszcze ń gleb nie wyst ąpi oddziaływanie transgraniczne. inspekcje pojazdów przez słu Ŝby Stra Ŝy Granicznej transgraniczne oddziaływanie autostrady w sytuacjach nadzwyczajnych b ędzie prawie całkowicie wyeliminowane.

6.8.7 Zanieczyszczenie wód 6.8.9 Wnioski Oddziaływanie inwestycji na jako ść wód powierzchniowych odbywa si ę w wyniku zrzutu zanieczyszczonych spływów deszczowych i roztopowych z powierzchni dróg do odbiorników, Po przeanalizowaniu poszczególnych mo Ŝliwych do wyst ąpienia oddziaływa ń nie stwierdzono, aby mo Ŝliwe było wyst ąpienie znacz ącego negatywnego oddziaływania na stron ę białorusk ą. Analizowany odcinek autostrady A2 b ędzie odwadniany rowami przydro Ŝnymi biegn ącymi po obu stronach jezdni. Spadek rowów i kanałów deszczowych został przyj ęty tak, aby zapewni ć spływ wód opadowych do poprzecznych cieków wodnych naturalnych lub sztucznych.. Ze wzgl ędu na łatwo ść utrzymania, dno rowów trójk ątnych biegn ących wzdłu Ŝ autostrady 6.9 Oddziaływania skumulowane będzie umocnione (np. betonowymi płytami chodnikowymi). Oddziaływania przedmiotowego przedsi ęwzi ęcia nie mo Ŝna analizowa ć w zupełnym oderwaniu od innych elenetów Bior ąc pod uwag ę wyniki przeprowadzonych analiz nale Ŝy stwierdzi ć, i Ŝ st ęŜ enie w ęglowodorów ropopochodnych b ędzie zagospodarowania terenu, mog ących oddziaływa ć negatywnie na środowisko. Z tego wzgl ędu wykonano specjalistyczne znacznie poni Ŝej dopuszczalnej normy okre ślonej prawem, natomiast wyst ąpi ą przekroczenia dopuszczalnych st ęŜ eń tylko w analizy mo Ŝliwych interakcji mi ędzy projektowan ą autostrad ą A2 a istniej ącym i projektowanym układem transportowym (w odniesieniu do zawiesiny ogólnej. Jednak zostan ą one oczyszczone w rowach trawiastych. Ponadto w celu funkcjonalnego tym zwłaszcza drog ą nr 2 i lini ą kolejową Warszawa – Terespol), z których wynika co nast ępuje: odwodnienia autostrady oraz ochrony środowiska zostan ą wykonane równie Ŝ zbiorników retencyjnych (sedymentacyjnych),

zainstalowanych na rowach przydro Ŝnych lub kanalizacji deszczowej, słu Ŝą cych do zmniejszania przepływów 6.9.1 Oddziaływanie skumulowane na w ęzłach autostradowych maksymalnych w sieci odwodnienia drogi oraz do oczyszczenia spływów opadowych z zawiesin ogólnych metod ą

sedymentacji, tj. osadzania zanieczyszcze ń na dnie zbiornika oraz zastawki awaryjne, słu Ŝą ce do zatrzymywania Odziaływania skumulowane wyst ąpi ą przede wszystkim w obr ębie projektowanych w ęzłów autostradowych; oddziaływania szkodliwych substancji pochodz ących z rozbitych cystern samochodowych i ewentualnie do redukowania przepływów te dotyczy ć b ędą zarówno hałasu jak i zanieczyszcze ń powietrza; uwzgl ędniono je przez opracowanie sumarycznych izolinii powodziowych. Ścieki z parkingu buforowego w Koroszczynie i nowego przej ścia granicznego w Kukurykach, b ędą oddziaływa ń jednocze śnie dla projektowanej autostrady A2 i dla dróg poprzecznych dochodz ący do w ęzłów w wielu odprowadzane za pomoc ą systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej, na ko ńcu których zostanie zainstalowana przypadkach analizy akustyczne doprowadziły do wniosku, Ŝe konieczna jest ochrona budynków mieszkalnych połoŜonych oczyszczalnia ścieków bytowych i opadowych. Dlatego te Ŝ, bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze nale Ŝy przyj ąć , i Ŝ oddziaływanie to przy tych drogach poprzecznych w obr ębie projektowanych w ęzłów, wobec czego zaprojektowano dodatkowe ekrany na stron ę białoruska równieŜ b ędzie nieznacz ące. akustyczne chroni ące te budynki przed oddziaływaniami skumulowanymi. W odniesieniu do zanieczyszcze ń wód podziemnych nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe w przypadku gruntów przepuszczalnych zanieczyszczenia z dróg trafiaj ące do rowów i zbiorników retencyjnych wraz z wodami infiltracyjnymi b ędą przenika ć do 6.9.2 Oddziaływanie skumulowane autostrady A2 i innych dróg w wewn ętrznej strefie interakcji gruntu, ale nie spowoduj ą zanieczyszczenia wód podziemnych pierwszego poziomu, poniewa Ŝ ulegn ą zatrzymaniu w wierzchniej warstwie gruntu powy Ŝej zwierciadła wód gruntowych. Wniosek ten wynika ze szczegółowej analizy warunków Oddziaływania skumulowane dotyczy ć b ędą równie Ŝ odcinków autostrady A2 poza obr ębem projektownych w ęzłów w hydrogeologicznych podło Ŝa gruntowego autostrady w powi ązaniu z planowanymi robotami ziemnymi, z oceny wra Ŝliwo ści miejscach jej zbli Ŝeń lub krzy Ŝowania si ę z innymi drogami, gdzie autostrada b ędzie biegn ąć bezpo średnio obok istniej ących środowiska gruntowo-wodnego na zanieczyszczenia drogowe i z w/w wyników oblicze ń potencjalnych st ęŜ eń dróg albo gdzie przewiduje si ę realizacj ę poprzecznych przejazdów drogowych nad lub pod autostrad ą. Wykonane analizy zanieczyszcze ń wód. Nie zaznaczy si ę zatem negatywny wpływ przedsi ęwzi ęcia na wody podziemne podczas normalnej doprowadziły jednak do wniosku, Ŝe oddziaływania te zarówno w zakresie hałasu jak i zanieczyszczeń powietrza wpłyn ą eksploatacji drogi. Analizy wskazuj ą, Ŝe brak negatywnego oddziaływania dotyczy zarówno środowisk gruntowo-wodnych o jedynie nieznacznie, wr ęcz śladowo, na sumaryczny stan jako ści środowiska w terenach przyległych, poniewa Ŝ ruch na wysokiej jak i niskiej wra Ŝliwo ści na zanieczyszczenia drogowe. autostradzie b ędzie znacznie wi ększy ni Ŝ na tych drogach poprzecznych.

ś ę Projektowany plac pod nowe, osobowe przej cie graniczne w Kukurykach, b dzie zlokalizowany na terenach zalewowych na Wniosek ten nie dotyczy odcinka drogi nr 2 biegn ącego tu Ŝ obok projektowanej autostrady w rejonie Siedlec (tworz ącego ń ę nasypie ponad zwierciadłem wód powodziowych. Z uwagi na brak obwałowa spowoduje to podniesienie si fali tzw. Obwodnic ę Siedlec), gdzie wływ drogi nr 2 na sumaryczne oddziaływanie b ędzie znacz ący z powodu prognozowanego

32 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

stosunkowo du Ŝego ruchu na drodze nr 2. Skumulowane oddziaływanie obu dróg uwzgl ędniono odpowiednio w prognozach Pozostałe obiekty architektoniczne nie b ędą kolidowa ć z now ą drog ą, ale b ędą z ni ą s ąsiadowa ć, a ich zagro Ŝenie wi ąza ć si ę emisji akustycznych i aerosanitarnych. Kumulacja oddziaływa ń miała równie Ŝ wpływ na projektowanie urz ądze ń będzie tylko ze zmian ą ekspozycji obiektów (panoram widokowych). W „Raporcie…” szczegółowo wymieniono obiekty, dla ochronnych; okazało si ę konieczne obj ęcie drogi nr 2 wspólnym z autostrad ą pasem drogowym, tak aby mo Ŝliwe było których zagro Ŝenie b ędzie wysokie oraz te, dla których zagro Ŝenie b ędzie nie istotne. zlokalizowanie dodatkowych urz ądze ń bezpo średnio przy drodze nr 2, chroniacych skutecznie otoczenie obu dróg przed negatywnym oddziaływaniem sumarycznym. Wysokie ekspozycyjne zagro Ŝenie dla tych obiektów powinno zosta ć zredukowane znacz ąco poprzez zastosowanie takich środków maskuj ących, jak wykopy drogowe, wały ziemne i pasy zieleni wysokiej. W odniesieniu do innych dróg przebiegaj ących niedaleko autostrady nie stwierdzono konieczności budowy dodatkowych przej ść na przedłu Ŝeniu szlaku migracji zwierz ąt w stron ę tych dróg, poniewa Ŝ ruch samochodowy na tych drogach nie W przypadku zespołu zabytków w Sinoł ęce wojewódzki konserwator zabytków nie wyraził zgody na zało Ŝone zbli Ŝenie osi ągnie wielko ści powoduj ących masowe straty zwierz ąt w wypadkach drogowych. Wynika to z obserwowanych zale Ŝno ści autostrady (w wariantcie 2/4) do zespołu, twierdz ąc, Ŝe autostrada b ędzie przebiega ć zbyt blisko zespołu zabytkowego. mi ędzy migracjami zwierz ąt a wypadkami drogowym z ich udziałem. Analizy mo Ŝliwo ści odsuni ęcia autostrady od zabytków w Sinoł ęce wykazała, Ŝe jest mo Ŝliwe przesuni ęcie autostrady o około 150 m w stosunku do wersji opiniowanej, dalsze przesuni ęcie nie jest wskazane z uwagi na kolizje z rozproszon ą Barierowe oddziaływanie dróg przecinaj ących szlaki migracji zwierz ąt zale Ŝy przede wszystkim od nat ęŜ enia ruchu oraz zabudow ą gospodarstw rolniczych w s ąsiednich wsiach. Przesuni ęcia tego dokonano w preferowanym wariancie 4, a w konstrukcji drogi. wariancie 2 pozostawiono rozwi ązanie pierwotne.

W „Raporcie…” opisano środki łagodz ące dla szlaków migracji przecinaj ących istniej ące i projektowane drogi s ąsiaduj ące z Potencjalne i realne zagro Ŝenia wyst ąpi ą równie Ŝ w odniesieniu do stanowisk archeologicznych, z którymi projektowana autostrad ą, gdzie nie projektuje si ę przej ść dla zwierz ąt. droga b ędzie kolidowa ć; stanowiska te nie wymagaj ą jednak trwałej ochrony i mog ą zosta ć zniszczone pod warunkiem

wydobycia atrefaktów z ziemi przed rozpocz ęciem robót budowlanych na autostradzie. 6.9.3 Oddziaływanie skumulowane autostrady A2 i innych dróg w zewn ętrznej strefie interakcji

Osobn ą kwesti ą jest zagro Ŝenie dla niechronionego krajobrazu kulturowego w postaci wiejskiego krajobrazu pól, ł ąk i Oddziaływania skumulowane dotyczy ć b ędą licznych odcinków dróg, poło Ŝonych poza stref ą bezpo średniego oddziaływania zabudowy siedliskowej oraz dla krajobrazu podmiejskiej zabudowy osiedlowej. Zagro Ŝenie to wynika z rozci ęcia terenów autostrady (do 1 km od autostrady); wynika ć to b ędzie z faktu, Ŝe na wielu drogach - biegn ących zarówno poprzecznie jak i wspólnot wiejskich i osiedlowych now ą drog ą. Z uwagi na stosunkowo nisk ą warto ść przestrzenno-architektoniczn ą równolegle do autostrady - ruch drogowy zmieni si ę znacz ąco w wyniku realizacji autostrady. Dotyczy to zwłaszcza krajobrazu kulturowego w otoczeniu projektowanej autostrady, zagro Ŝenie to ocenia si ę jako małe. Zagro Ŝenie to zostanie istniej ącej drogi nr 2 Warszawa –Terespol, biegn ącej w przybli Ŝeniu równolegle do autostrady. zredukowane praktycznie do zera poprzez zastosowanie projektowanych pasów zieleni.

W odniesieniu do drogi nr 2 wykonane analizy doprowadziły do wniosku, Ŝe oddziaływania te zarówno w zakresie hałasu jak Z wykonanych analiz i ocen zagro Ŝeń zabytków wynika, Ŝe skala potencjalnych zagro Ŝeń dla zabytków b ędzie zró Ŝnicowana i zanieczyszcze ń powietrza znacz ąco poprawi ą stan jako ści środowiska w terenach przyległych, poniewa Ŝ ruch na drodze nr 2 w poszczególnych wariantach inwestycyjnych, je śli wzi ąć pod uwag ę fizyczn ą kolizj ę autostrady z jednym obiektem w znacznie zmniejszy si ę po wybudowaniu autostrady A2. W odniesieniu do pozostałych dróg i ich otoczenia stwierdzono tylko wariantach 1 i 1b, a tak Ŝe wysokie zagro Ŝenia ekspozycyjne; tymi ostatnimi zagro Ŝeniami w wariantach 1, 1b i 4/4a/4b jest nieznaczne zmiany stanu środowiska wynikaj ące z realizacji przedsi ęwzi ęcia, przy czym zmiany te mog ą by ć zarówno obj ętych 6 obiektów, w wariancie 1a – 5 obiektów, w wariancie 3 – 3 obiekty, a w wariantach 2 i 3a – 2 obiekty. Ogólnie pozytywne (gdy ruch na drodze zmniejszy si ę) jak i negatywne (gdy ruch na drodze zwi ększy si ę). Generalnie zmiany rzecz bior ąc, skala zagro Ŝeń w wariantach inwestycyjnych jest ekstremalna tylko w odniesieniu do wariantów 1, i 1b. W pozytywne środowiskowo przewa Ŝać b ędą nad zmianami negatywnymi, co prowadzi do ogólnego wniosku, Ŝe budowa pozostałych wariantach zagro Ŝenia nie s ą ekstremalne, bo nie wynikaj ą z fizycznej kolizji autostrady z obiektami lub zbyt autostrady wpłynie pozytywnie na stan środowiska w stefie jej wpływu na układ drogowy. du Ŝego do nich zbli Ŝenia, a jedynie z dopuszczalnych zakłóce ń ich warto ści ekspozycyjnych, zredukowanych odpowiednio za

pomoc ą środków ochronnych. W odniesieniu do szlaków migracji w tej strefie zewn ętrznej interakcji nie przewidziano realizacji dodatkowych przej ść dla zwierz ąt, wychodz ąc z zało Ŝenia, Ŝe przej ścia te powstan ą w ramach osobnych przedsi ęwzi ęć , polegajacych na przebudowie Natomiast w wariancie zerowym wyst ąpi ą wielokrotne ekstremalne zagro Ŝenia dla zabytków wskutek przej ścia istniej ącej lub rozbudowie istniej ących dróg. Dotyczy to równie Ŝ projektowanej drogi ekspresowej S19, dla której przewidziano drogi nr 2 tu Ŝ obok obiektów zabytkowych w Dębem Wielkim, Kałuszynie, Broszkowie, Nowych Iganiach, Zbuczynie, realizacj ę przej ść dla zwierz ąt na szlakach migracji, łacz ących si ę ze szlakami migracji przecinaj ącymi autostrad ę A2. Krzesku i Małaszewiczach, co powoduje zwi ązane z tym niekorzystne oddziaływania ruchu drogowego na te obiekty oraz

powa Ŝne naruszenie warto ści ekspozycyjnych; z tego wzgl ędu wariant zerowy powinien by ć oceniony jako niedopuszczalny 6.9.4 Oddziaływania skumulowane autostrady A2 i linii kolejowych w analizach dotycz ących wariantowania przedsi ęwzi ęcia.

Oddziaływania skumulowane dotyczy ć b ędą równie Ŝ odcinków autostrady A2 w miejscach jej zbli Ŝeń do istniej ących linii kolejowych, w tym zwłaszcza do linii kolejowej Warszawa – Mi ńsk Mazowiecki – Siedlce – Łuków – Biała Podlaska – 8 Uzasadnienie wybranego wariantu Terespol. Wykonane analizy doprowadziły jednak do wniosku, Ŝe oddziaływania te zarówno w zakresie hałasu jak i zanieczyszcze ń powietrza wpłyn ą jedynie nieznacz ąco (wr ęcz śladowo) na zmian ę jako ści środowiska w terenach 8.1 Uwagi ogólne przyległych do autostrady, poniewa Ŝ oddziaływanie ruchu kolejowego na otoczenie b ędzie wielokrotnie mniejsze od oddziaływania autostrady. Tym niemniej na odcinku autostrady przebiegaj ącym równolegle do w/w linii kolejowej Uzasadnienie wyboru wariantu wynika z przeprowadzonej oceny porównawczej poszczególnych wariantów przedsi ęwzi ęcia. (poło Ŝonym w rejonie doliny Kostrzynia w wariancie 1 przebiegu autostrady) konieczne okazało si ę doprojektowanie Zgodnie z przepisami ocena ta dzieli si ę na trzy odr ębne cz ęś ci: ekranów akustycznych za lini ą kolejow ą, chroni ących otoczenie przed sumarycznym hałasem drogowo-kolejowym.

tzw. ocena habitatowa b ędąca specjaln ą procedur ą oceny oddziaływania inwestycji na siedliska chronione i obszary

Natura 2000 zgodnie z art. 6(3) i (4) Dyrektywy 92/43/EWG – procedura ta jest uruchamiana w wyniku 7 Potencjalne zagro Ŝenia zabytków prawdopodobie ństwa wyst ąpienia znacz ącego oddziaływania w wyniku realizacji inwestycji zarówno wewn ątrz

obszaru chronionego wł ączonego do sieci Natura 2000, jak równie Ŝ znajduj ącego si ę poza jego granicami; W jednym przypadku, tj. w przypadku zabytkowej alei dojazdowej w Chlewiskach (Rejmontówka) w gm. Kotu ń, powiat
tzw. ogólna ocena wielokryterialna oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko wynikaj ąca z wykonywania siedlecki (nr A-426), wyst ępuje w wariancie 1/1b fizyczna kolizja drogi z zabytkiem, powoduj ąca poprzeczne rozci ęcie tej zobowi ąza ń nakładanych Dyrektyw ą 85/337/EWG z dnia 27.06.1985 r. z pó źniejszymi zmianami (Dyrektywa alei tras ą autostrady na dwie odr ębne cz ęś ci; wojewódzki konserwator zabytków nie wyraził zgody na zało Ŝone rozci ęcie alei 97/11/WE) w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsi ęwzi ęcia publiczne i prywatne na dojazdowej autostrad ą, a wykonane analizy mo Ŝliwo ści omini ęcia alei wykazały, Ŝe przesuni ęcie autostrady nie jest mo Ŝliwe środowisko; ze wzgl ędów technicznych i przestrzennych.
ocena zbiorcza, stanowi ąca podsumowanie dwóch w/w rodzajów ocen.

33 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

8.2 Ocena habitatowa przyrodniczych wariant ten b ędzie oddziaływał na cenne siedliska gatunków chronionych ptaków poło Ŝone poza obszarami Natura 2000 o nat ęŜ eniu (g ęsto ści) wi ększym ni Ŝ w s ąsiednich obszarach. Do organu ochrony środowiska Inwestycja mo Ŝe zosta ć dopuszczona do realizacji, gdy nie wywiera znacz ącego negatywnego wpływu na obszar Natura wpłyn ął ju Ŝ wst ępny wniosek o rozszerzenie granic “Doliny Kostrzynia”, co sprawi, Ŝe wariant 3/3a stanie si ę kolizyjny i 2000. Przez negatywny wpływ na obszar Natura 2000 projektowanego przedsi ęwzi ęcia rozumie si ę jego wpływ negatywny wyst ąpi znacz ące oddziaływanie na ptaki b ędące przedmiotem ochrony w tym obszarze. na stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe w my śl przepisów ustawy o ochronie przyrody (art. 33 ust. 1 i 2), Wariant najkorzystniejszy środowiskowo ze wzgl ędu na ochron ę obszarów Natura 2000 stanowiłby zatem kompilacj ę zabrania si ę podejmowania działa ń mog ących w istotny sposób negatywnie oddziaływa ć na obszar Natura 2000. Zakaz wariantu 2 na odcinku przej ścia przez „Dolin ę Kostrzynia”, 4a (zmodyfikowanego) na odcinku zbliŜenia do „Gołoborza” oraz umieszczony w art. 33 dotyczy równie Ŝ projektowanych obszarów Natura 2000, znajduj ących si ę na li ście krajowej (o której 4 na odcinku zbli Ŝenia do „Doliny Liwca” (por. pkt. 6.1). mowa w art. 27 ust. 1), do czasu odmowy zatwierdzenia albo zatwierdzenia tych obszarów przez Komisj ę Europejsk ą jako obszary Natura 2000 i ich wyznaczenia w trybie przepisów krajowych (art. 33.1 i 2). 8.3 Ogólna ocena wielokryterialna Waloryzacja przyrodnicza i ocena oddziaływania trasy projektowanej autostrady A2 na odcinku Warszawa – Kukuryki na

środowisko w najbli Ŝszych obszarach Natura 2000 pozwoliła na sformułowanie poni Ŝszych kluczowych wniosków (por. pkt. Procedura ogólnej oceny oddziaływania na środowisko prowadzi do wyboru najlepszego wariantu przebiegu autostrady i jej 6.1): realizacji z uwzgl ędnieniem aspektów środowiskowych (odnosz ących si ę zarówno do środowiska przyrodniczego jak i do 1. Rezygnacja z budowy autostrady A2 – czyli tzw. wariant „0” oznaczaj ący pozostawienie istniej ącej drogi krajowej nr 2 zdrowia i warunków Ŝycia ludzi) oraz traktowanych na równi aspektów funkcjonalnych, ekonomicznych i społecznych, które w dotychczasowym stanie przy zwi ększaj ącym si ę stale nat ęŜ eniu ruchu samochodowego (ze znacznym udziałem uwzgl ędniono w przedstawionej poni Ŝej analizie wielokryterialnej. pojazdów ci ęŜ kich) i pogarszaj ących si ę w konsekwencji warunkach jazdy b ędzie stanowi ć zagro Ŝenie dla wszystkich W celu uzasadnienia dokonanego wyboru wariantu przedsi ęwzi ęcia wykonano szczegółow ą wielokryterialn ą analiz ę uŜytkowników drogi, a ze wzgl ędu na zwi ększaj ąca si ę emisj ę hałasu i zanieczyszcze ń zagra Ŝać b ędzie równie Ŝ porównawcz ą wariantów przedsi ęwzi ęcia, w której wykorzystano informacje i ustalenia dotycz ące oddziaływania wariantów obszarowi „Dolina Kostrzynia” PLB140009, który droga przecina. Ze wzgl ędu na uwarunkowania funkcjonalne, na środowisko zawarte w „Raporcie…”. W „Raporcie…” zamieszczono te Ŝ wykaz kryteriów słu Ŝą cych do środowiskowego społeczne i środowiskowe pozostawienie drogi nr 2 w stanie istniej ącym nie powinno by ć traktowane jako alternatywa porównania wariantów przebiegu przedsi ęwzi ęcia. dla planowanej autostrady. W przypadku wyboru wariantu 0 istnieje wysokie prawdopodobie ństwo wyst ąpienia

znacz ącego oddziaływania drogi nr 2 na przedmiot ochrony w „Dolinie Kostrzynia”. Podobnie rzecz ma si ę w stosunku Analiz ę wykonano metod ą eksperck ą, bazuj ąc na do świadczeniu i wiedzy poszczególnych członków zespołu autorskiego. do przedmiotu ochrony w obszarze „Dobry ń” koło Terespola. Ocenie poddano ł ączne oddziaływanie wszystkich analizowanych wariantów przebiegu autostrady na odcinku Warszawa – 2. Przyj ęty ewentualnie do realizacji wariant 1/1a/1b, wpłynie negatywnie w sposób znacz ący na obszar „Dolina Kostrzynia”. Kukuryki, oraz w podziale na odcinki przebiegaj ące przez teren województw mazowieckiego i lubelskiego, a dane te Bior ąc pod uwag ę wymagany zakres prac na etapie budowy autostrad, jakie prowadzonoby w granicach tego obszaru przedstawiono w „Raporcie…”. Natura 2000, nale Ŝy oceni ć, Ŝe w przypadku wyboru wariantów 1/1a/1b istnieje bardzo wysokie prawdopodobie ństwo, granicz ące z pewno ści ą, wyst ąpienia znacz ącego negatywnego oddziaływania autostrady na przedmiot ochrony w Porównanie powy Ŝszych danych pozwala stwierdzi ć, Ŝe najgorszym z wariantów jest wariant „0” polegaj ący na „Dolinie Kostrzynia”, tj. chronione gatunki ptaków, a zatem z punktu widzenia oceny habitatowej warianty te s ą nie do pozostawieniu istniej ącej drogi nr 2 i zaniechaniu budowy autostrady A2. Pozostałe warianty mo Ŝna uzna ć za porównywalne, przyj ęcia i nie powinny by ć realizowane. Nale Ŝy zatem całkowicie wykluczy ć z realizacji warianty 1, 1a i 1b, przy czym w powy Ŝszej sumarycznej ocenie środowiskowo-społeczno-funcjonalno-ekonomicznej w śród wariantów niezale Ŝnie od wyników ogólnej punktowej oceny wielokryterialnej (przedstawionej w pkt. 8.3). inwestycyjnych zdecydowanie gorzej wypadaj ą warianty 2 i 3a, a do optymalnej grupy wariantów kwalifikuj ą si ę warianty 1, 1a, 1b, 3, 4, 4a (zmodyfikowany w rejonie obszaru Natura „Gołobórz”) i 4b (przy czym najlepsze s ą warianty 1 i 4a 3. Przyj ęty ewentualnie do realizacji wariant 1/1a/2, wpłynie negatywnie w sposób znacz ący na obszar „Dolina Liwca”. zmodyfikowany). Natomiast po wprowadzaniu do oceny dodatkowo tzw. wariantów łamanych (kombinowanych), tj. ą ę Bior c pod uwag wymagany zakres prac na etapie budowy autostrad, jakie prowadzonoby w granicach tego obszaru wariantów powstaj ących przez poł ączenie w jedn ą cało ść co najmniej dwóch w/w wariantów głównych, okazało si ę, Ŝe Ŝ ć Ŝ ń Natura 2000, nale y oceni , e w przypadku wyboru wariantów 1/1a/2 istnieje bardzo wysokie prawdopodobie stwo, wariant 4+4a(zmodyfikowany)+4, składaj ący si ę z wariantu 4a na odcinku w rejonie Siedlec od Gr ęzowa do Choi granicz ące z pewno ści ą, wyst ąpienia znacz ącego negatywnego oddziaływania autostrady na przedmiot ochrony w (zmodyfikowanego rejonie „Gołobórza”) oraz z wariantu 4 na pozostałych odcinkach trasy autostradowej, byłby generalnie „Dolinie Liwca”, tj. chronione gatunki ptaków, a zatem z punktu widzenia oceny habitatowej warianty te s ą nie do nieznacznie lepszy od wariantów 1 lub 4a, co wynika głównie akceptacji społecznej tego wariantu w rejonie w ęzła „Stare przyj ęcia i nie powinny by ć realizowane. Nale Ŝy zatem całkowicie wykuczy ć z realizacji warianty 1, 1a i 2 na odcinku Groszki” w odróŜnieniu od wariantu 4a, który spowodował ju Ŝ masowe protesty mieszka ńcow wsi Stare Groszki, Piotrowina Ŝ kolizji i zbli enia do tego obszaru sieci Natura 2000. i Nowa Trzcianka. 4. Autostrada projektowana zgodnie z wariantami 2, 4, 4a i 4b przecina obszar „Dolina Kostrzynia” na odcinku niemal trzykrotnie krótszym ni Ŝ w wariancie 1/1a/1b. Niemal dwukrotnie krótszy jest odcinek drogi przechodz ący przez tereny 8.4 Ocena zbiorcza siedlisk chronionych w dolinie rzecznej. W rejonie przebiegu wariantu 2/4/4a/4b stwierdzono tak Ŝe mniej liczne wyst ępowanie gatunków ptaków z zał ącznika nr 1 Dyrektywy Ptasiej, szczególnie w liniach rozgraniczaj ących drogi i w Podsumowuj ąc wyniki ocen przedstawionych wy Ŝej w pkt. 8.2 i 8.3, trzeba stwierdzi ć, Ŝe: pasie oddziaływania bezpo średniego. Nale Ŝy, wi ęc przyj ąć , Ŝe budowa autostrady na trasie wariantu 2/4/4a/4b b ędzie miała zdecydowanie mniej szkodliwy wpływ na chronione siedliska i gatunki, w szczególno ści w przypadku przeprawy
zgodnie z powy Ŝsz ą ocen ą habitatow ą (pkt. 8.2) dopuszczone do realizacji powinny by ć wył ącznie warianty 3, 3a, na estakadzie w granicach doliny Kostrzynia na długo ści min. 660 m; wyst ąpi ą wtedy tylko nieznacz ące negatywne 4, 4a (zmodyfikowany) i 4b , oddziaływania autostrady na „Dolin ę Kostrzynia”. Z punktu widzenia oceny habitatowej wariant ten przy zastosowaniu
zgodnie z powy Ŝsz ą ocen ą wielokryterialn ą (pkt. 8.3) najlepiej wypadaj ą warianty 1, 1a, 1b, 3, 4 , 4a odpowiednich działa ń rozwi ąza ń technicznych i działa ń minimalizuj ących, które w maksymalny sposób omijaj ą i (zmodyfikowany) i 4b, przy czym najlepsze s ą wariant y 1 i 4a (zmodyfikowany) , oszcz ędzaj ą miejsca wa Ŝne dla chronionych gatunków i siedlisk przyrodniczych mo Ŝe zosta ć dopuszczony do realizacji i
z czego wynika, Ŝe w cało ściowej, sumarycznej ocenie środowiskowej optymalnym wariantem jest wariant będzie oddziaływa ć na ten obszar w znacznie mniejszym stopniu ni Ŝ droga istniej ąca. wyst ępuj ący jako optymalny jednocze śnie w obu tych procedurach ocen, czyli wariant 4a (zmodyfikowany) ,
wśród wariantów łamanych (kombinowanych) wariant 4+4a(zmodyfikowany)+4, składaj ący si ę z wariantu 4a na 5. Podobnie dopuszczone do realizji mog ą zosta ć warianty 1, 2 i 4a (zmodyfikowany) w rejonie kolizji z obszarem odcinku w rejonie Siedlec od Gr ęzowa do Choi (zmodyfikowanego rejonie „Gołobórza”) oraz z wariantu 4 na „Gołobórz”, gdy Ŝ jak wynika ze szczegółowych analiz przyrodniczych praktycznie nie istnieje mo Ŝliwo ść wyst ąpienia pozostałych odcinkach trasy autostradowej, b ędzie najprawdopodobniej nieco lepszy od wariantu 4a, a zatem b ędzie negatywnego oddziaływania autostrady na przedmiot ochrony w tym obszarze, tj. chronione siedliska przyrodnicze. wariantem optymalnym w rozszerzonej, ł ącznej ocenie habitatowej i wielokryterialnej; jest to jednocze śnie wariant Natomiast budowa autostrady zgodnie z wariantami 1a, 4, 4a (niezmodyfikowany) i 4b wywoła fizyczne zniszczenie proponowany przez Inwestora do realizacji. skrajnych fragmentów tego obszaru chronionego w stopniu niedopuszczalnym. 6. Niedopuszczony do realizacji powinien by ć równie Ŝ wariant 3/3a w rejonie międzyobszarowym mi ędzy obszarami Wariant 4+4a(zmodyfikowany)+4 powinien zatem by ć okre ślony jako globalnie optymalny, a tym samym skierowany do „Dolina Kostrzynia”, „Dolina Środkowego Świdra” i „Lasy Łukowskie”, gdy Ŝ jak wynika ze szczegółowych analiz realizacji.

34 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

6. Zasady ochrony środowiska w projektowaniu, budowie i utrzymaniu dróg. GDDP, Warszawa, 1980r. Budowa autostrady A2 na odcinku Warszawa – Kukuryki, zgodnie z wariantem 4+4a(zmodyfikowany)+4, pozwoli na 7. Zasady ochrony środowiska w drogownictwie. GDDP, Warszawa, 1999 r. zagwarantowanie usług komunikacyjnych o charakterze i jako ści okre ślonej potrzebami społecznymi. Niestety nie da si ę 8. Katalog drogowych urz ądze ń ochrony środowiska. GDDKiA, Warszawa, 2002 r. unikn ąć kolizji z obszarem wł ączonym do sieci Natura 2000, jakim jest „Dolina Kostrzynia”, a tym samym negatywnego 9. Wytyczne prognozowania st ęŜ eń zawiesiny ogólnej i w ęglowodorów ropopochodnych w ściekach z dróg oddziaływania na sam obszar – nie b ędzie to jednak oddziaływanie znacz ąco negatywne. krajowych. GDDKiA, Warszawa, 2006 r. 10. Podr ęcznik dobrych praktyk wykonywania opracowa ń środowiskowych dla dróg krajowych. GDDKiA, Wybór wariantu 4+4a(zmodyfikowany)+4 pozwoli na zagwarantowanie usług komunikacyjnych o charakterze i jako ści Warszawa, 2008 r. okre ślonej potrzebami społecznymi. Niestety nie da si ę unikn ąć kolizji z obszarem wł ączonym do sieci Natura 2000, jakim jest „Dolina Kostrzynia”, a tym samym nieznacz ącego negatywnego oddziaływania na ten obszar. Wybór wariantu W prognozach ilo ściowych poziomów hałasu drogowego oraz poziomów zanieczyszcze ń powietrza i wód zastosowano 4+4a(zmodyfikowany)+4 jest jednak kompromisem pomi ędzy jednym z celów społecznych, którym jest ochrona środowiska zało Ŝenia i metody obliczeniowe opisane: przyrodniczego i społecznego oraz drugim, jakim jest realizacja programu transeuropejskiej sieci transportowej i zapewnienie usług komunikacyjnych o odpowiednim poziomie jako ści. Mo Ŝliwe oddziaływanie inwestycji na obszary wł ączone do sieci • ogólnie: w “Zasadach ochrony środowiska w drogownictwie” [poz.7] oraz w “ Wytyczne prognozowania st ęŜ eń Natura 2000 b ędzie obni Ŝone do minimum poprzez wybór wariantu 4+4a(zmodyfikowany)+4 i zastosowanie odpowiednich zawiesiny ogólnej i w ęglowodorów ropopochodnych w ściekach z dróg krajowych” [poz.9], środków łagodz ących, w tym zwłaszcza podwójnej estakady o długo ści około 660 m, o du Ŝym rozstawie podpór i o • szczegółowo: w pkt. 6 niniejszego raportu. rozsuni ętych daleko od siebie jezdniach, biegn ącej wysoko nad dnem doliny Kostrzynia. Podstaw ą do ww. prognoz ilo ściowych były wyniki prognozy ruchu drogowego, uwzględniaj ącej now ą tras ę autostradow ą, Dodatkowym argumentem za wariantem 4+4a(zmodyfikowany)+4 jest znacznie wy Ŝszy stopie ń społecznej akceptacji w zawarte w odr ębnym opracowaniu (zał. 5). stosunku do innych wariantów, co wynika z uzyskanych uzgodnie ń z jednostkami samorz ądowymi oraz z przebiegu spotka ń konsultacyjnych z mieszka ńcami poszczególnych gmin. W dniu 15.09.2008 r. odbyło si ę posiedzenie Zespołu Oceny Obliczenia prognozy zerowej (pkt. 3.5) wykonano, bior ąc za podstaw ę wyniki generalnego pomiaru ruchu drogowego dla Przedsi ęwzi ęć Inwestycyjnych GDDKiA Oddział w Warszawie w O środku Konferencyjno-Szkoleniowym GDDKiA w sieci dróg krajowych i wojewódzkich, dost ępne w biurze projektów „Transprojekt-Warszawa”. Józefowie koło Warszawy, w którym uczestniczyli przedstawiciele 26 jednostek samorz ądowych. Na posiedzeniu tym a Ŝ 18 jednostek samorz ądowych wskazało wariant 4+4a(zmodyfikowany)+4 jako optymalny; inne warianty wskazało 6 jednostek, a Przy projektowaniu środków łagodzenia ujemnego oddziaływania projektowanej trasy drogowej na okoliczne środowisko 2 jednostki nie wskazały Ŝadnego wariantu. zastosowano typowe rozwi ązania opisane szczegółowo w “Katalogu drogowych urządze ń ochrony środowiska” [poz.8], adaptuj ąc je do warunków lokalnych. 9 Znacz ące oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko 11 Przewidywane środki ochrony środowiska Na podstawie charakterystycznych cech inwestycji, cech środowiska przyrodniczego i kulturowego w otoczeniu drogi oraz jako ściowej i ilo ściowej oceny siły oddziaływa ń drogi na środowisko ustalono macierz oddziaływa ń inwestycji na 11.1 Ochrona przed hałasem środowisko. Wewn ątrz prognozowanej potencjalnej strefy ponadnormatywnych oddziaływa ń hałasu drogowego b ędą znajdowa ć si ę Z analiz przedstawionych szczegółowo w „Raporcie…” wynika Ŝe, oddziaływania na obszary prawnie chronione, wody, budynki mieszkalne, które powinny podlega ć ochronie akustycznej. Strefa ta wyst ąpi nie tylko wzdłu Ŝ autostrady A2, ale krajobraz i ro ślinno ść dotycz ą zarówno etapu budowy jak i etapu eksploatacji, oddziaływania na zabytki i stanowiska równie Ŝ wzdłu Ŝ dróg krajowych nr 2, 50, 63, 19 (S19) i 68. Oznacza to, Ŝe przy tych drogach poziom hałasu przekroczy w archeologiczne odnosz ą si ę wył ącznie do etapy budowy, natomiast wszystkie pozostałe ww. oddziaływania wi ąŜą si ę tylko z 2035 r. poziom dopuszczalny poza pasem drogowym, jeśli nie zastosuje si ę środków ochronnych. etapem normalnej ekspolatacji inwestycji (autostrady). W celu doprowadzenia prognozowanych poziomów hałasu poza projektowanym pasem drogowym do warto ści równych lub Oddziaływania w sytuacjach awaryjnych (wypadki z cysternami) mog ą by ć istotne, ale równie Ŝ wi ąŜą si ę z eksploatacj ą ni Ŝszych od dopuszczalnych nale Ŝy zastosowa ć dla ochrony terenów planowanej i istniej ącej zabudowy mieszkaniowej drogi, z tym szczególnie z ochron ą wód powierzchniowych i podziemnych, i dlatego zostały rozpatrzone ł ącznie w ramach budow ę ekranów akustycznych. Szczegółowy opis ekranów oraz ich lokalizacje zostały opisane w „Raporcie…”. jednego bloku oddziaływania inwestycji na wody. Ponadto w celu okre ślenia skuteczno ści ekranowania poszczególnych pi ęter budynków mieszkalnych wykonano analiz ę Pozostałe oddziaływania, nie wymienione powy Ŝej, dotycz ące zarówno etapu normalnej eksploatacji jak i innych etapów komputerow ą, w wyniku której ustalono, Ŝe przy przyj ętych lokalizacjach i wysoko ściach ekranów b ędą skutecznie osłaniane procesu inwestycyjnego (budowa, likwidacja) pomija si ę w powy Ŝszej analizie środowiskowej jako mało istotne. W wszystkie kondygnacje mieszkalne chronionych budynków. szczególno ści pomija si ę w cało ści etap likwidacji drogi jako mało prawdopodobny, gdy Ŝ cech ą charakterystyczn ą dróg jest ich trwało ść eksploatacyjna liczona setkami a nawet tysi ącami lat. Zgodnie z rozporz ądzeniem w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, przyj ęto budow ę ekranów akustycznych dla ochrony zarówno terenów zwartej zabudowy mieszkaniowej (zagrodowej) jak i zabudowy rozproszonej, w 10 Przyj ęte metody, zało Ŝenia i rozwi ązania zwi ązku z czym nie wyst ąpi konieczno ść utworzenia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania ze wzgl ędu na ochron ę akustyczn ą terenów zabudowy mieszkaniowej. Niska zabudowa rozproszona, która znajdzie si ę w potencjalnym zasi ęgu uci ąŜ liwo ści W opracowaniu wykorzystano zasady i metody wykonywania RO Ś podane w nast ępuj ących podstawowych materiałach akustycznej projektowanej drogi, wyst ępuje praktycznie na całej długo ści projektowanej autostrady. metodycznych i publikacjach: W stosunku do planowanych terenów chronionych konieczne jest na etapie projektu budowlanego zarezerwowanie miejsca 1. Assessment of plans and projects significantly affecting Natura 2000 sites. Methodological guidance on the pod przyszłe ekrany akustyczne bez projektowania ich. Ekrany te b ędą wznoszone po zako ńczeniu realizacji przedsi ęwziecia provision of Article 6(3) and (4) of the Habitats Directive 92/43/EEC, European Commission Environment DG, sukcesywnie w miar ę powstawania nowej zabudowy chronionej (w ramach tzw. II etapu ekranowania). Podstaw ą 2002. wyznaczenia rezerwy terenu powinny by ć ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku 2. Oceny oddziaływania dróg na środowisko. GDDP, Warszawa, 1999 r. braku planów miejscowych – wskazania studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania gminy. Ponadto w celu 3. Stadia i skład dokumentacji projektowej dla dróg i mostów w fazie przygotowania zada ń. GDDP, Warszawa, unikni ęcia niekorzystnego wpływu odbi ć fal akustycznych od ekranów na poziomy hałasu w strefach chronionych przyj ęto 2000 r. zasad ę, Ŝe naprzeciw ekranu odbijaj ącego mo Ŝe by ć usytuowany wyłacznie ekran pochłaniaj ący (a nie odbijaj ący). 4. Wytyczne projektowania ulic (WPU). Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, Warszawa, 1992 r. 5. Wytyczne projektowania dróg (WPD). GDDP, Warszawa, 1995 r.

35 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

11.2 Ochrona wód W miejscach odprowadzenia ścieków do odbiorników zaprojektowano oczyszczalnie ścieków opadowych. Oczyszczalni ę stanowi zbiornik retencyjny magazynuj ący ścieki opadowe, spowolniaj ący odpływ ścieków w czasie i jednocze śnie W celu ochrony wód powierzchniowych przed zanieczyszczonymi spływami opadowymi z wybudowanej autostrady i redukuj ący zawiesin ę, albo osadnik. W miejscach szczególnie nara Ŝonych na zanieczyszczenie zastosowano szczelne awaryjnymi spływami toksycznych płynów zostanie zastosowany system urz ądze ń oczyszczaj ących składaj ących si ę z: zbiorniki retencyjne. Miejscami szczególnie nara Ŝonymi na zanieczyszczenia s ą rejony w ęzłów drogowych, wyloty do rzek. W rejonie tym rowy drogowe b ędą szczelne. • poboczy trawiastych, zatrzymuj ących cz ęś ciowo zanieczyszczenia w pokrywie trawiastej, • wewn ętrznych skarp trawiastych rowów, zatrzymuj ących cz ęś ciowo zanieczyszczenia w pokrywie trawiastej, Z oczyszczalni, po oczyszczeniu do stopnia zgodnego z wymaganiami uj ętymi w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z • przydro Ŝnych rowów trawiastych, zatrzymuj ących cz ęś ciowo zanieczyszczenia w pokrywie trawiastej, dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz • osadników na dnie studzienek ściekowych (wpustowych), zatrzymuj ących cz ęś ciowo zawiesiny ogólne, w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 137, poz. 984 z 2006 r.), ścieki opadowe • zbiorników retencyjnych (sedymentacyjnych), zainstalowanych na rowach przydro Ŝnych lub kanalizacji deszczowej, odpłyn ą do odbiornika. słu Ŝą cych do zmniejszania przepływów maksymalnych w sieci odwodnienia drogi oraz do oczyszczenia spływów opadowych z zawiesin ogólnych metod ą sedymentacji, tj. osadzania zanieczyszcze ń na dnie zbiornika, Analizowany odcinek b ędzie cz ęś ciowo odwadniany rowami przydro Ŝnymi po obu stronach jezdni. Spadek i wymiar rowów • osadników zawiesiny w fornie zamkni ętych zbiorników podziemnych, zatrzymuj ących cz ęś ciowo zawiesiny ogólne, został przyj ęty tak aby zapewni ć spływ wód deszczowych do zbiorników retencyjnych. • zastawek awaryjnych, słu Ŝą cych do zatrzymywania szkodliwych substancji pochodz ących z rozbitych cystern Projektowana autostrada b ędzie cz ęś ciowo odwadniana przez odprowadzenie spływów ścieków opadowych do wpustów samochodowych i ewentualnie do redukowania przepływów powodziowych. ulicznych z osadnikiem, zlokalizowanych w ściekach przy kraw ędzi jezdni i dalej przykanalikami do projektowanych

kanałów zlokalizowanych w pasie rozdzielaj ącym jezdnie. Nast ępnie poprzez projektowane zbiorniki retencyjne do W odniesieniu projektowanych MOP, OUA i MPO oraz parkingu buforowego w Koroszczynie i nowego przej ścia istniej ących odbiorników, cieków wodnych: rowów melioracyjnych i rzek. granicznego w Kukurykach, konieczne b ędzie zainstalowanie na ko ńcu systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej oczyszczalni ścieków bytowych i opadowych. Ścieki opadowe kierowane s ą do zbiorników retencyjnych. Zbiorniki retencyjne pełni ą w tym przypadku podwójn ą rol ę:

W celu ochrony przeciwpowodziowej ograniczono maksymalne przepływy w zewn ętrznej sieci hydrologicznej poprzez a/ elementu redukuj ącego szczytowe nat ęŜ enie przepływu ścieków opadowych poni Ŝej dopuszczalnego zastosowanie zbiorników retencyjnych, odprowadzaj ących wody opadowe do odbiorników zewn ętrznych. Szczegółowe b/ elementu oczyszczania, którego efektem jest redukcja st ęŜ eń i ładunków zanieczyszcze ń. lokalizacje tych zbiorników oraz ich wymiary i pojemno ści zostan ą ustalone na podstawie pozwolenia wodno-prawnego.

ę Ŝ W celu ochrony wód podziemnych nie powinno si ę dopu ści ć do zasilania wód gruntowych zanieczyszczonymi spływami Przyj to zbiorniki retencyjne ziemne, o dnie umocnionym betonowymi płytami drogowymi IOMB uło onymi na 30 cm warstwie Ŝwiru drobnego i o skarpach umocnionych na całej wysoko ści a Ŝurowymi płytami EKO, równie Ŝ uło Ŝonymi na opadowymi z jezdni. Dostateczn ą ochron ę wód podziemnych zapewni warstwa podło Ŝa gruntowego projektowana na dnie 30 cm warstwie Ŝwiru drobnego. ww. rowów trawiastych i zbiorników retencyjnych. Warunkiem niezb ędnym do prawidłowego oczyszczania wód opadowych infiltruj ących w grunt jest usytuowanie dna rowów drogowych i zbiorników retencyjnych co najmniej 1,5 m ponad Zbiorniki szczelne b ędą dodatkowo wyło Ŝone nieprzepuszczaln ą foli ą PVC, pokryt ą ochronn ą 50 cm warstw ą piasku. Gdzie zwierciadłem wód gruntowych; dotyczy to szczególnie wód gruntowych pozbawionych naturalnej izolacji o wysokiej nie ma mo Ŝliwo ści odprowadzenia oczyszczonych ścieków deszczowych do odbiornika lub odprowadzenie jest zbyt wra Ŝliwo ści środowiska gruntowo-wodnego na zanieszcyszcczenia drogowe. kosztowne zastosowano zbiorniki retencyjne infiltracyjne.

Dna zbiorników retencyjnych i osadniki wpustowe powinny by ć okresowo oczyszczane z zatrzymanych osadów, przy czym Zbiornik infiltracyjny składa si ę z górnej cz ęś ci ziemnej, tak jak zbiornik retencyjny i z cz ęś ci dolnej, warstwy filtracyjnej ich usuwanie, transport i składowanie powinno by ć zgodne z przepisami ustawy o odpadach i o utrzymaniu czysto ści i ze Ŝwiru o uziarnieniu od 2 mm do 8 mm przykrytych warstw ą ochronn ą ze Ŝwiru lub piasku grubego grubo ści minimum 10 porządku w miastach i w gminach. cm z przekładk ą ochronn ą z geowłókniny filtracyjnej (wymienianej okresowo). Dno zbiornika infiltracyjnego powinno

znajdowa ć si ę co najmniej 1,50 m powy Ŝej zwierciadła wód gruntowych. Zbiorniki b ędą ogrodzone. Do ka Ŝdego zbiornika W zakresie ochrony uj ęć wód podziemnych konieczna b ędzie likwidacj ą co najmniej o śmiu uj ęć wraz z ich strefami doprowadzona jest droga eksploatacyjna. ochronnymi.

Na etapie projektu budowlanego na podstawie szczegółowej analizy kolizji drogi ze stref ą ochrony bezpo średniej nale Ŝy Osadnik zawiesiny mineralnej jest Ŝelbetowym zamkni ętym, w planie prostok ątnym lub okr ągłym zbiornikiem. We wn ętrzu rozwa Ŝyć, czy konieczne b ędzie zlikwidowanie kolejnych 7 uj ęć wód podziemnych wyszczególnionych w „Raporcie...”. osadnika, wskutek sedymentacji, zatrzymuje si ę ci ęŜ sza zawiesina mineralna. Osadniki stosuje si ę zamiast zbiorników retencyjnych w przypadku bardzo małej zlewni ponad zbiornikiem albo z uwagi na uwarunkowania lokalne wykluczaj ące

zastosowanie otwartego zbiornika retencyjnego. 11.3 Przyj ęty system oczyszczania i odprowadzania ścieków opadowych

W miejscu gdzie nie mo Ŝna grawitacyjnie odprowadzi ć oczyszczonych ścieków deszczowych do istniej ących odbiorników, Projektowan ą autostrad ę podzielono na szereg zlewni, z których ścieki opadowe b ędą odprowadzane do oddzielnych projektuje si ę pompownie i przewody tłoczne ci śnieniowe. Projektuje si ę pompownie z elementów Ŝelbetowych, odbiorników. Odbiornikami ścieków opadowych s ą istniej ące rowy melioracyjne, cieki wodne i rzeki, przecinaj ące drog ę lub prefabrykowanych. Pompownie podziemne bez wydzielonego i ogrodzonego terenu. Skrzynka z tablic ą zasilaj ąco- przepływaj ące w pobli Ŝu drogi oraz przy braku odbiorników powierzchniowych - ziemia. sterownicz ą ustawiona w pobli Ŝu pompowni.

Przyj ęto schemat oczyszczania wód opadowych składaj ący si ę z nast ępuj ących współpracuj ących ze sob ą podstawowych Dla obliczenia ilo ści ścieków opadowych odprowadzanych z autostrady A2 przyj ęto zgodnie z polsk ą norm ą PN-S-02204 elementów: deszcz miarodajny o prawdopodobie ństwie p =10% (pojawiaj ący si ę raz na 10 lat) i czasie koncentracji terenowej t = 120 s k

• System rowów trawiastych ś ę ą • Obliczenie pojemno ci zbiorników retencyjnych przeprowadzono wg arkusza roboczego ATV – A117, uwzgl dniaj c Układ zamkni ętej sieci kanalizacyjnej dopływ wód z deszczu miarodajnego o prawdopodobie ństwie p=10 i czasie trwania 15 minut – Q =165 l/sxha. • 15;0,1 Zbiorników retencyjnych z regulatorami przepływu, zbiorników infiltracyjnych lub osadników zawiesiny ogólnej • Pompowni ścieków deszczowych z przewodami tłocznymi. Na terenie MOP jako deszcz miarodajny do obliczenia urz ądze ń do oczyszczania ścieków opadowych przyj ęto deszcz o prawdopodobie ństwie p=100 (c=1), wyst ępuj ący raz na rok, o nat ęŜ eniu 100 l/sxha.

36 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Zwi ązku z tym Ŝe, st ęŜ enie w ęglowodorów ropopochodnych w wodach opadowych i roztopowych odpływaj ących z jezdni polach i ł ąkach poza obwodnic ą. Gospodarka ziemi ą humusow ą powinna by ć uwzgl ędniona odpowiednio w bilansie robót nie przekroczy poziomu dopuszczalnego wynosz ącego 15 g/m³ nie ma potrzeby stosowania separatorów. ziemnych, w projekcie drogowym autostrady.

11.4 Ochrona powietrza, gleb i upraw Ziemia humusowa i darnina trac ą swoje warto ści u Ŝytkowe przy długotrwałym przechowywaniu w pryzmach. Dlatego nie zaleca si ę składowania darniny, lecz jej bezpo średnie przewiezienie i wbudowanie w innych miejscach. Je śli jednak Wewn ątrz potencjalnej strefy podwy Ŝszonych poziomów st ęŜ eń substancji zanieczyszczaj ących pochodz ących od ruchu zaistniałaby potrzeba jej składowania, to w okresie wegetacyjnym czas składowania w pryzmach nie powinien przekroczy ć pojazdów po drodze, b ędą znajdowa ć si ę grunty rolne i zabudowa, które powinny podlega ć ochronie przed dwóch tygodni. Przy dłu Ŝszych okresach składowania, darnin ę nale Ŝy rozło Ŝyć na gruncie, podlewa ć i dwa razy w ci ągu zanieczyszczeniami komunikacyjnymi. Strefa ta wystąpi nie tylko wzdłu Ŝ autostrady A2 ale równie Ŝ wzdłu Ŝ dróg krajowych roku kosi ć. Podobnie nale Ŝy post ępowa ć z ziemi ą humusow ą, z tym Ŝe pryzmy humusu nie powinny mie ć wysoko ści nr 2, 50, 63, 19 (S19) i 68. Oznacza to, Ŝe przy tych drogach poziom zanieczyszcze ń b ędzie w 2035 r. wyra źnie podwy Ŝszony wi ększej ni Ŝ 1,20 m, a przy składowaniu dłu Ŝszym ni Ŝ dwa tygodnie powierzchni ę pryzmy nale Ŝy zabezpieczy ć przed erozj ą poza pasem drogowym w stosunku do poziomu tła, je śli nie zastosuje si ę środków ochronnych. Na innych drogach w strefie wodn ą i wietrzn ą przez zastosowanie tymczasowej obudowy ro ślinnej z traw, zbó Ŝ i motylkowych. wpływu autostrady nie wyst ąpi ą w 2035 r. koncentracje drogowych zanieczyszcze ń powietrza podwy Ŝszone w stosunku do tła. 11.5 Ochrona zwierz ąt

W zakresie ochrony ro ślin podwy Ŝszenie poziomów zanieczyszcze ń przy autostradzie A2 i przy głównych drogach W celu przeciwdziałania prognozowanemu barierowemu działaniu autostrady na populacj ę i zró Ŝnicowanie genetyczne poprzecznych b ędzie dotyczy ć tlenków azotu, na które ro śliny reaguj ą ró Ŝnie: gatunki lubi ące azot rosn ą lepiej, a gatunki o zwierz ąt dziko Ŝyj ących konieczne jest wyposa Ŝenie drogi w bezkolizyjne, dwupoziomowe przej ścia usytuowane na małym zapotrzebowaniu azotu, zazwyczaj światłolubne, rosn ą wolniej i s ą zagłuszane. W zwi ązku z tym w strefie przeci ęciach szlaków migracji ró Ŝnych gatunków zwierz ąt z tras ą drogow ą. podwy Ŝszonych dawek azotu plony niektórych upraw rolnych mog ą by ć ni Ŝsze, a w środowisku ro ślin nieuprawianych mog ą wyst ąpi ć zmiany składu gatunkowego, przy czym najbardziej zagro Ŝone s ą drzewa iglaste. W „Raporcie…” przedstawiono szczegółowo lokalizacj ę przej ść dla zwierz ąt du Ŝych i średnich, w poszczególnych wariantach planowanej inwestycji. Lokalizacj ę i rozwi ązania przestrzenne przej ść uzgodniono z Nadle śnictwami i Polskim Zastosowanie izolacyjnych pasów zieleni wzdłu Ŝ projektowanej drogi wynika nie tylko z konieczno ści ochrony otoczenia Zwi ązkiem Łowieckim. drogi przed drogowymi zanieczyszczeniami powietrza. Ziele ń izolacyjna jest uniwersalnym środkiem ochrony środowiska, przy czym, w przypadku autostrady A2, poza ochron ą przed zanieczyszczeniami powietrza, powinna stanowi ć skuteczny Na przej ściach autostrady przez szerokie, płaskie i podmokłe doliny rzeczne konieczne b ędzie zastosowanie szeregu małych środek ochronny w zakresie: przej ść dolnych dla płazów i gadów w formie przepustów ekologicznych (zwykle zblokowanych z przepustami drogowymi). Lokalizacje tych przepustów wyszczególniona zaostała w „Raporcie…”. • ochrony gleb s ąsiaduj ących z now ą drog ą, w tym zwłaszcza w odniesieniu do gleb wysokich klas bonitacyjnych; • ochrony upraw rolnych, le śnych i ro ślinno ści nieuprawianej, którym szkodz ą nie tylko zanieczyszczenia powietrza, W celu ochrony szlaków migracji i miejsc bytowania dzikich zwierz ąt przed działalno ści ą człowieka nie nale Ŝy lokalizowa ć ale równie Ŝ suche i mokre depozyty zanieczyszcze ń powietrza, osiadaj ące na powierzchni gruntu, wnikaj ące w MOP-ów (Miejsc Obsługi Podró Ŝnych) w terenach le śnych i na obrze Ŝach du Ŝych kompleksów le śnych. Z tego wzgl ędu gleb ę i zasilaj ące wody gruntowe; ustalon ą pierwotnie lokalizacj ę dwóch MOP-ów typu I w km 629+690 w wariancie 1/1a/1b/4/4a/4b (na skraju Lasu • ochrony krajobrazu przyrodniczego, zwłaszcza w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu, w zwi ązku z zapisami Woskrzenickiego, wchodz ącego w skład du Ŝego kompleksu Lasu Rokitnia ńskiego) przesuni ęto na km 637+650 (gdzie pkt. 6.2 i 6.3.1 (maskowanie dysonansów krajobrazowych); znajduj ą si ę grunty rolne wsi Kijowiec). Przesuni ęcie tych MOP-ów jest konieczne równie Ŝ ze wzgl ędu na ochron ę • ochrony przed hałasem drogowym jako uzupełnienie innych środków ochrony akustycznej terenów zagro Ŝonych krajobrazu przyrodniczego. (pkt. 11.1); • ochrony nietoperzy przed niskimi lotami powoduj ącymi wypadki z szybko poruszaj ącymi si ę pojazdami, w tym W celu całkowitego wyeliminowania wypadków drogowych ze zwierz ętami projektowana autostrada powinna by ć zwłaszcza ci ęŜ arowymi (pkt. 11.6), obustronnie ogrodzona na całej swojej długo ści z wyj ątkiem stref podej ść do poprzecznych przej ść dla zwierz ąt; obszary • ochrona warto ści ekspozycyjnych zabytków poło Ŝonych najbli Ŝej autostrady (pkt. 12.1), projektowanych w ęzłów i MOP-ów równie Ŝ powinny by ć wygrodzone w cało ści. • ochrony krajobrazu kulturowego w otoczeniu drogi w zwi ązku z zapisami pkt. 12.3 (osłona krajobrazowa terenów Wygrodzenie drogi jest równie Ŝ potrzebne z uwagi na ochron ę ludzi przed wypadkami drogowymi w zwi ązku z mog ącymi rolnych); si ę zdarzy ć próbami przej ścia w poprzek autostrady. • bezpiecze ństwa ruchu drogowego, w tym zwłaszcza ochrony drogi przed zawiewaniem śniegiem (osłona

przeciw śniegowa), podmuchami bocznego wiatru (osłona przeciwwietrzna) i ol śnieniem kierowców (osłona Analiza szlaków przemieszczania si ę nietoperzy wskazuje, Ŝe aby w stopniu maksymalnym uchroni ć nietoperze bytuj ące lub przeciwol śnieniowa). Ŝeruj ące w otoczeniu autostrady przed zderzeniami z pojazdami poruszaj ącymi si ę autostrad ą, konieczna jest budowa

specjalnych ogrodze ń dla nietoperzy wzdłu Ŝ autostrady A2. Ich lokalizacje i szczegółowe wymagania konstrukcyjne Z uwagi na niepewno ść prognozy nat ęŜ eń i struktury ruchu oraz mo Ŝliwo ść bł ędu w oszacowaniu innych czynników przedstawione zostały w „Raporcie…”. maj ących wpływ na przyszły poziom zanieczyszcze ń powietrza i gleb powinno si ę, po oddaniu inwestycji do u Ŝytku, przeprowadza ć okresowe badania stanu powietrza w celu bie Ŝą cej kontroli poziomów zanieczyszcze ń i ewentualnego W przypadku wyst ępowania na w/w odcinkach drogi ekranów akustycznych, nale Ŝy przyj ąć , Ŝe ekrany te pełni ć b ędą rol ę zastosowania nadzwyczajnych środków ochronnych. Je śli wyniki tych bada ń wyka Ŝą przekroczenie dopuszczalnych ogrodzenia dla nietoperzy, z tym Ŝe w przypadku gdy wysoko ść ekranu jest niŜsza ni Ŝ 4 m, nale Ŝy podwy Ŝszy ć go do 4 m. poziomów zanieczyszcze ń w obszarach poza pasem drogowym, to wtedy powinno si ę ustanowi ć na tych terenach obszar Podobnie nale Ŝy post ąpi ć w przypadku miejsc, gdzie wzdłu Ŝ autostrady b ędą wyst ępowa ć jednocze śnie ogrodzenia dla ograniczonego u Ŝytkowania. zwierz ąt oraz dla nietoperzy: wtedy nale Ŝy przyj ąć , Ŝe ogrodzenie dla nietoperzy pełni ć b ędzie jednocze śnie funkcj ę

ogrodzenia dla zwierz ąt, czyli zaprojektowa ć jedno wspólne ogrodzenie o wysoko ści 4 m. Osobnym zagadnieniem jest ochrona darniny i ziemi urodzajnej. W trakcie budowy nale Ŝy usun ąć darnin ę i ziemi ę urodzajn ą z terenu obj ętego robotami ziemnymi oraz z tych cz ęś ci placu budowy, gdzie mogłaby ulec zniszczeniu lub zanieczyszczeniu. Ocenia si ę, Ŝe dzi ęki zastosowaniu przej ść dla zwierz ąt w poprzek drogi oraz projektowanemu wygrodzeniu drogi, Prac tych nie nale Ŝy wykonywa ć w czasie silnych opadów deszczu lub w przypadku gruntu nadmiernie nasyconego wodami doprowadzaj ącemu zwierz ęta do najbli Ŝszych przej ść poprzecznych oraz chroni ącemu nietoperze, uniknie si ę prawie opadowymi. całkowicie wypadków drogowych z udziałem zwierz ąt, a barierowe oddziaływanie drogi na zwierz ęta b ędzie niewielkie i nie

spowoduje istotnych zmian w warunkach bytowania dzikich zwierz ąt. W szczególny sposób nale Ŝy potraktowa ć warto ściow ą, wierzchni ą warstw ę gleby o grubo ści 20-30 cm. Warstwa ta powinna by ć w cało ści usuni ęta z obszaru planowanych robót ziemnych, a nast ępnie wykorzystana do stworzenia stałej obudowy biologicznej skarp rowów, nasypów i wykopów oraz do pogrubienia istniej ącej warstwy glebowej na mniej urodzajnych

37 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

11.8 Ocena efektywno ści proponowanych środków ochrony 11.6 Ochrona nietoperzy Przy wyst ąpieniu potoków ruchu na autostradzie A2 nie wi ększych od przyj ętych w prognozie ruchu zostan ą dotrzymane Wypadki drogowe z nietoperzami mog ą by ć ograniczone znacz ąco przez zastosowanie nast ępuj ącego zestawu urz ądze ń dopuszczalne poziomy hałasu oraz zanieczyszcze ń powietrza, gleb, upraw i wód poza pasem drogowym, poniewa Ŝ zostan ą ochronnych, których celem jest zmuszenie nietoperzy traktowanych jako grupa gatunków do zmiany trajektorii lotu z niskiej zastosowane środki ochrony środowiska wymienione wy Ŝej, a pas drogowy b ędzie szeroki. Efektywno ść środków ochrony na odpowiednio wysok ą ponad poruszaj ącymi si ę pojazdami, w tym zwłaszcza ci ęŜ arówkami typu “tir”: przed tymi emisjami wyniesie zatem 100% do 2035 r. W stosunku do ochrony zwierz ąt, ro ślin i krajobrazu efektywno ść zaproponowanych środków ocenia si ę na 80-90%. 1) po obu stronach autostrady zastosowa ć pasy zwartej zieleni wysokiej o szeroko ści min. 2x12 m; do nasadze ń u Ŝywa ć wyro śni ętego materiału szkółkarskiego drzew szybko rosn ących – modrzew, brzoza; Osi ągni ęcie efektywno ści 100% nie jest jednak celowe z uwagi na bardzo duŜy wzrost kosztów inwestycji zwi ązany mi ędzy innymi z dodatkowym zaj ęciem terenu pod osłony krajobrazowe oraz z dodatkowymi przej ściami dla zwierz ąt i z przyj ęciem 2) w pasie rozdzielaj ącym dokona ć nasadze ń z świerka zwyczajnego w dwóch pasach w wi ęź bie 0,5x0,5 m który po 10 wi ększej szeroko ści dla przej ść ju Ŝ zaprojektowanych. latach nale Ŝy ogłowi ć – powstanie pas zieleni o szeroko ści 6 m; oznacza to poszerzenie pasa dziel ącego ze standardowych 5 m (docelowo) do 11 m (docelowo); W przypadku wi ększego wzrostu ruchu na drodze ni Ŝ zakładany dopuszczalne poziomy hałasu oraz zanieczyszcze ń powietrza (tlenki azotu) mog ą zosta ć jednak przekroczone poza projektowanym pasem drogowym przed 2035 r. Dla potwierdzenia 3) przy projektowaniu o świetlenia nale Ŝy bezwzgl ędnie stosowa ć światło sodowe lub inne posiadaj ące tzw. „ciepłe zaistnienia takiej nadzwyczajnej sytuacji nale Ŝy nie rzadziej ni Ŝ raz na 5 lat monitorowa ć stan środowiska w obszarach widmo”; bezwzgl ędnie nale Ŝy wykluczy ć o świetlenie Ŝarowo – rt ęciowe – przyci ągaj ące owady; sąsiaduj ących z autostrad ą, a ponadto nale Ŝy wykona ć po roku analiz ę porealizacyjn ą i ewentualnie w terminie pó źniejszym przegl ąd ekologiczny przedsi ęwzi ęcia na zasadach ustalonych odpowiednio w art. 135.5 i w art. 237 ustawy Prawo ochrony Powy Ŝsze urz ądzenia ochronne nale Ŝy zastosowa ć na odcinkach autostrady, na których stwierdzono obecno ść nietoperzy. środowiska [1] - w celu ewentualnego uzupełnienia drogi o dodatkowe urz ądzenia ochrony środowiska lub dokonania rozbudowy urz ądze ń istniej ących (np. podwy Ŝszenia ekranów akustycznych). 11.7 Ochrona i kształtowanie ro ślinno ści i krajobrazu 12 Przewidywane środki ochrony zabytków W celu zrekompensowania strat w środowisku ro ślinnym w otoczeniu drogi oraz złagodzenia ujemnego oddziaływania drogi na otaczaj ący krajobraz konieczne jest wykonanie nowych nasadze ń z drzew i krzewów w postaci: 12.1 Program zabezpieczenia zabytków architektonicznych

1) grupowych nasadze ń typu parkowego w obr ębie w ęzłów i przejazdów drogowych (ł ącznie około 0,4 ha), W odniesieniu do zagro Ŝonych architektonicznych obiektów chronionych (na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury), 2) zwartych, rz ędowych nasadze ń wzdłu Ŝ drogi, tj. pasów izolacyjnych z zieleni, zgodnie z ustaleniami pkt. 6,2, 6.3.1, 11.1, nale Ŝy zastosowa ć środki łagodz ące wysokie zagro Ŝenia ekspozycyjne. Przewiduje si ę zastosowanie pasów zieleni 11,3, 12.1 i 12.3 (ł ącznie około 36 ha), izolacyjnej oraz wałów ziemnych. 3) zwartych ci ągłych nasadze ń stwarzaj ących barier ę dla lotu nietoperzy, zgodnie z ustaleniami pkt. 11.6 (ł ącznie około 5 ha), W wariantach 1 i 1b nast ąpi fizyczne rozci ęcie w/w alei dojazdowej w Chlewiskach (Reymontówce). Z uwagi na brak 4) zalesie ń krajobrazowo-przyrodniczych (ZKP), w wybranych miejscach wzdłu Ŝ drogi, zgodnie z ustaleniami pkt. 6.2 i mo Ŝliwo ści odpowiedniego zabezpieczenia tego obiektu zabytkowego i zwi ązan ą z tym negatywn ą opini ę wojewódzkiego 6.3.1 (ł ącznie około 15,4 ha). konserwatora zabytków, warianty te nie powinny by ć dopuszczone do realizacji.

Do nowych nasadze ń nale Ŝy wykorzysta ć wszystkie drzewa i krzewy przeznaczone do przesadzenia, a koliduj ące z 12.2 Ratownicze badania zabytków archeologicznych projektowan ą budow ą autostrady. W celu przyspieszenia prac przesadzeniowych i unikni ęcia przesuszenia brył korzeniowych zaleca si ę przyj ęcie mechanicznego sposobu przesadzania za pomoc ą specjalistycznych przesadzarek. W stosunku do zagro Ŝonych archeologicznych obiektów chronionych inwestor jest zobowi ązany wykona ć ratownicze badania stanowisk archeologicznych obejmuj ące praktycznie cały teren inwestycji. Obowi ązek ten wynika ze wst ępnego Sadzonki nowych drzew i krzewów przeznaczone do uzupełniaj ących nasadze ń powinny by ć wył ącznie gatunków uzgodnienia projektu studialnego autostrady przez wojewódzkich konserwatorów zabytków (zał. 10). rodzimych, dostosowane do miejscowych warunków siedliskowych. Zaleca si ę przyj ęcie nasadze ń z d ębów, lip, klonów i jesionów. Szczegółowy projekt uzupełnienia zieleni w projektowanym pasie drogowym powinien stanowi ć osobny tom Z uzgodnie ń tych wynikaj ą nast ępuj ące zało Ŝenia do wykonania tych bada ń ratowniczych: dokumentacji projektowej. 1. Celem bada ń jest sporz ądzenie ewidencji obiektów zabytkowych oraz dokumentacji naukowej tych partii obiektów, W okresie budowy istniej ące drzewa nale Ŝy chroni ć przed uszkodzeniami mechanicznymi gał ęzi, pni i korzeni oraz przed które ulegn ą zniszczeniu w trakcie prac budowlanych; zanieczyszczeniami z placu budowy. Drzewa nie przeznaczone do wyci ęcia trzeba zabezpieczy ć przed uszkodzeniami pni 2. Badania nale Ŝy przeprowadzi ć po uzyskaniu pozwolenia na budow ę, ale przed rozpocz ęciem robót ziemnych; oraz przed nadmiernym zag ęszczeniem gleby w ich otoczeniu, stosuj ąc sposoby podane w “Zasadach ochrony środowiska w 3. Dopuszcza si ę przeprowadzenie wycinki drzew i krzewów przed rozpocz ęciem bada ń (bez karczowania); drogownictwie (dział 4)”. W przypadku, gdy wokół drzew zakwalifikowanych do pozostawienia projektowany teren b ędzie 4. W projektowanym pasie drogowym autostrady mo Ŝliwe jest odkrycie nowych stanowisk archeologicznych poza ju Ŝ podniesiony w stosunku do istniej ącego o wi ęcej ni Ŝ 30 cm, nale Ŝy zaprojektowa ć i wykona ć odpowiedni ą warstw ę zlokalizowanymi, dlatego cało ść prowadzonych robót budowlanych powinna by ć wykonywana pod stałym drena Ŝowo-napowietrzaj ącą wokół drzewa – równie Ŝ wykorzystuj ąc zalecenia dla tego typu urz ądze ń podane w nadzorem archeologicznym. “Zasadach...”. 5. W pierwszym etapie bada ń nale Ŝy wyznaczy ć przypuszczalny zasi ęg istniej ących i potencjalnych stanowisk za pomoc ą wst ępnych bada ń powierzchniowo-sonda Ŝowych, wykonanych na całym terenie przej ętym przez inwestora. W trakcie budowy nale Ŝy wykonywa ć etapowo w dostosowaniu do post ępu robót ziemnych rekultywacj ę terenu wokół 6. Po wykonaniu ww. bada ń wst ępnych nale Ŝy sporz ądzi ć map ę i list ę stanowisk archeologicznych zagro Ŝonych istniej ących i nowo-wykonanych drzew obejmuj ącą zasypanie karczowisk, darniowanie i humusowanie przy wykorzystaniu zniszczeniem przez prace budowlane wraz ze wst ępn ą charakterystyk ą zagro Ŝonych obiektów; do tego celu zgromadzonej wcze śniej ziemi urodzajnej oraz darniny. 7. Na podstawie tej listy nale Ŝy ustali ć stanowiska nara Ŝone na zniszczenie przez inwestycj ę i dla nich wykona ć szczegółowe badania wykopaliskowe; wyniki bada ń powinny by ć odpowiednio udokumentowane; Po zako ńczeniu budowy nowo-posadzone drzewa i krzewy powinny by ć obj ęte co najmniej trzyletni ą gwarancyjn ą 8. W przypadku wykrycia dodatkowych obiektów archeologicznych (np. w trakcie robót ziemnych) poza zasi ęgiem piel ęgnacj ą polegaj ącą na odpowiednim ściółkowaniu strefy korzeniowej, podlewaniu, nawo Ŝeniu, usuwaniu chwastów i przeprowadzonych bada ń wykopaliskowych, nie ujawnionych w trakcie bada ń powierzchniowo-sonda Ŝowych, koszeniu traw. nale Ŝy przeprowadzi ć uzupełniaj ące, interwencyjne badania wykopaliskowe i zadokumentowa ć odkryte relikty osadnictwa pradziejowego i wczesno-historycznego;

38 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

9. Inwestor jest obowi ązany uzyska ć pozwolenie na prace przy zabytku archeologicznym, zawrze ć umow ę z Zakres analizy porealizacyjnej i ewentualnego przegl ądu ekologicznego powinien obj ąć wszystkie oddziaływania autostrady wykonawc ą prac archeologicznych oraz powiadomi ć Urz ąd Ochrony Zabytków o terminie rozpocz ęcia realizacji analizowane w niniejszym raporcie, a układ tre ści tych dokumentów powinien by ć zgodny z ramowym układem (okre ślonym inwestycji, podaj ąc przy tym nazw ę (nazwisko) wykonawcy ww. prac archeologicznych. w art. 67 ustawy o udost ępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [2]]) dla raportów o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęć na środowisko. Poniewa Ŝ ruch 12.3 Program ochrony krajobrazu kulturowego drogowy na autostradzie b ędzie w dłu Ŝszym okresie stale wzrastał, a wi ęc równocze śnie b ędą wzrasta ć uci ąŜ liwo ści drogi dla otoczenia, to dokumenty te powinny zawiera ć now ą prognoz ę oddziaływania drogi na środowisko, w tym zwłaszcza w Proponuje si ę przyj ąć nast ępuj ące zało Ŝenia programu zabezpieczenia krajobrazu kulturowego w otoczeniu projektowanej zakresie hałasu i zanieczyszcze ń powietrza. Na postawie tej nowej prognozy powinny by ć okre ślone propozycje uzupełnienia autostrady : lub rozbudowy środków ochronnych. Opracowania te powinny równie Ŝ zbada ć kwesti ę ewentualnego pojawienia si ę nowych okoliczno ści maj ących wpływ na oddziaływanie przedsi ęwzi ęcia na środowisko. 1. Autostrada powinna by ć wizualnie oddzielona od krajobrazu pól, ł ąk i zabudowy osiedlowej za pomoc ą zwartych pasów zieleni izolacyjnej lub co najmniej rz ędów drzew; dopuszcza si ę dłu Ŝsze przerwy (do 1 km) w pasie zieleni W celu porównania rzeczywistego oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na kolejno zrealizowanych odcinkach autostrady z otwieraj ące widok na ciekaw ą okolic ę. ustaleniami raportu, nale Ŝy przyj ąć liniowy wzrost oddziaływa ń ustalonych w raporcie w okresach 2007-2020 i 2020-2035 i na tej podstawie interpolowa ć wielko ść oddziaływa ń „raportowych”, jakie wyst ąpi ą w w po średnich latach tych okresów; dla 2. Na obszarach otwartych, z rozproszon ą zabudow ą mieszkaniow ą (zagrodow ą), niedopuszczalne jest stosowanie lat 2007, 2020 i 2035 oddziaływania przyj ąć ści śle wg ustale ń raportu. W ten sposób mo Ŝliwe b ędzie wykonanie porównania masywnych, ściennych ekranów akustycznych, stanowi ących wizualny dysonans w krajobrazie kulturowym; w rzeczywistych i „raportowych” oddziaływa ń autostrady na środowisko w kolejnych analizach porealizacyjnych takim przypadku ochrona akustyczna powinna polega ć na budowie ziemnych wałów przeciwhałasowych; w wykonywanych po zako ńczeniu budowy kolejnych odcinków autostrady w ró Ŝnych latach w okresie 2013-2025. sytuacjach wyj ątkowych dopuszcza się ekrany ścienne drewniane lub przezroczyste. Na etapie decyzji lokalizacyjnej mo Ŝna rozwa Ŝyć dodatkowo, w uzgodnieniu z wła ścicielem, wykupienie w cało ści działki budowlanej, wyburzenie budynków i odbudowanie siedliska rolniczego w nowym miejscu poza stref ą ponadnormatywnego hałasu, dzi ęki 15 Analiza mo Ŝliwych konfliktów społecznych czemu uniknie si ę konieczno ści budowy jakichkolwiek ekranów akustycznych; mo Ŝliwo ść tak ą dopuszcza mi ędzy innymi art. 13 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W przypadku rezygnacji z autostrady i przeprowadzenia ruchu tranzytowego istniej ącą drog ą nr 2 (wariant zerowy) nale Ŝy si ę spodziewa ć wyst ąpienia silnych konfliktów społecznych zwi ązanych głównie z obawami przed uci ąŜ liwo ści ą układu 3. Na obszarach zwartej zabudowy osiedlowej (zagrodowej) budowa masywnych, ściennych ekranów akustycznych drogowego dla najbli Ŝszego otoczenia. Zasi ęg przestrzenny tych konfliktów mo Ŝe by ć du Ŝy. jest dopuszczalna pod warunkiem urz ądzenia osłony z zieleni wysokiej mi ędzy ekranem a krajobrazem zewn ętrznym lub obustronnego zamaskowania ekranu ro ślinno ści ą pn ącą (np. bluszczem); w przypadku ekranów W przypadku realizacji wariantów inwestycyjnych mogą wyst ąpi ć konflikty społeczne ograniczone przestrzennie do przezroczystych mo Ŝna wyj ątkowo zachowa ć ciekawy widok na okolic ę przez wykonanie przerwy w zieleni zabudowy zagrodowej poło Ŝonej w strefie wpływu autostrady, zwi ązane z planowanym zaj ęciem gruntów, odci ęciem wysokiej. dojazdu do zabudowy, wyburzeniami oraz obawami przed uci ąŜ liwo ści ą drogi. Dla wariantu 1, 1a, 1b konflikty ju Ŝ si ę ujawniły w trakcie przeprowadzonych dotychczas konsultacji społecznych, przy czym dotyczyły głównie rejonu wsi Modrzew. Nale Ŝy si ę spodziewa ć wyst ąpienia silnych protestów równie Ŝ w innych miejscach, gdzie projektuje si ę 13 Najlepsza dost ępna technologia przeprowadzenie drogi obok zwartej lub rozproszonej zabudowy wiejskiej

Podczas budowy autostrady powinien by ć stosowany sprz ęt budowlany zapewniaj ący mo Ŝliwie najmniejsze poziomy uci ąŜ liwo ści robót budowlanych dla otaczaj ącego środowiska. 16 Konsultacje społeczne

UŜytkowanie drogi jest zwi ązane ruchem pojazdów samochodowych, które s ą odpowiedzialne za wi ększo ść uci ąŜ liwych W trakcie procesu projektowania autostrady A2 odbyło si ę wiele spotka ń z mieszka ńcami i administracj ą samorz ądow ą, na oddziaływa ń drogi na środowisko. Zmiany w konstrukcjach silników samochodowych i strukturze rodzajowej parku których informowano społeczno ści lokalne o planowanej inwestycji, wyja śniano w ątpliwo ści i, w miar ę mo Ŝliwo ści, samochodowego maj ą decyduj ący wpływ na poziomy hałasu i zanieczyszcze ń powietrza w otoczeniu dróg. Zmiany te uwzgl ędniano postulaty. W spotkaniach tych uczestniczyli w przewa Ŝaj ącej wi ększo ści mieszka ńcy i wła ściciele terenów nast ępuj ą bardzo powoli, ale w długich okresach czasu powoduj ą istotne zmniejszenie emisji jednostkowych, które zostało poło Ŝonych przy projektowanej trasie drogowej, obj ętych planowanymi wyburzeniami i zaj ęciem terenu pod inwestycj ę. uwzgl ędnione w prognozach ilo ściowych poszczególnych oddziaływa ń drogi. Pisma zawiadamiaj ące o niektórych tych spotkaniach, protokóły i pisma od grup mieszka ńców zawieraj ące protesty i postulaty, zebrano w cz ęś ci IV „Raportu…”. Obecna struktura rodzajowa pojazdów poruszaj ących si ę po polskich drogach zasadniczo nie ró Ŝni si ę od pojazdów uŜywanych w krajach rozwini ętych, najbardziej zaawansowanych w ochronie środowiska. Zakłada si ę, Ŝe w okresie prognozy Generalnie rzecz bior ąc, społecze ństwo wschodniego Mazowsza i południowego Podlasia jest pozytywnie nastawione do to ujednolicanie zostanie zachowane. Mo Ŝna zatem przyj ąć , Ŝe dla autostrady A2 na etapie eksploatacji zastosowano planowanego przedsi ęwzi ęcia drogowego, poniewa Ŝ jest świadome, Ŝe nowa trasa drogowa wpłynie na aktywizacj ę najczystsz ą dost ępn ą technologi ę. gospodarcz ą regionu i rozwi ąŜ e problemy komunikacyjne, łagodz ąc znacznie korki drogowe na istniej ących ulicach w miastach oraz skracaj ąc drogi dojazdu do niektórych celów podró Ŝy. Jednak Ŝe w skali „mikro” poparcie dla budowy autostady zmniejsza si ę, a w przypadku wła ścicieli budynków obj ętych rozbiórkami i wła ścicieli wykupywanych gruntów 14 Obszar ograniczonego u Ŝytkowania rolnych liczniejsza jest grupa przeciwników trasy autostadowej ni Ŝ ich zwolenników, co widoczne było na niektórych spotkaniach z udziałem mieszka ńców. W przypadku rezygnacji z autostrady i przeprowadzenia ruchu tranzytowego istniej ącą drog ą nr 2 (wariant zerowy) wyst ąpi potrzeba ustanowienia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania we wszystkich miejscowo ściach rozcinanych t ą drog ą, w W spotkaniach informacyjnych uczestniczyły małe społeczno ści lokalne zło Ŝone z osób mieszkaj ących w najbli Ŝszej okolicy miejscach, gdzie zastosowanie technicznych środków ochronnych jest ograniczone z uwagi na g ęst ą zabudow ę i nie pozwoli nowej trasy oraz przedstawiciele władz samorz ądowych. Zapytania i protesty mieszka ńców dotyczyły głównie spraw na doprowadzenie poziomów hałasu do wymaganych przepisami. indywidualnych zwi ązanych z planowanymi wyburzeniami budynków mieszkalnych, wykupem nieruchomo ści, ochrony kompleksów cennych gruntów rolnych i dost ępem do działek. Samorz ądowcy skupili si ę na sprawach ogólnych, w tym W przypadku realizacji wariantów inwestycyjnych potrzeba ustanowienia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania nie wyst ąpi, zwłaszcza na znaczeniu inwestycji dla miasta i regionu, rozwi ązaniach techniczno-drogowych, uci ąŜ liwo ści nowej drogi dla gdy Ŝ zastosowane środki ochronne powinny złagodzi ć negatywne oddziaływania autostrady w stopniu wymaganym otoczenia i przewidywanych środkach ochrony środowiska. Z reguły władze samorz ądowe popierały indywidualne postulaty przepisami ochrony środowiska. mieszka ńców, zwłaszcza w kwestii odsuni ęcia autostady od zabudowy mieszkaniowej. W wyniku protestów mieszka ńców wprowadzono szereg drobnych zmian i uzupełnie ń do projektu nowej drogi.

39 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Podnoszono równie Ŝ problem oddziaływania drogi na otoczenie. Społeczno ści lokalne zaakceptowały fakt, Ŝe przyj ęte środki ochrony środowiska znacznie złagodz ą ujemny wpływ nowej drogi na środowisko i Ŝe ogólnie rzecz bior ąc nast ąpi poprawa 17.3 Monitoring skuteczno ści wykonanych przej ść dla zwierz ąt oraz zieleni barierowej dla nietoerzy stanu środowiska w stosunku do sytuacji obecnej, w której istniej ąca droga krajowa jest pozbawiona zupełnie zabezpiecze ń ekologicznych i przebiega przez zabudow ę miejsk ą i wiejsk ą. Istotnym warunkiem dobrego funkcjonowania przej ść dla zwierz ąt oraz innych urz ądze ń towarzysz ących jest odpowiednie zarz ądzanie nimi. Nale Ŝy je systematycznie monitorowa ć, co pozwoli na ich wykorzystywanie tylko do przypisanych im W dniu 15.09.2008 r. odbyło si ę posiedzenie Zespołu Oceny Przedsi ęwzi ęć Inwestycyjnych GDDKiA Oddział w Warszawie celów. Równie istotne jest ich utrzymywanie w odpowiednim stanie, tak by były one skuteczne. Monitoring przej ść dla w O środku Konferencyjno-Szkoleniowym GDDKiA w Józefowie koło Warszawy, w którym uczestniczyli przedstawiciele zwierz ąt nie powinien si ę wi ęc ogranicza ć jedynie do monitorowania aktywno ści zwierz ąt na przej ściu, ale równie Ŝ ą ę zainteresowanych samorz dów gminnych, powiatowych i wojewódzkich. W swoich wypowiedziach ustosunkowali si monitorowaniu ich otoczenia i ocenie utrzymania przej ścia i regularnego nadzoru nad urz ądzeniami i ich otoczeniem w celu ą ęś przedstawionych wariantów przebiegu autostrady, wskazuj c najcz ciej na wynikowy wariant 4 jako optymalny z punktu wykrycia zmian w środowisku. Dobre utrzymanie przej ść dla zwierz ąt jest kluczowym elementem do zachowania widzenia samorz ądowego, co czym świadczy zestawienie ich stanowisk przedstawione w poni Ŝszej tabl. 16.1. Spo śród ró Ŝnorodno ści biologicznej. obecnych na spotkaniu 26 jednostek samorz ądowych a Ŝ 18 jednostek wskazało wynikowy wariant 4+4a+4 jako optymalny; inne warianty wskazało 6 jednostek, a 2 jednostki nie wskazały Ŝadnego wariantu. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe bardzo istotnym elementem jest równie Ŝ monitoring skuteczno ści przydro Ŝnej zieleni barierowej dla nietoperzy ze wzgl ędu na specyficzne wymagania siedliskowe tej grupy zwierz ąt i blisko ść obszaru Natura 2000 „Terespol”. ąŜ Ŝ Dotychczasowe konsultacje społeczne miały charakter nieformalny i wynikały głównie z d enia inwestora do za egnania Identyfikacja padłych osobników mo Ŝe by ć wykonywana w trakcie wolnej jazdy z co najmniej jednym obserwatorem z ewentualnych pó źniejszych konfliktów społecznych, wyst ępuj ących cz ęsto w procesie przygotowania i realizacji inwestycji lornetk ą lub w trakcie pieszej penetracji pasa pomiędzy granic ą drogi a skrajem jezdni. drogowych. Natomiast wła ściwe, formalne konsultacje społeczne zostan ą przeprowadzone dopiero w trakcie post ępowania prowadz ącego do wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych, a tak Ŝe decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej oraz decyzji o pozwoleniu na budow ę. Podstaw ą do przeprowadzenia tych konsultacji b ędą art. 31-39 ustawy Prawo 18 Analiza porealizacyjna ochrony środowiska [1]. Zgodnie z tymi przepisami konsultacje społeczne polegaj ą na zapewnieniu udziału społecze ństwa w post ępowaniu w sprawie ochrony środowiska. Wst ępne zało Ŝenia dotycz ące braku konieczno ści ustanowienia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania wzdłu Ŝ autostrady, opisane w pkt. 14, powinny by ć zweryfikowane w analizie porealizacyjnej, wykonanej po upływie roku od zako ńczenia W „Raporcie…” przedstawiono zestawienie stanowisk jednostek rz ądowych i samorz ądowych odno śnie wskazania budowy zgodnie z art. 56.4.2 i art 135.5.2 ustawy Prawo ochrony środowiska [1], przy czym w opracowaniu tym nale Ŝy preferowanego wariantu przebiegu autostrady A2. uwzgl ędni ć wyniki bada ń rzeczywistych poziomów podstawowych oddziaływa ń drogi na środowisko, porówna ć ustalenia zawarte w niniejszym raporcie i decyzji środowiskowej z rzeczywistymi oddziaływaniami drogi i działaniami podj ętymi w celu ich ograniczenia oraz ewentualnie okre śli ć ści śle granice proponowanego obszaru ograniczonego u Ŝytkowania i 17 Propozycja monitoringu środowiska sprecyzowa ć zakazy i nakazy obowi ązuj ące w tym obszarze. Jeśli z analiz oddziaływa ń wynika ć b ędzie wniosek o braku technicznych mo Ŝliwo ści eleminacji oddziałwywa ń ponadnormatywnych; zgodnie w w/w ustaw ą (art. 135.5) obszar 17.1 Uwagi ogólne ograniczonego u Ŝytkowania wyznacza si ę na podstawie analizy porealizacyjnej.

Zakres analizy porealizacyjnej powinien obj ąć przede wszystkim takie kluczowe oddziaływania autostrady analizowane w W przypadku zastosowania środków ochrony środowiska opisanych w pkt. 11 i wyst ąpienia potoków ruchu na autostradzie „Raporcie…” jak oddziaływania na przyrod ę, hałas oraz skuteczno ść wykonanych urz ądze ń ochorny środowiska, a układ nie wi ększych od przyj ętych w prognozie ruchu, powinny zosta ć dotrzymane standardy jako ści środowiska poza pasem tre ści tego dokumentu powinien by ć zgodny z ramowym układem okre ślonym w art. 67 ustawy o udost ępnieniu informacji o drogowym. środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [2]

dla raportów o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęć na środowisko. Poniewa Ŝ ruch drogowy na autostradzie b ędzie w dłu Ŝszym Jednak Ŝe w przypadku wi ększego wzrostu ruchu na autostradzie (ni Ŝ zakładany) poziomy jako ści środowiska mog ą zosta ć okresie stale wzrastał, a wi ęc równocze śnie b ędą wzrasta ć uci ąŜ liwo ści drogi dla otoczenia, to dokument ten powinien niedotrzymane poza projektowanym pasem drogowym przed 2035 r. Dla takiej nadzwyczajnej sytuacji nale Ŝy, nie rzadziej zawiera ć now ą prognoz ę oddziaływania drogi na środowisko, w tym zwłaszcza w zakresie hałasu i zanieczyszcze ń powietrza. ni Ŝ raz na 5 lat, monitorowa ć stan środowiska w obszarach s ąsiaduj ących z autostrad ą, przy czym pierwszy monitoring Na postawie tej nowej prognozy powinny by ć okre ślone propozycje uzupełnienia lub rozbudowy środków ochronnych. powinien nast ąpi ć po upływie 12 miesi ęcy od daty wydania kolejnej decyzji o pozwoleniu na u Ŝytkowanie dla ju Ŝ Opracowanie to powinno równie Ŝ zbada ć kwesti ę ewentualnego pojawienia si ę nowych okoliczno ści maj ących wpływ na zrealizowanego odcinka autostrady. oddziaływanie przedsi ęwzi ęcia na środowisko.

Zakres lokalnego monitoringu stanu środowiska powinien obejmowa ć zbadanie najbardziej znacz ących oddziaływa ń drogi na

środowisko na etapie eksploatacji, dla których przekroczenia dopuszczalnych poziomów jako ści środowiska s ą bardzo 19 Napotkane trudno ści w opracowaniu raportu prawdopodobne mimo zastosowanych środków ochronnych, tj. wykonanie co najmniej pomiarów hałasu w wybranych punktach poło Ŝonych w miejscach charakterystycznych wzdłu Ŝ całego projektowanego odcinka autostrady od Warszawy do Podstawow ą trudno ści ą, na jak ą napotkano przy opracowaniu niniejszego raportu, jest niepewno ść prognozy ruchu Kukuryków. drogowego i zwi ązane z tym potencjalnie du Ŝe i narastaj ące w czasie odchylenia mi ędzy prognozowanymi a rzeczywistymi

oddziaływaniami drogi na środowisko. Od wła ściwego oszacowania prognozowanego ruchu drogowego zale Ŝą w Ponadto konieczne jest wykonanie monitoringu skuteczno ści wykonanych urz ądze ń ochrony zwierz ąt, w ty zwłaszcza przej ść decyduj ącym stopniu prognozowane poziomy uci ąŜ liwo ści drogi dla środowiska w zakresie zanieczyszcze ń powietrza, wód i dla zwierz ąt oraz ogrodze ń dla zwierz ąt lub dla niettoperzy. gleb oraz poziomów hałasu drogowego. W zwi ązku z tym nale Ŝy mie ć na wzgl ędzie, Ŝe obliczone poziomy hałasu i st ęŜ enia

zanieczyszcze ń mog ą by ć obarczone bł ędem wynikaj ącym z niepewności co do warto ści przyj ętych danych wej ściowych. W 17.2 Monitoring akustyczny zale Ŝno ści od rzeczywistych przyrostów ruchu na drodze rzeczywiste oddziaływania drogi mog ą znacznie ró Ŝni ć si ę od

wyliczonych. Pomiary akustyczne nale Ŝy wykonywa ć na granicy projektowanego pasa drogowego po jednej stronie drogi; dodatkowa seria pomiarów powinna mie ć miejsce w odległo ści 10 m, 50 m i 100 m na zewn ątrz od projektowanej granicy pasa drogowego. Inn ą trudno ści ą, na jak ą natrafiono, jest brak dokładnych (obliczeniowych) metod okre ślenia przypuszczalnych zasi ęgów Do wykonania w/w pomiarów nale Ŝy zastosowa ć procedury i metodyki, okre ślone w przepisach szczególnych [29] i polskich ponadnormatywnych zanieczyszcze ń wód powierzchniowych i podziemnych w otoczeniu nowo projektowanej drogi, co normach. utrudnia dokładn ą ocen ę potencjalnych zagro Ŝeń dla zdrowia ludzi.

40 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

Kolejn ą trudno ści ą stanowi niepewno ść (zało Ŝonych dla okresu perspektywicznego) emisji bazowych do powietrza dla pozostawienia ruchu tranzytowego na tej drodze. Inne powody to negatywne skutki dla przyrody (w tym dla sieci Natura pojazdów samochodowych oraz brak dokładnych metod oceny skuteczno ści środków ochronnych przeciw 2000) i dla krajobrazu, zła obsługa komunikacyjnej w skali regionalnej oraz brak uporz ądkowania przestrzeni wokół drogi nr zanieczyszczeniom powietrza, takich jak pasy zieleni, ekrany lub zabudowa, dla stanów przyszłych (projektowych). W 2, w tym brak odpowiednich środków ochrony środowiska. efekcie trudno jest oszacowa ć prognozowany dla okresu perspektywicznego zasi ęg podwy Ŝszonych poziomów zanieczyszczeń powietrza w otoczeniu drogi przed i po zastosowaniu tych urz ądze ń ochronnych. W odniesieniu do innych Wybór wariantu 4+4a(zmodyfikowany)+4 pozwoli na zagwarantowanie usług komunikacyjnych o charakterze i jako ści urz ądze ń ochrony środowiska takie metody obliczeniowe istniej ą i s ą do ść precyzyjne (np. zabezpieczenia przeciwhałasowe, okre ślonej potrzebami społecznymi. Niestety nie da si ę unikn ąć kolizji z obszarem wł ączonym do sieci Natura 2000, jakim urz ądzenia ochrony wód). jest „Dolina Kostrzynia”, a tym samym nieznacz ącego negatywnego oddziaływania na sam obszar. Wybór wariantu 4+4a(zmodyfikowany)+4 jest jednak kompromisem pomi ędzy jednym z celów społecznych, którym jest ochrona środowiska Istnieje pilna potrzeba wykonania szeroko zakrojonych bada ń, których celem b ędzie opracowanie, uszczegółowienie lub przyrodniczego i drugim, jakim jest realizacja programu transeuropejskiej sieci transportowej i zapewnienie usług aktualizacja obliczeniowych metod prognozowania zanieczyszcze ń powietrza i wód w sytuacjach przed zastosowaniem i po komunikacyjnych o odpowiednim poziomie jako ści. Mo Ŝliwe oddziaływanie inwestycji na obszary wł ączone do sieci Natura zastosowaniu ró Ŝnego typu urz ądze ń ochronnych. 2000 b ędzie obni Ŝone do minimum poprzez wybór wariantu 4+4a(zmodyfikowany)+4 i zastosowanie odpowiednich środków łagodz ących, w tym zwłaszcza estakady o długo ści około 660 m i o du Ŝym rozstawie podpór, biegn ącej wysoko nad dnem 20 Wnioski doliny Kostrzynia.

20.1 Wariantowanie przedsi ęwzi ęcia 20.2 Warunki projektowania przedsi ęwzi ęcia

Z cało ściowej oceny środowiskowej rozpatrywanych wariantów przedsi ęwzi ęcia wykonanej w niniejszym raporcie wynika Z tre ści „Raportu…” wynikaj ą nast ępuj ące wnioski dotycz ące ochrony środowiska, które maj ą wpływ na dalsze generalny wniosek o optymalno ści wariantu łamanego 4+4a(zmodyfikowanego)+4 przebiegu autostrady przy zastosowaniu projektowanie inwestycji: cało ściowej oceny wariantów ze wzgl ędu na takie grupy kryteriów jak ochrona przyrody, ochrona zdrowia ludzi, ochrona dóbr kultury, funkcjonalno ść i koszty realizacji. Jednak Ŝe wariant ten lokalnie b ędzie oddziaływał negatywnie nieznacz ąco na 1) Projekt budowlany autostrady nale Ŝy opracowa ć z uwzgl ędnieniem nast ępuj ących urz ądze ń ochrony środowiska o obszar Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” mimo zastosowanych środków łagodz ących. Wariant łamany lokalizacji i parametrach technicznych okre ślonych w niniejszym raporcie o oddziaływaniu na środowisko: 4+4a(zmodyfikowany)+4 stanowi poł ączenie wariantu 4 z wariantem 4a na odcinku w rejonie Siedlec od Gr ęzowa do Choi (zmodyfikowanym w rejonie obszaru Natura 2000 „Gołobórz”) i jest wariantem proponowanym przez Inwestora do a) ekrany akustyczne, chroni ące zabudow ę mieszkaniow ą, realizacji. b) nasadzenia grupowe, pasy zieleni izolacyjnej, oraz zalesienia krajobrazowo-przyrodnicze, wyrównuj ące straty w zieleni oraz chroni ące otoczenie przed zanieczyszczeniem powietrza, gleb, upraw i ro ślinno ści, hałasem drogowym Wariantem przedsi ęwzi ęcia najmniej konfliktowym pod wzgl ędem przyrodniczym jest wariant, składaj ący si ę z wariantu 3 i oraz negatywnymi oddziaływaniami wizualnymi na krajobraz i zabytki kultury, 3a na odcinku w województwie mazowieckim i wariantu 1 na terenie województwa lubelskiego. Pozwoli on bowiem unikn ąć c) rowy trawiaste i osadniki wpustowe, oczyszczaj ące spływy opadowe z jezdni przed ich odprowadzeniem do fizycznej kolizji obszarami wł ączonymi do sieci Natura 2000, w tym przede wszystkim z obszarem „Dolina Kostrzynia”, a odbiorników zewn ętrznych, kolizje z lasami, zwłaszcza w rejonie Białej Podlaskiej, zostan ą ograniczone do minimum. d) zbiorniki retencyjne (sedymentacyjne), zapobiegaj ące podtapianiu nisko poło Ŝonych terenów w czasie deszczów nawalnych i gwałtownych roztopów oraz oczyszczaj ące spływy opadowe z jezdni przed ich odprowadzeniem do Niestety na odcinku biegn ącym w granicach województwa mazowieckiego wariant 3/3a prowadzony jest w znacznym odbiorników zewn ętrznych, oddaleniu od istniej ącej drogi krajowej nr 2, a tym samym wi ększych skupisk zabudowy i zakładów pracy. Istotne oddalenie e) oczyszczalnie ścieków bytowych i opadowych na projektowanych MOP, OUA i MPO oraz na parkingu buforowym autostrady od Siedlec i prowadzenie trasy przez tereny o znacznie mniejszym udziale obszarów zabudowanych, wpłynie na w Koroszczynie i na nowym przej ściu granicznym w Kukurykach, obni Ŝenie atrakcyjno ści autostrady, czego skutkiem b ędzie spadek jej funkcjonalno ści. Cz ęść kierowców b ędzie wi ęc f) zastawki awaryjne na wylotach zbiorników, zapobiegaj ące przedostawaniu si ę substancji z rozbitych samochodów- rezygnowała z wyboru oddalonej i wydłu Ŝonej trasy i b ędzie wybiera ć istniej ącą drog ę krajow ą nr 2, a to z kolei w cystern do cieków wodnych, konsekwencji spowoduje zwi ększone nieznacz ące oddziaływanie po średnie wariantów 3/3a na obszar Natura 2000 „Dolina g) przej ścia dla zwierz ąt, zapewniaj ące bezkolizyjny ruch dzikich zwierz ąt w poprzek autostrady, Kostrzynia”, któremu wybór wariantów 3/3a miał zapobiec. h) obustronne ogrodzenie dla zwierz ąt na całej długo ści autostrady, zapobiegaj ące wypadkom drogowym z udziałem zwierz ąt. Ponadto prowadzenie trasy w przesmyku mi ędzy obszarami „Dolina Kostrzynia”, „Dolina Środkowego Świdra” i „Lasy Łukowskie” jest niekorzystne przyrodniczo, gdy Ŝ jak wynika ze szczegółowych analiz przyrodniczych wariant ten b ędzie 2) W obr ębie obszarów chronionego krajobrazu autostrada powinna odpowiednio odpowiednio wkomponowana w oddziaływał na cenne skupisko gatunków chronionych ptaków, poło Ŝone poza obszarami Natura 2000 w dolinie górnego krajobraz; niedopuszczalne jest stosowanie wysokich nasypów drogowych i gł ębokich wykopów, je śli nie b ędą one Kosstrzynia, o g ęsto ści wi ększej ni Ŝ w s ąsiednich obszarach. Do organu ochrony środowiska wpłyn ął ju Ŝ wst ępny wniosek o maskowane zwart ą zieleni ą, a strome skarpy powinny by ć zast ąpione skarpami łagonymi o pochyleniach nie wi ększych rozszerzenie granic “Doliny Kostrzynia”, co sprawi, Ŝe wariant 3/3a stanie si ę kolizyjny i wyst ąpi znacz ące oddziaływanie na ni Ŝ 1:2. ptaki b ędące przedmiotem ochrony w tym obszarze. 3) W celu ochrony warto ści ekspozycyjnych obiektów zabytkowych poło Ŝonych najbli Ŝej autostrady nale Ŝy zastosowa ć Jeszcze inny skutek realizacji wariantu 3 to znacznie wi ększe powierzchnie lasów przeznaczonych do wycinki w porównaniu wzdłu Ŝ autostrady osłony krajobrazowe w postaci skarp lub wałów ziemnych i zieleni izolacyjnej. z innymi wariantami, co w konsekwencji powoduje konieczno ść budowy wi ększej liczby przej ść dla zwierz ąt du Ŝych i średnich (38 w stosunku do 28-ciu w wariancie 4a zmodyfikowanym). Wariant 3 jest zatem niekorzystny z punktu widzenia 4) Nale Ŝy zarezerwowa ć miejsce pod ekrany akustyczne, które b ędą wznoszone po zako ńczeniu realizacji przedsi ęwziecia techniczno-funkcjonalnego i ekonomicznego, a ponadto nie jest oboj ętny dla środowiska przyrodniczego, w tym zwłaszcza sukcesywnie w miar ę powstawania nowej zabudowy chronionej akustycznie (w ramach tzw. II etapu ekranowania); dla spójno ści sieci Natura 2000. W tej sytuacji preferowany jest wariant 4a zmodyfikowany w rejonie „Gołoborza”. podstaw ą wyznaczenia tej rezerwy terenu powinny by ć ustalenia miejscowych planów zagospodarowania Dodatkowym argumentem za wariantem 4a (zmodyfikowanym) jest znacznie wy Ŝszy stopie ń społecznej akceptacji w przestrzennego, a w przypadku braku planów miejscowych – wskazania studiów uwarunkowa ń i kierunków stosunku do innych wariantów, co wynika z uzyskanych uzgodnie ń z jednostkami samorz ądowymi oraz z przebiegu spotka ń zagospodarowania gminy. konsultacyjnych z mieszka ńcami poszczególnych gmin. 5) W celu unikni ęcia niekorzystnego wpływu odbi ć fal akustycznych od ekranów na poziomy hałasu w strefach Zdecydowanie najmniej korzystny dla środowiska jest wariant zerowy przedsi ęwzi ęcia, w którym zakłada si ę rezygnacj ę z chronionych nale Ŝy zastosowa ć zasad ę, Ŝe naprzeciw ekranu odbijaj ącego mo Ŝe by ć usytuowany wyłacznie ekran budowy autostrady, tj. pozostawienie istniej ącego układu drogowego bez zmian. Głównym powodem takiej oceny s ą wysokie pochłaniaj ący (a nie odbijaj ący). uci ąŜ liwo ści istniej ącej drogi nr 2 dla mieszka ńców okolicznych terenów, które wyst ąpi ą w wariancie zerowym wskutek

41 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

6) Ze wzgl ędu na ochron ę krajobrazu przyrodniczego i kulturowego nie nale Ŝy stosowa ć masywnych, ściennych ekranów 20.4 Warunki eksploatacji przedsi ęwzi ęcia akustycznych poza terenami zwartej zabudowy mieszkaniowej; ochrona akustyczna rozproszonej zabudowy mieszkaniowej powinna polega ć na budowie ekranów ziemnych w formie skarp lub wałów przeciwhałasowych Z tre ści „Raportu…” wynikaj ą nast ępuj ące wnioski dotycz ące ochrony środowiska, które maj ą wpływ na okres eksploatacji obsadzonych krzewami albo wyj ątkowo na budowie ściennych ekranów drewnianych lub przezroczystych. inwestycji:

20.3 Warunki realizacji przedsi ęwzi ęcia 1) W celu okre ślenia rzeczywistych oddziaływa ń drogi na środowisko nale Ŝy po upływie 12 miesi ęcy od chwili uzyskania dla kolejnych odcinków zrealizowanej trasy drogowej pozwole ń na u Ŝytkowanie wykona ć pomiary monitoringowe Z tre ści „Raportu…” wynikaj ą nast ępuj ące wnioski dotycz ące ochrony środowiska, które maj ą wpływ na sposób realizacji oddziaływa ń autostrady na środowisko w zakresie hałasu oraz skuteczno ści przej ść dla zwierz ąt i zieleni barierowej dla inwestycji: nietoperzy, a nast ępnie pomiary te powtarza ć przez 4 lata.

1) Zaplecze budowy nale Ŝy zlokalizowa ć w terenie otwartym z dala od zabudowy mieszkaniowej, a roboty drogowo- 2) Z uwagi na mo Ŝliwo ść niedotrzymania standardów jako ści środowiska poza projektowanym pasem drogowym mostowe nie powinny by ć wykonywane w porze nocnej mi ędzy godzinami 22:00 i 6:00 w pobli Ŝu zabudowy autostrady po zako ńczeniu realizacji przedsi ęwzi ęcia mimo zastosowanych zabezpiecze ń środowiska (wskutek mieszkaniowej. szybszego ni Ŝ prognozowano wzrostu ruchu drogowego) wyst ąpi potrzeba wykonania analizy porealizacyjnej dla autostrady, wobec czego do analizowanego przedsi ęwzi ęcia ma zastosowanie art. 56 ust. 4 pkt. 2 ustawy Prawo ochrony 2) Wszelkie prace zwi ązane z wycink ą drzew nale Ŝy wykonywa ć poza okresem l ęgowym, tj. poza okresem od 1. marca do środowiska; podstaw ą wykonania analizy porealizacyjnej powinny by ć wyniki pierwszej serii kontrolnych pomiarów 31. sierpnia. monitoringowych oraz zaktualizowana prognoza oddziaływa ń drogi na środowisko, a jej głównym celem okre ślenie ewentualnej potrzeby rozbudowy lub uzupełnienia zrealizowanych środków ochrony środowiska. 3) Roboty ziemne mo Ŝna rozpocz ąć dopiero po przeprowadzeniu archeologicznych bada ń wykopaliskowych i po ustanowieniu stałego nadzoru archeologicznego. 3) Z uwagi na brak przeszkód technicznych w doprowadzeniu do utrzymania obowi ązuj ących standardów jako ści środowiska poza projektowanym pasem drogowym autostrady na etapie budowy lub po zako ńczeniu realizacji 4) W okresie budowy nale Ŝy zabezpiecza ć pozostawione drzewa i krzewy przed uszkodzeniami mechanicznymi za pomoc ą przedsi ęwzi ęcia (zwłaszcza w odniesieniu do ochrony akustycznej zabudowy mieszkaniowej) nie wyst ąpi potrzeba desek mocowanych do pni lub ogrodze ń drewnianych. utworzenia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania, wobec czego do analizowanego przedsi ęwzi ęcia nie ma zastosowania art. 135 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. 5) W trakcie budowy nale Ŝy usun ąć w cało ści darnin ę i ziemi ę urodzajn ą z obszaru planowanych robót ziemnych, a nast ępnie wykorzysta ć je do odtworzenia warstwy glebowej na projektowanych skarpach rowów, nasypów i wykopów 4) Z uwagi na konieczno ść zapewnienia skutecznej ochrony akustycznej otoczenia autostrady, niepewno ść prognozy ruchu ą ą ą oraz do pogrubienia istniej cej warstwy glebowej na mniej urodzajnych polach i ł kach poza autostrad . oraz zwi ązane z tym du Ŝe prawdopodobie ństwo zmiany ustale ń decyzji środowiskowej na etapie sporz ądzania projektu budowlanego, wskazane jest przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania przedsi ęwziecia na środowisko, co 6) Pryzmy ziemi urodzajnej nale Ŝy zaraz po wykonaniu zabezpieczy ć przed erozj ą wodn ą i wietrzn ą przez stosowanie wymaga opracowanie raportu środowiskowego dla etapu projektu budowlanego i wystapienie Inwestora do organu tymczasowej obudowy ro ślinnej z traw, zbó Ŝ i motylkowych. ochrony środowiska z wnioskiem o przeprowadzenie tej ponownej oceny w trybie art. 88.1.1 ustawy o oo ś.

ą Ŝ ę 7) W przypadku wyst pienia dłu szej przerwy w wykonywaniu wykopów drogowych i w sypaniu nasypów obszar obj ty 20.5 Specjalne warunki ochronne dotycz ące przej ścia autostrady przez obszar Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” robotami ziemnymi nale Ŝy zabezpiecza ć przed erozj ą wodn ą i wietrzn ą przez stosowanie w/w tymczasowej obudowy ro ślinnej. Z tre ści „Raportu…” wynikaj ą nast ępuj ące wnioski dotycz ące ochrony środowiska, które maj ą wpływ na sposób ę 8) W celu ochrony przed pyleniem i deszczami ulewnymi skarpy wykopów i nasypów zaraz po uformowaniu powinny by ć projektowania, realizacji i eksploatacji inwestycji w obr bie obszaru Natura 2000 „Dolina Kostrzynia”: przykryte warstw ą ziemi urodzajnej i obsiane traw ą, a w okresie długotrwałej suszy powinny by ć podlewane wod ą tak, aby przyspieszy ć kiełkowanie trawy. 1) budowa podwójnej estakady nad terenami zalewowymi w dolinie Kostrzynia, o długo ści minimum 660 m, rozstawie podpór min. 60 m i wysoko ści w świetle min.10 m; 9) W celu ochrony przez zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i s ąsiaduj ących terenów nale Ŝy w okresie budowy wykonywa ć w obszarze robót ziemnych tymczasowe rowy odprowadzaj ące wody opadowe i tymczasowe zbiorniki 2) kolorystyka obiektu musi by ć zharmonizowana z otoczeniem; retencyjne zatrzymuj ące zanieczyszczone spływy opadowe. ę ść ą ś Ŝ 3) rozsuni cie obu nitek estakady na odległo docelow w wietle co najmniej 20 m (w celu umo liwienia wegetacji 10) W trakcie budowy nale Ŝy wykonywa ć etapowo w dostosowaniu do post ępu robót ziemnych rekultywacj ę terenu wokół naturalnej ro ślinno ści pod estakad ą przez znacz ącą popraw ę warunków o świetlenia i zasilania opadowego terenów pod istniej ących, przesadzonych i nowo-wykonanych drzew obejmującą zasypanie karczowisk, darniowanie i humusowanie estakad ą); przy wykorzystaniu do tego celu zgromadzonej wcze śniej ziemi urodzajnej oraz darniny. 4) odwodnienie estakady za pomoc ą kanalizacji deszczowej podwieszonej pod ni ą z wyprowadzeniem ścieków opadowych 11) Nowo-posadzone drzewa i krzewy powinny by ć obj ęte co najmniej trzyletni ą gwarancyjn ą piel ęgnacj ą polegaj ącą na poza tereny zalewowe w dolinie; odpowiednim ściółkowaniu strefy korzeniowej, podlewaniu, nawo Ŝeniu, usuwaniu chwastów i koszeniu traw. 5) zaprojektowanie zbiorników retencyjno-sedymentacyjnych w formie na śladuj ącej naturalne oczka wodne (stawy) z 12) W celu ochrony ro ślinno ści, gleb, krajobrazu i zabudowy zaplecza budowy powinny by ć zlokalizowane w terenie ro ślinno ści ą szuwarow ą i ł ęgow ą w stefie brzegowej (w celu naturalizacji urz ądze ń wodnych, korzystnej dla ptaków), otwartym, z dala od zabudowy mieszkaniowej. Wyklucza si ę lokalizowanie baz materiałowych i zapleczy techniczych na terenach wra Ŝliwych przyrodniczo, tj. na terenach le śnych lub zadrzewionych, w obr ębie obszarów chronionego 6) zaprojektowanie ekranów akustycznych na całej długości przej ścia autostrady przez obszar chroniony, o wysoko ściach Ŝ ą krajobrazu i obszarów Natura 2000, na terenach ł ąkowych w dolinach rzek i innych cieków wodnych, w obr ębie tak dobranych, aby poziom hałasu w otoczeniu nie przekraczał 40 dB w 2035 r. (w celu ochrony akustycznej eruj cych i chronionych siedlisk przyrodniczych oraz w odległo ściach mniejszych ni Ŝ 300 m od stanowisk chronionych gatunków gniaduj ących ptaków); ro ślin i zwierz ąt.

42 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A-2 na odcinku Warszawa – Kukuryki ______

7) wykonanie od razu docelowego przekroju poprzecznego autostady (2x3 pasy ruchu) zarówno na odcinku estakady jak i na odcinkach nasypów na dojazdach do niej (w celu unikni ęcia podwójnej ingerencji przedsi ęwzi ęcia w obszar chroniony);

8) przyj ęcie skarp nasypów na dojazdach o pochyleniu nie wi ększym ni Ŝ 1:2, z wierzchni ą warstw ą ziemi urodzajnej na nich o grubo ści nie mniejszej ni Ŝ 25 cm i obsadzeniu ich g ęsto drzewami i krzewami gatunków rodzimym dostosowanych do stanowisk suchych, w wył ączeniem gatunkow przyci ągaj ących ptaki (w celu stworzenia odpowiedniej strefy izolacyjnej mi ędzy drog ą a s ąsiednimi terenami gniazdowania i Ŝerowania ptaków);

9) wykluczenie realizacji przejazdów drogowych dla poprzecznych dróg powiatowych i gminych w granicach „Doliny Kostrzynia”, łacznie z nasypami, wykopami i innymi obiektami, urz ądzeniami oraz instalacjami z nimi zwi ązanymi (w celu unikni ęcia dodatkowych, niekoniecznych ingerecji w obszar chroniony);

10) ograniczenie do niezb ędnego minimum długo ści dróg serwisowych obsługuj ących s ąsiednie tereny oraz przyj ęcie dla tych dróg szeroko ści nie wi ększej ni Ŝ 3,5 m (z wyj ątkiem mijanek) i nawierzchni drogowej wył ącznie gruntowej ulepszonej, np. Ŝwirowej, tłuczniowej, z geokraty itp. (w celu zmiejszenia negatywnego oddziaływania tych dróg na ptaki i inne zwierz ęta);

11) ograniczenie do niezb ędnego minimum zaj ęcia terenu pod tymczasowe drogi dojazdowe do miejsc wykonywania robót budowlanych oraz przywrócenie pierwotnego stanu przyrodniczego gruntów pod tymi drogami po zako ńczeniu prac budowlanych (w w celu zmiejszenia negatywnego oddziaływania tych dróg na tereny Ŝerowania ptaków);

12) zakaz prowadzenia robót drogowo-mostowych w okresie l ęgowym ptaków od 1. kwietnia do 30. wrze śnia wł ącznie (w celu złagodzenia oddziaływa ń realizacji autostrady na gniazdowanie ptaków);

13) sprawowanie nadzoru przyrodniczego nad robotami budowanymi prowadzonymi w obr ębie obszaru chronionego.

20.6. Specjalne warunki ochronne dotycz ące nietoperzy

Z tre ści „Raportu…” wynikaj ą nast ępuj ące wnioski dotycz ące ochrony środowiska, które maj ą wpływ na sposób projektowania, realizacji i eksploatacji inwestycji w zakresie minimalizacji wpływu inwestycji na nietoperze traktowane jako grupa gatunków:

1) po obu stronach autostrady zastosowa ć pasy zwartej zieleni wysokiej o szeroko ści min. 2x12 m; do nasadze ń u Ŝywa ć wyro śni ętego materiału szkółkarskiego drzew szybko rosn ących – modrzew, brzoza;

2) w pasie rozdzielaj ącym dokona ć nasadzeń z świerka zwyczajnego w dwóch pasach w wi ęź bie 0,5x0,5 m który po 10 latach nale Ŝy ogłowi ć – powstanie pas zieleni o szeroko ści 6 m zmuszaj ący nietoperze do zmiany trajektorii lotu; oznacza to poszerzenie pasa dziel ącego ze standardowych 5 m (docelowo) do 11 m (docelowo);

3) przy projektowaniu o świetlenia nale Ŝy bezwzgl ędnie stosowa ć światło sodowe lub inne posiadaj ące tzw. „ciepłe widmo”; bezwzgl ędnie nale Ŝy wykluczy ć o świetlenie Ŝarowo – rt ęciowe – przyci ągaj ące owady;

4) uwa Ŝa si ę za bezzasadne montowanie ogrodze ń odstraszaj ących nietoperze od niskich lotów nad autostrad ą – nie wyeliminuje to lotów wzdłu Ŝ jezdni;

5) powy Ŝsze nakazy i zakazy dotycz ą nastepuj ących odcinków autostrady, gdzie stwierdzono obecno ść nietoperzy: od km 530+200 do km 530+550, od km 533+550 do km 533+850, od km 550+550 do km 550+800, od km 567+650 do km 567+850, od km 568+850 do km 569+300.

43 DHV POLSKA Sp. z o.o. Plik: RO Ś.1-A2-v13.Rozdz.0.Streszczenie.doc

B. CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 1. Zbiorcze zestawienie wariantów (w skali 1 : 250 000)

Rys. 2. Plan orientacyjny (w skali 1 : 100 000)

Rys. 3.1. Plan sytuacyjny. Warianty 1, 1a i 1b (w skali 1 : 10 000)

Rys. 3.2. Plan sytuacyjny. Wariant 2 (w skali 1 : 10 000)

Rys. 3.3. Plan sytuacyjny. Warianty 3 i 3a (w skali 1 : 10 000)

Rys. 3.4. Plan sytuacyjny. Wariant 4 (w skali 1 : 10 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 1. Zbiorcze zestawienie wariantów (w skali 1 : 250 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 2. Plan orientacyjny (w skali 1 : 100 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 3.1. Plan sytuacyjny. Warianty 1, 1a i 1b (w skali 1 : 10 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 3.2. Plan sytuacyjny. Wariant 2 (w skali 1 : 10 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 3.3. Plan sytuacyjny. Warianty 3 i 3a (w skali 1 : 10 000)

CZ ĘŚĆ RYSUNKOWA

Rys. 3.4. Plan sytuacyjny. Warianty 4, 4a i 4b (w skali 1 : 10 000)