Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 1
SPIS TRE ŚCI:
I. WPROWADZENIE...... 3 1. Podstawowe informacje, tryb opracowania...... 5 2. Powi ązania polityki przestrzennej samorz ądu terytorialnego z polityk ą przestrzenn ą województwa ...... 7 3. Podstawa opracowania studium ...... 7 II. UWARUNKOWANIA...... 9 1. Uwarunkowania wynikaj ące ze struktur ponadlokalnych...... 11 1.1. Poło Ŝenie, obszar, funkcje gminy...... 11 2. Analiza stanu istniej ącego...... 13 2.1. Środowisko – ogólna charakterystyka...... 13 2.1.1. Rze źba, warunki geologiczne, surowce mineralne...... 13 2.1.2. Warunki klimatyczne i aerosanitarne ...... 14 2.1.3. Warunki glebowe, u Ŝytkowanie gruntów...... 17 2.1.4. Wody powierzchniowe...... 19 2.1.5. Wody podziemne ...... 20 2.1.6. Lasy, ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych...... 21 2.1.7. Obszary chronionego krajobrazu...... 22 2.1.8. Oddziaływanie odkrywkowej eksploatacji w ęgla brunatnego ...... 23 2.2. Infrastruktura społeczna ...... 24 2.2.1. Demografia...... 24 2.2.2. Zatrudnienie ...... 25 2.2.3. Zjawisko bezrobocia ...... 26 2.2.4. Mieszkalnictwo ...... 29 2.2.5. O świata i wychowanie ...... 30 2.2.6. Ochrona zdrowia ...... 30 2.2.7. Kultura ...... 30 2.3. Rolnictwo, le śnictwo...... 31 2.3.1. Rolnictwo ...... 31 2.3.2. Le śnictwo ...... 34 2.4. Infrastruktura techniczna: komunikacja ...... 35 2.4.1. Powi ązania zewn ętrzne ...... 35 2.4.2. Powi ązania wewn ętrzne ...... 36 2.4.3. Wielko ść ruchu na drogach...... 36 2.4.4. Obsługa komunikacj ą zbiorow ą ...... 37 2.4.5. Układ kolejowy ...... 37 2.4.6. Wnioski ...... 37 2.5. Infrastruktura techniczna: zaopatrzenie w wod ę i odprowadzanie ścieków...... 38 2.5.1. Wodoci ąg ...... 38 2.5.2. Kanalizacja deszczowa...... 38 2.5.3. Kanalizacja sanitarna...... 39 2.5.4. Ochrona przed powodzi ą i susz ą ...... 39 2.5.5. Energetyka cieplna ...... 39 2.5.6. Gazyfikacja ...... 40 2.5.7. Gospodarka odpadami...... 40 2.6. Infrastruktura techniczna: elektroenergetyka i telekomunikacja...... 42 2.6.1. Elektroenergetyka ...... 42 2.6.2. Telekomunikacja...... 43 3. Ocena uwarunkowa ń przestrzennych wynikaj ąca ze stanu istniej ącego...... 43 3.1. Uwarunkowania rozwoju wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego i wymogów jego ochrony.... 43 3.1.1. Powi ązania gminy ze strukturami przyrodniczymi o ponadlokalnym znaczeniu...... 43 3.1.2. Uwarunkowania wynikaj ące z zasobów środowiska przyrodniczego...... 44 3.1.3. Uwarunkowania wynikaj ące z zagro Ŝeń środowiska ...... 46 3.2. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy warto ści kulturowych ...... 47 3.3. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury społecznej...... 48 3.4. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej i gospodarki odpadami...... 49 3.5. Uwarunkowania w zakresie komunikacji...... 50 3.6. Uwarunkowania w zakresie elektroenergetyki i telekomunikacji...... 50 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA ...... 51 1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów...... 53 2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone z zabudowy ...... 54 2.1. Tereny wył ączone spod zabudowy ze wzgl ędu na przepisy odr ębne...... 54 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 2
2.2. Tereny, na których ogranicza si ę lokalizacj ę zabudowy ze wzgl ędu na ochron ę walorów przyrodniczych ...... 54 2.3. Tereny zabudowy...... 55 3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk...... 59 3.1. Ochrona istniej ących zasobów przyrodniczych gminy ...... 59 3.2. Ochrona wód ...... 60 3.2.1. Wody powierzchniowe...... 60 3.2.2. Wody podziemne ...... 61 3.3. Ochrona zasobów glebowych...... 61 3.4. Wzmocnienie potencjału biologicznego...... 62 3.5. Ochrona powietrza ...... 62 3.6. Ochrona przed uci ąŜ liwo ściami ...... 62 3.7. Kształtowanie krajobrazu i terenów przyrodniczo czynnych...... 63 4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ...... 63 5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej...... 65 5.1. Infrastruktura techniczna...... 65 5.1.1. Gospodarka wodno – ściekowa...... 65 5.1.2. Gazownictwo...... 66 5.1.3. Gospodarka cieplna...... 66 5.1.4. Zagospodarowanie odpadów...... 66 5.1.5. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą ...... 67 5.1.6. Telekomunikacja...... 68 5.2. Układ drogowy...... 69 5.3. Układ kolejowy ...... 70 5.4. Układ komunikacji publicznej ...... 70 5.5. Ście Ŝki rowerowe...... 70 6. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym...... 70 7. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1...... 71 8. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak Ŝe obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej ...... 71 9. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne...... 72 10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 72 10.1. Tereny rolne ...... 72 10.2. Tereny trwałych u Ŝytków zielonych ...... 73 10.3. Tereny le śne ...... 75 10.4. Tereny przeznaczone do zalesienia ...... 76 11. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych ...... 76 12. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny ...... 77 13. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr 153, poz. 1271) ...... 77 14. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji...... 77 15. Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych ...... 77 16. Inne obszary problemowe, w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie ...... 78 IV. POLITYKA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA...... 79 V. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALE Ń STUDIUM...... 85 VI. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń I SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM ...... 87 VII. OBJA ŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNICH EDYCJI STUDIUM...... 89 VIII. BIBLIOGRAFIA...... 93
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 3
I. WPROWADZENIE
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 4
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 5
1.Podstawowe informacje, tryb opracowania
Rada Gminy Bełchatów Uchwał ą NR XV/108/2000 z dnia 29 czerwca 2000 r. przyj ęła „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów”, opracowane przez Biuro Planowania Przestrzennego w Bełchatowie, w którym okre ślono główne cele i kierunki rozwoju przestrzennego oraz zasady prowadzenia polityki przestrzennej gminy. Proces zwi ązany ze sporz ądzeniem projektu studium poprzedziły prace przygotowawcze, w wyniku których przygotowano niezbędne materiały pi śmienne i kartograficzne, przedstawiaj ące stan zagospodarowania przestrzennego gminy. W oparciu o te materiały sporz ądzono projekt kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, przyj ęty przez Rad ę Gminy w/w uchwał ą. W miar ę upływu czasu materiał ten wymagał uzupełnienia, wzbogacenia i uszczegółowienia o aktualn ą sytuacj ę i ewoluuj ące potrzeby gminy. W dniu 28 pa ździernika 2003 r. Uchwał ą Nr X/107/2003 Rady Gminy Bełchatów dokonano zmiany studium w obr ębie jednostki osadniczej Kałduny, w zakresie zmiany przeznaczenia terenu. Zmiana ta zdawała si ę jednak niewystarczaj ącą. Dlatego Wójt Gminy Bełchatów dokonał analiz i oceny aktualno ści studium, która wykazała potrzeb ę wyznaczenia nowych terenów o funkcji mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej. Po dokonaniu oceny Wójt Gminy Bełchatów wyst ąpił do Rady Gminy z wnioskiem o przyst ąpienie do sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów”. Rada Gminy Bełchatów Uchwał ą Nr XVIII/155/2004 z dnia 16 wrze śnia 2004 r. wyraziła wol ę zmiany tego dokumentu, okre ślaj ąc granice tej aktualizacji na zał ączniku graficznym do uchwały (obszar całej gminy).
Ze wzgl ędu na now ą ustaw ę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 141, poz. 1492, z 2005 r. Nr 113, poz. 954, Nr 130, poz. 1087) zmienił si ę zakres, problematyka i tryb sporz ądzania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Z nowych, obowi ązkowych do uwzgl ędnienia elementów studium, nale Ŝy wyszczególni ć i ustali ć zasady ochrony dóbr kultury współczesnej, okre śli ć obszary, na których b ędą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu gminnym i ponadlokalnym, obszary przestrzeni publicznej, okre śli ć obszary, dla których sporz ądzenie planu miejscowego jest obowi ązkowe na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2, okre śli ć obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć plan miejscowy, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze i niele śne, wyszczególni ć obszary wyst ępowania złó Ŝ surowców mineralnych, obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych, granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych oraz inne obszary problemowe w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie. Przyst ępuj ąc zatem do korekty poprzedniej edycji studium, naleŜało dostosowa ć cały dokument do wymaga ń obecnie obowi ązuj ącej ustawy. Zawarta w art. 9 pkt 4 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym konieczno ść zgodno ści opracowywanych projektów planów miejscowych z ustaleniami studium stała si ę bezpo średni ą przyczyn ą przyst ąpienia do sporz ądzania trzeciej wersji studium. Potwierdzeniem słuszno ści dokonania zmiany studium okazało si ę ogromne zainteresowanie tą zmian ą (do Urz ędu Gminy Bełchatów wpłyn ęło ok. 500 wniosków osób prywatnych dotycz ących ok. 1000 działek gruntu). Zgodnie z art. 9 ust. 2 sporz ądzaj ącym studium jest Wójt Gminy Bełchatów. Studium jako dokument przyjmowany jest uchwał ą Rady Gminy i podlega nadzorowi wojewody co do zgodno ści z prawem. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 6
Studium zawiera: tekst oraz rysunki: plansz ę podstawow ą „Kierunki zagospodarowania – polityka funkcjonalno-przestrzenna” w skali 1 : 10 000, plansz ę tematyczn ą „Infrastruktura techniczna” w skali l : 10 000 oraz plansz ę „Uwarunkowania” w skali 1 : 10 000. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego powstało w oparciu o nast ępuj ące akty prawne: - ustaw ę z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z 2004 r. Nr 6, poz. 41 i Nr 141 poz. 1492, z 2005 r. Nr 113, poz. 954 i Nr 130, poz. 1087 ), - rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233), - rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu uwzgl ędniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa (Dz. U. Nr 125, poz. 1309), - przepisy odr ębne.
Studium jest narz ędziem kształtowania polityki przestrzennej Samorz ądu. Jest ono wyrazem jego pogl ądów i postanowie ń zwi ązanych z rozwojem gminy. Głównym zadaniem studium jest okre ślenie polityki przestrzennej gminy wpisanej w polityk ę przestrzenn ą pa ństwa oraz ogólnych kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium ma za zadanie tak Ŝe sformułowanie lokalnych uwarunkowa ń, celów i programów rozwoju, dzi ęki czemu staje si ę ono dokumentem wytyczaj ącym ogóln ą polityk ę przestrzenn ą gminy, a jednocze śnie posiada ć b ędzie charakter wytycznych do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Okre ślona w studium polityka przestrzenna jest zgodna z zasadami ustanowionymi przepisami prawa i uwzgl ędnia w zagospodarowaniu gminy: - dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu, - stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony , - walory krajobrazowe, stan środowiska przyrodniczego oraz wymagania jego ochrony, - warunki i jako ść Ŝycia, ochrona zdrowia oraz bezpiecze ństwa ludno ści i mienia, - potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy, - stanu prawnego gruntów, - wyst ępowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie odr ębnych przepisów, - wyst ępowanie udokumentowanych złó Ŝ kopalin oraz zasobów wód podziemnych, - wyst ępowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych, - stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, - zada ń słu Ŝą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych, - wymagania dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury, - walory ekonomiczne przestrzeni i prawo własno ści, - potrzeby obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa.
Zgodnie z art. 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, studium uchwala Rada Gminy. Nie jest ono aktem prawa miejscowego, ale zawarte w nim i uchwalone przez Rad ę Gminy zasady polityki przestrzennej winny by ć wi ąŜą ce dla Wójta Gminy i wszystkich komunalnych jednostek organizacyjnych działaj ących na terenie gminy. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 7
Jest to wi ęc wa Ŝny akt władczy, w którym Rada Gminy bezpo średnio wpływa na działania całego swojego aparatu wykonawczego.
2. Powi ązania polityki przestrzennej samorz ądu terytorialnego z polityk ą przestrzenn ą województwa
Wójt Gminy Bełchatów sporz ądzaj ąc studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy ma obowi ązek uwzgl ędnienia ustale ń strategii rozwoju województwa zawartych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 11 pkt 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Nast ępnie Wójt Gminy przedkłada studium do zaopiniowania i uzgodnienia. Szczególnie istotne jest, aby w studium zostały uwzgl ędnione zamierzenia w zakresie ponadlokalnych inwestycji komunalnych i rz ądowych zwi ązanych z zagospodarowaniem terenów.
3. Podstawa opracowania studium
Podstaw ą prawn ą przyst ąpienia do opracowania „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów” jest art. 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oraz Uchwała Nr XVIII/155/2004 Rady Gminy Bełchatów z dnia 16 wrze śnia 2004 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów”.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 8
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 9
II. UWARUNKOWANIA
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 10
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 11
1.Uwarunkowania wynikaj ące ze struktur ponadlokalnych
1.1.Poło Ŝenie, obszar, funkcje gminy
Gmina Bełchatów zajmuje obszar 180,0 km 2, zamieszkała jest przez 8.778 osób w tym 4.428 to kobiety. Na 1 km 2 przypada 49 osób (wg US - dane na 31.12.2003 r.) Poło Ŝona jest w powiecie bełchatowskim, w południowej częś ci województwa łódzkiego. Graniczy z gminami: • od północy z Dru Ŝbicami i Zelowem, • od wschodu z Wol ą Krzysztoporsk ą, • od południa z Kleszczowem i Kamie ńskiem, • od zachodu z Klukami. W centrum gminy le Ŝy miasto Bełchatów. Gmina Bełchatów jako odr ębna jednostka administracyjna jest gmin ą podmiejsk ą. Pod wzgl ędem obszaru nale Ŝy do najwi ększych gmin powiatu bełchatowskiego. W gminie znajduje si ę 40 sołectw, 57 miejscowo ści. Wszystkie jednostki osadnicze pełni ą funkcje wsi podstawowych.
Zestawienie sołectw i przynale Ŝnych im wsi wg informacji uzyskanych z Urz ędu Gminy:
Pow. w Lp. Sołectwo Wsie wchodz ące w skład sołectwa ha 1 2 3 4 1. Adamów 495 Adamów, Apolinów, Anastazów 2. Augustynów 676 Augustynów 3. Bukowa 650 Bukowa 4. Dobiecin 482 Dobiecin 5. Dobiecin - Kolonia 136 Dobiecin - Kolonia 6. Dobrzelów 464 Dobrzelów 7. Domiechowice 745 Domiechowice, Emilin 8. Helenów 179 Helenów 9. Huta 268 Huta 10. Janów 359 Janów 11. Janina 255 Janina 12. Józefów 294 Józefów, Mikorzyce 13. Kałduny 447 Kałduny 14. Kielchinów 281 Kielchinów, Wiktorów 15. Ksi ęŜ y Młyn 218 Ksi ęŜ y Młyn 16. Korczew 174 Korczew 17. Kurnos Pierwszy 271 Kurnos Pierwszy 18. Kurnos Drugi 631 Kurnos Drugi, Borki 19. Ludwików 763 Ludwików, Nowy Świat 20. Ławy 286 Ławy 21. Łękawa 315 Łękawa, Kalisko, K ąsie 22. Mazury 280 Mazury, Bugaj 23. Mokracz 175 Mokracz 24. Myszaki 338 Myszaki 25. Niedyszyna 465 Niedyszyna Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 12
1 2 3 4 26. Ole śnik 638 Ole śnik 27. Post ękalice 659 Post ękalice 28. Podwody 248 Podwody, Wygoda 29. Podwody - Kolonia 350 Podwody - Kolonia 30. Por ęby 187 Por ęby 31. Rz ąsawa 321 Rz ąsawa, Słok, Wawrzkowizna 32. Wola Kruszy ńska 324 Wola Kruszy ńska 33. Wola Mikorska 456 Wola Mikorska, Zalesna 34. Wólka Ł ękawska 600 Wólka Ł ękawska 35. Wielopole 483 Wielopole 36. Zawadów 991 Zawadów, Zawały 37. Zawady 253 Zawady 38. Zdzieszulice Górne 335 Zdzieszulice Górne 39. Zdzieszulice Dolne 298 Zdzieszulice Dolne 40. Zwierzchów 295 Zwierzchów Ogółem 18085
Przez obszar gminy przebiegaj ą nast ępuj ące główne drogi: droga krajowa nr 8 relacji Warszawa - Piotrków Tryb. - Bełchatów - Wielu ń - Wrocław jako fragment projektowanej drogi wraz z projektowanymi wielopoziomowymi w ęzłami w obr ębie obwodnicy m. Bełchatowa drogi wojewódzkie : • nr 484 relacji Buczek - Kamie ńsk • nr 485 relacji Bełchatów – Pabianice drogi powiatowe : • nr 1902E relacji Bełchatów – Słok – Janów Nowy • nr 1905E relacji Wola Ro Ŝniatowska – Ławy • nr 1909E relacji Parzno – Domiechowice – Bełchatów • nr 1910E relacji Parzno – Wola Mikorska – Adamów • nr 1911E relacji Bełchatów – Mzurki • nr 1912E relacji Bełchatów – Bogdanów • nr 1913E relacji Bełchatów – Kol. Bogdanów • nr 1914E relacji Bełchatów – Bukowa • nr 1915E relacji Wólka Ł ękawska – Zawadów • nr 1916E relacji Bogdanów – Ł ękawa • nr 1917E relacji Chabielice – Trz ąs – Nowy Świat • nr 1919E relacji Kaszewice – Kurnos – Bełchatów • nr 1923E relacji Zawady – Dobrzelów • nr 2308E relacji Rogó źno – Wygoda – K ącik – Mzurki
Za po średnictwem w/w dróg gmina uzyskuje powi ązanie zewn ętrzne z miastem Bełchatowem i z sąsiaduj ącymi gminami.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 13
Podstawow ą funkcj ą gminy jest rolnictwo i mieszkalnictwo. Funkcjami uzupełniaj ącymi s ą: rekreacja i wypoczynek. O środkiem administracyjno - usługowym dla gminy jest miasto Bełchatów. Gmina ma charakter podmiejski.
2.Analiza stanu istniej ącego
2.1. Środowisko – ogólna charakterystyka
2.1.1.Rze źba, warunki geologiczne, surowce mineralne
Obszar gminy le Ŝy w obr ębie Wysoczyzny Bełchatowskiej, której rze źba w głównych zarysach ukształtowana została w okresie zlodowacenia środkowopolskiego, stadiału Warty. W rze źbie dominuj ą powierzchnie płaskich lub lekko falistych równin łagodnie rozci ętych przez płytkie i stosunkowo szerokie doliny. Wyniesienie terenu w cz ęś ci północnej kształtuje si ę średnio na poziomie 220 m n.p.m., w cz ęś ci południowej, w dolinie Widawki na poziomie ok. 190 m n.p.m. Obszar Wysoczyzny tworzy równina gliniastej moreny dennej (w cz ęś ci północnej) oraz piaszczyste pola sandrowe w rejonie Ł ękawy i Bukowej. Lokalne kulminacje w postaci bardziej wyrazistych, Ŝwirowo - piaszczystych, pagórów kemowych osi ągaj ą wysoko ści powy Ŝej 230 m n.p.m., a najwy Ŝszy z nich Borowa Góra 278,5 m n.p.m. Rejonem wyst ępowania tych kulminacji s ą wschodnie tereny gminy, b ędące równie Ŝ stref ą wododziałow ą mi ędzy zlewniami Pilicy i Warty. Wa Ŝny, naturalny akcent urozmaicenia rze źby stanowi ą wały wydmowe, najliczniej wyst ępuj ące w południowej i zachodniej cz ęś ci gminy. Pod wzgl ędem geologicznym gmina le Ŝy w obr ębie Niecki Łódzkiej. Niecka zbudowana jest z utworów mezozoicznych, trzeciorz ędowych i czwartorz ędowych. Starsze podło Ŝe mezozoiczne i trzeciorz ędowe przykryte jest zwart ą i o znacznej mi ąŜ szo ści pokryw ą osadów czwartorz ędowych zlodowacenia środkowopolskiego. Osady te wykształcone s ą w postaci piasków o ró Ŝnej granulacji, glin i utworów piaszczysto Ŝwirowych. Najmłodsze utwory czwartorz ędowe - holoce ńskie buduj ą dna współczesnych dolin. S ą to utwory aluwialne i deluwialne wyst ępuj ące w postaci piasków o ró Ŝnej granulacji i z ró Ŝną zawarto ści ą cz ęś ci organicznych, glin humusowych oraz lokalnie namułów i torfów. Taka budowa geologiczna przes ądziła o zasobach surowcowych gminy. Z wyst ępuj ących tu kopalin na szczególn ą uwag ę zasługuj ą piaski i utwory piaszczysto – Ŝwirowe. Surowce te (a szczególnie piaski) s ą powszechnie eksploatowane, w licznych małych wyrobiskach, głównie dla potrzeb lokalnego budownictwa. Na terenie gminy udokumentowano nast ępuj ące zło Ŝa: 1. kopalin podstawowych: • „zło Ŝe węgla brunatnego Bełchatów - pole Bełchatów” , teren i obszar górniczy „Pole Bełchatów” ustanowiony został w koncesji Nr 120/94 z dnia 8.08.1994 r. z pó źn. zm., udzielonej przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa dla Kopalni W ęgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. w Rogowcu na wydobywanie w ęgla brunatnego oraz kopalin towarzysz ących ze zło Ŝa „Bełchatów”. W/w koncesja jest wa Ŝna do dnia 31.07.2020 r. 2. kopalin pospolitych: • kruszywa naturalnego „Janina-Michałów”, granice obszaru i terenu górniczego „Janina-Michałów” wyznaczone zostały w koncesji Starosty Bełchatowskiego z dnia 1.07.2002 r. Powy Ŝsza koncesja, udzielona dla Przedsi ębiorstwa Transportowo – Sprz ętowo – Handlowego KAR-S s. c. 97-400 Bełchatów, ul. Przemysłowa 9, na wydobywanie kruszywa naturalnego jest wa Ŝna do 1.07.2012 r., Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 14
• kruszywa naturalnego (piasku) „Kurnos II”, granice obszaru i terenu górniczego „Kurnos II” wyznaczone zostały w koncesji Starosty Bełchatowskiego z dnia 16.02.2001 r. Powy Ŝsza koncesja, udzielona dla Przedsi ębiorstwa Transportowo – Sprz ętowo – Handlowego KAR-S s. c. 97-400 Bełchatów, ul. Przemysłowa 9, na wydobywanie kruszywa naturalnego jest wa Ŝna do 31.04.2011 r., • kruszywa naturalnego (piasku) „Wola Kruszy ńska I – Pole A” i „Wola Kruszy ńska I – Pole B”, granice obszaru i terenu górniczego „Wola Kruszy ńska I – Pole A” i „Wola Kruszy ńska I – Pole B” wyznaczone zostały w koncesji Wojewody Łódzkiego z dnia 3.08.2000 r. Powy Ŝsza koncesja jest wa Ŝna do 31.12.2006 r., • piasków wydmowych „Dobrzelów”, • utworów piaszczysto – Ŝwirowych „Bukowa”, • kruszywa naturalnego (piasku i piasku ze Ŝwirem) „Ole śnik”, • kruszywa naturalnego (piasku) „ Ludwików ”, granice obszaru i terenu górniczego „Ludwików” wyznaczone zostały w koncesji Starosty Bełchatowskiego z dnia 8.12.2003 r. Powy Ŝsza koncesja, udzielona na wydobywanie kruszywa naturalnego jest wa Ŝna do 31.12.2014 r., • zło Ŝe „Dobiecin”, • zło Ŝe „Góry Borowskie” (cz ęść zło Ŝa na terenie gminy Bełchatów), Zło Ŝe piasków wydmowych „Wola Kruszy ńska II” zostało wyeksploatowane .
Wyst ępuj ące na terenie gliny zwałowe stanowi ą słabszej jako ści surowiec ceramiczny i nie tworz ą zasobów o charakterze przemysłowym. Rejony ich wyst ępowania to równocze śnie tereny rolne o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych. W sytuacji gminy, gdzie terenów o najwy Ŝszej przydatno ści dla rolnictwa jest stosunkowo niewiele, ka Ŝda potencjalna eksploatacja zmniejszałaby ten areał. W bliskim s ąsiedztwie gminy, na terenach obecnej i projektowanej eksploatacji w ęgla brunatnego, tkwi ą w nadkładzie ogromne zasoby surowców mineralnych. Łatwo ść ich pozyskania, z racji bliskiego s ąsiedztwa, mo Ŝe lub powinna sta ć si ę podstaw ą rozwoju przemysłu materiałów budowlanych na terenie gminy. Dost ępne na terenie gminy surowce stanowi ą raczej zasoby zabezpieczaj ące lokalne potrzeby mieszka ńców.
2.1.2.Warunki klimatyczne i aerosanitarne
Warunki klimatyczne gminy s ą to Ŝsame jak dla strefy klimatycznej Polski Środkowej. Strefa ta, najogólniej bior ąc, charakteryzuje si ę deficytami wilgoci - roczna suma opadów waha si ę w przedziale 550 - 600 mm. Przewa Ŝaj ą wiatry z sektorów zachodnich (47,4%) o niskich pr ędko ściach. Najmniejszy udział wykazuj ą wiatry z kierunków: północnego i północno - wschodniego. Roczny przebieg cz ęsto ści kierunków wiatru wykazuje sezonow ą zmienno ść . W chłodnej porze roku przewa Ŝa kierunek południowo - zachodni /od strony Elektrowni "Bełchatów/, a od lipca do pa ździernika zachodni i północno - zachodni. Najsilniejsze wiatry wyst ępuj ą zim ą i wiosn ą. Niewielki jest teŜ udział cisz - 7,7% w ci ągu roku.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 15
Rozkład kierunków i pr ędko ści wiatrów w oparciu o dane z obserwacji meteorologicznych stacji Kaszewice /1984 - 89/ ilustruje poni Ŝsze zestawienie:
V m/s N NE E SE S SW W NW c 0 ------7,7 1 1,6 0,9 1,0 2,7 3,5 3,6 3,8 2,2 - 2 1,6 1,3 2,8 3,2 3,4 4,2 5,1 2,4 - 3 1,0 0,8 1,8 1,7 1,9 2,5 3,6 2,0 - 4 0,8 0,9 1,9 1,3 1,7 2,1 3,6 1,7 - 5 0,6 0,4 1,1 0,7 0,7 1,0 1,8 1,0 - 6_7 0,4 0,3 1,4 0,6 0,5 1,3 2,2 1,2 - 8_10 0,2 0,1 0,4 0,1 0,3 0,5 0,9 0,5 - 11_15 ------0,1 0,1 - > 15 ------Suma% 6,2 4,7 11,3 10,3 12,0 15,2 21,1 11,1 7,7
N 25.0%
20.0% NW NE 15.0%
10.0%
5.0%
W 0.0% E
SW SE
S
Układ poszczególnych elementów klimatycznych ulega zró Ŝnicowaniu w zale Ŝno ści od wyniesienia, ukształtowania, pokrycia terenu czy te Ŝ zalegania wód gruntowych. Najwyra źniejsze ró Ŝnice pojawiaj ą si ę mi ędzy terenami dolinnymi a otwartymi terenami wysoczyznowymi. Głównym źródłem zanieczyszczania powietrza na terenach s ąsiaduj ących z ZGE "Bełchatów" jest Elektrownia. Jest ona najwi ększ ą w Polsce, a tak Ŝe w Europie, elektrowni ą konwencjonaln ą opalan ą w ęglem brunatnym. Stopie ń i zasi ęg oddziaływania Elektrowni okre ślono w niniejszej "Diagnozie" na podstawie nast ępuj ących materiałów: • Emisja zanieczyszcze ń w rejonie Elektrowni "Bełchatów" - oprac. mgr in Ŝ. Witold Gajewski • Działania Elektrowni "Bełchatów" na rzecz ochrony środowiska - oprac. Działu Ochrony Środowiska Elektrowni "Bełchatów" - autorzy mgr in Ŝ. Witold Gajewski, mgr in Ŝ. Włodzimierz Pomykała • Raport o stanie środowiska w wojew. piotrkowskim w 1996 r. - PIO Ś, WIO Ś – 1997 r. • Ocena oddziaływania na środowisko projektowanej O/Szczerców - Poltegor - Wrocław 1997 r. W skład Elektrowni wchodzi 12 bloków energetycznych o mocy 360 MW ka Ŝdy. Roczna produkcja energii elektrycznej stanowi 20% produkcji krajowej. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 16
Przy tak wysokiej produkcji energii elektrycznej i spalaniu tak olbrzymich ilo ści w ęgla, Elektrownia jest sił ą rzeczy najpowa Ŝniejszym źródłem emisji zanieczyszcze ń. Elektrownia emituje do atmosfery pyły, SO 2, NO 2 i CO. Dla przykładu, wielko ść emisji SO 2 stanowiła 97,8% emisji z terenu dawnego woj. piotrkowskiego i 17,7% emisji krajowej. Przy aktualnej emisji Elektrownia nie przekracza dopuszczalnych st ęŜ eń w powietrzu oraz norm emisji okre ślonych obowi ązuj ącymi przepisami. Potwierdza to monitoring prowadzony przez szereg ró Ŝnych instytucji w tym tak Ŝe przez monitoring prowadzony przez Elektrowni ę. Znacz ąca redukcja SO 2 została osi ągni ęta dzi ęki przyst ąpieniu do realizacji budowy instalacji odsiarczania spalin. Realizacja kolejnych etapów instalacji odsiarczania pozwoli na dalsze zmniejszenie emisji. Wyposa Ŝenie wszystkich bloków Elektrowni w instalacje odsiarczające - jest wa Ŝne szczególnie w kontek ście planowanego wykorzystania w ęgla o zwi ększonej zawarto ści siarki z odkrywki Szczerców - zmierza ć b ędzie do zminimalizowania ujemnego wpływu Elektrowni na środowisko. Działalno ść inwestycyjna Elektrowni dotycz ąca realizacji urz ądze ń redukuj ących emisje tlenków azotu, pyłów, dwutlenku siarki zaowocowała wyra źnym spadkiem ( średniorocznych) st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza. Jednak, nale Ŝy bra ć pod uwag ę fakt, i Ŝ mimo relatywnie ni Ŝszego ale stałego emitowania zanieczyszcze ń, nast ępuje ich kumulacja, szczególnie w glebach, ro ślinno ści wieloletniej, wodach gruntowych i powierzchniowych. Z analizy wyników monitoringu (zawartych w w/w opracowaniach) wynika, Ŝe emisja z Elektrowni "Bełchatów" ma wpływ na st ęŜ enia imisyjne w Bełchatowie, a tym samym i na tereny gminy przy południowych i południowo - zachodnich kierunkach wiatrów. Wyst ępuj ą wtedy najwy Ŝsze st ęŜ enia, mimo nie przekraczanych NDS (norm dopuszczalnych st ęŜ eń). Poniewa Ŝ wiatry z tych kierunków (S,SW) przewa Ŝaj ą w chłodnej porze roku (sezon grzewczy) zanieczyszczenia powietrza pochodz ące z oddziaływania Elektrowni nakładaj ą si ę na oddziaływanie lokalnych źródeł emisji podnosz ąc w ten sposób stopie ń zanieczyszczenia powietrza. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 17
2.1.3.Warunki glebowe, u Ŝytkowanie gruntów
Warunki glebowe gminy wynikaj ą z budowy warstw przypowierzchniowych. Tam gdzie utwory gliniaste zalegaj ą bli Ŝej powierzchni lub w rejonach wyst ępowania piasków gliniastych mocnych i lekkich glin wykształciły si ę gleby wy Ŝszych klas bonitacyjnych, w przypadku gminy s ą to klasy IIIb i IVa. Ich wi ększe, wyra źniejsze kompleksy wyst ępuj ące płatowo sytuuj ą si ę w północnej cz ęś ci gminy. Bonitacj ę u Ŝytków rolnych ilustruj ą poni Ŝsze tabele oparte na materiałach IUNG w Puławach przyj ętych w opracowaniu "Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wojew. piotrkowskiego". W materiałach tych bonitacj ę u Ŝytków rolnych podaje si ę ł ącznie dla terenu miasta i gminy Bełchatów, nie wpływa to jednak w Ŝadnym stopniu na zakłócenie proporcji wyst ępuj ących klas bonitacyjnych.
klasy bonitacyjne powierzchnia Lp. udział procentowy uwagi gruntów ornych ha 1. IIIa 34 0,3 2. IIIb 503 4,6 3. IVa 1726 15,9 udział w pow. 4. IVb 1832 16,8 gruntów ornych 5. V 4076 37,5 6. VI 2693 24,8 7. VIz 14 0,1 8. OGÓŁEM 10878 100,0
klasy bonitacyjne gruntów ornych
16% 5% IIIa 0% 17% IIIb IVa IVb 25% V VI VIz 37%
Ponad 60% powierzchni gruntów ornych zajmuj ą grunty o niskich klasach bonitacyjnych gleb, a w śród nich a Ŝ 25% stanowi ą grunty marginalne /VI, VIz/. Grunty IV-tych i III-ich klas bonitacyjnych to niewiele ponad 37%. Wska źnik przydatno ści rolniczej, w ocenie punktowej gleb, jest ni Ŝszy o prawie 3 punkty od wska źnika dla byłego wojew. piotrkowskiego. Ta struktura bonitacyjna sprawia, i Ŝ dominuj ącymi kompleksami przydatno ści rolniczej gleb są kompleksy Ŝytni słaby i bardzo słaby. Kompleksy przydatno ści rolniczej oparte na wy Ŝszych bonitacjach to kompleksy Ŝytni bardzo dobry i dobry. W bonitacji u Ŝytków zielonych dominuj ą klasy V i VI, daj ąc średnie i słabe u Ŝytki zielone (> 70%).
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 18
Struktura u Ŝytkowania gruntów. Stan w dniu 1.01.2004 r.
grunty grunty pow. uŜytki grunty tereny zabud. i pod nieu Ŝytki ogółem rolne le śne ró Ŝne zurban. wodami w ha Razem 17989 10507 6395 780 54 198 55 Udział w pow. ogółem 100,0 58,4 35,6 4,3 0,3 1,1 0,3 (%) Grunty Skarbu Pa ństwa 4633 934 3027 476 54 92 50 Grunty gmin i 66 39 15 7 - 2 3 zwi ązków mi ędzygminnych Grunty osób 12474 9424 2672 284 - 93 1 fizycznych Grunty spółdzielni 8 5 - 3 - - - Grunty ko ściołów 11 7 2 1 - - 1 i zwi ązków wyznaniowych Wspólnoty gruntowe 738 49 671 7 - 11 - Grunty powiatów z 10 6 2 2 - - - wył ączeniem przekazanych w uŜytkowanie Grunty spółek prawa 49 43 6 - - - - handlowego Źródło: zestawienie zbiorcze danych z ewidencji gruntów i budynków wg stanu w dniu 1.01.2004 r. Ośrodek Dokumentacji Geodezji i Kartograficznej w Łodzi, Łód ź 2004.
UŜytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych na terenie gminy Bełchatów, na podstawie wyników spisu rolnego w 2002 r.:
Ogółem W tym gospodarstwa indywidualne w ha w odsetkach w ha w odsetkach uŜytki rolne 8717,14 80,4 8686,91 80,4 grunty orne 6779,33 62,4 6760,43 62,6 w tym: odłogi 2500,93 23,1 2483,53 23,0 ugory 252,76 2,3 251,26 2,3 sady 38,12 0,4 38,12 0,4 łąki 1364,07 12,6 1364,07 12,6 pastwiska 535,62 4,9 524,29 4,9 lasy i grunty le śne 1662,83 15,3 1658,18 15,3 pozostałe grunty 465,90 4,3 459,30 4,3 OGÓŁEM 10845,87 100,0 10804,39 100,0
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 19
Najwi ększy wpływ na rolnicz ą przestrze ń produkcyjn ą ma wi ęc jako ść gleb, decyduj ąc o jej potencjale. Zdecydowana wi ększo ść gleb na terenie gminy nale Ŝy do słabych i bardzo słabych. S ą to grunty o ograniczonych mo Ŝliwo ściach produkcyjnych i niskim potencjale urodzajno ści. W śród nich znaczn ą powierzchni ę zajmuj ą grunty marginalne, nieprzydatne dla produkcji rolniczej i cz ęsto odłogowane. Grunty te, w zale Ŝno ści od usytuowania, powinny by ć przeznaczone pod tworzenie nowych powierzchni le śnych lub wykorzystane na potrzeby rozwoju innych funkcji /np. rekreacyjnej/. Na gruntach o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych produkcja rolna jest wzgl ędnie opłacalna. Wi ększa elastyczno ść w doborze gatunków uprawowych mo Ŝe prowadzi ć do wi ększej efektywno ści produkcji. Rejon ich wyst ępowania powinien stanowi ć podstaw ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy. Cz ęść u Ŝytków zielonych gminy znacznie obni Ŝyła swój potencjał biologiczny i produkcyjny. Jest to efekt oddziaływania leja depresyjnego KWB "Bełchatów", pod wpływem którego, od wielu lat, pozostaje południowa cz ęść gminy. W północnej cz ęś ci gminy zwraca uwag ę fakt wyst ępowania znacznych powierzchni zmeliorowanych.
Na podstawie informacji Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Łodzi powierzchnie zmeliorowane wyst ępuj ą w nast ępuj ących miejscowow ściach: • Adamów, Dobiecin, Dobrzelów, Domiechowice, Helenów, Janina, Józefów, Kałduny, Korczew, Ławy, Myszaki, Niedyszyna, Podwody, Post ękalice, Wola Mikorska, Wielopole, Zawady, Huta – wyst ępuj ą urz ądzenia melioracji szczegółowej, tj. drenowanie. • Domiechowice, Józefów, Ksi ęŜ y Młyn, Ławy, Niedyszyna, Post ękalice, Rz ąsawa, Wólka Łękawska, Wola Mikorska, - przepływaj ą wody płyn ące.
2.1.4.Wody powierzchniowe
Przez wschodnie rejony gminy przebiega strefa wododziałowa I rz ędu rozgraniczaj ąca zlewnie Wisły i Odry, a w skali regionalnej Pilicy i Warty. Obszar gminy nale Ŝy do dorzecza rzeki Widawki. Głównym ciekiem powierzchniowym jest rzeka Rakówka, prawobrze Ŝny dopływ Widawki uchodz ący na zachód od miejscowo ści Rz ąsawa. Odcinek źródłowy rzeki Rakówki znajduje si ę w północnej cz ęś ci gminy Bełchatów w rejonie miejscowo ści Apolinów i Kałduny. Lewobrze Ŝny dopływ rzeki Rakówki znajduj ący się powy Ŝej Bełchatowa ma swe źródła w okolicy miejscowo ści Myszaki. Kolejny lewobrze Ŝny dopływ Rakówki to mały ciek maj ący swoje źródła w okolicy miejscowo ści Zwierzchów. Środkowy bieg rzeki Rakówki znajduje si ę w zasi ęgu gminy miasta Bełchatów po rejon KsięŜ y Młyn. Poni Ŝej Rakówka skr ęca na południowy zachód do uj ścia w Widawce. W rejonie północno-wschodnim gminy, na granicy z gmin ą Wola Krzysztoporska w kierunku południowo-wschodnim (Wielopole - Niedyszyna - Post ękalice) płynie rzeka D ąbrówka. Ponadto w rejonie miejscowo ści Podwody wyst ępuje kolejny ciek uchodz ący do rzeki Pilsi poza zachodnimi granicami gminy. Wody stoj ące na obszarze gminy to głównie małe naturalne lub sztuczne stawy zwi ązane z dolin ą rzeki. Wi ększy kompleks stawów znajduje si ę w okolicach miejscowo ści Post ękalice, Dobrzelów, Domiechowice. Wody stoj ące znajduj ące si ę na terenie gminy nie s ą uwzgl ędnione w monitoringu jako ści wód WIO Ś. Na terenie gminy nie jest eksploatowane Ŝadne uj ęcie wód powierzchniowych. Sie ć hydrograficzn ą uzupełniają ponadto niewielkie cieki cz ęsto bez nazwy, w północno - zachodniej i wschodniej cz ęś ci gminy odprowadzaj ące wody do rzeki Pilsi oraz do Luci ąŜ y, a tak Ŝe niewielkie zbiorniki i oczka wodne pochodzenia naturalnego i antropogenicznego.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 20
Projektowane zbiorniki retencyjne (według programu małej retencji województwa łódzkiego): • Zbiornik „Janina” w miejscowo ści Janina o powierzchni 2,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,8 m, pojemno ści 36000 m 3, • Zbiornik „Ole śnik” w miejscowo ści Ole śnik o powierzchni 3,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,7 m, pojemno ści 51000 m 3,
Na terenie gminy istnieje uzasadnione zapotrzebowanie na realizacj ę zbiorników małej retencji. Zasadnicz ą rol ą tych zbiorników byłaby alimentacja wód dla potrzeb rolnictwa /w tym gospodarki rybackiej/.
2.1.5.Wody podziemne
Na terenie gminy, generalnie, wyst ępuj ą dwa u Ŝytkowe poziomy wodono śne: • czwartorz ędowy poziom wodono śny - stanowi dla cz ęś ci wodoci ągów wiejskich oraz obiektów o niewielkim zapotrzebowaniu na wod ę podstawowy poziom u Ŝytkowy. Poziom ten zwi ązany jest z utworami wodnolodowcowymi (piaski, Ŝwiry) i posiada przewa Ŝnie kilka warstw wodono śnych na gł ęboko ści do 80 m. Wydajno ści potencjalne studni wahaj ą si ę od kilku do 120 m3/h, przewa Ŝnie jednak 30-40 m3/h. • kredowy poziom wodono śny - zwi ązany jest z wyst ępowaniem sp ękanych osadów węglanowych kredy górnej. Zasilanie tego poziomu jest efektem infiltracji przez utwory czwartorz ędowe. Mi ąŜ szo ść warstwy wodono śnej poziomu kredowego wynosi średnio 100 -120 m. Wydajno ść uj ęć od 30 m 3/h do 200 m 3/h. Poziom górnokredowy zaopatruje w wod ę m. Bełchatów. Uj ęcie "Myszaki - Niedyszyna" składa si ę z 9 otworów, o gł ęboko ściach od 100 - 150 m i posiada zatwierdzone zasoby w wysoko ści 800 m 3/h. Z poziomu tego czerpie wod ę równie Ŝ cz ęść wodoci ągów wiejskich.
Informacje dotycz ące u Ŝytkowania poziomów wodono śnych podaje si ę na podstawie opracowania geosozologicznego dla gminy Bełchatów opracowanego przez MINERAL CONSULTING s.c. - Warszawa – 1998 r. Wody kredowego poziomu charakteryzuj ą si ę wysok ą jako ści ą i zaliczone s ą do kl. Ib. Monitorowaniem jako ści wód podziemnych były obj ęte uj ęcia miejskie Bełchatowa "Myszaki" oraz uj ęcia gminne w Ł ękawie ujmuj ące wod ę z poziomu kredowego. Uj ęcia "Myszaki - Niedyszyna" wytworzyły lej depresyjny o promieniu ca 2,5 km.
Przez południowe kra ńce gminy przebiega granica (północna) GZWP - 408 "Niecka Miechowska". Zbiornik ten wydzielono w o środku szczelinowym kredy górnej. Hydrogeologiczny o środek szczelinowy tworz ą skały w ęglanowe (margle, opoki i wapienie). Wody szczelinowe zbiornika wykazuj ą generalnie zwierciadło swobodne, a tylko lokalnie naporowe. Zasi ęg gł ęboko ściowy strefy wodono śnej wynosi 20 - 130 m. Zbiorniki okre ślane jako GZWP s ą fragmentami u Ŝytkowych poziomów wód podziemnych tylko o lepszych warunkach jako ściowych i ilo ściowych. Zawieraj ą wody wysokiej jako ści przydatne do zaopatrzenia ludno ści w wod ę pitn ą i jako obszar zasobowy, do wykorzystania w przyszło ści, podlegaj ą szczególnej ochronie polegaj ącej zwłaszcza na niedopuszczaniu do ich zanieczyszczenia. W cz ęś ci północnej GZWP - 408 odpompowywanie wód ze zło Ŝa w ęgla brunatnego spowodowało powstanie rozległego leja depresji. Cz ęść terenu gminy (generalnie do wysoko ści rzeki Widawki) pozostaje w jego zasi ęgu.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 21
Na mapie geosozologicznej gminy Bełchatów wydzielono trzy stopnie zagro Ŝenia wód podziemnych: wysoki, średni i niski. Obszary o wysokim zagro Ŝeniu wód (brak izolacji poziomów wodono śnych) wyst ępuj ą na znacznym obszarze gminy.
2.1.6.Lasy, ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych
Lasy i grunty le śne w gminie Bełchatów zajmuj ą powierzchni ę 6.368 ha, co stanowi 35% obszaru gminy. Zwarte i du Ŝe kompleksy le śne, b ędące własno ści ą pa ństwa wyst ępuj ą w południowych i zachodnich rejonach gminy. Ponad połow ę ogólnej powierzchni lasów stanowi ą lasy prywatne. Wska źnik lesisto ści jest wi ększy ni Ŝ przeci ętna dla powiatu czy te Ŝ województwa. Lasy pa ństwowe administrowane s ą przez Nadle śnictwo Bełchatów. W strukturze gatunkowej drzewostanów dominuje sosna. W obr ębie wszystkich zbiorowisk le śnych gminy najwi ększe powierzchnie zajmuj ą lasy sosnowe a w śród nich najbardziej rozpowszechniony bór sosnowy świe Ŝy. Tereny wydmowe i powierzchnie piasków eolicznych porasta bór suchy (chrobotkowy). Siedliska borowe s ą szczególnie korzystne dla rekreacji i turystyki. Siedliska boru wilgotnego spotka ć mo Ŝna u podnó Ŝy wałów wydmowych, w obni Ŝeniach śródwydmowych oraz w lokalnych zagł ębieniach terenowych. W siedliskach wilgotnych na południu gminy obserwowany jest regres fitocenoz wilgotnych. Wpłyn ął na to lej depresyjny powstały w wyniku prowadzonego odwodnienia zło Ŝa w ęgla brunatnego „Bełchatów”. Lasy na terenie gminy maj ą szczególne znaczenie. Tworz ą stref ę buforow ą mi ędzy ZGE „Bełchatów” a terenem gminy i miasta. Ich funkcja ekologiczna powinna dominowa ć nad funkcj ą produkcyjn ą. Lasy w jej obr ębie posiadaj ą status lasów ochronnych. Ze wzgl ędu na walory zdrowotne siedlisk borowych, stanowi ą potencjaln ą baz ę dla kreowania funkcji rekreacyjnej. Aktualny stan sanitarny lasów nale Ŝy okre śli ć jako dobry. W porównaniu do wczesnych lat osiemdziesi ątych w lasach Nadle śnictwa Bełchatów nie tylko nie zanotowano pogorszenia lecz popraw ę stanu zdrowotnego. Te pozytywne zmiany mog ą by ć wynikiem intensywnych prac agrotechnicznych na gruntach le śnych. Nieznaczne zmiany odnotowano w lasach obj ętych lejem depresji na siedliskach wilgotnych i bagiennych.
Na terenie gminy ochronie prawnej podlegaj ą nast ępuj ące elementy środowiska przyrodniczego:
Pomniki przyrody: • 3 klony pospolite i d ąb szypułkowy w parku w Ł ękawie, • 4 d ęby szypułkowe, buk pospolity, kasztanowiec biały, klon pospolity na terenie parku we wsi Wielopole, • lipa drobnolistna na terenie parku w Dobiecinie, • dąb szypułkowy na terenie gruntów p. Władysława Zajdela w Kurnosie Drugim, /Podstawa prawna: Rozporz ądzenie Wojewody Piotrkowskiego z 1996 r. (Dz. Urz. Woj. Piotrk. Nr 21/96 poz. 75)/ • dąb szypułkowy o nazwie „Generał” na terenie gruntów Lasów Pa ństwowych w Korczewie, /Podstawa prawna: Uchwała Nr IX/102/2003 Rady Gminy Bełchatów z dnia 28.08.2003 r./ Dąb szypułkowy na terenie gruntów p. Jerzego Marczaka w Mikorzycach (obr ęb Józefów), /Podstawa prawna: Zarz ądzenie Wojewody Piotrkowskiego Nr 45/87 z dnia 15.12.1987 r./ uległ spaleniu. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 22
Parki będące w rejestrze lub ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: w Dobiecinie, Dobrzelowie, Korczewie, Zdzieszulicach Górnych, Ł ękawie, Mikorzycach, Mokraczu, Post ękalicach i Wielopolu.
Zgodnie z wykazem przekazanym przez Nadle śnictwo Bełchatów jako wniosek do studium na terenie gminy Bełchatów uwzgl ędnia si ę podan ą poni Ŝej lokalizacj ę u Ŝytków ekologicznych obj ętych ochron ą prawn ą w stosunku do których wprowadza si ę zakazy wymienione w art. 31a Ustawy o ochronie przyrody:
• Wie ś Wielopole – dz. nr 39 o pow. u Ŝytku 4,17 ha, • Wie ś Dobrzelów – dz. nr 44 o pow. u Ŝytku 1,08 ha, • Wie ś Kałduny – dz. nr 261 o pow. u Ŝytku 0,57 ha, • Wie ś Domiechowice - dz. nr 85 o pow. u Ŝytku 1,03 ha, dz. nr 97 o pow. u Ŝytku 6,60 ha, • Wie ś Myszaki – dz. nr 382 o pow. u Ŝytku 1,11 ha, • Wie ś Zawadów Kol. – dz. nr 271 o pow. u Ŝytku 0,17 ha, • Wie ś Bukowa – dz. nr 393 o pow. u Ŝytku 1,65 ha, • Wie ś Adamów – dz. nr 206 o pow. u Ŝytku 1,40 ha.
2.1.7.Obszary chronionego krajobrazu
Na terenie gminy usytuowane s ą fragmenty dwóch obszarów chronionego krajobrazu: • „Szczercowskiego” - obejmuj ącego kompleks le śny w zachodniej cz ęś ci gminy, • „Borowej Góry” – w strefie wododziałowej, w południowo - wschodnich rejonach gminy.
Podstawa prawna: Uchwała Nr XXV/166/88 WRN w Piotrkowie Tryb. z dnia 27.05.1998 r. w sprawie zatwierdzenia regionalnego planu zagospodarowania przestrzennego woj. piotrkowskiego /obszary chronionego krajobrazu stanowiły jeden z podstawowych elementów planu/ oraz Uchwała Nr V/30/94 Rady Gminy w Bełchatowie z dnia 2.XII.1994 r. zatwierdzaj ąca miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów.
Obszary te stanowiły ogniwa wojewódzkiego systemu obszarów chronionych /w byłym województwie piotrkowskim/, a poprzez układ korytarzy ekologicznych utrzymywały wi ęzi przyrodnicze z innymi obszarami chronionymi zarówno wewn ątrz województwa jak i poza nim. W koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET – POLSKA opracowanej w 1995 r. przez IUCN w ramach Programu Europy, teren gminy Bełchatów usytuowany jest mi ędzy obszarami w ęzłowymi o znaczeniu mi ędzynarodowym i krajowym oraz korytarzami ekologicznymi rangi krajowej. Powy Ŝsze obszary wyznaczone zostały w dolinach rzek Warty i Pilicy. Poprzez rzek ę Widawk ę i towarzysz ące jej biegowi tereny le śne oraz poprzez obszary chronionego krajobrazu, głównie „Szczercowskiego”, teren gminy utrzymuje wi ęzi przyrodnicze z terenami środkowej Warty. Widawka wraz z otaczaj ącymi terenami lasów pełni w tym przypadku rol ę lokalnego korytarza ekologicznego, którego kondycja biotyczna ma ogromny wpływ na układy przyrodnicze, z którymi utrzymuje wi ęzi.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 23
2.1.8.Oddziaływanie odkrywkowej eksploatacji w ęgla brunatnego
Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego wymaga prowadzenia stałego odwadniania zło Ŝa, w wyniku którego powstaje rozległy lej depresyjny. Jako umown ą granic ę leja depresji przyjmuje si ę zasi ęg izolinii depresji S=1 m. Ze wzgl ędu na przemieszczanie si ę obszaru odwadniania, kształt leja ma charakter dynamiczny i podlega zmianom w czasie. Dotyczy to zarówno obecnej eksploatacji na „Polu Bełchatów”, jak i projektowanej z „Pola Szczerców”. Niezale Ŝnie od powy Ŝszego, południowe rejony gminy, według prognozy rozwoju leja, s ą i pozostan ą w zasi ęgu oddziaływania odwodnienia. Zasi ęgi leja depresyjnego (S=1m) w oparciu o prognoz ę jego rozwoju, dla lat: 2005, 2010, 2017 i 2032 pokazano na planszy nr 1 oraz nr 3 studium. Eliminacja wód gruntowych, a niejednokrotnie i powierzchniowych, na skutek drenuj ącego oddziaływania leja depresji powoduje zmiany w glebach, szacie ro ślinnej oraz w plonowaniu łąk i pastwisk. Na obni Ŝenie poziomu wód gruntowych w najwi ększym stopniu reaguj ą ekosystemy bagienne, ł ąkowe i olsowe, kiedy woda gruntowa ucieka poza zasięg głównej masy korzeniowej, pogarszaj ąc warunki Ŝycia ro ślin. Przez południowy fragment gminy przebiega granica terenu górniczego „Pole Bełchatów”, utworzonego decyzj ą MO ŚZNiL z dnia 26.04.1995 r. – znak BKK/PK/14/95. Na potrzeby KWB „Bełchatów”, na terenie zalesionym, w południowej cz ęś ci gminy usytuowano skład materiałów wybuchowych, wyznaczaj ąc dla niego trzy strefy zagro Ŝenia: 500 m, 900 m i 1300 m. Strefa 1300 m – wyznacza najmniejsz ą odległo ść od innych składów materiałów wybuchowych, magazynów łatwo zapalnych materiałów o pojemno ści powy Ŝej 200 l paliwa, stacji radiowych, telewizyjnych i radarowych. Strefa 900 m – wyznacza najmniejsz ą odległo ść od osiedli, dróg publicznych i kolejowych, mostów, obiektów zakładów, zbiorników i linii WN. Strefa 500 m – wyznacza najmniejsza odległo ść od oddzielnych budynków mieszkalnych, dróg o mniejszym ruchu, linii kolejowych o ruchu wył ącznie towarowym, składów łatwo zapalnych materiałów o pojemno ści mniejszej ni Ŝ 200 l paliwa, urz ądze ń specjalnych odpornych na działanie fali detonacyjnej (mosty, wie Ŝe, elewatory Ŝelazne, Ŝelbetowe i stalowe) oraz linii WN zasilaj ących wył ącznie obiekty zakładu górniczego. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 24
2.2.Infrastruktura społeczna
2.2.1.Demografia
Według informacji zawartych w roczniku statystycznym wojew. łódzkiego na 31.12.2003 r., gmina zajmowała obszar 180 km 2, zamieszkiwana była przez 8.778 osób (w tym 4.350 m ęŜ czyzn i 4.428 kobiet. Na 1 km 2 przypadało 49 osób, za ś na 100 m ęŜ czyzn przypadało 102 kobiety.
Stan ludno ści (wg WUS - Piotrków Tryb., informacji z Urz ędu Gminy) w gminie na przełomie lat 1975 - 2003 ilustruje tabela:
stan ludno ści przyrost urodzenia naturalny lata Ogółem męŜ czy źni kobiety Ŝywe zgony w liczbach bezwzgl ędnych
1 2 3 4 5 6 7 1975 6217 3021 3196 137 79 58 1985 9490 4861 4629 201 113 88 1990 8995 4597 4398 109 125 -16 1995 8654 4351 4303 108 122 -14 1996 8590 4323 4267 101 107 -6 1997 8593 4302 4291 99 124 -25 1998 8588 4303 4285 93 105 -12 1999* 8445 4236 4209 85 105 -20 2003** 8778 4350 4428 77 106 -29 * dane z Urz ędu Gminy ** dane Urz ędu Statystycznego w Łodzi 2004 r.
przyrost naturalny w liczbach bezwzgl ędnych
100 80 60 40 20 0 -20 -40 1975 1985 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2003
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 25
Struktura wieku ludno ści w latach 1975 – 2003 r. Wiek przedprodukcyjny produkcyjny w poprodukcyjny lata w liczbach liczbach w liczbach ogółem % % % bezwzgl ędnych bezwzgl ędnych bezwzgl ędnych (0 - 18 lat) (15 - 59 lat) 60 lat i wi ęcej) 1975 1840 29,6 3314 53,3 1063 17,1 6217/3196K 1985 2676 28,2 5277 55,6 1537 16,2 9490/4629K 1992 2302 26,58 4728 54,59 1631 18,83 8661 1994 2293 26,5 4708 54,4 1653 19,1 8654/4302K 1997 2475 28,80 4325 50,33 1793 20,87 8593/4291K 1999 2271 26,89 4264 50,49 1910 22,62 8445/4264K 2002 * 2104 24,53 4928 57,47 1543 18,0 8575 2003 ** 2101 23,93 5202 59,26 1475 16,8 8778/4428K *dane ze spisu rolnego 2002r.**dane Urz ędu Statystycznego w Łodzi 2004 r.
struktura wieku ludno ści
6000 5277 5202 4928 4728 4708 5000 4325 4264
4000 3314 0 - 18 lat 2676 2475 3000 2302 2293 2271 2104 2101 15 - 59 lat 1840 60 lat i wi ęcej 2000 1793 1910 1000 1537 1631 1653 1543 1475 1063 0 1975 r. 1985 r. 1992 r. 1994 r. 1997 r. 1999 r. 2002 r. 2003 r.
Wg informacji Urz ędu Statystycznego w Łodzi, wg stanu na grudzie ń 2003 r. w gminie zamieszkiwało 8.778 osób. Rozproszone osadnictwo, brak wi ększych skupisk ludno ści powoduj ą, Ŝe średnia g ęsto ść zaludnienia nie jest wysoka i wynosi 49 osób/km2. W zwi ązku z licznymi wydawanymi decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu zakłada si ę, Ŝe liczba ludno ści zamieszkuj ąca Gmin ę Bełchatów b ędzie wzrasta ć. W 2004 r. wydano 207 decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
2.2.2.Zatrudnienie
Pracuj ący w gospodarce narodowej w latach 1992 - 2003 (wg US) jest nast ępuj ące:
Wyszczególnienie Lata 1992 1996 1997 1998 2003 Ogółem 608 702/340K 1036/480K 1091/493K 844/327K w tym: rolnictwo, łowiectwo, le śnictwo 70 53/8K 32/6K 32/9K 16 Przemysł 6 145/81K 465/240K 535/241K 329 Budownictwo 194 61/8K 73/9K 141/36K handel i naprawy 98 44/34K 68/46K 81/33K b.d. transport, ł ączno ść , składowanie 2 47/15K 3/3K 22/3K b.d. administracja publiczna - 10/7K 31/7K 24/6K b.d. edukacja 166 147/129K 142/119K 145/124K b.d. ochrona zdrowia i opieka socjalna - 23/19K 55/34K 58/37K b.d. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 26
Cech ą charakterystyczn ą działalno ści gospodarczej na terenie gminy jest jej znaczne rozdrobnienie. W śród funkcjonuj ących podmiotów zdecydowanie przewa Ŝaj ą zakłady osób fizycznych (86,0 % ogółu), których liczebno ść w stosunku do roku 2000 wzrosła o 25,9 %. Są to jednak głównie małe podmioty, których mo Ŝliwo ści ekonomiczne i rozwojowe s ą stosunkowo niewielkie. W strukturze podmiotów gospodarczych według rodzaju prowadzonej działalno ści najliczniejsz ą grup ę (podobnie jak w całym powiecie i regionie łódzkim) stanowi ą firmy zajmuj ące si ę handlem i naprawami pojazdów mechanicznych oraz artykułów u Ŝytku osobistego i domowego, których udział kształtuje się na poziomie około 30 % ogółu podmiotów. Równie Ŝ znacz ący jest udział firm zajmuj ących si ę działalno ści ą przemysłow ą (53 podmioty – 11% ogółu). S ą to głównie podmioty zajmuj ące si ę produkcj ą materiałów budowlanych oraz przedsi ębiorstwa zwi ązane z przemysłem spo Ŝywczym, głównie mi ęsnym. Wymieni ć tu nale Ŝy: produkcja materiałów budowlanych: - Przedsi ębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych, Wytwórnia Mas Bitumicznych, Zdzieszulice, - Zakład Produkcyjno-Budowlany L. Maciejewski, Nowy Świat, - Zakład Ceramiki Budowlanej S.C. H. Musiałowicz, L. Dondalska, Dobiecin- Kolonia, - Zakład Produkcyjno-Handlowo-Usługowy „Cegielnia” L. Dondalska, Dobiecin- Kolonia,
produkcja artykułów spo Ŝywczych: - Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „KUSY”, - Przetwórstwo Mi ęsne, Korczew, - Rze źnictwo i W ędliniarstwo Cz. Chy Ŝy, Zawady, - Masarnia D. Marczak, Dobrzelów, - Przedsi ębiorstwo Drobiarskie M i R Ławy, - Piekarnia „Jazon” Dobrzelów.
Wymienione podmioty nastawione s ą głównie na obsług ę rynku lokalnego. Ich wspóln ą cech ą jest równie Ŝ to, i Ŝ wszystkie działaj ą w oparciu o kapitał krajowy. Na terenie gminy zlokalizowany jest równie Ŝ obiekt Rejonu Energetycznego w Kurnosie o zasi ęgu wykraczaj ącym poza granice gminy i powiatu bełchatowskiego.
Na terenie gminy Bełchatów, według danych Powszechnego Spisu Rolnego, w maju 2002 r. funkcjonowało 2607 gospodarstw rolnych w tym 2604 gospodarstwa indywidualne. Gospodarstwa te ł ącznie obejmowały 10845,9 ha powierzchni, w tym 8717,1 ha u Ŝytków 4 rolnych. Zdecydowana wi ększo ść ( /5 ogółu) to gospodarstwa małe o powierzchni nie przekraczaj ącej 5 ha u Ŝytków rolnych.
2.2.3.Zjawisko bezrobocia
Liczba osób zarejestrowanych w urz ędzie pracy jako bezrobotni w ko ńcu pierwszego kwartału 2006 r. wyniosła 737. Stanowiła ona około 15 % ogólnej liczby osób w wieku produkcyjnym uwa Ŝanych za potencjalne zasoby pracy. Kobiety przewa Ŝały w tej zbiorowo ści stanowi ąc 55,8% ogółu; ich udział w ostatnich latach nieznacznie wzrastał.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 27
ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI WEDŁUG PŁCI
WYSZCZEGÓLNIENIE 31.XII.2000 r. 31.XII.2002 r. 31.XII.2003 r. 31.III.2006 r. W LICZBACH BEZWZGL ĘDNYCH OGÓŁEM ...... 804 813 803 737 MęŜ czy źni ...... 364 380 373 326 Kobiety ...... 440 433 430 411 W ODSETKACH OGÓŁEM ...... 100,0 100,0 100,0 100,0 MęŜ czy źni ...... 45,3 46,7 46,5 44,2 Kobiety ...... 54,7 53,3 53,5 55,8 Ź r ó d ł o: Roczniki Statystyczne Województwa Łódzkiego, Urz ąd Statystyczny w Łodzi, Łód ź 2001, 2002, 2003, dane Wojewódzkiego Urz ędu Pracy, dane Powiatowego Urz ędu pracy oraz obliczenia własne.
Warto zauwa Ŝyć, Ŝe blisko 55% bezrobotnych to osoby pozostaj ące bez pracy dłu Ŝej ni Ŝ 2 lata. Udział tych osób w porównaniu z 1996 r. wzrósł o 1 punkt procentowy, co świadczy, Ŝe problem bezrobocia w gminie jest długotrwały i powoli narasta, oraz Ŝe trudno jest w obecnej sytuacji zaktywizowa ć zawodowo t ę grup ę bezrobotnych.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 28
Ludno ść według głównego źródła utrzymania, płci oraz grup wieku (wg danych ze Spisu Rolnego 2002 r.)
Utrzymuj ąca si ę z pracy z pozostałych źródeł na rachunek własny w tym w tym w
Ogółem swoim z rent razem razem gospodarstwie razem emerytur razem razem nie ustalono nie ustalono najemnej rolnym OGÓŁEM Ogółem 8575 5344 4115 1229 931 3218 1672 974 13 0-14 lat 1698 1448 1225 223 147 248 34 79 2 15-19 702 518 398 120 89 184 15 86 - 20-29 1312 1061 867 194 140 245 48 81 6 30-39 1080 897 680 217 170 179 35 68 4 40-49 1172 923 636 287 228 248 46 131 1 50-59 941 456 292 164 135 485 181 215 - 60-64 314 26 13 13 13 288 212 75 - 65 i wi ęcej 1356 15 4 11 9 1341 1101 239 - MęŜ czy źni 4272 2838 2243 595 432 1425 689 421 9 Kobiety 4303 2506 1872 634 499 1793 983 553 4 POSIADAJ ĄCY WŁASNE ŹRÓDŁA UTRZYMANIA Ogółem 5403 2791 1993 798 650 2612 1476 748 - 0-14 lat 15 - - - - 15 - - - 15-19 143 42 28 14 13 101 - 29 - 20-29 831 694 563 131 98 137 - 44 - 30-39 894 780 575 205 165 114 - 53 - 40-49 1005 823 552 271 221 182 9 107 - 50-59 857 416 261 155 133 441 160 202 - 60-64 310 25 12 13 13 285 210 74 - 65 i wi ęcej 1348 11 2 9 7 1337 1097 239 - MęŜ czy źni 2780 1677 1277 400 301 1103 562 312 - Kobiety 2623 1114 716 398 349 1509 914 436 - UTRZYMYWANI Ogółem 3159 2553 2122 431 281 606 196 226 - 0-14 lat 1681 1448 1225 223 147 233 34 79 - 15-19 559 476 370 106 76 83 15 57 - 20-29 475 367 304 63 42 108 48 37 - 30-39 182 117 105 12 5 65 35 15 - 40-49 166 100 84 16 7 66 37 24 - 50-59 84 40 31 9 2 44 21 13 - 60-64 4 1 1 - - 3 2 1 - 65 i wi ęcej 8 4 2 2 2 4 4 - - MęŜ czy źni 1483 1161 966 195 131 322 127 109 - Kobiety 1676 1392 1156 236 150 284 69 117 - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 29
2.2.4.Mieszkalnictwo
Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy na przestrzeni lat : 1975 - 2002 (wg danych US) są nast ępuj ące:
wyszczególnienie 1975 1985 1994 1997 1998 2002* - mieszkania 2384 2575 2654 2681 2705 2480 zamieszkałe - liczba osób / 2,61 3,67 3,26 3,13 3,17 3,43 mieszkanie * wg spisu rolnego 2002r.
Zasoby mieszkaniowe i ich u Ŝytkowanie w latach 1992 - 2002 (wg danych US):
wyszczególnienie 1992 1997 1998 2002* -mieszkania ogółem 2603 2681 2705 2480 -izby 8217 8606 8722 9678 -pow. u Ŝytkowa mieszka ń 157,9 167,1 169,9 200,4 w tys. m 2 -przeci ętna liczba osób/ 1,03 0,98 0,98 0,88 izb ę -przeci ętna pow. uŜytkowa mieszkania 18,66 19,90 19,80 23,6 w m 2/ osob ę -przeci ętna liczba osób/ 3,33 3,13 3,17 3,43 mieszkanie *wg spisu rolnego 2002r.
Z przedstawionych zestawie ń tabelarycznych wynika, Ŝe sytuacja mieszkaniowa w gminie systematycznie poprawia si ę, świadcz ą o tym wska źniki dotycz ące liczby osób na izb ę, czy mieszkanie.
Na terenie gminy w przewa Ŝaj ącej wi ększo ści dominuje zabudowa o charakterze zagrodowym, jedynie na obszarach s ąsiaduj ących bezpo średnio z miastem dominuje zabudowa podmiejska typu jednorodzinnego. Ponadto na terenach o korzystnych walorach krajobrazowych, pojawia si ę zabudowa jednorodzinna typu willowego. Inwestorami tych domów jest głównie ludno ść z Bełchatowa. Obserwuje si ę wi ęc na terenie gminy fakt wychodzenia funkcji mieszkaniowej z terenu miasta, na jego obrze Ŝa. W zwi ązku z przyst ąpieniem do opracowywania zmiany studium do Urz ędu Gminy wpłyn ęło ok. 450 poda ń o zmian ę przeznaczenia terenów aktualnie u Ŝytkowanych jako uprawy rolne, na tereny głównie zabudowy mieszkaniowej. Najwi ęcej wniosków wpłyn ęło z nast ępuj ących jednostek osadniczych : Kałduny, Ławy, Por ęby, Post ękalice, Rz ąsawa, Ole śnik, Adamów. S ą one potwierdzeniem zaistniałych przeobra Ŝeń tj. wychodzenia funkcji mieszkaniowych z terenów zurbanizowanych na obrze Ŝa miasta. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 30
2.2.5.Oświata i wychowanie
Na terenie gminy działa siedem szkół podstawowych zlokalizowanych w Dobrze- lowie, Janowie, Ł ękawie, Domiechowicach, Dobiecinie i Kurnosie. Do szkół tych ucz ęszcza około 70% dzieci z terenu gminy, pozostałe doje ŜdŜaj ą do szkół w Bełchatowie. Obiekty oświatowe wymagaj ą w wi ększo ści modernizacji b ądź doposa Ŝenia. Infrastruktur ę o światow ą uzupełnia O środek Szkolno-Wychowawczy w Ł ękawie (podlegaj ący Staro ście Bełchatowskiemu), który pełni rol ę placówki resocjalizacyjnej.
2.2.6.Ochrona zdrowia
Funkcj ę opieki zdrowotnej mieszka ńców gminy w zasadzie realizuj ą obiekty znajduj ące si ę na terenie miasta Bełchatowa, ponadto znaczna cz ęść mieszka ńców korzysta z placówek słu Ŝby zdrowia podlegaj ących Kopalni W ęgla Brunatnego „Bełchatów” oraz elektrowni. Na obszarze gminy nie działa Ŝaden punkt opieki medycznej.
2.2.7.Kultura
Z obiektów o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym wymieni ć nale Ŝy: Wiejski Dom Kultury w Kurnosie, Zdzieszulicach Dolnych oraz Dom Ludowo-Stra Ŝacki w Ł ękawie. W pozostałych wsiach funkcje takie pełni ą stra Ŝnice OSP.
Na terenie gminy funkcjonuj ą (wg danych US w Łodzi 2004 r.) 2 placówki biblioteczne, które posiadaj ą 21,8 tys. woluminów.
Do obiektów kultury zaspakajaj ących potrzeby w zakresie wypoczynku i rekreacji nale Ŝy zaliczy ć o środek KWB Bełchatów na Wawrzkowi źnie, wyposa Ŝony w obiekty sportowe i rekreacyjne o wysokim standardzie oraz o środek wypoczynkowy "Słok" nale Ŝą cy do Elektrowni Bełchatów. O środki te zlokalizowane s ą w płd. – zach. cz ęś ci gminy. W o środkach tych znajduj ą si ę hotele, restauracje, kawiarnie, basen kryty, k ąpieliska otwarte, korty tenisowe, szkółka je ździecka. O środki te wykorzystywane s ą tak Ŝe jako placówki szkoleniowo - konferencyjne.
W omawianych o środkach zatrudnienie znajduje ok. 165 osób zatrudnionych na stałe oraz ok. 70 osób pracuj ących sezonowo. Do obiektów kultury zalicza si ę tak Ŝe ko ścioły rzymsko - katolickie w Ł ękawie i Post ękalicach oraz kaplice w Korczewie i Ole śniku.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 31
2.3. Rolnictwo, le śnictwo
2.3.1.Rolnictwo
Warunki glebowe na terenie gminy wynikaj ą z budowy geologicznej warstw przypowierzchniowych. Tam gdzie utwory gliniaste zalegaj ą bli Ŝej powierzchni wykształciły si ę gleby o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych tj. kl. IIIb, IVa.
W przypadku gminy Bełchatów, gleby klasy IIIb, IVa wyst ępuj ą płatowo w północnej cz ęś ci, zajmuj ąc ok. 37% pow. gruntów ornych.
Ponad 60% powierzchni gruntów ornych zajmuj ą grunty o niskich klasach bonitacyjnych, a wśród nich a Ŝ 25% stanowi ą grunty marginalne (kl.VI, VIz). Bonitacj ę uŜytków rolnych ilustruje tabela wg materiałów IUNG w Puławach przyj ętych w opracowaniu "Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej woj. piotrkowskiego".
Bonitacja u Ŝytków rolnych gminy Bełchatów .
klasy bonitacyjne powierzchnia udział Lp. gruntów ornych w ha w % 1. kl. IIIa 34 0,3 2. kl. IIIb 503 4,6 3. kl. Iva 1726 15,9 4. kl. Ivb 1832 16,8 5. kl. V 4076 37,5 6. kl. VI 2693 24,8 7. kl. VIz 14 0,1 R - m 10878 100,0 8. grunty orne
Dominuj ącymi kompleksami przydatno ści rolniczej gleb s ą kompleksy Ŝytni słaby i bardzo słaby. W bonitacji u Ŝytków zielonych dominuj ą klasy V i VI tj. > 70% ogólnej pow. tych u Ŝytków.
Klasy bonitacyjne u Ŝytków zielonych dla miasta i gminy razem ilustruje poni Ŝej tabela:
r-m u Ŝytki klasy bonitacyjne u Ŝytków zielonych zielone III kl. IV kl. V kl. VI kl. VIz kl. ha % ha % ha % ha % ha % ha % 2185 10,2 40 1,8 555 25,4 1124 51,5 405 18,5 61 2,8
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 32
Kompleksy przydatno ści rolniczej gleb dla miasta i gminy ł ącznie (wg IUNG - Puławy)
grunty orne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 pszenny dobry pszenny Ŝytni b .dobry Ŝytni dobry Ŝytni słaby wadliwy ha % ha % ha % ha % ha % 38 0,4 3 0 1729 16,3 2109 19,9 3656 34,4 grunty orne 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Ŝytni b. słaby zbo Ŝowo- zbo Ŝowo- gr. orne przezn. grunty orne pastewny pastewny słaby pod u Ŝytki razem mocny zielone ha % ha % ha % ha % ha % 2253 21,2 103 1,0 714 6,7 15 0,1 10620 49,5
uŜytki zielone grunty rolniczo (miasto i gmina) nieprzydatne średnie 2z słabe 3z r-m u Ŝytki zielone ha % ha % ha % ha % 1117 51,1 1068 48,9 2185 10,2 258 1,2
Z analizy w/w tabel wynika, Ŝe grunty orne Ŝytnie dobre i b. dobre stanowi ą 36,2% za ś Ŝytnie słabe i b. słabe 55,6%. S ą to grunty, na których uprawia si ę głównie Ŝyto, owies, łubin, ziemniaki. UŜytki zielone słabe i średnie stanowi ą po ok. 50%. Cz ęść u Ŝytków zielonych obni Ŝyła swój potencjał produkcyjny w wyniku oddziaływania leja depresyjnego od KWB "Bełchatów".
Na jako ść gleb du Ŝy wpływ ma odczyn i zasobno ść gleb w podstawowe składniki pokarmowe. Gleby w gminie s ą silnie zakwaszone, wymagaj ą wi ęc wapnowania. Gleby takie wyst ępuj ą w Dobiecinie, Wielopolu, Józefowie i Dobrzelowie.
W Gminie Bełchatów 72% pow. ogólnej gminy stanowi ą gospodarstwa indywidualne i 27,9% gospodarstwa pa ństwowe ł ącznie z gospodarstwami nale Ŝą cymi do spółdzielni rolniczych. W gospodarstwach indywidualnych grunty orne stanowi ą 82% u Ŝytków rolnych, sady 0,43% uŜytków rolnych, ł ąki i pastwiska 14,3% u Ŝytków rolnych.
Lasy i grunty le śne zajmuj ą w gminie 35 % pow. ogólnej, w tym lasy prywatne 18,5 % pow. ogólnej gminy.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 33
Pow. zasiewów głównych ziemiopłodów w 2002 r. (wg spisu rolnego 2002 r.)
Ogółem W tym gospodarstwa indywidualne ha % ha % Zbo Ŝa ogółem* 3299,27 82,0 3299,27 82,0 w tym zbo Ŝa podstawowe z mieszankami zbo Ŝowymi 3291,99 81,8 3291,99 81,8 Str ączkowe jadalne na ziarno 2,31 0,1 2,31 0,1 Ziemniaki 567,93 14,1 567,93 14,1 Przemysłowe 1,0 0,0 1,0 0,0 Pastewne** 110,48 2,7 110,48 2,7 Pozostałe 44,65 1,1 44,65 1,1 w tym warzywa 22,76 0,6 22,76 0,6 OGÓŁEM 4025,64 100,0 4025,64 100,0 * łącznie z kukurydz ą na ziarno **ł ącznie z mieszankami zbo Ŝowo-str ączkowymi
Pow. zasiewów zbó Ŝ podstawowych w gospodarstwach indywidualnych w 2002r. (wg spisu rolnego 2002 r.)
Ogółem ha % Pszenica 223,40 10,0 śyto 1582,75 71,1 Jęczmie ń 181,04 8,1 Owies 120,17 5,4 Pszen Ŝyto 117,33 5,3 Ogółem 2224,69 100,0
Czynnikiem ograniczaj ącym produkcj ę roln ą jest struktura agrarna gospodarstw. W strukturze gospodarstw rolnych dominuj ą indywidualne gospodarstwa rolne. Średnia powierzchnia gospodarstwa indywidualnego w gminie wynosi 4,15 ha. W gminie dominuj ą gospodarstwa małe, o średniej powierzchni u Ŝytków rolnych do 5,0 ha. Gospodarstwa małe o powierzchni poni Ŝej 5,0 ha wyst ępuj ą w nast ępuj ących sołectwach: Ludwikowie, Por ębach, Kurnosie Pierwszym, Kurnosie Drugim, Ksi ęŜ ym Młynie, Zawadach, Zdzieszulicach Dolnych i w Dobrzelowie. Najwi ększe gospodarstwa ( średnia pow. 9 ha) wyst ępuj ą w sołectwach: Józefów, Wielopole, Adamów, Huta, Niedyszyna, Kałduny, Ławy, Wola Kruszy ńska, Podwody - Kolonia.
91% gospodarstw indywidualnych posiada wodoci ąg, a 4% gospodarstw ma dost ęp do sieci kanalizacyjnej.
W strukturze zasiewów dominuj ą: Ŝyto, ziemniaki, mieszanki zbo Ŝowe. Jest to nast ępstwo niskiej jako ści gleb w gminie Bełchatów. Tak wi ęc rolnicy w tej gminie maj ą bardzo ograniczone mo Ŝliwo ści intensyfikacji produkcji rolnej. Uprawy sadownicze w gminie wyst ępuj ą na powierzchni 41 ha w Kurnosie Drugim i Woli Mikorskiej.
Główn ą gał ęzi ą produkcji ro ślinnej w gminie jest produkcja zbó Ŝ i ziemniaków. Skup produktów rolnych opanowany jest przez prywatne zakłady przetwórcze, prywatnych Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 34 po średników i handel targowiskowy. Skupem zbó Ŝ zajmuje si ę młyn w Rz ąsawie, a tak Ŝe producenci pasz, młyny i firmy handlowe, z których cz ęść zawiera umowy z Agencj ą Rynku Rolnego.
Na terenie gminy zmeliorowane s ą nast ępuj ące wsie: • Adamów, Dobiecin, Dobrzelów, Domiechowice, Helenów, Janina, Józefów, Kałduny, Korczew, Ławy, Myszaki, Niedyszyna, Podwody, Post ękalice, Wola Mikorska, Wielopole, Zawady, Huta – wyst ępuj ą urz ądzenia melioracji szczegółowej, tj. drenowanie. • Domiechowice, Józefów, Ksi ęŜ y Młyn, Ławy, Niedyszyna, Post ękalice, Rz ąsawa, Wólka Łękawska, Wola Mikorska, - przepływaj ą wody płyn ące.
2.3.2.Le śnictwo
Lasy w gminie zajmuj ą obszar 6.368 ha powierzchni, stanowi ą 35% obszaru gminy. Zwarte kompleksy le śne b ędące własno ści ą pa ństwa poło Ŝone s ą na zachodzie i południu gminy. S ą one administrowane przez Nadle śnictwo Bełchatów. Na pozostałym obszarze wyst ępuj ą rozrzucone, niewielkie powierzchniowo lasy, głównie prywatne.
W strukturze gatunkowej dominuje bór sosnowy. Najbardziej rozpowszechniony jest bór sosnowy świe Ŝy. Na terenach wydmowych i powierzchniach piasków eolicznych porasta bór suchy. Lasy na terenie gminy, obok funkcji produkcyjnej, pełni ą szczególn ą rol ę ekologiczn ą i socjaln ą. Funkcja produkcyjna lasów to pozyskiwanie mi ędzy innymi drewna i runa. Z uwagi na nisk ą produktywno ść lasów gminy, funkcja ta nie ma szans szerszego rozwoju i praktycznie zwi ązana jest z pozyskiwaniem drewna tartacznego jedynie na potrzeby lokalne. Bliskie s ąsiedztwo ZGE „Bełchatów” powoduje, Ŝe o wiele szerszego znaczenia nabiera funkcja ekologiczna lasów. Obecno ść stosunkowo du Ŝych powierzchni le śnych ma wpływ na warunki aerosanitarne i polepszanie parametrów klimatycznych. Wysokie walory bioklimatyczne lasów (suche podło Ŝe, du Ŝa zawarto ść olejków eterycznych i fitoncydów) okre ślaj ą ich szczególn ą przydatno ść dla funkcji rekreacyjnej. Dominanta siedlisk borowych, które z natury posiadaj ą nisk ą odporno ść na u Ŝytkowanie rekreacyjne, wskazuje, i Ŝ funkcja ta powinna mie ć charakter raczej ekstensywny. Maksymalna dopuszczalna chłonno ść w zale Ŝno ści od typu boru, wieku drzewostanów i pokrycia runem, powinna zawiera ć si ę w przedziale 4-8 osób/ha w sezonie letnim.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 35
2.4.Infrastruktura techniczna: komunikacja
2.4.1.Powi ązania zewn ętrzne
Obszar gminy Bełchatów otaczaj ąc miasto Bełchatów stanowi jego stref ę podmiejsk ą i graniczy z nast ępuj ącymi gminami: Kluki, Zelów, Dru Ŝbice, Wola Krzysztoporska, Kamie ńsk i Kleszczów. Gmina Bełchatów posiada dobre powi ązania zewn ętrzne poprzez układ dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych.
System powi ąza ń z otoczeniem zewn ętrznym gminy tj. z miastem Bełchatowem i sąsiednimi gminami zapewniaj ą nast ępuj ące drogi: krajowe: - droga nr 8, relacji Warszawa – Piotrków Trybunalski –Bełchatów – Wielu ń – Wrocław, wojewódzkie: - droga nr 485, relacji Pabianice – Bełchatów, - droga nr 484, relacji (Łask) Buczek – Zelów – Bełchatów – Kamie ńsk, oraz nast ępuj ące drogi powiatowe: - nr 1902E relacji Bełchatów – Słok – Janów Nowy, - nr 1905E relacji Wola Ro Ŝniatowska – Ławy, - nr 1909E relacji Parzno – Domiechowice – Bełchatów, - nr 1910E relacji Parzno – Wola Mikorska – Adamów, - nr 1911E relacji Bełchatów – Mzurki, - nr 1912E relacji Bełchatów – Bogdanów, - nr 1913E relacji Bełchatów – Kol. Bogdanów, - nr 1914E relacji Bełchatów – Bukowa, - nr 1915E relacji Wólka Ł ękawska – Zawadów, - nr 1916E relacji Bogdanów – Ł ękawa, - nr 1917E relacji Chabielice – Trz ąs – Nowy Świat, - nr 1919E relacji Kaszewice – Kurnos – Bełchatów, - nr 1923E relacji Zawady – Dobrzelów, - nr 2308E relacji Rogó źno – Wygoda – K ącik – Mzurki.
Cz ęść w/w dróg bierze swój pocz ątek w układzie ulicznym m. Bełchatowa. Są to nast ępuj ące drogi powiatowe: nr 1902E, nr 1909E, nr 1911E, nr 1912E, nr 1914E, które poza drogami krajowymi i wojewódzkimi, stanowi ą powi ązania obszaru gminy z układem ulicznym miasta. Za po średnictwem dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych gmina uzyskuje powi ązania zewn ętrzne z miastem Bełchatowem i z siedzibami s ąsiednich gmin jak: Zelów, Kluki, Kleszczów, Kamie ńsk, Wola Krzysztoporska, Dru Ŝbice.
Wi ększo ść wy Ŝej wymienionych dróg prowadzi komunikacj ę autobusow ą PKS-u, przez co stanowi ą element obsługi i otwarcie gminy na zewn ątrz.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 36
2.4.2.Powi ązania wewn ętrzne
Transport osób i towarów wewn ątrz gminy zapewniaj ą przede wszystkim drogi gminne, ulice wiejskie, drogi śródpolne, wewn ętrzne, a tak Ŝe po cz ęś ci drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe.
Wykaz dróg gminnych w gminie Bełchatów: - nr 101152E relacji gr. gm. Kluki (Strzy Ŝewice) - Wola Kruszy ńska – Podwody - nr 101251E relacji Józefów – Wola Mikorska - nr 101263E relacji (dr. woj. nr 484) Wola Mikorska – Emilin (dr. pow. nr 30528 - nr 101252E relacji Józefów - gr. gm. Dru Ŝbice (Rasy) - nr 101253E relacji Ławy – Zawady - nr 101254E relacji Huta - gr. gm. Dru Ŝbice (Hucisko) - nr 101255E relacji Wielopole – Niedyszyna - nr 101256E relacji Niedyszyna – Post ękalice - nr 101257E relacji Zdzieszulice Dolne - Kielchinów - nr 101258E relacji Korczew – Mokracz - nr 101156E relacji gr. gm. Kluki (Kaszewice) - dr. kraj. nr 8 - nr 101259E relacji Nowy Świat – gr. m. Bełchatów - nr 101260E relacji gr. m. Bełchatów – Ole śnik – dr. pow. nr 1902E - nr 101261E relacji Kielchinów – Augustynów - nr 110458E relacji Kielchinów – Janów – gr. gm. Wola Krzysztoporska (Borowa) - nr 101262E relacji Dobrzelów - gr. gm. Dru Ŝbice (Bukowie Górne).
Układ dróg krajowych, wojewódzkich ł ącznie z drogami powiatowymi stanowi ą szkielet komunikacyjny gminy. Wszystkie drogi wy Ŝej wymienionych układów w wi ększo ści posiadaj ą nawierzchni ę tward ą ulepszon ą najcz ęś ciej bitumiczn ą. Wi ększo ść dróg gminnych posiada nawierzchni ę tward ą lecz cz ęsto nieulepszon ą, szeroko ść jezdni wynosi 4,0 – 5,0 m, a szeroko ść korony waha si ę w granicach 6,0 – 8,0 m.
Drogi krajowe, wojewódzkie, wi ększo ść dróg powiatowych i znaczna cz ęść dróg gminnych posiada zadowalaj ący stan techniczny. Natomiast pozostałe drogi gminne s ą w złym stanie technicznym i wymagaj ą przebudowy b ądź modernizacji, szczególnie w zakresie szeroko ści jezdni i rodzaju nawierzchni.
Ponadto na obszarze gminy wyst ępuje szereg dróg wewnętrznych (dojazdowych, śródpolnych, itp.) przewa Ŝnie o nawierzchniach gruntowych i zmiennej szeroko ści pasa drogowego. Wi ększo ść tych dróg pełni i nadal b ędzie pełni ć drugorz ędn ą rol ę w układzie komunikacyjnym gminy, dlatego te Ŝ nie charakteryzowano ich dokładniej.
2.4.3.Wielko ść ruchu na drogach
Niska sprawno ść układu (w szczególno ści układu podstawowego) jest wynikiem, braku zdecydowanego rozwoju sieci drogowej w ostatnich latach oraz du Ŝego wzrostu motoryzacji i ruchu. Wzrostowi motoryzacji w ostatnich latach nie towarzyszył jednak proporcjonalny rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Odpowiednio do wzrostu ilo ści samochodów wzrasta ruch na drogach i ulicach miejskich. Bełchatów nara Ŝony jest na ten ruch ze wzgl ędu na przebieg dróg krajowych i wojewódzkich, które w du Ŝym stopniu przenosz ą przez miasto ruch tranzytowy i ci ęŜ ki. Szczególne nasilenie ruchu ci ęŜ kiego notuje si ę na drodze krajowej nr 8 relacji Warszawa – Piotrków Trybunalski – Bełchatów - Wrocław. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 37
2.4.4.Obsługa komunikacj ą zbiorow ą
Przewozy pasa Ŝerskie gminy pełni komunikacja autobusowa PKS-u oraz MZK z Bełchatowa. Autobusy kursuj ą po wszystkich drogach krajowych, wojewódzkich i po wi ększo ści dróg powiatowych. S ą to nast ępuj ące drogi powiatowe: 1912E, 1914E, 1916E, 1919E, 1909E.
Dworzec autobusowy PKS-u zlokalizowany jest na obszarze miasta Bełchatowa.
Pozostałe przystanki PKS-u znajduj ą si ę w miejscowo ściach : • na trasie Szczerców – Bełchatów – Piotrków Trybunalski w miejscowo ściach: Nowy Świat, Dobrzelów, Helenów, Wielopole, i Huta (ł ączne z przystankami MZK-i ), • na trasie Bełchatów – Zelów : Ławy, Wola Mikorska, Podwody, Wygoda (ł ączne z przystankami MZK-i ), • na trasie Bełchatów – Kamie ńsk : Bugaj, Wólka Ł ękawska, Ł ękawa i Kalisko, • na trasie Bełchatów – Pabianice : Zawady i Kałduny, • na trasie Bełchatów – Bogdanów : Dobiecin, Zwierzchów i Post ękalice, • na trasie Bełchatów – Bukowa – Ł ękawa : Mazury, Augustynów, Bukowa, Zawadów i Łękawa, • na trasie Bełchatów – Słok – Rogowiec : Por ęby, Ksi ęŜ y Młyn, Ole śnik, Rz ąsawa i Słok (sezonowo ł ączne z przystankami MZK-i ), • na trasie Bełchatów – Kaszewice : Por ęby, Ole śnik, Kurnos Drugi i Kurnos Pierwszy (ł ączne z przystankami MZK-i), • na trasie Bełchatów – Parzno : Domiechowice i Emilin.
Ponadto poza wymienionymi ł ącznie z przystankami PKS-u funkcjonuje trasa MZK-i relacji Bełchatów – Bełchatów z przystankami na obszarze gminy w miejscowo ściach: Zdzieszulice Dolne i Zdzieszulice Górne.
2.4.5.Układ kolejowy
Przez środkow ą cz ęść gminy w układzie W - Z przebiega linia kolejowa relacji Piotrków Trybunalski – Bełchatów –Rogowiec - Piaski, która na obszarze gminy nie posiada stacji. Stacja taka znajduje si ę na obszarze miasta Bełchatowa. Przewozy pasa Ŝerskie zostały jednak zawieszone.
2.4.6.Wnioski
Analiza stanu wykazała , i Ŝ gmina posiada dostatecznie g ęst ą sie ć drogowo – uliczn ą , która mo Ŝe zabezpieczy ć powi ązania wewn ętrzne, a tak Ŝe w wi ększo ści zewn ętrzne. Mankamentem natomiast s ą ci ągle jeszcze bardzo słabe parametry techniczne tych dróg zarówno geometryczne jak i funkcjonalne. Ponadto wyst ępuje tu równie Ŝ brak jednorodno ści nawierzchni na poszczególnych ci ągach komunikacyjnych. Nale Ŝy przy tym podkre śli ć, i Ŝ niedostateczne i niestety malej ące, relatywnie do potrzeb, środki finansowe na utrzymanie dróg (problem ogólnokrajowy) , przy wzrastaj ącym nat ęŜ eniu ruchu, przyczyniaj ą si ę do pogarszania stanu dróg i ulic na obszarze gminy. Innym zjawiskiem, które utrudnia podró Ŝowanie, jest nagminne, obustronne obudowywanie dróg, które w kontek ście utrzymuj ącego si ę wzrostu motoryzacji mo Ŝe stanowi ć problem bezpiecze ństwa ruchu i mieszka ńców. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 38
2.5. Infrastruktura techniczna: zaopatrzenie w wod ę i odprowadzanie ścieków
2.5.1.Wodoci ąg
Gmina Bełchatów posiada wodoci ągi we wszystkich miejscowo ściach. Wod ę czerpie si ę z uj ęć wody w poszczególnych miejscowo ściach. Cz ęść tych wodoci ągów wybudowano w ramach przeciwdziałania szkodom górniczym. Obszar gminy w cz ęś ci południowej tj. do torów kolejowych Piotrków Tryb. - Zarzecze jest zasilany z uj ęcia wody w Ł ękawie o wydajno ści 200m 3/h tj. 4800 m 3/dob ę i uj ęcia wody w Parzniewicach o wydajno ści 450 m 3/h tj. 10 800 m 3/dob ę. Uj ęcie wody Ławy jest poło Ŝone w centralnej cz ęś ci wsi po południowej stronie drogi. Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych Nr 2 podstawowej i Nr 1 awaryjnej. Studnie maj ą wydajno ść 68 m 3/h i 108 m 3/h. Woda z tego uj ęcia poddana jest uzdatnianiu poprzez aeracj ę i filtracj ę. Obecnie uj ęcie Ławy ma wydajno ść 40m 3/h co pokrywa całkowicie zapotrzebowanie na wod ę. Woda z tego uj ęcia zaopatruje mieszka ńców wsi Zalesna, Wola Mikorska, Ławy, Podwody - Wie ś, Kol. Podwody, Wygoda, Wola Kruszy ńska, Adamów, Apolinów, Anastazów, Mikorzyce, Józefów, Emilin, Domiechowice. Przyszło ściowo uj ęcie miało zasila ć Kałduny i Zawady. Wsie te obecnie zasilane s ą z uj ęcia wody "Myszaki" . Z uj ęcia „Myszaki” zasilane są te Ŝ miejscowo ści Dobrzelów, Helenów, Ludwików i Nowy Świat. Na granicy poboru miasto - gmina s ą komory wodomierzowe.
Uj ęcie w miejscowo ści Huta Uj ęcie wody składa si ę z 2 studni gł ębinowych o wydajno ści 16,58 m 3/h. Woda zasila wsie Huta i Wielopole. We wsi Wielopole cz ęść wodoci ągu wykonana jest z przewodów azbestowo - cementowych o średnicy ø 150. Gmina planuje wymian ę tych przewodów na plastikowe (PCV).
Uj ęcie wody w Kurnosie Uj ęcie poło Ŝone jest przy drodze Słupia - Nowy Świat po stronie zachodniej drogi. Uj ęcie składa si ę z 2 studni gł ębinowych o wydajno ści 10 m 3/h. Średni pobór wody z uj ęcia to 100 m3/dob ę w okresie letnim jest dwukrotnie wi ększy. Uj ęcie wody zabezpiecza zapotrzebowanie w wod ę istniej ącą zabudow ę. Nale Ŝy jednak zaznaczy ć, Ŝe znaczna jego długo ść zbudowana jest z przewodów azbestowo - cementowych. Wł ączenia do tego wodoci ągu s ą uci ąŜ liwe. Wodoci ąg poł ączony jest z wodoci ągiem z Parzniewic - jedno poł ączenie jest przy hydroforni, drugie w miejscowo ści Borki na stałe zamknięte i niewykorzystywane, trzecie poł ączenie jest na skraju wsi Kurnos Drugi.
2.5.2.Kanalizacja deszczowa
Kanalizacja deszczowa jest wybudowana w Wólce Ł ękawskiej - 443 mb o średnicy 400 i miejscowo ści Ł ękawa o średnicy 500, 400, 200 ł ącznie 707 mb. Kanalizacja deszczowa jest w eksploatacji administratora Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Łodzi. We wsi Zawadów uło Ŝona jest kanalizacja deszczowa o dł. 543 m i średnicy ø 400. Pozostałe miejscowo ści nie maj ą kanalizacji deszczowej. Przy zwartej zabudowie jednorodzinnej w poszczególnych miejscowo ściach podczas budowy kanalizacji sanitarnej nale Ŝy bezwzgl ędnie projektowa ć i wykonywa ć kanalizacj ę deszczow ą.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 39
2.5.3.Kanalizacja sanitarna
Kanalizacj ę sanitarn ą posiadaj ą wsie: Zawady, Dobrzelów (cz ęść wsi) i Domiechowice. Ścieki z Zawad i Dobrzelowa odprowadzane s ą do Gminnych Oczyszczalni w Zawadach. Pierwsza to oczyszczalnia biologiczna kontenerowa typu BD POLARIS o przepustowo ści 53 m3/d. Druga jest mniejsza, typu NEBRASKA o przepustowo ści 14 m 3/d. Ścieki z Domiechowic odprowadzane s ą do miejskiej oczyszczalni w Bełchatowie. Miejscowo ści le Ŝą ce wokół miasta Bełchatowa wł ączono do Aglomeracji Bełchatów. W wyniku zawartego porozumienia mi ędzy Gmin ą Bełchatów a Gmin ą Miasto Bełchatów, ścieki ze wsi znajduj ących si ę w Aglomeracji Bełchatów będą odprowadzane do miejskiej oczyszczalni ścieków. Obie gminy wspólnie przygotowuj ą wniosek do Funduszu Spójno ści na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia „Budowa i modernizacja systemu sieci wodno-kanalizacyjnego na terenie miasta Bełchatowa i Gminy Bełchatów”. Ponadto indywidualne rozwi ązania oczyszczaj ące posiadaj ą o środki rekreacyjne „Wawrzkowizna” i „Słok” oraz Szkoła Podstawowa w Dobrzelowie. Oczyszczalnia ścieków typu „BIOBLOK” wybudowana w O środku Sportu i Rekreacji „Wawrzkowizna” KWB Bełchatów oczyszcza zim ą ok. 45 m3/d ścieków, za ś latem 70 m3/d. W O środku Rekreacyjnym „Słok” Elektrowni Bełchatów wybudowano oczyszczalni ę o zdolno ści przepustowej 400 m3/d. W Szkole Podstawowej w Dobrzelowie wybudowana jest oczyszczalnia ścieków TURBOJET EP 50 o zdolno ści oczyszczania 10 m3/d.
2.5.4.Ochrona przed powodzi ą i susz ą
Mała ilo ść inwestycji zwi ązanych z ochron ą przeciwpowodziow ą wynika z faktu niskiego stopnia zagro Ŝenia na skutek braku du Ŝych cieków wodnych i niskiego poziomu wód gruntowych. Projektowane s ą zbiorniki retencyjne (według programu małej retencji województwa łódzkiego): • Zbiornik „Janina” w miejscowo ści Janina o powierzchni 2,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,8 m, pojemno ści 36000 m 3, • Zbiornik „Ole śnik” w miejscowo ści Ole śnik o powierzchni 3,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,7 m, pojemno ści 51000 m 3, Prócz tego istniej ący kompleks stawów znajduj ący si ę w okolicach miejscowo ści Post ękalice, Dobrzelów, Domiechowice mo Ŝe spełnia ć funkcje małej retencji wodnej.
2.5.5.Energetyka cieplna
Przez teren południowej cz ęś ci gminy przebiega magistrala ciepłownicza wzdłu Ŝ drogi wojewódzkiej od Elektrowni Bełchatów do Przedsi ębiorstwa Energetyki Cieplnej m. Bełchatowa. Miejscowo ść Rz ąsawa ma zostawiony w ęzeł sekcyjny dla ewentualnego podł ączenia całej miejscowo ści. Zasilany jest z niego o środek wypoczynkowy Wawrzkowizna. Zaopatrzenie w ciepło gospodarstw indywidualnych i istniej ących budynków uŜyteczno ści publicznej (szkoły, o środki kultury) oparte jest o lokalne źródła ciepła.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 40
2.5.6.Gazyfikacja
W chwili obecnej Gmina Bełchatów nie posiada gazyfikacji przewodowej. Do czasu wybudowania sieci gazowej przewiduje si ę zaopatrzenie ludno ści gminy w gaz bezprzewodowy propan - butan. Przez północno - wschodni obszar gminy przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia Ø 150 do stacji redukcyjnej I stopnia przy ul. Wodnej w Bełchatowie. Linia zabudowy musi by ć utrzymana w odległo ści od w/w nie mniej ni Ŝ 15 m.
2.5.7.Gospodarka odpadami
Odpady komunalne z terenów Gminy Bełchatów gromadzone s ą na składowisku odpadów w Woli Kruszy ńskiej. Usytuowane jest ono przy granicy z gmin ą Kluki, na terenie płaskim, w otoczeniu pól uprawnych i prowadzi eksploatacj ę nadpoziomow ą. Funkcjonuje od 1991 roku i odbiera odpady głównie z terenu powiatu bełchatowskiego. Składowisko w Woli Kruszy ńskiej zakwalifikowane jest jako składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne. Wła ścicielem składowiska jest Przedsi ębiorstwo Komunalne SANIKOM Sp. z o.o. w Bełchatowie. Powierzchnia składowiska wynosi 10,173 ha, w tym: - powierzchnia 1 etapu składowiska – 2,5 ha (obecnie ko ńczy si ę eksploatacja 1 etapu składowiska). - powierzchnia 2 etapu składowiska – 3,1 ha. Masa składowanych odpadów na 1 etapie składowiska – 270.000 Mg. Planuje si ę zako ńczy ć eksploatacj ę pryzmy 1 etapu w roku 2006 i przyst ąpi ć do jej rekultywacji wraz z odgazowaniem zgodnie z projektem technicznym. Zakładana masa składowanych odpadów przy zało Ŝeniu przyj ęcia 22.000 Mg/rok odpadów na projektowanych kwaterach A i B – 304.000 Mg. Chłonno ść kwatery A ocenia si ę wg projektu na 700.000 m 3 za ś kwatery B na 990.000 m 3.
Okres eksploatacji składowiska zakłada si ę wg projektu na kolejne 14 lat (zatem przy zało Ŝeniu rozpocz ęcia eksploatacji pryzm 2 etapu budowy 1.01.2007 r. - do 2021 r.). Uci ąŜ liwo ści mog ące wyst ąpi ć w wyniku prowadzonej eksploatacji składowiska s ą zminimalizowane, ograniczone zostały do terenu, do którego Spółka SANIKOM posiada tytuł prawny. Obecnie trwaj ą prace inwestycyjne polegaj ące na budowie jednej z dwóch nowych kwater składowiska z uszczelnieniem i odwodnieniem. Projekt techniczny rozbudowy regionalnego składowiska w Woli Kruszy ńskiej oprócz budowy niecki składowiska docelowo zakłada: - budow ę stacji demonta Ŝu zu Ŝytego wyposa Ŝenia gospodarstw domowych, w której b ędzie prowadzony r ęczny i mechaniczny wyładunek, wst ępna segregacja, osuszenie z płynów eksploatacyjnych, ręczny demonta Ŝ oraz rozdział na frakcje wg rodzajów, materiałów, gromadzenie wg rodzajów zdemontowanych surowców, paczkowanie i spedycja; - budow ę magazynu czasowego gromadzenia odpadów niebezpiecznych, w którym b ędą przyjmowane i rozdział na grupy odpadów, pakowanie do pojemników, czasowe magazynowanie, spedycja; - rekultywacj ę obecnie eksploatowanej cz ęś ci składowiska; - budow ę linii kompostowania frakcji organicznej systemu komorowego.
W opracowanej w 1996 roku pod kierunkiem prof. dr hab. Gra Ŝyny Wasiak „Ocenie oddziaływania wysypiska odpadów komunalnych z Bełchatowa i gmin o ściennych na środowisko wraz z zało Ŝeniami technicznymi i organizacyjnymi do modernizacji obiektu – Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 41 etap I” stwierdzono pogorszenie si ę jako ści wody w piezometrach na skutek nieprawidłowej technologii składowania odpadów i postawiono wniosek o weryfikacj ę wielko ści obszaru ograniczonego u Ŝytkowania wokół składowiska. Obecnie obszar ograniczonego u Ŝytkowania wynosi 500 m (strefa ochrony sanitarnej). Od 1996 roku, po modernizacji obiektu (uporz ądkowanie technologii składowania odpadów, modernizacja korpusu składowiska, obsianie skarp mieszank ą traw i ro ślin motylkowych oraz obsadzenie wykonanych rowów opaskowych wierzb ą) jako ść wód podziemnych ulega systematycznej poprawie, co zostało stwierdzone w wykonanym w roku 2002 „Przegl ądzie ekologicznym składowiska odpadów komunalnych w Woli Kruszy ńskiej”. Badanie próbek wody podziemnej wypływaj ącej spod bryły obecnie eksploatowanego składowiska prowadzono systematycznie od roku 1989, to jest od chwili wykazania piezometrów P-2 i P-4. W roku 1997 wykazano piezometry P-5 i P-6. Wyniki bada ń wskazuj ą, Ŝe najbardziej zanieczyszczona woda wyst ępuje w piezometrze P-2, zlokalizowanym przy korpusie składowiska oraz w piezometrze P-4. W przypadku P-2 przekroczenia dotycz ą zwi ązków azotowych, substancji rozpuszczonych, cynku, ołowiu, kadmu. W przypadku P-4 przekroczenia dotycz ą ołowiu i kadmu. Obecnie we wszystkich parametrach badane próbki wody charakteryzuj ą si ę albo warto ściami poni Ŝej dopuszczalnych albo warto ściami śladowymi, na granicy oznaczalno ści. Równie Ŝ badanie wód przypowierzchniowych (pierwsza warstwa wodono śna) przeprowadzone w ramach dokumentacji geologicznej w roku 2002 wykazało zawarto ść Ŝelaza, manganu, m ętno ści i twardo ści powy Ŝej norm dla wód przeznaczonych do picia. W próbkach wody z otworu 3 dla oznaczenia zawarto ści metali ci ęŜ kich, stwierdzono zawarto ść ołowiu i miedzi przekraczaj ącej normy dla wody pitnej. Z tego wzgl ędu mo Ŝna twierdzi ć o systematycznym zmniejszaniu si ę oddziaływania składowiska na wody gruntowe. Zmniejszanie si ę zanieczyszcze ń wód podziemnych w miar ę upływu czasu mo Ŝna uzasadni ć równie Ŝ zdolno ści ą dobrze zag ęszczonych odpadów do tworzenia warstwy nieprzepuszczalnej, izoluj ących kontakt odcieków z wodami gruntowymi oraz tworzeniem si ę swoistego zbiornika retencyjnego w zło Ŝu składowiska. W Woli Kruszy ńskiej znajduje to jednoznaczne potwierdzenie w wynikach analiz prób podziemnych. Projekt rozbudowy składowiska przewiduje uszczelnienie cz ęś ci eksploatacyjnej nowej jego cz ęś ci oraz budow ę systemu ujmowania odcieków sieci ą drenarsk ą z odprowadzeniem do szczelnego zbiornika. Przyj ęte rozwi ązania projektowe budowy nowej cz ęś ci składowiska oraz kompostowaniu odpadów organicznych eliminuj ą ich wpływ na wody gruntowe. W ramach monitoringu składowiska b ędą kontynuowane systematyczne badania wód podziemnych w piezometrach.
W Zawadach uruchomiony został Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Segregowanych i Wielkogabarytowych. Gromadzone przej ściowo odpady, po demonta Ŝu przekazywane s ą do utylizacji.
Ponadto na terenie gminy we wsi Ł ękawa znajduje si ę przej ściowe składowisko śmieci na obszarze 0,13 ha. Jak wynika z opracowanego przez Mineral Consulting s.c. z Warszawy tekstu do mapy geosozologicznej dla gminy Bełchatów, było to składowisko przej ściowe, eksploatowane zwyczajowo. Aktualnie jest ono nieczynne. Drugim takim obiektem dawnego składowania odpadów było składowisko w Kurnosie, które zostało zrekultywowane bez jakiejkolwiek dokumentacji, tj. zostało ono zasypane warstw ą ziemi i obsadzone ro ślinno ści ą. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 42
2.6.Infrastruktura techniczna: elektroenergetyka i telekomunikacja
2.6.1.Elektroenergetyka
Zaopatrzenie gminy w energi ę elektryczn ą odbywa si ę podstawowo z głównych stacji zasilaj ących (GPZ) wysokiego napi ęcia 110 kV "Bełchatów" i "Zamo ście" zlokalizowanych w Bełchatowie. Południowa cz ęść obszaru gminy jest te Ŝ zaopatrywana w energi ę elektryczn ą ze stacji 110/15 kV "Rogowiec". Rozdział oraz dystrybucja energii z tych stacji odbywa si ę za po średnictwem sieci rozdzielczej (dystrybucyjnej) średniego napi ęcia 15 kV, ze stacjami transformatorowo - rozdzielczymi 15/0,4 kV, transformuj ącymi energi ę do lokalnych linii oraz instalacji elektrycznych niskiego napi ęcia 0,4 kV w poszczególnych miejscowo ściach i obiektach.
Sie ć dystrybucyjna energii elektrycznej jest zbudowana głównie z linii napowietrznych. Odcinki kablowe wyst ępuj ą w zwi ązku z zasilaniem niektórych obiektów specjalnych (np. ośrodki wypoczynkowe, stacja systemowa 400/220 kV itp.). Sie ć ta składa si ę z linii magistralnych 15 kV oraz z przył ączonych do nich linii odgał ęź nych 15 kV ze stacjami 15/0,4 kV. Zasilaj ące gmin ę linie magistralne ze stacji 110/15 kV "Bełchatów" i "Zamo ście" przebiegaj ą przez teren miasta. Jako linie napowietrzne mog ą kolidowa ć z post ępuj ącą rozbudow ą zagospodarowania przestrzennego terenów miejskich, w zwi ązku z czym nale Ŝy liczy ć si ę z konieczno ści ą ich cz ęś ciowej przebudowy na linie kablowe.
Linie magistralne sieci dystrybucyjnej 15 kV s ą poł ączone mi ędzy sob ą i dodatkowo z innymi stacjami 110/15 kV (w Zelowie, Piotrkowie, Gorzkowicach, Kleszczowie oraz Ru ścu), co umo Ŝliwia dostaw ę energii dla potrzeb gminy, tak Ŝe z innych źródeł (poza stacjami 110/15 kV "Bełchatów" oraz "Zamo ście", stosownie do potrzeb wynikaj ących z operatywnych warunków pracy. Stan techniczny sieci dystrybucyjnej 15 kV jest dobry.
Aktualne zapotrzebowanie gminy na energi ę elektryczn ą wynosi 8.800 MWh w skali rocznej i jest ono w pełni pokrywane z istniej ących źródeł energii elektrycznej.
Główne stacje zasilaj ące 110/15 kV s ą obiektami nowymi, b ądź zmodernizowanymi w ostatnich latach. Posiadaj ą one wysokie rezerwy mocy elektrycznej i du Ŝą niezawodno ść pracy, w warunkach normalnych oraz awaryjnych. Ze stacji 15/0,4 kV sieci dystrybucyjnej 15 kV gminy zasilane jest tak Ŝe o świetlenie drogowe. Wymaga ono modernizacji w zakresie wyst ępuj ących jeszcze Ŝarowych punktów świetlnych.
Przez teren gminy przebiegaj ą linie napowietrzne WN 110 kV okr ęgowego układu sieci rozdzielczej 110 kV zwi ązanego z doprowadzeniem energii elektrycznej do stacji 110/15 kV oraz linie napowietrzne najwy Ŝszych napi ęć NN 400 kV i 220 kV, ł ącz ące Elektrowni ę Bełchatów z krajowym systemem sieci przesyłowej NN.
Wzdłu Ŝ przebiegu linii 110 kV oraz linii 400 kV i 220 kV wyst ępuj ą strefy ochronne, w obr ębie których mo Ŝe wyst ępowa ć szkodliwe oddziaływanie pola elektromagnetycznego. Z tego wzgl ędu w oznaczonych strefach nie powinna by ć lokalizowana zabudowa przeznaczona do stałego pobytu człowieka, jak równie Ŝ nie powinny by ć umieszczone składy materiałów łatwopalnych, d źwigi samojezdne i inne, urz ądzenia zraszaj ące, parkingi samochodowe itp. obiekty, okre ślone w ustawie prawo budowlane i w przepisach zwi ązanych. W strefach ochronnych w/w linii nie powinna si ę tak Ŝe znajdowa ć ro ślinno ść wysokopienna. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 43
Obok w/w linii, przewidywane jest przeprowadzenie przez teren gminy nast ępuj ącej linii NN 400 kV krajowego systemu przesyłowego (relacji Rogowiec - Kielce). Prognozowany, dwuwariantowy przebieg omawianej linii przedstawiono na zał ączonej do niniejszego studium planszy. Ponadto po roku 2009 przewiduje si ę budow ę linii 400 kV pomi ędzy stacjami przyelektrownianymi Elektrowni PAK i Elektrowni BOT Bełchatów, przy wykorzystaniu istniej ących tras linii 220 kV Rogowiec – Pabianice lub Rogowiec – Janów. Inwestycja ta została uj ęta w „Zaktualizowanej koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju” opracowanej przez Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych.
2.6.2.Telekomunikacja
Zgodnie z Rocznikiem Statystycznym Województwa Łódzkiego (2004) w Gminie Bełchatów zarejestrowanych jest 1028 abonentów telefonicznych (sieci telefonii przewodowej). Naturalnie, obszar całej gminy obj ęty jest zasi ęgiem telefonii komórkowej.
3.Ocena uwarunkowa ń przestrzennych wynikaj ąca ze stanu istniej ącego
3.1.Uwarunkowania rozwoju wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego i wymogów jego ochrony
Wnioski wynikaj ące z oceny stanu istniej ącego pozwalaj ą na okre ślenie predyspozycji uŜytkowych środowiska, które mog ą lub powinny sta ć si ę potencjalnym czynnikiem rozwoju oraz daj ą podstaw ę do prowadzenia takiej polityki, która umo Ŝliwi prawidłowe funkcjonowanie układów przyrodniczych. Uwarunkowania przyrodnicze zawsze odgrywały bardzo istotn ą rol ę przy kształtowaniu i zagospodarowaniu przestrzeni. Dlatego te Ŝ racjonalne gospodarowanie posiadanymi zasobami i ich ochrona to podstawa społecznego i gospodarczego rozwoju. Teren gminy, z racji poło Ŝenia, stanowi specyficzn ą przestrze ń. Jest to przestrze ń otaczaj ąca dynamicznie rozwijaj ące si ę miasto Bełchatów /cz ęść terenów stanowi niew ątpliwie jego stref ę podmiejsk ą/, jak równie Ŝ przestrze ń zwi ązana funkcjonalnie i przestrzennie z sąsiaduj ącym Zespołem Górniczo - Energetycznym zarówno w zakresie korzy ści jak i ogranicze ń.
3.1.1.Powi ązania gminy ze strukturami przyrodniczymi o ponadlokalnym znaczeniu
Według koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA, opracowanej w 1995 r. przez IUCN w ramach Programu Europy, najbli Ŝsze obszary w ęzłowe / biocentra i strefy buforowe/ o znaczeniu mi ędzynarodowym i krajowym oraz korytarze ekologiczne rangi krajowej usytuowane s ą w dolinach rzek Warty i Pilicy. Teren Gminy Bełchatów le Ŝy mi ędzy tymi obszarami. Nie znaczy to jednak, Ŝe nie utrzymuje z nimi wi ęzi przyrodniczych. Poprzez rzek ę Widawk ę i jej dopływy oraz towarzysz ące jej biegowi tereny le śne a tak Ŝe poprzez fragment "Szczercowskiego" Obszaru Chronionego Krajobrazu i lasy zachodniej cz ęś ci gminy, nawi ązuje i wspomaga struktury przyrodnicze środkowej Warty /w tym Parku Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 44
Krajobrazowego Mi ędzyrzecza Warty i Widawki/. Poprzez rzek ę D ąbrówk ę i Obszar Chronionego Krajobrazu "Borowej Góry" nawi ązuje do struktur przyrodniczych doliny Pilicy. Kondycja biotyczna środowiska przyrodniczego gminy ma wi ęc ogromny wpływ na ponadlokalne układy przyrodnicze.
3.1.2.Uwarunkowania wynikaj ące z zasobów środowiska przyrodniczego
Ochrona prawna elementów środowiska przyrodniczego
Na terenie gminy ochronie prawnej podlegaj ą: - Pomniki przyrody w Kurnosie Drugim, Korczewie, Ł ękawie, Wielopolu i Dobiecinie wyst ępuj ące na terenie parków podworskich lub na gruntach prywatnych. Dąb szypułkowy w Mikorzycach uległ spaleniu. - Parki b ędące w rejestrze lub ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Dobiecinie, Dobrzelowie, Korczewie, Zdzieszulicach Górnych, Ł ękawie, Mikorzycach, Mokraczu, Post ękalicach i Wielopolu, - Obszary Chronionego Krajobrazu "Borowej Góry" i "Szczercowskiego" /fragmenty/.
Gleby
Na terenie gminy zdecydowana wi ększo ść gleb nale Ŝy do słabych i bardzo słabych. Grunty te stanowi ą przestrze ń o ograniczonych mo Ŝliwo ściach produkcji rolnej i bardzo niskim potencjale urodzajno ści. W śród nich znaczny odsetek stanowi ą grunty marginalne nieprzydatne dla produkcji rolniczej i cz ęsto odłogowane. Grunty te w zale Ŝno ści od usytuowania powinny by ć przeznaczone pod zalesienie b ądź wykorzystane na potrzeby rozwoju innych funkcji / np. rekreacyjnej/. Grunty wy Ŝszych, w skali gminy, klas bonitacyjnych skupione w północnej cz ęś ci gminy stanowi ą (powinny stanowi ć) podstaw ę dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Grunty te charakteryzuje wi ększa elastyczno ść w doborze gatunków uprawowych a prowadzenie produkcji rolnej wykazuje wzgl ędn ą opłacalno ść . Warto ść rolniczej przestrzeni, północnej cz ęś ci gminy podnosi obecno ść na znacznych powierzchniach systemów drenarskich. Przeznaczanie gruntów najbardziej przydatnych rolnictwu na inne cele powinno by ć bardzo rozwa Ŝne a przede wszystkim racjonalne. Zmiana przeznaczenia uzbrojonych drenarsko uŜytków rolnych wymusza konieczno ść kompleksowej przebudowy sieci.
Rzeki
Dąbrówka (Bogdanówka), Rakówka, Stawka, a nawet Widawka w Systemie Sieci Melioracyjnych traktowane s ą jako podstawowe urz ądzenia melioracji. Z uwagi na to, iŜ przyległe do nich tereny 2-3 razy w roku s ą zalewane (podtapiane) przeznaczenie tych terenów na zabudow ę powinno by ć szczegółowo rozwa Ŝone.
UŜytkowe poziomy wodono śne
Głównymi poziomami u Ŝytkowymi na terenie gminy s ą poziomy czwartorz ędowy i kredowy. Z czwartorz ędowego korzystaj ą na ogół wodoci ągi wiejskie i obiekty o niewielkim zapotrzebowaniu na wod ę. Na znacznej cz ęś ci gminy poziom ten jest słabo izolowany od powierzchni i wykazuje wysoki stopie ń zagro Ŝenia wód. Na terenach tych powinno Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 45 prowadzi ć si ę kontrolowane zagospodarowanie maj ące na uwadze potencjalne zagro Ŝenie, które mo Ŝe si ę pojawi ć w wyniku bł ędnych decyzji lokalizacyjnych, czy te Ŝ nie wprowadzenia wymogów stosowania skutecznych zabezpiecze ń dla obiektów stwarzaj ących potencjalne zagro Ŝenie. Kredowy poziom wodono śny stanowi m. in. podstawowe źródło zaopatrzenia w wod ę pitn ą mieszka ńców Bełchatowa /znaczna cz ęść uj ęć usytuowana jest na terenie gminy/. Poprzez kontakt hydrauliczny z wodami poziomu czwartorz ędowego jest równie Ŝ nara Ŝony na zanieczyszczenie. Jak dotychczas, wody poziomu kredowego wykazuj ą wysok ą jako ść . Mo Ŝna mie ć nadziej ę, Ŝe kontrolowane zagospodarowanie i eliminacja potencjalnych zagro Ŝeń w rejonie uj ęć i wytworzonego przez nie leja depresji pozwoli na utrzymanie takiego stanu.
Surowce mineralne
Lokalne znaczenie maj ą zasoby piasków eolicznych oraz piaski i Ŝwiry pochodzenia wodnolodowcowego. Wykorzystywane s ą do celów budowlanych i naprawy dróg. Piaski wydmowe, których zasoby s ą znaczne, nie mog ą by ć eksploatowane na wi ększ ą skal ę, poniewa Ŝ w przewadze wyst ępuj ą na terenach zalesionych. S ąsiedztwo KWB "Bełchatów" i projektowanej "Odkrywki Szczerców" stwarza łatwo ść pozyskania dobrych surowców mineralnych, które mogłyby da ć podstaw ę do rozwoju przemysłu materiałów budowlanych.
Lasy
Tereny le śne, szczególnie te w południowej i zachodniej cz ęś ci gminy, tworz ą swoist ą stref ę buforow ą mi ędzy kompleksem przemysłowym zespołu górniczo-energetycznego a terenami gminy i miasta Bełchatów. Funkcja produkcyjna w oparciu o zasoby lasów, w gminie nie ma szans szerszego rozwoju. Wynika to z faktu ich stosunkowo niskiej produktywno ści oraz statusu lasów ochronnych. Na terenie gminy, funkcja ekologiczna lasów powinna by ć nadrz ędn ą w stosunku do innych a to z uwagi na ich niezaprzeczalny wpływ na warunki klimatyczne i aerosanitarne. Ze wzgl ędu na walory zdrowotne wyst ępuj ących tu powszechnie siedlisk borowych stanowi ą potencjaln ą baz ę dla znaczniejszego rozwoju funkcji rekreacyjnej. Po Ŝą dane jest tworzenie nowych powierzchni le śnych w strefie wododziałowej /wschodnia cz ęść gminy/ oraz w rejonach wyst ępowania lu źno rozrzuconych i niewielkich powierzchniowo lasów tworz ąc w ten sposób bardziej zwarte i wi ększe kompleksy.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 46
3.1.3.Uwarunkowania wynikaj ące z zagro Ŝeń środowiska
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych
Na utrzymuj ący si ę stan zanieczyszczenia wi ększo ści wód powierzchniowych gminy główny wpływ maj ą: • brak systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich przy jednoczesnym wysokim wskaźniku zwodoci ągowania wsi, • spływy powierzchniowe z terenów rolniczych i pochodz ące z sieci drenarskiej trafiaj ące do wód wraz z opadami, • nie do ko ńca uporz ądkowana gospodarka ściekowa na terenie miasta, • zmienne przepływy uzale Ŝnione od ilo ści opadów atmosferycznych, • kanał tłoczny kanalizacji sanitarnej z terenu gminy Wola Krzysztoporska /brak informacji na temat stopnia oczyszczenia odprowadzanych ścieków/. Popraw ę jako ści wód mo Ŝna osi ągn ąć przede wszystkim poprzez wyeliminowanie bezpo średniego zrzutu ścieków bytowych i ograniczenia spływu z terenów rolnych. Zły stan jako ści wód powierzchniowych blokuje niejednokrotnie mo Ŝliwo ści ich wykorzystania, wpływa tak Ŝe degraduj ąco na ekosystemy ł ąkowe skupione w dnach dolinnych nie tylko na terenie gminy ale i poza ni ą. Działania na rzecz ochrony wód z racji usytuowania gminy w obszarze zagro Ŝeń ze strony zespołu górniczo - energetycznego mog ą by ć wspierane przez Fundusze pomocowe, które wspomagaj ą m.in. samorz ądowe inwestycje, wła śnie w zakresie budowy oczyszczalni, kanalizacji sanitarnej, ochrony uj ęć wody pitnej itp.
Emisja zanieczyszcze ń do powietrza
Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy jest Elektrownia "Bełchatów". Elektrownia emituje do atmosfery pyły, SO 2, NO 2 i CO. Działalno ść inwestycyjna Elektrowni w zakresie instalacji urz ądze ń redukcyjnych emisje zaowocowała wyra źnym spadkiem poziomu zanieczyszcze ń. Mimo ni Ŝszego emitowania zanieczyszcze ń mo Ŝe nast ępowa ć ich kumulacja w glebach, ro ślinno ści, wodach. Na zanieczyszczenia emitowane przez Elektrowni ę nakładaj ą si ę emisje pochodz ące z lokalnych źródeł punktowych i powierzchniowych podnosz ąc w ten sposób stopie ń zanieczyszczenia powietrza.
Tereny ograniczonego u Ŝytkowania
Nale Ŝą do nich tereny w zasi ęgu stref ochrony sanitarnej od obiektów uci ąŜ liwych lub szkodliwych, których zasi ęg okre śla decyzja władz sanitarnych oraz w strefach ochronnych od obiektów liniowych i punktowych wynikaj ących z przepisów bran Ŝowych.
Do pierwszej z wymienionych grup na terenie gminy zaliczy ć nale Ŝy: • składowisko odpadów komunalnych w Woli Kruszy ńskiej, • wytwórni ę mas bitumicznych w Zdzieszulicach Górnych, • Miejsk ą Oczyszczalni ę Ścieków w Bełchatowie.
Strefy ochronne wynikaj ące z przepisów bran Ŝowych dotycz ą: • linii energetycznych WN i NN (110,220 i 400kV) istniej ących i projektowanych, • gazoci ągów wysokopr ęŜ nych istniej ących i projektowanych, • projektowanej północno - zachodniej obwodnicy miasta Bełchatowa /w randze drogi krajowej/, • radiolinii, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 47
• ciepłoci ągu, • linii kolejowej PKP, • składu materiałów wybuchowych w rejonie Ł ękawy.
3.2.Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy warto ści kulturowych
Jako warto ści kulturowe maj ące wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej gminy Bełchatów uznano: • układy przestrzenne historycznych wsi, • obiekty architektury wpisane do rejestru zabytków i ewidencji konserwatorskiej, • historyczne zespoły zieleni formowanej, • obiekty przemysłowe tzw. zabytki techniki, • cmentarze, • stanowiska archeologiczne.
Zasoby:
Historyczne zespoły wiejskie
Nazwa wsi Forma rozplanowania Forma i zakres ochrony Kałduny Wie ś sznurkowa Ochrona krajobrazu Kurnos Pierwszy Ulicówka Ochrona układu rozplanowania Kurnos Drugi Ulicówka Ochrona układu rozplanowania Post ękalice Rz ędówka Ochrona układu rozplanowania Wola Mikorska Rz ędówka Ochrona układu rozplanowania Wólka Ł ękawska Układ nierozpoznany Ochrona krajobrazu Zdzieszulice Górne Rz ędówka Ochrona układu rozplanowania
Obiekty sakralne
Wie ś Obiekt Data Post ękalice ko ściół fil. rz-kat. - drewniany, 1737 r. park XVIIIw.
Zespoły rezydencjalne i parki podworskie
Wie ś Okres powstania Dobiecin - park 1920 - 1925r. Dobrzelów - zespół 1 poł. XIXw. Łękawa - park XVIII/XIXw. Mikorzyce - zespół XVI/ XVIIw. Mokracz XVIII/XIXw. Wielopole XVIII/XIXw.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 48
Zabytki techniki
Wie ś Obiekt Okres powstania Słok Młyn wodny 1947r. Wyr Młyn wodny XIX/XXw.
Cmentarze w ewidencji
Kałduny - cmentarz ewangelicki - XIX w. Łękawa - cmentarz rzym-kat. - XIX w. Myszaki - cmentarz ewangelicki - XIX w. Nowy Świat - grób z 1939 r. Post ękalice - cmentarz rzym-kat. przyko ścielny Zawady - cmentarz ewangelicki - XIX w.
Stanowiska archeologiczne
Wszystkie zewidencjonowane stanowiska archeologiczne podlegaj ą ochronie konserwatorskiej. Na wskazanych obszarach nale Ŝy liczy ć si ę z ograniczeniem inwestycji mog ących mie ć wpływ na naruszenie struktury podziemnych warstw kulturowych. W studium przedstawiony został spis, mapki ewidencyjne i lokalizacja najwa Ŝniejszych stanowisk archeologicznych. W stosunku do ww. istnieje obowi ązek uzyskiwania ka Ŝdorazowo opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o mo Ŝliwo ściach i warunkach prowadzenia inwestycji wymagaj ących prac ziemnych.
3.3.Uwarunkowania w zakresie infrastruktury społecznej
Gmina Bełchatów pod wzgl ędem obszaru nale Ŝy do najwi ększych gmin powiatu bełchatowskiego. Ma charakter podmiejski, w centrum gminy le Ŝy m. Bełchatów, które pełni funkcje o środka administracyjno – usługowego dla gminy. Podstawow ą funkcj ą gminy jest rolnictwo, produkcja Ŝywno ści oraz mieszkalnictwo.
Około 35% obszaru gminy zajmuj ą obszary le śne. Wska źnik lesisto ści jest wi ększy ni Ŝ przeci ętna dla powiatu, czy te Ŝ województwa. Lasy na terenie gminy zgodnie z nieobowi ązuj ącym planem zagospodarowania przestrzennego gminy posiadały status lasów ochronnych. Tworz ą one stref ę buforow ą mi ędzy ZGE „Bełchatów”, a terenem miasta i gminy. Stanowi ą potencjaln ą baz ę dla kreowania funkcji rekreacyjnej.
Poprzez dogodne poło Ŝenie komunikacyjne gmina uzyskuje powi ązania zewn ętrzne z Bełchatowem i z siedzibami s ąsiednich gmin.
Pod wzgl ędem liczby ludno ści w śród gmin wiejskich zajmuje 11 miejsce w województwie łódzkim. W 2003 r., gmin ę zamieszkiwało 8.778 osób. Rozproszone osadnictwo, brak wi ększych skupisk ludno ści powoduj ą, Ŝe średnia g ęsto ść zaludnienia jest niska i wynosi 49 osób na km 2. Studium zakłada, Ŝe liczba ludno ści zamieszkuj ąca gmin ę Bełchatów kształtowa ć si ę b ędzie na poziomie 8500 – 9000 osób. Ludno ść w wieku produkcyjnym stanowi około 59,3% ogółu mieszka ńców. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 49
Lata 90 –te to okres stabilizacji liczby ludno ści gminy z dodatnim saldem migracyjnym i ujemnym przyrostem naturalnym. Dodatnie saldo migracyjne wi ąŜę si ę z wyczerpaniem mo Ŝliwo ści zatrudnienia w KWB i Elektrowni „Bełchatów”. Ostatnie 15 lat to tak Ŝe okres restrukturyzacji gospodarki i zwi ązane z tym zjawisko bezrobocia. Liczba zatrudnionych w gminie jest stosunkowo wysoka wobec ogólnej liczby mieszka ńców. Zwi ązane jest to z podmiejskim charakterem gminy oraz lokalizacj ą na jej terenie obiektów zwi ązanych z kopalni ą w ęgla i elektrowni ą. Ponadto obserwuje si ę zjawisko lokowania firm na obszarze gminy. Liczba wszystkich podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy w rejestrze REGON wyniosła w ko ńcu 2003 r. – 464 podmioty i była wy Ŝsza o 91 jednostek ( tj. 0 24,4%) ni Ŝ w ko ńcu 2000 r. i o 175 jednostek wy Ŝsza (o 60,6%) ni Ŝ w ko ńcu 1996 r. Do wi ększych podmiotów gospodarczych zaliczy ć nale Ŝy : • Zakład Energetyczny w Kurnosie Drugim, • Wytwórni ę Mas Bitumicznych w Zdzieszulicach Górnych, • Zakład Tworzyw Sztucznych i Systemów Ci śnieniowych w Mazurach, • masarnie w Dobrzelowie i Zawadach, • ubojnie drobiu w Ławach i Korczewie.
Z pracy, wył ącznie w swoim gospodarstwie rolnym utrzymuje si ę 931 osób na ogóln ą liczb ę wynosz ącą 8575 (dane 2002 r.), co stanowi 10,5%. Z emerytur i rent utrzymuje si ę 2.646 osób, co stanowi 30,8% z ogólnej liczby mieszka ńców gminy. W indywidualnych gospodarstwach rolnych zatrudnionych jest 21% ludno ści ogółem zamieszkałej na terenie gminy. W celu poprawy sytuacji ekonomicznej wielu gospodarstw, zwłaszcza małych do 5,0 ha , proponuje si ę rozwój usług z zakresu agroturystyki. Na terenie gminy dominuje zabudowa o charakterze zagrodowym. Wielko ść zasobów mieszkaniowych gminy okre śla si ę na 2480 mieszka ń, 9678 izb, wska źnik przeci ętnej liczby osób na izb ę wynosi 0,88. Z analizy stanu istniej ącego przedstawionego w diagnozie wynika, Ŝe sytuacja mieszkaniowa w gminie poprawia si ę. Na obszarach s ąsiaduj ących z miastem pojawia si ę zabudowa podmiejska typu jednorodzinnego, za ś na terenach o korzystnych walorach krajobrazowych zabudowa typu willowego. W strefie usług społecznych ich sie ć jest ukształtowana, wymaga jedynie modernizacji, dotyczy to głównie niektórych szkół. Młodzie Ŝ ko ńcz ąca szkoł ę podstawow ą dowo Ŝona jest do szkół gimnazjalnych w Bełchatowie.
Potrzeby mieszka ńców gminy w zakresie opieki zdrowotnej, kultury, spełniaj ą przychodnie i placówki kulturalne na terenie Bełchatowa.
Istniej ące obiekty turystyczne na Wawrzkowi źnie i Słoku, walory środowiska geograficznego, wysoki stopie ń lesisto ści, to potencjalne atuty do dalszego rozwijania tej dziedziny na terenie gminy.
3.4. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej i gospodarki odpadami.
Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej i gospodarki odpadami zawarte są w analizie stanu istniej ącego (rozdział dotycz ący infrastruktury technicznej i gospodarki odpadami ).
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 50
3.5. Uwarunkowania w zakresie komunikacji
Uwarunkowania w zakresie komunikacji zawarte s ą we wnioskach wynikaj ących z analizy stanu istniej ącego.
3.6. Uwarunkowania w zakresie elektroenergetyki i telekomunikacji.
Uwarunkowania w zakresie elektroenergetyki i telekomunikacji zawarte s ą w analizie stanu istniej ącego (rozdział dotycz ący elektroenergetyki i telekomunikacji).
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 51
III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 52
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 53
Wst ęp Zgodnie z regulacj ą prawn ą ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z 2004 r. Nr 6 poz. 41 i Nr 141 poz. 1492, z 2005 r. Nr 113, poz. 954, Nr 130, poz. 1087) w niniejszym studium okre ślono kierunki zagospodarowania obszaru Gminy Bełchatów w zakresie art. 10 ust. 2, pkt 1-16. Prezentowane w studium kierunki wynikaj ą głównie z: - diagnozy dotychczasowych procesów rozwojowych gminy, w tym z historycznie ukształtowanego układu przestrzennego; - diagnozy środowiska przyrodniczego i kulturowego; - zało Ŝeń rozwoju gminy wynikaj ących z oceny jej walorów i zagro Ŝeń, szans rozwojowych (w tym równie Ŝ wynikaj ących z powi ąza ń zewn ętrznych i polityki regionalnej); W studium przyjmuje si ę jako generaln ą zasad ę zachowanie ci ągło ści w kształtowaniu zabudowy ugruntowan ą poprzez wieloletni ą realizacj ę ustale ń planu miejscowego obowi ązuj ącego do dnia 31 grudnia 2003 r. oraz zmian do tego planu. Cz ęść ustaleń tego planu stała si ę ju Ŝ tre ści ą wydawanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. St ąd zawarte w tych dokumentach parametry powinny by ć w dalszym ci ągu honorowane.
Kierunki i polityk ę zagospodarowania przestrzennego gminy zapisano w tym opracowaniu w odniesieniu do całej gminy. Mo Ŝna je wi ęc traktowa ć jako cele zagospodarowania przestrzennego na omawianych i przedstawionych graficznie obszarach. Cele rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy zostały sformułowane w wyniku wszechstronnej analizy uwarunkowa ń przestrzennych, których synteza stanowi fragment niniejszego opracowania. Wyrazem d ąŜ enia do osi ągni ęcia wyznaczonego celu jest przyj ęcie polityki i jej realizacja przez kolejne władze samorz ądowe gminy i jej organy wykonawcze. Kryteria kwalifikacyjne w zakresie przestrzennym ustalone zostały na drodze analizy obiektywnych uwarunkowa ń funkcjonalno-przestrzennych, oraz w procedurze wszechstronnej konsultacji społecznej. Kryteria te uwzgl ędniaj ą charakter gminy, jej aktualne i przewidywane potrzeby, wzgl ędy ekonomiczne, kulturowe, ekologiczne, itp. oraz zasady kształtowania ładu przestrzennego. Przyj ęta wi ęc uchwał ą Rady Gminy polityka przestrzenna b ędzie podstaw ą do podejmowania kolejnych prac planistycznych w gminie.
1.Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów
Generalnym celem polityki przestrzennej gminy jest ukierunkowanie działa ń zmierzaj ących do podnoszenia standardu warunków Ŝycia mieszka ńców, ochrony warto ściowych elementów środowiska przyrodniczego, zwi ększenia atrakcyjno ści dla przyszłych inwestorów. Podstaw ą osi ągni ęcia celów polityki przestrzennej i okre ślenia kierunków rozwoju przestrzennego jest wykorzystanie uwarunkowa ń wynikaj ących ze środowiska przyrodniczego i kulturowego, poło Ŝenia i powi ąza ń zewn ętrznych gminy, dotychczasowego zainwestowania i zagospodarowania gminy.
Do pozytywnych elementów uwarunkowa ń rozwoju Gminy Bełchatów nale Ŝą : - istniej ący oraz projektowany układ komunikacyjny, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 54
- korzystne, bliskie poło Ŝenie gminy w stosunku do miast: Cz ęstochowy, Łodzi, Piotrkowa Trybunalskiego, Radomska, - dost ęp do wa Ŝnych elementów infrastruktury technicznej - linie energetyczne, gazoci ąg wysokopr ęŜ ny, ciepłoci ąg,
Szans ę dla rozwoju i aktywizacji Gminy Bełchatów stwarzają: - wzrost zainteresowania społecze ństwa pozalokalnego nabywaniem działek rekreacyjnych w rejonach atrakcyjnych krajobrazowo, planowanych do zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego, - rozwój intensywnego rolnictwa na obszarach o korzystnych warunkach naturalnych, wprowadzenie nowych technologii w produkcji ro ślinnej i zwierz ęcej (rolnictwo ekologiczne, specjalistyczne), - istniej ące rynki zbytu w s ąsiednich miastach powiatowych - Bełchatowie, Piotrkowie Trybunalskim oraz Radomsku, - wszelkie inwestycje podkre ślaj ące indywidualno ść i promuj ące gmin ę, świadcz ące o gospodarce opieraj ącej si ę na zasadach zrównowa Ŝonego rozwoju (pełna kanalizacja gminy, rewaloryzacja warto ści przyrodniczych, itp.).
2.Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów, w tym tereny wył ączone z zabudowy
2.1.Tereny wył ączone spod zabudowy ze wzgl ędu na przepisy odr ębne.
Wy Ŝej wymienione tereny to: - strefy ochronne cmentarzy, - strefy uci ąŜ liwo ści od obiektów infrastruktury technicznej: - linii wysokiego napi ęcia 400 kV , - linii wysokiego napi ęcia 220 kV, - linii wysokiego napi ęcia 110 kV – pas o szeroko ści 36 m, - średniego napi ęcia, - dróg, - gazoci ągu wysokopr ęŜ nego, - magistrali ciepłowniczej 2 x Ø700, - składu materiałów wybuchowych w rejonie Ł ękawy, - linii kolejowych PKP.
2.2.Tereny, na których ogranicza si ę lokalizacj ę zabudowy ze wzgl ędu na ochron ę walorów przyrodniczych
Wy Ŝej wymienione tereny to: - tereny dolin rzecznych, - gleby o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych, - gleby organiczne, - tereny le śne.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 55
2.3.Tereny zabudowy
Wśród terenów przeznaczonych do zabudowy, ze wzgl ędu na uzasadnienie decyzji projektowych, mo Ŝna wydzieli ć dwa rodzaje: - tereny adaptowane - zawieraj ące istniej ącą zabudow ę oraz przeznaczone do zabudowy na podstawie ostatniego, obowi ązuj ącego planu zagospodarowania przestrzennego, - tereny rozwojowe - obejmuj ące wolne, kwalifikuj ące si ę do zabudowy tereny, w tym przes ądzone do realizacji na podstawie obowi ązuj ących planów miejscowych. Tereny budowlane powinny spełnia ć nast ępuj ące wymagania: - ka Ŝda działka budowlana musi mie ć dost ęp do drogi publicznej i mo Ŝliwo ść doprowadzenia do jej terenu urz ądze ń infrastruktury technicznej w celu jej uzbrojenia, - wykorzystanie istniej ącej i projektowanej infrastruktury jako zasobów wody pitnej (w pierwszym etapie z własnych lub grupowych uj ęć wody) i energii elektrycznej, - gromadzenie i odprowadzanie ścieków w ramach istniej ącej i projektowanej kanalizacji sanitarnej, do czasu podł ączenia obowi ązuje korzystanie z bezodpływowych szczelnych zbiorników na ścieki lub przydomowych oczyszczalni.
Na zał ączniku graficznym do studium oznaczono granice obszarów z przeznaczeniem na realizacj ę inwestycji z zakresu poszczególnych jednostek przestrzenno – funkcjonalnych. Wydzielono nast ępuj ące tereny przeznaczone do zabudowy: - tereny zabudowy zagrodowej, - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, - tereny zabudowy letniskowej, - tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, - tereny u Ŝyteczno ści publicznej, - tereny usługowe, - tereny produkcyjno-usługowe, - tereny składów oraz magazynów, - tereny obsługi komunikacji (w tym parkingi i stacje paliw). Nowa zabudowa (w obszarach przeznaczonych na ten cel w studium) mo Ŝe by ć realizowana pod warunkiem zagwarantowania wystarczaj ącego dla zamierzenia budowlanego uzbrojenia terenu. Ponadto, w ramach nowo wyznaczanej zabudowy nale Ŝy uwzgl ędni ć nast ępuj ące zasady dla ustale ń w miejscowych planach zagospodarowania lub innych wła ściwych opracowaniach planistycznych: 1. Dla zabudowy mieszkaniowej: a) jednorodzinnej: budynki mieszkalne przeznaczone na stały pobyt, realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 56
maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 40% powierzchni działki, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść zabudowy wynosi 12 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, ilo ść kondygnacji: dla budynków mieszkalnych do trzech kondygnacji nadziemnych (trzecia kondygnacja nadziemna realizowana wył ącznie jako poddasze) z mo Ŝliwo ści ą podpiwniczenia; dla budynków gospodarczych: jedna kondygnacja nadziemna. b) letniskowej: budynki rekreacji indywidualnej przeznaczone do okresowego wypoczynku rodzinnego z mo Ŝliwo ści ą ich wykorzystania na pobyt stały, realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, uwzgl ędnienie mo Ŝliwo ści zabudowy w obszarach przyległych do rzeki Widawki w rejonach zbiorników wodnych Słok i Wawrzkowizna z wyposa Ŝeniem w odpowiedni ą infrastruktur ę techniczn ą mo Ŝliw ą do wykorzystania w sytuacji szczególnej, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 40% powierzchni działki, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść zabudowy wynosi 11 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, ilo ść kondygnacji: dla budynków mieszkalnych do dwóch kondygnacji nadziemnych, dla budynków gospodarczych: jedna kondygnacja nadziemna, c) zagrodowej: budynki mieszkalne i gospodarcze nie mog ą mie ć charakteru prowizorycznego, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 57
realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mog ą powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść budynków mieszkalnych wynosi 12 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu ilo ść kondygnacji: dla budynków mieszkalnych do trzech kondygnacji nadziemnych (trzecia kondygnacja nadziemna realizowana wył ącznie jako poddasze) z mo Ŝliwo ści ą podpiwniczenia, nieprzekraczalna wysoko ść budynków gospodarczych wynosi 14 m, zakaz lokowania du Ŝych ferm zwierz ęcych w terenach mieszkaniowych, mo Ŝliwo ść lokowania małych zakładów przetwórstwa rolnego z ograniczeniem uci ąŜ liwo ści do granic własno ści, dopuszcza si ę zabudow ę inwentarsko – składow ą o wysoko ści jak dla budynków gospodarczych, zakaz odprowadzania ścieków nieoczyszczonych do dołów gnilnych, cieków i urz ądze ń melioracyjnych.
2. Dla zabudowy usługowej i u Ŝyteczno ści publicznej: Ogólnie dla terenów usługowych i terenów u Ŝyteczno ści publicznej obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: - realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, - zachowanie istniej ącej zabudowy i jej adaptacja do nowych warunków w formie uzupełnienia przeznaczenia terenu, - wyklucza si ę mo Ŝliwo ść prowadzenia działalno ści usługowej powoduj ącej emisj ę pyłów i odorów przekraczaj ącą granice własno ści, - maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 30 % powierzchni działki, - obowi ązuje zapewnienie dojazdu i miejsc parkingowych dla klientów i pracowników, - uwzgl ędni ć w podpiwniczeniach nowej zabudowy u Ŝyteczno ści publicznej lub odpowiedniej – zabudowy mieszkaniowej (szkoły, obiekty słu Ŝby zdrowia itp.), lokalizowanej zwłaszcza w miejscowo ściach le Ŝą cych wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych (drogi krajowej nr 8 i drogi wojewódzkiej nr 484), przygotowanie pomieszcze ń o konstrukcji odpornej na zgruzowanie, spełniaj ącej okre ślon ą funkcj ę stosownie do lokalnych potrzeb, z mo Ŝliwo ści ą bezkolizyjnej ich adaptacji dla celów ochrony ludno ści w sytuacji zagro Ŝenia. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 58
Ustalenia szczegółowe dla zabudowy usług: a) handlowych: - przewiduje si ę lokalizacj ę obiektów o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2 w miejscach okre ślonych na rysunku studium (pokazano granic ę obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2). b) kultu religijnego: - powierzchnia nowoprojektowanego obiektu nie mo Ŝe przekroczy ć 800 m 2, - dla obiektów sakralnych b ędących w strefie ochrony konserwatorskiej wszelkie inwestycje musz ą by ć uzgadniane z wojewódzkim konserwatorem zabytków. c) rekreacyjno – sportowych, hotelowych i turystycznych: - zezwala si ę na adaptacj ę istniej ącej zabudowy oraz budow ę nowych, zwi ązan ą z obsług ą terenów sportu i wypoczynku, - gabaryty i architektura zabudowy musi harmonizować z otoczeniem, - wysoko ść zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 15 m; d) oświatowych i opieki zdrowotnej: - wysoko ść zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 12 m, - nakazuje si ę projektowanie podjazdów dla osób niepełnosprawnych, - nakazuje si ę grodzenie terenów szkół od strony dróg i ulic, w celu zwi ększenia bezpiecze ństwa uczniów.
3. Dla terenów obsługi komunikacji: a) parkingowych - zezwala si ę na tworzenie funkcji usługowo – handlowej, - maksymalna powierzchnia zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 15% powierzchni parkingu, - maksymalna wysoko ść obiektów budowlanych i no śników reklamowych – 5 m, - zezwala si ę na umieszczanie no śników reklamowych o powierzchni nie wi ększej ni Ŝ 30 m 2, - zaleca si ę przygotowanie kilku stanowisk parkingowych w ramach projektowanego parkingu samochodowego z lokalizacj ą przyległ ą do drogi krajowej nr 8 w rejonie miejscowo ści Dobrzelów /w obr ębie granicy z miastem Bełchatów/, wyposa Ŝonych w odpowiedni ą infrastruktur ę techniczn ą przystosowan ą do parkowania pojazdów ci ęŜ arowych z ładunkami materiałów niebezpiecznych; b) stacji paliw: - zezwala si ę na tworzenie funkcji usługowo – handlowej, - maksymalna powierzchnia zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 30% terenu inwestycji, - maksymalna wysoko ść obiektów budowlanych – 10 m, - maksymalna wysoko ść no śników reklamowych – 5 m, - zezwala si ę na umieszczanie no śników reklamowych o powierzchni nie wi ększej ni Ŝ 30 m 2.
4. Dla zabudowy produkcyjnej i składowej: - realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, - gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 59
- maksymalna wysoko ść zabudowy dla nowopowstaj ącej zabudowy – 14 m, - obowi ązuje zapewnienie dojazdu i miejsc parkingowych w ilo ści wystarczaj ącej dla planowanej liczby klientów i pracowników, - negatywne oddziaływanie działalno ści gospodarczej nie mo Ŝe wykracza ć poza granice własno ści.
3.Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk
Ochrona środowiska na terenie gminy dotyczy przede wszystkim obszarów: - dna dolin rzecznych, - systemu terenów zieleni, u Ŝytków ekologicznych i pomników przyrody, - terenów gleb chronionych na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - elementów krajobrazu oraz dziedzictwa kulturowego, podlegaj ącego ochronie konserwatorskiej.
Do działa ń wyznaczanych przez zasady ochrony środowiska i kształtowania krajobrazu zaliczane s ą:
3.1.Ochrona istniej ących zasobów przyrodniczych gminy
a) ochrona prawna Ochronie prawnej w głównej mierze podlegaj ą pomniki przyrody, u Ŝytki ekologiczne i obszary chronionego krajobrazu i dziedzictwa kulturowego. Ich ochrona (na zasadach zrównowa Ŝonego rozwoju) polega głównie na ograniczeniu ich zagospodarowania do form nieuci ąŜ liwych i wykluczeniu działa ń, które mogłyby naruszy ć równowag ę przyrodnicz ą.
Wykaz u Ŝytków ekologicznych w Nadle śnictwie Bełchatów w Gminie Bełchatów (wg Rozporz ądzenia Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie uznania za uŜytki ekologiczne): Lp. Wie ś Le śnictwo Oddział Nr Powierz- Przedmiot działki chnia ochrony [ha] 1 Wielopole Bełchatów 39 h 39 1,27 bagno śródle śne 2 Wielopole Bełchatów 39 j 39 2,90 bagno śródle śne 3 Dobrzelów Bełchatów 44 d 44 1,08 zbiornik wodny 4 Kałduny Bełchatów 45A ax 261 0,57 zaro śni ęte torfowisko 5 Domiechowice Bełchatów 85 c 85 1,03 bagno śródle śne 6 Domiechowice Bełchatów 97 b 97 0,60 zbiornik wodny 7 Myszaki Bełchatów 202 f 382 1,11 bagno śródle śne 8 Zawadów Kol. Łękawa 1 1 g 271 0,17 bagno śródle śne 9 Bukowa Łękawa 1 4B c 393 0,17 bagno śródle śne 10 Bukowa Łękawa 1 4B f 393 0,76 bagno śródle śne 11 Bukowa Łękawa 1 4B h 393 0,22 bagno śródle śne 12 Bukowa Łękawa 1 4B i 393 0,67 bagno śródle śne 13 Adamów Parzno 50A b 206 0,80 bagno śródle śne 14 Adamów Parzno 50A c 206 0,60 bagno śródle śne
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 60
b) ochrona istniej ących elementów przyrodniczych, buduj ących system przyrodniczy gminy Ochronie podlegaj ą przede wszystkim tereny le śne, parki, cmentarze oraz ziele ń w terenach zabudowanych. W stosunku do tych obiektów sprowadza si ę ona do zachowania dotychczasowych funkcji, piel ęgnacji istniej ącej ro ślinno ści oraz zakazu lokalizacji obiektów i urz ądze ń nie zwi ązanych z funkcj ą terenu. Istotnym elementem ochronnym jest tak Ŝe zachowanie nie koliduj ących z funkcj ą przyrodnicz ą form zagospodarowania terenów otwartych, uzupełniaj ących system przyrodniczy gminy.
3.2.Ochrona wód
3.2.1.Wody powierzchniowe
W kierunkach polityki dotycz ących ochrony wód powierzchniowych, szczególny akcent winien by ć poło Ŝony na popraw ę stanu ich czysto ści. Wynika to z kilku podstawowych powodów: • z układu przyrodniczych powi ąza ń zewn ętrznych - lokalny układ hydrograficzny i tereny dolinne z nim zwi ązane maj ą wpływ na pozagminne układy przyrodnicze, • na terenie gminy zanieczyszczone wody powierzchniowe obni Ŝaj ą potencjał ekologiczny zespołów przyrodniczych z nim zwi ązanych, • ograniczonych mo Ŝliwo ści wykorzystania wód dla kreowania np. funkcji rekreacyjnej czy te Ŝ hodowlanej (stawy rybne). Osi ągni ęcie poprawy stanu czysto ści wód powierzchniowych realizowane b ędzie przez: maksymalne ograniczenie zrzutów zanieczyszcze ń do gruntu i do wód powierzchniowych, obj ęcie wszystkich mo Ŝliwych obszarów zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni, a do czasu jej wybudowania – do szczelnych szamb tylko jako rozwi ązania tymczasowego, kompleksowe rozwi ązanie odprowadzanie ścieków opadowych, szczególnie z ci ągów komunikacyjnych, placów i parkingów oraz oczyszczenie ich z preferowaniem, gdzie jest to mo Ŝliwe, do wykorzystania tych wód na miejscu lub wykorzystania ich w zamkni ętych obiegach wody na małych obszarach, dostosowanie lokalizacji nowych obiektów, szczególnie tych uci ąŜ liwych dla środowiska, do struktur hydrogeologicznych. Powy Ŝsza propozycja studium wymaga przeprowadzenia szczegółowych analiz technicznych i ekonomicznych, które dałyby podstaw ę do opracowania "Programu" budowy systemu kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Działania w tym zakresie powinny by ć podj ęte wspólnie z miastem (mo Ŝliwo ści odbioru ścieków, wydajno ść oczyszczalni itp.). Usytuowanie miasta i gminy w s ąsiedztwie ZGE "Bełchatów" i wynikaj ących st ąd konsekwencjach oraz posiadanie takiego "Programu" mogłoby by ć podstaw ą do wyst ąpienia o środki "pomocowe". W przypadku drugim, w zakresie ograniczania spływów powierzchniowych z terenów rolnych (w tym tak Ŝe przez sie ć drenarsk ą) po Ŝą dane byłoby wprowadzenie ekologicznych form gospodarki rolnej oraz tworzenie biologicznych osłon. Ponadto, wa Ŝnym przedsi ęwzi ęciem dla gminy jest budowa zbiorników małej retencji: • Zbiornik „Janina” w miejscowo ści Janina o powierzchni 2,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,8 m, pojemno ści 36000 m 3, • Zbiornik „Ole śnik” w miejscowo ści Ole śnik o powierzchni 3,0 ha, przy średniej gł ęboko ści 1,7 m, pojemno ści 51000 m 3, Zaleca si ę zastosowanie proekologicznej metody retencjonowania wody.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 61
3.2.2.Wody podziemne
Na terenie gminy głównymi u Ŝytkowymi poziomami wodono śnymi s ą czwartorz ędowy i kredowy. Poziom czwartorz ędowy eksploatowany jest głównie przez wodoci ągi wiejskie i obiekty o niewielkim zapotrzebowaniu na wod ę. Kredowy poziom wodono śny zalega stosunkowo gł ęboko i jest zwi ązany z wyst ępowaniem sp ękanych osadów w ęglanowych. Zasilanie tego poziomu odbywa si ę poprzez infiltracj ę osadów czwartorz ędowych. Z poziomu tego pobierana jest woda na potrzeby miasta Bełchatowa. Znaczna cz ęść uj ęć zlokalizowana jest na terenie gminy w rejonie miejscowo ści Myszaki - Niedyszyna. Uj ęcia te wytworzyły lej depresyjny o promieniu ca 2,5 km. Z uwagi na charakter uj ęć ( źródło zaopatrzenia miasta w wod ę pitn ą) ochrona ich wymaga z jednej strony, przeprowadzenia bada ń hydrogeologicznych dla rozstrzygni ęcia potrzeby ustanowienia strefy ochrony po średniej z drugiej za ś, wymaga kontrolowanego zagospodarowania i rozwagi w polityce lokalizacyjnej i rolnej na terenach s ąsiaduj ących z uj ęciami a tak Ŝe w obr ębie wytworzonego przez nich leja depresji. Rozwój budownictwa na tych terenach powinien by ć uwarunkowany uporz ądkowaniem gospodarki wodno - ściekowej. Dodatkowo postuluje si ę podj ąć działania w zakresie racjonalnej i oszcz ędnej eksploatacji zasobów wód gł ębinowych (z poziomów kredowych) przy równoczesnym zapewnieniu mo Ŝliwo ści wykorzystania wody dla celów gospodarczych z obiegów zamkni ętych oraz równoległym przygotowaniem systemu odprowadzania ścieków i wód opadowych z terenów zabudowanych. Ze wzgl ędu na kontakt hydrauliczny obu u Ŝytkowych poziomów wodono śnych i słab ą ich izolacj ę na znacznej cz ęś ci terenu gminy szczególnym nadzorem sanitarnym i stał ą kontrol ą nale Ŝy obj ąć składowiska w Woli Kruszy ńskiej i w rejonie Ł ękawy, rejon dawnego składowania odpadów w Kurnosie, zamkni ęte w latach 70 - tych mogilniki w Nowym Świecie i Kurnosie Drugim - Borkach - zawieraj ące przeterminowane środki ochrony ro ślin i odpady chemiczne a tak Ŝe w rejonie funkcjonowania obiektów stwarzaj ących zagro Ŝenie. Z uwagi na wysoki stopie ń zwodoci ągowania gminy jest prawdopodobne, Ŝe na jej terenie pozostało wiele nieczynnych studni kopanych. Poniewa Ŝ zjawisko ich wykorzystywania jako dołów zrzutu ścieków bytowych jest cz ęsto przez słu Ŝby sanitarne odnotowywane (nie dotyczy to bezpo średnio gminy, jedynie uczula si ę na mo Ŝliwo ść zaistnienia tego zjawiska) konieczne jest rozpoznanie skali zjawiska na terenie gminy.
3.3.Ochrona zasobów glebowych
Rejon wyst ępowania gleb o najwy Ŝszych w skali gminy bonitacjach, usytuowany w północnej cz ęś ci jej terenu, powinien stanowi ć podstaw ę dla efektywnej rolniczej przestrzeni produkcyjnej, bowiem jako ść gleb decyduje o jej potencjale. Preferowane s ą ekologiczne formy produkcji rolnej. Uszczuplanie go na inne cele ni Ŝ rolnicze musi by ć rozwa Ŝne, a przede wszystkim racjonalne. Północna cz ęść gminy to równie Ŝ wyst ępowanie znacznych powierzchni zmeliorowanych. Przy zmianie przeznaczenia powierzchni obj ętych drena Ŝem konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskiej. Realizacja robót zwi ązanych z w/w przebudow ą winna odbywa ć si ę pod nadzorem W.Z.M. i U.W. Jest to warunek konieczny ze wzgl ędu na sprawno ść funkcjonowania całego systemu. Grunty marginalne, odłogowane i mało przydatne dla produkcji rolniczej nale Ŝy przeznaczy ć na tworzenie nowych powierzchni le śnych, rozwój funkcji rekreacyjnej ewentualnie na potrzeby innych niekolizyjnych w stosunku do otoczenia funkcji.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 62
3.4.Wzmocnienie potencjału biologicznego
Za podstawowe kierunki działa ń na rzecz utrzymania i wzmocnienia potencjału biologicznego gminy nale Ŝy uzna ć: • ochron ę terenów le śnych bez wzgl ędu na rodzaj własno ści, • ochron ę wyst ępuj ących na terenie gminy pomników przyrody i zespołów parkowych podlegaj ących ochronie konserwatorskiej, • ochron ę istniej ących i projektowanych u Ŝytków ekologicznych, • ochron ę zieleni w jednostkach osadniczych, zieleni śródpolnej i zadrzewie ń przydro Ŝnych, • ochron ę terenów uznanych za obszary chronionego krajobrazu - w ich obr ębie rozwój funkcji rekreacyjnej podlega ć powinien kontrolowanemu zagospodarowaniu, by nie dopu ści ć do degradacji walorów przyrodniczych i krajobrazowych, • ochron ę dolin rzecznych i trwałych u Ŝytków zielonych, • zagospodarowanie gruntów marginalnych, odłogowanych i nieprzydatnych rolnictwu poprzez ich zalesianie, • retencjonowanie wody poprzez modernizacj ę, odtworzenie lub budow ę zbiorników małej retencji, • przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb, • porz ądkowanie i kontrola gospodarki odpadami na terenach jednostek osadniczych, • przeciwdziałanie za śmiecaniu terenów le śnych, • likwidacja dzikich składowisk na terenach poeksploatacyjnych, • porz ądkowanie gospodarki wodno - ściekowej poprzez budow ę systemów kanalizacji sanitarnej i budow ę oczyszczalni, • preferowanie rozwoju rolnictwa ekologicznego.
3.5.Ochrona powietrza
Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszcze ń do atmosfery s ą indywidualne paleniska domowe, oparte o konwencjonalne no śniki energii cieplnej. Powinno si ę wzi ąć pod uwag ę potrzeb ę pozyskiwania mniej szkodliwych źródeł ciepła, jak np. oparcie gospodarki cieplnej gminy o gaz ziemny lub odnawialne źródła energii. Gmina powinna propagowa ć ekologiczne źródła energii równie Ŝ na terenach usługowych, produkcyjnych oraz o funkcji mieszanej z dopuszczeniem usług. Ponadto ochrona powietrza b ędzie przeprowadzana poprzez zastosowanie technologii eliminuj ących szkodliwe emisje.
3.6.Ochrona przed uci ąŜ liwo ściami
Studium zakłada konieczno ść eliminacji obiektów uci ąŜ liwych i szkodliwych dla środowiska z terenów gminy. Inwestycje mog ące wpłyn ąć negatywnie na stan środowiska ograniczone s ą do niezb ędnego minimum, zapewniaj ącego funkcjonowanie gminy, a ich realizacja obwarowana jest licznymi przepisami odrębnymi. Na obszarach nara Ŝonych na uci ąŜ liwo ści zwi ązane z ruchem drogowym i ewentualnym hałasem postuluje si ę umieszczanie zabezpiecze ń akustycznych i pasów zieleni izolacyjnej. Planowane jest podj ęcie działa ń zwi ązanych z popraw ą organizacji ruchu drogowego, rozwoju sieci dróg i poprawy ich jako ści. Nakazuje si ę przestrzeganie przepisów prawnych reguluj ących lokalizacj ę i odległo ści dróg od terenów zabudowanych. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 63
Bardzo istotne jest tak Ŝe zagospodarowanie odpadów, tworzenie warunków do selektywnej zbiórki odpadów mog ących by ć ponownie wykorzystanymi oraz wprowadzenie programów edukacyjnych dotycz ących tego zagadnienia.
3.7.Kształtowanie krajobrazu i terenów przyrodniczo czynnych
Na terenie gminy powstaj ą nowe tereny zieleni, w wi ększo ści s ą to tereny le śne. W celu poprawy funkcjonowania środowiska oraz podniesienia walorów przyrodniczo – krajobrazowych w studium zawarto nast ępuj ące ustalenia: - zakaz wprowadzania obiektów agresywnych krajobrazowo, diametralnie odbiegaj ących od istniej ącej zabudowy kształtem, wielko ści ą, barw ą lub inn ą cech ą wizualn ą, - stosowanie zieleni izolacyjnej lub innej formy osłony zieleni ą elementów nie pasuj ących do środowiska, - utrzymanie istniej ących lokalizacji stanowisk archeologicznych.
4.Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. nr 96, poz. 959, Nr 238, poz. 2390) zobowi ązuje wszystkich obywateli do ochrony dóbr kultury, natomiast samorząd terytorialny zobowi ązuje do zapewnienia w tym celu warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych. Na mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę w szczególno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków. Obszary obj ęte ochron ą dziedzictwa kulturowego to wymienione wcze śniej w uwarunkowaniach obiekty zabytkowe. Studium proponuje wprowadzenie stref ochrony konserwatorskiej obejmuj ących tereny posiadaj ące warto ści kulturowe i krajobrazowe, przedstawiono je na planszy studium – skala 1:10 000. Zasi ęgi stref maj ą charakter wst ępny, bez wykonania szczegółowych studiów i wymagaj ą uszczegółowienia na etapie opracowywania planów miejscowych poszczególnych terenów.
Propozycje wprowadzenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nast ępuj ących stref ochrony konserwatorskiej:
Strefa A – ścisłej ochrony konserwatorskiej, która obejmuje nast ępuj ące obiekty: wpisane do rejestru zabytków ruiny dworu obronnego we wsi Mikorzyce, park oraz obiekty architektoniczne wpisane do rejestru zabytków we wsi Dobrzelów, park wpisany do rejestru zabytków we wsi Wielopole, zespół sakralny oraz park wpisane do rejestru zabytków we wsi Post ękalice, park wpisany do rejestru zabytków we wsi Dobiecin, park wpisany do rejestru zabytków we wsi Mokracz, park wpisany do rejestru zabytków we wsi Ł ękawa.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 64
Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • zachowanie i konserwacja zabytkowej zabudowy, • zachowanie komponowanych układów terenowych i zaprojektowanej zieleni, • zakaz wprowadzania nowej zabudowy (z wyj ątkiem obiektów na które zostanie uzyskane zezwolenie WKZ), • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń (po uzyskaniu pozwolenia WKZ), • pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wszelk ą działalno ść inwestycyjn ą powoduj ącą zmiany w sposobie u Ŝytkowania i zagospodarowania terenu, • w przypadku wszelkich prac ziemnych – pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz wykonanie wyprzedzaj ąco archeologicznych bada ń wykopaliskowych lub zapewnienie nadzoru archeologicznego (stosownie do decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków).
Strefa B – ochrony konserwatorskiej wybranych elementów środowiska kulturowego. Obejmuje układy przestrzenne miejscowo ści o zachowanym historycznym rozplanowaniu, historycznej zabudowie i warto ściowych walorach naturalnych. Ochron ą nale Ŝy obj ąć układy urbanistyczne i ruralistyczne miejscowo ści: Kałduny, Kurnos Pierwszy i Kurnos Drugi, Post ękalice, Wola Mikorska, Wólka Ł ękawska i Zdzieszulice. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • zachowanie i konserwacja zabudowy zabytkowej i posiadaj ącej walory kulturowe, • zachowanie historycznego układu rozplanowania – układ ulic, dróg, placów, • zachowanie historycznych podziałów własno ściowych, • zachowanie komponowanych układów terenowych i zaprojektowanej zieleni, • dostosowanie nowej zabudowy w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej do lokalnej tradycji budowlanej lub lokalnie zakaz nowej zabudowy, • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń, • uzyskanie opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na temat przekształce ń formy zabudowy istniej ącej oraz lokalizacji, skali i formy nowej zabudowy, • ochrona archeologiczna zgodnie z zapisami dla strefy „OW”.
Strefa E – ochrony ekspozycji, która obejmuje obszary stanowi ące zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych – otulina widokowa parku w Wielopolu oraz zespołu sakralnego i cmentarza w Post ękalicach. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • zakaz nowej zabudowy lub ustalenie nieprzekraczalnych gabarytów nowej zabudowy, • ograniczenia w lokalizacji reklam (zakaz lub okre ślenia dopuszczalnych form i nieprzekraczalnych gabarytów), • uzyskanie opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na temat ewentualnych odst ępstw od powy Ŝszych rygorów, jak równie Ŝ na temat podziałów własno ściowych (ustalenie wielko ści działek), nasadze ń, zmian ukształtowania terenu.
Strefa OW - s trefa obserwacji i ochrony archeologicznej , która obejmuje rejony osadnictwa pradziejowego i historycznego, Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • uzgodnienie z WKZ inwestycji zwi ązanych z naruszeniem stratygrafii nawarstwie ń ziemnych celem przeprowadzenia bada ń wyprzedzaj ących oraz zapewnienia nadzoru archeologicznego w trakcie realizacji inwestycji.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 65
5.Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej
5.1.Infrastruktura techniczna
5.1.1.Gospodarka wodno – ściekowa
Wszystkie miejscowo ści Gminy Bełchatów s ą zwodoci ągowane. Ich wydajno ść jest wystarczająca dla obecnej i przyszłej zabudowy. Nale Ŝy przebudowa ć sie ć wodoci ągow ą w Łękawie, Wielopolu i cz ęś ciowo w Kurnosie. Nowe tereny, które przeznaczone będą pod zabudow ę, wymagaj ą opracowania koncepcji uzbrojenia we wszystkie media, ze szczególnym uwzgl ędnieniem zapotrzebowania w wod ę, odprowadzania ścieków i wód opadowych. Istnieje tak Ŝe potrzeba dalszej rozbudowy systemów kanalizacji ściekowych wraz z budow ą sieci wodoci ągowej. Proponuje si ę uzbroi ć projektowan ą sie ć wodoci ągow ą w hydranty lub przygotowa ć odpowiednie zbiorniki wodne oraz zapewni ć funkcjonowanie niezb ędnej łączno ści, wykorzystuj ąc istniej ącą sie ć i ł ącza telefoniczne /z uwzgl ędnieniem wykorzystania techniki światłowodowej/, zlokalizowanych głównie w miejscowościach le Ŝą cych wzdłu Ŝ drogi krajowej nr 8 i dróg wojewódzkich z mo Ŝliwo ści ą wykorzystania tych elementów w sytuacji szczególnej i dla celów przeciwpo Ŝarowych. Tereny znajduj ące si ę w Aglomeracji Bełchatów (w miejscowo ściach: Emilin, Domiechowice, Dobrzelów, Myszaki, Niedyszyna, Nowy Świat i Ludwików) oraz tereny na obrze Ŝach miasta Bełchatowa (cz ęś ci miejscowo ści: Zawady, Dobiecin, Zdzieszulice Dolne, Zdzieszulice Górne, Mazury, Por ęby, Ławy, Augustynów, Bugaj) nale Ŝy bezwzgl ędnie wł ączy ć w system sieci kanalizacji miejskiej, a ścieki odprowadza ć do oczyszczalni miejskiej. Ścieki z pozostałych terenów Gminy Bełchatów nale Ŝy odprowadzi ć, poprzez system grawitacyjno-tłocznej kanalizacji sanitarnej, do mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków. Proponuje si ę budow ę oczyszczalni ścieków w miejscowo ściach: Józefów, Wola Mikorska, Kałduny, Huta, Niedyszyna, Dobiecin, Postękalice, Augustynów, Zawadów, Ławy, Zdzieszulice Dolne, Łękawa, Wólka Ł ękawska, Ksi ęŜ y Młyn, Rz ąsawa, Ole śnik i Kurnos Drugi oraz budow ę kanalizacji sanitarnej we wszystkich miejscowo ściach gminy. Na terenach, które z uzasadnionych wzgl ędów nie zostan ą obj ęte zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą postuluje si ę realizacj ę przydomowych oczyszczalni ścieków dla zespołów zabudowy. Lokalizowanie oczyszczalni przydomowych mo Ŝe zosta ć dopuszczone wył ącznie w takich miejscach, gdzie odprowadzanie ścieków do gruntu nie b ędzie zagra Ŝało jako ści wód powierzchniowych i podziemnych. Na pozostałych terenach wprowadzanie ścieków do gruntu jest zabronione. Ochronie podlegaj ą powierzchnie zmeliorowane; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich. W s ąsiedztwie istniej ących uj ęć wody w gminie i ich strefach ochronnych nie nale Ŝy wykorzystywa ć rolniczo ścieków. Ponadto zaleca si ę zapewni ć ochron ę sanitarn ą w strefach uj ęć wody pitnej w zakresie ich hermetyczno ści i osłony przed ska Ŝeniami chemicznymi oraz niezawodno ści funkcjonowania systemów ochrony technicznej i zapewnienia monitoringu tych uj ęć . Dodatkowo proponuje si ę rozbudow ę kontenerowej stacji uzdatniania wody w Ławach i budow ę przepompowni ścieków w Korczewie. Przy podejmowaniu decyzji dotycz ących gospodarki wodno – ściekowej nale Ŝy uwzgl ędni ć zapisy „Planu zaopatrzenia w wod ę w sytuacjach nadzwyczajnych dla Gminy Bełchatów w województwie łódzkim”. Prócz tego, wskazane byłoby ustalenie bilansu niezbędnych i minimalnych potrzeb w zakresie awaryjnego zabezpieczenia wody dla poszczególnych sołectw i gminy ł ącznie, awaryjnego zasilania tych uj ęć w energi ę elektryczn ą oraz minimalnych i niezb ędnych potrzeb gminy w zakresie retencjonowania i zdolno ści przerzutów wody pitnej dla poszczególnych sołectw. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 66
Ponadto Urz ąd Gminy Bełchatów chce wykorzysta ć wskazane poni Ŝej nieruchomo ści na cele inwestycyjne – dla realizacji zada ń własnych gminy. Wykaz nieruchomo ści: 1. Wola Mikorska dz. nr 1/2, 321/2 - pod kanalizacj ę 2. Ławy dz. nr 76, 78 - pod kanalizacj ę 3. Kałduny dz. nr 36 - pod kanalizacj ę 4. Dobiecin dz. nr 102 - pod kanalizacj ę 5. Wólka Ł ękawska dz. nr 232, 253 lub 264/3 - pod kanalizację 6. Zdzieszulice Dolne dz. nr 168/2 - pod kanalizacj ę.
5.1.2.Gazownictwo
Mieszka ńcy Gminy Bełchatów dla potrzeb gospodarstw domowych korzystaj ą z gazu bezprzewodowego. Obecnie prowadzone s ą prace przygotowawcze do budowy gazoci ągu wysokopr ęŜ nego relacji Łask-Bełchatów. W zakresie zaopatrzenia gminy w gaz, jako niezb ędne uznaje si ę podj ęcie działa ń prowadz ących do wyja śnienia mo Ŝliwo ści oraz technicznych i finansowych warunków budowy gminnego systemu zaopatrzenia w gaz.
5.1.3.Gospodarka cieplna
Zaopatrzenie w ciepło wszystkich u Ŝytkowników, zarówno indywidualnych gospodarstw domowych, jak i obiektów u Ŝyteczno ści publicznej odbywa si ę poprzez lokalne źródła ciepła.
Proponuje si ę: • preferowanie ogrzewania z wykorzystaniem oleju opałowego, energii elektrycznej bądź innych niskoemisyjnych źródeł energii, • tworzenie zach ęt do ocieplania istniej ących budynków i propagowanie budowy energooszcz ędnych domów.
5.1.4.Zagospodarowanie odpadów
Studium zakłada gromadzenie odpadów komunalnych na składowisku w Woli Kruszy ńskiej. Składowiska odpadów, b ędące nadal podstawowym elementem systemu gospodarowania odpadami, stanowi ą istotne zagro Ŝenie dla stanu środowiska. Oddziaływanie odpadów obejmuje emisj ę ró Ŝnego rodzaju substancji do gleb, wód i powietrza. Konieczne jest wi ęc prowadzenie kontroli w/w komponentów środowiska w otoczeniu składowiska. Zakłada si ę, Ŝe składowisko odpadów w Woli Kruszy ńskiej b ędzie eksploatowane do roku 2021. Po zako ńczeniu eksploatacji, obszar składowiska nale Ŝy zrekultywowa ć oraz prowadzi ć monitoring. Tworz ąc zapisy planów miejscowych nale Ŝy wzi ąć pod uwag ę plany zawarte w opracowaniach: Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Gminy Bełchatów jak równie Ŝ taki sam dla powiatu bełchatowskiego.
Nale Ŝy te Ŝ rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść usytuowania na terenie składowiska w Woli Kruszy ńskiej instalacji sortowni, która mo Ŝe sta ć si ę niezb ędna do prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami dostosowanej do aktualnych przepisów. Pozwoli to ograniczy ć do minimum ilo ści odpadów trafiaj ących na pryzm ę składowania. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 67
W celu polepszenia funkcjonowania składowiska wyznaczono tereny maj ące na celu jego wspomaganie poprzez stosowanie recyclingu.
Nale Ŝy jednak przyj ąć nast ępuj ące priorytety wynikaj ące z zasady zrównowa Ŝonego rozwoju, a mianowicie: • zapobieganie odpadom poprzez odpowiednie technologie; • optymalizacja ostatecznego usuwania; • regulacja dotycz ąca przewozów.
Oznacza to nakaz prowadzenia na ka Ŝdym etapie działalno ści gospodarczej planowej i zoptymalizowanej gospodarki odpadami. Dla osi ągni ęcia tego celu konieczne jest całościowe zinwentaryzowanie odpadów i skonstruowanie planu gospodarki odpadami w ka Ŝdej jednostce gospodarczej. W gestii gminy powinna le Ŝeć odpowiedzialno ść za dostarczenie odpowiednio oznakowanych pojemników oraz zorganizowanie systemu zach ęt dla mieszka ńców, aby zastosowali si ę do metody recyklingu. Powinno si ę te Ŝ zapewni ć sukcesywne odbieranie posegregowanych odpadów z posesji.
5.1.5.Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą
Dla przyj ętych w niniejszym studium kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przewiduje si ę sukcesywny wzrost zapotrzebowania na moc i energi ę elektryczn ą. Skala tego wzrostu b ędzie zale Ŝna nie tylko od rozwoju zagospodarowania przestrzennego, ale tak Ŝe od wpływu poziomu cen za energi ę elektryczn ą i opłat za jej przesyłanie i dystrybucj ę na koszty bytowe, produkcji i usług, jak równie Ŝ b ędzie ona zale Ŝna od tempa zast ępowania odbiorników energochłonnych urz ądzeniami i technologiami energooszcz ędnymi. Uwzgl ędniaj ąc powy Ŝsze czynniki oraz opieraj ąc si ę na wska źnikach wynikaj ących z prognoz makroekonomicznych przyj ęto, Ŝe w okresie do 2010 roku zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą w gminie b ędzie wzrasta ć o ok. 3÷3,5% rocznie.
Jednostka Rok Lp. Wyszczególnienie miary 2006 2010 1. Zapotrzebowanie mocy szczytowej MW 3,6 5,5 elektrycznej w gminie. 2. Roczne zapotrzebowanie gminy na MWh 10.000 16.000 energi ę elektryczn ą.
Przedstawiona prognoza nie uwzgl ędnia obiektów, które posiadaj ą własne źródła i urz ądzenia dla zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą lub produkcji tej energii, jak np. stacja 400/220 kV Rogowiec w Kurnosie, nale Ŝą ca do krajowego systemu elektroenergetycznej sieci przesyłowej najwy Ŝszych napi ęć . Zaspokojenie okre ślonych, w powy Ŝszej prognozie, potrzeb gminy na moc i energi ę elektryczn ą b ędzie zapewnione z istniej ących głównych stacji zasilaj ących 110 kV w Bełchatowie, a dodatkowe mo Ŝliwo ści w tym zakresie mo Ŝe stworzy ć przewidywana trzecia stacja 110 kV w Bełchatowie, w rejonie Bi ńkowa. Ponadto w dalszej perspektywie mog ą powstawa ć lokalne źródła energii elektrycznej, oparte na energii odnawialnej (energia wiatrowa lub słoneczna). Ich przydatno ść mo Ŝe by ć szczególnie uzasadniona w obiektach produkcji rolno - spo Ŝywczej, je Ŝeli tylko stworzone zostan ą w polityce energetycznej kraju dogodne warunki ekonomiczne dla tego rodzaju przedsi ęwzi ęć . Niezb ędna b ędzie natomiast rozbudowa istniej ącej sieci rozdzielczej średniego napi ęcia 15 kV, budowa nowych lokalnych stacji transformatorowo - rozdzielczych 15/0,4 kV i linii Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 68 rozdzielczych niskiego napi ęcia 0,4 kV oraz przyłączy do poszczególnych odbiorców (u Ŝytkowników) energii elektrycznej, na terenach przewidzianych do zainwestowania, w tym na terenach przewidzianych dla budownictwa mieszkaniowego. Ponadto konieczna b ędzie modernizacja istniej ącej sieci rozdzielczej niskiego napi ęcia w niektórych miejscowo ściach (np. Ksi ęŜ y Młyn), poprzez dobudow ę stacji 15/0,4 kV, dla poprawy obecnych warunków dostarczania energii elektrycznej. Budowa linii 15 kV, stacji 15/0,4 kV, linii niskiego napi ęcia i przył ączy do odbiorców, na terenach przewidzianych dla budownictwa mieszkaniowego, powinna by ć uwzgl ędniona w planach zagospodarowania przestrzennego tych terenów i zgłaszana przez władze gminy do wła ściwego obszarowo przedsi ębiorstwa energetycznego, celem uj ęcia realizacji ww. obiektów, przez przedsi ębiorstwo energetyczne, w ramach opracowywanych, własnych planów rozwoju, w zakresie zaspokajania obecnego i przyszłego zapotrzebowania na moc i energi ę elektryczn ą. Do takiego trybu działania przedsi ębiorstwa energetyczne są zobowi ązane z mocy ustawy Prawo energetyczne. Przez teren gminy przebiega ć mo Ŝe elektroenergetyczna linia napowietrzna najwy Ŝszego napi ęcia 400 kV relacji Rogowiec - Kielce, przewidywana dla potrzeb systemu krajowego. Wzdłu Ŝ trasy ww. obiektu liniowego mo Ŝe wyst ępowa ć szkodliwe oddziaływanie pola elektrycznego na środowisko. Maksymalny zasi ęg tego oddziaływania nie przekroczy strefy o szeroko ści 100 m ł ącznie. W strefie tego oddziaływania nie mo Ŝe by ć lokalizowana zabudowa przeznaczona do stałego pobytu człowieka, składy i magazyny z materiałami łatwopalnymi, urz ądzenia zraszaj ące, d źwigi, suwnice, parkingi samochodowe, itp. obiekty oraz ro ślinno ść wysokopienna. Zaleca si ę, aby zastosowane dla omawianej linii rozwi ązania techniczne, ograniczyły szeroko ści tej strefy do optymalnego minimum. Równie Ŝ poziom hałasu wywoływanego przez powy Ŝsz ą lini ę nie powinien w tak okre ślonej strefie przekroczy ć - przy dobrych warunkach atmosferycznych - dopuszczalnej przepisami warto ści (35 dB). Ponadto po roku 2009 przewiduje si ę budow ę linii 400 kV pomi ędzy stacjami przyelektrownianymi Elektrowni PAK i Elektrowni BOT Bełchatów, przy wykorzystaniu istniej ących tras linii 220 kV Rogowiec – Pabianice lub Rogowiec – Janów. Inwestycja ta została uj ęta w „Zaktualizowanej koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju” opracowanej przez Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych.
5.1.6.Telekomunikacja
Zgodnie z krajowymi prognozami rozwoju usług telekomunikacyjnych, realizowanych za pomoc ą ł ączno ści przewodowej, przyj ęto, Ŝe wska źnik ilo ści abonentów tej sieci, przypadaj ący na 100 mieszka ńców gminy, powinien w 2010 roku osi ągn ąć poziom nie mniejszy ni Ŝ 30 ab/100 M. Realizacja powy Ŝszego zało Ŝenia wymaga ć b ędzie: - zwi ększenia pojemno ści urz ądze ń numerycznych /central telefonicznych/, dla zapewnienia gminie mo Ŝliwo ści korzystania z nie mniej ni Ŝ 2000 NN, przy zastosowaniu elektronicznej techniki cyfrowej, - modernizacji i rozbudowy lokalnej telefonicznej sieci przewodowej, z zastosowaniem techniki światłowodowej. Źródłami finansowania ww. przedsi ęwzi ęć mog ą być środki pochodz ące z inwestycji własnych, z inwestycji podmiotów, które zagospodarowywa ć b ędą tereny wyznaczone w planowaniu przestrzennym, a tak Ŝe z zysków i amortyzacji przedsi ębiorstw - operatorów sieci telekomunikacyjnej, jak równie Ŝ środki pochodz ące z funduszy celowych.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 69
5.2.Układ drogowy
Podstawowy układ drogowy gminy tworz ą nast ępuj ące drogi: • krajowa: droga nr 8, relacji Warszawa – Piotrków Trybunalski –Bełchatów – Wielu ń – Wrocław – zakłada si ę modernizacj ę drogi do parametrów drogi głównej ruchu przyspieszonego (GP) oraz realizacj ę obwodnicy północnej miasta Bełchatowa w jej ci ągu. Obwodnica ta w wi ększo ści przebiega przez teren gminy, nie mniej jednak jej realizacja ma podstawowe znaczenie równie Ŝ dla kształtowania układu miejskiego; odci ąŜ y ona z ruchu tranzytowego i ci ęŜ kiego istniej ący przeci ąŜ ony tym ruchem, układ uliczny miasta oraz zapewni sprawne przenoszenie ruchu tranzytowego i ci ęŜ kiego poprzez obszar gminy. Zalecane parametry drogi – GP1/2 + pobocza utwardzone lub GP2/2. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 35 - 50 m;
• wojewódzkie: droga nr 485, relacji Pabianice – Bełchatów - zakłada si ę kategori ę drogi jako główn ą (G); wskazana modernizacja drogi do po Ŝą danych parametrów – G1/2. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 25 – 30 m; droga nr 484, relacji (Łask) Buczek – Zelów – Bełchatów – Kamie ńsk , -zakłada si ę kategori ę drogi jako główn ą (G); wskazana modernizacja drogi do po Ŝą danych parametrów – G1/2. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 25 – 30 m. Postuluje si ę w ci ągu tej drogi realizacj ę obej ścia wsi Ł ękawa;
• powiatowe: - nr 1902E relacji Bełchatów – Słok – Janów Nowy, postulowana klasa G, - nr 1905E relacji Wola Ro Ŝniatowska – Ławy, postulowana klasa Z, - nr 1909E relacji Parzno – Domiechowice – Bełchatów, postulowana klasa Z, - nr 1910E relacji Parzno – Wola Mikorska – Adamów, postulowana klasa Z, - nr 1911E relacji Bełchatów – Mzurki, postulowana klasa Z, - nr 1912E relacji Bełchatów – Bogdanów, postulowana klasa G, - nr 1913E relacji Bełchatów – Kol. Bogdanów, postulowana klasa Z, - nr 1914E relacji Grocholice – Bukowa, postulowana klasa Z, - nr 1915E relacji Wola Ł ękawska – Zawadów, postulowana klasa L, - nr 1916E relacji Bogdanów – Ł ękawa, postulowana klasa Z, - nr 1917E relacji Chabielice – Trz ąs – Nowy Świat, postulowana klasa Z, - nr 1919E relacji Kaszewice – Kurnos – Bełchatów, postulowana klasa Z, - nr 1923E relacji Zawady – Dobrzelów, postulowana klasa L, - nr 2308E relacji Rogó źno – Wygoda – K ącik – Mzurki, postulowana klasa Z.
Dla wi ększo ści dróg powiatowych postuluje si ę (na odcinku le Ŝą cym w Gminie Bełchatów) docelow ą klas ę drogi – Z ( zbiorcza ). Drogi te winny by ć sukcesywnie modernizowane do parametrów postulowanej klasy; zalecane parametry to: jezdnia o szeroko ści – 6 m, szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących – 20 m . Drogi powiatowe zakwalifikowane jako docelowo w kategorii drogi głównej - G , winny by ć modernizowane do parametrów tej klasy, a mianowicie: jezdnia min. - 6 m, szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - 25 m. Natomiast drogi powiatowe o znaczeniu lokalnym zakwalifikowano do klasy technicznej - L. Zakładane parametry tych dróg to: jezdnia min. 5 m, szeroko ść pasa drogowego w granicach 15 m. Wy Ŝej omówiony układ podstawowy, którego przebiegi obrazuje plansza podstawowa, wymaga dostosowania parametrów technicznych do pełnionych funkcji i wymogów klasy technicznej . Modernizacj ę układu , maj ąc na uwadze wy Ŝej proponowane klasy i zalecane Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 70 parametry techniczne , nale Ŝy realizowa ć w oparciu o Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie. Uzupełnienie układu drogowego stanowi system dróg gminnych i wewn ętrznych. Drogi gminne winny posiada ć parametry klasy L i D, nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni min. 5m. Zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 12-15m. Na rysunkach studium pokazano te Ŝ przebieg „wschodniej obwodnicy Bełchatowa”, której trasa przebiega na krótkim odcinku przez tereny Gminy Bełchatów. Ponadto Urz ąd Gminy Bełchatów chce wykorzysta ć nieruchomo ść (dz. nr 369/4 w Myszakach) na cele inwestycyjne – dla realizacji zada ń własnych gminy - pod drog ę. Poza drogami wskazanymi na zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg gminnych, których przebieg zostanie ustalony w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu.
5.3.Układ kolejowy
Układ kolejowy gminy tworzy linia kolejowa relacji Piotrków Trybunalski – Rogowiec przebiegaj ąca przez obszar gminy w układzie W – Z. Zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego odst ępuje si ę od realizacji projektowanej po jej śladzie, magistrali kolejowej Idzikowice – Wielu ń (był to wariant dalekobie Ŝnego poł ączenia na kierunku Warszawa – Wrocław z wykorzystaniem Centralnej Magistrali Kolejowej).
5.4.Układ komunikacji publicznej
Zakłada si ę rozwój systemu przewozów pasa Ŝerskich poprzez istniej ący układ linii autobusowych PKS, MZK i linie prywatne. Wskazane byłoby, po uprzednim doprowadzeniu parametrów technicznych dróg powiatowych do wymaganych norm, przedłu Ŝenie linii komunikacji zbiorowej tak, aby stworzy ć dla mieszka ńców gminy mo Ŝliwo ść podró Ŝowania i wyjazdów z jej obszaru równie Ŝ komunikacj ą zbiorow ą.
5.5. Ście Ŝki rowerowe
Proponuje si ę lokalizacj ę ście Ŝek rowerowych, w miar ę mo Ŝliwo ści terenowych, wzdłu Ŝ dróg i duktów le śnych, w powi ązaniu terenów mieszkaniowych z obszarami rekreacji i wypoczynku.
6.Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym
Stosownie do ustale ń Strategii przewiduje si ę: - budow ę, przebudow ę i modernizacj ę dróg gminnych i konieczne w tym zakresie ukształtowanie dróg w nowych liniach rozgraniczaj ących stosownie do obecnych i przyszło ściowych kategorii dróg, - budow ę sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej wraz z przył ączami do poszczególnych gospodarstw w rejonach, w których brak jest podł ącze ń do powy Ŝszych, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 71
- udoskonalenie systemu wywozu odpadów oraz stopniowe wprowadzenie ich segregacji, - tereny dla nowych linii elektroenergetycznych 15 kV, o ile b ędą przebiega ć poza korytarzami dróg publicznych. 7.Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1
Na terenie gminy brak jest zada ń wpisanych do rejestru zada ń rz ądowych. Obszarami celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, dla których nale Ŝy sporz ądzi ć plany zagospodarowania przestrzennego, s ą obszary przeznaczone na: - projektowany przebieg linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Rogowiec - Kielce, - projektowany przez Elektrowni ę Bełchatów przebieg blokowej linii elektroenergetycznej 400 kV z bloku 833 MW do stacji Tr ębaczew, - budow ę planowanej północnej obwodnicy miasta Bełchatów w ci ągu drogi krajowej nr 8, - budow ę zbiorników wodnych b ędących w Programie Małej Retencji Województwa Łódzkiego.
8.Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak Ŝe obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej
Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych to obszary terenów górniczych oraz obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2. Ze wzgl ędu na istniej ący charakter rozłogów gospodarstw rolnych nie przewiduje si ę obszarów obowi ązkowo wyznaczonych do przeprowadzenia scalenia, a z uwagi na gabaryty działek nie zachodzi potrzeba wyznaczania terenów do przeprowadzenia scale ń i podziałów, o których mowa w ustawie o gospodarce nieruchomo ściami.
W gminie Bełchatów nie wyst ępuje obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich Ŝycia i sprzyjaj ący nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na jego poło Ŝenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, dlatego w studium nie wyznacza si ę obszarów przestrzeni publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 72
9.Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne
Gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na obszarach przeznaczonych do zabudowy lub na których przewiduje si ę zmian ę dotychczasowego zagospodarowania (w tym na terenach przeznaczonych do zalesienia). Obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne (ich granice) przedstawiono na rysunku studium (na planszy nr1).
10.Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej
Atrakcyjno ść krajobrazu naturalnego, du Ŝe obszary le śne, polne czy te Ŝ doliny rzeczne stanowi ą dobro gminy, o które nale Ŝy zadba ć w odpowiedni sposób. Dbało ść o ład przestrzenny nale Ŝy do zada ń samorz ądu terytorialnego, gdy Ŝ w interesie gminy jest zapewnienie jak najatrakcyjniejszych warunków dla turystów i osób przyjezdnych. Lecz jego dobro le Ŝy tak Ŝe w interesie mieszka ńców gminy, zapewniaj ąc im wysok ą jako ść Ŝycia w odniesieniu do warunków przestrzennych. Uporz ądkowanie przestrzeni rolno-le śnej powinno polega ć na docelowym określeniu na terenie gminy sposobu u Ŝytkowania gruntów w kierunku rolnym lub le śnym, poprzez wyznaczenie linii rozgraniczaj ącej lasy oraz grunty przewidziane do zalesienia od gruntów przeznaczonych wył ącznie na cele rolne. Przebieg tej granicy polno-le śnej powinien by ć wyznaczony w oparciu o warunki glebowo-przyrodnicze oraz naturalne granice fizjograficzne i wprowadzony do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów.
10.1.Tereny rolne
Tereny rolne na rysunku studium (na planszy nr 1) oznaczone zostały: - kolorem Ŝółtym – tereny rolne o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych - kolorem blado Ŝółtym – tereny o ni Ŝszych klasach bonitacyjnych. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na : • ochronie kompleksów o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych najbardziej przydatnych dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • wykorzystaniu terenów o ni Ŝszych klasach bonitacyjnych stosownie do ich predyspozycji.
Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów rolniczych: - wzmo Ŝonej ochronie podlegaj ą: rolnicza przestrze ń produkcyjna oraz przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe warto ści terenu, - wykorzystanie terenu na cele produkcji rolniczej, ze znacznym udziałem gospodarki polowej i ograniczaniu przeznaczania na cele nierolnicze, - poprawianie ich warto ści u Ŝytkowej oraz zapobieganie obni Ŝania ich produkcyjno ści, - utrzymanie istniej ącej, rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej oraz usługowej; ochrona zabudowy o warto ściach kulturowych, - zakaz nowej zabudowy mieszkaniowej, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 73
- zakaz zabudowy niezwi ązanej z rolnictwem oraz zakaz parcelacji na małe działki (w zamy śle budowlane), dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ącej, rozproszonej zabudowy zagrodowej, tj. rozbudow ę i wymian ę budynków w ramach istniej ącego siedliska, - w przypadkach szczególnych, dopuszcza si ę zabudow ę obiektów zwi ązanych funkcjonalnie z podniesieniem efektywno ści gospodarki polowej , - osłanianie istniej ącej zabudowy, uci ąŜ liwej dla środowiska , dysharmonijnej w krajobrazie pasmami zadrzewie ń i zakrzewie ń, - przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów zwi ązanych z działalno ści ą rolnicz ą, a tak Ŝe innych obiektów budowlanych, nale Ŝy stosowa ć takie rozwi ązania, które ograniczaj ą skutki ujemnego oddziaływania na grunty, - zapewnienie wła ściwych standardów wyposa Ŝenia w infrastruktur ę techniczn ą, z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz uzupełniania braków w tym zakresie, - utrzymanie tras komunikacyjnych i ci ągów infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem ich uzupełnie ń w niezb ędnym zakresie, - ochrona powierzchni zmeliorowanych; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, pod nadzorem W.Z.M. i U.W. – oddział w Piotrkowie Tryb. - na terenach stref ochronnych od istniej ących linii napowietrznych elektroenergetycznych 110 kV, 220 kV, 400 kV, przestrzega ć zakazu lokalizowania zabudowy do stałego pobytu człowieka, a tak Ŝe wprowadzania ro ślinno ści wysokopiennej, umieszczania składów, magazynów, parkingów samochodowych itp., - przestrzeganie zakazu umieszczania zabudowy mieszkaniowej w strefie aerosanitarnej od projektowanej drogi ruchu przyspieszonego północnej obwodnicy miasta Bełchatowa, - w wypadku wyst ępowania b ądź odkrycia nowych stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć WKZ, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Wójta Gminy Bełchatów - modernizacja systemu melioracji w nawi ązaniu do systemu nawadniania uŜytków rolnych, - zakaz wypalania ściernisk, - w wypadku udokumentowania złó Ŝ kopalin pospolitych na terenach upraw rolnych dopuszcza si ę prowadzenie eksploatacji pod warunkiem czasowego wył ączenia gruntu z produkcji rolniczej oraz przywrócenia tych terenów po zako ńczeniu eksploatacji do ich rolniczego wykorzystania, - wszelkie działania w obszarze przestrzeni rolnej musz ą by ć zgodne z ustaleniami dotycz ącymi Obszaru Chronionego Krajobrazu w sprawie doskonalenia gospodarki rolnej na podstawach ekologicznych, a przede wszystkim by ć zgodne z ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i le śnych.
10.2.Tereny trwałych u Ŝytków zielonych
Tereny trwałych uŜytków zielonych, obejmuj ące tak Ŝe doliny rzeczne, na rysunku studium (na planszy nr 1) oznaczone kolorem jasnozielonym, pełni ą funkcj ę lokalnych korytarzy ekologicznych. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na : • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 74
• udost ępnianiu tych obszarów dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo Ŝliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, • wykluczeniu rozwoju funkcji osadniczych, z uwagi na ich okresowe zalewanie. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów trwałych uŜytków zielonych: - ochrona przyrodniczej struktury zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków, uŜytków ekologicznych, w tym wszystkich terenów stanowi ących lub mog ących stanowi ć system lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych, maj ących wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtwarzanie jej zasobów poprzez zdecydowane ograniczenie zabudowy, - utrzymanie istniej ących kompleksów zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą ich powi ększenia jako terenów do zalesienia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy w zakresie regulowania granicy polno-leśnej, - zakaz wypalania u Ŝytków zielonych, - ochrona powierzchni zmeliorowanych; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, - stosowanie biologicznej obudowy cieków, zabezpieczenie koryt przed erozj ą przez ro ślinno ść , - tereny te s ą zapleczem gospodarki hodowlanej (ł ąki i pastwiska), - tereny te mog ą by ć wykorzystywane dla funkcji rekreacyjnej czasowej, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad : ruch turystyczny pieszy, powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych ście Ŝkach, ruch turystyczny rowerowy i konny, powinien by ć ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urz ądzonych tras, dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc odpoczynku, - dopuszcza si ę niezb ędne urz ądzenia z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej, - zapewnienie mo Ŝliwo ści dojazdu do kompleksów terenów i do urz ądze ń melioracyjnych, - adaptuje si ę istniej ące budownictwo zagrodowe wraz z modernizacj ą, a wyklucza si ę lokalizacj ę nowych siedlisk, - w obiektach istniej ących – uzupełnianie wyposa Ŝenia w zakresie infrastruktury technicznej (z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz ogrzewania, z zaleceniem przechodzenia na nieuci ąŜ liwe dla środowiska media grzewcze), - rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak Ŝe niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej, warunkuje si ę spełnieniem wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, zró Ŝnicowanych w zale Ŝno ści od poło Ŝenia i cech poszczególnych fragmentów terenu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - na terenach stref ochronnych od istniej ących linii napowietrznych elektroenergetycznych 110 kV, 220 kV, 400 kV, przestrzega ć zakazu lokalizowania zabudowy do stałego pobytu człowieka, a tak Ŝe wprowadzaniu ro ślinno ści wysokopiennej, umieszczania składów, magazynów, parkingów samochodowych itp., - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć WKZ, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Wójta Gminy Bełchatów, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 75
- wszelkie działania w obszarze przestrzeni ł ąk musz ą by ć zgodne z ustaleniami dotycz ącymi Obszaru Chronionego Krajobrazu w sprawie doskonalenia gospodarki rolnej na podstawach ekologicznych, a przede wszystkim by ć zgodne z ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i le śnych.
10.3.Tereny le śne
Tereny le śne, na rysunku studium (na planszy nr 1) oznaczone kolorem zielonym, bez wzgl ędu na form ę własno ści, pełni ą funkcje ochronne i turystyczno – wypoczynkowe. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na: • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych • udost ępnianiu ich dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo Ŝliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, z wykluczeniem rozwoju funkcji osadniczych. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów le śnych: - ochrona zasobów istniej ących, w tym wyst ępuj ących w ich obr ębie u Ŝytków ekologicznych, - prowadzenie gospodarki le śnej z uwzgl ędnieniem ostoi gniazdowania i bytowania ptactwa (ł ącznie z zachowaniem drzew dziuplastych), - na terenach le śnych dopuszcza si ę tworzenie polan śródle śnych i niewielkich zbiorników wodnych, cieków melioracyjnych, lokalizacj ę obiektów i budynków oraz urz ądze ń zwi ązanych z gospodark ą le śną, - realizacja obiektów kubaturowych, zgodnie z ustaw ą o lasach; - wstrzymanie lokalizacji obiektów powoduj ących zanieczyszczenie powietrza, wody i gleb lub te Ŝ uci ąŜ liwych dla otoczenia, - wykorzystanie terenów dla potrzeb turystyki i wypoczynku, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: ruch turystyczny pieszy powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych trasach, z okre śleniem rejonów swobodnej penetracji terenu, uzgodnionych z Nadle śnictwem Bełchatów, ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych przez Nadle śnictwo Bełchatów i odpowiednio urz ądzonych tras śródle śnych, dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc wypoczynku, rozwijanie bazy sportowej i rekreacyjnej na terenach Obszarów Chronionego Krajobrazu Szczercowskiego i Borowej Góry powinno by ć uwarunkowane wyposa Ŝeniem tego terenu w niezb ędne urz ądzenia komunikacyjne , w tym parkingi, oraz w urz ądzenia infrastruktury technicznej, w tym w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków, rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak Ŝe niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki le śnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej warunkuje si ę spełnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - wyklucza si ę wykorzystanie terenów le śnych dla funkcji osadniczej, - na terenach stref ochronnych od istniej ących i projektowanych linii napowietrznych NN i WN (110 kV, 220 kV, 400 kV) przestrzega ć zakazu lokalizowania zabudowy do stałego pobytu człowieka, a tak Ŝe ro ślinno ści wysokopiennej, umieszczania składów, magazynów, parkingów samochodowych itp., - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczyć, zabezpieczy ć i powiadomi ć WKZ, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Wójta Gminy Bełchatów. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 76
- wszelkie działania w obszarze lasu musz ą by ć zgodne z ustaleniami dotycz ącymi Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz Zarz ądzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych w sprawie doskonalenia gospodarki le śnej na podstawach ekologicznych, a przede wszystkim by ć zgodne z ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - w odniesieniu do dróg i szlaków stosuje si ę odpowiednio przepisy jak dla dróg dojazdowych i po Ŝarowo-le śnych, - dopuszcza si ę przeprowadzenie, w razie braku innych mo Ŝliwo ści, liniowych elementów infrastruktury technicznej (najlepiej z wykorzystaniem istniej ących dróg, duktów i przecinek), - utrzymanie istniej ących kompleksów le śnych i zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą powi ększenia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy,
Cele gospodarki le śnej realizowane b ędą zgodnie z ustaw ą o lasach, przy nadaniu nadrz ędnej rangi środowiskowo – twórczym funkcjom lasu.
10.4.Tereny przeznaczone do zalesienia
Tereny przeznaczone do zalesienia na rysunku studium (na planszy nr 1) oznaczone zostały zielonym szrafem i okre ślone warunkami: - opracowanie projektowe i prowadzenie działalno ści zwi ązanej z zalesieniami terenów wymaga opinii wła ściwego Nadle śnictwa i słu Ŝby nadzoru nad melioracjami, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć WKZ, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Wójta Gminy Bełchatów.
Prócz oznaczonych zielonym szrafem, mo Ŝliwe jest zalesienie innych terenów, z zastrzeŜeniem: - tereny nie s ą zmeliorowane, - klasa gruntów nie jest wy Ŝsza od V, - tereny przylegaj ą do istniej ących kompleksów le śnych lub tworz ą nowe kompleksy o powierzchni 1-30 ha i minimalnej szeroko ści 100 m. Powy Ŝsze ustalenia maj ą na celu ochron ę terenów warto ściowych oraz zobowi ązania wła ścicieli do zachowania odpowiedniej równowagi w ekosystemach i kształtowania ich równowagi i naturalnej odporno ści. Realizacja powy Ŝszych zasad ma na celu wyrównanie i ujednolicenie stanu systemów lasów prywatnych do lepszych jako ściowo lasów pa ństwowych.
11.Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych
W Gminie Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych. Wyst ępuj ą jednak obszary okresowo podtapiane. Na obszarach tych w zdecydowany sposób ogranicza si ę zabudow ę.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 77
12.Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny
Na obszarze Gminy Bełchatów brak jest obiektów i obszarów, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny.
13.Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr 153, poz. 1271)
W Gminie Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady.
14.Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji
Obszarami wymagaj ącymi rekultywacji s ą m.in. składowiska odpadów. W Gminie Bełchatów jest to składowisko w Woli Kruszy ńskiej. Zakłada si ę, i Ŝ b ędzie ono eksploatowane do roku 2021. Po zako ńczeniu eksploatacji, obszar składowiska nale Ŝy zrekultywowa ć oraz prowadzi ć monitoring. Przez poj ęcia rehabilitacji i rekultywacji rozumie si ę tak Ŝe tzw. rewitalizacj ę obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie przepisów o ochronie dóbr kultury. Dotyczy to głównie obszarów wymagaj ących przekształce ń i odnowy oraz modernizacji. Dla zapewnienia atrakcyjnego wygl ądu miejscowo ści niezb ędne jest przeprowadzenie działa ń polegaj ących na: - utrzymywaniu charakterystycznych układów przestrzennych, - lokalizacji nowej zabudowy na zasadzie utrzymania skali i charakteru zabudowy istniej ącej, - kształtowania zabudowy wiejskiej na zasadzie tworzenia zagród stanowi ących charakterystyczne dla wsi zespoły zabudowy zwartej, - umo Ŝliwienie lokalizacji funkcji mieszkaniowej jak i funkcji wyodr ębnionej i samodzielnej, jednocze śnie za ś tworz ącej w miar ę zwarte pierzeje lub zespoły.
15.Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych
Jedynymi terenami zamkni ętymi w Gminie Bełchatów są tereny kolejowe. Granice terenów zamkni ętych pokazano na rysunku studium. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 78
16.Inne obszary problemowe, w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie
Wzi ąwszy pod uwag ę uwarunkowania i potrzeby zagospodarowania wyst ępuj ące w Gminie Bełchatów, nie wskazuje si ę innych obszarów problemowych.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 79
IV. POLITYKA FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNA
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 80
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 81
Sporz ądzenie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest niezb ędnym ogniwem procesu planowania przestrzennego, który ustawowo jest procesem ci ągłym. Studium, jako etap poprzedzaj ący plany miejscowe, wskazuje pełen zakres mo Ŝliwo ści przedsi ęwzi ęć planistycznych oraz realizacji idei i zamierze ń rozwoju, lub ogranicze ń czy ochrony, w bliskiej i dalszej perspektywie czasowej. Opracowanie jest kierowane zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju i spełnia podstawowe jego kryteria: - cele społeczne realizowane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, aby umo Ŝliwi ć społecze ństwu stopniowe osi ąganie poprawy jako ści Ŝycia, poprzez proporcjonalne rozmieszczenie ludno ści w stosunku do miejsc pracy i układów osadniczych, zachowanie prawidłowych relacji funkcjonalno- przestrzennych mi ędzy o środkami zamieszkania, pracy, odpoczynku, usług i administracji, wskazanie korzystnego techniczno-przestrzennego standardu środowiska człowieka, kształtowanie środowiska przestrzennego kreuj ącego nowe jako ściowo potrzeby i warto ści społeczne;
- cele kulturowe osi ągane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, które chroni ą istniej ące dziedzictwo kulturowe przed zniszczeniem lub dewastacj ą, poprzez powi ązanie obiektów historycznych z krajobrazem naturalnym i wkomponowanie ich we współczesne struktury funkcjonalno- przestrzenne oraz poprzez tworzenie nowych istotnych warto ści kulturowych;
- cele ekologiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych oddziałuj ących hamuj ąco na dewastacj ę środowiska i tworz ących warunki umo Ŝliwiaj ące jego aktywn ą ochron ę poprzez zgodno ść charakteru i struktury zagospodarowania przestrzennego z cechami i walorami środowiska przyrodniczego, zgodno ść intensywno ści zagospodarowania z naturaln ą chłonno ści ą środowiska oraz jego odporno ści ą na zniszczenia, eksponowanie warto ści krajobrazowych i ich harmonijne ł ączenie z zagospodarowaniem, tworzenie warunków zapewniaj ących ochron ę unikatowych warto ści środowiska oraz umo Ŝliwiaj ących odzyskanie utraconej równowagi ekologicznej;
- cele ekonomiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych tworz ących warunki wzrostu efektywno ści gospodarowania poprzez racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych i istniej ącego maj ątku, kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, podatnych na dalszy rozwój, kształtowanie warunków przestrzennych tworz ących korzystne procesy, kształtowanie układów przestrzennych, których struktura zwi ększa sprawno ść i niezawodno ść funkcjonowania. To nowoczesne (współczesne i przyszło ściowe) kształtowanie ładu integralnego jest najistotniejszym warunkiem prawidłowego rozwoju gminy.
W wyniku przeprowadzonych analiz i studiów dokonano waloryzacji obszaru gminy i okre ślono polityk ę funkcjonalno-przestrzenn ą gminy - w pełni czyteln ą po zapoznaniu si ę z rysunkiem studium (plansza nr 1), gdzie przedstawiono lokalizacj ę poszczególnych obszarów. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 82
W poni Ŝszej tabeli przedstawiono oznaczenia poszczególnych obszarów oraz przypisane im funkcje.
Przypisane danemu obszarowi ró Ŝne funkcje zostan ą wyodr ębnione w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z wymagan ą w tych opracowaniach precyzj ą i stopniem uszczegółowienia.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 83
Obowi ązek sporz ądzenia planu miejscowego nakłada si ę na obszary sklasyfikowane jako tereny górnicze oraz na obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2.
Wszelkie działania przestrzenne na obszarach nie obj ętych tzw. obowi ązkiem sporz ądzenia planu, wymagaj ą równie Ŝ wyprzedzaj ących działa ń planistycznych obejmuj ących obowi ązkowo obszar docelowy wraz ze stref ą kontekstu przestrzennego.
W oparciu o uwarunkowania w pełnym zakresie problemowym, tzn. przestrzenno- historycznym, z uwzgl ędnieniem cech szczególnych miejsca i jego to Ŝsamo ści, przyrodniczo- ekologicznym, komunikacyjnym zarówno jako system lokalny, jak i w powi ązaniach zewn ętrznych, infrastruktury technicznej oraz infrastruktury społeczno-gospodarczej, a tak Ŝe według zamierze ń organów nadrz ędnych oraz wskaza ń władz samorz ądu lokalnego zaproponowano koncepcj ę rozwoju gminy. Koncepcja ta okre śla cele społeczne, kulturowe, ekologiczne i ekonomiczne, wskazuje kierunki rozwoju gminy na czas najbli Ŝszy i dla dalszej perspektywy czasowej. Generalnie, za zasad ę przyjmuje si ę ochron ę i rozwój oraz przekształcenia i intensyfikacj ę istniej ących walorów i zjawisk. Rozproszona struktura osadnicza nakazuje d ąŜ enie do koncentracji i komasacji terenów zabudowanych. B ędzie to proces bardzo odległy w czasie, ale musi być celowy. Jako warto ści rozwojowo – przekształcaj ące wprowadza si ę stopniowe przekształcanie rozproszonej zabudowy zagrodowej, ró Ŝne formy aktywno ści gospodarczej wspomagaj ące rozwój społeczno-gospodarczy oraz uaktywnienie gospodarcze potencjalnych obszarów obsługuj ących komunikacj ę.
Realizacja zada ń powinna obejmowa ć ró Ŝne perspektywy czasowe, niejednokrotnie determinowane czynnikami b ędącymi poza Samorz ądem Gminy, ale przede wszystkim procesy rozwojowe powinny by ć sukcesywne i celowe. Koncepcja zawarta w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów” wskazuje na mo Ŝliwo ść wi ększej aktywno ści gospodarczej, dostosowanej do zmiennych uwarunkowa ń i potrzeb, a jednocze śnie chroni i rozwija istniej ące walory przyrodniczo-kulturowe i wskazuje mo Ŝliwo ść lepszych warunków Ŝycia jej mieszka ńców, oraz podnoszenia rangi gminy w strukturze województwa.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 84
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 85
V. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALE Ń STUDIUM
1. Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego, lecz jedynie dokumentem okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy. Jednocze śnie ustalenia zawarte w studium s ą wi ąŜą ce dla organów gminy sporz ądzaj ących plany miejscowe. 2. Ustalenia zawarte w tek ście i zał ącznikach graficznych studium wyra Ŝaj ą jedynie kierunki zagospodarowania przestrzennego obszaru, nie s ą za ś ścisłym przes ądzeniem o formie i granicach zainwestowania i u Ŝytkowania terenów. 3. Okre ślenia dotycz ące formy uŜytkowania terenów dotycz ą podstawowych i uzupełniaj ących lub towarzysz ących rodzajów zabudowy. Na terenach tych mog ą by ć realizowane tak Ŝe inne formy zabudowy, pod warunkiem nie pozostawania w sprzeczno ści z formami okre ślonymi w studium. 4. Przy opracowywaniu planów miejscowych dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę nale Ŝy przewidzie ć ziele ń publiczn ą, stwarzaj ącą warunki do wypoczynku, estetyki i przej ść pieszych. 5. Poza drogami wskazanymi na zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg gminnych, których przebieg zostanie ustalony w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 86
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 87
VI. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń I SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy to opracowanie strategiczne dla rozwoju przestrzennego Gminy Bełchatów. Mimo, Ŝe nie ma ono rangi prawa miejscowego, to jednak stanowi o ś systemu planowania przestrzennego na poziomie gminy. W opracowanym dokumencie znalazły si ę informacje wynikaj ące z: - rozpoznania aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów zwi ązanych z jej rozwojem, - sformułowania kierunków rozwoju i zagospodarowania przestrzennego gminy, a tak Ŝe podstawowych zasad polityki przestrzennej i zasad ochrony interesu publicznego, - stworzenie podstaw do koordynacji sporz ądzania planów miejscowych i wydawania decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego wydawanych w przypadku ich braku, - integrowanie polityki przestrzennej pa ństwa z interesami gminy, a tak Ŝe wpływanie na formułowanie zada ń rz ądowych, wojewódzkich i powiatowych, zwi ązanych z priorytetami rozwoju gminy, - zbiorów informacji stwarzaj ących warunki dla marketingu przestrzennych walorów gminy w celu lokowania tu działalno ści zwi ązanej z preferowanymi formami aktywno ści gospodarczej i społecznej, - promocji walorów i mo Ŝliwo ści inwestycyjnych gminy. Podczas kolejnych etapów realizowania opracowania analizie poddane zostały istniej ące opracowania planistyczne i inne bran Ŝowe, wydane decyzje o pozwoleniu na budow ę, wydane decyzje o warunkach zabudowy, wydane decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz wnioski zło Ŝone przez zainteresowanych (wnioski instytucji oraz ok. 500 wniosków osób prywatnych dotycz ących ok. 1000 działek gruntu). W ten sposób okre ślone zostały potrzeby i aspiracje społecze ństwa, władz i przedsi ębiorców, a tak Ŝe zjawiska wpływaj ące na sam ą przestrze ń gminy. Ustalone zostały: - stan środowiska przyrodniczego i kulturowego - stan i faktyczne wyposa Ŝenie w infrastruktur ę techniczn ą, transportow ą i społeczn ą, - potencjał demograficzny, - potencjał ekonomiczny i gospodarczy gminy, - sytuacja na rynku pracy oraz problemy zwi ązane z bezrobociem. Zebrane informacje posłu Ŝyły do przeanalizowania ich pod k ątem mo Ŝliwo ści przestrzennego kształtowania gminy. Wyniki przeprowadzonych bada ń stanowi ą baz ę do okre ślenia kierunków rozwoju gminy oraz rozpoznania jej predyspozycji i mo Ŝliwo ści z uwzgl ędnieniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Zaproponowane nowe tereny inwestycyjne w pełni wystarczaj ą na zabezpieczenie potrzeb gminy w zakresie terenów budownictwa mieszkaniowego, działalno ści usługowej i gospodarczej na najbli Ŝszy okres, przy jednoczesnym zachowaniu w stanie nienaruszonym walorów środowiska. W studium znalazły si ę tak Ŝe wytyczne dotycz ące zagospodarowania terenów rolnych i le śnych w taki sposób, aby nie uległy one nadmiernej degradacji. Realizacja ustale ń studium, wynikaj ąca z przeprowadzonych analiz opiera si ę przede wszystkim na : Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 88
- stymulowaniu rozwoju gminy, - inspirowaniu i realizowaniu programów zmierzaj ących do poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców, - udziale samorz ądu gminy w procesie opracowywania, uchwalania, aktualizacji i oceny realizacji, - tworzeniu infrastruktury dla istniej ących i planowanych inwestycji, - zapewnieniu współdziałania samorz ądu gminy z samorz ądem powiatowym i wojewódzkim odno śnie prowadzonych analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, zagadnie ń jego rozwoju, styków pomi ędzy gmin ą a gminami s ąsiednimi, - analizie i kontrolowaniu stopnia wykorzystania gruntów. Z przeprowadzonych analiz wynika, Ŝe dotychczasowe kierunki rozwoju i istniej ące funkcje gminy mog ą by ć kontynuowane, pod warunkiem zwrócenia wi ększej uwagi na zrównowa Ŝony rozwój wszystkich z nich oraz na aktywizacj ę mniej znacz ących dotychczas funkcji, do takiego stopnia aby stały si ę czynnikami nap ędzaj ącymi rozwój Gminy Bełchatów.
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 89
VII. OBJA ŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNICH EDYCJI STUDIUM
Rada Gminy Bełchatów Uchwał ą Nr XV/108/2000 z dnia 29 czerwca 2000 r. przyj ęła „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów”, opracowane przez Biuro Planowania Przestrzennego w Bełchatowie. W dniu 28 pa ździernika 2003 r. Uchwał ą Nr X/107/2003 Rady Gminy Bełchatów dokonano zmiany studium w obr ębie jednostki osadniczej Kałduny, w zakresie zmiany przeznaczenia terenu. W dniu 16 wrze śnia 2004 r. Rada Gminy Bełchatów Uchwał ą Nr XVIII/155/2004 wyraziła wol ę ponownej zmiany studium. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres opracowania trzeciej edycji studium obejmuje obszar całej gminy. Przede wszystkim uaktualniono cz ęść dotycz ącą uwarunkowa ń oraz przedstawiono je na dodatkowej planszy w skali 1: 10 000. Prócz tego, we wprowadzeniu wyja śniono przyczyn ę przyst ąpienia do zmiany studium. Zgodnie z pismem Zarz ądu Województwa Łódzkiego z dnia 30 listopada 2004 r., znak: PR.III.7326-45/2004 uwzgl ędniono ustalenia „Strategii rozwoju województwa łódzkiego” oraz „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego”. Prócz tego, wrysowano granic ę projektowanego „Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki”. Zgodnie z pismami Łódzkiego Urz ędu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 16 listopada 2004 r., znak: RRI/7041/11410/7322/P/2004 oraz z dnia 6 grudnia 2004 r., znak: ZK – II – 7041/19/476/166/04 uwzgl ędniono ustalenia „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego”, wnioskowane zapisy dotycz ące wymogów ochrony ludno ści i obrony cywilnej tj.: ustalenie bilansu niezb ędnych i minimalnych potrzeb w zakresie awaryjnego zabezpieczenia wody dla poszczególnych sołectw i gminy ł ącznie, awaryjnego zasilania tych uj ęć w energi ę elektryczn ą, minimalnych i niezb ędnych potrzeb gminy w zakresie retencjonowania i zdolno ści przerzutów wody pitnej dla poszczególnych sołectw, zapewnienie ochrony sanitarnej w strefach uj ęć wody pitnej, uzbrojenie istniej ącej sieci wodoci ągowej w hydranty naziemne lub odpowiednie zbiorniki wodne z mo Ŝliwo ści ą wykorzystania tych elementów w sytuacji szczególnej i dla celów przeciwpo Ŝarowych, zapewnienie stosownej strefy ochronnej wzdłu Ŝ gazoci ągu wysokiego ci śnienia, przygotowanie ekranów izolacyjnych z zadrzewienia i zakrzewienia lub urz ądzenia odpowiednich pasów le śnych wzdłu Ŝ drogi krajowej nr 8 i dróg wojewódzkich nr 485 i 484 oraz wokół obiektów uci ąŜ liwych dla otoczenia, uwzgl ędnienie mo Ŝliwo ści zabudowy rekreacyjno – letniskowej w obszarach przyległych do rzeki Widawki w rejonach zbiorników wodnych Słok i Wawrzkowizna z wyposa Ŝeniem tych obiektów w odpowiedni ą infrastruktur ę techniczn ą mo Ŝliw ą do wykorzystania w sytuacji szczególnej, zapewnienie powi ązania funkcji projektowanej infrastruktury technicznej i drogowej do funkcji drogi krajowej nr 8 i drogi wojewódzkiej nr 484 z uwzgl ędnieniem odsuni ęcia projektowanej – nowej zabudowy od kraw ędzi tych dróg do przygotowania pasów zieleni z mo Ŝliwo ści ą wykorzystania przedmiotowych obszarów dla lokalizacji niezb ędnej infrastruktury podziemnej, przygotowanie kilku stanowisk parkingowych w ramach istniej ącego lub projektowanego parkingu samochodowego z lokalizacj ą przyległ ą do drogi krajowej nr 8 w rejonie miejscowo ści Dobrzelów wyposa Ŝonych w odpowiedni ą infrastruktur ą przystosowan ą do Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 90 parkowania pojazdów ci ęŜ arowych z ładunkami materiałów niebezpiecznych, uwzgl ędnienie w podpiwniczeniach nowej zabudowy u Ŝyteczno ści publicznej lub odpowiedniej zabudowy mieszkaniowej lokalizowanej zwłaszcza w miejscowo ściach le Ŝą cych wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych (drogi krajowej nr 8 i drogi wojewódzkiej nr 484) przygotowanie pomieszcze ń o konstrukcji odpornej na zagruzowanie z mo Ŝliwo ści ą bezkolizyjnej ich adaptacji dla celów ochrony ludno ści w sytuacji zagro Ŝenia. Zgodnie z pismem Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Łodzi z dnia 23 listopada 2004 r., znak: TG 6216/3197/5103/2004 wrysowano lokalizacje urz ądze ń melioracji. Zgodnie z pismem Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Łodzi – Delegatury w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15 listopada 2004 r., znak UOZ PT-4430/39/2004 wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej „A”, „B”, „OW”, „E” oraz zawarto informacje o wszystkich obiektach podlegaj ących ochronie konserwatorskiej. Zgodnie z pismem Nadle śnictwa Bełchatów z dnia 10 listopada 2004 r., znak: ZG– 21–162/04 uwzgl ędniono lokalizacj ę u Ŝytków ekologicznych obj ętych ochron ą prawn ą, przeznaczono podane we wniosku grunty ekonomiczne nadle śnictwa oraz grunty niewykorzystane rolniczo przez wła ścicieli prywatnych do zalesienia. Zgodnie z pismem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Łodzi z dnia 11 grudnia 2004 r., znak: GDDKiA OŁ TO-vk-400 R3-02/04 wrysowana droga krajowa nr 8 klasy GP oraz planowana obwodnica Bełchatowa spełniaj ą wymagania w zakresie Rozporz ądzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 02.03.1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43 z dnia 14 maja 1999 r.) oraz ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz. 2086). Prócz tego, wprowadzono zapis Zgodnie z pismem Okr ęgowego Urz ędu Górniczego w Kielcach z dnia 23 listopada 2004 r., znak: OUG-005/511/0123/04/04716/KK zawarto informacje o znajduj ących si ę na terenie gminy obszarach i terenach górniczych. Zgodnie z pismem Polskich Sieci Elektroenergetycznych – Centrum z dnia 12 stycznia 2005 r., znak: ZI/JL/8/114/2005 utrzymano istniej ące linie 220 kV i 400 kV, istniej ącą stacj ę elektroenergetyczn ą 400/220 kV Rogowiec, istniej ący kabel 6 kV Rogowiec – El. Bełchatów, uj ęto odcinek projektowanej jednotorowej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Rogowiec - Kielce. Zgodnie z pismem Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 29 listopada 2004 r., znak: IS-533-213/2004 ochrona wód realizowana b ędzie przez: maksymalne ograniczenie zrzutów zanieczyszcze ń do gruntu i do wód powierzchniowych, obj ęcie wszystkich mo Ŝliwych obszarów zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni, a do czasu jej wybudowania – do szczelnych szamb tylko jako rozwi ązania tymczasowego, kompleksowe rozwi ązanie odprowadzanie ścieków opadowych, szczególnie z ci ągów komunikacyjnych, placów i parkingów oraz oczyszczenie ich z preferowaniem, gdzie jest to mo Ŝliwe, do wykorzystania tych wód na miejscu lub wykorzystania ich w zamkni ętych obiegach wody na małych obszarach, dostosowanie lokalizacji nowych obiektów, szczególnie tych uci ąŜ liwych dla środowiska, do struktur hydrogeologicznych; uwzgl ędniono ograniczenia w u Ŝytkowaniu terenu wynikaj ące z ustanowionych oficjalnie obszarów chronionych oraz zwyczajowo stanowi ących szkielet terenów zielonych i uznanych jako korytarze ekologiczne, obszary klimatyczne i rekreacyjne; uwzgl ędniono zamierzenia maj ące na celu zwi ększenie rozwoju małej retencji wodnej wraz z zastosowaniem proekologicznej metody retencjonowania wody. Zgodnie z pismem Polskich Sieci Elektroenergetycznych – Wschód z dnia 26 listopada 2004 r., znak: DTU/WD/2628/2004 utrzymano planowan ą do budowy lini ę 400 kV Rogoweic – Kielce. Zgodnie z pismem Kopalni W ęgla Brunatnego „Bełchatów” z dnia 16 grudnia 2004 r., znak: DI/7092/IP/PDP9/5512/2004 obszar opracowania studium obejmuje teren pomi ędzy Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 91 przeło Ŝeniem rzeki Widawki a starorzeczem rz. Widawki i drogi Kalisko – Piaski, utrzymano 3 strefy ochronne od „Składu materiałów wybuchowych” poło Ŝonego w obr ębie Ł ękawa, skorygowano elementy struktur przestrzennych, uaktualniono dane dot. jako ści wód rzeki Widawki. Zgodnie z pismem Elektrowni Bełchatów z dnia 1 grudnia 2004 r., znak: TZM/MT/KS/14354/2004 wprowadzono lini ę 400 kV relacji Elektrownia Bełchatów blok 833MW – stacja Tr ębaczew. Prócz tego, co jest podstawow ą i najbardziej czyteln ą zmianą studium, okre ślono now ą polityk ę przestrzenn ą gminy, weryfikuj ąc poprzednie przeznaczenie terenów jak i postuluj ąc nowe tereny o funkcji mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej. Wzi ęto tu pod uwag ę, mi ędzy innymi, wydane decyzje o pozwoleniu na budow ę, wydane decyzje o warunkach zabudowy, wydane decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz wnioski zło Ŝone przez zainteresowanych (wnioski instytucji oraz ok. 500 wniosków osób prywatnych dotycz ących ok. 1000 działek gruntu). Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 92
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów 93
VIII. BIBLIOGRAFIA
1. „Raport o stanie środowiska w województwie piotrkowskim w roku 1996” – praca zbiorowa WIO Ś, PIO Ś, Urz ąd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska – Piotrków Tryb. 1997 r. 2. „Stan środowiska w województwie łódzkim” – praca zbiorowa 1998 r. 3. „Informacja o stanie środowiska na terenie byłego województwa piotrkowskiego w 1998 r.”- WIO Ś – delegatura w Piotrkowie Trybunalskim. 4. „Ocena oddziaływania na środowisko projektowanej odkrywki Szczerców, uwzgl ędniaj ąca oddziaływanie eksploatacji z Pola Bełchatów ” – Poltegor Wrocław 1997 r. 5. „Działania Elektrowni Bełchatów na rzecz ochrony środowiska” – Dział Ochrony Środowiska Elektrowni Bełchatów- mgr in Ŝ. W.Gajewski, mgr in Ŝ. W.Pomykała. 6. Aneks do oceny oddziaływania na środowisko o/Szczerców – O. O. Ś projektowanego zwałowiska zewn ętrznego – POLTEGOR – projekt sp. z o. o. Wrocław 1998 r. 7. „Imisja zanieczyszcze ń w rejonie Elektrowni Bełchatów” – mgr in Ŝ. W.Gajewski. 8. Mapa geosozologiczna gminy Bełchatów wraz z cz ęś ci ą tekstow ą –Mineral Consulting s.c., Warszawa 1998 r. 9. „Program małej retencji dla województwa piotrkowskiego na okres 1997-2015” – EKOLOG SYSTEM, Pozna ń i I.M.G. i G.W. Kraków – 1996 r. 10. „Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET- POLSKA” – IUCN – Program Europy-Warszawa 1995 r. 11. Mapa Obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce, wymagaj ących szczególnej ochrony – pod redakcj ą A.S.Kleczkowskiego. 12. „Ocena oddziaływania wysypiska w Woli Kruszy ńskiej na środowisko” – prof. G.Wasiak, mgr in Ŝ. G.Kutla – Warszawa 1999 r. 13. „Strategia rozwoju województwa piotrkowskiego 1998-2002” – opracowana w ramach programu Unii Europejskiej – Phare – Rapie. 14. Strategia rozwoju Gminy Bełchatów – ARREKS s.c., Bełchatów 1999 r. 15. „Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okr ęgu Przemysłowego – stan z okresu przedinwestycyjnego i wst ępnej fazy pracy elektrowni” – Uniwersytet Łódzki, PKWN – Warszawa-Łód ź – 1995 r. 16. „Przewodnik metodyczny – studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy” – Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa – Kraków 1996 r. 17. „Plan zaopatrzenia w wod ę w sytuacjach nadzwyczajnych dla Gminy Bełchatów w województwie łódzkim”. 18. „Analiza aktualno ści ustale ń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów” – Biuro Planowania Przestrzennego w Bełchatowie – Bełchatów 2004 r. 19. „Gospodarowanie przestrzeni ą w gminach województwa łódzkiego” – Politechnika Łódzka 2004 r. 20. „Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bełchatów na lata 2004 – 2006 oraz kierunki na lata 2007 – 2013”. 21. Roczniki statystyczne województwa piotrkowskiego. 22. Roczniki statystyczne województwa łódzkiego.