STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY BEŁCHATÓW

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XII/99/2011 Rady Gminy Bełchatów z dnia 2 wrze śnia 2011 r. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

SKŁAD ZESPOŁU AUTORSKIEGO: mgr in Ŝ. PIOTR ULRICH członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie - WA-263 mgr in Ŝ. arch. SŁAWOMIR PŁUCIENNIK członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie - WA-396 mgr in Ŝ. arch. ŁUKASZ NITECKI mgr MAGDALENA SALWA mgr in Ŝ. arch. PAWEŁ SKURPEL mgr SYLWIA ADAMKIEWICZ mgr MARCIN STR ĄKOWSKI

Strona | 2

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Spis tre ści

I Wprowadzenie...... 7

1. Podstawa i zakres opracowania ...... 7 2. Rola studium w systemie planowania przestrzennego...... 7 3. Materiały wej ściowe ...... 9

II Uwarunkowania Zagospodarowania Przestrzennego...... 10

1. Poło Ŝenie i powi ązania zewn ętrzne...... 10 2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna ...... 11 2.1. Struktura zagospodarowania ...... 11 2.2. Stan prawny gruntów ...... 12 2.3. Struktura u Ŝytkowania...... 13 2.4. Stan ładu przestrzennego...... 13 2.5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ...... 13 3. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego...... 15 3.1. Rze źba terenu...... 15 3.2. Budowa geologiczna...... 16 3.3. Udokumentowane zło Ŝa kopalin ...... 17 3.4. Tereny górnicze ...... 19 3.5. Warunki hydrogeologiczne ...... 20 3.6. Sie ć hydrograficzna ...... 21 3.7. Gleby...... 22 3.8. Warunki klimatu lokalnego...... 23 3.9. Środowisko przyrodnicze...... 25 3.10. Obszary i obiekty chronione ...... 25 3.10.a. Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki”...... 25 3.10.b. Pomniki przyrody...... 26 3.10.c. UŜytki ekologiczne ...... 26 3.11. Antropogeniczne zagro Ŝenia środowiska ...... 27 3.11.a. Zagro Ŝenia atmosfery ...... 27 3.11.b. Zagro Ŝenia wód powierzchniowych i podziemnych...... 29 3.11.c. Przekształcenie rze źby terenu oraz pokrywy glebowej ...... 31 3.11.d. Osuwanie si ę mas ziemnych...... 32 3.11.e. Osiadanie powierzchni terenu...... 33 3.11.f. Procesy sejsmiczne ...... 33 3.11.g. Zagro Ŝenia środowiska powodowane przez hałas...... 33 3.11.h. Zagro Ŝenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym...... 34 3.11.i. Zagro Ŝenia od składu materiałów wybuchowych ...... 35 3.12. Naturalne zagro Ŝenia środowiska...... 35 4. Stan dziedzictwa kulturowego ...... 35 4.1. Rys historyczny...... 35 4.2. Środowisko kulturowe...... 36 4.3. Obiekty obj ęte ochron ą...... 37 4.3.a. Obiekty wpisane do rejestru zabytków...... 37 4.3.b. Obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków ...... 38 4.3.c. Stanowiska archeologiczne...... 40 5. Uwarunkowania społeczno-demograficzne ...... 45 5.1. Rozwój, ruch naturalny i migracje ludno ści...... 45 5.2. Struktura demograficzna ludno ści ...... 47 5.3. Zatrudnienie ...... 49 5.4. Bezrobocie ...... 49 5.5. Warunki Ŝycia i poziom zamo Ŝno ści społecze ństwa ...... 50 5.6. Ochrona zdrowia i opieka społeczna ...... 51 5.7. Oświata ...... 52

Strona | 3

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

5.8. Kultura, sport, turystyka i rekreacja ...... 52 5.9. Zagro Ŝenia bezpiecze ństwa publicznego...... 53 6. Uwarunkowania gospodarcze...... 53 6.1. Rynek pracy...... 53 6.2. Rolnicza przestrze ń produkcyjna...... 54 6.3. Le śna przestrze ń produkcyjna...... 55 7. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej...... 56 7.1. Układ komunikacyjny ...... 56 7.1.a. Powi ązania zewn ętrzne ...... 56 7.1.b. Powi ązania wewn ętrzne...... 57 7.1.c. Komunikacja zbiorowa ...... 58 7.2. Infrastruktura techniczna ...... 58 7.2.a. Zaopatrzenie w wod ę ...... 58 7.2.b. Kanalizacja sanitarna...... 59 7.2.c. Kanalizacja deszczowa ...... 59 7.2.d. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą...... 60 7.2.e. Zaopatrzenie w gaz...... 60 7.2.f. Zaopatrzenie w ciepło ...... 61 7.2.g. Gospodarka odpadami...... 61 7.2.h. Telekomunikacja ...... 62 8. Potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy ...... 62 9. Zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych ...... 63

III Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego...... 65

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów...... 65 1.1. Struktura przestrzenna i kierunki zagospodarowania...... 65 1.2. Przeznaczenie terenów...... 67 1.3. Wska źniki zagospodarowania i u Ŝytkowania terenów...... 74 1.4. Tereny wskazane do wył ączenia spod zabudowy...... 76 1.5. Tereny zamkni ęte i ich strefy ochronne ...... 77 1.6. Wytyczne dotycz ące zasad okre ślania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustale ń studium w zakresie kierunków i wska źników zagospodarowania oraz uŜytkowania i przeznaczenia terenów ...... 77 2. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego...... 77 2.1. Powierzchnia ziemi ...... 78 2.2. Wody powierzchniowe i podziemne...... 79 2.3. System ekologiczny i walory krajobrazowe ...... 81 2.4. Zasoby surowców naturalnych ...... 82 2.5. Powietrze atmosferyczne...... 82 2.6. Hałas...... 83 2.7. Promieniowanie elektroenergetyczne...... 83 2.8. Ludno ść ...... 84 2.9. Obszary ochrony przyrody...... 85 2.9.a. Obszar chronionego krajobrazu ...... 85 2.9.b. Pomniki przyrody...... 85 2.9.c. UŜytki ekologiczne ...... 86 3. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 86 3.1. Rolnicza przestrze ń produkcyjna...... 87 3.1.a. Tereny rolne...... 87 3.1.b. Tereny trwałych u Ŝytków zielonych i zadrzewie ń ...... 88 3.2. Le śna przestrze ń produkcyjna...... 89 3.2.a. Tereny le śne ...... 89 3.2.b. Tereny przeznaczone do zalesienia...... 90 4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ...... 91 4.1. Cele i przedmiot ochrony ...... 91

Strona | 4

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

4.2. Obszary ochrony...... 92 4.2.a. Strefa A – ścisłej ochrony konserwatorskiej ...... 92 4.2.b. Strefa B – historyczne układy przestrzenne ...... 93 4.2.c. Strefa E – ochrony ekspozycji...... 94 4.2.d. Stanowiska archeologiczne...... 94 4.2.e. Strefa „OW” – obserwacji i ochrony archeologicznej...... 94 4.3. Wytyczne i zasady ochrony ...... 94 5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej...... 96 5.1. Układ komunikacyjny ...... 96 5.1.a. Układ drogowy ...... 96 5.1.b. Szlaki turystyczne ...... 97 5.1.c. Komunikacja zbiorowa ...... 98 5.1.d. Parkowanie ...... 99 5.2. Infrastruktura techniczna ...... 100 5.2.a. Zaopatrzenie w wod ę ...... 100 5.2.b. Kanalizacja sanitarna...... 100 5.2.c. Kanalizacja deszczowa ...... 101 5.2.d. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą...... 101 5.2.e. Zaopatrzenie w gaz...... 103 5.2.f. Zaopatrzenie w ciepło ...... 103 5.2.g. Gospodarka odpadami...... 103 5.2.h. Telekomunikacja ...... 105 6. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi, osuwania si ę mas ziemnych, osiadania terenu i drga ń sejsmicznych...... 106 6.1. Zagro Ŝenie powodzi ą...... 106 6.2. Osuwanie si ę mas ziemnych ...... 106 6.3. Osiadania powierzchni terenu ...... 106 6.4. Procesy sejsmiczne ...... 107 7. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji...... 107 7.1. Obszary wymagaj ące rekultywacji...... 107 8. Polityka planistyczna...... 107 8.1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ...... 107 8.2. Obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2 108 8.3. Obszary przestrzeni publicznej...... 108 8.4. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego ...... 109 9. Kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i ochrony cywilnej...... 110

IV Podsumowanie...... 111

1. Polityka funkcjonalno-przestrzenna ...... 111 2. Obja śnienie zmian w nowym opracowaniu w stosunku do poprzedniej edycji studium 112 3. Wpływ uwarunkowa ń na ustalenie kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego ...... 113 4. Interpretacja zapisów i ustale ń studium...... 113 5. Uzasadnienie przyj ętych rozwi ąza ń i synteza ustale ń projektu studium ...... 114

Strona | 5

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Strona | 6

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

I Wprowadzenie

1. Podstawa i zakres opracowania

Podstaw ą formaln ą do opracowania studium jest Uchwała Nr XXXIV/236/2010 Rady Gminy Bełchatów z dnia 26 marca 2010 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów. Celem jest aktualizacja ustale ń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów przyj ętego Uchwał ą Nr XXXI/238/2006 Rady Gminy Bełchatów z dnia 18 maja 2006 r. w zwi ązku ze zgłoszonymi wnioskami. Zakres i tryb opracowania okre ślaj ą przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm.) oraz rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). Sporz ądzaj ącym studium jest Wójt, natomiast zatwierdzanie następuje w formie uchwały Rady Gminy której zał ączniki stanowi ą: - zał ącznik nr 1 – tekst studium, - zał ącznik nr 2 – plansza „Uwarunkowania” w skali 1:10 000, - zał ącznik nr 3 – plansza „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno- przestrzenna” w skali 1:10 000, - zał ącznik nr 4 – rozstrzygni ęcie o sposobie rozpatrzenia uwag zgłoszonych do wyło Ŝonego projektu studium.

2. Rola studium w systemie planowania przestrzennego

Studium jest narz ędziem kształtowania polityki przestrzennej Samorz ądu. Jest ono wyrazem jego pogl ądów i postanowie ń zwi ązanych z rozwojem gminy. Głównym

Strona | 7

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów zadaniem studium jest okre ślenie polityki przestrzennej gminy wpisanej w polityk ę przestrzenn ą pa ństwa oraz ogólnych kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium ma tak Ŝe za zadanie sformułowanie lokalnych uwarunkowa ń, celów i programów rozwoju, dzi ęki czemu staje si ę ono dokumentem wytyczaj ącym ogóln ą polityk ę przestrzenn ą gminy. Jednocze śnie posiada ono charakter wytycznych do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Okre ślona w studium polityka przestrzenna jest zgodna z zasadami ustanowionymi przepisami prawa i uwzgl ędnia w zagospodarowaniu gminy: • dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu, • stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony, • walory krajobrazowe, stan środowiska przyrodniczego oraz wymagania jego ochrony, • warunki i jako ść Ŝycia, ochron ę zdrowia oraz bezpiecze ństwo ludno ści i mienia, • potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy, • stan prawny gruntów, • wyst ępowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych, • wyst ępowanie udokumentowanych złó Ŝ kopalin oraz zasobów wód podziemnych, • wyst ępowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych, • stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopie ń uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, • zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych, • wymagania dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury, • walory ekonomiczne przestrzeni i prawo własno ści, • potrzeby obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa. Uchwalone przez Rad ę Gminy studium nie jest aktem prawa miejscowego, ale zawarte w nim zasady polityki przestrzennej winny by ć wi ąŜą ce dla Wójta i wszystkich jednostek organizacyjnych działaj ących na terenie gminy. Jest to wi ęc wa Ŝny akt władczy, w którym Rada Gminy bezpo średnio wpływa na działania całego swojego aparatu wykonawczego.

Strona | 8

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3. Materiały wej ściowe

Przy sporz ądzaniu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów wykorzystano nast ępuj ące dokumenty i opracowania: - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego Uchwała Nr LX/1648/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 21 wrze śnia 2010 r. wraz z Prognoz ą oddziaływania na środowisko, - Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 – 2020 r., Uchwała Nr LI/865/2006 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 31 stycznia 2006 r. - Wojewódzki Program Małej Retencji dla województwa łódzkiego wraz z Aneksem i Prognoz ą oddziaływania na środowisko, Uchwała Nr 581/10 Zarz ądu Województwa Łódzkiego z dnia 13 kwietnia 2010 r. - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów, Uchwała Nr XXXI/238/2006 Rady Gminy Bełchatów z dnia 18 maja 2006 r. - Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów wraz z Prognozami oddziaływania na środowisko, - Opracowanie ekofizjograficzne, - Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bełchatów na lata 2007 – 2013 r., Uchwała Nr XIX/171/2004 Rady Gminy Bełchatów z dnia 6 grudnia 2004 r. - Program Ochrony Środowiska Gminy Bełchatów Uchwała Nr XVI/145/2004 Rady Gminy Bełchatów z dnia 27 maja 2004 r. - Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Bełchatów na lata 2004 – 2015, Uchwała Nr XVI/145/2004 Rady Gminy Bełchatów z dnia 27 maja 2004 r. - Gminna Ewidencja Zabytków, - Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bełchatowskiego, Uchwała Nr 221/XXXII/2009 Rady Powiatu w Bełchatowie z dnia 11 lutego 2009 r. - Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, wg stanu na 31 XII 2009 r. - Raport o oddziaływaniu zakładu górniczego KWB Bełchatów na środowisko czerwiec 2009 r. - Raport oddziaływania na środowisko planowanej budowy napowietrznej linii 400 kV Bełchatów-Trębaczew, marzec 2008 r.

Strona | 9

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

II Uwarunkowania Zagospodarowania Przestrzennego

1. Poło Ŝenie i powi ązania zewn ętrzne

Gmina Bełchatów poło Ŝona jest w południowej cz ęś ci województwa łódzkiego, w powiecie bełchatowskim. W latach 1975-1998 wchodziła w skład województwa piotrkowskiego. Stanowi odr ębn ą jednostk ę administracyjn ą w centrum, której le Ŝy miasto Bełchatów. Pod wzgl ędem obszaru nale Ŝy do najwi ększych gmin powiatu bełchatowskiego. Powierzchnia gminy wynosi 180 km 2, co stanowi 18,6% powierzchni powiatu. Gmina graniczy: - od północy – z gmin ą Dru Ŝbice i gmin ą Zelów (powiat bełchatowski), - od wschodu – z gmin ą Wola Krzysztoporska (powiat piotrkowski), - od południa – z gmin ą Kleszczów (powiat bełchatowski) i gmin ą Kamie ńsk (powiat radomszcza ński), - od zachodu – z gmin ą Kluki (powiat bełchatowski). W gminie znajduje si ę 40 sołectw, 57 miejscowo ści: 1. sołectwo Adamów, w skład którego wchodzi: Adamów, Apolinów, Anastazów, 2. sołectwo Augustynów* 3. sołectwo Bukowa* 4. sołectwo Dobiecin* 5. sołectwo Dobiecin – Kolonia* 6. sołectwo Dobrzelów* 7. sołectwo , w skład którego wchodz ą: Domiechowice, Emilin, 8. sołectwo Helenów* 9. sołectwo Huta* 10. sołectwo Janów* 11. sołectwo Janina* 12. sołectwo Józefów, w skład którego wchodzi: Józefów, Mikorzyce 13. sołectwo Kałduny*

Strona | 10

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

14. sołectwo Kielchinów, w skład którego wchodzi: Kielchinów, Wiktorów 15. sołectwo Ksi ęŜ y Młyn* 16. sołectwo Korczew* 17. sołectwo * 18. sołectwo , w skład którego wchodzi: Kurnos Drugi, Borki, 19. sołectwo Ludwików, w skład którego wchodzi: Ludwików, Nowy Świat, 20. sołectwo Ławy* 21. sołectwo Ł ękawa, w skład którego wchodzi: Ł ękawa, Kalisko, K ąsie, 22. sołectwo Mazury, w skład którego wchodz ą: Mazury, Bugaj 23. sołectwo * 24. sołectwo * 25. sołectwo * 26. sołectwo Ole śnik* 27. sołectwo Post ękalice* 28. sołectwo , w skład którego wchodz ą: Podwody, Wygoda, 29. sołectwo Podwody – Kolonia* 30. sołectwo Por ęby* 31. sołectwo Rz ąsawa, w skład którego wchodzi: Rz ąsawa, Słok, Wawrzkowizna 32. sołectwo Wola Kruszy ńska* 33. sołectwo , w skład którego wchodzi: Wola Mikorska, Zalesna 34. sołectwo Wólka Ł ękawska* 35. sołectwo Wielopole* 36. sołectwo Zawadów* 37. sołectwo Zawady, w skład którego wchodzi: Zawadów, Zawały 38. sołectwo Zdzieszulice Górne* 39. sołectwo Zdzieszulice Dolne* 40. sołectwo Zwierzchów* *w skład sołectwa wchodzi jedna miejscowo ść

2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna

2.1. Struktura zagospodarowania

Gmina Bełchatów, pomimo zaliczenia do kategorii gmin wiejskich, zatraciła w du Ŝej mierze swój rolniczy charakter na skutek silnych procesów urbanizacyjnych

Strona | 11

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów zachodz ących od pocz ątku lat 90-tych. Obecnie stanowi ona głównie „sypialnie” dla osób pracuj ących w mie ście Bełchatów lub na obszarze kompleksu paliwowo- energetycznego zlokalizowanego na terenie gminy Kleszczów. Na terenie gminy przewa Ŝa zabudowa zagrodowa, która jednak jest systematycznie przekształcana i uzupełniana przez zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Struktura zagospodarowania rozpatrywana przez pryzmat zabudowy mieszkaniowej jako przewa Ŝaj ącej na terenie gminy ma dwojaki charakter. Obszary zlokalizowane w bezpo średnim s ąsiedztwie lub niedalekiej odległo ści od miasta charakteryzuj ą si ę układem wła ściwym dla osiedli, b ędącym swoistym przedłu Ŝeniem tkanki miejskiej. Natomiast wraz ze wzrostem odległo ści od granic miasta charakter zagospodarowania zaczyna odpowiada ć bardziej strukturze wiejskiej, gdzie zabudowa jest bardziej rozproszona, a jej szkielet kompozycyjny stanowi ci ąg komunikacyjny, wzdłu Ŝ którego jest usytuowana. Jako dominuj ąca, funkcja rolnicza wyst ępuje przede wszystkim w cz ęś ci północnej gminy, gdzie wzbogaca j ą rozwini ęta sie ć osadnicza. Cz ęść południowa posiada odmienny charakter okre ślony przez wysoki udział lasów i stanowi przeciwwag ę dla intensywnie zurbanizowanej północy gminy. Zwarte kompleksy le śne pełni ą funkcje ochronn ą dla gminy i miasta. S ą one naturalnym filtrem i barier ą dla wszelkich niekorzystnych oddziaływa ń zwi ązanych z działalno ści ą przemysłow ą. W tej cz ęś ci znajduje si ę rozbudowany system infrastruktury technicznej z g ęst ą sieci ą linii 400 i 220kV oraz stacjami elektroenergetycznymi Rogowiec, Piaski, Kopalnia. Cało ść uzupełniaj ą zbiorniki wodne (Słok i Wawrzkowizna) w s ąsiedztwie których, znajduje si ę bogate zaplecze rekreacyjne dla bazy turystyczno-rekreacyjno- wypoczynkowej.

2.2. Stan prawny gruntów

Z ogólnej powierzchni gminy wynosz ącej własno ści ą osób fizycznych jest ponad 69% obszaru. Skarb Pa ństwa jest wła ścicielem 26%, a 4,1% to grunty stanowi ące wspólnoty gruntowe. Struktura gruntów według form własno ści w gminie Bełchatów jest zbli Ŝona do obserwowanej w całym powiecie bełchatowskim. Charakterystycznym jest wysoki udział wspólnot gruntowych, których powierzchnia w gminie Bełchatów to blisko 70%

Strona | 12

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów ogólnej ich powierzchni w całym powiecie.

2.3. Struktura u Ŝytkowania

Według form u Ŝytkowania dominuj ącymi s ą u Ŝytki rolne (ok. 55%) oraz grunty le śne, zadrzewione i zakrzewione (ok. 36%). Gmina charakteryzuje si ę du Ŝym udziałem lasów w powierzchni ogólnej. Jest to lesisto ść o ponad połow ę wy Ŝsza ni Ŝ średnia w województwie łódzkim i wi ększa ni Ŝ w powiecie bełchatowskim. Lasy przewa Ŝaj ą na gruntach Skarbu Pa ństwa (65,3% ogółu powierzchni), natomiast uŜytki rolne na gruntach osób fizycznych (75,5%). Inne grunty (zurbanizowane, zabudowane, nieu Ŝytki itp.) stanowi ą ok. 8,0% ogółu powierzchni gminy i jest to mniej ni Ŝ w powiecie (10,8%).

2.4. Stan ładu przestrzennego

Ład przestrzenny zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to: „ takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijn ą cało ść oraz uwzgl ędnia w uporz ądkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno – gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno – estetyczne ”. Do czynników wpływaj ących na jego prawidłowe kształtowanie nale Ŝy: wła ściwe rozmieszczenie funkcji daj ące jak najwi ęcej korzy ści, bezkonfliktowe sąsiedztwo oraz odpowiednio ukształtowana struktura pionowa (w tym: zachowanie proporcji wysoko ści, wyst ępowanie dominanty) i pozioma (przez któr ą rozumiemy harmonijn ą struktur ę u Ŝytkowania gruntu, odpowiedni kształt i wielko ść działek, wła ściwe usytuowanie wzgl ędem podmiotów gospodarczych). Zabudowa poszczególnych wsi gminy Bełchatów charakteryzuje sie du Ŝą przypadkowo ści ą. Zagospodarowanie miejscowo ści jest cz ęsto nieskoordynowane a poszczególne jego elementy s ąsiaduj ą ze sob ą w sposób nieplanowany. Ta cecha, będąca charakterystyczna dla wielu gmin wynika przede wszystkim z braku skoordynowanej polityki przestrzennej.

2.5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Narz ędziem umo Ŝliwiaj ącym kreacje przestrzeni i tworzenie zharmonizowanego otoczenia w skali gminy jest miejscowy plan zagospodarowania

Strona | 13

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów przestrzennego. Na terenie gminy Bełchatów opracowano do tej pory tylko 5 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w tym: dla północnej obwodnicy miasta Bełchatów w ci ągu drogi krajowej nr 8, dla terenów przeznaczonych pod oczyszczalnie ścieków oraz na fragmenty zabudowy mieszkaniowej usytuowane w miejscowo ści: Zalesna, Domiechowice i Kałduny. Poni Ŝsza tabela przedstawia wykaz obowi ązuj ących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenie Gminy Bełchatów, natomiast ich zasi ęg terytorialny okre ślono na zał ącznikach graficznych.

Obowi ązuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Bełchatów Lp. Uchwała Publikacja 1. Nr XXVIII/208/2001 Rady Gminy Bełchatów Dz. Urz. Woj. z dnia 28 grudnia 2001 r. Łódzkiego Nr 39 z dnia w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu 15 lutego 2002 r. ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów 2. Nr XXX/218/2002 Rady Gminy Bełchatów Dz. Urz. Woj. z dnia 23 kwietnia 2002 r. Łódzkiego Nr 120 z dnia w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu 1 czerwca 2002 r. ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów na terenie sołectw: Ławy, Kałduny, Zawady, Dobrzelów i Helenów 3. Nr XXXIII/234/2002 Rady Gminy Bełchatów Dz. Urz. Woj. z dnia 8 lipca 2002 r. Łódzkiego Nr 202 z dnia w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu 17 sierpnia 2002 r. ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów 4. Nr X/108/2003 Rady Gminy Bełchatów Dz. Urz. Woj. z dnia 28 pa ździernika 2003 r. Łódzkiego Nr 331 z dnia w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu 11 grudnia 2003 r. ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów 5. Nr XIII/125/2003 Rady Gminy Bełchatów Dz. Urz. Woj. z dnia 30 grudnia 2003 r. Łódzkiego Nr 55 z dnia w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu 15 marca 2004 r. ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów

Strona | 14

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego

3.1. Rze źba terenu

Gmina Bełchatów poło Ŝona jest na styku dwóch makroregionów fizycznogeograficznych ( wg. regionalizacji fizycznogeograficznej J. Kondrackiego ). Zachodnia cz ęść le Ŝy w mezoregionie Kotlina Szczercowska nale Ŝą cej do makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej, natomiast środkowo-wschodnia cz ęść znajduje si ę w zasi ęgu mezoregionu Wysoczyzna Bełchatowska nale Ŝą cego do makroregionu Wzniesie ń Południowomazowieckich. W/w makroregiony wchodz ą w skład podprowincji Niziny Środkowopolskiej b ędącej cz ęś ci ą prowincji Ni Ŝ Środkowoeuropejski. Urozmaicenie powierzchni terenu zwi ązane jest z elementami strukturalnymi i tektonicznymi podło Ŝa przedczwartorz ędowego, do których dostosowała si ę współczesna rze źba. Najwa Ŝniejsz ą rol ę w jej formowaniu odegrały procesy zwi ązane z arealnym zanikiem lobów Widawki i Warty, erozyjne pogł ębiania dolin rzecznych, procesy eoliczne, które doprowadziły do powstania wypukłych form wydmowych (znajduj ących si ę przede wszystkim w zachodniej i południowej cz ęś ci gminy), powstanie zagł ębie ń bezodpływowych oraz pagórów Ŝwirowo-piaszczystych na wysoczyznach. Przewa Ŝaj ącą cz ęść terenu stanowi wysoczyzna morenowa, której na wschodzie towarzysz ą pagórki piaszczysto – Ŝwirowe i równiny wodnolodowcowe (punkt kulminacyjny pagórków znajduje si ę w Górach Borowskich stanowi ących dział wodny pomi ędzy zlewniami rzeki Pilicy i Warty), w centralnej cz ęś ci liczne doliny cieków (z najwi ększ ą dolin ą rzeki Rakówki), na południu ci ągi wydm piaszczystych i równiny piasków przewianych oraz na zachodzie, w strefie kraw ędziowej Wysoczyzny Bełchatowskiej przechodz ącej do ść stromo do Kotliny Szczercowskiej, wydmy, drobne pagórki kemowe, zagł ębienia bezodpływowe, równiny torfowe. Najwy Ŝej wyniesiona powierzchnia terenu w obr ębie gminy znajduje si ę w północno-zachodniej cz ęś ci, w okolicach Gór Borowskich, przekraczaj ąc 250 m n.p.m. Najni Ŝej usytuowany jest południowo – zachodni obszar znajduj ący si ę w dolinie rzeki Widawki, gdzie rz ędne terenu kształtuj ą si ę na poziomie około 190 m n.p.m. Ró Ŝnica wysoko ści w obr ębie przedmiotowego obszaru wynosi około 60 m.

Strona | 15

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Lokalnie wysoko ści wzgl ędne wahaj ą si ę od kilku do kilkunastu metrów. Średnio rz ędne terenu kształtuj ą si ę na poziomie około 200-220 m n.p.m.

3.2. Budowa geologiczna

Pod wzgl ędem geologicznym gmina Bełchatów le Ŝy w południowej cz ęś ci Niecki Łódzkiej, która znajduje si ę w niewielkiej odległo ści od jurajskiej elewacji przedborsko-radomszcza ńskiej. Obszar ten zlokalizowany jest w strefie rowów tektonicznych nawi ązuj ącej do głównej dyslokacji rowu Kleszczowa. Obszar gminy zbudowany jest z w ęglanowych osadów kredowych, na których zalegaj ą w postaci płatów osady trzeciorz ędowe, a wszystko to pokryte jest zwartym płaszczem utworów czwartorz ędowych zlodowacenia środkowopolskiego. Utwory mezozoiczne reprezentowane s ą przez: osady triasu (piaskowce, dolomity margliste, anhydryty, osady iłowcowo-mułowcowe, piaskowce) o mi ąŜ szo ści około 1500 m, jury (mułowce, piaskowce wapniste, dolomity, margle) o mi ąŜ szo ści ponad 1000 m oraz kredy (piaskowców, wapieni marglisto-ilastych, opok, margli) o mi ąŜ szo ści od 395 do 705 m. Osady trzeciorz ędowe wyst ępuj ą głównie w formach zapadliskowych b ądź zagł ębieniach erozyjno-denudacyjnych. Mi ąŜ szo ść ich jest zró Ŝnicowana i ści śle zwi ązana z tektonik ą podło Ŝa mezozoicznego. W rowie tektonicznym Dobrzelowa przekracza ona 100 m, podczas gdy około 10 km na południe od miasta Bełchatów w rowie tektonicznym przekracza ona ponad 200 m. Trzeciorz ęd reprezentowany jest przez piaski, osady ilaste oraz mułkowce z wkładkami w ęgla brunatnego, na południu wśród nagromadze ń wyst ępuj ą bogate zło Ŝa w ęgla brunatnego. Osady czwartorz ędowe występuj ą na całym obszarze gminy, a ich miąŜ szo ść wykazuje zró Ŝnicowanie regionalne, co ma zwi ązek z powierzchni ą mezozoiku i tektonik ą. Osady plejstoce ńskie: • na północy to głównie gliny zwałowe, piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe, • na wschodzie to piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe, piaski i piaski gliniaste, piaski ze Ŝwirami i głazami kulminacji moren czołowych (zwi ązane ze stref ą Gór Borowskich) oraz piaski ró Ŝnoziarniste (będące osadami akumulacji szczelinowej charakteryzuj ące si ę wydłu Ŝonym kształtem-ozy wyst ępuj ące na wyniesieniach w okolicy Zwierzchowa i Korczewa),

Strona | 16

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• na południu to przede wszystkim piaski i piaski gliniaste na glinach, piaski wodnolodowcowe oraz piaski i piaski ze Ŝwirami ozów i pagórów akumulacji szczelinowej, • na zachodzie to piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe, piaski ze Ŝwirami kemów (które na kraw ędzi Kotliny Szczercowskiej stanowi ą drobne formy pagórkowate), piaski suchych dolin oraz piaski i mułki zastoiskowe występuj ące w obni Ŝeniach w glinie zwałowej. Czwartorz ęd nierozdzielony reprezentowany przez piaski eoliczne wydm i równiny piasków przewianych zajmuje rozległe powierzchnie w północno-zachodniej i południowej cz ęś ci gminy. Pokrywy piasków s ą ró Ŝnej mi ąŜ szo ści od 0,5 m do kilkunastu metrów (wyst ępuj ą na piaskach i Ŝwirach wodnolodowcowych, na piaskach rzecznych i glinach zwałowych). Holocen reprezentowany jest przez namuły wypełniaj ące zagł ębienia bezodpływowe wyst ępuj ące na wysoczyznach i po śród form wydmowych oraz piaski z domieszk ą cz ęś ci organicznych i mułków znajduj ące si ę w dolinie rzeki Rakówki i innych mniejszych cieków.

3.3. Udokumentowane zło Ŝa kopalin

Wy Ŝej opisana budowa geologiczna przes ądziła o zasobach surowcowych gminy . Z wyst ępuj ących tu kopalin na szczególn ą uwag ę zasługuj ą piaski i utwory piaszczysto – Ŝwirowe wyst ępuj ące w: utworach wydmowych, ozach, kemach, sandrach, morenach czołowych. Surowce te (a szczególnie piaski) s ą powszechnie eksploatowane, w licznych małych wyrobiskach, głównie dla potrzeb lokalnego budownictwa. Wyst ępuj ące tu gliny zwałowe, stanowi ące du Ŝą zwart ą powierzchni ę są surowcem słabszej jako ści i nie s ą wykorzystywane przemysłowo. Na terenie gminy udokumentowano nast ępuj ące zło Ŝa: 1. kopalin podstawowych: • Bełchatów – pole Kamie ńsk - zło Ŝe w ęgla brunatnego Bełchatów to zło Ŝe o charakterze tektoniczno-zapadliskowym, które zlokalizowane jest w obr ębie rowu Kleszczowa. Kształt zło Ŝa na śladuje morfologi ę strefy zapadliskowej i jest wydłu Ŝony na kierunku W-E. Jego ł ączna długo ść wynosi 40 km, a szeroko ść waha si ę od 1,5 do 2 km. Ze wzgl ędu na warunki naturalne i budow ę geologiczn ą w zło Ŝu wyró Ŝnia si ę trzy pola: Szczerców, Bełchatów i Kamie ńsk. Ka Ŝde z tych

Strona | 17

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

pól charakteryzuje si ę swoistymi cechami, a granice mi ędzy polami stanowi ą naturalne elementy strukturalne. Pokład w ęgla brunatnego w obszarze Pola Kamie ńsk zalega na wschód od Pola Bełchatów. Seria w ęglowa w cz ęś ci dolnej tworzy jednolity pokład o średniej mi ąŜ szo ści si ęgaj ącej 50 - 70 m i średniej szeroko ści 1-1,2 km. Zasoby geologiczne bilansowe zło Ŝa wynosz ą 132 424 tys. Mg. Zło Ŝe jest niezagospodarowane. 2. kopalin pospolitych: • Bukowa – kruszywo naturalne (piasek ze Ŝwirem), wydobycie zostało zaniechane a zasoby geologiczne bilansowe okre ślono na poziomie 988 tys. Mg, • Bukowa II - kruszywo naturalne (piasek), zasoby geologiczne bilansowe ustalone w ilo ści 6 664 631 Mg. Zło Ŝe Bukowa II swym zasi ęgiem obj ęło dotychczas nieeksploatowane zło Ŝe Bukowa I. W zwi ązku z powy Ŝszym zasoby geologiczne zło Ŝa Bukowa I w cało ści przeszły do zło Ŝa Bukowa II, • Dobiecin - kruszywo naturalne (piasek), zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo w wysoko ści 59 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), • Dobrzelów - kruszywo naturalne (piasek), zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo w wysoko ści 75 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), • Góry Borowskie – kruszywo naturalne (piasek), zlokalizowane jedynie cz ęś ciowo na terenie gminy Bełchatów, przewa Ŝaj ąca cz ęść znajduje si ę w granicach gminy Wola Krzysztoporska, zło Ŝe o zasobach rozpoznanych wst ępnie w wysoko ści 5 333 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), • Janina-Michałów – kruszywo naturalne (piasek), zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo w wysoko ści 206 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), • Kurnos II – kruszywo naturalne (piasek), zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo w wysoko ści 74 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), • Ludwików – kruszywo naturalne (piasek), zasoby geologiczne bilansowe i przemysłowe okre ślono w wysoko ści 139 tys. Mg. Zło Ŝe jest eksploatowane a wydobycie wynosi 36 tys. Mg, • Ludwików I – kruszywo naturalne (piasek), zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo w wysoko ści 563 tys. Mg (zasoby geologiczne bilansowe), Wielko ść zasobów udokumentowanych złó Ŝ okre ślono na podstawie Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na koniec

Strona | 18

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

2009 r. oraz aktualnych dokumentacji geologicznych i dodatków do nich (zło Ŝa: „Bukowa II” i „Góry Borowskie”).

3.4. Tereny górnicze

W granicach gminy Bełchatów wyst ępuj ą tereny górnicze zwi ązane z eksploatacj ą złó Ŝ: • Bełchatów – pole Bełchatów - koncesja Nr 120/94 na wydobywanie w ęgla brunatnego i kopalin towarzysz ących wydana przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa w dniu 8 sierpnia 1994 r. Termin wa Ŝno ści: 31 lipiec 2020 r. - obszar górniczy Pole Bełchatów I ustanowiony decyzją GK/wk/PK/4016/97 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 1 pa ździernika 1997 r. - teren górniczy Pole Bełchatów ustanowiony decyzj ą BKk/PK/714/95 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 26 kwietnia 1995 r. • Janina-Michałów - decyzja Starosty Bełchatowskiego nr OS.VII.7521-2/00/02 z dnia 1 lipca 2002 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego okre ślaj ąca granice obszaru i terenu górniczego Janina-Michałów. Termin wa Ŝno ści: 1 lipiec 2012 r., • Kurnos II - koncesja Starosty Bełchatowskiego nr OS/VII.7512-2/00/01 z dnia 16 lutego 2001 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego okre ślaj ąca granice obszaru i terenu górniczego Kurnos II. Termin wa Ŝno ści: 30 kwietnia 2011 r., • Ludwików - koncesja Starosty Bełchatowskiego nr OS.VII.7513-1/03 z dnia 8 grudnia 2003 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego okre ślaj ąca granice obszaru i terenu górniczego „Ludwików”. Termin wa Ŝno ści: 31 grudnia 2014 r., • Ludwików I - decyzja Marszałka Województwa Łódzkiego nr RO.V-AR-7513-6/10 z dnia 15 marca 2010 r. okre ślaj ąca granice terenu górniczego „Ludwików I”. Termin wa Ŝno ści: 31 grudnia 2026 r.

Strona | 19

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.5. Warunki hydrogeologiczne

Gmina Bełchatów znajduje si ę poza zasi ęgiem głównych zbiorników wód podziemnych. Najbli Ŝej zlokalizowany jest zbiornik nr 408 Niecka Miechowska NW, obejmuj ący swoim zasi ęgiem s ąsiaduj ące od południa gminy: Kamie ńsk i Kleszczów. Innym zbiornikiem, znajduj ącym si ę w znacznie wi ększej odległo ści, jest zbiornik nr 401 Niecka Łódzka zlokalizowany na północny-wschód od granic gminy. Na terenie gminy wyst ępuj ą trzy pi ętra wodono śne: czwartorz ędowe, trzeciorz ędowe i kredowe, przy czym gospodarczo wykorzystywane s ą tylko dwa, poniewa Ŝ trzeciorz ędowe pi ętro charakteryzuje si ę mał ą zasobno ści ą i nie ma praktycznie znaczenia u Ŝytkowego (na terenie gminy Bełchatów nie jest uj ęte Ŝadnym otworem studziennym). Kredowy poziom wodono śny - zwi ązany jest z wyst ępowaniem sp ękanych osadów w ęglanowych kredy górnej (wapieni, margli, opok) i stanowi zbiornik wód wgł ębnych wyst ępuj ących głównie w strefie sp ęka ń szczelinowych (wody szczelinowo-krasowe). Mi ąŜ szo ść warstwy wodono śnej poziomu kredowego przy przyj ętej podstawie na gł ęboko ści 200 m.p.p.t. wynosi średnio 100 -120 m. Wydajno ść poszczególnych uj ęć od 30 m 3/h do 200 m 3/h. Wody poziomu górnokredowego prowadzone s ą pod ci śnieniem do 600 KPa i stabilizuj ą sie na gł ęboko ści 0-10 m.p.p.t. Wody kredowego poziomu charakteryzuj ą si ę wysok ą jako ści ą i zaliczone s ą do kl. Ib. Czwartorz ędowy poziom wodono śny - poziom ten zwi ązany jest z piaskami i Ŝwirami wodnolodowcowymi oraz osadami rzecznymi piaszczysto-Ŝwirowymi. Posiada przewa Ŝnie kilka warstw wodono śnych na gł ęboko ści do 80 m, w tym: gł ębokie wody czwartorz ędu, płytsze wody czwartorz ędu oraz płytkie wody gruntowe poziomu nadglinowego. Wody tego poziomu maj ą charakter swobodny lub prowadzone s ą pod niewielkim ci śnieniem. Mi ąŜ szo ść wodono śnych osadów czwartorz ędu rzadko przekracza 30 m, najcz ęś ciej mie ści si ę w przedziale 10 – 20 m. Lustro wody stabilizuje si ę na gł ęboko ści od 1 do 20 m, przewa Ŝnie w przedziale 2 – 10 m. Wydajno ści pojedynczych uj ęć do 80 m 3/h, przewa Ŝnie jednak wynosz ą około 10-40m 3/h. Poziom czwartorz ędowy stanowi dla cz ęś ci wodoci ągów wiejskich oraz obiektów o niewielkim zapotrzebowaniu na wod ę podstawowy poziom u Ŝytkowy. Na terenie gminy Bełchatów znajduj ą si ę 4 gminne uj ęcia wód podziemnych:

Strona | 20

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• uj ęcie w Ł ękawie eksploatuj ące kredowy poziom wodono śny, uŜytkowane przez Zakład Usług Wodnych w Woli Krzysztoporskiej, • uj ęcie w Hucie i Ławach eksploatuj ące kredowy poziom wodono śny, u Ŝytkowane przez Gmin ę Bełchatów, • uj ęcie w Kurnosie Drugim eksploatuj ące czwartorz ędowy poziom wodono śny, uŜytkowane przez Spółk ę wodn ą „Kurnosianka”.

3.6. Sie ć hydrograficzna

Sie ć hydrograficzna obszaru gminy nale Ŝy do dwóch systemów rzecznych, które rozdziela znajduj ąca si ę na wschodzie strefa wododziałowa I rz ędu rozgraniczaj ąca zlewnie Wisły i Odry, a w skali regionalnej Pilicy i Warty. Głównym ciekiem powierzchniowym jest rzeka Rakówka, prawobrze Ŝny dopływ Widawki, której źródłowy odcinek znajduje si ę w północnej cz ęś ci gminy Bełchatów, w rejonie miejscowo ści Apolinów i Kałduny. Naturaln ą sie ć hydrograficzn ą uzupełniaj ą jej lewostronne dopływy, których bieg rozpoczyna si ę w okolicach Myszaków i Zwierzchowa, rzeka D ąbrówka płyn ąca w kierunku południowo-wschodnim w okolicach miejscowo ści: Wielopole, Niedyszyna i Post ękalice (na granicy z gmin ą Wola Krzysztoporska) oraz niewielkie cieki, cz ęsto bez nazwy, zlokalizowane w północno-zachodniej i wschodniej cz ęś ci gminy odprowadzaj ące wody do rzeki Pilsi i Luci ąŜ y. W południowo-zachodniej cz ęś ci gminy Bełchatów znajduje si ę dolina rzeki Widawki, która jednak została silnie przekształcona w wyniku działalno ści kompleksu paliwowo-energetycznego. Koryto rzeki na tym odcinku zostało uregulowane, uszczelnione foli ą i umocnione płytami betonowymi. Oprócz rzek i strumieni na obszarze gminy wyst ępuj ą sztuczne i naturalne zbiorniki wodne. W wyniku spi ętrzenia rzeki Widawki, na granicy z gmin ą Kleszczów powstały 2 zbiorniki wodne maj ące kilka zastosowa ń: zbiornik Słok - zasilany zrzutami wód kopalnianych, stanowi źródło wody dla potrzeb energetycznych elektrowni oraz wykorzystywany jest do celów rekreacyjnych, podczas gdy głównym przeznaczeniem zbiornika Wawrzkowizna jest rekreacja i retencja. Do zbiorników sztucznych zaliczy ć nale Ŝy równie Ŝ wi ększe kompleksy stawów znajduj ących si ę w okolicach miejscowo ści: Post ękalice, Dobrzelów, Domiechowice. Niewielkie zbiorniki i oczka wodne pochodzenia naturalnego towarzysz ą głównie formom wydmowym.

Strona | 21

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.7. Gleby

Zró Ŝnicowanie typologiczne i gatunkowe gleb jest uwarunkowane wieloma czynnikami, do których zaliczy ć nale Ŝy: rodzaj skały macierzystej, klimat (mikroklimat), rze źbę terenu (mikrorze źbę), hydrosfer ę, organizmy ro ślinne i zwierz ęce, działalno ść człowieka oraz długo ść okresu, w którym ten proces przebiegał (wiek gleby). Bior ąc pod uwag ę w/w uwarunkowania na terenie gminy wykształciły si ę nast ępuj ące typy gleb: brunatne, bielicowe, pseudobielicowe oraz niewielka ilo ść madów. Gleby bielicowe oraz gleby brunatne wyługowane stanowi ą wi ększ ą cz ęść gruntów ornych, podczas gdy gleby pseudobielicowe w niewielkiej cz ęś ci wykorzystywane jako grunty orne, wyst ępuj ą w du Ŝej ilo ści pod lasami. Mady zlokalizowane s ą w dolinach rzek i wykorzystuje si ę je przewa Ŝnie jako u Ŝytki zielone.

Struktura u Ŝytków rolnych w gminie Bełchatów ha Ogółem Grunty orne Sady Łąki Pastwiska 9811 7636 38 1354 783

UŜytki rolne zajmuj ą 55% powierzchni gminy Bełchatów. Zarówno grunty orne jak i trwałe u Ŝytki zielone w wi ększo ści nale Ŝą do gorszych klas bonitacyjnych. Zaledwie 6% gruntów ornych zajmuje III klasa bonitacyjna (zlokalizowana głównie w północnej cz ęś ci gminy w okolicach miejscowo ści: Dobiecin-Zwierzchów-Kolonia Dobiecin, Huta-Wielopole, Zalesie-Mikorska Wola-Ławy), natomiast najwi ększa cz ęść stanowi ą grunty o niskich klasach bonitacyjnych (V, VI i VIz), z czego aŜ 29% stanowi ą grunty marginalne (VI, VIz). W bonitacji u Ŝytków zielonych dominuj ą klasy V i VI. Klasy bonitacyjne, dostarczaj ą cennych wiadomo ści o potencjalnej urodzajno ści gleb, nie informuj ą jednak wystarczaj ąco o ich przydatno ści rolniczej. W zwi ązku z tym u Ŝytki rolne w Polsce zostały zaliczone do wyró Ŝnionych przez IUNG w Puławach i wydzielonych w terenie przez Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, kompleksy przydatno ści rolniczej, które stanowi ą typy siedliskowe rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Strona | 22

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Dominuj ącymi kompleksami przydatno ści rolniczej gruntów ornych na terenie gminy Bełchatów s ą kompleksy: Ŝytni słaby i bardzo słaby, w niewielkiej cz ęś ci jest to kompleks Ŝytni bardzo dobry i dobry. W śród kompleksów przydatno ści rolniczej trwałych u Ŝytków zielonych na przedmiotowym obszarze najwi ększ ą powierzchni ę (ponad 70 %) zajmuj ą średnie i słabe u Ŝytki zielone. Południowa cze ść gminy znajduje si ę pod wpływem leja depresyjnego wynikaj ącego z eksploatacji odkrywki KWB Bełchatów. Powoduje on zaburzenie stosunków wodnych w glebach na skutek zaniku lub osłabienia podsi ąku kapilarnego i skutkuje znacznymi niedoborami wody szczególnie w okresie letnim, w rejonach zdominowanych przez gleby lekkie, o słabych wła ściwo ściach zatrzymywania wody. Północna cz ęść gminy jest w du Ŝej cz ęś ci zmeliorowana. W cało ści zmeliorowane s ą grunty wsi: Adamów, Dobiecin, Dobrzelów, Helenów, Józefów, Kałduny, Ławy, Myszaki Kolonia, Leonów, Niedyszyna, Post ękalice, Kolonia Post ękalice, Wielopole, Zawady, Huta. Częś ciowo grunty wsi: Domiechowice, Kolonia Janina-Michałów, Korczew, Podwody, Wola Kruszy ńska, Wola Mikorska, natomiast wody płyn ące przepływaj ą przez grunty wsi: Post ękalice, Niedyszyna, Domiechowice, Wola Mikorska, Józefów, Ławy, Ksi ęŜ y Młyn, Rz ąsawa.

3.8. Warunki klimatu lokalnego

Według regionalizacji klimatycznej dokonanej przez W. Okołowicza i D. Martyn teren gminy znajduje si ę na obszarze regionu łódzkiego, który charakteryzuje si ę po średnim wpływem oceanizmu i kontynentalizmu. Nad jego obszar mog ą swobodnie nadpływa ć masy ró Ŝnego rodzaju: od

Strona | 23

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów powietrza polarnego przez powietrze arktyczne po zwrotnikowe. Ogólnie mo Ŝna przyj ąć , Ŝe w ci ągu około 45% dni pogod ę kształtuj ą masy powietrza polarno- morskiego. W ci ągu około 38% dni panuj ą masy powietrza polarno-kontynentalnego, a przez 10% dni masy powietrza arktycznego – najcz ęś ciej wiosn ą. Masy powietrza zwrotnikowego wyst ępuj ą bardzo rzadko i przynosz ą niezwykłe w danej porze roku okresy ciepła – najcz ęś ciej jesieni ą. Taka ró Ŝnorodno ść mas powietrza powoduje du Ŝą zmienno ść pogody w przebiegu dobowym i rocznym, a szczególnie wiosn ą i zim ą. Przedstawion ą charakterystyk ę klimatu lokalnego oparto na podstawie obserwacji prowadzonych w stacji meteorologicznej zlokalizowanej w Rogowcu i Kaszewicach. Warunki termiczne - średnie roczne temperatury notowane w ostatnim dziesi ęcioleciu (1999-2008) wynosiły dla stacji w Rogowcu 9,3 °C. Najni Ŝsze temperatury absolutne notowano w analizowanym okresie najcz ęś ciej w lutym, a najwy Ŝsze w lipcu. Elementem wywieraj ącym du Ŝy wpływ na warunki termiczne jest zachmurzenie. Najwi ększe średnie miesi ęczne zachmurzenie wyst ępuje najcz ęś ciej w listopadzie i grudniu, a najmniejsze we wrze śniu. Sumy opadów s ą uzale Ŝnione od rze źby podło Ŝa, wzniesienia nad poziomem morza oraz odległo ści od du Ŝych zbiorników wodnych. Średnia suma opadów wynosi dla stacji w Rogowcu 609,4 mm. W roku 2008 najmniej opadów było w grudniu, a najwi ęcej w sierpniu, styczniu i maju. (562 mm z objawami niedoboru w miesi ącach lipiec-wrzesie ń). Na analizowanym terenie przewa Ŝaj ą wiatry z sektorów zachodnich (47,4%) o niskich pr ędko ściach. Najmniejszy udział wykazuj ą wiatry z kierunków: północnego i północno - wschodniego. Układ poszczególnych elementów klimatycznych ulega zró Ŝnicowaniu w zale Ŝno ści od wyniesienia, ukształtowania, pokrycia terenu czy te Ŝ zalegania wód gruntowych. Najwyra źniejsze ró Ŝnice pojawiają si ę mi ędzy terenami dolinnymi, a otwartymi terenami wysoczyznowymi.

Strona | 24

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.9. Środowisko przyrodnicze

Ogół warunków fizycznogeograficznych i geobotanicznych sprawia, Ŝe obszar gminy nale Ŝy do Krainy Północnych Wysoczyzn Brze źnych zaliczanych do Pasa Wy Ŝyn Środkowych. Szata ro ślinna tej krainy ma charakter przej ściowy. Mo Ŝna tu znale źć zarówno cechy typowe dla flory i fauny wy Ŝynnej oraz nizinnej. Wyrazem zró Ŝnicowania siedliskowego jest rozmieszczenie potencjalnych krajobrazów ro ślinnych, w skład których wchodz ą: Ŝyzne lasy li ściaste d ębowo- grabowo-lipowe - gr ądu subkontynentalnego ( Tilio cordatae-Carpinetum betuli ), bory mieszane sosnowo-dębowe ( Querco roboris-Pinetum) oraz bory sosnowe (Peucedano-Pinetum). Niewielka cz ęść gminy zlokalizowana w południowo- zachodniej cz ęś ci obejmuje krajobraz ł ęgów nadrzecznych ( Alno-Padion) rosn ących na glebach hydrogenicznych wykształconych na holoceńskich piaskach, mułach rzecznych i torfach. Świat zwierz ąt nie jest bogaty, cho ć do ść zró Ŝnicowany ze wzgl ędu na ró Ŝnorodno ść funkcji i sposobu zagospodarowania terenu na całym obszarze gminy. W kompleksach rolnych i w s ąsiedztwie siedzib ludzkich wyst ępuj ą gatunki charakterystyczne dla obszarów rolnych, w lasach i na ich obrze Ŝach gatunki znajduj ące tam swoje ostoje, a w pobli Ŝu siedzib ludzkich gatunki charakterystyczne dla obszarów zurbanizowanych.

3.10. Obszary i obiekty chronione

3.10.a. Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki”

Obejmuje południowo-zachodni ą cz ęś ci gminy. Wyznaczony na podstawie: • rozporz ądzenia Nr 59/2007 Wojewody Łódzkiego z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2007 r. Nr 374, poz. 3324), • rozporz ądzenia Nr 37/2008 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 listopada 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2008 r. Nr 353, poz. 3081), • rozporz ądzenia Nr 13/2009 Wojewody Łódzkiego (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2009 r. Nr 75 poz. 708), • uchwały Nr LXI/1685/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 pa ździernika 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2010 r. Nr 327 poz. 2841). Jest to teren cenny przyrodniczo, o znacznym zalesieniu, z licznymi

Strona | 25

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów zbiornikami wodnymi. Stanowi wa Ŝne ogniwo systemu obszarów chronionych, a zarówno wewn ątrz województwa jak i poza nim. Poprzez rzek ę Widawk ę i towarzysz ące jej biegowi tereny le śne teren gminy jest powi ązany z dolin ą Warty i dolin ą Pilicy. Widawka wraz z otaczaj ącymi terenami lasów pełni w tym przypadku rol ę lokalnego korytarza ekologicznego, którego kondycja biotyczna ma ogromny wpływ na układy przyrodnicze, z którymi utrzymuje wi ęzi.

3.10.b. Pomniki przyrody

Na terenie gminy Bełchatów za pomniki przyrody uznano: • dąb szypułkowy zlokalizowany w Zdzieszulicach Dolnych, • 3 klony pospolite i d ąb szypułkowy zlokalizowane na terenie parku w Ł ękawie, • 4 d ęby szypułkowe, buk pospolity, kasztanowiec biały, klon pospolity zlokalizowane na terenie parku w Wielopolu, • lip ę drobnolistn ą zlokalizowan ą na terenie parku w Dobiecinie, • dąb szypułkowy zlokalizowany w Kurnosie Drugim, (rozporz ądzenie Wojewody Piotrkowskiego z 1996 r. - Dz. Urz. Woj. Piotrk. Nr 21/96 poz. 75) • dąb szypułkowy o nazwie „Generał” zlokalizowany na terenie gruntów Lasów Pa ństwowych w Korczewie, (uchwała Nr IX/102/2003 Rady Gminy Bełchatów z dnia 28.08.2003 r.) • dąb szypułkowy zlokalizowany w Mikorzycach (uległ spaleniu), (zarz ądzenie Wojewody Piotrkowskiego Nr 45/87 z dnia 15.12.1987 r.)

3.10.c. UŜytki ekologiczne

Postaw ę prawn ą słu Ŝą cą powołaniu poni Ŝej wymienionych u Ŝytków ekologicznych stanowi rozporz ądzenie Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie uznania za u Ŝytki ekologiczne.

UŜytki ekologiczne na terenie gminy Bełchatów Powie- Numer Przedmiot Miejscowo ść Le śnictwo Wydzielenie rzchnia działki ochrony (ha) bagno Wielopole Bełchatów 39 h 39 1,27 śródle śne bagno Wielopole Bełchatów 39 j 39 2,90 śródle śne Dobrzelów Bełchatów 44 d 44 zbiornik wodny 1,08 zaro śni ęte Kałduny Bełchatów 45 A ax 261 0,57 torfowisko

Strona | 26

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

bagno Domiechowice Bełchatów 85 c 85 1,03 śródle śne Domiechowice Bełchatów 97 b 97 zbiornik wodny 0,6 bagno Myszaki Bełchatów 202 f 382 1,11 śródle śne bagno Zawadów Kol. Łękawa 1 1g 271 0,17 śródle śne bagno Bukowa Łękawa 1 4B c 393 0,17 śródle śne bagno Bukowa Łękawa 1 4B f 393 0,76 śródle śne bagno Bukowa Łękawa 1 4B h 393 0,22 śródle śne bagno Bukowa Łękawa 1 4B i 393 0,67 śródle śne bagno Adamów Parzno 50A b 206 0,80 śródle śne bagno Adamów Parzno 50A c 206 0,60 śródle śne

3.11. Antropogeniczne zagro Ŝenia środowiska

Na terenie gminy Bełchatów główne źródła zagro Ŝenia środowiska są spowodowane jego zanieczyszczeniem (czyli wprowadzeniem do powietrza, wody, ziemi, substancji stałych, ciekłych lub gazowych albo energii w takich ilo ściach lub w takim składzie, który mo Ŝe ujemnie wpłyn ąć na zdrowie człowieka, klimat, przyrod ę Ŝyw ą, gleb ę, wod ę lub spowodowa ć inne zmiany w środowisku, w tym równie Ŝ kulturowym ). Powstaj ą one w wyniku post ępuj ącego procesu urbanizacji, który przekłada si ę na rozwój przemysłu, transportu, gospodarki komunalnej itp. Wyst ępuj ące na terenie gminy zagro Ŝenia to przede wszystkim: - zagro Ŝenia atmosfery, - zagro Ŝenia wód powierzchniowych i podziemnych, - przekształcenia rze źby terenu oraz pokrywy glebowej, - zagro Ŝenia geologiczne, - zagro Ŝenia środowiska powodowane przez hałas, - zagro Ŝenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym, - zagro Ŝenia od składu materiałów wybuchowych.

3.11.a. Zagro Ŝenia atmosfery

Antropogeniczne rodzaje źródeł emisji zanieczyszcze ń powietrza w gminie Bełchatów mo Ŝna podzieli ć na:

Strona | 27

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• emisj ę punktow ą (zorganizowan ą emisj ę z kominów zakładowych powstał ą w wyniku energetycznego spalania paliw i przemysłowych procesów technologicznych), • emisj ę liniow ą (komunikacyjn ą, pochodz ącą głównie z transportu samochodowego, kolejowego, w której poszczególne odcinki drogi rozpatrywane są jako emitory), • emisje powierzchniow ą (w skład której wchodz ą zanieczyszczenia komunalne z: palenisk domowych, gromadzenia i utylizacji ścieków i odpadów). Gmina Bełchatów nie została obj ęta pomiarami i ocen ą jako ści powietrza w sieci monitoringu WIO Ś lub WSSE. Jedyne pomiary imisji zanieczyszcze ń wykonywano w mie ście Bełchatów i w zwi ązku z faktem i Ŝ dotycz ą one aglomeracji miejskiej nie mog ą stanowi ć miarodajnego odniesienia. Głównym źródłem zagro Ŝenia powietrza jest znajduj ąca si ę na obszarze gminy Kleszczów, Elektrownia "Bełchatów". Powietrze atmosferycznie nie posiada fizycznych granic, dlatego zanieczyszczenia powietrza równie Ŝ nie ograniczaj ą si ę wył ącznie do miejsca jego powstawania. Elektrownia jest najwi ększym w kraju producentem energii elektrycznej wytwarzanej w procesach spalania w ęgla brunatnego, w wyniku którego powstaj ą: pyły, tlenki siarki, tlenki azotu i tlenki w ęgla. Ich udział w produkcji głównych zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych w województwie łódzkim wyniósł w 2008 r. 73,2 %. W ostatnich latach działalno ść inwestycyjna Elektrowni w zakresie instalacji urz ądze ń redukcyjnych emisje, zaowocowała wyra źnym spadkiem poziomu zanieczyszcze ń np. dzi ęki wyposa Ŝeniu w elektrofiltry kotłów elektrowni czy wybudowaniu instalacji odsiarczania spalin metod ą mokr ą wapienno-gipsow ą, któr ą obj ęto wszystkie bloki energetyczne. Mimo ni Ŝszego emitowania zanieczyszcze ń mo Ŝe nast ępowa ć ich kumulacja w glebach, ro ślinno ści, wodach. Na zanieczyszczenia emitowane przez Elektrowni ę nakładaj ą si ę emisje pochodz ące z lokalnych źródeł punktowych, które jednak oddziałuj ą głównie na ich bezpo średnie otoczenie (nie odgrywaj ą ona natomiast wi ększej roli w skali powiatu czy województwa). Wa Ŝnym źródłem zanieczyszczenia s ą główne arterie o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu, a zwłaszcza trasy tranzytowe (w tym przede wszystkim: droga krajowa nr 8, drogi wojewódzkie nr 484, 485). Źródło emisji komunikacyjnej znajduje si ę nisko nad ziemi ą, co sprawia, Ŝe zanieczyszczenia emitowane z silników pojazdów kumuluj ą si ę w najbli Ŝszym otoczeniu dróg, a ich wpływ na jako ść powietrza maleje wraz z

Strona | 28

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów odległo ści ą. Brak jest danych dotycz ących wielko ści emisji substancji szkodliwych do atmosfery pochodz ących z transportu na terenie gminy Bełchatów. Nie mniej jednak sektor ten, ma coraz wi ększy wpływ na jako ść i stan powietrza. Szkodliwe substancje pochodz ące ze spalania paliw stanowi ą źródło zanieczyszczenia zarówno powietrza, jak i gleb, a w konsekwencji równie Ŝ wód powierzchniowych i podziemnych na skutek wymywania zanieczyszcze ń z powierzchni gruntu. Emisja powierzchniowa jest istotna szczególnie w okresie grzewczym w śród zwartej zabudowy, która utrudnia proces rozprzestrzeniania się zanieczyszcze ń. Pochodzi ona z niskich emitorów odprowadzaj ących gazowe produkty spalania z palenisk domowych i lokalnych kotłowni, w których podstawowym no śnikiem grzewczym jest w ęgiel kamienny, niestety cz ęsto złej jako ści o du Ŝej zawarto ści siarki. Wielko ść tego rodzaju emisji jest jednak trudna do oszacowania i zmienia si ę sezonowo. W okresie letnim notuje si ę spadek zagro Ŝenia spowodowanego emisj ą energetyczn ą.

3.11.b. Zagro Ŝenia wód powierzchniowych i podziemnych

W 2008 r. na terenie powiatu bełchatowskiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, w ramach „Wojewódzkiego programu monitoringu środowiska na rok 2008” przeprowadził szereg bada ń, którymi obj ęto mi ędzy innymi sie ć wód powierzchniowych i podziemnych. Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) ocenie poddano, w przypadku cieków naturalnych, stan ekologiczny JCW (jednolite cz ęś ci wody rozumiane s ą jako oddzielne, znacz ące elementy wód powierzchniowych, takich jak rzeka lub jej cz ęść , jezioro, inne zbiorniki wodne, itp., które dziel ą si ę na naturalne, silnie zmienione i sztuczne ), potencjał ekologiczny (w przypadku sztucznych jednolitych cz ęś ci wód i wód silnie zmienionych), stan chemiczny oraz stan jednolitych cz ęś ci wody. Badaniami obj ęto siedem punktów znajduj ących si ę na terenie powiatu. Obszar gminy Bełchatów nie został nimi uj ęty, dlatego dane o zanieczyszczeniu wód powierzchniowych oparte są na informacjach uzyskanych z dwóch punktów zlokalizowanych na terenie gmin sąsiednich (w Kleszczowie w miejscowo ści Piaski na rzece Widawce oraz w Klukach w miejscowo ści Ku źnica Kaszewska na rzece Rakówce). Ocena ta jest niekompletna i nale Ŝy ja traktowa ć jako orientacyjn ą.

Strona | 29

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Dane o zanieczyszczeniu wód powierzchniowych Dane o jednolitej cz ęś ci wody Ocena jednolitej cz ęś ci wody Nazwa Kategoria Badana Ocena Ocena Ocena Stan JCW wód rzeka – stanu potencjału stanu jednolitej punkt ekologicz- ekologicz- chemiczne cz ęś ci pomiarowy nego w nego w -go w wody badanej badanej badanej JCW JCW JCW Widawka rzeka od rz. Widawka – umiarko- poni Ŝej zły stan silnie - Kr ęcicy do Piaski wany dobrego wód zmieniona uj ścia Rakówka umiarko- - wany lub rzeka zły stan Rakówka Ku źnica poni Ŝej - - naturalna wód Kasze- umiarko- wska wanego

Wyniki powy Ŝszej tabeli przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco: • stan ekologiczny – klasyfikowany w oparciu o elementy hydromorfologiczne, biologiczne i fizykochemiczne w ciekach naturalnych, JCW Rakówki został zaliczony do III klasy – umiarkowanej lub poni Ŝej umiarkowanej (na pi ęć klas jako ści wód). • potencjał ekologiczny - klasyfikowany w oparciu o elementy hydromorfologiczne, biologiczne i fizykochemiczne w ciekach silnie zmienionych lub sztucznych JCW Widawki został zaliczony do III klasy o umiarkowanym potencjale (na pi ęć klas jako ści wód), • stan chemiczny oceniany ze wzgl ędu na wyst ępuj ące w wodach substancje szczególnie szkodliwe, w JCW Widawki sklasyfikowano jako poni Ŝej dobrego (na dwie klasy stanu chemicznego wód), • stan jednolitej cz ęś ci wody okre ślony na podstawie stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego w przypadku JCW Widawki i Rakówki sklasyfikowano jako zły (na dwie klasy stanu jednolitej cz ęś ci wód). Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) wody podziemne mo Ŝemy zakwalifikowa ć do 5 klas jako ści: • klasa I – wody bardzo dobrej jako ści, • klasa II – wody dobrej jako ści, • klasa III – wody zadowalaj ącej jako ści, • klasa IV – wody niezadawalaj ącej jako ści,

Strona | 30

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• klasa V – wody złej jako ści. Klasy I, II, III odznaczaj ą si ę dobrym stanem chemicznym wód podziemnych, IV i V słabym stanem chemicznym. Na terenie powiatu bełchatowskiego wody podziemne (z ró Ŝnych poziomów wodono śnych w tym: jury, kredy, trzeciorz ędu i czwartorz ędu) były badane w 6 punktach pomiarowych. Poniewa Ŝ teren gminy Bełchatów równie Ŝ nie został obj ęty przedmiotowymi badaniami, a we wszystkich punktach badawczych (Myszakach – m. Bełchatów, Ł ęki ńsku – gm. Kleszczów, Woli Wi ązowej – gm. Rusiec, Zelowie – m. Zelów, Łobudzicach – gm. Szczerców, Chabielicach – gm. Szczerców) wody podziemne zostały zaliczone do II klasy jako ści, mo Ŝna przyj ąć , Ŝe wody podziemne znajduj ące si ę na terenie gminy Bełchatów równie Ŝ charakteryzuj ą si ę dobrym stanem chemicznym. Wy Ŝej wymieniony stan jako ści wód powierzchniowych i podziemnych mo Ŝe by ć spowodowany: • brakiem systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków przy jednoczesnym wysokim wska źniku zwodoci ągowania wsi (93%), • spływami powierzchniowymi z pól uprawnych (na których stosowane s ą nawozy mineralne i chemiczne środki ochrony ro ślin) i • spływami powierzchniowymi pochodz ącymi z sieci drenarskiej, które trafiaj ą do wód wraz z opadami, • obecno ści ą dzikich wysypisk śmieci, • spływami powierzchniowymi z tras komunikacyjnych, • nieszczelnymi składowiskami odpadów.

3.11.c. Przekształcenie rze źby terenu oraz pokrywy glebowej

Na terenie gminy Bełchatów do obszarów o przekształconej rze źbie zaliczy ć nale Ŝy tereny zwi ązane eksploatacj ą powierzchniow ą w ramach udokumentowanych złó Ŝ kopalin. Na rysunku studium wyznaczono równie Ŝ zło Ŝa perspektywiczne, które po udokumentowaniu będą mogły by ć wydobywane. Pozyskiwanie kruszyw powoduje lokalne zmiany powierzchni ziemi i wpływa na pogorszenie warunków glebowych w okolicach eksploatowany złó Ŝ kruszyw. Du Ŝy obszar gminy od strony południowo-zachodniej znajduje si ę pod wpływem leja depresyjnego wód podziemnych wynikaj ącego z eksploatacji odkrywki KWB „Bełchatów”. Powoduje on zaburzenie stosunków wodnych w glebach na skutek zaniku lub osłabienia podsi ąku kapilarnego i skutkuj ąc znacznymi

Strona | 31

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

niedoborami wody szczególnie w okresie letnim w rejonach zdominowanych przez gleby lekkie o słabych wła ściwo ściach zatrzymywania wody. Badania gleb pod k ątem stopnia ich degradacji, zakwaszenia i zasobno ści w składniki pokarmowe (fosfor, magnez i potas) prowadzone s ą na skal ę masow ą w skali wsi, gmin, powiatu i województwa przez specjalistyczne Stacje Chemiczno- Rolnicze. Brak jednak szczegółowych danych dotycz ących stanu gleb na terenie gminy Bełchatów. Generalnie przewa Ŝaj ą gleby kwa śne i bardzo kwa śne, co świadczy o dosy ć wysokim stopniu ich degradacji. Co wi ęcej zakwaszone gleby pomimo silnego nawo Ŝenia nie przynosz ą wysokich plonów, składniki nawozowe nie są zatrzymywane w glebie i w łatwy sposób wypłukiwane s ą do wód gruntowych powoduj ąc ich zanieczyszczenie. Post ępuj ący proces zakwaszenia gleb zwi ązany jest z działalno ści ą przemysłu i nat ęŜ onym transportem emituj ącymi dwutlenek siarki i tlenki azotu, które przenoszone s ą w zale Ŝno ści od kierunku wiatru z okolic Elektrowni Bełchatów, a czasami nawet Elektrowni Konin, cho ć skutki oddziaływania sektora przemysłowego zdecydowanie zmniejszyła si ę ostatnimi latami na skutek uruchomienia urz ądze ń redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza. Jednocze śnie gleby w gminie Bełchatów nie s ą zasobne w składniki pokarmowe, charakteryzuj ą si ę nisk ą i średni ą zawarto ści ą fosforu, od bardzo niskiej do średniej zawarto ści potasu i podobn ą zawarto ści ą magnezu. Niedobory składników pokarmowych wynikaj ą głównie z nieproporcjonalnego zu Ŝycia nawozów i powoduj ą w sposób oczywisty obni Ŝenie spodziewanych plonów. Niew ątpliwe zagro Ŝenie stanowi ą dzikie wysypiska śmieci. Wobec rozbudowanej sieci wodoci ągowej i słabo rozwini ętej sieci kanalizacyjnej pewne niebezpiecze ństwo dla stanu sanitarnego gleb mog ą stanowi ć nieszczelne szamba oraz rozlewana na pola gnojowica. Powa Ŝnym niebezpiecze ństwem s ą równie Ŝ niedostatecznie zabezpieczone, stare, podziemne zbiorniki paliw na terenach zlikwidowanych kółek rolniczych, baz przeładunkowych SKR i PGR. Wi ększo ść z nich to zbiorniki jednopłaszczowe, bez wanien odciekowych, cz ęś ciowo skorodowane, które mog ą powodowa ć łatwe przenikanie zanieczyszcze ń do gleb i wód podziemnych.

3.11.d. Osuwanie si ę mas ziemnych

Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo osuwania si ę mas ziemnych.

Strona | 32

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.11.e. Osiadanie powierzchni terenu

Poniewa Ŝ południowa cz ęść gminy Bełchatów znajduje si ę w bezpo średnim zasi ęgu leja depresji spowodowanego odwodnieniem odkrywki w ęgla brunatnego Bełchatów cze ść gminy mo Ŝe by ć potencjalnie zagro Ŝona procesem osiadania powierzchni terenu. Dotychczasowe obserwacje wskazały jednak, Ŝe procesy osiadania nie miały wi ększego wpływu na zabudow ę, a tym samym nie stwarzały zagro Ŝenia dla ludno ści. Osiadanie terenu w wyniku odwodnienia jest ruchem bardzo powolnym, a faktyczne warto ści osiadania w niektórych przypadkach s ą nawet 10-krotnie mniejsze od zakładanych. Według Prognozy osiada ń i odkształce ń obszar południowej cz ęś ci gminy le Ŝą cy na terenie górniczym „Pole Bełchatów” został zaliczony do kategorii „0” terenu górniczego, którego wpływ odkształce ń na obiekty budowlane mo Ŝna uj ąć za pomijalny. Prognozowane wypi ętrzanie terenu (ze wzgl ędu na odbudow ę poło Ŝenia zwierciadła wód podziemnych), w oparciu o które wyliczono wska źnik deformacji terenu, ma warto ść w granicach około 0,02 m ÷ 0,25 m.

3.11.f. Procesy sejsmiczne

Wstrz ąsy sejsmiczne s ą zjawiskiem dynamicznym, oddziaływuj ącym na powierzchni ę terenu. Powstaj ą one w wyniku gwałtownego przemieszczenia, p ękania lub załamywania si ę warstw górotworu, którego wstrz ąs powoduje wyzwolenie energii sejsmicznej i jest źródłem emisji drga ń spr ęŜ ystych rozchodz ących si ę w postaci fali sejsmicznej. W otoczeniu epicentrum wstrz ąsu obserwuje si ę drgania powierzchni, których amplituda jest wprost proporcjonalna do energii sejsmicznej zjawiska a odwrotnie proporcjonalna do odległo ści od epicentrum. Według Prognozy osiada ń i odkształce ń zjawisk sejsmicznych teren gminy Bełchatów znajduje si ę poza granic ą izolinii przyspiesze ń drga ń gruntu o warto ści 120 mm/s 2, gdzie nie przewiduje si ę wyst ąpienia szkód w Ŝadnych kategoriach odporno ści budynków.

3.11.g. Zagro Ŝenia środowiska powodowane przez hałas

Jednym z bardziej determinuj ących czynników jako ści środowiska jest hałas rozumiany jako d źwi ęki niepo Ŝą dane, uci ąŜ liwe, szkodliwe. Mo Ŝe wywiera ć on niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, świat zwierz ęcy i ro ślinny, a jego

Strona | 33

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów szkodliwo ść zale Ŝy od nat ęŜ enia, cz ęstotliwo ści, charakteru zmian w czasie, długotrwało ści działania. Hałas wyst ępuje powszechnie zwłaszcza wzdłu Ŝ tras komunikacyjnych, obiektów przemysłowych i usługowych o charakterze wytwórczym. Na terenie gminy nie ma stałego punktu pomiarowego, jednak mo Ŝna przyj ąć , Ŝe głównym jego źródłem jest hałas drogowy, który zale Ŝy od wielu czynników, w tym m.in.: • od układu drogowego, • nat ęŜ enia i struktury ruchu, • średniej pr ędko ści strumienia pojazdów, • stanu technicznego nawierzchni, • stanu technicznego pojazdów. Najbardziej uci ąŜ liwym szlakiem dla mieszka ńców jest trakt tranzytowy (droga krajowa nr 8 relacji Wrocław – Warszawa) charakteryzuj ący si ę najwi ększym nat ęŜ eniem ruchu oraz drogi wojewódzkie: nr 485 relacji Pabianice – Bełchatów nr 484 relacji (Łask) Buczek – Zelów – Bełchatów – Kamie ńsk.

3.11.h. Zagro Ŝenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym

Źródłem promieniowania elektromagnetycznego niejonizuj ącego s ą systemy wytwórcze i przesyłowe energii elektrycznej, stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, urz ądzenia diagnostyczne, terapeutyczne, urz ądzenia przemysłowe i urz ądzenia u Ŝytku domowego, słowem - promieniowanie to wyst ępuje powszechnie w środowisku. Ujemny wpływ na stan środowiska i zdrowie ludzi maj ą urz ądzenia, które emituj ą fale elektromagnetyczne wysokiej cz ęstotliwo ści w postaci radiofal o cz ęstotliwo ści od 0,1 do 300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz, umieszczone w środowisku naturalnym. W gminie Bełchatów do sztucznych źródeł emisji pól elektromagnetycznych stanowi ących potencjalne zagro Ŝenie dla środowiska nale Ŝą : • linie elektroenergetyczne o napi ęciu znamionowym 400 kV, 220 kV i 110 kV, • stacja bazowa telefonii komórkowej, • radiolinie, • urz ądzenia emituj ące pola elektromagnetyczne wykorzystywane w przemy śle, ośrodkach medycznych, policji, stra Ŝy po Ŝarnej.

Strona | 34

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.11.i. Zagro Ŝenia od składu materiałów wybuchowych

Na potrzeby kopalni Bełchatów, na terenie zalesionym, w południowej cz ęś ci gminy usytuowano skład materiałów wybuchowych, wyznaczaj ąc dla niego trzy strefy zagro Ŝenia: Strefa 1300 m – wyznacza najmniejsz ą odległo ść od innych składów materiałów wybuchowych, magazynów łatwo zapalnych materiałów o pojemno ści powy Ŝej 200 l paliwa, stacji radiowych, telewizyjnych i radarowych, Strefa 900 m – wyznacza najmniejsz ą odległo ść od osiedli, dróg publicznych i kolejowych, mostów, obiektów zakładów, zbiorników i linii WN, Strefa 500 m – wyznacza najmniejsz ą odległo ść od oddzielnych budynków mieszkalnych, dróg o mniejszym ruchu, linii kolejowych o ruchu wył ącznie towarowym, składów łatwo zapalnych materiałów o pojemno ści mniejszej ni Ŝ 200 l paliwa, urz ądze ń specjalnych odpornych na działanie fali detonacyjnej (mosty, wie Ŝe, elewatory Ŝelazne, Ŝelbetowe i stalowe) oraz linii WN zasilaj ących wył ącznie obiekty zakładu górniczego.

3.12. Naturalne zagro Ŝenia środowiska

Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą, okresowo, szczególnie w przypadku nawalnych opadów lub przyspieszonych roztopów dochodzi jednak do lokalnych podtopie ń w dolinach istniej ących cieków.

4. Stan dziedzictwa kulturowego

4.1. Rys historyczny

Gmina Bełchatówek (od 1973 r. gmina Bełchatów) – to dawna gmina wiejska istniej ąca do 1954 r. w województwie łódzkim. Siedzib ą władz gminy był wówczas Bełchatówek (obecnie osiedle miasta Bełchatów). W czasach Królestwa Polskiego gmina nale Ŝała do Guberni Piotrkowskiej. W maju 1870 r. do gminy przył ączono pozbawiony praw miejskich Bełchatów, który stał si ę samodzielnym miastem znów od 1925 r. Podczas I wojny światowej przez teren ziemi bełchatowskiej kilkakrotnie

Strona | 35

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów przebiegała linia frontu. Po odparciu wojsk rosyjskich cały teren znalazł si ę pod okupacj ą austrow ęgiersk ą. W okresie mi ędzywojennym, po odzyskaniu przez Polsk ę niepodległo ści, gmina Bełchatówek naleŜała do powiatu piotrkowskiego, który znajdował si ę w województwie łódzkim. W wojnie obronnej w 1939 r. ziemia bełchatowska odegrała znacz ącą rol ę jako rejon koncentracji wojsk polskich oraz ośrodek ich zaopatrzenia, gdy Ŝ w granicach gminy ci ągn ęła si ę linia obronna z umocnieniami (których ślady mo Ŝemy do dzisiaj ogl ąda ć np. w miejscowo ści Ole śnik). We wrze śniu 1939 r. oddziały Wehrmachtu zaj ęły Bełchatów wraz z terenami gminy. Cały obszar został wł ączony wówczas do tzw. Kraju Warty. Okupacja hitlerowska zako ńczyła si ę na ziemi bełchatowskiej 19 stycznia 1945 roku. Po wojnie gmina zachowała swoj ą przynale Ŝno ść administracyjn ą. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 r. składała si ę z: Adamowa, Bełchatówka, Binkowa, Dobiecina, Dobrzelowa, Domiechowic, Edwardowa, Helenowa, Józefowa, Kałdun, Ław, Myszaków, Niedyszyna, Politanic, Woli Mikorskiej, Zawad, Zdzieszulic Dolnych i Zdzieszulic Górnych. Kolejna reforma, która dokonała zmian, tym razem w siatce podziału zasadniczego kraju, została przeprowadzona w 1954 roku. Zniesiono wtedy wszystkie istniej ące gminy tworz ąc w ich miejsce trzykrotnie mniejsze jednostki podziału terytorialnego – gromady. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Bełchatówek nie przywrócono, utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gmin ę Bełchatów, do której przył ączono w 1977 r. obszar zniesionej gminy Grocholice (bez miejscowo ści Grocholice i Zamo ście, które wł ączono do miasta). Od 1 stycznia 1999 r. wraz z wej ściem w Ŝycie reformy administracyjnej, która przywróciła trójstopniowy podział administracyjny kraju gmina Bełchatów wchodzi w skład powiatu bełchatowskiego le Ŝą cego w województwie łódzkim.

4.2. Środowisko kulturowe

Zachowane zasoby dziedzictwa kulturowego, obejmuj ące cenne zabytki wpisane do rejestru zabytków i ewidencji konserwatorskiej, historycznie ukształtowane układy przestrzenne, miejsca koncentracji podziemnych warstw kultury, a takŜe tradycja regionu stanowi ą warto ści podlegaj ące ochronie prawnej i pozwalaj ące na wyodr ębnienie obszarów o znacz ących walorach środowiska kulturowego.

Strona | 36

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Środowisko kulturowe, na które składaj ą si ę przekształcone przez człowieka twory przyrody oraz wytworzone warto ści materialne i duchowe jest istotnym składnikiem jako ści Ŝycia mieszka ńców. Troska o środowisko kulturowe to nie tylko ochrona materialnych śladów naszej przeszło ści, ale tak Ŝe ochrona to Ŝsamo ści ludzi w jej najbardziej newralgicznym aspekcie, bowiem straty w środowisku kulturowym, a szczególnie utracone dziedzictwo kulturowe, s ą nie do odtworzenia.

4.3. Obiekty obj ęte ochron ą

Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej jest celem polityki przestrzennej, a kształtowanie środowiska kulturowego powinno generowa ć rozwój innych dziedzin Ŝycia regionu (np. turystyk ę i rekreacj ę, osadnictwo, le śnictwo, rolnictwo). Obiekty kultury materialnej winny by ć wykorzystane i uŜytkowane z zapewnieniem opieki konserwatorskiej, rewaloryzacji i nadania im odpowiednich funkcji u Ŝytkowych.

4.3.a. Obiekty wpisane do rejestru zabytków

Obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Bełchatów Nr i data wpisu Czas Lp. Obiekt Lokalizacja do rejestru powstania zabytków 1. park dworski Dobiecin 70 1920-1925 r. Nr 299 31 sierpie ń 1983 r. 2. park dworski Dobrzelów 84 1. połowa Nr 297 (zespół XIX w. 31 sierpie ń 1983 r. dworsko-parkowy) 20 grudnia 1995 r. 3. oficyna Dobrzelów 84 1. połowa Nr 36/170 (zespół XIX w. 26 maja 1967 r. dworsko-parkowy) 4. dwór Dobrzelów 84 1. połowa Nr 35/169 (zespół XIX w. 26 maja 1967 r. dworsko-parkowy) 5. park dworski Łękawa 9 XVIII/XIX w. Nr 350 14 lutego 1989 r. 6. dwór obronny Mikorzyce 1 XVI/XVII w. Nr 574-IX-80 (trwała ruina – 19 maja 1952 r. stanowisko archeologiczne) Nr 41/177 26 maja 1967 r. 7. park dworski Mokracz XVIII/XIX w. Nr 340 16 marca 1984 r. 8. park dworski Post ękalice 165 XVIII w. Nr 146/692 27 wrze śnia 1967 r. 9. ko ściół filialny Post ękalice 165 1737 r. Nr 160-IX-6

Strona | 37

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

rzymsko-katolicki 7 lipca 1948 r. pw. św. Rocha Nr 47/187 26 wrze śnia 1967 r. 10. cmentarz przyko ścielny Post ękalice 165 pocz. XIX w. Nr 47/187 rzymsko-katolicki 26 wrze śnia 1967 r. 11. park dworski Wielopole XVIII/XIX w. Nr 341 16 marca 1984 r.

4.3.b. Obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków

W Gminnej Ewidencji Zabytków dla Gminy Bełchatów znajduj ą si ę 24 obiekty stanowi ące warto ść historyczn ą i kulturow ą, w tym układy przestrzenne miejscowo ści zespoły dworsko-parkowe, parki, cmentarze, młyn oraz schrony bojowe. Lp. Obiekt Dane Nr ewid. Czas Nr i data wpisu adresowe/ działki powstania do rejestru lokalizacja zabytków 1. park dworski Dobiecin 70 7/1 1920-1925 r. Nr 299 31 sierpie ń 1983 r. 2. folwark Dobiecin 70 7/1 pocz ątek XX w. 3. dwór Dobrzelów 84 407/1 1. połowa Nr 35/169 XIX w. 26 maja 1967 r. 4. oficyna Dobrzelów 84 407/1 1. połowa Nr 36/170 XIX w. 26 maja 1967 r. 5. park dworski Dobrzelów 84 407/1 1. połowa Nr 297 XIX w. 31 sierpie ń 1983 r. 20 grudnia 1995 r. 6. cmentarz Kałduny 238 XIX w. ewangelicki 7. układ Kałduny do XIII w. przestrzenny miejscowo ści Kałduny 8. układ Kurnos I i II XIV w. przestrzenny miejscowo ści Kurnos Pierwszy i Drugi (ulicówka) 9. cmentarz Myszaki 316 XIX w. ewangelicki (le śny zagajnik na południu wsi) 10. pałac Łękawa 9 829 XVIII w. 11. park dworski Łękawa 9 829 XVIII/XIX w. Nr 350 14 lutego 1989 r. 12. dwór obronny Mikorzyce 1 164/1 XVI/XVII w. Nr 574-IX-80 (trwała ruina) 19 maja 1952 r.

Strona | 38

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Nr 41/177 26 maja 1967 r. 13. park dworski Mikorzyce 1 164/1 XVI/XVII w. 14. park dworski Mokracz 229/2, XVIII/XIX w. Nr 340 229/3, 16 marca 1984 r. 229/4 15. schrony okolice: 553/4 czerwiec bojowe linii Ole śnika, (Ole śnik), 1939 r. Widawki Rz ąsawy, 59 Ksi ęŜ ego Młyna (Rz ąsawa), 477/4 (Ksi ęŜ y Młyn) 16. układ Post ękalice XIV/XV w. przestrzenny miejscowo ści Post ękalice (rz ędówka) 17. kościół filialny Post ękalice 165 263 1737 r. Nr 160-IX-6 rzymsko- 7 lipca 1948 r. katolicki pw. św. Rocha Nr 47/187 26 wrze śnia 1967 r. 18. park dworski Post ękalice 165 263 XVIII w. Nr 146/692 27 wrze śnia 1967 r. 19. cmentarz Post ękalice 165 263 pocz. XIX w. Nr 47/187 przyko ścielny 26 wrze śnia 1967 r. 20. park dworski Wielopole 30 20/2, 20/3, XVIII/XIX w. Nr 341 21/1, 21/3, 16 marca 1984 r. 21/5, 21/6, 21/7, 22/1, 22/2, 23 21. układ Wola Mikorska do XIV w. przestrzenny miejscowo ści Wola Mikorska (rz ędówka) 22. układ Wólka do XIV w. przestrzenny Łękawska miejscowo ści Wólka Łękawska 23. młyn wodny Wyr 726 XIX/XX w. (murowano- drewniany) 24. cmentarz Zawady 41 XIX w. ewangelicki (przy drodze do miejscowo ści Ławy)

Strona | 39

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

4.3.c. Stanowiska archeologiczne

Na terenie gminy znajduje si ę szereg stanowisk archeologicznych, oznaczonych na rysunku studium, b ędących świadectwem wielowiekowego osadnictwa.

Zestawienie zbiorcze stanowisk archeologicznych na terenie Gminy Bełchatów Lp. Nr Nr Miejscowo ść Funkcja Kultura Chronologia obsz. st/ob stanowiska AZP 1. 75-52 1 Janów ślad. os pradzieje EP. KAMIENIA 2. 75-52 2 Janów ślad. os pradzieje EP. KAMIENIA? ślad. os przeworska ? 3. 75-52 3 Janów ślad. os pradzieje MEZOLIT 4. 75-52 4 Janów obozowisko pradzieje EP. KAMIENIA ślad. os kpl? NEOLIT 5. 75-52 5 Janów obozowisko pradzieje EP. KAMIENIA ślad. os łu Ŝycka WEB? 6. 75-52 6 Mokracz obozowisko pradzieje MEZOLIT Michałów 7. 75-52 15 Zwierzchów obozowisko pradzieje EP. KAMIENIA ślad. os kpl? NEOLIT 8. 75-52 16 Kolonia ślad. os pradzieje MEZOLIT? Post ękalice 9. 75-52 17 Mokracz skarb przeworska OWR 10. 75-52 18 Post ękalice obozowisko pradzieje PALEOLIT 11. 75-52 19 Post ękalice grodzisko? - PÓ Ź.ŚRW-O.N ś 12. 74-52 12 Huta ślad. os - PÓ Ź.ŚRW? osada - OKR.NOWO ś 13. 74-52 31 Niedyszyna osada - OKR.NOWO ś 14. 74-52 32 Niedyszyna osada - OKR.NOWO ś 15. 74-52 33 Niedyszyna ślad. os pradzieje EK-EB osada - OKR.NOWO ś 16. 74-52 34 Niedyszyna osada - OKR.NOWO ś 17. 74-52 42 Post ękalice ślad. os pradzieje MEZOLIT? 18. 74-52 43 Post ękalice ślad. os pradzieje NEOLIT-WEB 19 74-52 44 Post ękalice osada - WCZ. SRW. 20. 74-52 45 Post ękalice osada - OKR.NOWO ś 21. 74-52 46 Post ękalice osada - OKR.NOWO ś 22. 74-52 47 Post ękalice ślad. os pradzieje ? 23. 74-52 48 Post ękalice ślad. os pradzieje EK-EB 24. 76-52 2 Bukowa Góra obozowisko pradzieje PÓ Ź.PALEOLIT obozowisko komornicka MEZOLIT 25. 76-52 69 Bukowa ślad. os pradzieje EP. KAMIENIA? 26. 76-52 70 Bukowa osada - OKR.NOWO ś 27. 75-50 21 Kurnos osada - OKR.NOWO ś 28. 75-50 22 Kurnos osada - OKR.NOWO ś 29. 75-50 23 Kurnos osada - OKR.NOWO ś 30. 75-50 24 Kurnos osada - OKR.NOWO ś 31. 76-50 19 Kurnos II osada - OKR.NOWO ś 32. 76-50 20 Kurnos II osada - OKR.NOWO ś 33. 76-50 26 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 34. 76-50 27 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 35. 76-50 28 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 36. 74-50 3 Emilów cmentarzysko łu Ŝycka HA CD 37. 74-50 4 Domiechowice ślad. os pradzieje PAL? NEOL?

Strona | 40

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

38. 74-50 5 Mikorzyce dwór obronny - OKR.NOWO ś 39. 74-50 19 Wygwizdów ślad. os - PÓ Ź.ŚRW ślad. os - OKR.NOWO ś 40. 74-50 20 Wola Kruszy ńska ślad. os pradzieje NEOLIT-EB osada przeworska OWR 41. 74-50 21 Wola Kruszy ńska osada łu Ŝycka EB-HA ślad. os - OKR.NOWO ś 42. 74-50 22 Anastazów osada - OKR.NOWO ś 43. 74-50 23 Anastazów osada - OKR.NOWO ś 44. 74-50 24 Anastazów osada - OKR.NOWO ś 45. 74-50 25 Anastazów ślad. os - OKR.NOWO ś 46. 74-50 26 Mikorzyce osada - PÓ Ź.ŚRW-O.N ś 47. 74-50 27 Mikorzyce osada - OKR.NOWO ś 48. 74-50 28 Józefów osada - OKR.NOWO ś 49. 74-50 29 Józefów osada - OKR.NOWO ś 50. 74-50 30 Józefów osada - OKR.NOWO ś 51. 74-50 31 Adamów ślad. os - OKR.NOWO ś 52. 74-50 32 Adamów ślad. os - OKR.NOWO ś 53. 74-50 33 Wola Mikorska ślad. os - PÓ Ź.ŚRW ślad. os - OKR.NOWO ś 54. 74-50 34 Wola Mikorska osada - OKR.NOWO ś 55. 74-50 35 Wola Mikorska osada - PÓ Ź.ŚRW-O.N ś 56. 74-50 36 Wola Mikorska ślad. os pradzieje NEOLIT-WEB 57. 74-50 37 Wola Mikorska ślad. os pradzieje NEOLIT-EB 58. 74-50 38 Wola Mikorska ślad. os pradzieje ? ślad. os - OKR.NOWO ś 59. 74-50 39 Wola Mikorska osada - WCZ-PÓ Ź.ŚRW 60. 74-50 40 Wola Mikorska ślad. os pradzieje NEOLIT-EB 61. 74-50 41 Ławy ślad. os - OKR.NOWO ś 62. 74-50 42 Ławy osada - OKR.NOWO ś 63. 74-50 43 Ławy ślad. os pradzieje MEZOLIT? ślad. os pradzieje ? ślad. os - OKR.NOWO ś 64. 74-50 44 Ławy osada - OKR.NOWO ś 65. 74-50 45 Zale śna osada - OKR.NOWO ś 66. 74-50 46 Zale śna ślad. os pradzieje NEOLIT-EB 67. 74-50 47 Zale śna ślad. os pradzieje NEOLIT-EB osada łu Ŝycka V EB-HA 68. 74-50 48 Zale śna ślad. os pradzieje WEB? ślad. os - OKR.NOWO ś 69. 74-50 49 Zale śna ślad. os pradzieje NEOLIT ślad. os pradzieje HA? LA? ślad. os - OKR.NOWO ś 70. 74-50 50 Zale śna ślad. os pradzieje NEOLIT-EB osada łu Ŝycka EB-HA 71. 74-50 51 Zale śna ślad. os - WCZ-PÓ Ź.ŚRW ślad. os - OKR.NOWOś 72. 74-50 52 Zale śna osada - WCZ-PÓ Ź.ŚRW 73. 74-50 53 Zale śna ślad. os pradzieje NEOLIT-EB cmentarz? łu Ŝycka? EB-HA ślad. os PÓ Ź.ŚRW osada OKR.NOWO ś 74. 74-50 54 Domiechowice osada - OKR.NOWO ś 75. 74-50 55 Domiechowice osada - OKR.NOWO ś 76. 74-50 56 Domiechowice ślad. os pradzieje NEOLIT-EB 77. 74-50 57 Domiechowice ślad. os pradzieje NEOLIT-EB osada KCS? KCGD NEOLIT/WEB ślad. os - OKR.NOWO ś 78. 74-50 58 Emilów ślad. os pradzieje NEOLIT-EB

Strona | 41

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

79. 75-51 9 Zdzieszulice ślad. os ? ? Dolne 80. 75-51 10 Zwierzchów ślad. os - WCZ. ŚRW 81. 75-51 29 Por ęby osada - OKR.NOWO ś Grocholickie 82. 75-51 30 Por ęby osada - OKR.NOWO ś Grocholickie 83. 75-51 31 Mazury osada - OKR.NOWO ś 84. 75-51 32 Zdzieszulice osada - PÓ Ź. ŚRW Dolne osada - OKR.NOWO ś 85. 75-51 34 Zdzieszulice osada - III WCZ. ŚRW Dolne osada - OKR.NOWO ś 86. 75-51 35 Zdzieszulice ślad. os pradzieje EK-EB Dolne 87. 75-51 36 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Dolne 88. 75-51 37 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Dolne 89. 75-51 38 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Górne 90. 75-51 39 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Górne 91. 75-51 40 Zdzieszulice ślad. os pradzieje EK-EB Górne 92. 75-51 41 Zdzieszulice osada - PÓ Ź. ŚRW Górne osada - OKR.NOWO ś 93. 75-51 42 Zdzieszulice osada - III WCZ. ŚRW Górne osada - OKR.NOWO ś 94. 75-51 43 Zdzieszulice ślad. os pradzieje ? Górne osada PÓ Ź. ŚRW 95. 75-51 44 Zdzieszulice osada - III WCZ. ŚRW Górne 96. 75-51 45 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Górne 97. 75-51 46 Zdzieszulice osada - II WCZ. ŚRW Górne osada - III WCZ. ŚRW 98. 75-51 47 Zdzieszulice ślad. os pradzieje MEZ.-NEOL. Górne 99. 75-51 48 Zdzieszulice ślad. os pradzieje ? Górne osada przeworska OWR? 100. 75-51 49 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Górne - 101. 75-51 50 Zdzieszulice osada - OKR.NOWO ś Górne - 102. 75-51 51 Kielchinów osada - OKR.NOWO ś 103. 75-51 52 Zwierzchów osada - OKR.NOWO ś 104. 75-51 53 Zwierzchów osada - OKR.NOWO ś 105. 75-51 54 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 106. 75-51 55 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 107. 75-51 56 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 108. 75-51 57 Dobiecin ślad. os pradzieje EK-EB 109. 75-51 58 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 110. 75-51 59 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś osada - III WCZ. ŚRW 111. 75-51 60 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 112. 75-51 61 Dobiecin osada - OKR.NOWO ś 113. 75-51 62 Dobiecin ślad. os pradzieje NEOLIT-EB 114. 74-51 1 Kałduny osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś

Strona | 42

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

115. 74-51 2 Kałduny ślad. os - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 116. 74-51 3 Kałduny ślad. os - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 117. 74-51 6 Józefów ślad. os - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 118. 74-51 7 Ławy osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 119. 74-51 8 Ławy osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 120. 74-51 9 Zawady obozowisko pradzieje EK-EB ślad. os łu Ŝycka III EB osada - OKR.NOWO ś 121. 74-51 14 Dobrzelów ślad. os - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 122. 74-51 20 Dobrzelów osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 123. 74-51 21 Dobrzelów osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 124. 74-51 22 Dobrzelów osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 125. 74-51 23 Zawady osada pradzieje NEOLIT?WEB? osada gr. klosz. LA osada przeworska OWR 126. 74-51 24 Bełchatów obozowisko pradzieje EK-WEB osada gr. klosz. LA osada - OKR.NOWO ś 127. 74-51 25 Wielopole osada kpl? kcs? NEOLIT 128. 74-51 26 Wielopole osada kpl NEOLIT 129. 74-51 27 Myszaki osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 130. 74-51 28 Myszaki osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 131. 76-51 1 Augustów ślad. os. kcs NEOLIT-WEB 132. 76-51 4 Janów cmentarzysko przeworska I-II OWR 133. 76-51 5 Ksi ęŜ y Młyn ślad. os. pradzieje NEOLIT 134. 76-51 6 Łęg ? łu Ŝycka HA 135. 76-51 7 Łęg osada - OKR.NOWO ś 136. 76-51 8 Rz ąsawa osada - OKR.NOWO ś 137. 76-51 9 Por ęby osada - OKR.NOWO ś Grocholickie 138. 76-51 10 Por ęby osada - OKR.NOWO ś Grocholickie 139. 76-51 11 Por ęby ślad. os. pradzieje ? Grocholickie 140. 76-51 12 Oleśnik ślad. os. pradzieje ? 141. 76-51 13 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 142. 76-51 14 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 143. 76-51 15 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 144. 76-51 16 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 145. 76-51 17 Ole śnik ślad. os. pradzieje SCHP-MEZ. 146. 76-51 18 Ole śnik osada - OKR.NOWO ś 147. 76-51 19 Rz ąsawa osada - OKR.NOWO ś 148. 76-51 20 Rz ąsawa osada - OKR.NOWO ś 149. 76-51 21 Ksi ęŜ y Młyn osada - OKR.NOWO ś 150. 76-51 22 Ksi ęŜ y Młyn osada łu Ŝycka EB-HA 151. 76-51 23 Ksi ęŜ y Młyn osada łu Ŝycka EP. BR ĄZU 152. 76-51 24 Ksi ęŜ y Młyn osada łu Ŝycka IV-V EB 153. 76-51 25 Ksi ęŜ y Młyn ślad. os. łu Ŝycka IV-V EB

Strona | 43

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

154. 76-51 26 Ksi ęŜ y Młyn osada - OKR.NOWO ś 155. 76-51 27 Ksi ęŜ y Młyn osada łu Ŝycka EP. BR ĄZU 156. 76-51 28 Ksi ęŜ y Młyn ślad. os. pradzieje EP. BR ĄZU? 157. 76-51 34 Bugaj osada - OKR.NOWO ś 158. 76-51 35 Bugaj osada łu Ŝycka IV-V EB 159. 76-51 36 Bugaj ślad. os. - OKR.NOWO ś 160. 76-51 37 Bugaj osada łu Ŝycka IV-V EB 161. 76-51 38 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 162. 76-51 39 Wólka Ł ękawska ślad. os. pradzieje EP. BR ĄZU 163. 76-51 40 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 164. 76-51 41 Wólka Ł ękawska osada - III WCZ. ŚRW 165. 76-51 42 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 166. 76-51 43 Wólka Ł ękawska ślad. os. łu Ŝycka IV-V EB 167. 76-51 44 Wólka Ł ękawska osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 168. 76-51 45 Wólka Ł ękawska osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 169. 76-51 46 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 170. 76-51 47 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 171. 76-51 48 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 172. 76-51 49 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 173. 76-51 50 Wólka Ł ękawska osada - PÓ Ź. ŚRW 174. 76-51 51 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 175. 76-51 52 Wólka Ł ękawska ślad. os. pradzieje SCHN 176. 76-51 53 Wólka Ł ękawska osada - OKR.NOWO ś 177. 76-51 54 Wólka Ł ękawska osada przeworska OWR 178. 76-51 55 Wólka Ł ękawska ślad. os. pradzieje SCHN_EB 179. 76-51 56 Mazury osada - OKR.NOWO ś 180. 76-51 57 Augustynów osada - OKR.NOWO ś 181. 76-51 58 Kielchinów osada - OKR.NOWO ś 182. 76-51 59 Augustynów osada - OKR.NOWO ś 183. 76-51 60 Zawadów ślad. os. łu Ŝycka EP. BR ĄZU? 184. 76-51 61 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 185. 76-51 62 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 186. 76-51 63 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 187. 76-51 64 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 188. 76-51 65 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 189. 76-51 66 Zawadów osada łu Ŝycka IV-V EB 190. 76-51 67 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 191. 76-51 68 Zawadów osada łu Ŝycka EP. BR ĄZU osada - OKR.NOWO ś 192. 76-51 69 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 193. 76-51 70 Zawadów osada - III WCZ. ŚRW 194. 76-51 71 Zawadów osada - PÓ Ź. ŚRW 195. 76-51 72 Zawadów osada - OKR.NOWO ś 196. 77-51 2 Łękawa ? ? ? 197. 77-51 3 Łękawa ślad. os. pradzieje EP.KAMIENIA 198. 77-51 51 Kalisko osada - OKR.NOWO ś 199. 77-51 53 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 200. 77-51 54 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 201. 77-51 55 Łękawa ślad. os. pradzieje EP.KAMIENIA 202. 77-51 56 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 203. 77-51 57 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 204. 77-51 58 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 205. 77-51 59 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 206. 77-51 60 Łękawa osada - OKR.NOWO ś 207. 77-51 61 Łękawa ślad. os. pradzieje MEZ.-NEOL. 208. 77-51 62 Łękawa osada pradzieje MEZOLIT-WEB

Strona | 44

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

209. 74-52 70 Huta huta szkła - OKR.NOWO ś 210. 75-50 26 Domiechowickie osada - PÓ Ź. ŚRW Niwy osada - OKR.NOWO ś 211. 74-50 59 Domiechowice ślad. os - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 212. 74-50 60 Domiechowice osada łu Ŝycka EP. BR ĄZU osada - PÓ Ź. ŚRW osada - OKR.NOWO ś 213. 74-50 61 Ławy ślad. os pradzieje PRADZIEJE ślad. os - OKR.NOWO ś 214. 74-51 30 Ławy ślad. os pradzieje EK- EB 215. 74-51 31 Dobrzelów ślad. os - OKR.NOWO ś 216. 74-51 32 Helenów ślad. os - OKR.NOWO ś 217 74-51 33 Helenów osada - OKR.NOWO ś

5. Uwarunkowania społeczno-demograficzne

5.1. Rozwój, ruch naturalny i migracje ludno ści

Zgodnie z danymi Urz ędu Statystycznego w Łodzi liczba ludno ści w gminie Bełchatów wg stanu na dzie ń 31 XII 2009 r. wynosiła:

Stan ludno ści Ogółem MęŜ czy źni Kobiety na 1 km² Kobiety na 100 męŜ czyzn 9830 4892 4938 55 101

Procesy industrializacyjne i zwi ązana z nimi urbanizacja, powoduj ą stały wzrost zaludnienia gminy, który na przestrzeni lat kształtował si ę nast ępuj ąco:

Rozwój liczby ludno ści zale Ŝy od trzech czynników: przyrostu naturalnego (czyli ró Ŝnicy mi ędzy liczb ą urodze ń i zgonów), salda migracji (a wi ęc ró Ŝnicy mi ędzy

Strona | 45

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów napływem na dany teren i odpływem z niego) oraz zmian w zasi ęgu terytorialnym jednostki terytorialnej. Gmina Bełchatów charakteryzuje si ę ujemnym przyrostem naturalnym. W badanym okresie 5 lat wykazuje on jednak lekk ą tendencj ę zwy Ŝkow ą. W 2006 r. odnotowano ujemny przyrost naturalny rz ędu -21 podczas gdy w 2009 r. wynosił on ju Ŝ -13 (przyrost naturalny podano w liczbach bezwzgl ędnych). Wi ąŜ e si ę to jednak głównie z mniejsz ą liczb ą zgonów ani Ŝeli rosn ącą liczb ą urodze ń, która od kilku lat utrzymuje si ę na podobnym poziomie.

Drugim wa Ŝnym czynnikiem, po przyro ście naturalnym, maj ącym wpływ na liczb ę ludno ści mają migracje. Ludzie osiedlaj ą si ę na terenach, których perspektywy rozwojowe postrzegaj ą z optymizmem, natomiast spontaniczna emigracja z danego terenu jest zawsze sygnałem zagro Ŝenia, zapa ści ą rozwojow ą. Migracje ludno ści na pobyt stały przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco:

Migracje ludno ści na pobyt stały Rok Napływ Odpływ Saldo migracji 2005 372 140 232 2006 322 129 193 2007 437 116 321 2008 220 91 129 2009 284 78 206

Na terenie gminy w okresie analizowanych 5 lat zanotowano du Ŝe dodatnie saldo migracji, kształtuj ące si ę w zale Ŝno ści od roku na poziomie od 129 do 321

Strona | 46

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów osób. Ta korzystna dla przedmiotowego obszaru tendencja jest spowodowana atrakcyjnym poło Ŝeniem gminy pomi ędzy aktywnymi gospodarczo o środkami, w tym: miastem Bełchatów (gmina stanowi obszar peryferyjny tego du Ŝego ośrodka miejskiego) oraz gmin ą Kleszczów, na terenie której, zlokalizowany jest kompleks paliwowo – energetyczny wykorzystuj ący bogate zło Ŝa węgla brunatnego. Jest ona atrakcyjnym miejscem na osiedlanie si ę zwłaszcza dla osób pracuj ących na terenie w/w gmin s ąsiednich.

5.2. Struktura demograficzna ludno ści

Struktura demograficzna to obraz aktualnego stanu społecze ństwa, któr ą najlepiej charakteryzuje poni Ŝsza struktura płci i wieku mieszka ńców gminy Bełchatów.

Na terenie gminy mo Ŝna zauwa Ŝyć niewielk ą nadwy Ŝkę kobiet nad męŜ czyznami. Współczynnik feminizacji dla populacji wynosi 101%, podczas gdy przeci ętnie na terenie powiatu w 2009 r. kształtował si ę on na poziomie 104%, a w województwie łódzkim wynosił aŜ 110,3%. Proporcje mi ędzy liczb ą kobiet, a męŜ czyzn w gminie są prawie wyrównane. Jest to spowodowane struktur ą gospodarki regionu opartej głównie na przemy śle wydobywczym i energetycznym, który stwarza wi ęcej miejsc pracy dla m ęŜ czyzn ni Ŝ dla kobiet. Nadwy Ŝka m ęŜ czyzn wy Ŝej zaprezentowanej strukturze jest zauwa Ŝalna zwłaszcza pomi ędzy 18 a 64

Strona | 47

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów rokiem Ŝycia. Znaczna przewaga kobiet wyst ępuje jedynie pomi ędzy 65 a 90 rokiem co jest uwarunkowane dłu Ŝszym okresem Ŝycia płci Ŝeńskiej. Według podziału ekonomicznego ludno ść mo Ŝemy podzieli ć na trzy grupy wiekowe, które s ą istotne z punktu widzenia rynku pracy i zasobów siły roboczej: • przedprodukcyjny, osoby w wieku od 0 do 17 lat, • produkcyjnym, kobiety od 18 do 59 lat i m ęŜ czy źni od 18 do 64 lat, • poprodukcyjnym, kobiety od 60 lat i wi ęcej, a m ęŜ czy źni od 65 lat i wi ęcej. Podział ten jest kształtowany przez rodno ść , umieralno ść i ruchy migracyjne.

Struktura ludno ści wg podziału ekonomicznego wg stanu na dzie ń 31.12.2009 r. w wieku w wieku w wieku ludno ść w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym nieprodukcyjnym na 100 osób w ogółem w tym w tym w tym wieku razem razem razem kobiet kobiet kobiet produkcyjnym (%) 9830 2019 962 6388 2971 1423 1005 53,9

Udział pierwszej grupy (osoby w wieku przedprodukcyjnym) wynosi 20,5 % i przekracza poziom dla powiatu, kształtuj ący si ę w granicy 19,3% oraz województwa wynosz ący 17,6%. Udział w wieku produkcyjnym nie osi ąga udziału powiatowego, gdzie oscyluje on na wysoko ści 68,3%, przy czym jest zbli Ŝony do wojewódzkiego (63,9%). Osób w wieku poprodukcyjnym (65%) zamieszkuj ących gmin ę Bełchatów jest mniej ni Ŝ w powiecie i województwie, gdzie warto ści te osi ągaj ą 18,2% oraz 18,5%. Wy Ŝej wymienione wielko ści zale Ŝą od wielu czynników nie tylko czysto demograficznych ale przede wszystkim zwi ązanych z rozmieszczeniem i wielko ści ą rynków pracy. Ze struktur ą wieku i płci ludno ści jest powi ązany równie Ŝ wska źnik obci ąŜ enia ekonomicznego ludno ści czyli stosunek liczby ludno ści w wieku nieprodukcyjnym (tj. ludno ść w wieku przedprodukcyjnym 0-17 lat oraz ludno ść w wieku poprodukcyjnym 60/65+ lat) do 100 osób w wieku produkcyjnym (jest on wyra Ŝony w procentach). Współczynnik ten mo Ŝe świadczy ć o starzeniu si ę ludno ści i zwi ększeniu obci ąŜ enia grupy w wieku produkcyjnym grupami w wieku nieprodukcyjnym. Mo Ŝna zauwa Ŝyć, Ŝe wska źnik ten dla gminy Bełchatów wynosz ący 53,9% jest mniej korzystny ni Ŝ w powiecie gdzie wynosi on 46,5% i bardziej korzystny ni Ŝ w województwie, dla którego kształtuje si ę na poziomie 56,4 %. Im przedmiotowy wska źnik jest wy Ŝszy, tym

Strona | 48

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów sytuacja demograficzna obszaru z punktu widzenia ekonomicznego jest gorsza, zwłaszcza wówczas, gdy decyduje o tym wysoki udział osób w wieku poprodukcyjnym (stare społecze ństwo). Systematyczny przyrost osób w wieku poprodukcyjnym powoduje siln ą presj ę na system emerytalny (zapewnienie emerytur dla coraz liczniejszej populacji osób, które zako ńczyły aktywno ść zawodow ą) oraz na system opieki zdrowotnej (zapewnienie specjalistycznej opieki ludziom w podeszłym wieku).

5.3. Zatrudnienie

Około 50 % czynnych zawodowo mieszka ńców gminy Bełchatów pracuje w przemy śle. Innym znacz ącym źródłem utrzymania jest edukacja, w której zatrudnione jest około 18 % ogółu oraz budownictwo 12%. Rolnictwo w gminie stanowi niespełna 3 % ogółu zatrudnionych. Do wi ększych podmiotów gospodarczych funkcjonuj ących na terenie gminy zaliczy ć nale Ŝy: Wytwórni ę Mas Bitumicznych w Zdzieszulicach Górnych, Zakład Tworzyw Sztucznych i Systemów Ci śnieniowych w Mazurach, Masarnie w Dobrzelowie i Zawadach, ubojnie drobiu w Ławach i Korczewie oraz s.c. Kopczy ński w Dobrzelowie. Z uwagi na podmiejski charakter gminy, najwi ększymi miejscami pracy dla mieszka ńców gminy jest miasto Bełchatów, Kopalnia i Elektrownia Bełchatów, oraz instytucje zwi ązane z funkcjonowaniem kopalni i elektrowni - o środki wypoczynkowe w Wawrzkowi źnie, w Słoku i Zakład Energetyczny w Kurnosie II.

5.4. Bezrobocie

Bezrobocie stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno- gospodarczych. Rozmiar bezrobocia zale Ŝy od systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki krajowego rynku pracy. Zwi ązane jest zwykle z poziomem nowych inwestycji i trwałym zatrudnianiem pracowników w nowopowstałych i nowoczesnych zakładach pracy sektora publicznego lub prywatnego. Liczba bezrobotnych w gminie Bełchatów zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Bełchatowie na koniec grudnia 2009 r. wynosiła 537 osób. Poziom bezrobocia w ko ńcu 2009 r. był o 123 wy Ŝszy ni Ŝ w ko ńcu 2008 r., co oznacza wzrost o 29,7% liczby bezrobotnych na przestrzeni roku. Jest to spowodowane światowym

Strona | 49

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów kryzysem gospodarczym, który to przyczynił si ę do wzrostu poziomu i stopy bezrobocia. Wska źnik feminizacji bezrobotnych wynosił 65,9% i przewyŜszał on o 5,3 punktu procentowego udział bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych w powiecie bełchatowskim.

Bezrobotni według wybranych grup na terenie gminy Bełchatów stan na 2009 r. bezrobotni w tym zarejestrowani zwolnieni z z pra- w pozostaj ący ogółem kobiety do 12 m-cy od przyczyn wem wieku bez [%] uko ńczenia dot. do 18-44 zatrudnieni szkoły zakładu zasiłku lata a powy Ŝej [%] pracy [%] [%] 12 m-cy [%] [%]

537 65,9 4,8 4,8 14,3 75,2 38,9

W celu zmniejszenia liczby osób bezrobotnych Powiatowy Urz ąd Pracy w Bełchatowie w 2009 r. podj ął szereg działa ń maj ących na celu wsparcie finansowe przedsi ębiorców i instytucji zatrudniaj ących osoby bezrobotne, przygotowanie osób bezrobotnych do podj ęcia zatrudnienia poprzez finansowanie szkolenia, sta Ŝe i przygotowanie zawodowe.

5.5. Warunki Ŝycia i poziom zamo Ŝno ści społecze ństwa

Zasoby mieszkaniowe i ich wyposa Ŝenie to jeden z podstawowych warunków poziomu i jako ści Ŝycia mieszka ńców. W roku 2009 w gminie Bełchatów zlokalizowanych było 3321 mieszka ń, o ł ącznej powierzchni u Ŝytkowej 303 054 m 2. Przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa mieszkania wynosi 91,3 m 2, a na 1 osob ę przypada 30,8 m 2. Analizuj ąc dane dotycz ące ilo ści mieszka ń na terenie gminy na przełomie ostatnich lat, obserwuje si ę wyra źny wzrost liczby mieszka ń odpowiadaj ący wzrastaj ącej liczbie mieszka ńców.

Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy Bełchatów Rok 2007 2008 2009 Liczba mieszka ń 3168 3265 3321 Powierzchnia uŜytkowa 282 103 295 069 303 054 mieszka ń

Strona | 50

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Przeci ętna powierzchnia uŜytkowa 29,3 30,5 30,8 mieszka ń na 1 osob ę

Stan wyposa Ŝenia mieszka ń w instalacje techniczno – sanitarne na przełomie ostatnich lat systematycznie (cho ć stosunkowo wolno) polepsza si ę. Powy Ŝsze tendencje świadcz ą, i Ŝ z ka Ŝdym rokiem poprawia si ę komfort zamieszkiwania. W 2009 r. du Ŝa część mieszka ń bo około 93% posiadała wodoci ąg. Gorzej wygl ąda sytuacja z centralnym ogrzewaniem, w które wyposa Ŝone było około 66,8% mieszka ń. Wyposa Ŝenie w urz ądzenia sanitarne jest zadawalaj ące, poniewa Ŝ 72% domostw posiada łazienk ę.

Na terenie gminy dominuj ąca niegdy ś zabudowa o charakterze zagrodowym, zostaje na przestrzeni ostatnich lat systematycznie zast ępowana zabudow ą jednorodzinn ą. Na obszarach s ąsiaduj ących bezpo średnio z miastem przewa Ŝa podmiejska zabudowa mieszkaniowa .

5.6. Ochrona zdrowia i opieka społeczna

Na obszarze gminy nie działa Ŝaden punkt opieki medycznej. Funkcj ę opieki zdrowotnej mieszka ńców gminy realizuj ą w obiektach znajduj ących si ę na terenie miasta Bełchatowa. Ponadto znaczna cz ęść osób korzysta z placówek słu Ŝby zdrowia podlegaj ących Kopalni W ęgla Brunatnego

Strona | 51

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Bełchatów oraz Elektrowni. Główn ą instytucj ą świadcz ącą pomoc społeczn ą tutejszej ludno ści jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zlokalizowany w mie ście Bełchatów, do którego zgłaszaj ą si ę osoby i rodziny niezaradne Ŝyciowo, osoby bezrobotne, osoby niepełnosprawne, ludzie starsi, dzieci i młodzie Ŝ, bezdomni, rodziny i osoby dotkni ęte problemem alkoholowym, osoby opuszczaj ące zakłady karne, ofiary kl ęsk Ŝywiołowych oraz rodziny zagro Ŝone demoralizacj ą i patologi ą.

5.7. Oświata

Na terenie gminy działa sze ść szkół podstawowych znajduj ących si ę w Dobrzelowie, Janowie, Ł ękawie, Domiechowicach, Dobiecinie i Kurnosie oraz Młodzie Ŝowy O środek Wychowawczy w Ł ękawie, przy którym zlokalizowano szkoł ę podstawow ą oraz gimnazjum. Do szkół podstawowych ucz ęszczało w 2009 r. 591 dzieci z terenu gminy, pozostałe doje ŜdŜały do placówek w Bełchatowie. Obiekty oświatowe uzupełnia przedszkole gminne zlokalizowane w Domiechowicach, do którego w 2009 r. ucz ęszczało 57 dzieci oraz 6 oddziałów zlokalizowanych przy szkołach podstawowych opiekuj ących si ę 108 dzie ćmi.

5.8. Kultura, sport, turystyka i rekreacja

śycie kulturalnie mieszka ńców gminy Bełchatów koncentruje si ę głównie wokół Gminnego Centrum Kultury w Kurnosie Drugim, Zdzieszulicach Dolnych oraz Domu Ludowo-Stra Ŝackiego w Ł ękawie. W pozostałych wsiach funkcje tą pełni ą stra Ŝnice OSP. Głównym celem działalno ści centrum jest kompleksowe rozpoznanie, rozbudzenie, zaspokajanie potrzeb i zainteresowa ń mieszka ńców gminy w zakresie szeroko poj ętej kultury, sportu i rekreacji. Do obiektów kultury zaliczy ć nale Ŝy równie Ŝ ko ścioły rzymsko-katolickie w Ł ękawie i Post ękalicach oraz kaplice w Korczewie i Ole śniku. W gminie funkcjonuj ą 2 placówki biblioteczne: Gminna Biblioteka Publiczna w Łękawie oraz jej filia w Kurnosie Drugim, które w 2009 r. posiadały 24 217 woluminów. Do obiektów zaspakajaj ących potrzeby w zakresie wypoczynku i rekreacji nale Ŝy zaliczy ć baz ę hotelowo-rekreacyjno-gastronomiczn ą zlokalizowan ą na południu gminy. O środek Wypoczynkowy Kopalni W ęgla Brunatnego Bełchatów

Strona | 52

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów usytuowany nad zbiornikiem Wawrzkowizna składa si ę z: hotelu, domków, pola namiotowego, pla Ŝy z wypo Ŝyczalni ą sprz ętu wodnego, stadniny koni oraz zwierzy ńca. W skład o środka wypoczynkowego Elektrowni Bełchatów „Słok” wchodzi: hotel, domki, pole namiotowe oraz kryty basen. Ośrodki te wykorzystywane są tak Ŝe jako placówki szkoleniowo-konferencyjne.

5.9. Zagro Ŝenia bezpiecze ństwa publicznego

Do lokalnych jednostek słu Ŝą cych potrzebom tutejszej ludno ści zaliczy ć mo Ŝna jednostki Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej.

6. Uwarunkowania gospodarcze

6.1. Rynek pracy

Jednostki gospodarcze ( tzn. wyodr ębnione prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostki, prowadz ące działalno ść gospodarcz ą) zarejestrowane według sekcji PKD z 2007 r. na terenie gminy Bełchatów to (stan na 31.12.2009 r.): • rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo, rybołówstwo (sekcja A), 18 • przetwórstwo przemysłowe (sekcja C) 59 • dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą (sekcja E) 9 • budownictwo (sekcja F) 58 • handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle (sekcja G) 184 • transport i gospodarka magazynowa (sekcja H) 30 • działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (sekcja I), 14 • informacja i komunikacja (sekcja J) 4 • działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa (sekcja K) 11 • działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści (sekcja L) 5 • działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna (sekcja M) 29 • działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca (sekcja N) 6 • administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe zabezpieczenia

Strona | 53

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

społeczne (sekcja O) 13 • edukacja (sekcja P) 15 • opieka zdrowotna i pomoc społeczna (sekcja Q) 11 • działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą (sekcja R) 11 • pozostała działalno ść usługowa (sekcja S) 32 W strukturze podmiotów gospodarczych według rodzaju prowadzonej działalno ści najliczniejsz ą grup ę stanowi ą firmy zajmuj ące si ę handlem hurtowym i detalicznym, naprawami pojazdów samochodowych wł ączaj ąc motocykle, których udział kształtuje si ę na poziomie około 36 % z ogółu podmiotów. Równie Ŝ znacz ący jest udział firm zajmuj ących si ę przetwórstwem przemysłowym (12%) i budownictwem (11%) . Cech ą charakterystyczn ą działalno ści gospodarczej na terenie gminy jest jej znaczne rozdrobnienie. W śród funkcjonuj ących podmiotów w 2009 r. 95% stanowiły zakłady małe zatrudniaj ące od 0 do 9 osób, 5% jednostki zatrudniaj ące od 10 do 49% i tylko jedno przedsi ębiorstwo zatrudniaj ące od 50 do 249 osób. Z uwagi na podmiejski charakter gminy, najwi ększymi miejscami pracy dla mieszka ńców gminy jest miasto Bełchatów, Kopalnia i Elektrownia Bełchatów oraz instytucje zwi ązane z funkcjonowaniem kopalni i elektrowni - o środki wypoczynkowe w Wawrzkowi źnie, w Słoku i Zakład Energetyczny w Kurnosie II.

6.2. Rolnicza przestrze ń produkcyjna

Przy rozpatrywaniu warunków środowiska pod k ątem ich wpływu na rolnictwo brane s ą pod uwag ę, nast ępuj ące elementy: gleba, klimat, rze źba oraz warunki wodne terenu. Jest rzecz ą oczywist ą, Ŝe mi ędzy poszczególnymi czynnikami przyrodniczymi istnieje współdziałanie, w wyniku którego mog ą si ę tworzy ć ró Ŝne układy, mniej lub bardziej korzystne dla rozwoju roślin. Chów zwierz ąt gospodarskich na ogół nie wykazuje ścisłych zale Ŝno ści podczas rozwoju od poszczególnych komponentów, dlatego przede wszystkim mówimy tu o korzy ściach z punktu widzenia mo Ŝliwo ści rozwoju produkcji ro ślinnej. Jak ju Ŝ wy Ŝej wspomniano zdecydowana wi ększo ść gleb na terenie gminy nale Ŝy do słabych i bardzo słabych. S ą to grunty o ograniczonych mo Ŝliwo ściach produkcyjnych i niskim potencjale urodzajno ści. W śród nich znaczn ą powierzchni ę zajmuj ą grunty marginalne, nieprzydatne dla produkcji rolniczej i cz ęsto odłogowane.

Strona | 54

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Grunty te, w zale Ŝno ści od usytuowania, powinny by ć przeznaczone pod tworzenie nowych powierzchni le śnych lub wykorzystane na potrzeby rozwoju innych funkcji (np. rekreacyjnej). Na gruntach o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych produkcja rolna jest wzgl ędnie opłacalna. Wi ększa elastyczno ść w doborze gatunków uprawowych mo Ŝe prowadzi ć do wi ększej efektywno ści produkcji. Rejon ich wyst ępowania powinien stanowi ć podstaw ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy. Badania gleb pod k ątem stopnia ich degradacji, zakwaszenia i zasobno ści w składniki pokarmowe (fosfor, magnez i potas) prowadzone s ą na skal ę masow ą przez specjalistyczne Stacje Chemiczno-Rolnicze. Brak jednak szczegółowych danych dotycz ących stanu gleb na terenie gminy Bełchatów. Generalnie przewa Ŝaj ą gleby kwa śne i bardzo kwa śne, co świadczy o do ść wysokim stopniu ich degradacji. Co wi ęcej zakwaszone gleby pomimo silnego nawo Ŝenia nie przynosz ą wysokich plonów, składniki nawozowe nie s ą zatrzymywane w glebie i w łatwy sposób s ą wypłukiwane do wód gruntowych powoduj ąc ich zanieczyszczanie. Post ępuj ący proces zakwaszenia gleb zwi ązany jest z działalno ści ą przemysłu i nat ęŜ onym transportem emituj ącym dwutlenek siarki i tlenki azotu.

6.3. Le śna przestrze ń produkcyjna

Lasy pa ństwowe administrowane s ą przez Nadle śnictwo Bełchatów. W strukturze gatunkowej drzewostanów dominuje sosna. W obr ębie wszystkich zbiorowisk le śnych gminy najwi ększe powierzchnie zajmuj ą lasy sosnowe, a w śród nich najbardziej rozpowszechniony bór sosnowy świe Ŝy. Tereny wydmowe i powierzchnie piasków eolicznych porasta bór suchy (chrobotkowy). Siedliska borowe są szczególnie korzystne dla rekreacji i turystyki. Siedliska boru wilgotnego spotka ć mo Ŝna u podnó Ŝy wałów wydmowych, w obni Ŝeniach śródwydmowych oraz w lokalnych zagł ębieniach terenowych. W siedliskach wilgotnych na południu gminy obserwowany jest regres fitocenoz wilgotnych. Wpłyn ął na to lej depresyjny powstały w wyniku prowadzonego odwodnienia zło Ŝa w ęgla brunatnego „Bełchatów”. Lasy na terenie gminy maj ą szczególne znaczenie. Tworz ą stref ę buforow ą mi ędzy kompleksem paliwowo-energetycznym a terenem gminy i miasta. Ich funkcja ekologiczna powinna dominowa ć nad funkcj ą produkcyjn ą. Ze wzgl ędu na walory zdrowotne siedlisk borowych, stanowi ą potencjaln ą baz ę dla kreowania funkcji

Strona | 55

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów rekreacyjnej. Aktualny stan sanitarny lasów nale Ŝy okre śli ć jako dobry. W porównaniu do wczesnych lat osiemdziesi ątych w lasach Nadle śnictwa Bełchatów nie tylko nie zanotowano pogorszenia lecz popraw ę stanu sanitarnego. Te pozytywne zmiany mog ą by ć wynikiem intensywnych prac agrotechnicznych na gruntach le śnych.

7. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

7.1. Układ komunikacyjny

7.1.a. Powi ązania zewn ętrzne

Gmina Bełchatów posiada dobre powi ązania zewn ętrzne poprzez układ dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych. System powi ąza ń z miastem Bełchatów i sąsiednimi gminami zapewniaj ą nast ępuj ące drogi: • krajowa: - nr 8 relacji Warszawa – Piotrków Trybunalski –Bełchatów – Wielu ń – Wrocław, • wojewódzkie: - nr 485 relacji Pabianice – Bełchatów, - nr 484 relacji Buczek – Zelów – Bełchatów – Kamie ńsk, • powiatowe: - nr 1902E relacji Bełchatów – Słok – Janów Nowy, - nr 1905E relacji Wola Ro Ŝniatowska – Ławy, - nr 1909E relacji Parzno – Domiechowice – Bełchatów, - nr 1910E relacji Parzno – Wola Mikorska – Adamów, - nr 1911E relacji Bełchatów – Mzurki, - nr 1912E relacji Bełchatów – Bogdanów, - nr 1913E relacji Bełchatów – Kol. Bogdanów, - nr 1914E relacji Bełchatów – Bukowa, - nr 1915E relacji Wólka Ł ękawska – Zawadów, - nr 1916E relacji Bogdanów – Ł ękawa, - nr 1917E relacji Chabielice – Trz ąs – Nowy Świat, - nr 1919E relacji Kaszewice – Kurnos – Bełchatów, - nr 1923E relacji Zawady – Dobrzelów, - nr 2308E relacji Rogó źno – Wygoda – K ącik – Mzurki.

Strona | 56

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

Cz ęść w/w dróg powiatowych, w tym: nr 1902E, nr 1909E, nr 1911E, nr 1912E, nr 1914E, bierze swój pocz ątek w układzie ulicznym miasta Bełchatów. Sie ć dróg krajowych, wojewódzkich ł ącznie z drogami powiatowymi stanowi ą szkielet komunikacyjny gminy. Wi ększo ść z nich charakteryzuje sie zadowalaj ącym stanem technicznym. Posiadaj ą one nawierzchni ę tward ą ulepszon ą najcz ęś ciej bitumiczn ą

7.1.b. Powi ązania wewn ętrzne

Transport osób i towarów wewn ątrz gminy zapewniaj ą przede wszystkim drogi gminne, drogi wiejskie, śródpolne, wewn ętrzne, a tak Ŝe po cz ęś ci droga krajowa, wojewódzkie i powiatowe. Wykaz dróg gminnych w gminie Bełchatów: - nr 101152E relacji (Strzy Ŝewice) gr. gm. Kluki - Wola Kruszy ńska – Podwody, - nr 101156E relacji (Kaszewice) gr. gm. Kluki - dr. kraj. nr 8, - nr 101251E relacji Józefów – Wola Mikorska, - nr 101252E relacji Józefów - gr. gm. Dru Ŝbice (Rasy), - nr 101253E relacji Ławy – Zawady, - nr 101254E relacji Huta - gr. gm. Dru Ŝbice (Hucisko), - nr 101255E relacji Wielopole – Niedyszyna, - nr 101256E relacji Niedyszyna – Post ękalice, - nr 101257E relacji Zdzieszulice Dolne – Kielchinów, - nr 101258E relacji Korczew – Mokracz, - nr 101259E relacji Nowy Świat – gr. m. Bełchatów, - nr 101260E relacji gr. m. Bełchatów – Ole śnik – dr. pow. nr 1902E, - nr 101261E relacji Kielchinów – Augustynów, - nr 101262E relacji Dobrzelów - gr. gm. Dru Ŝbice (Bukowie Górne), - nr 101263E relacji Wola Mikorska – Emilin, - nr 110458E relacji Kielchinów – Janów – gr. gm. Wola Krzysztoporska (Borowa). Wi ększo ść dróg gminnych charakteryzuje si ę zadawalaj ącym stanem technicznym (posiadaj ą nawierzchni ę tward ą lecz cz ęsto nieulepszon ą. Cze ść z nich jednak wymaga przebudowy b ądź modernizacji, szczególnie w zakresie szeroko ści jezdni i rodzaju nawierzchni. Ponadto na obszarze gminy wyst ępuje szereg dróg wewn ętrznych przewa Ŝnie o nawierzchniach gruntowych i zmiennej szeroko ści pasa drogowego pełni ących drugorz ędn ą rol ę w układzie komunikacyjnym gminy.

Strona | 57

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

7.1.c. Komunikacja zbiorowa

Poł ączenia zewn ętrzne s ą obsługiwane przez sie ć linii autobusowych PKS, która ł ączy przedmiotowy obszar z najwa Ŝniejszymi ośrodkami województwa oraz MZK z Bełchatowa zapewniający poł ączenie z miastem. Przez środkow ą cz ęść gminy w układzie wschód-zachód przebiega linia kolejowa Nr 24 relacji Piotrków Trybunalski – Bełchatów – Rogowiec – Piaski, która na obszarze gminy nie posiada stacji. Stacja taka znajduje si ę na obszarze miasta Bełchatowa jednak przewozy pasa Ŝerskie zostały zawieszone.

7.2. Infrastruktura techniczna

7.2.a. Zaopatrzenie w wod ę

Gmina Bełchatów posiada zorganizowany system zaopatrzenia w wod ę, oparty o zasoby wód podziemnych. Obszar gminy zasilany jest z: • uj ęcia wody z miejscowo ści Ł ękawa (gm. Bełchatów) – które czerpie wod ę z poziomów kredowych. Składa si ę z 2 studni gł ębinowych o wydajno ści 200 m3/h tj. 4800 m 3/dob ę. Uj ęcie to stanowi cz ęść regionalnej sieci monitoringu wód podziemnych WIO Ś, • ujęcia wody z miejscowo ści Ławy (gm. Bełchatów) – które czerpie wod ę z poziomów wodono śnych górnej kredy . Składa si ę ono z dwóch studni gł ębinowych (podstawowej i awaryjnej) o wydajno ści 68 m 3/h i 108 m 3/h. Przy uj ęciu działa stacja uzdatniania wody w której obni Ŝa si ę st ęŜ enia Fe i Mn, • uj ęcia wody z miejscowo ści Huta (gm. Bełchatów) – które czerpie wod ę z poziomów wodono śnych górnej kredy. Składa si ę z 2 studni gł ębinowych o wydajno ści 16,58 m 3/h. Przy uj ęciu działa stacja uzdatniania wody w której obni Ŝa si ę st ęŜ enia Fe i Mn, • uj ęcia wody z miejscowo ści Kurnos Drugi (gm. Bełchatów) – które czerpie wodę z czwartorz ędowych poziomów wodono śnych. Składa si ę z 2 studni gł ębinowych o wydajno ści 10 m 3/h. Średni pobór wody z uj ęcia to 100 m3/dob ę, w okresie letnim jest dwukrotnie wi ększy. Woda z uj ęcia jest dostarczana do sieci bez uzdatniania. Niedobory wody s ą uzupełniane przez uj ęcie wody „Myszaki – Niedyszyna” (gm. Bełchatów) o zatwierdzonych zasobach w wysoko ści 800 m 3/h oraz uj ęcie wody z Parzniewic (o wydajno ści 450 m 3/h tj. 10 800 m 3/dob ę), które znajduje si ę w

Strona | 58

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

gminie Wola Krzysztoporska. Sie ć wodoci ągowa zasilaj ąca obszar gminy jest stosunkowo dobrze rozbudowana i obejmuje swoim zasi ęgiem niemal wszystkie zabudowane tereny. W roku 2009 korzystało z niej 9 296 mieszka ńców, co stanowiło ok. 94,6% ogółu. Wska źnik przeci ętnego zu Ŝycia wody w przeliczeniu na jednego mieszka ńca wynosił 20,8 m 3. Długo ść sieci wodoci ągowej wynosiła w 2009 r. 186,3 km. Sie ć wykonana jest w wi ększo ści z rur PVC i PE, istniej ą jednak odcinki wybudowane z rur azbestowo – cementowych.

7.2.b. Kanalizacja sanitarna

Kanalizacj ę sanitarn ą posiadaj ą wsie: Zawady, Dobrzelów (cz ęść wsi) i Domiechowice. Ścieki z Zawad i Dobrzelowa odprowadzane s ą do Gminnych Oczyszczalni w Zawadach: • Zawady I - o przepustowo ści 14 m 3/d, • Zawady II - o przepustowo ści 53 m3/d. Ponadto indywidualne rozwi ązania oczyszczaj ące posiadaj ą równie Ŝ ośrodki rekreacyjne, w tym: • Wawrzkowizna, na terenie którego znajduje si ę oczyszczalnia typu BIOBLOK. W zimie oczyszcza ona ok. 45 m 3/d ścieków, latem za ś 70 m 3/d, • Słok na terenie którego znajduje si ę oczyszczalnia o zdolno ści przepustowej 400 m3/d, oraz Szkoła Podstawowa w Dobrzelowie w której znajduje si ę oczyszczalnia o zdolno ści oczyszczania 10 m 3/d. Długo ść czynnej kanalizacji w 2009 r. wynosiła 13,4 km i było do niej podł ączone 364 budynków mieszkalnych (w tym zbiorowego zamieszkania). Z kanalizacji sanitarnej korzystało wi ęc 11,4% ogółu mieszka ńców gminy.

7.2.c. Kanalizacja deszczowa

Kanalizacja deszczowa funkcjonuje w miejscowo ściach Wólka Ł ękawska (długo ść 443 mb) oraz Ł ękawa (długo ść 707 mb), a jej administratorem jest Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Łodzi. Ponadto kanalizacj ę deszczow ą o długo ści 543 m uło Ŝono we wsi Zawadów. Pozostałe miejscowo ści nie maj ą kanalizacji deszczowej.

Strona | 59

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

7.2.d. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą

Rozdział oraz dystrybucja energii ze stacji elektroenergetycznych odbywa si ę za po średnictwem sieci rozdzielczej (dystrybucyjnej) średniego napi ęcia 15 kV, ze stacjami transformatorowo-rozdzielczymi 15/0,4 kV, transformuj ącymi energi ę do lokalnych linii oraz instalacji elektrycznych niskiego napi ęcia 0,4 kV w poszczególnych miejscowo ściach i obiektach. Sie ć dystrybucyjna energii elektrycznej jest zbudowana głównie z linii napowietrznych. Odcinki kablowe wyst ępuj ą w zwi ązku z zasilaniem jedynie niektórych obiektów (np. ośrodki wypoczynkowe, stacja systemowa 400/220 kV itp.). Linie magistralne sieci dystrybucyjnej 15 kV s ą poł ączone mi ędzy sob ą i dodatkowo z innymi stacjami 110/15 kV (w Zelowie, Piotrkowie, Gorzkowicach, Kleszczowie oraz Ru ścu), co umoŜliwia dostaw ę energii dla potrzeb gminy, tak Ŝe z innych źródeł (poza stacjami 110/15 kV "Bełchatów" oraz "Zamo ście", stosownie do potrzeb wynikaj ących z operatywnych warunków pracy. Stan techniczny sieci dystrybucyjnej 15 kV jest dobry. Istniej ący system zasilania Gminy Bełchatów zaspakaja obecne i perspektywiczne potrzeby elektroenergetyczne. Stacje elektroenergetyczne 110/15 kV s ą obiektami nowymi, b ądź zmodernizowanymi w ostatnich latach. Posiadaj ą one wysokie rezerwy mocy elektrycznej i du Ŝą niezawodność pracy, w warunkach normalnych oraz awaryjnych. Przez teren gminy przebiegaj ą linie napowietrzne WN 110 kV okr ęgowego układu sieci rozdzielczej 110 kV zwi ązanego z doprowadzeniem energii elektrycznej do stacji 110/15 kV oraz linie napowietrzne najwy Ŝszych napi ęć NN 400 kV i 220 kV, łącz ące Elektrowni ę Bełchatów z krajowym systemem sieci przesyłowej NN.

7.2.e. Zaopatrzenie w gaz

W 2009 r. na terenie Gminy Bełchatów znajdowało si ę 5 162 m czynnej sieci gazowej, z czego tylko 172 m stanowiła sie ć rozdzielcza (pozostałe 4990 m zajmowała sie ć tranzytowa - gazoci ąg wysokiego ci śnienia z Piotrkowa Trybunalskiego do stacji redukcyjnej I stopnia w Bełchatowie). Do sieci gazowej był podł ączony 1 budynek mieszkalny i 1 niemieszkalny. Pozostała ludno ść gminy jest zaopatrywana w gaz bezprzewodowy propan-butan.

Strona | 60

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

7.2.f. Zaopatrzenie w ciepło

Przez teren południowej cz ęś ci gminy przebiega magistrala ciepłownicza wzdłu Ŝ drogi powiatowej od Elektrowni Bełchatów do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej miasta Bełchatowa. W miejscowo ści Rz ąsawa utworzono w ęzeł sekcyjny dla ewentualnego podł ączenia całej miejscowo ści, z którego obecnie jest zasilany jedynie o środek wypoczynkowy Wawrzkowizna. Zaopatrzenie w ciepło gospodarstw indywidualnych i istniej ących budynków u Ŝyteczno ści publicznej (szkoły, o środki kultury) oparte jest o lokalne źródła ciepła.

7.2.g. Gospodarka odpadami

Odpady komunalne (czyli wszystkie grupy i rodzaje odpadów, które powstaj ą w gospodarstwach domowych, obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej) odbierane s ą przez wyspecjalizowane firmy oraz transportowane na składowisko odpadów w Woli Kruszy ńskiej, usytuowane przy granicy z gmin ą Kluki. Funkcjonuje ono od 1991 roku i odbiera odpady głównie z terenu powiatu bełchatowskiego. Składowisko to zakwalifikowane jest jako składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne. Jego wła ścicielem jest Przedsi ębiorstwo Komunalne SANIKOM Sp. z o.o. w Bełchatowie. Okres eksploatacji składowiska zakłada si ę do około 2021 r. Na terenie wsi Zawady zlokalizowany jest Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Segregowanych i Wielkogabarytowych. Przej ściowo gromadzi on odpady, które po demonta Ŝu przekazywane s ą do utylizacji. Aktualnie funkcjonuj ący system gospodarki odpadami komunalnymi obejmuje nast ępuj ące rodzaje odpadów: • odpady zmieszane – kierowane na składowisko w Woli Kruszy ńskiej, • odpady zielone, bioodpady – zbierane sporadycznie, kierowane na płyt ę kompostow ą zlokalizowan ą na terenie składowiska w Woli Kruszy ńskiej, • odpady gromadzone selektywnie o charakterze surowców wtórnych (szkło kolorowe, białe, makulatura, PETY) kierowane do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Segregowanych i Wielkogabarytowych (GPZOSiW), • odpady wielkogabarytowe zbierane okresowo kierowane równie Ŝ do GPZOSiW, • odpady niebezpieczne przyjmowane do GPZOSiW,

Strona | 61

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• opony przyjmowane do GPZOSiW. Odpady przemysłowe ( czyli wszystkie grupy i rodzaje odpadów, które pochodz ą z procesów produkcyjnych zakładów przemysłowych ) z terenu gminy Bełchatów odbierane s ą przez firmy posiadaj ące specjalne zezwolenia i przekazywane na składowisko odpadów przemysłowych w Rogowcu w gminie Kleszczów. Pomimo obj ęcia gminy Bełchatów systemem usuwania odpadów, na jej terenie mo Ŝna znale źć nielegalne dzikie składowiska, które s ą najcz ęś ciej lokalizowane w lasach lub na nieu Ŝytkach.

7.2.h. Telekomunikacja

Wszystkie miejscowo ści w gminie Bełchatów posiadaj ą dost ęp do sieci telefonii stacjonarnej. W miejscowo ści Dobrzelów znajduje si ę stacja bazowa telefonii komórkowej.

8. Potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy

Potrzeby gminy obrazuj ą mi ędzy innymi wnioski mieszka ńców do niniejszego studium, z których wynika, i Ŝ lokalna społeczno ść w głównej mierze zainteresowana jest przeznaczeniem nowych terenów na zabudow ę mieszkaniow ą i zalesienia. Poza tym do potrzeb gminy nale Ŝy zaliczy ć: • budow ę zorganizowanego systemu kanalizacji sanitarnej, w tym realizacj ę projektowanych oczyszczalni ścieków, • zwi ększenie atrakcyjno ści obszaru gminy dla inwestorów lokalnych i zagranicznych, • zmiany w strukturze gospodarczej obszaru poprzez stworzenie warunków do rozwoju przedsi ębiorczo ści, • przebudow ę i modernizacj ę dróg (w tym przede wszystkim dróg gminnych), • budow ę i modernizacj ę infrastruktury edukacyjnej (w tym: sal gimnastycznych i boisk przy szkołach podstawowych), • rozbudow ę domu opieki społecznej w Niedyszynie, • likwidacj ę miejscowych, nielegalnych składowisk odpadów, • promocj ę segregacji odpadów, • stworzenie warunków do rozwoju budownictwa mieszkaniowego poprzez

Strona | 62

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

uzbrajanie terenów, • popraw ę stanu środowiska naturalnego, • wył ączenie spod zabudowy terenów otwartych o najwy Ŝszych walorach środowiska przyrodniczego, • aktywizacj ę zawodow ą kobiet. Za mo Ŝliwo ści rozwoju gminy nale Ŝy uzna ć: • dogodne poło Ŝenie komunikacyjne, • dobre skomunikowanie z aglomeracj ą Bełchatowa , • dobre warunki dla rozwoju sieci osadniczej, • korzystne walory środowiska nie powoduj ące ogranicze ń w działalno ści gospodarczej, • wysoka lesisto ść , daj ąca mo Ŝliwo ści rozwoju funkcji letniskowo-rekreacyjnych, • uregulowan ą gospodark ę odpadami, • wysoki stopie ń zwodoci ągowania gospodarstw domowych, • dobre zaopatrzenie energetyczne, • dynamiczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych, • wysoki poziom aktywno ści zawodowej ludno ści • znaczne zasoby siły roboczej, • dobrze wyposa Ŝone o środki rekreacji.

9. Zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych

Na obszarze gminy Bełchatów planuje sie nast ępuj ące inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym: • budow ę projektowanej obwodnicy północnej miasta Bełchatów w ci ągu drogi krajowej nr 8, • budow ę projektowanej obwodnicy wschodniej miasta Bełchatów, • rozbudow ę dróg wojewódzkich nr 484 i 485 do parametrów klasy technicznej „G”, • budow ę projektowanej obwodnicy wsi Ł ękawa,

• budow ę ruroci ągu przesyłaj ącego odzyskiwany i uwodniony CO 2 z Elektrowni Bełchatów w kierunku miejsca składowania, • realizacj ę projektowanych zbiorników wodnych, w tym znajduj ących si ę w Programie małej retencji dla województwa łódzkiego,

Strona | 63

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• budow ę linii elektroenergetycznych NN 400 kV, • modernizacj ę i przebudow ę istniej ącej linii kolejowej, • budow ę projektowanych gazoci ągów wysokiego ci śnienia, • budow ę zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych wyposa Ŝonego w infrastruktur ę do odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów w Woli Kruszy ńskiej.

Strona | 64

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

III Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów

1.1. Struktura przestrzenna i kierunki zagospodarowania

Kierunki zmian struktury przestrzennej powinny by ć oparte o zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju i uwzgl ędnia ć istniej ące i przewidywane procesy, które w znacznym stopniu determinuj ą przekształcenie układu funkcjonalnego. Wprowadzane zmiany musz ą mie ć na celu zwi ększanie konkurencyjno ści obszaru gminy w regionie, co przekłada si ę na szeroko rozumiany rozwój społeczno- gospodarczy i podnosi jako ść Ŝycia jego mieszka ńców. Z tego powodu nale Ŝy d ąŜ yć do uporz ądkowania struktur przestrzennych poprzez tworzenie czytelnie wyodr ębnionych stref zabudowy: mieszkaniowej, usługowej, przemysłowej, terenów rekreacji i turystyki. Podstaw ą osi ągni ęcia celów polityki przestrzennej i okre ślenia kierunków rozwoju przestrzennego jest wykorzystanie uwarunkowa ń wynikaj ących ze środowiska przyrodniczego i kulturowego, poło Ŝenia i powi ąza ń zewn ętrznych gminy, dotychczasowego zainwestowania i zagospodarowania gminy. Analiza uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych, uwzgl ędnienie wytycznych zawartych w dost ępnych opracowaniach oraz bilans potrzeb i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy pozwala okre śli ć funkcj ę poszczególnych jednostek i obszarów oraz zało Ŝenia polityki przestrzennej. Zało Ŝenia polityki przestrzennej gminy Bełchatów: • rozwój przestrzenny i funkcjonalny układu osadniczego zgodnie przeznaczeniem terenów okre ślonym na zał ączniku graficznym, • realizacja terenów produkcyjno-usługowych, produkcyjnych, składów i magazynów, w tym obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2, zlokalizowanych wzdłu Ŝ

Strona | 65

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

projektowanej północnej obwodnicy miasta Bełchatów oraz w bezpo średnim sąsiedztwie miasta w miejscowo ściach: Zdzieszulice Górne, Dobrzelów, Ławy Ludwików, • budow ę zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych, wyposa Ŝonych w infrastruktur ę odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów w ramach składowiska odpadów w Woli Kruszy ńskiej, • wzrost zainteresowania społecze ństwa pozalokalnego nabywaniem działek rekreacyjnych w rejonach atrakcyjnych krajobrazowo, planowanych do zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego, • rozwój intensywnego rolnictwa na obszarach o korzystnych warunkach naturalnych, wprowadzenie nowych technologii w produkcji ro ślinnej i zwierz ęcej (rolnictwo ekologiczne, specjalistyczne), • inwestycje podkre ślaj ące indywidualno ść i promuj ące gmin ę, świadcz ące o gospodarce opieraj ącej si ę na zasadach zrównowa Ŝonego rozwoju (pełna kanalizacja gminy, rewaloryzacja warto ści przyrodniczych, itp.). Charakter gminy oraz zakładane zamierzenia inwestycyjne wi ąŜą si ę z konieczno ści ą poszerzania terenów przeznaczonych pod zabudow ę, eksploatacj ę powierzchniow ą lub elementy infrastrukturalne. Ryzyko nieodwracalnego zniekształcenia krajobrazu i zaburzenia równowagi funkcjonuj ących na terenie gminy i w s ąsiedztwie ekosystemów wymusza równoległe z post ępem urbanizacji działania maj ące na celu zniwelowanie oddziaływania na środowisko oraz popraw ę stanu środowiska przyrodniczego. Jako główne działania w tym kierunku zakłada si ę: • redukcj ę emisji zanieczyszcze ń, • stopniowa rekultywacja terenów zdegradowanych oraz poszerzenie powierzchni kompleksów le śnych przez stopniowe zalesianie gruntów nieu Ŝytkowanych rolniczo, • wył ączenie z zabudowy terenów otwartych o najwy Ŝszych walorach środowiska przyrodniczego, które tworz ą stref ę systemu ekologicznego gminy i pozostawienie ich w dotychczasowym zagospodarowaniu. Okre ślone kierunki zagospodarowania stanowi ą uaktualnienie, kontynuacj ę i rozwini ęcie wytycznych zawartych zarówno we wcze śniejszych edycjach studium jak równie Ŝ w opracowaniach dotycz ących przedmiotowego terenu. Zakładaj ą maksymalne wykorzystanie istniej ących walorów gospodarczych (nie zapominaj ąc o

Strona | 66

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów warto ściach przyrodniczo-kulturowych) przyjmuj ąc, za główny kierunek, dalsz ą stymulacj ę, rozwój i podniesienie rangi gminy w strukturze województwa.

1.2. Przeznaczenie terenów

Charakterystyka przeznaczenia terenów w ramach poszczególnych jednostek Podstawowe przeznaczenie Funkcja Wytyczne i zalecenia terenu - funkcja uzupełniaj ąca wiod ąca Tereny Tereny • nale Ŝy d ąŜ yć do uzupełnienia istniej ącej struktury zabudowy zabudowy poprzez wypełnianie luk w pasmach zabudowy, zagrodowej mieszkaniowej porz ądkowania przestrzeni oraz tworzenia jednorodzinnej lokalnych wn ętrz urbanistycznych, • przystosowanie istniej ącego zagospodarowania Tereny do nowych warunków, z uwzgl ędnieniem zabudowy modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków, • nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie usługowej istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, • budynki o ró Ŝnych funkcjach (mieszkaniowej, gospodarczej, inwentarskiej) powinny tworzy ć jednolity zespół spójny z zabudow ą terenów sąsiednich, • mo Ŝliwo ść lokalizacji zakładów przetwórstwa rolnego z ograniczeniem uci ąŜ liwo ści do granic własno ści terenu, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą; Tereny Tereny • nale Ŝy d ąŜ yć do uzupełnienia istniej ącej struktury zabudowy zabudowy poprzez wypełnianie luk w pasmach zabudowy, mieszkaniowej usługowej porz ądkowania przestrzeni oraz tworzenia jednorodzinnej lokalnych wn ętrz urbanistycznych, • zaleca si ę lokalizacj ę funkcji uzupełniaj ącej w ramach budynku mieszkalnego lub zblokowanego z nim budynku usługowego, • w ramach istniej ących siedlisk zabudowy zagrodowej zlokalizowanych w ramach zabudowy mieszkaniowej dopuszcza si ę budow ę, rozbudow ę i przebudow ę budynków inwentarskich, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść realizacji w ramach terenu nowych nie wyznaczonych w studium ci ągów komunikacyjnych oraz lokalnych przestrzeni

Strona | 67

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

zieleni urz ądzonej i rekreacji (skwery i place zabaw), • nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru; Tereny • nowa zabudowa powinna stanowi ć uzupełnienie zabudowy istniej ącej struktury i nawi ązywa ć do jej mieszkaniowej charakteru, wielorodzinnej • zakłada si ę mo Ŝliwo ść realizacji, w ramach wyznaczonego terenu, nowych nie wyznaczonych w studium ci ągów komunikacyjnych, parkingów oraz lokalnych przestrzeni zieleni urz ądzonej i rekreacji (skwery i place zabaw), • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą; Tereny Tereny • nale Ŝy dostosowa ć istniej ące zagospodarowanie zabudowy zabudowy do nowych warunków, z uwzgl ędnieniem usługowej mieszkaniowej modernizacji, rozbudowy, przebudowy i jednorodzinnej nadbudowy budynków, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, Tereny • zabudowy tereny te nale Ŝy wyposa Ŝyć w odpowiednio wkomponowan ą ziele ń urz ądzon ą, mał ą produkcyjno- architektur ę oraz parkingi w liczbie usługowej odpowiadaj ącej charakterowi prowadzonej działalno ści, Tereny zieleni • w ramach terenów dopuszcza si ę lokalizacje urz ądzonej placów zabaw, boisk, trybun, terenowych urz ądze ń sportowych oraz wszelkiej zwi ązanej z Tereny obsługi nimi infrastruktury, komunikacji • nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązywa ć do jej charakteru, • zakaz lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powyŜej 2000 m 2 z wyj ątkiem wskazanych do tego celu obszarów, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • realizacja w ramach terenu miejsc postojowych w liczbie odpowiadaj ącej charakterowi prowadzonej działalno ści lub zagwarantowanie mo Ŝliwo ści korzystania z parkingów ogólnodost ępnych, • zakaz prowadzenia działalno ści o uci ąŜ liwo ści wykraczaj ącej poza granice nieruchomo ści, • maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, • nakaz dostosowania obiektów dla potrzeb osób

Strona | 68

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

niepełnosprawnych; Tereny Tereny • lokalizacja zakładów przemysłowych, składów, zabudowy zabudowy baz budowlanych, baz sprz ętu technicznego, baz produkcyjno- usługowej transportowych oraz parków technologicznych, usługowej • zakaz lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powyŜej 2000 m 2 z wyj ątkiem wskazanych do tego celu obszarów, • realizacja w ramach terenu miejsc postojowych w liczbie odpowiadaj ącej charakterowi prowadzonej działalno ści lub zagwarantowanie mo Ŝliwo ści korzystania z parkingów ogólnodost ępnych, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zaleca si ę urz ądzenie terenu z zastosowaniem zieleni izolacyjnej lokalizowanej wzdłu Ŝ granic; Tereny Tereny • w ramach podstawowego przeznaczenia zabudowy zabudowy przewiduje si ę lokalizacj ę zabudowy zwi ązanej z zagrodowej, usługowej produkcj ą rolno-hodowlan ą i obsług ą turystyki, obsługi • dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów gastronomii, turystyki usług weterynarii, bazy noclegowych, hoteli oraz obiektów zwi ązanych z obsług ą turystyki, wypoczynkiem, handlem i nieuci ąŜ liwym rzemiosłem, • dopuszczenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wył ącznie dla osób prowadz ących na danym terenie działalno ść gospodarcz ą, • budynki o ró Ŝnych funkcjach (mieszkaniowej, gospodarczej, inwentarskiej) powinny tworzy ć jednolity i spójny zespół zabudowy bod wzgl ędem architektonicznym i kompozycyjnym, • mo Ŝliwo ść lokalizacji zakładów przetwórstwa rolnego z ograniczeniem uci ąŜ liwo ści do granic własno ści terenu, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zaleca si ę maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu; Tereny Tereny • dopuszcza si ę lokalizowanie zabudowy usługowej rekreacji zabudowy zwi ązanej z podstawowym przeznaczeniem indywidualnej usługowej terenu, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść realizacji w ramach terenu nowych nie wyznaczonych w studium ci ągów

Strona | 69

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

komunikacyjnych oraz lokalnych przestrzeni zieleni urz ądzonej i rekreacji (skwery i place zabaw), • nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, • maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu; Tereny Tereny • w ramach podstawowego przeznaczenia rekreacyjno- zabudowy przewiduje si ę lokalizacj ę obiektów związanych z wypoczynkowe usługowej turystyk ą i wypoczynkiem (baza noclegowa i obsługi gastronomiczna, pola biwakowe, itp.) oraz turystyki Tereny zieleni sportem i rekreacj ą (boiska, baseny, urz ądzenia urz ądzonej sportowe, pla Ŝe, k ąpieliska, itp.), • ze wzgl ędu na ogólnodost ępny charakter i

specyfik ę przeznaczenia zakłada się tworzenie przestrzeni publicznych poł ączonych z obszarami sąsiednimi za pomoc ą terenów zielonych oraz ci ągów pieszo – jezdnych, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zaleca si ę maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu; Tereny • zakłada si ę utrzymanie dotychczasowego infrastruktury zagospodarowania oraz mo Ŝliwo ść lokalizowania technicznej nowych budynków, obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej wynikaj ących z funkcji terenu, • mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń i obiektów słu Ŝą cych zaopatrzeniu w wod ę, energi ę elektryczn ą, energi ę ciepln ą, dotycz ących telekomunikacji, gospodarki ściekowej i unieszkodliwiania odpadów oraz innej infrastruktury technicznej zwi ązanej z obsług ą terenu, • dopuszcza si ę w zwi ązku z budow ą, rozbudow ą, przebudow ą lub modernizacj ą systemów infrastruktury technicznej lokalizowanie obiektów i urz ądze ń zwi ązanych z ich funkcjonowaniem poza wyznaczonymi terenami; Tereny obsługi Tereny • podstawowe przeznaczenie terenu zakłada komunikacji zabudowy zagospodarowanie zwi ązane z obsług ą ruchu usługowej samochodowego – stacja paliw, parkingi oraz obiekty zwi ązane z dora źną obsług ą pojazdów, • jako uzupełnienie wiod ącej funkcji terenu dopuszcza si ę działalno ść zwi ązan ą z handlem i gastronomi ą oraz realizacj ą terenów zieleni urz ądzonej, • dopuszcza si ę zgodnie z przedstawion ą na zał ączniku graficznym lokalizacj ą realizacj ę parkingu dla pojazdów ci ęŜ arowych z ładunkiem

Strona | 70

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

materiałów niebezpiecznych, • zagospodarowanie w ramach podstawowego przeznaczenia stwarza niebezpiecze ństwo emisji zanieczyszcze ń do gleby w zwi ązku z czym zakłada si ę, i Ŝ wody opadowe z utwardzonych powierzchni przed wprowadzeniem do kanalizacji deszczowej zostan ą poddane podczyszczeniu, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą; Tereny • zakłada si ę utrzymanie istniej ącej linii kolejowej z kolejowe zaleceniem przebudowy i modernizacji, • dopuszcza si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji sieci i urz ądze ń kolejowych, bocznicy, parkingów oraz placów rozładunkowych i przeładunkowych; Tereny • podstawowym przeznaczeniem terenu jest składowiska składowanie odpadów, odpadów • zakłada si ę budow ę zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych wyposa Ŝonego w infrastruktur ę do odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów, • w ramach funkcji uzupełniaj ącej dopuszcza si ę lokalizowanie terenów infrastruktury zwi ązanych z obsług ą składowiska, • obowi ązek rekultywacji niezwłocznie po zako ńczeniu działalno ści na danym terenie, • mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń i obiektów słu Ŝą cych zaopatrzeniu w wod ę, energi ę elektryczn ą, energi ę ciepln ą, dotycz ących telekomunikacji, gospodarki ściekowej i unieszkodliwiania odpadów oraz innej infrastruktury technicznej zwi ązanej z obsług ą terenu; Tereny le śne • podstawowe przeznaczenie terenów stanowi ą lasy wraz z wszelkimi obiektami i urz ądzeniami słu Ŝą cymi prowadzeniu racjonalnej gospodarki le śnej, • w ramach funkcji terenu zakłada si ę wszelkie działania maj ące na celu utrzymanie kompleksów le śnych jako wa Ŝnego elementu ekosystemu, z mo Ŝliwo ści ą jego powi ększenia, • dopuszcza si ę, w przypadku braku mo Ŝliwo ści innych rozwi ąza ń, lokalizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, • dopuszcza si ę na terenach le śnych tworzenie polan śródle śnych, niewielkich zbiorników wodnych, rowów i zbiorników melioracyjnych, • poza działaniami prowadzonymi w ramach gospodarki le śnej zakłada si ę wykorzystanie terenów le śnych jako bazy rekreacyjnej słu Ŝą cej aktywnemu wypoczynkowi, • propagowanie polityki ekologicznej, świadomego i

Strona | 71

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych oraz wdra Ŝanie struktur słu Ŝą cych ochronie i umiej ętnemu kształtowaniu środowiska stanowi element polityki, której celem ma by ć utrzymanie i powi ększenie terenów wolnych od zabudowy, w tym terenów le śnych, składaj ących si ę na system ekologiczny gminy, • popularyzacja miejsc o wysokich walorach krajobrazowych i przyrodniczych przez realizacj ę ście Ŝek dydaktycznych, szlaków turystycznych, infrastruktury obsługuj ącej ruch podró Ŝnych oraz obiekty małej architektury, w tym: altany ekologiczne itp.; Tereny • okre ślone przeznaczenie terenu jest kierunkiem przeznaczone polityki (stopniowe zalesienie gruntów do zalesienia prowadz ące do powi ększenia terenów le śnych oraz rozbudowy systemu ekologicznego), nie wyklucza obecnej formy u Ŝytkowania (grunty orne, ł ąki, itp.) do czasu docelowego zagospodarowania, • zakaz realizacji nowej zabudowy za wyj ątkiem obiektów, budynków i urz ądze ń słu Ŝą cych gospodarce le śnej, • dopuszcza si ę, w przypadku braku mo Ŝliwo ści innych rozwi ąza ń, lokalizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, • do czasu zalesienia, obowi ązuje u Ŝytkowanie gruntów zgodne z obecnym sposobem ich wykorzystywania, • zachowanie istniej ących siedlisk zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanych w ramach terenu z mo Ŝliwo ści ą ich modernizacji, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy, • dopuszcza si ę zalesianie, nie wyznaczonych na rysunku studium terenów rolnych (gleby ni Ŝszych klas bonitacyjnych), na których zako ńczono uŜytkowanie rolnicze; Tereny zieleni Tereny • jako główn ą form ę zagospodarowania terenów urz ądzonej zabudowy okre śla si ę urz ądzenie parków, skwerów, placów usługowej zabaw itp., • jako uzupełnienie funkcji podstawowej dopuszcza si ę sytuowanie obiektów usługowych, • zakłada si ę lokalizacj ę obiektów małej architektury (rze źb, ławek, koszy, itp.), o świetlenia oraz terenowych urz ądze ń sportowych jako elementów integralnego wyposa Ŝenia terenu, • dopuszcza si ę, w przypadku braku mo Ŝliwo ści innych rozwi ąza ń, lokalizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, • zaleca si ę ochron ę, konserwacj ę oraz maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, • uporz ądkowana ziele ń, szereg obiektów małej architektury oraz dbało ść wkładana w utrzymanie

Strona | 72

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

terenów ma na celu w ramach zwartych struktur mieszkaniowych stworzenia enklaw słu Ŝą cych wypoczynkowi, a jednocze śnie eksponuj ących warto ści kulturowe danego terenu oraz umacniaj ących poczucie lokalnej wi ęzi społecznej; Tereny • zakłada si ę utrzymanie obecnego cmentarzy zagospodarowania wraz z mo Ŝliwo ści ą realizacji obiektów i urz ądze ń zwi ązanych z podstawow ą funkcj ą terenu (kaplica, itp.) oraz jej obsług ą (parking); Tereny • utrzymanie obecnego zagospodarowania w trwałych postaci ł ąk i pastwisk jako naturalnych terenów uŜytków zielonych oraz lokalnych korytarzy ekologicznych, zielonych • zwi ększenie zasobów wodnych poprzez budow ę zbiorników małej retencji, • ochrona dolin rzecznych oraz ostoi fauny i flory przez tworzenie miejscowych zadrzewie ń, w jak najwi ększym stopniu utrzymywanie naturalnych skupisk ro ślinno ści wysokiej oraz jak najmniejszej urbanizacji, • dopuszcza si ę rolnicze wykorzystanie terenów oraz miejscowe udost ępnianie dla funkcji turystycznej, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zachowanie rozproszonej zabudowy zagrodowej z mo Ŝliwo ści ą budowy, rozbudowy, przebudowy i nadbudowy budynków w ramach istniej ącego siedliska, • zakaz lokalizacji przegród przestrzennych w poprzek dolin za wyj ątkiem budowli słu Ŝą cych gospodarce wodnej; Tereny rolne • podstawowym przeznaczeniem terenu s ą uprawy rolne, • za uzupełnienie wiod ącej funkcji uznaje si ę ł ąki, zadrzewienia, zakrzewienia i tereny trwałych uŜytków zielonych, • ogranicza si ę do minimum przeznaczenie gleb chronionych na cele nierolnicze, • dopuszcza si ę lokalizacj ę budynków gospodarczych zwi ązanych z rolnictwem, • zakłada si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji urz ądze ń, obiektów i infrastruktury technicznej zwi ązanych z zaopatrzeniem w wod ę, energi ę elektryczn ą i ciepło, gospodark ą ściekow ą oraz telekomunikacj ą, • zachowanie rozproszonej zabudowy zagrodowej z mo Ŝliwo ści ą budowy, rozbudowy, przebudowy i nadbudowy budynków w ramach istniej ącego siedliska, • dopuszcza si ę zalesianie nie wyznaczonych na

Strona | 73

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

rysunku studium terenów rolnych (gleby ni Ŝszych klas bonitacyjnych), na których zako ńczono uŜytkowanie rolnicze; Tereny wód • jako główne zagospodarowanie i podstawowe powierzchnio- przeznaczenie terenów uznaje si ę rzeki, cieki, wych rowy, istniej ące i projektowane zbiorniki wodne, • jako kierunek w zakresie zagospodarowania okre śla si ę zwi ększenie zasobów wodnych poprzez budow ę zbiorników małej retencji, • zakaz lokalizacji przegród przestrzennych w poprzek cieków, za wyj ątkiem budowli słu Ŝą cych gospodarce wodnej, • zachowanie istniej ącej sieci rowów i systemów drenarskich zapewniaj ących prawidłowe funkcjonowanie odwodnienia i odbioru wód, • zapewnienie mo Ŝliwo ści dojazdu do terenów wód powierzchniowych, • zakaz zrzutu nieoczyszczonych ścieków do wód.

1.3. Wska źniki zagospodarowania i u Ŝytkowania terenów

Parametry i wska źniki urbanistyczne Przeznaczenie Minimalna Maksymalna Minimalny udział Maksymalna terenu wielko ść powierzchnia powierzchni wysoko ść wydzielonej zabudowy biologicznie budynków działki (%) czynnej budowlanej (%) (m 2) budynki mieszkalne: 12 m lub 3 kondygnacje Tereny

zabudowy 1000 60 30 budynki zagrodowej gospodarcze, inwentarskie i gara Ŝowe: 14 m budynki mieszkalne: 12 m lub 3 Tereny kondygnacje zabudowy 700 50 30 mieszkaniowej budynki jednorodzinnej gospodarcze i gara Ŝowe: 6 m Tereny zabudowy do 5 2000 60 30 mieszkaniowej kondygnacji wielorodzinnej Tereny budynki 700 60 20 zabudowy usługowe:

Strona | 74

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

usługowej 12 m

budynki gospodarcze, magazynowe i gara Ŝowe: 8 m Tereny zabudowy 1000 70 5 18 m produkcyjno- usługowej budynki mieszkalne: 12 m lub 3 kondygnacje Tereny

zabudowy 2000 35 50 budynki zagrodowej, gospodarcze, obsługi turystyki inwentarskie, gara Ŝowe i usługowe: 14 m budynki rekreacji indywidualnej: 11 m lub 2 Tereny rekreacji kondygnacje 500 50 40 indywidualnej budynki gospodarcze i gara Ŝowe: 6 m Tereny rekreacyjno- 2000 30 60 15 m wypoczynkowe, obsługi turystyki Tereny obsługi 1000 30 50 10 komunikacji

Okre ślona w powy Ŝszej tabeli maksymalna wysoko ść budynków nie dotyczy inwestycji celu publicznego z zakresu ł ączno ści, masztów, silosów, zadasze ń nad trybunami, boiskami i terenowymi urz ądzeniami sportowymi oraz innych obiektów wynikaj ących z technologii produkcji. W przypadku obiektów budowlanych o wysoko ści równej i wi ększej od 50 m n.p.t., zachodzi konieczno ść zgłoszenia planowanej inwestycji do Szefostwa Słu Ŝby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow ę w celu uzgodnienia lokalizacji oraz ustalenia sposobu oznakowania przeszkodowego tych obiektów. Pozostałe, nie wymienione w powy Ŝszej tabeli tereny, ze wzgl ędu na ich

Strona | 75

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów specyfik ę nale Ŝy potraktowa ć odr ębnie, a parametry i wska źniki sprecyzowa ć indywidualnie na etapie opracowania planu miejscowego. Niezale Ŝnie od okre ślonych parametrów i wska źników urbanistycznych, dla obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2, wyznaczonych w ramach terenów zabudowy usługowej i produkcyjno- usługowej, nale Ŝy przyjmowa ć maksymaln ą wysoko ść budynków do 18 m oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w wysoko ści 10%.

1.4. Tereny wskazane do wył ączenia spod zabudowy

Tereny wymagaj ące wył ączenia spod zabudowy obejmuj ą kilka kategorii, wi ąŜą cych si ę z uci ąŜ liwo ści ą obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, potrzeb ą utrzymania rezerw terenowych dla inwestycji infrastrukturalnych, konieczno ści ą zachowania zasobów środowiska i wymogów ładu przestrzennego, brakiem przydatno ści gruntów dla zabudowy. Wy Ŝej wymienione tereny to: • strefy ochronne cmentarzy – odległo ści co najmniej 150 m dla zabudowa ń mieszkalnych, zakładów produkuj ących artykuły Ŝywno ści, zakładów Ŝywienia zbiorowego b ądź przechowuj ących artykuły Ŝywno ści oraz od studzien, źródeł, strumieni, słu Ŝą cych do czerpania wody pitnej lub dla potrzeb gospodarczych; odległo ść ta mo Ŝe by ć zmniejszona do 50 m pod warunkiem, Ŝe teren w odległo ści 50-150 m od cmentarza posiada sie ć wodoci ągow ą i wszystkie budynki korzystaj ące z wody s ą do tej sieci podł ączone, • strefy oddziaływania obiektów infrastruktury technicznej: • strefy ochronne uj ęć wody, • strefy zagro Ŝenia od składu materiałów wybuchowych, • obszar strefy zrzutu oraz tereny kolejowe, • tereny u Ŝytków ekologicznych, • tereny le śne oraz obszary przeznaczone do zalesienia (z wyj ątkiem obiektów słu Ŝą cych gospodarce le śnej), • tereny wód śródl ądowych i projektowanych zbiorników wodnych, • tereny dolin rzecznych, korytarze i ci ągi ekologiczne oraz ich lokalne obszary węzłowe. Wył ączenie spod zabudowy w/w terenów oznacza brak mo Ŝliwo ści realizacji nowych

Strona | 76

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

obiektów kubaturowych, jednocze śnie uwzgl ędniaj ąc i zachowuj ąc istniej ące siedliska i zlokalizowan ą w nich zabudow ę. Dopuszcza si ę równie Ŝ realizacj ę niezb ędnych urz ądze ń i obiektów infrastruktury technicznej, zakładaj ąc jak najmniejsz ą ingerencj ę w środowisko przyrodnicze i krajobraz.

1.5. Tereny zamkni ęte i ich strefy ochronne

W ramach gminy Bełchatów wyznaczono nast ępuj ące tereny zamkni ęte, których granice okre ślono na planszy studium: • strefa zrzutu, • tereny kolejowe.

1.6. Wytyczne dotycz ące zasad okre ślania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustale ń studium w zakresie kierunków i wska źników zagospodarowania oraz u Ŝytkowania i przeznaczenia terenów

Wska źniki dotycz ące zagospodarowania i u Ŝytkowania terenów nale Ŝy traktowa ć jako wielko ści wyj ściowe. Przy sporz ądzaniu planów miejscowych, ka Ŝdorazowo nale Ŝy przeanalizowa ć uwarunkowania przestrzenne danego terenu w odpowiednim stopniu uszczegółowienia oraz dostosować podane wielko ści do zamierze ń przyj ętych zało Ŝeń urbanistycznych i kompozycyjnych. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nale Ŝy u ści śli ć granice terenów wył ączonych spod zabudowy, uwzgl ędniaj ąc istniej ące uwarunkowania, w szczególno ści istniej ącą zabudow ę oraz projektowane, nie okre ślone na rysunku, ze wzgl ędu na skal ę opracowania oraz nie istniej ące w chwili obecnej, lecz dopuszczone zapisami studium pozostałe struktury przestrzenne (np. infrastruktura techniczna).

2. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego

Rozpatruj ąc rozmiar i zasi ęg ingerencji w naturaln ą struktur ę otoczenia okre ślenie zestawu uniwersalnych wytycznych słu Ŝą cych ochronie przyrody i środowiska oraz niweluj ących zakłócenia krajobrazu staje si ę trudne lub wr ęcz

Strona | 77

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów niemo Ŝliwe. W zale Ŝno ści od zastosowanej techniki oraz opracowanej technologii, wra Ŝliwo ści poszczególnych komponentów środowiska i przyrody na negatywne formy oddziaływania i przyj ęte w zwi ązku z tym sposoby zabezpiecze ń, nale Ŝy zało Ŝyć działania prowadz ące do likwidacji, kompensacji lub minimalizacji powstałych przeobra Ŝeń. Obecny stopie ń zdegradowania oraz projektowane przeznaczenie terenów i dopuszczony zakres zainwestowania sprawiaj ą, i Ŝ w proces odtwarzania zniekształconego systemu ekologicznego powinna zaanga Ŝowa ć si ę nie tylko lokalna społeczno ść i władze gminy ale równie Ŝ organy samorz ądu i struktury działaj ące w ramach powiatu. Przepisy o ochronie środowiska okre ślaj ą wytyczne odno śnie zapewnienia warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalnej gospodarki zasobami środowiska. Z tego powodu nale Ŝy d ąŜ yć do eliminowania i ograniczenia zagro Ŝeń oraz podejmowania działa ń, które b ędą temu zapobiega ć. Kształtowanie struktur funkcjonalno-przestrzennych powinno uwzgl ędnia ć racjonalne wykorzystanie przestrzeni co wi ąŜ e si ę z lokalizowaniem funkcji i odpowiednim sposobem zagospodarowania terenu zgodnym z jego predyspozycjami przyrodniczymi (walorami i wra Ŝliwo ści ą na degradacj ę). W zwi ązku z czym, rozwój układów zabudowy powinien maksymalnie wykorzystywa ć ju Ŝ istniej ące zainwestowanie (w szczególno ści sie ć drogow ą i systemy infrastruktury technicznej) i zagospodarowanie terenów. Ochrona środowiska wyra Ŝona poprzez rozwi ązania planistyczne, które naleŜy uwzgl ędni ć przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ma na celu popraw ę warunków Ŝycia ludzi poprzez popraw ę jako ści środowiska oraz proekologiczny rozwój przestrzenny oparty o minimalizacj ę konfliktów wywołanych w skutek postępuj ącej urbanizacji. Cele te powinny by ć realizowane w szczególno ści poprzez ochron ę ni Ŝej okre ślonych elementów środowiska.

2.1. Powierzchnia ziemi

Tereny uformowane w procesach pozyskiwania kruszywa naturalnego stanowi ą główne formy deformacji powierzchni ziemi, w skutek których zmniejszeniu uległy powierzchnie pól uprawnych, ł ąk, pastwisk i lasów. Tereny eksploatacji powierzchniowej, zwi ązane z wyznaczonymi terenami

Strona | 78

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów górniczymi, zlokalizowane s ą w miejscowo ściach: Janina, Kurnos Drugi, Ludwików. Ponadto na terenie gminy wyst ępuj ą zło Ŝa obecnie nie eksploatowane oraz tereny potencjalnych złó Ŝ surowców naturalnych dlatego procentowy udział powierzchni terenów przekształconych na skutek wydobycia kopalin mo Ŝe si ę powi ększy ć. W celu zminimalizowania szkód, po zako ńczeniu eksploatacji nale Ŝy zrekultywowa ć przedmiotowe tereny np. poprzez zalesienie b ądź w inny sposób zapewniaj ący ład przestrzenny, który na nowo wpisze zdegradowan ą powierzchni ę w krajobraz gminy.

2.2. Wody powierzchniowe i podziemne

W wyniku intensywnie prowadzonego odwodnienia Pola Bełchatów i Pola Szczerców w południowej cz ęś ci gminy zmieniły si ę naturalne zasoby wodne – przekształcona zostało koryto rzeki Widawki, które uregulowano, uszczelniono foli ą oraz umocniono płytami betonowymi. Zmieniły si ę równie Ŝ warunki kr ąŜ enia wód podziemnych na skutek powstania leja depresji, który swoim zasi ęgiem obj ął południowy obszar gminy. W zwi ązku z powy Ŝszym, niezwykle wa Ŝne staje si ę odpowiednie gospodarowanie zasobami wodnymi. W celu ich ochrony ustala si ę nast ępuj ące zasady: • budow ę systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej eliminuj ącej w maksymalny sposób indywidualne sposoby utylizacji ścieków sanitarnych i deszczowych, • na obszarach przewidzianych do obj ęcia sanitarn ą kanalizacj ą zbiorcz ą, do czasu jej wybudowania, odprowadzanie ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych na nieczysto ści ciekłe nale Ŝy traktowa ć jako rozwi ązanie tymczasowe, • oczyszczanie ścieków w przydomowych oczyszczalniach lub odprowadzanie ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych na nieczysto ści ciekłe jest dopuszczalne jedynie na obszarach, które z uzasadnionych ekonomicznie wzgl ędów nie zostan ą przewidziane do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą, przy czym lokalizowanie oczyszczalni przydomowych ogranicza si ę do miejsc, na których odprowadzanie ścieków do gruntu nie b ędzie zagra Ŝało jako ści wód podziemnych lub powierzchniowych (szczególnie w obr ębie stref ochronnych uj ęć i zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych),

Strona | 79

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• kompleksowe rozwi ązanie odprowadzania ścieków opadowych z ci ągów komunikacyjnych, placów i parkingów oraz oczyszczenie ich zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, • zakaz rolniczego wykorzystania ścieków w strefach ochronnych uj ęć i zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych, • dostosowanie lokalizacji nowych obiektów, uci ąŜ liwych dla środowiska, do struktur hydrogeologicznych, • zakaz prowadzenia nowych działa ń mog ących w powa Ŝny sposób zmieni ć stosunki wodne, w tym wznoszenia budowli wodnych, przegradzania dolin rzecznych (nie słu Ŝą cych gospodarce wodnej), wylesie ń, wycinania zadrzewie ń i zakrzewie ń w rejonie dolin rzecznych, • na terenach zurbanizowanych stosowa ć nowe technologie, wpływaj ące na czysto ść i ilo ść odprowadzanych ścieków, w tym budow ę i modernizacj ę urz ądze ń oczyszczaj ących ścieki technologiczne, • zakaz przekształcania studni na zbiorniki przeznaczone do magazynowania nieczysto ści ciekłych, • zakaz lokalizacji składowisk odpadów na terenach ł ąk, pastwisk, w dolinach rzecznych, • zwi ększenie zasobów wodnych gminy, poprzez realizacj ę projektowanych zbiorników wodnych wyznaczonych na rysunku studium. Ustala si ę nast ępuj ące zasady ochrony istniej ących urz ądze ń melioracji wodnych: • w przypadku przeznaczenia gruntów zdrenowanych na cele inne ni Ŝ rolnicze, konieczna b ędzie przebudowa sieci melioracyjnej w sposób zapewniaj ący wła ściwe odwodnienie terenów przyległych, • obowi ązek przebudowy urz ądze ń melioracyjnych w sposób umo Ŝliwiaj ący funkcjonowanie systemu drenarskiego, w przypadku zmiany u Ŝytkowania terenów, na których wyst ępuj ą urz ądzenia melioracyjne, po wcze śniejszym uzgodnieniu z organem wła ściwym w sprawie ochrony urz ądze ń melioracji wodnych, • obowi ązek wyst ąpienia do organu wła ściwego w sprawie ochrony urz ądze ń melioracji wodnych o wykre ślenie z ewidencji urz ądze ń melioracji wodnych powierzchni zaj ętej na przedmiotowy cel.

Strona | 80

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

2.3. System ekologiczny i walory krajobrazowe

System ekologiczny gminy b ędący składow ą systemu wojewódzkiego i krajowego ma za zadanie ochron ę istniej ących walorów przyrodniczych, zapewnienie równowagi biocenotycznej. Zawiera on takie charakterystyczne elementy przestrzenne jak: • korytarze ekologiczne – czyli struktury charakteryzuj ące si ę pasmowym przebiegiem, które ł ącz ą si ę z obszarami w ęzłowymi oraz z terenami do nich przylegaj ącymi tworz ąc sie ć o znaczeniu lokalnym i regionalnym. Stanowi ą one schronienie dla wielu gatunków ro ślin i zwierz ąt zapewniaj ąc im odpowiednie warunki do przemieszczania si ę. Umo Ŝliwiaj ą migracj ę organizmów oraz ich wzajemne kontakty np. przez doliny rzeczne, • ci ągi ekologiczne – które stanowi ą istotne powi ązania o znaczeniu lokalnym, zło Ŝone z dolin mniejszych rzek i cieków wodnych. Wł ączenie ich w system ekologiczny zapewni im ochron ę hydrologiczn ą, • lokalne obszary w ęzłowe – miejsca przeci ęcia korytarzy i ci ągów ekologicznych, powierzchniowe strefy o du Ŝym bogactwie biologicznym wpływaj ące na równowag ę terenów zlokalizowanych w ich s ąsiedztwie. Wyró Ŝniaj ą si ę one z otoczenia bogactwem ekosystemów oraz obfitują w ró Ŝne gatunki. W celu ochrony sytemu ekologicznego i walorów krajobrazowych nale Ŝy: • zdecydowanie ograniczy ć mo Ŝliwo ść lokalizacji nowej zabudowy na terenach charakteryzuj ących si ę wysokimi walorami przyrodniczymi (w tym: w dolinie rzeki Widawki i dolinach innych mniejszych cieków), • naturalne tereny zielone znajduj ące si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie obszarów zurbanizowanych, w razie zaistnienia takiej potrzeby, zagospodarowywa ć na tereny: sportu, rekreacji, wypoczynku, które b ędą charakteryzowa ć si ę du Ŝą powierzchni ą biologicznie czynn ą i b ędą w niewielkim sposób zniekształca ć tereny przyrodnicze przez co utrzymaj ą one ci ągło ść systemu ekologicznego, • zachowa ć naturalne ukształtowanie dolin z systemem zadrzewie ń i zakrzewie ń, • zakaza ć rozpraszania i lokalizowania zabudowy na terenach otwartych, • stosowa ć ziele ń izolacyjn ą dla terenów szczególnie uci ąŜ liwych dla

Strona | 81

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

środowiska i negatywnie wpływaj ących na krajobraz gminy.

2.4. Zasoby surowców naturalnych

Podstaw ę bazy surowcowej na terenie gminy stanowi ą zło Ŝa kopalin pospolitych „Bukowa”, „Bukowa II”, „Dobrzelów”, „Dobiecin”, „Góry Borowskie”, „Janina-Michałów”, „Kurnos II”, „Ludwików”, „Ludwików I”, oraz niewielki fragment zło Ŝe w ęgla brunatnego „Bełchatów – pole Kamie ńsk” (kopalina podstawowa). Ponadto okre ślono granice potencjalnych złó Ŝ surowców naturalnych, które po udokumentowaniu i uzyskaniu niezb ędnych koncesji równie Ŝ b ędą mogły podlega ć eksploatacji powierzchniowej. Zasady i warunki ich ochrony w zwi ązku z wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin musz ą uwzgl ędnia ć zapisy prawa geologicznego i górniczego. Warunki zagospodarowania zło Ŝa, sposób i wielko ść wydobycia, granice obszaru i terenu górniczego oraz kierunki rekultywacji powinny by ć zgodne z wydanymi koncesjami górniczymi. Na terenie gminy Bełchatów zabrania si ę wydobywania kopalin wykonywanego inaczej ni Ŝ jako koncesjonowana działalno ść gospodarcza, a przy eksploatacji surowców nale Ŝy stosowa ć technologie, które maj ą najmniejszy negatywny wpływ na środowisko. Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą obiekty ani obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny.

2.5. Powietrze atmosferyczne

W celu poprawy jako ści powietrza, nale Ŝy zmniejszy ć emisj ę zanieczyszcze ń poprzez nast ępuj ące działania: • minimalizacj ę emisji u źródła jego powstawania, poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii, • eksploatacj ę złó Ŝ ograniczaj ącą niezorganizowane pylenie, • utrzymanie urz ądze ń infrastruktury technicznej w dobrym stanie technicznym, • stosowanie urz ądze ń ochronnych oraz wprowadzanie zmian technologicznych w zakładach przemysłowych, • ograniczenie zanieczyszcze ń powstałych w tzw. ,,niskiej emisji”, czyli emisji pyłów i szkodliwych gazów pochodz ącej z domowych pieców grzewczych, w

Strona | 82

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

których spalanie w ęgla odbywa si ę w nieefektywny sposób, poprzez: - ograniczenie stosowania wysokoemisyjnych paliw na rzecz paliw gazowych, olejowych i źródeł odnawialnych, - stosowanie energooszcz ędnych materiałów budowlanych, - wykonywanie termomodernizacji budynków, • edukacj ę ekologiczn ą społecze ństwa w zakresie potrzeb i mo Ŝliwo ści ochrony powietrza, w tym oszcz ędno ści energii i stosowania odnawialnych źródeł energii, • tworzenie preferencji dla lokalizacji nowych podmiotów gospodarczych, wykorzystuj ących przyjazne środowisku technologie wytwarzania, • preferencje dla szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, • wprowadzenie pasów zieleni wzdłu Ŝ tras komunikacyjnych, • preferencje dla stosowania technologii eliminuj ących szkodliwe emisje.

2.6. Hałas

Na terenie gminy zdefiniowano trzy podstawowe źródła hałasu: przemysłowy, komunikacyjny, komunalny, z czego najbardziej uci ąŜ liwy zwłaszcza dla osób mieszkaj ących w bezpo średnim s ąsiedztwie drogi krajowej nr 8 jest hałas powodowany przez transport. Ustala si ę nast ępuj ące zasady ochrony akustycznej: • na terenach chronionych akustycznie (zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku) obowi ązuje zakaz przekraczania norm hałasu, • w przypadku nat ęŜ onego hałasu wywołanego ruchem komunikacyjnym nale Ŝy przewidzie ć realizacj ę ekranów akustycznych, • nale Ŝy d ąŜ yć do naturalnego zabezpieczenia szlaków komunikacyjnych przed hałasem poprzez zastosowanie zieleni przydro Ŝnej, • lokalizacja zabudowy mieszkaniowej powinna uwzgl ędnia ć strefy ochronny akustycznej zwi ązane z obiektami infrastruktury technicznej.

2.7. Promieniowanie elektroenergetyczne

Do głównych działa ń jakie nale Ŝy podj ąć w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym na terenie gminy Bełchatów nale Ŝy zakaz

Strona | 83

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów lokalizowania nowych obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi w strefach ochronnych wyznaczonych wzdłu Ŝ istniej ących i projektowanych linii elektroenergetycznych 400 kV, 220 kV i 110 kV. Minimalna szeroko ść stref wynosi: • 80 m dla linii 400 kV (40 m na ka Ŝdą stron ę), • 50 m dla linii 220 kV (25 m na ka Ŝdą stron ę), • 36 m dla linii 110 kV (18 m na ka Ŝdą stron ę).

2.8. Ludno ść

Za główny problem mog ącą mie ć niekorzystny wpływ na zdrowie ludno ści gminy Bełchatów uznano zanieczyszczenia powietrza, w tym gazy i pyły pochodz ące z procesów energetycznego spalania paliw oraz emisję pochodz ącą głównie z transportu samochodowego. Głównym emiterem gazów i pyłów w całym województwie łódzkim jest zlokalizowana w gminie Kleszczów w ramach kompleksu paliwowo-energetycznego Elektrownia. Poniewa Ŝ gmina Bełchatów nie jest obj ęta sieci ą ciepłownicz ą du Ŝym problemem s ą równie Ŝ zanieczyszczenia powstałe w tzw. emisji niskiej pochodz ącej z urz ądze ń grzewczych kotłowni przydomowych opalanych w ęglem lub miałem, które są najbardziej uci ąŜ liwe w okresie zimowym. W celu ograniczenia szkodliwej emisji spalin główne zmiany dotyczy ć powinny modernizacji kotłowni w ęglowych oraz stopniowej ich wymiany na zasilane paliwem ekologicznym. Ponadto postuluje si ę rozbudow ę sieci cieplnej zasilanej przez Elektrowni ę oraz wykorzystanie jej do zaopatrzenia miejscowo ści Rz ąsawa, Ksi ęŜ y Młyn, Ole śnik, Por ęby, Zdzieszulice i Mazury. Wa Ŝnym źródłem zanieczyszczenia s ą główne arterie o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu, a zwłaszcza trasy tranzytowe. Zanieczyszczenia kumuluj ą si ę zwłaszcza wzdłu Ŝ najwa Ŝniejszych dróg. Maj ąc na uwadze fakt, Ŝe ruch drogowy ma istotny wpływ na jako ść powietrza atmosferycznego w gminie Bełchatów, naleŜy skoncentrowa ć si ę na działaniach zmierzaj ących do wyprowadzenia ruch tranzytowego poza tereny zabudowane oraz usprawnianiu układu komunikacyjnego. Bardzo du Ŝe znaczenie b ędzie miało podniesienie standardu dróg i poprawa ich stanu technicznego. W obliczu bardzo szybkiego rozwoju motoryzacji konieczne jest rozbudowywanie i modernizacja infrastruktury drogowej.

Strona | 84

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

2.9. Obszary ochrony przyrody

W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do obszarów i obiektów obj ętych formami ochrony nale Ŝy bra ć pod uwag ę zakazy okre ślone w obowi ązuj ących przepisach dotycz ących ochrony przyrody oraz akty prawne, dotycz ące ochrony wymienionych poni Ŝej form ochrony przyrody.

2.9.a. Obszar chronionego krajobrazu

Południowo-zachodnia cze ść gminy Bełchatów wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki”, który został powołany ze wzgl ędu na wyró Ŝniaj ący si ę krajobraz o zró Ŝnicowanych ekosystemach, warto ściowy ze wzgl ędu na mo Ŝliwo ść zaspokojenia potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem, a tak Ŝe pełnion ą przez niego funkcj ę korytarza ekologicznego, który pozwala na uzyskanie ł ączno ści doliny Widawki z dolin ą Warty oraz z dolin ą Pilicy przez obszary zlokalizowane na wschód od Radomska. Na Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki wprowadza si ę ustalenia dotycz ące czynnej ochrony ekosystemów w celu zachowania ich trwało ści oraz zwi ększenia ró Ŝnorodno ści biologicznej. Szczegółowe wytyczne zwi ązane z realizacj ą nowych przedsi ęwzi ęć zawarte zostały w: • rozporz ądzeniu Nr 59/2007 Wojewody Łódzkiego z dnia 4 grudnia 2007 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Widawki, • rozporz ądzeniu Nr 37/2008 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 listopada 2008 r. zmieniaj ącego rozporz ądzenie Wojewody Łódzkiego w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki, • rozporz ądzeniu Nr 13/2009 Wojewody Łódzkiego zmieniaj ącym rozporz ądzenie Nr 59/2007 w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki zmienione rozporz ądzeniem Nr 37/2008, • uchwale Nr LXI/1685/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 pa ździernika 2010 r.

2.9.b. Pomniki przyrody

Pomniki przyrody to pojedyncze twory przyrody o Ŝywionej i nieo Ŝywionej lub ich skupienia o szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wyró Ŝniaj ącymi je w śród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy

Strona | 85

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenie gminy Bełchatów za pomniki przyrody uznano drzewa i grupy drzew (w tym: d ęby szypułkowe, klony pospolite, buk pospolity, kasztanowiec biały, lip ę drobnolistn ą) odznaczaj ące si ę s ędziwym wiekiem, wielko ści ą, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami. Wszelkie zakazy oraz wytyczne dotycz ące ochrony zawarte w aktach je powołuj ących (np: zarz ądzeniu Wojewody Piotrkowskiego Nr 45/87 z dnia 15.12.1987 r., rozporz ądzeniu Wojewody Piotrkowskiego z 1996 r. - Dz. Urz. Woj. Piotrk. Nr 21/96 poz. 75, uchwale Nr IX/102/2003 Rady Gminy Bełchatów z dnia 28.08.2003 r.) oraz przepisach dotycz ących ochrony przyrody musz ą znale źć odniesienie w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

2.9.c. UŜytki ekologiczne

Z uwagi na ochron ę pozostało ści ekosystemów, maj ących znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk, w tym: śródle śnych oczek wodnych, bagien, zaro śni ętych torfowisk na terenie gminy Bełchatów utworzono 14 u Ŝytków ekologicznych o ł ącznej powierzchni 11,95 ha. Wszelkie zakazy oraz wytyczne dotycz ące ochrony zawarte w rozporządzeniu Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie uznania za u Ŝytki ekologiczne oraz przepisach dotycz ących ochrony przyrody musz ą znale źć odniesienie w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

3. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

Atrakcyjno ść krajobrazu naturalnego, obszary le śne, rozległe u Ŝytki zielone oraz pola czy doliny rzeczne stanowi ą dobro gminy, o które nale Ŝy zadba ć w odpowiedni sposób. Dbało ść o ład przestrzenny nale Ŝy do zada ń samorz ądu terytorialnego, a uporz ądkowanie przestrzeni rolno-le śnej powinno polega ć na docelowym okre śleniu na terenie gminy sposobu u Ŝytkowania gruntów o kierunku rolnym lub le śnym, poprzez wyznaczenie linii rozgraniczaj ącej lasy oraz grunty przewidziane do zalesienia, od gruntów przeznaczonych wył ącznie na cele rolne. Przebieg granicy rolno-le śnej powinien by ć wyznaczony w oparciu o warunki glebowo-przyrodnicze oraz naturalne granice fizjograficzne i wprowadzone do

Strona | 86

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów.

3.1. Rolnicza przestrze ń produkcyjna

3.1.a. Tereny rolne

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów rolniczych: • ograniczenie do minimum przeznaczania gleb chronionych na cele nierolnicze, • wykorzystanie terenu na cele produkcji rolniczej, ze znacznym udziałem gospodarki polowej, • poprawianie warto ści u Ŝytkowej gleb oraz zapobieganie obni Ŝania ich produkcyjno ści, • rozwój rolnictwa ekologicznego, szczególnie na gruntach najwy Ŝszych klas, • zmian ę struktury agrarnej (zwi ększenie średniej wielko ści gospodarstw), • zakaz parcelacji terenów rolnych na małe działki (w zamy śle budowlane), • dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ącej, rozproszonej zabudowy zagrodowej, tj. rozbudow ę, przebudow ę, nadbudow ę i wymian ę budynków w ramach istniej ącego siedliska, • przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów zwi ązanych z działalno ści ą rolnicz ą, a tak Ŝe innych obiektów budowlanych, nale Ŝy stosowa ć takie rozwi ązania, które ograniczaj ą skutki ujemnego oddziaływania na grunty, • inicjowanie i wspieranie lokalnej przedsi ębiorczo ści, jako pozarolniczego źródła dochodu w celu zmniejszenia zatrudnienia w rolnictwie, • utrzymanie tras komunikacyjnych i ci ągów infrastruktury technicznej z dopuszczeniem ich uzupełnie ń w niezb ędnym zakresie, • dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, • zakaz zrzutu ścieków do rowów melioracyjnych i bezpo średnio do gleby, • zachowanie istniej ącej sieci rowów i systemów drenarskich zapewniaj ących prawidłowe funkcjonowanie odwodnienia i odbioru wód; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, pod nadzorem organu wła ściwego w sprawie ochrony urz ądze ń melioracji wodnych, • zwi ększenie zasobów wodnych gminy, poprzez realizacj ę projektowanych zbiorników wodnych małej wyznaczonych na rysunku studium.

Strona | 87

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

3.1.b. Tereny trwałych u Ŝytków zielonych i zadrzewie ń

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów trwałych u Ŝytków zielonych i zadrzewie ń: • ochrona przyrodniczej struktury zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków, uŜytków ekologicznych, w tym wszystkich terenów stanowi ących lub mog ących stanowi ć system lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych, maj ących wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtwarzanie jej zasobów poprzez zdecydowane ograniczenie zabudowy, • utrzymanie istniej ących kompleksów zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą ich powi ększenia, • stosowanie biologicznej obudowy cieków, rozwijanie istniej ących i tworzenie nowych pasów zaro śli i zadrzewie ń wzdłu Ŝ rowów, drobnych cieków i dróg polnych – pełnione przez nie funkcje wodochronne i wiatrochronne s ą szczególnie istotne z uwagi na przesuszenie gruntów na wi ększo ści obszaru gminy, • dla cz ęś ci dolin znajduj ących si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie terenów zurbanizowanych, w razie zaistnienia takiej potrzeby, zaleca si ę ich przekształcenie w tereny zieleni niskiej, urz ądzonej ogólnodost ępnej z przeznaczeniem dla potrzeb rekreacji codziennej, • dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ącej, rozproszonej zabudowy zagrodowej, tj. rozbudow ę, przebudow ę, nadbudow ę i wymian ę budynków w ramach istniej ącego siedliska, • zakaz lokalizacji przegród przestrzennych w poprzek dolin, za wyj ątkiem budowli słu Ŝą cych gospodarce wodnej, • dopuszcza si ę niezb ędne urz ądzenia z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej, • dopuszcza si ę, w razie zaistnienia takiej potrzeby, lokalizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, • zapewnienie mo Ŝliwo ści dojazdu do wód powierzchniowych i do urz ądze ń melioracyjnych, • rozwój komunikacji i niezb ędnej infrastruktury technicznej, warunkuje si ę spełnieniem wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, zró Ŝnicowanych w zale Ŝno ści od poło Ŝenia i cech poszczególnych fragmentów terenu,

Strona | 88

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• zakaz składowania odpadów, • zakaz wypalania u Ŝytków zielonych, • obszary dolin rzecznych, cieków i obni Ŝeń powinny pozosta ć w dotychczasowym u Ŝytkowaniu jako tereny otwarte, umo Ŝliwiaj ące przewietrzenie terenu, • tereny te mog ą by ć wykorzystywane dla funkcji rekreacyjnej, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: - ruch turystyczny pieszy, powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych ście Ŝkach, - ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urz ądzonych tras, - dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc odpoczynku,

3.2. Le śna przestrze ń produkcyjna

3.2.a. Tereny le śne

Tereny le śne bez wzgl ędu na form ę własno ści, pełni ą funkcje ochronne i turystyczno-wypoczynkowe. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów le śnych (lasów pa ństwowych i prywatnych): • ochron ę i utrzymanie istniej ących ekosystemów le śnych i zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą powi ększenia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy, • prowadzenie gospodarki le śnej z uwzgl ędnieniem ostoi gniazdowania i bytowania ptactwa (ł ącznie z zachowaniem drzew dziuplastych), • na terenach le śnych dopuszcza si ę tworzenie polan śródle śnych i niewielkich zbiorników wodnych, cieków melioracyjnych, • dopuszcza si ę przeprowadzenie, w razie braku innych mo Ŝliwo ści, obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej (najlepiej z wykorzystaniem istniej ących dróg, duktów i przecinek), • w odniesieniu do dróg i szlaków stosuje si ę odpowiednio przepisy jak dla dróg dojazdowych i po Ŝarowo-le śnych, • zachowanie w stanie naturalnym i ochrona u Ŝytków ekologicznych, tj. bagien, trz ęsawisk itp., • ochron ę gleb le śnych,

Strona | 89

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• ograniczenia stosowania środków chemicznych, • wykorzystanie terenów dla potrzeb turystyki i wypoczynku, z wykluczeniem rozwoju funkcji osadniczych, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: - ruch turystyczny pieszy powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych trasach, z okre śleniem rejonów swobodnej penetracji terenu, uzgodnionych z wła ściwym Nadle śnictwem, - ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych przez wła ściwe Nadle śnictwo i odpowiednio urz ądzonych tras śródle śnych, - dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc wypoczynku, - rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak Ŝe niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki le śnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej warunkuje si ę spełnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Powy Ŝsze ustalenia maj ą na celu ochron ę terenów warto ściowych oraz zobowi ązania wła ścicieli do zachowania odpowiedniej równowagi w ekosystemach, kształtowania ich równowagi i naturalnej odporno ści. Realizacja powy Ŝszych zasad ma na celu wyrównanie i ujednolicenie stanu systemów lasów prywatnych do lepszych jako ściowo lasów pa ństwowych.

3.2.b. Tereny przeznaczone do zalesienia

Najwi ększe kompleksy terenów przewidzianych do zalesienia znajduj ą si ę w południowej cz ęś ci gminy Bełchatów i stanowi ą powi ększenie strefy buforowej od kompleksu paliwowo-energetycznego oraz uzupełnienie istniej ących zwartych kompleksów le śnych. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów przeznaczonych do zalesienia: • dopuszcza si ę, w razie braku innych mo Ŝliwo ści, lokalizacje obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej (najlepiej z wykorzystaniem istniej ących dróg, duktów i przecinek), • zachowanie istniej ących siedlisk z mo Ŝliwo ści ą ich modernizacji, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy, • do czasu zalesienia, u Ŝytkowanie gruntów zgodnie z obecnym u Ŝytkowaniem terenu, • promocj ę programu zalesiania i zadrzewiania obejmuj ącego sukcesywne

Strona | 90

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

zwi ększanie powierzchni zalesianych lub zadrzewianych na terenach o małej przydatno ści rolniczej i nie u Ŝytkowanych rolniczo, • wypełnianie luk w zwartych kompleksach le śnych, • ze wzgl ędu na ochronny status lasów nale Ŝy uwzgl ędnia ć głównie ich przyrodnicze funkcje z ograniczeniem wykorzystania gospodarczego, • opracowanie projektowe i prowadzenie działalno ści zwi ązanej z zalesieniami terenów wymaga opinii wła ściwego Nadle śnictwa i słu Ŝby nadzoru nad melioracjami. Wy Ŝej wymienione działania wpłyn ą na popraw ę retencji, zmniejszenie izolacji ekosystemów le śnych, zwi ększenie walorów krajobrazu oraz poprawienie naturalnych warunków do l ęgów oraz bytowania drobnej zwierzyny i ptactwa.

4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

4.1. Cel e i przedmiot ochrony

Przepisy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakazuj ą wszystkim obywatelom ochron ę dóbr kultury oraz zobowi ązuj ą samorz ąd terytorialny do stworzenia prawnych, organizacyjnych i finansowych warunków, które je zapewni ą. Na mocy przepisów o ochronie zabytków w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę w szczególno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia oraz inne zabytki nieruchome znajduj ące się w gminnej ewidencji zabytków, dla których na etapie planu miejscowego nale Ŝy ustali ć wła ściwy sposób ochrony. Obiekty o szczególnych walorach kulturowych i historycznych podlegaj ące ochronie: • obiekty wpisane do rejestru zabytków, • obiekty znajduj ące si ę w gminnej ewidencji zabytków, • stanowiska archeologiczne. Zabiegi konserwatorskie maj ą na celu głównie: • zachowanie to Ŝsamo ści historyczno-kulturowej, • zachowanie istniej ących walorów historycznych, • zachowanie śladów osadnictwa wiejskiego jako świadków historii

Strona | 91

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

przestrzennej i kultury materialnej tego terenu, • eliminacje elementów zagra Ŝaj ących ochronie i eksponowaniu zabytków, • zachowanie układów przestrzennych historycznych miejscowo ści, • zachowanie równowagi pomi ędzy ochron ą dóbr kultury, a rozwojem przestrzennym. Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej.

4.2. Obszary ochrony

Studium okre śla podstawowe zasady ochrony oraz proponuje wprowadzenie stref ochrony konserwatorskiej obejmuj ących tereny charakteryzuj ące si ę wysokimi warto ściami kulturowymi i krajobrazowymi. Granice stref przedstawiono na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”. Zasi ęgi stref maj ą charakter wst ępny i wymagaj ą uszczegółowienia na etapie opracowywania planów miejscowych poszczególnych terenów.

4.2.a. Strefa A – ścisłej ochrony konserwatorskiej

Strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej A obejmuje obiekty wpisane do rejestru zabytków, w tym: • park dworski w Dobiecinie, • zespół dworsko-parkowy (dwór, oficyn ę, park) w Dobrzelowie, • park dworski w Ł ękawie, • ruiny dworu obronnego w Mikorzycach, • park dworski w Mokraczu, • zespół sakralny (ko ściół filialny pw. św. Rocha wraz z cmentarzem przyko ścielnym) oraz park dworski w Post ękalicach, • park dworski w Wielopolu. W strefie tej obowi ązuje zachowanie historycznych obiektów wraz ze wszystkimi elementami tj. form ą, wystrojem elewacji, detalami architektonicznymi itp. Obowi ązuje priorytet zachowania, odtwarzania i eksponowania walorów zabytkowych. Wszelkie naruszenia stanu istniej ącego (w zakresie funkcji, parcelacji, przekształcenia i uzupełnienia zabudowy oraz towarzysz ących jej elementów

Strona | 92

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

środowiska przyrodniczego) wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. W granicach strefy obowi ązuje: • zachowanie i konserwacja zabudowy zabytkowej, • zachowanie komponowanych układów terenowych i zaprojektowanej zieleni, • ochrona historycznie ukształtowanych granic, • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń (po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), • zakaz wprowadzania nowej zabudowy (z wyj ątkiem obiektów na które zostanie uzyskane zezwolenie WKZ), • zakaz prowadzenia działalno ści inwestycyjnej, która mogłaby powodowa ć zmiany w sposobie u Ŝytkowania i zagospodarowania terenu (z wyj ątkiem działalno ści na któr ą zostanie uzyskane zezwolenie WKZ), • przed podj ęciem wszelkich prac ziemnych nale Ŝy uzyska ć pozwolenie WKZ.

4.2.b. Strefa B – historyczne układy przestrzenne

Obejmuje układy przestrzenne miejscowo ści o zachowanym historycznym rozplanowaniu, historycznej zabudowie i warto ściowych walorach naturalnych. Ochroną nale Ŝy obj ąć układy urbanistyczne i ruralistyczne miejscowo ści: Kałduny, Kurnos Pierwszy i Kurnos Drugi, Post ękalice, Wola Mikorska, Wólka Ł ękawska. Celem ochrony jest utrzymanie elementów przedstawiaj ących wysokie warto ści kulturowe, a w szczególno ści: • historycznego układu rozplanowania układu ulic i placów, • historycznych podziałów własno ściowych, • istniej ącej zabudowy o warto ści historycznej, • kompozycji układów zieleni. Realizacja okre ślonych celów nast ąpi poprzez ustalenia w zakresie: • kompozycji urbanistycznej, • intensywno ści zabudowy, • form zabudowy, w tym wysoko ści budynków, rodzajów dachów i ich proporcji itp., Wszelkie działania nale Ŝy podejmowa ć z uwzgl ędnieniem istniej ących ju Ŝ struktur przestrzennych i zatwierdzonych decyzji planistycznych.

Strona | 93

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

4.2.c. Strefa E – ochrony ekspozycji

Strefa ochrony ekspozycji E obejmuje obszary stanowi ące zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych – otulina widokowa parku w Wielopolu oraz zespołu sakralnego w Post ękalicach. W granicach strefy obowi ązuje: • ochrona ekspozycji poprzez zakaz realizacji budynków zasłaniaj ących widok na zabytek oraz obiektów pozostaj ących w dysharmonii przestrzennej i kompozycyjnej z zabytkiem, • ograniczenie nowych nasadze ń zieleni ą wysok ą, • uzyskanie opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w przypadku mo Ŝliwo ści uzyskania odst ępstw od powy Ŝszych rygorów, dotycz ących równie Ŝ podziałów własno ściowych (ustalenie wielko ści działek), zmian ukształtowania terenu.

4.2.d. Stanowiska archeologiczne

Na terenie stanowisk archeologicznych oraz w ich bezpo średnim s ąsiedztwie wszelkie prace ziemne wymagaj ą pozwolenia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

4.2.e. Strefa „OW” – obserwacji i ochrony archeologicznej

Na terenach obj ętych stref ą konieczna jest opinia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotycz ąca zakresu oraz formy niezb ędnej ochrony zabytków archeologicznych.

4.3. Wytyczne i zasady ochrony

Ustala si ę zasady zapewniaj ące ochron ę i opiek ę nad zabytkami wyst ępuj ącymi terenie gminy Bełchatów: • obiekty o walorach historycznych b ędące charakterystycznymi elementami historycznej zabudowy, zwłaszcza obiekty wpisane do ewidencji i rejestru zabytków oraz wyst ępuj ące w ramach historycznych układów nale Ŝy przewidzie ć do trwałej adaptacji, z zachowaniem tradycyjnych dla lokalnej tradycji budowlanej form i faktur: - adaptacja i modernizacja winna odbywa ć si ę na zasadach zapewniaj ących zachowanie istotnych dla miejscowej tradycji form architektonicznych,

Strona | 94

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

proporcji, detalu, materiałów i faktur wypraw zewn ętrznych, - uzgodnienia lub opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wymagaj ą wszelkie działania, które dotycz ą zmiany gabarytów i zmian w sposobie dyspozycji i artykulacji elewacji (w tym proporcji otworów zewn ętrznych i form zewn ętrznej stolarki otworowej), - ewentualn ą konieczno ść rozbiórki zabytku wł ączonego do ewidencji (uzasadniona wzgl ędami technicznymi – w sytuacji, gdy nie jest mo Ŝliwe opanowanie zagro Ŝenia dla bezpiecze ństwa) nale Ŝy uzgodni ć z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który okre śli mo Ŝliwo ści i zasady wył ączenia z tej Ŝe ewidencji zabytków, • wszelkie zmiany w otoczeniu i s ąsiedztwie zabytków, a tak Ŝe na obszarach zabytkowych, których charakter mo Ŝe mie ć wpływ na walory zabytków (np. ekspozycyjne) – przebudowa istniej ących i budowa nowych obiektów, a tak Ŝe sposób zagospodarowania przestrzeni – nie mog ą pogorszy ć stanu zachowania zabytku ani narusza ć ich warto ści, dlatego wymagaj ą działania w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, • na obszarach zabytkowych i w s ąsiedztwie zabytków nowa zabudowa powinna stanowi ć harmonijnie zakomponowan ą cało ść z istniej ącymi elementami zabudowy historycznej, uwzgl ędniaj ąc układ, skal ę, gabaryty, proporcje, sposób kompozycji i wypraw ę elewacji zewn ętrznych: - w sytuacjach w ątpliwych – dla nowo projektowanych obiektów – nale Ŝy uzyska ć wytyczne konserwatorskie do projektu budowlanego, a nast ępnie uzgodnienie lub opini ę na temat tego projektu (stosownie do obowi ązuj ących przepisów szczegółowych i okre ślonych przez nie trybem – Prawo budowlane) w toku post ępowania o udzielenie pozwolenia na budow ę, • uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i zapewnienia poprzedzaj ących inwestycj ę ratowniczych bada ń archeologicznych w celu ochrony zabytków archeologicznych nara Ŝonych na zniszczenie w wyniku projektowanych działa ń wymagaj ą: - wszelkie działania zwi ązane z naruszeniem stratygrafii uwarstwie ń ziemnych w rejonie lokalizacji stanowisk archeologicznych, w otoczeniu zabytków na obszarach zabytkowych, w tym w obr ębie historycznych jednostek osadniczych,

Strona | 95

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

- inwestycje o charakterze liniowym zwi ązane z naruszeniem stratygrafii uwarstwie ń ziemnych, a tak Ŝe nowe drogi oraz inwestycje, które wi ąŜą si ę z wykopami szeroko płaszczyznowymi – zlokalizowane w granicach strefy obserwacji archeologicznej. • w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Wójta Gminy Bełchatów.

5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

Istotnym czynnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego jest odpowiednia infrastruktura. Stanowi ona fundament dla wszelkiej działalno ści gospodarczej oraz wyznacznik warunków Ŝycia i pracy ludno ści. Infrastruktura zawsze warunkuje ten rozwój, a w niektórych przypadkach mo Ŝe nawet go stymulowa ć. Niewystarczaj ące wyposa Ŝenie infrastrukturalne wpływa niekorzystnie na: • zainteresowanie potencjalnych inwestorów zarówno w dziedzinie przemysłu, jak i usług, • powstawanie inicjatyw lokalnych, dotycz ących tzw. małej przedsiębiorczo ści, • mo Ŝliwo ści wykorzystania walorów turystycznych i rekreacyjnych, • produkcj ę roln ą, jej jako ść i wykorzystanie surowców rolniczych oraz zasobów pracy na wsi.

5.1. Układ komunikacyjny

5.1.a. Układ drogowy

Obszar gminy posiada dobrze rozwini ęty układ komunikacyjny, na który składaj ą si ę drogi krajowa, wojewódzkie i powiatowe uzupełnione przez sie ć dróg gminnych oraz wewn ętrznych. Wysokie zag ęszczenie ci ągów komunikacyjnych zapewnia dobr ą dost ępno ść do terenów zurbanizowanych (w tym terenów mieszkaniowych, usługowych, stref przemysłowych), co zwi ększa atrakcyjno ść gospodarcz ą gminy. Zakłada si ę rozbudow ę dotychczasowej siatki układu drogowego o: • projektowan ą obwodnic ę północn ą miasta Bełchatów (w ci ągu drogi krajowej

Strona | 96

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

nr 8) – klasa GP, • projektowan ą obwodnic ę wschodni ą miasta Bełchatów – klasa G, • projektowan ą obwodnic ę wsi Ł ękawa – klasa G, Ponadto w ramach istniej ącego układu w celu poprawy płynno ści ruchu i zwi ększenia bezpiecze ństwa przewiduje si ę przebudow ę i modernizacj ę dróg zgodnie z zało Ŝeniami: • droga krajowa nr 8 - klasa GP, klasa G i Z na odcinkach zast ąpionych obwodnic ą, • drogi wojewódzkie nr 484 i 485 - klasa G, • drogi powiatowe - klasa Z, z wyj ątkiem dróg nr 1902E, 1912E – klasa G oraz dróg nr 1915E, 1923E – klasa L, • drogi gminne – klasa L lub D (dla drogi nr 101259E dopuszcza si ę klas ę Z lub G), • budowa sieci dróg dojazdowych wewn ątrz nowo wyznaczonych terenów zabudowy mieszkaniowej, • przebudowa skrzy Ŝowa ń w celu zwi ększenia poziomu bezpiecze ństwa, • budowa ście Ŝek rowerowych. Zgodnie z aktualnie obowi ązuj ącymi przepisami prawa, sie ć drogowa powinna zosta ć sparametryzowana. Wytyczne studium w tym zakresie dotycz ą w szczególno ści szerokości pasa drogowego uzale Ŝnionego od klasy drogi: • drogi główne ruchu przyspieszonego – min. 30 m, • drogi główne – min. 25 m, • drogi zbiorcze - min. 20 m, • drogi lokalne - min. 12-15 m, • drogi dojazdowe - min. 10-12 m. Poza drogami wskazanymi na zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg, których przebieg zostanie ustalony w drodze decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej lub w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu.

5.1.b. Szlaki turystyczne

Na terenie gminy wytrasowane zostały nast ępuj ące szlaki turystyczne:

Strona | 97

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• Łódzki Szlak Konny - ma ponad 1800 kilometrów. Na tę liczb ę składaj ą si ę dwie pętle - mała, wokół Łodzi, licz ąca około 300 kilometrów i du Ŝa, wokół całego województwa, licz ąca ponad 1500 kilometrów. Na trasie nie brakuje atrakcji przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych, obejmie on bowiem wszystkie parki krajobrazowe województwa, prawie pół setki zespołów przyrodniczo- krajobrazowych i kilka obszarów specjalnej ochrony siedlisk i ptaków Natura 2000. Na teren gminy Bełchatów szlak ten biegnie wzdłu Ŝ nast ępuj ących obiektów uj ętych w gminnej ewidencji zabytków: młyna w Wyrze, schronów bojowych w Ole śniku oraz pałacu z parkiem dworskim w Ł ękawie (park ten znajduje si ę równie Ŝ w rejestrze zabytków), • Łódzka Magistrala Rowerowa N-S - składa si ę z dwóch cz ęś ci północ – południe, wschód-zachód. Przez teren gminy przechodzi szlak północ – południe (N-S) i biegnie on wzdłu Ŝ: drogi powiatowej 1902E, terenów rekreacyjno – wypoczynkowych zlokalizowanych przy Słoku, drogi wojewódzkiej nr 484 oraz drogi gminnej nr 1500 E, • Szlak Roma ński to ponadregionalne trasy kulturowe powstaj ące nie tylko na obszarze Polski, ale równie Ŝ Niemiec, Austrii, Włoch, Słowenii, Francji i Hiszpanii. W Polsce Szlak Roma ński został zainicjowany przez Stowarzyszenie Miło śników Kultury Średniowiecza „Piastowska Droga Roma ńska”. Oficjalne otwarcie nast ąpiło 2001 r. Szlak Roma ński jest tras ą turystyczn ą, jedn ą z najwa Ŝniejszych obok Szlaku Cysterskiego i Drogi Św. Jakuba. Szlak ł ączy miejscowo ści o przeszło ści roma ńskiej, min. Tum, Sulejów, Gniezno, Kruszwic ę, Kraków, Kałdus, Siewierz i Strzelno, • Szlak Skarby Ziemi Sieradzkiej jest rowerowym szlakiem regionalnym stanowi ącym uzupełnienie systemu ponadregionalnego. Ponadto przez teren gminy Bełchatów planuje si ę przebieg dwóch z szeregu regionalnych szlaków tematycznych: • Szlak Dworów i Pałaców (samochodowy), • Szlak Budownictwa Drewnianego (samochodowy).

5.1.c. Komunikacja zbiorowa

Zakłada si ę rozwój systemu przewozów pasa Ŝerskich poprzez istniej ący układ linii autobusowych PKS, MZK i linie prywatne. Zakłada si ę, po uprzednim doprowadzeniu parametrów technicznych dróg powiatowych do wymaganych norm,

Strona | 98

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów przedłu Ŝenie linii komunikacji zbiorowej tak, aby stworzy ć dla mieszka ńców gminy mo Ŝliwo ść podró Ŝowania i wyjazdów z jej obszaru równie Ŝ komunikacj ą zbiorow ą. Ponadto postuluje si ę modernizacj ę i przebudow ę istniej ącej linii kolejowej oraz odtworzenie pasa Ŝerskiej komunikacji kolejowej w oparciu o istniej ącą lini ę stacj ę kolejow ą Bełchatów, która umo Ŝliwi dojazd kolej ą do Piotrkowa Trybunalskiego i Łodzi.

5.1.d. Parkowanie

Parking to nieobudowane i niewydzielone przegrodami miejsca postoju samochodów lub innych środków komunikacji, które pełni ą bardzo wa Ŝną funkcj ę w procesie prawidłowego kształtowania przestrzeni zurbanizowanych. Wska źniki parkowania dla poszczególnych jednostek s ą zró Ŝnicowane i zale Ŝą od rodzaju jego przeznaczenia np.: dla zabudowy mieszkaniowej nale Ŝy przyj ąć co najmniej jedno miejsce postojowe na mieszkanie, podczas gdy dla terenów usługowych odpowiednia liczba miejsc postojowych powinna by ć kształtowana na podstawie wska źników zapotrzebowania uzale Ŝnionego od typu obiektu usługowego. Miejsca te powinny zaspakaja ć potrzeby parkowania samochodów pracowników i u Ŝytkowników oraz uwzgl ędnia ć dobow ą rotacj ę samochodów.

Wska źniki parkowania Rodzaj obiektu Podstawa odniesienia Minimalna liczba miejsc parkingowych Biura i urz ędy 10 zatrudnionych 3 100 m 2 powierzchni Obiekty handlowe 5 sprzeda Ŝy Gastronomia 20 miejsc konsumpcyjnych 5 Usługi kultury i centra 10 miejsc 3 konferencyjne Hotele 10 miejsc hotelowych 4 100 m 2 powierzchni Ochrona zdrowia 3 uŜytkowej Placówki o światowe 10 zatrudnionych 4 Obiekty sportowe 20 miejsc/u Ŝytkowników 4 Zakłady produkcyjne, 10 zatrudnionych 3 składy, magazyny

Realizowanie w/w miejsc postojowych w ramach poszczególnych rodzajów przedsi ęwzi ęć powinno odbywa ć si ę na wyznaczonych działkach tych Ŝe obiektów. W przypadku obiektów wielofunkcyjnych, wymagana jest sumaryczna liczba miejsc dla równoczesnego u Ŝytkowania. Dopuszcza si ę odst ępstwa od wymaga ń dotycz ących ilo ści miejsc

Strona | 99

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów postojowych, w przypadku gdy: - inwestycja dotyczy przebudowy lub modernizacji zabudowy istniej ącej, a warunki przestrzenne terenu nie pozwalaj ą na realizacj ę okre ślonych wymaga ń, - inwestycja wi ąŜ e si ę z realizacj ą lub funkcjonowaniem ogólnodost ępnego parkingu, a przewidywana do zaj ęcia ilo ść miejsc postojowych, okre ślona zgodnie z wytycznymi studium utrudni w znacz ący sposób jego u Ŝytkowanie, - inwestor, który nie mo Ŝe spełni ć okre ślonych wy Ŝej wymogów na własnej działce oraz działce s ąsiedniej uzyska zgod ę Urz ędu Gminy na wykorzystywanie miejsc postojowych w liniach rozgraniczenia ulic lub na innych terenach gminnych.

5.2. Infrastruktura techniczna

5.2.a. Zaopatrzenie w wod ę

Wszystkie miejscowo ści gminy Bełchatów s ą zwodoci ągowane, a wydajno ść eksploatowanych uj ęć jest wystarczaj ąca dla zaspokojenia potrzeb gminy. Wraz z przeznaczaniem nowych terenów pod zabudow ę konieczne jest podj ęcie działa ń zmierzaj ących do jak najszybszej rozbudowy sieci wodoci ągowej, zwi ększania jej niezawodno ści, obni Ŝania awaryjno ści i strat ilo ści wody oraz zapewnienia odpowiedniej ilo ść wody dla celów przeciwpo Ŝarowych okre ślonej w przepisach dotycz ących zaopatrzenia w wod ę oraz dróg po Ŝarowych. Kolejne inwestycje wodoci ągowe na terenie gminy zakładaj ą modernizacj ę i wymian ę wyeksploatowanej sieci.

5.2.b. Kanalizacja sanitarna

Rozwój przestrzenny gminy w najbli Ŝszych latach poci ągnie za sob ą zwi ększone zapotrzebowanie na wod ę, a tym samym proporcjonalny b ędzie wzrost wytwarzanych ścieków. W zwi ązku z tym konieczny jest harmonijny rozwój sieci kanalizacji sanitarnej dostosowany do zachodz ących zmian. Najwa Ŝniejszymi inwestycjami z zakresu gospodarki ściekami b ędzie budowa oczyszczalni ścieków, sieci kanalizacji sanitarnej w poszczególnych miejscowo ściach wraz z odcinkami ruroci ągów tłocznych, zgodnie z opracowaniami odr ębnymi, dotycz ącymi systemu wodno-ściekowego. Zakłada si ę w jak najwi ększym stopniu wykorzystanie potencjału oczyszczalni w Bełchatowie poprzez wł ączenie miejscowo ści poło Ŝonych na obrze Ŝach miasta do

Strona | 100

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

systemu kanalizacji miejskiej. Na pozostałych terenach przewiduje si ę realizacj ę lokalnych oczyszczalni ścieków wraz z systemami kanalizacji. W miejscach gdzie budowa zbiorczych systemów jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona zakłada si ę, Ŝe odprowadzanie ścieków odbywa ć si ę będzie do przydomowych oczyszczalni lub szczelnych zbiorników bezodpływowych na nieczysto ści ciekłe.

5.2.c. Kanalizacja deszczowa

Stosunek powierzchni obj ętych systemami kanalizacji deszczowej do powierzchni terenów przeznaczonych pod zabudow ę jest niezadowalaj ący. W zwi ązku z czym podczas budowy kanalizacji sanitarnej nale Ŝy bezwzgl ędnie projektowa ć i wykonywa ć kanalizacj ę deszczow ą uwzgl ędniaj ąc w szczególno ści obszary zwartej zabudowy mieszkaniowej, usługowej oraz tereny produkcyjno- usługowe.

5.2.d. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą

W zakresie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą zachodzi potrzeba modernizacji, rozbudowy i budowy sieci średniego i niskiego napi ęcia. Na terenach, których walory estetyczne powinny by ć podkre ślone, sie ć rozdzielcz ą wykonywa ć nale Ŝy w wersji kablowej. Nale Ŝy tak Ŝe podejmowa ć działania zmierzaj ące do systematycznej modernizacji i rozbudowy infrastruktury elektroenergetycznej, maj ącej na celu zaspokojenie potrzeb, ujawniaj ących si ę wraz z sukcesywnym rozwojem przestrzennym gminy i jej aktywizacj ą gospodarcz ą. W ramach prowadzonych prac zwi ązanych z przebudow ą i rozbudow ą sieci drogowej oraz infrastruktury technicznej na terenie gminy nale Ŝy d ąŜ yć do kablowania istniej ących napowietrznych linii elektroenergetycznych i napowietrznych linii oświetlenia ulicznego. W ramach rozbudowy systemu przesyłowego planuje si ę na terenie gminy Bełchatów budow ę linii elektroenergetycznych NN 400 kV Rogowiec-Kielce, Rogowiec-Pątnów oraz Elektrownia Bełchatów-Tr ębaczew. Przedstawiony na rysunku studium przebieg projektowanych linii elektroenergetycznych mo Ŝe ulec zmianie ze wzgl ędu na problematyk ę zwi ązan ą z realizacj ą takiego przedsi ęwzi ęcia, zwłaszcza z gospodark ą nieruchomo ściami. Uznaje si ę za wła ściwe dopuszczenie takiej zmiany bez konieczno ści zmiany

Strona | 101

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów niniejszego studium, pod warunkiem zachowania podstawowych zało Ŝeń. Wzdłu Ŝ istniej ących i projektowanych napowietrznych linii elektroenergetycznych okre ślono strefy ochronne zwi ązane z ograniczeniami w zabudowie i zagospodarowaniu terenu o szeroko ści: • 80 m (po 40 m w obie strony od osi linii) dla istniej ących linii 400kV, • 50 m (po 25 m w obie strony od osi linii) dla istniej ących linii 220kV, • 70 m (po 35 m w obie strony od osi linii) dla projektowanych linii 400kV, • 80 m (po 40 m w obie strony od osi linii) dla istniej ących linii blokowych 220kV i 400kV, • 36 m (po 18 m w obie strony od osi linii) dla istniej ących linii 110kV, • 15 m (po 7,5 m w obie strony od osi linii) dla linii 15kV. Wytyczne dla stref ochronnych linii 220kV i 400kV: • w strefie ochronnej nale Ŝy uzgadnia ć warunki zagospodarowania terenu oraz lokalizacj ę wszelkich obiektów z wła ścicielem linii, • podstawowo ustala si ę zakaz realizacji obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi, • zakazuje si ę tworzenia hałd, nasypów oraz sadzenia ro ślinno ści wysokiej (w odległo ści 5,5 m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii 220kV lub 6,5 m w odniesieniu do linii 400kV), • zakaz kwalifikowania terenu jako przeznaczonego pod zabudow ę mieszkaniow ą lub zwi ązanego z działalno ści ą gospodarcz ą, • wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu powinny by ć zaopiniowane przez wła ściciela linii, • zalesienia terenów rolnych mog ą by ć przeprowadzone po uzgodnieniu z wła ścicielem linii, • zakaz lokalizacji budowli zawieraj ących materiały niebezpieczne po Ŝarowo, stacji paliw, stref zagro Ŝonych wybuchem oraz farm wiatrowych, • lokalizacja budowli zawieraj ących materiały niebezpieczne po Ŝarowo, stacji paliw, stref zagro Ŝonych wybuchem oraz farm wiatrowych w s ąsiedztwie stref ochronnych wymaga dodatkowych uzgodnie ń z wła ścicielem linii, • dopuszcza si ę odst ępstwo od powy Ŝszych zakazów za zgod ą wła ściciela linii, na warunkach przez niego okre ślonych. W stosunku do stref ochronnych linii 110kV i 15kV wszelkie ograniczenia w

Strona | 102

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów zabudowie i zagospodarowaniu terenu zostan ą okre ślone po uprzednim uzgodnieniu danej inwestycji z wła ścicielem linii.

5.2.e. Zaopatrzenie w gaz

Gmina Bełchatów nie posiada bezpo średniego zaopatrzenia w gaz na swoim terenie, w postaci stacji redukcyjnej umo Ŝliwiaj ącej podł ączenie sieci rozdzielczej. Mieszka ńcy gminy wykorzystuj ą dla potrzeb indywidualnych gaz bezprzewodowy propan-butan. W celu zaopatrzenia w gaz miejscowo ści s ąsiaduj ących z miastem zakłada si ę mo Ŝliwo ść dostosowania stacji zlokalizowanej w Bełchatowie oraz istniej ącego gazoci ągu biegn ącego przez teren gminy. Ponadto uwzgl ędniaj ąc rozbudow ę systemu przesyłowego na terenie gminy planuje si ę lokalizacj ę gazoci ągów wysokiego ci śnienia maj ących zaopatrzy ć sąsiednie gminy oraz magistrali gazowej Wronów-Odolanów. Przedstawiony na rysunku studium przebieg projektowanych gazoci ągów mo Ŝe ulec zmianie ze wzgl ędu na problematyk ę zwi ązan ą z realizacj ą takiego przedsi ęwzi ęcia, zwłaszcza z gospodark ą nieruchomo ściami. Uznaje si ę za wła ściwe dopuszczenie takiej zmiany bez konieczno ści zmiany niniejszego studium, pod warunkiem zachowania podstawowych zało Ŝeń.

5.2.f. Zaopatrzenie w ciepło

Zakłada si ę utrzymanie oraz modernizacj ę i ewentualn ą rozbudow ę funkcjonuj ących scentralizowanych systemów ogrzewania wykorzystuj ących jako paliwo zarówno gaz jak i olej opałowy. Sposób ogrzewania zabudowy jednorodzinnej opiera si ę na wykorzystaniu indywidualnych źródeł ciepła zasilanych tradycyjnymi no śnikami energii. W celu ograniczenia szkodliwej emisji spalin główne zmiany dotyczy ć b ędą modernizacji kotłowni w ęglowych oraz stopniowej ich wymiany na zasilane paliwem ekologicznym. Ponadto postuluje si ę rozbudow ę sieci cieplnej zasilanej przez Elektrowni ę oraz wykorzystanie jej do zaopatrzenia miejscowo ści Rz ąsawa, Ksi ęŜ y Młym, Ole śnik, Por ęby, Zdzieszulice i Mazury.

5.2.g. Gospodarka odpadami

Najwa Ŝniejszym zadaniem strategicznym gminy w zakresie gospodarki odpadami jest ograniczenie do minimum negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko oraz maksymalny wzrost ich gospodarczego wykorzystania. Słu Ŝyć temu

Strona | 103

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów ma szereg przedsi ęwzi ęć : • zapobieganie powstawaniu odpadów realizowane poprzez: - stosowanie czystych technologii produkcji, - zapobieganie poprzez produkty, - recykling i powtórne wykorzystanie. • program działa ń edukacyjnych którego celem b ędzie stworzenie kontaktu ze społecze ństwem i przekazanie mu obrazu potrzeb, zachowa ń i celów, jakim jest reorganizacja i wdro Ŝenie nowoczesnej gospodarki odpadami na terenie gminy Bełchatów, • rozbudowa istniej ącego systemu gospodarki odpadami. Gospodarka odpadami na terenie gminy Bełchatów realizowana jest w oparciu o Plan Gospodarki Odpadami na lata 2004-2015, który proponuje wdro Ŝenie systemu gospodarki odpadami obejmuj ącego: • zbiórk ę odpadów w systemie wielopojemnikowym, • o wtórn ą segregacje odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych w sortowni odpadów suchych w Bełchatowie stanowi ących wymieszany strumie ń surowców wtórnych pochodz ących ze zbiórki wielopojemnikowej, • o kompostowanie cz ęś ci organicznych w przydomowych kompostownikach oraz w otwartych pryzmach kompostowych, kompostowanie wspólne na płycie oczyszczalni ścieków lub na płycie w Woli Kruszy ńskiej, lub projektowanej kompostowni w gminie Mie ście Bełchatowie. • o deponowanie pozostało ści po procesach sortowania i kompostowania oraz strumienia odpadów pozostałych ze zbiórki wielopojemnikowej na składowisku w Woli Kruszy ńskiej. Proponowane przedsi ęwzi ęcia w dziedzinie gospodarowania odpadami w gminie Bełchatów obejmuj ą szereg działa ń pozainwestycyjnych oraz zada ń inwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne dotycz ą przede wszystkim : • zintensyfikowanie działa ń organizacyjnych umo Ŝliwiaj ących rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z wyodr ębnieniem surowców wtórnych, odpadów biodegradowalnych oraz niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych, • podj ęcia działa ń zwi ązanych ze zwi ększeniem skuteczno ści istniej ącego i przyszło ściowego systemu gospodarki odpadami,

Strona | 104

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• wspieranie i koordynowanie działa ń dotycz ących rozwoju ponadgminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, • opracowania i wdro Ŝenia rozwi ąza ń organizacyjnych zapewniaj ących wła ściwe bie Ŝą ce zarz ądzanie strumieniami odpadów , • opracowania programów likwidacji odpadów niebezpiecznych (zawieraj ących substancje niebezpieczne, np. PCB), • propagowania nowoczesnych technik odzysku i unieszkodliwiania odpadów, • inicjowania konieczno ści wdra Ŝania w przedsi ębiorstwach zasad wprowadzania bezodpadowych i małoodpadowych technologii produkcji, • zintensyfikowanie kontroli realizacji programów gospodarki odpadami w jednostkach prowadz ących działalno ść gospodarcz ą, • zaplanowanych przedsi ęwzi ęć , edukacji i szkolenia, szczególnie w zakresie zmian w prawodawstwie i post ępowania z odpadami niebezpiecznymi. Zadania inwestycyjne obejmuj ą przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z: • rozszerzenie segregacji odpadów u źródła, • zbiórk ą i segregacj ą odpadów niebezpiecznych, • dotowaniem usuwania odpadów azbestowych, • likwidacja dzikich wysypisk, a wła ściwie „niezorganizowanego za śmiecania lasu” oraz • budow ą zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych wyposa Ŝonego w infrastruktur ę do odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów.

5.2.h. Telekomunikacja

Rozwój stref przemysłowych poci ąga za sob ą konieczno ść rozbudowy sieci. Zasad ą realizowan ą przez władze gminy jest doskonalenie infrastruktury zgodnie z szybkim post ępem technologicznym w tej dziedzinie, poniewa Ŝ umo Ŝliwia to poszerzanie zakresu świadczonych usług oraz utrzymuje stał ą atrakcyjno ść gminy dla potencjalnych inwestorów. W zwi ązku z powy Ŝszym przewiduje sie dalszy rozwój sieci teleinformatycznych, w tym rozbudow ę sieci światłowodowych i obj ęcie nowo wyznaczonych terenów zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym poł ączonym z systemami sieci wojewódzkiej i krajowej z zachowaniem wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Dla zwi ększenia dost ępno ści sieci internetowej i rozwoju społecze ństwa informacyjnego, wskazuje si ę na dalszy

Strona | 105

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów rozwój szerokopasmowego dost ępu do internetu oraz bezpłatnych ogólnodost ępnych kawiarenek internetowych. Wszelkie zakazy i ograniczenia okre ślone w niniejszym studium nie dotycz ą realizacji inwestycji celu publicznego z zakresu ł ączno ści.

6. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi, osuwania si ę mas ziemnych, osiadania terenu i drga ń sejsmicznych.

6.1. Zagro Ŝenie powodzi ą

W gminie Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą. Okresowo, szczególnie w przypadku nawalnych opadów lub przyspieszonych roztopów dochodzi jednak do lokalnych podtopie ń w dolinach istniej ących cieków. Zjawisko to ma charakter okresowy i jest charakterystyczne zwłaszcza dla okresu przedwio śnia. W celu zminimalizowania szkód powstałych w wyniku podtopie ń nale Ŝy regularnie dba ć o sprawno ść urz ądze ń melioracyjnych, zlokalizowanych w północnej cz ęś ci gminy, które są jednym z elementów systemu infrastruktury zapobiegaj ących powodziom. Nale Ŝy równie Ŝ realizowa ć budow ę zbiorników retencyjnych (w tym tych uj ętych w Wojewódzkim Programie Małej Retencji dla województwa łódzkiego wraz z Aneksem) na rzece Rakówce oraz jej dopływach w celu ograniczenia podtopie ń towarzysz ących cz ęsto intensywnym opadom. Utrzymanie mo Ŝliwie naturalnego charakteru dolin i koryt rzecznych pozwoli tak Ŝe na znacznie lepsze retencjonowanie wody. W południowej cz ęś ci gminy w wyniku spi ętrzenia rzeki Widawki funkcjonuj ą 2 zbiorniki retencyjne „Słok” i „Wawrzkowizna”, które poza funkcj ą magazynowania i poboru wody dla Elektrowni, stanowi ą podstaw ę ochrony przeciwpowodziowej tej cz ęś ci gminy.

6.2. Osuwanie si ę mas ziemnych

Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo osuwania si ę mas ziemnych.

6.3. Osiadania powierzchni terenu

Według Prognozy osiada ń i odkształce ń obszar południowej cz ęś ci gminy

Strona | 106

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów le Ŝą cy na terenie górniczym „Pole Bełchatów” został zaliczony do kategorii „0” terenu górniczego, którego wpływ odkształce ń na obiekty budowlane mo Ŝna uzna ć za pomijalny. Prognozowane wypi ętrzanie terenu (ze wzgl ędu na odbudow ę poło Ŝenia zwierciadła wód podziemnych), w oparciu o które wyliczono wska źnik deformacji terenu, ma warto ść w granicach około 0,02 m ÷ 0,25 m.

6.4. Procesy sejsmiczne

Według Prognozy osiada ń i odkształce ń zjawisk sejsmicznych teren gminy Bełchatów znajduje si ę poza granic ą izolinii przyspiesze ń drga ń gruntu o warto ści 120 mm/s 2, gdzie nie przewiduje si ę wyst ąpienia szkód w Ŝadnych kategoriach odporno ści budynków.

7. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji

Na terenie gminy Bełchatów nie wyst ępuj ą tereny wymagaj ące przekształce ń i rehabilitacji.

7.1. Obszary wymagaj ące rekultywacji

Na terenie gminy Bełchatów do obszarów wymagaj ących rekultywacji zaliczono: tereny eksploatacji powierzchniowej, składowisko odpadów w Woli Kruszy ńskiej. Zakłada si ę nast ępuj ące kierunki rekultywacji: • tereny eksploatacji powierzchniowej – po zako ńczeniu wydobycia tereny powinny by ć rekultywowane w kierunku le śnym b ądź wodnym, • składowisko odpadów - zakłada si ę, i Ŝ b ędzie funkcjonowało do roku 2021. Po zako ńczeniu eksploatacji, obszar składowiska nale Ŝy zrekultywowa ć w kierunku le śnym oraz prowadzi ć monitoring środowiska, który powinien obj ąć swoim zasi ęgiem emisj ę ró Ŝnego rodzaju substancji do gleb, wód i powietrza.

8. Polityka planistyczna

8.1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Głównym zało Ŝeniem polityki przestrzennej gminy jest obj ęcie miejscowym

Strona | 107

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów planem zagospodarowania przestrzennego całego jej obszaru w granicach administracyjnych. Ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ jednoczesne podj ęcie procedury planistycznej dla wszystkich terenów stanowiłoby znaczne obci ąŜ enie bud Ŝetu, zakłada si ę sukcesywne sporz ądzanie opracowa ń w pierwszej kolejno ści uwzgl ędniaj ąc tereny, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (w tym dla terenu górniczego) oraz obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne. Na obszarze gminy nie wyznacza si ę terenów do przeprowadzenia scalenia i podziałów nieruchomo ści trybem okre ślonym w ustawie o gospodarce nieruchomo ściami i nie przewiduje si ę wyznaczenia takich obszarów w planach miejscowych.

8.2. Obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2

Jako obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2, których granice okre ślono na zał ączniku graficznym, wskazuje si ę tereny zabudowy usługowej zlokalizowane w Ludwikowie oraz produkcyjno- usługowej znajduj ące si ę w miejscowo ściach Ławy, Kałduny, Dobrzelów, Myszaki oraz Zdzieszulice Górne.

8.3. Obszary przestrzeni publicznej

Przestrze ń publiczna to obszar maj ący szczególne znaczenie dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich Ŝycia i sprzyjaj ący nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na ich poło Ŝenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Wspólnie u Ŝytkowana i kształtowana przestrze ń przez lokaln ą społeczno ść jest podstaw ą jej istnienia, integracji oraz rozwoju s ąsiaduj ących z ni ą terenów. Wyznaczone na terenie gminy obszary przestrzeni publicznej obejmuj ą tereny zieleni urz ądzonej zlokalizowane w miejscowo ści Ludwików. Ustawowe „obci ąŜ anie” obowi ązkiem sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ma na celu ochron ę przed przypadkowym i niewła ściwym zagospodarowaniem. Powi ązanie funkcjonalne tych terenów z otoczeniem wymaga wprowadzenia

Strona | 108

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów ogólnodost ępnej i odpowiednio wkomponowanych elementów „małej architektury” zach ęcaj ącej mieszka ńców do czynnego korzystania z jej zasobów. Obszary przestrzeni publicznej b ędą pełniły swoj ą rol ę, gdy stan ą si ę cz ęś ci ą okre ślonej społeczno-przestrzennie cało ści.

8.4. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego

W Gminie Bełchatów planuje si ę nast ępuj ące inwestycje o znaczeniu lokalnym: • budow ę, przebudow ę i modernizacj ę dróg, w tym przede wszystkim gminnych i konieczne w tym zakresie ich ukształtowanie w nowych liniach rozgraniczaj ących stosownie do zakładanej kategorii, • rozbudow ę infrastruktury technicznej na nowo projektowanych terenach zabudowy mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej, • rozbudow ę i modernizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej. • budowę zorganizowanego systemu kanalizacji sanitarnej, w tym realizacj ę projektowanych oczyszczania ścieków, • budow ę i modernizacj ę infrastruktury edukacyjnej (w tym: sal gimnastycznych i boisk przy szkołach podstawowych), • rozbudow ę domu opieki społecznej w Niedyszynie, Na obszarze gminy Bełchatów planuje si ę nast ępuj ące inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym: • budow ę projektowanej obwodnicy północnej miasta Bełchatów w ci ągu drogi krajowej nr 8, • budow ę projektowanej obwodnicy wschodniej miasta Bełchatów, • rozbudow ę dróg wojewódzkich nr 484 i 485 do parametrów klasy technicznej „G”, • budow ę projektowanej obwodnicy wsi Ł ękawa,

• budow ę ruroci ągu przesyłaj ącego odzyskiwany i uwodniony CO 2 z Elektrowni Bełchatów w kierunku miejsca składowania, • realizacj ę projektowanych zbiorników wodnych, w tym znajduj ących si ę w Programie małej retencji dla województwa łódzkiego, • budow ę linii elektroenergetycznych NN 400 kV,

Strona | 109

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• modernizacj ę i przebudow ę istniej ącej linii kolejowej, • budow ę projektowanych gazoci ągów wysokiego ci śnienia, • budow ę zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych wyposa Ŝonego w infrastruktur ę do odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów w Woli Kruszy ńskiej.

9. Kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i ochrony cywilnej

Wymogi obronno ści i obrony cywilnej zabezpiecza si ę poprzez: • realizowanie zada ń zwi ązanych z zapewnieniem ochrony i dostaw wody, produktów Ŝywno ściowych oraz płodów rolnych na terenie gminy uwzgl ędniaj ących sytuacje szczególne, • zapewnienie ochrony sanitarnej w strefach uj ęć wody pitnej, • uzbrojenie istniej ącej sie ć wodoci ągowej w hydranty naziemne lub odpowiednie zbiorniki wodne z mo Ŝliwo ści ą wykorzystania tych elementów w sytuacji szczególnej i dla celów przeciwpo Ŝarowych, • zapewnienie stosownej strefy ochronnej wzdłu Ŝ linii elektromagnetycznych 400 kV, 220 kV i 110 kV, • uwzgl ędnienie w podpiwniczeniach nowej zabudowy u Ŝyteczno ści publicznej lub zakładach pracy pomieszcze ń o konstrukcji odpornej na zagruzowanie z mo Ŝliwo ści ą bezkolizyjnej ich adaptacji dla celów ochrony ludno ści w sytuacji zagro Ŝenia, • rozwijanie ł ączno ści informatycznej i radiowej pomi ędzy wszystkimi słu Ŝbami technicznymi i ratowniczymi na terenie gminy, • utrzymanie w gotowo ści do u Ŝycia specjalistycznego sprz ętu, materiałów i środków technicznych w razie zaistnienia potencjalnego ryzyka, • współpracowanie komórek organizacyjnych Urz ędu Gminy ze słu Ŝbami, inspekcjami, stra Ŝami, instytucjami oraz organizatorami w celu zapewnienia bezpiecze ństwa imprez masowych.

Strona | 110

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

IV Podsumowanie

1. Polityka funkcjonalno-przestrzenna

Sporz ądzenie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest niezb ędnym ogniwem procesu planowania przestrzennego, który ustawowo jest procesem ci ągłym. Studium, jako etap poprzedzaj ący plany miejscowe, wskazuje pełen zakres mo Ŝliwo ści realizacji przedsi ęwzi ęć planistycznych, idei i zamierze ń rozwoju oraz ogranicze ń czy ochrony, w bliskiej i dalszej perspektywie czasowej. W trakcie opracowywania przedmiotowego dokumentu kierowano si ę zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju. Niniejszy dokument spełnia jego podstawowe kryteria: • cele społeczne realizowane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, aby umo Ŝliwi ć społecze ństwu stopniowe osi ąganie poprawy jako ści Ŝycia, poprzez proporcjonalne rozmieszczenie ludno ści w stosunku do miejsc pracy i układów osadniczych, zachowanie prawidłowych relacji funkcjonalno- przestrzennych mi ędzy o środkami zamieszkania, pracy, odpoczynku, usług i administracji, wskazanie korzystnego techniczno-przestrzennego standardu środowiska człowieka, kształtowanie środowiska przestrzennego kreuj ącego nowe jako ściowo potrzeby i warto ści społeczne, • cele kulturowe osi ągane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, które chroni ą istniej ące dziedzictwo kulturowe przed zniszczeniem lub dewastacj ą, poprzez powi ązanie obiektów historycznych z krajobrazem naturalnym i wkomponowanie ich we współczesne struktury funkcjonalno- przestrzenne oraz poprzez tworzenie nowych istotnych warto ści kulturowych, • cele ekologiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych oddziałuj ących hamuj ąco na dewastacj ę środowiska i tworz ących warunki umo Ŝliwiaj ące jego aktywn ą ochron ę poprzez zgodno ść charakteru i struktury

Strona | 111

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

zagospodarowania przestrzennego z cechami i walorami środowiska przyrodniczego, zgodno ść intensywno ści zagospodarowania z naturaln ą chłonno ści ą środowiska oraz jego odporno ści ą na zniszczenia, eksponowanie warto ści krajobrazowych i ich harmonijne ł ączenie z zagospodarowaniem, tworzenie warunków zapewniaj ących ochron ę unikatowych warto ści środowiska oraz umo Ŝliwiaj ących odzyskanie utraconej równowagi ekologicznej, • cele ekonomiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych tworz ących warunki wzrostu efektywno ści gospodarowania poprzez racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych i istniej ącego maj ątku, kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, podatnych na dalszy rozwój, kształtowanie warunków przestrzennych tworzących korzystne procesy, kształtowanie układów przestrzennych, których struktura zwi ększa sprawno ść i niezawodno ść funkcjonowania. W wyniku przeprowadzonych analiz i studiów dokonano waloryzacji obszaru gminy i okre ślono polityk ę funkcjonalno-przestrzenn ą, która jest w pełni czytelna po zapoznaniu si ę z rysunkiem studium (plansza „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”), gdzie przedstawiono lokalizacj ę poszczególnych obszarów a w tabeli pokazano oznaczenia poszczególnych obszarów. Dokładne przypisanie i okre ślenie funkcji danego obszaru nast ąpi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z wymagan ą w tych opracowaniach precyzj ą i stopniem uszczegółowienia. Wszelkie działania przestrzenne na obszarach nie obj ętych tzw. obowi ązkiem sporz ądzenia planu, wymagaj ą równie Ŝ wyprzedzaj ących działa ń planistycznych obejmuj ących obowi ązkowo obszar docelowy wraz ze stref ą kontekstu przestrzennego.

2. Obja śnienie zmian w nowym opracowaniu w stosunku do poprzedniej edycji studium

Ró Ŝnice pomi ędzy opracowanym studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów, a poprzedni ą edycj ą tego dokumentu wynikaj ą przede wszystkim z konieczno ści uaktualnienia zawartych danych oraz zakresu problematyki jaka powinna zostać uwzgl ędniona w w/w opracowaniu zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i

Strona | 112

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm.). Do najwa Ŝniejszych zmian nale Ŝy zaliczy ć: • aktualizacj ę danych dotycz ących uwarunkowa ń środowiskowych, kulturowych oraz infrastrukturalnych, • wyznaczenie nowych oraz weryfikacja istniej ących terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą i zagrodow ą, rekreacji indywidualnej oraz pod działalno ść gospodarcz ą.

3. Wpływ uwarunkowa ń na ustalenie kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego

W oparciu o uwarunkowania obejmuj ące zakres przestrzenno-historyczny, z uwzgl ędnieniem cech: szczególnych miejsca i jego to Ŝsamo ści, przyrodniczo- ekologicznych, komunikacyjnych (układ lokalny i sieć powi ąza ń zewn ętrznych), infrastruktury technicznej, infrastruktury społeczno-gospodarczej, a tak Ŝe według zamierze ń organów nadrz ędnych oraz wskaza ń władz samorz ądu lokalnego zaproponowano koncepcj ę rozwoju gminy. Okre śla ona cele społeczne, kulturowe, ekologiczne i ekonomiczne, wskazuje kierunki rozwoju gminy na czas najbli Ŝszy i dla dalszej perspektywy czasowej. Za zasad ę przyjmuje si ę ochron ę i rozwój oraz przekształcenia i intensyfikacj ę istniej ących walorów i zjawisk. Jako warto ści rozwojowe wprowadza si ę: stopniowe przekształcanie rozproszonej zabudowy, ró Ŝne formy aktywno ści gospodarczej wspomagaj ące rozwój społeczno-gospodarczy oraz uaktywnienie gospodarcze wyznaczonych terenów usługowych i przemysłowych. Realizacja zada ń powinna obejmowa ć ró Ŝne perspektywy czasowe, niejednokrotnie determinowane czynnikami b ędącymi poza władz ą samorz ądu gminy. Koncepcja zawarta w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełchatów” wskazuje na wzrost aktywno ści gospodarczej, dostosowanej do zmiennych uwarunkowa ń i potrzeb, a jednocze śnie chroni i rozwija istniej ące walory przyrodniczo-kulturowe i wskazuje mo Ŝliwo ść polepszenia warunków Ŝycia jej mieszka ńców oraz podnoszenia rangi gminy w strukturze województwa.

4. Interpretacja zapisów i ustale ń studium

Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu

Strona | 113

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego, lecz jedynie dokumentem okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy. Jednocze śnie ustalenia zawarte w studium s ą wi ąŜą ce dla organów gminy sporz ądzaj ących plany miejscowe. Ustalenia zawarte w tek ście i zał ącznikach graficznych studium wyra Ŝaj ą jedynie kierunki zagospodarowania przestrzennego obszaru, nie s ą za ś ścisłym przes ądzeniem o formie i granicach zainwestowania i u Ŝytkowania terenów. Okre ślenia dotycz ące formy u Ŝytkowania terenów dotycz ą podstawowych i uzupełniaj ących lub towarzysz ących rodzajów zabudowy. Na terenach tych mog ą by ć realizowane tak Ŝe inne formy zabudowy, pod warunkiem nie pozostawania w sprzeczno ści z formami okre ślonymi w studium. Przy opracowywaniu planów miejscowych dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę nale Ŝy przewidzie ć ziele ń publiczn ą, stwarzaj ącą warunki do wypoczynku i rekreacji a jednocze śnie stanowi ącą o estetyce danego terenu. Poza drogami wskazanymi na zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg gminnych, których przebieg zostanie ustalony w drodze decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej lub w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu.

5. Uzasadnienie przyj ętych rozwi ąza ń i synteza ustale ń projektu studium

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy to opracowanie strategiczne dla rozwoju przestrzennego gminy Bełchatów. Mimo, Ŝe nie ma ono rangi prawa miejscowego, to jednak stanowi o ś systemu planowania przestrzennego na poziomie gminy. W opracowanym dokumencie znalazły si ę informacje wynikaj ące z: • rozpoznania aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów zwi ązanych z jej rozwojem, • sformułowania kierunków rozwoju i zagospodarowania przestrzennego gminy, a tak Ŝe podstawowych zasad polityki przestrzennej i zasad ochrony interesu publicznego, • stworzenia podstaw do koordynacji sporz ądzania planów miejscowych,

Strona | 114

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• integrowanie polityki przestrzennej pa ństwa z interesami gminy, a tak Ŝe wpływanie na formułowanie zada ń rz ądowych, wojewódzkich i powiatowych, zwi ązanych z priorytetami rozwoju gminy, • zbiorów informacji stwarzaj ących warunki dla promocji przestrzennych walorów gminy w celu lokowania działalno ści zwi ązanej z preferowanymi formami aktywno ści gospodarczej i społecznej, • promocji walorów i mo Ŝliwo ści inwestycyjnych gminy. Podczas kolejnych etapów realizowania opracowania analizie poddane zostały istniej ące opracowania planistyczne i bran Ŝowe oraz wnioski zło Ŝone przez zainteresowanych. W ten sposób okre ślone zostały potrzeby i aspiracje społecze ństwa, władz i przedsi ębiorców, a tak Ŝe zjawiska wpływaj ące na sam ą przestrze ń gminy. Ustalone zostały: • stan środowiska przyrodniczego i kulturowego, • stan i faktyczne wyposa Ŝenie w infrastruktur ę techniczn ą, transportow ą i społeczn ą, • potencjał demograficzny, • potencjał ekonomiczny i gospodarczy gminy, • sytuacja na rynku pracy oraz problemy zwi ązane z bezrobociem. Zebrane informacje posłu Ŝyły do przeanalizowania ich pod k ątem mo Ŝliwo ści przestrzennego kształtowania gminy. Wyniki przeprowadzonych bada ń stanowi ą baz ę do okre ślenia kierunków rozwoju gminy oraz rozpoznania jej predyspozycji i mo Ŝliwo ści z uwzgl ędnieniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wyznaczone tereny inwestycyjne w pełni wystarczaj ą na zabezpieczenie potrzeb gminy w zakresie terenów budownictwa mieszkaniowego, działalno ści usługowej i gospodarczej na najbli Ŝszy okres, przy jednoczesnym zachowaniu w stanie nienaruszonym walorów środowiska. W obecnej edycji studium znalazły si ę tak Ŝe wytyczne dotycz ące zagospodarowania terenów rolnych i le śnych w taki sposób, aby nie uległy one nadmiernej degradacji. Realizacja ustale ń studium, wynikaj ąca z przeprowadzonych analiz opiera si ę przede wszystkim na: • stymulowaniu rozwoju gminy, • inspirowaniu i realizowaniu programów zmierzaj ących do poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców,

Strona | 115

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełchatów

• tworzeniu infrastruktury dla istniej ących i planowanych inwestycji, • zapewnieniu współdziałania samorz ądu gminy z samorz ądem powiatowym i wojewódzkim odno śnie prowadzonych analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, zagadnie ń jego rozwoju, styków pomi ędzy gmin ą a gminami s ąsiednimi, • analizie i kontrolowaniu stopnia wykorzystania gruntów. Z przeprowadzonych analiz wynika, Ŝe dotychczasowe kierunki rozwoju i istniej ące funkcje gminy mog ą by ć kontynuowane, pod warunkiem zwrócenia wi ększej uwagi na zrównowa Ŝony rozwój wszystkich z nich oraz na aktywizacj ę mniej znacz ących dotychczas funkcji, do takiego stopnia aby stały się czynnikami nap ędzaj ącymi rozwój gminy Bełchatów.

Strona | 116