YHlifBEP3HTET I(PHE roPE UNIVERSITY OF MONTENEGRO <l>MJI030(l>CKH <I)AKYJITET FACULTY OF PHILOSOPHY L(aHHna EojoBHl'la 66 Danila Bojovica bb II.ct>. 91 P.O. Box 91 81400 HI1KUIl1n 81400 Niksi6 UpHa fopa Montenegro Tel.: +3824024392\, 243913, 243976 Fax: +382 40 247 109, e-mail: [email protected] N5! 01 ~ ::foil Datum .1'1·0LI' lortS· UNlVERZITET eRNE GORE Senatu PODGORICA Vije6e Filozofskog fakulteta, na sjednici odrzanoj 8. 04.2015. godine, utvrdilo je PREDLOG Da Senat Univerziteta Crne Gore imenuje Komisiju za ocjenu podobnosti doktorske teze Crnogorska stranka 1925-1945 mr Novaka Adzi6a, u sastavu: 1. Prof. dr Serbo Rastoder, Filozofski fakultet Niksi6 2. Prof. dr Iva Banac, Filozofski fakultet Sveucilista Zagreb 3. Prof. dr Aleksandar Rastavi6, Filozofski fakultet Nis UNIVERZITET eRNE GORE VlJECU FILOZOFSKOG FAKULTETA NIKSIC Predmet: PRI.JAVA TEME ZA IZRADU DOKTORSKE DISERTACI.JE Molim postovano Vijece Filozofskogfakulteta Univerziteta erne Gore da mi odobri temu za izradu doktorske disertacije pod radnim naslovom "CRNOGORSKA STRANKA 1925-1945 ", Za .men/ora predlaiem akademika prof dr Serba Rastodera. U skladu sa Pravilima doktorskih studija, uz prijavu dostavljam: -Obrazloienje feme za izradu doktorske disertacije -biografiju i bibliograjiju kandidata -biografiju i bibliografiju mentora -ovjerenu kopiju magistarske diplome Kandidat U Niksi6u, 17, fe bruara 2015. Y~WP":P::'1I"''''' ,I"".J,," rOPE etJ~ r - ,I rET OBRAZLOZENJE TEME ZA IZRADU DOKTORSKE DISERTACIJE Tem{t: Crnogorska stronka 1925-1945. Tema doktorske disertacije kandidata mr Novaka Adzica radnog je nasJova Crnogorska siranka 1925-1945. Rijec je 0 podrucju naucnog istraZivanja nacionalne (drzavne) istorije Crne Gore i Jugoslavije u ~eriodu od 1925. do t945. godine. Tema istraiivanja dominantno treba da obuhvati proucavanje politicko-dogaetajne istorije erne Gore u navedenom periodu, primjenom istorijskog metoda moderne istoriografije, u kombinaciji sa nasljedem tradicionalne (pozitivisticke) istoriografije. Kandidat je obavezan da U odgovoru na postavljeno istrazivacko pitanje ucini dostupnom relevantnu faktografsku graetu i izvrsi njenu interpretaciju, koja 5e, pored politicko-dogadajne, tiee i predmeta vojne, diplomatske, ekonomske, socijalne, pravne istorije i djelimicno istorije mentaliteta crnogorskog drustva, unutar jugoslovenske drZave, situiranog u dvije decenije njegovog mirnodopskog (1925-J941) i ratnog zivota (194 t-1945). To ukazuje da kandidat Ll ish-aiivanju koristi interdiscipJinarni pristup, s obzirom na cinjenicu da istorija kao nauka ima veoma blizak i razvUen odnos sa drugim drllstvenim naukama. Kandidat Novak Adzi6 nastojace da, kroz istrazivanje na izradi doktorske teze, saglasno opredijeljnoj temi, sto detaljnije, potpunije, svestranije i kompleksnije, obuhvati politicki (partijski) zivot 1I Crnoj Gori i najugoslovenskom prostoru i njegove kontroverze u naznacenom periodu, koji se manifestovao i kroz djelovanje jednog znacajnog politickog subjekta na prostofu danasnje erne Gore (Crnogorske stranke). U heruistickom i henneneutickom smislu, saobrazno standardima istorijske metodologije, kandidat je u istrazivackom procesu pokazao scnzibilnost, umjesnost i dosljednost u primjeni osnovnih nacela istorijske nauke (objektivnosti, provjerljivosti, sistematicnosti, logicl1osti, mjerljivosti i skJadnosti). Kandtdat se opredijelio i obavezao, da istrazi, prezentira i objasni ideolosko-politicke, ekonomsku-socijalne, vjerske, klllturno-prosvjetne, zdravstvene i druge drustvene prilike u Crnoj Gori toga vremena, tc da saopsti i analizira poglede jednog od rclevantnih politickih Cinilaca i aktera 1I tadasnjim drustvenim odnosima j procesima. Tema istraiivanja do sada je bila fragmentarno istrazivana i tretirana u crnogorskoj istoriografiji, kako u vrcmenskom (hronolosko01) okviru, tako i sadr7...ajnom (kvalitativno­ kvantitativnom) smislu. Istorijska istrazivanja i objavljeni radovi 0 Crnogorskoj stranci (federalistima) od 1925. do 1945. godine, prilicno su raritetna pojava u crnogorskoj i juznoslovenskoj istoriografiji. U crnogorskoj istoriogr<1fiji, do sada, objavljena je samo jedna monografija 0 djelovanju crnogorskih federalista ad 1919. do 1929. godine (dr Dimitrije Dimo Vujovic, Crnogorski federalisli 1919-1929, CANU, Titograd, 1981). Medlltim, istrazivacka studija (rasprava, monografija), koja bi, sistematski i svestrano, obuhvatala cjelokupnu djelatnost Crnogorske stranke od J925. do 1945. godine (od kada je ona zvanicno konstituisana, pa sve dok nije nestaJa), do sada jos nije napisana i objavUena. lstoriografska praksa pokazuje da do sada nijesu bila sprovedena sveobuhvatna istrazivanja u tom smislu, sto sada, po prvi pUl. u izradi doktorske disertacije, cini kandidat Novak Adzic. S obzirom na cinjenicll da se jednim, manjim dijelom, rad kandidata dodiruje i preplice u vremenskom i sadrzajskom okviru u traj3.nju od 4 godine (1925-1929), sa objavljenim rezultatima istraiivanja uvazenog akademika prof. dr Dimitrija Vujovica, izuzetno znacajnog istoricara savrcmenog dona Crne Gore, Novak. Adzi6 je, u sk\adu sa naucnim principima savjesnosti i postenja, koristio rczultate Vujovicevih objavljenih istrazivanja, ali je preduzeo i dodatni napor te dosao u c10dir sa novom istorijskom literaturom, - prevashovdno stranog porijekJa i u posjed nove arhivske grade, koju Vujovi6, baveci se aktivnoscu crnogorskih federalista od 1925. do 1929, nije koristio u svojoj respektabilnoj naucnoj raspravi. U tom smislu, rad kandidata predstavlja upoznavanje sa novim istorijskim cinjenicama koje se nalaze u istorijskim izvorima, a koji su fundament istorijskog znanja i predstavljaju I.lbjedljivo svjedocanstvo 0 djeJovanju Crnogorske stranke u nazoacenom periodu. Time se, u naucnom znacenju, postize pomjeranje granice saznanja U odnosu na dosadasnje rezultate prollcavanja u vremenskom medasu od J925. do 1929. godine, u kojemu je Crnogorska stranka djelovala kao legalan politicki subjekt i imala parlamentarni status. o djelovanju crnogorskih federalista, pored navedenog, u periodu od 1919. do 1929. godine, postoje pojedini, rijetki, ali izuzetno znacajni naucni radovi (rasprave), nastali iz pera renomiranih istrazivaca i istoricara, koj i su situirani u kontekst sireg okvira i predmeta istraZivanja (djelovanja svih politickih stranaka na prostoru danasnje Crne Gore tog perioda), od Icojih se, po rezultatima i naucnim dometima, izdvaja studija Serba Rastodera Politicke sfranke u Crnoj Gori 1919-1929, Bar, 2000). Meoutim, sistematska i sveobuhvatna istrazivanja, koja se ticu ukupnog politickog, ideoloskog, publicistickog i drugog, prioritetno individualnog, djelovanja vodstva Crnogorske stranke, njenih ideologa i promovenata, nakon ukidanja parlamentarizma u Kraljevini Srba, Hrvata j Slovenaca, te u vrijcme diktature u Kraljevini SHS/Jugoslaviji (1929-1934) i poslije obnove i tokom trajanja legalnog politickog j parlamentarnog zivota u Kraljevini Jugoslaviji (1935-1941), do sada nijesu bila sprovedena i uCinjena dostupnim naucnoj i strucnoj javnosti, izuzev parcijalno, fragmentarno II okviru sirih istrazivackih i tematskih cjelina. S obzirom na to, podrucje istrazivanja kandidata mr Novaka Adzica, fokusirano je na istor\jll Crnogorske stranke, kroz djelovanje njenih predvodnika u naznacenom periodu, $to treba da predstavlja novinu u crnogorskoj istoriografiji i originalan naucnoistraiivacki rad, koji bi rezujtirao znaeajanim doprinosom, u metodoloskom i saznajnom smislu, postojecem nasljedu naucne istoriografije u Crnoj Gori. o politickom i vojnom angazovanju vodecih Iicnosti i pripadnika Crnogorske stranke tokom drugog svjetskog rata 1941-1945. postoji znacajna naucna studija (Radoje Pajovic, Kontrarevolucija u Crnoj Gori - cetnicki i federalisticki pokret 1941-1945, Cetinje, 1977). Meautim, istraZivanje kandidata AdZi6a, u odnosu na postojece istoriografsko nasljede i pomenutu znacajnu nauenu studiju Radoja Pajovica, treba da obuhvati i posve nove, primarne istorijske izvore (arhivsku i drugu graau), domaceg i stranog porijekla, razlicite po autorstvu, saddini i provinijenciji, koji nijesu bili obuhvaceni u prezentiranim rezultatima istrazivanja dr Radoja Pajovica i drugih istrazivaca koji su opservirali vrijeme ratnog zivota erne Gore i njene drustvene strukture (194l-1945). To podrazumijeva obavezu kandidata da istorijska svjedocanstva prezentira i kriticki interpretira primjenom metodoloskih standarda 0 utvrdivanjll osnovanosti (pouzdanosti) i validnosti kazivanja 0 proslosti, u procesu medusobnog uporedivanja razlicitih vrsta izvora, sto u ekspoziciji treba da rezllltira cjelovitim prikazom djelovanja Crnogorske stranke tokom Drugog svjetskog rata. Cilj i zada~ak kandidata je da ponudi i prezentira relevantne i odlucne cinjenice i dokaze, iz kojih se moze vjerodostojno spoznati sto 0 Crnogorskoj stranci govore i misle njeni prvaci i istaknuti pripadnici, ali i njihovi domaci j strani saveznici, kao unutrasnji i spoljni politicki i ideoloski oponenti crnogorskih federalista. To bi trebalo da doprinese stvaranju naucno legitimne i prihvatljive slike, koja pretenduje da govori 0 uzrocima i posljedicama lIkllpnog vojno­ politickog angazmana crnogorskih federaJista tokom Drugog svjetskog rata i njihovom epilogll, nestanku i razuru na kraju rata, te politickim i iivotnim slldbinama njenih korifeja, koji su otisli sa istorijske i politicke scene nestankom politickog subjekta Ciji su bili tvorci i promoventi. ---' ----. Kandidat mr Novak Adzi6 istrazivao je u domacim i inostranim arhivskim i biblioteckim llstanovama i temeljno se upoznao sa raspolozivom istorijskom gradom koja