Neh100b2326548.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
e^ FABII PLANCIADIS FULGENTII V. C. OPERA ACGEDUNT FABII CLAUDII GORDIANI FULGENTII V. C. DE AETATIBUS MUNDI ET HOMINIS ET S. FULGENTII EPISCOPI SUPER THEBAIDEN RECENSUIT RUDOLFUS HELM LIPSIAE IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI MDCCCXCVIII **fi?7 IilPSlAE: TTPIS B. G. TETTBNERI OTTONI PLASBERG S. Quoniam iniucundum quod dixit Reifferscheidius Ful- gentii edendi opus perfecimus et in lucem iam proditurus est auctor cui per tot menses uel annos summam naua- uimus operam, nescio cui potius horum studiorum fructum donem quam tibi, amice carissime. Nam quamquam non desunt quibus etiam atque etiam gratum animum prae- stare uelim, tamen uiris illis doctrina pariter atque aucto- ritate praestantibus hoc tenue munusculum offerre non audeo. At te, qui mihi omnibus in causis siue ad com- mune litterarum studium siue ad alias res pertinent amicitia sincera et singulari praesto esse soles, hoc donum quantulumcumque est aspernaturum non esse spero, prae- sertim cum omnibus in quaestionibus et grammaticis et historicis, quibus hic auctor iucundissimus mihi ex in- iucundo factus est, ipse studiose comitatus me coercendo incitando, laudando refutando adiuueris, ut nulla fere pagina tuo subsidio caruerit. Uale. Fabium Planciadem Fulgentium hominem Afrum fuissc nobili loco ortum iam pro certo habere licet, cum et ipse se Romanum esse neget (p. 86, 11) et libromm de aetatibus 1 dubitari uix mundi et hominis, quos quin idem scripserit ) potest, auctor linguam Libycam suam esse dicat (p. 191, 7). Neque magis haeremus inquirentes, quanam aetate floruerit, quoniam omnia argumenta eum saeculo V exeunte, ineunte sexto uixisse euincunt. Nomina autem Claudii Gordiani, quae auctori libri de aet. m. qui inscribitur attribuuntur, cum iam Planciadi recte adscribi uideantur, quaestio ex- oritur, quod inter eum et episcopum Ruspensem intercedat 1) cf. Philolog. LVI 253 sqq. IV PRAEFATIO uinculum, cuius pater Claudius, auus Gordianus appel- lantur. Et nos quidem eam ita discernere posse nobis uidemur, ut eundem auctorem prius illa opera leuidensia et quae modestia simulata spiritum quendam prae se ferant conscripsisse iudicemus, deinde multis annis trans- actis et animo permutato cum ipse quibus esset uitiis satis perspexisset monachum factum et uictum emendasse 1 si et sermonem. ) Quod aliqua cum probabilitate pro- tulimus, certo testimonio Fulgentii Ferrandi qui episcopi uitam descripsit hunc auctorem a. p. Chr. n. 468 natum et a. 533 mortuum esse scimus. Animo ut diximus fuit leui, priusquam nescio qua de causa prorsus mutaretur, neque uanae gloriae cupi- ditate uacabat; qua commotus, ut speciem summae scien- tiae et doctrinae aoundantis praeberet, quae aliunde hauserat, auctoribus non inspectis neque examinatis quam celerrime composuit, cum id unum ageret ut admirarentur homines quanta adulescens admodum conscripsisset. Uersus quoque quos Martiani Capellae exemplum secutus im- miscuit raptim uidetur excogitasse non repudiata alio- rum poetarum quorum memor erat imitatione uel furto; nam et ex Peruigilio Ueneris uersus 19 et 20 numeris seruatis 2 uerbis mutatis 11 ) paucisque arripuit (p. 7, sqq.) et alios (p. 7, 19) exscripsit ex Tiberiani carmine quod nomine auctoris non commemorato Augustinus de mus. ..U 2, 3 affert, ut aliquid probabilitatis accedere uideatur Bsehrensii coniecturae qua causis non additis Peruigilium eidem attribuit Tiberiano; nam magnam esse copiam scripvorum quos memoria tenuerit Fulgentius nego. Hac leuitate et temeritate factum est ut grauissimos in errores incideret; neque enim modo scriptores et opera alia cum aliis confudit, sed ne Apuleii quidem de fabula, quem potissimum sermonis auctorem habuit, recte rettulit, cum 1) cf. dissertatiunculam quae in museo Rhenano propediem r prodibit Der Bischof Fulgentius und der Mythograph'. 2) Quare hoc carmen longis scripsissem uersibus, nisi codices essem secutus. jz> * 6 PRAEFATIO V c duxisse 1 Amorem Ioue petente' Psychen in matrimonium ) scriberet. Atque quae ipsis auctorum uerbis affert, tamen alio sensu intellegit uelut Terentianum illud p. 10, 4, ubi non quaestum quem ille uoluit, sed questum h. e. querelam cogitauit. Neque dicta quae uerbum ex uerbo exprimere uidetur ipsis ex scriptoribus collegit, sed quae memoria ei aut schedulae neglegenter aliis dictantibus conscriptae suppeditabant temere composuit, ut praesertim in Graecis ne numeros quidem seruaret, sed pedestrem efficeret ora- tionem (cf. p. 59,12; 60,2). Quibus de causis eum no- minum, quia audiendo non recte perceperat aut scribendo e casu mutauerat, nouas formas finxisse, ut Solicrates', *Dro- c mocrites', libris fidem habeo neque dubito quin Blennon' c * 2 pro 'Biennon', lentaculum' pro ientaculum' ) scribere potu- erit. Apparet autem difncillimum esse diiudicare quae menda scriptoris, quae scribarum sint, nisi ex certis codicum locis tibi persuaseris omnia fere illius, paucissima esse horum; quare ea usus sum ratione, ut quae quamuis falsa explanari posse putabam erroribus memoriae uel aurium aut praua ratiocinatione a Fulgentio ipso oriunda esse ? censerem. Opimandrae' igitur scripsi p. 26, 18 ratus eum f 7io ex O i(jLuvd(>r}g quod notauerat unum uocabulum effecisse et 'Polluris', quia ne de Polluce quidem Saturni patre quicquam constat, telluris autem exemplum animo scriptoris obuersari poterat. Neque minus lubrica uia quaestiones grammaticas aggredimur, quia, quamquam multa exempla Fulgentium sermonem uulgarem et mendis aspersum non uitasse osten- dunt, tamen non omnibus locis, praesertim quibus codices inter se dissentiant, utram lectionem ipse uoluerit discerni potest. Sed his quoque in quaestionibus ex certis con- cludere licet exemplis eum nihil fere quod uulgari dignum r 1) Foersteri enim coniectura qua postea a Ioue petens' p. 68, 15 legendum proposuit Herm. XIV 473 eo redarguitur f quod Fulgentius petere' cum quarto casu coniungit. 2) cf. quae de hoc loco propediem in Philologo publici iuris faciam. VI PRAEFATIO f esset semione non ausum esse proferre. An propter' cum c genetiuo coniungi p. 8, 14; 18, 4; 20, 15 testantur, cum cerastas draconesque' eum, ut litteram b uitaret, posuisse f p. 136, 4, et cum deos' p. 64, 19 scripsisse ut Graeca uerba quae sunt fiercc dcdfiovccg in Latinum transferret constat: e re' 1 .'ob hac ) aut ab alucitas' utrum usurpauerit necne, in dubio relinqui uidetur? His ex difficultatibus ita tantum- modo nos explicabimus, ut quidquid ueri non dissimile est aut aliorum scriptorum exemplis probatur auctoris ipsius esse pro certo habeamus. Fulgentiana igitur esse arbitror: c c c fodiuit', spondidi', memor sententiam', Inefficacem stu- c dium', omne igniculum', alia quae in indice sermonis con- gesta sunt. Memoranda uero uidetur cupiditas qua Graecis uocabulis Latinum sermonem quasi claris coloribus uariare studet, ita tamen ut ne in eis quidem menda fugiat; f onirocretam' enim efficit p. 3, 20 memor credo uocis poetae c c c quae antecedit; amat dogma', fasma', entecam', alia; qua re nescio an haud dissimile ueri uideatur esse p. 10, 16 f e. 'sipnotico' corruptum esse ex ipno (h. Itzvo}) tuo', ut hic c sensus efficiatur: quaecumque stulte nunc balbutis, abice et combure ut uacuo animo meam percipias sapientiam'; c quod praeferam alteri coniecturae hipnotice', qua hunc f sensum uerbis subesse putaram: cedo quae somnians balbutias'. Accedit quod exquisito quodam genere dicendi et pleno facetiarum significationumque obscurarum uti f solet, ut rectius mihi uisum sit p. 6, 1 mauricatos' quod meliores exhibent libri relinquere, quia fieri potuit ut in Mauros facete iocari uellet. Omnium autem maxime intricata est quaestio rerum quae ad modum scribendi uel orthographiam quam dici- mus pertinent, quam eo minus fugere licet, quia in libris de aet. m. Fulgentium ut Afrum non eas quibus nos uti solemus leges ac ne easdem quidem semper secutum esse cognoscimus. Illis enim in libris cum sibi eam legem statuerit, ut singuli singulis litteris carerent, certa scri- 1) cf. corp. inscr. Lat. VIII p. 1111. PRAEFATIO VII bendi norma nobis datur. Ex qua cognoscimus eum 1 in Afrorum ) morem omnibus rebus secutum esse, ut e et c c c in libro i misceret ( subripit' pro subrepit', Liam' qui caret c c littera contradet' contradit' in libro carente e, pro i), omit- c c c ostibus' in teret h ( umanus', adibendum', libro carente h), f substitueret litteram f coniunctis ph simplicem ( triumfus', c c c in libro et t aliut' in profeta carente h), permutaret d ( c c libro et c in libro carente d), qu ( queperat', Squitarum' 2 e et ae et inter se carente c). ) Neque mirum oe con- c c fundi, ut pena', Febus' in libro carente o et genetiui primae declinationis in libro primo omnes littera e scri- bendi sint, praesertim cum eum ae et e discernere non potuisse etiam illud quod supra attulimus Terentianum doceat. Quae si intellexerimus, iam non offendemur neque c quod in aliis quoque libris exhibetur ^discendere", exercit', c c c c c c cirurgicae', Psice', Apollofanes', fonascica', Oquipete', de- c c c i quoquendo' neque quod g pro ( grassedo', egloga'), pro y c c c scribitur o et miscentur ( simphonia'), u ( luxoria', nepus'), c c falso additur h ( rethorem', achademicum'); quin etiam pt et ct iam non discerni argumento est haud infirmo fabula Mineruae et Uulcani (11,11), qua i&ovog et qj&ovog eodem modo pronuntiari apparet; et p. 9, 23 reptandi uerbum quo utitur nescio an idem sit quod Ducangius gloss. med. c et inf. lat. sub uoce rectum' affert et cui significationem accusandi uel in ius deferendi subesse exemplis demonstrat; c c quare non dubitaui ruptuare' scribere pro ructuare' uel c c f ructare', reluptare' pro reluctare'.