ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 41

ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

ﺣﺴﻦ ﻓﻼح1، ﻣﺴﻌﻮد ﻃﺒﺮي2، داوود آزادﻓﺮ3، ﺳﻴﺪ ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﺟﻼﻟﻲ2

ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ: 12/7/90 ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش: 90/9/17

ﭼﻜﻴﺪه ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ (Populus caspica Bornm) ﮔﻮﻧﻪي ﻣﺨﺘﺺ و در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در راﺳﺘﺎي اراﻳﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﺻﻮﻟﻲ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ از روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ارزﺷﻤﻨﺪ، ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﺪادي از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، اﻗﻠﻴﻤﻲ و روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﮔﻮﻧﻪ اي رﻃﻮﺑﺖ ﭘﺴﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺗﺎﻟﺶ ﺗﺎ ﺟﻨﮕﻞ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻠﮕﻪ اي ﺗﺎ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻏﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در اﻗﻠﻴﻢ ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب و ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻌﺘﺪل ﺗﺎ ﺳﺮد ﺑﺮ روي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺎﻓﺖ رﻳﺰ ﻛﻮارﺗﺮﻧﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺒﺪﻳﻞ اراﺿﻲ ﺟﻨﮕﻠﻲ، وﺟﻮد دام و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. وﺟﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﺷﺎﻳﻊ ﻟﻮﻣﻲ ﺳﻴﻠﺘﻲ (Silt loam) و ﺧﺎك ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ(pH>7/5) و ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺧﺎك از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎرز ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ اﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻮده ﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ دواﺷﻜﻮﺑﻪ و ﺳﻪ اﺷﻜﻮﺑﻪ ﺑﺎ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺴﺘﻪ و ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع 18 ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺘﻲ و 8 ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺘﭽﻪ اي از 15 ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ روﻳﺸﮕﺎه ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻣﺎدرﺳﻮ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ 20 ﮔﻮﻧﻪ ﭼﻮﺑﻲ، داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ﻧﻴﺎز اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ، ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

1. داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ٢. داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس، [email protected] ٣. داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮﮔﺎن

42...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

ﻣﻘﺪﻣﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت داﺧﻞ ﻛﺸﻮر اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ (1383) ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺎز روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻟﺮگ در ﺑﻴﺶ از 900 ﮔﻮﻧﻪ ي درﺧﺘﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﺟﻨﮕﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ واز ﻣﺎزﻧﺪران ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﻬﺎ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻟﻴﺴﺖ ﻗﺮﻣﺰ Red) ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ درﺧﺘﺎن ﻟﺮگ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻲ Book) IUCN ﺑﺎ ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮﻃﻮب و ﻋﻤﻴﻖ، ﺷﻴﺐ 5 ﺗﺎ 20 درﺻﺪ، ﺟﻬﺖ (IUCN, 1994 ; Oldfield et al., 1998). ﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ زﻳﺎد در ﺣﺎﺷﻴﻪ و اراﺿﻲ ﻛﻢ ﻣﺨﺎﻃﺮات اﺻﻠﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﻲ در ﺣﺎل ﺷﻴﺐ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و دره ﻫﺎ ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ اﻧﻘﺮاض، اﺧﺘﺼﺎص و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺟﻨﮕﻞ ﺑﺮاي ﭼﻮن ﺗﻮﺳﻜﺎي ﻳﻴﻼﻗﻲ، ﭘﻠﺖ، ﻣﻤﺮز، ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ون ﻛﺸﺎورزي، ﭼﺮاي دام، ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ و و ﮔﺮدو دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت (رﺳﺘﻤﻲ ﻛﻴﺎ و آﺗﺶ ﺳﻮزي ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ (Oldfield, 1999). ﻫﻢ ﻫﻤﻜﺎران، 1388) ﺑﺮ روي ﺑﻨﻪ، (رﺟﺎﻣﻨﺪ و ﻣﺮوي اﻛﻨﻮن ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از درﺧﺘﺎن در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﻣﻬﺎﺟﺮ، 1379) ﺑﺮ روي ﺳﻔﻴﺪ ﻛﺮﻛﻮ و (ﺷﻬﺮﻳﺎري و اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻘﻲ در ﻣﻮرد ﭘﺮاﻛﻨﺶ، ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﻤﻜﺎران، 1386) ﺑﺮ روي ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻴﻼس وﺣﺸﻲ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت اﻫﻤﻴﺖ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ .Populus caspica Bornm درﺧﺘﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ي اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ از ﺟﻨﺲ ﺻﻨﻮﺑﺮ (Populus)، ﺑﺨﺶ دارد (Leuce) 2000; Newton et al., 1999)، زﻳﺮ ﺑﺨﺶ (Albide) و از ﺧﺎﻧﻮاده ,Soeharono & Newton). ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺪﻳﺎن (Salicaceae) اﺳﺖ (ﺿﻴﺎﻳﻲ ﺿﻴﺎﺑﺮي، زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮ 1371). ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﮔﻮﻧﻪ ي ﻣﺨﺘﺺ (Endemic) روي ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺑﻮم (ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺮو ي، 1384) و در ﺧﻄﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض اﻧﻘﺮاض (Endangered species) ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺧﺰري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. (Eduardo & Ventosa, 2007) ﺑﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (Jalili & Jamzad, 1999). ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻲ روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻄﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻧﺠﻴﻠﻲ، ﻟﻴﻠﻜﻲ و ﺑﻠﻨﺪﻣﺎزو از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻧﻘﺮاض triacantha از ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺨﺘﺺ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ و ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه از () ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن داد اﻳﻦ دوران ﺳﻮم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ Tertiary ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺧﺸﻚ ﻧﻴﻤﻪ اﺳﺘﻮاﻳﻲ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ در ﻓﺴﻴﻠﻬﺎي ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي از ﻣﺤﺪوده ي ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻛﻤﺘﺮ از 175 ﻣﺘﺮ ﺑﺮ روي ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اروﭘﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ (ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺮوي، ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺑﺎ زﻫﻜﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ روﻳﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت 1384). درﺧﺘﻲ دوﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻨﻔﺮد، ﺧﺰان (Williams et al., 2007)ﺑﺮ روي ﮔﻮﻧﻪ Fagus ﻛﻨﻨﺪه و داراي ﺑﺮﮔﻬﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ et al., 2007) ،grandifolia var Mexican در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻨﺪ و ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪ Anthelme) ﺑﺮ روي ﮔﻮﻧﻪ Olea europaea ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺷﻤﺎل ﭘﺮاﻛﻨﺶ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ Kanetani et a l., 2001) subsp. Laperrinei) ﺑﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي- اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻪ ﺷﺪت در روي ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض Pinus armandii ﻣﻌﺮض ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ (اﺳﺪي و .Franch.var. amamiana ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي از ﻫﻤﻜﺎران، 1384). ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺟﻠﮕﻪ اي در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 43

ﻧﻴﻢ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﺳﻜﻮﻧﺖ، واﮔﺬاري ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﺟﻠﮕﻪ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن، ورود دام، ﻗﻄﻊ ﺑﻲ روﻳﻪ، از ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﺰارﺷﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ زادآوري و ﻋﺪم ﺟﻨﮕﻠﻜﺎري و اﺣﻴﺎي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روﻳﺸﮕﺎه اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، 1367) ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﻳﺐ (Eduardo & Ventosa, 2007) ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار روﻳﺸﮕﺎه و ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺷﺪن روﻳﺸﮕﺎه Habitat) ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺣﺪود ﭘﺮاﻛﻨﺶ (fragmentation و ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪن ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ 5 روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﺎﺧﺺ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ و از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤﻲ از ذﺧﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﻣﻮرد ژﻧﺘﻴﻜﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و آﻧﺮا در ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد درﺧﺘﺎن در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض IUCN ﻗﺮار داده اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﻲ در ﺟﺪول و ﺷﻜﻞ (1) آﻣﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻮدن، در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﺑﻮدن و اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﻲ: در ﻣﺠﻤﻮع، داده ﻫﺎي 18 اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮدن اﻳﻦ ذﺧﻴﺮه ارزﺷﻤﻨﺪ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ، اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﺎران ﺳﻨﺠﻲ در ﺣﻮزه ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪﻛﻲ در ﻣﻮرد ﭘﺮاﻛﻨﺶ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. اﻗﻠﻴﻢ ﺷﺮاﻳﻂ اﻛﻮﻟﻮژي ﻓﻌﻠﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ روش ﮔﻮﻧﻪ وﺟﻮد دارد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﻮارد و ﻧﻘﺶ آﻣﺒﺮژه اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. 2 2 اﺳﺎﺳﻲ اﻃﻼﻋﺎت اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻌﻨﻮان ( Q2=2000P/(M -m P= اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﻳﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺣﻔﻆ و اﺣﻴﺎء ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ Q2= ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض و اﻧﺠﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ in ﺿﺮﻳﺐ آﻣﺒﺮژه situ و ex situ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎ در ﮔﺮﻣﺘﺮﻳﻦ ﻣﺎه ﺳﺎل ﺑﺮ M= ﻓﻮق ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﺣﺴﺐ ﻛﻠﻮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎ در ﮔﺮﻣﺘﺮﻳﻦ ﻣﺎه ﺳﺎل ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻠﻮﻳﻦ =m ﻣﻮاد و روش روش ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ: ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ

ﺟﺪول1. ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﭘﻮﺷﺸﻲ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺎم روﻳﺸﮕﺎه ﺳﺪﺗﺎرﻳﻚ رودﺑﺎر ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر اﺳﺘﺨﺮﭘﺸﺖ ﻧﻜﺎ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻣﺴﺎﺣﺖ (ha) 3 198 270 14 22 ارﺗﻔﺎع 130 15- 10- ﺗﺎ 70 530 520 ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 37º 23 ´ 16 ″ 36º 35 ´ 07 ″ 36 º 34 ´52″ 37 º 23 ´10″ º 58 ´50″ ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 55º 54 ´08″ 52º 38 ´12″ 52º 02 ´53″ 49º 57 ´13″ 49º 33 ´93″

44...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﺳ ﺪﺗﺎرﻳﻚ رودﺑﺎر ﮔﻠﺴﺘﺎن

ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ آ ﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ

اﺳﺘﺨﺮﭘﺸﺖ ﻧﻜﺎ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر

ﺷﻜﻞ 1- ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ

روش ﺧﺎك ﺷﻨﺎﺳﻲ: ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎك زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ (ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﻛﺸﻮر، روﻳﺸﮕﺎه ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﻫﺮ روﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ 1382و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﻛﺎرﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ، 1388) وﺳﻌﺖ و ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻳﻚ اﻟﻲ دو زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﺣﻔﺮ ﺷﺪ. در ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ﺑﺎ روش ﻫﻴﺪروﻣﺘﺮي ,Bouyoucos) وﻳﮋﮔﻲ ﺟﻨﮕﻞ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ: ﺑﻌﺪ ﺟﻨﮕﻞ (1962، ﻛﺮﺑﻦ آﻟﻲ ﺑﺎ روش ,Wackley & Black) ﮔﺮدﺷﻲ و ﺛﺒﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻘﺸﻪ (1943، ﻣﺎده آﻟﻲ از ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﻛﺮﺑﻦ آﻟﻲ در ﻋﺪد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻣﺸﺎﻫﺪات 72/1 (زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، 1372)، ﻧﻴﺘﺮوژن (N) از روش ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺷﻜﻮب ﺑﻨﺪي ﺗﻮده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ. ﺗﺎج Jackson, 1962) Kjeldahl)، اﺳﻴﺪﻳﺘﻪ ﮔﻞ اﺷﺒﺎع ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه (PH) ﺑﺎ روش ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻮﻣﺘﺮي (زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، 1372)، درﺧﺘﺎن ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺮ آورد ﺷﺪ (ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺮوي، ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ (K) ﺑﺎ روش اﺳﺘﺎت آﻣﻮﻧﻴﻮم ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎ 1384) (ﺟﺪول 2). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﻲ ﺟﻨﮕﻞ ﮔﺮدﺷﻲ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻓﻠﻢ ﻓﺘﻮﻣﺘﺮي ,Jackson) و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺟﻨﮕﻞ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ (1962، ﺷﻮري ﺧﺎك (EC) ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺪاﻳﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻧﺪ. اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﻨﺞ (زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، 1372)، ﻓﺴﻔﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺑﺎ روش اوﻟﺴﻦ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﭙﻜﺘﺮوﻓﺘﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪ. روش زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ: ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﻘﺸﻪ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 45

ﺟﺪول 2. ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺗﻮده ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ ﺑﺮاﺳﺎس درﺟﻪ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ

ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ درﺻﺪ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎﻟﻲ ﻳﺎ ﺗﻬﻲ ﻛﻤﺘﺮ از 50 درﺻﺪ 2045.4 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ در ﭘﻠﻴﻤﺒﺮا رﺿﻮاﻧﺸﻬﺮ ﺗﺎ 428 ﺑﺎز ﻳﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻴﻦ 50 ﺗﺎ 90 درﺻﺪ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ در زردﮔﻞ ﺳﻮادﻛﻮه در ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﺶ از 90 درﺻﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺎرش ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺳﺘﺎرا (ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻟﻴﺴﺎر ﺗﺎﻟﺶ) ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ 148.3 روز در ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻳﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻻرﻳﺠﺎن ﺑﺎ 52 روز در ﺳﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ از ﻃﻮاﻟﺶ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ روزﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از 10 ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺗﺎ رودﺳﺮ و از ﭼﺎﻟﻮس ﺗﺎ ﺟﻨﮕﻞ ﮔﻠﺴﺘﺎن در ﺑﺎرش در ﺳﺎل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻠﻴﻤﺒﺮا ﺑﺎ 61 روز در ﺳﺎل ﻣﺤﺪوده اي ﺑﻪ ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ// 56/ 39 550 در و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﺎه ﺑﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ14.4 ﻟﻮه ﮔﺮﮔﺎن ﺗﺎ // 03 / 54 480 در ﻟﻴﺴﺎر ﺗﺎﻟﺶ، روز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ// 56/ 56 370 در ﻟﻴﺴﺎر ﺗﺎﻟﺶ ﺗﺎ// ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 03/52 350 در ﻻرﻳﺠﺎن و آب اﺳﻚ و ارﺗﻔﺎع از ﭘﺴﻴﺨﺎن رﺷﺖ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 91 درﺻﺪ در ﺳﺎل و ﺳﻄﺢ درﻳﺎ 1857 در ﻻرﻳﺠﺎن و آب اﺳﻚ ﺗﺎ -15 ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن 63 درﺻﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﺎه ﺑﻴﺸﻪ ﻣﻲ در آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﺤﺪوه ﺑﺎﺷﺪ. ي اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺟﻠﮕﻪ و ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﺎﻻﻧﻪ در روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺴﺖ و ﻛﻢ ﺷﻴﺐ (زﻳﺮ 10 درﺻﺪ) و ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از 22.2 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد در ﺑﺪون ﺷﻴﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ در ﻛﻼﻟﻪ ﺗﺎ 10.55 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد در ﺳﻴﺎه ﺑﻴﺸﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻟﻮه ﮔﺮﮔﺎن در ﺷﻴﺐ 60 درﺻﺪ ﻫﻢ دﻳﺪه اﺳﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺣﻮاﺷﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي داﻳﻢ ﺟﺪول (2) آﻣﺪه اﺳﺖ. ﺗﺎ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺎﻻ ﻣﻲ رود ( ﻣﺎﻧﻨﺪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺮاز ﺗﺎ

ارﺗﻔﺎع 1857). زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ

ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﻧﻘﺸﻪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر (ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﻛﺎرﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ، 1388) و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻗﺎﻟﻴﻢ ﻧﻘﺸﻪ ﺧﺎك ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر (ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري، ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب و ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﻣﻌﺘﺪل و ﺧﻨﻚ 1382) ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻧﺪرت در اﻗﻠﻴﻢ ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮروي ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎﻓﺖ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ رﻳﺰ دوران ﭼﻬﺎرم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (ﺷﻜﻞ اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﺪول(2) آﻣﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ 2، 3). ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﺻﻠﻲ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻮرد ﺟﻠﮕﻪ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻮزه ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ از ﮔﻮﻧﻪ در ﺟﻠﮕﻪ ﺷﻤﺎل ﻛﺸﻮر ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺟﺰ 46...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﻟﻮس ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﮔﻠﺴﺘﺎن (راﻣﻴﺎن، ﻋﻠﻲ آﺑﺎد، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺮﺗﺎﺳﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺗﺮﻳﺎﺳﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻤﺎم ﻛﻼﻟﻪ وآزادﺷﻬﺮ) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران دوم زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻠﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران ﺷﻨﺎﺳﻲ(ﭘﺎﻟﺌﻮزوﻳﻴﻚ) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻛﻮارﺗﺮﻧﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از آﺳﺘﺎرا ﺗﺎ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از ﮔﺮﮔﺎن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ

ﺷﻜﻞ 2. زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻮزه ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ (ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﻛﺎرﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ، 1388) ﺷﻤﺎره1: زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ دوران ﻛﻮارﺗﺮﻧﺮي

ﺷﻜﻞ 3. ﺧﺎك ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻮزه ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ (ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري، 1382) ﺷﻤﺎره 1: ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎﻓﺖ رﻳﺰ

ﺟﺪول3. ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻔﻴﺪﭘﻞ

ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﻮع اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ دﻣﺎي روزﻫﺎي درﺻﺪ اﻗﻠﻴﻢ Q ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ آﻣﺒﺮژه (c) (mm) ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﻲ

ﭼﻤﺴﺘﺎن ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 850.9 18.4 91 82 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 107.12 رﻳﻨﻪ ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 548.4 2.56 52 64 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮد 58.95 آﻣﻞ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 702.6 17.4 119.2 77 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 88.26 ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 1293.5 16 131.2 83 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 179.53 ﺑﺎﻳﻪ ﻛﻼ ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 586 19.2 78 83 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 171.9 ﻗﺮاﺧﻴﻞ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 738.7 16.9 129.2 82 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 93.77 زردﮔﻞ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 428.5 18.2 68 64 ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮد 43.66 ﻻﻫﻴﺠﺎن ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 1430.8 17.4 106 77 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 184.81 ﭘﻠﻴﻤﺒﺮا ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 2045.4 19.8 124 83 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 253.63 رﺷﺖ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 1359 20.8 138 82 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 168.34 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 47

ﻛﻴﺎﺷﻬﺮ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 1016.22 16.41 - 76 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺮد 94.28 ﭘﺴﻴﺨﺎن ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 1146.3 18.7 113 91 ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 137.94 ﺑﻨﺪر اﻧﺰﻟﻲ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 1853 16.2 147.7 84 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 255.67 ﻛﻼﻟﻪ ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 564.1 22.2 78 68 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 55.87 ﮔﺮﮔﺎن ﻛﻠﻴﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي 601 17.75 103.9 70 ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻌﺘﺪل 70.47 آﺳﺘﺎرا ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ 1380.8 15.2 148.3 82 ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻨﻚ 178.15

ﺧﺎﻛﺸﻨﺎﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎك در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎده آﻟﻲ در ﺧﺎك ﻃﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﻟﻮم اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﻣﻮاد در روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﻴﻠﺖ (silt loam) ﺷﺎﻳﻌﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ و ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻋﻤﻖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎك ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻪ روﻳﺸﮕﺎه از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺴﻔﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب 11 ﻗﺴﻤﺖ در ﭼﻬﺎر روﻳﺸﮕﺎه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ (ﻧﻮر، آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ، ﻫﺰار (ppm) در ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﻮده و ﺳﺪﺗﺎرﻳﻚ رودﺑﺎر) دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮ روي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن در ﺳﺪﺗﺎرﻳﻚ رودﺑﺎر 3.5 ﻗﺴﻤﺖ در ﺧﺎك ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و اﺳﻴﺪﻳﺘﻪ (PH) آن در ﻫﺰار (ppm) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ از ﻛﺎﺗﻴﻮن ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﺤﺪوده اي ﺑﻴﻦ 8.17 (ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻪ ﻋﻤﻖ) در ﻣﺤﻠﻮل ﺧﺎك ﺑﻮده ﻛﻪ در ﻓﺎز ﺗﺒﺎدﻟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ ﺗﺎ 7.5 در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ppm) 283.3) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺪار EC ﻳﺎ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﺤﺖ در ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺠﻤﻊ اﻣﻼح ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻧﻤﻚ ﻫﺎي ﺳﺪﻳﻢ، ppm)147) در ﻛﺘﻲ ﻳﺎ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻛﻠﺴﻴﻢ، ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻠﺮﻳﺪﻫﺎ و ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻫﺎﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ C/N از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي و ﻣﻌﻴﺎري ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮري ﺧﺎك ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺧﺎك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ C/N ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻮد. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار آن ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 3.03 در ﺗﻮده ﻛﺘﻲ ﻳﺎ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر (12.66) و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻮر و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن ﻫﻢ در ﻫﻤﻴﻦ آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺎرك در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺘﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 0.96 در ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ در ﺟﺪول (3) آﻣﺪه اﺳﺖ. ﺣﺎﺷﻴﻪ اﻳﺰدرود ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺪار ازت و ﻛﺮﺑﻦ آﻟﻲ و

ﺟﺪول4. ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ

درﺻﺪ ذرات ﺧﺎك m p

p p s p

/ m

c m

m

P . C . / ب ﻧ

/ . . . ﻋ ﺎ ب / H

/ . ﻲ ﻤ م ﺬ ﻞ ﻲ ﻲ N

ﺖ ﺬ

ﺟ ر ﻟ ﻖ ﻪ ﻛ ﻜ آ ﻟ ﺟ

و

آ

ﻓ

ﺘ ﻳ ﺖ ) ﻳ

ﻦ ﻞ ﺎ ت

ﺮ ﻳ د ه ﺑ ﻞ ﻣ ﺪ ﺳ ﺸ ر ﺘ ﺎ ﺑ ﺑ ﺒ m ﻴ ز ﺮ ﺎ ﻜ ﻴ ﮕ ﺎ ﺑ ﻠ ﺴ ﻗ ا ﺎ ﺳ ﺎ ﻣ c ﻛ ﺳ ﻟ

ﻗ س ( ا ه ﻢ ﻪ ﻧ

ا ﺖ ﺮ ﺖ

ﻴ

ﺴ ﻔ ﺳ ﻳ ا ﺎ ﺪ ﺘ ﻓ ﭘ ﻫ ﺟ ﻧ ﻨ ( ﻛ ﻮ ﺘ ﮕ ﻠ ر Silt loam 15 59 26 0-15 0.18 1.5 7.9 1.8 3.09 10 14 250

ﻲ

ﻲ

48...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

130 5 16 6.48 0.8 8.1 0.9 0.05 Silt loam 21 59 20 15-30

60 4 12 2.06 1.2 8 0.5 0.10 Silt loam 7 52 41 30-45 ﭘ ﺎ

ر Silt loam 21 61 18 0-15 0.27 3.2 7.9 2.5 4.3 9.25 10.3 250 ك

ﺟ ﻨ

ﮕ clay 56 26 18 15-30 0.28 2.5 8.1 1.9 3.26 6.78 6.3 150 ﻠ ﻲ

ﻧ ﻮ ر clay 60 28 12 30-45 0.12 3.4 8.1 1.8 3.09 15 9.3 110

ﭘ

ﺎ Sandy ر 0-15 54 35 11 0.9 3 7.8 3 5.16 3.32 19 600 ك

loam ﺟ ﻨ ﮕ ﻠ loam 17 42 41 15-30 0.19 1.5 7.1 2.2 3.78 11.5 9 530 ﻲ ﮔ ﻠ

ﺴ Loamy ﺘ ﺎ 30-45 81 12 7 0.05 1 7.6 0.6 1.03 12 5 320 ن sand

ﺳ Silt loam 7 67 26 0-15 0.06 3 8 1.1 1.89 18.3 4 300 ﺪ ﺗ ﺎ ر ﻳ ﻚ Silt loam 7 65 28 15-30 0.04 2.1 7.5 0.5 0.86 12.5 3.5 260

ر و د ﺑ ﺎ

ر 30-45 46 51 3 0.09 1.7 8.3 0.4 0.68 4.44 3 200 Silt loam

310 14 13.6 7.05 4.1 7.6 2.4 0.3 Silt loam 15 61 24 0-15 ﺻ ﻔ ﺮ ا

ﺑ 15-30 20 65 15 0.14 2.2 7.6 1.9 3.26 13.5 5 200

ﺴ Silt loam ﺘ ﻪ

150 4 1.22 1.89 1.1 8.1 1 0.9 Silt loam 3 59 38 30-45

ﺻ ﻔ ﺮ Silt loam 13 57 30 0-15 0.4 2.3 8.5 4.5 7.75 11.2 12 280 ا

ﺑ ﺴ ﺘ loam 25 49 26 15-30 0.4 1 8.1 1.2 2.11 3.07 5 180 ﻪ

150 2 10 1.54 0.9 7.9 1 0.09 Silt loam 13 65 22 30-45

ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺳﻜﺎي ﻗﺸﻼﻗﻲ و درﺧﺘﭽﻪ ﺳﻴﺎه وﻟﻴﮓ و در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ 26 ﮔﻮﻧﻪ ﭼﻮﺑﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻟﺮگ در ﺗﻤﺎم روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪﻧﺪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻣﻮرد اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ 18 و روﻳﺸﮕﺎه ﭘﺎرك ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎ 22 و روﻳﺸﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺘﻲ و 8 ﮔﻮﻧﻪ آن درﺧﺘﭽﻪ اي اﺳﺖ ﺳﺪﺗﺎرﻳﻚ ﺑﺎ 6 ﮔﻮﻧﻪ ﭼﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و (ﺟﺪول4). در ﻣﺠﻤﻮع 15 ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺗﺨﺎذ داده اﻧﺪ. ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده lmaceae وRosaceae U ﺑﺎ 4 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺗﺨﺎذ دادهاﻧﺪ.

ﺟﺪول5 .ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﻲ و درﺧﺘﭽﻪ اي روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ ﻧﺎم ﻓﺎرﺳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ Populus caspica Salicaceae ﺗﻮﺳﻜﺎي ﻗﺸﻼﻗﻲ Alnus glutinosa Betulaceae ﻟﺮگ Pterocarya fraxinifolia Juglandaceae آزاد Zelkova carpinifolia Ulmaceae ﻣﻤﺮز Carpinus betulus Betulacea اﻧﺠﻴﻠﻲ Parrotia persica Hamamelidaceae ﺷﻴﺮدار Acer velutinum Aceraceae اوﺟﺎ Ulmus carpinifolia Ulmaceae ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 49

ﻟﻴﻠﻜﻲ Gleditschia caspica Leguminoseae اﻧﺠﻴﺮ Ficus caric Moraceae ﺑﻠﻨﺪﻣﺎزو Quercus castaneifolia Fagaceae ون Fraxinus coriariaefolia Oleace ﭘﻠﺖ Acer insigne Aceraceae ﻣﻠﺞ Ulmus glabra Ulmaceae ﻓﻚ Salix alba Salicaceae داﻏﺪاﻏﺎن Celtis australis Ulmaceae ﻫﻤﻴﺸﻚ Danae racemosa Asparagaceae ﺳﻴﺎه وﻟﻴﮓ Crataegus pentagyna Rosaceae

ﺳﺮخ وﻟﻴﻚ Crataegus microphylla Rosaceae ﺧﺮﻣﻨﺪي Diospyros lotus Ebenaceae اﻧﺎر وﺣﺸﻲ Punica granatum Punicaceae ﺗﻮت ﺳﻔﻴﺪ Morus alba Moraceae ﻛﻮﻟﻪ ﺧﺎس Ruscus hyrcanus Asparaginaceae آﻟﻮﭼﻪ وﺣﺸﻲ Prunus divaricata Rosaceae

ﺳﻴﺎه ال Cornus australis Cornaceae

ازﮔﻴﻞ ژاﭘﻨﻲ Mespilus germanica Rosaceace

وﻳﮋﮔﻲ ﺟﻨﮕﻠﺸﻨﺎﺳﻲ: درﺧﺘﺎن ﭼﻮن ﺗﻮﺳﻜﺎ و ﻟﺮگ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺗﺎج ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در در اﺷﻜﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﭘﻮﺷﺶ درﺧﺘﻲ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻴﭗ ﻫﺎي ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ دو اﺷﻜﻮﺑﻪ و ﺳﻪ اﺷﻜﻮﺑﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺪارش از 65/. ﺗﺎ 9/. درﺻﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ (ﺟﺪول .(5

ﺟﺪول 6. ﺑﺮﺧﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺟﻨﮕﻠﺸﻨﺎﺳﻲ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روﻳﺸﮕﺎه ﺗﻌﺪاد ﺷﻜﻮب درﺻﺪ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ اﺷﻜﻮب اول اﺷﻜﻮب دوم اﺷﻜﻮب ﺳﻮم ﺳﺪ ﺗﺎرﻳﻚ 2 75 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺗﻮﺳﻜﺎ و ﻟﺮگ - ﻻﻛﻮژده 2 85 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺗﻮﺳﻜﺎ - ﺻﻔﺮاﺑﺴﺘﻪ 2 85 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻟﺮگ - ﻛﺘﻲ ﻳﺎ 2 75 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺗﻮﺳﻜﺎ، ﻟﺮگ، اﻧﺠﻴﻠﻲ - ﺳﺮدﺷﺖ 2 65 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺗﻮﺳﻜﺎ، ﭘﻠﺖ، اﻧﺠﻴﻠﻲ - اﺳﺘﺨﺮﭘﺸﺖ 2 75 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺗﻮﺳﻜﺎ، ﻟﺮگ - ﻣﺎدرﺳﻮ 3 90 ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ﺑﻠﻨﺪﻣﺎزو ﻣﻤﺮز، ﭘﻠﺖ وﻟﻴﮓ،اﻧﺠﻴﻠﻲ، داﻏﺪاﻏﺎن

ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ: ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺗﻮده ﺑﻪ زﻣﻴﻦ زراﻋﻲ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺟﻨﮕﻞ، ﺑﺎﺷﺪ. وﺟﻮد دام، آﺛﺎر ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز، ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮ و واﮔﺬاري ﺗﻮده ﺑﺮاي ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ و راه ﺳﺎزي از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ 50...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي داﻳﻤﻲ ﭼﻮن ﭼﺎﻟﻮس و ﻫﺮاز ﺑﻪ اﻗﺎﻟﻴﻢ ﺑﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي در ﺧﻄﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮد (ﻻرﻳﺠﺎن و آب اﺳﻚ) و ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪاي اﻧﻘﺮاض و درك ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﻛﻨﺶ آﻧﻬﺎ ﻧﻘﺶ (ﻣﺮزن آﺑﺎد) وارد ﻣﻲﺷﻮد. ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اي در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﻧﻮر و آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ در رﻳﺰي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي دارد (Seoane et al., 2003 ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎ 468 ﻫﻜﺘﺎر) داراي ﻣﻌﺪل ﺑﺎرﻧﮕﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ; Heikkinen et al., 2007). 933 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ، دﻣﺎي ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ 17.4 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد، ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻮﺑﻲ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ 79 درﺻﺪ و ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎي ﺑﺎراﻧﻲ ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﺴﺖ و ﻛﻢ ﺷﻴﺐ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻠﮕﻪ اي ﺗﺎ ﺣﺪ ﺑﻴﺶ از 90 روز در ﺳﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ زﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪ (ارﺗﻔﺎع 500 ﻣﺘﺮ) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺮروي ﺑﺮ روي ﮔﻮﻧﻪ از ﺗﺎﻟﺶ (ﻟﻴﺴﺎر) ﺗﺎ ﻟﻮه ﮔﺮﮔﺎن (ﺑﺎ ﻳﻚ ﻋﺪم ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎﻓﺖ رﻳﺰ ﻛﻮارﺗﺮﻧﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻀﻮر ﺑﻴﻦ رودﺳﺮ ﺗﺎ ﭼﺎﻟﻮس)، در ﻣﺤﺪوده ي ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺗﻴﭗ ﻫﺎي ﺧﺎك ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ در ﻛﻴﺎﺷﻬﺮ و (آﺳﺘﺎﻧﻪ اﺷﺮﻓﻴﻪ) ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﻨﺎﻃﻖ 15- ﻣﺘﺮ ﺗﺎ ﻣﺘﺮ 1857 ( آب اﺳﻚ) ﭘﺮاﻛﻨﺶ دارد ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ(ﺑﺎﻻي 7) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺛﺎﺑﺘﻲ (1344) و ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ Stuart and Dickman(1983) اﻇﻬﺎر ﻣﻲ دارﻧﺪ (1367) ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ 1300 و 1650 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ ﻛﻪ PH ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي ﺻﻨﻮﺑﺮﻫﺎ 5.5 ﺗﺎ 7.5 اﺳﺖ و ﮔﺰارش ﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻣﺤﺪوده ﺑﻴﻦ در ﺻﻮرت ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻨﺎﺳﺐ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك رودﺳﺮ ﮔﻴﻼن ﺗﺎ ﭼﺎﻟﻮس ﻣﺎزﻧﺪران ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ و دﺳﺘﺮﺳﻲ رﻳﺸﻪ ﻫﺎ ﻃﻲ رﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﻔﺮه ي آب ﻳﺎﻓﺖ و ﮔﺰارش ﻧﺸﺪ ﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺻﻨﻮﺑﺮﻫﺎ رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ دارﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ (ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، 1367) ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎﻻي ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ در ﺣﻮﺿﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻢ و وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮي ﺑﺎﻻي رﻃﻮﺑﺘﻲ (ﮔﻠﻲ اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺒﻮد ﺧﺎك و ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻦ و ﭘﺴﻮدوﮔﻠﻲ) (ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، 1367) و ﺣﻀﻮر درﺧﺘﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح اﻳﻦ اﻣﺮ در ﻧﻘﺸﻪ ي ﻧﻢ ﭘﺴﻨﺪي ﭼﻮن ﺗﻮﺳﻜﺎي ﻗﺸﻼﻗﻲ و ﻟﺮگ در ﻛﻠﻴﻪ ﺧﺎك ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻮزه ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﺳﺎزﻣﺎن روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺪم ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري، 1382) دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺰارش اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎرج از ﺷﻤﺎل ﻛﺸﻮر(ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺛﺎر و ﺷﻮاﻫﺪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺸﻚ و ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ) ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ را ﮔﻮﻧﻪ (ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، 1367) ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺨﺮﻳﺐ روﻳﺸﮕﺎه اﺻﻠﻲ اي ﻧﻢ ﭘﺴﻨﺪ ﻳﺎ ﻫﻴﮕﺮوﻓﻴﺖ ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﺮد. ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻠﮕﻪ اي) را ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻢ ﺷﺪن ﻣﻘﺪار C/N ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آزاد ﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺪوده ي ﻃﻮﻟﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ارزش ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﺮد. ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﻬﻤﻲ ﺟﻬﺖ ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺧﺎﻛﻬﺎ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎي رود (ﻛﻼﮔﺮي، 1383). ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻣﻘﺪار C/N، ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺧﺰري، اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻗﻠﻴﻢ ﻫﺎي وﻓﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻐﺬﻳﻪ اي ﺧﺎك (ﻓﺴﻔﺮ، ازت..)، ﺗﻴﭗ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﺗﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﻣﻌﺘﺪل و ﺧﻨﻚ ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰ ﺧﺎك ﮔﺰارش ﺷﺪه از روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﻄﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ ﻓﻠﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﻗﻬﻮهاي آﻫﻜﻲ، ﮔﻠﻲ، ﭘﺴﻮدوﮔﻠﻲ) رودﺧﺎﻧﻪاي، در ﺣﻮاﺷﻲ ﺑﺮﺧﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮ آب ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 51

(ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، 1367)، ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ﻣﻨﺎﺳﺐ (ﺳﻴﻠﺘﻲ ﻧﻢ ﭘﺴﻨﺪي ﭼﻮن ﺗﻮﺳﻜﺎي ﻗﺸﻼﻗﻲ و ﻟﺮگ دﻳﺪه ﻟﻮﻣﻲ) ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺧﺎﻛﻬﺎي روﻳﺸﮕﺎه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. وﻓﻮر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﺑﺮگ ﺑﺎﻻ ﭼﻮن ﺗﻮﺳﻜﺎ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ، روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺑﺎﺳﻴﻠﻬﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻏﺪد ازﺗﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲ- وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺮد و ﻣﻌﺪود ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺧﺎﻛﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻳﺪ ﻃﻐﻴﺎﻧﻬﺎي ﻓﺼﻠﻲ رودﺧﺎﻧﻪ اي ﺳﺒﺐ ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻗﺸﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﻄﺤﻲ ﺧﺎك ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﮔﻮﻧﻪ ي آﻧﺪﻣﻴﻚ و در ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ازت و ﻣﺎده آﻟﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ اﺳﺖ ﻣﻲ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺷﻮد (ﻛﻼﮔﺮي، 1383) ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺟﻨﮕﻠﮕﺎري روﻳﺸﮕﺎه ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن (ﻛﻨﺎر رودﺧﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻮع ﻣﺎدرﺳﻮ)، روﻳﺸﮕﺎه ﻛﺘﻲ ﻳﺎ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ژﻧﺘﻴﻜﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ، ﭘﺎﻳﺪاري آن و ﺑﺎزﺳﺎزي (ﻛﻨﺎر اﻳﺰدرود) و روﻳﺸﮕﺎه ﺳﺪﺗﺎرﻳﻚ (ﻛﻨﺎر ﺳﻔﻴﺪ روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﻗﻠﻤﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺒﺪاء رود) ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ازت ﻛﻞ و ﻣﺎده آﻟﻲ را دارﻳﻢ. ﺗﻤﺎم ﺟﻤﻬﻴﺘﻬﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻓﺖ ﻟﻮﻣﻲ ﺳﻴﻠﺘﻲ ﺷﺎﻳﻌﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎﻛﻬﺎي ﭘﺮورش در ﻧﻬﺎﻟﺴﺘﺎن و ﺟﻨﮕﻠﻜﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. روﻳﺸﮕﺎه ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. وﺟﻮد رس در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎﻓﺖ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﺗﺎﻣﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاري ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ ﺑﺼﻮرت از آﻗﺎﻳﺎن ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺎﻣﺪ ﻳﻮﺳﻒ زاده و ﻣﻬﻨﺪس ﮔﺮوﻫﻲ ﻳﺎ اﻧﻔﺮادي در اﺷﻜﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺗﻴﭗ ﻫﺎي ﻳﺤﻴﻲ ﻛﻮچ ﺟﻬﺖ ﻫﻤﻜﺎري در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ دو اﺷﻜﻮﺑﻪ و ﺳﻪ اﺷﻜﻮﺑﻪ ﻗﺮار دارد. ﺗﺎج ﻛﻤﺎل ﺗﺸﻜﺮ را دارم. ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮده ﻫﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ درﺧﺘﺎن

ﻣﻨﺎﺑﻊ 1-اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ، ع، ﺧﺴﺮو ﺛﺎﻗﺐ ﻃﺎﻟﺒﻲ و ﻳﻮﺳﻒ ﻳﻮﺳﻔﻲ، 1383. ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺎز روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻟﺮگ در ﺟﻨﮕﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ «واز» ﻣﺎزﻧﺪران، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻞ و ﺻﻨﻮﺑﺮ اﻳﺮان،4 (12):507-481. 2-اﺳﺪي، ف، ﻣﻴﺮزاﻳﻲ ﻧﺪوﺷﻦ، ح، ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻣﺪﻳﺮ رﺣﻤﺘﻲ و ﻣﺤﺒﺖ ﻋﻠﻲ ﻧﺎدري ﺷﻬﺎب، 1383. اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ در ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻛﻠﻨﻬﺎي ﺻﻨﻮﺑﺮ. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻞ و ﺻﻨﻮﺑﺮ اﻳﺮان، ﺟﻠﺪ 12 : -267.300 3-ﺛﺎﺑﺘﻲ ح.، 1374: درﺧﺘﺎن ودرﺧﺘﭽﻪﻫﺎي اﻳﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﻳﺰد، ﻳﺰد. 4-ﺟﻠﻴﻠﻮﻧﺪ، ح، 1367. ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺷﻤﺎل اﻳﺮان. ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان، ص 220. 5-رﺳﺘﻤﻲ ﻛﻴﺎ، ي، ﻓﺘﺎﺣﻲ، م، ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ اﻳﻤﺎﻧﻲ و ﺟﺎﺑﺮ ﺷﺮﻳﻔﻲ ﻧﻴﺎرق، 1388. ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻴﺎزﻫﺎي روﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻨﻪ در ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﻠﺨﺎل، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻞ و ﺻﻨﻮﺑﺮ اﻳﺮان، 17(38):-489.499 6- رﺟﺎﻣﻨﺪ م. ع، ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻣﺮوي ﻣﻬﺎﺟﺮ، 1379. ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻴﻔﻲ درﺧﺖ ﺳﻔﻴﺪ ﻛﺮﻛﻮ Acer hyrcanum و روﻳﺸﮕﺎه در ﺷﻴﺐ ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻟﺒﺮز. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان،53 (1): 21-36. 52...... ﭘﺮاﻛﻨﺶ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺎل اﻧﻘﺮاض ﺳﻔﻴﺪﭘﻠﺖ در ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ

7-زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ، 1372. ﺧﺎك ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻨﮕﻞ، اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ، ص. 8-زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ، 1372. ﺧﺎﻛﺸﻨﺎﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدي، اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ص. 9-ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري اﻳﺮان، 1382. اﻃﻠﺲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ. 10-ﺷﻬﺮﻳﺎري، ق، زرﻳﻦ ﻛﻔﺶ، م، ﻋﻠﻲ ﻛﻴﺎﻻﺷﻜﻲ و ﺳﺎﺳﺎن ﺑﺎﺑﺎﻳﻲ ﻛﻔﺎﻛﻲ ،1386. ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺮاﻳﻂ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ (راﺑﻄﻪ درﺧﺖ و ﺧﺎك) در ﺳﻪ روﻳﺸﮕﺎه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﻴﻼس وﺣﺸﻲ (Cerasus avium) ﺷﻤﺎل اﻳﺮان. ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي، (2):-367 .384 11-ﺿﻴﺎﺋﻲ ﺿﻴﺎﺑﺮي، ﺳﻴﺪ ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ، 1371. ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺻﻨﻮﺑﺮ در اﻳﺮان و روش ﺣﻔﺎﻇﺖ از آﻧﻬﺎ. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ. 16: 31-28. 12-ﻛﻼﮔﺮي، ﻣﺤﺴﻦ، 1383. ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﭘﺪه در روﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان، رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ﺗﻬﺮان، ص. 13-ﻣﺮوي ﻣﻬﺎﺟﺮ، ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ، 1384. ﺟﻨﮕﻞ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﭘﺮورش ﺟﻨﮕﻞ، اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ص 387. 14-ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﻛﺎرﺗﻮ ﮔﺮاﻓﻲ اﻳﺮان، 1388. اﻃﻠﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن. 15-Anthelme, F., Abdoulkader, A. & G, Besnard, 2007. Distribution, shape and clonal growth of the rare endemic Olea europaea subsp. laperrinei (Oleaceae) in the Saharan mountains of Niger, ECOLOGY 198: 73-87. 16-Bray, R.H. & L.T, Kurtz, 1954. Determination of total, organic and available froms of phosphorus in soils, Soil Sci 59: 39-45. 17-Bouyoucos, C. J, 1962. Hydrometer method for making particle size analisis of soil. Agronomy journal, 54: 464-465. 18-Eduardo, A. & F, Ventosa, 2007. Distribution and habitat characteristics of Trichilia triacantha (Meliaceae) in Puerto rico, Endang Species Res 3: 267-271. 19-Heikkinen, R. K. L., Kuussaari, M. & M, Toivonen, 2007. Modelling the spatial distribution of a threatened butterfly: Impacts of scale and statistical technique. Landscape and Urban Planning 79. 347–357. 20-IUCN, 1994. The IUCN Red List Categories and Criteria. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, World Conservation Union, Gland. 21-Soehartono, T. & A. C, Newton, 2000. Conservation and sustainable use of tropical in the genus Aquilaria. I. Status and distribution in Indonesia. Biological Conservation 96: 83–94. 22-Jacson, M.L, 1962. Soil chemical analysis. Constable and company Lt, London. 23-Jalili, A. and Jamzad, Z. (1999) Red Data Book of Iran. Tehran: Research Institute of Forests & Rangelands press. Tehran. 24-Kanetani, S., Akiba, M., Nakamura, K., Gyokusen, k. & A. Satio, 2001. The Process of Decline of an Endangered Tree Species, Pinus armandii Franch .var. amamiana (Koidz.) Hatusima, on the Southern Slope of Mt. Hasa- dake in Yaku-shima Island, J. For. Res. 6:307- 310. 25-Newton, A. C., Allnutt, T. R., Gillies, A. C. M., Lowe, A. J. & R.A, Ennos, 1999. Molecular phylogeography, intraspecific variation and the conservation of tree species. Trends in Ecology and Evolution 14: 140–145. 26-Oldfield, S.F., Lusty, C. & A, MacKinven, 1998. The World List of Threatened Trees. World Conservation Press, Cambridge, England. 27-Seoane, J., Vinuela, R. D. & J, Bustamante, 2003. The effects of land use and climate on red kite distribution in the Iberian Peninsula. Biol. Conserv 11: 401–414. 28-Stuart, K. & D, Dickman ,1983. The culture of poplars in eastern North America. Dept. of Forestry, Michigan State University press,USA. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘ ﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان/ ﺳﺎل دوم/ ﺷﻤﺎره اول/ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390...... 53

29-Wackley, H. & I.A, Black, 1934. An examination of the method for determining soil organic matter and proposed modification of chormic acid method. Soil Science, 37: 29-38. 30-Williams,G., Rowden, A. & A.C, Newton, 2003. Distribution and stand characteristics of relict populations of Mexican beech (Fagus grandifolia var. mexicana). Biological concervation 109: 27-36. 31-World reference base for soil resources, 2006. A framework for international classifi cation, correlation and communication. Intern. World Soil Resources Reports 103, FAO, Italy.