L’ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Mörderhäufel K 23 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft 39,4 km - 70 m The natural Rhine K 22 L 540 613 De natuurlijke Rijn L 556

L a L 545 u t er

K 16 Neuburg am L 545 B 9 Rhein Bienwald

Berg (Pfalz)

Scheibenhardt L 554

Scheibenhard

D 244 Niederlauterbach Lauterbourg

Neuburgweier

D 89

Mörsch D 248 L 78a

Neewiller-près- Lauterbourg Rheinniederung

Au am Rhein

D 80 D 468 B 36

D 89 A 35

Würmersheim

Wintzenbach

Mothern Illingen Le Rhin / Rhein

Elchesheim Oberwald Kindelsgrund

D 247

Munchhausen Alter Wald

L 608 D 248 L 78a K 3737

r

e u u Réserve a Naturelle S Schaffhouse- du delta près-Seltz a L de la Sauer

Oberwald

Steinmauern B 36 Sens du circuit / Richtung des Tour / Direction Gravière of trail / Rijrichting Seltz Epple Route / Straße / Road / Verharde weg K 3718 Voie à circulation restreinte / Straße mit A 5 D 28 Ötigheim eingeschränktem Verkehr / Restricted access road / Weg met beperkt verkeer Parcours cyclables en site propre/ Radweg im B 3 Plittersdorf Gelände / Separate cycle track / Fietspad h K 3740 Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / n / R D 468 0 1 km i Cycle lanes / Fietsstroo

Rh e L 77 EuroVelo 15 L L 78a

Hüttenköpfel Départ du circuit / Start der Tour / Start of Rheinau trail / Vertrekpunt Füllergrund Baldenau Muggensturm L 607 Röttererberg

Oberwald Zay ROTTERDAM (NL) Beinheim Niederwald PFALZ MAINZ (D)

ein L 67 Faible déniveléh / Wenig Höhenunterschied / K 3709 R Ottersdorf Low height difference / Weinig hoogtemeters Georgenvorstadt Lauterbourg

StrasbourgBAS-RHIN m BADEN SCHWARZWALD (D) LORRAINE 140 109 113 109 100 km Colmar 0 5 10 15 20 25 30 35 Lauterbourg Lauterbourg Fribourg (DE) Mulhouse HAUT-RHIN

BASEL (CH) ANDERMATT

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/5 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft The natural Rhine 613 De natuurlijke Rijn

Ce circuit transfrontalier qui passe par deux bacs (Seltz et Neubourg), invite à This cross-border circuit is an invitation to roam through different landscapes along flâner en toute quiétude pour découvrir différents paysages de bord de Rhin. De Seltz à the Rhine via two river ferries (Seltz and Neubourg). The route from Seltz to Neubourg Neubourg, ce parcours permet de découvrir la réserve naturelle du delta de la Sauer, les leads you through the nature reserve of the Sauer delta, oxbow lakes of the Rhine, the bras morts du Rhin, et le Goldkanal et les musées du Parc Rhénan Pamina qui jalonnent Goldkanal and the museums of the Rhineland Park along the way. And you can stop off le circuit. Côté détente, on y trouve de nombreux lieux de baignade. for a quick dip in the various bathing spots. On notera que la portion allemande n’est pas revêtue d’enrobé. Please note that the German section of the trail is not tarmacked.

Die grenzüberschreitende Tour führt an zwei Seen vorbei (Seltz und Neubourg) Deze grensoverschrijdende rondtocht door de diverse landschappen langs de und lädt zu Spaziergängen durch die verschiedenen Landschaften an den Ufern des Rijn bevat twee keer een oversteek met de pont (Seltz en Neubourg). Tussen Seltz Rheins ein. Der Weg von Seltz nach Neubourg führt durch das Naturschutzgebiet der en Neubourg fietst u door het natuurreservaat van de delta van de Sauer, langs dode Sauermündung und an den Altarmen des Rheins und dem Goldkanal entlang sowie zu armen van de Rijn en het Goldkanal, en langs de musea van het Rijnpark. Er zijn genoeg den Museen des Rheinparks. Zahlreiche Badestellen laden zum Entspannen ein. zwemplekken te vinden voor wat ontspanning. Auf deutscher Seite ist der Weg nicht asphaltiert. Let op: het Duitse stuk van deze route is niet geasfalteerd.

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Localités Orte / Towns / Gemeentes •

Seltz ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Munchhausen ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Mothern ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Lauterbourg ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Neuburg (D) ◆ ◆ ◆ ◆ Neuburgweier (D) (D) ◆ ◆ Elschesheim-Illingen (D) ◆ ◆ Steinmauern (D) ◆ Plittersdorf (D) ◆

Localités Orte / Towns / Gemeentes Seltz ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Munchhausen ◆ ◆ ◆ Mothern ◆ ◆ ◆ ◆ Lauterbourg ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Neuburg (D) ◆ ◆ Payant Neuburgweier (D) ◆ Au am Rhein (D) Elschesheim-Illingen (D) ◆ ◆ Steinmauern (D) Plittersdorf (D) ◆ ◆

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/6 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft The natural Rhine 613 De natuurlijke Rijn

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période Musée / Museum Bicycle repairs / Fietsenmaker d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, L=leisure, opening season) / Camping Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / Site patrimonial remarquable / Sehenswerte Kulturstätte / Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur Aire de service pour camping-car / Gemischter Stellplatz für Camping/ Remarkable heritage site / Opmerkelijk erfgoed Cars (Service und Parkplatz) / Mixed campsite for campers-dormobiles Réparation et location de bicyclettes / Fahrrad Reparatur und (services + parking area) / Camperplaats (service- en parkeerplaatsen) Châteaux et fortifications / Burg - Befestigungsanlagen / Castle Vermietung / Bicycle repairs and hire / Fietsenmaker en Fietsenverhuur -Fortification / Kasteel - Vestingwerk Aire de stationnement pour camping-car / Wohnmobil Parkplatz / Campers-dormobiles parking area / Camperplaatsparkeerplaatsen Artisanat local / Lokal Handwerk / VAE / e-Bike Vermietung / e-bike hire/ Elektrische fietsen huren Local craft / Plaatselijke ambachten Restaurant Réserve naturelle / Naturschutzgebiet / Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Nature reserve / Natuurreservaat Cash dispenser / Geldautomaat Commerces alimentaires / Lebensmittel / Food shop / Lebensmittelgeschäft Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Site naturel ou archéologique remarquable / Sehenswerte Naturlandschaft oder archäologische Stätte / Remarkable natural or • Salon de thé / Bistro-Cafe / archaeological site / Opmerkelijk natuurgebied of vindplaats Bistro-café / Café Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel- Piscine et lieux de baignade / Swimming pool Indoor swimming pool / restaurant, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Schwimmbad Hallenbad / Buitenbad Binnenbad Hotel-Restaurant mit Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, Tourist office / VVV *,**,***,****=offizielle Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant Bac Ferry (gratuit) / Kostenlose Rheinfähre / with bicycle shed (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official Free ferry / Gratis pont classif., ch=no. of rooms) / Hotel-restaurant met fietsenstalling Toilettes publiques / Öffentliche Toiletten / Public restroom / Openbare toiletten Chambre d’hôtes labéllisée / Gästezimmer mit label / Parcs et jardins remarquables / Sehenswerte Parks und Gärten / Labeled Bed and Breakfast / B&B Aire de pique-nique / Picknickplätze / Remarkable parks and gardens / Opmerkelijke parken en tuinen Picnic area / Picknickplaatsen Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Point d’eau / Badeplätze / (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' Bathing / Zwemmen toegestaan hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

OÙ SE LOGER ? / UNTERKÜNFTE / WHERE TO STAY ? / ACCOMMODATIE ■■NEUBURG Gästehaus „Im Vogelsang“ HÔTELS AVEC GARAGE À VÉLO CAMPINGS CLASSÉS TOURISME HÉBERGEMENT COLLECTIF Hotel-Restaurant „Zum Sternen“ Vogelsang 4 (+KITS DE RÉPARATION) +49 7273-2276 Campingplätze Einstufung Beherbergungsvereine­ Hotel mit Fahrradgarage Rheinstr. 7 Tourismus www.gaestehaus-im-vogelsang.de Hostel-type accomodation (Werkzeuge für kleine +49 7273-9415200 Campsite classif tourism Groepsaccommodatie Reparaturen) www.zumsternen-neuburg.de Pension Rheinperle Camping Hotel with bicycle shed Schulstr. 37a (Tools for small repairs) Hotel Sonne Rebmann Rettig ■■MUNCHHAUSEN +49 7273-2450 Hotel met fietsenstalling GdbR ■■SELTZ Gîte d’accueil Au Pays Rhénan (Reparatiekit) www.pension-rheinperle.de Hauptstr. 16 Camping Les Bords du Rhin 75 rue du Rhin +49 7273-9495544 Pension Rheinaue Route du Rhin +33 (0)3 88 86 11 99 ■■SELTZ +49 7273-8997063 +33 (0)6 20 03 84 51 www.giterhenan.com Hôtel des Bois www.pension-rheinaue.de +33 (0)3 88 05 59 05 36 route de Hatten CHAMBRES D’HÔTES LABÉLISÉES Ferienwohnung im Schmittel- www.campings-seltz.fr Gästezimmer mit label +33 (0)3 88 05 56 10 Haus Camping les Peupliers Labeled Bed and breakfast Hauptstr. 35 www.hotel-des-bois.fr B&B Rue des peupliers +49 7273-919437 +33 (0)7 78 41 78 91 ■■MOTHERN [email protected] ■■SELTZ +33 (0)3 88 05 59 05 Hôtel-restaurant à l’Ancre www.schmittel-haus.de www.campings-seltz.fr 2 route de Lauterbourg Chambres d’hôtes chez Marie Fremdenzimmer im Café- +33 (0)3 88 94 81 99 42 route de Strasbourg Restaurant „Zur Linde“ ■■MUNCHHAUSEN www.ancremothern.com +33 (0)6 82 61 32 62 Café - Restaurant + Biergarten Camping au Rhin et à la Sauer ■■LAUTERBOURG ■■MOTHERN Inh. Trautel Hollinger 2 rue de l’étang Bahnhofstr. 4 +33 (0)3 88 86 51 81 Hôtel-restaurant du Cygne Chambres d’hôtes à l’Agneau +49 7273-2355 +33 (0)3 88 86 11 80 39 rue du Général Mittelhauser 8 route de Seltz www.munchhausen.eu/ +33 (0)3 88 94 80 59 +33 (0)3 88 94 80 66 ■■STEINMAUERN www.hotelcygne.eu www.agneau-mothern.com Pension Denzel ■■LAUTERBOURG ■■RHEINSTETTEN Chambres d’hôtes de Laurötterstr. 4 Camping municipal les Mouettes Mme Zimmermann + 49 7222-5066255 Chemin des mouettes Hotel Schöne Aussicht 9 rue du chêne www.pension-denzel.de +33 (0)3 88 54 68 60 Frankenstrasse 2 +33 (0)3 88 54 62 50 ■ www.camping-lauterbourg.com +49 7242 93850 +33 (0)6 72 23 98 31 ■-PLITTERSDORF www.rheinstetten-hotel.de www.zimmermann-mothern.com Gasthaus Adler ■■RASTATT-PLITTERSDORF ■■RASTATT-PLITTERSDORF Fährstraße 38 Camping Rastatter ■■NEUBURG + 49 7222-25855 Freizeitparadies (Stadtteil Hotel-Restaurant ‘Café Gästezimmer am Altrhein www.adler-plittersdorf.de Plittersdorf) Rheinstrom’ Altrheinstr. 10 Im Teilergrund 1 Fährstraße 60 +49 7273-2558 + 49 7222-1015 0 +49 7222-25577 www.gaestezimmer-am-altrhein.de www.rastatter-freizeitparadies.de

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/6 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft The natural Rhine 613 De natuurlijke Rijn

OÙ MANGER ? / WO ESSEN? / WHERE TO EAT? / UIT ETEN? ■■SELTZ ■■MOTHERN S’Wald Stuebel Seestüble Au Flößerstube Auberge de la Forêt À l’Agneau 2 chemin des Mouettes Waldstrasse 20. Karl-Späth-Str. 6 42 route de Strasbourg 8 route de Seltz +33 (0)3 88 86 53 90 Am Hochwasserdamm +49 7222 27942 +33 (0)3 88 86 50 45 +33 (0)3 88 94 80 66 +33 (0)6 08 07 01 58 +49 7245-1670 BuonGusto Restaurant www.auberge-foret-seltz.com www.agneau-mothern.com ■■NEUBURG AM RHEIN Zum Ochsen & Pizzeria À l’Agneau À l’Ancre Wehrstraße 2 Hauptstr. 93 Gaststätte Lautermuschel +49 7245 1441 +49 7222 23235 1 route de Strasbourg 2 route de Lauterbourg Bruchloch 2 +33 (0)3 88 86 53 11 +33 (0)3 88 94 81 99 +49 7273-1258 ■■ELCHESHEIM-ILLINGEN ■■RASTATT-PLITTERSDORF www.restaurant-agneau.com www.ancremothern.com Zum Sternen Seeblick ‘Café Rheinstrom’ Pizzeria Bella Roma ■■LAUTERBOURG Rheinstr. 7 Am Goldkanal 3 Fährstraße 60 35 rue de la Gare +49 7273-9415200 +49 7245-2169 +49 7222-25577 +33 (0)3 88 86 88 11 À la Charrue 26 rue de la 1ère Armée Gasthaus zum Schiff Fischerheim Gasthaus Adler Pizzeria Au Feu Rouge +33 (0)3 88 94 87 97 Kehlstraße 1 Rheinstrasse 54A Fährstraße 38 7 route de Strasbourg www.gilbert-lauterbourg.com +49 7273-800563 +49 7245-899990 +49 7222-25855 +33 (0)3 88 86 82 86 www.adler-plittersdorf.de Au Bord du Rhin ■■AU AM RHEIN Rheinlust Auberge du Rhin Port du Rhin Kirchstraße 21 Gasthaus Anker Bord du Rhin +33 (0)3 88 94 80 20 Zollhaus +49 7245 911619 Fährstrasse 56 +33 (0)3 88 86 51 18 www.au-bord-du-rhin.fr Am Altrheinhafen 1 +49 7222-26960 www.aubergedurhin.com +49 7242-939960 ■■STEINMAUERN www.gasthaus-anker-rastatt- Au Vieux Moulin www.restaurant-zollhaus.de ■■MUNCHHAUSEN 5a rue du Moulin Sonnenhof plittersdorf.de Gaststätte Rappen Klauselsâcker 3 Auberge de l’Etang +33 (0)3 88 94 60 29 Eis Rimini am Rathaus www.au-vieux-moulin.fr Rheinstrasse 5 +49 7222-9672558 Fährstraße 49 1 rue de l’Etang +49 7245-1553 +33 (0)3 88 86 16 32 Le Cygne Landgasthaus Badner-Stübl +49 7222 1591072 Schlemmerhauns Hauptstr. 73 À la Rose 39 rue du Général Mittelhauser +33 (0)3 88 94 80 59 Waldstraße 22 +49 7222-506262 35 rue du Rhin +49 7245-2541 +33 (0)3 88 86 51 86 www.hotelcygne.eu

SERVICES PAR COMMUNES / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE ■■MOTHERN RÉPARATEURS DE VÉLOS TOILETTES PUBLIQUES Fahrrad-Reparatur Öffentliche Toiletten Berge du Rhin au km 348 / Bicycle repairs Public washrooms Rheinufer bei km 348 / Rhine Fietsenmake Openbare toiletten bank at km 348 / Rijnoever bij kilometerpaal 348 ■■SELTZ ■■SELTZ Au bord du Rhin (D89) / WURTZ Pascal 15 rue Principale (À côté de Rheinstraße (D89) / Rhine Route 3 rue Marcel Bisch l’église / Neben der Kirche / Next to (D89) / Rijnroute (D89) +33 (0)3 88 86 88 57 the church / Naast het kerk) ■■LAUTERBOURG www.wurtz.loisirs.fr Au Bac à traille / An der À côté du port / Neben dem Rheinfähre / At the cable ferry / Hafen / Next to the Harbour / Kabelpont Naast het haven LOCATION DE VÉLO ET VAE e-Bike und Fahrrad-Vermietung ■■MOTHERN ■■RASTATT-PLITTERSDORF e-bike and Bicycle hire 2 rue du Chêne (À côté de Fietsenverhuur en Elektrische Au bord du Rhin près de l’église / Neben der Kirche / Next to l’embarcadère du bac / Am the church / Naast het kerk) ■ Rheinufer nahe der Anlegestelle der ■SELTZ Fähre / On the banks of the Rhine WURTZ Pascal Zone de loisirs du Grubfeld near the ferry boarding jetty / 3 rue Marcel Bisch AIRES DE PIQUE-NIQUE Langs de Rijn bij de aanlegplaats +33 (0)3 88 86 88 57 Picknickplätze van de pont www.wurtz.loisirs.fr Picnic area Picknickplaatsen ■■STEINMAUERN MOVELO Nordbaden ■■SELTZ Jürgen Krause Au Bac à traille / An der Rheinfähre / Spichstr. 13 At the cable ferry / Kabelpont +49 7222-4016112 +49 1573-9496275 Jardin botanique / Botanischer Garten / Botanical garden / Botanische tuin Au sentier des tumulis (bord de la D28) / Auf dem Pfad der Hügelgräber (an der D28) / At the tumuli footpath (next to the D28) / Tumilipad (aan de D28)

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/6 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft The natural Rhine 613 De natuurlijke Rijn

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN?

■■SELTZ The Museum is part of the Pamina The cable ferry in Seltz is unique in its faune en fonction des saisons, randonnées Le jardin botanique / Botanischer Garten / Rhineland Park. It is specifically centred on kind, made up of three floats supporting a naturalistes… De nombreuses activités y Botanical garden / Botanische tuin historical aspects retracing the Celtic, Roman broad platform that can carry 70 passengers, sont proposées tout au long de l’année. +33 (0)3 88 05 59 05 and Mediaeval eras. 28 bikes and up to 6 cars. It is disabled- An der Sauermündung, nur 100 m vom www.ville-seltz.fr Dit museum behoort tot het Rijnpark friendly. The ferry isn’t motorised. You cross Rhein entfernt, ist das Naturschutzzentrum Pamina. Het is het enige museum in het park the Rhine via a cable system using nothing Maison de la Nature gelegen, am Eingang Un jardin botanique aménagé en aires de but the force of the current. jeux et de pique-nique, permet de découvrir met een sterk historische kant en beschrijft zu einem der größten Naturschutzgebiete de nombreuses essences d’arbres. de Keltische, Romeinse en middeleeuwse De kabelpont van Seltz is een uniek des elsässischen Flachlandes. Hier werden tijdperken. model op drie drijvers dat plaats biedt aan das ganze Jahr über zahlreiche Aktivitäten Im botanischen Garten mit Spiel- und 70 passagiers, 28 fietsen en tot 6 auto’s. angeboten: Erkundung der Pflanzenwelt und Le bac à traille / Gierseilfähre / Cable ferry / Picknickplätzen lassen sich zahlreiche Toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Deze pont Beobachtung der Tiere in den verschiedenen Kabelpont Baumsorten entdecken. is niet gemotoriseerd en gebruikt de stroming Jahreszeiten, Naturwanderungen ... 370 route du Rhin The botanical garden is divided into play van de rivier om de Rijn over te steken dankzij +33 (0)3 68 33 80 81 / +33 (0)3 88 86 53 08 Located just 100 m from the Rhine, on and picnic areas where you can discover een kabelsysteem. De rivier drijft het systeem the Sauer Delta the Nature Education Centre several species of tree. Le bac à traille de Seltz est un modèle aan voor de oversteek van de Rijn. marks your entry into one of the largest unique constitué de trois flotteurs Een botanische tuin waar allerlei Plan d’eau du Salmengrund / Badesee nature reserves in the Alsace plain. Observe supportant une large plateforme permettant boomsoorten groeien, ingericht met Salmengrund / Salmengrund Lake / Meertje the flora and fauna throughout the seasons. d’accueillir 70 passagers, 28 vélos et jusqu’à speeltuintje en picknickplaats. van Salmengrund Rambles for naturalists. A variety of activities 6 voitures. Il est également accessible aux Maison Krumacker - Centre historique et Route du Rhin are proposed throughout the year. personnes à mobilité réduite. +33 (0)6 20 03 84 51 culturel / Kulturhistorisches Museum Haus Le bac n’est pas motorisé, mais utilise le Het Natuurhuis ligt op 100 meter van de Krumacker Krumacker House – Historical courant du fleuve pour traverser le Rhin ■■MUNCHHAUSEN Rijn, in de delta van de Sauer, aan de rand van and Cultural Centre / Maison Krumacker - een van de grootste natuurreservaten van de grâce à un système de câblage. Ce système Réserve naturelle du Delta de la Historisch en cultureel centrum Rijnvlakte in de Elzas. Kennismaking met de permet de traverser le Rhin en n’utilisant que Sauer - Centre d’initiation à la Nature / 2 avenue du Général Schneider flora, observeren van de fauna (afhankelijk van la force motrice du courant. Naturschutzgebiet Sauermündung - +33 (0)3 88 05 59 79 het seizoen), wandeltochten in de natuur… Die Seltzer Gierseilfähre ist ein ganz Naturschutzzentrum / Sauer Delta Nature Het hele jaar door een ruime keuze uit www.pamina-rheinpark.org Reserve - Nature Education Centre / www.tourisme-pays-seltz-lauterbourg.fr besonderes Modell und besteht aus drei activiteiten. Schwimmkörpern, die eine breite Plattform Natuurreservaat Delta van de Sauer - Le musée fait partie du Parc Rhénan tragen, auf der 70 Fahrgäste, 28 Fahrräder und Natuurdocumentatiecentrum ■■MOTHERN Pamina. C’est notamment le seul à présenter bis zu 6 Fahrzeuge Platz finden. Die Fähre ist 42 rue du Rhin Musée de la Maison de la Wacht / Museum un aspect fortement historique, retraçant barrierefrei. +33 (0)3 88 86 51 67 Wachthaus / Wacht House Museum / les époques celtique, romaine et médiévales. Die Fähre wird nicht durch Motoren Située à 100 m du Rhin, sur le delta Museum Maison de la Wacht Das Museum ist Teil des Pamina- angetrieben, sondern durch die Flussströmung, de la Sauer, la Maison de la Nature 7 rue Kabach Rheinparks. Es befasst sich mit dem und gleitet an einem Seilsystem über den marque l’entrée d’une des plus grandes +33 (0)3 88 54 60 22 / +33 (0)3 88 05 59 79 historischen Aspekt der Zeit der Kelten, der Zeit Rhein. So kann der Rhein allein mittels der réserves naturelles de la plaine d’Alsace. www.pamina-rheinpark.org der Römer und des Mittelalters. Strömungskraft überquert werden. Découverte de la flore, observation de la www.tourisme-pays-seltz-lauterbourg.fr Exposition permanente Il était une fois le Rhin, elle raconte le Rhin à travers les imaginaires liés au fleuve. Le Musée fait partie du Parc Rhénan Pamina, écomusée transfrontalier éclaté de part et d’autre du Rhin. Die Dauerausstellung „Es war einmal der Rhein“ führt Sie durch die Welt der Sagen und Legenden rund um den Rhein. Das Museum ist Teil des Pamina-Rheinparks, eines grenzüberschreitenden räumlichen Museums beidseits des Rheins. Permanent exhibition “Once upon a time, there was the Rhine…”. It tells the story of the Rhine through imaginative representations. The museum is part of the Pamina Rhineland Park, a heritage museum on both banks of the Rhine. Permanente expositie ‘Er was er eens de Rijn’: de Rijn via fantastische verhalen die met de rivier te maken hebben. Het museum maakt deel uit van het Rijnpark Pamina, een grensoverschrijdend openluchtmuseum op beide oevers van de Rijn. ■■LAUTERBOURG Base nautique de Lauterbourg - Plage des Mouettes / Wassersport in Lauterbourg - Strandbad Les Mouettes / Lauterbourg sailing centre - Mouettes beach / Watersportcentrum Lauterbourg - Strand ‘Les Mouettes’ Chemin des mouettes +33 (0)3 88 54 68 60 www.camping-lauterbourg.com

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/6 LE RHIN AU NATUREL BL Natürliche Rheinlandschaft The natural Rhine 613 De natuurlijke Rijn

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN?

■■NEUBURG AM RHEIN Dit museum beschrijft het leven van de ■■STEINMAUERN Modell erläutern auf eindrückliche Weise die Plan d’eau Epple / Badesee Epple / Epple bewoners van de Rijnvlakte die zich steeds Base nautique du Goldkanal / Wassersport Tätigkeit der Flößer, vom Schlagen des Holzes Lake / Mertje Epple moesten aanpassen aan de grillen van de rivier. am Goldkanal / Goldkanal sailing centre / im Schwarzwald bis hin zum Bau der Flöße. Ze woonden dan weer links en dan weer rechts Im Derrück Watersportcentrum Goldkanal Log driving was a major industry for +49 7273- 1226 van de rivier. Kaarten en een nauwkeurige Goldkanal documentatie geven inzicht in dit verschijnsel. De many people in Steinmauern. The logs of Musée de la plaine du Rhin / Rheinaue- +49 7222-92750 trees felled in the were floated bouw van huizen volgens de vakwerkmethode www.elchesheim-illingen.de Museum / Rhine Plain Museum / Museum maakte het afbreken van de gebouwen en de down to the river mouth in Steinmauern. van de Rijnvlakte wederopbouw van het dorp gemakkelijk: een Musée du flottage de bois / The Museum displays information panels Hauptstrasse 50 maquette toont de details en de bouwmethodes. Flößereimuseum / Log Driving Museum / and original artefacts telling the story of +49 7273 1226 Houtvlottersmuseum ■ log driving: boots, nails and antique wood- www.pamina-rheinpark.org ■ELCHESHEIM-ILLINGEN Hauptstraße 82 - Postfach 51 working tools. Slide shows and a model +49 7222-92750 Ce musée relate la vie des habitants Musée des métiers d’antan au bord du provide an impressive picture of the log- www.pamina-rheinpark.org qui devaient s’accommoder des variations Rhin / Museum „Arbeit am Rhein“ / Museum driving industry from felling timber in the du cours du fleuve et ses caprices. Ils se of Old Crafts on the Banks of the Rhine / Le flottage du bois a été longtemps Black Forest to building immense rafts. sont successivement retrouvés à gauche et Museum over beroepen van vroeger op de une activité importante pour de ensuite à droite du fleuve. oevers van de Rijn nombreux habitants de Steinmauern. Het vlotten van hout was lange tijd een Dans le musée, des cartes et des documents Rathausplatz 8 Les troncs d’arbres abattus en Forêt Noire belangrijke bron van inkomsten voor de précis permettent de comprendre le +49 7245-93010 étaient transportés par flottage jusqu’à inwoners van Steinmauern. De in het Zwarte phénomène. www.pamina-rheinpark.org l’embouchure de la rivière à Steinmauern. Woud gekapte boomstammen dreven via La construction des maisons à colombages Dans le musée des métiers traditionnels Le musée propose des panneaux het water naar de monding van de rivier in facilitait le démontage des bâtiments et la pratiqués au bord du Rhin, des illustrations d’information et des objets originaux Steinmauern. reconstruction du village : une maquette des activités des chercheurs d’or, des témoignant de l’activité du flottage de bois : In het museum geven informatieborden vous en démontre les détails et le principe pêcheurs, des vanniers, des sabotiers et bottes, clous, outils anciens pour le travail du en originele voorwerpen uitleg over het de construction. des agriculteurs permettent de découvrir bois y sont exposés. Plusieurs diaporamas vlotten van hout: laarzen, spijkers, oude Das Museum bietet einen Einblick in das comment le cours aléatoire et capricieux du et une maquette retracent de manière gereedschappen voor de bewerking van Rhin influençait la vie des habitants. impressionnante l’activité de flottage du Leben der Rheinufer-Bewohner, die sich dem hout. Verschillende diavertoningen en een bois depuis l’abattage des troncs d’arbres wechselnden Verlauf und den Launen des Im Museum der historischen Berufe, die maquette beschrijven op indrukwekkende Flusses anpassen mussten. So lagen ihre am Rhein traditionell ausgeübt wurden, en Forêt Noire jusqu’à l’assemblage des immenses radeaux. wijze het vlotten van hout, van het kappen Dörfer im Lauf der Zeit mal auf der linken, mal werden anhand von Darstellungen die van de bomen in het Zwarte Woud tot aan de Tätigkeiten der Goldwäscher, Fischer, Die Flößerei war lange Zeit der auf der rechten Rheinseite. Im Museum wird montage van enorme houtvlotten. dieser Sachverhalt anhand von Karten und Korbflechter, Holzschuhmacher und Bauern Haupterwerb vieler Bewohner von Dokumenten erläutert. Die Fachwerkbauweise erläutert. Außerdem wird veranschaulicht, Steinmauern. Das im Schwarzwald ■■RASTATT-PLITTERSDORF machte es leichter, die Gebäude abzubauen wie der wechselhafte Rheinlauf das Leben der geschlagene Holz wurde über den Fluss bis zum und das Dorf erneut aufzubauen. Ein Modell Bewohner beeinflusste. Umschlagplatz Steinmauern transportiert. Plan d’eau de Rastatt / Badesee Rastatter Freizeitparadies / Rastatt lake / Rastatt veranschaulicht das Prinzip der Bauweise. The museum shows traditional crafts Im Museum geben Informationstafeln und Recreatiemeertje The museum tells the story of the people practised on the banks of the Rhine. Originalgegenstände Auskunft über die Im Teilergrund 1 who had to live with the changing course Illustrations of the gold hunters, fishermen, Tätigkeit der Flößer. Zu sehen sind Flößerstiefel, of the river and its whims. They found basket weavers, clog makers and farmers Floßnägel und Holzbearbeitungswerkzeuge. + 49 7222-10150 themselves in turn on the left and then the tell of how the Rhine’s random course Mehrere Bildschirmpräsentationen und ein www.rastatter-freizeitparadies.de right bank of the river. The museum exhibits influenced people’s lives. precise maps and documents explaining In dit museum komen via illustraties de this phenomenon. The timber-frames of the traditionele beroepen aan de orde die op de houses made it easier to take them down oevers van de Rijn werden uitgeoefend: goud and reconstruct the village. A model shows zoeken, vissen, manden vlechten, klompen the principle and details of the construction maken en boeren. Allen worstelden met de process. loop en de grillen van de Rijn.

OFFICES DE TOURISME / VERKEHRSBÜRO / TOURIST OFFICE / VVV ■■OFFICE DE TOURISME DU PAYS ■■TOURISTINFORMATION RASTATT DE SELTZ LAUTERBOURG Herrenstr. 18 (am Schloss) www.tourisme-pays-seltz-lauterbourg.fr D-76437 RASTATT Bureau d’information touristique de Seltz + 49 7222 972-1220 2 avenue du Général Schneider www.rastatt.de 67470 SELTZ ■■PAMINA-RHEINPARK / +33 (0)3 88 05 59 79 PARC RHÉNAN E.V. Bureau d’information touristique de Seltz Bureau d’information À l’aubette près du bac Am Kirchplatz 6-8 67470 SELTZ D-76437 RASTATT-OTTERSDORF Ouvert de juin à août + 49 7222 25509 Bureau d’information touristique www.pamina-rheinpark.org de Mothern 7 rue Kabach 67470 MOTHERN +33 (0)3 88 05 59 79 Bureau d’information touristique de Lauterbourg 21 rue de la 1ère Armée 67630 LAUTERBOURG +33 (0)3 88 05 59 79

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/6