Passa Porta Festival 2015

26 > 29 .03 BRUSSELS

LITERATUUR // LITTÉRATURE // LITERATURE

passaporta.be [email protected] 0471 909 112

Deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van De Standaard VERWACHT HET ONVERWACHTE

De Standaard brengt u de kunst bij van de onverwachte vondst. Duik in exclusief nieuws, wijk af naar een onmisbaar interview, blijf hangen bij beelden van de beste fotografen, rol om uw as bij een vurige opinie. Wat een glijbaan is voor het lichaam, is De Standaard voor de geest.

passa porta festival 26 > 29 .03

Van 26 tot 29 maart staat Brussel opnieuw in het teken van de literatuur. Meer dan honderd schrijvers en denkers uit de hele wereld strijken neer in de stad voor tientallen inspirerende ontmoetingen, lezingen en gesprekken. Drie avonden en één zondag lang ziet en hoort u hoe literatuur relevant kan zijn voor onze tijd, en hoe de actualiteit haar weg vindt in het schrijven.

Het festival trekt resoluut de meertalige en internationale kaart. Belgische auteurs krijgen het gezelschap van schrijvers uit het ruime Europa, uit Oekraïne, Rusland, Noord- en Zuid-Amerika, en de Arabische wereld. Een unieke gelegenheid om geliefde schrijvers te ontmoeten en nieuwe stemmen te ontdekken, maar ook om literatuur eens anders te ervaren: in een wassalon voor de duur van één wascyclus, ontspannend bij de yoga, tussen verboden boeken, geserveerd tijdens de lunch, al wandelend door Brussel of in een bus.

Het Passa Porta Festival onderstreept de kracht van verhalen, tijdens de Lange Nacht van het Korte Verhaal, in nieuwe verhalen voor de toekomst. Ook getekende verhalen zijn ruimschoots aanwezig, dankzij de pennen van meer dan twintig graphic novelists. En met de Kleine Verha- len voor een Lange Nacht op zaterdag en het kinderprogramma op zondag verwent het Passa Porta Festival ook uitgebreid de jongste lezers!

Welkom op het vijfde Passa Porta Festival, editie Now & Then: Over lezen en schrijven als manieren om de tijd anders te ervaren. Over boeken en ideeën die een nieuwe kijk geven op heden, verleden en toekomst. En over de auteur als tijdreiziger, als chroniqueur van onze tijd, wie weet zelfs als visionair.

Directie Ilke Froyen / Programmering Steven van Ammel, Maxime Hanchir, Anne Janssen, Piet Joostens, Belle Kuijken, Stéphane Lambert, Adrienne Nizet, Alyssa Saro, Mien Stoffels / Productie Andreas De Boever / Communicatie Alessandro Di Fazio, Ella Mingazova, Maxime Schouppe, Barbara Simons / Financiën en administratie Nathalie Goethals, Kristien Thielemans, MarQ Willems / Stagiaires Mathieu Bokestael, Marlies Dekimpe, Irène Polimeridis, Deborah Stallaert, Hannah Tahiri / Met de medewerking van Gilles Collard, Ysaline Parisis, Nathalie Skowronek, Laurent de Sutter / Met dank aan De bestuurders van Passa Porta, Sigrid Bousset, Paul Buekenhout, Jean-Luc Outers, SignéLazer, Statik, John Fletcher, Gorik de Henau, Patrick Lennon, François Weerts

Het Passa Porta Festival krijgt niet enkel vorm door Passa Porta. Tientallen organisaties verlenen hun zeer gewaardeerde medewerking Académie royale de langue et de littérature françaises de Belgique / Ambassade van Frankrijk / Ambassade van Mexico / Amnesty International / AB / Beursschouwburg / BOZAR / BRONKS / Brussels Yoga Pilates / Bruthaus / CEC / Centre culturel des Riches-Claires / CNAPD / Ceské ˇ Centrum / De Figuranten / De Markten / De Munt / de Warande Turnhout / deBuren / EUNIC Brussels / Flagey / Foyer / Geert van Bruaene vzw / Goupil Le Fol / Greenwich Taverne / Het Goudblommeke in Papier / ICORN / Institut Français / Instituto Cervantes / Institutul Cultural Român / Irish Literature Exchange / Istituto Italiano di Cultura / Kaaitheater / KIDSCAM / La Bellone / Le Botanique / Les Brigittines / La Centrale / Le Wolf / Maximousse / Muntpunt / Nederlands Letterenfonds / OCA Brasilis / Organisation Internationale de la Francophonie / Passa Porta Bookshop / PEN Vlaanderen / PEN International / Pro Helvetia / Recyclart / Rits Café / Stichting Lezen / Spritz / Théâtre des Martyrs / Théâtre du Vaudeville / Transquinquennal / Turkse Unie van België / Uitgeverij De Geus / Uitgeverij De Harmonie / Uitgeverij Karaat / Uitgeverij Koppernik / Uitgeverij Wereldbibliotheek / Université catholique de Louvain / Urban Woorden / VBKU / Vlaamse Club / Vormingplus Citizenne / Washing 65 / Wit.h vzw / Workspacebrussels / Zsenne Art Lab /

Met de steun van: Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Fédération Wallonie Bruxelles / Stad Brussel / Vlaamse Gemeenschapscommissie / Vlaamse Gemeenschap Coördinatie Brussel / Vlaams Fonds voor de Letteren / Nationale Loterij / KBC Brussels / Hotel Le Plaza / Hotel Métropole / De Standaard / Brussel Deze Week / Agenda / TV Brussel / Télé Bruxelles / Le Soir / Klara / Cobra.be / La Première / Musiq'3

Met dank aan: Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur / Guy Vanhengel, Brussels minister van Financiën, Begroting en Externe Betrekkingen / Joëlle Milquet, minister van Cultuur van de Federatie Wallonië-Brussel / Pascal Smet, VGC-collegelid bevoegd voor Cultuur / Karine Lalieux, schepen van Cultuur van de Stad Brussel

3 DONDERDAG VRIJDAG 26.03 27.03 © Catherine© Hélie Stephan© Vanﬂeteren © JFPAGA© Grasset/ Fanny© Dion

Jean-Marie Gustave Le Clézio, David Van Reybrouck Dany Laferrière, Nancy Huston Ouverture Temps composés

20:00 BOZAR FR & NL, EN 20:00 Le Botanique FR JMG Le Clézio FR, Jean-Luc Outers BE, David Van Reybrouck BE Dany Laferrière CA/HT, Nancy Huston CA. Muziek: Nicolas Michaux BE.

Jean-Marie Gustave Le Clézio vertoont zich zelden in het openbaar. En niet zonder reden, want de Franse schrijver is Dany Laferrière, hedonist bij uitstek, vertelt in L’art presque perdu de ne rien faire over de noodzaak om af en toe halt te voortdurend op reis, van Albuquerque naar Parijs via pakweg Nanking. De Nobelprijswinnaar Literatuur 2008 vindt er houden. De Haïtiaans-Quebecse auteur schreef nochtans al een aanzienlijk oeuvre bij elkaar, van Vrijen met een neger voedsel voor zijn pen, die tegelijk somber en sprankelend is. Hij opent het vijfde Passa Porta Festival met een gesprek tot je zwart ziet (1985) tot L’Enigme du retour (Médicis-prijs 2009). over het festivalthema ‘Now & Then’, zijn oeuvre en de opstandigheid die hem al jarenang motiveert. In Bad Girl vermengt Nancy Huston heden en verleden, waarbij ze zich richt tot de foetus die ze ooit was. In dit boek, Sinds Proces-verbaal (1963) schreef Le Clézio meer dan 40 werken. Hij is een bijzonder scherp observator van onze tijd met als ondertitel ‘Classe de littérature’, haalt de auteur van Breuklijnen (Prix Fémina 2006) op briljante wijze herinne- en planeet, met een bijzondere interesse voor ecologie en Indiaanse cultuur. Zijn oeuvre (Désert, Refrein van de hon- ringen op aan de personen die haar inspireerden. ger, Tempête), waarin hij voortdurend van territorium, perspectief en stijl verandert, geldt als een van de belangrijkste Onder leiding van Jérôme Colin wisselen beide auteurs van gedachten over de mogelijkheden die de festivalthema’s van de Franse en de wereldliteratuur. In januari liet hij zich nog emotioneel uit over de actualiteit, toen hij in Le Monde tijd en literatuur bieden om terug te gaan in de tijd en het heden te analyseren, maar ook om zichzelf opnieuw uit te vin- ‘Lettre à sa ﬁlle, au lendemain du 11 janvier 2015’ publiceerde. Interview door Jean-Luc Outers. Actrice (tekstlezin- den, na te denken over de toekomst en sporen achter te laten. gen): Audrey D’Hulstère. Voorafgegaan door een openingsrede door David Van Reybrouck. De avond verloopt op het ritme van de muziek van Nicolas Michaux. Voor twee speciaal geschreven songs liet de ORG. Passa Porta, Académie royale de langue et de littérature françaises de Belgique, BOZAR LITERATURE, Institut Français ex-zanger van Eté 67 zich inspireren door het werk van beide auteurs. € 12 / 10 RES. 02 507 82 00 bozar.be ORG. Passa Porta, Le Botanique Bozar – Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel € 12 / 10 (Bota'Carte) RES. 02 218 37 32 botanique.be Botanique – Koningsstraat 236 – 1210 Brussel

ZATERDAG ZATERDAG 28.03 28.03 © signelazer© © David© Gilliver

Kleine verhalen voor een lange nacht Lange nacht van het korte verhaal

18:00 – 20:30 BRONKS NL, FR, AR, TU 20:15 Flagey NL, FR, EN

De mooiste verhalen voor het slapen gaan, voor iedereen vanaf 6 jaar. Gerda Dendooven, Mélanie Rutten en Fatima Christine Angot FR, Kevin Barry IE, Michel Faber UK, Régis Jauffret FR, Sharafeddine lezen voor uit hun bekroonde prentenboeken. In het Nederlands, Frans en Arabisch, met als uitsmij- Ljoedmila Petroesjevskaja RU, A.L. Snijders NL, Annelies Verbeke BE. ter: een Turks verhaal over een rode appel. Een waar Babel in het voor de gelegenheid sprookjesachtig aangeklede Muziek: An Pierlé. BRONKS, met pannenkoeken in het café. Meesters van het korte verhaal uit binnen- en buitenland delen het podium tijdens een nieuwe editie van de Lange 18:00 – 18:45 De rode appel NL, TU Nacht van het Korte Verhaal. In verschillende talen en stijlen wordt er gespeeld met het thema ‘tijd’. Verhalen kijken Op een koude winterdag ziet een konijntje tot zijn grote vreugde een rode appel hangen. Maar hoe hij ook springt, hij vaak naar het kleine, het intieme, op het brandpunt van verleden en toekomst. Een unieke plejade aan schrijvers en kan er niet bij. Gelukkig krijgt hij hulp. Een heerlijke verhaal van Feridun Oral. personages, muzikaal begeleid door An Pierlé. winnaar van de International IMPAC Dublin Award, en succesauteur snijden met een 18:00 – 18:45 Le monde de Mélanie Rutten FR Kevin Barry, Michel Faber Deze Belgische prentenboekenmaakster vertelt aan Maggy Rayet hoe personages en landschappen ontstaan. scherp, poëtisch oog universele situaties uit de realiteit. A.L. Snijders is een berucht meester van het zéér korte verhaal, en Régis Jauffret brengt een kroniek over ouderdom vol van zwarte humor. De cultauteur Ljoedmila 19:30 – 20:15 N’ouvre pas ce livre! FR, AR Petroesjevskaja, bekroond met Ruslands belangrijkste oeuvreprijs, brengt het banale en het bevreemdende samen. Een boek met twee kanten. De ene kant mag je open doen. De andere kant heeft een waarschuwing: ‘Open dit boek niet!’ De Franse romanauteur Christine Angot portretteert de tijdsgeest met geﬁctionaliseerde observaties. Annelies

19:30 – 20:15 De wondertuin NL Verbeke, Belgiës meest vertaalde korte-verhalenauteur, schreef speciaal voor deze avond een nieuw verhaal. Een koning heeft 12 dochters. Ze mogen niet buiten de paleismuren. Maar meisjes willen naar buiten, daar is nu ORG. Passa Porta, Flagey, de Warande Turnhout, Irish Literature Exchange eenmaal niets aan te doen! Gerda Dendooven vertelt een eigenzinnig sprookje en toont de tekeningen uit haar boek. € 12 / 10 RES. 02 641 10 20 ﬂagey.be Flagey – Heilig Kruisplein – 1050 Brussel ORG. Passa Porta, BRONKS, Foyer, Stichting Lezen € 6 RES. 02 219 99 21 bronks.be BRONKS – Varkensmarkt 15-17 – 1000 Brussel 4 ZONDAG 29.03 10:30 11: 00 12:00 >

Ontbijt met Joke Hermsen Marc Reynebeau & Twee donderpreken:

11:00 – 11:45 NL Patrick Lateur Joost Vandecasteele & De Markten 11:00 – 11:45 NL Éric De Staercke Muntpunt / Literair salon De Nederlandse ﬁlosofe Joke Hermsen schuift bij 12:00 – 12:30 NL, FR / rode hal Werner Trio aan voor een ontbijtgesprek over quality time. De historische roman is terug van nooit weggeweest en Beursschouwburg In Kairos. Een nieuwe bevlogenheid pleit ze voor bewus- wint nu ook literaire prijzen. Historicus Marc Reyne- Hart boven Hard / Tout Autre Chose is een burgeriniti- ter leven met oog voor het juiste moment. beau bespreekt dit genre met classicus Patrick Lateur atief dat zich verzet tegen een al te economische kijk ORG. Passa Porta, Vlaamse Club aan de hand van twee keizerlijke romans: Augustus van op onze samenleving. De organisatie formuleerde tien John Williams en Hadrianus’ Gedenkschriften van Mar- hartenwensen rond belangrijke maatschappelijke the- Hans Ulrich Obrist & guerite Yourcenar. Slagen deze auteurs erin de antieke ma’s zoals armoede en duurzaamheid. Joost Vande- Donatien Grau oudheid tot leven te brengen? En hoe waarheidsgetrouw casteele en Éric De Staercke maken van hun har- 11:00 – 11:45 FR zijn deze historische romans? tenwens een donderpreek, omdat het soms wat luider La Centrale ORG. Passa Porta, Muntpunt mag. Streng, bezield en memorabel: twee speeches die Kunst en literatuur waren vaak partners in crime, met gehoord moeten worden. name in de avant-gardebewegingen, maar vandaag lij- De Laatste Minuut van Brussel ORG. Passa Porta ken ze gescheiden werelden. Is dat zo? Of zijn er toch 11:00 – 12:00 NL voor de Beursschouwburg raakpunten? Gilles Collard van het Brusselse maga- Hubert Reeves zine Pylône praat met de bekende curator en kunstcri- Dichter Peter Holvoet-Hanssen en zijn kompanen van over tijd en ruimte ticus Hans Ulrich Obrist (Serpentine Galleries Londen) het sociaal-artistieke gezelschap van de Vrijbus nemen 12:00 – 12:45 FR en met Donatien Grau, auteur van The Age of Creation. u mee op een busritje door Brussel. Ze tonen hun blik Théâtre des Martyrs ORG. Passa Porta, Pro Helvetia op de metropool en brengen live verslag van ‘De Laat- De bekende Frans-Canadese astrofysicus Hubert Ree- ste Minuut van Brussel’, een poëtisch relaas omtrent ves over zijn boek Là où croît le péril croît aussi ce qui © RonZwagemaker© Nancy Huston het einde van de stad. Laat de laatste minuut meteen sauve, een kruising van ‘de mooie geschiedenis van Joke Hermsen 11:00 – 11:45 FR ook de mooiste zijn. Vertrek voor de Beursschouwburg. het universum’ en de ‘minder mooie’ van de mensheid. Théâtre du Vaudeville Beperkt aantal plaatsen! Interview: Eddy Caekelberghs. ORG. Wit.h, De Figuranten, Bruthaus, Passa Porta In het grotendeels autobiograﬁsche Bad Girl vraagt ORG. Passa Porta Nancy Huston zich af hoe de tijd verbale en andere wonden heelt. Als kunstenaar en als geëngageerde Literaire stadswandeling vrouw wil ze niet kiezen tussen moederschap en schrij- 12:00 – 12:45 EN verschap. Interview: Martine Cornil. Binnenstad / vertrekpunt Passa Porta ORG. Passa Porta Het verleden komt even tot leven tijdens deze wande- ling door de binnenstad. Baudelaire, Boon, Brontë… Stadsgids Jan Dorpmans voert u mee door de literaire geschiedenis van Brussel aan de hand van anekdotes, citaten en unieke plekjes in de stad. ORG. Passa Porta

Fictieve gesprekken: Eduardo Halfon

12:00 – 12:45 ES, simultaan vertaald NL/FR BOZAR / Terarken

De Guatemalteekse auteur Eduardo Halfon beantwoordt de vragen die hij of zijn personages zelf stelden in zijn romans. Spaans kunstenaar Ignasi Duarte breidt de

© patrick© spiegelaerede ORG. Passa Porta, UCL, Instituto Cervantes, BOZAR LITERATURE Yoga met Maud Vanhauwaert Peter Verhelst 10:30 – 11:30 NL Brussels Yoga Pilates De literatuur van de toekomst Dichteres-performer Maud Vanhauwaert (Herman De 11:15 – 12:00 NL, FR Coninck Publieksprijs 2015) trakteert op een yogasessie De Munt / Grote Foyer om de dag te starten. Terwijl u via beweging de tijd ver- traagt en ruimte, licht en lucht verkent, leest zij verzen Auteurs Nathalie Skowronek, Ali Bader, Peter Verhelst en Maud Vanhauwaert kijken voor u in hun glazen bol. In die ingaan tegen de drukte van de stad. nieuwe teksten, geschreven in opdracht van Passa Porta, dromen ze van het boek, de lezer, het genre en de uitgever ORG. Passa Porta, Brussels Yoga Pilates van de toekomst. Het publiek krijgt de vertaalde teksten mee. ORG. Passa Porta

LUNCH Free the word! Andrej Koerkov Careful with that Axe, Eugène! Greenwich Meal Time 11:30 – 12:15 EN 11:30 – 12:00 FR Rits Café Théâtre des Martyrs / buiten 12:00 – 13:15 NL, FR, EN Greenwich Taverne ! RES. 15€ De Oekraïense schrijver Andrej Koerkov over zijn inspi- Acteurs van het Brusselse theatergezelschap Transquin- Striptekenaars schuiven tijdens de lunch mee aan tafel ratie als schrijver en over de verhouding tussen fanta- quennal verrassen de voorbijgangers met nieuwe en verbeelden met uw hulp verleden, heden en toe- sie en werkelijkheid. Het centrale thema van zijn meest popsongs op teksten van auteur Eugène Savitzkaya. komst. Geniet van de bedrijvigheid van een tekenatelier recente boek, Ukrainian Diaries, schrijven in een veran- ORG. Passa Porta, Transquinquennal in de imposante Greenwich Taverne. Met Mathilde Van derende maatschappelijke context, komt ook aan bod. Gheluwe, Valentine Gallardo, Frederik Van den Interview: Peter Vermeersch. ORG. Passa Porta, PEN Vlaanderen/PEN International Free the Word! Stock, Pieter Fannes, Laure Allain, Michaël Olbrechts,

Andrej Koerkov Mote, Pierre Maurel, Lucie Castel en Monsieur iou. Reserveren verplicht: passaporta.be ORG. Passa Porta

5 ZONDAG 29.03 <12:00 13:00

Performance: First is The Worst Pierre Bayard Jirˇí Hájícˇek & Dan Lungu

12:00 – 14:45 EN 13:00 – 13:45 FR 13:00 – 14:00 EN AB / Huis 23 Théâtre des Martyrs deBuren

First is the Worst is een vertelmarathon van de Brazili- De Franse essayist Pierre Bayard werd wereldwijd De Tsjech Jirˇí Hájícˇ ek en de Roemeen Dan Lungu nemen aanse auteur en kunstenaar Luanda Casella die woont bekend dankzij zijn tegendraadse boek Hoe te praten in hun romans de communistische geschiedenis en werkt in België. Drie uur lang kunnen de toeschou- over boeken die je niet hebt gelezen. Aan de hand van van hun land tot onderwerp. Hájícˇek schreef een wers op gezette tijden binnen- en buitenlopen. Maar twee recentere essays, Le Plagiat par anticipation en bekroonde roman over de collectivisering van de land- zodra ze binnen zijn, raken ze helemaal in de ban. Het Aurais-je été résistant ou bourreau?, belicht hij het festi- bouw en Lungu kreeg internationale aandacht met zijn verhaal, op de wip tussen feiten en ﬁctie, zit vol dramati- valthema ‘tijd’. Interview: Laurent de Sutter. geslaagde satire Ik ben een oude communistische heks. sche momenten en lijkt nooit te zullen eindigen. ORG. Passa Porta, Institut Français Een gesprek tussen twee overtuigende stemmen uit ORG. Passa Porta, workspacebrussels, AB Oost-Europa. Met Peter Vermeersch. Eugène Savitzkaya ORG. Passa Porta, EUNIC, Ceskéˇ Centrum, Roemeens Cultureel Instituut

Your future in cartoons 13:00 – 13:45 FR La Centrale 12:00 – 13:00 NL, FR Andrea Canobbio AB / Foyer De Luikenaar met Russische roots Eugène Savitzkaya, 13:30 – 14:15 FR

© Koen© Broos Beursschouwburg / Gouden zaal Striptekenaars Wauter Mannaerts en Noémie Marsily een van de belangrijkste en meest creatieve stemmen kijken in hun glazen bol. Zoek een van beiden op en ver- Griet Op de Beeck van de hedendaagse Franstalig Belgische literatuur, Jacques De Decker ontmoet de vooraanstaande Ita- tel uw verhaal, in het Nederlands of het Frans. Na enkele woont sinds kort in Brussel. Na vele jaren stilte bij Les liaanse uitgever en auteur Andrea Canobbio n.a.v. de minuten wandelt u buiten met uw toekomst glashelder Alleen Tsjechov éditions de Minuit publiceert hij er tegelijkertijd twee Franse vertaling van diens verhaal Pressentimento (‘Voor- voor u neergetekend. opmerkelijke nieuwe teksten: de roman Fraudeur en de gevoel’) en de recente roman Tre anni luci (‘Drie lichtja- ORG. Passa Porta, AB blijft bestaan gedichtenbundel À la cyprine. Hij leest eruit voor en gaat ren’ ), het tragikomische verhaal van een driehoeksrelatie.

12:30 – 13:15 NL in gesprek met François de Coninck. ORG. Passa Porta, Istituto Italiano di Cultura Marc Reynebeau & Théâtre du Vaudeville ORG. Passa Porta Annelies Beck Met haar debuut Vele hemels boven de zevende ver- Verboden boeken: Karel Logist Arno Camenisch & 12:15 – 13:00 NL overde Griet Op de Beeck de harten van vele lezers. Met 13:30 – 13:45 FR Muntpunt / Literair salon Goupil Le Fol Kom hier dat ik u kus raakte ze opnieuw de gevoelige Ricardo Menéndez Salmón Wat ziet een romancier meer dan een journalist? Er ver- snaar. Maar welke boeken ontroeren haar? Samen met 13:00 – 14:00 EN Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, BOZAR / Studio schenen dermate veel romans over 9/11 dat we van een Thomas Vanderveken grasduint ze in haar boekenkast een van de best bewaarde geheimen van Brussel, nieuw genre kunnen spreken en ook de ﬁnanciële cri- op zoek naar werken die prikkelen en inspireren. Een live In korte, scherpe en levendige scènes roept Arno Came- leest Karel Logist een fragment uit Lolita van Vladimir sis blijkt een vruchtbaar onderwerp. Moet er tijd over- boekenprogramma, zonder camera’s maar met eens zo nisch in de Sez Ner-trilogie een beeld op van het lan- Nabokov, een van de vele boeken die ooit in de Westerse heen gaan alvorens je een roman kunt schrijven over een veel ruimte voor literaire conﬁdenties. delijke leven in Zwitserland. Aan de hand van histo- wereld werden verboden of gecensureerd. ingrijpend nieuwsfeit? Marc Reynebeau praat met jour- ORG. Passa Porta rische en actuele thema’s dissecteert de Spaanse ORG. Passa Porta naliste en schrijfster Annelies Beck over het spannings- Ricardo Menéndez Salmón de aantrekkingskracht van veld tussen nieuws en literatuur. het kwade in zijn trilogie. Christophe Van Gerrewey ORG. Passa Porta, Muntpunt Koen Peeters, Pascal Verbeken, spreekt met hen over lezen en schrijven als manieren om Koen Broucke & de tijd anders te ervaren en over de auteur als chroni- LUNCH Erotische poëzie Paul van Ostaijen queur van onze tijd. Greenwich Meal Time 12:30 – 13:30 AR, FR, EN, ES, NL, GAL ORG. Passa Porta, Instituto Cervantes, Pro Helvetia, BOZAR LITERATURE 12:30 – 13:30 NL 13:30 – 14:45 NL, FR, EN Beursschouwburg / Beurskafee Het Goudblommeke in Papier Greenwich Taverne ! RES. 15 € Leden van het meertalige Brussels Dichterscollectief Your future in cartoons Schrijvers Koen Peeters en Pascal Verbeken verkla- Striptekenaars schuiven tijdens de lunch mee aan tafel laten het verlangen spreken in nieuwe verzen die samen 13:30 – 14:30 NL, FR ren samen met beeldend kunstenaar Koen Broucke hun AB / Foyer en verbeelden met uw hulp verleden, heden en toe- een erotisch lichaam vormen. Met Taha Adnan, Frank liefde aan Paul van Ostaijen in het reisboek en de bloem- komst. Geniet van de bedrijvigheid van een tekenatelier De Crits, Serge van Duijnhoven, Ramón Neto, Xavier Striptekenaars Conz en Maxime Jeune kijken in hun gla- lezing Miavoye. In een van de oudste kunstenaarscafés in de imposante Greenwich Taverne. Met Mathilde Van Queipo, Elke De Rycke, Silvia Vainberg en Bart zen bol. Zoek een van beiden op en vertel uw verhaal, in van Brussel nemen ze ons mee op bedevaart naar een Gheluwe, Valentine Gallardo, Frederik Van den Stock, Vonck. Presentatie: Gudrun De Geyter. het Nederlands of het Frans. Na enkele minuten wandelt u oude, gevoelige geschiedenis. Betoverd door Van Osta- Pieter Fannes, Laure Allain, Michaël Olbrechts, ORG. Passa Porta buiten met uw toekomst glashelder voor u neergetekend. ijens poëzie en dramatische levensverhaal blazen ze de Delphine Frantzen, Charlotte Dumortier, Alexandre ORG. Passa Porta, AB dichter nieuw leven in. de Mote, Pierre Maurel, Lucie Castel en Monsieur iou. ORG. Passa Porta, vzw Geert van Bruaene Reserveren verplicht: passaporta.be ORG. Passa Porta Valérie Zenatti & Pierre Assouline: De oorlog verteld

12:30 – 13:30 FR La Bellone

In Sigmaringen heeft Pierre Assouline het over een majordomus die getuige is van de laatste weken van de regering-Pétain. In Jacob, Jacob buigt Valérie Zenatti zich over het lot van een jonge Algerijnse Jood die vol- gens de Vichywetten niet meer naar school mag, maar door het Franse leger wordt ingelijfd voor Operatie Dra- goon. Een gedachtewisseling over de oorlog waarover we niet uitgepraat raken, of: hoe de geschiedenis verha- LUNCH len? Interview: Eric Russon. De literaire keuken ORG. Passa Porta, Institut Français 12:30 – 13:15 NL

€ EvaYouren© Recyclart / Bar ! RES. 12 Careful with that Axe, Eugène! Wat is de smaak van de kindertijd, van de liefde? Kun 12:30 – 13:00 FR Michel Faber je heimwee hebben naar smaken die je nooit hebt La Centrale / buiten geproefd? Schuif bij aan de tafel van literair en culi- 13:00 – 14:00 EN Acteurs van het Brusselse theatergezelschap Transquin- AB / Theater nair journaliste Kathy Mathys. In april verschijnt haar quennal verrassen de voorbijgangers met nieuwe eerste boek, Smaak - Een bitterzoete verkenning, een popsongs op teksten van auteur Eugène Savitzkaya. Bekroond als korte-verhalenauteur, brak Michel Faber wereldwijd door met de monumentale historische roman Lelie- persoonlijke zoektocht naar dit verrassende zintuig. ORG. Passa Porta, Transquinquennal blank, scharlakenrood. Het boek van wonderlijke nieuwe dingen is opnieuw een grootse roman die speelt met de grenzen Bij Recyclart licht ze alvast een tipje van de sluier op. van tijd, taal en plaats, zich buigt over religie en wetenschap, maar bovenal het verhaal vertelt over een hartverscheurende Reserveren verplicht: passaporta.be liefde. Het is ook een elegie voor Faber’s vrouw Eva. Interview: Ruth Joos. Muziek: Pigeon ORG. Passa Porta, Recyclart ORG. Passa Porta, AB

6 ZONDAG 29.03 14:00 © Yves© Gervais Daphne© Titeca LeLombard- TessaPosthuma© BoerDe

Geert Buelens Judith Vanistendael Tom Lanoye

Verboden boeken: Judith Vanistendael & Tom Lanoye, Josse De Pauw & Annelies Verbeke Dominique Goblet

14:00 – 14:15 NL 14:00 – 15:00 NL, FR Els Dottermans Goupil Le Fol De Markten / Spiegelzaal 14:30 – 15:30 NL, FR, EN, DE AB / Theater Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, een Twee toonaangevende graphic novelists, de intimisti- van de best bewaarde geheimen van Brussel, leest Anne- sche Judith Vanistendael (Toen David zijn stem verloor) De slagerszoon met een brilletje verovert de wereld. Uitverkochte theatervoorstellingen in Duitsland, staande ovaties in lies Verbeke een fragment uit De Meester en Margarita en de avant-garde-striptekenares Dominique Goblet Avignon. Na La langue de ma mère (Sprakeloos) volgen nog romanvertalingen, nu ook in het Engels. Het unieke talent van Michail Boelgakov, een van de vele boeken die ooit (Meer als het klikt, met Kai Pfeiffer), ontmoeten elkaar van Tom Lanoye onvertaalbaar? Samen met acteurs Els Dottermans en Josse De Pauw brengt hij een proeve van zijn in de Westerse wereld werden verboden of gecensureerd. voor het eerst in hun thuisstad Brussel. Een gesprek over oeuvre en bewijst hij het tegendeel. Muziek: Pigeon. ORG. Passa Porta hun werk, hun verschillende invloeden en de wereld van ORG. Passa Porta, AB de graphic novel met gastheer Sébastien Conard. Wastijd! ORG. Passa Porta Wastijd! 14:00 – 14:30 NL 14:30 – 15:00 FR Washing 65 De Laatste Minuut van Brussel Maximousse Het jonge theatercollectief Bookers & Hookers brengt 14:00 – 15:00 NL voor de Beursschouwburg Vier schrijvers van uitgeverij Maelström brengen een tijdloze teksten terwijl de wasmachines draaien. Met de poëtische lezing/performance zolang de wasmachine nodige humor, georkestreerde chaos en onverwachte Dichter Peter Holvoet-Hanssen en zijn kompanen van blijft draaien. Met Karel Logist, Kenan Görgün, Vol au gasten, maken ze onvoorspelbare voorstellingen op basis het sociaal-artistieke gezelschap van de Vrijbus nemen Vent en Benjamin Pottel. van wereldliteratuur. Ze confronteren pulp met poëzie, u mee op een busritje door Brussel. Ze tonen hun blik ORG. Passa Porta filosofische vlugschriften met grote romans, Hollywood- op de metropool en brengen live verslag van ‘De Laat- scripts met klassieke theaterteksten. Vuile was welkom! ste Minuut van Brussel’, een poëtisch relaas omtrent Walter Siti ORG. Passa Porta het einde van de stad. Laat de laatste minuut meteen 14:30 – 15:15 FR ook de mooiste zijn. Vertrek voor de Beursschouwburg. Beursschouwburg / Gouden zaal Literaire stadswandeling Beperkt aantal plaatsen! De Italiaanse auteur Walter Siti, bekend om zijn maat- 14:00 – 14:45 NL ORG. Wit.h, De Figuranten, Bruthaus, Passa Porta Binnenstad / vertrekpunt Passa Porta schappijkritische romans, over zijn spraakmakende boek Resistere non serve a niente (‘Weerstand bieden Szilágyi© Lenke Het verleden komt even tot leven tijdens deze wande- Lydie Salvayre & is nergens goed voor’, Premio Strega 2013), over zijn László Krasznahorkai ling door de binnenstad. Baudelaire, Boon, Brontë… Antoine Volodine: visie als (homoseksuele) auteur op onze tijd, en over zijn Stadsgids Jan Dorpmans voert u mee door de literaire De tijd van de prijzen bewondering voor Pasolini, die 40 jaar geleden werd ver- geschiedenis van Brussel aan de hand van anekdotes, 14:00 – 15:00 FR László moord. Interview: Laurent Moosen. citaten en unieke plekjes in de stad. Théâtre du Vaudeville ORG. Passa Porta, Istituto Italiano di Cultura Krasznahorkai ORG. Passa Porta Lydie Salvayre won in 2014 de Goncourtprijs met het 14:30 – 15:15 EN mooie Pas pleurer, een tweestemmig boek over de PoëziePolitique: BOZAR / Studio Régis Jauffret Spaanse Burgeroorlog met als vertellers haar moeder Geert Buelens, Frank Keizer & 14:00 – 14:45 FR en de katholieke auteur Georges Bernanos. Ze gaat in Het leven van de Hongaarse auteur László Krasznahor- La Bellone Tom Van de Voorde gesprek met sciencefictionschrijver Antoine Volodine, kai (Satanstango) is haast even ongrijpbaar als zijn git- 14:30 – 15:30 NL zwarte, meanderende romans. Hij maakte cultfilms met In zijn vorige werken (Claustria, La Ballade de Rikers wiens Terminus radieux (Médicis-prijs 2014) een veront- Beursschouwburg / Beurskafee Island) liet Régis Jauffret zich inspireren door waar- rustend en dromerig portret schetst van de mensheid na Béla Tarr, musiceerde met David Byrne, Patti Smith en Dichters Geert Buelens (Thuis), Maarten van de Graaff gebeurde, actuele feiten. Met zijn nieuwste boek Bravo, de apocalyps. Philip Glass in de keuken van Allen Ginsberg en prijkte (Vluchtautogedichten, C. Buddingh’-prijs 2014), Frank een verhalenbundel over thema’s als leeftijd en levens- ORG. Passa Porta, Institut Français drie keer op de tiplijst voor de Nobelprijs. Johan de Keizer (Dear World, fuck off, ik ga golfen) en Tom Van einde, keert Régis Jauffret door de grote poort terug Boose praat met de enigmatische auteur die door Imre de Voorde (Liefde en aarde) lezen voor uit recent werk. naar de klassieke literatuur. Een gesprek over schrijftijd, Ali Amar Kertész vergeleken werd met Gogol en Melville. Ze reageren zo op een uitspraak van de betreurde fictie en ‘werkelijkheid’. Interview: Martine Cornil. en de persvrijheid in Marokko ORG. Passa Porta, BOZAR LITERATURE, Uitgeverij Wereldbibliotheek Jeroen Mettes, auteur van het lange prozagedicht N30: ORG. Passa Porta, Institut Français 14:15 – 15:00 FR Riches-Claires / Bibliothèque ‘Het probleem van de moderne poëzie is het kapita- Fictieve gesprekken: Josyane Savigneau: lisme.’ Presentatie: Gudrun De Geyter. Álvaro Enrigue Sinds een jaar werkt de in eigen land omstreden Marok- ORG. Passa Porta, VBKU 14:30 – 15:15 ES, simultaan vertaald NL/FR Philip Roth, schrijftijd kaanse onderzoeksjournalist Ali Amar in Brussel, als BOZAR / Terarken 14:00 – 14:45 FR resident van Passa Porta en het International Cities of Verboden boeken: Valeria Luiselli Les Brigittines / Chapelle Refuge Network. Met Eddy Caekelberghs (RTBF) praat De Mexicaanse schrijver Álvaro Enrigue beantwoordt 14:30 – 14:45 EN Josyane Savigneau, journalist en literatuurcriticus van hij over de problemen en uitdagingen van de journalistiek Goupil Le Fol de vragen die hij of zijn personages zelf stelden in zijn Le Monde, ontmoette Philip Roth vaak en kent hem goed. en de persvrijheid in Europa en de Maghreb. romans. Spaans kunstenaar Ignasi Duarte breidt de Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, In Avec Philip Roth maakt ze de balans op van een krach- ORG. Passa Porta, ICORN, Amnesty International grenzen van het traditionele interview uit naar het gebied een van de best bewaarde geheimen van Brussel, leest tig, provocerend, niet vast te pinnen oeuvre. van de literaire creatie: naarmate de schrijver meer ant- Valeria Luiselli een fragment uit Don Quichot van Wat waren Roths lievelingsthema’s? Hoe bouwde hij zijn woorden formuleert, ontstaat er een nieuwe fictie. Miguel De Cervantes, een van de vele boeken die ooit in oeuvre op rond de notie ‘tijd’? En schreef hij met zijn vele ORG. Passa Porta, Instituto Cervantes, Ambassade van Mexico, de Westerse wereld werden verboden of gecensureerd. Uitgeverij Koppernik, BOZAR LITERATURE romans uiteindelijk niet één groot boek? ORG. Passa Porta, Ambassade van Mexico, Uitgeverij Karaat, Interview: Ysaline Parisis. Instituto Cervantes ORG. Passa Porta 7 ZONDAG 29.03 15:00 16:00

Memo’s voor dit millennium: Niña Weijers, Peter Terrin & Ann De Craemer

16:00 – 16:45 NL Beursschouwburg / Zilveren zaal

In 1985 beschreef Italo Calvino de literaire kwaliteiten die bewaard moesten worden in het volgende millennium. Zo hechtte hij belang aan lichtheid in de stijl, aan tempo in het verhaal en exactheid in het taalgebruik. Wat bete- kenen deze waarden voor de huidige generatie auteurs? Niña Weijers, Peter Terrin en Ann De Craemer brengen nieuwe teksten over lichtheid, snelheid en exactheid. ORG. Passa Porta, deBuren, VBKU © Isolde© Ohlbaum DR© Fjodor© Buis

Kamel Daoud Peter Terrin Wastijd! Linda Lê & Kamel Daoud Wastijd! 16:00 – 16:30 NL Pascal Mercier Washing 65 15:15 – 16:15 FR 15:30 – 16:00 FR 15:00 – 15:45 DE, simultaan vertaald NL/FR Riches-Claires / Théâtre Maximousse Het jonge theatercollectief Bookers & Hookers brengt BOZAR / Zaal M Kan de literatuur recht doen aan de slachtoffers van de Vier schrijvers van uitgeverij Maelström brengen een tijdloze teksten terwijl de wasmachines draaien. Met Pascal Mercier brak internationaal door met zijn derde geschiedenis, geschreven woorden goedmaken, spre- poëtische lezing/performance zolang de wasmachine de nodige humor, georkestreerde chaos en onver- roman Nachttrein naar Lissabon, waar in de Duitstalige wachte gasten, maken ze onvoorspelbare voorstellin- ken voor ballingen? De schrijvers Linda Lê en Kamel blijft draaien. Met Karel Logist, Kenan Görgün, Vol au wereld meer dan 2 miljoen exemplaren van werden ver- gen op basis van wereldliteratuur. Vuile was welkom! Daoud gaan een gesprek aan over wat literatuur (tus- Vent en Benjamin Pottel. kocht. Onder zijn echte naam, Peter Bieri, publiceerde ORG. Passa Porta sen fictie en document) voor hen betekent: zowel weer- ORG. Passa Porta deze Zwitserse filosoof Het handwerk van de vrijheid. barstige oude werken herlezen als krachtdadig gestalte Els Snick praat met hem over de rode draad in zijn geven aan de vrijheid. Interview: Gilles Collard. Literaire stadswandeling De Laatste Minuut van Brussel ideeënromans en filosofisch werk: de nood aan zelf- 16:00 – 17:00 NL ORG. Organisation Internationale de la Francophonie, 15:30 – 16:15 FR voor de Beursschouwburg kennis en authenticiteit. Passa Porta, Amnesty International Binnenstad / vertrekpunt Passa Porta ORG. Passa Porta, BOZAR LITERATURE, Pro Helvetia, Dichter Peter Holvoet-Hanssen en zijn kompanen van Uitgeverij Wereldbibliotheek Performance: First is The Worst Het verleden komt even tot leven tijdens deze wande- ling door de binnenstad. Baudelaire, Boon, Brontë… het sociaal-artistieke gezelschap van de Vrijbus nemen 15:15 – 18:00 EN u mee op een busritje door Brussel. Ze tonen hun blik Verboden boeken: AB / Huis 23 Stadsgids Jan Dorpmans voert u mee door de literaire Ann De Craemer geschiedenis van Brussel aan de hand van anekdotes, op de metropool en brengen live verslag van ‘De Laat- First is the Worst is een vertelmarathon van de Brazili- ste Minuut van Brussel’, een poëtisch relaas omtrent 15:00 – 15:15 NL citaten en unieke plekjes in de stad. Goupil Le Fol aanse auteur en kunstenaar Luanda Casella die woont ORG. Passa Porta het einde van de stad. Laat de laatste minuut meteen en werkt in België. Drie uur lang kunnen de toeschou- ook de mooiste zijn. Vertrek voor de Beursschouwburg. Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, wers op gezette tijden binnen- en buitenlopen. Maar Verboden boeken: Beperkt aantal plaatsen! een van de best bewaarde geheimen van Brussel, leest zodra ze binnen zijn, raken ze helemaal in de ban. Het Judith Vanistendael ORG. Wit.h, De Figuranten, Bruthaus, Passa Porta Ann De Craemer een fragment uit een van de vele boe- verhaal, op de wip tussen feiten en fictie, zit vol dramati- ken die ooit in de Westerse wereld werden verboden of 15:30 – 15:45 NL sche momenten en lijkt nooit te zullen eindigen. Goupil Le Fol gecensureerd. ORG. Passa Porta, workspacebrussels, AB ORG. Passa Porta Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, een van de best bewaarde geheimen van Brussel, leest Wastijd! Judith Vanistendael een fragment uit een van de vele

15:00 – 15:30 NL boeken die ooit in de Westerse wereld werden verboden Washing 65 of gecensureerd. Het jonge theatercollectief Bookers & Hookers brengt ORG. Passa Porta tijdloze teksten terwijl de wasmachines draaien. Met de nodige humor, georkestreerde chaos en onver- Your future in cartoons wachte gasten, maken ze onvoorspelbare voorstel- 15:30 – 16:30 NL, FR AB / Foyer lingen op basis van wereldliteratuur. Ze confronteren pulp met poëzie, ﬁlosoﬁsche vlugschriften met grote Striptekenaars Kim en Fabienne Loodts kijken in romans, Hollywoodscripts met klassieke theatertek- hun glazen bol. Zoek een van beiden op en vertel uw sten. Vuile was welkom! verhaal, in het Nederlands of het Frans. Na enkele ORG. Passa Porta minuten wandelt u buiten met uw toekomst glashelder voor u neergetekend. Christine Angot ORG. Passa Porta, AB

15:00 – 15:45 FR Les Brigittines Éric Reinhardt In La petite foule, haar nieuwste boek, schetst Christine 15:45 – 16:30 FR

© MegRosoff© La Bellone Fjodor© Buis Angot een reeks portretten van tijdgenoten: de Parijse inwijkeling, de gepensioneerde textielarbeidster, de In L’Amour et les Forêts waagt Éric Reinhardt zich aan depressieveling, de hotelganger enz. De Franse roman- Meg Rosoff een origineel, idealistisch fresco en vermengt hij diverse Joris Luyendijk schrijfster zet haar nauwkeurige observaties voort op perioden in een grote postmoderne roman, ergens tus- 15:15 – 16:00 EN 16:00 NL het podium en spreekt over haar hele oeuvre met Josy- sen 19de-eeuwse dichters en datingsites. Staat schrijf- – 16:45 BRONKS / Grote zaal Théâtre du Vaudeville ane Savigneau. tijd gelijk met leestijd? Hoe als 21ste-eeuws romancier ORG. Passa Porta, Institut Français Meg Rosoff werd met How I live now in een klap bekend over tijd schrijven? Hoe omgaan met literatuurgeschie- Journalist en antropoloog Joris Luyendijk ging op zoek en geprezen in de hele wereld. Ze wordt beschouwd als denis en invloeden? Interview: Ysaline Parisis. naar de oorsprong van de financiële crisis. Dit kan niet Careful with that Axe, Eugène! een van de meest bijzondere auteurs voor jongeren van ORG. Passa Porta, Institut Français waar zijn is het verslag van dit onderzoek en de conclusie vandaag. Over haar nieuwste boek, een meeslepende 15:00 – 15:30 FR is ontnuchterend: de huidige crisis is slechts het begin. Théâtre du Vaudeville / buiten coming-of-age van de tiener Mila, schrijft The Guardian: ‘Het financiële systeem is verziekt van binnenuit en heb- ‘Picture Me Gone is completely, completely wonderful.’ zucht is het probleem niet!’ Wat dan wel het probleem is Acteurs van het Brusselse theatergezelschap Transquin- Ayco Duyster (Studio Brussel) gaat in gesprek met de verneemt u in zijn gesprek met financieel-economisch quennal verrassen de voorbijgangers met nieuwe auteur over verleden en toekomst, en wij daar tussenin. journalist Piet Depuydt. popsongs op teksten van auteur Eugène Savitzkaya. ORG. Passa Porta, BRONKS ORG. Passa Porta, deBuren, VBKU ORG. Passa Porta, Transquinquennal

8 ZONDAG 29.03 17:00 & 18:00

Memo’s voor dit millennium: Ghayath Almadhoun & Yves Petry, Jamal Ouariachi & Annelies Verbeke

Christophe Van Gerrewey 17:00 – 17:45 EN Rits Café 17:00 – 17:45 NL Beursschouwburg / Zilveren zaal De Syrisch-Palestijnse dichter Ghayath Almadhoun, In 1985 beschreef Italo Calvino de kwaliteiten die hij stem van een generatie dichters die zich liet horen na bewaard wilde zien in de literatuur van het volgende de Arabische Lente, praat met Annelies Verbeke, millennium. Zo hechtte hij belang aan zichtbaarheid en vice-voorzitter van PEN Vlaanderen, over schrijven op veelvoudigheid. Yves Petry en Jamal Ouariachi vertel- de vlucht. Centraal in het gesprek staat de zoektocht len ons wat deze waarden voor hen als auteur beteke- naar houvast en het schuldgevoel van de dichter over de

© John© Foley Michiel© Hendryckx nen. Calvino stierf voor hij zijn laatste memo kon schrij- vlucht uit zijn vaderland, thema’s die een grote rol spelen Stefan Hertmans ven. We vroegen Christophe Van Gerrewey dit in zijn in zijn bundel Weg van Damascus (2014). plaats te doen. ORG. Passa Porta, PEN Vlaanderen Julia Kristeva Careful with that Axe, Eugène! ORG. Passa Porta, deBuren 16:00 – 16:30 FR 16:00 – 16:45 FR AB / buiten Valeria Luiselli & Les Brigittines / Chapelle Thomas Rosenboom Acteurs van het Brusselse theatergezelschap Transquin- Jeroen Theunissen ‘Waar blijft de tijd? Bestaat hij nog wel?’ vraagt Julia 17:00 – 17:45 NL quennal verrassen de voorbijgangers met nieuwe 17:15 EN Kristeva zich af in Pulsions du temps. Naar aanlei- deBuren – 18:00 popsongs op teksten van auteur Eugène Savitzkaya. BOZAR / Studio ding van de 500ste verjaardag van Theresia van Ávila ORG. Passa Porta, Transquinquennal Friedl’ Lesage praat met auteur Thomas Rosenboom De jonge Mexicaanse schrijfster Valeria Luiselli, gezien (geboren op 28 maart 1515) keert de auteur en psy- over diens oeuvre en de rol die de geschiedenis daarin als dé nieuwe ster aan het firmament van de Mexicaanse choanalytica terug in de tijd ter ere van de inspiratie- Charles Ducal speelt. Zijn historische romans Gewassen vlees en bron achter haar sprankelende Thérèse mon amour. letteren, presenteert de Nederlandse vertaling van haar 16:00 – 17:00 NL, FR, DE Publieke werken werden beide bekroond met de Libris tweede roman, De geschiedenis van mijn tanden. Kristeva’s reflecties krijgen extra weerklank in de Beursschouwburg / Beurskafee Literatuurprijs, wat nog steeds een unicum is. Op mees- Interview: Jeroen Theunissen. prachtige Brigittinenkapel. terlijke wijze eigent hij zich de taal en de sfeer van de ORG. Passa Porta, Institut Français Charles Ducal leest alle gedichten die hij tot nog toe ORG. Passa Porta, Uitgeverij Karaat, Ambassade van Mexico, Instituto 18e en 19e eeuw toe en weet zo als geen ander lezers de schreef als ‘Dichter des Vaderlands’ en praat erover Cervantes, BOZAR LITERATURE geschiedenis in te trekken. met zijn vertalers Pierre Géron en Isabel Hessel, Interview in tekeningen ORG. Passa Porta, EUNIC, deBuren leden van Passa Porta’s Vertalerscollectief. Gastvrouw 16:00 – 17:00 NL Stefan Hertmans Beursschouwburg / Gouden zaal is Gudrun De Geyter. ORG. Passa Porta Marc Reynebeau & 17:15 – 18:00 NL, simultaanvertaling FR Graphic novelists Ben Gijsemans (Hubert), Wau- Jean Paul van Bendegem BOZAR / Zaal M ter Mannaert (El Messías) en Ephameron (Wij twee Wastijd! 17:00 – 17:45 NL Met Oorlog en terpentijn maakt Stefan Hertmans een samen) spreken over hun recente publicaties tijdens een Muntpunt / Literair salon 16:30 – 17:00 FR ongeziene triomftocht door de letteren. De aangrijpende bijzonder interview dat ruimte laat voor de essentie van Maximousse Houdt de wetenschap rekening met literaire toekomst- zoektocht naar het verborgen verleden van zijn grootva- hun werk: de combinatie van woord en beeld. De drie voorspellingen? In Brave New World voorspelde Aldous der bezorgde de auteur vele herdrukken, vertalingen en nemen het potlood in de hand en tekenen een uur lang Vier schrijvers van uitgeverij Maelström brengen een Huxley de opkomst van genetica en antidepressiva. literaire prijzen. Dankzij deze roman ontdekte een nieuw terwijl ze worden geïnterviewd door Geert De Weyer. poëtische lezing/performance zolang de wasmachine Welke andere uitvindingen uit sciencefictionromans zijn lezerspubliek ook het rijke oeuvre van Hertmans. Mark Hun tekenwerk wordt getoond op het grote scherm. blijft draaien. Met Karel Logist, Kenan Görgün, Vol au inmiddels ingeburgerd? Hoe staat het bijvoorbeeld met Schaevers praat met hem over het recente succes en ORG. Passa Porta Vent en Benjamin Pottel. ORG. Passa Porta de teletijdmachine van H.G. Wells? Marc Reynebeau alle boeken die daartoe leidden. ORG. Passa Porta, BOZAR LITERATURE Jenny Offill onderzoekt met wetenschapsfilosoof Jean Paul van Time to slam the mic! Bendegem wat scifi de wereld te bieden heeft. 16:00 – 16:45 EN ORG. Passa Porta, Muntpunt Careful with that Axe, Eugène! De Markten / Spiegelzaal 16:30 – 17:15 NL, FR, EN BRONKS / Kleine zaal 2 17:45 – 18:15 FR ‘A book this sad shouldn’t be so much fun to read’ Dany Laferrière BOZAR / buiten schreef The Guardian over Het kleine theater van verbro- Na de workshop Step in 2 Time, de wedstrijd. Bloedstol- 17:00 – 17:45 FR Acteurs van het Brusselse theatergezelschap Transquin- lende verbale tweekamp in up-tempo, met special guest Riches-Claires / Théâtre ken beloftes. Een schrijfster overschouwt de ondergang quennal verrassen de voorbijgangers met nieuwe van haar huwelijk en becommentarieert op scherpe, Youness, Belgisch kampioen Poetry Slam 2010 en 2012. ORG. Passa Porta, BRONKS, Urban Woorden ‘Vertragen, maar met dezelfde intensiteit’, dat is het popsongs op teksten van auteur Eugène Savitzkaya. poëtische wijze haar levenskeuzes, van kunstenaar- tot credo van Dany Laferrière. In L’Art presque perdu de ne ORG. Passa Porta, Transquinquennal moederschap. Terecht door The New York Times gere- rien faire toont hij zich een expert in het nietsdoen als kend tot de 10 beste boeken van 2014. How I live now - levenskunst. Deze humanist is de eerste Haïtiaans-Que- Interview: Kathy Mathys. Belgische filmpremière becse auteur die werd opgenomen in de Académie ORG. Passa Porta, Uitgeverij De Geus 16:30 – 18:15 OV, ondertiteling NL BRONKS / Grote zaal française. Interview: Nathalie Skowronek. ORG. Passa Porta Ljoedmila Een Amerikaanse adolescent wordt naar familie op het Engelse platteland gestuurd. Ze vindt er haar draai en Petroesjevskaja wordt verliefd, maar dan breekt de oorlog uit. Belgische première van de verfilming van How I live now, met in 16:00 – 16:45 RU, simultaan vertaald EN Ian McEwan BOZAR / Terarken de hoofdrol Saoirse Ronan (The Grand Budapest Hotel). Korte introductie en Q&A door auteur Meg Rosoff. 18:15 – 19:00 EN Ljoedmila Petroesjevskaja’s werk mocht niet worden BOZAR / Henry Le Boeufzaal The Times keek ernaar en vond het ‘horribly beautiful’. gepubliceerd onder het Sovjetregime. Dit onrecht werd ORG. Passa Porta, BRONKS Niet te missen festivalafsluiter in de grote sindsdien rechtgezet met tal van prestigieuze literaire prijzen en een nationale viering voor haar 70ste verjaar- zaal van BOZAR. De Britse auteur Ian dag. Dankzij publicaties in Paris Review en n+1 Maga- Frédéric Beigbeder McEwan bouwde een literair oeuvre op zijn zine wordt haar werk nu ook in het Westen ontdekt. Een 16:30 – 17:30 FR fascinatie voor de menselijke geest. unieke kans om ‘de grootste levende Russische auteur’ AB / Theater Fictie laat hem toe actuele onderwerpen als (The New York Times) te ontmoeten. Is Frédéric Beigbeder een eigentijds auteur? Hoewel ecologie, macht, religie en wetenschap van bin- ORG. Passa Porta, BOZAR LITERATURE zijn laatste roman over de liefdesaffaire van Oona Chap- nenuit bloot te leggen. Hij plaatst zijn persona- Verboden boeken: Ali Amar lin en J.D. Salinger in de jaren 40 gaat, stelt de auteur ges voor morele dilemma’s in de wereld na 9/11. van Euro 6,99 zich vragen in het ‘hier en nu’. Meer 16:00 – 16:15 FR Annelies Beck praat met ‘England’s national bepaald: hoe moet je schrijven als de groten al alles heb- Goupil Le Fol writer’ (dixit The New Yorker) over zijn werk ben gezegd en geschreven? Interview: Eric Russon. Veilig weggeborgen in de sfeervolle bar Goupil Le Fol, een Muziek: Pigeon en onze tijd. van de best bewaarde geheimen van Brussel, leest Ali ORG. Passa Porta, AB, Institut Français ORG. Passa Porta, BOZAR LITERATURE, Uitgeverij De Harmonie Amar een fragment uit een van de vele boeken die ooit in de Westerse wereld werden verboden of gecensureerd. ORG. Passa Porta 9 ZONDAG 29.03 10:30 > 18:15 © David© Gilliver

Het Passa Porta Festival Kids verwent uitgebreid de jongste lezers!

Verhalenjukebox alle leeftijden + De kleine wereldbibliotheek Kindercinema 4 10:30 – 17:00 NL, FR, EN 11:00 – 12:45 Le Wolf 11:00 – 15:00 NL, FR, TR, AR, CHI, PT BRONKS BRONKS / Kleine zaal 1 In een akoestisch volledig geïsoleerd huisje hoort het De mooiste prentenboeken uit verre landen worden in de oorspronkelijke taal voorgelezen Een keuze uit de mooiste korte verhalen voor kinderen publiek hoe een prentenboek in voice-over wordt voor- en in het Frans of Nederlands. op het witte doek. gelezen. De illustraties worden op een panorama- Beperkt aantal plaatsen. ORG. Passa Porta, BRONKS scherm geprojecteerd. ORG. Passa Porta, BRONKS, Stichting Lezen, Foyer, OCA Brasilis, Turkse Unie van België ORG. Le Wolf De uitvinding 6+

+ + 12:45 NL Knutseltafel XL alle leeftijden Open dit boek niet! 6 De kat en de duisternis 6 – 13:30 BRONKS / Grote zaal 11:00 – 17:30 ALLE TALEN 11:00 – 11:45 FR, AR 13:15 – 14:00 PT, NL BRONKS BRONKS / Kleine zaal 2 BRONKS / Kleine zaal 2 Keepvogel ontwerpt een machine. Hij gaat aan het tekenen, maar er lijkt maar geen eind aan zijn verbeelding Schuif aan en knip en plak mee! Een boek met twee kanten. De ene kant mag je In O gato e o escuro gaat de kat Pintalgato op zoek naar te komen. De hond Tungsten snapt er niks van. Als de ORG. BRONKS, Passa Porta open doen: dan ruik je de heerlijke geur van thuis. nieuwe horizonten. Pintalgato is een beetje bang maar machine echt begint te werken, dreigt het helemaal mis De andere kant heeft een duidelijke waarschuwing: vooral heel nieuwsgierig. Want hij doet niets liever dan te lopen. Auteur Wouter van Reek vertelt over Keepvo- Dichter interviewt kinderen 8+ ‘Open dit boek niet!’ Fatima Sharafeddine leest haar op ontdekking gaan. Een verhaal over angst voor het gel en zijn spannende uitvinding en laat ter plekke zien boek in twee talen. Benieuwd of ze de waarschuwing onbekende (en dat dat niet nodig is!). Een innemend 11:00 – 11:45 NL hoe je een animatiefilm maakt. BRONKS / Grote zaal in de wind slaat… De Libanees-Belgische auteur is prentenboek van Mia Couto en Marilda Castanha uit ORG. Passa Porta, BRONKS een van de meest eigentijdse stemmen in de Arabi- het verre Mozambique. Wordt voorgelezen in het Portu- Kinderen van 4 scholen lazen de dichtbundel ‘Samen sche kinderboekenwereld. gees en het Nederlands. over een muurtje’ van Geert De Kockere en maakten er korte animatiefilms bij. De resultaten worden voor het 6+ 6+ eerst vertoond. Geert De Kockere, die met deze bundel De rode appel Kleine Adelaar. Vertelling 25 jaar schrijverschap viert, leest gedichten en inter- 12:15 – 13:00 NL, TR 14:15 – 15:00 CHI, NL BRONKS / Kleine zaal 2 BRONKS / Kleine zaal 2 viewt de jonge filmmakers. ORG. Passa Porta, KIDSCAM i.s.m. Geert De Kockere Op een koude, besneeuwde winterdag ziet een konijn- Wanneer Yang merkt dat het jongetje dat hij vond in de tje tot zijn grote vreugde een rode appel hangen. Maar sneeuw veel talent heeft voor kungfu aanvaardt hij hem

Voorlezen hoe hij ook springt, hij kan er niet bij. Dan krijgt hij de als leerling. Zo begint Kleine Adelaar aan een lange Wouter© vanReek voor iedereen alle leeftijden onverwachte hulp van de veldmuis, de vos en de beer. en zware weg die hem uiteindelijk naar de volmaakt- Hoe alles begon 9+ 11:00 – 12:00 FR, NL Dit heerlijke, grappige en vaak vertaalde verhaal van de heid zal leiden. Chen Jiang Hong woont in Parijs en is Le Wolf Turkse auteur en illustrator Feridun Oral wordt in het geliefde omwille van zijn nostalgische tekeningen. Hij 14:00 – 14:45 NL BRONKS / Grote zaal Grasduinen in het aanbod van Le Wolf en in een knusse Turks en het Nederlands voorgelezen. illustreert sprookjes uit de hele wereld, maar vooral de omgeving luisteren naar voorleesboeken in verband met Chinese. Voorgelezen door Brusselaars, in het Chinees Heel erg lang was er geen enkel levend wezen op onze tijd. Voor alle leeftijden, ouders en kinderen. en het Nederlands. planeet. Dat veranderde plots, er was opeens leven. ORG. Passa Porta, Le Wolf Waar kwam dat opeens vandaan? Hoe is de mens ontstaan? En het pantoffeldiertje? Meervoudig prijzenwin- naar Jan Paul Schutten (Het raadsel van alles wat leeft) legt helder uit hoe het zit met de big bang en alles wat erop volgde. Van 13 miljard jaar geleden tot vandaag, in minder dan een uur tijd. ORG. Passa Porta, BRONKS

10 ZONDAG 29.03 passa porta festival kids

Het groeiende + Step in 2 time. Workshop 13 > 18 Meg Rosoff 14 & volwassenen landschap alle leeftijden 14:00 – 16:00 NL, FR, EN 15:15 – 16:00 EN BRONKS ! RES. 14:00 – 17:00 FR, NL BRONKS / Grote zaal Le Wolf Gezocht: schrijvers, slammers, rappers en dichters voor Meg Rosoff werd met How I live now in een klap bekend een exclusieve 2 uur durende workshop. Onder begelei- Deelnemers van alle leeftijden mogen een stukje landen geprezen in de hele wereld. Ze wordt beschouwd als ding van professionele slammers Mathieu Charles en schap schilderen op een langgerekt collectief doek en zo een van de meest bijzondere auteurs voor jongeren van Giovanni Baudonck. Wordt gevolgd door een Poetry ontstaat stukje bij beetje een reis naar het onbekende. vandaag. Over haar nieuwste boek, een meeslepende Slam met alle deelnemers. Begeleid door Anne Brouillard, auteur van prentenboe- coming-of-age van de tiener Mila, schrijft The Guardian: Inschrijven verplicht: [email protected] ken over reizen door tijd en ruimte. Techniek: tempera op ‘Picture Me Gone is completely, completely wonderful.’ ORG. Passa Porta, BRONKS, Urban Woorden doek. Verf en borstels staan klaar. Ayco Duyster (Studio Brussel) gaat in gesprek met de ORG. Passa Porta, Le Wolf auteur over verleden en toekomst, en wij daar tussenin. Time to slam the mic! ORG. Passa Porta, BRONKS + Jarig! Opening expo Poetry Slam 13 & volwassenen L’école des loisirs – 50 ans 16:30 – 17:15 NL, FR, EN How I live now alle leeftijden BRONKS / Kleine zaal 2 + Belgische ﬁlmpremière 12 15:00 – 17:00 FR Na de workshop Step in 2 Time, de wedstrijd. Bloedstol- Le Wolf & volwassenen lende verbale tweekamp in up-tempo, met special guest 16:30 – 18:15 OV, ondertiteling NL Hapjes en signeersessies met de auteurs en illustratoren Youness, Belgisch kampioen Poetry Slam 2010 en 2012. BRONKS / Grote zaal van de Franse uitgeverij L’École des loisirs. Aanleiding is ORG. Passa Porta, BRONKS, Urban Woorden de inhuldiging van hun tentoonstelling met afbeeldingen Een Amerikaanse adolescent wordt naar familie op het uit 50 jaar kinderen jeugdboeken. Met Geneviève Cas- Fatima© Sharafeddine Engelse platteland gestuurd. Ze vindt er haar draai en Open dit boek niet! terman, Ludovic Flamant, Jean-Luc Englebert, Fré- wordt verliefd, maar dan breekt de oorlog uit. Belgische déric Stehr … De expo is tot juli 2015 te zien bij Le Wolf. première van de verﬁlming van How I live now, met in ORG. Passa Porta, Le Wolf de hoofdrol Saoirse Ronan (The Grand Budapest Hotel). Korte introductie en Q&A door auteur Meg Rosoff. The Times keek ernaar en vond het ‘horribly beautiful’. ORG. Passa Porta, BRONKS

De beste boeken van het Passa Porta Festival www.wereldbibliotheek.nl

Satanstango Een manier van leven De corrector László Krasznahorkai Peter Bieri Ricardo Menéndez Salmón

Vertaalster Mari Alföldy won de Filter Vertaalprijs Bieri (bekend van Nachttrein naar Lissabon onder Madrid wordt opgeschrikt door een reeks voor haar vertaling van de moderne Hongaarse het pseudoniem Pascal Mercier) onderzoekt hoe bomaanslagen. De leugens en verdraaiing door de klassieker Satanstango. onze waardigheid wordt bepaald door de wijze regering die hierop volgen, wekken de woede van waarop wij omgaan met anderen en met onszelf. de jonge Vladimir. Hij ontdekt welke zaken in een ‘Als geen ander weet Krasznahorkai het mensenleven werkelijk van waarde zijn. onvermogen tot articulatie van de armen met veel ‘Een belangrijk, een prachtig, een zeer schoonheid in zorgvuldige taal te vatten.’ lezenswaardig boek.’ Frankfurter Allgemeine ‘Er zijn schrijvers die het verdienen eeuwig gelezen NRC Handelsblad **** Zeitung te worden. Ricardo Menéndez Salmón is een van hen.’ Estremadura

11 ZONDAG 29.03 Extra

Nowhere Snellezen VRIJDAG 10:00 – 22:00 PERFORMANCE 11:30 – 18:00The time is always now. NL, FR,het is altijd nu EN nu altijd is het Zsenne Art Lab AB / Foyer Het is altijd nu, en altijd nu of nooit. het 27.03 JENS CHRISTIAN GRØNDAHL Van 18 tot 29 maart woont en speelt pianist en compo- Spritz haalde wereldwijd het nieuws met een snel- gespreksstof en over literatuur - essays is nist Marino Formenti piano in kunstruimte Zsenne art lees-app waarmee u kan lezen met een snelheid van Literatuur brengt vaak schoonheid, troost en verstrooiing. Maar Klara live in Passa Porta lab. Muziek en stilte wisselen elkaar af, tijd en ruimte 1000 woordenschrijvers per die ertoeminuut, doen brengen wat ons nogdrie meer keerdan dat. Goedezo snel is als we literatuur is altijd actueel, al komt ze van vroeger tijden of van ver. altijd 17:00 – 19:00 vloeien in elkaar over. Op het repertoire, werk van o.a. gewend zijn.Goede Tijdens literatuur vertelt het altijd lezen hoe het isricht om hier enu nu uw te leven. blik op één punt Het is altijd nu bundelt de opmerkelijkste teksten, essays en Cage, Feldman en Couperin. U mag erbij zijn, wanneer en en verschijntgespreksfragmenten de tekst uitwoord de eerste tienper bestaansjaren woord van aanPassa snel tempo. nu Klara strijkt neer in de Passa Porta Bookshop. Porta, het internationale literatuurhuis in Brussel. Ze tonen een essays over literatuur en gespreksstof door hoe lang u maar wilt. Op het festivalliteratuur kan die blijft udenken, dankzij blijft geven, enonze openingen Spritzinstallatie blijft maken. zelf Olav Grondelaers zoekt uit wat er zondag te Paul Auster ORG. Kaaitheater (Performatik) testen hoe hoog uw leestempo ligt. Misschien is lezen Julian Barnes Annelies Beck beleven valt op het parcours en praat met A.S. Byatt Mircea Cąrtąrescu Bernardo toch topsport?Echte literatuur is een paspoort Carvalho Javier Cercas Jonathan enkele prominente gasten van het festival. tussen individuen en culturen. Coe Marie Darrieussecq Lydia Davis Amitav Ghosh Jens Christian Grøndahl David The Silent Box ORG. Passa Porta,Maar Spritz wil dit paspoort functioneren, Grossman Alan Hollinghurst Siri Hustvedt Te volgen op de livestreampagina wil het geldig zijn, zodat we er Howard Jacobson Ismail Kadare António Lobo 10:30 – 18:00 NL, FR, EN de grenzen mee kunnen overschrijden Antunes Amin M a a l o u f Alain M a b a n c k o u Claudio van passaporta.be. Magris Alberto Manguel Javier Marías David die de macht opwerpt, dan moet Beursplein A Possibility of an Abstraction: Mitchell Herta Müller Antonio Muñoz Molina de literatuur vóór alles iets anders zijn – Ben Okri Orhan Pamuk José Luis Peixoto Olivier dan moet ze het opstandige woord zijn. Rolin Nawal El Sadaawi Boualem Sansal Square Dance Jorge Semprún Meir Shalev Michaïl Sjisjkin Voelt u zich verdrukt door het lawaai van de stad of weet JAVIER CERCAS 15 Goce Smilevski Su Tong Ilija Trojanow 14:00 – 18:00 PERFORMANCE Dubravka Ugresic Juan Gabriel u niet meer welk programma te kiezen? Trek u dan even Vásquez Derek Walcott / Ravensteingalerij Kjell Westö terug in deze kleine oase van stilte. Vertraag de tijd en BOZAR

sta stil bij de literaire parels van onze auteurs. De Nederlandse kunstenares Germaine Kruip laat dan- DE GEUS | PASSA PORTA ORG. Vormingplus Citizenne, Passa Porta sende derwisjen hun traditionele cirkelvorm doorbreken en vierkante patronen introduceren. Een onderzoek in Eén minuut stilte ruimte en tijd. 11:30 – 18:00 ORG. BOZAR, Kaaitheater (Performatik) het is AB / Foyer Geluidskunstenaars interpreteren 1 minuut stilte. Het altijd nu resultaat is een krachtige soundscape die tot de verbeelding spreekt. Neem plaats in deze omgebouwde Bij Uitgeverij De Geus verschijnt een prachtig kappersstoel en laat u meevoeren door het geluid van boek met de opmerkelijkste teksten, essays en de stilte. Concept en realisatie: Jeroen Demeyer en gespreksfragmenten uit de eerste tien bestaansjaren Bart De Melker. van Passa Porta. Ze tonen een literatuur die blijft ORG. Vormingplus Citizenne, Passa Porta, AB denken, blijft geven, en openingen blijft maken. Met bijdragen van o.a. Antonio Muñoz Molina, © Hans© Ulrich Obrist Jens Christian Grøndahl, Claudio Magris, Alberto Literair parcours Manguel, Nawal El Saadawi en Annelies Beck. ZATERDAG voor blinden en slechtzienden € 15 Verkoopprijs 28.03 € 12 Bij een ticket voor een avond Ook personen met een visuele beperking kunnen volop van het Passa Porta Festival genieten. of bij de badge voor het Parcours op 29.3 Hans Ulrich Obrist Een heus literair parcours werd voor hen uitgetekend: over performancekunst

18:30 EN 14:30 – 15:30 Beurskafee Kaaitheater PoëziePolitique: Geert Buelens, Maarten Van Der Graaff,… Onze festivalgast Hans Ulrich Obrist spreekt ter gele- 16:00 – 16:45 Beursschouwburg genheid van Performatik (Kaaitheater) over zijn ervaring Memo’s voor dit millennium: met het presenteren van performancekunst op de Archi- Ann De Craemer, Peter Terrin en Niña Weijers tectuur Biënnale van Venetië, Art Basel en in zijn Lon- dense Serpentine Galleries. 17:15 – 18:00 BOZAR ORG. Kaaitheater (Performatik), Passa Porta Stefan Hertmans

De blinden en slechtzienden die zich aan het infopunt in de lokettenzaal van het Centraal Station aanbieden om 14:00 worden onder begeleiding naar de bovenstaande programma’s geloodst. Now & then Inschrijven verplicht: 02 226 04 54 of [email protected] Passa Porta in de binnenstad In de aanloop naar het Passa Porta Festival wordt het centrum van Brussel overspoeld met inspirerende citaten van festivalauteurs rond het thema Now & Then. Ook in Passa Porta zijn de citaten prominent aanwezig.

Given that we can Het verleden! live only a small part De geschiedenis! of what there is in us: what happens Ik ben with the rest? er dol op Pascal Mercier Nachtzug nach Lissabon maar soms vrees ik dat ze alleen een blok zijn aan ons been.

Tom Lanoye Gelukkige slaven

passa porta passa porta festival 26 > 29 .03 2015 festival 26 > 29 .03 2015 LITERATUUR // LITTÉRATURE // LITERATURE LITERATUUR // LITTÉRATURE // LITERATURE

passaporta.be passaporta.be

12 Van harte Brussel

In het weekoverzicht van tvbrussel geeft Yasmina je een hartelijke blik op Brussel. Met z’n grote en kleine verhalen, telkens vanop een bijzondere locatie. IN DISPLAYS AROUND BRUSSELS De Week van tvbrussel, elke zaterdag op OR VIA AGENDAMAGAZINE.BE Elke zondag op

Kaai_jaarbrochure2014_AGENDA.indd 1 14-05-14 15:47 :30 :30 :30 :30 :30 :30 :30 :30

!!! ZOMERTIJD 10:30 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00

// AB Theater Michel Faber T. Lanoye, J. De Pauw Frédéric Beigbeder & E. Dottermans CWTA,E! Foyer Snellezen / Speed-reading / Lire à grande vitesse

YFIC: Wauter Mannaert YFIC: Conz YFIC: Kim

YFIC: Noémie Marsily YFIC: Maxime Jeune YFIC: Fabienne Loodts

A Minute’s Silence Huis 23 Performance: First is The Worst Performance: First is The Worst // Beursschouwburg Beurskafee Erotische poëzie / Erotic Poetry / PoëziePolitique Charles Ducal Gouden zaal Poésie érotique Andrea Canobbio Walter Siti Interview in tekeningen Rode hal Twee donderpreken Memo’s: N. Weijers, P. Terrin & A. De Craemer Zilveren zaal Memo’s: Y. Petry, J. Ouariachi & C. Van Gerrewey voor de Beursschouwburg De Laatste Minuut van Brussel De Laatste Minuut van Brussel De Laatste Minuut van Brussel // Beursplein The Silent Box // BOZAR Henry Le Boeuf Ian McEwan

CWTA,E! Studio A. Camenisch & R. László Krasznahorkai V. Luiselli & J. Theunissen Terarken Menéndez Salmón Eduardo Halfon Álvaro Enrigue L. Petrushevskaya Zaal M Pascal Mercier Stefan Hertmans Ravensteingalerij A Possibility of an Abstraction: Square Dance // Brussels Yoga Pilates Yoga met Maud Vanhauwaert // De Markten Spiegelzaal Ontbijt met Joke Hermsen J. Vanistendael & D. Goblet Jenny Ofﬁll // deBuren J. Hájíˇcek & D. Lungu A. Verbeke A. De Craemer A. Amar T. Rosenboom // Goupil Le Fol K. Logist V. Luiselli J. Vanistendael // Greenwich Taverne Greenwich Meal Time Greenwich Meal Time // Het Goudblommeke in Papier K. Peeters, P. Verbeken, K. Broucke // La Bellone Valérie Zenatti & Pierre Assouline Régis Jauffret Éric Reinhardt // La Centrale H. U. Obrist & D. Grau Eugène Savitzkaya // De Munt Foyer CWTA,E! De lit. van de toekomst // Les Brigittines Chapelle Ph. Roth Le temps d’une œuvre Christine Angot Julia Kristeva // Maximousse Le temps d’une lessive Le temps d’une lessive Le temps d’une lessive // Muntpunt Literair salon M. Reynebeau & P. Lateur M. Reynebeau & A. Beck M. Reynebeau & J. P. van Bendegem // Passa Porta Literary walk Literaire stadswandeling Balade littéraire // Recyclart Bar De literaire keuken // Riches Claires Théâtre Linda Lê & Kamel Daoud Dany Laferrière Bibliothèque Ali Amar // Rits Café Andrey Kurkov Ghayath Alhmadoun // Théâtre des Martyrs Hubert Reeves Pierre Bayard

CWTA,E! // Théâtre du Vaudeville Nancy Huston Griet Op de Beeck Lydie Salvayre & Antoine Volodine Joris Luyendijk

CWTA,E! // Washing 65 Wastijd! Wastijd! Wastijd! // Zsenne Art Lab Nowhere passa porta festival kids // BRONKS Balkon Knutseltafel XL / Cut & Paste XL / Atelier de bricolage XL Grote zaal Dichter interviewt kinderen De uitvinding Hoe alles begon Meg Rosoff How I live now Kleine zaal 1 Kindercinema / Ciné pour enfants Step in 2 Time Kleine zaal 2 N’ouvre pas ce livre ! De rode appel De kat en de duisternis Kleine Adelaar Time to slam the mic! // Le Wolf Lectures pour tous / Voorlezen voor iedereen

Juke-box à histoires / Verhalenjukebox / Story jukebox Le paysage agrandissant / Het groeiende landschap NL FR Expo École des loisirs 50 ans EN, DE, ES, … :30 :30 :30 :30 :30 :30 :30 :30

PERFORMANCE / CINEMA 10:30 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00

14 1 2 3 4 5 6 d o B tr R. a St- Roch Klein rh St.-Rochusstr d. e r n Kruidtuinlaan ons Av B m t Théâtre . Victoria Regina -laan Kasteeltje C . Kruidtuin uai au s D2 im Q V National AB Anspachlaan 110 T aartstraat City 2 * PARCOURS 29.03Rue du Canal e laan i - s s a Rue e a du u n Bd. du Jardin k Kanaal - q P r n on e D3 a t Botanique Beursplein ite Linielaan B N * e u k eu x f 9 u ch a Rue Locquenghien -st a S t A . L

a Q Steenkoolkaai Rue du Gran a D2 raat Quai à la Houille r Nieuw- brug Beursschouwburg A. Ortsstraat 20-28 t * Grootgodshuisstraatd Hospice s s Quai au Bois à Brûler Varkens- r n t R u e Quai aux Briques . e Nieuw- straat a markt B d l m e t . r F R. d. Finistère a g B a e F6 e

a BOZAR Ravensteinstraat 23

ijn é i o r R. d. Marché r Finisterraestr

g t l

n *

t n h u s

o in B aux Porcs o

fs s Rue de Flandr a m Rue de

tr g r x

e r o e Rue du Rouleau. u k l’Ommegang R a o a . A2 . e Congres u M St.- Michielsstra BRONKS Varkensmarkt 15-17 r eb -straat j * e t Rolstraat Begijnhof . Rue aux Choux o s n Rue St-Michel V d e - Rue du Damier r Pl. du . ta u e l A R R n g a as Boulevard Émile Jacqmai Dambordstraat B a Béguinage to t a ST.-KATELIJNE K C4 i s p Brandhoutkaai Koolstra Brussels Yoga Pilates Wolvengracht 38 n e e m a v e STE- t e L u s D . at CATHERINEBaksteenkaai Boulevard AdolpheMartelaars- Max R e - a L B n s Place n s plein C4 e a t h * deBuren Leopoldstraat 6 p e e R. des Augustins De Brouckère Place des is c a r La Bellone e a a t n r P P RueAugustijnenstr de Laeken -plein Martyrs w a Zandstraat MRue des Sables De Markten Oude Graanmarkt 5 C2 s Nieuwe e Place * e g u t Rue du Meiboom -straat n Graanmarkt Ste-Catherine t a d i Rue Neuve R . n Rue des Boiteux e o . Rue du Fossé aux Loups e Pl. du Antoine de l’É tra u rg Kreupelenstraat E3 M r. rs R Goupil Le Fol Violetstraat 22 Nouveau Marché St.-Katelijne- vêq ’A e s d s ue ilv e in plein e r aux Grains t a S u Z Rue des Comédiens d k r R t B Bd Pachéco r G .- DE BROUCKÈREisschopsstraat R Komediantenstraat C2 t a x u K Greenwich taverne Kartuizerstraat 7 r m u e n Dansaertstraata at * a a S n a é t el W a p r h e ij Rue olvengracht G rc -C ne La MonnaiDe Munt la m e a a s - d t tr d F3 e M h . Rue de la Vierge Noire C u e Het Goudblommeke Cellebroersstraat 55 x r t R O i Zwarte Lievevrouwst R u n R n e e au u R o u i - u K e x e Grétr ue e D o V d m d d P u d i a g P ou e a in Papier u u M . e . m ls R Anspachlaan y l’É l d lets ar B D c LeopoldstraatRue Léopol r R u a e tra o e ch u e n e e y d u v é t er Rue d’Assaut B a le u Rue a Schildknaapsstr u t -s a -straat a

t R u r e A. Orts-straat K t Stormstraat B2 V S tr x ieken s d La Bellone Vlaamsesteenweg 46 a o Kartuizersstraat . p ig * a x e d L m u e e k e Rue des Fripiers r s m tr m . B e d r t ark G u tr e ha a Kleerkopersstraat Rue d’Arenberg R a C ra t e a il es t h j n C2 t d s rc La Centrale St.-Katelijneplein 44 ue u a * R Fo -straat la Bloemenhof- Beurs d. l. Rue St.-Goriksplein R. in Kathedraal - Bourse R r plein Rue Plétinckx . e Anneessens- e -str. Galerie du Roi ld Place St-Géry d Koningsgaleri z C4 Place du BEURS i De Munt Muntplein e . BOURSE e * straat v rij e M e K Jardin aux Fleurs t le n T renb R r r. a g Cathédrale reu D u A r a ta e c g n c e n Stee h e o i R nst é n r u G2 d a raa G a M t e Les Brigittines Brigittinenstraat 1 e V t Zuidst r ux in la a L d * Z R a g t r o e s R AB ue s He e aa k e ue des Riches d m r in d r é s L ni s Plattesteen es a b n t u lo ë - C Grote r e s p o o n Rijkeklarenstraat la P k e o Ru g m x K str ire ie t s K Gal. de la Reine er - u S s rr B m m E3 p i e Markt St.-Hubertus- I Le Wolf Violetstraat 18 e x s Place l’ n J Gal. s n e Grand- d’Espagne e t R. des i r. n to t St.-Hubert d g n on Ko ark . Colonies e s rb le n m Place Spanjeplein B2 n a d s h R * Maximousse Vlaamsesteenweg 51 t u B Houtmarkt Rue r C e rs a u d ie Europa- a u s n t M t a r n a CENTRAAL Marché R Lo R o ra u e . r t a m i r e s kruispunt u e l t p g R Boulevard Anspaché b É rs STATION au Bois C4 e a t e s d R Muntpunt Muntplein 6 e u hRue r d p a s k a * Rue du Midi d Carref. de u R d c a V e a r a e GARE Rue Royale ’ r r i l e d u A Place a de t o l h e m e d e la e n L s s l a C k n e l’Europe M f e a a CENTRALE d ie G t E u v r - s - - l Fontainas d a L m a Galeri e derlec e n e s r Cantersteen n hts e v d o d n e C2 r A estw Ru ro s m e o M Ravenstei R Passa Porta A. Dansaertstraat 46 le g. -plein u Stoo e d V d o * t w C b u e i e p s a e a V c h b a R o u S d r r a o s t -galeri v

e o m Manneken H t l R e e r e e r e e d r e l

d r a t n e s s t n s Pis s a i n

u t t w n j r s

re e a e e G2 R a Kantersteen t Recyclart Ursulinenstraat 25

g v E u t St.-Jans- e *

t ik e Pl. de i s d plein n

’É tra Rue Baron

r l u l’Albertine -

a C s

e Pl. St-Jean t Horta -str

d t h Albertina- r D2

ê a Riches Claires Rijkeklarenstraat 24

ANNEESSENS n O uitgeverij-éditi *

e e a .

Oud Korenhuis RT R Zuid- straat u plein t u Kunstberg CA Place e R Bozar P Pl. d. l. Vieille Koningsstraat© hi n Anneessens lip R Halle aux Blés a Mont des Arts Ritscafé A. Dansaertstraat 70 C1 pe ue la Warande * -straat -plein d R. d. l’Escalier s Rue Bodeghem e t Ce de r a l C l s T e a h e A rapstraat z Parc a r b i m t ro le e B4/5 F p agne s x K Brux Théâtre des Martyrs Martelaarsplein 22 -laan -str er i * . m s en r R. Montagne Rue du Midi e s u i R t s e Paleizenplein r ue ra Pl. de er de la CourHofberg Rouppeplein P d Place des Palais ’A at p t cc Dinant m aa D4 d o E r MIM Théâtre du Vaudeville Koninginnegalerij 13 n la ’ t n y -plein l s * Place Rouppe la - o -s de w ç tr . u u n a d a i a ie t B e Rue de Ruysbroeck Koningsplein o b N P E2 Rue de e Washing 65 Zuidstraat 65 Rue de la u t R L Ruisbroekstraat Place Royale * a e d tra ol s le u

Radstraat e en -str b e R u lin ek serne Walenplein R su . Koninklijk Palei Ca Ur Zsenne Art Lab Anneessensstraat 2 D1 Place des Kapellemarkt N Roue Place Em. Grote Palais Royal* rre-Neuve Wallons Pl. de la a Stalingrad-laan Te Vandervelde Zavel a Bd. Maurice Lemonnier m Rue ue des Ursulines Chapelle R -plein Place du s G de e n Korte Grand s Hoog- t Rolstoelvriendelijke plek reserveren? straat Brigittinen- Sablon Ru r * e a Rue de straat enstraat Boden Rue de la Régence Brigittinenstraat b a la Fontaine venue m roek - Blaes NIER A Rue des Brigittines Petite rue des RegentschapsstraatMinst. Buitenl. t [email protected] Brigittines Haute inie Zaken OLV R M u Rue Blaesstraat ten Zavel Rue e

TICKETS/BADGES € € RESERVEREN info punten 26 .03 BOZAR 12 / 10 * 02 507 82 00 bozar.be 27 .03 Botanique 12 / 10 * 02 218 37 32 botanique.be 19 > 29.03 28 .03 BRONKS 6 02 219 99 21 bronks.be Passa Porta 28 .03 Flagey 12 / 10 * 02 641 10 20 flagey.be A. Dansaertstraat 46 29 .03 PARCOURS : BADGES 15 / 12 * VVK 12 €: Passa Porta Bookshop, Brussels Info Place, Brussels Tourist Office 29.03 (Grote Markt), BOZAR, visitbrussels.be, agenda.be Passa Porta 09:30 - 18:00 C2 OP DE DAG ZELF Op alle locaties en infopunten Centraal Station 09:30 - 18:00 E5 Théâtre du Vaudeville 10:30 - 17:00 D4 KIDS BADGE 6 AB 11:00 - 18:30 D2 VVK: Passa Porta Bookshop, Brussels Info Place, Brussels Tourist Office (Grote Markt), BOZAR, visitbrussels.be, agenda.be BOZAR 11:00 - 18:30 F6 OP DE DAG ZELF BRONKS, Le Wolf, Passa Porta Bookshop, Infopunten * Kortingstarief / Réductions -26, +65, werkzoekenden; Bozar Friends (26.03); Bota’Carte (27.03); BOEKVERKOOP 29.03 Friends of Flagey (28.03) Passa Porta Bookshop Paspartoe & artikel 27: aanvaard bij BOZAR, BRONKS, Flagey & Parcours. BOZAR Kaartlezers Paspartoe tijdens het Parcours enkel aan de infopunten. AB BRONKS Badges geven toegang tot alle activiteiten van zondag 29.03, ook tot de kinderprogramma’s. Les Brigittines Ticket of badge geeft recht op een korting van 3€ bij aankoop van het boek Het is altijd nu. Théâtre du Vaudeville

passaporta.be [email protected] – 0471 909 112

/passaportabrussels / @PassaPortaBXLS #PPF2015

e.r. / v.u. : ilke froyen, rue a. dansaertstraat 46 ¦ 1000 bruxelles / brussel // design: signelazer.com Samenwerken met Passa Porta is van Brussel houden. KBC Brussels, trotse sponsor.

Doe mee met de wedstrijd van KBC Brussels en maak kans op een literaire brunch!

Op zaterdag 25 april om 10 uur bent u onze gast op de Brusselse Grote Markt. Twee toonaangevende graphic novelists ontmoeten er elkaar voor het eerst: de intimistische Judith Vanistendael en de avant-garde-striptekenares Dominique Goblet. Beiden zijn thuis in Brussel. Het wordt gegarandeerd een boeiend gesprek. Napraten kunt u aan de brunchtafel die KBC Brussels intussen voor u heeft klaargezet!

Surf naar www.kbc.be/iedereen/passaporta en maak kans op een duoticket !

2014-006-KBCBR-passaporta-187x255_NL.indd 1 20/02/15 11:42