NASZ

Âwi´tokrzyski Informator Samorzàdowy gazeta bezp∏atna 31 paêdziernika 2007 r. - Nr 9 ISSN 1897-4546

Mija rok czytaj na str. 2-3 Odwiedzamy Bli˝yn czytaj na str. 4-5 Najwa˝niejszy jest pacjent czytaj na str. 6-7 2 AKTUALNOÂCI Pierwszy rok, pierwsze podsumowania Mija pierwszy rok kadencji nowego samorzàdu woje- wództwa, zarzàdu i Adama Jarubasa jako Marsza∏ka Wo- jewództwa Âwi´tokrzyskiego. Przyszed∏ czas na pierw- sze podsumowania: co uda∏o si´ zrobiç, czy by∏y powody do rozczarowaƒ i jak cz´ste nieobecnoÊci w domu znosi rodzina marsza∏ka województwa. Marsza∏ek Adam Jarubas - Jaki by∏ dla pana ten pierwszy rok pracy jako gionalnego Programu Operacyjnego. WsparliÊmy finan- marsza∏ka województwa? sowo bardzo wa˝ny i ciekawy projekt Europejskiego Cen- - To by∏ trudny czas zwiàzany z tym, ˝e przygoto- trum Bajki w Pacanowie. Ta inwestycja ( mam nadziej´, ˝e wywaliÊmy podstawowe dokumenty zwiàzane z rozwo- uda si´ jà szcz´Êliwie zrealizowaç), mo˝e byç wizytówkà jem województwa i przygotowywaliÊmy si´ do negocjacji województwa, takà jak na pó∏nocy regionu jest Ba∏towski z Komisjà Europejskà Regionalnego Programu Operacyj- Park Jurajski. nego Województwa Âwi´tokrzyskiego na lata 2007 – 2013. Takie projekty cieszà i gdy uda si´ zdobyç pieniàdze na PracowaliÊmy tak˝e nad ideà która powinna przyÊwiecaç ich sfinansowanie, to sà w∏aÊnie te momenty dla których wykorzystaniu funduszy europejskich, a – jak wiadomo warto si´ staraç, kiedy cz∏owiek widzi efekty swojej pracy. – ich rozdzia∏ jest g∏ównà kompetencjà samorzàdu woje- Bo takie przedsi´wzi´cia w przysz∏oÊci zdecydujà o roz- wództwa. Ju˝ w kwietniu jako pierwsi w kraju og∏osiliÊmy woju naszego regionu. nabór fiszek projektowych do wst´pnej bazy projektów kwalifikujàcych si´ do finansowego wsparcia w ramach Êwi´tokrzyskiego RPO, na dzia∏ania z zakresu infrastruk- tury drogowej, ochrony Êrodowiska i infrastruktury Opinia spo∏ecznej. ¸àcznie wp∏yn´∏o 845 fiszek projektowych na przedsi´wzi´cia ∏àcznej wartoÊci ok. 4,9 miliarda z∏otych Marzena Ok∏a-Drewnowicz, i na ogólnà kwot´ dofinansowania ze Êrodków unijnych Radna Sejmiku Województwa na ponad 3,6 miliarda z∏otych. Na 102 gminy z terenu wo- Âwi´tokrzyskiego, Klub Plat- jewództwa fiszki z∏o˝y∏o 101 (ogó∏em 617 projektów) oraz formy Obywatelskiej wszystkie powiaty, które zg∏osi∏y 117 projektów. - Uwa˝am, i˝ rok dzia∏al- Wszystkie zosta∏y poddane ocenie formalnej i meryto- noÊci pana Adama Jarubasa na rycznej. Ten wst´pny nabór fiszek projektowych uspraw- stanowisku marsza∏ka woje- ni prac´, gdy ju˝ b´dziemy mieli ostatecznie zatwierdzo- wództwa, jak równie˝ prac´ ny program operacyjny. To by∏y te najwa˝niejsze sprawy, ca∏ego zarzàdu nale˝y oceniç wokó∏ których si´ koncentrowaliÊmy. Ale by∏y te˝ bie˝àce pozytywnie. By∏ to przede problemy, jak trudnoÊci naszej s∏u˝by zdrowia, roszczenia wszystkim czas merytorycznej p∏acowe pracowników opieki zdrowotnej. By∏a bardzo pracy i dobrze uk∏adajàcej si´ napi´ta sytuacja, rzàd zrzuci∏ z siebie odpowiedzialnoÊç wspó∏pracy ze Êwi´tokrzyskimi samorzàdami. Na uwag´ za te sprawy, spychajàc problemy p∏acowe na barki zas∏uguje màdre podejÊcie w∏adz województwa, podej- samorzàdu. MusieliÊmy sobie z tym radziç. mowane przez nie wysi∏ki zmierzajàce do wspólnego - Uda∏o si´? rozwiàzywania problemów miast i gmin naszego regionu. - MyÊl´, ˝e tak. OdpowiedzialnoÊç za bezpieczeƒstwo Sam marsza∏ek jest cz´stym goÊciem w samorzàdach. zdrowotne naszego spo∏eczeƒstwa okaza∏a si´ wi´ksza Widaç dobre przygotowanie do aplikacji o unijne na poziomie lokalnym ni˝ na poziomie centralnym. Nie Êrodki, widoczne chocia˝by na przyk∏adzie RPO. Po- mo˝na przy tym jednak ukrywaç, ˝e podwy˝ki p∏ac dla doba mi si´ tak˝e sposób, w jaki nasz region, a tak˝e lekarzy i piel´gniarek nastàpi∏y kosztem zad∏u˝ania placó- samorzàd województwa zaczyna byç promowany. To wek s∏u˝by zdrowia, cz´sto jeszcze wi´kszego zad∏u˝ania, krok w dobrym kierunku. ˚yczy∏abym sobie, aby te bo ju˝ wczeÊniej by∏y one obcià˝one zobowiàzaniami. dzia∏ania by∏y kontynuowane. - Czy oprócz tych trudnych sytuacji by∏y te˝ powody Natomiast jako osoba zajmujàca si´ zawodo- do zadowolenia? wo sprawami pomocy spo∏ecznej oczekiwa∏abym - OczywiÊcie by∏y równie˝ sympatyczne chwile. wi´cej dynamizmu i konstruktywnych zmian w tym ZdecydowaliÊmy o wpisaniu kilku wa˝nych inicjatyw na jak˝e wa˝nym obszarze. Wdra˝ane powinny byç ju˝ listy du˝ych projektów finansowanych z funduszy unij- przecie˝ programy systemowe w ramach PO Kapita∏ nych. I tak np. Âwi´tokrzyskie Centrum Tradycji i Kultury Ludzki. Tu potrzeba wi´cej energii w dzia∏aniu i kon- Gór Âwi´tokrzyskich, które powstaç ma wokó∏ Âwi´tego sultacji z jednostkami terenowymi w tym obszarze. Krzy˝a, wpisane jest na list´ inwestycji kluczowych Re- AKTUALNOÂCI 3

- Województwo Êwi´tokrzyskie nie zakoƒczy∏o jesz- cze negocjacji z Komisjà Europejskà w sprawie Regio- nalnego Programu Operacyjnego. Czy mo˝na tu mówiç Opinia o opóênieniu i czy wp∏ynie to na realizacj´ programu? - Jestem przekonany, ˝e opóênieƒ nie b´dzie. Ten pro- W∏odzimierz Badura, Bur- gram b´dzie podpisany prawdopodobnie w listopadzie. mistrz Miasta i Gminy Piƒczów Kwestià spornà jest projekt naszego regionalnego lotniska - Oceniajàc dotychczasowà w Obicach. Jego budowa jest ambicjà regionu, staramy si´ prac´ pana Adama Jarubasa, po robiç wszystko, aby t´ inwestycj´ zrealizowaç. Nie rozu- pierwszym roku dzia∏alnoÊci miem z jakich przyczyn Komisja Europejska nie chce si´ jako marsza∏ka wojewódz- na nià zgodziç. Ârodki na realizacj´ tego przedsi´wzi´cia twa Êwi´tokrzyskiego, musz´ sà w Regionalnym Programie Operacyjnym, którym przyznaç, ˝e z pewnoÊcià zarzàdza samorzàd województwa i zarzàd województwa. przynios∏a mu ona wie- JesteÊmy pe∏noprawnym cz∏onkiem Unii Europejskiej, le powodów do satysfakcji. projekt jest poparty przez polski rzàd… W tej sytuacji W szczególnoÊci bioràc pod trudno zrozumieç, dlaczego komisarz z Brukseli arbitral- uwag´ fakt, ˝e jest to jeden nie decyduje, co jest wa˝ne dla rozwoju naszego regionu. z najm∏odszych marsza∏ków w Polsce. Narzucone To jest trudne do akceptacji. Ale co wa˝ne – czy b´dzie tempo prac, koniecznoÊç przeprowadzenia wielu zgoda Komisji Europejskiej na finansowanie lotniska czy zmian zwiàzanych z efektywnym wykorzystywaniem nie, te fundusze zostanà w województwie. PodkreÊlam to, przez samorzàd Êrodków unijnych pokaza∏o, ˝e jest bo powsta∏ mit, ˝e Komisja Europejska zabierze je nam. to marsza∏ek sprawny, pracowity, podejmujàcy szereg Mamy opracowany wariant alternatywny, te pieniàdze wa˝nych inicjatyw. Oceniajàc dzia∏alnoÊç marsza∏ka zostanà w regionie. Mam te˝ nadziej´, ˝e jak najszybciej Jarubasa przez pryzmat wspó∏pracy na linii Wojewódz- b´dziemy mogli zakoƒczyç negocjacje i og∏osiç nabory ju˝ two – Gmina Piƒczów, pragn´ wyraziç swoje uznanie kompletnych projektów. za pomoc przy sk∏adaniu „fiszek”, ustaleniu przebiegu - Panie marsza∏ku czy jest coÊ, co wpisa∏by pan na kon- obwodnicy Piƒczowa, wsparciu projektu renaturyzacji to rozczarowaƒ czy niepowodzeƒ tego pierwszego roku? rzeki Nidy, czy projektu rozbudowy kanalizacji z wy- - Nie by∏o nam dane doÊwiadczyç jakiÊ wielkich korzystaniem Funduszu SpójnoÊci – a wi´c kluczowych pora˝ek, z czego si´ bardzo ciesz´. Natomiast przez ten i fundamentalnych dla lokalnej spo∏ecznoÊci inwesty- rok mieliÊmy okazj´ spieraç si´ z rzàdem o kszta∏t ustawy cji. OczywiÊcie najbardziej obiektywnà opinià pracy o polityce rozwoju regionalnego. Przypomn´, ˝e przez marsza∏ka b´dà zrealizowane z udzia∏em Êrodków unij- pewien czas obowiàzywa∏o tzw. weto wojewody i kilka nych inwestycje w naszej gminie, które jestem przeko- innych karykaturalnych rozwiàzaƒ, które nie obowiàzujà nany, przy tak dobrze uk∏adajàcej si´ wspó∏pracy, zre- nigdzie indziej w Europie, a które dawa∏y administracji alizujemy jeszcze w tej kadencji. rzàdowej kompetencje administrowania Êrodkami euro- pejskimi. To naprawd´ by∏a granda. Na szcz´Êcie Komisja Europejska oprotestowa∏a te rozwiàzania, a rzàd musia∏ wykreÊliç prawo weta wojewody w wydatkowaniu fundu- szy unijnych. By∏o kilka prób ograniczania samorzàdnoÊci, Opinia ale uda∏o si´ jà – przy wsparciu Komisji Europejskiej – obroniç. Zw∏aszcza, ˝e podczas negocjacji z przedstawi- cielami Komisji Europejskiej, przewodniczàcy tej grupy, S∏awomir Marczewski, Rad- Manfred Beschel, zwróci∏ uwag´, ˝e obowiàzujàcy w Pol- ny Sejmiku Województwa sce model samorzàdu jest wzorcowy i fakt, ˝e programy Âwi´tokrzyskiego, Klub „Le- dla regionu negocjuje si´ na poziomie wojewódzkim jest wica i Demokraci” bardzo dobrym rozwiàzaniem. - Rok dzia∏alnoÊci marsza∏ka - W ciàgu tego roku, jako marsza∏ek województwa zjeêdzi∏ Adama Jarubasa oraz kiero- pan praktycznie ca∏y region. Cz´sto wiàza∏o si´ to z d∏ugim wanego przez niego zarzàdu dniem pracy i z póênymi powrotami do domu. Jak znosi to oceniam bardzo pozytywnie. ˝ona, zw∏aszcza, ˝e powi´kszy∏a si´ paƒstwu rodzina? Podo∏ali nowym zadaniom, - No có˝, nie najlepiej. Niestety znacznie wi´ksze sprawnie wykorzystywane obowiàzki spoczywajà teraz na ˝onie - opieka ju˝ nie nad sà fundusze unijne, a sam jednym, ale nad dwoma synami. Natomiast staram si´ marsza∏ek mimo m∏odego wie- rekompensowaç to w inny sposób, choçby w weekendy. ku Êwietnie sprawdza si´ w roli gospodarza regionu. Ale te niestety równie˝ cz´sto mam zaj´te. Ta praca to jest Jestem radnym ju˝ trzecià kadencj´ i musz´ przyznaç, rodzaj emigracji. Wià˝e si´ z póênymi powrotami o domu, ˝e wspó∏praca mi´dzy nami uk∏ada si´ bardzo dobrze. a to powoduje, ˝e chocia˝by kontakt z dzieçmi w natural- Na pochwa∏´ zas∏ugujà te˝ profesjonalni pracownicy ny sposób jest ograniczony. Jak póêno wracam, ch∏opcy urz´du marsza∏kowskiego, którzy na co dzieƒ s∏u˝à ju˝ Êpià. Mam nadziej´, ˝e w drugim roku funkcjonowa- pomocà wszystkim radnym. nia samorzàdu uda mi si´ wygospodarowaç wi´cej czasu Dobra wspó∏praca na linii sejmik - marsza∏ek jest dla rodziny. bowiem jedynym gwarantem sprawnej realizacji tych - Dzi´kuj´ za rozmow´. wielkich zadaƒ, które stojà przed województwem Êwi´tokrzyskim. Rozmawia∏a Iwona Sinkiewicz 4 ZIEMIA ÂWI¢TOKRZYSKA Bliżyn „Ojczyzna moja – to rzeka Kamienna To wsie ciche w leÊnej dolinie. To przyroda w porach roku zmienna, To wie˝yczka koÊció∏ka w Bli˝ynie”

Gmina ma dwa prawdziwe skarby – ludzi i przyrod´. Lasy zajmujà tu prawie 70 procent powierzchni, stawiajàc jà na trzecim miejscu pod wzgl´dem lesistoÊci w Polsce, a ludzie... Tak zaanga˝owanych spo∏eczników, r´kodzielników i ludowych artystów pró˝no szukaç gdziekolwiek indziej. Lasy zajmujà prawie 70% powierzchni gminy „˚elazna” przesz∏oÊç b´dzie oko∏o 11 milionów z∏otych. – Oczyszczalnia Êcieków Bioràc pod uwag´, ˝e w Bli˝ynie nie funkcjonuje obec- powstanie w Wojtyniowie. Wybudujemy 135 kilometrów nie ˝aden du˝y zak∏ad przemys∏owy a˝ trudno uwierzyç, sieci kanalizacyjnej, w tym 108,5 kilometrów kana∏ów gra- ˝e na tych ziemiach kwit∏o niegdyÊ górnictwo i hutnic- witacyjnych i 26,5 kilometrów rurociàgów t∏oczonych z 58 two. Od dawien dawna ludzie wydobywali tu rud´, przepompowniami – cieszy si´ wójt Rokita – JesteÊmy po- z puszczaƒskich drzew robili w´giel drzewny potrzebny zytywnie nastawieni do wszystkich potencjalnych inwe- do wypa∏u i w prostych dymarkach wytapiali ˝elazo. Go- storów, oferujemy im korzystne warunki. Dlatego oczeku- spodarczy rozkwit rozpoczà∏ si´ z poczàtkiem XIX wieku, jemy, ˝e po skanalizowaniu gminy nawià˝emy kontakty kiedy na terenie Bli˝yna zacz´∏y prac´ Zak∏ady Górnicze gospodarcze z dynamicznymi pracodawcami. z odlewnià, których w∏aÊcicielem by∏ hrabia Plater oraz Wójt nie ukrywa, ˝e drugà najwa˝niejszà inwestycjà do odlewnia „Salonowa” produkujàca wyroby artystyczne. zrealizowania w gminie jest odbudowa zbiornika zaporo- W szczytowym okresie zak∏ady zatrudnia∏y oko∏o 1100 wego na rzece Kamiennej w Bli˝ynie. – Kiedy objà∏em po pracowników. Kryzys gospodarczy pierwszych lat XX raz pierwszy stanowisko wójta, w 2002 roku spad∏y na moje wieku spowodowa∏ krach finansowy zak∏adów, które ramiona same nieszcz´Êcia – wspomina – Gwa∏towne opa- zosta∏y przekszta∏cone w odlewnie ˝eliwa. Wyroby od- dy spowodowa∏y powódê, zniszczenie zalewu i dróg. Jakby lewni Platerów by∏y znane i wyró˝niane na ca∏ym Êwiecie tego by∏o ma∏o, wraz ze zniszczeniem zalewu nastàpi∏ wy- - otrzymywa∏y medale na wystawach w Warszawie, Mo- ciek ksylenu ze zbiorników podziemnych w by∏ym „Polifar- skwie i Madrycie. Na terenie gminy dzia∏a∏o kilka fry- bie”. Przyrodnicza zag∏ada wisia∏a w powietrzu. Na szcz´Êcie szerek, czyli pieców do tzw. Êwie˝enia wielkopiecowej dzi´ki 7 milionom z∏otych uzyskanym z bud˝etu paƒstwa surówki ˝elaza. Fryszerki dzia∏a∏y w Wo∏owie, Zbrojowie uda∏o si´ t´ ekologicznà bomb´ rozbroiç i zrekultywowaç i P∏aczkowie. Odlewnia ˝eliwa dzia∏a∏a równie˝ do koƒca zatruty teren. Teraz przyszed∏ czas na odbudow´ zbiornika XIX wieku w Mroczkowie, dajàc do 2800 cetnarów ˝elaza na Kamiennej. Projekt jest gotowy. rocznie. W 1916 roku w So∏tykowie powsta∏a cegielnia. Plany sà bardzo ambitne. Wokó∏ ca∏ego zalewu po- Trudno dziÊ w gminie odnaleêç Êlady tej dawnej wstanie oÊwietlona promenada z ∏awkami i zejÊciami do ÊwietnoÊci. Prawie 30 procent mieszkaƒców pozosta- wody, a od strony po∏udniowej zaplanowano drog´, przy je bez pracy; wielu z nich w okresie letnim wyje˝d˝a za której znajdzie si´ miejsce na parkingi. Poni˝ej powstanà chlebem do pracy sezonowej za granic´. - Zak∏ady Farb kàpieliska. Skàd na to wszystko pieniàdze? Inwesty- i Lakierów „Polifarb”, które dawa∏y zatrudnienie dwustu cja ma kosztowaç 10, 5 miliona z∏otych, ale wójt liczy na siedemdziesi´ciu osobom przesta∏y istnieç – mówi sekre- dofinansowanie w du˝ej cz´Êci z RPO. Zresztà w pozy- tarz gminy Mariusz Walachnia – Liczymy, ˝e reaktywu- je si´ pozostajàcy obecnie w r´kach prywatnych Zak∏ad Przemys∏u Drzewnego. Jednak warunkiem przyciàgni´cia do gminy powa˝nych inwestorów jest wybudowanie sieci kanalizacyjnej i profesjonalnej oczyszczalni Êcieków. Wie- lu z nich podczas rozmów pyta w∏aÊnie o to. Trudne poczàtki wójta Wszystko wskazuje na to, ˝e wykonanie tej inwestycji, to kwestia najbli˝szej przysz∏oÊci. Bo wójt Bli˝yna Tomasz Rokita wyznaje zasad´: „nie za∏amywaç ràk, iÊç Êmia∏o do przodu”. I zgodnie z tà zasadà post´puje. W poprzedniej kadencji skoncentrowa∏ si´ na przygotowaniu kompletnej dokumentacji projektowej na budow´ kanalizacji i oczysz- czalni Êcieków, a teraz przyszed∏ czas na realizacj´. Sieç ka- nalizacyjna obejmie 3,5 tysiàca mieszkaƒców Bli˝yna, Woj- tyniowa i cz´Êci Gilowa, a pierwszy etap budowy kosztowaç OÊrodek zdrowia zyskał nowy dach ZIEMIA ÂWI¢TOKRZYSKA 5 skiwaniu unijnych pieni´dzy i gospodarowaniu nimi wójt Tomasz Rokita ma du˝à praktyk´. To w∏aÊnie dzi´ki cz´Êciowemu dofinansowaniu z unijnej kiesy uda∏o mu si´ w poprzedniej kadencji wykonaç 60 nowych przy∏àczy wodociàgowych we wsiach Górki, Jastrz´bia i Wojtyniów, zrealizowaç odwodnienie ulicy Sobieskiego w Bli˝ynie, wybudowaç prawie 10 kilometrów nowych dróg asfalto- wych, czy odnowiç siedzib´ Domu Kultury oraz pomnika pami´ci przy ulicy KoÊciuszki w Bli˝ynie. Budowa sieci kanalizacyjnej i odbudowa zbiornika za- porowego to na pewno najwa˝niejsze w tej chwili cele gminy Bli˝yn. Najwa˝niejsze, ale nie jedyne. Dostosowa- nie OÊrodka Zdrowia w Bli˝ynie do wymogów unijnych powinno si´ zakoƒczyç do koƒca przysz∏ego roku – tym bardziej, ˝e remont dachu zosta∏ ju˝ zakoƒczony. - OÊrodek b´dzie przystosowany do obs∏ugi osób niepe∏nosprawnych – chwali si´ wójt – Chcemy, aby zosta∏a w pe∏ni wykorzy- Odrestaurowany Dom Kultury robi wra˝enie stana jego powierzchnia u˝ytkowa, dlatego b´dà w nim na odwiedzajàcych Bli˝yn funkcjonowaç dwie nowe pracownie: dermatologiczna w Polsce, naturalne drzewostany mieszane o strukturze i kardiologiczna. Zostanà zainstalowane tak˝e dwie win- pi´trowej. Obok bogactw przyrodniczych, w zachod- dy – zewn´trzna i wewn´trzna. Inwestycja kosztowaç niej cz´Êci rezerwatu wyst´pujà powierzchniowe Êlady b´dzie 1, 5 miliona z∏otych i zostanie ca∏kowicie zrealizo- eksploatacji rudy ˝elaza z okresu od XV do XIX wieku. wana z w∏asnych Êrodków. Ciekawostkà zach´cajàcà do odwiedzenia tych terenów sà Wójt planuje tak˝e dalszà modernizacj´ oÊwietlenia odnalezione w kopalni gliny na pograniczu gminy jaja di- ulicznego na energooszcz´dne o wy˝szym nat´˝eniu nozaurów oraz inne skamieliny z tego okresu. Ponadto na Êwiat∏a, chce równie˝ zakoƒczyç budow´ chodników terenie kopalni znajdujà si´ bogate z∏o˝a gagatu, minera∏u przy drodze krajowej nr 7, by podnieÊç bezpieczeƒstwo poszukiwanego przez zbieraczy amatorów. mieszkaƒców gminy. Walory przyrodnicze to tylko jeden z powodów, dla których warto przyjechaç do Bli˝yna. Warto tu przyjechaç Bli˝yƒskie per∏y przede wszystkim ze wzgl´du na ludzi. Ma∏o jest bowiem w Polsce gmin, które W∏odarze nie majà najmniejszych wàtpliwoÊci, ˝e tu- mogà poszczyciç si´ rystyka mo˝e byç ko∏em zamachowym rozwoju gminy takà iloÊcià twórców Bli˝yn. A warunki ku temu sà znakomite; ró˝norodnoÊç kultywujàcych lokalnà ukszta∏towania terenu, pi´kna przyroda, zdrowy klimat tradycj´. Per∏à wÊród powodujà, ˝e warto tu przyjechaç na wypoczynek. Obszar so∏ectw jest wieÊ Gminy Bli˝yn rozciàgni´ty dolinà rzeki Kamiennej pra- R´docin gdzie mo˝na wie w ca∏oÊci wchodzi w sk∏ad terenów obj´tych ochronà zobaczyç wytwarza- w Suchedniowsko – Obl´gorskim Parku Krajobrazowym. ne dawnà technologià Do dziÊ zachowa∏a si´ prastara puszcza, nienaruszo- garncarskà misy, dzba- na przez cz∏owieka, dajàca schronienie wielu gatunkom ny, garnki i dwojaki. zwierzàt. Od obj´tych ochronà motyli pazia królowej Posiadajà one trady- i pazia ˝eglarza, najwi´kszych gatunków chrzàszczy: je- cyjne formy i charak- lonka i kozioroga d´bosza poprzez liczne gatunki gadów terystyczne zdobienia. i p∏azów. Mo˝na spotkaç tutaj a˝ 100 gatunków ptaków; Miejscowi garncarze do najrzadszych zaliczyç nale˝y bociana czarnego, cie- ch´tnie witajà tury- trzewia, s∏onk´ i brodêca samotnego. WÊród zwierzyny stów, chwalàc si´ tym Henryk Rokita ∏ownej wyst´pujà: sarny, jelenie, zajàce, dziki, borsuki, co potrafià. Pra- przy kole garncarskim pi˝maki a nawet ∏osie. Dodatkowà zach´tà do odwie- ce ich cieszà si´ du˝à popularnoÊcià w kraju jak i za dzenia Gminy Bli˝yn sà doceniane w Europie rezerwaty granicà, o czym Êwiadczà liczne zamówienia oraz nagro- przyrody: ”Âwinia Góra” i „Dalejów”. dy i wyró˝nienia przyznane na wystawach i konkursach. Z osobowoÊci przyrody nieo˝ywionej, ochronà obj´to Do dziÊ w R´docinie dzia∏ajà trzy warsztaty garncarskie: naturalnà bram´ skalnà, na wychodni piaskowców dol- Henryka i Wies∏awa Rokitów oraz Jaros∏awa Rodaka. Gmi- nego triasu tzw. „Brama Piekielna”. W gzymsie skalnym na Bli˝yn s∏ynie te˝ z bogatych tradycji dzia∏ajàcych tu bia∏ego piaskowca triasowego, dzia∏aniem wiatru zosta∏ zespo∏ów folklorystycznych. DoÊç wspomnieç o zespole wyrzeêbiony dolny kamieƒ, a Êcianki i górny blok pia- ludowym „Sobótka”, kapeli „Bli˝ej serca”, zespole „Trzy ko- skowca tworzà przejÊcie o wymiarach: 0.8 szerokoÊci rony”, czy te˝ o dzia∏ajàcym od….. 61 lat czterog∏osowym i 1,6 m. wysokoÊci. Zabytek ten by∏ w przesz∏oÊci znakiem chórze m´skim „Lutnia”. granicznym mi´dzy dobrami biskupów krakowskich, - Przyroda, obiekty historyczne, rzeka, czyste, bogate a dobrami bli˝yƒskimi. w runo lasy i wspaniali ludzie. Czy trzeba wi´cej, poczuç Rezerwat „Âwinia Góra” jest rezerwatem Êcis∏ym, obj´tym si´ szcz´Êliwym? Zapraszam do naszej gminy! – mówi na ochronà zupe∏nà i zajmuje obszar o powierzchni 50,78 ha. po˝egnanie wójt Tomasz Rokita. W sk∏ad rezerwatu wchodzà jedne z najpi´kniejszych Robert Siwiec 6 ZDROWE ÂWI¢TOKRZYSKIE Tu najważniejszy jest pacjent Przedstawiamy kolejnà placówk´ medycznà, której or- ganem za∏o˝ycielskim jest samorzàd województwa. Tym razem odwiedzamy Wojewódzki Specjalistyczny Zespó∏ Opieki Zdrowotnej Gruêlicy i Chorób P∏uc w Czerwonej Górze ko∏o Kielc.

Nazwa wskazywa∏aby, i˝ w szpitalu tym leczona jest wy∏àcznie gruêlica i choroby p∏uc, jednak nic bardziej mylnego. To placówka wieloprofilowa. Funkcjonuje tu 10 Szpital w Czerwonej Górze oddzia∏ów, m.in. urologiczny, chirurgii ogólnej i onkolo- gicznej, kardiologiczny oraz pulmonologiczno-alergolo- Êrodkom unijnym i wsparciu samorzàdu województwa, giczny. W ubieg∏ym roku szpital przyjà∏ ponad 14 tysi´cy pomieszczenia po by∏ej pralni zaadoptowane zosta∏y na pacjentów. Najwi´cej by∏o leczonych na oddziale urologii. Laboratorium Pràtka. Szpital wzbogaci∏ si´ tak˝e o sprz´t Po∏o˝ona 15 km od Kielc, wÊród lasów sosnowych endoskopowy, dzi´ki któremu poszerzy∏a si´ dzia∏alnoÊç lecznica, pierwszych pacjentów przyj´∏a w styczniu 1971 diagnostyczna lecznicy. Wykonujemy zabiegi w zakresie r. W ciàgu 36 lat istnienia zmienia∏a si´ struktura organi- uk∏adu oddechowego i pokarmowego – informuje Jerzy zacyjna, placówka wzbogaci∏a si´ o najnowszej generacji Szebla, zast´pca dyrektora do spraw medycznych szpitala aparatur´ medycznà, poprawie uleg∏a tak˝e baza lokalo- w Czerwonej Górze. wa. Przy wsparciu samorzàdu województwa, szpital czyni Powsta∏y tak˝e nowe pracownie. Przy I Oddziale Pul- starania o pozyskanie Êrodków unijnych. Cz´Êcià WSZOZ monologicznym funkcjonuje Pracownia Diagnostyki w Czerwonej Górze jest Przychodnia Gruêlicy i Chorób Zaburzeƒ Snu. Pierwsza i jedyna tego typu w naszym re- P∏uc, mieszczàca si´ przy ul. Jagielloƒskiej 72 w Kielcach. gionie. Wyposa˝ona w polisomnograf, który jest w stanie Od 2001 r. placówkà tà kieruje Krzysztof Skowronek. wykazaç, czym spowodowane sà zak∏ócenia snu. Bada- - Lecznica przesz∏a gruntownà restrukturyzacj´; oddzie- nie odbywa si´ w nocy, w warunkach szpitalnych, choç lono dzia∏alnoÊç podstawowà od pomocniczej. I tak, poza zbli˝onych do domowych. Dzi´ki niemu mo˝liwe jest strukturami szpitala dzia∏ajà: dzia∏ ˝ywienia, pralnia, do- postawienie diagnozy oraz podj´cie decyzji o sposobach zór mienia, us∏ugi porzàdkowe salowych oraz obs∏uga leczenia. Temu badaniu mogà byç poddane jednoczeÊnie gospodarcza. Praktycznie zrobiliÊmy wszystko co by∏o dwie osoby – wyjaÊnia Jerzy Szebla. mo˝liwe, aby maksymalnie obni˝yç koszty utrzyma- W ciàgu ostatnich lat znacznie poszerzy∏ si´ zakres us∏ug nia. Przez ostatnich 5 lat uda∏o nam si´ wiele zrobiç, by medycznych tam Êwiadczonych, m.in. dzi´ki zakupionej poprawiç standard leczenia naszych pacjentów – mówi aparaturze. I tak placówka ta jako jedyna w wojewódz- dyrektor Skowronek. twie posiada aparat do badaƒ czynnoÊciowych prze∏yku, elektrokoagulator argonowy, s∏u˝àcy do wspomagania za- biegów operacyjnych. Wyposa˝enie oddzia∏u intensywnej Remonty oddzia∏ów, nowy sprz´t terapii uzupe∏nia respirator. Szpital posiada tak˝e sond´ Generalny remont przeszed∏ oddzia∏ urologii, USG do badaƒ przep∏ywowych, bodyplatyzmograf, dzi´ki najwi´kszy tego typu w województwie. Dzia∏a tam pra- któremu mo˝liwe jest kompleksowe badanie wydolnoÊci cownia badaƒ urodynamicznych. uk∏adu oddechowego oraz echokardiograf o wartoÊci - W 2004 uruchomiliÊmy oddzia∏ intensywnej terapii, oko∏o 400 tys. z∏, który stanowi wyposa˝enie dzia∏ajàcej jeden z najnowoczeÊniejszych w Êwi´tokrzyskim. Dzi´ki przy oddziale kardiologicznym, pracowni badaƒ uk∏adu krà˝enia. - Wi´kszoÊç sprz´tu uda∏o si´ pozyskaç dzi´ki Êrodkom z bud˝etu województwa. W ubieg∏ym roku Urzàd Marsza∏kowski przekaza∏ nam 1 milion 350 tys. z∏otych. W paêdzierniku, zarzàd województwa podjà∏ decyzj´ o przekazaniu kolejnych 400 tys. z∏ na zakup sprz´tu – podkreÊla Krzysztof Skowronek. O wysokiej jakoÊci Êwiadczonych w Czerwonej Górze us∏ug medycznych, Êwiadczy fakt, i˝ na oddziale chirur- gii zatrudniony jest jedyny w Êwi´tokrzyskim specjalista chirurgii plastycznej, który wykonuje obj´te refundacjà zabiegi z zakresu chirurgii plastycznej. - Przygotowujemy si´ tak˝e do zabiegów rekonstruk- cji piersi po operacjach onkologicznych – dodaje Jerzy Szebla. Wspomina, i˝ w ostatnim czasie w strukturze lecznicy znalaz∏ si´ nowy dzia∏ rehabilitacji oddechowej, który byç mo˝e stanie si´ przyczynkiem do utworzenia Krzysztof Skowronek - od 6 lat dyrektor szpitala nowego oddzia∏u szpitalnego. Jego powstanie jest ko- ZDROWE ÂWI¢TOKRZYSKIE 7 nieczne; korzystaç z niego b´dà pacjenci po zabiegach to- rakochirurgicznych, b´dà mogli tam poprawiç sprawnoÊç oddechowà, trenowaç mi´Ênie i p∏uca. By pacjent by∏ zadowolony… W 2006 r. w Czerwonej Górze leczy∏o si´ ponad 14 tys. pacjentów. W 1991 r. - 7 tys., czyli o po∏ow´ mniej, mimo, i˝ lecznica dysponowa∏a wówczas wi´kszà liczbà szpitalnych ∏ó˝ek ni˝ obecnie. – Staramy si´, aby leczàce si´ tu osoby by∏y zadowolone ze Êwiadczonych przez nas us∏ug me- dycznych. Pacjent jest dla nas najwa˝niejszy – podkreÊla Jerzy Szebla. W utrzymaniu wysokiego poziomu leczenia pomagajà analizy badania poziomu satysfakcji pacjenta. Co dziesiàta osoba leczona w Czerwonej Górze jest proszona o wyra˝enie opinii na temat funkcjonowania tej placówki. - Te opinie sà dla nas bardzo cenne, czasami nawet g∏os jedne- go pacjenta majàcego podstawy do bycia niezadowolonym z pobytu w lecznicy mo˝e du˝o wnieÊç w popraw´ funk- cjonowania szpitala. Cieszy nas, ˝e z badaƒ tych wynika, ˝e 92% osób wystawia nam dobrà ocen´ i deklaruje, ˝e w razie choroby jest sk∏onna powróciç do Czerwonej Góry. To oce- na bardzo satysfakcjonujàca i jednoczeÊnie motywujàca do dalszych dzia∏aƒ – przyznaje zast´pca dyrektora do spraw medycznych Jerzy Szebla. Wykwalifikowany personel, certyfikaty Placówka zatrudnia 550 osób, w tym 87 lekarzy. To wyso- kiej klasy fachowcy, w wi´kszoÊci posiadajà specjalizacj´ II stopnia. Szpital mo˝e prowadziç dzia∏alnoÊç szkoleniowà w zakresie szkolenia podyplomowego lekarzy oraz spe- cjalizacji w dziedzinie alergologii, anestezjologii, chirurgii klatki piersiowej, chirurgii ogólnej, chorób p∏uc, chorób Bronchoskopi´ wykonuje doktor Jan Juchacki wewn´trznych, kardiologii i urologii. Lecznica mo˝e pochwaliç si´ tak˝e certyfikatami potwierdzajàcymi wysokà jakoÊç Êwiadczonych przez Plany na przysz∏oÊç nià us∏ug: certyfikat ISO 9001:2000, przyznany w 2006 r.; Szpital jest pi´knie po∏o˝ony, panuje tu swoisty mikro- w tym samym roku uzyska∏a tak˝e status szpitala akredy- klimat, przed laty by∏y nawet plany, by powsta∏o tu sa- towanego na okres 3 lat. – Oznaczajà one, ˝e nasza jednost- natorium. Jednak od poczàtku istnienia, czyli od 1971 r., ka udziela Êwiadczeƒ zgodnie z uznanymi standardami, elewacja zewn´trzna budynku szpitala nie przechodzi∏a procedurami medycznymi oraz wymaganiami norm- generalnego remontu. – Niezb´dne jest jego docieplenie, podkreÊla dyrektor Skowronek. Kierowana przez niego remont dachu, drogi dojazdowej i parkingu, generalnie placówka na poczàtku tego roku otrzyma∏a wyró˝nienie o wymian´ prosi si´ niemal ca∏a infrastruktura zewn´trzna w VIII edycji konkursu Âwi´tokrzyska Nagroda JakoÊci, – wylicza dyrektor Skowronek. Niektóre oddzia∏y mimo, w kategorii organizacji publicznych. i˝ dzia∏ajà od poczàtku istnienia szpitala nie by∏y dotàd odnawiane i remontowane. Dyrekcja szpitala liczy tak˝e na Êrodki z Regionalnego Programu Operacyjnego Woje- wództwa Âwi´tokrzyskiego. Projekt przewidujàcy remont i modernizacj´ bloku operacyjnego i pracowni diagnosty- ki obrazowej, a tak˝e budow´ ciàgów komunikacyjnych znajduje si´ na liÊcie indykatywnej w ramach RPO WS na lata 2007-2013. Pieniàdze te pozwoli∏yby na dostosowanie lecznicy do obowiàzujàcych standardów. Dyrekcja szpi- tala w Czerwonej Górze planuje tak˝e zakup sprz´tu dla dzia∏u diagnostyki obrazowej: tomografu oraz cyfrowego aparatu rentgenowskiego. Wszystko po to, by pacjenci mogli byç tu leczeni w dobrych warunkach, przez wykwa- lifikowany personel, przy u˝yciu najnowoczeÊniejszego sprz´tu medycznego.

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii M. Niewczas-Sochacka - doktor Jacek Janowski 8 NAUKA W REGIONIE Policealna Szkoła Medyczna im. Hanny Chrzanowskiej w Morawicy

W cyklu „Nauka w Regionie” tym razem prezentuje- zaj´ciowà. W 1997 rozpocz´li nauk´ s∏uchacze kierunku my placówk´ kszta∏càcà personel medyczny. dietetyka, cztery lata póêniej technika masa˝ysty, a w 2005 KiedyÊ absolwentki szko∏y znajdowa∏y zatrudnienie roku ratownika medycznego. w miejscowym szpitalu. Obecnie jednak nie funkcjonuje ju˝ wydzia∏ piel´gniarstwa, ale powstajà nowe kierunki Otwarcie w przeciàgu trzynastu lat czterech kierunków kszta∏cenia m∏odzie˝y. Dyrektor Teresa Szajawska ma by∏o znacznym obcià˝eniem dla pracowników i dyrekcji nowe pomys∏y na usprawnienie dzia∏alnoÊci szko∏y. szko∏y. Wymaga∏o bowiem przygotowania nowych sal, pracowni wyposa˝onych w niezzb´dny sprz´t i pomoce By przeÊledziç histori´ Policealnej Szko∏y Medycznej naukowe. Kadra nauczycielska wcià˝ si´ przekwalifiko- w Morawicy nale˝y cofnàç si´ do lat 60-tych. Na prze∏omie wuje i dokszta∏ca – dzi´ki temu nauka w szkole cieszy si´ lat 1961-62 z powodu braku kadry piel´gniarskiej w re- tak wielkim zainteresowaniem wÊród m∏odzie˝y. gionie, postanowiono utworzyç szko∏´ kszta∏càcà w∏aÊnie piel´gniarki. Poczàtkowo by∏a to placówka Dla wielu m∏odych ludzi Policealna Szko∏a Medyczna przygotowujàca do pracy asystentki piel´gniarstwa, to jedynie przystanek w karierze medycznej; niektórzy a nast´pnie piel´gniarki psychiatryczne. W nied∏ugim cza- kontynuujà nauk´ w szko∏ach wy˝szych. sie równolegle zaczà∏ dzia∏aç wydzia∏ piel´gniarstwa ogól- nego. W 1973 roku szko∏a zmieni∏a nazw´ na Medyczne Przez te wszystkie lata szko∏a zmienia∏a si´, dojrzewa∏a. Studium Zawodowe, a od wrzeÊnia 2005 roku nosi nazw´ Wpisa∏a si´ na sta∏e nie tylko w krajobraz gminy Morawi- Policealnej Szko∏y Medycznej. W 1984 roku patronem pla- ca, ale ca∏ego województwa. cówki zosta∏a piel´gniarka Hanna Chrzanowska. Od tego czasu wszelkie uroczystoÊci zwiàzane z ceremonia∏em za- CHARAKTERYSTYKA KIERUNKÓW wodowym odbywajà si´ 25 paêdziernika, w rocznic´ nada- nia szkole imienia. Rok 1994 by∏ rokiem bardzo wa˝nym KSZTA¸CENIA w POLICEALNYM dla szko∏y; wtedy w∏aÊnie rozdano ostatnie dyplomy ab- STUDIUM MEDYCZNYM w MORAWICY solwentom wydzia∏u piel´gniarstwa psychiatrycznego. Wydzia∏ ten ukoƒczy∏o ∏àcznie 892 osoby. Kszta∏cenie na Terapeuta zaj´ciowy wydziale piel´gniarstwa ogólnego zamkn´∏o si´ w 2003 Nauka trwa 4 semestry. Od kandydata wymagane sà roku liczbà 1187 absolwentów. zdolnoÊci manualne. Nauka odbywa si´ w szkole, w warsz- Po likwidacji wydzia∏u Piel´gniarstwa Psychiatryczne- tatach terapii zaj´ciowej i w domach pomocy spo∏ecznej. Po go natychmiast uruchomiono kolejny kierunek - terapi´ ukoƒczeniu szko∏y absolwent jest przygotowany do podj´cia

Budynek szko∏y NAUKA W REGIONIE 9 pracy na oddzia∏ach rehabilitacji w szpitalach, w placów- kach opieki spo∏ecznej ca∏odobowych i dziennych, sanato- riach, w placówkach psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Pozarządowe

Dietetyk Nauka trwa 4 semestry. Zaj´cia teoretyczne obejmujà zakres Świętokrzyskie wiedzy na temat ˝ywienia cz∏owieka zdrowego i chorego. Na Na ∏amach „Naszego Regionu” prezentujemy dzia∏al- zaj´ciach praktycznych uczniowie zdobywajà umiej´tnoÊci noÊç Êwi´tokrzyskich organizacji pozarzàdowych, opracowywania diet oraz zbiorowego ˝ywienia. Przysz∏e przybli˝amy podejmowane przez nie inicjatywy. miejsca pracy dietetyków to: szpitale wszystkich typów, sa- W poprzednim numerze przedstawiliÊmy dokonania natoria, domy wczasowe, placówki ˝ywienia zbiorowego, Âwi´tokrzyskiego Klubu Amazonek, tym razem zapozna- zak∏ady przemys∏u spo˝ywczego. my si´ z projektem realizowanym przez Âwi´tokrzyskie Centrum Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Technik masa˝ysta Nauka trwa 4 semestry. Pierwszeƒstwo w rekrutacji na ten wydzia∏ majà osoby niewidome i niedowidzàce. S∏uchacze tego wydzia∏u zdobywajà wiedz´ i opanowujà umiej´tnoÊci wykonywania masa˝u leczniczego, higie- niczno-kosmetycznego. Absolwenci uzyskujà uprawnie- nia do pracy w placówkach s∏u˝by zdrowia, klubach spor- Z EUROPE DIRECT wszystko staje si´ jasne towych, gabinetach odnowy biologicznej, we w∏asnych Punkt Informacyjny Europe Direct powsta∏ dwa lata gabinetach w ramach praktyki prywatnej. temu przy Âwi´tokrzyskim Centrum Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Kielcach. U∏atwia obywatelom Ratownik medyczny dost´p do niezb´dnych informacji na temat instytucji, pra- Nauka trwa 4 semestry. Zaj´cia praktyczne i teoretyczne wa i programów Unii Europejskiej. Udziela bezpoÊrednich obejmujà zakres wiedzy medycznej niezb´dnej do podej- odpowiedzi na ogólne pytania. W przypadku pytaƒ bar- mowania i wdra˝ania dzia∏aƒ ratowniczych ochraniajàcych dziej szczegó∏owych, odsy∏a do najlepszych êróde∏ infor- zdrowie i ˝ycie osób zagro˝onych, udzielania ratowniczej macji i porad na poziomie UE, krajowym, regionalnym pomocy przedlekarskiej i wykonywania zabiegów, a tak˝e i lokalnym. Pomoc znajdzie tu ka˝dy, zarówno uczeƒ, jak prowadzenia nadzoru medycznego w czasie transportu i samorzàdowiec. Konsultanci Europe Direct wska˝à, gdzie chorego. Szko∏a umo˝liwia zdobycie atrakcyjnego i po- np. szukaç informacji o funduszach strukturalnych albo szukiwanego na rynku zawodu. o studiach za granicà . Organizujà ró˝nego rodzaju de- Ewa Turas baty i konferencje; wspó∏pracujà ze szko∏ami, prowadzàc lekcje europejskie i konkursy dla uczniów. Sieç EUROPE DIRECT powsta∏a by wspomagaç Komisj´ Europejskà w rozpowszechnianiu informa- Opinia cji na temat kierunków polityki i programów UE wÊród mieszkaƒców regionów, na których sieç dzia∏a. Punkty Sie- Teresa Szajawska, dyrektor ci EUROPE DIRECT pozostajà ze sobà w Êcis∏ym kontakcie. placówki W ca∏ej Unii Europejskiej jest ponad 400 takich oÊrodków. Od 2006 r. szko∏a bierze udzia∏ w projekcie „Leonardo Punkt Europe Direct w Kielcach da Vinci” – praktyka zawo- Âwi´tokrzyskie Centrum dowa w placówkach medycz- Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej nych w Wielkiej Brytanii. ul. Bodzentyƒska 44A, 25-308 Kielce Beneficjentami sà s∏uchacze tel. (041) 343 00 38, tel./fax (041) 344 77 62 wew.28 ostatniego semestru PSM e-mail: [email protected] w Morawicy. Z wyjazdu na www.europe-direct-kielce.pl praktyki skorzystali ucznio- wie wydzia∏ów: terapeuta zaj´ciowy, masa˝ysta i dietetyk. Od wrzeÊnia 2007r. PSM realizuje drugi projekt „Roztaƒczony Globetrotter – czyli 50 godz. dooko∏a Êwiata w rytmie taƒca”. W ramach tego przedsi´wzi´cia organizowane sà zaj´cia z j´zyka angielskiego prowadzone przez nati- ve speakera oraz kurs nauki taƒca towarzyskiego pro- wadzony przez instruktora taƒca. Oba projekty cieszà si´ ogromnym zainteresowa- niem wÊród m∏odzie˝y. Realizowane sà z funduszy unijnych.

Punkt Europe Direct podczas Kieleckiego Festiwalu Nauki 10 POCZET STAROSTÓW POWIATÓW ÂWI¢TOKRZYSKICH - PORTRET W¸ASNY

Imi´ i nazwisko… Kazimierz Jerzy Kotowski

Z zawodu jestem… in˝ynierem rolnictwa Imi´ i nazwisko… Pracuj´ w… Starostwie Powiato- Andrzej Kozera wym w Opatowie. Od 1999 r. pe∏ni´ funkcj´ starosty opatowskiego Z zawodu jestem… doktorem nauk humanistycznych, magistrem Cel, jaki mi przyÊwieca… ekonomii, in˝ynierem rolnictwa. w pracy… byç zawsze blisko ludzkich spraw i pomagaç lu- dziom Pracuj´ w… od 9 lat w Starostwie Powiatowym w Piƒczowie, pe∏ni´ w ˝yciu prywatnym… poprzez prac´ pozostawiç Êlady swojego funkcj´ starosty piƒczowskiego istnienia Cel, jaki mi przyÊwieca… Najwa˝niejsze w ˝yciu jest… byç uczciwym w swoim w pracy… rozwój spo∏eczno – gospodarczy Powiatu post´powaniu bez wzgl´du na okolicznoÊci i pozostaç skromnym Piƒczowskiego oraz praca naukowa z zakresu historii, kultury i tradycji powiatu piƒczowskiego Lubi´… pracowitoÊç i odwag´ w podejmowaniu decyzji w ˝yciu prywatnym… praca naukowa i zadania zwiàzane Nie lubi´… lenistwa i oszustwa z prowadzeniem gospodarstwa rodzinnego

Najwa˝niejsze w ˝yciu jest… zdrowie, pomyÊlnoÊç w ˝yciu zawodowym i rodzinnym oraz mo˝liwoÊç samorealizacji Imi´ i nazwisko… Lubi´… czytaç, obserwowaç przyrod´ pi´knego Ponidzia, Waldemar Marek Paluch zbieraç materia∏y historyczne

Z zawodu jestem… ekonomistà Nie lubi´… paliç papierosów (Akademia Ekonomiczna w Krako- wie)

Pracuj´ w… w strukturach samorzàdu powiatowego. Tak si´ zło˝yło, ˝e po raz trzeci pełni´ funkcj´ starosty ostrowieckiego Imi´ i nazwisko… Andrzej Marek Lenart Cel, jaki mi przyÊwieca... w pracy… jest nim jak najbardziej rzetelne i efektywne wy- Z zawodu jestem… nauczycielem pełnianie zaszczytnej słu˝by – bo funkcj´ starosty traktuj´ polonistà jako słu˝b´ – wobec społecznoÊci powiatu ostrowieckiego. Dla rozwiàzywania problemów (tych małych i tych du˝ych) oraz re- Pracuj´… w Starostwie Powiato- alizacji celów słu˝àcych naszej społecznoÊci anga˝uj´ całà swojà wym w Koƒskich, pe∏niàc funkcj´ energi´ i aktywnoÊç zawodowà starosty koneckiego w ˝yciu prywatnym… dà˝´ do tego, aby ludzie zawsze mówili Cel jaki mi przyÊwieca… o mnie „porzàdny człowiek”, no i ka˝dy chyba chciałby zostawiç w pracy… przyczyniç si´ do roz- jakàÊ – choçby małà - „cegiełk´” dla potomnych woju powiatu w ˝yciu prywatnym… szcz´Êcie rodziny Najwa˝niejsze w ˝yciu jest… rodzina. To ona nadaje sens naszym działaniom, wi´cej – naszemu istnieniu. Poza tym po- Najwa˝niejsze w ˝yciu jest… rodzina byt w gronie najbli˝szych dostarcza mi ukojenia, odpoczynku i wytchnienia od spraw zawodowych, napawa takà wyciszonà Lubi´… literatur´ i film i stonowanà energià Nie lubi´… chamstwa i agresji Lubi´… bardzo lubi´ aktywnie sp´dzaç wolny czas właÊnie z rodzinà i najbli˝szymi. Szczególnie uwielbiam wypady w góry – a w górach oczywiÊcie narty. Pasjonuje mnie tak˝e lektura ksià˝ek biograficznych

Nie lubi´… chamstwa, obłudy, zakłamania i …. szpinaku AKTUALNOÂCI 11 Nasi radni będą w Sejmie Czterech reprezentantów Sejmiku Województwa Âwi´tokrzyskiego miejsca w naszym regionalnym parlamencie zamieni na ławy poselskie. Wyborcy za- decydowali, ˝e radna Marzena Okła-Drewnowicz, członek Zarzàdu Województwa Marek Kwitek oraz wiceprzewodniczàcy Sejmiku Andrzej B´tkowski i Sła- womir Kopyciƒski zdobyli mandaty poselskie. Zaczytany radny? Zaczytany pose∏! Naszym nowo wybranym Êwi´tokrzyskim parlamenta- rzystom składamy gratulacje.

˚yczymy, aby działalnoÊç na rzecz kraju i regionu Êwi´tokrzyskiego sprawiała Paƒstwu wiele radoÊci i cie- szyła si´ uznaniem wÊród społecznoÊci nie tylko naszej „małej Ojczyzny”.

Niech nigdy nie zabraknie Paƒstwu wytrwałoÊci w re- alizacji zamierzonych celów.

Redakcja „Naszego Regionu”

Panie Marsza∏ku! Wysoka Izbo...

Teraz ju˝ si´ pan nie op´dzi od dziennikarzy Przyszli pos∏owie w ferworze dyskusji

To jeszcze nie g∏osowanie w sejmie Sejmikowe uchwa∏y trzeba b´dzie zamieniç na sejmowe ustawy 12 W OBIEKTYWIE „Hubertus Świętokrzyski” Prawie dwa tysiàce osób wzi´∏o udzia∏ w I „Hu- bertusie Âwi´tokrzyskim” zorganizowanym 14 paêdziernika w Tokarni przez Urzàd Marsza∏kowski Województwa Âwi´tokrzyskiego, Regionalnà Dyrekcj´ Lasów Paƒstwowych w Radomiu, Zarzàd Okr´gu Âwi´tokrzyskiego PZ¸ oraz Muzeum Wsi Kieleckiej.

IloÊç przyby∏ych do Tokarni osób przeros∏a najÊmielsze oczekiwania organizatorów. Zorganizowane pod patro- natem Marsza∏ka Województwa Adama Jarubasa Êwi´to Êwi´tokrzyskiego ∏owiectwa sta∏o si´ okazjà nie tylko do za- prezentowania osiàgni´ç kó∏ ∏owieckich województwa na niwie ochrony przyrody i kultywowania ∏owieckiej trady- cji, ale tak˝e do uhonorowania najbardziej wyró˝niajàcych si´ myÊliwych regionu. Cz∏onek Zarzàdu Województwa Marek Gos oraz ¸owczy Wojewódzki Jaros∏aw Miko∏ajczyk odznaczyli kilkunastu pasjonatów ∏owiectwa z∏otymi, srebrnymi i bràzowymi „Medalami Zas∏ugi ¸owieckiej”. Wr´czono tak˝e odznaki „Zas∏u˝onego dla ¸owiectwa Województwa Âwi´tokrzyskiego” – z∏ote otrzymali: Wac∏aw Ciesielski oraz radny Sejmiku Województwa Âwi´tokrzyskiego, Leszek Bugaj. I „Hubertus Âwi´tokrzyski” obfitowa∏ w wydarzenia, które przyciàgn´∏y nie tylko myÊliwych, ale równie˝ wie- le osób niezwiàzanych z ∏owiectwem. Ogromne emocje Âwi´ty Hubert - patron myÊliwych budzi∏a ekspozycja trofeów myÊliwskich, pokaz sokolni- czy w wykonaniu Kacpra Brzózki i jego podopiecznego - raroga górskiego, sygna∏y myÊliwskie wygrywane na rogach francuskich przez Zespó∏ Muzyki MyÊliwskiej „Par Force”, a tak˝e prezentacja psów myÊliwskich. Na I „Hu- bertusie Âwi´tokrzyskim” nie zabrak∏o równie˝ leÊników; prezentowa∏o si´, uwa˝ane za jednà z najlepszych szkó∏ leÊnych w kraju - Technikum LeÊne w Zagnaƒsku oraz LeÊny Kompleks Promocyjny „Puszcza Âwi´tokrzyska”. Ogromne zainteresowanie imprezà sprawi∏o, ˝e organiza- torzy planujà, by sta∏a si´ ona cyklicznà – Cz∏onek Zarzàdu Województwa, Marek Gos i ¸owczy Wojewódzki Jaros∏aw Miko∏ajczyk zaprosili przyby∏ych do skansenu w Tokarni na kolejnego, II „Hubertusa Âwi´tokrzyskiego” za rok. R.S. Sekcja Sokolnicza z Technikum LeÊnego w Zagnaƒsku

Marek Gos z zainteresowaniem zwiedził wystaw´ trofeów myÊliwskich Kacper Brzózka i jego raróg górski W OBIEKTYWIE 13

Poczty sztandarowe kół łowieckich prowadzà Jarosław Hubertus był okazjà do spotkaƒ - dyrektor Technikum Mikołajczyk, Tadeusz Fatalski i Janusz Łach LeÊnego w Zagnaƒsku, Anna Kowalska i... jej były uczeƒ

W skansenie nie mogło zabraknàç Uczestników Hubertusa przyciàgał pokazów r´kodzieła ludowego zapach pieczonego dzika...

Koła łowieckie regionu Êwi´tokrzyskiego wystawiły licznà reprezentacj´

Zabytkowy koÊciółek w skansenie nie pomieÊcił wszyst- Zespół Muzyki MyÊliwskiej „Par Force” kich ch´tnych do uczestniczenia we Mszy Hubertowskiej... grał łowieckie sygnały 14 AKTUALNOÂCI Inauguracja Roku UroczyÊcie zainaugurowano Rok Kulturalny i Sezon Artystyczny 2007/2008 w województwie Êwi´tokrzyskim. W uroczystoÊci w Wojewódzkim Domu Kultu- ry w Kielcach wzi´li udzia∏ wicemarsza∏ek Zdzis∏aw Wrza∏ka i Jacek Kowalczyk, dyrektor Departamentu Promocji, Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki Urz´du Marsza∏kowskiego.

Zdzisław Wrzałka i Jacek Kowalczyk wr´czajà nagrod´ Małgorzacie Michałowskiej-Wójcik z Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach

i oficyna wydawnicza „Radostowa”, Towarzystwo KoÊciuszkowskie w Po∏aƒcu oraz Stowarzyszenie Arty- Laureaci Nagród Marszałka w komplecie stów Plastyków Âwi´tokrzyskich w Kielcach. Symboliczny poczàtek nowego roku kulturalne- Wr´czone zosta∏y tak˝e srebrne i bràzowe Medale go by∏ dobrà okazjà do uhonorowania osób, które Gloria Artis, przyznawane przez Ministra kultury i Dzie- swojà twórczoÊcià i dzia∏alnoÊcià w sposób szczególny dzictwa Narodowego honorujàce najwybitniejsze postaci wyró˝ni∏y si´ w ˝yciu kulturalnym naszego regionu. Êwiata kultury, majàce na tym polu szczególne osiàgni´cia. Temu majà s∏u˝yç doroczne Nagrody Marsza∏ka Woje- W gronie wyró˝nionych znaleêli si´ m.in. Krzysztof Jac- wództwa Âwi´tokrzyskiego, przyznawane od 2001 roku. kowski, artysta malarz, autor intrygujàcych obrazów, któ- Dotychczas uhonorowano nimi ponad 100 osób. W tym rego twórczoÊç w sposób szczególny zawa˝y∏a na dorobku roku nagrody otrzyma∏o 20 osób. WÊród nich m.in. Bog- Êrodowiska kieleckich plastyków, Andrzej Kozera, znany dan Bia∏ek, wydawca ogólnopolskiego miesi´cznika i ceniony za stworzenie m.in. Samorzàdowego OÊrodka psychologicznego „Charaktery”, prezes stowarzyszenia Dziedzictwa Kulturowego Ponidzia, Teresa Klimczak - im. J. Karskiego w Kielcach, Ma∏gorzata Bielecka, artysta animator kultury i twórca. malarz, pedagog, dyrektor Instytutu Sztuk Pi´knych Aka- demii Âwi´tokrzyskiej, Aleksandra Maria Biskup – ar- Za szczególne zas∏ugi w propagowaniu dorobku kul- tystka ludowa, Józef G∏uszek, artysta ludowy, inicjator tury i sztuki polskiej odznak´ honorowà „Zas∏u˝ony dla powstania OÊrodka Tradycji Garncarstwa w Cha∏upkach, Kultury Polskiej” otrzymali: Jadwiga Zieliƒska, g∏ówny Tadeusz Kurek, malarz, rzeêbiarz i projektant wn´trz, Da- bibliotekarz w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej wid ˚∏obiƒski – utalentowany aktor m∏odego pokolenia w Kielcach, animatorka kultury, inicjatorka i organizator- zwiàzany z Teatrem im. S. ˚eromskiego w Kielcach. ka cennych przedsi´wzi´ç na rzecz rozwoju czytelnictwa i popularyzacji ksiàzki w regionie oraz Maciej Zar´bski, Nagrody zespo∏owe otrzymali: Fundacja Pomnik – znany i ceniony regionalista, inicjator wielu przedsi´wzi´ç Mauzoleum w Michniowie, Kapela Ludowa Jerzego Ca∏ki promujàcych kultur´ regionu. z S´dziszowa, Orkiestra D´ta przy OSP w Dzierà˝ni, Miesi´cznik spo∏eczno – kulturalno – literacki „Radostowa” Wszystkim nagrodzonym serdecznie gratulujemy!

Ewa Kot, artystka ludowa z Bielin otrzymuje nagrod´ Laureat Nagrody Marszałka - Grzegorz Kustra, z ràk Zdzisława Wrzałki artysta muzyk LUDZIE REGIONU 15

Nasi KALEJDOSKOP WYDARZE¡ 30 wrzeÊnia W ramach obchodów Âwiatowego Dnia twórcy Serca, na Placu Artystów w Kielcach lekarze ze Âwi´tokrzyskiego Centrum Kardiologii W naszym cyklu prezentuje- przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym prowadzili darmowe badania dla kielczan my kolejnà nietuzinkowà postaç w ramach profilaktyki chorób serca. Mo˝na zwiàzanà z regionem Êwi´tokrzyskim. by∏o sprawdziç poziom cukru, cholesterol czy Teresa Klimczak z Marzysza, w gmi- zmierzyç ciÊnienie. nie Daleszyce, animatorka kultury, Pani Teresa błyskawicznie zamienia A poniewa˝ w profilaktyce chorób serca bar- bibuł´ w pi´kne kwiaty dzo istotny jest ruch, do aktywnoÊci i ruchu twórczyni ludowego r´kodzie∏a arty- zach´cali kielczan m.in. marsza∏ek woje- stycznego. Haftuje, wykonuje ozdoby puchowe pierzyny i poduszki, ma- wództwa Adam Jarubas oraz wicemarsza∏ek i kwiaty z bibu∏y. szyna do szycia, ˝elazko na w´giel Zdzis∏aw Wrza∏ka, którzy wzi´li udzia∏ w raj- i dusz´, r´cznie tkane chodniki, kufry dzie rowerowym. Na tras´ wyruszyli tak˝e m.in. dyrektor Teatru im S. ˚eromskiego - Zami∏owanie to wynios∏am z do- i skrzynie, sà nawet pajàki u sufitu. Piotr Szczerski, zast´pca Komendanta Woje- mu rodzinnego. Dawniej kompozy- Pani Teresa jest prawdziwà wódzkiego Policji Waldemar Wódkowski, dy- cje kwiatowe z bibu∏y robi∏o si´ na animatorkà kultury. Dzia∏a w Kole rektor Âwi´tokrzyskiego Centrum Onkologii Gospodyƒ Wiejskich, jest instrukto- Stanis∏aw Góêdê i redaktor naczelny „Echa ró˝ne okazje; w ka˝dym domu by∏ Dnia” Stanis∏aw Wróbel. o∏tarzyk ozdabiany w∏asnor´cznie rem ds. folkloru w Miejsko-Gminnym wykonanymi bukietami, na Bo˝e OÊrodku Kultury w Daleszycach. Pod 1 paêdziernika Narodzenie i Wielkanoc przyozda- jej kierunkiem zespo∏y taneczno- Marsza∏ek Adam Jarubas wzià∏ udzia∏ biano nimi Êwi´te obrazy. RobiliÊmy -ludowe z terenu gminy wytaƒczy∏y w uroczystym przekazaniu do odbioru tak˝e ozdoby na choink´, a przez ca∏y i wyÊpiewa∏y wiele nagród w ogól- najwi´kszego w województwie zbiornika wodnego „Wióry”. UroczystoÊç odby∏a si´ na post zdobiliÊmy jajka do Êwi´conki. nopolskich i wojewódzkich kon- koronie zapory zbiornika. WykorzystywaliÊmy do tego reszt- kursach i festiwalach folklorystycz- ki tkanin, koronki, ziarno oraz du- nych. Jest autorkà tekstów piosenek W zorganizowanej przez Âwi´tokrzyskà sze z sitowia. Mo˝na powiedzieç, ˝e i przyÊpiewek ludowych oraz scena- Wojewódzkà Komend´ Ochotniczych Hufców Pracy w Kielcach Mi´dzynarodowej Konfe- powstawa∏y ma∏e dzie∏a sztuki – opo- riuszy widowisk obrz´dowych, takich rencji „Aktywizacja Zawodowa M∏odzie˝y wiada pani Teresa. jak „Kisenie kapusty u Maciejów”, Szansà Rozwoju Spo∏eczeƒstw” udzia∏ wzi´li Swojà twórczoÊç prezentuje na „Marzyskie Êwiecoki”, „Wieczerza wi- wicemarsza∏ek Zdzis∏aw Wrza∏ka i Marek ró˝nego rodzaju wystawach, targach, gilijna” czy „Ocepiny”. W 2002 r. Tere- Gos, cz∏onek Zarzàdu Województwa. a w maju tego roku na Dniach Pol- sa Klimczak zdoby∏a tytu∏ Gospodyni 2 paêdziernika skich w Brukseli jej bukieciki z bibu∏y Roku w Ogólnopolskim Konkursie, W Warszawie marsza∏ek Adam Jarubas zrobi∏y prawdziwà furor´. który odbywa∏ si´ w Rac∏awicach. uczestniczy∏ w konferencji „Dobrze nam si´ - Pomys∏y na kompozycje sà wyni- „To kobieta o wielkim potencja- uk∏ada – mamy programy”. Podczas spotkania kiem w∏asnej inwencji, jak równie˝ le twórczym, z niespo˝ytà energià podpisano m. in. porozumienie o wspó∏pracy dotyczàcej projektu „Sieç szerokopasmowa podpatrzone. Ró˝e, które sà w bukie- do podejmowania dzia∏aƒ na rzecz Polski Wschodniej”, realizowanego w ra- tach drapuj´ szyde∏kiem i wówczas spo∏ecznoÊci lokalnej”- mówià mach programu operacyjnego „Rozwój Pol- wyglàdajà jak prawdziwe. To bardzo o niej nie tylko w gminie Daleszyce. ski Wschodniej na lata 2007-2013”. Stronami czasoch∏onne zaj´cie, ale dajàce te˝ Uwieƒczeniem jej dotychczasowego porozumienia sà Adam Jarubas – Marsza∏ek Województwa Âwi´tokrzyskiego, Jaros∏aw sporo radoÊci i satysfakcji – przyznaje dorobku zawodowego, artystycz- Zdrojkowski - Marsza∏ek Województwa Lu- Teresa Klimczak, o której mówi si´ te˝, nego i spo∏ecznego by∏o przyzna- belskiego, Zygmunt Cholewiƒski – Marsza∏ek ˝e jest mistrzynià palm wielkanoc- nie pani Teresie Nagrody Marsza∏ka Województwa Podkarpackiego, Dariusz Piont- nych. Jest te˝ prawdziwà skarbnicà Województwa Âwi´tokrzyskiego. kowski – Marsza∏ek Województwa Podlaskie- go, Jacek Protas – Marsza∏ek Województwa wiedzy o tradycjach i obrz´dach, Wyró˝nienie to honoruje osoby, które Warmiƒsko – Mazurskiego. którà przekazuje m∏odemu poko- swà twórczoÊcià i dzia∏alnoÊcià w spo- leniu. – PowinniÊmy znaç tradycje sób szczególny wyró˝ni∏y si´ w ˝yciu Projekt „Sieç Szerokopasmowa Polski naszych pradziadów i ojców, niech kulturalnym naszego regionu. Wschodniej” zak∏ada budow´ na terenach 5 województw Polski Wschodniej infrastruk- dzieci uczà si´ jak robi si´ palmy, bu- M.N. tury teleinformatycznej, uzupe∏niajàcej zaso- kiety, jak si´ haftuje. Chc´, coÊ po so- by dzia∏ajàcych ju˝ operatorów. Celem pro- bie zostawiç, ˝eby te dawne obrz´dy jektu jest zapewnienie dost´pu do Internetu nie zagin´∏y i nie uleg∏y zapomnie- dla 100% przedsi´biorstw i 90% gospodarstw domowych. Zak∏ada si´, ˝e w ka˝dym z woje- niu. Dlatego spotykam si´ z m∏odymi wództw powstanie Êrednio 1,5 tys. kilometrów ludêmi i widz´, ˝e przekazywana linii Êwiat∏owodowych. Ju˝ ok. 60% gmin wo- przeze mnie wiedza pada na podatny jewództwa Êwi´tokrzyskiego jest zainteresowa- grunt. Nawet ch∏opcy ch´tnie robià nych rozbudowà tej infrastruktury. Szacuje si´, ˝e obecnie 30-40% gospodarstw w wojewódz- kwiaty z bibu∏y. twie ma pod∏àczony internet (ponad 80% z nich W swoim domu Teresa Klimczak sà to mieszkaƒcy du˝ych miast). Pierwszy prze- stworzy∏a regionalnà izb´, w której targ na sieç szerokopasmowà – og∏oszony przez znajdujà si´ stare meble, np. ∏ó˝ko Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – obejmu- Teresa Klimczak podczas uroczystoÊci je inwentaryzacj´ stanu infrastruktury szero- z desek z siennikiem ze s∏omy, pi´kne kopasmowej w województwach obj´tych pro- wr´czenia Nagrody Marszałka 16 LUDZIE REGIONU

Marek ¸ukaszek gramem: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, Êwi´tokrzyskim i warmiƒsko-mazurskim. Prace Regionalni majà byç wykonywane w 2 etapach. 3 paêdziernika Nowy W Solcu-Zdroju cz∏onek Zarzàdu Woje- zapaleńcy wództwa Marek Gos wzià∏ udzia∏ w Ogólno- polskim Forum Powiatowych Centrów Pomo- „Echo Stàporkowa” to kolejna wójt cy Rodzinie. Tematyka obrad obejmowa∏a gazeta samorzàdowa ukazujàca si´ obszar spraw zwiàzanych z opiekà nad w województwie Êwi´tokrzyskim, dzieckiem, a szczególnie zadaƒ powia- którà prezentujemy w naszym cyklu. tów w kreowaniu i realizacji rodzicielstwa w Gminie zast´pczego oraz aktywizacji dzia∏aƒ na Âmia∏o mo˝na jà okreÊliç mianem rzecz osób niepe∏nosprawnych. debiutanta. Mieszkaƒcy Stàporkowa i okolic czytajà jà bowiem zaledwie 4 paêdziernika od trzech miesi´cy. Dwikozy Zaj´cia sportowo – rekreacyjne, kom- puterowe i pomoc w nauce oferujà swym 4 paêdziernika zosta∏ zaprzy- podopiecznym Êwietlice Êrodowiskowo - so- si´˝ony nowy wójt Gminy Dwi- cjoterapeutyczne dzia∏ajàce na terenie woje- kozy, Marek ¸ukaszek. Wybra- wództwa Êwi´tokrzyskiego. W drugiej edycji og∏oszonego przez Ministerstwo Pracy i Po- no go w II turze wyborów 30 lityki Spo∏ecznej konkursu „Promocja gmin- wrzeÊnia br. Przedterminowe nej Êwietlicy socjoterapeutycznej” Êwietlice wybory odby∏y si´ z powodu - Impulsem do jej powstania by∏ z Zagnaƒska, ¸agowa i z Koƒskich otrzyma∏y tragicznej Êmierci poprzedniego ministerialne granty w wysokoÊci od 5 do 10 jubileusz 40-lecia nadania praw miej- wójta Gminy, Marka Zimnickiego tysi´cy z∏otych. G∏ównym celem tegorocznego skich naszej miejscowoÊci – mówi konkursu by∏ wybór w ka˝dym z województw w czerwcu br. trzech wzorcowych Êwietlic socjoterapeutycz- Dariusz Og∏oza, redaktor naczel- nych, oferujàcych zaj´cia dla dzieci i m∏odzie˝y, ny „Echa Stàporkowa”, na co dzieƒ na których mogà si´ wzorowaç inne tego typu zast´pca dyrektora Miejsko-Gminne- placówki. Wzorcowe Êwietlice winny oferowaç go OÊrodka Kultury w Stàporkowie tak˝e miejsca pracy lub sta˝u dla bezrobotnych absolwentów szkó∏ wy˝szych. – choç jesteÊmy du˝à gminà, z tra- dycjami, do tej pory nie ukazywa∏a Biuro Komunikacji Spo∏ecznej Urz´du si´ tu ˝adna gazeta, która na bie˝àco Marsza∏kowskiego w Kielcach by∏o organizato- informowa∏aby mieszkaƒców, o tym rem konferencji „Media w procesie tworzenia wspólnot lokalnych”, która odby∏a si´ w Cen- co dzieje si´ na terenie ich gminy. Cie- trum Edukacyjnym w Wólce Milanowskiej. szymy si´ wi´c, ˝e nasze wydawnic- Inicjatywa mia∏a na celu zacieÊniç wspó∏prac´ two spe∏nia oczekiwania spo∏ecznoÊci mi´dzy wa˝nymi oÊrodkami informacyjnymi, Stàporkowa, aktywizuje jà. Nasze jakimi sà wydawnictwa lokalne i samorzàdy wszystkich szczebli. W konferencji uczestniczyli ∏amy sà otwarte dla wszystkich. przedstawiciele prasy, radia, telewizji i wydaw- nictw lokalnych oraz samorzàdów. Na 16 stronach „Echa Stàporkowa” przeczytaç mo˝na informacje na te- 8 paêdziernika mat wydarzeƒ gospodarczych, kultu- W Starostwie Powiatowym w Kazimierzy ralnych, oÊwiatowych i sportowych. Wielkiej marsza∏ek Adam Jarubas uczestniczy∏ Czterdziestoletni Marek Zamieszczane sà tak˝e aktualne ofer- w spotkaniu poÊwi´conym przygotowa- ¸ukaszek jest ˝onaty i ma dwójk´ niom i planom realizacji inwestycji zwiàzanej ty pracy. Pismo jest bezp∏atne, uka- dzieci. Na co dzieƒ mieszka we przebudowà drogi nr 776 Kraków – Proszowi- zuje si´ co miesiàc w nak∏adzie oko∏o ce – Kazimierza Wielka – Busko Zdrój. MÊciowie, gdzie prowadzi ma∏e 2 tysi´cy egzemplarzy. Gazeta jest fi- gospodarstwo warzywnicze. nansowana z bud˝etu gminy. Mo˝na 9 paêdziernika W latach 2001-2007 piastowa∏ jà otrzymaç w Urz´dzie Miejskim, W S∏upi Koneckiej marsza∏ek Adam Jarubas funkcj´ dyrektora Szko∏y Pod- spotka∏ si´ z w∏adzami samorzàdowymi gmi- do ràk Stàporkowian trafia tak˝e za stawowej we MÊciowie, a krót- ny, radnymi i przewodniczàcymi rad so∏eckich. poÊrednictwem so∏tysów. Tematem spotkania by∏y sprawy zwiàzane ko przed obj´ciem stanowiska z rozwojem gminy i mo˝liwoÊcià pozyskania wójta by∏ dyrektorem Gminnego Redakcj´ pisma tworzà dwie oso- funduszy unijnych na ten cel. Wójt gminy Wi- Zespo∏u OÊwiaty w Dwikozach. told Wójcik zapozna∏ marsza∏ka województwa by: Krzysztof Krawczyk oraz Dariusz Jest radnym Rady Powiatu w San- z najwi´kszymi problemami inwestycyjnymi Og∏oza, który pe∏ni funkcj´ redakto- domierzu, wiceprezesem OSP S∏upi m. in.: rozbudowà OÊrodka Zdrowia ra naczelnego. – Robi´ to spo∏ecznie, oraz budowà szko∏y w Mninie. MÊciów Nowy Kamieƒ, prezesem przez kilka lat pracowa∏em w radiu Gminnego Zarzàdu Polskiego 10 paêdziernika i telewizji, wi´c redagowanie gazety Stronnictwa Ludowego. Wolny 2 200 000 z∏otych to kwota jakà przeznaczy traktuj´ jako mo˝liwoÊç kontynu- czas wype∏nia mu sport, a szcze- Samorzàd Województwa dla samodzielnych owania mojej pasji jakà jest dzienni- gólnie pi∏ka no˝na. publicznych zak∏adów opieki zdrowotnej, dla karstwo – podkreÊla Dariusz Og∏oza. których samorzàd jest organem za∏o˝ycielskim. R.S. Pieniàdze zostanà wykorzystane na najpilniej- sze potrzeby jednostek w zakresie aparatury M.N. i sprz´tu medycznego oraz inwestycji. Dotacj´ otrzymajà: KONKURS 17

− Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach Konkurs - 1 000 000 z∏ na dofinansowanie inwestycji re- alizowanej przy ul. Kusociƒskiego w Kielcach Bardzo cieszymy si´, ˝e nasz kon- pod potrzeby lecznictwa psychiatrycznego, poni˝ej zdj´cie i w jakiej miejscowoÊci − Wojewódzki Specjalistyczny ZOZ Gruêlicy kurs cieszy si´ zainteresowaniem si´ on znajduje? i Chorób P∏uc w Kielcach z/s w Ch´cinach z Paƒstwa strony. IloÊç kartek pocz- Odpowiedzi nale˝y nadsy∏aç do 19 - 400 000 z∏ na zakup aparatury i sprz´tu me- towych i listów elektronicznych listopada na adres poczty elektronicz- dycznego, z odpowiedziami przeros∏a nasze − Wojewódzki Specjalistyczny Szpital nej: [email protected] Dzieci´cy w Kielcach - 327 000 z∏ na zakup oczekiwania. WÊród kilkudziesi´ciu lub listownie: Biuro Komunikacji aparatury i sprz´tu medycznego, poprawnych odpowiedzi wyloso- Spo∏ecznej, Urzàd Marsza∏kowski − Wojewódzki Specjalistyczny Zespó∏ Opieki waliÊmy trzech zwyci´zców. Oto ich Województwa Âwi´tokrzyskiego, Neuropsychiatrycznej w Kielcach - 73 000 z∏ nazwiska: Anna Williams, Miros∏aw na zakup aparatury i sprz´tu medycznego, Al. IX Wieków Kielc 3, 25-516 Kielce. − Âwi´tokrzyskie Centrum Onkologii w Kiel- Sobczyk i Tomasz Wydra. SpoÊród poprawnych odpowiedzi cach - 400 000 z∏ na adaptacj´ pomieszczenia Nagrodzonym serdecznie gratu- rozlosujemy atrakcyjne nagrody! terapeutycznego do radioterapii. lujemy znajomoÊci zabytków woje- wództwa Êwi´tokrzyskiego i prosimy Z okazji Dnia Edukacji w Wojewódz- ˚yczymy powodzenia! kim Domu Kultury w Kielcach Narodowej o kontakt z redakcjà. R.S. przewodniczàcy Sejmiku Wojewódzkiego Tade- A oto poprawna usz Kowalczyk oraz marsza∏ek Adam Jarubas odpowiedê: zdj´cie spotkali si´ z nauczycielami i dyrektorami szkó∏. zamieszczone w po- Pedagodzy z naszego regionu, we wspó∏pracy ze Âwi´tokrzyskim Centrum Doskonalenia Na- przednim numerze uczycieli, realizujà wiele projektów edukacyj- „Naszego Regionu” nych m.in.: projekt edukacji prawnej „Paragraf”, przedstawia∏o frag- „Szko∏a marzeƒ”, turystyczny projekt „Przygo- ment murów obron- da”, czy ekonomiczny „Przedsi´biorczoÊç”. Spo- tkanie by∏o doskona∏à okazjà do podzi´kowania nych z basztà (obec- nauczycielom za ich zaanga˝owanie i wysi∏ek nie przerobionà na w∏o˝ony w nauczanie oraz wychowywanie dzwonnic´) oraz dzieci i m∏odzie˝y. Zaproszonym nauczycielom koÊció∏ pod wezwa- i dyrektorom wr´czono listy gratulacyjne. niem Êw. W∏adys∏awa Podczas konferencji prasowej marsza∏ek w Szyd∏owie. Adam Jarubas poinformowa∏ o inwestycjach Zapraszamy do drogowych w regionie. udzia∏u w kolejnej Âwi´tokrzyski Zarzàd Dróg Wojewódzkich, sta- rostwo powiatowe w Busku Zdroju, starostwo edycji konkursu. Oto powiatowe w Kazimierzy Wielkiej, gminy: Kazi- pytanie: Krzysztof Adamczyk wr´cza nagrod´ mierza Wielka, Czarnocin, Z∏ota, WiÊlica, Busko Jaki obiekt przed- – Zdrój b´dà wspó∏finansowa∏y przebudow´ Annie Williams stawia zamieszczone drogi wojewódzkiej nr 776 relacji Kraków – Pro- szowice – Kazimierza Wielka – Busko Zdrój. Projekt znalaz∏ si´ na liÊcie indykatywnej Planu Inwestycyjnego Regionalnego Programu Ope- racyjnego Województwa Âwi´tokrzyskiego. Jego realizacja przewidywana jest w cyklu dwu- letnim, z rozpocz´ciem w 2008 r. Kolejnymi inwestycjami sà przebudowa drogi wojewódzkiej nr 762 na odcinku od granic mia- sta Kielce do w´z∏a Ch´ciny d∏ugoÊci 4,154 km oraz budowa obwodnicy Ma∏ogoszcza - II etap wraz z przebudowà odcinka drogi wojewódz- kiej nr 728 Mieronice – Mniszek.

11 paêdziernika Po 10 tysi´cy z∏otych na dofinansowanieprac remontowo – konserwatorskich i dokumen- tacyjnych obiektów zabytkowych otrzymajà gminy ¸oniów i Bli˝yn – zdecydowa∏ Zarzàd Województwa Âwi´tokrzyskiego. W przypadku gminy ¸oniów fundusze zostanà przeznaczone na dofinansowanie wykonania do- kumentacji konserwatorskiej i projektu budowla- nego na rewitalizacj´ zabytkowego zespo∏u Sank- tuarium Matki Bo˝ej Bolesnej w Sulis∏awicach. Fundusze, które otrzyma gmina Bli˝yn przezna- czone sà na remont KoÊcio∏a Êw. Rocha w Mrocz- kowie. Prace obejmà m.in. rozbiórk´ Êcian drew- nianych pomieszczeƒ, wykonanie i monta˝ drzwi wejÊciowych, remont wie˝y koÊcielnej oraz po- dwójne krycie dachu gontem ∏upanym. Pieniàdze na prace remontowo – konserwa- torskie pochodzà z bud˝etu samorzàdu woje- wództwa Êwi´tokrzyskiego. 18 AKTUALNOÂCI

Âwi´tokrzyski Zarzàd Dróg Wojewódzkich wzbogaci∏ si´ o pi´ç nowych samochodów Finał po osobowo – ci´˝arowych, przystosowanych do zadaƒ patrolowych i robót interwencyjnych na drogach. Ka˝dy z pojazdów wyposa˝ony jest w kabin´ mogàcà pomieÊciç 7 osób oraz raz trzeci skrzyni´ ∏adunkowà o noÊnoÊci 1 tony, na którà mo˝na za∏adowaç znaki drogowe czy kruszy- PoznaliÊmy ju˝ najlepszych z naj- wo potrzebne do uzupe∏nienia poboczy. Sprz´t lepszych, czyli laureatów III edycji trafi do 5 z 7 istniejàcych w regionie obwodów drogowych. Nowe samochody zastàpià wyeks- Plebiscytu „Euro-Gmina 2006/2007” ploatowane ju˝ ˝uki i 20-letniego stara. W Ob- województwa Êwi´tokrzyskiego. wodzie Drogowym w Zgórsku pod Kielcami UroczystoÊç wr´czenia nagród Bernard Antos, dyrektor Kancelarii odby∏o si´ uroczyste przekazanie pojazdów, odby∏a si´ 19 paêdziernika w Woje- w którym uczestniczy∏ wicemarsza∏ek Zdzis∏aw Zarzàdu w Urz´dzie Marszałkowskim Wrza∏ka. wódzkim Domu Kultury w Kielcach. Przedsi´wzi´cie odbywa∏o si´ pod wr´cza statuetk´ 12 paêdziernika patronatem Marsza∏ka Województwa Grzegorzowi Forkasiewiczowi, Zarzàd Województwa Âwi´tokrzyskiego Adama Jarubasa. wójtowi gminy Rytwiany statuetkà „W´drowca Âwi´tokrzyskiego” oraz dyplomami wyró˝ni∏ osoby, organizacje i pod- nie promocj´ zamku Krzy˝topór mioty gospodarcze, które wp∏ywajà na roz- Nagrody g∏ówne otrzymali: tytu∏ wój turystyki w regionie i kreujà pozytywny PREZYDENTA ROKU przyznano wyró˝niono gmin´ Iwaniska. wizerunek naszego regionu zarówno w kra- Wojciechowi Bernatowiczowi, pre- Osobnà dziedzinà by∏y nagro- ju, jak i za granicà. Statuetki wr´czy∏ podczas zydentowi Starachowic, BURMI- dy przyznawane miastom-gminom. Wojewódzkich Obchodów Âwiatowego Dnia Burmistrz Bodzentyna Marek Krak Turystyki w Starachowicach marsza∏ek Adam STRZEM ROKU zosta∏ Jerzy Borow- Jarubas. ski z Sandomierza, zaÊ MIASTEM zosta∏ nagrodzony za wspólne ini- Statuetki „W´drowca Âwi´tokrzyskiego” otrzy- ROKU – O˝arów z burmistrzem Mar- cjatywy dla rozwoju samorzàdów mali: cinem Majchrem. zrzeszonych w Zwiàzku Gmin Gór 1. Ksiàdz Proboszcz Jerzy Burek z Koprzywnicy. Âwi´tokrzyskich. Ch´ciny otrzyma∏y 2. Hotel Europa w Starachowicach 3. Zbigniew Cisak Agroklub. Zaszczytny tytu∏ WÓJTA ROKU statuetk´ za turystyk´, Ma∏ogoszcz za 4. Urzàd Miasta Kielce. przypad∏ dla Stanis∏awa Baryckiego, kultur´, a Staszów za edukacj´. Doce- 5. Diecezjalny OÊrodek Kultury i Edukacji gospodarza Sitkówki-Nowiny, na- niony zosta∏ tak˝e S´dziszów za roz- „èród∏o”. wój sportu oraz Skalbmierz za inwe- 6. Stowarzyszenie na Rzecz Odnowy Wsi tomiast GMINÑ ROKU zosta∏y Ry- „Odnowica”. twiany, gdzie urzàd wójta sprawuje stycje sportowe. Zarzàd Województwa przyzna∏ tak˝e Grzegorz Forkasiewicz. wyró˝nienia – dyplomy, które w tym roku W∏odarzom najlepszych trafi∏y do: Êwi´tokrzyskich gmin statuetki 1. Gminy Sitkówka-Nowiny. Âwi´tokrzyskim gminom zosta∏y 2. Âwi´tokrzyskiego OÊrodka Doradztwa tak˝e przyznane wyró˝nienia w kilku wr´czali Bernard Antos, dyrek- Rolniczego w Modliszewicach Oddzia∏ kategoriach. I tak m.in. za dzia∏alnoÊç tor Kancelarii Zarzàdu w Urz´dzie w Sandomierzu. na polu agroturystyki statuetk´ Marsza∏kowskim Województwa 3. Oddzia∏u PTTK im. G∏owackiego w Stara- Âwi´tokrzyskiego oraz Jerzy Chro- chowicach. otrzyma∏a gmina Ba∏tów, w dziedzi- Zarzàd przyzna∏ równie˝ wyró˝nienie spe- nie oÊwiaty wyró˝nienia przyznano bot, dyrektor Agencji POP-ART, cjalne dla Regionalnej Organizacji Turystycz- gminom Bodzechów oraz Krasocin, pomys∏odawca plebiscytu. nej Województwa Âwi´tokrzyskiego za 5 lat a za inicjatyw´ lokalnà, a konkret- M.N. dzia∏alnoÊci zwiàzanej z rozwojem turystyki w regionie Êwi´tokrzyskim i profesjonalnà promocjà regionu Êwi´tokrzyskiego w kraju i za granicà.

17 paêdziernika Marsza∏kowie województw Êwi´to- krzyskiego i ma∏opolskiego podpisali w No- wym Korczynie porozumienie intencyjne w sprawie budowy przeprawy mostowej przez Wis∏´ w tej miejscowoÊci. Zarzàd Województwa pod koniec sierpnia zdecydowa∏ o zawarciu porozumienia pomi´dzy Województwem Âwi´tokrzyskim a Wojewódz- twem Ma∏opolskim w sprawie budowy mostu przez Wis∏´ w Nowym Korczynie, w ciàgu dro- gi wojewódzkiej nr 973 Busko – Zdrój – Nowy Korczyn – granica województwa, ∏àczàca miejscowoÊci Nowy Korczyn i Borusowa. Porozumienie ma charakter listu intencyjnego. Strony porozumienia wyra˝ajà ”(…) wol´ wza- jemnej wspó∏pracy w podejmowaniu dzia∏aƒ na rzecz przygotowania do realizacji przepra- wy mostowej przez Wis∏´ w ciàgu drogi woje- wódzkiej nr 973”. W realizacj´ przedsi´wzi´cia majà byç zaanga˝owane tak˝e samorzàdy powiatowe i gminne po obu stronach Wis∏y, Laureaci tegorocznej edycji plebiscytu w komplecie AKTUALNOÂCI 19

a koszty wynikajàce z porozumienia oba woje- ISO 9001:2000 wództwa zobowiàzujà si´ ponosiç po po∏owie. Planowany most ma byç elementem nie- zwykle wa˝nego ciàgu komunikacyjnego, ∏àczàcego po∏udnie regionu Êwi´tokrzyskiego dla ratowników z Ma∏opolskà. Istniejàca w Nowym Korczy- nie przeprawa promowa przez Wis∏´ nie 12 paêdziernika br., w przeddzieƒ jest w stanie zapewniç sprawnej komunika- Dnia Ratownictwa Medycznego, cji mi´dzy oboma województwami, nie daje w salach Wojewódzkiego Domu mo˝liwoÊci rozwoju naszego regionu i nie od- powiada obecnym standardom komunikacyj- Kultury odby∏a si´ uroczystoÊç nym. Przed∏u˝enie drogi wojewódzkiej Nr 973 wr´czenia mi´dzynarodowego od Buska Zdroju przez Nowy Korczyn i na certyfikatu jakoÊci ISO 9001:2000 drugà stron´ rzeki a˝ do Dàbrowy Tarnowskiej Âwi´tokrzyskiemu Centrum Ratow- i w´z∏a autostradowego otworzy∏oby po∏udnie naszego regionu na po∏àczenia z Ukrainà i na nictwa Medycznego i Transportu Zachód Europy. Sanitarnego w Kielcach w zakresie: ratownictwo medyczne oraz medyczna 18 paêdziernika pomoc doraêna, transport sanitarny Zdzis∏aw Wrza∏ka i Marek Gos W Âwi´tokrzyskim Centrum Innowacji krajowy i mi´dzynarodowy, zabezpie- i Transferu Technologii w Kielcach odby∏a si´ „VI Âwi´tokrzyska Gie∏da Kooperacyjna No- czenie medyczne imprez masowych. wych Technologii - Odnawialne èród∏a Ener- Certyfikat wr´czy∏ przedstawiciel gii”, którà otworzy∏ przewodniczàcy Sejmiku firmy DEKRA Certyfication, która to Tadeusz Kowalczyk. ocenia∏a prac´ Êwi´tokrzyskich ra- Przedsi´wzi´cie skierowane by∏o do: instytucji zainteresowanych tematykà nowych rozwiàzaƒ towników. technologicznych w dziedzinie odnawial- nych êróde∏ energii, administracji rzàdowej i samorzàdowej, organizacji pozarzàdowych i instytucji oko∏obiznesowych, ma∏ego i Êredniego biznesu. W trakcie trwania gie∏dy wr´czono nagrody w trzech kategoriach: „In- nowacyjny produkt”, „Innowacyjna us∏uga”, „Innowacyjna ekspozycja”. Tadeusz Kowal- czyk wr´czy∏ nagrod´ w kategorii „Innowa- cyjny Produkt”. Opracowa∏a M. M.

Stanisław Florek odbiera Ceremonia mia∏a certyfikat ISO niezwykle uroczysty charakter

Wydawca: Urzàd Marsza∏kowski Województwa Âwi´tokrzyskiego 25-516 Kielce Aleja IX Wieków Kielc 3 Redakcja: Biuro Komunikacji Spo∏ecznej tel. 041 342 13 45 www.sejmik.kielce.pl e-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Dariusz Detka Zast´pca redaktora naczelnego: Robert Siwiec Sekretarz redakcji: Ma∏gorzata Niewczas-Sochacka Kolegium redakcyjne: Iwona Sinkiewicz, Ewa Turas Druk: Digital Art Studio www.digitalartstudio.pl S∏odka chwila ÂCRMiTS 20 AKTUALNOÂCI Radość tworzenia Wernisa˝ Wystawy Malarstwa M∏odzie˝y Niepe∏nosprawnej w Wojewódzkim Domu Kultury, sta∏ si´ doskona∏à okazjà do spotkania Marsza∏ka Ada- ma Jarubasa ze Êrodowiskiem utalentowanej m∏odzie˝y niepe∏nosprawnej z naszego województwa.

Pokazane prace malarskie uderzajà radoÊcià tworze- nia, ekspresjà widzenia i marzeniami o lepszym, szlachet- niejszym Êwiecie, w którym mo˝liwe jest - jak napisano Adam Jarubas z prezentem w katalogu wystawy - „wszelkie spe∏nienie mi∏oÊci i po- od uzdolnionej artystycznie młodzie˝y twierdzenie w∏asnego sensu istnienia”. Na r´ce Krystyny Âciwiarskiej, opiekunki artystycznej i duchowej malarzy marsza∏ek Jarubas przekaza∏ list gratulacyjny, sk∏adajàc Dzia∏alnoÊç w ten sposób w imieniu w∏asnym i Samorzàdu Woje- wództwa Âwi´tokrzyskiego podzi´kowanie i uznanie za Âwi´tokrzyski Klub Dzieci i M∏odzie˝y Spe- blisko dwudziestoletnià dzia∏alnoÊç grupy plastycznej cjalnej Troski, dzia∏a od 1990 roku. Jego siedzibà klubu Dzieci i M∏odzie˝y Specjalnej Troski. jest Wojewódzki Dom Kultury im. J. Pi∏sudskiego w Kielcach, finansujàcy bie˝àcà dzia∏alnoÊç Podczas wernisa˝u wystàpi∏ dzia∏ajàcy w WDK od 1999 zespo∏u, zatrudniajàc mi´dzy innymi instrukto- roku, znany ju˝ mieszkaƒcom naszego regionu zespó∏ rów, rehabilitantów, plastyków i choreografów. UÊmiech. Jego choreografem jest Alicja Pi∏at, a opiekunem W zaj´ciach o profilu artystycznym bierze udzia∏ artystycznym Krystyna Krzemiƒska. kilkadziesiàt osób niepe∏nosprawnych. Oprócz zaj´ç o charakterze artystycznym z muzyki, Êpiewu i taƒca Zespó∏ ma na swoim koncie presti˝owe nagrody prowadzone sà równie˝ zaj´cia sportowo-rehabili- przywo˝one z festiwali i przeglàdów krajowych oraz tacyjne. Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach jest zagranicznych, mi´dzy innymi z Warszawy, Krakowa, jedynà w kraju tego typu placówkà, która wspiera Kluczborka, Lublina, Buska, Kijowa i Lwowa. Do licznych wszechstronnie prowadzonà dzia∏alnoÊç z dzieçmi nagród zespó∏ do∏àczy∏ ostatnio tak˝e Grand Prix zdobyte i m∏odzie˝à specjalnej troski. na Mi´dzynarodowym Festiwalu Piosenki Teatru i Plasty- ki-¸´czna 2007, a ukoronowa- niem sukcesów towarzyszàcych ich dziewi´cioletniej dzia∏al- noÊci by∏ udzia∏ w Mi´dzy- narodowym Festiwalu Taƒca „Pro Teatr” w Moskwie, we wrzeÊniu tego roku. Z tej w∏aÊnie okazji marsza∏ek Adam Jarubas przekaza∏ na r´ce opiekunów zespo∏u list gratulacyjny, a zwracajàc si´ do m∏odych wykonaw- ców zapewni∏, ˝e Êrodowiska osób niepe∏nosprawnych sà mu bardzo bliskie. - Zawsze b´dziemy pami´taç o tych, którzy znaleêli si∏´ do walki ze swoimi s∏aboÊciami, o ich opiekunach i dobrych du- chach. Sk∏adam z serca p∏ynàce ˝yczenia, spe∏nienia twórczych zamierzeƒ na deskach sce- nicznych, radoÊci i szcz´Êcia w ˝yciu osobistym – doda∏ marsza∏ek Adam Jarubas. M.S.

Zespół UÊmiech jak zwykle z uÊmiechem na ustach TRADYCJA 21 Regionalne specjały (8): „Konfitura z jarzębiny” Przedstawiamy kolejny Êwi´tokrzyski przysmak po- Etap 4 – zytywnie oceniony przez Polskà Izb´ Produktu Regio- Upieczonà jarz´bin´ przek∏adamy do garnka z miodem nalnego i Lokalnego! Na List´ Produktów Tradycyjnych i sma˝ymy na ma∏ym ogniu oko∏o 3 godzin z ma∏ymi wpisana zosta∏a Konfitura z jarz´biny zg∏oszona przez przerwami, cz´sto i delikatnie mieszajàc. FUNDACJ¢ DOMY WSPÓLNOTY „CHLEB ˚YCIA”. Etap 5 – Stosowanie ró˝nych dodatków do potraw Owoce z miodem sma˝ymy do uzyskania w∏aÊciwej przyw´drowa∏o do Polski w XVIII wieku z Francji g´stoÊci a˝ owoce w konfiturze nabiorà szklistego i przyj´∏o si´ na dworach magnackich i szlacheckich wyglàdu. stajàc si´ wa˝nym elementem sztuki kulinarnej. Dla potrawy wa˝ny jest bowiem sposób jej podania, tak Etap 6 – aby oddzia∏ywa∏a na wszystkie zmys∏y w myÊl zasady: Czyste (uprzednio umyte) s∏oiki ustawiamy na blasze do „widzieç – czuç – smakowaç”. Konfitury z jarz´biny sà pieczenia ciast do góry dnem. Wk∏adamy do nagrzane- pysznym i wyrafinowanym dodatkiem do ró˝nych daƒ go piekarnika lub duchówki (1800C) i pra˝ymy przez 15 mi´snych b´dàc alternatywà dla brusznic. Ich niepowta- minut. rzalny, pikantny, s∏odkawo – gorzkawy smak oraz charak- terystyczna barwa silnie pobudzajà zmys∏y. Etap 7 – Upowszechnienie si´ konfitur z jarz´biny nastàpi∏o do- Do wypra˝onych s∏oików wk∏adamy ∏y˝kà goràcà piero wraz z wi´kszà dost´pnoÊcià do cukru buraczanego konfitur´, po czym je zakr´camy. produkowanego metodami przemys∏owymi, ze wzgl´du na jego cen´. W regionie Êwi´tokrzyskim jarz´binie przy- Etap 8 – pisywano w∏aÊciwoÊci magiczne i lecznicze. Stare prze- Do szerokiego garnka (dno wyÊcielone Êciereczka) wlewa- pisy mówià o podawaniu konfitur z jarz´biny osobom my wod´. Garnek ustawiamy na piecu i podgrzewamy. chorym, cierpiàcym na uporczywy kaszel. Mimo wpro- Na Êciereczce ustawiamy s∏oiki z konfiturà (woda musi wadzenia ulepszeƒ i nowych technik do dzisiejszego dnia 2 si´gaç do /3 wysokoÊci s∏oików) i gotujemy. Pasteryzujemy przetrwa∏y przepisy na przetwory z jarz´biny wed∏ug od momentu zagotowania si´ wody przez 15 minut. niezmienionych zasad ich wytwarzania. Sposób produk- cji wed∏ug poni˝szej receptury znany jest i przekazywany Etap 9 – od wielu dziesi´cioleci. Gwarantuje on niepowtarzalny, S∏oiki wyjmujemy przy pomocy Êcierki, aby si´ nie smaczny i niezwykle efektowny produkt. poparzyç i ustawiamy na stole do góry dnem. Podstawowym surowcem wykorzystywanym do pro- dukcji konfitury sà owoce jarz´biny (jarzàbu pospolite- Etap 10 – go) zwane potocznie koralami. Cechà charakterystycznà Po ca∏kowitym wystygni´ciu s∏oików odwracamy je i usta- tych owoców jest to, ˝e zawierajà du˝o goryczki ze wiamy wieczkiem do góry. wzgl´du na du˝à zawartoÊç kwasu parasorbowego. Istniejà równie˝ jarzàby pozbawione goryczy np. jarzàb Smacznego ! szwedzki, màczny (zwany màkinià), Niewie˝yƒskiego oprac. R.S. i inne. Jednak najbardziej rozpowszechnione sà drzewa jarzàbu pospolitego, niezwykle charakterystyczne dla re- gionu Êwi´tokrzyskiego; cz´sto mo˝na je tu spotkaç w la- sach i na obrze˝ach pól. Na przetwory u˝ywa si´ owoców przemarzni´tych, które zawierajà znacznie mniej gorycz- ki. Drugim surowcem jest miód wielokwiatowy. Przygoto- wujemy konfitur´!

Etap 1 – Przemarzni´te owoce jarz´biny (1kg) przebieramy, usu- wamy szypu∏ki, myjemy, sparzamy wrzàtkiem przez ok. 3 minuty, osuszamy i wk∏adamy do garnka.

Etap 2 – Garnek wk∏adamy do rozgrzanego piekarnika (150°C) i pieczemy przez 10 minut.

Etap 3 – Do garnka wlewamy 1, 5 litra miodu i ustawiamy na piecu opalanym drewnem. 22 FELIETON

Przychodzi radny do radnego, czyli… sze wra˝a r´ka, wójta jest zamachem na wolnoÊç obywatelskà! Jest walkà politycznà! Jest, ˝e tak „Pocałujta Wójta” powiem, atakiem na I jutrzenk´ swobody Najlepsza ˚ona Âwiata wpad∏a do domu jak – pro- i anio∏a prawdy! Czyli - stacka, zgódêmy si´, metafora – granat r´czny do sklepu na mnie. garma˝eryjnego. Poszept poszed∏ po sali urz´du. Pierwszy równowag´ - Julianie! Julianie! Sodoma i Gomora! W gminie wrze! odzyska∏ Zaspany Stefan. Zamach stanu! Na Êcianie gminy ktoÊ napisa∏… Napisa∏... - Nie, ˝ebym bagatelizowa∏, Wójcie, wasz organ! Nie, W nocy… ˝ebym usprawiedliwia∏ kostropatà r´k´ malarza – wi- - Co napisa∏? – staraliÊmy si´, by g∏os nasz by∏ kojàcy, a mi- chrzyciela. Ale po mojemu - to napisa∏o dziecko. Poca∏ujta mika twarzy przypomina∏a najlepsze chwile Rudolfa Alfon- w r´k´, bracia i siostry, matk´ swojà stareƒkà zawsze robi∏o so Raffaello Piero Filiberto Guglielmi di Valentina d’Antogu- si´ przez „u” zwyk∏e! Poca∏ujta narzeczonà nadludzkim olla zwanego w przesz∏oÊci prostacko - Rudolfem Valentino. wysi∏kiem na zabawie w remizie odzyskanà, te˝ si´ robi∏o Blada cera Fryderyki i kropelki sangwinicznego potu na czo- przez „u” zwyk∏e. ˚e o ca∏owaniu pierÊcienia biskupa nie le zwiastowa∏y, ˝e wcià˝ pozostawa∏a w stanie szoku. wspomn´! Elementarne zasady ortografii zawsze sz∏y - W nocy ktoÊ na murze gminy wymalowa∏ farbà na- za plecami wielkich rewolucjonistów. Kreskowane „ó”, pis… - Fryderyka Êciszy∏a g∏os i unikajàc naszego wzroku co ka˝e ca∏owaç w wiadomo co wójta, nieudolne pismo j´∏a nerwowo zawiàzywaç but. i tania farba z demobilu wskazuje, ˝e ten straszny napis - Co wymalowa∏, Fryderyko!? Co napisa∏? wykona∏o , za przeproszeniem, jakieÊ dziecko. - Napisa∏: „Poca∏ujta...” – wyszepta∏a bardzo powoli, po- - Bzdura – wójt pozby∏ si´ z p∏uc zalegajàcej mu orga- tem zakaszla∏a, dekadencko westchn´∏a i rozglàdajàc si´ nizm zbytecznej iloÊci powietrza – To jest walka polityczna! z przestrachem, z nihilistycznà rozpaczà wypowiedzia∏a To jest próba obalenia demokratycznego organu! WyÊcig owà strasznà nowin´ do naszego ucha. polityczny wszed∏ w ostatnià faz´! Nie jakieÊ dziecko, tyl- Ów cios – przyznajemy – by∏ znaczàcy. ko wrogowie demokracji! - Dziecko, Wójcie, dziecko... II - W takim razie... dziecko wrogów demokracji! – sapnà∏ Mimo zimowej pory pola i miedze nie by∏y jeszcze wójt i bez zb´dnej opiesza∏oÊci opuÊci∏ sal´ urz´du. znaczàco zasypane Êniegiem wi´c bez wi´kszych strat dotarliÊmy do gminy. Niezmierzony t∏um zgromadzo- IV nych przed Êcianà Urz´du pozwoli∏ nam na unikni´cie Nast´pnego ranka, w miejscu gdzie poprzedniego dnia poszukiwaƒ êród∏a rzeczonego skandalu. Zaiste, to, co wichrzycielski napis nakazywa∏ ho∏dowanie nieprzyzwo- zastaliÊmy zwiastowa∏o dies irae. Anzelm Nie Mam Cza- itym zwyczajom wobec gospodarza, petenci urz´du syla- su wpatrywa∏ si´ w Êcian´ niczym og∏uszony, Najlepszy bizowali: „Nie ca∏ujta w d... Wójta”. Ogrodnik Gminy - Zaspany Stefan dozna∏ niepohamowa- - No, tego na pewno nie napisa∏a r´ka dziecka – orzek∏ nego tiku lewej strony twarzy i pociàga∏ znaczàco z ukry- wyciàgajàc paczk´ papierosów Zaspany Stefan i potar∏ tej w kieszeni piersiówki, Bronis∏awa Nokturn p∏aka∏a, ostentacyjnie brod´ – to napisa∏a r´ka inteligenta. a Zenon Po˝ycz Dwa Z∏ote bi∏ czo∏em o framug´ budynku. Wójt pojawi∏ si´ w gabinecie w Êwietnym humorze i na- I Wójt. Ten tylko patrzy∏. Jego twarz by∏a blada, martwa, tychmiast za˝àda∏ kawy. Sekretarka, Eulalia Osa W Pasie nie wyra˝a∏a absolutnie nic. Spojrzenie utkwione w obra- spe∏ni∏a ˝yczenie. zoburczym napisie mówi∏o jedno: Âwiat przesta∏ istnieç. - ¸ad i praworzàdnoÊç zwyci´˝ajà – zawyrokowa∏ wójt Prawda umar∏a. WartoÊci nic nie znaczà. Nasta∏a anarchia. – Praworzàdne si∏y nie poddadzà si´ wichrzycielskim Sodoma. Gomora. Apokalipsa. knowaniom! PodnieÊliÊmy wzrok. Najlepsza ˚ona Âwiata nie Dyskretnie roztar∏ opuchni´te powieki, ziewnà∏ i zasnà∏. przesadzi∏a. Na murze budynku gminy, jak ˝art trefnisia, V jak b∏ahy dowcip b∏azna, widnia∏ wymalowany olejnà „Wójt jest g∏upi” – odczyta∏ Zaspany Stefan ze farbà napis. Nieco farby – powodowane prawem ci´˝koÊci zszarza∏ego muru. – Êciek∏o i zamaza∏o ostateczne przes∏anie epistolarnej - Te˝ mi nowoÊç – rzuci∏ ktoÊ z coraz bardziej rzednàcego twórczoÊci, jednak bez trudu mo˝na by∏o jà odczytaç. Na t∏umu. Zaspany Stefan zaciàgnà∏ si´ zabójczà iloÊcià niko- Êcianie urz´du gminy, która tyle przecie˝ przesz∏a i tyle tyny i westchnà∏. Poblad∏y wójt milcza∏. przetrwa∏a, na zielono wymalowane sta∏o Êwi´tokradcze: „Poca∏ójta w d... Wójta!” (bez kropek po „d”). VI „Wójt jest màdry” – odczyta∏ rozmazany napis III z w∏aÊciwà sobie powÊciàgliwoÊcià sekretarz gminy, An- Wójt, mimo wydarzeƒ poprzedniego dnia, zdawa∏ zelm Nie Mam Czasu. si´ zachowywaç si∏´. Mimo skrywanych w r´kawie - Zdrowe myÊlenie pokona wywrotowe wybryki – samodzia∏owego garnituru ukradkowych ziewni´ç oznajmi∏ wójt i wyjà∏ z kieszeni pilnik do paznokci – Niby i podkrà˝onych oczu – wyglàda∏ krzepko. nitro a zmywa si´ do d... Znaczy si´, za przeproszeniem, - Ten polityczny atak by∏ atakiem wymierzonym we do kitu. w∏adz´! – grzmia∏ wójt – W najbardziej demokratyczny, Eulalia Osa W Pasie poprawi∏a ukradkiem fryzur´. ˝e tak powiem, bracia i siostry, organ! Mój organ! Znaczy si´ – w demokracj´! Poca∏ujcie, ˝e tak powiem, w to co pi- So∏tys Julian PASJE 23

CZYTAM, BO LUBI¢... Co ostatnio przeczytali, jakie książki polecają?

Andrzej B´tkowski, rzecz niezwyk∏à - bibliotek´ wiceprzewodniczàcy domowà, a w niej prawie Sejmiku Wojewódz- 4000 woluminów. W cen- twa Âwi´tokrzyskiego tralnej cz´Êci biblioteczki najch´tniej czyta ksià˝ki widnieje cudowna foto- historyczne oraz biogra- grafia ksi´dza profesora fie znanych, ciekawych Sedlaka, a tu˝ pod nià ca∏y ludzi. rega∏ dzie∏ jego autorstwa. - Du˝e wra˝enie Pierwszà ksià˝kà jakà si´ zrobi∏y na mnie ksià˝ki zafascynowa∏am i pole- Maxa Gallo poÊwi´cone cam Paƒstwu do przeczy- osobie Napoleona Bona- tania to ,,Cz∏owiek i Góry parte. To czteroksiàg na Âwi´tokrzyskie” w∏aÊnie który sk∏adajà si´: „Pieʃ wymarszu”, „S∏oƒce Austerlitz”, ks. prof. W∏odzimierza Se- „Cesarz Królów” i „NieÊmiertelny ze Âwi´tej Heleny”. To dlaka. niezwykle ciekawe powieÊci, wiernie odtwarzajàce wy- darzenia z ˝ycia Napoleona; jego m∏odoÊç, czasy, gdy Profesor swojà fascynacj´ Górami Âwi´tokrzyskimi, by∏ konsulem, cesarzem, walczy∏ pod Austerlitz, gdzie swoje przemyÊlenia i wnioski zawar∏ w∏aÊnie w tym dziele. rozgromi∏ koalicj´ antyfrancuskà, ale tak˝e koƒcowe lata Z∏o˝y∏ ho∏d górom i ludziom z nimi zwiàzanym. Zwiàza∏ ˝ycia – zes∏anie na Elb´ i Wysp´ Âwi´tej Heleny czy kl´sk´ si´ z Górami Âwi´tokrzyskimi bardzo wczeÊnie; by∏ nimi pod Waterloo. wprost urzeczony, zafascynowany. Dokona∏ w nich wiele odkryç podczas terenowych poszukiwaƒ w ska∏ach kwar- To niezwykle ciekawa lektura, nie tylko dla mi∏oÊników cytowych, przeczesujàc go∏oborza, puszcz´. ,,Zawdzi´czam biografii – podkreÊla Andrzej B´tkowski. to tym górom, nie wolno mi ich zdradziç. Sà moje, jestem ich. One sta∏y si´ nie z mojej przyczyny ze mnà zwiàzane. Na mocy Nieco mniej odleg∏ej historii dotyczy natomiast ksià˝ka przeznaczenia i w∏o˝onej pracy. To przyjemne samopoczucie by- Matthew Parker`a – „Monte Cassino. OpowieÊç o najbar- cia gospodarzem tych gór. Bez przesady. Jak widaç, przymierza- dziej zaci´tej bitwie II wojny Êwiatowej”, którà niedawno nie si´ do gór nie by∏o gwa∏towne. Mia∏em w ˝yciu kilkanaÊcie przeczyta∏ wiceprzewodniczàcy. – To spojrzenie na wojn´, razy spotkanie nie myÊlàc o jakiejkolwiek nadzwyczajnoÊci. (...) na tamtà s∏ynnà bitw´ przez pryzmat prze˝yç bioràcych Góry wciàgn´∏y w swe oddzia∏ywanie i okaza∏y niepoj´tà dla w niej udzia∏ ˝o∏nierzy, ale tak˝e cywilów, najbardziej nie- mnie ˝yczliwoÊç. Zbyt wielki sukces, by móg∏ byç gratisowy”. winnych i poszkodowanych w tym konflikcie. OczywiÊcie nie brakuje tak˝e polskich akcentów zwiàzanych Kolejna pozycja, nad która nale˝y pochyliç g∏ow´ to z udzia∏em naszych ˝o∏nierzy pod dowództwem genera∏a „Bioelektronika”. W∏adys∏awa Andersa w walkach o Monte Cassino. Mam nadziej´, ˝e sympatyków i mi∏oÊników Gór Nie dziwi wi´c fakt, ˝e w kolejce do czytania czekajà Âwi´tokrzyskich zainteresujà dzie∏a Ksi´dza Profesora ju˝ wspomnienia Andersa z lat 1939-46 pt. „Bez ostatniego W∏odzimierza Sedlaka. A czytajàce je osoby zwi´kszà rozdzia∏u”. - Jak tylko czas pozwoli, to na pewno je prze- swojà ÊwiadomoÊç we wszystkich aspektach ˝ycia (mate- czytam – dodaje wiceprzewodniczàcy B´tkowski. Przy- rialnym, psychicznym, duchowym), zrozumiejà, ˝e nale˝y znaje, ˝e zainteresowanie literaturà historycznà to niemal dla w∏asnego dobra rozpoczàç dzia∏ania na rzecz ochrony tradycja rodzinna. Êrodowiska naturalnego oraz krajoznawstwa i eduka- cji ekologicznej, prowadzenia wszechstronnych dzia∏aƒ - Odziedziczy∏ jà tak˝e mój syn Bartosz; cz´sto wymie- zmierzajàcych do podnoszenia poziomu nauki, eduka- niamy si´ wi´c przeczytanymi ksià˝kami… cji i oÊwiaty. Pozosta∏e dzie∏a Ksi´dza Profesora Sedlaka godne polecenia to „Homo electronicus”, „Na poczàtku by∏o jednak Êwiat∏o”, „Pami´tnik I. Antek z åmielowa”, Agnieszka Szl´k, radna Sejmiku Województwa „Pami´tnik II. Uciekaj do dziury”, „Pami´tnik III. Nie Âwi´tokrzyskiego dla g∏upich”, „Pami´tnik IV. Ziemia Âwi´ta i nie tylko”. - Pewnego letniego dnia jestem we Wroc∏awiu. Spo- „˚ycie jest Êwiat∏em”, „W pogoni za nieznanym”. tyka mnie niesamowity zaszczyt; jestem zaproszona do niezwyk∏ego domu, krainy ciszy, w Krzeczynie. Pani ˚ycz´ Paƒstwu udanych zimowych wieczorów domu snujàc plany na przysz∏oÊç, przy kolacji, w którymÊ z dzie∏ami Profesora! momencie zaprasza mnie na pi´tro do salonu i widz´ M.N. / R.S. Górno: Odrowà˝ i Prawdzic Świętokrzyski Herb gminy Górno stanowià: zaokràglona od podstawy renesanso- wa tarcza podzielona w pas, na której Alfabetyczny w czerwonym polu od g∏owicy znaj- duje si´ bia∏y Odrowà˝, natomiast w polu od podstawy znajduje si´ bia∏y Przegląd mur z bramà w Êrodku, w której zosta∏a umieszczona czerwona krata. Herb gminy nawiàzuje do jej w∏asnej tradycji histo- Heraldyczny rycznej. Dlatego na tarczy podzielonej w pas, od g∏owicy widzimy w czerwonym polu herb Odrowà˝, zwiàzany „F”, „G” z osobà Êw. Jacka Odrowà˝a, patrona najstarszego koÊcio∏a na terenie gminy w Leszczynach, ufundowane- Fa∏ków: kuênie i m∏yny go na poczàtku XVII wieku przez prepozyta kieleckiego Andrzeja Zagórnego oraz biskupów krakowskich Piotra W herbie gminy Fa∏ków umiesz- Tylickiego i Marcina Szyszkowskiego. czono w polu b∏´kitnym nad W polu od podstawy znajduje si´ bia∏y mur z∏o˝ony podstawà, którà stanowi czerwony z szeÊciu warstw kamieni z bramà w Êrodku, w której zosta∏a mur, srebrne ko∏o wodne o czte- umieszczona czerwona krata, atrybut Êmierci Êw. Wawrzyƒca rech dzwonach. Mur nawiàzuje – patrona koÊcio∏a w Górnie, erygowanego w 1935 roku do dawnej miejskoÊci obecnej przez biskupa kieleckiego Augustyna ¸osiƒskiego. Wzór iko- siedziby gminy, tym bardziej, ˝e nograficzny kraty w herbie gminy zosta∏ wzi´ty z Don˝onu bezpoÊrednim odniesieniem sà ru- wi´ziennego w zamku w Loches z XI wieku, znajdujàcego iny dworu obronnego znajdujàce si´ we Francji. Natomiast wzór ikonograficzny muru zosta∏ si´ w Fa∏kowie. Ko∏o wodne sym- wzi´ty z herbu Prawdzic. Barwa czerwona herbu symboli- bolizuje tradycje przemys∏owe – kuênice, rudnice (dawne zuje zwyci´stwo, panowanie, walecznoÊç, natomiast barwa huty) i tartaki oraz tradycje rolnicze – m∏yny wodne. bia∏a symbolizuje czystoÊç, rozsàdek, radoÊç i szlachetnoÊç. Siedziba gminy – Fa∏ków to jedna ze starszych Górno to wieÊ wzmiankowana ju˝ w 1400 roku (wów- miejscowoÊci woj. Âwi´tokrzyskiego. Pierwsze wzmian- czas Inter Gorne) jako w∏asnoÊç biskupów krakowskich. ki o Fa∏kowie mo˝na znaleêç ju˝ w XII wieku. Fa∏ków od Swoje dni pe∏ne chwa∏y kraina ta prze˝ywa∏a w 1844 koƒca XIII wieku nale˝a∏ do rodu Odrowà˝ów, którzy roku, gdy na polach Krajna swe powstanie organizowa∏ przybrali nazwisko Fa∏kowscy (póêniejsi przedstawiciele ks. Piotr Âciegienny, a tutejsi ch∏opi brali udzia∏ w po- rodu nosili nazwisko Falkowski). wstaniu styczniowym. Na Kraiƒskim Grzbiecie bronili si´ W 1340 r. król Kazimierz Wielki wyda∏ Jakubowi i Pio- ˝o∏nierze wrzeÊnia 1939 r. W latach 1939 – 45 za pomoc trowi Falkowskim przywilej przekszta∏cenia wsi w miasto udzielonà partyzantom gin´li mieszkaƒcy wiosek, o czym na prawie magdeburskim. Êwiadczà pomniki w Krajnie i Górnie. Od poczàtku XV wieku miasto nale˝a∏o do Gi˝yckich, Gmina Górno posiada wysokie walory przyrodniczo – kra- a odXVII wieku do Lasockich, Stadnickich i Jakubow- jobrazowe i czyste Êrodowisko. Pi´kno tego regionu dostrzeg∏ skich. W 1557 roku Fa∏ków mia∏ zaledwie 5 rzemieÊlników, jej wielki syn – Stefan ˚eromski. Wielokrotnie opisywa∏ te te- szynkarza i gorzelnika. W 1662 r. Fa∏ków zamieszkiwany reny w swoich utworach. W wartym obejrzenia, najstarszym by∏ przez 140 osób w 20 domach. W XIX wieku znajdowa∏ w gminie leszczyƒskim koÊciele pod wezwaniem Êwi´tego si´ tu wielki piec, walcownia ˝elaza oraz pudlingarnia. Jacka Odrowà˝a (b´dàcym koÊcio∏em parafialnym rodziny Funkcjonowa∏y tak˝e kopalnie rudy: Juliusz i Wierzchowi- ˚eromskiego) ufundowanym w 1610 roku, a przebudowa- ska. Jak wiele innych miast w zaborze rosyjskim Fa∏ków nym na prze∏omie XIX i XX wieku, znajduje si´ marmuro- utraci∏ prawa miejskie w 1869 roku. Od 1873 roku dobra wa tablica z epitafium jego rodziców – Wincentego i Józefy Fa∏kowa, Czermna, Skórnic i Starzechowic odziedziczy∏a ˚eromskich, którzy zostali pochowani na pobliskim cmen- rodzina Jakubowskich.. WÊród obiektów zabytkowych na tarzu parafialnym. W ksi´gach parafialnych znajdujà si´ terenie Gminy zachowa∏ si´ zabytkowy pa∏acyk w Skórni- zapisy losów rodziny ˚eromskich obejmujàce: narodziny cach wybudowany w 1850 roku. Elementem Êwiadczàcym Boles∏awy ˚eromskiej – 31 sierpnia 1869 roku, Êmierç Win- o kulturze i tradycjach ludnoÊci gminy Fa∏ków sà liczne centy ˚eromskiej – 21 wrzeÊnia 1869 roku (by∏y to siostry kapliczki i krzy˝e przydro˝ne pochodzàce nawet z XIX S. ˚eromskiego) oraz Êmierç rodziców pisarza, Wincentego wieku. 09 grudnia 2000 roku Rada Gminy w Fa∏kowie i Józefy z Katerlów ˚eromskich. ustanowi∏a herb, flag´ i piecz´ç gminy Fa∏ków. Warto zajrzeç na d∏u˝ej do gminy Górno, zakosztowaç Gmina Fa∏ków po∏o˝na jest w pó∏nocno – zachodniej goÊcinnoÊci mieszkaƒców, odetchnàç Êwie˝ym powietrzem, cz´Êci województwa Êwi´tokrzyskiego, graniczy z gmina- jak te˝ pow´drowaç po pobliskich szlakach górskich. mi Ruda Maleniecka i S∏upia Konecka w województwie Gmina Górno to oko∏o 13 tysi´cy mieszkaƒców. Swym Êwi´tokrzyskim oraz z gminami ˚arnów, Aleksandrów zasi´giem obejmuje 13 so∏ectw: B´czków, Cedzyna, Gór- i Przedbórz w województwie ∏ódzkim. Powierzchnia no, Górno - Parcele, Krajno Drugie, Krajno - Parcele, Kraj- Gminy wynosi 13, 2 km2. no Pierwsze, Krajno - Zagórze, Leszczyny, Podmàchocice, Radlin, Skorzeszyce, Wola Jachowa. Powierzchnia gminy to 83, 3 km2. oprac. R.S.