Diccionario Toponímico Del Concejo De Gijón
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 2 de vivir, alterando tamién dafechu la Presentación realidá física de los territorios y del mediu natural, amenacen la sobrevivencia Pese a querer cumplir bonalmente'l d'abondos vieyos topónimos. Trátase d'un dichu, non siempre resulta fácil llamar les fenómenu mundial, como lo ye tamién coses pol so nome. Porque, ¿cuálu ye l'enfotu n'estudialos, n'inventarialos, en l' auténticu nome de les coses? ¿Y cuálu, caltener la so memoria y en preservar sobre manera, el de los sitios? Delles veces razonablemente'l so emplegu, sin escaecer tienen más d'ún. O igual el que tienen nun que, respecto a los usos llingüísticos, la s'usa, y aplícase-yos otru. O'l nome de fuerza de la realidá y lo que deciden los siempre alteróse-yos a la fuerza por dalgún falantes acaba imponiéndose siempre a motivu, davezu políticu o ideolóxicu, nun cualesquier dictáu d'autoridá, yá seya tiempu que tovía munchos s'acuerden. política, alministrativa o científica. Ye obvia la enorme importancia de De va yá unes cuatro décades, la los nomes xeográficos. Son una creación Organización de les Naciones Xuníes vien humana aneya y universal, imprescindible promoviendo, pente medies de p'asitiar y atopar cada elementu del conferencies internacionales y reuniones territoriu, pa ordenalu; pa trazar d'espertos, la normalización toponímica, cartografíes y orientase. Son, polo tanto, acordies cola importancia que tien pa les daqué práctico, funcional. Pero la gran comunicaciones y pal desenvolvimientu parte d'esos nomes de llugar tamién socio-económicu de los países. Nun ye esti, integren un patrimoniu cultural de en resultes, un procesu nuevu, magar que descomanáu valor. Sobrevivieron al pasu'l nos últimos años garró más y más puxu en tiempu calteniéndose na acordanza toles partes, sobre manera no que se refier popular, tresformaos o non, a lo llargo de a la recuperación de la toponimia los sieglos. Bien de veces lleven dientro sí tradicional. Eso tamién ocurrió n'Asturies. informaciones que puen asoleyar la Les normes rexonales aprobaes respecto a procedencia de lo que nomen, de la la toponimia y al procedimientu pa sociedá que lo creó o lo "bautizó", de la so recuperala y fixala impulsaron equí un cultura, de la so manera de vivir, de les procesu al que Xixón se sumó nel añu sos rellaciones col entornu ambiental y de 2004. Depués d'un llargu, detalláu y bien les característiques d'esti. Resonancies rigorosu trabayu de la Xunta Asesora de significatives d'un pasáu remotu que nos Toponimia, el Plenu del Conceyu aprobó plasmen y nos estelen. en marzu del 2006 un llistáu de 762 topónimos que'l Gobiernu asturianu fizo Pero, como tantes otres coses, oficial en decretu publicáu'l 20 d'ochobre. tamién esti patrimoniu apeligra güei en toles partes. Los mesmos procesos que tán Anque nesta cuestión tovía queden tresformando darréu les sociedaes delles xeres pendientes –porque fixáronse humanes na so cultura, nes sos rellaciones los nomes de parroquies, distritos, barrios internes y nes sos maneres de producir y y llugares pero falten otros topónimos Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 3 xeográficos non vinculaos a entidaes de restantes van completar los mapes población, como los cursos d'agua o los caleyeros antes del añu 2011). La nueva montes–, el nuestru conceyu dio un gran nomenclatura oficial ye en parte un reblagu con esta oficialización. Resolvióse desarrollu más d'esi mesmu procesu lo más importante, y fízose amás perbién: d'ameyorar la información xeográfica que partiendo de la llibre y contrastada se pon al serviciu d'una xestión opinión de los más solventes espertos, sin alministrativa modernizada y técnica. Y la fadios debates sociales nin publicación del Diccionariu Toponímicu del cuestionamientos mayores, a pesar Conceyu de Xixón encuádrase, d'otra d'introducise cambios y correcciones manera, nos trabayos de recuperación dacuando chocantes en nomes y grafíes; y histórica que l'Ayuntamientu apoya y contando, amás, cola unanimidá de la promueve activamente de va cuantayá, lo Corporación Municipal y el total consensu que xustifica incluir esti espléndidu llibru ente les Alministraciones local y rexonal. na colección Memoria de Xixón. Ye de xusticia espresa-y al autor, y a toles Esi bon trabayu, y l'ambiente persones que collaboraron na so cordial en que se desenvolvió, alendaron la producción, la nuestra norabona y idea de facer el llibru qu'agora reconocíu agradecimientu. presentamos, que con abondosu procuru redactó n'asturianu —lo que publicamos en papel na so traducción al castellanu— el Xixón, abril del 2008 que daquella yera secretariu de la Xunta Asesora de Toponimia, Ramón d'Andrés. PAZ FERNÁNDEZ FELGUEROSO Xixón pon asina en circulación la so Alcaldesa de Xixón particular biblia toponímica pa que, amás de llamar pol so nome xenuín caún de los llugares del conceyu, tengamos un compendiu de tolo qu'hai que saber sobre esos nomes oficiales: cómo se formaron, la so etimoloxía, la so categoría xeográfica y alministrativa, la referencia del llugar y la so ubicación esacta en mapa del conceyu, ente otres informaciones. El nuestru conceyu pue presumir, con toa seguranza, de tener una magnífica y actualizada información territorial y topográfica, y tamién de les calidables ediciones de cartografía divulgativa sobre les sos parroquies que vienen viendo la lluz (a les doce que yá la tienen van sumase nos próximos meses otres cinco; les ocho Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 4 Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 5 Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 6 d’Uviéu; María Xosé Rodríguez López, Unes palabres responsable de la Oficina Municipal de la previes del autor Llingua de Xixón; y Pelayo Muñoz Duarte, encuestador de la toponimia de delles parroquies. El brotu d’au nació la idea d'esti llibru La mayor parte de la traducción al ye l’afición del conceyal Faustino García castellanu d’esti llibru ficiéronla Iris Díaz «Tino Venturo» pol orixe de los nomes de Trancho y Jesús Rodríguez Martínez, los sitios. Cuando’l Plenu del Conceyu de becarios de la Oficina Municipal de la Xixón aprobó’l 10 de marzu del 2006 el so Llingua, a los que quiero reconocer el llistáu toponímicu –que depués el Conseyu trabayu minuciosu y calidable que salió de de Gobiernu del Principáu oficializó nel los sos teclaos. decretu publicáu n’ochobre del mesmu añu–, dellos miembros de la Xunta Asesora Una parte de la información que de Toponimia comentáron-y a Tino s’ofrez nesti llibru débese al esforzáu Venturo que munches de les sos dudes trabayu de campu lleváu a cabu por un podíen solucionase disponiendo d’un llibru equipu de persones, por encargu de la dedicáu a esplicar l’orixe de los topónimos Xunta Asesora de Toponimia: cítense toes del conceyu de Xixón, idea qu’él acoyó con na bibliografía. Estos trabayos a pie de un entusiasmu non menor que’l que yo caleya fueron necesarios dafechu pa punxi nel llabor. completar un refileru de datos que taben imprecisos. Sin esti trabayu Dende’l principiu tomé esti trabayu científicamente honráu, nel que se basa como una actividá filolóxica onde ta l’ampliación del conocimientu nun campu presente l’acuriosamientu de datos como la toponimia, agora sabríemos menos esistentes, la investigación de datos sobre los nomes de los sitios de Xixón. A nuevos y la esposición divulgativa de los ellos va tamién el mio agradecimientu. mesmos. Tratábase d’ofrecer, en suma, un llibru útil pal aficionáu a los temes Espero qu’esti llibru ayude a entender asturianos y específicamente xixoneses. meyor la relevancia que tien el nuestru Prestóme muncho facelo, siendo Xixón la patrimoniu toponímicu, y la necesidá de ciudá onde me crié y medré, dende protexelu y tresmitilu a les futures l’observatoriu de Les Mil Quinientes, en xeneraciones. Pumarín. Uviéu, xunu de 2007 Na revisión d’esti llibru cunté valioses observaciones y aportaciones de les siguientes persones: Fernando Álvarez- Balbuena García y Xulio Viejo Fernández, filólogos, compañeros na Xunta Asesora de Toponimia del Principáu y nel Seminariu de Llingua Asturiana de la Universidá Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 7 Diccionariu toponímicu del Conceyu de Xixón 8 toponímico de la montaña asturiana Conteníu d’esti valiónos de referencia primera. diccionariu Entrada Encabezando la entrada apaez el topónimu na forma en que quedó QUÉ TOPÓNIMOS RECUEYE ESTI oficializáu. Na alfabetización de los DICCIONARIU topónimos hai que tener en cuenta estes regles: Nesti diccionariu recuéyense los 750 topónimos del conceyu de Xixón que −Los artículos El, La, L’, Los y Les nun s’oficializaron pol Decretu del Conseyu de cuenten pal orde alfabéticu. Asina, Gobiernu del Principáu’l 20 de setiembre L’Abadía va na lletra «a», El Natahoyo na del 2006, publicáu en Boletín Oficial del lletra «n», y Les Mestes na lletra «m». Principado de Asturias del 10 d’ochobre −L’elementu San, apócope de santu, del mesmu añu (ver «Llistáu de los cuenta pal orde alfabéticu, na lletra «s». topónimos oficiales del Conceyu de Xixón», al final del llibru). Esti llistáu de nomes de Convién acordase de que l’artículu 15 llugar ye frutu d’un trabayu a comuña de de la Llei d’Usu y Promoción del Asturianu dos años ente la Xunta Asesora de diz: «Los topónimos de la Comunidá Toponimia del Principáu y el Conceyu de Autónoma del Principáu d’Asturies tendrán Xixón, nel que participó un equipu la denominación oficial na so forma cualificáu d’espertos en toponimia, que tradicional. Cuando un topónimu tenga usu percorrieron toles parroquies faciendo xeneralizáu na so forma tradicional y en trabayu de campu pa dar coles formes castellanu, la denominación podrá ser populares de munchos topónimos de los billingüe». Na práctica, la Xunta Asesora qu’había información dudosa o escasa.