DZIENNIK URZĘDOWY
WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
Bydgoszcz, dnia 9 grudnia 2020 r.
Poz. 6279
UCHWAŁA NR XXIV/250/2020 RADY MIEJSKIEJ W BARCINIE
z dnia 27 listopada 2020 r.
w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Barcin na lata 2020 - 2023
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2020 r. poz. 713 z późn. zm.)1) oraz art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2020 r. poz. 282 z późn. zm.)2) po uzyskaniu pozytywnej opinii Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu Delegatura w Bydgoszczy,
uchwala się, co następuje:
§ 1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Barcin na lata 2020-2023 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Barcina § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Przewodniczący Rady Miejskiej
Janusz Wojtkowiak
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2020 r., poz. 1378. 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2020 r., poz. 782, poz. 1378. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 2 – Poz. 6279 Załącznik do uchwały Nr XXIV/250/2020 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 27 listopada 2020 r.
GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY BARCIN
NA LATA 2020 - 2023 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 3 – Poz. 6279
Spis treści 1. Wstęp...... 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami...... 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce...... 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego...... 4.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami – dokumenty o znaczeniu krajowym...... 4.1.Relacje Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa kujawsko – pomorskiego oraz powiatu żnińskiego...... 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego...... 5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami sporządzonymi na poziomie gminy...... 5.2 Położenie gminy i informacje ogólne...... 5.2.1. Uwarunkowania historyczne...... 5.2.2. Uwarunkowania przyrodnicze...... 5.3 Zabytki objęte prawnymi formami ochrony...... 5.3.1 Zabytki wpisane do rejestru zabytków...... 5.3.2 Zabytki wpisane do ewidencji zabytków...... 5.3.3 WYKAZ STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH-EWIDENCJA ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH (stan na kwiecień 2020 r.)...... 5.4 Najważniejsze zabytki Gminy Barcin...... 5.5. Dziedzictwo niematerialne...... 6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ 7. Założenia programowe...... 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami...... 9. Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami...... 10. Źródła finansowania Gminnego Programu opieki nad Zabytkami...... Bibliografia...... Literatura i wybrane dokumenty programowe......
1. Wstęp Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 4 – Poz. 6279
Przedmiotem niniejszego opracowania jest Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Barcin na lata 2020 –2023. Celem Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami jest przedstawienie zasobów dziedzictwa kulturowego gminy Barcin ze szczególnym uwzględnieniem obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz do ewidencji zabytków. Kolejnym ważnym elementem dokumentu jest stworzenie programu zarządzania obiektami zabytkowymi. Dokument ten służyć ma działaniom gminy w zakresie inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Działania te powinny odbywać się w harmonii z działaniami gospodarczymi i społecznymi oraz zapewniać ochronę dziedzictwa kulturowego środkami prawnymi. Głównym celem Programu jest określenie między innymi kierunków działań i zadań na rzecz zachowania dziedzictwa materialnego i niematerialnego, przedstawienie oraz zobrazowanie działań mających na celu poprawę stanu zabytków w gminie ich adaptacji rewaloryzacji, a także zwiększenia dostępności mieszkańców i turystów. Priorytetami polityki przestrzennej jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju i ładu przestrzennego oraz powiązanie ochrony zabytków z ochroną środowiska naturalnego. Głównymi odbiorcami Programu Opieki nad Zabytkami są w szczególności właściciele i użytkownicy obiektów zabytkowych, mieszkańcy oraz władze samorządowe. Niniejszy Program powstał na podstawie poradnika metodycznego Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami.
2. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami
Dziedzictwo kulturowe jest jednym z podstawowych i najważniejszych aspektów życia społecznego, które kształtuje stosunki międzyludzkie. Obiekty dziedzictwa kulturowego stanowią cenny element w życiu i środowisku człowieka. Podstawą prawną opracowania niniejszego Programu Opieki nad Zabytkami jest art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2020 r. poz. 282), który mówi, że: 1. Wójt, burmistrz lub prezydenta miasta sporządza na okres 4 lat program opieki nad zabytkami (art. 87 ust. 1 cyt. wyżej ustawy). 2. Gminny program opieki nad zabytkami podlega uchwaleniu przez radę (miasta, gminy, powiatu) po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków (ust. 3 cyt. wyżej Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 5 – Poz. 6279
ustawy). 3. Program ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym (ust. 4 cyt. wyżej ustawy). 4. Z realizacji programu wójt, burmistrz lub prezydent sporządza, co dwa lata, sprawozdanie, które przedstawia Radzie.
Głównymi celami Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami zgodnie z zapisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (art. 87 ust. 2) jest: 1. Włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. 2. Uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. 3. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. 4. Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego. 5. Podejmowanie zadań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami. 6. Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków. 7. Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.
3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce
Zabytki zostały objęte w Polsce ochroną zadeklarowaną jako konstytucyjny obowiązek państwa i każdego obywatela. Znaczenie dziedzictwa kulturowego dla rozwoju cywilizacyjnego oraz zadania państwa w zakresie ochrony tego dziedzictwa określają artykuły 5 i 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Dookreślenie tego konstytucyjnego obowiązku państwa wraz z podziałem kompetencji na poszczególne organy administracji publicznej i instytucje państwowe następuje na poziomie ustawodawstwa zwykłego. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r., która zastąpiła starą ustawę o ochronie dóbr kultury z 1962 r., powiązała ochronę zabytków z ochroną szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 6 – Poz. 6279
umieszczając to zagadnienie w kontekście naszego uczestnictwa w kulturze i historii całej Europy. Nowe prawo zostało dostosowane do zasad obowiązujących w Unii Europejskiej. Obowiązujące uregulowania prawne, dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, zostały zawarte w: Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t. j. Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) w przepisach: Art. 5. : „Rzeczpospolita Polska (…) strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. Art. 6. ust. 1: „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju oraz (...) udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym”. Art. 86.: „Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa”. Ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 282.), która jest głównym aktem prawnym regulującym zasady ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. Przy opracowaniu programu opieki nad zabytkami należy uwzględnić przepisy tej ustawy, takie jak: Art. 3.: definiuje podstawowe pojęcia użyte w ustawie, takie jak: zabytek, zabytek nieruchomy, zabytek ruchomy, zabytek archeologiczny, instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami, prace konserwatorskie, prace restauratorskie, roboty budowlane, badania konserwatorskie, architektoniczne, archeologiczne, historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny, historyczny zespół budowlany, krajobraz kulturowy, otoczenie zabytku. W tym miejscu należy wyjaśnić pojęcie zabytku. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie zabytek, jest to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, które są dziełem człowieka lub związane są z jego działalnością. Stanowią one świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Art. 4.: objaśnia, że ochrona zabytków polega na podejmowaniu w szczególności przez organy administracji publicznej działań mających na celu: „zapewnienie warunków Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 7 – Poz. 6279
prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania zabytków; przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska”. Art. 5.: określa, w sposób otwarty, kwestię opieki nad zabytkami: „Opieka nad zabytkami sprawowana jest przez jego właściciela lub posiadacza i polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków naukowego badania i dokumentowania zabytku; prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz o jego znaczeniu dla historii kultury”. Art. 6. : klasyfikuje w układzie rzeczowym przedmioty ochrony i zarazem stanowi szczegółową definicję zabytku: „1. Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania: 1) zabytki nieruchome będące, w szczególności: a) krajobrazami kulturowymi, b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, c) dziełami architektury i budownictwa, d) dziełami budownictwa obronnego, e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi, f) cmentarzami, g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; 2) zabytki ruchome będące, w szczególności: a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 8 – Poz. 6279
c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami, d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, f) instrumentami muzycznymi, g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi, h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; 3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności: a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, b) cmentarzyskami, c) kurhanami, d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej. 2. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej”. Art 7: reguluje następujące formy ochrony zabytków: 1) Wpis do rejestru zabytków, który dla zabytków znajdujących się na terenie województwa prowadzi Wojewódzki Konserwator Zabytków. 1a) wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa. 2) Uznanie za pomnik historii, zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru lub parku kulturowego o szczególnej wartości dla kultury przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego. 3) Utworzenie parku kulturowego, w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Park kulturowy może utworzyć, na podstawie uchwały, rada gminy po zasięgnięciu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 4) Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Dotyczą w Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 9 – Poz. 6279
szczególności: zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków oraz parków kulturowych. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala się również, w zależności od potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują określone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków.
Rejestr zabytków - dla zabytków znajdujących się na terenie województwa prowadzi Konserwator Zabytków. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Do rejestru może być również wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku. Wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub historycznego zespołu budowlanego nie wyłącza możliwości wydania decyzji o wpisie do rejestru wchodzących w skład tych układów lub zespołu zabytków nieruchomych. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej danej nieruchomości na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, na podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku. Wpisy do rejestru są wolne od opłat. Skreślenie z rejestru zabytków następuje na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy lub z urzędu, na podstawie decyzji ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na podstawie decyzji Wojewódzki Konserwator Zabytków występuje z wnioskiem o wykreślenie wpisu z księgi wieczystej i z katastru nieruchomości. Informacja o skreśleniu ogłoszona jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wykreślenia wolne są od opłat. Zabytek ruchomy wpisuje się do rejestru na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – na wniosek właściciela tego zabytku. Wojewódzki Konserwator Zabytków może wydać decyzję o wpisie z urzędu - w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę.
Lista Skarbów Dziedzictwa - prowadzi ją minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Na Listę Skarbów Dziedzictwa wpisuje się zabytek ruchomy o szczególnej wartości dla dziedzictwa kulturowego, zaliczany do jednej z kategorii, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 10 – Poz. 6279
na podstawie decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, z urzędu albo na wniosek właściciela zabytku ruchomego.
Pomnik historii - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporządzenia, może uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury, określając jego granice. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może złożyć wniosek, o którym mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków. Cofnięcie uznania zabytku nieruchomego za pomnik historii następuje w trybie przewidzianym dla jego uznania. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może przedstawić Komitetowi Dziedzictwa Światowego wniosek o wpis pomnika historii na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO w celu objęcia tego pomnika ochroną na podstawie Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.
Park kulturowy - jest formą ochrony zabytków. Tworzony jest w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Park może być powoływany przez radę gminy, po zasięgnięciu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Art. 16. ust. 1: wskazuje radę gminy, jako organ tworzący park kulturowy, w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Jest on tworzony na podstawie uchwały, po zasięgnięciu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Art. 17: określa zakazy i ograniczenia dotyczące terenu parku kulturowego, związane z:prowadzeniem robót budowlanych oraz działalności przemysłowej, rolniczej, hodowlanej, handlowej lub usługowej, zmianami sposobu korzystania z zabytków nieruchomych, umieszczaniem tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną parku kulturowego, z wyjątkiem znaków drogowych i znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1,składowaniem lub magazynowaniem odpadów, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 11 – Poz. 6279
zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, składowania lub magazynowania odpadów. Art. 18 ust. 1: „Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy sporządzaniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.” Art. 18 ust. 2. „W koncepcji, strategiach, analizach, planach i studiach, o których mowa w ust. 1, w szczególności: 1) uwzględnia się krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 2) określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania zagrożeniom dla zabytków, zapewnienia im ochrony przy realizacji inwestycji oraz przywracania zabytków do jak najlepszego stanu; 3) ustala się przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu uwzględniające opiekę nad zabytkami”. Art. 19 ust. 1: wskazuje, że „w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się, w szczególności ochronę: zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków, parków kulturowych. Art. 19 ust. 1a: „W decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego uwzględnia się w szczególności ochronę: 1) zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia; 2) innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków. Art. 19 ust 1b. „W uchwale określającej zasady i warunki sytuowania obiektów małej Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 12 – Poz. 6279
architektury, tablic i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń uwzględnia się w szczególności: 1) ochronę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia; 2)ochronę zabytków nieruchomych, innych niż wymienione w pkt.1, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków; 3) wnioski i rekomendacje audytów krajobrazowych oraz plany ochrony parków krajobrazowych.” Art. 19 ust. 2: „W przypadku gdy gmina posiada Gminny program opieki nad zabytkami, ustalenia tego programu uwzględnia się w studium i planie, o których mowa w ust. 1. 3. W studium i planie, o których mowa w ust. 1, ustala się, w zależności od potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują określone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków”. Art. 20: mówi o konieczności uzgadniania projektów i zmian planów zagospodarowania przestrzennego wojewódzkich i miejscowych z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Art. 21: „Ewidencja zabytków jest podstawą do sporządzania programów opieki nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy”. Art. 22 ust. 1: „Generalny Konserwator Zabytków prowadzi krajową ewidencję zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków”. Art. 22 ust. 2: „Wojewódzki Konserwator Zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję zabytków w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa.” Art. 22 ust. 3: „Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego niewpisanego do rejestru do wojewódzkiej ewidencji zabytków może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku.” Art. 22 ust. 4: Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy. Art. 22 ust 5: „W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte: 1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru; 2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków; 3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.” Art. 22 ust. 6: „Właściwy dyrektor urzędu morskiego prowadzi ewidencję zabytków Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 13 – Poz. 6279
znajdujących się na polskich obszarach morskich w formie zbioru kart ewidencyjnych.” Art. 89.: wskazuje, że „organami ochrony zabytków są: 1) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje Generalny Konserwator Zabytków; 2) wojewoda, w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje wojewódzki konserwator zabytków”.
Ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2020 r. , poz. 713), gdzie w art. 7 ust 1 pkt. 9 zostały określone zadania własne gminy: „zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy (…)kultury, w tym (…) ochrony zabytków i opieki nad zabytkami”. Pośrednio do ochrony zabytków odnoszą się zadania obejmujące kwestie: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, bibliotek gminnych i innych instytucji kultury, kultury fizycznej i turystyki, zieleni gminnej i zadrzewień, cmentarzy gminnych, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, promocji gminy.
Istotne uregulowania prawne dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, znajdują się w innych obowiązujących ustawach, w tym: Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 293) określa bowiem zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej oraz zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy. Ustawa, artykułuje, że w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, uwzględnia się wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2020r. poz. 1333). Ustawa precyzuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 14 – Poz. 6279
odrębnych, a w szczególności, między innymi o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - w odniesieniu do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów i obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ustawa dotyczy także obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1219), która ustanawia między innymi o tym, że ochrona środowiska polega na zachowaniu wartości kulturowych.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 55.), której przepisy precyzują między innymi kompetencje dotyczące wycinki i pielęgnacji drzew, na terenach objętych prawną ochroną konserwatorską.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 65.) – zgodnie z zapisami ustawy, celem publicznym jest między innymi: opieka nad nieruchomościami, stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ustawa określa między innymi postępowanie wobec nieruchomości objętych prawną ochroną konserwatorską.
Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 194), określa, że działalność kulturalna polega na upowszechnianiu i ochronie kultury (art. 1 ust. 1). Mecenat nad działalnością kulturalną sprawuje państwo i polega on na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych oraz opieki nad zabytkami. (art. 1 ust. 2). Mecenat nad działalnością kulturalną sprawują też jednostki samorządu terytorialnego (art. 1 ust. 4). Art. 2 w/w ustawy wskazuje formy organizacyjne działalności kulturalnej, wśród których znajdują się obok teatrów, oper, operetek, filharmonii, orkiestr, kin, muzeów, bibliotek, domów kultury, ognisk artystycznych, galerii sztuki - ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury, dla których Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 15 – Poz. 6279
prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym. Prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym (art. 9 ust. 1, 2). Instytucje kultury, a zwłaszcza muzea, jednostki organizacyjne mające na celu opiekę nad zabytkami, ośrodki badań i dokumentacji, biura wystaw artystycznych, galerie i centra sztuki, Filmoteka Narodowa, biblioteki, domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby, ogniska artystyczne, domy pracy twórczej - prowadzą w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury. Do podstawowych zadań tych instytucji należy między innymi sprawowanie opieki nad zabytkami.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1057), na podstawie tej ustawy, gminy mogą wspierać działalność kulturalną związaną z ochroną zabytków i tradycji prowadzoną przez organizacje pozarządowe (między innymi stowarzyszenia).
Zasady ochrony zabytków, znajdujących się w muzeach i bibliotekach, zostały określone w: Ustawie z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 902), w której to zostały określone podstawowe ramy i zasady funkcjonowania polskich muzeów. Według przepisów ustawy „Muzeum jest jednostką organizacyjną nie nastawioną na osiąganie zysku, której celem jest trwała ochrona dóbr kultury, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie kontaktu ze zbiorami” (art. 1). Zgodnie z art. 2 w/w ustawy muzeum realizuje powyższe cele poprzez: „1) gromadzenie dóbr kultury w statutowo określonym zakresie, 2) katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych muzealiów, 3) przechowywanie gromadzonych dóbr kultury, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych, 4) zabezpieczanie i konserwację muzealiów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie stanowisk archeologicznych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody, 5) urządzanie wystaw, 6) organizowanie i prowadzenie badań, ekspedycji naukowych oraz prac wykopaliskowych, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 16 – Poz. 6279
7) prowadzenie działalności edukacyjnej, 8) udostępnianie zbiorów do celów naukowych i edukacyjnych, 9) zapewnianie właściwych warunków zwiedzania i korzystania ze zbiorów, 10) prowadzenie działalności wydawniczej.” Gmina jako podmiot tworzący (lub przejmujący) muzeum zobowiązana jest do: 1) zapewnienia środków potrzebnych do utrzymania i rozwoju muzeum, 2) zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzonym zbiorom, 3) sprawowania nadzoru nad muzeum.
Ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1479 ze zm.). Reprezentuje pogląd, iż biblioteki i ich zbiory stanowią dobro narodowe, służą zachowaniu dziedzictwa narodowego. Biblioteki organizują i zapewniają dostęp do zasobów dorobku nauki i kultury polskiej oraz światowej.
Ochronę materiałów archiwalnych regulują przepisy: Ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 164).
Do aktów wykonawczych dotyczących ochrony i opieki nad zabytkami należy także: Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 02.08.2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. z 2018 r. poz. 1609);
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26.05.2011 r. w sprawie Prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. z 2011 r. nr 113, poz. 661);
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 17 – Poz. 6279
z dnia 28.04.2017 r. w sprawie Listy Skarbów Dziedzictwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 928);
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 16.08.2017 r. w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków (Dz. U. z 2017 r. poz. 1674);
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10.01.2014 r. w sprawie dotacji na badania archeologiczne (Dz. U. z 2014 r. poz. 110);
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 09.02.2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. z 2004 r. nr 30 poz. 259);
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 25.08.2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2004 r. nr 212 poz. 2153);
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18.04.2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. z 2011 r. nr 89 poz. 510).
4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego
4.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami – dokumenty o znaczeniu krajowym
Niniejszy program opieki nad zabytkami sporządzony dla gminy Barcin nie jest sprzeczny z założeniami polityki państwa w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami. Dokumenty, do których odwołuje się Gminny Program Opieki nad Zabytkami połączono na trzech poziomach: ogólnokrajowym, regionalnym czyli wojewódzkim oraz lokalnym. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 18 – Poz. 6279
Są to różnego rodzaju strategie, studia i programy, które poruszają problematykę ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego.
Gminny Program Opieki nad Zabytkami jest spójny ze strategicznymi celami państwa w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami. Powyższe cele zostały przytoczone w następujących dokumentach: Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami, który został przyjęty uchwałą nr 82 Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2019 r. Głównym celem Programu jest stworzenie warunków dla zapewnienia efektywnej ochrony i opieki nad zabytkami. W okresie 4 lat realizowany będzie we współpracy z państwowymi instytucjami kultury i organami administracji publicznej poprzez trzy cele szczegółowe podzielone na kierunki działania, tj.: Cel szczegółowy 1: „Optymalizacja systemu ochrony dziedzictwa kulturowego”, podzielony na kierunki działania: 1) Wzmocnienie systemu ochrony na poziomie lokalnym. 2) Wzmocnienie systemu ochrony na poziomie centralnym. Cel szczegółowy 2: „Wsparcie działań w zakresie opieki nad zabytkami”, podzielony na kierunki działania: 1) Merytoryczne wsparcie działań w zakresie opieki nad zabytkami. 2) Podnoszenie bezpieczeństwa zasobu zabytkowego. Cel szczegółowy 3: „Budowanie świadomości społecznej wartości dziedzictwa”, podzielony na kierunki działania: 1) Upowszechnianie wiedzy na temat dziedzictwa i jego wartości. 2) Tworzenie warunków dla sprawowania społecznej opieki nad zabytkami.
Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2013 wraz z Uzupełnieniem NSRK na lata 2004 – 2020, jest to podstawowy dokument rządowy, w którym na podstawie przeprowadzonych szczegółowo analiz podjęto próbę określenia zasad polityki kulturalnej państwa w warunkach rynkowych. W/w dokument stanowi podstawę do dalszych systemowych rozwiązań w dziedzinie kultury. Głównym zadaniem tej strategii „zrównoważony rozwój kultury jako najwyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, określającej całokształt historycznego i cywilizacyjnego dorobku Polski, wartości warunkującej tożsamość narodową i Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 19 – Poz. 6279
zapewniającej ciągłość tradycji i rozwój regionów”. Najważniejszymi priorytetami strategii są między innymi: wzrost efektywności zarządzania kulturą, wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań w systemie działalności kulturalnej i w systemie upowszechniania kultury, wzrost uczestnictwa i wyrównanie szans w dostępie do szkolnictwa artystycznego, dóbr i usług kultury, poprawa warunków działalności artystycznej, efektywna promocja twórczości, zachowanie dziedzictwa kulturowego i aktywna ochrona zabytków, zmniejszenie luki cywilizacyjnej przez modernizację i rozbudowę infrastruktury kultury. Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 wprowadza programy operacyjne służące realizacji strategii. Jednym z nich jest Program Operacyjny „Dziedzictwo kulturowe”. W programie tym wyróżnione zostały dwa komplementarne priorytety: – rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych. Podstawowym celem priorytetu jest poprawa stanu zachowania zabytków, kompleksowa ich rewaloryzacja, zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki, poprawa warunków instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w zakresie ochrony zabytków i ich dokumentacji, zabezpieczenie zabytków, muzealiów i archiwaliów przed skutkami klęsk żywiołowych, kradzieżami i nielegalnym wywozem za granicę, – rozwój kolekcji muzealnych – zadania związane z zakupami dzieł sztuki i kolekcji dla instytucji muzealnych, zakupami starodruków i archiwaliów, konserwacji i digitalizacji muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz zbiorów filmowych, wspieraniu rozwoju muzealnych pracowni konserwatorskich oraz nowych technik konserwacji zabytków ruchomych.
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), została przyjęta Uchwałą nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. W/w strategia jest dokumentem strategicznym dotyczącym zarządzania polityką rozwoju realizowaną przez instytucje państwa. W jednolitym systemie programowym przedstawia cele do realizacji do 2020 r. oraz w perspektywie do 2030 r., Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 20 – Poz. 6279
określa wskaźniki ich realizacji, sposób ich osiągania oraz najważniejsze projekty służące realizacji celów SOR. Głównym celem SOR jest tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym. Zadania powiązane z obszarem ochrony zabytków zostały uwzględnione w następujących obszarach: 1) Obszar e-państwo – kierunek interwencji: 1. Budowa i rozwój e-administracji – orientacja administracji państwa na usługi cyfrowe. Wyznaczony projekt strategiczny: digitalizacja i rozwój kultury cyfrowej – kontynuacja procesów związanych z digitalizacją, przechowywaniem i udostępnianiem różnego typu zasobów dziedzictwa cyfrowego w Polsce (muzealnych, bibliotecznych, archiwalnych, audiowizualnych i zabytków), w tym do celów ponownego wykorzystywania, w ramach którego digitalizację należy rozumieć jako nowoczesną formę konserwacji i zabezpieczania najcenniejszych zasobów kultury. 2) Kapitał ludzki i społeczny – kierunek interwencji: 5. Wzmocnienie roli kultury dla rozwoju gospodarczego i spójności społecznej. Działania do 2020 r.: wzmacnianie potencjału instytucji kultury o szczególnym znaczeniu – wspieranie instytucji kultury, których wieloletnia działalność i tradycja mają szczególne znaczenie dla celów polityki państwa w obszarze kultury i których dorobek jest ważnym elementem budowania tożsamości kulturowej Polaków oraz narzędziem promocji Polski w świecie, wypracowanie systemu wspierania rozwoju sektorów kreatywnych – stworzenie warunków dla rozwoju sektorów kreatywnych w Polsce, które wpłyną na rozwój całego ekosystemu wspierania kultury. Działania do 2030 r.: ochrona i promocja dziedzictwa narodowego – wykorzystanie potencjału dziedzictwa dla wzmacniania kapitału społecznego oraz poczucia tożsamości i wspólnoty; inwestycje w dziedzictwo narodowe (dobra kultury, nauki i sztuki, zabytki, rozwój sieci muzeów, wspieranie i promocja dziedzictwa kulturowego wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO). wzmacnianie tożsamości, poczucia wspólnoty i więzi międzypokoleniowych, poprzez uczestnictwo i zwiększanie dostępu do instytucji i dzieł kultury na wszystkich poziomach funkcjonowania wspólnoty(lokalnym, regionalnym, narodowym), likwidacja „białych plam” w dostępie do kultury. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 21 – Poz. 6279
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020, dokument ten został przyjęty Uchwałą nr 61 Rady Ministrów z dnia 23 marca 2003 r. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego jest jedną z dziesięciu strategii zintegrowanych, która służyć ma wdrożeniu Strategii Rozwoju Kraju 2020. Jako główny cel przytoczono wzmocnienie udziału kapitału społecznego w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski, w ramach którego określono cztery cele szczegółowe. W kontekście ochrony zabytków i opieki nad nimi wskazać można czwarty z celów „Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego”, a zwłaszcza jego priorytet 4.1. „Wzmocnienie roli kultury w budowaniu spójności społecznej”. Wytyczone tutaj kierunki działań to: 4.1.1. Tworzenie warunków wzmacniania tożsamości i uczestnictwa w kulturze na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. 4.1.2. Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz krajobrazu. 4.1.3. Digitalizacja, cyfrowa rekonstrukcja i udostępnianie dóbr kultury.
Walory i potencjał tkwiący w dziedzictwie kulturowym są postrzegane w strategii jako „kluczowy element potencjału kulturowego”, a tym samym jedna z „szans rozwojowych dla całego społeczeństwa”. W strategii podnosi się także kwestię znaczenia aktywnej partycypacji społecznej w ochronie zabytków i opiece nad nimi.
Koncepcja Zagospodarowania Przestrzennego Kraju 2030, została przyjęta Uchwałą nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r.. Dokument ten jest najważniejszym dokumentem dotyczącym ładu przestrzennego Polski. Strategicznym celem Koncepcji jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zróżnicowanych potencjałów rozwojowych do osiągnięcia konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie. Koncepcja ta kładzie szczególny nacisk na budowanie i utrzymywanie ładu przestrzennego, ponieważ decyduje on o warunkach życia społeczeństwa, funkcjonowaniu gospodarki i pozwala wykorzystywać szanse rozwojowe. Koncepcja wskazuje także zasady i działania służące zapobieganiu konfliktom w gospodarowaniu przestrzenią i zapewnieniu bezpieczeństwa, w tym powodziowego. W znacznie większym stopniu niż dotychczas uwzględnia problematykę ochrony dziedzictwa kulturowego w systemie kształtowania prawidłowej polityki przestrzennej. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 22 – Poz. 6279
Jako cele polityki przestrzennej w aspekcie ochrony zabytków wskazano: ograniczenie presji urbanizacyjnej na obszary dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, poprzez rozwój narzędzi wspierania finansowego ochrony przyrody i krajobrazu, wprowadzenie systemu standardów zabudowy i zagospodarowania terenu na terenach o niższym reżimie ochronnym, wprowadzenie narzędzi kompensacji utraconych korzyści ekonomicznych na terenach o wysokich restrykcjach konserwatorskich, wspieranie rewitalizacji zdegradowanych przestrzeni: starych dzielnic mieszkaniowych, obiektów poprzemysłowych, pokolejowych, opuszczonych wsi przez przyjęcie regulacji z zakresu rewitalizacji obszarów miejskich i starych zasobów mieszkaniowych.
4.1.Relacje Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa kujawsko – pomorskiego oraz powiatu żnińskiego
Program Opieki nad Zabytkami sporządzony dla gminy Barcin jest zgodny z dokumentami funkcjonującymi zarówno na szczeblu wojewódzkim oraz powiatowym.
Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do 2020 roku. Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego na podstawie obowiązujących przepisów prawa zobowiązany jest do uchwalenia strategii rozwoju województwa. Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego obowiązuje Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do 2020 r., określająca kierunki, cele i uwarunkowania rozwoju województwa. Wytyczne zawarte w w/w dokumencie stanowią podstawę struktury planu zagospodarowania przestrzennego, dzięki czemu stają się one czynnikiem determinującym również zachowanie i poprawę jakości krajobrazu kulturowego i przyrodniczego. Cel województwa kujawsko - pomorskiego w Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko – Pomorskiego do 2020 r. został określony słowami: Kujawsko – Pomorskie - człowiek, rodzina, społeczeństwo. Strategia ustaliła, w tym celu cztery priorytety będące najważniejszą i najpilniejszą do realizacji „potrzebą rozwojową” województwa: 1. Konkurencyjna gospodarka Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 23 – Poz. 6279
2. Modernizacja przestrzeni wsi i miast 3. Silna metropolia 4. Nowoczesne społeczeństwo
Wytyczono również osiem celów strategicznych, realizujących potrzeby zidentyfikowane w ramach priorytetów rozwoju: 1. Gospodarka i miejsca pracy 2. Dostępność i spójność 3. Aktywne społeczeństwo i sprawne usługi 4. Innowacyjność 5. Nowoczesny sektor rolno-spożywczy 6. Bezpieczeństwo 7. Sprawne zarządzanie 8. Tożsamość i dziedzictwo
Należy zauważyć, iż w treści Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko – Pomorskiego do 2020 r. określony został program strategiczny „Spójność” będący jednym z trzech pakietów programów strategicznych niezbędnych do wdrożenia dla osiągnięcia celów Strategii. W ramach programu strategicznego określono zagadnienia, które powinny zostać objęte programem opieki nad zabytkami województwa kujawsko – pomorskiego: zachowanie dziedzictwa materialnego zachowanie dziedzictwa niematerialnego kultywowanie tradycji regionalnych wzrost świadomości społecznej dla ochrony dziedzictwa kulturowego określenie warunków wykorzystania obiektów cennych kulturowo na potrzeby rozwoju społecznego i gospodarczego Największy wpływ na ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami ma strategiczny cel: Tożsamość i dziedzictwo, którego główną ideą działań jest zbudowanie identyfikacji regionalnej mieszkańców oraz rozpoznawalnego i pozytywnie postrzeganego wizerunku województwa na zewnątrz. Realizacja tego celu ma nastąpić poprzez: 1. Budowę tożsamości regionalnej województwa 2. Zachowanie oraz promocję dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu 3. Wsparcie działań ratowniczych tradycyjnej kultury wiejskiej, ginących zawodów, cudów Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 24 – Poz. 6279
architektury, przyrody, powstających drobnych kolekcji, zbiorów muzealnych i skansenów, będących częścią środowiska kulturowego województwa 4. Rozwój oferty kulturalnej o znaczeniu regionalnym, krajowym i międzynarodowym 5. Promocję marki województwa a także poprzez zidentyfikowane już przedsięwzięcia: 1. Podjęcie działań na rzecz upowszechniania wiedzy o województwie wśród jego mieszkańców 2. Rozwój projektu Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej 3. Rozbudowa gmachu Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu z instalacją służącą do odkwaszania papieru 4. Modernizacja i rozbudowa gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy 5. Opracowanie zgodnych z podstawą programową materiałów z zakresu edukacji regionalnej dla przedszkoli, szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z województwa kujawsko-pomorskiego 6. Rozbudowa i remont gmachu Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy 7. Utworzenie Muzeum Ziemi Kujawsko-Pomorskiej w Bydgoszczy 8. Utworzenie Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Bydgoszczy 9. Utworzenie Muzeum Kina Niemego w Lipnie 10. Utworzenie Muzeum Wojny Polsko-Sowieckiej 1920 roku we Włocławku 11. Utworzenie Muzeum Jazdy Polskiej w Grudziądzu 12. Utworzenie Muzeum Chleba w Spichlerzu w Grudziądzu 13. Utworzenie Muzeum Wsi Dobrzyńskiej w gminie Brzuze 14. Utworzenie Muzeum Ziemiaństwa w Nawrze 15. Utworzenie Muzeum Portu na Wiśle w Toruniu 16. Rozwój Muzeum Wodociągów w Bydgoszczy 17. Rozwój Muzeum Techniki i Inżynierii Komunalnej Torunia 18. Budowa nowego gmachu głównego Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku 19. Realizacja muzeum – interaktywnego centrum edukacji historycznej i regionalnej w Kruszwicy 20. Rewitalizacja, adaptacja i rozbudowa gmachu głównego Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 25 – Poz. 6279
21. Realizacja projektu badań archeologiczno-architektonicznych w miejscu dawnego grodziska i zamku w Bydgoszczy, zakończonych organizacją rezerwatu archeologicznego z pawilonem muzealnym 22. Rozbudowa Kujawsko-Dobrzyńskiego Parku Etnograficznego w Kłóbce 65 23. Rozbudowa Ośrodka Chopinowskiego w Szafarni 24. „Europejski Szlak Megalitów” – rozwój Parku Kulturowego Wietrzychowice 25. Powołanie Regionalnego Centrum Zarządzania Informacją o Kulturze 26. Wykreowanie flagowych wydarzeń kulturalnych regionu 27. Budowa wielofunkcyjnego obiektu (łączącego funkcje kultury, wystawiennicze, konferencyjne i dydaktyczne) na Placu Teatralnym w Bydgoszczy 28. Utworzenie Teatru Kameralnego w Bydgoszczy 29. Rozbudowa i modernizacja Teatru Polskiego w Bydgoszczy 30. Budowa sali widowiskowej we Włocławku 31. Budowa sali widowiskowej w Grudziądzu łącząca funkcje targowo-wystawiennicze i sportowo widowiskowej 32. Rozwój Teatru Muzycznego w Toruniu 33. Podjęcie działań na rzecz budowy marki regionalnej województwa kujawsko-pomorskiego 34. Wsparcie działań na rzecz ochrony i promocji Zespołu Staromiejskiego w Toruniu, wpisanego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO 35. Wzmocnienie instytucjonalne i rozwój nowych funkcji centrum kulturowo-kongresowego na Jordankach w Toruniu 36. Rewitalizacja XIX-wiecznego pierścienia fortecznego Twierdzy Toruń 37. Kontynuacja adaptacji historycznej fabryki Weesego na cele „Muzeum Toruńskiego Piernika” jako Oddziału Muzeum Okręgowego w Toruniu
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko- Pomorskiego (Uchwała nr XI/135/03 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko – Pomorskiego), jest to najważniejszy, obok strategii rozwoju województwa dokument, będący narzędziem planowania przestrzennego koordynującym zamierzenia rozwojowe samorządu na szczeblu wojewódzkim, realizującym także na tym szczeblu ponadregionalne zamierzenia administracji rządowej. Wraz ze strategią stanowi integralny element systemu planowania rozwoju regionu, pełniąc rolę koordynacyjną wobec Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 26 – Poz. 6279
wszystkich podejmowanych w jego obszarze przedsięwzięć. Określa zasady kształtowania przestrzeni oraz kierunki zagospodarowania terenów wchodzących w skład administracyjnych granic województwa Kujawsko-Pomorskiego. Obecnie trwają prace nad nowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Podstawowym celem zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko- pomorskiego według w/w dokumentu jest „Zbudowanie struktur funkcjonalno- przestrzennych podnoszących konkurencyjność regionu i jakość życia mieszkańców”. W planie zostały również wyszczególnione trzy cele, z których jeden bezpośrednio dotyczy dziedzictwa kulturowego, tj. „Zwiększenie atrakcyjności regionu w wymiarze europejskim jako pochodnej jego walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego, wysokich standardów życia mieszkańców, wysoce sprawnych systemów infrastruktury technicznej, dogodnych powiązań ze światem zewnętrznym”. Zaznaczono poprawę stanu krajobrazu i środowiska naturalnego, wskazując jednocześnie na potrzebę poprawy warunków życia mieszkańców oraz infrastruktury technicznej. Ustalono zasady, które powinny zostać spełnione aby zachować dziedzictwo kulturowe regionu: zachowanie dziedzictwa kulturowego w stanie umożliwiającym jego przetrwanie dla przyszłych pokoleń, harmonijne kształtowanie krajobrazu kulturowego, dbałość o integralność zabytkowych struktur urbanistycznych i ruralistycznych Określono również kierunki działań związane z rozwojem i kształtowaniem sieci osadniczej, a wśród nich znalazły się również zapisy dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego polegające na rewaloryzacji zabytkowych układów urbanistycznych, ograniczeniu ruchu samochodowego z centrów największych miasto raz konserwacji i turystycznym wykorzystaniu ruin zamków. Kontynuowane są również działania związane z zachowaniem dziedzictwa dla przyszłych pokoleń, szczególnie poprzez ochronę obszarów o wysokich wartościach środowiska przyrodniczego i kulturowego: brzesko-radziejowskiego, doliny Drwęcy, doliny Osy, doliny Wisły, kcyńsko-żnińskiego, koronowskiego, krajeńskiego, mogileńskiego, nadgoplańskiego, ryńsko-ostrowickiego, rypińsko-zbójeńskiego, skępsko- lipnowskiego i tucholskiego, ochronę terenów związanych z osadnictwem holenderskim w dolinie Wisły, ochronę zasobów średniowiecznej urbanistyki i architektury obronnej szczególnie na Ziemi Chełmińskiej oraz ochronę dziedzictwa kulturowego związanego z początkami Państwa Polskiego w Inowrocławiu, Kościelcu Kujawskim, Kruszwicy, Mogilnie, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 27 – Poz. 6279
Strzelnie i Kałdusie. Ponadto postuluje się konserwację zespołów fortyfikacyjnych w Grudziądzu, Chełmnie i Toruniu, zabytkowych obiektów sakralnych i zespołów dworsko-pałacowych, utworzenie nowych parków kulturowych i zachowanie historycznych panoram głównie miejscowości położonych nad Wisłą.
Program Opieki nad Zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2017-2020 (uchwała nr XXXI/518/17 Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 24 kwietnia 2017 r.), dokument ten stanowi strategiczne narzędzie samorządu wojewódzkiego, w którym określone są cele i kierunki jego działań. Ich wykonanie w planowanym okresie funkcjonowania przyjętych założeń jest podstawą kreowania i realizacji polityki ochrony konkretnych – ważnych z punku widzenia realizowanej strategii – obiektów i obszarów zabytkowych. Istotnym elementem tej strategii jest także znaczące zdynamizowanie działań, mających na celu zachowanie dziedzictwa niematerialnego, którego istota, częstokroć pomijana i pomniejszana, jest niezwykle ważną częścią dziedzictwa kulturowego. Najważniejszym celem w/w programu jest określenie warunków organizacyjnych i finansowych w zakresie leżącym w kompetencjach Samorządu Województwa Kujawsko – Pomorskiego, służących polepszeniu stanu zachowania zasobów lokalnego dziedzictwa kulturowego oraz krajobrazu kulturowego województwa. Kolejnym ważnym celem działania jest zharmonizowanie polityki ochrony przestrzeni kulturowej z polityką rozwoju regionalnego i strategią zrównoważonego zagospodarowania województwa. Prowadzenie spójnej polityki i zintegrowanej ochrony dziedzictwa kulturowego oraz współdziałanie wszystkich szczebli jednostek samorządu terytorialnego w województwie z instytucjami rządowymi i organizacjami pozarządowymi, podmiotami gospodarczymi, posiadaczami i użytkownikami zabytków umożliwi osiągnięcie wyznaczonych celów i zamierzeń określonych w dokumencie programowym. Dzięki dofinansowaniom z budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz wysiłkowi właścicieli czy użytkowników wieczystych coraz więcej obiektów zabytkowych zostaje poddanych pracom remontowym i konserwatorskim. Powyższe sprawia, że obiekty zabytkowe stają się atrakcyjniejsze dla danej miejscowości.
Strategia Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022 (uchwała nr XIV/99/2012 Rady Powiatu Żnińskiego z dnia 27 stycznia 2012 r.), jest najważniejszym dokumentem programowym, w oparciu o który samorządu powiatowy realizuje obowiązek Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 28 – Poz. 6279
prowadzenia polityki rozwoju lokalnego. Głównym zadaniem strategii jest stworzenie podstaw planu rozwoju powiatu żnińskiego w okresie 2012–2022. Wskazuje następujące cele: ekologiczne i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi oraz wykorzystanie potencjału położenia geograficznego dla rozwoju powiatu, poprawę jakości życia mieszkańców poprzez budowanie kapitału społecznego, dążenie do spójności społecznej rozumianej jako wyrównywanie szans i możliwości rozwoju oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, wzrost konkurencyjności gospodarczej Powiatu Żnińskiego poprzez wykorzystanie potencjału turystyczno-rekreacyjnego, gospodarczego i tworzenie warunków umożliwiających zrównoważony rozwój lokalny rozbudowa, modernizacja i unowocześnienie infrastruktury, sprzyjającej społeczno- gospodarczemu rozwojowi powiatu. W/w cele strategiczne dążą do realizacji założeń określonych w Strategii wizji Powiatu Żnińskiego jako przyjaznego i bezpiecznego, o silnym kapitale społecznym, kultywującego tradycję i kulturę Pałuk, rozwiniętego gospodarczo w oparciu o zasoby przyrodnicze i dziedzictwo historyczno-kulturowe oraz poprzez stworzenie i promocję oryginalnej marki.
Plan Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022 (uchwała nr XX/…./2012 Rady powiatu Żnińskiego z dnia 27 grudnia 2012 r.), jest to dokument określający zadania przeznaczone do realizacji na podstawie Strategii Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2020. Finalnie zakłada osiągnięcia celów strategicznych oraz celów operacyjnych określonych w Strategii poprzez dążenie do zrównoważonego rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Żnińskiego, uwzględniającego w szczególności wykorzystanie dziedzictwa historyczno- kulturowego oraz walorów przyrodniczych i krajobrazowych do wzrostu konkurencyjności regionu oraz uzyskania pozytywnego wpływu na jakość życia jego mieszkańców.
5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego
5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami sporządzonymi na poziomie gminy.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Miasta i Gminy Barcin na lata 2009 – 2020, jest to dokument rozwoju jako instrument Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 29 – Poz. 6279
podnoszenia konkurencyjności lokalnej jednostki, określa cele rozwoju oraz warunki, zasady i etapy ich osiągnięcia. W/w dokument określa główne cele i uwarunkowania jej rozwoju w horyzoncie do 2020 roku w zmieniających się uwarunkowaniach wewnętrznych i zewnętrznych. Głównym czynnikiem determinującym realizację nadrzędnego celu strategii powinna być realizacja aktywnej polityki gospodarczej na terenie gminy prowadząca do wzrostu jej konkurencyjności przy respektowaniu zasad ekorozwoju. Wyrażać się ona powinna przede wszystkim w: tworzeniu klimatu i możliwie jak najlepszych warunków organizacyjno-prawnych i ekonomicznych dla działalności gospodarczej w gminie, kształtowaniu atrakcyjności terenu dla aktualnych i potencjalnych inwestorów, wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości lokalnej, likwidacji istniejących barier i wytwarzaniu mechanizmu konkurencyjności gminy poprzez dalszy rozwój bazy ekonomicznej, infrastruktury technicznej, ekonomicznej i społecznej raz innowacyjnych sfer działalności, pogłębianiu współpracy między podmiotami działającymi w gminie, wypracowaniu kompleksowego systemu informacji służącego do monitoringu sytuacji gospodarczej oraz prognozowania dalszych zmian, zintensyfikowaniu promocji wewnętrznej i zewnętrznej. Misja będzie realizowana w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, które zakładają równowagę pomiędzy rozwojem gospodarczym, poszanowaniem praw przyrody i rozwojem społecznym. Rozwój ten zakłada podporządkowanie procesów gospodarczych potrzebie zachowania i ochrony środowiska naturalnego. Wyrażać się ona będzie przede wszystkim poprzez: wspieranie przedsiębiorczości - tworzenie przyjaznego klimatu dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości w gminie, rozwoju mechanizmów podnoszących konkurencyjność gminy poprzez likwidację istniejących barier i modernizację infrastruktury technicznej i społecznej; pogłębianiu współpracy pomiędzy sektorami rozwój edukacji - podwyższanie kwalifikacji zawodowych, poszerzanie oferty edukacji przedszkolnej o wczesnoszkolną, dostosowywanie kształcenia (kursy i szkolenia) do potrzeb rynku pracy, zapewnienie młodzieży wszechstronnych Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 30 – Poz. 6279
możliwości rozwoju; rozwój turystyki i rekreacji – tworzenie infrastruktury turystycznej opartej o lokalne zasoby naturalne i przyrodnicze, zorganizowanie profesjonalnego systemu informacji i promocji regionu, urozmaicenie oferty turystycznej, poprawa estetyki obszaru, poszerzenie oferty w zakresie sportu i rekreacji; atrakcyjność zamieszkania – zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej, szeroki dostęp do usług medycznych, poszerzenie oferty kulturalnej, stwarzanie warunków do działalności społecznej w celu podniesienia poziomu integracji i aktywności społeczności lokalnej; dziedzictwo kulturowe – ochrona dorobku kulturowego oraz tradycji. Wizja Gminy Barcin zgodnie z w/w dokumentem to zapewnienie mieszkańcom atrakcyjności zamieszkania oraz ochrona dziedzictwa kulturowego. Gmina pragnie stać się nowoczesna, zasobna i przyjazna dla mieszkańców, turystów oraz podmiotów gospodarczych.
Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Barcin na lata 2016 – 2023, jest to dokument opracowany na szczeblu gminnym, który ma na celu wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Jest to wieloletni program działań w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno – funkcjonalnej, infrastrukturalnej. Na podstawie tego dokumentu Gmina może ubiegać się o środki na rewitalizację m.in. z funduszy unijnych. W latach 2007 – 2013 Gmina również powadziła procesy rewitalizacyjne. Obejmowały one tylko i wyłącznie miasto Barcin. Rewitalizacją objęta była Starówka wraz z doliną Noteci. Jako cele rewitalizacji przestrzennej określono m. in. poprawę atrakcyjności turystycznej Starówki poprzez zwiększenie estetyki przestrzeni oraz poprzez uporządkowanie „starej tkanki” urbanistycznej w harmonii z otoczeniem, poprawę wizerunku miasta i zachowanie dziedzictwa kulturowego, a także dbanie o rozwój turystyki w Barcinie, poprawę warunków bytowych oraz podniesienie standardu życia mieszkańców „starej” części Barcina. Kolejnym ważnym miejscem, który został poddany rewitalizacji w Barcinie była modernizacja Placu 1 Maja i ul. Świętego Wojciecha wraz z remontem chodników i odnową mostu w ciągu ul. Świętego Wojciecha. Jeżeli chodzi o ochronę zabytków na uwagę zasługuje odnowa kamienic w najstarszej części miasta (w części objętej ochroną konserwatorską). Kolejnym projektem zrealizowanym w ramach rewitalizacji jest m. in.: Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 31 – Poz. 6279
wymiana oświetlenia ulicznego - trakt spacerowy łączący starą i nową część miasta, budowa traktu spacerowego nad Notecią, odnowienie Góry Św. Wojciecha w Barcinie, odnowienie budynku przy ul. Kościelnej 17 w Barcinie, budowa i przebudowa stanicy żeglarskiej NEPTUN w Barcinie, promocja gospodarki miasta, ułatwienie dostępu do informacji ofertowo – instytucjonalnych poszukiwanych przez potencjalnych inwestorów, utworzenie punktu doradztwa dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, podnoszenie kwalifikacji zawodowych mieszkańców miasta i gminy Barcin, tworzenia równych szans edukacyjnych i spełnienie możliwości edukacyjnych dzieci i młodzieży z różnych środowisk miasta, zwalczanie patologii społecznych na terenie miasta i gminy Barcin –koordynacja i promocja, aktywizacja zawodowa bezrobotnych mieszkańców Barcina, zwiększenie mobilności zawodowej kobiet w wieku 40+. W latach 2007-2013 przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej dokonano rewitalizacji starej części miasta. Pozostała do zrewitalizowania nowa część miasta Barcina tzw. Osiedle Kujawy, gdzie koncentruje się największe skupisko ludności oraz występują problemy społeczne w największym stopniu. W ramach rewitalizacji prowadzonej w latach 2016 – 2023 planowana jest przeprowadzenie działań rewitalizacyjnych właśnie na Osiedlu Kujawy.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Barcin, jest podstawowym dokumentem kreującym politykę przestrzenną gminy. Obok miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest aktem planowania przestrzennego i w systemie planistycznym zaliczane jest do aktów planowania ogólnego. Dokument jest podstawą koordynacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, powinien być także podstawą koordynacji wszystkich decyzji i przedsięwzięć realizacyjnych samorządu w zakresie gospodarki przestrzennej gminy. Odgrywa także rolę w kształtowaniu struktury funkcjonalno – przestrzennej jako środek informacji o możliwościach i ograniczeniach w odniesieniu do poszczególnych obszarów. Jednym z podstawowych kierunków polityki przestrzennej gminy Barcin jest „ochrona istniejących zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz poprawa jego stanu”, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 32 – Poz. 6279
a także „zwiększenie atrakcyjności turystyczno-wypoczynkowej gminy i upowszechnienie jej walorów przyrodniczo krajobrazowych”. Celem zagospodarowania przestrzennego gminy jest „tworzenie warunków przestrzennych podnoszących konkurencyjność, atrakcyjność gminy zapewniających poprawę warunków życia jej mieszkańców, przy zachowaniu równowagi między aktywnością ekonomiczną, gospodarczą, społeczną a środowiskiem przyrodniczym i kulturowym”. W rozdziale 4. części I Studium przedstawiono uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, określono problematykę dotyczącą ochrony zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków oraz parków kulturowych, a także ustalono również strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują ograniczenia, zakazy i nakazy mające na celu ochronę znajdujących się na tym terenie zasobów kulturowych, szczegółowo określone ustaleniami w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub decyzjami o warunkach zabudowy i decyzjami o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, ochronie i opiece podlegają m.in.: zabytki nieruchome takie jak: krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne, ruralistyczne, zespoły budowlane, dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, cmentarze, parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni, miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne, bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji, zabytki ruchome takie jak: dzieła sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, zabytki archeologiczne takie jak: pozostałości terenowe osadnictwa pradziejowego i historycznego, cmentarzyska, kurhany, relikty działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej, nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej. Działalność służb konserwatorskich i służb planowania przestrzennego w dziedzinie ochrony i rewaloryzacji obiektów i zespołów zabytkowych opiera się przede wszystkim na rozpoznaniu i określeniu obiektów i obszarów, stanowiących przedmiot ochrony konserwatorskiej, wprowadzanej w akty prawa miejscowego, jakim są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Zapisy te oparte są na wytycznych konserwatorskich Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 33 – Poz. 6279
sporządzanych przez urzędy ochrony zabytków. Studium uwarunkowań i kierunków wskazuje sposoby sprawowania ochrony zabytków, jakie realizowane mają być w miejscowych planach sporządzanych w oparciu o Studium. Są one także wskazówkami przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i lokalizowaniu inwestycji celu publicznego w sytuacji braku w danym obszarze aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Podstawowym elementem wytycznych konserwatorskich do studium jest ustalenie obszarów podlegających ochronie, a więc wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej. Wyznaczenie stref następuje w oparciu o analizę stanu istniejącego, analizę przekazów historycznych, kartograficznych i ikonograficznych. Do zachowanych obiektów zabytkowych należą: dwór - położony we wschodniej części miasta, wybudowany został w połowie XIX w. Dwór objęty jest strefą „A" ochrony konserwatorskiej. cmentarz parafialny założony prawdopodobnie w XIX w, wpisany jest do rejestru zabytków - nr A/247, objęty strefą „A". Przynależność wyznaniowa rzymsko – katolicka. W bardzo dobrym stanie zachowała się zieleń cmentarna, złożona głównie z akacji, klona zwyczajnego, kasztanowca, jesiona i lipy drobnolistnej oraz pojedynczych okazów świerka i krzewiastych form bzu. cmentarz ewangelicki ( nieczynny ) - założony w 1 połowie XIX w. położony na stoku wzgórza morenowego, na zachód od ulicy św. Wojciecha Zachowany w formie szczątkowej, z pozostałością kilku nagrobków, sięgających schyłku ubiegłego wieku Objęty jest strefą „B" ochrony konserwatorskiej.
Do ewidencji zabytków wpisany jest zespół urbanistyczny Barcina. Z obiektów, które objęte zostały strefę „B" ochrony konserwatorskiej, na uwagę zasługują: cmentarz ewangelicki, nieczynny, założony przypuszczalnie w I połowie XIX wieku, cmentarz Żydowski, nieczynny, zlikwidowany w 1939 roku przez Niemców, założony prawdopodobnie w końcu XIX wieku; na powierzchni ziemi nie zachowały się pozostałości nagrobków, szkoła – Plac 1 Maja, murowana z 1893 roku, bank – ul. Kościelna 6, murowany ok 1900 roku, zespół poczty – ul. Świętego Wojciecha 7, z początku XX wieku, zespół gospody - Plac 1 Maja 16, murowany około 1900 roku, remiza strażacka – ul. Wyzwolenia, murowana z 1927 roku, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 34 – Poz. 6279
zespół zabudowy dworca – ul. Dworcowa, murowany z około 1900 roku, remiza strażacka - ul Dąbrowiecka 2, obiekt murowany z końca XIX wieku, rzeźnia – ul. Kościelna 17 (z domem mieszkalnym), budynek murowany, wybudowany w 1909 roku, młyn - ul Marchlewskiego 23 (obecnie ulica Żnińska), obiekt murowany z 1927 roku, mleczarnia - ul Świerczewskiego 1 (obecnie Pałucka) obiekt murowany, otynkowany, wybudowany prawdopodobnie pod koniec XIX wieku.
Stanowiska archeologiczne (strefa W) na terenie miasta: stanowisko 1 - osada z wczesnego i późnego średniowiecza, stanowiska 2,3,4,6 – osady neolitycznej kultury amfor kulistych, kultury łużyckiej i z wczesnego średniowiecza, stanowisko 5 - osada z wczesnego i późnego średniowiecza, stanowisko 7 i 10 – osady kultury łużyckiej i średniowieczne, stanowisko 8 – osada kultury łużyckiej i wczesnośredniowieczna, stanowisko 9 – osada neolitycznej kultury pucharów lejkowatych i z wczesnego średniowiecza.
W obrębie miasta, wokół dawnego rynku, zlokalizowana jest zabudowa z XIX i XX wieku, która winna być objęta ochroną konserwatorską. Stanowisko archeologiczne - strefa „W" – dotyczą udokumentowanych wykopalisk sięgających osadnictwa kultury amfor kulistych, kultury łużyckiej, wczesnego i późnego średniowiecza. Na obszarze miasta udokumentowano sześć stanowisk archeologicznych. Na obszarze wiejskim gminy zachowały się zabytki o różnej skali wartości i różnym stopniu ich przetrwania Poniżej, przedstawiono sołectwami obiekty zabytkowe, które objęte zostały strefą „A”, „B” i „W”.
Barcin Wieś i Julianowo zespoły wiejskie, zespoły szkolne z pocz. XX wieku - strefa „B”, cmentarz ewangelicki nieczynny - strefa „B”, zagrody z pocz. XX wieku stanowiska archeologiczne (5 stanowisk) zawierające ślady osadnictwa kultury ceramiki Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 35 – Poz. 6279
wstęgowej rytej, kultury przeworskiej i nowożytnej, kultury łużyckiej oraz wczesnośredniowiecznej
Dąbrówka Barcińska zespół wiejski wraz ze strefą przemysłową – strefa B do wyznaczenia zespół dworsko - parkowy z końca XIX wieku, wpisany do rejestru zabytków nr 184/A z 15 06 1985 roku strefa „A", zespół folwarczny - strefa „B" z końca XIX wieku zespół dworca kolejowego z pocz. XX wieku - dworzec, parowozownia, szalet - strefa „B”, poczta, obecnie klub z 1900 r., elektrownia, ob. szkoła, z początku XX wieku szereg murowanych domów z wczesnych lat XX wieku
Pturek cmentarz ewangelicki nieczynny - strefa „B”, zespół wiejski: d. budynek szkoły zagroda nr 16, strefa „B”, stanowiska archeologiczne - strefa „W” (4 stanowiska) - obozowiska z epoki kamienia, osadnictwo kultury przeworskiej, łużyckiej i z późnego średniowiecza
Sadłogoszcz cmentarz ewangelicki nieczynny, strefa „B" zespół wiejski - strefa „B” w tym: szkoła, świetlica (ob. magazyn) zagroda nr 33, dom nr 43 i obora. Obiekty są murowane i pochodzą z początku XX wieku
Szeroki Kamień, Zalesie Barcińskie, Bielawy cmentarz ewangelicki nieczynny, strefa „B" zespół wiejski - strefa „B'” w skład którego wchodzą: szkoła ewangelicka (ob. świetlica) szkoła (ob. dom) mieszkalny i sklep, świetlica (ob. owczarnia) oraz domy nr 1 i 6, a także obory przy zagrodach nr 7, 12 i 13 Obiekty są murowane i pochodzą z około 1900 roku. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 36 – Poz. 6279
Wolice cmentarz ewangelicki z przełomu XIX i XX wieku, nieczynny - strefa „B”, zespół wiejski, w tym: kapliczka murowana i szkoła z początku XX wieku, dom nr 25 z końca XIX w - strefa „B", stanowiska archeologiczne - strefa „W" (3 stanowiska) osady kultury łużyckiej, przeworskiej, wczesnośredniowieczne i średniowieczne
Złotowo grobowiec megalityczny ludności kultury amfor kulistych - strefa „A"; wpisany do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego pod numerem C/168 decyzją z dnia 02.12.2008 roku cmentarz ewangelicki nieczynny - strefa „B", zespół wiejski, w tym: szkoła z budynkami gospodarczymi z początku XX wieku zagrody (nr 5 i 7) i 2 obory z pocz. XX wieku - strefa „B". dwór (obecnie szkoła) murowany około połowy XIX wieku przebudowany w 1911 r.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Zawiera on przepisy powszechnie obowiązujące w zakresie przeznaczenia terenu, zagospodarowania i warunków zabudowy oraz stanowi bezpośrednią podstawę do wydawania pozwoleń na budowę oraz wywłaszczania gruntów na cele publiczne. Ustalenia planów miejscowych powinny być na tyle precyzyjne i szczegółowe, aby można było na ich podstawie sporządzić projekt budowlany oraz zagwarantować, przy wydawaniu decyzji administracyjnych, realizację ustawowych zadań w zakresie ładu przestrzennego, ochrony środowiska i innych. Spełnienie tych dwóch podstawowych warunków ustawodawca zapewnia poprzez określenie obowiązkowego zakresu przedmiotowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest aktem prawa miejscowego. Przy sporządzaniu planów miejscowych wiążące są ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, pod rygorem nieważności planu.
Miejscowe plany sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 1994 r., Nr 89, poz. 415). Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 37 – Poz. 6279
Uchwała Rady Miejskiej Zapisy w planie Lp. Nazwa planu miejscowego (Dziennik Urzędowy odnośnie ochrony Województwa) zabytków Zmiana w miejscowym §4 ust. 8 w przypadku planie ogólnym natrafienia na obiekt zagospodarowania archeologiczny, prace Uchwała nr XLVI/238/97 przestrzennego gminy należy wstrzymać do Rady Miejskiej 1. Barcin dotyczącej czasu wykonania w Barcinie z dnia 12 przeznaczenia działek we dokumentacji przez września 1997 r. wsi Pturek na cele usług z Wojewódzkiego zakresu kultury, rekreacji i Konserwatora terapeutyki Zabytków §3 ust. 1 lit. f) Zmiana miejscowego wymagane uzgodnienie planu ogólnego Uchwała nr XLVIII/250/97 projektu budowalnego i 2. zagospodarowania Rady Miejskiej w Barcinie planu zagospodarowania przestrzennego miasta z dnia 21 listopada 1997 r. działki z Wojewódzkim Barcina Konserwatorem Zabytków §4 pkt. 12 w przypadku natrafienia na obiekt archeologiczny, prace Zmiana miejscowego Uchwała nr LV/291/98 należy wstrzymać do planu zagospodarowania Rady Miejskiej 3. czasu wykonania przestrzennego gminy w Barcinie z dnia 26 maja dokumentacji przez Barcin 1998 r. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Zmiany miejscowego Uchwała nr IX/59/99 Rady §4 pkt. 11 obszar w planu ogólnego Miejskiej pełnej ochronie 4. zagospodarowania w Barcinie z dnia 21 maja konserwatorskiej, przestrzennego miasta 1999 r. wszelkie prace należy Barcin (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - uzgadniać z Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 38 – Poz. 6279
Pomorskiego Wojewódzkim z 1999 r. Nr 80 poz. 943) Konserwatorem Zabytków §4 pkt. 12 w przypadku natrafienia na obiekt archeologiczny, prace należy wstrzymać do czasu wykonania dokumentacji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
§4 pkt. 15 w przypadku Uchwała nr IX/60/99 Rady natrafienia na obiekt Miejskiej archeologiczny, prace Zmiany miejscowego w Barcinie z dnia 21 maja należy wstrzymać do planu zagospodarowania 5. 1999 r. czasu wykonania przestrzennego gminy (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - dokumentacji przez Barcin Pomorskiego Wojewódzkiego z 1999 r. Nr 60 poz. 681) Konserwatora Zabytków
Miejscowe plany sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 1999 r., Nr 15, poz. 139). Uchwała Rady Miejskiej Zapisy w planie odnośnie Lp. Nazwa planu miejscowego (Dziennik Urzędowy ochrony zabytków Województwa) Miejscowy plan Uchwała nr Brak danych zagospodarowania XXVI/148/2000 Rady 1. przestrzennego terenu bazy Miejskiej w Barcinie z Zakładu Gospodarki dnia 30 sierpnia 2000 r. Komunalnej na dz. nr 79/5 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 39 – Poz. 6279
we wsi Krotoszyn gm. (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - Barcin Pomorskiego z 2000 r. Nr 98 poz. 845) Uchwała nr §6 pkt. 13 w przypadku XXVII/153/00 Rady natrafienia na obiekt Miejscowy plan Miejskiej w Barcinie z archeologiczny, prace zagospodarowania dnia 29 września 2000 r. należy wstrzymać do 2. przestrzennego terenu czasu wykonania działek nr 2 i 7 w Barcinie (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - dokumentacji przez Pomorskiego Wojewódzkiego z 2001 r. Nr 18 poz. 265) Konserwatora Zabytków §6 pkt. 13 w przypadku Uchwała nr natrafienia na obiekt XXVII/154/00 Rady Miejscowy plan archeologiczny, prace Miejskiej w Barcinie z zagospodarowania należy wstrzymać do 3. dnia 29 września 2000 r. przestrzennego terenu czasu wykonania (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - działki nr 86 w Barcinie dokumentacji przez Pomorskiego Wojewódzkiego z 2001 r. Nr 18 poz. 266) Konserwatora Zabytków §4 pkt. 17 teren znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej „B” projekty Uchwała nr zagospodarowania XXVII/155/00 Rady Zmiany miejscowego planu terenu, rozbudowy i Miejskiej w Barcinie z ogólnego zagospodarowania budowy obiektów należy 4. dnia 29 września 2000 r. przestrzennego miasta uzgodnić z (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - Barcin Wojewódzkim Pomorskiego Konserwatorem z 2000 r. Nr 18 poz. 267) Zabytków §4 pkt. 18 w przypadku natrafienia na obiekt archeologiczny, prace Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 40 – Poz. 6279
należy wstrzymać do czasu wykonania dokumentacji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków §5 pkt. 14 i 15 j.w. §6 pkt. 13 j.w. §7 pkt. 8 j.w. §4 pkt. 12 w przypadku natrafienia na obiekt archeologiczny, prace należy wstrzymać do czasu wykonania dokumentacji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków §5 pkt. 12 j.w. Uchwała nr §6 pkt. 13 j.w. XXVII/156/00 Rady §7 pkt. 14 j.w. Zmiany miejscowego planu Miejskiej w Barcinie z §8 pkt. 14 j.w. ogólnego zagospodarowania dnia 29 września 2000 r. 5. §9 pkt. 11 teren znajduje przestrzennego gminy (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - się w strefie ochrony Barcin Pomorskiego konserwatorskiej „B” z 2000 r. Nr 100 poz. projekty 855) zagospodarowania terenu, rozbudowy i budowy obiektów należy uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków §9 pkt. 12 w przypadku natrafienia na obiekt Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 41 – Poz. 6279
archeologiczny, prace należy wstrzymać do czasu wykonania dokumentacji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków §10 pkt. 12 w przypadku natrafienia na obiekt archeologiczny, prace należy wstrzymać do czasu wykonania dokumentacji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków §11 pkt. 13 j.w. §12 pkt. 10 j.w. §13 pkt. 12 j.w. §14 pkt. 12 j.w. §15 pkt. 12 j.w. §16 pkt. 15 j.w. §17 pkt. 11 j.w. §18 pkt. 15 j.w. §19 pkt. 16 j.w. §20 pkt. 18 j.w. §21 pkt. 17 j.w. §22 pkt. 16 j.w. Uchwała nr XL/222/2001 §8 pkt. 10 w przypadku Rady Miejskiej natrafienia na obiekt Miejscowy plan w Barcinie z dnia 31 archeologiczny, prace zagospodarowania 6. sierpnia 2001 r. należy wstrzymać do przestrzennego w mieście czasu wykonania Barcin (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - dokumentacji przez Pomorskiego Wojewódzkiego Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 42 – Poz. 6279
z 2002 r. Nr 1 poz. 22) Konserwatora Zabytków
§8 pkt. 11 w przypadku Uchwała nr XL/223/2001 natrafienia na obiekt Rady Miejskiej Miejscowe plany archeologiczny, prace w Barcinie z dnia 31 zagospodarowania należy wstrzymać do 7. sierpnia 2001 r. przestrzennego w gminie czasu wykonania (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - Barcin dokumentacji przez Pomorskiego Wojewódzkiego z 2002 r. Nr 1 poz. 23) Konserwatora Zabytków §3 pkt. 13 wymóg zawiadomienia Miejscowe plany Uchwała nr X/44/2003 odpowiednich Służb zagospodarowania Rady Miejskiej Ochrony Zabytków o ile przestrzennego obejmujący w Barcinie z dnia 30 w trakcie prac w Barcinie Wieś dz. nr kwietnia 2003 r. zmiennych zostanie 8. 174/5, 174/6, 174/8, 38/3, w odkryty obiekt Kani dz. nr 172/3, w (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - zabytkowy i Mamliczu dz. nr 479/3, w Pomorskiego wstrzymania tych prac Piechcinie dz. nr 23 z 2003 r. Nr 76 poz. 1150) do czasu uzgodnienia dalszych działań z w/w Konserwatorem. §3 pkt. 12 ze względu na położenie w strefie „B” Uchwała nr X/45/2003 ochrony Rady Miejskiej konserwatorskiej obszar Miejscowy plan w Barcinie z dnia 30 staromiejski podlega zagospodarowania kwietnia 2003 r. rygorom w zakresie 9. przestrzennego w Barcinie utrzymania zasadniczych obejmujący działki nr 25, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - elementów istniejącej 17/2, 77/1, 77/2 Pomorskiego substancji o wartościach z 2003 r. Nr 76 poz. 1151) kulturowych oraz charakteru i skali zabudowy. Wszelkie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 43 – Poz. 6279
przebudowy obiektów zabytkowych, lokalizacje nowych obiektów, korekty układu przestrzennego winny być uzgadniane z Wojewódzkim Oddziałem Służby Ochrony Zabytków. Wymóg zawiadomienia odpowiednich Służb Ochrony Zabytków o ile w trakcie prac zmiennych zostanie odkryty obiekt zabytkowy i wstrzymania tych prac do czasu uzgodnienia dalszych działań z w/w Konserwatorem. §3 pkt. 12 wymóg zawiadomienia Miejscowe plany Uchwała nr XI/59/2003 odpowiednich Służb zagospodarowania Rady Miejskiej Ochrony Zabytków o ile przestrzennego w Barcinie w Barcinie z dnia 27 w trakcie prac obejmujących działki 62/1, czerwca 2003 r. zmiennych zostanie 10. 62/2, 28/5, 72/2, 18, 187, 3, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko - odkryty obiekt 112/1, 109/3 oraz części dz. Pomorskiego zabytkowy i nr 75 z 2003 r. Nr 134 poz. wstrzymania tych prac 1862) do czasu uzgodnienia dalszych działań z w/w Konserwatorem.
11. Miejscowy plan Uchwała nr XI/60/2003 §3 pkt. 13 wymóg Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 44 – Poz. 6279
zagospodarowania Rady Miejskiej w zawiadomienia przestrzennego obejmujące Barcinie z dnia 27 odpowiednich Służb Krotoszynie dz. nr 79/100, w czerwca 2003 r. Ochrony Zabytków o ile Piechcinie dz. nr 4/45, 4/69, w trakcie prac 4/70, w Młodocinie dz. nr (Dz. Urz. Woj. Kujawsko zmiennych zostanie 58/13 – Pomorskiego z 2003 r. odkryty obiekt Nr 134, poz. 1862) zabytkowy i wstrzymania tych prac do czasu uzgodnienia dalszych działań z w/w Konserwatorem. §9 ust. 1 Przed przystąpieniem do wydobywania kopaliny przedsiębiorca eksploatujący złoże jest zobowiązany do umożliwienia właściwym Uchwała nr XI/61/2003 służbom Rady Miejskiej w przeprowadzenia Miejscowy plan Barcinie z dnia 27 wyprzedzających badań zagospodarowania czerwca 2003 r. archeologicznych, tj. 12. przestrzennego terenu rozpoznania górniczego „Bielawy I” w (Dz. Urz. Woj. Kujawsko powierzchniowego części dotyczącej – Pomorskiego z 2004 r. terenu oraz badań Nr 103, poz. 1781) wykopaliskowych, a także umożliwienia sprawowania przez te służby nadzorów archeologicznych nad całością prac ziemnych §9 ust. 2 Szczegółowe projekty Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 45 – Poz. 6279
zagospodarowania terenu wymagają uzgodnienia z Państwową Służbą Ochrony Zabytków
- Miejscowe plany sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717) Uchwała Rady Miejskiej Zapisy w planie odnośnie Lp. Nazwa planu miejscowego (Dziennik Urzędowy ochrony zabytków Województwa) §6 ust. 4 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej: a)w przypadku natrafienia podczas robót ziemnych na obiekt Uchwała nr zabytkowy prace ziemne Miejscowy plan XXXV/204/2005 Rady należy wstrzymać do zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z momentu wykonania i 1. przestrzennego terenu dnia 30 czerwca 2005 r. udokumentowania badań działki nr 38 przy ul. (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – archeologicznych, Dąbrowieckiej w Barcinie Pomorskiego z 2005 r. Nr b)teren znajduje się w 104, poz. 1822) strefie „B” ochrony konserwatorskiej, projekt budowlany należy uzgodnić z Wojewódzkim Oddziałem Ochrony Zabytków Delegatura w Bydgoszczy §6 ust. 5 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego Miejscowy plan Uchwała nr i zabytków oraz dóbr zagospodarowania XXXV/205/2005 Rady kultury współczesnej; w przestrzennego terenu Miejskiej w Barcinie z przypadku natrafienia działek nr 80/34, 80/68, dnia 30 czerwca 2005 r. podczas robót ziemnych 2. 80/83, 81/22 i 81/66 na obiekt zabytkowy pomiędzy ulicami (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – prace ziemne należy Artylerzystów i Ludowego Pomorskiego z 2005 r. Nr wstrzymać do momentu Wojska Polskiego w 104, poz. 1823) wykonania i Barcinie udokumentowania badań archeologicznych. Miejscowy plan Uchwała nr § 6 ust. 5. Zasady zagospodarowania XVIII/175/2008 Rady ochrony dziedzictwa 3. przestrzennego terenu Miejskiej w Barcinie z kulturowego i zabytków działki nr 19/9 położonej w dnia 7 marca oraz dóbr kultury Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 46 – Poz. 6279
Dąbrówce Barcińskiej, 2008 r. współczesnej : gmina Barcin 1) w przypadku (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – natrafienia podczas robót Pomorskiego z 2008 r. Nr ziemnych na obiekt 89, poz. 1457) zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr kulturowego i zabytków XVIII/176/2008 Rady oraz dóbr kultury Miejscowy plan Miejskiej w Barcinie z współczesnej : zagospodarowania dnia 7 marca 1) w przypadku 4. przestrzennego terenu 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 39 położonej w ziemnych na obiekt Barcinie (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 89, poz. 1458) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr kulturowego i zabytków XVIII/177/2008 Rady oraz dóbr kultury Miejscowy plan Miejskiej w Barcinie z współczesnej : zagospodarowania dnia 7 marca 1) w przypadku przestrzennego terenu 5. 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 189/1 położonej ziemnych na obiekt w miejscowości Złotowo, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne gmina Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 89, poz. 1459) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr kulturowego i zabytków XVIII/178/2008 Rady oraz dóbr kultury Miejscowy plan Miejskiej w Barcinie z współczesnej : zagospodarowania dnia 7 marca 1) w przypadku przestrzennego terenu 6. 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 34 położonej w ziemnych na obiekt miejscowości Wolice, gmina (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 89, poz. 1460) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady 7. Miejscowy plan Uchwała nr Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 47 – Poz. 6279
zagospodarowania XVIII/179/2008 Rady ochrony dziedzictwa przestrzennego terenu Miejskiej w Barcinie z kulturowego i zabytków działek nr 48/1 i 48/3 dnia 7 marca oraz dóbr kultury położonych w miejscowości 2008 r. współczesnej : Pturek, gmina Barcin 1) w przypadku (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – natrafienia podczas robót Pomorskiego z 2008 r. Nr ziemnych na obiekt 89, poz. 1460) zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury Miejscowy plan XVIII/180/2008 Rady współczesnej : zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku przestrzennego terenu dnia 7 marca 8. natrafienia podczas robót działki nr 74/20 położonej 2008 r. ziemnych na obiekt w miejscowości Wolice, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne gmina Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 90, poz. 1470) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr kulturowego i zabytków XVIII/181/2008 Rady oraz dóbr kultury Miejscowy plan Miejskiej w Barcinie z współczesnej : zagospodarowania dnia 7 marca 1) w przypadku przestrzennego nr terenu 9. 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 134/22 położonej ziemnych na obiekt w miejscowości Barcin (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne Wieś, gmina Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 90, poz. 1471) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr kulturowego i zabytków Miejscowy plan XVIII/182/2008 Rady oraz dóbr kultury zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z współczesnej : przestrzennego terenu dnia 7 marca 1) w przypadku 10. działki nr 210/2 położonej 2008 r. natrafienia podczas robót w miejscowości (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – ziemnych na obiekt Sadłogoszcz, gmina Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr zabytkowy prace ziemne 90, poz. 1472) należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 48 – Poz. 6279
archeologicznych.
§ 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury XVIII/183/2008 Rady Miejscowy plan współczesnej : Miejskiej w Barcinie z zagospodarowania 1) w przypadku dnia 7 marca 11. przestrzennego terenu natrafienia podczas robót 2008 r. działki nr 37/1 położonej w ziemnych na obiekt (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – Barcinie zabytkowy prace ziemne Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 92, poz. 1497) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa Miejscowy plan kulturowego i zabytków zagospodarowania Uchwała nr oraz dóbr kultury przestrzennego terenu XVIII/184/2008 Rady współczesnej : działki nr 66/5 położonej w Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku miejscowości Wolice, gmina dnia 7 marca 12. natrafienia podczas robót Barcin podarowania 2008 r. ziemnych na obiekt przestrzennego terenu (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne działki nr 66/5 położonej w Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do miejscowości Wolice, gmina 92, poz. 1498) momentu wykonania i Barcin udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury Miejscowy plan XVIII/185/2008 Rady współczesnej : zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku przestrzennego terenu 13. dnia 7 marca 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 93/3 położonej w (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – ziemnych na obiekt miejscowości Wolice, gmina Pomorskiego z 2008 r. Nr zabytkowy prace ziemne Barcin 92, poz. 1499) należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady Uchwała nr ochrony dziedzictwa Miejscowy plan XVIII/186/2008 Rady kulturowego i zabytków zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z oraz dóbr kultury przestrzennego terenu 14. dnia 7 marca 2008 r. współczesnej : działki nr 134/43 położonej (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – 1) w przypadku w miejscowości Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr natrafienia podczas robót Wieś, gmina Barcin 92, poz. 1500) ziemnych na obiekt zabytkowy prace ziemne Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 49 – Poz. 6279
należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury Miejscowy plan XVIII/187/2008 Rady współczesnej : zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku przestrzennego terenu 15. dnia 7 marca 2008 r. natrafienia podczas robót części działki nr 129 (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – ziemnych na obiekt położonej w miejscowości Pomorskiego z 2008 r. Nr zabytkowy prace ziemne Piechcin, gmina Barcin 92, poz. 1501) należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury Miejscowy plan XVIII/188/2008 Rady współczesnej : zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku przestrzennego terenu 16. dnia 7 marca 2008 r. natrafienia podczas robót działki nr 1 położonej w (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – ziemnych na obiekt miejscowości Wolice, gmina Pomorskiego z 2008 r. Nr zabytkowy prace ziemne Barcin 92, poz. 1502) należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr oraz dóbr kultury Miejscowy plan XVIII/189/2008 Rady współczesnej : zagospodarowania Miejskiej w Barcinie z 1) w przypadku przestrzennego terenu dnia 7 marca 17. natrafienia podczas robót działki nr 69/25 położonej 2008 r. ziemnych na obiekt w miejscowości Dąbrówka (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zabytkowy prace ziemne Barcińska, gmina Barcin Pomorskiego z 2008 r. Nr należy wstrzymać do 92, poz. 1503) momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. Miejscowy plan Uchwała nr § 6 ust. 5. Zasady zagospodarowania XXVI/257/2008 Rady ochrony dziedzictwa przestrzennego terenu Miejskiej w Barcinie z kulturowego i zabytków 18. działki nr 22/2 w dnia 26 września 2008 r. oraz dóbr kultury miejscowości Krotoszyn i (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – współczesnej : działki nr 113/2,113/3,116/1, Pomorskiego z 2008 r. Nr 1) w przypadku Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 50 – Poz. 6279
117/1, 117/2, 118, 119, 161, poz. 2519) natrafienia podczas robót 120/1, 120/3, 120/4 oraz ziemnych na obiekt 115/1 zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. §6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej: 1)na części terenu, objętego planem miejscowym, znajduje się strefa ochrony archeologicznej „W”; działalność budowlana na obszarze strefy (w tym inwestycje liniowe) wymaga przeprowadzenia badań archeologicznych, których zakres zostanie Miejscowy plan ustalony na etapie zagospodarowania Uchwała nr XLV/399/2010 uzgadniania projektu, przestrzennego miasta i Rady Miejskiej w 2)przed uzyskaniem gminy Barcin w obrębie Barcinie z dnia 28 maja pozwolenia na budowę, 19. skarpy miedzy ulicą 2010 r. dla obiektów Pakoską i zabudową (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – zlokalizowanych na wielorodzinną w Pomorskiego z 2010 r. Nr obszarze strefy „W”, przeznaczeniem pod usługi, 121, poz. 1572) należy uzgodnić projekt sport i rekreację budowlany z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, 3)na obszarze strefy „W” należy zapewnić nadzór archeologiczny nad pracami ziemnymi,4)w przypadku natrafienia podczas robót ziemnych na obiekt zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. Miejscowy plan Uchwała nr VI/32/2011 § 6 ust. 5 Zasady ochrony 20. zagospodarowania Rady Miejskie w Barcinie dziedzictwa kulturowego przestrzennego działek nr z dnia 25 lutego 2011 r. i zabytków oraz dóbr Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 51 – Poz. 6279
22/7, 22/13, 22/15 w kultury współczesnej; w miejscowości Barcin Wieś, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – przypadku natrafienia gm. Barcin Pomorskiego z 2011 r. Nr podczas robót ziemnych 152, poz. 1290) na obiekt zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego Uchwała nr VI/33/2011 i zabytków oraz dóbr Rady Miejskiej w kultury współczesnej; w Miejscowy plan Barcinie z dnia 25 lutego przypadku natrafienia zagospodarowania 2011 r. podczas robót ziemnych 21. przestrzennego działki nr (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – na obiekt zabytkowy 174/12 w miejscowości Pomorskiego z 2011 r. Nr prace ziemne należy Barcin Wieś, gmina Barcin 152, poz. 1291) wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej: 1) na części terenu, określonej na rysunku planu, wyznaczono strefę ochrony konserwatorskiej „B” dla Uchwała nr VI/34/2011 nieczynnego cmentarza Miejscowy plan Rady Miejskiej w ewangelickiego; na zagospodarowania Barcinie z dnia 25 lutego obszarze strefy wszelkie 22. przestrzennego działek nr 2011 r. prace winny być 39/2 i 47/2 obręb Kania, (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – uzgadniane z gm. Barcin Pomorskiego z 2011 r. Nr Wojewódzkim 152, poz. 1292) Konserwatorem Zabytków, 2) w przypadku natrafienia podczas robót ziemnych na obiekt zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. Miejscowy plan Uchwała nr VI/35/2011 § 6 ust. 5. Zasady 23. zagospodarowania Rady Miejskiej w ochrony dziedzictwa przestrzennego działek nr Barcinie z dnia 25 lutego kulturowego i zabytków Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 52 – Poz. 6279
102/1 i nr 102/2 w 2011 r. oraz dóbr kultury miejscowości Kania, gm. (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – współczesnej : w Barcin Pomorskiego z 2011 r. Nr przypadku natrafienia 157, poz. 1324) podczas robót ziemnych na obiekt zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej : 1) na terenie objętym planem, zgodnie z rysunkiem planu, obowiązuje strefa archeologiczna „W”, na obszarze strefy wszelka działalność inwestycyjna musi być poprzedzona Uchwała nr VI/36/2011 Miejscowy plan badaniami Rady Miejskiej w zagospodarowania archeologicznymi Barcinie z dnia 25 lutego przestrzennego działek nr prowadzonymi na koszt 2011 r. 24. 96/2, 98/2, 100/2, 101, 102, inwestora, zakres prac 106, 107, 109/2 w archeologicznych (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – miejscowości Pturek, gm. określony zostanie przy Pomorskiego z 2011 r. Nr Barcin uzgodnieniu projektu 152, poz. 1325) budowlanego z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, 2) w przypadku natrafienia podczas robót ziemnych na obiekt zabytkowy prace ziemne należy wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. Uchwała nr VII/45/2011 § 6 ust. 5. Zasady Rady Miejskiej w ochrony dziedzictwa Miejscowy plan Barcinie z dnia 25 marca kulturowego i zabytków zagospodarowania 2011 r. oraz dóbr kultury 25. przestrzennego działki nr współczesnej; w 128/1 w miejscowości (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – przypadku natrafienia Kania, gmina Barcin Pomorskiego z 2011 r. Nr podczas robót ziemnych 193, poz. 1771) na obiekt zabytkowy prace ziemne należy Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 53 – Poz. 6279
wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych. § 6 ust. 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków Uchwała nr VII/46/2011 oraz dóbr kultury Miejscowy plan Rady Miejskiej w współczesnej; w zagospodarowania Barcinie z dnia 25 marca przypadku natrafienia 26. przestrzennego działek nr 2011 r. podczas robót ziemnych 8, 9, 33 w miejscowości (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – na obiekt zabytkowy Barcin, gm. Barcin Pomorskiego z 2011 r. Nr prace ziemne należy 193, poz. 1772) wstrzymać do momentu wykonania i udokumentowania badań archeologicznych.
Miejscowe plany sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 647) Uchwała Rady Miejskiej Zapisy w planie odnośnie Lp. Nazwa planu miejscowego (Dziennik Urzędowy ochrony zabytków Województwa) § 6 ust 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 1) w części terenu objętego planem, zgodnie z Uchwała nr rysunkiem planu, XXIV/182/2012 Rady Miejscowy plan obowiązuje strefa Miejskiej w Barcinie zagospodarowania ochrony z dnia 26 października przestrzennego działki nr konserwatorskiej „B”, 2) 1. 2012 r. 26/1 w miejscowości w przypadku natrafienia Knieja podczas robót ziemnych (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – lub budowlanych na Pomorskiego z 2012 r., poz. obiekt, co do którego 2575) istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem należy zastosować się do przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Miejscowy plan Uchwała nr § 6 ust 5. Zasady zagospodarowania XXVII/227/2013 Rady ochrony dziedzictwa przestrzennego na terenie Miejskiej w Barcinie z kulturowego i zabytków 2. części działki nr 206 oraz dnia 22 lutego oraz dóbr kultury działek nr: 42/30, 44/4 2013 r. współczesnej; w położonych w obrębie przypadku natrafienia Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 54 – Poz. 6279
ewidencyjnym Wapienno i (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – podczas robót ziemnych działek nr: 123/1, 124, Pomorskiego z 2013 r., lub budowlanych na 127/6, 127/12 położonych poz. 953) obiekt, co do którego w obrębie ewidencyjnym istnieje przypuszczenie, iż Sadłogoszcz, gmina Barcin jest on zabytkiem należy zastosować się do przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Miejscowe plany sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 199) Uchwała Rady Miejskiej Zapisy w planie odnośnie Lp. Nazwa planu miejscowego (Dziennik Urzędowy ochrony zabytków Województwa) Uchwała nr IX/63/2015 § 5 ust 4. Zasady Miejscowy plan Rady Miejskiej w ochrony dziedzictwa zagospodarowania Barcinie z dnia 26 kulturowego i zabytków przestrzennego terenu 1. czerwca 2015 r. oraz dóbr kultury działki nr 23/2 i działki nr (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – współczesnej: nie ustala 23/3 obręb ewidencyjny Pomorskiego z 2015 r., poz. się – obowiązują przepisy Piechcin, gm. Barcin 2323) odrębne. § 6 ust 5. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury Uchwała nr X/83/2015 współczesnej: w Zmiana miejscowego Rady Miejskiej w przypadku natrafienia planu zagospodarowania Barcinie z dnia 27 podczas robót ziemnych przestrzennego terenu 2. czerwca 2015 r. lub budowlanych na górniczego „Bielawy I” w (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – obiekt, co do którego południowej części terenu Pomorskiego z 2015 r., poz. istnieje przypuszczenie, iż górniczego, gmina Barcin 2663) jest on zabytkiem należy zastosować się do przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. § 6 ust 5. Zasady ochrony dziedzictwa Uchwała nr X/84/2015 kulturowego i zabytków Zmiana miejscowego Rady Miejskiej w oraz dóbr kultury planu zagospodarowania Barcinie z dnia 27 współczesnej: 1) w części przestrzennego terenu czerwca 2015 r. obszaru objętego planem, 3. górniczego „Bielawy I” w zgodnie z rysunkiem miejscowości Bielawy i (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – planu, obowiązuje strefa Szeroki Kamień gmina Pomorskiego z 2015 r., poz. ochrony Barcin 2664) konserwatorskiej „B”, wyznaczona dla nieczynnego cmentarza Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 55 – Poz. 6279
ewangelickiego, wymagane jest zachowanie cmentarza w tym zieleni komponowanej i nagrobków. Dopuszcza się prace rewaloryzacyjne, 2) w części obszaru objętego planem, zgodnie z rysunkiem planu, obowiązuje strefa ochrony archeologicznej „W”, wszelką działalność inwestycyjną na obszarze strefy należy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi, 3) w przypadku natrafienia podczas robót ziemnych lub budowlanych na obiekt, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem należy zastosować się do przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Plany miejscowe sporządzone w trybie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1073) Uchwała Rady Miejskiej Nazwa planu Zapisy w planie odnośnie Lp. (Dziennik Urzędowy miejscowego ochrony zabytków Województwa) Miejscowy plan § 5 ust. 5. Zasady ochrony zagospodarowania dziedzictwa kulturowego przestrzennego terenu Uchwała nr i zabytków w tym działki nr 27/7 oraz XXXII/283/2017 Rady krajobrazów kulturowych 1. terenu działki nr 27/8 Miejskiej w Barcinie z dnia oraz dóbr kultury obręb ewidencyjny 30 sierpnia 2017 r. współczesnej: z Krotoszyn, gm. Barcin. zachowaniem przepisów odrębnych. Miejscowy plan § 8. Zasady ochrony zagospodarowania dziedzictwa kulturowego Uchwała nr przestrzennego i zabytków w tym XXXIII/291/2017 Rady 2. w miejscowości Bielawy, krajobrazów kulturowych Miejskiej w Barcinie z dnia w południowej części oraz dóbr kultury 22 września 2017 r. Zwałowiska współczesnej: należy Zewnętrznego Bielawy, stosować wymogi Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 56 – Poz. 6279
gm. Barcin. przepisów odrębnych.
Miejscowy plan § 5 W zakresie zasad zagospodarowania ochrony dziedzictwa Uchwała nr przestrzennego terenu kulturowego i zabytków, w XXXV/320/2017 Rady 3. działki tym krajobrazów Miejskiej w Barcin z dnia nr 153/136 położonego w kulturowych oraz dóbr 24 listopada 2017 r. obrębie ewidencyjnym kultury współczesnej: nie IV miasta Barcina ustala się. § 6. W zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, w tym krajobrazów kulturowych, oraz dóbr kultury współczesnej obowiązują zasady ochrony konserwatorskiej i archeologicznej wynikające z położenia obszaru objętego planem w granicach strefy „B” Miejscowy plan ochrony konserwatorskiej zagospodarowania Uchwała nr wyznaczonej dla przestrzennego terenu XXXIX/355/2018 Rady 4. historycznego zespołu działki nr 19/1 położonej Miejskiej w Barcinie z dnia ruralistycznego Piechcina, w obrębie ewidencyjnym 27 marca 2018 r. dla których ustala się: 1) Piechcin, gm. Barcin. nakaz zastosowania przepisów odrębnych w przypadku natrafienia w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych na przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem; 2) nakaz uwzględnienia położenia terenu w strefie ochrony konserwatorskiej. Miejscowy plan § 6 ust. 4. Zasady ochrony zagospodarowania dziedzictwa kulturowego i przestrzennego terenu zabytków w tym Uchwała nr IX/93/2019 nieruchomości krajobrazów kulturowych 5. Rady Miejskiej w Barcinie położonych w obrębie oraz dóbr kultury z dnia 14 czerwca 2019 r. ewidencyjnym współczesnej: nie Krotoszyn oraz występuje potrzeba Sadłogoszcz, gm. Barcin określania
5.2 Położenie gminy i informacje ogólne Gmina Barcin zaliczana jest do gmin miejsko – wiejskich. W województwie kujawsko – Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 57 – Poz. 6279
pomorskim jest jedną ze 144 gmin oraz jedną z 35 gmin miejsko – wiejskich. Ponadto Gmina Barcin jest jedną z 6 gmin należących do powiatu żnińskiego. Znajduje się w południowej części województwa kujawsko - pomorskiego. Od zachodu Gmina Barcin graniczy z gminą Żnin, od południowego zachodu z gminą Dąbrowa (powiat mogileński) od północy graniczy z gminami Łabiszyn, i Złotniki Kujawskie, od południowego wschodu z gminą Pakość. Gmina Barcin zlokalizowana jest w bliskim sąsiedztwie dużych ośrodków miejskich województwa kujawsko - pomorskiego. Gmina znajduje się w odległości: 25 km od Inowrocławia, 42 km od Bydgoszczy, 24 km od Mogilna 16 km od siedziby powiatu – miasta Żnin.
5.2.1. Uwarunkowania historyczne Okolice Barcina posiadają liczne ślady bytowania ludzi już od zamierzchłej przeszłości. Dowodami są m. in. neolityczny kurhan znajdujący się w pobliskiej wsi Złotowo, stanowiska osad ludności kultury pucharów lejkowatych w miejscowości Knieja, Wolice, Sadłogoszcz, czy odkryty w miejscowości Zalesie Barcińskie grób skrzynkowy. W dziejach historii Barcina należy zwrócić uwagę na kilka dat. Są to daty pochodzące z dokumentów archiwalnych Watykanu i dotyczą płatności w latach 1215 – 1233 świętopietrza z barcińskiej parafii. Kolejną datą wartą uwagi jest data 1325 – 1327, która mówi o proboszczu rezydującym na wzgórzu w kościele, obecnie Góra Świętego Wojciecha. Kolejną ważną datą dla dziejów miasta jest 1362 r., w którym to rycerz Zbylut z Danaborza przejął na mocy dokonanej transakcji od cystersów łekieńskich szereg majątków należących do klucza krotoszyńskiego, w skład którego wchodził również Barcin. Koligacje małżeńskie doprowadziły do przejęcia majętności barcińskiej w ręce Leszczyców z Pakości, którzy osiedli się w pobliskim Krotoszynie i przyjęli nazwisko Krotoskich. Tak więc miasto Barcin było miastem prywatnym. Rozwój Barcina był w wielkim stopniu uzależniony od kondycji ekonomicznej oraz pozycji społecznej właścicieli. Jak głosi historia pierwsi Krotoscy bardzo dbali o rozwój miasta i o jego mieszkańców. Wojciech i Jan Krotoscy uzyskali od króla Kazimierza Jagiellończyka przywilej organizowania cotygodniowych targów i kilku jarmarków rocznie. Jan Krotoski podczas swoich studiów w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu zetknął się z ruchem reformatorskim w Kościele i przystąpił do Kościoła Barci Czeskich. W efekcie tego Jan Krotoski przekazał Barciom Czeskim oba barcińskie kościoły (do tej pory katolickie). Bracia Czescy byli ludźmi wykształconymi, znali się na rzemiośle i handlu. W tym okresie do Barcina napłynęli kupcy szkoccy oraz niemieccy luteranie. Dzięki temu zjawiskowi liczba ludności miasta wzrastała, cudzoziemskie rodziny Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 58 – Poz. 6279
polonizowały się żyjąc w zgodzie i wzajemnym szacunku z miejscową ludnością, rozwijał się handel.
Ryc. 1 Mapa Barcina i okolicznych miejscowości
Źródło: dokumentacja fotograficzna Urzędu Miejskiego w Barcinie
Najazd Szwedów na Polskę w 1655 do 1659 pogrążył mieszkańców miasta i całej okolicy w nędzy, a zabudowę w ruinie. Wielokrotne przemarsze wojsk szwedzkich jak i polskich wywołane wojną doprowadziły do braku żywności, pożarów, gwałtów, epidemii przez co Barcin został wyludniony. W 1659 r. w Barcinie zamieszkane były 42 domy, natomiast 40 stało opustoszonych. W 1772 r. na mocy rozbiorowych porozumień traktatowych Prusom miał przypaść okręg nadnotecki po prawej stronie rzeki, a nowa granica między Rzeczypospolita a Prusami przebiegać miała na tej rzece. Wojska pruskie łamiąc uzgodnienia traktatowe zajęły cały okręg nadnotecki z dopływami po obu stronach rzeki. Miasto wtedy liczyło 62 domy i 267 mieszkańców. Większość mieszkańców zajmowała się rzemiosłem. Pod koniec XVII wieku miasto Barcin zostało włączone przez Napoleona do Księstwa Warszawskiego. Mieszkańcy Barcina aktywnie wspierali działania generała Jana Henryka Dąbrowskiego. W wyniku klęski Napoleona pod Moskwą oraz decyzji podjętych na Kongresie Wiedeńskim Prusy objęły władztwo nad Barcinem i całą Wielkopolską. Zgodnie z danymi statystycznymi wykonanymi na polecenie Izby Administracji Publicznej departamentu bydgoskiego Księstwa Warszawskiego w 1812 roku miasto Barcin liczyło Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 59 – Poz. 6279
374 mieszkańców zamieszkałych w 69 domach. Należy zauważyć, że rozwój gminy jest ściśle związany z występowaniem pokładów wapienia i margli jurajskich, których eksploatację w kamieniołomach Bielaw, Wapienna i Piechcina rozpoczęto w 1860roku. W 1893 r. w Barcinie wybudowano okazałą szkołę na rynku, nową pocztę, nowy kościół, budynek parafii ewangelickiej, budynek inspektoratu szkolnego. Z obiektów komunalnych powstały m.in. gazownia wraz z instalacją oświetleniową miasta, rzeźnia, targowisko miejskie. Funkcjonujące dwa młyny, gorzelnia oraz mleczarnia podkreślały charakter usługowo – rolniczy miasta. W 1888 r. oraz w 1912 r. miasto zostało skomunikowane dwoma liniami kolejowymi z Inowrocławiem i Żninem oraz z Mogilnem. Ryc. 2 Dworzec kolejowy w Barcinie
Źródło: dokumentacja fotograficzna Urzędu Miejskiego w Barcinie
Skutkiem wybuchu pierwszej wojny światowej była śmierć oraz kalectwo, które dotknęło barciniaków. W ramach Powstania Wielkopolskiego 4 stycznia 1919 roku Barcin został wyzwolony spod panowania pruskiego. Miasto po 145 latach pruskiej niewoli i intensywnej germanizacji wracało do swojej polskiej tożsamości. Okres dwudziestolecia międzywojennego to dla Barcina okres rozwoju miasta jako zaplecza usługowego, handlowego, przetwórczego i kulturalnego. Świadczyła o tym rosnąca liczba ludności. Spod okupacji hitlerowskiej Barcin został wyzwolony 21 stycznia 1945 r. Następnie w 1950 roku do miasta przyłączono część Barcina Wsi, Krotoszyna oraz Wysioły. Zainstalowano Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 60 – Poz. 6279
oświetlenie elektryczne na rynku oaz wzdłuż dworca kolejowego. Powstały zieleńce, zniknęły tzw. „kocie łby”, powstały nowe nawierzchnie ulic oraz parkingi dla samochodów. Gmina zaczęła rozwijać się – w 1968 r. rozpoczęto budowę nowoczesnej na tamte czasy Cementowni „Kujawy” w Bielawach, a co ważniejsze w 1972 r. wyprodukowano w owej cementowni pierwszy cement. W tym czasie w Barcinie powstawało zaplecze mieszkalne wraz z niezbędna infrastrukturą, zaplecze handlowe. Wybudowano kolejną szkołę oraz ośrodek zdrowia.
5.2.2. Uwarunkowania przyrodnicze Zgodnie z regionalizacją Kondrackiego część gminy Barcin została zaliczona do mezoregionu Równiny Inowrocławskiej oraz do makroregionu Pojezierza Gnieźnieńskiego. Powyższe jednostki znajdują się w makroregionie Pojezierza Wielkopolskiego oraz znajdują się w obrębie podprowincji Pojezierzy Południowo - Bałtyckich. W budowie geologicznej gminy przeważają osady jury (np. piaskowce, iły, łupki, mułówce, iłowce, syderyty, margle, wapienie), trzeciorzędu (występuje w postaci mułków, iłów, piasków i piaskowców glaukonitowych, mułków z przewarstwieniami węgla brunatnego), czwartorzędu (reprezentowany przez gliny morenowe, piaski i żwiry tarasów akumulacyjnych, piaski akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej z przewarstwieniami iłów lub glin, piaski rzeczne i torfy). Na obszarze gminy występują zasoby wapieni, margli i kruszywa naturalnego. Gmina Barcin leży w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych - GZWP nr 142. Przez gminę przebiega rzeka Noteć oraz występują także dwa jeziora, jezioro Wolickie oraz jezioro Kierzkowskie, z których największe to jezioro Wolickie o powierzchni ok. 240 ha. Obszarami zagrożonymi podtopieniami na terenie gminy Barcin są nieruchomości położone w bliskim sąsiedztwie rzeki Noteć. Szata roślinna na terenie gminy Barcin wykazuje cechy charakterystyczne dla terenów intensywnie użytkowanych rolniczo. Z elementów roślinności dominują tutaj agrocenozy pól uprawnych oraz murawy z roślinnością zielną na powierzchniach nieużytkowanych rolniczo. Znaczącą rolę w kształtowaniu środowiska odgrywają także ekosystemy nieleśne występujące w postaci zbiorowisk naturalnych, półnaturalnych oraz zieleni urządzonej. Zbiorowiska naturalne to głównie zespoły roślinności wodnej, błotnej i szuwarowej występującej w rynnach jeziornych, w otoczeniu oczek wodnych i dolinach cieków. Na terenie gminy Barcin występują obszary NATURA 2000 - Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Ostoja Barcińsko – Gąsawska, Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żnińskich, a także pomniki przyrody i trzy Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 61 – Poz. 6279
użytki ekologiczne.
5.3 Zabytki objęte prawnymi formami ochrony Podstawowe formy ochrony zabytków zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 282) stanowią: 1. wpis do rejestru zabytków; 2. wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa; 3. uznanie za pomnik historii; 4. utworzenie parku kulturowego 5. ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Na obszarze gminy Barcin funkcjonują dwie z wyżej wymienionych form ochrony zabytków: wpis do rejestru zabytków oraz ustalenia ochrony w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy.
5.3.1 Zabytki wpisane do rejestru zabytków Zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2020 r. poz. 282) rejestr zabytków prowadzi wojewódzki konserwator zabytków, który, zgodnie z w/w ustawą, jako jedyny organ ochrony zabytków posiada kompetencje wpisywania zabytków do rejestru. Wpis zabytku do rejestru zabytków dokonywany jest na mocy decyzji administracyjnej, w księdze rejestru zabytków, określanej w zależności od kategorii zabytku właściwym symbolem: księga A – zabytki nieruchome, księga B – zabytki ruchome, księga C – zabytki archeologiczne. Zabytek nieruchomy może zostać wpisany do rejestru z urzędu lub na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym zabytek się znajduje. Do rejestru może być wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku. Wpisu dokonuje właściwy Wojewódzki Konserwator Zabytków wydając decyzję Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 62 – Poz. 6279
administracyjną. Zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo, którego wartość będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru. Skreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków Lp. Miejscowość Adres Obiekt Data wpisu Nr rejestru 1. Barcin ulica Cmentarz rzymsko 22.10.1990 r. A/1028 Marchlewskiego – katolicki parafii (obecnie ulica pw. Św. Jakuba Żnińska) Apostoła 2. Krotoszyn Nie dotyczy Założenie 16.03.1985 r. A/982 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 63 – Poz. 6279
pałacowo – parkowe: pałac, park 3. Piechcin ulica Pałacowa Założenie 15.06.1985 r. A/1425 pałacowo-parkowe 4. Młodocin Nie dotyczy Pałac, Park typu 5.10.2011 r. A/1598/1-2 krajobrazowego wraz z działkami nr 58/20 i 58/22 5. Barcin ulica Kościelna Kościół 29.08.2018 r. A/1747 rzymskokatolicki parafialny 6. Barcin ulica Podgórna Cmentarz 23.06.2020 r. A/1777 żydowski
5.3.2 Zabytki wpisane do ewidencji zabytków
Lp. Miejscowość Obiekt 1. Barcin Obiekt cmentarza grzebalnego: a. kaplica grobowca rodziny Stankowskich b. kaplica
2. Barcin Szkoła, Plac 1 maja 8 3. Barcin Bank, ul. Kościelna 8 4. Barcin Zespół poczty, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 64 – Poz. 6279
ul. Świętego Wojciecha 7 a. poczta b. budynek gospodarczy
5. Barcin Zespół gospody, Plac 1 Maja 16 a. gospoda b. świetlica, ob. Kino „Noteć”
6. Barcin Remiza strażacka, ul. Wyzwolenia obecnie Stanica żeglarska 7. Barcin Zespół dworski, ul. Dąbrowiecka 2 a. dwór b. stajnia c. gorzelnia, ob. szwalnia
8. Barcin Dom nr 3 , ul. Dworcowa 9. Barcin Zespół domu nr 5, ul. Dworcowa a. dom b. budynek gospodarczy
10. Barcin Dom nr 7, ul. Dworcowa 11. Barcin Dom nr 2, ul. Kasztanowa 12. Barcin Dom nr 7, ul. Kościelna 13. Barcin Dom nr 12, ul. Kościelna 14. Barcin Dom nr 13, ul. Kościelna 15. Barcin Dom nr 14, ul. Kościelna 16. Barcin Dom nr 15, ul. Kościelna 17. Barcin Dom nr 16, ul. Kościelna 18. Barcin Dom nr 18, ul. Kościelna 19. Barcin Dom nr 20, ul. Kościelna 20. Barcin Dom nr 22, ul. Kościelna 21. Barcin Dom nr 5, Plac 1 Maja Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 65 – Poz. 6279
22. Barcin Dom nr 7, Plac 1 Maja 23. Barcin Dom nr 13, Plac 1 Maja 24. Barcin Dom nr 14, Plac 1 Maja 25. Barcin Dom nr 15, Plac 1 Maja 26. Barcin Dom nr 17, Plac 1 Maja 27. Barcin Dom nr 18, Plac 1 Maja 28. Barcin Dom nr 19, Plac 1 Maja 29. Barcin Dom nr 4, ul. Żnińska 30. Barcin Dom nr 6, ul. Żnińska 31. Barcin Dom nr 17, ul. Żnińska 32. Barcin Dom nr 19, ul. Żnińska 33. Barcin Dom nr 24, ul. Żnińska 34. Barcin Dom nr 50, ul. Żnińska 35. Barcin Dom nr 16, ul. Mogileńska 36. Barcin Dom nr 2, ul. 4 Stycznia 37. Barcin Dom nr 4, ul. 4 Stycznia 38. Barcin Dom nr 6, ul. 4 Stycznia 39. Barcin Dom nr 8, ul. 4 Stycznia 40. Barcin Dom nr 14, ul. 4 Stycznia 41. Barcin Dom nr 19, ul. 4 Stycznia 42. Barcin Dom nr 1, ul. Świętego Wojciecha 43. Barcin Dom nr 3, ul. Świętego Wojciecha 44. Barcin Dom nr 4, ul. Świętego Wojciecha 45. Barcin Dom nr 5, ul. Świętego Wojciecha 46. Barcin Dom nr 3, ul. Wyzwolenia 47. Barcin Dom nr 6, ul. Wyzwolenia 48. Barcin Dom nr 11, ul. Wyzwolenia 49. Barcin Dom nr 13, ul. Wyzwolenia 50. Barcin Dom nr 15, ul. Wyzwolenia 51. Barcin Mleczarnia, ul. Pałucka 52. Barcin Młyn, ul. Żnińska 23 53. Barcin Rzeźnia z domem, ul. Kościelna 17 54. Barcin Cmentarz ewangelicki Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 66 – Poz. 6279
55. Barcin Wieś Zagroda nr 12 a. dom b. budynek handlowo - usługowy
56. Barcin Wieś Zagroda nr 23 a. dom b. obora
57. Dąbrówka Kapliczka Barcińska 58. Julianowo Zespół szkoły: a. szkoła b. budynek gospodarczy c. warsztat
59. Julianowo Zagroda nr 11 a. dom b. stodoła
60. Julianowo Zagroda nr 12 a. dom b. stodoła
61. Julianowo Dom nr 15 62. Julianowo Cmentarz ewangelicki 63. Kania Zespół szkoły: a. szkoła b. budynek gospodarczy
64. Kania Zespół szkoły: a. szkoła b. budynek gospodarczy
65. Kania Dom nr 17 66. Kania Cmentarz ewangelicki 67. Kania Cmentarz ewangelicki 68. Knieja Dom nr 6 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 67 – Poz. 6279
69. Knieja Cmentarz ewangelicki 70. Krotoszyn Kapliczka 71. Krotoszyn Szkoła, obecnie dom mieszkalny nr 4 72. Krotoszyn Zespół pałacowy a. pałac b. park krajobrazowy c. ogrodzenie d. stajnia e. spichlerz f. rządcówka
73. Krotoszyn Dom nr 35 74. Krotoszyn Dom nr 36 75. Krotoszyn Dom nr 38 76. Krotoszyn Dom nr 39 77. Mamlicz Zespół szkoły: a. szkoła
78. Mamlicz Zagroda nr 88 a. dom b. obora
79. Mamlicz Cmentarz ewangelicki 80. Młodocin Zespół pałacowy: a. pałac b. budynek inwentarski c. magazyn d. park krajobrazowy
81. Piechcin Szkoła, obecnie dom mieszkalny, ul. Zaleska 82. Piechcin Zespół dworca kolejowego: a. dworzec
83. Piechcin Poczta 84. Piechcin Zespół pałacowy: Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 68 – Poz. 6279
a. pałac b. rządcówka c. gorzelnia d. ogrodzenie e. park krajobrazowy
85. Piechcin Dom, obecnie przychodnia lekarska 86. Piechcin Dom nr 1, ul. Bielawska 87. Piechcin Dom nr 2, ul. Bielawska 88. Piechcin Dom nr 7, ul. Bielawska 89. Piechcin Dom nr 8, ul. Bielawska 90. Piechcin Dom nr 9, ul. Bielawska 91. Piechcin Zespół domu nr 1, ul. Podgórna a. dom b. budynek gospodarczy
92. Piechcin Dom nr 2, ul. Podgórna 93. Piechcin Zespół domu nr 1, ul. Radłowska a. dom b. magazyn
94. Piechcin Dom nr 3, ul. Radłowska 95. Piechcin Zespół domu nr 5, ul. Radłowska a. dom b. budynek gospodarczy
96. Piechcin Dom nr 7, ul. Radłowska 97. Pturek Zespół szkoły: a. szkoła b. budynek gospodarczy
98. Pturek Zagroda nr 16 a. dom b. obora
99. Pturek Dom nr 10 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 69 – Poz. 6279
100. Pturek Cmentarz ewangelicki 101. Sadłogoszcz Szkoła, ob. dom mieszkalny 102. Sadłogoszcz Świetlica, ob. budynek gospodarczy 103. Sadłogoszcz Zagroda nr 33: a. obora
104. Sadłogoszcz Dom nr 43 105. Sadłogoszcz Cmentarz ewangelicki 106. Szeroki Szkoła, ob. dom mieszkalny i sklep Kamień 107. Szeroki Świetlica, ob. owczarnia w zagrodzie nr Kamień 10 108. Szeroki Dom nr 1 Kamień 109. Szeroki Dom nr 6 Kamień 110. Szeroki Obora w zagrodzie nr 12 Kamień 111. Szeroki Obora w zagrodzie nr 13 Kamień 112. Szeroki Cmentarz ewangelicki Kamień 113. Wapienno Pałacyk, ob. budynek administracyjny 114. Wolice Kapliczka 115. Wolice Szkoła 116. Wolice Dom nr 25 117. Wolice Cmentarz ewangelicki 118. Zalesie Kapliczka Barcińskie 119. Zalesie Zagroda nr 4 Barcińskie a. obora
120. Złotowo Zespół szkoły: a. szkoła Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 70 – Poz. 6279
b. budynek gospodarczy c. budynek gospodarczy
121. Złotowo Dwór, budynek nr 6, ob. dom mieszkalny, świetlica 122. Złotowo Zagroda nr 5 a. dom b. obora
123. Złotowo Zagroda nr 7 a. dom b. obora
124. Złotowo Cmentarz ewangelicki 125. Złotowo Dwór, budynek nr 49, ob. dom mieszkalny Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 71 – Poz. 6279
5.3.3 WYKAZ STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH-EWIDENCJA ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH (stan na kwiecień 2020 r.)
Nr w Nr na Lp. Miejscowość obrębie AZP arkuszu Kultura/chronologia Uwagi miejsc. AZP 1 Barcin 1 43-37 1 WSR, PSR 2 Barcin 2 43-37 2 KŁ, WSR 3 Barcin 3 43-37 3 KŁ 4 Barcin 4 43-37 4 KAK, KŁ, KP 5 Barcin 5 43-37 5 WSR, PSR 6 Barcin 6 43-37 6 KAK, WSR 7 Barcin 7 43-37 7 WSR, PSR 8 Barcin 8 43-37 8 KŁ, WSR 9 Barcin 9 43-37 9 KPL, WSR 10 Barcin 10 43-37 10 KŁ 11 Barcin 11 43-37 44 WSR A 12 Barcin 12 43-37 45 nieokreślone A 13 Barcin 13 43-37 46 nieokreślone A 14 Barcin-Wieś 1 43-37 11 KŁ 15 Barcin-Wieś 2 43-37 12 KŁ, WSR 16 Barcin-Wieś 3 43-37 13 KAK, KŁ, WSR 17 Barcin-Wieś 4 43-37 14 KCSZ, KŁ, PSR 18 Barcin-Wieś 5 43-37 15 EK 19 Barcin-Wieś 6 43-37 47 nieokreślone A 20 Bielawy 1 44-37 38 NOW 21 Bielawy 2 44-37 67 NOW 22 Bielawy 3 44-37 68 OR, PSR, NOW 23 Bielawy 4 44-37 69 OR, NOW 24 Bielawy 5 44-37 70 PSR 25 Bielawy 6 44-37 71 NE, OR 26 Bielawy 7 44-37 72 PSR, NOW 27 Dąbrówka 1 43-38 1 KŁ, KP, WSR, Barcińska nieokreślone 28 Dąbrówka 2 43-38 2 WSR Barcińska 29 Dąbrówka 3 43-38 3 KŁ, WSR Barcińska 30 Dąbrówka 4 43-38 4 KŁ, WSR, PSR Barcińska 31 Dąbrówka 5 43-38 5 KPL, KŁ, WSR Barcińska 32 Dąbrówka 6 43-37 16 KŁ, PSR Barcińska Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 72 – Poz. 6279
33 Dąbrówka 7 43-37 17 KPL, KŁ Barcińska 34 Dąbrówka 8 43-38 6 EK, PSR Barcińska 35 Dąbrówka 10 43-38 7 KPL Barcińska 36 Dąbrówka 11 43-38 8 KPL, KŁ, WSR, NOW Barcińska 37 Dąbrówka 12 43-37 48 PSR, NOW Barcińska 38 Józefinka 1 42-37 40 EK, PSR 39 Józefinka 2 42-37 41 WSR 40 Józefinka 3 42-37 42 WSR, PSR 41 Józefinka 4 42-37 43 WSR 42 Józefinka 5 42-37 44 NOW 43 Józefinka 6 42-37 70 PSR 44 Józefinka 7 42-37 71 PSR, NOW 45 Józefinka 8 42-37 72 NOW 46 Józefinka 9 42-37 73 PSR-NOW 47 Julianowo 1 42-37 1 PSR 48 Julianowo 2 42-37 2 PSR 49 Julianowo 3 42-37 65 PSR, NOW 50 Julianowo 4 42-37 66 PSR-NOW 51 Julianowo 5 42-37 67 NOW 52 Julianowo 6 42-37 68 NOW 53 Julianowo 7 42-37 69 PSR 54 Julianowo 8 42-37 101 KPL, KP, PSR 55 Julianowo 9 42-37 102 KCW, KAK, KP, WSR 56 Julianowo 10 42-37 103 KCW, KP, NOW 57 Julianowo 11 42-37 104 KŁ, WSR, NOW 58 Julianowo 12 42-37 105 KŁ, KP, NOW 59 Kania 3 42-37 4 KPOM, PSR 60 Kania 4 42-37 5 PSR 61 Kania 5 42-37 6 WSR, PSR 62 Kania 6 42-37 7 PSR, NOW 63 Kania 7 42-37 20 WSR, PSR 64 Kania 8 42-37 21 WSR, PSR 65 Kania 9 42-37 22 WSR 66 Kania 10 42-37 23 PSR, NOW 67 Kania 11 42-37 24 WSR, PSR 68 Kania 12 42-37 25 PSR 69 Kania 13 42-37 26 PSR 70 Kania 14 42-37 27 PSR, NOW 71 Kania 15 42-37 28 NOW 72 Kania 16 42-37 45 NOW 73 Kania 17 42-37 46 PSR 74 Kania 18 42-37 60 KŁ 75 Kania 19 42-37 61 KPL Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 73 – Poz. 6279
76 Kania 20 42-37 62 KAK 77 Kania 21 42-37 63 NOW 78 Kania 22 42-37 64 PSR 79 Kania 23 42-37 91 PSR 80 Kania 24 42-37 92 PSR 81 Kania 25 42-37 93 KPL, KAK, PSR, NOW 82 Kania 26 42-37 94 PSR 83 Kania 27 42-37 95 NOW 84 Kania 28 42-37 97 PSR 85 Kania 29 42-37 99 KŁ, KP, NOW 86 Kania 30 42-37 100 KPL, KP, WSR 87 Knieja 1 43-37 18 KŁ, WSR 88 Knieja 2 43-37 19 KAK, KŁ 89 Knieja 3 43-37 20 KŁ 90 Knieja 4 43-37 21 WSR 91 Knieja 5 43-37 22 KPL, KŁ, WSR, PSR 92 Knieja 6 43-37 23 KŁ, PSR 93 Knieja 7 43-37 24 KPL, KŁ, KP, WSR 94 Knieja 8 43-37 25 KCSZ, KŁ, WSR 95 Knieja 9 43-37 26 KŁ, WSR 96 Knieja 10 43-37 27 KŁ, PSR 97 Knieja 11 43-37 28 KŁ, WSR, PSR 98 Knieja 12 43-37 29 KŁ, KP, WSR, PSR 99 Knieja 13 43-37 30 KŁ, KP 100 Knieja 14 43-37 31 KŁ, KP, WSR, PSR 101 Knieja 15 43-37 32 WSR 102 Knieja 16 43-37 33 WSR 103 Knieja 16A 43-37 34 WSR, PSR 104 Knieja 17 43-37 35 KŁ, KP, WSR 105 Mamlicz 6 42-38 104 KCWR, KŁ, WSR 106 Mamlicz 7 42-38 105 niekreślone, WSR, PSR 107 Mamlicz 8 42-38 106 KCWR, WSR, PSR 108 Mamlicz 9 42-38 107 PSR 109 Mamlicz 10 42-38 108 WSR, PSR 110 Mamlicz 11 42-38 109 WSR 111 Mamlicz 12 42-38 110 KCWR, KŁ, WSR, PSR 112 Mamlicz 13 42-38 111 KPL, WSR, PSR 113 Mamlicz 14 42-38 112 OR, WSR, NOW 114 Mamlicz 15 42-38 113 KŁ, PSR-NOW 115 Mamlicz 16 42-38 114 KPOM, WSR, PSR- NOW 116 Mamlicz 17 42-38 115 WSR, PSR 117 Mamlicz 18 42-38 116 PSR - NOW 118 Mamlicz 19 42-38 117 OR, PSR - NOW 119 Mamlicz 20 42-38 118 OR, WSR, NOW 120 Mamlicz 21 42-38 119 KPL, KP Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 74 – Poz. 6279
121 Mamlicz 22 42-38 120 WSR, PSR 122 Mamlicz 23 42-38 121 PSR - NOW 123 Mamlicz 24 42-38 122 KPL, PSR 124 Mamlicz 25 42-38 123 OR, PSR - NOW 125 Mamlicz 26 42-38 124 PSR-NOW 126 Mamlicz 27 42-38 125 PSR 127 Mamlicz 28 42-38 126 KŁ 128 Mamlicz 29 42-38 127 PSR 129 Mamlicz 30 42-38 128 OR 130 Mamlicz 31 42-38 129 KPOM, PSR 131 Mamlicz 32 42-38 130 KPOM, PSR 132 Mamlicz 33 42-38 131 KPOM 133 Mamlicz 34 42-38 132 KPOM, WSR, NOW 134 Mamlicz 35 42-38 133 KPOM, PSR 135 Mamlicz 36 42-38 134 KPOM 136 Mamlicz 37 42-38 135 WSR, PSR 137 Mamlicz 38 42-38 136 PSR-NOW 138 Mamlicz 39 42-38 137 PSR-NOW 139 Mamlicz 40 42-38 138 PRADZIEJE, NOW 140 Mamlicz 41 42-37 29 WSR 141 Mamlicz 42 42-37 30 KŁ, WSR, PSR 142 Mamlicz 43 42-37 31 NE, KŁ, WSR, PSR 143 Mamlicz 44 42-37 32 NOW 144 Mamlicz 45 42-37 33 KŁ? 145 Mamlicz 46 42-37 34 NOW 146 Mamlicz 47 42-37 35 WSR, PSR 147 Mamlicz 48 42-37 36 WSR, PSR 148 Mamlicz 49 42-37 37 WSR, PSR 149 Mamlicz 50 42-37 38 PSR 150 Mamlicz 51 42-37 39 WSR-PSR 151 Mamlicz 52 42-37 50 PSR, NOW 152 Mamlicz 53 42-37 51 EK, PSR 153 Mamlicz 54 42-37 52 PSR, NOW 154 Mamlicz 55 42-37 53 WSR 155 Mamlicz 56 42-37 54 WSR, PSR 156 Mamlicz 57 42-37 55 PSR 157 Mamlicz 58 42-37 96 NOW 158 Mamlicz 59 42-37 98 PSR 159 Młodocin 1 42-36 117 KCSZ A 160 Młodocin 1A 43-36 37 NOW 161 Młodocin 2 42-36 118 KPOM A 162 Młodocin 2A 43-36 38 EK, NOW 163 Młodocin 3 42-36 119 PSR 164 Młodocin 3A 43-36 39 EK, PSR 165 Młodocin 4 42-36 120 PSR 166 Młodocin 4A 43-36 43 EK 167 Młodocin 5 42-36 121 MEZ 168 Młodocin 5A 43-36 40 EK Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 75 – Poz. 6279
169 Młodocin 6 42-36 122 MEZ, PSR 170 Młodocin 6A 43-36 41 EK 171 Młodocin 7 42-36 123 MEZ, PSR 172 Młodocin 7A 43-36 42 EK 173 Młodocin 8 42-36 124 MEZ, PSR 174 Młodocin 8A 43-36 32 KAK 175 Młodocin 9 42-36 125 MEZ, PSR 176 Młodocin 9A 43-36 33 EK 177 Młodocin 10 43-36 34 EK 178 Młodocin 11 43-36 35 EK 179 Młodocin 12 43-36 36 EK 180 Młodocin 13 43-36 17 PSR 181 Młodocin 14 43-36 18 SR, PSR, NOW 182 Młodocin 15 43-36 19 SR, PSR 183 Młodocin 16 43-36 51 KP, PSR 184 Młodocin 17 43-36 52 EK 185 Młodocin 18 43-36 53 KAK, PSR 186 Młodocin 19 43-36 49 EK, PSR 187 Młodocin 20 43-36 50 EK, PSR 188 Młodocin 21 43-36 46 EK 189 Młodocin 22 43-36 44 EK, SR 190 Młodocin 23 43-36 45 PSR 191 Młodocin 24 43-36 47 KAK 192 Młodocin 25 43-36 48 EK 193 Młodocin 26 43-36 16 KAK, PSR, NOW 194 Młodocin 27 43-36 15 EK, PSR 195 Młodocin 28 43-36 14 PSR 196 Młodocin 29 43-36 12 PSR 197 Młodocin 30 43-36 11 PSR 198 Młodocin 31 43-36 13 PSR 199 Piechcin 1 44-38 18 PSR 200 Piechcin 2 44-38 17 PSR 201 Pturek 1 42-36 82 nieokreślone A 202 Pturek 2 42-36 83 MEZ, PSR 203 Pturek 3 42-36 84 KP, PSR 204 Pturek 4 42-36 85 MEZ, KPR, SR 205 Pturek 5 42-36 86 SR, PSR 206 Pturek 6 42-36 87 MEZ, PSR 207 Pturek 7 42-36 88 MEZ, PSR 208 Pturek 8 42-36 89 PSR 209 Pturek 9 42-36 90 PSR 210 Pturek 10 42-36 91 PSR 211 Pturek 11 42-36 92 PSR 212 Pturek 12 42-36 93 PSR 213 Pturek 13 43-36 24 PSR 214 Pturek 14 43-36 20 PSR 215 Pturek 15 43-36 21 EK 216 Pturek 16 43-36 22 EK, KŁ, PSR Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 76 – Poz. 6279
217 Pturek 17 43-36 23 KP, SR, PSR, NOW 218 Sadłogoszcz 1 43-38 9 PSR 219 Sadłogoszcz 2 43-38 10 KAK, KŁ, KP, WSR 220 Sadłogoszcz 3 43-38 11 KAK, KŁ, WSR 221 Sadłogoszcz 4 43-38 12 KPL, PSR 222 Sadłogoszcz 5 43-38 13 KAK, KŁ, WSR 223 Sadłogoszcz 6 43-37 36 WSR, PSR 224 Sadłogoszcz 7 43-38 14 KP, WSR, PSR, NOW, nieokreślone 225 Sadłogoszcz 8 43-38 15 KŁ, WSR 226 Sadłogoszcz 9 43-38 16 KAK, KŁ, WSR, PSR 227 Sadłogoszcz 10 43-38 17 KŁ, WSR 228 Sadłogoszcz 11 43-38 18 KPL, KAK, KŁ, KP, WSR, PSR 229 Sadłogoszcz 12 43-38 19 KPL, KAK 230 Sadłogoszcz 13 43-38 20 KŁ, KP 231 Sadłogoszcz 14 43-38 21 KPL, KAK, KCSZ 232 Sadłogoszcz 15 43-38 22 EK 233 Sadłogoszcz 16 43-38 23 KŁ 234 Sadłogoszcz 17 43-38 24 KPL, KŁ, WSR, NOW 235 Sadłogoszcz 18 43-38 25 KP, WSR, PSR, NOW, nieokreślone 236 Sadłogoszcz 19 43-38 26 WSR, NOW 237 Sadłogoszcz 20 43-38 27 KŁ, WSR, NOW 238 Sadłogoszcz 21 43-38 28 WSR, NOW 239 Sadłogoszcz 22 43-38 29 KŁ, WSR, NOW 240 Sadłogoszcz 23 43-38 30 KPL, NOW 241 Sadłogoszcz 24 43-38 31 KAK, KŁ 242 Sadłogoszcz 25 43-38 32 KAK, KŁ, NOW, nieokreślone 243 Sadłogoszcz 26 43-38 33 KPL, KAK, KŁ, KP, A nieokreślone - kurhan 244 Sadłogoszcz 27 43-38 34 WSR? A 245 Sadłogoszcz 28 43-38 35 PSR A 246 Wolice 1 43-37 37 KŁ, KP, WSR 247 Wolice 2 43-37 38 KŁ, PSR 248 Wolice 3 43-37 39 WSR, PSR 249 Wolice 4 43-37 40 WSR, PSR 250 Wolice 5 43-37 41 KPL, KŁ, WSR 251 Wolice 6 43-37 42 KP, WSR 252 Wolice 7 43-37 43 KŁ 253 Zalesie 1 43-38 36 KŁ, WSR, PSR Barcińskie 254 Zalesie 2 43-38 37 KŁ Barcińskie
255 Zalesie 3 43-38 38 KPL Barcińskie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 77 – Poz. 6279
256 Zalesie 4 43-38 39 KPL, KAK, KŁ,NOW Barcińskie 257 Zalesie 5 43-38 40 KŁ Barcińskie 258 Zalesie 6 43-38 41 NESCH, NOW Barcińskie 259 Zalesie 7 43-38 42 KAK, KŁ, WSR Barcińskie 260 Zalesie 8 43-38 43 KAK, NOW Barcińskie 261 Zalesie 9 43-38 44 KPL Barcińskie 262 Zalesie 10 43-38 45 KŁ, WSR, Barcińskie nieokreślone 263 Zalesie 11 43-38 46 WSR, NOW Barcińskie 264 Zalesie 12 43-38 47 KPL, KAK, KŁ Barcińskie 265 Zalesie 13 43-38 48 WSR Barcińskie 266 Zalesie 14 43-38 49 KŁ A Barcińskie 267 Zalesie 15 43-38 50 KPOM A Barcińskie 268 Zalesie 16 43-38 51 KŁ A Barcińskie 269 Zalesie 17 43-38 52 KAK? A Barcińskie 270 Zalesie 18 43-38 53 OR A Barcińskie 271 Zalesie 19 43-38 54 OR A Barcińskie 272 Złotowo 1 43-38 55 KPL, KP, WSR, NOW 273 Złotowo 2 43-38 56 KPL, WSR, NOW 274 Złotowo 3 43-38 57 KŁ, WSR, PSR, NOW 275 Złotowo 4 43-38 58 PSR 276 Złotowo 5 43-38 59 nieokreślone 277 Złotowo 6 43-38 60 KCW, KPL, KCSZ, KŁ, WSR, PSR, NOW 278 Złotowo 8 43-38 61 KCSZ, KŁ, WSR 279 Złotowo 9 43-38 62 KPL, KAK, KŁ, KP, WSR, PSR 280 Złotowo 10 43-38 63 KAK, KŁ, WSR, PSR- NOW 281 Złotowo 11 43-38 64 KP, WSR, 282 Złotowo 12 43-38 65 KPL, KŁ, KP, WSR, PSR, NOW 283 Złotowo 13 43-38 66 KŁ 284 Złotowo 14 43-38 67 KPL, KAK, KŁ, WSR, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 78 – Poz. 6279
PSR, NOW, nieokreślone 285 Złotowo 15 43-38 68 KAK, KŁ, KP, WSR 286 Złotowo 16 43-38 69 KŁ, WSR 287 Złotowo 17 43-38 70 KŁ 288 Złotowo 18 43-38 71 KPL, KŁ, WSR 289 Złotowo 19 43-38 72 KPL, KŁ, KP, WSR, nieokreślone 290 Złotowo 20 43-38 73 KŁ, KP 291 Złotowo 21 43-38 74 KPL, KAK, KŁ, WSR, NOW 292 Złotowo 22 43-38 75 PSR, NOW 293 Złotowo 23 43-38 76 WSR, PSR, NOW 294 Złotowo 24 43-38 77 KAK, KŁ 295 Złotowo 25 43-38 78 WSR 296 Złotowo 26 43-38 79 KŁ 297 Złotowo 27 43-38 80 KŁ, WSR 298 Złotowo 28 43-38 81 KŁ, KP 299 Złotowo 29 43-38 82 KŁ, WSR, nieokreślone 300 Złotowo 30 43-38 83 KPL, KŁ, KP, WSR, PSR 301 Złotowo 31 43-38 84 KŁ, WSR 302 Złotowo 32 43-38 85 KCSZ, KŁ, KP, NOW 303 Złotowo 33 43-38 86 KŁ 304 Złotowo 34 43-38 87 KŁ, KP, WSR 305 Złotowo 35 43-38 88 KŁ, KP, WSR, nieokreślone 306 Złotowo 36 43-38 89 KŁ, KP, WSR, PSR, nieokreślone 307 Złotowo 37 43-38 90 KŁ, KP, WSR 308 Złotowo 38 43-38 91 KAK, KŁ, WSR 309 Złotowo 39 43-38 92 KAK, KŁ, WSR 310 Złotowo 40 43-38 93 KCSZ, KŁ, PSR 311 Złotowo 41 43-38 94 KAK - grobowiec w megalityczny rejestrze zabytków 312 Złotowo 42 43-38 95 KPL, KAK, WSR, PSR 313 Złotowo 43 43-38 96 KPOM A 314 Złotowo 44 43-38 97 KPL, KPOM A 315 Złotowo 45 43-38 98 nieokreślone A 316 Złotowo 46 43-38 99 KPOM A 317 Złotowo 47 43-38 100 NE A 318 Złotowo 48 43-38 101 OR A
Wykaz użytych skrótów: AZP - Archeologiczne Zdjęcie Polski, A – stanowisko archiwalne, K. – kultura, EK – epoka Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 79 – Poz. 6279
kamienia, PSCH – paleolit schyłkowy, MEZ – mezolit, NE – neolit, NESCH – neolit schyłkowy, KCWR, KCW – kultura ceramiki wstęgowej rytej (neolit), KPL – kultura pucharów lejkowatych (neolit), KAK – kultura amfor kulistych (neolit), KCSZ – kultura ceramiki sznurowej (neolit), EB – epoka brązu, WEB – wczesna epoka brązu, KŁ – kultura łużycka, KPOM- kultura pomorska, KŁ-KPOM – kultura łużycka- kultura pomorska, HA-LA – okres halsztacki – okres lateński, LAT – okres lateński, OR – okres rzymski, KP – kultura przeworska, SR – średniowiecze, WSR – wczesne średniowiecze, PSR – późne średniowiecze, NOW – czasy nowożytne
5.4 Najważniejsze zabytki Gminy Barcin Na terenie Gminy Barcin znajdują się obiekty, które należałoby uznać za wyjątkowo wyróżniające się na tle wszystkich zabytków, zarówno wpisanych do rejestru, jak i gminnej ewidencji zabytków. Stanowią one elementy rozpoznawalne przez społeczeństwo nie tylko w skali regionu. Do takich „wizytówek” gminy niewątpliwie należy zaliczyć:
Zespół folwarczny w Piechcinie kiedyś
Zespół Pałacowy, powstał około trzeciego ćw. XIX wieku, na terenie gminy Barcin we wsi Piechcin. Piechcin był wówczas własnością Bartosza Przezdrzewica. W 1362 r., Kazimierz Wielki podarował tę miejscowość podczaszemu brzeskiemu - Hektorowi z Pakości. W 1579 r. właścicielem był Jędrzej Rudnicki, a w 1793 r. Józef Łochowski. W latach 1815-1848 Piechcin został wcielony do Wielkiego Księstwa Poznańskiego, a w latach 1848- 1918 do Prowincji Poznańskiej. W końcu XIX w. majątek stanowił dominium w powiecie szubińskim i obejmował blisko 700 mórg ziemi, oraz cegielnię. Ostatni właściciel, Józef Korytowski, został rozstrzelany przez Niemców 21 października 1939 r. Po wojnie majątek przejął Skarb Państwa. Zespół ten składa się z trzech części: pierwsza to część pałacowo – parkowa, druga część tego zespołu to podwórza gospodarcze, natomiast trzecia część to osada mieszkalna. Część pałacowo – parkowa znajduje się pomiędzy podwórzem folwarcznym a osadą mieszkalną. Pałac został wybudowany na wzniesieniu, opadającym we wszystkich kierunkach. W fasadzie budynku znajduje się ryzalit zwieńczony półokrągłym frontonem, ze schodami i okazałym gankiem, nad którym znajduje się balkon. Ciekawą architekturę pałacu podkreślają dekoracyjne obramowania okien, ozdobne boniowania i gzymsy, oraz attyka balustradowa. W części ogrodowej znajduje się obszerny taras z dwukierunkowymi schodami. Do południowo -zachodniej elewacji dostawiona jest parterowa przybudówka z płaskim dachem. Od strony zachodniej znajduje się Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 80 – Poz. 6279
brama wjazdowa na posesję. Od strony południowej bramy znajduje się rządcówka, a za nią brama prowadząca do pałacu. Od strony wschodniej pobudowano obiekty gospodarcze – magazyn (prawdopodobnie najstarszy obiekt), stajnia i wozownia. Najwyższym budynkiem na terenie zespołu folwarcznego w Piechcinie jest gorzelnia. Stanowi dominantę architektoniczną tego układu. Podwórze znajdujące się na terenie w/w zespołu jest w formie prostokąta. Wszystkie obiekty budowlane stanowiące zaplecze zespołu folwarcznego znajdujące się w pierzei zachodniej i południowej zostały całkowicie przebudowane lub rozebrane. Takim przykładem jest stodoła, która została rozebrana, a w jej miejscu powstały obiekty garażowe. Osada mieszkalna znajdująca się w południowej części od pałacu, to pięć domów mieszkalnych wybudowanych w jednym rzędzie oraz szkoła. Po wojnie zostały rozebrane dwa domy. Domy mieszkalne, podobnie jak pozostałe obiekty budowlane znajdujące się w zespole folwarcznym w znacznym stopniu zostały przebudowane. Domy te, nie posiadają większej wartości architektonicznej. Zespół folwarczny w Piechcinie obecnie
Założenie pałacowo-parkowe składa się z budynku pałacu, przylegającego do niego od północnego-zachodu podwórza z budynkami gospodarczymi oraz parku położonego na wschód od pałacu. Pałac powstał w 3 ćw. XIX w., zbudowany w stylu późnoklasycystycznym. Budynek murowany, dwukondygnacyjny podpiwniczony z poddaszem. Konstrukcja budynku murowana z cegły pełnej, palonej, na zaprawie piaskowo-wapiennej, ściany tynkowane. Konstrukcja dachu drewniana, nad korpusem głównym czterospadowa kryta gontem bitumicznym, nad parterowym skrzydłem południowo-zachodnim dach trzyspadowy kryty papą. Bryła budynku masywna, zwarta założona na rzucie prostokąta. Obiekt składa się zasadniczo z 2 części; część I to dwukondygnacyjny, podpiwniczony korpus główny z gankiem (elewacja frontowa) i tarasem (elewacja parkowa) oraz część II to przylegające od południowego-zachodu do korpusu głównego parterowe, podpiwniczone skrzydło przybudówki z dachem trzyspadowym o niewielkim nachyleniu. Elewacje – całość ścian na wysokim cokole ograniczonym z góry szerokim, pulpitowo ściętym gzymsem po stronie wschodniej i gzymsem w postaci wałka po stronie zachodniej. Dominujące podziały horyzontalne – poziome boniowanie wszystkich elewacji (z wyjątkiem cokołu), szerokie ozdobne gzymsy, attyka wieńcząca pałac; nad attyką, w narożach, ozdobne spłaszczone wazony. Elewacja frontowa północno-zachodnia – dwukondygnacyjna, siedmioosiowa, z centralnie usytuowanym ryzalitem z gankiem; trójosiowe skrzydło od południowego- Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 81 – Poz. 6279
zachodu. Ganek z osiowo umieszczonym otworem drzwiowym, po bokach wąskie okna, schody wiodące na ganek flankowane pełnymi ściankami poprzedzonymi ozdobnymi wazonami w kształcie kielichów, które usytuowane zostały na wysokich, prostokątnych postumentach. Frontowa arkada ganku zamknięta lukiem odcinkowym, w ścianach bocznych wąskie, łukowe okna. W poziomie 2 kondygnacji trójosiowy ryzalit z otworami: drzwiowym i okiennymi; otwory zdobione wokół półkolistymi, profilowanymi opaskami. Na szerokości ryzalitu balkon z kamienną balustradą o pełnych bokach i ażurowym, tralkowym froncie. Ryzalit flankowany pilastrami dźwigającymi rodzaj belkowania z fryzem w formie diamentowego liścia w kasetonach i wygierowanym gzymsem; na kapitelach tonda na kwadratowych płytach z lwimi łbami; nad oknami i drzwiami II kondygnacji tonda z rozetą. Ryzalit zwieńczony naczółkiem zamkniętym łukiem odcinkowym i nałożonym nań prostym, szerokim gzymsem podtrzymywanym przez szereg modylionów (konsola, wspornik). Naroża ganku w części parteru wzmocnione dodatkowymi pasami poziomego boniowania z przedłużeniem na balustradę (bez boniowania). Okna korpusu pałacu prostokątne, w obramieniach; na poziomie parteru okna w skrzydle zamknięte łukiem pełnym; linia okien parteru podkreślona gzymsem biegnącym pod nimi przez całą długość fasady nie dochodząc do naroży. Kondygnacja przedzielona dwoma gzymsami kordonowymi; elewacja zwieńczona attyką poprzedzoną gzymsem, która przyjmuje formę balustrady o gruszkowym kształcie tralek. W parterowym skrzydle attyka przerywana prostokątnymi polami będącymi przedłużeniem lizen elewacji. Elewacja tylna południowo-wschodnia – dwukondygnacyjna, siedmioosiowa, z osiami skrajnymi przesuniętymi w kierunku naroży pałacu, ze środkową osią prostokątnych blend; dwuosiowa elewacja skrzydła. Taras z balustradą na wysokości parteru na przestrzeni czterech osi licząc od wschodu. Otwór drzwiowy na osi tarasu, balustrada ażurowa z gruszkowymi tralkami wzmocniona dziesięcioma słupkami o przekroju kwadratu, na których są wazony w kształcie kielichów. Kondygnacja podzielona gzymsami kordonowymi analogicznie jak elewacja frontowa. Okna korpusu prostokątne, na osiach, w obramieniu, okna parterowego skrzydła zamknięte półkoliście. Elewacja zwieńczona attyką w formie dwóch profilowanych gzymsów flankujących lekko wgłębiony pas, w którym na osiach okien są tonda. Attyka skrzydła przerywana i oflankowana prostokątnymi polami będącymi przedłużeniem lizen parteru. Elewacja boczna północno-wschodnia – dwuosiowa z prostokątnymi oknami na osi Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 82 – Poz. 6279
każdej kondygnacji. Gzyms oddzielający kondygnacje oraz zwieńczenie analogiczne do elewacji tylnej. Przy oknach strony południowej w 1 i 2 kondygnacji po jednym mniejszym prostokątnym oknie (w parterze dwuskrzydłowe, na piętrze mniejsze, jednoskrzydłowe). W poziomie przyziemia okna proste, prostokątne w osi, drzwi przesunięte na prawo od osi. Elewacja boczna południowo-zachodnia – czteroosiowa podzielona wertykalnie boniowanymi lizenami zdwojonymi na narożach między którymi w części centralnej znajdują się dwie głębokie nisze zamknięte półkoliście; po bokach symetryczne, nieco szersze blendy zamknięte analogicznie. Wysoki cokół oddzielony od kondygnacji dwoma gzymsami flankującymi pas rozczłonkowany prostokątnymi polami. W cokole na osi jednej z nisz zamurowany otwór drzwiowy. Zwieńczenie ściany analogiczne do strony północno-wschodniej. Nad skrzydłem góruje ściana boczna korpusu pałacu zwieńczona taką samą attyką jak elewacja tylna, ściana korpusu pałacu od tej strony poziomo boniowana. Stolarka okienna – prosta i łukowa, drewniana, biała; w poziomie piwnicy okratowana. Drzwi od strony frontowej i tylnej –dwuskrzydłowe, drewniane, przeszklone z prostym naświetlem. Budynek zaniedbany wymagający remontu. Występują ubytki i odspojone tynki, zawilgocenie ścian szczególnie w poziomie przyziemia parteru, uszkodzenia schodów. Elementy konstrukcyjne obiektu w stanie dostatecznym. Ogólny stan techniczny budynku niezadowalający Ryc. 3 Budynek pałacu (obecnie)
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne Park położony jest zasadniczo po stronie wschodniej od pałacu. W zasadniczej części drzewostan stanowią drzewa liściaste. Układ parkowych ścieżek jest niewidoczny i w zasadzie nieczytelny. Wewnątrzparkowe przestrzenie są uporządkowane, nie są pozarastane samosiejkami. Park stanowi skupisko wysokiej zieleni wkomponowane w otaczający Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 83 – Poz. 6279
krajobraz. Ryc. 4 Park
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne
Zespół folwarczny w Krotoszynie kiedyś
Najstarsza wzmianka o wsi Krotoszyn, w której znajduje się zespół folwarczny pochodzi z 1361 roku. Właśnie w tym roku sprzedano dobra klasztorowi łekneńskiemu. Po II wojnie świtowej przejmują teren Państwowe Nieruchomości Ziemskie, a w 1949 roku powstaje PGR, czyli Państwowe Gospodarstwo Rolne, które od 1973 roku podlega pod PGR Lubostroń. Od 1991 roku ponownie PGR stało się jednostką samodzielną. Istniejący pałac stoi na zrębie barokowym z II połowy XVII wieku. Park krajobrazowy został założony około roku 1870 prze architekta Artura Denizot. Zespół folwarczny w Krotoszynie znajduje się przy drodze wojewódzkiej (od strony południowo – zachodniej tej drogi). Podobnie jak zespół folwarczny w Piechcinie zespół w Krotoszynie składa się z trzech części. Pierwsza z nich to cześć pałacowo – parkowa, druga część to podwórze gospodarcze, a trzecia to osada mieszkalna. Pierwsza część, czyli pałacowo – parkowa znajduje się w centrum zespołu folwarcznego w Krotoszynie, pomiędzy podwórzem gospodarczym a osadą mieszkalną. Pałac został wybudowany we wschodniej części parku krajobrazowego i zwrócony jest frontem do podwórza gospodarczego. Budynek pałacu jest to budynek piętrowy, podpiwniczony. Nad wejściem znajduje się balkon. Elewacja ogrodowa z dwuosiowym ryzalitem zwieńczona jest szczytem, w którym umieszczono oculus. Ściany pałacu są murowane, z cegły pełnej, palonej na zaprawie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 84 – Poz. 6279
wapienno – cementowej, obustronnie tynkowane, wewnętrznie malowane farbą olejną. Więźba dachowa – konstrukcja drewniana, więźba płatwiowo – kleszczowa. Dwór posiada czterospadowy dach kryty dachówką karpiówką w łuskę, płaskie stropodachy kryte papą. Cały park otoczony jest starym murem ceglanym. Od strony północnej znajduje się droga dojazdowa prowadząca na podwórze. Pomiędzy podwórzem a pałacem znajduje się płot, który zbudowany był z drewnianych sztachet. Część gospodarcza usytuowana jest na wschód od pałacu. Podwórze gospodarcze ma kształt prostokąta. Od strony południowej znajduje się brama wjazdowa prowadząca na pola uprawne. W centrum podwórza wybudowano magazyn zbożowy, kuźnię oraz stelmacharnię. W ciągu frontowych elewacji budynków ustawionych w szeregu po jednej stronie znajdowała się stodoła, która w 1970 r. spaliła się i w jej miejscu powstała chlewnia. Podwórze jak i cała reszta zespołu folwarcznego w Krotoszynie położone jest na płaskim terenie. Powierzchnia podwórza została utwardzona kamieniem polnym. Przy budynkach gospodarczych i inwentarskich zachowały się brukowane drogi. Osada mieszkalna powstała w północnej części pałacowo – parkowej. Nie jest połączona z zespołem folwarcznym. Obecnie zachowały się dwa domy mieszkalne. Pozostałe zostały rozebrano po II wojnie światowej. Większość budynków znajdujących się w/w zespole folwarcznym zostały przebudowane. Jednym obiektem budowlanym, który pozostał w swojej pierwotnej formie to magazyn zbożowy. Zespół folwarczny w Krotoszynie obecnie
Założenie parkowo – pałacowe składa się z budynku pałacu, przylegającego do niego podwórza oraz parku położonego na zachód od pałacu. Park i pałac na kierunku północno- zachodnim i południowo-zachodnim zamknięte są wysokim ceglanym ogrodzeniem. Pałac z 2 poł. XVII wieku przebudowany w latach 1919 – 1920, wykazuje cechy architektury barokowej i nawiązującej do niej w czasie przebudowy architektury neoklasycystycznej i neobarokowej. Konstrukcja budynku murowana z cegły pełnej, palonej, na zaprawie wapienno – cementowej, ściany tynkowane. Rzut budynku zwarty rozwinięty na osi północ – południe. Obiekt założony na rzucie prostokąta z przylegającą od północy przybudówką rozwiniętą na osi wschód-zachód oraz od południa werandą założoną na rzucie półkola. W elewacji frontowej na osi budynku głównego ryzalit wejścia, od strony ogrodowej (zachodniej) ryzalit tarasu; wejście główne z portykiem; wejścia boczne od strony werandy i od strony przybudówki. Bryła budynku niejednolita, rozczłonkowana składająca się z korpusu głównego dwukondygnacyjnego i z parterowych dobudówek – werandy poprzedzonej kilkoma schodami i przybudówki od strony północnej; obiekt całkowicie podpiwniczony. Nad korpusem głównym dach czterospadowy, z Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 85 – Poz. 6279
wyłamanym w połaci dachu dwuspadowym daszkiem portyku wejścia głównego i daszkiem dwuspadowym nad częścią środkową w elewacji północnej; z połaci dachu wyłamane również kryte blachą daszki lukarn o wykroju łuku nadwieszonego. Dach korpusu głównego kryty dachówką ceramiczną. Przybudówka i weranda z dachami płaskimi krytymi papą. Elewacja frontowa – siedmioosiowa, wschodnia. Na osi środkowej mocno wysunięty ryzalit wejścia głównego zwieńczony trójkątnym naczółkiem i kryty dwuspadowym dachem wyłamanym z połaci dachu nad korpusem głównym. Ryzalit flankowany pilastrami o płycinowych podziałach – na poziomie parteru dwa wąskie, pionowe wgłębienia, na poziomie piętra prostokątne, ślepe blendy. Wejście główne w portalu uskokowym, ponad nim półkolisty balkon zamknięty dekoracyjną balustradą, porte –fenetre (wysokie okno) w obramowaniu zamkniętym łukiem pełnym. Od strony południowej i północnej ryzalitu na obu kondygnacjach wąskie otwory okienne; po obu stronach ryzalitu elewacja rozwiązana symetrycznie, rozczłonkowana w pionie rodzajem płytkich pilastrów, w których osiach umieszczono okna. Krawędzie pilastrowań tworzą boczne obramowania otworów okiennych, otwory z wydatnymi, profilowanymi parapetami. W połaci dachu, na osi okien parteru i piętra, lukarny zamknięte od góry daszkiem profilowanym na kształt łuku nadwieszonego. Elewacja północna - trzyosiowa, zasłonięta do wysokości I piętra przez parterową przybudówkę, widoczna tylko część szczytowa ryzalitu zwieńczona trójkątnym naczółkiem i niewielka weranda przylegająca do szczytu w poziomie I piętra – weranda na rzucie prostokąta, ażurowa, w ścianach otwory okienne zamknięte łukiem prostym, narożach ozdobiona na całej wysokości pilastrami, kryta daszkiem trzyspadowym o niewielkim nachyleniu. Przybudówka w elewacji północnej – pięcioosiowa, parterowa, z wejściem w części środkowej, wejście poprzedzone stopniami ograniczonymi z obu stron niską murowaną balustradą; w elewacji wschodniej – dwuosiowa, z przylegającym od południa zejściem do piwnicy; elewacja zachodnia – dwuosiowa; przybudówka kryta dachem płaskim. Elewacja zachodnia, ogrodowa – ośmioosiowa, na wysokim cokole utworzonym przez taras, na osi środkowej silnie wysunięty dwuosiowy ryzalit zwieńczony trójkątnym naczółkiem z wolim okiem pośrodku; po prawej stronie (południowej) korpusu głównego nastąpił podział kondygnacji gzymsem; w połaci dachowej analogiczny układ i wykrój lukarn jak w elewacji frontowej; w podmurowaniu tarasu półokrągłe wnęki. Elewacja południowa – parterowa weranda na rzucie półkola, czteroosiowa, z wejściem przesuniętym od osi w kierunku zachodnim, poprzedzonym schodami Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 86 – Poz. 6279
ograniczonymi niskim murkiem; ponad werandą na wysokości I piętra okno, ponad nim, w połaci dachowej facjata zamknięta łukiem i przekryta daszkiem dwuspadowym. Stolarka okienna i drzwiowa drewniana, biała. Budynek zaniedbany wymagający remontu. Widoczne zarysowania ścian, ubytki i odspojone tynki, zawilgocenie ścian szczególnie w poziomie przyziemia parteru, uszkodzenia tarasu od strony elewacji zachodniej. Elementy konstrukcyjne obiektu w stanie dostatecznym. Ogólny stan techniczny budynku niezadowalający. Ryc. 5 – Pałac w Krotoszynie obecnie
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne Park założony około 1870 r. przez architekta ogrodowego Denizota, z pochodzenia Francuza. Park położony jest zasadniczo na zachód od pałacu. W zasadniczej części drzewostan stanowią drzewa liściaste. Układ parkowych ścieżek jest niewidoczny i w zasadzie nieczytelny. Wewnątrzparkowe przestrzenie są uporządkowane, nie są pozarastane samosiejkami. Do okresu II wojny światowej nad stawem parkowym znajdowała się altana wsparta na siedmiu słupach i przekryta kopułą. Park stanowi cenne skupisko wysokiej zieleni wkomponowane w otaczający krajobraz. Ryc. 6 – Park w Krotoszynie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 87 – Poz. 6279
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne Pałac w Młodocinie kiedyś
Pałac znajduje się we wsi Młodocin w gminie Barcin, na terenie historycznych Pałuk. W niedalekim sąsiedztwie drogi wojewódzkiej prowadzącej z Barcina do Żnina. Wieś wzmiankowana w Liber beneficiorum Łaskiego jako Mlodoczyno w parafii Góra. Po wojnie zespól był użytkowany przez Państwowe Zakłady Zbożowe, następnie przez Zakład Gospodarstwa Rolnego , a od 1979 roku przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną „Świt” w Józefince. Pałac został wzniesiony w 3 ćw. XIX wieku w stylu eklektycznym. W latach 50 XX wieku pałac zaadaptowany został dla potrzeb szkoły, która była do 1996 roku. W latach 90 XX wieku właścicielem obiektu była Gmina Barcin. Obecnie właścicielem pałacu jest osoba prywatna. Pałac na planie zbliżonym do kwadratu, ze ściętym narożnikiem, w którym umieszczono płytki ryzalit z wejściem głównym poprzedzonym kolumnowym portykiem i schodami ujętymi w rozglifione murki. Stan techniczny pałacu był zły do momentu zmiany właściciela nieruchomości. Z budynku miejscami odpadały tynki. Najbardziej zniszczony był portyk kolumnowy i balkon frontowej elewacji. Drzwi wejściowe były również bardzo zniszczone. Wykonane zostały prace remontowo – budowlane polegające na między innymi remoncie elewacji z uzupełnieniem detalu architektonicznego, remoncie portyku kolumnowego z przywróceniem istniejącego detalu, tj. waz stojących na kulach, renowacji drzwi frontowych, schodów, uporządkowaniem instalacji wodno – kanalizacyjnych. Otoczenie pałacu tanowi park ze starodrzewem, który znajduje się na lekko pofałdowanym terenie. Park krajobrazowy z pocz. XIX w. o pow. 1,2 ha. Układ parkowych ścieżek jest czytelny, wewnątrzparkowe przestrzenie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 88 – Poz. 6279
nie są pozarastane samosiejkami. Stanowi cenne skupisko wysokiej zieleni wkomponowane w otaczający krajobraz. Pałac w Młodocinie obecnie
Pałac w stylu eklektycznym. Budynek główny dwukondygnacyjny z poddaszem, podpiwniczony, dach wielospadowy o niewielkim nachyleniu, założony na rzucie zbliżonym do kwadratu ze ściętym narożnikiem. Konstrukcja budynku murowana, ściany tynkowane. Wejście główne poprzedzone kolumnowym portykiem wspierającym balkon i rozglifionymi schodami ujętymi w niskie murki zakończone okrągłym słupkiem zwieńczonym gzymsem i kulą. W trakcie remontu obiektu wykonana została jego rozbudowa. Od wschodniej strony dobudowano nową część, która współgra i komponuje z budynkiem głównym. Część dobudowana założona na rzucie zbliżonym do kwadratu, parterowa i podpiwniczona. Elewacje z wyprawy tynkarskiej, w parterze boniowanej z gzymsem podokiennym, nad parterem gzyms profilowany, Na piętrze tynki gładkie, okna zwieńczone odcinkowymi gzymsami, wnęki okienne zamknięte dołem gzymsem podokiennym, kondygnacja piętra zamknięta wąskim profilowanym gzymsem. W poddaszu niewielkie okna, elewacja zwieńczona profilowanym gzymsem. Obiekt w dobrym stanie technicznym, odrestaurowany.
Ryc. 7 Pałac w Młodocinie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 89 – Poz. 6279
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne Dwór w Barcinie kiedyś
Dwór o prostej bryle, niski, parterowy, pokryty strzechą. Z przekazów ustnych wynika, że jego właścicielem prawdopodobnie był Niemiec. W latach 70. XIX wieku prawdopodobnie jego żona przebudowała dwór, zmieniając jego bryłę. Podwyższone zostały mury obwodowe, dach został spłaszczony i pokryty dachówką. Od frontu na osi elewacji frontowej wzniesiono ryzalit z wystawką, w przyziemiu mieszczący ganek i loggie w głównej kondygnacji. Do elewacji ogrodowej na osi dobudowano przeszkloną, półkolistą werandę na podmurówce. Do elewacji zachodniej bocznej została przybudowana podpiwniczona oranżeria o żeliwnej, przeszklonej konstrukcji. Na początku XX wieku do elewacji bocznej wschodniej przystawiono niezależny budynek uskokowy przesunięty w kierunku południowym, jednopiętrowy kryty dwuspadowym dachem. Po wojnie majątek nabył Kazimierz Winiecki, który zmienił pokrycie dachu na łupek. W okresie II wojny przeszedł w ręce niemieckie i umieszczono w nim urząd Władz okupacyjnych, dla którego przekształcono częściowo układ pomieszczeń. Po okupacji dwór i część zabudowań dawnego majątku powróciła do rodziny Winieckich. W latach 60 dach pokryty został blachą falistą. W ostatnich latach właściciele dokonali adaptacji części zachodniej poddasza na cele mieszkalne. Budynek dworu został wzniesiony dwuetapowo, zachował on układ reprezentacyjnego dworu z przestronną sienią na osi i salonem od strony ogrodu. Dwór utrzymano w architekturze poźnoklasycystycznej. Stan techniczny dworu jest dobry, częściowo odremontowany. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 90 – Poz. 6279
Fundamenty stabilne, mury zewnętrzne są również w stanie dobrym, w partii cokołowej niepodpiwniczonej korpusu, ślady zawilgocenia; w ryzalicie w partii podokapowej zwieńczenia ubytki konsoli i rozet oraz uszkodzenia dekoracji architektonicznej. Najważniejszymi pracami jakie należałoby przeprowadzić to remont elewacji, z ujednoliceniem tynków i uzupełnieniem dekoracji architektonicznej oraz remont werandy i sieni zwłaszcza stropu kasetonowego. Dwór w Barcinie obecnie
Obiekt utrzymany w stylu architektury późnoklasycystycznej położony na terenie dawnego majątku ziemskiego. Budynek główny założony na żucie prostokąta. Elewacja frontowa od strony północnej rozwinięta na osi wschód – zachód, elewacja wschodnia częściowo scalona z dobudowanym z początkiem XX wieku niezależnym budynkiem uskokowo przesuniętym w kierunku wschodnim (jednopiętrowy kryty dwuspadowym dachem) – bez cech stylowych. Od strony elewacji zachodniej, dobudowany po drugiej wojnie światowej, przystający parterowy budynek bez cech stylowych, mieszczący sień gospodarczą oraz garaż. Obiekt użytkowany jako mieszkalny, założony na rzucie prostokąta. Budynek murowany z cegły pełnej na zaprawie wapienno – cementowej, ściany tynkowane, posadowiony na fundamentach z zastosowaniem głazów narzutowych. Korpus budynku jednokondygnacyjny z poddaszem, w osi elewacji frontowej (północnej) dwukondygnacyjny ryzalit zwieńczony trójkątnym naczółkiem, od strony południowej półkolista weranda, obiekt częściowo podpiwniczony, dach dwuspadowy. Elewacja frontowa – korpus dziesięcioosiowy z trójosiowym, dwukondygnacyjnym ryzalitem środkowym i partiami bocznymi (wschodnią czteroosiową i zachodnią trzyosiową). W dolnej kondygnacji ryzalitu podcieniowy ganek na narożach od frontu flankowany korynckimi pilastrami w części środkowej wsparty na parze żeliwnych kolumn korynckich wspierających pełne belkowanie z trójdzielnym architrawem, gładkim fryzem i uskokowym gzymsem z ciągiem gutt wzdłuż dolnej krawędzi; powyżej w górnej kondygnacji loggia z dekoracyjną, żelazną ażurową balustradą rozpiętą między podporami; kolumny logii wspierają belkowanie analogicznie jak nad gankiem; powyżej gładki odcinek ściany, nad nim pas fryzu z profilowanymi krawędziami – dolną i górną, zwieńczony gzymsem na konsolach (wspornikach); nad nim spłaszczony trójkątny naczółek ujęty profilowanymi gzymsami; boki ryzalitu zwieńczone gzymsem na konsolach (wspornikach) między którymi są dekoracyjne rozety. Ryzalit kryty dachem dwuspadowym. Partie boczne elewacji frontowej, nad oknami kondygnacji i na wysokości gzymsu wieńczącego ganek, zdobione gzymsem kordonowym; ściana kondygnacji pod gzymsem z pseudoboniowaniem w tynku. Otwory okienne parteru okolone profilowanymi opaskami i zwieńczone gzymsowymi nadokiennikami. Elewacja boczna od strony wschodniej podzielona gzymsem kordonowym z Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 91 – Poz. 6279
dwuosiową partią szczytową. Elewacja południowa (ogrodowa) – dziesięcioosiowa z ośmioosiowym korpusem i dwuosiową elewacją dobudówki zachodniej wysuniętej uskokowo przed korpus. Na osi budynku głównego niewielki, parterowy ryzalit do którego dostawiona jest przeszklona weranda na wysokiej podmurówce. Dostęp do werandy poprzez kilkustopniowe schody ujęte łukowo na zewnątrz rozchodzącymi się murkami. Weranda ogrodowa o konstrukcji metalowej o geometrycznych podziałach w formie półwalca, przeszklona, nakryta spłaszczonym dachem w formie półstożka. Boczne partie elewacji południowej zdobione analogicznie jak elewacja frontowa. Elewacja boczna zachodnia – w przyziemiu dostawiona dobudówka ponad którą przebiega gzyms kordonowy. Stolarka okienna – okna drewniane rożnego typu, otwieralne i nieotwieralne w kolorze białym. Wszystkie okna prostokątne za wyjątkiem trzech okien loggi od strony południowej – okna wydłużone, prostokątne zamknięte górą łukiem pełnym. Drzwi różnych typów, jedno i dwuskrzydłowe, prostokątne, drewniane (płycinowe) lub metalowe (weranda). Dach budynku dwuspadowy o konstrukcji drewnianej krokwiowo – płatwiowej kryty blachą falistą malowaną. Budynek w stanie technicznym zadowalającym, występują ubytki ozdobnych detali architektonicznych, zawilgocenia ścian w partii cokołowej niepodpiwniczonej korpusu.
Ryc. 8 Dwór w Barcinie obecnie Ryc. 9 Dwór w Barcinie obecnie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 92 – Poz. 6279
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne Kościół w Barcinie1
„Kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Św. Jakuba Większego w Barcinie z lat 1900 – 1901, znajduje się w centrum starej części miasta Barcina, przy ulicy Kościelnej, w sąsiedztwie rzeki Noteć. Kościół powstał na planie krzyża łacińskiego, trójnawowy, o krótkim, dwuprzęsłowym korpusie i szerokim transepcie. Prezbiterium ma szerokość nawy głównej, zamknięte jest trójbocznie, a od północy i południa przylegają do niego aneksy loży kolatorskiej i zakrystii. Do korpusu nawowego od zachodu przylega kwadratowa kruchta wieżowa. Bryła kościoła jest addycyjna, złożona z: korpusu nawowego nakrytego dachem dwuspadowym, z nawami bocznymi nakrytymi osobnymi dachami pulpitowymi; prostopadłego do korpusu transeptu nakrytego dachem dwuspadowym - z iglicą ośmiobocznej sygnaturki w kalenicy dachu na skrzyżowaniu korpusu i transeptu; niższego prezbiterium nakrytego dachem pięciopołaciowym; aneksów zakrystii i loży kolatorskiej wpasowanych pomiędzy ramiona korpusu i transeptu, nakrytych dachami dwuspadowymi oraz trójkondygnacyjnej wieży zachodniej przykrytej wysokim, ośmiospadowym dachem, stanowiącej zdecydowaną dominantę bryły kościoła. Dachy pokryte są dachówką ceramiczną karpiówką. Elewacje kościoła posiadają lico ceglane i neohistoryczny detal architektoniczny operujący formami zapożyczonymi z romanizmu. Wejście główne do kościoła znajduje się w kruchcie zachodniej, w portalu o silnie rozglifionych ościeżach, zdobionych kolumnami o spiralnych trzonach z przewiązkami i liściastymi głowicami oraz spiralnymi archiwoltami. Portal zamknięty jest dachem dwuspadowym i zwieńczony krzyżem. Poszczególne elewacje artykułowane są różnorodnie. Wśród detalu architektonicznego występują arkadowania, blendy i fryzy arkadkowe, przebiegające pod okapami dachów korpusu nawowego, transeptu i prezbiterium. Otwory okienne mają zróżnicowane formy, wymiary i wielkość. Ściany transeptu przeprute są wielkimi rozetami złożonymi z centralnych tond, wokół których czternaście arkad o krótkich Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 93 – Poz. 6279
kolumnach z kostkowymi kapitelami tworzy płatki kwiatu. W otwory wprawione są witraże, a cała rozeta ujęta jest w arkadę wspartą na neoromańskich kolumnach. Pod rozetą przebiega fryz z ślepych arkadek wspartych na neoromańskich kolumnach. Pozostałe otwory okienne to przeważnie biforia z okulusami powyżej, ujęte we wspólne arkady. Duże otwory tego typu przepruwają ściany prezbiterium oraz kondygnacji dzwonnej w wieży, mniejsze- ściany zakrystii i loży kolatorskiej. Ponadto wieżę i ściany naw artykułują małe, wertykalne otwory zamknięte lukami pełnymi, występujące najczęściej w triadach lub czwórkach. W otworach drzwiowych elewacji zachowane są stolarki opierzane deskowo, z pasowymi, ozdobnymi okuciami. Wnętrze podzielone jest na trzy nawy dwoma rzędami arkad między naw owych, dźwigających sklepienia krzyżowo-żebrowe i gwiaździste na skrzyżowaniu nawy i transeptu. Żebra sklepień oraz gurty oddzielające przęsła sklepień spływają na filary międzynawowe, przechodząc w lizeny i służki. W północnej ścianie prezbiterium znajduje się otwór komunikujący je z lożą kolatorską. Ma on formę romańskiej podwójnej arkady wspartej na kolumnie, z okulusem wypełnionym szkleniem witrażowym powyżej, ujętymi we wspólną blendę. Analogiczną artykulację posiada przeciwległa ściana prezbiterium, lecz tutaj otwór jest zaślepiony. W zachodniej części korpusu znajduje się trójprzęsłowy chór, wsparty na kolumnach oraz filarach przyściennych. Chór otwiera się na nawę główną trzema arkadami o lukach pełnych, z których środkowa jest wyższa. Kolumny mają krótkie, krępe trzony i kostkowe głowice, zdobione pionowym żebrowaniem. Podniebie chóru sklepione jest krzyżów o-żebrów o. Balustrada chóru wykonana jest z kształtek ceglanych. Składa się z pełnych słupków i ażurowych przęseł utworzonych z okręgów z wpisanymi w nie krzyżami. Wystroju wnętrza dopełniają witraże wprawione w otwory okienne. Są to przedstawienia figuralne - Ecce Homo oraz Matka Boża w centralnych tondach rozet transeptu - oraz ornament geometryczny i floralny w pozostałych otworach. Na podłogach kościoła zachowana jest historyczna posadzka ceramiczna z czarnych i kremowych rombów. Kościół pw. św. Jakuba w Barcinie posiada wartość artystyczną i naukową, jako przykład architektury sakralnej z początku XX w. na terenie województwa kujawsko- pomorskiego, w jego części historycznie związanej z Wielkopolską. Autorem projektu był architekt Heliodor Matejko z Poznania (1847-1910). Kostium stylistyczny architektury kościoła odwołuje się do popularnego w tamtym okresie nurtu historyzującego. Nawiązuje on do stylistyki neoromańskiej, przywołując repertuar detali takich jak arkadowanie czy biforia. Inspiracją dla budowniczych były zapewne utrwalone wzorce sakralnej architektury ceglanej tego okresu. Wyważona kompozycja bryły barcińskiego kościoła oparta jest na zasadach symetrii, podkreślonych poprzez rozczłonkowanie ceglanych Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 94 – Poz. 6279
ścian pilastrami i równomiernie rozłożonymi otworami okiennymi, a wyrazem dbałości o estetykę jest obiegający gzyms fryz arkadkowy. Niewątpliwym atutem świątyni jest jej wartość autentyczności, ponieważ zachowała oryginalną substancję materialną architektury, detalu, a także integralnie z nią związanych elementów wystroju i aranżacji wnętrza. Oprócz opisanych wartości estetyczno-architektonicznych kościół w Barcinie posiada również wartość historyczną, jako materialne świadectwo historii wspólnoty katolickiej w Barcinie, której dzieje sięgają okresu średniowiecza. Jest dowodem na to, że katolicka społeczność była w stanie w trudnych warunkach zaboru pruskiego skonsolidować swoje działania i osiągnąć zamierzony cel, jakim była budowa kościoła w miejscu zrujnowanej poprzedniej świątyni. Ponadto kościół parafialny w Barcinie stanowi istotny dominujący akcent w krajobrazie miasta. Usytuowanie świątyni przy głównym trakcie komunikacyjnym świadczy o jej znaczeniu dla lokalnej społeczności.” Kościół w Barcinie obecnie
Znajduje się w centrum starej części miasta Barcina, przy ulicy Kościelnej 9 w sąsiedztwie rzeki Noteć. Kościół na planie krzyża łacińskiego, trójnawowy, o krótkim, dwuprzęsłowym korpusie i szerokim transepcie. Prezbiterium ma szerokość nawy głównej, zamknięte jest trójbocznie, a od północy i południa przylegają do niego aneksy loży kolatorskiej i zakrystii. Do korpusu nawowego od zachodu przylega kwadratowa kruchta wieżowa. Bryła kościoła jest addycyjna, złożona z: korpusu nawowego nakrytego dachem dwuspadowym, z nawami bocznymi nakrytymi osobnymi dachami pulpitowymi; prostopadłego do korpusu transeptu nakrytego dachem dwuspadowym - z iglicą ośmiobocznej sygnaturki w kalenicy dachu na skrzyżowaniu korpusu i transeptu; niższego prezbiterium nakrytego dachem pięciopołaciowym; aneksów zakrystii i loży kolatorskiej wpasowanych pomiędzy ramiona korpusu i transeptu, nakrytych dachami dwuspadowymi oraz trójkondygnacyjnej wieży zachodniej przykrytej wysokim, ośmiospadowym dachem, stanowiącej zdecydowaną dominantę bryły kościoła. Dachy pokryte są dachówką ceramiczną karpiówką (w chwili obecnej prowadzony jest remont pokrycia wieży). Elewacje kościoła posiadają lico ceglane i neohistoryczny detal architektoniczny operujący formami zapożyczonymi z romanizmu. Wejście główne do kościoła znajduje się w kruchcie zachodniej, w portalu o silnie rozglifionych ościeżach, zdobionych kolumnami o spiralnych trzonach z przewiązkami i liściastymi głowicami oraz spiralnymi archiwoltami. Portal zamknięty jest dachem dwuspadowym i zwieńczony krzyżem. Poszczególne elewacje artykułowane są różnorodnie. Wśród detalu architektonicznego występują arkadowania, blendy i fryzy arkadkowe, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 95 – Poz. 6279
przebiegające pod okapami dachów korpusu nawowego, transeptu i prezbiterium. Otwory okienne mają zróżnicowane formy, wymiary i wielkość. Ściany transeptu przeprute są wielkimi rozetami złożonymi z centralnych tond, wokół których czternaście arkad o krótkich kolumnach z kostkowymi kapitelami tworzy płatki kwiatu. W otwory wprawione są witraże, a cała rozeta ujęta jest w arkadę wspartą na neoromańskich kolumnach. Pod rozetą przebiega fryz z ślepych arkadek wspartych na neoromańskich kolumnach. Pozostałe otwory okienne to przeważnie biforia z okulusami powyżej, ujęte we wspólne arkady. Duże otwory tego typu przepruwają ściany prezbiterium oraz kondygnacji dzwonnej w wieży, mniejsze- ściany zakrystii i loży kolatorskiej. Ponadto wieżę i ściany naw artykułują małe, wertykalne otwory zamknięte lukami pełnymi, występujące najczęściej w triadach lub czwórkach. W otworach drzwiowych elewacji zachowane są stolarki opierzane deskowo, z pasowymi, ozdobnymi okuciami. Wnętrze podzielone jest na trzy nawy dwoma rzędami arkad między naw owych, dźwigających sklepienia krzyżowo-żebrowe i gwiaździste na skrzyżowaniu nawy i transeptu. Żebra sklepień oraz gurty oddzielające przęsła sklepień spływają na filary międzynawowe, przechodząc w lizeny i służki. W północnej ścianie prezbiterium znajduje się otwór komunikujący je z lożą kolatorską. Ma on formę romańskiej podwójnej arkady wspartej na kolumnie, z okulusem wypełnionym szkleniem witrażowym powyżej, ujętymi we wspólną blendę. Analogiczną artykulację posiada przeciwległa ściana prezbiterium, lecz tutaj otwór jest zaślepiony. W zachodniej części korpusu znajduje się trójprzęsłowy chór, wsparty na kolumnach oraz filarach przyściennych. Chór otwiera się na nawę główną trzema arkadami o lukach pełnych, z których środkowa jest wyższa. Kolumny mają krótkie, krępe trzony i kostkowe głowice, zdobione pionowym żebrowaniem. Balustrada chóru wykonana jest z kształtek ceglanych. Składa się z pełnych słupków i ażurowych przęseł utworzonych z okręgów z wpisanymi w nie krzyżami. Na podłogach kościoła zachowana jest historyczna posadzka ceramiczna z czarnych i kremowych rombów. Kostium stylistyczny architektury kościoła odwołuje się do popularnego w tamtym okresie nurtu historyzującego. Nawiązuje on do stylistyki neoromańskiej, przywołując repertuar detali takich jak arkadowanie czy biforia. Wyważona kompozycja bryły kościoła oparta jest na zasadach symetrii, podkreślonych poprzez rozczłonkowanie ceglanych ścian pilastrami i równomiernie rozłożonymi otworami okiennymi, a wyrazem dbałości o estetykę jest obiegający gzyms fryz arkadkowy. Kościół parafialny w Barcinie stanowi istotny dominujący akcent w krajobrazie miasta. Usytuowanie świątyni przy głównym trakcie komunikacyjnym świadczy o jej znaczeniu dla lokalnej społeczność. Ryc. 10 Kościół w Barcinie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 96 – Poz. 6279
Źródło: dokumentacja fotograficzna – opracowanie własne
5.5. Dziedzictwo niematerialne
W rozumieniu Konwencji UNESCO, z października 2003 r., dziedzictwo niematerialne to zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki. Dziedzictwo niematerialne to rodzaj dziedzictwa, który jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i ustawicznie odtwarzany przez wspólnoty i grupy w relacji z ich środowiskiem, historią i stosunkiem do przyrody. Dla danej społeczności dziedzictwo niematerialne jest źródłem poczucia tożsamości i ciągłości. Dziedzictwo niematerialne w rozumieniu wspomnianej wyżej Konwencji obejmuje: tradycje i przekazy ustne, w tym język jako narzędzie przekazu, spektakle i widowiska, zwyczaje, obyczaje i obchody świąteczne, wiedzę o wszechświecie i przyrodzie oraz związane z nią praktyki, umiejętności związane z tradycyjnym rzemiosłem.
Niematerialne dziedzictwo kulturowe jest jednocześnie tradycyjne, współczesne Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 97 – Poz. 6279
i żywe – reprezentuje nie tylko odziedziczone tradycje przeszłości, ale także współcześnie, twórczo przekształcane praktyki, w których uczestniczymy jako przedstawiciele różnych grup społecznych i kulturowych. Zjawiska niematerialnego dziedzictwa kulturowego ewoluują w odpowiedzi na zmieniające się otoczenie stanowiąc ogniwo łączące naszą teraźniejszość z przeszłością naszych przodków i przyszłością naszych dzieci. Tak długo jak w żywych, zmieniających się przejawach dziedzictwa niematerialnego pozostanie ten sam rdzeń znaczeniowy kodujący nasz system wartości tak długo przetrwa nasza tożsamość. Niematerialne dziedzictwo kulturowe nie zawsze jest oryginalne czy wyjątkowe. Każdy przejaw tego dziedzictwa jest ważny i cenny dla tych, którzy go praktykują i którym zapewnia ono poczucie przynależności do ich wspólnoty i dlatego każde zjawisko zasługuje na przetrwanie. Na terenie Gminy Barcin działają instytucje i organizacje, które poprzez swoją działalność sprawiają, że dziedzictwo niematerialne jest obecne, pielęgnowane i kultywowane. Obiektami kulturotwórczymi są przede wszystkim stowarzyszenia wspierające i promujące kulturę i dziedzictwo gminy Barcin, koła gospodyń wiejskich, spotkania w bibliotekach, miejskim domu kultury, itd.
6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ
Analiza SWOT jest jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych. Określa ona cztery najważniejsze elementy oceny: mocne i słabe strony, czyli pozytywne i negatywne warunki wewnętrzne oraz szanse i zagrożenia, czyli pozytywne i negatywne warunki zewnętrzne. Niniejsza analiza jest podstawą do określenia celów i kierunków działania gminy Barcin w zakresie ochrony zabytków i opieki nad nimi.
Analiza SWOT: S – mocne strony (z ang. Strengths) W – słabe strony (z ang. Weaknesses) O – szanse (z ang. Oppurtunities) T – zagrożenia (z ang. Threats)
Mocne strony Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 98 – Poz. 6279
wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe malownicza rzeka Noteć oraz jeziora Wolickie, Sadłogoskie i fragment Kierzkowskiego, bogaty i zróżnicowany regionalny krajobraz kulturowy, potencjał kulturowy, związany z nagromadzeniem zabytków, bogatą historią oraz atrakcjami kulturalnymi, obecność wielu wartościowych obiektów i zespołów obiektów wpisanych do rejestru zabytków, położenie na terenie o wysokich walorach przyrodniczych i kulturowych otaczających terenów – Pałuki, dobre skomunikowanie z głównymi ośrodkami miejskimi województwa kujawsko- pomorskiego (Bydgoszcz i Toruń), bogata tradycja i przywiązanie mieszkańców do ziemi, rozwinięta infrastruktura oświatowa i sportowa, rozwinięta infrastruktura kulturowa: Miejski dom kultury, biblioteki publiczne, itp. posiadanie terenów pod inwestycje, budownictwo
Słabe strony degradacja obiektów zabytkowych w wyniku użytkowania przez mieszkańców i właścicieli brak oznakowania miejsc atrakcyjnych kulturowo i turystycznie, brak oznakowania obiektów zabytkowych i miejsc historycznych całkowite wyburzenia lub znaczne przekształcenia cennych elementów zespołów folwarcznych i zabudowy wiejskiej problemy finansowe mieszkańców, przekładające się w niektórych przypadkach na pogarszający się stan zachowania obiektów zabytkowych brak środków na prowadzenie dokładnych badań architektonicznych i historycznych niedostatecznie rozwinięta baza noclegowo-gastronomiczna niedostateczne wykorzystanie walorów krajobrazu - zaniedbanie rzeka Noteć słaba lesistość gminy deficyt wód gruntowych niedostateczna promocja terenu
Szanse uwzględnianie zagadnień z zakresu ochrony środowiska kulturowego i naturalnego w Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 99 – Poz. 6279
lokalnych dokumentach o znaczeniu strategicznym możliwość pozyskania środków na finansowanie działań rewitalizacyjnych oraz prac konserwatorskich z różnych źródeł zewnętrznych wykorzystanie funduszy europejskich prace remontowo-konserwatorskie obiektów zabytkowych, oznakowane obiektów zabytkowych, historycznych kształtowanie wrażliwości na kulturę oraz edukacja regionalna dzieci i młodzieży organizowanie konkursów, z zakresu dziedzictwa kulturowego regionu coraz większa świadomość społeczna w zakresie oddziaływania pomiędzy posiadanym dziedzictwem kulturowym a rozwojem gospodarczym współpraca z ościennymi gminami ścisła współpraca z powiatem w zakresie wspólnych działań promocyjnych i inwestycyjnych zwiększających atrakcyjność turystyczną regionu
Zagrożenia zanieczyszczenie i dewastacja środowiska naturalnego zaostrzenie wymogów środowiskowych niesprzyjające warunki atmosferyczne, w wyniku których wywoływane są nawałnice niszczące budynki, łamiące drzewostan rosnące koszty renowacji i konserwacji obiektów zabytkowych niedostatek środków publicznych na rewitalizację, mała świadomość społeczna odnośnie walorów obiektów zabytkowych i ich znaczenia dla rozwoju gminy, brak potencjalnych inwestorów, degradacja zabytków poprzez niewłaściwe użytkowanie lub brak użytkowania, negatywne nastawienie części właścicieli do ochrony zabytków, postrzeganej nie jako szansa na zachowanie wspólnego dziedzictwa, a źródło represji i ograniczeń
7. Założenia programowe
Kluczowym celem Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Barcin jest przede wszystkim zachowanie dziedzictwa kulturowego znajdującego się na terenie gminy, które służyć powinno Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 100 – Poz. 6279
budowaniu i utrwalaniu poczucia tożsamości lokalnej społeczności, utrzymaniu ładu przestrzennego, rozwojowi turystyki oraz rozwojowi społeczno-gospodarczemu. W celu osiągnięcia powyższego należy podjąć działania, które zapoczątkują proces realizowany przez wiele lat. Konsekwencją tego będzie coraz lepsza opieka nad zabytkami. Priorytety te kładą nacisk na wzrost świadomości społeczeństwa, jego edukację i promocję wartości kulturowych. Uwzględniają także działania związane z zachowaniem dziedzictwa kulturowego oraz jego dokumentację. W miarę postępów, działania te powinny być weryfikowane w celu realnego dopasowania do aktualnych możliwości finansowych i potrzeb właścicieli.
Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami podstawowymi celami programu opieki nad zabytkami są: - włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej i konsekwentne oraz planowe realizowanie zadań kompetencyjnych samorządu dotyczących opieki nad zabytkami jako potwierdzenie uznania znaczenia dziedzictwa kulturowego dla rozwoju gminy. - zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego. - podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wykreowanie wizerunku gminy poprzez: podejmowanie działań sprzyjających wytworzeniu lokalnej tożsamości mieszkańców, wspieranie aktywności mieszkańców mającej na celu poszanowanie dziedzictwa kulturowego, edukację w zakresie miejscowego dziedzictwa kulturowego. - wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami. - określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystywaniem tych zabytków. - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.
Priorytet I REWALORYZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO JAOS ELEMENT Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 101 – Poz. 6279
ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO GMINY Kierunki działań: Zadania Zahamowanie Prowadzenie prac remontowo-konserwatorskich procesu degradacji Podejmowanie działań mających na celu pozyskanie zabytków i środków zewnętrznych na rewaloryzację zabytków będących doprowadzenie do własnością gminy poprawy stanu ich Współpraca z Kujawsko-Pomorskim Wojewódzkim zachowania Konserwatorem Zabytków w Toruniu w zakresie dbałości o obiekty zabytkowe Wspomaganie działań rewaloryzacyjnych i rewitalizacyjnych zdegradowanych cennych obiektów i obszarów o znaczeniu historycznym Przestrzeganie podstawowych wymogów estetyki w stosunku do zabytkowych obiektów i zespołów, ze szczególnym uwzględnieniem zasad konserwatorskich dotyczących umieszczania reklam, kolorystyki elewacji oraz poprzez działania niskonakładowe jak: bieżąca konserwacja, uporządkowanie obejścia, urządzenie zieleni, wymiana nieestetycznych współczesnych ogrodzeń Dofinansowanie prac rewaloryzacyjnych przy obiektach niebędących własnością gminy w postaci stosownej uchwały dotyczącej dotacji na prace remontowo-konserwatorskie przy zabytkach ruchomych i nieruchomych
Podniesienie Poprawa oznakowania obiektów zabytkowych; atrakcyjności Dbałość o obiekty zabytkowe stanowiące własność miasta i krajobrazu gminy: zabytki architektury i budownictwa, dawne kulturowego na cmentarze, zabytkowe założenia zieleni itp. potrzeby społeczne, edukacyjne i turystyczne Priorytet II OCHRONA I ŚWIADOME KSZTAŁTOWANIE KRAJOOBRAZU KULTUROWEGO Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 102 – Poz. 6279
Zintegrowana Wszelkie zmiany w Gminnej Ewidencji Zabytków ochrona polegające na wykreśleniu lub dodaniu obiektu powinny być dziedzictwa zaopiniowane przez właściwego Wojewódzkiego kulturowego Konserwatora Zabytków. Wszelkiego rodzaju prace remontowo – budowlane ingerujące w substancję zabytkową powinny być zaopiniowane przez właściwego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zabytki ewidencyjne) lub powinny uzyskać decyzję na prace (zabytek rejestrowy). Prace przy zabytkach rejestrowych powinny być wykonywane pod nadzorem konserwatorskim.
Rozszerzenie Zadania dla gminnej ewidencji zabytków: zasobu i ochrony systematyczne uzupełnianie kart adresowych o uzyskane dziedzictwa nowe dane i aktualizowaną w przypadku zmian w wyniku kulturowego rozbiórek i remontów dokumentację fotograficzną, Miasta i Gminy propozycje skreślenia z ewidencji obiektów nieistniejących udostępnianie opracowanych kart adresowych do celów projektowych i badawczych dla służb i podmiotów opracowujących wszelkie plany zagospodarowania przestrzennego czy inne programy: np. rewitalizacyjne, opieki nad zabytkami.
PRIORYTET III: PROMOCJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I PIELĘGNACJA TOŻSAMOŚCI REGIONALNEJ Szeroki dostęp do Udostępnianie informacji o zabytkach gminy na stronie informacji internetowej www.bip.barcin.pl oraz na stronie internetowej o dziedzictwie www.barcin.pl, a także na portalach społecznościowych kulturowym Miasta gminy, i Gminy Zapoznanie mieszkańców, przede wszystkim właścicieli obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków, z zagadnieniami dotyczącymi gminnej ewidencji zabytków oraz przybliżenie skutków prawnych z tym związanych. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 103 – Poz. 6279
Edukacja i Wprowadzenie działań edukacyjnych, informacyjnych popularyzacja i popularyzatorskich, mających na celu zwiększenie wiedzy o świadomości miejscowego społeczeństwa o wartościach dziedzictwie zabytkowych dziedzictwa archeologicznego, jak również kulturowym występujących dla niego zagrożeniach. Organizacja wykładów i prelekcji na temat zabytków gminy, jego historii oraz ochrony wartości kulturowych. Organizacja konkursów związanych z zabytkami miasta i gminy. Wydawanie i wspieranie publikacji, folderów promocyjnych, przewodników poświęconych problematyce dziedzictwa kulturowego Miasta i Gminy. Udostępnianie informatora o zabytkach i obiektach posiadających wartość historyczną, położonych na terenie gminy turystom. Udzielanie informacji właścicielom obiektów zabytkowych o możliwości pozyskiwania środków na renowację zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Merytoryczna pomoc ze strony pracowników Referatu Rozwoju i Funduszy Zewnętrznych właścicielom obiektów zabytkowych w konstruowaniu wniosków aplikacyjnych o przyznanie środków na renowację zabytku z funduszy unijnych, budżetu państwa oraz innych dotacji.
8. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami
Podmiotem odpowiedzialnym za realizację Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami jest Burmistrz Barcina. W celu osiągnięcia wyznaczonych priorytetów i efektywnego wykonywania zadań określonych w Gminnym Programie Opieki nad Zabytkami dla Gminy Barcin służą pomocą niżej wymienione instrumenty: instrumenty prawne – wynikające z przepisów prawnych (ustaw i przepisów Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 104 – Poz. 6279
wykonawczych), uchwał Rady Miejskiej, np. dotyczących zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, wniosków o wpis do rejestru zabytków obiektów będących własnością gminy, wykonywanie decyzji administracyjnych np. wojewódzkiego konserwatora zabytków czy uchwalenie zasad i trybu udzielania dotacji na prace konserwatorskie przy zabytkach; instrumenty finansowe – dotacje, subwencje, dofinansowania, korzystanie z funduszy europejskich instrumenty kontrolne – aktualizacja Gminnej Ewidencji Zabytków, monitoring stanu zachowania dziedzictwa kulturowego oraz monitoring stanu zagospodarowania przestrzennego, sporządzanie co dwa lata sprawozdania z realizacji Programu oraz aktualizacja Programu związana z ustawowym 4-letnim okresem obowiązywania, dostosowania go do zmieniających się przepisów prawa oraz możliwości finansowania. Podmiotem koordynującym powyższe działania powinien być powołany przez Burmistrza zespół ds. monitoringu realizacji Programu, utworzony przy Urzędzie Miejskim, w skład którego wchodziłyby również osoby z instytucji zewnętrznych; instrumenty koordynacji – realizacje projektów i programów dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego zapisanych w wojewódzkich, powiatowych i gminnych strategiach, planach rozwoju lokalnego itp., współpraca z ośrodkami naukowymi i akademickimi, współpraca z organizacjami pozarządowymi, kościołami i związkami wyznaniowymi w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami; instrumenty społeczne – działania edukacyjne, promocyjne, współdziałanie z organizacjami pozarządowymi,
9. Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami
Zgodnie z zapisami art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Burmistrz zobowiązany jest do sporządzania co dwa lata sprawozdań z realizacji z gminnego programu opieki nad zabytkami i przedstawienia go Radzie Miejskiej. Wykonanie takiego sprawozdania powinno być poprzedzone oceną poziomu realizacji programu, która powinna uwzględniać: wykonanie zadań, które zostały przyjęte do realizacji w czteroletnim okresie obowiązywania gminnego programu opieki nad zabytkami oraz efektywność ich wykonania. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 105 – Poz. 6279
10.Źródła finansowania Gminnego Programu opieki nad Zabytkami
W niniejszym rozdziale zostaną opisane możliwości w zakresie pozyskania dodatkowych środków ze źródeł pozabudżetowych. Należy jednak stwierdzić, iż ważne jest, aby gminy również z własnej inicjatywy podjęły próbę wygospodarowania w swoich budżetach środków na ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami. Będzie to dość trudne ponieważ gminy mają mnóstwo wydatków, które muszą zostać przeznaczone chociażby na oświatę. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami określa podstawową zasadę finansowania zadań z zakresu opieki nad zabytkami. Zgodnie z zapisami zawartymi w rozdziale 7 w/w ustawy, obowiązek sprawowania opieki nad zabytkami, w tym finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku spoczywa na osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do zabytku. Dla jednostki samorządu terytorialnego, posiadającej w/w tytuł prawny do obiektu, opieka nad zabytkiem jest jej zadaniem własnym.
Źródła zewnętrznego finansowania można podzielić następująco: Źródła krajowe: dotacje ministra kultury oraz programy operacyjne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dotacje wojewódzkiego konserwatora zabytków, dotacje wojewódzkie, dotacje powiatowe, dotacje gminne, inne źródła. Źródła zagraniczne: źródła unijne w ramach funduszy strukturalnych, źródła poza unijne.
1. Dotacje Sprawy, związane z dofinansowaniem prac przy obiektach zabytkowych, reguluje rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 16 sierpnia 2017 r. „W sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 106 – Poz. 6279
rejestru zabytków” (t. j., Dz. U. z 2017 r. poz. 1674). Dotacja może zostać udzielona osobie fizycznej, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce organizacyjnej będącej właścicielem bądź posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru lub posiadającej taki zabytek w trwałym zarządzie. Udzielana jest na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych, planowanych do przeprowadzenia w roku złożenia wniosku lub następnym, bądź nas zasadzie refundacji poniesionych już nakładów przed upływem 3 lat po wykonaniu prac. W przypadku refundacji kosztów prac wniosek powinien być złożony w roku następującym po roku, w trakcie którego zakończono wszystkie prace konserwatorskie i roboty budowlane podlegające dofinansowaniu. Art. 77. ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, określa szczegółowo wykaz działań które mogą podlegać dofinansowaniu. Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane może obejmować wyłącznie nakłady konieczne poniesione na przeprowadzenie następujących działań: sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich; przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych; wykonanie dokumentacji konserwatorskiej; opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich; wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami prawa budowlanego; sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz; zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku; stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku; odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki; odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności; odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych; modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 107 – Poz. 6279
przynależności; wykonanie izolacji przeciwwilgociowej; uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych; działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu; zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru; zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej. Standardowo, dotacja udzielana jest w wysokości do 50% nakładów koniecznych na wykonanie powyższych działań. Natomiast wysokość dotacji może zostać zwiększona, nawet do 100% nakładów koniecznych, w wypadku jeżeli: zabytek posiada wyjątkową wartość historyczną, artystyczną lub naukową, wymaga przeprowadzenia złożonych pod względem, technologicznym prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, stan zachowania zabytku wymaga niezwłocznego podjęcia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych. Jednocześnie, łączna kwota dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru, udzielonych przez ministra do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków bądź organ stanowiący miasta, powiatu lub samorządu województwa, nie może przekraczać wysokości 100 % nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót.
Dotacje Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Udzielane są w celu poprawy stanu zachowania zabytków poprzez ochronę i zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, konserwację i rewaloryzacje zabytków, udostępnianie zabytków na cele publiczne. Kwalifikują się prace prowadzone przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, realizowane bez udziału środków europejskich. Planowane w roku udzielenia dotacji lub prowadzone w okresie trzech lat poprzedzających rok złożenia wniosku (refundacja). Uprawnionymi wnioskodawcami są jednostki posiadające tytuł prawny do zabytku wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 108 – Poz. 6279
Zasady udzielania dotacji: dofinansowanie może obejmować jedynie nakłady konieczne na prace określone w art. 77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. dofinansowanie może być udzielone do wysokości 50 % nakładów koniecznych. W wyjątkowych wypadkach (wyjątkowa wartość historyczna, artystyczna lub naukowa obiektu, wymagane przeprowadzenie złożonych technologicznie robót, stan zachowania zabytku wymaga natychmiastowej interwencji) dofinansowanie może stanowić 100 % wartości robót.
Dotacje gminne Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o samorządzie gminnym finansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach jest również obowiązkiem jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego. Dla jednostki samorządu terytorialnego, posiadającej tytuł prawny do obiektu, opieka nad zabytkiem jest ponadto jej zadaniem własnym. Zasady i tryb postępowania o udzielenie dotacji z budżetu Gminy na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach określa odpowiednia uchwała, podjęta przez Radę Miejską.
Dotacje wojewódzkie i powiatowe Dofinansowanie prac przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków odbywa się na podstawie zapisów art. 81 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz na podstawie uchwały Sejmiku Województwa (Powiatu) w sprawie trybu i zasad przyznawania dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane.
Dotacje Ministra Administracji i Cyfryzacji - fundusz kościelny Środki Funduszu Kościelnego można przeznaczyć na remonty i konserwacje obiektów sakralnych o wartości zabytkowej (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 1950 i § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia celów Funduszu Kościelnego, Dz. U. nr 61 poz. 354). Dotacja mogą być objęte podstawowe prace zabezpieczając obiekt: remonty dachów, stropów, ścian i elewacji, osuszanie, odgrzybianie, izolacja, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznej, odgromowej, przeciwwłamaniowej i przeciwpożarowej.
2. Programy operacyjne Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 109 – Poz. 6279
Jednym z najważniejszych źródeł finansowania zadań związanych z ochroną i opieką zabytków są środki pochodzące z budżetu państwa będące w dyspozycji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który corocznie ogłasza stosowne konkursy.
Programy operacyjne Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Program „Dziedzictwo Kulturowe” – jest to kontynuacja finansowania ubiegłych lat. Głównym celem tego programu jest ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą, wspieranie działalności muzeów oraz popularyzacja kultury ludowej. Program „Dziedzictwo kulturowe” składa się z następujących priorytetów:
Ochrona zabytków - celem tego priorytetu jest zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, realizowane poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne. Dofinansowanie dotyczy zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Do priorytetu nie kwalifikują się projekty realizowane przy udziale środków europejskich. O dotację mogą starać się osoby fizyczne, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne (samorządowe jednostki kultury, kościoły, związki wyznaniowe, podmioty prowadzące działalność gospodarczą, organizacje pozarządowe). Finansowanie odbywa się w formie udzielenia dotacji lub refundacji w okresie trzech lat od przeprowadzenia prac przy zabytku. Priorytet ten skupia się na ochronie i zachowaniu dziedzictwa kulturowego, konserwacji i rewaloryzacji zabytków, udostępnianiu zabytków na cele publiczne.
Wspieranie działań muzealnych – celem niniejszego priorytetu jest wspieranie działalności z zakresu opieki konserwatorskiej nad muzealiami, archiwaliami i księgozbiorami, a także- prezentacji zbiorów w postaci atrakcyjnych poznawczo projektów wystawienniczych. W ramach priorytetu można ubiegać się o dofinansowanie zadań w zakresie: organizacji czasowych wystaw muzealnych; modernizacji i tworzenia stałych wystaw muzealnych; publikacji katalogów do wystaw muzealnych; konserwacji muzealiów, archiwaliów, starych druków, rękopisów, kartografii, muzykaliów, ikonografii, grafiki artystycznej, dokumentów życia społecznego; a także doposażenia pracowni konserwatorskich.
Kultura ludowa – celem priorytetu wspieranie najwartościowszych zjawisk z zakresu szeroko pojętej kultury ludowej, miedzy innymi promowanie działań artystycznych będących twórczym Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 110 – Poz. 6279
upowszechnieniem elementów sztuki regionalnej. Dotacje przeznaczone są na działania o charakterze edukacyjnym, służące przekazywaniu umiejętności i tradycji, szczególnie w formie „warsztatów tradycyjnych rzemiosł” i „szkół ginących zawodów”, a także działania na rzecz ochrony unikalnych elementów kultury tradycyjnej, szczególnie w zakresie architektury regionalnej.
Ochrona zabytków archeologicznych – głównym priorytetem jest ochrona dziedzictwa archeologicznego poprzez wspieranie kluczowych dla tego obszaru zadań, obejmujących nieinwazyjne badania archeologiczne, ewidencję i inwentaryzację zabytków archeologicznych oraz opracowanie i publikację wyników przeprowadzonych badań archeologicznych. W ramach priorytetu minister realizuje również dotacje na prowadzenie badań archeologicznych wraz z wykonaniem ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest niezbędne w celu ochrony tych zabytków w przypadku: prowadzenia robót budowlanych przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru, objętym ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub znajdującym się w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, prowadzenia robót ziemnych lub zmiany charakteru dotychczasowej działalności na terenie, na którym znajdują się zabytki archeologiczne, co doprowadzić, może do przekształcenia lub zniszczenia zabytku archeologicznego. Dotację na przeprowadzenie badań archeologicznych otrzymać może osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna zamierzającej realizować te działania, w przypadku gdy koszt planowanych badań archeologicznych i ich dokumentacji będzie wyższy niż 2% kosztów planowanych do przeprowadzenia działań.
Ochrona i cyfryzacja dziedzictwa kulturowego – priorytetem jest zainicjowanie kompleksowego procesu cyfryzacji materialnych zasobów dziedzictwa kulturowego, w tym zabytków, obiektów muzealnych, archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, znajdujących się pod opieką podmiotów spoza sfery finansów publicznych, których działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysku, lub uczelni publicznych.
Program „Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego” – celem programu jest zwiększenie efektywności wykorzystania środków europejskich na rzecz rozwoju kultury, w tym ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego. Program polega Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 111 – Poz. 6279
na dofinansowaniu przez Ministra Kultury wkładu własnego do wybranych projektów realizowanych przy udziale środków europejskich. Dofinansowanie dotyczy projektów realizowanych w latach 2007- 2013 w ramach: PO Infrastruktura i Środowisko, Regionalnych Programów Operacyjnych, PO Innowacyjna Gospodarka, PO Kapitał Ludzki Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, Programów Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej, Programu Kultura oraz ich następców, które zostaną ogłoszone w ramach finansowania UE w latach 2014- 2020. Uprawnionymi do otrzymania dotacji są: jednostki samorządu terytorialnego, państwowe i samorządowe instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe działające w sferze kultury, etc. Promesa MKiDN może pokryć maksymalnie 85 % wkładu krajowego (własnego) wnioskodawcy. W szczególnych przypadkach, Minister Kultury może zdecydować o pokryciu więcej niż 85% wkładu krajowego lub nawet odstąpić od wymogu posiadania tego wkładu. Program „Infrastruktura kultury” - celem programu jest poprawa warunków funkcjonowania instytucji i obiektów kultury. Przedmiotem dofinansowania mogą być modernizacje i remonty obiektów przeznaczonych na działalność kulturalną i edukacyjną, w zakresie kultury oraz przygotowanie dokumentacji technicznej do inwestycji.
3. Środki europejskie Poza podstawowymi źródłami finansowania jakimi są środki publiczne pochodzące z budżetu państwa oraz budżetów samorządów, finansowanie ochrony zabytków odbywa się również przy znaczącym udziale funduszy pochodzących z Unii Europejskiej oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Bieżące programy, w ramach środków pochodzących z Unii Europejskiej, uległy zakończeniu wraz z końcem 2013 r., należy więc oczekiwać na informacje dotyczące finansowania w ramach nowej perspektywy budżetowej Unii na lata 2014- 2020. Może okazać się, że nowe programy ruszą z opóźnieniem, wówczas 2014 r. stanowiłby okres przejściowy, dlatego należy na bieżąco monitorować stan prac nad wdrożeniem programów oraz zasad ich działania.
Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”- Priorytet XI „Kultura i dziedzictwo kulturowe” - r ramach tego priorytetu, możliwa jest realizacja projektów, które zakładają ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 112 – Poz. 6279
o znaczeniu ponadregionalnym, przyczyniają się do poprawy stanu infrastruktury kultury i szkolnictwa artystycznego oraz zwiększają dostęp do kultury. W grę wchodzą takie działania jak np. rewitalizacja, rewaloryzacja, konserwacja, renowacja, adaptacja na cele kulturalne, konserwacja zabytków ruchomych, tworzenie systemu zabezpieczeń czy też digitalizacja zbiorów. W ramach priorytetu możliwe są działania: Działanie 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym. Działanie 11.2 Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym. Działanie 11.3 Infrastruktura szkolnictwa artystycznego.
Typy projektów przewidzianych do realizacji w ramach działania obejmują: Rewitalizację, rewaloryzację, konserwację, renowację, restaurację, zachowanie, a także adaptację na cele kulturalne obiektów wpisanych do rejestru zabytków i zespołów tych obiektów wraz z ich otoczeniem. Zakup i remont trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej w obiektach będących celem projektu (wyłącznie jako jeden z elementów projektu). Zabezpieczenie zabytków przed kradzieżą i zniszczeniem. Z uwagi na wyczerpanie środków finansowych w ramach Priorytetu nie przewiduje się prowadzenia kolejnych naborów wniosków. Następne wnioski realizowane będę po ustaleniu zasad finansowania w okresie 2014- 2020. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2014 - 2020 - trwa przygotowanie trzech typów programów: transgranicznych, transnarodowych i międzyregionalnego na lata 2014 - 2020. Zasadniczą różnicą między trzema typami współpracy jest zakres terytorialny, w ramach którego można realizować wspólne przedsięwzięcia: - obszary przylegające do granic państwowych, w przypadku programów współpracy transgranicznej. Programy transgraniczne służą przede wszystkim budowaniu więzi łączących społeczności po obu stronach granicy. Ich realizacja służy wzmocnieniu współpracy poprzez wzrost liczby wspólnych inicjatyw dotyczących między innymi ochrony środowiska, rozbudowy infrastruktury, wymiany kulturalnej, czy wzajemnych kontaktów młodzieży; - duże zgrupowania europejskich regionów z kilku lub kilkunastu państw w ramach programów Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 113 – Poz. 6279
współpracy transnarodowej; - wszystkie regiony UE w zakresie współpracy międzyregionalnej. Projekty, oparte na współpracy z partnerami zagranicznymi mogą dotyczyć m.in. kultury, sztuki, turystyki i promocji regionu. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) – stanowi największe źródło zewnętrzne finansowania kultury w Polsce. Środki przeznaczone przez trzy kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Norwegię, Islandię i Liechtenstein, aktywnie wspierają działania między innymi z zakresu kultury. Środki nowej perspektywy uruchomione zostały w 2011 r. Wzorem poprzedniej edycji programu można ubiegać się o środki przeznaczone na ochronę dziedzictwa kulturowego na projekty dotyczące: rewitalizacji, konserwacji, renowacji, modernizacji i adaptacji na cele kulturalne obiektów historycznych i zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, szczególnie realizowane w ramach przyjętych strategii rozwoju produktów turystyki kulturowej; rewitalizacji, konserwacji, renowacji, modernizacji i adaptacji na cele kulturalne zespołów fortyfikacyjnych i budowli obronnych oraz obiektów poprzemysłowych o wysokiej wartości historycznej (szczególnie na muzea nowoczesności); renowacji, ochrony i zachowania miejsc pamięci i martyrologii; budowy i rozbudowy publicznych i niekomercyjnych instytucji kultury o europejskim znaczeniu; budowy, rozbudowy, odbudowy i adaptacji infrastruktury kulturowej w miejscach o symbolicznym znaczeniu dla polskiej kultury; kompleksowych programów konserwacji i digitalizacji zabytków ruchomych oraz zabytkowych księgozbiorów i archiwaliów istotnych dla europejskiego dziedzictwa kulturowego; zabezpieczanie zabytków ruchomych i nieruchomych przed kradzieżą i zniszczeniem. Dofinansowanie może sięgnąć 90 % koszów kwalifikowanych, w zależności od rodzaju beneficjenta. W związku z tym, że dokumenty programowe i kryteria przyznawania dotacji ulegają drobnym zmianom w każdym roku budżetowym, należy korzystać z aktualnie obowiązujących dokumentów. Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 114 – Poz. 6279
Bibliografia 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., 2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. 4. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach 5. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane 7. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.- Prawo ochrony środowiska 8. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody 9. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami 10. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej 11. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 115 – Poz. 6279
12. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach 13. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach 14. Ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej 15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem 16. Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 16 sierpnia 2017 r. w sprawie udzielania dotacji celowej na prace konserwatorskie lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków 17. Materiały konserwatorskie udostępnione w siedzibie WKZ w Bydgoszczy;
Literatura i wybrane dokumenty programowe: - Strategia Rozwoju Kraju 2020, - Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014 - 2017, - Narodowa Strategia Rozwoju Kultury 2004 - 2020, - Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 - 2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, - Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, - Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007 - 2020, - Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014 - 2020, - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, - Program Opieki nad Zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2017 - 2020, - Strategia Rozwoju Turystyki Województwa Kujawsko-Pomorskiego, - Strategia Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022, - Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022, Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 116 – Poz. 6279
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Barcin - Strategia Rozwoju Gminy Barcin na lata 2009 – 2020, - Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego na terenie Gminy Barcin - Geografia regionalna Polski, J. Kondracki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 r., - Geografia osadnictwa, D. Szymańska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 r., - Szkice z przeszłości Barcina. Krzyś J., Cieślak Cz., Urząd Miejski w Barcinie, ul. Artylerzystów 9, 88-190 Barcin 2009