Senat

Rzeczypospolitej Polskiej

VI kadencja

Sprawozdanie Stenograficzne

z 1. posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniach 20 i 27 paŸdziernika 2005 r.

Warszawa 2005 r. Porz¹dek obrad

1. posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniach 20 i 27 paŸdziernika 2005 r.

Otwarcie pierwszego posiedzenia Senatu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaœniewskiego. Powo³anie marsza³ka seniora. Przemówienie marsza³ka seniora. Œlubowanie marsza³ka seniora. Powo³anie sekretarzy pierwszego posiedzenia Senatu. Œlubowanie senatorów. Wybór Marsza³ka Senatu. 1. Powo³anie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. 2. Wybór przewodnicz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senator- skich. 3. Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu. 4. Wybór wicemarsza³ków Senatu. 5. Wybór sekretarzy Senatu.

Obecni senatorowie: wed³ug za³¹czonej do protoko³u listy obecnoœci.

Obecni goœcie i przedstawiciele urzêdów:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – Aleksander Kwaœniewski Prezes Rady Ministrów – Marek Belka Marsza³ek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji – Andrzej Stelmachowski Marsza³ek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji – Alicja Grzeœkowiak Marsza³ek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji – Longin Pastusiak Nuncjusz Apostolski, Dziekan Korpusu Dyplomatycznego – arcybiskup Józef Kowalczyk Pierwszy Prezes S¹du Najwy¿szego – Lech Gardocki Prezes Najwy¿szej Izby Kontroli – Miros³aw Seku³a Rzecznik Praw Dziecka – Pawe³ Jaros Szef Kancelarii Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Józef Mikosa Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych – Ewa Kulesza Prezes Instytutu Pamiêci Narodowej – Komisji Œcigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Leon Kieres Szef Gabinetu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Waldemar Dubaniowski Przewodnicz¹cy Pañstwowej Komisji Wyborczej – Ferdynand Rymarz Wiceprezes Trybuna³u Konstytucyjnego – Andrzej M¹czyñski Zastêpca Rzecznika Praw Obywatelskich – Jerzy Œwi¹tkiewicz (Pocz¹tek posiedzenia o godzinie 11 minut 00)

(Posiedzeniu przewodnicz¹ marsza³ek senior ny wk³ad w rozwój naszego pañstwa, w rozwój Kazimierz Kutz oraz marsza³ek Bogdan Boruse- polskiego prawa i polskiej demokracji. wicz) Powsta³y ju¿ w 1493 r. Senat by³ w I Rzeczypo- (Przybycie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej) spolitej jednym z trzech stanów sejmuj¹cych – (Wszyscy wstaj¹, oklaski) tak jak izba poselska i monarcha. Istnienie izby (Orkiestra wojskowa gra hymn narodowy) senatorskiej zak³ada³a Konstytucja 3 maja. Se- (Wszyscy wstaj¹, œpiewaj¹ hymn narodowy) nat dzia³a³ równie¿ od pocz¹tku II Rzeczypospoli- tej, od 1922 r. Jego powrót do ¿ycia publicznego w III Rzeczypospolitej mia³ wymiar symbolu: by³ Prezydent jednym z wa¿nych znaków nowego, ustrojowego Rzeczypospolitej Polskiej porz¹dku. Aleksander Kwaœniewski: Chcê pañstwu powiedzieæ jako prezydent Rze- Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Dostojny czypospolitej, który przez dziesiêæ lat wspó³praco- Senacie! wa³ z kolejnymi Senatami, i¿ niezale¿nie od postu- Ekscelencjo, Ksiê¿e Nuncjuszu! latów, czy to p³yn¹cych z lewicy, czy to z prawicy, Panie i Panowie Marsza³kowie Senatów po- dotycz¹cych likwidacji tej Izby, jej usuniêcia z pol- przednich kadencji! skiego systemu ustrojowego jestem temu zdecy- Panie Premierze Rzeczypospolitej! dowanie przeciwny. Uwa¿am, i¿ by³by to b³¹d Szanowni Reprezentanci Wysokich Trybuna³ów! o bardzo dalekich i niedobrych konsekwencjach. Panie Pierwszy Prezesie S¹du Najwy¿szego! Mówiê to nie dlatego, ¿e jesteœcie pañstwo nowo Panie Przewodnicz¹cy Pañstwowej Komisji wybranymi senatorami, ale dlatego, ¿e jestem Wyborczej! przekonany, i¿ ta Izba, tak¿e w ostatnich latach, Panie Prezesie Najwy¿szej Izby Kontroli! dowiod³a, i¿ dla polskiego prawa, dla polskiego sy- Panie i Panowie, Wszyscy Goœcie dzisiejszej stemu pañstwa jest niezwykle u¿yteczna. uroczystoœci! Te lata wspó³pracy, o których przed chwil¹ Przede wszystkim pragnê pogratulowaæ pañ- wspomnia³em, pokazuj¹, i¿ nie tylko ze wzglêdu stwu senatorom zwyciêstwa w tegorocznych wy- na polsk¹ tradycjê parlamentarn¹ Senat jest po- borach parlamentarnych. Pañstwa obecnoœæ tu- trzebny. Ta Izba odgrywa istotn¹ rolê w nie³at- taj oznacza, ¿e jesteœcie postrzegani przez swych wym i ci¹gle przecie¿ kulej¹cym w Polsce proce- wyborców jako ludzie szczególnie godni zaufa- sie legislacyjnym. Niech tego potwierdzeniem bê- nia, ludzie, którym rodacy powierzyli los naszych dzie choæby liczba poprawek zg³oszonych w po- polskich spraw. To dla Was wielki zaszczyt, ale przedniej kadencji do ustaw uchwalonych przez i wielka odpowiedzialnoœæ. Jako prezydent Rze- Sejm. By³o ich, proszê tu szczególnie nowych se- czypospolitej z ca³ego serca ¿yczê Wam, Szano- natorów, ¿eby siê nie przera¿ali, piêæ i pó³ tysi¹ca! wni Pañstwo, abyœcie godnie udŸwignêli jej brze- Co istotne, a¿ 85% spoœród nich pos³owie uznali miê, aby rozpoczynana dziœ szósta kadencja Se- za zasadne. Patrz¹c na te dane mo¿na oczywiœcie natu Rzeczypospolitej Polskiej by³a dla Was i dla zastanawiaæ siê, czy Sejm nie stanowi prawa na- Polski czasem m¹drych, odpowiedzialnych de- zbyt szybko, nieuwa¿nie, ale przecie¿ mo¿na te¿ cyzji, czasem rozstrzygniêæ dobrze s³u¿¹cych Oj- powiedzieæ: chwa³a, Wam, Senatorowie, bowiem czyŸnie i jej obywatelom. dziêki Waszej Izbie ustawy zyska³y na jakoœci, s¹ Izba, w której zasiadacie, Panie i Panowie Se- lepsze. A wiêc na jakoœci zyska³o równie¿ polskie natorowie, ma w Polsce d³ug¹ tradycjê. I choæ by- prawo. Gdy krytycy mówi¹, ¿e istnienie Senatu wa³a przedmiotem licznych kontrowersji, cho- opóŸnia proces ustawodawczy, odpowiadam, ¿e cia¿ nie raz i nie dwa wywo³ywa³a emocje, jednego przy tak wa¿nych kwestiach jak legislacja warto z pewnoœci¹ odmówiæ jej nie mo¿na, i chcê to przywo³aæ ³aciñsk¹ maksymê cesarza Augusta: podkreœliæ: izba senacka wnios³a niezwykle wa¿- spieszmy siê powoli. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 4 Otwarcie pierwszego posiedzenia Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

(prezydent RP A. Kwaœniewski) Chcia³bym równie¿ zachêciæ, aby korzystaæ czêœciej ni¿ do tej pory, nie za czêsto, ale rozum- Wczoraj apelowa³em do pos³ów, aby nie licy- nie i skutecznie, z inicjatywy ustawodawczej. towali siê liczb¹ przyjêtych ustaw, aby troszczyli Przypomnê, ¿e to w³aœnie w Senacie powsta³y ta- siê przede wszystkim o to, ¿eby by³y lepsze: le- kie akty, jak ustawa o regionalnych izbach obra- piej mniej, ale lepiej. Dziœ do pañstwa senatorów chunkowych czy te¿ ustawa o równym statusie chcê powiedzieæ: dbajcie o jakoœæ polskiego pra- kobiet i mê¿czyzn. Osobiœcie s¹dzê, ¿e senatoro- wa, bowiem decyduj¹ o niej nie statystyki, ale wie z racji swego szczególnego usytuowania zrozumia³oœæ ustaw, ich jêzyk, ich przejrzystoœæ w parlamencie przede wszystkim powinni wzi¹æ oraz ich adekwatnoœæ do sytuacji, które maj¹ re- na siebie trud kreowania prawa, które odnosi gulowaæ. siê do spraw najwa¿niejszych, a wiêc ustrojo- Stoj¹c na stanowisku, ¿e istnienie izby senac- wych, czy te¿ do procesów legislacyjnych. Wszy- kiej jest polskiej demokracji potrzebne, wnios- stko to, co s³u¿y³oby i s³u¿yæ powinno budowie ³em w ubieg³ym roku inicjatywê ustawodawcz¹ silnego pañstwa, mo¿e byæ tak¿e z inicjatywy Se- w sprawie wyboru senatorów w okrêgach jedno- natu. I na takie inicjatywy, jak s¹dzê, wszyscy mandatowych. Drug¹ przes³ank¹, która leg³a czekamy. u podstaw tego kroku, sta³o siê przekonanie, ¿e Chcia³bym równie¿ wyraziæ nadziejê, ¿e bê- w systemie wiêkszoœciowym wyborów senackich dziecie pañstwo kontynuowaæ starania na rzecz doszliœmy do momentu, w którym trzeba podj¹æ kszta³towania jak najlepszych stosunków ze nowe wyzwanie i odwo³aæ siê w³aœnie do wyborów œrodowiskami polonijnymi na ca³ym œwiecie, w okrêgach jednomandatowych. By³by to rów- podtrzymywania i umacniania wiêzi miêdzy Pol- nie¿ wa¿ny eksperyment, wa¿ne doœwiadczenie sk¹ i Poloni¹. Doœwiadczenia minionych lat po- wobec postulatów, które s¹ formu³owane w spra- kazuj¹, jak bardzo owocny jest ten wyj¹tkowy, wie ewentualnych zmian w ordynacji do Sejmu. specyficzny patronat Senatu nad ³¹cznoœci¹ Chcia³bym, aby ta Izba równie¿ ten wniosek po- z rodakami rozsianymi po ca³ej kuli ziemskiej traktowa³a z ca³¹ powag¹, bacz¹c nie na poczucie i jak wiele przyniós³ dobrego. Mówiê tu zarówno sukcesu, które jest zrozumia³e w najbli¿szych ty- o materialnych efektach owej opieki, mierzo- godniach, ale na perspektywy ca³ego systemu nych liczb¹ przekazanych ksi¹¿ek, wybudowa- ustroju pañstwa polskiego. Jestem przekonany, nych szkó³ czy domów polskich, co dotyczy zw³a- ¿e kolejne wybory do Senatu Rzeczypospolitej szcza Polaków zamieszka³ych na wschodzie Eu- powinny odbyæ siê wed³ug zasady wyborów wiêk- ropy i w Azji, jak i o tym zupe³nie wyj¹tkowym, szoœciowych w okrêgach jednomandatowych. jak¿e wa¿nym aspekcie moralnym. Przypomi- O tym, jak wa¿na jest rola tej Izby, mogliœmy nam choæby tegoroczny lipcowy protest Senatu przekonaæ siê wielokrotnie, choæby wtedy, gdy wobec polityki w³adz Republiki Bia³orusi, ³ama- odrzucano w trzeciej kadencji – sprawa by³a g³oœ- nia praw mniejszoœci polskiej w tym kraju. To na – ustawê o tajemnicy pañstwowej, akt uchwa- niezwykle wa¿ne akty i polityczne, i moralne. Je- lony wbrew g³osom licznych œrodowisk opinio- stem g³êboko przekonany, ¿e wspó³pracê z Polo- twórczych, w tym tak¿e œrodowiska dziennikar- ni¹ nale¿y nie tylko kontynuowaæ, lecz coraz skiego, które apelowa³y wówczas o poszanowanie bardziej j¹ rozwijaæ. To nie jest tylko kwestia wolnoœci s³owa. polskiej racji stanu, to tak¿e nasz obowi¹zek. Chcia³bym, przywo³uj¹c ten przyk³ad, wie- Rodacy, o czym wielokrotnie mia³em okazjê rzyæ, ¿e je¿eli zajdzie taka potrzeba, bêdziecie przekonaæ siê podczas podró¿y po œwiecie, s¹ pañstwo równie zdecydowani jak Wasi poprze- tych kontaktów bardzo spragnieni. I to nie tylko dnicy, ¿e bêdziecie, Panie i Panowie Senatorowie, ci mieszkaj¹cy na Wschodzie, ale wszyscy, od starali siê byæ jak najbardziej uwa¿nymi recen- Niemiec i Francji po Argentynê i Stany Zjedno- zentami, krytykami i kontrolerami prawa usta- czone. Pamiêtajmy o nich w imiê przesz³oœci nowionego przez pos³ów. i przysz³oœci. Zróbcie, Szanowni Pañstwo, wszy- Z pewnoœci¹ b³êdy s¹ czêœci¹ tego wysi³ku, stko, co mo¿liwe, aby ³¹cz¹ca nas z Poloni¹ niæ który jest podejmowany – nie robi ich tylko ten, wspólnego rodowodu z ka¿dym rokiem stawa³a kto nic nie robi. Jeœli jednak ustawa zostaje uz- siê coraz silniejsza. nana za z³¹ czy wrêcz niezgodn¹ z konstytucj¹, Panie Senator i Panowie Senatorowie! Wiêk- mo¿emy mówiæ nie tylko o pora¿ce jej autorów, szoœæ z pañstwa stawia dziœ w Senacie pierwsze lecz tak¿e o s³aboœci ca³ego systemu legislacyjne- kroki, ale na tej sali s¹ równie¿ osoby, które znam go, w³¹czaj¹c w to Senat. A wiêc b¹dŸcie, Drodzy z parlamentu z lat, które spêdzi³em w nim jako po- Pañstwo, niezwykle rozwa¿n¹ izb¹ refleksji, oce- se³, a tak¿e z okresu ostatniej dekady, kiedy mie- niajcie przedstawione Wam akty ¿yczliwie liœmy okazjê spotykaæ siê czy to w tym gmachu, i obiektywnie, ale jednoczeœnie nie bez pewnej, co czy w Pa³acu Prezydenckim. Wspólna obecnoœæ wa¿ne, dozy surowoœci. Po to, ¿eby to prawo, któ- na tych ³awach doœwiadczonych parlamentarzy- re otrzymuj¹ Polacy, a którego autorem jest pol- stów i tych, którzy dzisiaj rozpoczynaj¹ wype³nia- ski parlament, by³o jak najlepsze. nie swojego mandatu, gwarantuje, i¿ po³¹czymy 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Przemówienie marsza³ka seniora 5

(prezydent RP A. Kwaœniewski) nego artystê pana Kazimierza Kutza. I od tego momentu on przejmuje przewodnictwo tych ob- to, co najwa¿niejsze, a wiêc doœwiadczenie, z do- rad. Dziêkujê bardzo. p³ywem nowej energii i ¿e to mo¿e dobrze wró¿yæ (Oklaski) Senatowi w tym w³aœnie wa¿nym procesie stano- wienia prawa. Chcia³bym ¿yczyæ pañstwu, ¿yczyæ Polakom, ¿yczyæ naszej OjczyŸnie, abyœmy z roz- Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: poczynaj¹cych siê prac tej Izby mieli jak najwiêcej Dostojny Panie Prezydencie! Czcigodni Go- korzyœci. œcie! Szanowne Panie Senator i Panowie Senato- Sk³adam pañstwu gratulacje raz jeszcze i wyra- rowie! ¿am nadziejê, ¿e przez najbli¿sze cztery lata st¹d, Panie Prezydencie, dziêkujê za powierzenie mi z Senatu, bêd¹ p³ynê³y m¹dre, surowe oceny sta- obowi¹zków marsza³ka seniora, zaszczytne, nowionego prawa, nowe inicjatywy, dobra choæ bardziej zwi¹zane z dat¹ mojego przyjœcia wspó³praca z naczelnymi organami pañstwa i ta na œwiat ni¿ z zas³ugami w parlamencie. codzienna troska o œrodowiska polskie na ca³ym Pozwala mi ono wyg³osiæ s³ów parê w Izbie œwiecie. w dniu otwarcia szóstej kadencji Senatu RP. Tak siê sk³ada, Drodzy Pañstwo, ¿e Wasza ka- Dzisiaj jest 20 paŸdziernika 2005 r. godzina 11 dencja w³aœnie siê zaczyna, a moja dobiega koñ- minut 18. Pierwsze posiedzenie Senatu III Rze- ca. Chcê wiêc skorzystaæ z okazji i podziêkowaæ czypospolitej Polskiej rozpoczê³o siê o godzi- Senatowi Rzeczypospolitej za dziesiêæ lat naszej nie 15 minut 5, 4 lipca 1989 r. – to nie tak dawno wspó³pracy. W wielu sprawach byliœmy zgodni, przecie¿, a tylu senatorów ju¿ odesz³o, tyle siê w niektórych ró¿niliœmy siê, jedno wszak¿e nie w Polsce sta³o i, co gorsza, tyle siê nie dokona³o. ulega w¹tpliwoœci, ¿e zawsze najwa¿niejszy by³ Na to zw³aszcza chcê zwróciæ uwagê. interes Polski. To on sprawia³, ¿e w poczuciu naj- Pierwszym marsza³kiem seniorem Senatu by³ wy¿szej troski o pomyœlnoœæ kraju i rodaków, po- niedawno zmar³y Stanis³aw Stomma, intelektua- dejmowaliœmy takie, a nie inne decyzje. Chcê lista, dzia³acz katolicki, cz³owiek wielu cnót oby- wierzyæ, ¿e tak bêdzie równie¿ w kolejnych la- watelskich, a tak¿e cywilnej odwagi, który won- tach, ¿e bêdziecie pañstwo mieli dobre doœwiad- czas, stoj¹c w tym samym miejscu mówi³: „Wcho- czenia w kontaktach z moim nastêpc¹ na urzê- dzimy w nowy okres ustrojowy nie tyle na zasa- dzie, ale przede wszystkim, ¿e bêdzie p³yn¹³ z tego dzie nowych norm prawnych, ile na zasadzie zda- po¿ytek dla spraw wagi najwa¿niejszej. rzeñ historycznych. Prze³omem by³ Okr¹g³y Stó³ ¯ycz¹c pañstwu tej w³aœciwej troski o jakoœæ i póŸniej wybory w dniach 4 i 18 czerwca roku naszego prawa, nie sposób nie powiedzieæ, i¿ wiel- bie¿¹cego. Rozpoczyna siê nowy okres historii kim zadaniem, które stoi przed nami, a tak¿e Polski. Powo³anie nowej Izby – Senatu jest tak¿e przed senatorami, jest kszta³towanie spo³eczeñ- wyrazem tych zmian.” I dalej: „Jako cz³owiek sta- stwa obywatelskiego. Ten proces bêdzie trudniej- ry, by³em œwiadkiem naocznym wielu epok w Pol- szy, ani¿eli s¹dziliœmy. Ju¿ choæby frekwencja sce. I przy ró¿nych okazjach t³uk¹ siê po g³owie wyborcza œwiadczy o tym, ¿e wielu Polaków nie myœli dawne, nieraz patetyczne i groŸne. Oto na- chce korzystaæ z tej demokracji, o któr¹ z tak¹ de- rzuca siê wspomnienie s³ów, które wypowiedzia³ terminacj¹ i z takim poœwiêceniem, nie szczêdz¹c jeden z naszych nieszczêœliwych prezydentów lat ofiar, walczy³o. Rzecz¹ dziœ bardzo wa¿n¹ jest, aby miêdzywojennych. Obejmuj¹c urz¹d po zamor- przekonaæ Polaków, szczególnie m³ode pokolenie, dowanym poprzedniku, prezydent Stanis³aw do aktywnoœci publicznej, do zainteresowania po- Wojciechowski wyg³osi³ piêkne przemówienie, lityk¹, aktywnoœci¹ spo³eczn¹ i tworzeniem pra- którego myœl przewodni¹ streszcza³y s³owa Ada- wa. Spo³eczeñstwo obywatelskie nie mo¿e istnieæ ma Mickiewicza: «O ile powiêkszycie i polepszycie bez aktywnoœci obywateli. To jest wielkie zadanie, dusze wasze, o tyle polepszycie prawa wasze i po- w którym bêdziecie pañstwo uczestniczyæ, nie tyl- szerzycie granice wasze».” I dalej, konkluduj¹c, ko tworz¹c prawo, lecz tak¿e proponuj¹c w³aœciwe Stanis³aw Stomma powiedzia³: „Skazani wiêc je- standardy, zachowania i obyczaje. Jestem prze- steœmy, by iœæ po grani. Tak: wyrokiem losów pol- konany, ¿e w tym dziele równie¿ na Senat Rzeczy- skich m¹drze pojêtych, jest marsz naprzód po pospolitej bêdziemy mogli liczyæ. grani, gdzie z obu stron gro¿¹ niebezpieczeñstwa. Panie i Panowie Senatorowie, ¿yczê ka¿demu Albo oportunistycznej opiesza³oœci, albo ja³o- z Was jak najwiêcej satysfakcji, sukcesów zaró- woœæ konfrontacji.” wno w tym ¿yciu senatorskim, jak i osobistym. I choæ w minionych latach odmieni³ siê znacz- Polsce ¿yczê, aby praca Waszej Izby dobrze nam nie w naszym kraju kontekst polityczny, reflek- wszystkim s³u¿y³a. sja Stanis³awa Stommy nie straci³a wiele na ak- Zgodnie z konstytucj¹, a tak¿e Regulaminem tualnoœci i mo¿e byæ przes³aniem dla senatorów Senatu, mam honor powo³aæ na przewodnicz¹ce- Senatu szóstej kadencji. W dzisiejszym Senacie go pierwszego posiedzenia marsza³ka seniora, owa „grañ” utraci³a ideologiczny charakter, jaki znamienitego senatora Rzeczypospolitej, wybit- mia³a w minionych kadencjach, z ich wrogoœci¹, 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 6 Przemówienie marsza³ka seniora

(marsza³ek senior K. Kutz) 15 paŸdziernika 1993 r. ówczesny marsza³ek senior Senatu trzeciej kadencji, cz³owiek z socja- a nawet nienawiœci¹ do politycznego przeciwni- listycznym przedwojennym rodowodem, cz³onek ka. W dzisiejszym Senacie prawica pozbawiona Polskiej Partii Socjalistycznej, twórca powojen- jest ca³kowicie lewicowej opozycji i jakiejkolwiek nej potêgi sportów lekkoatletycznych, Jan Mu- opozycji. Teraz z w³aœciw¹ sobie dynamik¹ œwia- lak, mówi³: „Parlamentaryzm polski to lata wiel- topogl¹dow¹ ma szansê oczyszczenia siê i ide- kich kart w historii. Przypomnê moich wielkich owego krystalizowania we w³asnym gronie. Tu, poprzedników, z którymi czujê siê zwi¹zany ideo- w tej Izbie, toczyæ siê mo¿e bój o now¹ jakoœæ pol- logicznie. Wspomnê wielkiego marsza³ka Sena- skiej chrzeœcijañskiej demokracji. Senat mo¿e tu, stuletniego senatora Boles³awa Limanow- staæ siê polem doœwiadczalnym w sporach o in- skiego, Ignacego Daszyñskiego, marsza³ka Se- ny, lepszy kszta³t Polski, inny od tych, o których jmu, który walczy³ o parlamentaryzm, nie ugina³ dot¹d rozstrzygano w parlamencie. To mo¿e byæ siê przed naciskiem wojska. Wspomnê równie¿ nowa, obiecuj¹ca rola Senatu w podnoszeniu po- mego s¹siada ze wsi ¯wir pod Warszaw¹, mar- ziomu kultury politycznej w Polsce. sza³ka Rataja, który w czasach zamachu majo- Drugi marsza³ek senior, Jan Zamoyski, na wego w sposób niezwykle zrêczny przeprowadzi³ pierwszym posiedzeniu Senatu drugiej kadencji, sprawê legalnoœci i ci¹g³oœci pañstwa polskiego”. 26 listopada 1991 r., powiedzia³: „Podstawowe po- I dalej powiada³: „Wydaje mi siê, ¿e Izba nasza jêcie godnoœci senatora, jak i ca³ego Senatu jako stoi przed egzaminem. Czy jest potrzebna Polsce, cia³a ustawodawczego, wy¿szej izby parlamentu, czy te¿ niepotrzebna? Czy bêdzie spe³nia³a rolê zobowi¹zuje jego cz³onków do wzniesienia siê po- hamulcowego? Czy bêdzie spe³nia³a rolê rozs¹d- nad podzia³y ideologiczne lub partyjne. Jedynym ku, który weryfikuje, patrzy ze spokojnym dy- celem i kryterium podejmowania decyzji przez se- stansem na wszystkie sprawy i koryguje niektóre natorów winno byæ dobro Rzeczypospolitej i naro- poci¹gniêcia? S¹ to zagadnienia pragmatyczne du polskiego.” I doda³ od siebie: „Niech mi wolno i z góry nie nale¿a³oby przes¹dzaæ, jaka izba i ile bêdzie przytoczyæ tutaj ma³y wyj¹tek mowy kan- izb powinno byæ.” clerza i hetmana Jana Zamoyskiego, wyg³oszonej Pytania Jana Mulaka sprzed dwunastu lat ro- w Sejmie w roku 1605, który mówi³: «Racz tedy bi¹ wra¿enie, jakby by³y wypowiedziane wczoraj. Wasza Królewska Moœæ wszystkiemu w czas za- Szósta kadencja Senatu bêdzie przebiega³a pod biegaæ. A Ciebie, Bo¿e Wszechmog¹cy, z którego presj¹ likwidatorskich zamys³ów, bo umieszczo- dani wszystko jest, co mamy, prosimy – racz to no je w programach niektórych ugrupowañ poli- w sercach naszych sprawiæ, aby ojczyŸnie daæ po- tycznych. I trzeba bêdzie siê z tym liczyæ. Os³abie- mno¿enie wszelkiego szczêœcia i doma, i nad nie- nie tych tendencji bêdzie zale¿a³o od jakoœci na- przyjacielem».” A tak koñczy³ swoj¹ mowê: „Prag- szej pracy. Receptê na to przedstawi³ W³adys³aw nê od siebie osobiœcie wyraziæ ¿yczenie, pomny na Bartoszewski, marsza³ek senior Senatu czwartej szesnaœcie pokoleñ moich przodków zas³u¿onych kadencji. Mówi³ z tego miejsca 21 paŸdziernika dla naszej ojczyzny, abyœmy dziœ, w tym decydu- 1997 r.: „Obywatele Rzeczypospolitej oczekuj¹ j¹cym dla niej okresie, jako szczerzy Polacy wyka- niew¹tpliwie na nasz rzetelny i twórczy udzia³ zali zrozumienie dla powagi stanowiska senatora, w kszta³towaniu praw, w naprawie istniej¹cego które w przysz³oœci pozwoli mieæ satysfakcjê z do- z³a spo³ecznego, w umocnieniu suwerennoœci brze spe³nionej s³u¿by dla ojczyzny.” Rzeczypospolitej Polskiej, w dzia³aniu na rzecz Rozleg³y historyczny pejza¿ przywo³any przez zapewnienia lepszej przysz³oœci naszym rodzi- marsza³ka Zamoyskiego i szesnastopokoleniowy nom, pokoleniu naszych dzieci i wnuków. Ocze- trud jego rodu podjêty dla ojczyzny winny uczyæ kuj¹ dzia³ania stanowczego i nacechowanego od- nas pokory, szacunku dla przesz³oœci i zachêcaæ wag¹ cywiln¹…” do nieustannego pochylania siê nad koœlawym Gwoli prawdy, po dwu kadencjach zasiadania dniem dzisiejszym, do kultywowania ci¹g³ej re- w fotelu senatorskim powiem, ¿e nader czêsto fleksji nad dobrem wspó³czesnego pañstwa i spo- trapi³o mnie przekonanie, ¿e zasiadaj¹ w Senacie ³eczeñstwa. Nie zmarnujmy tej nadarzaj¹cej siê nie tyle przedstawiciele narodu, ile delegacje par- okazji. Byæ mo¿e w ideowym œcieraniu siê racji tii. Czwarta kadencja by³a zdominowana przez Platformy Obywatelskiej z racjami Prawa i Spra- prawicowy AWS, a pi¹ta – przez lewicow¹ SLD. wiedliwoœci przy okazji uchwalania ustaw po- Gdyby zapomnieæ na chwilê o politycznych szyl- wstan¹, przy udziale wszystkich senatorów, dach obu partii, okaza³oby siê, ¿e w istocie mie- przes³anki, aby odzyskaæ zmarnotrawiony pre- liœmy do czynienia z czymœ bardzo podobnym, sti¿ moralny i spo³eczny parlamentu. Mam na- z tym samym partyjniactwem i z identycznym dziejê, ¿e PRL w Senacie szóstej kadencji bêdzie oderwaniem siê od spo³eczeñstwa. Obydwie for- ju¿ kategori¹ minion¹, historyczn¹. Teraz Senat macje ³¹czy³y s³ynne trzy litery. Ze wzglêdu na powinien zajmowaæ siê rozwojem demokracji powagê chwili nie bêdê wg³êbia³ siê w tê sprawê. obywatelskiej i tworzeniem europejskiego ustro- Filozofia i pragmatyka dzielenia ³upów oddali³y, ju pañstwa. a nawet wykluczy³y dzia³anie na rzecz spo³eczeñ- 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Przemówienie marsza³ka seniora 7

(marsza³ek senior K. Kutz) nad naszym ustrojem pañstwowym zapominamy o wpojonych lub narzuconych nam doktrynach stwa. Niezale¿noœci i odwagi cywilnej by³o w tej partyjnych i o pojêciach przyswojonych sobie z tej Izbie niewiele. Walka z wrogiem politycznym i po- lub owej szko³y filozoficznej. Ramionami wtedy trzeba rewan¿u by³y sta³ym scenariuszem postê- strz¹samy nad stwierdzeniem, ¿e pañstwo jest re- powania, si³¹ napêdow¹ parlamentu, zw³aszcza zultatem dobrowolnej umowy wolnych obywateli, Sejmu, a przyzwoitoœæ polityków zdawa³a siê ma- jak twierdz¹ nasi libera³owie i skrajni demokraci, leæ adekwatnie do pomna¿ania siê struktur ko- lub wynikiem czynników gospodarczych, jak wma- rupcyjnych i mafijnych. wiaj¹ nam socjaliœci, lub rezultatem egoizmu naro- Senatorowie szóstej kadencji stoj¹ przed mo¿li- dowego, jak ucz¹ szowiniœci, wynikiem si³y, jak woœci¹ zmiany oblicza Senatu. Myœlê zw³aszcza g³osz¹ nasi pierwszobrygadziœci. W chwilach g³ê- o tych szeœædziesiêciu szeœciu, którzy po raz pier- bokiego skupienia niezm¹conego ³oskotem dysku- wszy zasiadaj¹ w fotelach senatorskich. Ostatnie sji partyjnych wszyscy przyznajemy, ¿e pañstwo wybory do Senatu nie wprowadzi³y bowiem do Izby jest zbiorowiskiem ludzi przez los zespolonych ani jednego przedstawiciela SLD, a opozycja ma i nierozerwalnymi wiêzami z sob¹ z³¹czonych. charakter reliktowy. Do urn nie posz³o jednak 60% W gruncie rzeczy jest to katolickie pojêcie o istocie uprawnionych do g³osowania. My tutaj, wybrañcy pañstwa i jego zadaniach.” I dalej: „Pañstwo jako narodu, musimy sobie zdawaæ sprawê, ¿e w tym zespolenie d¹¿eñ ró¿norodnych i czêstokroæ ze so- mo¿e siê kryæ swoisty stan zagro¿enia, ¿e w tym b¹ sprzecznych w jedn¹ ca³oœæ, jako uzgodnienie mo¿e byæ zakodowane niepos³uszeñstwo obywa- tych d¹¿eñ dla celów wy¿szych, dla dobra ogó³u, telskie, do którego spo³eczeñstwo ma prawo. pañstwo to nasamprzód musi siê odrodziæ w ser- Ale póki co Senat stanie siê miejscem wido- cach poszczególnych obywateli przez poskromie- wiskowego œcierania siê dwu partii wywo- nie ich d¹¿eñ odœrodkowych, lekcewa¿¹cych etykê dz¹cych siê z tego samego, solidarnoœciowego chrzeœcijañsk¹. Dopiero gdy to chrzeœcijañskie pnia. Takiej sytuacji jeszcze w Senacie nie by³o. pañstwo odrodzi siê w ka¿dym sercu obywatela, Nie jest to ca³kiem normalne, ale jest to bardzo stanie siê ono obiektywnym, trwa³ym zjawiskiem obiecuj¹ce. œwietlnym, zapewniaj¹cym nam sprawiedliwoœæ, Dzisiejszemu posiedzeniu towarzyszy tak¿e praworz¹dnoœæ i szczêœcie. W gruncie rzeczy nieco metafizyczna, literacka symbolika. Oto wszyscy o takim pañstwie marzymy. Pañstwo na- w poprzedniej kadencji w tym miejscu siedzia³ syn sze, powiedzmy sobie szczerze, dalekim jest od Edwarda Gierka, Adam, nasz eurodeputowany, pañstwa prawdziwie kulturalnego.” a dziœ wiatr historii, powiedzieæ by mo¿na, przy- Nic dodaæ, nic uj¹æ po siedemdziesiêciu piêciu niós³ nam do Senatu z Górnego Œl¹ska dalekiego latach, które up³ynê³y od napisania tych s³ów. krewnego Wojciecha Korfantego, pana Bronis³a- Szanowne Panie Senator i Panowie Senatorowie! wa Jana Korfantego, który… gdzieœ tu siedzi. Woj- Sprawa wydaje siê prosta i zawiera siê w s³o- ciech Korfanty, syn górnika z Sadzawki pod Sie- wach poety, które tu ju¿ pad³y. Adam Mickiewicz mianowicami, dzia³acz najbardziej zas³u¿ony dla mówi do was: „O ile powiêkszycie i polepszycie przy³¹czenia Górnego Œl¹ska do Polski, by³ tragi- duszê Wasz¹, o tyle polepszycie prawa Wasze”. czn¹ ofiar¹ przedwojennego re¿imu Józefa Pi³sud- Dziêkujê. (Oklaski) skiego: wicepremier w rz¹dzie Wincentego Witosa, Otwieram pierwsze posiedzenie Senatu Rze- po zamachu majowym osadzony w 1930 r. wraz czypospolitej szóstej kadencji. z osiemdziesiêcioma czterema by³ymi senatorami (Marsza³ek senior trzykrotnie uderza lask¹ i pos³ami w twierdzy brzeskiej, wygnany i po raz marsza³kowsk¹) wtóry osadzony w wiêzieniu, tym razem mokotow- Pragnê serdecznie powitaæ goœci przyby³ych skim, zmar³ na krótko przed wybuchem wojny. na pierwsze posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Warto o nim w tej w³aœnie chwili powiedzieæ szóstej kadencji. s³ów parê w Senacie. Przed wojn¹ jako lider Witam pana Aleksandra Kwaœniewskiego, Chrzeœcijañskiej Demokracji d¹¿y³ do stworzenia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który ot- spójnego systemu spo³eczno-gospodarczego worzy³ nasze pierwsze posiedzenie. (Oklaski) opartego na wartoœciach podstawowych i spo³e- Witam Marka Belkê, prezesa Rady Ministrów. cznym nauczaniu Koœcio³a zawartym w encykli- (Oklaski) kach. By³ prekursorem wspó³czesnego naucza- Witam Andrzeja Stelmachowskiego, mar- nia spo³ecznego Koœcio³a, szczególnie soborowej sza³ka Senatu pierwszej kadencji. (Oklaski) konstytucji „Gaudium et spes”. By³ ideowym ar- Witam pani¹ Alicjê Grzeœkowiak, marsza³ek chitektem nowoczesnego ruchu chrzeœcijañ- Senatu czwartej kadencji. (Oklaski) sko-spo³ecznego, o czym siê w Polsce nie wie, Witam pana Longina Pastusiaka, marsza³ka choæ dziœ móg³by byæ najlepszym patronem Senatu pi¹tej kadencji. (Oklaski) wszystkich polskich przyzwoitych chadeków. Witam Jego Ekscelencjê arcybiskupa Józefa Oto co pisa³ 30 marca 1930 r. w katowickiej „Po- Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego, dziekana lonii”: „W chwilach g³êbokiego zastanowienia siê korpusu dyplomatycznego. (Oklaski) 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 8 Œlubowanie senatorów

(marsza³ek senior K. Kutz) Zgodnie z art. 104 ust. 3 Konstytucji Rzeczy- pospolitej Polskiej odmowa z³o¿enia œlubowania Witam Lecha Gardockiego, pierwszego preze- oznacza zrzeczenie siê mandatu. sa S¹du Najwy¿szego. (Oklaski) Przypominam, ¿e ja œlubowanie ju¿ z³o¿y³em. Witam Miros³awa Seku³ê, prezesa Najwy¿szej Proszê wszystkich o powstanie. Izby Kontroli. (Oklaski) (Wszyscy wstaj¹) Witam Paw³a Jarosa, rzecznika praw dziecka. Odczytujê rotê œlubowania. (Oklaski) „Uroczyœcie œlubujê rzetelnie i sumiennie wy- Witam Józefa Mikosê, szefa Kancelarii Sejmu konywaæ obowi¹zki wobec Narodu, strzec suwe- Rzeczypospolitej. (Oklaski) rennoœci i interesów Pañstwa, czyniæ wszystko Witam pani¹ Ewê Kuleszê, generalnego in- dla pomyœlnoœci Ojczyzny i dobra obywateli, spektora ochrony danych osobowych. (Oklaski) przestrzegaæ Konstytucji i innych praw Rzeczy- Witam pana Leona Kieresa, prezesa Instytutu pospolitej Polskiej.” Pamiêci Narodowej. (Oklaski) Dziêkujê. Proszê usi¹œæ. Witam Waldemara Dubaniowskiego, szefa Ga- Obecnie proszê pani¹ senator sekretarz Mar- binetu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. garetê Budner o odczytywanie nazwisk senato- (Oklaski) rów wed³ug kolejnoœci, pocz¹wszy od lewej stro- Witam pana Andrzeja M¹czyñskiego, wicepre- ny sali, zaœ pañstwa senatorów proszê o z³o¿enie zesa Trybuna³u Konstytucyjnego. (Oklaski) œlubowania w przedstawiony przeze mnie spo- I witam pana Jerzego Œwi¹tkiewicza, zastêpcê sób. Bardzo proszê. rzecznika praw obywatelskich. (Oklaski) Witam te¿… A, zapomnia³em powitaæ, nie wiem dlaczego, pa- Senator Sekretarz na Ferdynanda Rymarza, przewodnicz¹cego Pañ- Margareta Budner: stwowej Komisji Wyborczej. Przepraszam. (Oklaski) Witam te¿ wszystkich pozosta³ych goœci. Dziêkujê. (Oklaski) W³adys³aw Sidorowicz: Œlubujê. Tak mi do- Zgodnie z art. 30 ust. 3 Regulaminu Senatu pomó¿ Bóg. przed przyst¹pieniem do wype³niania czynnoœci Stefan Konstanty Niesio³owski: Œlubujê. przewidzianych dla marsza³ka seniora mam za- Tak mi dopomó¿ Bóg. szczyt i obowi¹zek z³o¿yæ œlubowanie. Edmund Kazimierz Wittbrodt: Œlubujê. Tak Proszê o powstanie. mi dopomó¿ Bóg. (Wszyscy wstaj¹) Miros³aw Jan Adamczak: Œlubujê. Tak mi do- „Uroczyœcie œlubujê rzetelnie i sumiennie wy- pomó¿ Bóg. konywaæ obowi¹zki wobec Narodu, strzec suwe- El¿bieta Gelert: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ rennoœci i interesów Pañstwa, czyniæ wszystko Bóg. dla pomyœlnoœci Ojczyzny i dobra obywateli, Urszula Józefa Gacek: Œlubujê. Tak mi dopo- przestrzegaæ Konstytucji i innych praw Rzeczy- mó¿ Bóg. pospolitej Polskiej.” Œlubujê. Robert Maciej Smoktunowicz: Œlubujê. Tak Dziêkujê. Proszê usi¹œæ. mi dopomó¿ Bóg. Na podstawie art. 30 ust. 3 Regulaminu Sena- Bogdan Lisiecki: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ tu na sekretarzy pierwszego posiedzenia powo³u- Bóg. jê trzech spoœród najm³odszych wiekiem senato- Franciszek Adamczyk: Œlubujê. Tak mi do- rów: pani¹ senator Margaretê Budner, proszê pomó¿ Bóg. bardzo, pana senatora Tomasza Misiaka i pani¹ Mariusz Sebastian Witczak: Œlubujê. Tak mi senator Dorotê Arciszewsk¹-Mielewczyk – witam dopomó¿ Bóg. pani¹. Proszê zaj¹æ swoje miejsca. Les³aw Pawe³ Podkañski: Œlubujê. Tak mi do- Proszê powo³anych senatorów sekretarzy pier- pomó¿ Bóg. wszego posiedzenia o zajêcie miejsc. Aleksander Bentkowski: Œlubujê. Tak mi do- Teraz zgodnie z art. 30 ust. 4 i 5 Regulaminu pomó¿ Bóg. Senatu senatorowie z³o¿¹ œlubowanie senator- Przemys³aw Berent: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ skie. Rota œlubowania zawarta jest w art. 104 Bóg. ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ryszard Ciecierski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Chcia³bym poinformowaæ, ¿e stosownie do Bóg. art. 30 ust. 5 Regulaminu Senatu senatorowie Marek Zió³kowski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ sk³adaj¹ œlubowanie w ten sposób, ¿e po odczyta- Bóg. niu roty œlubowania wywo³ani przez sekretarza Mieczys³aw Augustyn: Œlubujê. Tak mi dopo- pierwszego posiedzenia, powstawszy, wypowia- mó¿ Bóg. daj¹ s³owo „Œlubujê”. Œlubowanie mo¿e byæ z³o- Roman Edward Ludwiczuk: Œlubujê. Tak mi ¿one z dodaniem s³ów „Tak mi dopomó¿ Bóg”. dopomó¿ Bóg. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Œlubowanie senatorów 9

(senator sekretarz M. Budner) Ewa Tomaszewska: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Andrzej £uczycki: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Jerzy Szmit: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. El¿bieta Wiêc³awska-Sauk: Œlubujê. Tak mi Piotr Benedykt Zientarski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. dopomó¿ Bóg. Jacek Sauk: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. W³odzimierz £yczywek: Œlubujê. Tak mi do- Jerzy Mieczys³aw Chróœcikowski: Œlubujê. pomó¿ Bóg. Tak mi dopomó¿ Bóg. Micha³ Józef Wojtczak… Bronis³aw Jan Korfanty: Œlubujê. Tak mi do- Andrzej Owczarek: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ pomó¿ Bóg. Bóg. Janina Fetliñska: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Micha³ Ok³a: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. Dariusz Jacek Bachalski: Œlubujê. Tak mi Mieczys³aw Szyszka: Œlubujê. Tak mi dopo- dopomó¿ Bóg. mó¿ Bóg. Tadeusz Maæka³a: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Krzysztof Piotr Cugowski: Œlubujê. Tak mi Bóg. dopomó¿ Bóg. Andrzej Maria Go³aœ: Œlubujê. Tak mi dopo- Zbigniew W³odzimierz Rau: Œlubujê. Tak mi mó¿ Bóg. dopomó¿ Bóg. Miros³awa Nykiel: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Henryk Górski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. Pawe³ Michalak: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Antoni Andrzej Motyczka: Œlubujê. Tak mi Bóg. dopomó¿ Bóg. Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz: Œlubujê. Zbigniew Marian Szaleniec: Œlubujê. Tak mi Tak mi dopomó¿ Bóg. dopomó¿ Bóg. Jaros³aw Marian Chmielewski: Œlubujê. Tak Piotr Wach: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. mi dopomó¿ Bóg. Andrzej Person: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Czes³aw Wincenty Ryszka: Œlubujê. Tak mi Bóg. dopomó¿ Bóg. Maria Pañczyk-Pozdziej: Œlubujê. Tak mi do- Anna Maria Kurska: Œlubujê. Tak mi dopo- pomó¿ Bóg. mó¿ Bóg. Krystyna Bochenek: Œlubujê. Tak mi dopo- Jadwiga Julia Rudnicka: Œlubujê. Tak mi do- mó¿ Bóg. pomó¿ Bóg. Ryszard Antoni Legutko: Œlubujê. Tak mi Stanis³aw Piotrowicz: Œlubujê. Tak mi dopo- dopomó¿ Bóg. mó¿ Bóg. Krzysztof Jakub Putra: Œlubujê. Tak mi do- Zbigniew Andrzej Trybu³a: Œlubujê. Tak mi pomó¿ Bóg. dopomó¿ Bóg. Jaros³aw Gowin: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Tadeusz Stefan Lewandowski: Œlubujê. Tak Bóg. mi dopomó¿ Bóg. Marek Dariusz Rocki: Œlubujê. Przemys³aw Józef Alexandrowicz: Œlubujê. Stanis³aw Kogut: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. Czes³aw Rybka: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Krzysztof Marek Piesiewicz: Œlubujê. Tak mi Bóg. dopomó¿ Bóg. Andrzej Jerzy Kawecki: Œlubujê. Tak mi do- Ryszard Józef Górecki: Œlubujê. Tak mi do- pomó¿ Bóg. pomó¿ Bóg. Piotr Marian Boroñ: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Roman W³adys³aw Wierzbicki: Œlubujê. Tak Bóg. mi dopomó¿ Bóg. Adam Massalski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Józef Miko³aj £yczak: Œlubujê. Tak mi dopo- Bóg. mó¿ Bóg. El¿bieta Rafalska: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Maciej P³a¿yñski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. Czes³aw Marek ¯elichowski: Œlubujê. Tak mi Marian Mi³ek: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. dopomó¿ Bóg. Jaros³aw Wac³aw Lasecki: Œlubujê. Tak mi Jacek W³adys³aw W³osowicz: Œlubujê. Tak dopomó¿ Bóg. mi dopomó¿ Bóg. Bogdan Micha³ Borusewicz: Œlubujê. Tak mi Rafa³ Józef Œlusarz: Œlubujê. Tak mi dopo- dopomó¿ Bóg. mó¿ Bóg. Zbigniew Romaszewski: Œlubujê. Tak mi do- Antoni Szymañski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ pomó¿ Bóg. Bóg. Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski: Œlubujê. S³awomir Sadowski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Tak mi dopomó¿ Bóg. Bóg. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 10 Wybór Marsza³ka Senatu

(senator sekretarz M. Budner) cznicy mêczeñskiej œmierci ksiêdza Jerzego Po- pie³uszki. Marek Waszkowiak: Œlubujê. Tak mi dopo- W dwudziest¹ pierwsz¹ rocznicê mêczeñskiej mó¿ Bóg. œmierci ksiêdza Jerzego Popie³uszki, kapelana W³adys³aw Ortyl: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Solidarnoœci, Senat Rzeczypospolitej Polskiej Bóg. sk³ada ho³d wielkiemu patriocie, bohaterskiemu Rados³aw Tomasz Sikorski: Œlubujê. Tak mi obroñcy uciœnionych i niez³omnemu g³osicielowi dopomó¿ Bóg. prawdy. Uwa¿amy, ¿e jego postawa zgodna z za- Jan Szafraniec: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ sad¹ „z³o dobrem zwyciê¿aj”, jego przeciwstawia- Bóg. nie siê k³amstwu, nienawiœci, przemocy i ob³u- Ryszard Janusz Bender: Œlubujê. Tak mi do- dzie, jego obrona ludzi pracy przyczyni³y siê w is- pomó¿ Bóg, w Trójcy Œwiêtej Jedyny. totnym stopniu do powstania niepodleg³ej, de- Janusz Piotr Ga³kowski: Œlubujê. Tak mi do- mokratycznej Polski. pomó¿ Bóg. Senat RP potwierdza, ¿e po dwudziestu jeden la- Kazimierz Wiatr: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ tach od mêczeñskiej œmierci ksiêdza Jerzego nadal Bóg. chcemy byæ wierni jego przes³aniu w pracy na rzecz Adam Biela: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. dobra ojczyzny. (Wszyscy wstaj¹)(Oklaski) Janusz Kubiak: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Jerzy Marek Szymura: Œlubujê. Tak mi dopo- Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: mó¿ Bóg. Dziêkujê. Stanis³aw Karczewski: Œlubujê. Tak mi do- Proszê usi¹œæ. pomó¿ Bóg. Panie i Panowie Senatorowie! Chcia³bym poin- Ludwik Zalewski: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ formowaæ, ¿e za chwilê zostanie zarz¹dzona prze- Bóg. rwa w obradach w celu umo¿liwienia pañstwu Waldemar Jerzy Kraska: Œlubujê. Tak mi do- zg³aszania kandydatur na marsza³ka Senatu. pomó¿ Bóg. Wnioski zawieraj¹ce zg³oszenie kandydata na Dariusz Maciej Górecki: Œlubujê. Tak mi do- marsza³ka Senatu mog¹ pañstwo senatorowie je- pomó¿ Bóg. szcze sk³adaæ w sekretariacie marsza³ka Senatu, Andrzej Stanis³aw Jaroch: Œlubujê. Tak mi pokój nr 188. Wniosek powinien byæ podpisany dopomó¿ Bóg. czytelnie przez co najmniej dziesiêciu senatorów. Kosma Tadeusz Z³otowski: Œlubujê. Tak mi Do wniosku powinien byæ do³¹czony ¿yciorys dopomó¿ Bóg. kandydata. Mieczys³aw Stanis³aw Maziarz: Œlubujê. Tak Zarz¹dzam przerwê do godziny 12.20. mi dopomó¿ Bóg. (Przerwa w obradach od godziny11 minut 53 Dorota Irvina Arciszewska-Mielewczyk: do godziny 12 minut 30) Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Tomasz Wojciech Misiak: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: Margareta Budner: Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Proszê o zajmowanie miejsc. Bóg. Wznawiam obrady. (Rozmowy na sali) Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: Proszê o ciszê. Dziêkujê. Proszê senatorów sekretarzy o zajêcie miejsc Czy jest wœród pañstwa senatorów ktoœ, kto przy stole prezydialnym. nie z³o¿y³ œlubowania? Nie widzê zg³oszeñ. Jeszcze zaczekam, bo bêdzie to chwila uroczysta. Stwierdzam, ¿e wszyscy obecni na posiedze- Informujê, ¿e senator Bogdan Borusewicz zosta³ niu senatorowie z³o¿yli œlubowanie. zg³oszony jako kandydat na marsza³ka Senatu. S³ucham, Panie Senatorze? Proszê teraz przedstawiciela wnioskodawców, (Senator Stefan Niesio³owski: Czy mo¿na po- senatora Krzysztofa Putrê, o przedstawienie prosiæ o g³os?) zg³oszonej kandydatury. Proszê bardzo. W sprawie formalnej, tak? (Senator Stefan Niesio³owski: Tak.) Senator Krzysztof Putra: Bardzo proszê. Panie Marsza³ku! Panie i Panowie Senatorowie! Mam zaszczyt i honor zg³osiæ w imieniu sena- Senator Stefan Niesio³owski: torów Prawa i Sprawiedliwoœci, i nie tylko Prawa Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! i Sprawiedliwoœci, kandydaturê pana senatora Chcia³bym w imieniu wszystkich senatorów Bogdana Borusewicza na marsza³ka Senatu szó- przedstawiæ projekt oœwiadczenia w sprawie ro- stej kadencji. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Wybór Marsza³ka Senatu 11

(senator K. Putra) Pose³ na Sejm trzech kadencji. Od 1991 r. do 1993 r. przewodnicz¹cy klubu parlamentarnego Wszyscy bez wyj¹tku znamy pana Bogdana NSZZ „Solidarnoœæ”. W Sejmie by³ przewodni- Borusewicza. Jest to cz³owiek legenda, jeden cz¹cym i wiceprzewodnicz¹cym Nadzwyczajnej z wspó³twórców Solidarnoœci, cz³owiek, który od- Komisji do spraw Badania Przyczyn i Skutków da³ Polsce wszystko, co mia³. Wraz z innymi wal- Stanu Wojennego, Komisji do spraw Kontroli czy³ o woln¹ Polskê. Ja wtedy, jako m³ody cz³o- S³u¿b Specjalnych i komisji do tak zwanej sprawy wiek, by³em robotnikiem i przygl¹da³em siê te- Oleksego. Ponadto by³ cz³onkiem Komisji Spraw mu, ale te¿ w tym uczestniczy³em. Dzisiaj mam Zagranicznych, Komisji Mniejszoœci Narodowych przyjemnoœæ przedstawiæ pañstwu ¿yciorys pana i Etnicznych, Komisji Spraw Wewnêtrznych i Ad- Bogdana Borusewicza. ministracji oraz Komisji Odpowiedzialnoœci Kon- Pan senator Bogdan Borusewicz nie jest cz³on- stytucyjnej. W latach 1993–2001 by³ cz³onkiem kiem Prawa i Sprawiedliwoœci. Klub Prawa Unii Wolnoœci, obecnie jest bezpartyjny. W wybo- i Sprawiedliwoœci liczy dzisiaj piêædziesiêciu se- rach do Senatu szóstej kadencji zosta³ zg³oszony natorów, mo¿e bêdzie mia³ nawet wiêksz¹ liczbê jako kandydat niezale¿nego komitetu wyborców. cz³onków, mimo to nie wysuwa dzisiaj kandyda- W latach 1997–2000 pe³ni³ funkcjê sekretarza tury na stanowisko marsza³ka senatu spoœród stanu w Ministerstwie Spraw Wewnêtrznych swoich cz³onków. Wierzymy bowiem, ¿e Wysoka i Administracji, gdzie nadzorowa³ miêdzy innymi Izba bêdzie dobrze kierowana przez cz³owieka, Policjê. Od koñca 2001 r. do wyboru na senatora który œwietnie rozumie sprawy Polski, œwietnie w roku 2005 pe³ni³ funkcjê wicemarsza³ka rozumie to, co Polsce jest potrzebne. Mamy na- i cz³onka Zarz¹du Województwa Pomorskiego. dziejê, ¿e nadzieje pok³adane w panu Bogdanie Zajmowa³ siê s³u¿b¹ zdrowia i podj¹³ szereg de- Borusewiczu zostan¹ spe³nione. cyzji restrukturyzacyjnych dotycz¹cych szpitali. Pan Bogdan Micha³ Borusewicz urodzi³ siê Jest znany z tego, ¿e sprawdza siê nie tylko w cza- 11 stycznia 1949 r. w Lidzbarku Warmiñskim, do- sach trudnych, jest bowiem zwolennikiem dialo- k¹d jego rodzice przybyli z Wilna. Po marcu gu i porozumienia. 1968 r., jako dziewiêtnastoletni uczeñ liceum pla- Wierzê w to, ¿e pan Bogdan Borusewicz, który stycznego, zosta³ skazany w Gdañsku na trzy lata w czasach Solidarnoœci przyczyni³ siê do tego, ¿e wiêzienia za druk i kolporta¿ ulotek. Pan Boruse- mamy woln¹ Polskê, œwietnie pokieruje równie¿ wicz jest absolwentem historii Katolickiego Uni- szóst¹ kadencj¹ Senatu Rzeczypospolitej. Dziê- wersytetu Lubelskiego, wspó³organizatorem opo- kujê bardzo. zycji demokratycznej w Lublinie i na Wybrze¿u. A przepraszam, jeszcze dwa s³owa. Wkrad³a siê W 1976 r. bierze udzia³ w akcji pomocy robot- pomy³ka do druku zg³oszeniowego, który pañstwo nikom Radomia i zostaje cz³onkiem Komitetu otrzymaliœcie. To jest druk nr 1. Pan Zbigniew Ro- Obrony Robotników. Od 1977 r. jest jednym z re- maszewski, wpisuj¹c siê na listê obecnoœci, zosta³ daktorów pism „Robotnik” i „Robotnik Wybrze- omy³kowo wpisany tutaj. Bardzo serdecznie pana ¿a”. Od 1978 r. kieruje Wolnymi Zwi¹zkami Za- senatora Romaszewskiego za to przepraszam. Na wodowymi Wybrze¿a. liœcie z poparciem dla pana Borusewicza nie ma W 1980 r. przygotowa³ i podj¹³ decyzjê o straj- pana Zbigniewa Romaszewskiego. Dziêkujê ser- ku sierpniowym w Stoczni Gdañskiej. By³ decznie jeszcze raz. (Oklaski) wspó³twórc¹ postulatów strajkowych: ogranicze- nia cenzury, wolnoœci dla wiêŸniów politycznych, mszy w radio i wolnych zwi¹zków zawodowych. Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: Bêd¹c cz³onkiem Miêdzyzak³adowego Komite- Dziêkujê. tu Za³o¿ycielskiego w Gdañsku, organizowa³ Druk nr 1, ten wniosek, wed³ug moich obli- struktury Solidarnoœci. Po wprowadzeniu stanu czeñ podpisa³o czterdziestu oœmiu senatorów. wojennego kierowa³ drugim strajkiem w Stoczni Zgodnie z art. 30 ust. 4 Regulaminu Senatu Gdañskiej 15 i 16 grudnia 1981 r. Przez ponad przystêpujemy do wyboru marsza³ka Senatu. cztery lata dzia³a³ w podziemiu, kieruj¹c oporem Przypominam, ¿e zgodnie z art. 6 ust. 1 Regu- w Regionie Gdañskim, a póŸniej w ca³ym kraju. laminu Senatu Senat wybiera marsza³ka w g³o- Aresztowany w styczniu 1986 r., zosta³ zwol- sowaniu tajnym, podejmuj¹c uchwa³ê bezwzglê- niony we wrzeœniu, po czym zosta³ cz³onkiem dn¹ wiêkszoœci¹ g³osów. Tymczasowej Rady Solidarnoœci. Bra³ udzia³ Przystêpujemy do g³osowania tajnego w spra- w strajkach w maju i sierpniu 1988 r. w Stoczni wie wyboru Marsza³ka Senatu. Gdañskiej. Odmówi³ udzia³u w obradach Okr¹g- Przypominam, ¿e zgodnie z art. 53 ust. 7 Regu- ³ego Sto³u. Jako przewodnicz¹cy Solidarnoœci laminu Senatu g³osowanie tajne odbywa siê przy Regionu Gdañskiego, przygotowa³ wybory czer- u¿yciu opieczêtowanych kart do g³osowania. wcowe i odbudowa³ zwi¹zek. W latach 1990- Za chwilê senatorowie sekretarze wrêcz¹ pañ- –1991 by³ wiceprzewodnicz¹cym Komisji Krajo- stwu senatorom opieczêtowane karty do g³oso- wej NSZZ „Solidarnoœæ”. wania tajnego. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 12 Wybór Marsza³ka Senatu

(marsza³ek senior K. Kutz) Stanis³aw Kogut Bronis³aw Jan Korfanty Informujê, ¿e na karcie do g³osowania tajnego Waldemar Jerzy Kraska nale¿y postawiæ tylko jeden znak „X”. Karta do Janusz Kubiak g³osowania, na której postawiono wiêcej ni¿ je- Anna Maria Kurska den znak „X” lub nie postawiono ¿adnego, zosta- Kazimierz Julian Kutz nie uznana za g³os niewa¿ny. Jaros³aw Wac³aw Lasecki Po wype³nieniu kart do g³osowania tajnego Ryszard Antoni Legutko pañstwo senatorowie, w kolejnoœci alfabetycz- Tadeusz Stefan Lewandowski nej, bêd¹ wrzucaæ te karty do urny. Nastêpnie zo- Bogdan Lisiecki stanie zarz¹dzona przerwa w obradach, w trakcie Roman Edward Ludwiczuk której senatorowie sekretarze powo³ani do prze- Andrzej £uczycki prowadzenia g³osowania tajnego dokonaj¹ obli- Józef Miko³aj £yczak czenia g³osów oraz sporz¹dz¹ protokó³ g³osowa- W³odzimierz £yczywek nia tajnego. Tadeusz Maæka³a Proszê senatorów sekretarzy o rozdanie kart Adam Massalski do g³osowania, a pañstwa senatorów o wype³nie- Mieczys³aw Stanis³aw Maziarz nie tych kart. Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz Czy wszyscy pañstwo senatorowie dostali kar- Pawe³ Michalak ty do g³osowania? Wszyscy? Marian Mi³ek Proszê teraz pani¹ senator sekretarz Margare- Tomasz Wojciech Misiak tê Budner o odczytywanie kolejno nazwisk sena- Antoni Andrzej Motyczka torów, zaœ pañstwa senatorów, po wyczytaniu Stefan Konstanty Niesio³owski ich nazwisk, proszê o podchodzenie do urny Miros³awa Nykiel i wrzucanie wype³nionych kart do tajnego g³oso- Micha³ Ok³a wania. Proszê. W³adys³aw Ortyl Andrzej Owczarek Maria Pañczyk-Pozdziej Senator Sekretarz Andrzej Person Margareta Budner: Krzysztof Marek Piesiewicz Miros³aw Jan Adamczak Stanis³aw Piotrowicz Franciszek Adamczyk Maciej P³a¿yñski Przemys³aw Józef Alexandrowicz Les³aw Pawe³ Podkañski Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski Krzysztof Jakub Putra Dorota Irvina Arciszewska-Mielewczyk El¿bieta Rafalska Mieczys³aw Augustyn Zbigniew W³odzimierz Rau Dariusz Jacek Bachalski Marek Dariusz Rocki Ryszard Janusz Bender Zbigniew Romaszewski Aleksander Bentkowski Jadwiga Julia Rudnicka Przemys³aw Berent Czes³aw Rybka Adam Biela Czes³aw Wincenty Ryszka Krystyna Bochenek S³awomir Sadowski Piotr Marian Boroñ Jacek Sauk Bogdan Micha³ Borusewicz W³adys³aw Sidorowicz Jaros³aw Marian Chmielewski Rados³aw Tomasz Sikorski Ryszard Ciecierski Robert Maciej Smoktunowicz Jerzy Mieczys³aw Chróœcikowski Jan Szafraniec Krzysztof Piotr Cugowski Zbigniew Marian Szaleniec Janina Fetliñska Jerzy Szmit Urszula Józefa Gacek Antoni Szymañski Janusz Piotr Ga³kowski Jerzy Marek Szymura El¿bieta Gelert Mieczys³aw Szyszka Andrzej Maria Go³aœ Rafa³ Józef Œlusarz Jaros³aw Gowin Ewa Tomaszewska Dariusz Maciej Górecki Zbigniew Andrzej Trybu³a Ryszard Józef Górecki Piotr Wach Henryk Górski Marek Waszkowiak Andrzej Stanis³aw Jaroch Kazimierz Wiatr Stanis³aw Karczewski Roman W³adys³aw Wierzbicki Andrzej Jerzy Kawecki El¿bieta Wiêc³awska-Sauk 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Wybór Marsza³ka Senatu (cd.) 13

(senator sekretarz M. Budner) Senator Bogdan Borusewicz:

Mariusz Sebastian Witczak Tak, przyjmujê. Edmund Kazimierz Wittbrodt Micha³ Józef Wojtczak Jacek W³adys³aw W³osowicz Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: Ludwik Zalewski Dziêkujê. Piotr Benedykt Zientarski Wobec wyniku g³osowania i zgody wyra¿onej Marek Zió³kowski przez pana senatora Bogdana Borusewicza mam Kosma Tadeusz Z³otowski zaszczyt stwierdziæ, ¿e Senat podj¹³ uchwa³ê na- Czes³aw Marek ¯elichowski stêpuj¹cej treœci: „Uchwa³a Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: z dnia 20 paŸdziernika 2005 r. w sprawie wyboru Czy wszyscy pañstwo senatorowie oddali g³osy? Marsza³ka Senatu. Dziêkujê. Art. 1. Senat Rzeczypospolitej Polskiej na (Rozmowy na sali) podstawie art. 110 ust. 1 w zwi¹zku z art. 124 Czy ja móg³bym panów prosiæ… Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wybiera Proszê teraz senatorów sekretarzy o oblicze- senatora Bogdana Borusewicza na Marsza³ka nie g³osów i sporz¹dzenie protoko³u g³osowania Senatu. tajnego. Art. 2. Uchwa³a podlega og³oszeniu w Dzienni- Zarz¹dzam przerwê na obliczenie g³osów oraz ku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej «Moni- sporz¹dzenie protoko³u do godziny 12.50. (Poru- tor Polski».” szenie na sali) Przepraszam, do godziny 13.05. Bo Gratulujê serdecznie, Panie Marsza³ku. mnie siê ju¿ spieszy do domu. (Weso³oœæ na sali) (Oklaski) Proszê pana marsza³ka Bogdana Borusewicza (Przerwa w obradach od godziny 12 minut 48 o podejœcie do sto³u prezydialnego i przejêcie do godziny 13 minut 07) przewodnictwa obrad. Panie Marsza³ku, lepiej têdy… (Rozmowy na Marsza³ek Senior Kazimierz Kutz: sali) Proszê o zajmowanie miejsc. …debiutowaæ mo¿na do koñca ¿ycia. (Rozmowy na sali) Wrêczam panu nominacjê. Serdecznie gratu- Bardzo proszê o zajmowanie miejsc. lujê. Wznawiam obrady. (Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Dziêkujê, Proszê senatorów sekretarzy o zajêcie miejsc. dziêkujê.) O, ju¿ panowie s¹. Cieszê siê, ¿e jesteœmy tego samego formatu. Og³aszam wyniki g³osowania tajnego w spra- (Weso³oœæ na sali) wie wyboru marsza³ka Senatu. (Oklaski) „Protokó³ g³osowania tajnego z dnia 20 paŸ- (Przewodnictwo obrad obejmuje marsza³ek dziernika 2005 r. w sprawie wyboru senatora Bogdan Borusewicz) Bogdana Borusewicza na Marsza³ka Senatu Rze- czypospolitej Polskiej szóstej kadencji. Wyznaczeni przez marsza³ka seniora sekreta- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: rze pierwszego posiedzenia Senatu, pani senator Panie Marsza³ku Seniorze! Panie Mar- Dorota Arciszewska-Mielewczyk, pani senator sza³ku Stelmachowski! Panie i Panowie Sena- Margareta Budner i senator Tomasz Misiak, torowie! Szanowni Goœcie! I oczywiœcie Panie stwierdzaj¹, ¿e w g³osowaniu tajnym w sprawie Marsza³ku ostatniej kadencji, Panie Longinie wyboru senatora Bogdana Borusewicza na Mar- Pastusiaku! sza³ka Senatu oddano 99 g³osów, w tym 98 wa¿- To dla mnie ogromny zaszczyt, ¿e obdarzyli nych. Wymagana bezwzglêdna wiêkszoœæ wynosi mnie pañstwo tak du¿ym zaufaniem. Jest to 50 g³osów. Za g³osowa³o 92 senatorów… oczywiœcie powód do dumy, ale jest to te¿ wielki (Oklaski) obowi¹zek. Nigdy nie myœla³em, ¿e kiedyœ przy- …1 – przeciw, 5 wstrzyma³o siê od g³osu. padnie mi w udziale pe³niæ tê odpowiedzialn¹ Senator Bogdan Borusewicz uzyska³ zatem funkcjê. Bêdê stara³ siê j¹ piastowaæ godnie, wymagan¹ bezwzglêdn¹ wiêkszoœæ g³osów. rzetelnie, zgodnie z Konstytucj¹ RP i Regulami- Warszawa, dnia 20 paŸdziernika 2005 r.” nem Senatu. I tu podpisy trzech senatorów sekretarzy. Szanowni Pañstwo, Senat istnia³ zawsze, gdy Zgodnie z art. 30 ust. 6 Regulaminu Senatu istnia³a niepodleg³a Rzeczpospolita. To potwier- mam obowi¹zek zapytaæ pana senatora Bogdana dzaj¹ tak¿e najnowsze dzieje Polski: zniesiony Borusewicza, czy przyjmuje funkcjê marsza³ka zosta³ sfa³szowanym referendum w 1946 r., a od- Senatu. rodzi³ siê w 1989 r. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. 14 Wybór Marsza³ka Senatu (cd.)

(marsza³ek B. Borusewicz) to, ¿eby swoj¹ ciê¿k¹ prac¹ budowaæ zaufanie do najwy¿szych organów pañstwa polskiego. Pozwolê sobie przy tej okazji na refleksjê, ¿e nie Jeszcze raz dziêkujê za zaufanie i zapewniam, by³oby go, gdyby nie by³o Sierpnia dwadzieœcia ¿e bêdê siê stara³ byæ dobrym marsza³kiem, który piêæ lat temu, gdyby nie by³o wielkiego zrywu So- nie podlega fluktuacjom, wp³ywom. Ja jestem lidarnoœci. To w³aœnie wtedy wszystko siê zaczê- odporny na wp³ywy, ale jestem cz³owiekiem, któ- ³o. Dzisiaj my, ludzie Solidarnoœci, znowu mamy ry chêtnie dyskutuje, cz³owiekiem kompromisu szansê s³u¿yæ OjczyŸnie. Chcemy stanowiæ pra- i zwolennikiem rozwi¹zañ, które powinniœmy wy- wo, które pozwoli wszystkim czuæ siê dobrze we pracowywaæ wspólnie. w³asnym kraju. To bardzo trudne zadanie, bo Jeszcze raz dziêkujê za zaufanie, za wybór. wiadomo, ¿e ³atwiej budowaæ dom od fundamen- Dziêkujê pañstwu. tów ni¿ go remontowaæ. Ale to z woli Narodu zna- (Oklaski) leŸliœmy siê w tym miejscu i musimy jak najle- Wysoka Izbo, zgodnie z treœci¹ Dzia³u 4 Regu- piej, ze wszystkich swoich si³, staraæ siê wy- laminu Senatu porz¹dek obrad pierwszego po- wi¹zaæ z powierzonego nam mandatu zaufania siedzenia Senatu poza przeprowadzeniem œlubo- spo³ecznego. A ludzie oczekuj¹ zmian. Chc¹, ¿e- wania senatorskiego oraz wyborem marsza³ka by nast¹pi³y szybko, ¿eby by³o uczciwie i spra- Senatu obejmuje wybór wicemarsza³ków Senatu wiedliwie, ¿eby ka¿dy mia³ pracê i móg³ realizo- i wybór sekretarzy Senatu. waæ swoje prawo do szczêœcia. Czy ktoœ z pañstwa senatorów pragnie zabraæ Oprócz tego czeka nas jeszcze jedno bardzo g³os w sprawie przedstawionego porz¹dku obrad? wa¿ne zadanie – odbudowa autorytetu polityka Proszê bardzo, pan senator Krzysztof Putra. i parlamentarzysty. To przecie¿ nie przypadek, ¿e frekwencja w wyborach parlamentarnych by³a tak niska. Trzeba bêdzie du¿o wysi³ku, aby lu- Senator Krzysztof Putra: dzie uwierzyli, ¿e maj¹ wp³yw na losy pañstwa i ¿e to nie wszystko jedno, kto rz¹dzi. Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! Szanowni Pañstwo, odrodzony Senat rozpo- Zgodnie z art. 48 ust. 2 pkt 1 Regulaminu Se- czyna swoj¹ szóst¹ kadencjê. Chcê powiedzieæ, natu wnoszê o og³oszenie przerwy w posiedzeniu ¿e nie bêdê marsza³kiem likwidatorem. Uwa¿am, Senatu do dnia 27 paŸdziernika do godzi- ¿e Senat jest potrzebny w naszym systemie de- ny 11.00. Nasza proœba, proœba Klubu Prawa mokracji parlamentarnej. S¹dzê tak¿e, ¿e powin- i Sprawiedliwoœci, jest zwi¹zana z tym, ¿e nie niœmy rozpocz¹æ dyskusjê na temat roli Senatu, wszystkie sprawy dotycz¹ce wyboru Prezydium jego przysz³oœci i sposobu, w jaki Senat mo¿e Senatu, wicemarsza³ków, zosta³y uzgodnione, tworzyæ i wspieraæ spo³eczeñstwo obywatelskie. a chcemy, ¿eby to by³o przeprowadzone dobrze. I tê dyskusjê powinniœmy najpierw przeprowa- W zwi¹zku z tym wnosimy o przerwê. dziæ w Senacie. Bardzo proszê pañstwa senatorów o przychy- Panie i Panowie, w tym uroczystym dla nas lenie siê do naszej proœby. Dziêkujê bardzo. dniu trudno nie wspomnieæ o Polakach ¿yj¹cych poza granicami naszej ojczyzny. Mamy zaszczyt reprezentowaæ ich w polskim parlamencie. To Marsza³ek Bogdan Borusewicz: w³aœnie Senat jest opiekunem Polonii i Polaków rozsianych po ca³ym œwiecie. W okresie miêdzy- Zgodnie z art. 48 ust. 4 Regulaminu Senatu wojennym marsza³kowie Senatu przewodniczyli Senat rozstrzyga o przyjêciu lub odrzuceniu organizacjom, które stara³y siê koordynowaæ wniosku formalnego po wys³uchaniu wniosko- dzia³alnoœæ Polaków za granic¹. St¹d wziê³a siê dawcy i ewentualnie jednego przeciwnika tradycja, ¿e marsza³ek Senatu obejmuje patro- wniosku. nat nad Polakami za granic¹. Odrodzony Senat Czy ktoœ z pañstwa senatorów pragnie zg³osiæ stara³ siê kontynuowaæ t¹ tradycjê. Wywi¹zywa³ sprzeciw wobec tego wniosku? Nie widzê chêtnych. siê dot¹d dobrze z tego zadania, i myœlê, ¿e Przystêpujemy do g³osowania nad formalnym w obecnej kadencji bêdzie podobnie. wnioskiem senatora Krzysztofa Putry o zarz¹dze- Patrzê na panie i panów senatorów i wierzê g³ê- nie przerwy w posiedzeniu do 27 paŸdziernika boko, ¿e sk³ad naszej Izby gwarantuje wzrost 2005 r. do godziny 11.00. znaczenia Senatu w pañstwie. Œrednia wieku Proszê o naciœniêcie przycisku obecnoœci. wskazuje na to, ¿e nie jest to Izba najstarsza. Kto jest za przyjêciem przedstawionego wnios- W tej kadencji œrednia wieku senatora wynosi ku, proszê o naciœniêcie przycisku „za” i podnie- oko³o piêædziesiêciu trzech lat. Mamy wiêc wy- sienie rêki. starczaj¹co si³y, ¿eby pracowaæ intensywnie i ¿e- Kto jest przeciw, proszê o naciœniêcie przycis- by pracowaæ dobrze. Przyszliœmy tutaj, do Sena- ku „przeciw” i podniesienie rêki. tu, w³aœnie po to, by s³u¿yæ spo³eczeñstwu i naro- Kto siê wstrzyma³ od g³osu, proszê o naciœniê- dowi – nie po to, ¿eby piastowaæ zaszczyty, ale po cie przycisku „wstrzymujê siê” i podniesienie rêki. 1 posiedzenie Senatu w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. Komunikaty 15

(marsza³ek B. Borusewicz) nia upowa¿niaj¹cego do bezp³atnego przejazdu, chodzi o powrót z dzisiejszego spotkania i przy- Dziêkujê. Proszê o podanie wyników g³oso- jazd na posiedzenie po przerwie. Zaœwiadczenie wania. honorowane jest przez przewoŸników z grupy Informujê, ¿e na 97 obecnych senatorów 93 PKP i grupy PLL LOT na dwa przejazdy. Prosimy g³osowa³o za, 0 – przeciw, 4 wstrzyma³o siê od wzi¹æ dwa egzemplarze zaœwiadczenia. Na prze- g³osu, wszyscy g³osowali. (G³osowanie nr 1) loty samolotem PLL LOT SA nale¿y pobraæ po- Dziêkujê bardzo. nadto w kasie kancelarii tak zwane druki zlece- W tej sytuacji zarz¹dzam przerwê… nia. Dziêkujê. (G³os z sali: Jeszcze komunikaty.) Aha, komunikaty, tak? Dobrze. Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Pan senator Smoktunowicz, proszê bardzo. Senator Sekretarz Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Panie i Panowie Senatorowie! Senator Robert Smoktunowicz: Przypominam o obowi¹zku podpisania listy Panie Marsza³ku, pytanie natury formalnej. obecnoœci. Lista ta jest wy³o¿ona na ³awie przed Jak rozumiem, przerywamy to posiedzenie i bê- wejœciem do sali obrad plenarnych. dziemy je kontynuowaæ. Czy w zwi¹zku z tym po- I jeszcze jedno og³oszenie. Komunikat Biura rz¹dek obrad, którego mo¿emy siê spodziewaæ za Prawno-Organizacyjnego: Panie i Panowie Sena- tydzieñ, pozostaje bez zmian? torowie, uprzejmie informujemy, ¿e przy stoliku informacyjnym usytuowanym przy wejœciu na sa- lê obrad Senatu mo¿na otrzymaæ i wype³niæ druk Marsza³ek Bogdan Borusewicz: zg³oszenia biura senatorskiego oraz druk wnios- ku o uposa¿enie senatorskie; druki po ich wy- Tak, bêdzie on realizowany po przerwie. pe³nieniu mo¿ecie pañstwo zostawiæ pracowni- (Senator Robert Smoktunowicz: Dziêkujê kom dy¿uruj¹cym przy stoliku informacyjnym. bardzo.) W zwi¹zku z tym, ¿e przygotowanie legitymacji Wobec wyników g³osowania zarz¹dzam prze- senatorskich nie by³o jeszcze mo¿liwe, osoby ko- rwê w obradach do 27 paŸdziernika 2005 r. do rzystaj¹ce z transportu publicznego zapraszamy godziny 11.00. do stolika informacyjnego po odbiór zaœwiadcze- Dziêkujê bardzo.

(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 13 minut 25) (Wznowienie posiedzenia o godzinie 11 minut 18)

(Posiedzeniu przewodniczy marsza³ek Bogdan œlubowaniem senatorskim oraz wyborem mar- Borusewicz) sza³ka Senatu obejmuje wybór wicemarsza³ków Senatu oraz wybór sekretarzy Senatu. Czy ktoœ z pañstwa senatorów pragnie zabraæ Marsza³ek Bogdan Borusewicz: g³os w sprawie przedstawionego porz¹dku ob- Wznawiam posiedzenie. rad? (Rozmowy na sali) Proszê bardzo, pan senator Putra. Wznawiam posiedzenie. Proszê senatorów sekretarzy pierwszego posie- Senator Krzysztof Putra: dzenia Senatu o zajêcie miejsc przy stole prezy- Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! dialnym. No mo¿e akurat nie w sprawie wicemar- Wysoki Senacie, informujê, ¿e z powodu nieo- sza³ków… Ja chcia³bym tylko w imieniu senato- becnoœci w pierwszym dniu obrad œlubowania rów Klubu Prawa i Sprawiedliwoœci poprosiæ nie z³o¿y³ senator Micha³ Wojtczak. o przerwê do godziny 12.00. Jest to zwi¹zane Informujê, ¿e przed przyst¹pieniem do obrad z trwaj¹cymi jeszcze uzgodnieniami. Dziêkujê. senator Micha³ Wojtczak z³o¿y œlubowanie sena- torskie. Przypominam, ¿e stosownie do art. 30 ust. 5 Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Regulaminu Senatu senatorowie sk³adaj¹ œlubo- Dobrze. Zarz¹dzam przerwê do godziny 12.00. wanie w ten sposób, ¿e po odczytaniu roty œlubo- (G³os z sali: Jeszcze nie wiecie, co zrobiæ?) wania wypowiadaj¹ s³owo „Œlubujê”. Œlubowanie (Rozmowy na sali) mo¿e byæ z³o¿one z dodaniem s³ów „Tak mi dopo- (Senator Krzysztof Putra: Prosilibyœmy o za- mó¿ Bóg”. chowanie powagi.) Proszê pana senatora Micha³a Wojtczaka o po- Dziêkujê bardzo. dejœcie do sto³u prezydialnego w celu z³o¿enia (G³osy z sali: No w³aœnie, w³aœnie…) œlubowania senatorskiego. (G³os z sali: …na 11.00 by³o zwo³ane posiedzenie.) Proszê wszystkich o powstanie. (Senator Robert Smoktunowicz:…itojest po- (Wszyscy wstaj¹) waga Izby.) „Uroczyœcie œlubujê rzetelnie i sumiennie wy- (Przerwa w obradach od godziny 11 minut 21 konywaæ obowi¹zki wobec Narodu, strzec suwe- do godziny 12 minut 35) rennoœci i interesów Pañstwa, czyniæ wszystko dla pomyœlnoœci Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegaæ Konstytucji i innych praw Rzeczy- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: pospolitej Polskiej.” Wznawiam obrady. Czy ktoœ z pañstwa senatorów pragnie jeszcze zabraæ g³os w sprawie przedstawionego porz¹d- Senator Micha³ Wojtczak: ku obrad? Œlubujê. Tak mi dopomó¿ Bóg. (Senator Ryszard Bender: W sprawie formal- nej, Panie Marsza³ku, mo¿na?) Proszê bardzo. Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Stwierdzam, ¿e senator Micha³ Wojtczak z³o¿y³ œlubowanie. Senator Ryszard Bender: Wysoka Izbo, przypominam, ¿e porz¹dek ob- Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! rad pierwszego posiedzenia Senatu poza prze- Pragnê poinformowaæ pana marsza³ka, Prezy- prowadzonym w dniu 20 paŸdziernika 2005 r. dium Senatu, panie i panów senatorów, ¿e zosta- 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Wnioski w sprawie porz¹dku obrad Senatu 17

(senator R. Bender) Senat przez wszystkie, o ile dobrze pamiêtam, kadencje funkcjonowa³ w sk³adzie: marsza³ek ³o zawarte Porozumienie miêdzy senatorami Klu- i trzech wicemarsza³ków. Zg³oszenie dzisiaj tak bu Parlamentarnego Samoobrona RP, PSL i LPR, powa¿nej zmiany wymaga uzasadnienia, wyma- które ustanawia wspóln¹ reprezentacjê w Kon- ga przekonywania. Bardzo prosi³bym, ¿eby pan wencie Seniorów Senatu Rzeczypospolitej Pol- wnioskodawca czy koledzy powiedzieli, jakie s¹ skiej. Przewodnicz¹cym tego porozumienia jest racje przemawiaj¹ce za tym, ¿eby dziœ zwiêkszyæ mówi¹cy te s³owa, a zastêpcami przewodnicz¹ce- sk³ad prezydium o dodatkowego wicemarsza³ka. go s¹ pan senator Les³aw Podkañski i pan sena- Wydaje mi siê, ¿e… Nie s¹dzê, nie, nie… Zbyt sza- tor Miros³aw Adamczak. Jest to krok ku stworze- nujê kolegów, ¿ebym uzna³, ¿e kryje siê za tym ja- niu klubu ludowo-katolickiego… ludowo-naro- kaœ nieczytelna gra polityczna, myœlê, ¿e s¹ ja- dowego, a przez to i katolickiego, w naszej Izbie. kieœ inne powody. Pomijam koszty, ale tak¿e one Bêdziemy wdziêczni, jeœli uzyskamy od pana maj¹ pewne znaczenie. Platforma Obywatelska marsza³ka, od urzêdu marsza³kowskiego, infor- zawsze sprzeciwia³a siê rozbudowywaniu, mno- macje o lokalowych, biurowych mo¿liwoœciach ¿eniu stanowisk, funkcji, tytu³ów, administracji, naszego dzia³ania. Liczymy na przychylnoœæ urzêdów i kosztom z tym zwi¹zanym. Z tego po- i wsparcie. Dziêkujê, Panie Marsza³ku. wodu, kieruj¹c siê zasad¹ zdrowego rozs¹dku, zasad¹ pewnego poszanowania tradycji i szacun- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: kiem dla dotychczasowych prac i dorobku tej Iz- by, Platforma Obywatelska wypowiada siê prze- Dziêkujê, Panie Senatorze. ciwko temu, delikatnie mówi¹c, dziwacznemu Pan senator Putra w sprawie porz¹dku obrad, i niezrozumia³emu wnioskowi. proszê bardzo. (G³osy z sali: Przerwa.) Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senator Krzysztof Putra: Pan senator Putra, proszê bardzo. Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! W imieniu senatorów Klubu Prawo i Sprawied- Senator Krzysztof Putra: liwoœæ chcia³bym zg³osiæ wniosek o rozszerzenie Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! porz¹dku obrad, tak aby by³o mo¿liwe zwiêksze- Mo¿emy prowadziæ polemikê w taki sposób, ja- nie sk³adu Prezydium Senatu o jeszcze jednego ki zaproponowa³ pan senator Stefan Niesio³ow- wicemarsza³ka. Bardzo prosi³bym, aby pan mar- ski. Jednak ja osobiœcie uwa¿am, ¿e to nie jest sza³ek umo¿liwi³ przeprowadzenie ca³ej procedu- dobra droga. Nie jest prawd¹, ¿e Senat nie zmie- ry jeszcze na tym posiedzeniu Senatu. Powinniœ- nia³ liczby wicemarsza³ków. Wystarczy siêgn¹æ my powo³aæ Komisjê Regulaminow¹ Etyki i Spraw do najnowszej historii Senatu. Nasz wniosek nie Senatorskich oraz wybraæ przewodnicz¹cego tej¿e jest podyktowany tym, aby zwiêkszaæ koszty, tyl- komisji, by mo¿na by³o dokonaæ wszystkich czyn- ko tym, ¿eby usprawniæ funkcjonowanie Senatu. noœci zgodnie z Regulaminem Senatu. Bardzo Panie Senatorze Niesio³owski, pañstwo próbu- prosi³bym o poddanie tego wniosku pod g³osowa- jecie wprowadzaæ styl konfrontacyjny. To nie Pra- nie, zgodnie z regulaminem. Dziêkujê. wo i Sprawiedliwoœæ, tylko Platforma Obywatel- ska zebra³a prawie osiemset tysiêcy podpisów pod Marsza³ek Bogdan Borusewicz: wnioskiem, aby zlikwidowaæ Senat Rzeczypospo- Dziêkujê. litej. I to nie my próbujemy tutaj coœ zaburzyæ, tyl- (G³os z sali: Sprzeciw.) ko pañstwo. My zaœ proponujemy takie rozwi¹za- W zwi¹zku ze zg³oszeniem przez senatora Pu- nie po to, aby umo¿liwiæ szersze reprezentowanie trê wniosku o uzupe³nienie porz¹dku obrad o no- senatorów w prezydium. Nie chcia³bym wchodziæ wy punkt pragnê zapytaæ, czy ktoœ z pañstwa se- g³êbiej w pana argumentacjê, ale to samo uczyni³a natorów chce zabraæ g³os, wnieœæ sprzeciw wobec wczoraj izba sejmowa i nic siê nie sta³o. Dziêkujê tego wniosku? serdecznie. Pan senator Niesio³owski, proszê bardzo. (Rozmowy na sali) Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senator Stefan Niesio³owski: Proszê bardzo, pan senator Smoktunowicz. Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! Klub senacki Platformy Obywatelskiej, w któ- Senator Robert Smoktunowicz: rego imieniu mam zaszczyt przemawiaæ, sprzeci- wia siê temu wnioskowi, bo jest on wnioskiem Zabiorê g³os równie¿ jako senator Platformy nieracjonalnym, niezrozumia³ym, wnioskiem, Obywatelskiej. który nie ma ¿adnego uzasadnienia. Do tej pory Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 18 Wnioski w sprawie porz¹dku obrad Senatu

Otó¿ my obradujemy ju¿ od rana i dla nas, Pa- byæ a¿ piêcioprocentowa, ale chcia³bym siê do- nie Senatorze, nie jest tajemnic¹, jaki jest praw- wiedzieæ, jakie s¹ przyczyny z³o¿enia takiego dziwy cel wniosku, który pan zg³asza. Mimo to wniosku, a pan wnioskodawca okreœla to tak, ¿e oczywiœcie chcielibyœmy us³yszeæ to uzasadnie- uzasadnienie jest zbêdne, niepotrzebne, ¿e cho- nie. Ale powtarzam: to, do czego d¹¿y PiS, nie jest dzi o usprawnienie pracy Senatu. No, widzia³em dla nas ¿adn¹ tajemnic¹. trochê pracy Senatu, przynajmniej w telewizji, Ja chcê pañstwu przypomnieæ o jednym. Otó¿ i nie s¹dzê, aby by³o potrzebne jej usprawnianie nasz wspólny przeciwnik polityczny, SLD, po- poprzez dodawanie kolejnych wicemarsza³ków. wtarzam: wspólny, przeciwnik i PiS, i Platformy Obywatelskiej, w poprzedniej kadencji Senatu, maj¹c 75%, uszanowa³ pewne zwyczaje. Otó¿ Marsza³ek Bogdan Borusewicz: zwyczaj, wynikaj¹cy z regulaminu, jest taki, i¿ Dziêkujê panu senatorowi £yczywkowi. dwóch wicemarsza³ków pochodzi z wiêkszoœci Poniewa¿ nie by³o dalszych zg³oszeñ, przystê- senackiej, a jeden jest rekomendowany przez pujemy do g³osowania nad wnioskiem senatora klub nastêpny w kolejnoœci. Dziêkujê bardzo. Putry. (Rozmowy na sali) Przystêpujemy do g³osowania nad wnioskiem Marsza³ek Bogdan Borusewicz: senatora Putry o uzupe³nienie porz¹dku obrad Proszê bardzo, pan senator Mazurkiewicz. o dwa dodatkowe punkty: powo³anie Komisji Re- gulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oraz wybór przewodnicz¹cego Komisji Regulamino- Senator Andrzej Mazurkiewicz: wej, Etyki i Spraw Senatorskich, i o rozpatrzenie Panie Marsza³ku, chcia³bym zwróciæ uwagê na tych punktów jako punktów pierwszego i drugie- art. 48 ust. 4 Regulaminu Senatu, który mówi, ¿e go porz¹dku obrad. o przyjêciu lub odrzuceniu wniosku formalnego W zwi¹zku z tym proszê o naciœniêcie przycis- rozstrzyga Senat po wys³uchaniu wnioskodawcy ku obecnoœci. i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku. Kto jest za przyjêciem przedstawionego Tymczasem mamy do czynienia ju¿ z drug¹ wy- wniosku? powiedzi¹ przeciwn¹ temu wnioskowi, a widzê, (Senator Krystyna Bochenek: Jak brzmi ca³y ¿e koledzy senatorowie zg³aszaj¹ siê do dalszych wniosek?) wypowiedzi. W zwi¹zku z tym, powo³uj¹c siê na (Senator Krzysztof Putra: Chodzi tutaj o roz- art. 48, i dlatego, i¿ s¹dzê, ¿e dalsza dyskusja na szerzenie…) ten temat jest niepotrzebna, proponujê, abyœmy (G³os z sali: O rozszerzenie, rozszerzenie…) przeszli do g³osowania. Wniosku o rozszerzenie… (Senator W³odzimierz £yczywek: Ja nie jestem (Rozmowy na sali) przeciwny wnioskowi, ale chcia³bym zabraæ g³os…) Powtarzam, ¿e wniosek dotyczy rozszerzenia porz¹dku obrad o dwa dodatkowe punkty: powo- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: ³anie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Se- natorskich oraz wybór przewodnicz¹cego tej¿e Ktoœ jeszcze chce zabraæ g³os w tej kwestii? komisji. (Senator W³odzimierz £yczywek: Tak, ja Proszê, przechodzimy do g³osowania. chcia³bym…) (Senator W³odzimierz £yczywek: W kwestii for- Czy ktoœ jeszcze chce zabraæ g³os w tej kwestii? malnej. £¹cznie chyba nie bêdzie mo¿na ich prze- (Senator W³odzimierz £yczywek: Tak, chcia³bym g³osowaæ.) zabraæ g³os w tej kwestii.) (G³os z sali: To przeg³osowanie wniosków for- Pan senator. malnych…) (Senator W³odzimierz £yczywek: Tak.) (G³os z sali: Wnioski…) Rozumiem, ¿e jeszcze pan zabierze g³os i zamyka- (Senator W³odzimierz £yczywek: Oba razem? my dyskusjê. Wnioski o ró¿nej treœci?) Proszê bardzo. (Rozmowy na sali) Mo¿na je przeg³osowaæ ³¹cznie, bo jeden wnio- Senator W³odzimierz £yczywek: sek jest zwi¹zany z drugim, to s¹ powi¹zane Proszê pañstwa, ja pierwszy raz jestem parla- wnioski. Mo¿na tak zrobiæ, gdy wnioski s¹ mentarzyst¹, ale jako prawnik by³em w ró¿nych zwi¹zane ze sob¹. gremiach. I nie wyobra¿am sobie, aby wniosko- W zwi¹zku z tym przystêpujemy, proszê pañ- dawca, który sk³ada wniosek i go nie uzasadnia, stwa senatorów, do g³osowania. móg³ uwa¿aæ, ¿e to jest wystarczaj¹ce, ¿e my jako Proszê o naciœniêcie przycisku obecnoœci. parlamentarzyœci… Ju¿ abstrahujê od tego, ¿e Kto jest za przyjêciem przedstawionego wnios- trochê mnie dziwi, ¿e w Sejmie reprezentacja ku, proszê o naciœniêcie przycisku „za” i podnie- w prezydium jest jednoprocentowa, a tu musi sienie rêki. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Powo³anie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich 19

(marsza³ek B. Borusewicz) Proszê o naciœniêcie przycisku obecnoœci. Kto jest za przyjêciem przedstawionego projek- Kto jest przeciw, proszê o naciœniêcie przycis- tu uchwa³y w sprawie powo³ania Komisji Regula- ku „przeciw” i podniesienie rêki. minowej, Etyki i Spraw Senatorskich, proszê Kto siê wstrzyma³ od g³osu, proszê o naciœniê- o naciœniêcie przycisku „za” i podniesienie rêki. cie przycisku „wstrzymujê siê” i podniesienie rêki. Kto jest przeciw, proszê o naciœniêcie przycis- Dziêkujê. Proszê o podanie wyników g³osowania. ku „przeciw” i podniesienie rêki. Na 100 obecnych senatorów 65 g³osowa³o za, Kto siê wstrzyma³ od g³osu, proszê o naciœniê- 34 – przeciw, 1 senator wstrzyma³ siê od g³osu, cie przycisku „wstrzymujê siê” i podniesienie rêki. wszyscy g³osowali. (G³osowanie nr 2) Dziêkujê. Proszê o podanie wyników g³osowania. Stwierdzam, ¿e Senat zatwierdzi³ porz¹dek ob- Na 97 obecnych senatorów 94 g³osowa³o za, rad pierwszego posiedzenia Senatu Rzeczypo- nikt nie g³osowa³ przeciw, 3 wstrzyma³o siê od spolitej Polskiej szóstej kadencji. g³osu. (G³osowanie nr 3) Informujê, ¿e za chwilê zostanie zarz¹dzona Stwierdzam, ¿e Senat podj¹³ uchwa³ê w spra- przerwa w obradach na zg³aszanie siê senatorów wie powo³ania Komisji Regulaminowej, Etyki do pracy w Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. i Spraw Senatorskich. Wnioski zawieraj¹ce zg³o- Informujê, ¿e za chwilê zostanie og³oszona szenia do pracy w Komisji Regulaminowej, Etyki przerwa w obradach, w trakcie której odbêdzie i Spraw Senatorskich mo¿na sk³adaæ w sekreta- siê pierwsze posiedzenie Komisji Regulamino- riacie marsza³ka Senatu, w pokoju nr 188, do go- wej, Etyki i Spraw Senatorskich. Komisja wybie- dziny 13.00. Wzór takiego wniosku jest dostêpny rze kandydata na przewodnicz¹cego, a po prze- u sekretarzy pierwszego posiedzenia Senatu. rwie zostanie przeprowadzone g³osowanie nad Zarz¹dzam przerwê do godziny 14.00. wyborem przedstawionego przez komisjê kandy- (Przerwa w obradach od godziny 12 minut 48 data na przewodnicz¹cego. do godziny 14 minut 01) Zgodnie z art. 58 ust. 1 Regulaminu Senatu zwo³ujê pierwsze posiedzenie Komisji Regulami- nowej, Etyki i Spraw Senatorskich bezpoœrednio Marsza³ek Bogdan Borusewicz: po og³oszeniu przerwy w sali nr 176. Zarz¹dzam przerwê w obradach do godziny Wznawiam obrady. 15.00. Proszê senatorów sekretarzy pierwszego po- (Poruszenie na sali) siedzenia Senatu o zajêcie miejsc przy stole pre- (G³os z sali: Nie da rady, Panie Marsza³ku, trze- zydialnym. ba rozdaæ druki do g³osowania na przewodni- Przystêpujemy do rozpatrzenia punktu cz¹cego, przygotowaæ scenariusz, to naprawdê pierwszego porz¹dku obrad: powo³anie Komisji za ma³o czasu…) Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. (G³os z sali: Pó³ godziny, Panie Marsza³ku.) Informujê, ¿e do pracy w Komisji Regulamino- (G³os z sali: Piêtnaœcie minut.) wej, Etyki i Spraw Senatorskich zg³osili siê na- Przepraszam, ale ze wzglêdów technicznych stêpuj¹cy senatorowie: Piotr £ukasz Andrzejew- musi byæ godzina. ski, Mieczys³aw Augustyn, Dariusz Bachalski, Dziêkujê bardzo. Janusz Ga³kowski, Dariusz Górecki, Janusz Ku- biak, Anna Kurska, Tadeusz Lewandowski, An- (Przerwa w obradach od godziny 14 minut 05 drzej £uczycki, Zbigniew Romaszewski, Jerzy do godziny 15 minut 02) Szmit, Antoni Szymañski, Piotr Zientarski. Wniosek w sprawie powo³ania Komisji Regula- minowej, Etyki i Spraw Senatorskich zawiera- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: j¹cy projekt uchwa³y Senatu w tej sprawie zawar- Wznawiam obrady. ty jest w druku nr 2. Przystêpujemy do rozpatrzenia punktu Czy ktoœ z pañstwa senatorów chce zabraæ drugiego porz¹dku obrad: wybór przewodni- g³os w sprawie przedstawionego sk³adu Komisji cz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich? Nie Senatorskich. widzê chêtnych. Przypominam, ¿e w przerwie w obradach od- Przystêpujemy zatem do g³osowania w sprawie by³o siê pierwsze posiedzenie Komisji Regulami- powo³ania Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw nowej, Etyki i Spraw Senatorskich, która wybra- Senatorskich. ³a kandydata na przewodnicz¹cego komisji. Informujê, ¿e zgodnie z art. 53 ust. 6 Regula- Wniosek w sprawie powo³ania przewodnicz¹cego minu Senatu g³osowanie w sprawie powo³ania komisji zawarty jest w druku nr 4. sk³adu Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Sena- Senatorskich przeprowadzone bêdzie przy u¿y- torskich na przewodnicz¹cego komisji proponuje ciu aparatury do g³osowania. senatora Piotra £ukasza Andrzejewskiego. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 20 Wybór przewodnicz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich

(marsza³ek B. Borusewicz) Ryszard Janusz Bender Aleksander Bentkowski Przypominam, ¿e zgodnie z art. 53 ust. 6 Regu- Przemys³aw Berent laminu Senatu g³osowanie w sprawach perso- Adam Biela nalnych jest tajne, odbywa siê przy u¿yciu opie- Krystyna Bochenek czêtowanych kart do g³osowania. Piotr Marian Boroñ Przystêpujemy do g³osowania tajnego w spra- Bogdan Micha³ Borusewicz wie wyboru senatora Piotra £ukasza Andrzejew- Jaros³aw Marian Chmielewski skiego na przewodnicz¹cego Komisji Regulami- Ryszard Ciecierski nowej, Etyki i Spraw Senatorskich. Jerzy Mieczys³aw Chróœcikowski Za chwilê senatorowie sekretarze wrêcz¹ Krzysztof Piotr Cugowski pañstwu senatorom opieczêtowane karty do Janina Fetliñska g³osowania tajnego. Informujê, ¿e na karcie do Urszula Józefa Gacek g³osowania tajnego nale¿y postawiæ tylko jeden Janusz Piotr Ga³kowski znak „X”. Karta do g³osowania, na której posta- El¿bieta Gelert wiono wiêcej ni¿ jeden znak „X” lub nie posta- Andrzej Maria Go³aœ wiono ¿adnego, zostanie uznana za g³os nie- Jaros³aw Gowin wa¿ny. Dariusz Maciej Górecki Po wype³nieniu kart do g³osowania tajnego Ryszard Józef Górecki pañstwo senatorowie w kolejnoœci alfabetycznej Henryk Górski bêd¹ wrzucaæ te karty do urny. Nastêpnie zosta- Andrzej Stanis³aw Jaroch nie zarz¹dzona przerwa w obradach, w trakcie Stanis³aw Karczewski której wyznaczeni do przeprowadzenia g³osowa- Andrzej Jerzy Kawecki nia tajnego senatorowie sekretarze dokonaj¹ ob- Stanis³aw Kogut liczenia g³osów oraz sporz¹dz¹ protokó³ g³osowa- Bronis³aw Jan Korfanty nia tajnego. Waldemar Jerzy Kraska Proszê teraz senatorów sekretarzy o rozdanie Janusz Kubiak kart do g³osowania, a pañstwa senatorów o wy- Anna Maria Kurska pe³nienie tych kart. Kazimierz Julian Kutz (Rozmowy na sali) Jaros³aw Wac³aw Lasecki Czy wszyscy pañstwo senatorowie otrzymali Ryszard Antoni Legutko karty do g³osowania tajnego? Tadeusz Stefan Lewandowski (G³os z sali: Nie, bo niektórych panów senato- Bogdan Lisiecki rów nie ma.) Roman Edward Ludwiczuk Uch… jeszcze pan senator. Andrzej £uczycki (Rozmowy na sali) Józef Miko³aj £yczak Powtarzam pytanie: czy wszyscy pañstwo se- W³odzimierz £yczywek natorowie otrzymali karty do g³osowania tajne- Tadeusz Maæka³a go? Rozumiem, ¿e wszyscy. Adam Massalski Proszê pani¹ senator sekretarz Margaretê Mieczys³aw Stanis³aw Maziarz Budner… Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz (G³os z sali: Jeszcze pan senator…) Pawe³ Michalak A, proszê bardzo, Panie Senatorze, za chwilê Marian Mi³ek otrzyma pan kartê do g³osowania. Tomasz Wojciech Misiak Proszê pani¹ senator sekretarz Margaretê Bu- Antoni Andrzej Motyczka dner o odczytanie kolejno nazwisk senatorów, Stefan Konstanty Niesio³owski zaœ pañstwa senatorów, po wyczytaniu ich na- Miros³awa Nykiel zwisk, proszê o wrzucenie do urny wype³nionych Micha³ Ok³a kart do g³osowania tajnego. W³adys³aw Ortyl Andrzej Owczarek Maria Pañczyk-Pozdziej Senator Sekretarz Andrzej Person Margareta Budner: Krzysztof Marek Piesiewicz Miros³aw Jan Adamczak Stanis³aw Piotrowicz Franciszek Adamczyk Maciej P³a¿yñski Przemys³aw Józef Alexandrowicz Les³aw Pawe³ Podkañski Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski Krzysztof Jakub Putra Dorota Irvina Arciszewska-Mielewczyk El¿bieta Rafalska Mieczys³aw Augustyn Zbigniew W³odzimierz Rau Dariusz Jacek Bachalski Marek Dariusz Rocki 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Wnioski w sprawie porz¹dku obrad Senatu 21

(senator sekretarz M. Budner) Wyznaczeni przez marsza³ka Senatu sekreta- rze pierwszego posiedzenia Senatu: senator Doro- Zbigniew Romaszewski ta Arciszewska-Mielewczyk, senator Margareta Jadwiga Julia Rudnicka Budner i senator Tomasz Misiak, stwierdzaj¹, ¿e Czes³aw Rybka w g³osowaniu tajnym w sprawie wyboru senatora Czes³aw Wincenty Ryszka Piotra £ukasza Andrzejewskiego na przewodni- S³awomir Sadowski cz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Jacek Sauk Senatorskich oddano g³osów 97, w tym wa¿nych W³adys³aw Sidorowicz 96. 70 senatorów g³osowa³o za, 14 – przeciw, 12 Rados³aw Tomasz Sikorski senatorów wstrzyma³o siê od g³osu. Robert Maciej Smoktunowicz Warszawa, 27 paŸdziernika 2005 r.” Jan Szafraniec Poni¿ej znajduj¹ siê podpisy. (Oklaski) Zbigniew Marian Szaleniec (Senator Piotr Andrzejewski: Dziêkujê bardzo.) Jerzy Szmit Wobec wyników g³osowania stwierdzam, ¿e Antoni Szymañski Senat podj¹³ uchwa³ê w sprawie wyboru przewo- Jerzy Marek Szymura dnicz¹cego Komisji Regulaminowej Etyki i Spraw Mieczys³aw Szyszka Senatorskich. Rafa³ Józef Œlusarz Sk³adam gratulacje, Panie Senatorze, i wrê- Ewa Tomaszewska czam panu uchwa³ê. Zbigniew Andrzej Trybu³a (Senator Piotr Andrzejewski: Dziêkujê bardzo. Piotr Wach Czy mogê zabraæ g³os?) Marek Waszkowiak Tak, proszê bardzo, Panie Senatorze. Kazimierz Wiatr Roman W³adys³aw Wierzbicki El¿bieta Wiêc³awska-Sauk Senator Piotr Andrzejewski: Mariusz Sebastian Witczak Dziêkujê wszystkim pañstwu za poparcie. Edmund Kazimierz Wittbrodt Zgodnie z art. 48 ust. 2 Regulaminu Senatu Micha³ Józef Wojtczak zg³aszam wniosek formalny o uzupe³nienie po- Jacek W³adys³aw W³osowicz rz¹dku obrad o punkt: drugie czytanie projektu Ludwik Zalewski uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu Piotr Benedykt Zientarski i rozpatrzenie go jako punktu trzeciego porz¹dku Marek Zió³kowski obrad, a nastêpnie og³oszenie przerwy w celu od- Kosma Tadeusz Z³otowski bycia pierwszego czytania w komisji. Drugie czy- Czes³aw Marek ¯elichowski tanie odbêdzie siê w ramach sesji plenarnej.

Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Marsza³ek Bogdan Borusewicz:

Czy wszyscy pañstwo senatorowie oddali g³osy? W zwi¹zku z wyst¹pieniem senatora Andrze- Dziêkujê. jewskiego w sprawie zarz¹dzenia przerwy… Proszê teraz senatorów sekretarzy o obliczenie (G³osy z sali: W sprawie uzupe³nienia porz¹dku.) g³osów i sporz¹dzenie protoko³u tajnego g³osowania. Tak, w sprawie uzupe³nienia porz¹dku. Zarz¹dzam przerwê do godziny 15.30 na obli- Czy jest sprzeciw? czenie g³osów oraz sporz¹dzenie protoko³u. (G³osy z sali: Nie ma.) (Przerwa w obradach od godziny 15 minut 12 Nie ma sprzeciwu. Wniosek pana senatora An- do godziny 15 minut 30) drzejewskiego o uzupe³nienie porz¹dku obrad o punkt: drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu, nie na- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: potka³ sprzeciwu. W zwi¹zku z tym stwierdzam, ¿e Senat przyj¹³ Wznawiam obrady. wniosek o uzupe³nienie porz¹dku obrad o punkt Og³aszam wyniki g³osowania tajnego w spra- trzeci: drugie czytanie projektu uchwa³y w spra- wie wyboru senatora Piotra £ukasza Andrzejew- wie zmiany Regulaminu Senatu. skiego na przewodnicz¹cego Komisji Regulami- (Rozmowy na sali) nowej, Etyki i Spraw Senatorskich. Zarz¹dzam przerwê w obradach do godziny „Protokó³ g³osowania tajnego z dnia 27 paŸ- 17.00. W trakcie tej przerwy odbêdzie siê pier- dziernika 2005 r. w sprawie wyboru senatora wsze czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmia- Piotra £ukasza Andrzejewskiego na przewodni- ny Regulaminu Senatu. cz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Proszê senator sekretarz, pani¹ Dorotê Arcisze- Senatorskich. wsk¹-Mielewczyk, o odczytanie komunikatów. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 22 Komunikaty. Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu

Senator Sekretarz Przypominam, ¿e projekt ten zosta³ wniesiony Dorota Arciszewska-Mielewczyk: przez grupê senatorów i zawarty jest w druku nr 3. W dniu 27 paŸdziernika 2005 r. skierowa³em Uprzejmie informujê, ¿e posiedzenie Komisji ten projekt do rozpatrzenia w pierwszym czyta- Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich od- niu do Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Se- bêdzie siê w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. zaraz po natorskich. Pierwsze czytanie projektu uchwa³y og³oszeniu przerwy w obradach pierwszego posie- zosta³o przeprowadzone na posiedzeniu komisji dzenia Senatu RP szóstej kadencji w sali nr 176. w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Komisja po roz- Na posiedzeniu komisji zostanie przeprowadzone patrzeniu projektu uchwa³y przygotowa³a spra- pierwsze czytanie projektu uchwa³y w sprawie wozdanie w tej sprawie. Sprawozdanie zawarte zmiany Regulaminu Senatu, druk nr 3. jest w druku nr 3S. W zwi¹zku z zakoñczeniem pi¹tej kadencji Se- Przypominam te¿, ¿e zgodnie z art. 81 ust. 1 natu zachodzi koniecznoœæ dokonania przez Se- Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu nat wyboru dwóch cz³onków Krajowej Rady uchwa³y obejmuje przedstawienie Senatowi S¹downictwa. Pismo marsza³ka Senatu w tej sprawozdania komisji o projekcie uchwa³y, prze- sprawie zostanie pañstwu senatorom dostarczo- prowadzenie dyskusji oraz zg³aszanie wniosków. ne do skrytek. Wnioski w sprawie wyboru sena- Proszê sprawozdawcê Komisji Regulamino- torów do sk³adu Krajowej Rady S¹downictwa wej, Etyki i Spraw Senatorskich, senatora Piotra mo¿na sk³adaæ do marsza³ka Senatu od dnia £ukasza Andrzejewskiego o zabranie g³osu 28 paŸdziernika 2005 r. do dnia 17 listopada i przedstawienie sprawozdania komisji o projek- 2005 r. do godziny 24.00. Wzór zg³oszenia jest do cie uchwa³y. odebrania w pokoju nr 254. Uprzejmie informujemy panie i panów senato- rów, ¿e w pomieszczeniu nr 183 na parterze budyn- Senator Piotr Andrzejewski: ku A zosta³o zainstalowane dla pañstwa stanowisko Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! komputerowe umo¿liwiaj¹ce dostêp do Internetu. Komisja odby³a posiedzenie w pe³nym sk³adzie. Od 2 listopada w tym pomieszczeniu bêdzie równie¿ W ramach pierwszego czytania na forum komisji dostêpna prasa codzienna i czasopisma. wp³ynê³a poprawka, która zosta³a przyjêta. Sena- Uprzejmie prosimy panie i panów senatorów torowie spoza komisji bior¹cy udzia³ w posiedze- o pozostawianie, zgodnie z zasadami, kart do g³o- niu z³o¿yli wniosek o odrzucenie projektu tej sowania na sali posiedzeñ ka¿dego dnia po za- uchwa³y. Komisja zajê³a negatywne stanowisko koñczeniu posiedzenia Senatu. Karty s¹ zbiera- wobec tego wniosku: w g³osowaniu 8 osób opowie- ne, sprawdzane i rozk³adane nastêpnego dnia dzia³o siê przeciwko odrzuceniu projektu, 1 osoba posiedzenia. Dziêki temu s¹ one zawsze do pañ- wstrzyma³a siê od g³osu, a 4 by³y za, po czym przy- stwa dyspozycji. jêto poprawkê i na koniec tekst z druku nr 3S zo- Uprzejmie informujê, i¿ marsza³ek Senatu sta³ przyjêty przez komisjê nastêpuj¹cym stosun- zwo³uje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu kiem g³osów: 9 – za, 4 – przeciw. dzisiejszym, to jest 27 paŸdziernika 2005 r., bez- Uzasadnienie tej uchwa³y otrzymaliœcie, Sza- poœrednio po zakoñczeniu obrad pierwszego po- nowni Pañstwo, w druku nr 3, ale poniewa¿ siedzenia Senatu. Bezpoœrednio po zakoñczeniu w druku nr 3S nie zosta³o ono przytoczone, po- Konwentu Seniorów odbêdzie siê posiedzenie zwolê je sobie powtórzyæ. Prezydium Senatu. Dziêkujê. Przedmiotowa uchwa³a ma na celu zmianê Re- gulaminu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w po- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: staci zwiêkszenia liczby wicemarsza³ków Senatu z trzech do czterech w celu zwiêkszenia reprezen- Dziêkujê bardzo. tatywnoœci klubów w Prezydium Senatu. Wiêk- (Przerwa w obradach od godziny 15 minut 39 sza liczba wicemarsza³ków Senatu umo¿liwi do godziny 17 minut 48) usprawnienie funkcjonowania prezydium i pro- wadzenia obrad przez cz³onków prezydium oraz realizacji konstytucyjnych uprawnieñ i obowi¹z- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: ków Senatu. Wznawiam obrady. Zapewne wszyscy pañstwo wiecie, znaj¹c kon- Proszê senatorów sekretarzy pierwszego po- stytucjê i obowi¹zuj¹cy porz¹dek prawny, jaki siedzenia Senatu o zajêcie miejsc przy stole pre- jest konstytucyjny zakres uprawnieñ i obowi¹z- zydialnym. ków Senatu, które z czasem bêd¹ narastaæ, bo Listê mówców prowadziæ bêdzie senator Doro- w tej chwili ta dzia³alnoœæ dopiero siê zaczyna. ta Arciszewska-Mielewczyk. Poprawka, która zosta³a przyjêta przez Komisjê Przystêpujemy do rozpatrzenia punktu trze- Regulaminow¹, Etyki i Spraw Senatorskich, ciego porz¹dku obrad: drugie czytanie projektu zmienia tekst pierwotny w ten sposób, ¿e art. 5 uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu. regulaminu otrzymuje brzmienie: „Prezydium 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu 23

(senator P. Andrzejewski) mnoga, mówi siê o wicemarsza³kach. Mo¿e byæ bowiem tak, ¿e w g³osowaniu w trybie wiêkszo- Senatu tworz¹ marsza³ek i wicemarsza³kowie”, œciowym, wobec wymaganej bezwzglêdnej wiêk- a w art. 7 w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje szoœci g³osów nie zostanie wy³onionych czterech brzmienie: „Senat wybiera nie wiêcej ni¿ czterech wicemarsza³ków, a gdyby nie zostali oni wy³onie- wicemarsza³ków spoœród kandydatów zg³oszo- ni, Prezydium Senatu nie mog³oby rozpocz¹æ nych przez co najmniej dziesiêciu senatorów swojej dzia³alnoœci. Taki stan rzeczy, jak widaæ w g³osowaniu tajnym, podejmuj¹c uchwa³ê bez- na przyk³adzie Sejmu i tego, co siê dzieje dooko³a, wzglêdn¹ wiêkszoœci¹ g³osów.” a czego jesteœmy chyba œwiadomi, powodowa³by Uzasadnienie jest takie: chodzi o to, ¿eby ten parali¿ organu, jakim jest Senat, a do tego nie po- sk³ad prezydium, który uda nam siê dzisiaj wy- winniœmy dopuœciæ. braæ, umo¿liwi³ funkcjonowanie Senatu i ¿eby ja- Optymalna liczba, liczba dopuszczalna, to jest kieœ zastrze¿enia b¹dŸ sympatie co do koalicji czy czterech wicemarsza³ków, nie piêciu. Mo¿e byæ sojuszy – bo ta sprawa nie jest jeszcze przes¹dzo- tylko od dwóch do czterech. Podtekst? Myœlê, ¿e na – nie sparali¿owa³y pracy naczelnych organów nie muszê tego t³umaczyæ, bo jesteœmy tego œwia- pañstwa. Nie powinno siê to udaæ ¿adnemu za- domi. Tutaj uprawiamy politykê chyba w mniej- pleczu politycznemu. Organy pañstwa od razu szym stopniu ni¿ w Sejmie, dla którego jest to za- powinny rozpocz¹æ pracê dla dobra pañstwa danie priorytetowe. Dziêkujê. i obywateli. Takie intencje przyœwiecaj¹ temu projektowi. Powinniœmy te prace usprawniæ, niezale¿nie od Marsza³ek Bogdan Borusewicz: tego, jaka bêdzie koalicja i co bêdzie na przy- Dziêkujê, Panie Senatorze. sz³oœæ uzgadniaæ. Taka by³a, mówi¹c zwiêŸle, Jeszcze s¹ pytania. motywacja wnioskodawców. Proszê bardzo, pan senator. Prosimy o podanie Je¿eli bêd¹ jakieœ pytania, to postaram siê na nazwiska. nie odpowiedzieæ. Senator Mieczys³aw Augustyn: Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Augustyn, Mieczys³aw Augustyn. Dziêkujê. Mam pytanie. Czy uzasadnienie jest integral- Zgodnie z art. 81 ust. 2 Regulaminu Senatu n¹ czêœci¹ uchwa³y? chcia³bym zapytaæ, czy ktoœ z pañstwa senato- rów chce zg³osiæ trwaj¹ce nie d³u¿ej ni¿ minutê zapytanie do sprawozdawcy komisji w zwi¹zku Senator Piotr Andrzejewski: z przedstawionym sprawozdaniem oraz do upo- Nie, uzasadnienie jest uzasadnieniem. To nie wa¿nionego przedstawiciela wnioskodawców. jest tak, jak w kodeksie postêpowania admini- Przypominam, ¿e wnioskodawcy upowa¿nili do stracyjnego, bo o to zapewne pyta pan senator ja- ich reprezentowania równie¿ senatora Piotra £u- ko doœwiadczony samorz¹dowiec. Kodeks postê- kasza Andrzejewskiego. powania administracyjnego, zw³aszcza w odnie- Proszê bardzo, pan senator Wittbrodt. sieniu do orzecznictwa, stanowi, ¿e uzasadnienie jest integraln¹ czêœci¹ decyzji, tymczasem tutaj uzasadnienie ma na celu tylko to, ¿ebyœmy wie- Senator Edmund Wittbrodt: dzieli, jakimi motywami siê kierujemy. Obo- Dziêkujê bardzo. wi¹zuj¹cy jest jedynie literalny tekst przepisu, li- Panie Marsza³ku, ja mam pytanie do pana se- teralny tekst regulaminu. natora sprawozdawcy. Art. 1 ust. 2 stanowi, i¿ (Senator Mieczys³aw Augustyn: Dziêkujê Senat wybiera nie wiêcej ni¿ czterech wicemar- bardzo.) sza³ków. W tej sytuacji wa¿ne by by³o, kto, jak i kiedy okreœla liczbê wicemarsza³ków wybiera- nych przez Senat. Argumentem nie mo¿e byæ to, Marsza³ek Bogdan Borusewicz: czy uda siê ich wybraæ, czy siê nie uda – zwykle po- Dziêkujê bardzo. daje siê sposób, w jaki okreœla siê tê liczbê w danej Czy s¹ jeszcze jakieœ pytania? kadencji. Czy komisja nad tym dyskutowa³a? Proszê bardzo.

Senator Piotr Andrzejewski: Senator Tadeusz Maæka³a: Odpowiadam: aktualnie przyjêta treœæ tej Mam nastêpuj¹ce pytanie. Je¿eli jest tak, ¿e uchwa³y pozwala funkcjonowaæ Senatowi z Pre- chodzi o to, aby usprawniæ dzia³anie Senatu, to zydium Senatu w sk³adzie: marsza³ek i co naj- dlaczego nie zapisaæ po prostu „czterech wice- mniej dwóch wicemarsza³ków. Jest tu liczba marsza³ków”? Je¿eli ma to byæ usprawnienie, to 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 24 Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu

(senator T. Maæka³a) Senator Mieczys³aw Augustyn: powinno byæ czterech, a nie „nie wiêcej ni¿ czte- Bez obawy, nie zajmê du¿o czasu. rech”. Co to oznacza? My nie wiemy, czy czterech Panie Marsza³ku! Panie i Panowie Senatorowie! usprawni dzia³anie. Chcia³bym powtórzyæ czêœæ spoœród moich No, ja nie bardzo to rozumiem, projekt uchwa- uwag, które zg³asza³em na posiedzeniu Komisji ³y w ogóle nie przystaje do uzasadnienia. Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. Otó¿ jest bardzo wa¿ne, ¿ebyœmy dzisiaj, rozpo- czynaj¹c obrady, przypomnieli sobie ten czas i to, Senator Piotr Andrzejewski: co nas tutaj przyprowadzi³o. Poprzysiêgliœmy so- Z tego, co rozumiem, to nie jest pytanie, lecz bie – w opozycji do tego, co by³o poprzednio – ¿e ju¿ stwierdzenie. Proszê zatem daæ temu wyraz w g³o- nigdy to, co jest myœl¹ prawdziw¹, nie bêdzie zata- sowaniu, opowiadaj¹c siê przeciwko tej uchwale. jane, nie bêdzie zmieniane, ¿e nasze ustawy i na- sze postanowienia bêd¹ klarowne i bêd¹ odzwier- ciedla³y rzeczywiste intencje. Panie i Panowie Se- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: natorowie, na posiedzeniu Komisji Regulamino- Proszê bardzo, pan senator Smoktunowicz. wej, Etyki i Spraw Senatorskich zg³osi³em, ¿e w moim przekonaniu w wypadku tej uchwa³y, pierwszej naszej merytorycznej uchwa³y, niestety Senator Robert Smoktunowicz: tak nie jest. Nie jest tak dlatego, ¿e tak naprawdê Ja równie¿ mam pytanie do sprawozdawcy. za t¹ uchwa³¹ stoi jakaœ intencja polityczna, a nie, Skoro ma byæ nie wiêcej ni¿ czterech wicemar- jak mówi³ pan senator przewodnicz¹cy Andrze- sza³ków, to czy w tej sytuacji odwo³anie dwóch jewski, kwestie przedstawione w uzasadnieniu. wicemarsza³ków, pañskim zdaniem, usprawni Jeœli naprawdê chodzi o to, ¿eby wszystkie dzia³anie prezydium? Mówiê o odwo³aniu dwóch, kluby by³y reprezentowane w prezydium, to chcê bo jest to mo¿liwe. pañstwu przypomnieæ – a zapyta³em o to pana marsza³ka – ¿e do laski marsza³kowskiej wp³ynê- Senator Piotr Andrzejewski: ³y powiadomienia, i¿ zawi¹za³y siê trzy takie klu- by. A wiêc w prezydium wystarczy miejsca dla Proszê pañstwa, przykro mi bardzo, ale ja tu wszystkich, nie ma z tym problemu. odpowiadam jako sprawozdawca komisji, a nie Je¿eli jest tak, jak pañstwo piszecie – a opiera- jako senator Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski. my siê na prawdzie i tylko prawdzie – ¿e chodzi Panu senatorowi odpowiem na to pytanie jako o reprezentacjê klubów, to jak mamy rozumieæ Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski w bezpoœre- zg³oszenie przez czêœæ pañstwa senatorów zacne- dniej rozmowie, jeœli zaœ chodzi o komisjê, to nie go sk¹din¹d cz³owieka, naszego kolegi, ale niebê- zajmowa³a siê ona tym zagadnieniem. Dziêkujê d¹cego cz³onkiem ¿adnego klubu? Dla kogo bardzo. (Oklaski) i w jakiej intencji chcecie pañstwo w takim razie zmiany tego regulaminu? Proszê jasno to powie- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: dzieæ. Bo jeœli zale¿y wam, Panie i Panowie Sena- Czy ktoœ ma jeszcze jakieœ pytania? torowie z Prawa i Sprawiedliwoœci, ¿eby wszyscy Nie ma chêtnych. Dobrze. znaleŸli dzisiaj, i to bez ¿adnych problemów, re- Dziêkujê bardzo, Panie Senatorze, dziêkujê. prezentacjê w prezydium, to wystarczy zag³oso- Otwieram dyskusjê. waæ tak, jak piszecie: za przedstawicielem ka¿de- Przypominam o wymogach regulaminowych go z klubów. Dziêkujê bardzo. (Oklaski) dotycz¹cych czasu przemówienia senatorów – to jest art. 46 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu – o ko- niecznoœci zapisywania siê do g³osu u senatora Marsza³ek Bogdan Borusewicz: prowadz¹cego listê mówców, a przede wszystkim Dziêkujê, Panie Senatorze. o obowi¹zku sk³adania podpisanych wniosków Proszê o zabranie g³osu pana senatora Jacka o charakterze legislacyjnym do marsza³ka Senatu. Bachalskiego. Czy ktoœ co do tego punktu… Przepraszam… (G³os z sali: Wpisuj¹ siê…) Tak, przepraszam. Kto siê wpisa³? Senator Dariusz Bachalski: (G³os z sali: Pan Augustyn.) Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! Proszê bardzo, Panie Senatorze. Uzasadnienie omawianej przez nas uchwa³y Pan senator Augustyn. przedstawione przez wnioskodawców jest kurio- (Rozmowy na sali) zalne, szczególnie w œwietle dominacji PiS w Sena- Przypominam: pan senator ma dziesiêæ mi- cie. Ja mam wra¿enie – i podzielaj¹ je moi koledzy nut, a potem, w nastêpnym wyst¹pieniu, o po³o- i kole¿anki z Platformy Obywatelskiej – ¿e PiS chce wê mniej. zjeœæ ciastko i mieæ ciastko. To jest bardzo widocz- 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu 25

(senator D. Bachalski) Senator Krzysztof Putra: ne. Jesteœmy pod wra¿eniem tego, ¿e to potencjal- Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! ne zwiêkszenie – bo trzeba w tej chwili mówiæ o tej Nie mo¿na pozostawiæ wypowiedzi senatorów zmianie jako o potencjalnym zwiêkszeniu liczby Platformy Obywatelskiej bez komentarza. wicemarsza³ków – jest czymœ, co mo¿na by na- Po pierwsze, nie ma tutaj ¿adnej gry, choæ to, zwaæ prezentem albo sp³aceniem d³ugu. co siê tutaj dzieje, jest polityk¹. Senat jest cia³em W zwi¹zku z tym, ¿eby nie powtarzaæ ju¿ argu- politycznym. Ustawodawczym, ale politycznym. mentów mojego kolegi, chcia³bym z³o¿yæ wniosek I, Panowie Senatorowie, jest dok³adnie tak: o odrzucenie projektu uchwa³y, który to wniosek Prawo i Sprawiedliwoœæ pomimo ¿e wygra³o wy- niniejszym przedk³adam, wczeœniej go podpi- bory, nie wystawi³o jako kandydata na mar- sawszy. (Oklaski) sza³ka Wysokiej Izby cz³onka Prawa i Sprawiedli- woœci i cz³onka klubu parlamentarnego. Wysu- nêliœmy kandydaturê, o której mówi³em w tej Iz- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: bie – bo mia³em honor i zaszczyt przedstawiaæ ja- Dziêkujê, Panie Senatorze. ko kandydata na marsza³ka pana Borusewicza, Pan senator Kosma Z³otowski, a potem… który dzisiaj jest marsza³kiem – czyli kandydatu- rê osoby wybitnie niezale¿nej. Nie mo¿na w ¿aden sposób przypisaæ mu tego, ¿e jest cz³onkiem Pra- Senator Kosma Z³otowski: wa i Sprawiedliwoœci. Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! Po drugie, zg³aszamy te¿ – bo nasi senatorowie Ja nie rozumiem, sk¹d takie ogromne kontro- podpisali siê pod t¹ kandydatur¹ – pana Macieja wersje. Wszyscy wiedz¹, o co tutaj chodzi. Wszys- P³a¿yñskiego. Nie jest to ¿adna tajemnica. Uwa- cy wiedz¹, ¿e skoro Prezydium Senatu sk³ada siê ¿amy tê postaæ za bardzo wybitn¹ w polskiej poli- z marsza³ka i trzech b¹dŸ czterech wicemar- tyce. Utworzy³ on, jako jeden z trzech, Platformê sza³ków, to je¿eli nie ma pe³nej liczby wicemar- Obywatelsk¹. Nie wiem, dlaczego dzisiaj pañstwo sza³ków, nie ma te¿ Prezydium Senatu. I st¹d ta macie takie du¿e obiekcje co do cz³owieka, który poprawka, która mówi o zwiêkszeniu liczby wice- w du¿ej mierze mo¿e pomóc. marsza³ków, ale jednoczeœnie nie zak³ada, ¿e ta- I nie rozumiem, szczerze to mówiê, nie rozu- ka koniecznoœæ zachodzi. Mo¿emy wiêc powiêk- miem szczególnie wypowiedzi pana senatora Nie- szyæ liczbê wicemarsza³ków do czterech, ale pre- sio³owskiego, choæ mo¿e prezentowanych nie zydium bêdzie funkcjonowa³o równie¿ z, tym ra- w Wysokiej Izbie, ale poza t¹ Izb¹. My otwieramy zem, minimum dwoma wicemarsza³kami. furtkê w ka¿dym miejscu, choæ Platforma nie (G³os z sali: To ju¿ wiemy.) bardzo chce z tego korzystaæ. Niemniej jednak W³aœnie, to ju¿ pañstwo wiedz¹. I my równie¿ w tym miejscu te¿ jest wyraŸnie otwarta furtka do wiemy, ¿e istnieje takie niebezpieczeñstwo, i¿ tego, by koalicja mog³a powstaæ. Mo¿emy tutaj moglibyœmy dzisiaj nie wybraæ prezydium. A jeœ- o wiele rzeczy siê spieraæ, ale Prezydium Senatu libyœmy dzisiaj nie wybrali prezydium, to Senat powinno zostaæ ukonstytuowane dzisiaj. Bardzo by nie funkcjonowa³, Drodzy Pañstwo, w³aœnie dziêkujê. (Oklaski) w zwi¹zku z tym, co niektórzy, obecni tutaj, na tej sali, zamierzaj¹ zrobiæ. Tak wiêc ta poprawka uniemo¿liwia blokowanie prac Senatu. I za to po- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: winniœcie pañstwo byæ nam wdziêczni i powinni- Dziêkujê, Panie Senatorze. œcie za t¹ poprawk¹ zag³osowaæ, do czego wszyst- Kto nastêpny? kich pañstwa wzywam. (Senator Sekretarz Tomasz Misiak: Pan sena- (Weso³oœæ na sali) tor Gowin.) Dziêkujê serdecznie. (Oklaski) Pan senator Gowin. Proszê o zabranie g³osu. I jeszcze jedno chcia³bym dodaæ. Otó¿ je¿eli dzisiaj okaza³oby siê po g³osowaniu, ¿e nie wszy- stkie kluby maj¹ swoj¹ reprezentacjê w prezy- Senator Jaros³aw Gowin: dium, to przecie¿ zawsze bêdzie istnia³a mo¿li- Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! woœæ, by to zmieniæ i uzupe³niæ… Chcia³bym, ¿eby ta moja wypowiedŸ wyrwa³a (Poruszenie na sali) siê z logiki konfrontacji, a w ka¿dym razie ¿eby …do czego pañstwa równie¿ zachêcam. (Oklaski) zosta³a odebrana inaczej ni¿ jako wypowiedŸ w duchu pewnej konfrontacji, do której dochodzi tutaj miêdzy nami. To znaczy, je¿eli mamy powie- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: dzieæ sobie prawdê, to powiedzmy sobie tê praw- Pan senator Putra. dê – mówiê tutaj do kolegów z Prawa i Sprawiedli- Przypominam, ¿e zapisywaæ siê trzeba tutaj. woœci i do kolegów z Platformy Obywatelskiej. Oczywiœcie widzê i… Ale proszê o to. Przeszar¿owaliœmy, proszê pañstwa. Wy prze- 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 26 Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu

(senator J. Gowin da mo¿liwoœæ zaistnienia, zafunkcjonowania Prezydium Senatu w sytuacji akceptacji przez szar¿owaliœcie, my przeszar¿owaliœmy. Obie Senat zg³oszonych kandydatów. Je¿eli bêdzie ta- strony da³y siê uwik³aæ w logikê walki. I apelujê kie g³osowanie, które wy³oni dwóch cz³onków, to do obu stron, ¿ebyœmy spróbowali siê z tej logiki ju¿ powstanie prezydium. Ale to rozwi¹zanie nie wyrwaæ, ¿ebyœmy spróbowali pomyœleæ o tych stanowi o ¿adnym przymusie, ani w jedn¹, ani milionach ludzi, którzy nie g³osowali na Platfor- w drug¹ stronê. Dziêkujê. mê i nie g³osowali na Prawo i Sprawiedliwoœæ, ale g³osowali na koalicjê: Platforma – Prawo i Spra- wiedliwoœæ. Bo ci ludzie nam tego nie wybacz¹. Marsza³ek Bogdan Borusewicz: To, co w tej chwili robimy, jest, proszê pañstwa, Dziêkujê. gr¹ Polsk¹. I dlatego apelujê, ¿ebyœmy… Pan senator Augustyn. Ja pomijam sprawê czwartego kandydata… Chocia¿ wydaje mi siê, Panie Senatorze, ¿e pan dla dobra Polski móg³by te¿ zrezygnowaæ z tej Senator Mieczys³aw Augustyn: funkcji. Ale je¿eli musi byæ czwarty wicemarsza- Poprzednio nie zaj¹³em dziesiêciu minut, teraz ³ek, to apelujê do kolegów z Prawa i Sprawiedli- nie zajmê piêciu. woœci, ¿eby poparli, w imiê zobowi¹zania wobec Powiem tylko krótko: rzeczywiœcie, prawdziwe tych milionów Polaków, kandydaturê senatora intencje sprawdzaj¹ siê nie w s³owach, lecz w czy- Niesio³owskiego. Dziêkujê. (Oklaski) nach. Mam nadziejê, ¿e tej rozbie¿noœci, o której nie mówi³em, na tej sali nie bêdzie. Jeœli rzeczywiœcie jest tak jak w Sejmie, ¿e ka¿- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: dy klub powinien mieæ swoj¹ reprezentacjê, to powinienem, Panie i Panowie Senatorowie z wiê- Dziêkujê bardzo. kszoœci tej Izby, byæ spokojny o wynik nastêp- Poproszê o zabranie g³osu senatora Ga³kow- nych g³osowañ. Ale jeœli jest inaczej, to oznacza, skiego. Drogi Panie Senatorze Z³otowski, ¿e wprawdzie furtka jest otwarta, ale cerber stoi i mówi, kto mo¿e przez ni¹ wejœæ. Dziêkujê. (Oklaski) Senator Janusz Ga³kowski:

Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Nawi¹zuj¹c do wypowiedzi przedmówcy, Dziêkujê, Panie Senatorze. cz³onka komisji z ramienia Platformy Obywatel- (G³os z sali: Stoi, stoi.) skiej, chcia³bym zwróciæ uwagê, i¿ w uzasadnie- Informujê, ¿e lista mówców zosta³a wyczerpana. niu uchwa³y w druku nr 3 nie znajduje siê zapis, Zamykam dyskusjê. ¿e ka¿dy klub musi mieæ wicemarsza³ka. Mowa Informujê, ¿e w dyskusji senator… jest o tym, ¿e zmiana ta ma na celu zwiêkszenie (G³os z sali: Jest wniosek formalny.) reprezentatywnoœci klubów. To nie jest tak, ¿e (Rozmowy na sali) musi siê to prze³o¿yæ automatycznie, stawiaj¹c (G³os z sali: W dyskusji?) nas w sytuacji pewnego przymusu. (Senator Piotr Andrzejewski: Nie w dyskusji, To, co zosta³o tutaj powiedziane, stanowi jedy- wniosek formalny.) nie o tym, ¿e staraliœmy siê w ramach Komisji Re- Wniosek formalny, proszê bardzo. Bo dysku- gulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich o danie sjê ju¿ zamkn¹³em. takiego instrumentu, który umo¿liwi utworzenie dzisiaj Prezydium Senatu i umo¿liwi pracê tego organu. Je¿eli reprezentatywnoœæ ma byæ rozu- Senator Piotr Andrzejewski: miana jedynie w ten sposób, ¿e wicemarsza³kiem Senatu mo¿e byæ tylko cz³onek klubu, to ona jest Wniosek formalny. Ÿle zrozumiana. To nie reprezentant klubu musi W zwi¹zku z tym, ¿e w trakcie dyskusji zosta³ byæ cz³onkiem prezydium… Oczywiœcie mo¿e z³o¿ony wniosek przeciwny do wniosku przedsta- nim byæ, ale przedstawione uzasadnienie ani in- wionego przez komisjê w sprawozdaniu i wobec tencja projektu nie wykluczaj¹ tego, aby równie¿ tego – w myœl obowi¹zuj¹cego jeszcze dziœ regula- senator niebêd¹cy przedstawicielem jakiegoœ minu, w myœl art. 81 ust. 5 – Senat nie mo¿e nie- klubu zasiada³ w prezydium. I tak nale¿y to od- zw³ocznie przyst¹piæ do trzeciego czytania, wno- czytywaæ. szê, aby pan marsza³ek, zgodnie z art. 81 ust. 4, Dotychczasowy zapis rzeczywiœcie móg³ suge- by³ ³askaw wyznaczyæ – i to natychmiast, je¿eli rowaæ, ¿e skoro s¹ trzy kluby, to tylko te trzy klu- taka bêdzie wola pana marsza³ka – termin przed- by powinny mieæ przedstawiciela w prezydium. stawienia dodatkowego sprawozdania przez ko- Ale my chcemy stworzyæ taki instrument, który misjê regulaminow¹. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Komunikaty. Drugie czytanie projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu (cd.) 27

Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Marsza³ek Bogdan Borusewicz:

Informujê, ¿e w dyskusji wniosek o charakte- Wznawiam obrady. rze legislacyjnym na piœmie z³o¿y³ pan senator Powracamy do rozpatrzenia punktu trze- Jacek Bachulski… ciego porz¹dku obrad: drugie czytanie projektu (Senator Dariusz Bachalski: Dariusz Bachalski.) uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu. Bachalski, przepraszam najmocniej. Przypominam, ¿e Senat po przeprowadzeniu Poniewa¿ podczas drugiego czytania zosta³ drugiego czytania projektu uchwa³y skierowa³ pro- z³o¿ony wniosek o charakterze legislacyjnym, jekt do Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Sena- zgodnie z art. 81 ust. 3 Regulaminu Senatu po- torskich i zobowi¹za³ komisjê do przedstawienia je- nownie kierujê przedstawiony projekt uchwa³y szcze na obecnym posiedzeniu Senatu dodatkowe- do Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Sena- go sprawozdania. Komisja w przerwie w obradach torskich w celu ustosunkowania siê przez komi- ustosunkowa³a siê do zg³oszonego w toku dyskusji sjê do zg³oszonych w toku dyskusji wniosków wniosku i przygotowa³a dodatkowe sprawozdanie. i przygotowania dodatkowego sprawozdania. Przypominam, ¿e sprawozdanie to zawarte jest Zarz¹dzam… w druku nr 3X. (G³os z sali: Jeszcze, jeszcze…) Wobec przygotowania przez komisjê dodatko- Tak? wego sprawozdania Senat mo¿e przyst¹piæ do (Senator Sekretarz Tomasz Misiak: Ni¿ej. Ju¿.) trzeciego czytania projektu uchwa³y. Przepraszam. Przystêpujemy wiêc do trzeciego czytania projek- Dobrze. By³ wniosek dotycz¹cy terminu. tu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu Senatu. Czy nie ma sprzeciwu w tej kwestii? Przypominam, ¿e zgodnie z art. 82 ust. 1 Regu- (G³os z sali: Nie ma.) laminu Senatu trzecie czytanie projektu uchwa³y W zwi¹zku z tym… obejmuje: po pierwsze, przedstawienie Senatowi (G³os z sali: Komunikat.) dodatkowego sprawozdania komisji o projekcie …proszê komisjê o zebranie siê w przerwie, uchwa³y, po drugie, g³osowanie. natychmiast, dokonanie ustaleñ i przedstawie- Proszê sprawozdawcê Komisji Regulaminowej, nie sprawozdania. Etyki i Spraw Senatorskich senatora Piotra £uka- (Senator Sekretarz Tomasz Misiak: I jeszcze sza Andrzejewskiego o zabranie g³osu i przedsta- komunikat.) wienie dodatkowego sprawozdania komisji. Komunikat, proszê bardzo. Senator Piotr Andrzejewski: Senator Sekretarz Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! Na posiedzeniu Komisji Regulaminowej, Etyki Uprzejmie informujê, ¿e posiedzenie Komisji i Spraw Senatorskich g³osowano nad z³o¿onymi Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich od- wnioskami w sposób nastêpuj¹cy: wniosek o od- bêdzie siê w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. dzie- rzucenie projektu uchwa³y zosta³ odrzucony siêæ minut po og³oszeniu przerwy w obradach 7 g³osami, 4 senatorów g³osowa³o przeciw jego pierwszego posiedzenia Senatu RP szóstej ka- odrzuceniu, zosta³ zaœ przyjêty wniosek komisji dencji w sali nr 176. Porz¹dek obrad: rozpatrze- zawarty w druku nr 3S, zrelacjonowany poprzed- nie wniosków zg³oszonych w doku dyskusji nio, g³osami cz³onków komisji w tej samej pro- w drugim czytaniu projektu uchwa³y Senatu porcji. Dziêkujê bardzo. Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zmiany Re- gulaminu Senatu; druk senacki nr 3. Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Dziêkujê bardzo. Przypominam, ¿e zgodnie z art. 82 ust. 2 No dobrze. Dlaczego dziesiêæ minut po…? w zwi¹zku z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu (G³osy z sali: Bo musi byæ zestawienie.) g³os mog¹ zabraæ sprawozdawcy i wnioskodawcy. Rozumiem, zestawienie. Czy pan senator… Aha, ju¿ pan senator za- Dobrze. To w takim razie… bra³ g³os. (G³os z sali: Minimum godzina.) Czy pan senator Bachalski chce zabraæ g³os? Og³aszam przerwê do godziny 19.20… (Senator Dariusz Bachalski: Nie, dziêkujê.) (G³osy z sali: Nie, nie!) Dziêkuje. (G³osy z sali: Do 19.00.) Zgodnie z art. 82 ust. 3 Regulaminu Senatu Dobrze. Og³aszam przerwê do godziny 19.00. przed przyst¹pieniem do g³osowania senatoro- (Przerwa w obradach od godziny 18 minut 19 wie mog¹ zg³aszaæ trwaj¹ce nie d³u¿ej ni¿ minutê do godziny 19 minut 02) zapytania do sprawozdawców i wnioskodawców 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 28 Wybór wicemarsza³ków Senatu

(marsza³ek B. Borusewicz) sza³ków Senatu. Chcia³bym zapytaæ: czy bêd¹ zg³aszane jeszcze jakieœ kandydatury? Nie. w zwi¹zku z przedstawionym dodatkowym spra- Wobec tego przystêpujemy do rozpatrzenia wozdaniem. punktu czwartego porz¹dku obrad: wybór wice- Czy ktoœ z pañstwa senatorów chcia³by zg³osiæ marsza³ków Senatu. takie zapytanie? Nie widzê chêtnych. Dziêkujê. Informujê, ¿e na stanowiska wicemarsza³ków Zgodnie z art. 82 ust. 1 pkt 2 Regulaminu Se- Senatu zostali zg³oszeni nastêpuj¹cy kandydaci: natu przystêpujemy do g³osowania w sprawie pan senator Ryszard Legutko, pan senator Ste- projektu uchwa³y w sprawie zmiany Regulaminu fan Niesio³owski, pan senator Maciej P³a¿yñski Senatu. i pan senator Krzysztof Putra. Informujê, ¿e zgodnie z art. 82 ust. 6 Regula- Proszê teraz przedstawiciela wnioskodawców, minu Senatu w pierwszej kolejnoœci zostanie senatora Krzysztofa Putrê, o przedstawienie kan- przeprowadzone g³osowanie nad wnioskiem dydatury senatora Ryszarda Legutki. o odrzucenie projektu uchwa³y – punkt ozna- czony rzymsk¹ jedynk¹ w druku nr 3X – a nastê- Senator Krzysztof Putra: pnie, w przypadku odrzucenia tego wniosku, Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! nad wnioskiem o przyjêcie projektu uchwa³y Pan Ryszard Legutko nie jest cz³onkiem Prawa przedstawionym przez komisjê w druku nr 3S. i Sprawiedliwoœci. Zosta³ wybrany z listy Prawa Przystêpujemy do g³osowania nad wnioskiem i Sprawiedliwoœci i jest cz³onkiem Klubu Prawa o odrzucenie projektu uchwa³y, czyli nad wnios- i Sprawiedliwoœci. kiem oznaczonym rzymsk¹ jedynk¹ w druku nr 3X. Pan profesor Ryszard Legutko urodzi³ siê 24 gru- Proszê o naciœniêcie przycisku obecnoœci. dnia 1949 r. w Krakowie. Obecnie mieszka w pod- Kto z pañstwa senatorów jest za przyjêciem krakowskim Mnikowie. Jest ¿onaty, ma dwoje dzie- przedstawionego wniosku, proszê o naciœniêcie ci – doros³¹ córkê i piêtnastoletniego syna. przycisku „za” i podniesienie rêki. Z wykszta³cenia jest filologiem angielskim i filo- Kto jest przeciwko, proszê o naciœniêcie przy- zofem. Od samego pocz¹tku kariery jest zwi¹zany cisku „przeciw” i podniesienie rêki. z Uniwersytetem Jagielloñskim. Obecnie pracuje Kto siê wstrzyma³ od g³osu, proszê o naciœniê- jako profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii Uni- cie przycisku „wstrzymujê siê” i podniesienie rêki. wersytetu Jagielloñskiego oraz Wy¿szej Szkole Dziêkujê. Proszê o podanie wyników g³osowania. Europejskiej imienia ksiêdza Józefa Tischnera. Na 96 obecnych senatorów 33 g³osowa³o za, 62 Prowadzi³ badania i wyk³ada³ na wielu uniwersy- – przeciw, 1 senator wstrzyma³ siê od g³osu. (G³o- tetach w Europie i Ameryce. Jest autorem kilku- sowanie nr 4) nastu ksi¹¿ek, równie¿ w jêzykach obcych. Wniosek zosta³ odrzucony. W latach osiemdziesi¹tych zwi¹za³ siê z opozy- (Rozmowy na sali) cj¹ antykomunistyczn¹, g³ównie jako redaktor Wobec odrzucenia projektu… i publicysta w drugim obiegu. By³ miêdzy innymi (G³os z sali: Wniosku.) jednym z redaktorów „Arki”, niezale¿nego i wp³y- Tak, tak, przepraszam. wowego periodyku w tamtym okresie. Dzia³al- Wobec odrzucenia wniosku o odrzucenie pro- noœæ publicystyczn¹ kontynuowa³ w Polsce nie- jektu uchwa³y przystêpujemy do g³osowania nad podleg³ej, g³ównie w prasie o orientacji konser- wnioskiem o przyjêcie projektu uchwa³y przed- watywnej. W swojej publicystyce podejmuje pro- stawionym w sprawozdaniu komisji, wnioskiem blemy wspó³czesnej cywilizacji oraz problem oznaczonym rzymsk¹ dwójk¹ w druku nr 3X. konfliktów ideologicznych. Proszê o naciœniêcie przycisku obecnoœci. Od kilkunastu lat prowadzi Oœrodek Myœli Po- Kto jest za przyjêciem tego wniosku, proszê litycznej, niezale¿n¹ instytucjê edukacyjn¹, ba- o naciœniêcie przycisku „za” i podniesienie rêki. dawcz¹ oraz wydawnicz¹ zajmuj¹c¹ siê proble- Kto jest przeciw, proszê o naciœniêcie przycis- mami ustrojowymi, filozofii politycznej i polityki ku „przeciw” i podniesienie rêki. zagranicznej. Kto wstrzyma³ siê od g³osu, proszê o naciœ- Nie jest i nigdy nie by³ cz³onkiem ¿adnej partii. niêcie przycisku „wstrzymujê siê” i podniesie- Z rekomendacji Prawa i Sprawiedliwoœci kandy- nie rêki. dowa³ w wyborach do Senatu z regionu ma³opol- Proszê o podanie wyników. skiego, gdzie uzyska³ jeden z najlepszych wyni- Na 96 obecnych senatorów 64 g³osowa³o za, 32 ków w Polsce. Dziêkujê bardzo. – przeciw, nikt siê nie wstrzyma³ od g³osu, wszys- cy g³osowali. (G³osowanie nr 5) Wobec wyników g³osowania stwierdzam, ¿e Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senat podj¹³ uchwa³ê w sprawie zmiany Regula- Dziêkujê. minu Senatu. Proszê teraz przedstawiciela wnioskodawców, Wysoka Izbo, informujê, ¿e do tej pory zosta³o senatora Romana Ludwiczuka, o przedstawienie zg³oszonych czterech kandydatów na wicemar- kandydatury senatora Stefana Niesio³owskiego. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Wybór wicemarsza³ków Senatu 29

Senator Roman Ludwiczuk: ich prac¹. Nie wyobra¿amy sobie, a¿eby cz³owiek tak wielkiego formatu, cz³owiek walki o woln¹ Panie Marsza³ku! Panie i Panowie Senatorowie! Polskê, cz³owiek, który zap³aci³ za tê walkê wielo- Mam zaszczyt i wielk¹ przyjemnoœæ w imieniu letnim wiêzieniem, cz³owiek, dziêki któremu mo- senatorów Platformy Obywatelskiej zg³osiæ i re- ¿emy siê cieszyæ wolnoœci¹, demokracj¹ i byciem komendowaæ kandydaturê pana senatora Stefa- w tym miejscu, nie uzyska³ poparcia od wspó³to- na Niesio³owskiego na wicemarsza³ka Senatu. warzyszy tej walki i wszystkich tych, którym (G³os z sali: G³oœniej.) idea³y Sierpnia nie s¹ obce. Dziêkujê. (Oklaski) (G³os z sali: Mikrofon.) G³oœniej? Dobrze. Znakomita wiêkszoœæ pañstwa zna ¿yciorys Marsza³ek Bogdan Borusewicz: pana senatora, dlatego pozwolê sobie przedsta- Dziêkujê bardzo. wiæ tylko kilka faktów. Proszê teraz przedstawiciela wnioskodawców, Jest on cz³onkiem Platformy Obywatelskiej. senatora Krzysztofa Putrê, o przedstawienie kan- Kandydowa³ z Komitetu Wyborczego Platformy dydatury senatora Macieja P³a¿yñskiego. Obywatelskiej. By³ pos³em na Sejm dziesi¹tej, pierwszej i trzeciej kadencji. Urodzi³ siê 4 lutego 1944 r. W roku 1966 ukoñ- Senator Krzysztof Putra: czy³ studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Panie Marsza³ku! Wysoki Senacie! Uniwersytetu £ódzkiego. W roku 1979 uzyska³ Pan Maciej P³a¿yñski urodzi³ siê 10 lutego stopieñ doktora, w roku 1990 – doktora habilito- 1958 r. w M³ynarach w dawnym województwie el- wanego, a w roku 1995 – profesora. bl¹skim. Jest mê¿em El¿biety, prawnika, sêdzie- W latach 1965–1970 dzia³a³ w podziemnej an- go cywilisty, ojcem trojga dzieci: Jakuba, Kata- tykomunistycznej organizacji „Ruch”, za co zo- rzyny i Kacpra. sta³ aresztowany w roku 1970, a rok póŸniej ska- Po ukoñczeniu Liceum Ogólnokszta³c¹cego zany na siedem lat wiêzienia. W roku 1974 zosta³ w Pas³êku wyjecha³ na Œl¹sk, gdzie przez rok zwolniony na mocy amnestii. pracowa³ jako robotnik fizyczny, miêdzy innymi W latach 1977–1980 by³ cz³onkiem Ruchu Ob- przy budowie Huty Katowice. Po rozpoczêciu rony Praw Cz³owieka i Obywatela. By³ wspó³za³o- w 1977 r. studiów na Wydziale Prawa Uniwersy- ¿ycielem, a od roku 1980 cz³onkiem Zarz¹du Re- tetu Gdañskiego zwi¹za³ siê z Ruchem M³odej gionalnego NSZZ „Solidarnoœæ” Ziemi £ódzkiej. Polski. W sierpniu 1980 r. by³ wspó³za³o¿ycielem Internowany w roku 1981, zosta³ zwolniony po Niezale¿nego Zrzeszenia Studentów, pierwszej jedenastu latach… przepraszam, po jedenastu w Polsce niezale¿nej organizacji studenckiej. miesi¹cach. By³ wspó³za³o¿ycielem Zjednoczenia Jesieni¹ 1981 r. kierowa³ strajkiem okupacyj- Chrzeœcijañsko-Narodowego, w którym od nym na Uniwersytecie Gdañskim. Nastêpnie by³ 1989 r. pe³ni³ funkcje kierownicze. aktywnym dzia³aczem opozycji solidarnoœcio- W swoim dorobku zawodowym ma oko³o piêæ- wej. W 1983 r. za³o¿y³ Spó³dzielniê Pracy Us³ug dziesiêciu prac naukowych. Jest autorem wielu Wysokoœciowych „Gdañsk” i zosta³ jej pier- ksi¹¿ek o tematyce historycznej i politycznej, wszym prezesem. Kierowa³ ni¹ do 1990 r. Firma a tak¿e artyku³ów o historii, polityce, proble- ta stanowi³a bastion gdañskiej opozycji, wspie- mach spo³ecznych, laureatem wielu nagród nau- ra³a polityczn¹ aktywnoœæ podziemnej Solidar- kowych. Dzia³a w wielu organizacjach, miêdzy noœci na Pomorzu i w innych regionach Polski. innymi w Klubie Inteligencji Katolickiej, Stowa- W roku 1987 zosta³ wybrany na prezesa Konser- rzyszeniu Dziennikarzy Katolickich, Stowarzy- watywnego Klubu Myœli Politycznej imienia Le- szeniu Pisarzy Polskich. cha B¹dkowskiego, skupiaj¹cego œrodowiska W pierwszej kadencji przewodniczy³ Klubowi gdañskich konserwatystów i libera³ów. Parlamentarnemu Zjednoczenia Chrzeœci- W 1989 r. by³ wspó³za³o¿ycielem stowarzyszenia jañsko-Narodowego, w trzeciej kadencji by³ gospodarczego Kongres Libera³ów. Od 1990 r. cz³onkiem Klubu Parlamentarnego Akcji Wybor- by³ cz³onkiem konserwatywnego ugrupowania czej Solidarnoœæ. Koalicja Republikañska, przekszta³conego póŸ- Jest ¿onaty, ma jedno dziecko. niej w Partiê Konserwatywn¹. Panie Marsza³ku! Panie i Panowie Senatoro- Od sierpnia 1990 r. do lipca 1996 r. by³ pier- wie! Stefan Niesio³owski to cz³owiek legenda, wszym niekomunistycznym wojewod¹ gdañ- cz³owiek niezwykle uczciwy, który zawsze d¹¿y³ skim, nominacjê otrzyma³ od Tadeusza Mazo- i d¹¿y do prawdy. Z zawodu jest profesorem, nau- wieckiego. Odwo³anie go z funkcji wojewody czycielem akademickim. Jest osob¹ posiadaj¹c¹ gdañskiego przez premiera W³odzimierza Cimo- bardzo bogate doœwiadczenie parlamentarne. szewicza w lipcu 1996 r. wywo³a³o wiele prote- Jesteœmy przekonani, ¿e ze wzglêdu na swoje do- stów przedstawicieli samorz¹dów lokalnych, œwiadczenie i osobowoœæ bêdzie bardzo dobrze stoczniowców i innych grup zawodowych oraz reprezentowa³ senatorów i Senat oraz kierowa³ mieszkañców Pomorza, których kulminacj¹ by³ 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 30 Wybór wicemarsza³ków Senatu

(senator K. Putra) przedstawiciela wnioskodawców, senatora Pio- tra £ukasza Andrzejewskiego o przedstawienie kilkutysiêczny wiec pod gdañskim Dworem Ar- kandydatury senatora Krzysztofa Putry. tusa. W paŸdzierniku 1996 r. zosta³ wybrany na wi- ceprzewodnicz¹cego Akcji Wyborczej Solidarnoœæ Senator Piotr Andrzejewski: w regionie gdañskim. W wyborach parlamentar- Panie Marsza³ku! Wysoka Izbo! nych we wrzeœniu 1997 r., kandyduj¹c z listy Ak- Pan senator, nasz kolega, Krzysztof Jakub Pu- cji Wyborczej Solidarnoœæ jako przedstawiciel tra urodzi³ siê 4 lipca 1957 r. we wsi Józefowo Gdañskich Komitetów Obywatelskich, uzyska³ w gminie Raczki. Od 1975 r. mieszka i pracuje najlepszy wynik wyborczy w Polsce – ponad sto w Bia³ymstoku. Z zawodu jest technikiem me- dwadzieœcia piêæ tysiêcy g³osów. Zosta³ wybrany chanikiem. Od 1975 r. do 1994 r. pracowa³ na marsza³ka Sejmu. Powierzone mu stanowisko w Fabryce Przyrz¹dów i Uchwytów w Bia³ymsto- sprawowa³ do koñca kadencji. 19 stycznia 2001 r. ku, pocz¹tkowo jako robotnik. Zosta³ wybrany wraz z Andrzejem Olechowskim i Donaldem Tus- przez za³ogê na przewodnicz¹cego Rady Praco- kiem powo³a³ Platformê Obywatelsk¹. W wybo- wniczej w tym zak³adzie pracy. By³ wspó³za³o¿y- rach parlamentarnych w 2001 r. pan Maciej P³a- cielem Stowarzyszenia Dzia³aczy Samorz¹du ¿yñski, startuj¹c z listy Platformy Obywatelskiej, Pracowniczego, którego celem by³o pozbawienie uzyska³ najlepszy indywidualny wynik w okrêgu partyjnej nomenklatury w³adzy nad fabrykami – nr 25. Na pierwszym posiedzeniu Klubu Parla- s³ynne usuniêcie organizacji partyjnych z zak³a- mentarnego Platformy Obywatelskiej zosta³ wy- dów pracy i tworzenie tak zwanej sieci. brany na przewodnicz¹cego klubu parlamentar- Dzia³acz „Solidarnoœci” od sierpnia 1980 r. Od nego. Pan Maciej P³a¿yñski zosta³ równie¿ prze- pocz¹tku przemian w Polsce udziela siê jako wodnicz¹cym partii Platforma Obywatelska. dzia³acz gospodarczy, spo³eczny i polityczny. W czerwcu 2003 r. z³o¿y³ rezygnacjê z funkcji prze- 4 czerwca 1989 r. zosta³ wybrany do Sejmu Rze- wodnicz¹cego Klubu Platformy Obywatelskiej czypospolitej Polskiej z listy Obywatelskiego Ko- oraz z funkcji szefa tej partii, i opuœci³ partiê. Obe- mitetu „Solidarnoœæ”, uzyskuj¹c najwiêksz¹ licz- cnie jest senatorem niezrzeszonym. bê g³osów w okrêgu wyborczym. Pan Maciej P³a¿yñski jest honorowym obywa- W 1990 r. zosta³ jednym z za³o¿ycieli Porozumie- telem miast M³ynary, Puck i Pionki. Jest funda- nia Centrum. Od pocz¹tku istnienia tej partii by³ torem Fundacji Pomorskiej za³o¿onej dla propa- cz³onkiem jej w³adz krajowych oraz prezesem Za- gowania postaw aktywnoœci i przedsiêbiorczoœci, rz¹du Wojewódzkiego Porozumienia Centrum szczególnie wœród m³odych ludzi z najubo¿szych w Bia³ymstoku. W 1991 r. w pierwszych wolnych rodzin. Jest cz³onkiem za³o¿ycielem Stowarzy- wyborach do Sejmu zosta³ wybrany na pos³a Rze- szenia Odbudowy Œwiêtego Wojciecha, którego czypospolitej Polskiej z listy Porozumienia Obywa- celem jest organizowanie pomocy mieszkañcom telskiego Centrum z województwa bia³ostockiego. dzielnicy Gdañska Œwiêty Wojciech, poszkodo- By³ jednym ze wspó³za³o¿ycieli Prawa i Spra- wanym w powodzi w 2001 r. Wspólnie z Zofi¹ Kir- wiedliwoœci w 2001 r., by³ i jest prezesem regionu szenstein za³o¿y³ Fundacjê „Nuta Nadziei”, która podlaskiego PiS. wspiera utalentowane muzycznie dzieci nie- Ponadto od 1995 r. jest prezesem zarz¹du spó- pe³nosprawne. Jest cz³onkiem za³o¿ycielem ¯u- ³ki Przedsiêbiorstwo Us³ugowo–Handlowo–Pro- ³awskiego Stowarzyszenia Regionalnego „Mot³a- dukcyjne „Lech” w Bia³ymstoku i prezesem Klu- wa”, promuj¹cego ¯u³awy Gdañskie w zakresie bu Sportowego Podlasie Bia³ystok. ekologii, rekreacji i turystyki. Jest te¿ cz³onkiem By³ jednym z g³ównych konstruktorów zjedno- za³o¿ycielem Stowarzyszenia „¯u³awy Gdañskie” czenia bia³ostockiej prawicy, która wygra³a wy- z siedzib¹ w Trutnowach w gminie Cedry Wielkie, bory samorz¹dowe w Bia³ymstoku w 1994 r. By³ powo³anego do ochrony dziedzictwa kulturowego radnym Sejmiku Województwa Podlaskiego od i œrodowiska przyrody ¯u³aw. 2002 r. Pan Maciej P³a¿yñski jest postaci¹ wybitn¹, W wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Pol- cz³owiekiem zas³u¿onym nie tylko na Pomorzu, skiej szóstej kadencji wystartowa³ jako kandydat ale tak¿e w ca³ej Polsce. Uwa¿amy, ¿e jest to bar- Prawa i Sprawiedliwoœci i w okrêgu wyborczym dzo dobry kandydat na wicemarsza³ka, który obejmuj¹cym województwo podlaskie otrzyma³ swoj¹ prac¹ mo¿e przyczyniæ siê do tego, aby Izba sto dwadzieœcia tysiêcy siedemset piêædziesi¹t by³a dobrze kierowana. Dziêkujê bardzo. siedem g³osów. Jest wypróbowanym dzia³aczem spo³ecznym, reprezentuj¹cym doktrynê polityczno-spo³eczn¹ Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Solidarnoœci oraz Prawa i Sprawiedliwoœci. Za- Dziêkujê bardzo. s³uguje ze wszech miar na to, ¿eby reprezento- Proszê teraz przedstawiciela wnioskodawców, waæ nas jako wicemarsza³ek Senatu szóstej ka- senatora Krzysztofa… Przepraszam, proszê teraz dencji. Dziêkujê. 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Wybór wicemarsza³ków Senatu 31

Marsza³ek Bogdan Borusewicz: szego. W zwi¹zku z tym chcia³bym us³yszeæ, dla- czego wybrano taki, a nie inny sposób. Dziêkujê. Dziêkujê bardzo. (Senator Zbigniew Romaszewski: To jest bez- Zgodnie z art. 31 Regulaminu Senatu przystê- sensowne.) pujemy do wyboru wicemarsza³ków Senatu. (Rozmowy na sali) Przypominam, ¿e zgodnie z art. 7 ust. 1 Regula- minu Senatu Senat wybiera nie wiêcej ni¿ czterech wicemarsza³ków w g³osowaniu tajnym, podejmu- Marsza³ek Bogdan Borusewicz: j¹c uchwa³ê bezwzglêdn¹ wiêkszoœci¹ g³osów. Tak, tak… Karta by³a g³osowana z klubami, to Przystêpujemy wiêc do g³osowania tajnego znaczy wzór tej karty… w sprawie wyboru wicemarsza³ków Senatu. (G³os z sali: Konsultowana.) Przypominam, ¿e zgodnie z art. 53 ust. 7 Regu- Tak, by³a konsultowana z klubami. Wczeœniej laminu Senatu g³osowanie tajne odbywa siê przy g³osowaliœmy tylko na jednego kandydata. u¿yciu opieczêtowanych kart do g³osowania. (Senator Mieczys³aw Augustyn: Przepraszam, Za chwilê senatorowie sekretarze wrêcz¹ pañ- nie wiedzia³em o tych uzgodnieniach.) stwu senatorom opieczêtowane karty do g³oso- (Rozmowy na sali) wania tajnego. Proszê teraz pani¹ senator sekretarz Margare- Informujê, ¿e na karcie do g³osowania tajnego tê Budner o odczytywanie kolejno nazwisk sena- mo¿na postawiæ co najwy¿ej cztery znaki „X”. Se- torów, zaœ pañstwa senatorów po wyczytaniu ich nator mo¿e wstrzymaæ siê od g³osu albo byæ prze- nazwisk proszê o wrzucenie do urny wype³nio- ciwko wszystkim kandydatom – wtedy pozosta- nych kart do g³osowania tajnego. wia kartê pust¹ i nie stawia ¿adnego znaku „X”. Karta taka bêdzie liczona jako g³os wa¿ny. Po wype³nieniu kart do g³osowania tajnego pañ- Senator Sekretarz stwo senatorowie w kolejnoœci alfabetycznej bêd¹ Margareta Budner: wrzucaæ te karty do urny. Nastêpnie zostanie za- Senator Miros³aw Jan Adamczak rz¹dzona przerwa w obradach, w trakcie której po- Senator Franciszek Adamczyk wo³ani do przeprowadzenia g³osowania tajnego se- Senator Przemys³aw Józef Alexandrowicz natorowie sekretarze dokonaj¹ obliczenia g³osów Senator Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski oraz sporz¹dz¹ protokó³ g³osowania tajnego. Senator Dorota Irvina Arciszewska-Mielewczyk Proszê teraz senatorów sekretarzy o rozdanie Senator Mieczys³aw Augustyn kart do g³osowania, a pañstwa senatorów o wy- Senator Dariusz Jacek Bachalski pe³nienie tych kart. Senator Ryszard Janusz Bender Czy wszyscy pañstwo senatorowie otrzymali Senator Aleksander Bentkowski karty do g³osowania tajnego? Senator Przemys³aw Berent Proszê bardzo. Senator Adam Biela Senator Krystyna Bochenek Senator Krystyna Bochenek: Senator Piotr Marian Boroñ Panie Marsza³ku, chcia³abym spytaæ o nastê- Senator Bogdan Micha³ Borusewicz puj¹c¹ rzecz. Tutaj mamy mo¿liwoœæ albo po- Senator Jaros³aw Marian Chmielewski przeæ, albo nie poprzeæ kandydata, a jak mo¿na Senator Ryszard Ciecierski siê wstrzymaæ od g³osu? Senator Jerzy Mieczys³aw Chróœcikowski (G³os z sali: To nie ma sensu.) Senator Krzysztof Piotr Cugowski Senator Janina Fetliñska Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senator Urszula Józefa Gacek Senator Janusz Piotr Ga³kowski Niewype³nienie karty bêdzie tak samo Senator El¿bieta Gelert traktowane, jakby siê nie popar³o kandydata. Senator Andrzej Maria Go³aœ (Rozmowy na sali) Senator Jaros³aw Gowin G³osy przeciw i tych, którzy siê wstrzymali od Senator Dariusz Maciej Górecki g³osowania, s¹ traktowane tak samo. Senator Ryszard Józef Górecki Proszê teraz pani¹ senator sekretarz… Senator Henryk Górski (Senator Mieczys³aw Augustyn: Panie Mar- Senator Andrzej Stanis³aw Jaroch sza³ku, mo¿na?) Senator Stanis³aw Karczewski Proszê uprzejmie. Senator Andrzej Jerzy Kawecki Senator Stanis³aw Kogut Senator Mieczys³aw Augustyn: Senator Bronis³aw Jan Korfanty Panie Marsza³ku, ten sposób g³osowania jest Senator Waldemar Jerzy Kraska ca³kowicie odmienny od sposobu naszego poprze- Senator Janusz Kubiak dniego g³osowania personalnego, tak¿e dzisiej- Senator Anna Maria Kurska 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 32 Wybór wicemarsza³ków Senatu (cd.)

(senator sekretarz M. Budner) Senator Jacek W³adys³aw W³osowicz Senator Ludwik Zalewski Senator Kazimierz Julian Kutz Senator Piotr Benedykt Zientarski Senator Jaros³aw Wac³aw Lasecki Senator Marek Zió³kowski Senator Ryszard Antoni Legutko Senator Kosma Tadeusz Z³otowski Senator Tadeusz Stefan Lewandowski Senator Czes³aw Marek ¯elichowski. Senator Bogdan Lisiecki Senator Roman Edward Ludwiczuk Senator Andrzej £uczycki Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senator Józef Miko³aj £yczak Czy wszyscy pañstwo senatorowie oddali g³osy? Senator W³odzimierz £yczywek (Rozmowy na sali) Senator Tadeusz Maæka³a Czy wszyscy pañstwo senatorowie oddali g³osy? Senator Adam Massalski (Rozmowy na sali) Senator Mieczys³aw Stanis³aw Maziarz Dobrze. Dziêkujê. Senator Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz Proszê teraz senatorów sekretarzy o oblicze- Senator Pawe³ Michalak nie g³osów i sporz¹dzenie protoko³u g³osowania Senator Marian Mi³ek tajnego. Senator Tomasz Wojciech Misiak Zarz¹dzam przerwê na obliczenie g³osów do Senator Antoni Andrzej Motyczka godziny 20.10. Dziêkujê bardzo. Senator Stefan Konstanty Niesio³owski (Senator Piotr Andrzejewski: To mo¿e w miê- Senator Miros³awa Nykiel dzyczasie zrobimy posiedzenie komisji regulami- Senator Micha³ Ok³a nowej w celu ukonstytuowania siê?) Senator W³adys³aw Ortyl Poproszê w takim razie o komunikat. Senator Andrzej Owczarek Senator Maria Pañczyk-Pozdziej Senator Andrzej Person Senator Piotr Andrzejewski: Senator Krzysztof Marek Piesiewicz Proszê pañstwa, komisja regulaminowa pro- Senator Stanis³aw Piotrowicz szona jest o zebranie siê za dziesiêæ minut w tej Senator Maciej P³a¿yñski samej sali. Senator Les³aw Pawe³ Podkañski (Rozmowy na sali) Senator Krzysztof Jakub Putra Tak, w tej samej sali. Senator El¿bieta Rafalska (Przerwa w obradach od godziny 19 minut 36 Senator Zbigniew W³odzimierz Rau do godziny 20 minut 10) Senator Marek Dariusz Rocki Senator Zbigniew Romaszewski Senator Jadwiga Julia Rudnicka Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Senator Czes³aw Rybka Senator Czes³aw Wincenty Ryszka Wznawiam obrady. Senator S³awomir Sadowski Powracamy do rozpatrzenia punktu czwar- Senator Jacek Sauk tego porz¹dku obrad: wybór wicemarsza³ków Senator W³adys³aw Sidorowicz Senatu. Senator Rados³aw Tomasz Sikorski Informujê, ¿e wyznaczeni do przeprowadzania Senator Robert Maciej Smoktunowicz g³osowania tajnego senatorowie sekretarze Senator Jan Szafraniec skoñczyli obliczanie g³osów i sporz¹dzili protokó³ Senator Zbigniew Marian Szaleniec g³osowania tajnego. Senator Jerzy Szmit Og³aszam wyniki tajnego g³osowania w spra- Senator Antoni Szymañski wie wyboru wicemarsza³ków Senatu. Senator Jerzy Marek Szymura „Protokó³ g³osowania tajnego z dnia 27 paŸ- Senator Mieczys³aw Szyszka dziernika 2005 r. w sprawie wyboru wicemar- Senator Rafa³ Józef Œlusarz sza³ków Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Senator Ewa Tomaszewska Wyznaczeni przez marsza³ka Senatu do prze- Senator Zbigniew Andrzej Trybu³a prowadzenia g³osowania tajnego sekretarze: Do- Senator Piotr Wach rota Arciszewska-Mielewczyk, senator Margare- Senator Marek Waszkowiak ta Budner, senator Tomasz Misiak, stwierdzaj¹, Senator Kazimierz Wiatr ¿e w g³osowaniu tajnym w sprawie wyboru wice- Senator Roman W³adys³aw Wierzbicki marsza³ków Senatu oddano g³osów 97, w tym Senator El¿bieta Wiêc³awska-Sauk g³osów wa¿nych 97. Wymagana bezwzglêdna Senator Mariusz Sebastian Witczak wiêkszoœæ g³osów wynosi 49. Senator Edmund Kazimierz Wittbrodt Za kandydatur¹ senatora Ryszarda Legutki Senator Micha³ Józef Wojtczak g³osowa³o 69 senatorów. Za kandydatur¹ sena- 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Wybór sekretarzy Senatu 33

(marsza³ek B. Borusewicz) Przypominam, ¿e zgodnie z art. 53 ust. 6i7Re- gulaminu Senatu wybór sekretarzy zostanie tora Stefana Niesio³owskiego g³osowa³o 43 sena- przeprowadzony w g³osowaniu tajnym przy u¿y- torów. (Oklaski) Za kandydatur¹ senatora Ma- ciu opieczêtowanych kart do g³osowania. cieja P³a¿yñskiego g³osowa³o 52 senatorów. Za Za chwilê senatorowie sekretarze wrêcz¹ pañ- kandydatur¹ senatora Krzysztofa Putry g³osowa- stwu senatorom opieczêtowane karty do g³oso- ³o 62 senatorów. wania tajnego, na których znajd¹ siê nazwiska Wymagan¹ bezwzglêdn¹ wiêkszoœæ g³osów kandydatów na stanowiska sekretarzy Senatu. uzyskali: senator Ryszard Legutko, senator Ma- Informujê, ¿e na karcie do g³osowania tajnego ciej P³a¿yñski, senator Krzysztof Putra. nale¿y postawiæ tylko jeden znak „X”. Karta do Warszawa, dnia 27 paŸdziernika 2005 r.” g³osowania, na której postawiono wiêcej ni¿ je- Podpisali: pani Dorota Arciszewska-Mielewczyk, den znak „X” lub nie postawiono ¿adnego, zosta- pani senator Margareta Budner i pan senator To- nie uznana za g³os niewa¿ny. masz Misiak. (Oklaski) Po wype³nieniu kart do g³osowania tajnego se- Wobec wyników g³osowania mam zaszczyt natorowie, w kolejnoœci alfabetycznej, bêd¹ stwierdziæ, ¿e Senat podj¹³ uchwa³ê o nastêpu- wrzucaæ karty do urny. j¹cej treœci. Nastêpnie zostanie zarz¹dzona przerwa w ob- „Uchwa³a Senatu Rzeczypospolitej Polskiej radach, w trakcie której powo³ani do przeprowa- z dnia 27 paŸdziernika 2005 r. w sprawie wyboru dzenia g³osowania tajnego senatorowie sekreta- wicemarsza³ków Senatu. rze dokonaj¹ obliczenia g³osów oraz sporz¹dz¹ Art. 1. Senat Rzeczypospolitej Polskiej na pod- protokó³ g³osowania tajnego. stawie art. 110 ust. 1 w zwi¹zku z art. 124 Kon- Proszê teraz senatorów sekretarzy o rozdanie stytucji Rzeczypospolitej Polskiej wybiera sena- kart do g³osowania, a pañstwa senatorów o wy- torów: Ryszarda Legutkê, Macieja P³a¿yñskiego pe³nienie tych kart. i Krzysztofa Putrê, na wicemarsza³ków Senatu. Czy wszyscy pañstwo senatorowie otrzymali Art. 2. Uchwa³a podlega og³oszeniu w Dzienni- karty do g³osowania tajnego? Rozumiem, ¿e tak. ku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej «Moni- Proszê senator sekretarz Margaretê Budner tor Polski».” o odczytywanie kolejno nazwisk senatorów, Proszê panów wicemarsza³ków o podejœcie do a pañstwa senatorów, po wyczytaniu ich na- sto³u prezydialnego. zwisk, proszê o wrzucanie do urny wype³nionych Sk³adam panom gratulacje. Chcia³bym te¿ kart do g³osowania tajnego. wrêczyæ Wam uchwa³y o wyborze. (Oklaski) Przystêpujemy do rozpatrzenia punktu pi¹te- go porz¹dku obrad: wybór sekretarzy Senatu. Senator Sekretarz Przypominam, ¿e zgodnie z art. 17 ust. 1 oraz Margareta Budner: art. 31 Regulaminu Senatu Senat wybiera ze swe- Miros³aw Jan Adamczak go grona od szeœciu do oœmiu sekretarzy Senatu. Franciszek Adamczyk Zgodnie z tradycj¹ sekretarzy Senatu wybiera siê Przemys³aw Józef Alexandrowicz spoœród najm³odszych wiekiem senatorów. Piotr £ukasz Juliusz Andrzejewski Proponujê powierzenie funkcji sekretarzy Se- Dorota Irvina Arciszewska-Mielewczyk natu nastêpuj¹cym senatorom: senator Dorocie Mieczys³aw Augustyn Arciszewskiej-Mielewczyk, senator Margarecie Dariusz Jacek Bachalski Budner, senator Urszuli Gacek, senatorowi Wal- Ryszard Janusz Bender demarowi Krasce, senatorowi Romanowi Ludwi- Aleksander Bentkowski czukowi, senatorowi Andrzejowi £uczyckiemu, Przemys³aw Berent senatorowi Andrzejowi Mazurkiewiczowi i sena- Adam Biela torowi Mieczys³awowi Szyszce. Krystyna Bochenek Przypominam, ¿e zgodnie z art. 17 ust. 1 Regu- Piotr Marian Boroñ laminu Senatu wybór sekretarzy odbywa siê Bogdan Micha³ Borusewicz ³¹cznie, chyba ¿e Senat postanowi inaczej. Jaros³aw Marian Chmielewski Je¿eli nie us³yszê g³osu sprzeciwu, uznam, Ryszard Ciecierski ¿e Senat wyrazi³ zgodê na przeprowadzenie Jerzy Mieczys³aw Chróœcikowski ³¹cznego g³osowania nad wyborem sekretarzy Krzysztof Piotr Cugowski Senatu. Janina Fetliñska G³osów sprzeciwu nie s³yszê. Urszula Józefa Gacek Wobec braku g³osów sprzeciwu stwierdzam, ¿e Janusz Piotr Ga³kowski zostanie przeprowadzone ³¹czne g³osowanie nad El¿bieta Gelert wyborem sekretarzy Senatu. Andrzej Maria Go³aœ Przystêpujemy do g³osowania tajnego nad wy- Jaros³aw Gowin borem sekretarzy Senatu. Dariusz Maciej Górecki 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. 34 Wybór sekretarzy Senatu (cd.)

(senator sekretarz M. Budner) Ewa Tomaszewska Zbigniew Andrzej Trybu³a Ryszard Józef Górecki Piotr Wach Henryk Górski Marek Waszkowiak Andrzej Stanis³aw Jaroch Kazimierz Wiatr Stanis³aw Karczewski Roman W³adys³aw Wierzbicki Andrzej Jerzy Kawecki El¿bieta Wiêc³awska-Sauk Stanis³aw Kogut Mariusz Sebastian Witczak Bronis³aw Jan Korfanty Edmund Kazimierz Wittbrodt Waldemar Jerzy Kraska Micha³ Józef Wojtczak Janusz Kubiak Jacek W³adys³aw W³osowicz Anna Maria Kurska Ludwik Zalewski Kazimierz Julian Kutz Piotr Benedykt Zientarski Jaros³aw Wac³aw Lasecki Marek Zió³kowski Ryszard Antoni Legutko Kosma Tadeusz Z³otowski Tadeusz Stefan Lewandowski Czes³aw Marek ¯elichowski Bogdan Lisiecki Roman Edward Ludwiczuk Andrzej £uczycki Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Józef Miko³aj £yczak W³odzimierz £yczywek Dziêkujê. Tadeusz Maæka³a Czy wszyscy pañstwo senatorowie oddali g³os? Adam Massalski Tak? To jeszcze raz dziêkujê. Mieczys³aw Stanis³aw Maziarz Zarz¹dzam przerwê do godziny 20.35. Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz Pawe³ Michalak (Przerwa w obradach od godziny 20 minut 24 Marian Mi³ek do godziny 20 minut 35) Tomasz Wojciech Misiak Antoni Andrzej Motyczka Stefan Konstanty Niesio³owski Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Miros³awa Nykiel Micha³ Ok³a Wznawiam obrady. W³adys³aw Ortyl Powracamy do rozpatrzenia punktu pi¹tego Andrzej Owczarek porz¹dku obrad: wybór sekretarzy Senatu. Maria Pañczyk-Pozdziej Informujê, ¿e wyznaczeni do przeprowadzenia Andrzej Person g³osowania tajnego senatorowie sekretarze za- Krzysztof Marek Piesiewicz koñczyli obliczanie g³osów i sporz¹dzili protokó³ Stanis³aw Piotrowicz g³osowania tajnego. Maciej P³a¿yñski Og³aszam wyniki g³osowania tajnego nad wy- Les³aw Pawe³ Podkañski borem sekretarzy Senatu. Krzysztof Jakub Putra „Protokó³ g³osowania tajnego z dnia 27 paŸ- El¿bieta Rafalska dziernika 2005 r. w sprawie wyboru sekretarzy Zbigniew W³odzimierz Rau Senatu Rzeczypospolitej Polskiej szóstej kadencji. Marek Dariusz Rocki Wyznaczeni przez marsza³ka Senatu do prze- Zbigniew Romaszewski prowadzania g³osowania tajnego sekretarze: sena- Jadwiga Julia Rudnicka tor Dorota Arciszewska-Mielewczyk, senator Mar- Czes³aw Rybka gareta Budner i senator Tomasz Misiak, stwier- Czes³aw Wincenty Ryszka dzaj¹, ¿e w g³osowaniu tajnym w sprawie wyboru S³awomir Sadowski sekretarzy Senatu oddano g³osów 94, w tym g³o- Jacek Sauk sów wa¿nych 94. 94 senatorów g³osowa³o za, nikt W³adys³aw Sidorowicz nie by³ przeciw, nikt nie wstrzyma³ siê od g³osu. Rados³aw Tomasz Sikorski Warszawa, dnia 27 paŸdziernika 2005 r.” Robert Maciej Smoktunowicz Podpisali: senator Dorota Arciszewska-Mie- Jan Szafraniec lewczyk, senator Margareta Budner, senator To- Zbigniew Marian Szaleniec masz Misiak. Jerzy Szmit Wobec wyników g³osowania mam zaszczyt Antoni Szymañski stwierdziæ, ¿e Senat podj¹³ uchwa³ê w sprawie Jerzy Marek Szymura wyboru sekretarzy Senatu. Mieczys³aw Szyszka Proszê nowo wybranych senatorów sekretarzy Rafa³ Józef Œlusarz o podejœcie do sto³u prezydialnego. (Oklaski) 1 posiedzenie Senatu w dniu 27 paŸdziernika 2005 r. Komunikaty 35

(marsza³ek B. Borusewicz) I jeszcze jeden komunikat. Na podstawie art. 80 ust. 1 Regulaminu Senatu uprzejmie in- Dobrze. formujê, ¿e posiedzenie Komisji Regulaminowej, Informujê, ¿e porz¹dek pierwszego posiedze- Etyki i Spraw Senatorskich odbêdzie siê w dniu nia Senatu zosta³ wyczerpany. 3 listopada 2005 r. o godzinie 12.00 w sali nr 176. (G³os z sali: Jeszcze komunikaty.) Porz¹dek obrad obejmuje pierwsze czytanie zg³o- Panie i Panowie Senatorowie, informujê, ¿e szonych przez grupê senatorów projektów uch- kolejne, drugie posiedzenie Senatu planowane wa³ w sprawie zmiany Regulaminu Senatu Rze- jest na9i10listopada 2005 r. czypospolitej; druki senackie nr 10 i 11. Je¿eli s¹ jakieœ komunikaty, to proszê senato- ra sekretarza o ich odczytanie. Marsza³ek Bogdan Borusewicz: Informujê, ¿e protokó³ pierwszego posiedzenia Senator Sekretarz Senatu Rzeczypospolitej Polskiej szóstej kaden- Dorota Arciszewska-Mielewczyk: cji, zgodnie z art. 39 ust. 3 Regulaminu Senatu, Uprzejmie informujê, i¿ marsza³ek Senatu zostanie udostêpniony senatorom w terminie zwo³uje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu trzydziestu dni po posiedzeniu Senatu w Biurze dzisiejszym, to jest 27 paŸdziernika 2005 r. bez- Prac Senackich, pokój nr 255. poœrednio po zakoñczeniu obrad pierwszego po- Zamykam pierwsze posiedzenie Senatu Rze- siedzenia Senatu. czypospolitej Polskiej szóstej kadencji. Bezpoœrednio po zakoñczeniu Konwentu Senio- (Marsza³ek trzykrotnie uderza lask¹ mar- rów odbêdzie siê posiedzenie Prezydium Senatu. sza³kowsk¹)

(Koniec posiedzenia o godzinie 20 minut 40)

Wyniki g³osowañ 51 posiedzenie Senatu w dniach 10 i 11 grudnia 2003 r. 38 Wyniki g³osowañ

12345 12345 1 M.J. Adamczak + + + - + 54 S.K. Niesio³owski + - + + - 2 F. Adamczyk + - + + - 55 M. Nykiel + - + + - 3 P.J. Alexandrowicz + + + - + 56 M. Ok³a + - ? + - 4 P.£. Andrzejewski + + + - + 57 W. Ortyl + + + - + 5 D.I. Arciszewska-Mielewczyk + + + -+ 58 A. Owczarek + - + + - 6 M. Augustyn + - + + - 59 M. Pañczyk-Pozdziej + - + + - 7 D.J. Bachalski + - + + - 60 A. Person + - + + - 8 R.J. Bender + + + - + 61 K.M. Piesiewicz + ? ? . . 9 A. Bentkowski . + . - + 62 S. Piotrowicz + + + - + 10 P. Berent + - + + - 63 M. P³a¿yñski + + + - + 11 A. Biela + + + - + 64 L.P. Podkañski . + + - + 12 K. Bochenek + - + + - 65 K.J. Putra + + + - + 13 P.M. Boroñ + + + - + 66 E. Rafalska + + + - + 14 B.M. Borusewicz + + + - + 67 Z.W. Rau + + + - + 15 M. Budner + + + - + 68 M.D. Rocki + - + + - 16 J.M. Chmielewski + + + - + 69 Z. Romaszewski + + + . . 17 J.M. Chróœcikowski + + + - + 70 J.J. Rudnicka + + + - + 18 R. Ciecierski + - + + - 71 C. Rybka + + + - + 19 K.P. Cugowski + + + - + 72 C.W. Ryszka + + + - + 20 J. Fetliñska + + + - + 73 S. Sadowski + + + - + 21 U.J. Gacek + - + + - 74 J. Sauk + + + - + 22 J.P. Ga³kowski + + + - + 75 W. Sidorowicz + - + . . 23 E. Gelert + - + + - 76 R.T. Sikorski + + . - + 24 A.M. Go³aœ ? - + + - 77 R.M. Smoktunowicz + - ? + - 25 J. Gowin ? - + + - 78 J. Szafraniec ? + + - + 26 D.M. Górecki + + + - + 79 Z.M. Szaleniec + - + + - 27 R.J. Górecki + - + + - 80 J. Szmit + + + - + 28 H. Górski + + + - + 81 A. Szymañski + + + - + 29 A.S. Jaroch + + + - + 82 J.M. Szymura + + + - + 30 S. Karczewski + + + - + 83 M. Szyszka + + + - + 31 A.J. Kawecki + + + - + 84 R.J. Œlusarz + + + - + 32 S. Kogut + + + - + 85 E. Tomaszewska + + + - + 33 B.J. Korfanty + + + - + 86 Z.A. Trybu³a + + + - + 34 W.J. Kraska + + + - + 87 P. Wach + - + + - 35 J. Kubiak + + + - + 88 M. Waszkowiak + + + - + 36 A.M. Kurska + + + - + 89 K. Wiatr + + + - + 37 K.J. Kutz + - + + - 90 R.W. Wierzbicki + + + - + 38 J.W. Lasecki + + + - + 91 E. Wiêc³awska-Sauk + + + - + 39 R.A. Legutko +++++ 92 M.S. Witczak + - + + - 40 T.S. Lewandowski + + + - + 93 E.K. Wittbrodt + - + + - 41 B. Lisiecki + + + - + 94 J.W. W³osowicz + + + - + 42 R.E. Ludwiczuk + - + + - 95 M.J. Wojtczak . - . . . 43 A. £uczycki + - + + - 96 L. Zalewski + + + - + 44 J.M. £yczak + + + ? + 97 P.B. Zientarski + - + + - 45 W. £yczywek + - + + - 98 M. Zió³kowski + - + + - 46 T. Maæka³a ? - + + - 99 K.T. Z³otowski + + + - + 47 A. Massalski + + + - + 100 C.M. ¯elichowski + + + - + 48 M.S. Maziarz + + + - + 49 A.T. Mazurkiewicz + + + - + Obecnych 97 100 97 96 96 50 P. Michalak + + + - + Za 93 65 94 33 64 51 M. Mi³ek + + + - + Przeciw 0 34 0 62 32 52 T.W. Misiak + - + + - Wstrzyma³o siê 41310 53 A.A. Motyczka + - + + - Nie g³osowa³o 00000

. nieobecny; + za; - przeciw; ? wstrzyma³ siê; # nie g³osowa³ Uchwa³y Senatu RP podjête na 1. posiedzeniu Senatu

UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 20 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie wyboru Marsza³ka Senatu

Art. 1.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 110 ust. 1, w zwi¹zku z art. 124 Konstytucji Rze- czypospolitej Polskiej, wybiera senatora Bogdana Borusewicza na Marsza³ka Senatu.

Art. 2.

Uchwa³a podlega og³oszeniu w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski“.

MARSZA£EK SENIOR

Kazimierz KUTZ UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 27 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie powo³ania Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich

Art. 1.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 1 Regulaminu Senatu, powo³uje Komisjê Regulaminow¹, Etyki i Spraw Senatorskich w sk³adzie: – Piotr £ukasz J. Andrzejewski – Mieczys³aw Augustyn – Dariusz Bachalski – Janusz Ga³kowski – Dariusz Górecki – Janusz Kubiak – Anna Kurska – Tadeusz Lewandowski – Andrzej £uczycki – Zbigniew Romaszewski – Jerzy Szmit – Antoni Szymañski – Piotr Zientarski

Art. 2.

Uchwa³a wchodzi w ¿ycie z dniem podjêcia.

MARSZA£EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 27 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie wyboru przewodnicz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich

Art. 1.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu, wybiera senatora Piotra £ukasza J. Andrzejewskiego na przewodnicz¹cego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.

Art. 2.

Uchwa³a wchodzi w ¿ycie z dniem podjêcia.

MARSZA£EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 27 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie zmiany Regulaminu Senatu

Art. 1.

W uchwale Senatu z dnia 23 listopada 1990 r. – Regulamin Senatu (Monitor Polski z 2002 r. Nr 54, poz. 741 oraz z 2004 r. Nr 15, poz. 232 i Nr 18, poz. 302) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany: 1) art. 5 otrzymuje brzmienie: „Art. 5. Prezydium Senatu tworz¹ Marsza³ek i wicemarsza³kowie.“. 2) w art. 7 w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Senat wybiera nie wiêcej ni¿ czterech wicemarsza³ków spoœród kandydatów zg³oszonych przez co najmniej 10 senatorów, w g³osowaniu tajnym, podejmuj¹c uchwa³ê bezwzglêdn¹ wiêkszoœci¹ g³osów.“.

Art. 2.

Uchwa³a wchodzi w ¿ycie z dniem podjêcia.

MARSZA£EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 27 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie wyboru wicemarsza³ków Senatu

Art. 1.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 110 ust. 1, w zwi¹zku z art. 124 Konstytucji Rze- czypospolitej Polskiej, wybiera senatorów: – Ryszarda Legutkê – Macieja P³a¿yñskiego – Krzysztofa Putrê na wicemarsza³ków Senatu.

Art. 2.

Uchwa³a podlega og³oszeniu w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski“.

MARSZA£EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ UCHWA£A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 27 paŸdziernika 2005 r.

w sprawie wyboru sekretarzy Senatu

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 17 ust. 1 Regulaminu Senatu, wybiera senatorów: – Dorotê Arciszewsk¹-Mielewczyk – Margaretê Budner – Urszulê Gacek – Waldemara Kraskê – Romana Ludwiczuka – Andrzeja £uczyckiego – Andrzeja Mazurkiewicza – Mieczys³awa Szyszkê na sekretarzy Senatu.

MARSZA£EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ TreϾ

1. posiedzenia Senatu w dniach 20 i 27 paŸdziernika 2005 r.

(Obrady w dniu 20 paŸdziernika)

Inauguracja VI kadencji Senatu RP Przedstawienie kandydatury senatora prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bogdana Borusewicza Aleksander Kwaœniewski ...... 3 senator Krzysztof Putra ...... 10 Powo³anie marsza³ka seniora na przewo- Tajne g³osowanie dnicz¹cego pierwszego posiedzenia Wznowienie obrad prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Og³oszenie wyników tajnego g³osowania Aleksander Kwaœniewski ...... 5 senator Bogdan Borusewicz ...... 13 Przemówienie marsza³ka seniora Podjêcie uchwa³y w sprawie wyboru marsza³ek senior Kazimierz Kutz . . . . 5 Marsza³ka Senatu Otwarcie posiedzenia Objêcie przewodnictwa obrad przez marsza³ka Powitanie goœci Bogdana Borusewicza Œlubowanie marsza³ka seniora Przemówienie marsza³ka Powo³anie sekretarzy pierwszego posie- marsza³ek Bogdan Borusewicz . . . . 13 dzenia Projekt porz¹dku obrad Œlubowanie senatorów Wniosek formalny o og³oszenie przerwy senator Stefan Niesio³owski ...... 10 senator Krzysztof Putra ...... 14 Uczczenie 21. rocznicy mêczeñskiej œmierci G³osowanie nr 1 ...... 15 ksiêdza Jerzego Popie³uszki Przyjêcie wniosku formalnego Wznowienie obrad Komunikaty Wybór marsza³ka Senatu senator Robert Smoktunowicz. . . . . 15

(Obrady w dniu 27 paŸdziernika)

Wznowienie posiedzenia Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Œlubowanie senatora Senatorskich senator Micha³ Wojtczak...... 16 senator Krzysztof Putra ...... 17 Projekt porz¹dku obrad senator Stefan Niesio³owski ...... 17 Wniosek formalny o og³oszenie przerwy senator Krzysztof Putra ...... 17 senator Krzysztof Putra ...... 16 senator Robert Smoktunowicz. . . . . 17 Wznowienie obrad senator Andrzej Mazurkiewicz . . . . . 18 senator Ryszard Bender ...... 16 senator W³odzimierz £yczywek. . . . . 18 Wniosek formalny o uzupe³nienie porz¹dku G³osowanie nr 2 ...... 19 obrad o punkty: powo³anie Komisji Przyjêcie wniosku formalnego Regulaminowej, Etyki i Spraw Sena- Zatwierdzenie porz¹dku obrad pierwszego torskich; wybór przewodnicz¹cego posiedzenia 1 posiedzenie Senatu w dniach 20 i 27 paŸdziernika 2005 r. 48 Spis treœci

Wznowienie obrad senator Mieczys³aw Augustyn . . . . . 26 Punkt pierwszy porz¹dku obrad: powo³anie Zamkniêcie dyskusji Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Wniosek formalny o wyznaczenie terminu Senatorskich przedstawienia dodatkowego sprawo- Przedstawienie proponowanego sk³adu komisji zdania Komisji Regulaminowej, Etyki marsza³ek Bogdan Borusewicz . . . . 18 i Spraw Senatorskich G³osowanie nr 3 ...... 19 senator Piotr Andrzejewski ...... 26 Podjêcie uchwa³y w sprawie powo³ania Ko- Skierowanie projektu uchwa³y do komisji misji Regulaminowej, Etyki i Spraw Se- Przyjêcie wniosku formalnego natorskich Komunikaty Wznowienie obrad Wznowienie obrad Punkt drugi porz¹dku obrad: wybór prze- Punkt trzeci porz¹dku obrad (cd.) wodnicz¹cego Komisji Regulaminowej, Przyst¹pienie do trzeciego czytania projek- Etyki i Spraw Senatorskich tu uchwa³y w sprawie zmiany Regulami- Przedstawienie kandydatury senatora Piotra nu Senatu Andrzejewskiego na przewodnicz¹cego Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, komisji Etyki i Spraw Senatorskich marsza³ek Bogdan Borusewicz . . . . 19 senator sprawozdawca Tajne g³osowanie Piotr Andrzejewski ...... 27 Wznowienie obrad G³osowanie nr 4 ...... 28 Punkt drugi porz¹dku obrad (cd.) G³osowanie nr 5 ...... 28 Og³oszenie wyników tajnego g³osowania Podjêcie uchwa³y w sprawie zmiany Regu- Podjêcie uchwa³y w sprawie wyboru prze- laminu Senatu wodnicz¹cego Komisji Regulaminowej Punkt czwarty porz¹dku obrad: wybór wi- Etyki i Spraw Senatorskich cemarsza³ków Senatu senator Piotr Andrzejewski ...... 21 Wniosek formalny o uzupe³nienie porz¹dku ob- Przedstawienie kandydatury senatora rad o punkt: drugie czytanie projektu uchwa³y Ryszarda Legutki w sprawie zmiany Regulaminu Senatu senator Krzysztof Putra ...... 28 senator Piotr Andrzejewski ...... 21 Przedstawienie kandydatury senatora Przyjêcie wniosku formalnego Stefana Niesio³owskiego Komunikaty senator Roman Ludwiczuk ...... 29 Wznowienie obrad Przedstawienie kandydatury senatora Macieja Punkt trzeci porz¹dku obrad: drugie czy- P³a¿yñskiego tanie projektu uchwa³y w sprawie zmia- senator Krzysztof Putra ...... 29 ny Regulaminu Senatu Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Przedstawienie kandydatury senatora Etyki i Spraw Senatorskich Krzysztofa Putry senator sprawozdawca senator Piotr Andrzejewski ...... 30 Piotr Andrzejewski ...... 22 Tajne g³osowanie Zapytania i odpowiedzi senator Krystyna Bochenek ...... 31 senator Edmund Wittbrodt ...... 23 senator Mieczys³aw Augustyn . . . . . 31 senator sprawozdawca senator Piotr Andrzejewski ...... 32 Piotr Andrzejewski ...... 23 Wznowienie obrad senator Mieczys³aw Augustyn . . . . . 23 Punkt czwarty porz¹dku obrad (cd.) senator sprawozdawca Og³oszenie wyników tajnego g³osowania Piotr Andrzejewski ...... 23 senator Tadeusz Maæka³a ...... 23 Podjêcie uchwa³y w sprawie wyboru wice- senator sprawozdawca marsza³ków Senatu Piotr Andrzejewski ...... 24 Punkt pi¹ty porz¹dku obrad: wybór sekre- senator Robert Smoktunowicz. . . . . 24 tarzy Senatu senator sprawozdawca Przedstawienie kandydatur Piotr Andrzejewski ...... 24 marsza³ek Bogdan Borusewicz . . . . 32 Otwarcie dyskusji Tajne g³osowanie senator Mieczys³aw Augustyn . . . . . 24 Wznowienie obrad senator Dariusz Bachalski ...... 24 senator Kosma Z³otowski ...... 25 Punkt pi¹ty porz¹dku obrad (cd.) senator Krzysztof Putra ...... 25 Og³oszenie wyników tajnego g³osowania senator Jaros³aw Gowin ...... 25 Podjêcie uchwa³y w sprawie wyboru sekre- senator Janusz Ga³kowski ...... 26 tarzy Senatu 1 posiedzenie Senatu w dniach 20 i 27 paŸdziernika 2005 r. Spis treœci 49

Komunikaty Uchwa³a Senatu w sprawie wyboru przewo- Zamkniêcie posiedzenia dnicz¹cego Komisji Regulaminowej Etyki Wyniki g³osowañ i Spraw Senatorskich ...... 43 Uchwa³y Uchwa³a Senatu w sprawie zmiany Regula- Uchwa³a Senatu w sprawie wyboru Marsza³ka minu Senatu ...... 44 Senatu ...... 41 Uchwa³a Senatu w sprawie wyboru wice- Uchwa³a Senatu w sprawie powo³ania Ko- marsza³ków Senatu ...... 45 misji Regulaminowej, Etyki i Spraw Uchwa³a Senatu w sprawie wyboru sekreta- Senatorskich...... 42 rzy Senatu ...... 46