AZIADA – 2017 Meýletinçiler üçin gollanma

Türkmenistanyň Bilim ministrligi tarapyndan hödürlenildi

Aşgabat Türkmen döwlet neşirýat gullugy 2017 UOK 81. 374. 3 + 796 (038) A 98

A 98 Aziada – 2017. Meýletinçiler üçin gollanma. A.: – Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2017.

TDKP № 94, 2017 KBK 81.2 – 4 + 75.5-92

© Türkmenistanyň Bilim ministrligi, 2017. TÜRKMENISTANYŇ PREZIDENTI GURBANGULY BERDIMUHAMEDOW

TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET TUGRASY

TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET BAÝDAGY TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET SENASY

Janym gurban saňa, erkana ýurdum, Mert pederleň ruhy bardyr köňülde. Bitarap, garaşsyz topragyň nurdur, Baýdagyň belentdir dünýäň öňünde.

Gaýtalama: Halkyň guran Baky beýik binasy, Berkarar döwletim, jigerim-janym. Başlaryň täji sen, diller senasy, Dünýä dursun, sen dur, Türkmenistanym!

Gardaşdyr tireler, amandyr iller, Owal-ahyr birdir biziň ganymyz. Harasatlar almaz, syndyrmaz siller, Nesiller döş gerip gorar şanymyz.

Gaýtalama: Halkyň guran Baky beýik binasy, Berkarar döwletim, jigerim-janym. Başlaryň täji sen, diller senasy, Dünýä dursun, sen dur, Türkmenistanym! SÖZBAŞY Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanda Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe amala aşyrylýan özgertmeler sport we syýahatçylyk ulgamyna döwre- bap çemeleşilmegini talap edýär. Türkmenistanyň Prezidenti hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowyň taýsyz tagallasy bilen, ýurdumyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşynda, sport ulgamynda ägirt uly ösüşler we üstünlikler gazanylýar, daşary ýurt döwletleri bilen ýola goýulýan hem-de alnyp barylýan dürli ugurlar- daky dostlukly gatnaşyklar has-da ösýär. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan «Açyk gapylar» syýasaty dünýä döwletleriniň ünsüni Türkmenistana gönükdirýär. Biziň ýurdumyza sapar edýän dünýä jahankeşdeleriniň, sport ulgamynyň wekilleriniň sany barha artýar. Şonuň üçin hem ýurdumyza gelýän myhmanlara we olar bilen işleşýän adamlara ýörite gollanmalar zerurlyk edýär. Bu gollanma Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça 2017-nji ýylda ýurdumyzda geçiriljek V Aziýa oýunlaryna gatnaşjak meýletinçiler üçin niýetle- nendir. Kitap iki bölümden ybarat bolup, onuň birinji bölüminde meýletinçileriň özlerini alyp barmagynyň düzgünleri, ikinji bölümde bolsa meýletinçilere niýet- lenen türkmençe–rusça–iňlisçe gepleşik sözlügi ýerleşdirildi. Gepleşik sözlügi öz gezeginde sport bilen baglanyşykly sözleri we söz düzümlerini, gündelik durmuşda ulanylýan sözleri, olar bilen baglanyşykly gepleşikleri, lukmançylyga degişli sözleri, söz düzümlerini, käbir goşmaça sözleri öz içine alýar. Bu gol­ lanma diňe bir meýletinçilere däl, eýsem, Türkmenistana gelýän daşary ýurtly syýahatçylara-da peýdaly bolar. Kitap Türkmenistanyň Bilim ministrligi, Türkmenistanyň Milli bilim insti­ tuty, Döwletmämmet Azady­ adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri­ instituty, Mag­tym­guly adyndaky Türkmen döwlet uniwersiteti tarapyndan taýýarlanyldy.­

7 ПРЕДИСЛОВИЕ В эпоху могущества и счастья перед сферой спорта и туризма незави- симого, нейтрального Туркменистана стоят большие задачи, требующие ко- ренных преобразований. Благодаря усилиям глубокоуважаемого Президента Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедова в стране проводятся реформы в сфере экономики, политики, культуры, спорта, укрепляются и налаживают- ся дружеские отношения с соседними государствами. Политика «открытых дверей» уважаемого Президента привлекает внима- ние всего мира. Наша страна становится центром туризма и спорта. Исходя из этого, создание предлагаемого пособия является весьма акту- альным. Данное пособие предназначено для участников и гостей V Азиатских игр в закрытых помещениях и по боевым искусствам, которые состоятся в столи- це независимого Туркменистана в 2017 году. Пособие состоит из 2-х частей. В первой части даны правила этикета для волонтёров. Вторая часть состоит из туркменско–русского–английского раз- говорника. В разговорник включены слова и выражения, относящиеся к спорту, медицине, общеразговорная лексика, и наиболее употребительные лексиче- ские единицы. Пособие будет полезным не только для волонтёров, но и для туристов-гостей Туркменистана. Книга подготовлена и представлена Министерством образования Турк­ менистана, Национальным институтом образования Туркменистана, Турк­ менским национальным институтом мировых языков имени Довлетмаммеда Азади, Туркменским государственным университетом имени Махтумкули.

8 PREFACE In the Epoch of Might and Happiness, the activities that are carried out in the sphere of sports and tourism in our independent, permanently neutral require an up-to-date approach. Thanks to the efforts of the Esteemed President of Turkmenistan Gurbanguly Berdimuhamedov the great achievements are made in the national economic, political and cultural life as well as in the sports system, friendly relations establish with the foreign countries are being intensified. «The Open Doors» policy of the Esteemed President draws the attention of the whole world. Our country is becoming the center for tourism and sports. In this view, the publication of this manual is of great importance and practical using. This manual is intended for the volunteers of the V Asian Indoor and Martial Arts Games to be held in 2017 and all those interested in sports. The manual consists of two parts. The first part includes the rules of etiquette of volunteers and the second part deals with the Turkmen–Russian–English phrasebook, which covers the words and phrases related to sports words, situational phrases and dialogues used in everyday life, medical words and phrases etc. This manual will be helpful for the volunteers as well as the foreigners coming to Turkmenistan. The phrasebook was prepared by the Ministry of Education of Turkmenistan, National Institute of Education of Turkmenistan, Turkmen National Institute of World Languages, Magtymguly .

9 I. MEÝLETINÇILERIŇ ÖZLERINI ALYP BARMAGYNYŇ DÜZGÜNLERI

Meýletinçilik işiniň wezipeleri we meýletinçileriň özlerini alyp baryş medeniýeti Meýletinçilik işi her bir meýletinçä jemgyýetçilik ähmiýetli işde özüni ykrar etdirmäge mümkinçilik berýän mekdepdir. Meýletinçi adyna eýe bolmak, öňde goýlan wezipelere mynasyp hötde gelmek, jemgyýetçilik ykrarnamasyny gazan- mak her bir meýletinçiniň mukaddes borjudyr. Meýletinçiniň wezipe borçlary, onuň iş wagty, ýerine ýetirilmeli işleriniň görnüşleri we tertibi guramaçylyk topary tarapyndan kesgitlenýär. Her bir meýle- tinçi öz işini degişli toparyň ýolbaşçysynyň utgaşdyrmagynda we gözegçiliginde kesgitlenen ýerde we wagtda berjaý edýär. Onuň ýerine ýetirýän işi Türkmenistanyň kanunçylygyna, kabul edilen tertip-düzgüne, milli edep kadalaryna laýyklykda amala aşyrylmalydyr. Meýletinçiler myhmanlaryň bilesigelijilikli soraglaryna we ýüz tutmalaryna anyk hem takyk maglumatlar esasynda jogap bermegi başarmalydyrlar. Meýletinçi beýleki adamlar bilen gepleşende ata-babalarymyzdan miras galan edep kadalaryndan ugur almalydyr. Ol pähimdar pederlerimiziň timarlap, taraşlap, biziň günlerimize ýetiren görel- de we nusga alarlyk derejedäki aýratynlyklarymyzy hem-de ynsany bezeýän ajaýyp ahlak häsiýetleri hökmünde watansöýüjilik, ata-enäni, ulyny sylamak, kiçä hormat goýmak, myhmansöýerlik, zähmetsöýerlik, dostuňa, işiňe wepalylyk, lebzihalal­ lyk ýaly ählumumy ykrar edilen ajaýyp gymmatlyklary, ýol-ýörelgeleri düýpli öwrenmelidir, sowatlylygyň we edepliligiň ýokary nusgasyny görkezmelidir.­ Meýletinçilik işi meýletinçiniň dürli ylymlardan, bi- limlerden baş çykarmagyny, köptaraplaýyn ösen ukyby­ nyň bolmagyny talap edýär. Meýletinçi guramaçylyk ukybyna hem eýe bolmalydyr. Ol her bir işi guramaçylykly meýilnamalaşdyrmagy, işiň

10 netijesini seljermegi başarmalydyr, wagtdan ýerlikli peýdalanmalydyr, myhmanlar bilen oňyn ýagdaýy döredip bilmegiň hötdesinden gelmelidir. Meýletinçiler özlerine erk edip bilýän, sabyr-kanagatly adamlardyr. Olaryň işlerinde düşündirip bilmek ukyby uly ähmiýete eýedir. Meýletinçiler aýdylýan kyn, çylşyrymly maglumatlary sada, düşnükli beýan etmegi başarmalydyrlar. Meýletinçi myhmanlarda ähli taraplaýyn ýakymly täsir galdyrmaga çalyşmaly­ dyr. Ol myhmanlaryň pikirini doly diňlemelidir we öz hereketlerinde halkymyzyň asyl­ly däp-dessurlaryny goldanmalydyr, salykatlylygy, mertebesini saklamalydyr. Meýletinçiniň ýanynda bellik edýän depderçesi, ruçkasy bolmalydyr. Myhmanlaryň sowallarynda kyn sözler duş gelende ýa-da olara bada-bat jogap be- rip bilmedik ýagdaýynda, soragy ýazyp alyp, myhmana onuň dogry we anyk jo- gabyny aýtmalydyr.

Meýletinçi üçin maslahatlar: – her bir ýerine ýetirilýän işiň, hereketiň döwlet we jemgyýetçilik ähmiýetli çäräniň üstünlikli amala aşyrylmagyna gönükdirilmelidigini ýatda saklamaly; – her bir ýerine ýetirilen işiň we hereketiň jogapkärçiligini duýmaly; – oýlanyşykly we guramaçylykly hereket etmegi başarmaly; – iş ýerindäki ähli şertleri oňat öwrenmeli we netijeli usullary saýlap almaly; – işi ýerine ýetirmegiň ýokary medeniýetini görkezmeli; – bellenilen anyk wezipeleri üstünlikli amala aşyrmaly. Meýletinçiler Guramaçylyk komitetiniň özleriniň berkidilen degişli bölüm­ leriniň işgärlerine tabyn bolýarlar. Olar diňe bir aýratyn şahsyýet, öz ýokary okuw mekdebiniň, meýletinçilik merkeziniň wekili bolmak bilen çäklenmän, iş ýüzünde tutuş meýletinçilik maksatnamasyna wekilçilik edýärler.

11 Özüňi alyp barmagyň düzgünleri Meýletinçileriň borçlary: – resmi we işewür aragatnaşygyň medeniýetini, edep (etiket) kadalaryny, hal- kara çärelerinde däp bolan myhman kabul etmegiň düzgünlerini bilmeli hem berjaý etmeli;

– beýleki meýletinçiler, işgärler, myhmanlar,­ şäheriň ýaşaýjylary we başga­ adamlar bilen gatnaşykda hemişe mylakatly,­ hoşniýetli, sypaýyçylykly bolmaly;­ – iş wagtynda meýletinçiler ýörite lybasda bolmaly; – akkreditasiýa kartasy ýitirilen halatynda bu barada bada-bat akkreditasiýa bölümine (edarasyna) habar bermeli; – daşky tebigy gurşawa, hyzmat etmegiň we işiň çäklerinde meýletin ýardam- ça berilýän emläge hem-de maddy gymmatlyklara aýawly garamaly; – wezipe borçlary ýerine ýetirilýän wagtynda howpsuzlyk düzgünlerini, öz­ leriniň berkidilen bölümleriniň işgärleriniň görkezmelerini berjaý etmeli; – möwsüme we howa şertlerine görä geýinmeli; – şahsy arassaçylygyň düzgünlerini berjaý etmeli; – saglyk ýagdaýy ýaramazlaşan ýa-da şikes alan halatynda bu barada bada-bat jogapkär işgäre habar bermeli. Meýletinçilere iş ýerlerinde, ýaşaýan ýerlerinde, işe barýarkalar we işden gel­ ýärkäler ýolda, şeýle hem işden boş wagtlary şu aşakdakylar gadagan edilýär: – spirtli içgileri getirmek, saklamak, ulanmak we ýaýratmak, serhoş ýagdaýda bolmak; – çilim çekmek; – paýyş sözleri ulanmak; – beýleki meýletinçilere, işgärlere, myhmanlara, şäheriň ýaşaýjylaryna we başga adamlara gödek daraşmak;

12 – milleti, dini ynanjy, ýaşy, mad­ dy ýagdaýy, jyns alamatlary boýunça ta- pawutlyklar babatda äsgermezlik etmek; – beýleki meýletinçileri, işgär­leri, myhmanlary, şäheriň ýaşaýjylaryny­ we başga adamlary ýerliksiz gürrüňlere güý­memek; – jogapkär işgäre duýdurmazdan, iş ýeriňi taşlap gitmek; – öz, şeýle hem töweregindäki adam­ laryň janyna we saglygyna howp salýan hereketleri etmek; – akkreditasiýada we jogapkär işgär tarapyndan görkezilen ýerlerden başga ýerlere barmak; – iş we ýaşaýan ýerinde galmagal etmek; – jaýlara, enjamlara we beýleki maddy gymmatlyklara zeper ýetirmek; – hapaçylyga ýol bermek; – şahsy akkreditasiýa resminamasyny başga adamlara bermek; – meýletinçileriň abraýyna mynasyp bolmadyk beýleki hereketleri etmek.

Howpsuzlyk çäreleri we meýletinçileriň jogapkärçiligi: – meýletinçiler adatdan daşary ýagdaýlar (şikes ýetmek, kesellemek, dawa- -jenjel, ogurlyk we beýleki ýaramaz, garaşylmadyk ýagdaýlar) ýüze çykanda olar barada derrew jogapkär işgäre habar bermelidir, zerur bolan halatynda ejir çeken- lere ilkinji lukmançylyk kömegini berip, olary lukmançylyk edaralaryna eltmegi üpjün etmelidir, agyr şikes ýeten, zäherlenen halatlarynda lukmançylyk gullugyna habar bermelidir hem-de lukmançylyk işgärlerini ejir çekenleriň ýanyna eltmelidir; – meýletinçiler öz ygtyýarlygyna ulanmaga berlen emläkler, enjamlar we ab- zallar üçin şahsy maddy jogapkärçilik çekýärler; – umumy kabul edilen tertip-düzgün kadalary we şu düzgünler bozulan ha- latlarynda jogapkär işgär (Guramaçylyk komitetiniň degişli bölümleriniň işgärleri) olar barada meýletinçileriň wekilçilik edýän ýokary okuw mekdebiniň (beýleki guramalaryň, edaralaryň, kärhanalaryň) ýolbaşçylaryna habarnama iberýär; – ulanmaga berlen emläkler, enjamlar we abzallar ýitirilen, döwlen ýa-da zaýa- lanan halatynda meýletinçiler olaryň öwezini dolýarlar (bahasyny töleýärler). Meýletinçiler jemgyýetçilik tertibini we howpsuzlyk tehnikasynyň düzgünle- rini berjaý etmäge borçludyrlar. Işiň bütin dowamynda meýletinçiler içki tertip- -düzgüniň talaplaryna tabyn bolmalydyrlar we jogapkär işgäriň, Guramaçylyk komitetiniň, özleriniň berkidilen bölümleriniň işgärleriniň görkezmelerini ýerine

13 ýetirmelidirler. Özüňi alyp barmagyň düzgünleri gödek bozulan halatynda meýle- tinçi meýletinçilik hukugyndan mahrum edilýär.

Halkara etiketiniň käbir kadalary Myhmanlar bilen salamlaşmagyň we gürleşmegiň kadalary Myhmanlar özleriniň mähirli we güler ýüz bilen garşy alynmagyny isleýärler. Olarda galan täsirler gelen ýurdy baradaky garaýyşlaryny kemala getirýär. Bu bolsa myhmanyň şol ýurdy mydamalyk ýadynda saklamagyna sebäp bolýar. Myhmany garşy almagyň we onuň bilen hoşlaşmagyň tertibi: – meýletinçi myhmany gören badyna onuň bilen daşky aragatnaşygy ýola goýup, ýüzüne ýylgyryş alamatlaryny çaýmaly. Myhman bilen her gezekki duşu­ şyklarda meýletinçiniň ýüzünde şatlyk alamatlary bolmaly; – eger meýletinçi myhmany tanaýan bolsa, onuň adyny tutup, mähirli sa­lam­ laşmaly; – hemişeki myhmanlary ýatda saklap, olara aýratyn üns bermeli; – hoşamaýlyk bilen öz kömegini hödürlemeli; – birbada gelen myhmanyň sany köp bolan halatynda, meýletinçi ýagdaýa görä hereket edip, myhmanlaryň kän garaşmazlygy üçin degerli çäreleri görmeli; – meýletinçi myhman bilen ýylgyryp, onuň adyny tutup hoşlaşmaly. Myhmana wagtyny gowy geçirmegini ýa-da oňat dynç almagyny arzuw etmegi ýatdan çykar- man, ony ýene gelip durmaga çagyrmaly (eger-de myhman gidýän bolsa). – meýletinçi özüne ýüzlenilende adyny düşnükli aýdyp salamlaşmaly: «Ertiriňiz haýyrly. Bölümiň ady. Öz ady. Iňlisçe – May I help You? – (gürrüň wagtyna laýyk­ lykda: ertiriňiz haýyrly – 11:00-a çenli; gündiziňiz haýyrly – 17:00-a çenli; ondan soň – agşamyňyz haýyrly);

Meýletinçiniň daşky keşbi we özüni alyp baryş kadalary: – myhmanlar bilen gönüden-göni aragat­ ­na­şyk saklaýan meýletinçiler ýörite eşikde arassa, oňat ýag- daýda bolmalydyr, eşikleri özüne­ laýyk gelmelidir; – meýletinçiniň köwşi arassa we gowy ýag- daýda bolmalydyr. Köwşüň öňi we yzy ýapyk, pes ökjeli, reňki gara ýa-da ýörite eşigiň reňkine kybapdaş gelmelidir; – iş wagtynda zenanlar teniň reňkindäki jo­ raplary geýmelidirler; – myhman bilen aragatnaşykda bolýandygyna ýa-da bolmaýandygyna gara- mazdan, meýletinçileriň saçy bejerilip, timarlanylmalydyr;

14 – gyzlaryň uzyn saçlary ýeňsesinde bogulmalydyr; – erkekleriň saçlary köýneginiň ýakasyny basmaly däldir; – erkekleriň sakgaly tekiz syrylan bolmalydyr; – sada, milli şaý-sepler dakynylmalydyr; – meýletinçilere sagat dakynmaga rugsat berilýär; – zenan maşgalalar diňe bir jübüt gulakhalka dakynmalydyr; – erkek kişiler gulakhalka dakynmaly däldirler; – zenan meýletinçileriň ýüzügi birden köp bolmaly däldir; – erkekler diňe nika ýüzügini dakynyp bilerler; – dyrnaklar arassa we tekiz aýrylan bolmalydyr; – myhmanlaryň bar ýerinde iýmek, içmek, sakgyç çeýnemek bolmaýar; – köp bolmadyk mukdarda ýakymly ysly atyrlary ulanmaga rugsat edilýär; – meýletinçiler atlary dogry ýazylan at belliklerini (beýjleri) dakynmalydyr. Beýjler myhmanlara gowy görünmelidir; – myhmanlara hyzmat edilýän wagty meýletinçilere kärdeşleri bilen gürleşip durmak, şahsy meseleler barada telefonda gürleşmek bolmaýar; – myhmanlar ýanyňdan geçende olara hoşamaýlyk bilen ýylgyryp ýol bermeli; – meýletinçi köpçülik ýerlerinde hemişe ruhubelent we mylakatly bolmaly; – meýletinçi pikirlerini anyk beýan etmegi, işjeň hat alşylan wagtynda we tele- fon gürrüňdeşliginde tertipliligi hem-de yzygiderliligi berjaý etmegi başarmalydyr; – meýletinçi myhmanlar bilen gürleşende sabyrly bolmaly hem-de diňe dik durup gürleşmelidir; – iş ýeriňi arassa we tertipli saklamaly. Goh-galmagal etmeli däl.

Meýletinçileriň iş ýerlerinde wezipe borçlaryny ýerine ýetirmeginiň kadalary: – meýletinçi işiň başlanmagyna 20–30 minut galanda hökman iş ýerine gel- melidir; – iş wagtynyň gutarandygyna garamazdan, işiň aşa köp bolan halatynda meýletinçiniň iş ýerinde bolmagy ýolbaşçylar tarapyndan talap edilip bilner; – meýletinçi öz hereketleriniň Meýletinçilik maksatnamasynyň bir bölegidigi- ni ýatdan çykarmaly däldir; – ol kärdeşlerine kömege mätäç mahaly kömek bermäge mydama taýýar bol- malydyr; – kömek we goldaw beren kärdeşlerine sag bolsun aýtmagy unutmaly däldir; – özüne, kärdeşlerine we myhmanlara zyýan ýetmez ýaly işi sazlaşykly we howpsuz ýerine ýetirmelidir; – ulanýan enjamlaryny soň özi ulanyp biler ýaly amatly ýagdaýda goýmalydyr; – myhmanyň şahsy zatlaryna el degirmek gadagandyr;

15 – myhmanyň şahsy goşla­ryn­dan zat almak gadagandyr; – ýatylýan düşeklerde, kürsülerde oturmak­ gadagandyr; – myhmanyň hajathanasyndan­ peýdalanmak gadagandyr; – myhmanyň otagyndan giden wagtyňyz gapynyň ykjam ýapylandygyny bar­ la­malysyňyz; – meýletinçiler bir-birine doly atlaryny tutup ýüzlenmelidir; – kärdeşleri ýa-da myhmanlar daşrakda bolan ýagdaýynda olary gaty gygyryp çagyrmak ýa-da ýüzlenmek gadagandyr; – myhmanhanadaky köpçülikleýin ýerleriň hemmesi diňe myhmanlara niýet- lenendir. Meýletinçilere diňe myhmanlar üçin niýetlenen ýerlerde bolmak gada- gandyr. Bu kadadan diňe ýolbaşçynyň rugsady ýa-da görkezmesi bolan ýagdaýynda çykyp bolýar.

Gürleşmegiň kadalary: – gürrüňiň äheňi birsydyrgyn we kadaly bolmalydyr, ýöne sustupes bolmaly däldir, ýagny şadyýan, galmagalsyz bolmalydyr, sypaýyçylykly, ýöne ýasama sy- paýyçylykly bolmaly däldir; – jedelden daşda durjak bolmaly, aýratyn hem, syýasat, din baradaky gürrüňlerde jedele girmeli däl;

16 – diňlemegi başarmak sypaýyçylykly we edepli adam üçin edil gürleşmegi başarmak ýaly zerur şertiň biridir. Eger-de siz özüňiziň diňlenmegiňizi isleseňiz, başgalary diňlemegi başarmalysyňyz; – eger-de size aýratyn ýüzlenilip soralmasa, özüň barada köpçülikde gürlemek gelşiksizdir. Saçak başynda özüňi alyp barmagyň kadalary: – nahara başlamaga howlukmaň. Iň gowusy, beýlekiler başlaýança garaşyň. Myhmançylykda öz nahar enjamlaryňyzy süpürmek gelşiksizdir; – çöregi saçaga owratmaz ýaly öz tarelkaň üstünde bölejiklere bölmeli, çörek bölegiňizi döwüp alyp ýa-da ondan dişläp iýip bolar; – çorbany çemçäniň ujundan däl-de, gyrasyndan içmeli; – miweleri göni dişläp iýmek gelşiksiz hasap edilýär. Miwäniň daşyny pyçak bi­ len arassalamaly, ony böleklere bölmeli, çigidini aýyrmaly we diňe şondan soň iýmeli; – nahar getirmegi talap edip, sabyrsyz bolmaň. Eger-de siz bir zat içjek bolsaňyz, onda öz bulguryňyzy sag eliňizde süýem we orta barmaklaryňyz bilen saklap, içgileri guýýan adama uzatmalysyňyz. Öz bulguryňda dökülip biljek içgini galdyrmaly däl; – saçagyň başyndan turanyňda el süpürgijiňi eplemek hökman däldir, nahardan soň dessine gaýtmak gelşiksizdir. Biraz garaşmak zerurdyr.

2. Sargyt № 2830 17 Aralygy saklamagyň kadalary: – liftde, jemgyýetçilik ýerlerinde, awtoulaglarda we ş.m. ýerlerde hiç kim bi- len, hatda tanyş adamlaryň bilen hem köp gürleşmeli däl; – birine gözüňi aýyrman seretmeli däl; – aýratyn duýgy bildirmeli däl; – hereketleriňizi giňişlige görä çäklendirmeli. Toparda işiň örän gowy we sazlaşykly alnyp barylmagy hyzmatyň ýokary derejede ýerine ýetirilmegini üpjün edýär. Toparyň içindäki dostlukly gatnaşyklar işi ýeňilleşdirýär we şatlyk duýgusyny döredýär. Meýletinçileriň netijeli işlemegi olaryň myhmanlaryň öňündäki borçlaryny ýokary derejede we ygtybarly ýerine ýetirmegine mümkinçilik berýär.

18 GARAŞSYZ TÜRKMENISTAN DÖWLETINIŇ PAÝTAGTY AŞGABAT ŞÄHERINDE 2017-NJI ÝYLDA GEÇIRILJEK ÝAPYK BINALARDA WE SÖWEŞ SUNGATY BOÝUNÇA V AZIÝA OÝUNLARYNA GATNAŞJAK MEÝLETINÇILER ÜÇIN TÜRKMENÇE–RUSÇA–IŇLISÇE GEPLEŞIK SÖZLÜGI

ТУРКМЕНСКО-РУССКО-АНГЛИЙСКИЙ РАЗГОВОРНИК ДЛЯ ВОЛОНТЁРОВ V АЗИАТСКИХ ИГР В ЗАКРЫТЫХ ПОМЕЩЕНИЯХ И ПО БОЕВЫМ ИСКУССТВАМ, ПРОВОДИМЫМ В АШХАБАДЕ – СТОЛИЦЕ НЕЗАВИСИМОГО ТУРКМЕНИСТАНА, В 2017 ГОДУ

TURKMEN–RUSSIAN–ENGLISH PHRASEBOOK DESIGNED FOR THE VOLUNTEERS WHO WILL TAKE PART IN THE V ASIAN INDOOR AND MARTIAL ARTS GAMES TO BE HELD IN , THE CAPITAL OF INDEPENDENT TURKMENISTAN IN 2017

II. SPORTA DEGIŞLI SÖZLER WE SÖZ DÜZÜMLERI

II. СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К СПОРТУ

II. WORDS AND PHRASES RELATED TO SPORTS

1. Sport hereketi 1. Спортивное движение 1. Sports movement Sportuň görnüşleri Виды спорта Kinds of sports Höwesjeňler sporty Любительский спорт Amateur sports Uly sport Большой спорт Big-time sports Üsti ýapyk binalardaky Спорт в закрытых по- Indoor sports sport мещениях Üsti açyk binalardaky Спорт на открытом Outdoor sports sport воздухе Bedenterbiýe Физкультура Physical culture, physical education Köpçülikleýin sport Массовый спорт Popular sports Professional sport Профессиональный Professional sports спорт Mekdep sporty Школьный спорт School sports Sport ýaryşlary Спортивные соревно- Sports competitions вания Sport senenamasy Спортивный календарь Sports calendar Sport kluby Спортивный клуб Sports club Sport teswirçisi Спортивный коммента- Sportscaster тор Sport lybasy Спортивная форма Sportswear Sport federasiýasy Спортивная федерация Sports federation Sport baýramy Спортивный праздник Sports festival

21 Sport dostlugy Спортивная дружба Sports friendship Sportuň toparlary Спортивная классифи- Sports grading кация Sport tälimçisi Спортивный тренер Sports instructor Sport habarçysy Спортивный журналист Sports reporter Sport ussatlygy Спортивное мастерство Sportsmanship Sport hereketi Спортивное движение Sports movement Sport gazeti Спортивная газета Sports newspaper Sport guramasy Спортивная организация Sports organization Sport habar beriş Спортивная пресса Sports press serişdeleri Sport jemgyýetçiligi Спортивная обществен- Sports society ность Sport žurnalisti Спортивный журналист Sports journalist

Bedenterbiýe ulgamy Система физического System of physical воспитания education Talyp sporty Студенческий спорт Student sports – Siz sport bilen – Вы интересуетесь – Are you interested in gyzyklanýarsyňyzmy? спортом? sports?

– Siz haýsy sport bilen – Каким спортом вы за- – What sports do you go meşgullanýarsyňyz? нимаетесь? in for? – Siz sport ýaryşlaryna – Вы принимаете уча- – Do you take part in gatnaşýarsyňyzmy? стие в соревнованиях? sports competitions?

– Siz sport ýaryşlaryna – Когда вы начали – When did you haçan gatnaşyp участвовать в соревно- start to participate in başladyňyz? ваниях? competitions? – Siz ýurduňyzdaky – Поддерживаете ли – Do you encourage professional sporty вы профессиональный professional sports in goldaýarsyňyzmy? спорт в вашей стране? your country?

22 – Siziň ýurduňyzda – Какие виды спорта – What kinds of sports sportuň haýsy görnüşleri наиболее популярны в are most popular in your has meşhur? вашей стране? country? – Siziň ýurduňyzda sport – Какие спортивные – What kind of sports baýramlarynyň haýsy праздники проводятся в festivals are held in your görnüşleri geçirilýär? вашей стране? country? – Bu şäherde haýsy sport – Какие спортивные – What sports gazet-žurnallary çap газеты и журналы вы- newspapers and edilýär? ходят в этом городе? magazines are issued in this city? – Siz haýsy sport – Какую спортивную – What sports guramasynyň (klubynyň) организацию (спортив- organization (club) do wekili? ный клуб) вы представ- you represent? ляете? Halkara Sport Генеральная Ассоциа- General Association Guramalarynyň Baş As- ция Международных of International Sports sosiasiýasy Спортивных Федераций Federations

23 2. Olimpiýa 2. Олимпийское 2. Olympic hereketi движение movement

Halkara Olimpiýa Komi- Международный International Olympic teti, HOK Oлимпийский Kомитет Committee, (IOC) (МОК) HOK-uň ýerine ýetiriji Исполнительный IOC executive board komiteti Kомитет МОК HOK-uň hormatly agza- Почётные члены МОК IOC honorary members lary Halkara Olimpiýa Here- Международное International Olympic keti Oлимпийское движение movement Halkara Sport Federa- Международная Спор- International Sports siýasy тивная Федерация Federation Milli Sport Federasiýasy Национальная Спор- National Sports тивная Федерация Federation Milli Olimpiýa Komiteti Национальный Олим- National Olympic (MOK) пийский Комитет (НОК) Committee, (NOC) Aziýa Olimpiýa Komiteti Азиатский Олимпий- Olympic Committee of (AOK) ский Комитет Asia, (OCA) Aziada Азиада Asian Games Aziada gatnaşyjy Участник Азиады Asian Games participant Aziadanyň ýeňijisi Чемпион Азиады Asian Games champion

24 Aziada şaýlary Монеты Азиады Asian Games coins Aziadanyň baýdagy Флаг Азиады Asian Games flag Aziada ody Огонь Азиады Asian Games flame Aziýa oýunlary Азиатские игры Asian Games

Aziada umytlary Надежды Азиады Asian Games hopes Aziada medaly Медаль Азиады Asian Games medal Aziada kasamy Клятва Азиады Asian Games Oath

Aziada münberi Пьедестал Азиады Asian Games podium Olimpiýa halkalary Олимпийские кольца Olympic rings

Aziada ruhy Дух Азиады Asian Games spirit Aziada sport görnüşleri Азиатские виды спорта Asian Games kinds of sports

25 Aziada alawy Факел Азиады Asian Games torch

Aziada şäherçesi Городок Азиады Asian Games Village Guramaçylyk komiteti Организационный Organizing committee комитет – Aziýa oýunlaryny – Каковы сроки прове- – What period is fixed for geçirmegiň möhleti дения азиатских игр? the Asian Games? nähili? – Aziadanyň maksatna- – Сколько видов вклю- – How many events are masynda näçe sport oýny чено в программу ази- included in the program bar? атских игр? of the Asian Games?

– Gatnaşmak üçin arza- – Какой заключи- –What is the deadline for lary tabşyrmagyň soňky тельный срок подачи entries? möhleti haçan? заявок? – AOK-yň ýerine ýetiri- – Кто является членом – Who is the member ji komitetiniň agzalary исполкома AОК? of the OCA executive kimler? board? – Aziadanyň gurama- – Где находится орга- – Where is the çylyk komitetiniň jaýy низационный комитет headquarters of the nirede ýerleşýär? Азиады? Asian Games organizing committee?

– Aziada milli olimpiýa – Сколько националь- – How many national komitetleriniň näçesi ных олимпийских olympic committees are gatnaşýar? комитетов принимают taking part in the Asian участие в Азиаде? Games? – Aziýa oýunlarynyň – Когда и где состоится – When and where does açylyş (ýapylyş) daba- церемония открытия the Asian Games opening rasy haçan we nirede (закрытия) Азиатских (closing) ceremony take geçirilýär? игр? place? – Aziada näçe sany tür- – Сколько спортсменов – How many athletes and gen we döwlet gatnaşdy? и стран приняло уча- competing countries have стие в Азиаде? participated in the Asian Games?

26 – Indiki Aziýa oýunlary – В каком городе состо- – What is the host city haýsy şäherde geçirilýär? ятся следующие Азиат- of the forthcoming Asian ские игры? Games? – Birinji Aziýa oýunlary – Когда и где были про- – When and where were haçan we nirede geçiril- ведены первые Азиат- the first Asian Games di? ские игры? held? – Siz Aziýa oýun- – Вы впервые участвуе- – Have you taken part in laryna birinji gezek те в Азиатских играх? Asian Games for the first gatnaşýarsyňyzmy? time?

27 3. Ýaryş geçirilýän 3. Места проведения 3. Venue for ýerler соревнований competitions

Arena Арена Arena Merkez Центр Centre Suw sportunyň merkezi Центр водного спорта Aquatic sports centre Atçylyk sport merkezi Центр конного спорта Equestrian centre Atçylyk sporty Конный спорт Equestrian sport, equestrianism Sport merkezi Спортивный центр Sports center At çapylýan meýdança Ипподром Racetrack, hippodrome Oýun meýdany Площадка для игры Court, playground Welosiped ýodasy Велотрек Cycle track Atly maşk etmek üçin Манеж для выездки Open air manege niýetlenen uly jaý ýa-da (equestrianism) meýdança Meýdan Поле Field

28 Futbol meýdançasy Футбольное поле Football field Hokkeý meýdançasy Хоккейное поле Hockey field Gimnastika zaly Гимнастический зал Gym Zal Зал Hall Sport zaly Спортивный зал Sports gym Türgenleşik zaly Тренировoчный зал Training gym Beden ýazma zaly Зал для разминки Warm–up gym Aýlaw Ипподром Hippodrome Ýapyk bina ýodasy Легкоатлетический Indoor track манеж Ýoda, aýratyn ýoda Раздельная дорожка Lane, track Mata, halyjyk Ковёр Mat Sport köşgi Дворец спорта Sports Palace Seki Помост Platform Tälimhana Полигон Range Tälim meýdançasy Учебный полигон Training ground

29 Ýaýdan ok atyş tälimha- Полигон для стрельбы Archery range nasy из лука Atyş tälimhanasy Полигон для пулевой Shooting range стрельбы Boks meýdançasy Ринг Ring Kürekleme howdany Гребной канал Rowing basin Bölümçe Сектор Sector Böküş bölümçesi Сектор для прыжков Jumping sector Zyňma bölümçesi Сектор метаний Throwing sector Sport toplumy Спортивный комплекс Sports complex Stadion Стадион Stadium Ýapyk stadion Крытый стадион Indoor stadium Gylyçlaşma ýodasy Дорожка для фехтования Fencing strip Ýüzüş howdany Плавательный бассейн Swimming pool Ylgaw ýodasy, trek Беговая дорожка Track

30 Türgenleşik meýdany Тренировочная Training ground площадка Tigir ýaryşy üçin ýodajyk Велодром Velodrome Suw howdany Акватория Water basin – Bu şäherde näçe stadi- – Сколько стадионов в – How many stadiums on bar? этом городе? are there in this city? – Merkezi stadionyň ady – Как называется цен- – What is the name of the näme? тральный стадион? central stadium?

– Stadiona näçe adam – Сколько человек вме- – What is the capacity of sygýar? щает стадион? the stadium? – Stadionyň ýodajyklary – Какое покрытие у до- – What is the coating of näme bilen örtülen? рожек стадиона? tracks in the stadium?

– Bu stadionda nähili – Какие соревнования – What competitions are ýaryşlar geçirilýär? проводятся на этом held at this stadium? стадионе? – Stadionda futbol – На стадионе прово- – Football (handball, (ýeňil atletika) boýunça дятся соревнования track and field, ýaryşlar geçirilýär. по футболу (гандболу, volleyball) competitions лёгкой атлетике, волей- are held at the stadium. болу). – Şäherde näçe sany ýa- – Сколько закрытых – How many indoor pyk ýüzüş howdany bar? плавательных бассей- swimming pools are нов в городе? there in the city? – Geliň, ýaýdan ok atyş – Пойдёмте на полигон – Let’s go to the archery tälimhanasyna (gimnasti- для стрельбы из лука range (gym, swimming ka zalyna, ýüzüş howda- (в гимнастический зал, pool). nyna) gideliň. в бассейн) – Merkezi stadion (sport – Где находится – Where is the central köşgi, sport toplumy, центральный стадион stadium (Sports Palace, sport kluby) nirede (Дворец спорта, sports complex, sports ýerleşýär? спортивный комплекс, club)? спортивный клуб)?

31 4. Goşmaça otaglar 4. Дополнительные 4. Subsidiary rooms we enjamlar помещения and equipment и оборудования Hammam Баня Bath, bathhouse Bugly hammam Парная баня Steam bath, sauna Kabina Ложа, кабина Box Teswirçiniň kabinasy Кабина для Commentator’s box комментаторов Habar beriş kabinasy Ложа прессы Press box Ýörite adamlar kabinasy Ложа для почётных VIP box гостей Tablo Табло Display board, score-board Eşik çalşylýan otag Раздевалка Dressing (locker) room Hasap ýörediji elektrik Электрооборудование Electrical scoring enjamy для фиксации equipment результатов Gurallar Снаряды Implements, apparatus Habar beriş merkezi Пресс-центр Press center Otag Комната, пункт Room Dopinge garşy gözegçilik Пункт антидопингового Doping control room otagy контроля Ilkinji kömek otagy Пункт медицинской First–aid room помощи

32 Lukmançylyk gözegçiligi Пункт медицинского Medical control room otagy контроля Agram ölçeýiş otagy Комната взвешивания Weigh-in room Duş Душевая Shower Sport enjamlary Спортивное Sports equipment оборудование Münberler Трибуны Stands – Eşik çalşylýan otag… раздевалка locker room

– Agram ölçeýiş otagy – Где находится – Where is weighing nirede ýerleşýär? комната взвешивания? room?

3. Sargyt № 2830 33 5. Ýaryşlaryň 5. Виды 5. Kinds görnüşleri соревнований of Competitions

Çempionat, birinjilik Чемпионат, первенство Championship Ýewropa çempionaty Чемпионат Европы European championship Milli çempionat Чемпионат страны National championship Olimpiýa çempionaty Олимпийское Olympic championship первенство Dünýä çempionaty Чемпионат мира World championship Çempionat geçirmek Проводить чемпионат To hold a championship Ýaryş Соревнование Competition Olimpiýa ýaryşy Олимпийское Olympic competition соревнование Ýaryş geçirmek Проводить соревнование To conduct a competition Bäsleşik Состязание Contest Oýun Игра Game Ählumumy Afrika Панафриканские игры Pan–African Games oýunlary Ählumumy Aziýa Азиатские игры All–Asia Games, Asian oýunlary Games Olimpiýa oýunlary Олимпийские игры Olympic Games Ählumumy Amerika Панамериканские игры Pan–American Games oýunlary Talyp oýunlary Студенческие игры Student Games Uniwersiada oýunlary Универсиада World Student Games Ýaryş, duşuşyk Матч Match Kubok ýaryşy Кубковый матч Cup match

34 Dostlukly ýaryş Товарищеский матч Friendly match Duşuşyk Встреча Meet, meeting Deslapky duşuşyk Предварительная встреча Preliminary meeting Turnir Турнир Tournament Turnir geçirmek Проводить турнир To stage a tournament – Ýewropa we dünýä – Где проводится чем- – Where are the çempionatlary nirede пионат мира и Европы? European and world geçirilýär? championships held? – Jemleýji duşuşykda – Кто играет в финаль- – Who plays in the final kim oýnaýar? ном матче? match? – Bu möwsümde topar – Сколько товарище- – How many friendly dostlukly duşuşyklaryň ских встреч провела matches has the team näçesinde oýnady? команда в этом сезоне? played this season? – Duşuşyk ... bellenilen. – Встреча назначена – The competition is to на… be held at… – Siz haýsy çempionatla- – В каких чемпиона- – In what championships ra we halkara duşuşyklara тах и международных and international meets gatnaşdyňyz? встречах вы принимали have you taken part? участие?

35 6. Ýaryşlaryň 6. Характеристика 6. System häsiýetnamasy соревнований of competitions Hasap Зачёт Classification Ýekeleýin we toparlaýyn Личный и командный Individual and team hasap зачёты classification Ýekeleýin hasap Личный зачёт Individual classification Toparlaýyn hasap Командный зачёт Team classification Ýaryş Первенство Championship Ýekeleýin we toparlaýyn Личное и командное Individual and team ýaryş первенство championship Ýekeleýin ýaryş Личное первенство Individual championship Kwalifikasiýany Квалификационное Qualification kesgitleýji ýaryş первенство championship Toparlaýyn ýaryş Командное первенство Team championship Final Финал Final Deslapky ýaryşlar Предварительные Preliminaries соревнования Çärýek final ýaryşlary Четвертьфинальные Quarter–finals соревнования Ýarym final ýaryşlary Полуфинальные Semi finals соревнования Ulgam Система System Seçilip alynýan ýaryş Отборочные Trials соревнования – Ýaryşlar haýsy ulgam По какой системе про- – What is the system of boýunça geçirilýär? водятся соревнования? competition? – Ýaryşlar... ulgam – Соревнования – The competitions are boýunça geçirilýär. проводятся по… held by… – Aziýa oýunlarynyň – Каковы результаты – What are the results of seçip alyş ýaryşlarynyň отборочных соревнова- the Asian Games trials? netijeleri nähili? ний Азиатских игр? – Kim deslapky ýaryşlara – Кто принимает уча- – Who is taking part in gatnaşýar? стие в предварительных the preliminaries? соревнованиях?

36 – Kim Aziýa oýunlary- – Кто получил право – Who has been qualified na gatnaşmaga hukuk участвовать в Азиат- for the Asian Games gazandy? ских играх? tournament? – Kim ... gatnaşýar? – Кто участвует…? – Who participates in the…? – ýekeleýin ýaryşlara в личном первенстве individual championship – toparlaýyn ýaryşlara в командном первенстве team championship – Kim ... öňe çykýar? – Кто лидирует…? – Who is leading in the…? ýekeleýin hasapda в личном зачёте individual event toparlaýyn hasapda в командном зачёте team event – Kim finala gatnaşmaga – Кто получил право – Who has been qualified hukuk gazandy? участвовать в финале? for the final? – Haýsy topar toparlaýyn – Чья команда заняла – Which team has been hasapda birinji orna eýe первое место в команд- placed first in the team boldy? ном зачёте? competition?

37 7. Sport 7. Спортивная 7. Sportswear egin-eşikleri форма Ädik Сапоги Boots Geýim Одежда, костюм Costume, suit Ellik Перчатки Gloves Kurtka Куртка Jacket Maýka Майка T-shirt Triko (sport oýunlarynda Трико Leotard akrobatlaryň geýýän trikotaž geýimi) Köwüş (ýasy daban- Гимнастические туфли Pumps (gymnastics) ly, gimnastika bilen meşgullanmak üçin) Aýakgap Oбувь Shoes Sport aýakgaby (ylgamak Кроссовки Track shoes üçin niýetlenen) Sport aýakgaby Спортивная обувь Training shoes Kelte balak Шорты, трусы Shorts

38 Ýeňsiz sport maýkasy Спортивная безрукавка Sports sleeveless jacket Jorap Носки Socks Aşagy çişli köwüş Шиповки Spikes Getry (aýakgabyň üstün- Гетры Gaiters den geýilýän we dyzyňa çenli ýapýan gonç) Türgenleşik geýimi Тренировочный костюм Track suit Gimnastika balagy Гимнастические брюки Trews (gymnastics) Futbolka (sport köýnegi) Футболка Jersey Içki maýka Майка Vest

8. Ýaryşlaryň 8. Формы и этапы 8. Forms and stages görnüşleri we derejeleri соревнований of competitions Synanyşyk Попытка Attempt, try Iň gowy synanyşyk Лучшая попытка Best attempt Goşmaça synanyşyk Дополнительная Extra attempt попытка Soňky synanyşyk Последняя попытка Last attempt Delilli synanyşyk Засчитанная попытка Valid attempt (trial) Gaýtadan ýaryşmak Перебой (в фехтовании) Barrage (fencing) (gylyçlaşmakda) Gylyçlaşma Фехтование Fencing Bokslaşma Бой (бокс) Boxing Tutluşyk, göreş Схватка Wrestling Kürekleme Гребля Rowing Pellehana Финиш Finish Taraplaryň meýdança Смена сторон Change of sides çalyşmagy Sportuň görnüşi Виды спорта Kinds of sports

39 Sportuň bökme we Виды спорта по прыж- Field events zyňma görnüşleri кам и метанию Sportuň ylgaw görnüşleri Виды бега Track events Maşk Упражнение Exercise (gymnastics) Oýun Игра Game Basketbol, futbol, woleý- Игра в баскетбол, Basketball, football, bol oýny футбол, волейбол volleyball game Ylgaw ýaryşy ( atletika) Забег Heat (athletics) Tapgyr ( kürekleme, Заезд Heat (cycling, rowing) welosiped sporty) Ýüzüş ( ýüzüş sporty) Заплыв Heat (swimming) Böküş Прыжок Jump Gaýtadan bökmek Перепрыжка Repeated jump Aýlaw (atletika) Круг (атлетика) Lap (athletics) Aralyk, tapgyr Этап Leg Hereket ( agyr atletika) Движение (тяжёлая Lift (weightlifting) атлетика) Çapyşyk (welosiped Гонка Race ( cycling, yachting) sporty, ýelken sporty) Regata ( ýelken ýa-da Регата Regatta kürekleme sporty) Gaýtadan oýnamak Переигровка Replay Aýlaw Круг Round (general) Tapgyr Этап Round Topar (woleýbol, futbol) Команда (волейбольная, Team (volleyball, футбольная) football)

40 Gaýtadan ýüzüp geçmek Повторный заплыв Swim-off – Iň gowy – Какой у него (неё) – What was his (her) synanyşygynda onuň результат в лучшей result in his (her) best netijeleri nähili? попытке? attempt? – Bu onuň soňky – Это его (её) последняя – This is his (her) last synanyşygy попытка. attempt. – Ýaryşyň bu tapgyryna – Кто проводит этот – Who is holding this kim gatnaşýar? бой? fight? – Netijeleriň deňlik ýag- – В случае равенства – In case of equal results daýynda geçiriler. результатов будет… there will be a… Ýaryşy gaýtadan geçirmek Переигровка Barrage Gaýtadan bökmek Повторный прыжок Jump off (repeated jump) – Siz haýsy aralygy yl- – На какую дистанцию – What distance will you gap geçmeli? вы побежите? run? – Ýeňil atletikanyň haýsy – Какие виды лёгкой – What athletic events görnüşleri iş tertibine атлетики включены в are in the program? girizilen? программу? – Ylgaw ýaryşlarynyň – Какой результат пред- – What are the results of netijeleri nähili? варительных забегов? the heats? – Birinji aýlawda onuň – Какое время он по- – What time did he (she) netijeleri nähili? казал (она показала) на clock in the first lap? первом круге? – Birinji toplumda onuň – Какой счёт в первой – What is the score in the hasaby nähili? партии? first set? – Kim çapyşykda öňe – Кто лидирует в – Who is the leader of the saýlanýar? заезде? race?

41 9. Ýaryşlara 9. Подготовка 9. Preparation for taýýarlyk к соревнованиям competitions Howa şertlerine Акклиматизация Acclimatization öwrenişmek Uýgunlaşma Адаптация Adaptation Tälimçi Тренер Coach, trainer Taplama, berkitme Закалка Training Berhiz Диета Diet Iýmitleniş düzgüni Режим питания Dietary Maşklar Упражнения Exercises Fiziki taýdan taýýarlyk Физическая Fitness, fitness training подготовленность Owkalama Массаж Massage Şahsy arassaçylyk Гигиена Personal hygiene Maşk etmek Зарядка, тренировка Physical training (P.T.) Türgenleşik oýunlary Тренировочные игры Practice games Düzgün, tertip Режим Regimen Dikeltme Восстановление Rehabilitation Fiziki ýagdaý Физическое состояние Physiсal state Türgenleşik Тренировка Training, work-out Türgenleşik geçiş ýeri Место тренировки Training area Türgenleşik bazasy Тренировочная база Training camp

42 Türgenleşik toplumy Тренировочный цикл Training cycle Türgenleşigiň depgini Интенсивность Training intensity тренировки Türgenleşik işi Тренировочная нагрузка Training load Türgenleşik žurnaly Журнал тренировки Training log Türgenleşigiň usullary Методика тренировки Training methods Ýoldaş Партнёр Training partner Türgenleşik döwri Тренировочный период Training period Türgenleşigiň План тренировки Training plan meýilnamasy Türgenleşigiň tertibi Расписание тренировки Training schedule Türgenleşik sapaklary Тренировочные занятия Training session Türgenleşigiň möçberi Объём тренировки Training volume Türgenleşik duşuşygy Тренировочная встреча Try-out El-aýagyňy ýazmak Разминка Warm-up – Sizde howa – Есть ли у вас трудно- – Are there any öwrenişmek babatda сти с акклиматизацией? problems with your kynçylyk ýüze çykdymy? acclimatization? – Siz täze şertlere – Приспособились ли – Have you adapted to öwrenişdiňizmi? вы к новым условиям? the new conditions? – Biz siziň düzgüniňize – Мы хотели бы следо- – We would like to eýermek isleýäris. вать вашему режиму. follow your regimen. – Siziň hemme – Все ли ваши атлеты в – Are all your athletes in türgenleriňiziň fiziki ýag- хорошей форме? a good physical shape? daýy gowumy? – Siz dikeltme üçin haýsy – Какие методы вы – What methods do you usullary ulanýarsyňyz? применяете для use for rehabilitation? реабилитации? – Öz türgenleşik – Расскажите о вашей – Tell us about your ulgamyňyz hakynda системе тренировки. training system. aýdyp beriň. – Siz türgenleşigi ýygy- – Часто ли вы – Do you often train? -ýygydan geçirýärsiňizmi? тренируетесь? – Siziň türgenleşigiňiziň – Какой объём и какова – What are your training möçberi we depgini интенсивность ваших volume and intensity? nähili? тренировок?

43 – Siz türgenleşikde – Какие вспомогатель- – What additional nähili goşmaça maşklary ные упражнения вы exercises do you use in ulanýarsyňyz? применяете на трени- training? ровке? – Goşmaça maşklar ... öz – Вспомогательные – Additional exercises içine alýar. упражнения включают include… в себя… Kros ( päsgelçilikli ylgaw Кросс Cross–country running we ýaryş) Sprint (gysga aralykda Бег на короткие Short–distance running ylgaw) дистанции (sprint) Böküş Прыжки Jumping Kese agajyň (perekladi- Упражнения на Exercises on a bar na) üstünde ýerine ýetiril­ перекладине ýän maşklar Oýunlar (basketbol, Игры (баскетбол, Games (basketball, woleýbol)… волейбол) ... volleyball)… Ýüzüş Плавание Swimming Agram götermek Поднятие тяжестей Weight lifting Uzak aralyga ylgaw Бег на длинную Long-distance race, дистанцию marathon Uzak aralyga ylgamak Бегать на длинную To run a marathon дистанцию

44 10. Ýaryşlaryň 10. Продолжительность 10. Duration dowamlylygy соревнований of competitions Dowamlylyk Продолжительность Duration Oýnuň ýarysy Половина игры Half–time Birinji ýarym Первая половина First half–time Ikinji ýarym Вторая половина Second half–time Arakesme Перерыв Interval, intermission Wagt, döwür Период Period Goşmaça wagt Дополнительный период Extra (overtime) period Sekundomer Секундомер Stop-watch Wagt Время Time Oýnuň esasy wagty Чистое время игры Actual playing time Goşmaça wagt Дополнительное время Extra time Oýnuň wagty Время игры Playing time, time of play Oýnuň soňuna çenli Время до конца игры Time left to play galan wagt Wagtyň çägi Лимит времени Time-limit Bir minutlyk arakesme Минутный перерыв Time-out Hronometraž, wagty Хронометраж Timing, time-keeping bellemek Elektron sekundomer Хронометраж по элек- Electronic timing bilen wagty bellemek тронному секундомеру El sekundomeri bilen Хронометраж по ручно- Manual timing wagty bellemek му секундомеру – ... dowamlylygy näçe? – Какова продолжитель- – What is the duration ность …? of the …? Tutluşyk (tutluşygyň) боя Bout Oýun (oýnuň) игры Game Ýaryş (ýaryşyň) матча Match

45 Çapyşyk (çapyşygyň) гонки race – Oýnuň ýarymynyň – Сколько длится по- – How long is the half dowamlylygy näçe? ловина игры? the game last? – Arakesme näçe wagt – Сколько длится пере- – How long does the dowam edýär? рыв? interval last? – Eger-de duşuşygyň – Если результат мат- – If the result of the netijesi deňme-deň bolsa, ча – ничья, назначается match is a draw, extra goşmaça wagt berilýär. дополнительное время. time is added. – Goşmaça wagt iki sany – Дополнительное вре- – Extra time consists of döwürden ybarat. мя включает в себя два two periods. периода. – Tälimçi bir minutlyk – Тренер попросил ми- – The coach called for a arakesme aldy. нутный перерыв. time-out.

46 11. Ýaryşlaryň 11. Начало 11. Beginning of başlangyjy, start соревнований, старт competitions, start

Çagyryş Вызов (на старт) Call Bije atma Жеребьёвка Draw, drawing of lots Düzüliş Построение Line-up Gatnaşyjylaryň ýörişi Парад участников March-in Ýaryşlaryň açylýan güni День открытия Opening day соревнований Gutlag Приветствие Salute Ýaryşlaryň başlangyjy Начало соревнований Start (beginning) Start Старт Start Pes start Низкий старт Crouch (low) start Wagtyndan öň alnan start Фальстарт False (early) start Berkidilen start Жёсткий старт Fixed start Tizlik bilen alynýan start Старт с хода Flying start

Beýik start Высокий старт High start Aýrybaşga start Раздельный старт Individual start Umumy, köpçülikleýin Общий старт Massed start start Dik durup alynýan start Старт с места Standing start Start bermek Дать старт To give a start Start almak Брать старт To take a start Startda duran Стартующий Starter Startda duranlary Вызывать на старт To call the starts çagyrmak Gong, start jaňy Стартовый звонок, гонг Starting bell (gong) Start üçin daýanç Стартовые колодки Starting blocks nokatlary Start çyzygy Линия старта Starting line Start topary Стартовый состав Starting line-up

47 Start alynýan ýer Место старта Starting mark Start almagyň tertibi Порядок старта Starting order Start berilýän sapança Стартовый пистолет Starting pistol Start yşaraty Стартовый сигнал Starting signal Start atyşy Стартовый выстрел Starting shot Start jürlewügi Стартовый свисток Starting whistle – Startda duranlar – Кто стартует? – Who are the starters? kimler? – Ol haýsy ýodadan start – На какой дорожке он – On which lane does he alýar? (она) стартует? (she) start?

48 12. Ýaryşlaryň 12. Конец 12. End of competitions, soňy соревнований, финиш finish Ýaryşlaryň tamamlanýan День закрытия The last day of güni соревнований competition Pellehana Финиш Finish Pellehana çyzygy Линия финиша Finish line Tamamlap barýan türgen Финиширующий Finisher спортсмен Ýokary derejede Спортсмен, обладаю- Strong finisher tamamlaýan türgen щий сильным финишем Soňky pellehana hereketi Финишный рывок Finishing spurt Pellehana lentajygy Финишная ленточка Finishing tape Lentajyga galtaşmak Прийти к финишу To breast the tape Pellehana düzgüni Порядок финиша Order to finish Pellehanadan geçiş suraty Фотофиниш Photofinish (fotopellehana) – Onuň soňky pellehana – У него (неё) сильный – Is he (she) a strong hereketi güýçlümi? финиш? finisher? – Kim birinji (ikinji, üçün- – Кто финишировал пер- – Who finished first ji) bolup pellehana ýetdi? вым (вторым, третьим)? (second, third)? – Ol pellehana lentajygy- – Он (она) первым – He (she) was the first to na birinji bolup galtaşdy. (первой) коснулся breast the tape. (коснулась) ленточки. – Onuň pellehana ylgawy – У него (неё) сильный – He (she) has a strong güýçli финишный рывок. finishing spurt.

4. Sargyt № 2830 49 13. Resmi wekiller, 13. Официальные 13. Officials, athletes, türgenler, myhmanlar представители, guests спортсмены, гости Tälimçi Тренер Coach Wekil Делегат Delegate Wekiliýet Делегация Delegation Sport wekiliýeti Спортивная делегация Sports delegation Myhman Гость Guest Hormatly myhman Почётный гость Guest of honour, VIP Wekiliýetiň ýolbaşçysy Глава делегации Head of delegation Wekiliýetiň agzasy Член делегации Member of delegation Resmi wekil Официальный Official representative представитель Eminler Судьи Referees and judges Sport lukmany Спортивный врач Sports doctor Türgenler Спортсмены Sportsmen, athletes Synçy Наблюдатель Observer Topar wekili Представитель команды Team official – Siziň wekiliýetiňiziň – Кто члены вашей – Who are the members agzalary kimler? делегации? of your delegation? – Siziň wekiliýetiňizde – Есть ли в вашей – Do you have a sport lukmany barmy? делегации спортивный sports doctor in your врач? delegation? – Siziň toparyňyzyň – Где я могу найти – Where can I find your wekilini nireden tapyp представителя вашей team official? bilerin? команды?

50 14. Türgenler 14. Спортсмены 14. Sportsmen Bäsdeş Соперник, противник Adversary, opponent Ýeňlen, gowşak türgen Не выигравший, слабый Also–ran участник Höwesjeň Любитель Amateur Türgen Спортсмен, атлет Athlete Köpugurly türgen Разносторонний All–around athlete спортсмен Derejeli türgen Разрядник Rated athlete Tejribeli türgen Опытный спортсмен Experienced athlete Esasy düzümiň türgeni Спортсмен основного First-string athlete состава Halkara derejeli türgen Спортсмен International athlete международного класса Ikinji düzümiň türgeni Споpтсмен второго Second-string athlete состава Taýýarlykly türgen Искусный спортсмен Skillful athlete Öwrenje Новичок Beginner, novice Gatnaşyjy Участник Competitor Ýeňmegine garaşylýan Фаворит Favourite türgen Sport ussady Мастер спорта Master of sports Ilkinji gezek gatnaşýan Дебютант New entrant Yzagalak, yzda barýan Аутсайдер Outsider Baýrakly türgen Призёр Prize winner Ussat, professional Профессионал Professional

51 Ikinji orny eýelän türgen Спортсмен, занявший Runner–up второе место Zenan türgen Спортсменка Sportswoman, woman athlete Erkek türgen Спортсмен Sportsman Ätiýaçdaky türgen Запасной (запасная) Substitute Baýry türgen Ветеран Veteran – Sportuň bu görnüşine – Сколько участников – How many competitors näçe türgen gatnaşýar? заявлено в этом виде? are inсluded in this event? – Bu ýaryşda kimiň – Кто фаворит в этом – Who is the favourite in ýeňmegine garaşylýar? состязании? this contest? – Sportuň bu görnüşine – Сколько мастеров – How many internation- näçe sany halkara derejeli спорта международного al–class athletes compete türgen gatnaşýar? класса выступает в этом in this event? виде? – Toparyňyzda ilkinji ge­ – Кто дебютанты в – Who are the new zek gatnaşýanlar kimler? вашей команде? entrants in your team? – Oýunda (duşuşykda, – Кто ваш соперник в – Who is your opponent in döwde) bäsdeşiňiz kim? матче (встрече, бою)? the match (meet, bout)? – Toparyňyzda iň – Кто самый опытный – Who is the most tejribeliňiz kim? спортсмен в вашей experienced athlete in команде? your team?

52 15. Türgenler (sportuň 15. Спортсмены 15. Athletes görnüşleri boýunça) (по видам спорта) (in kinds of sports) Ýaýçy Стрелок из лука Archer, bowman Basketbolçy Баскетболист (-ка) Basketball player Boksçy Боксёр Boxer Tigirçi Велосипедист Cyclist On görnüşli ýaryşa Десятиборец Decanthlon competitor gatnaşyjy Diska zyňyjy Дискобол (-ка) Discus thrower Çapyksuwar Наездник (наездница) Equestrian (equestrienne) Gylyçlaşyjy Фехтовальщик Fencer (фехтовальщица) Şpagaçy Шпажист Epee fencer Rapiraçy Рапирист (-ка) Fencer Gylyççy Саблист Sabre fencer Futbolçy Футболист Footballer, football player Gimnast Гимнаст (-ка) Gymnast Gandbolçy Гандболист (-ка) Handballer, handball player Hokkeýçi Хоккеист (-ка) Hockey player Päsgelçiliklerden böküji Барьерист (-ка) Hurdler Naýza zyňyjy Копьеметатель (-ница) Javelin thrower Böküji Прыгун (-ья) Jumper Beýiklige böküji Прыгун в высоту High jumper Uzynlygyna böküji Прыгун в длину Long (broad) jumper

53 Üçürdikläp böküji Прыгун, выступающий Triple jumper в тройном прыжке Bäş görnüşli ýaryşa Пятиборец Pentathlonist gatnaşyjy Syrykly böküji Прыгун с шестом Pole vaulter Sürüji Гонщик Racer Kürekçi Гребец Rower, paddler Ylgawçy Бегун (-ья) Runner Uzak aralyga ylgaýan Стайер Long-distance runner Marafonçy Марафонец Marathon runner Atyjy Стрелок Shooter Top zyňyjy Метатель (-ница) ядра Shot-putter Sprinterçi Спринтер Sprinter Ýüzüji Пловец (пловчиха) Swimmer Woleýbolçy Волейболист (-ка) Volleyball player

54 Waterpolo oýunçysy Ватерполист Water-polo player Ştangaçy Штангист Weightlifter Pälwan, göreşiji Борец Wrestler Gaýykçy Яхтсмен Yachtsman – Bu türgen näçe – Сколько лет этому – How old is this athlete? ýaşynda? спортсмену (этой спортсменке)? – Ol näçe ýaşyndan bäri – С какого возраста – What age does he (she) sport bilen meşgullanýar? он (она) занимается go in for sports? спортом? – Ol sportuň haýsy – В каком виде спорта – What sports is he (she) görnüşine gatnaşýar? он (она) выступает? engaged in? – Onuň milleti näme? – Какая у него (неё) – What is his (her) национальность? nationality? – Ol haýsy toparda çykyş – За какой клуб он (она) – What team does he edýär? выступает? (she) represent? – Ol haýsy döwlete we- – Какую страну он (она) – What country does he kilçilik edýär? представляет? (she) represent? – Siz milli ýygyndynyň – Сколько раз вы –How many times have düzüminde näçe gezek выступали за сборную? you represented your coun- çykyş etdiňiz? try in the national team? – Siziň boýuňyz (onuň – Какой у вас (у него, – What is your (his, her) boýy) näçe? у неё) рост? height? – Siziň agramyňyz (onuň – Какой у вас (у него, – What is your (his, her) agramy) näçe? у неё) вес? body weight? – Onuň agramlyk derejesi – Какая у него (у неё) – What is his (her) nähili? весовая категория? weight category? – Siziň (onuň) iň gowy – Какой у вас (у него, – What is your (his, her) netijäňiz nähili? у неё) лучший результат? personal best record? – Siziň (onuň) tälimçiňiz – Кто ваш (его, её) – Who is your (his, her) (tälimçisi) kim? тренер? coach? – Siz nähili – Как вы тренируетесь? – How do you train? türgenleşýärsiňiz?

55 16. Türgenleriň 16. Качества 16. Athlete’s aýratynlyklary спортсмена qualities Çeýelik Ловкость Agility Başarjaňlyk Способность Artistry; ability Sowukganlylyk Самообладание Composure Beden gurluşy Телосложение Constitution, body build Sazlaşyk Координация Coordination Mertlik Мужество Courage Böküjilik Прыгучесть spring ability Çydamlylyk Выносливость Endurance; stamina Ýadawlyk Усталость Fatigue Söweşjeň ruh Боевой дух Fighting spirit Taýýarlyk ýagdaýy Форма Form Iň ýokary taýýarlyk Пик формы Peak form ýagdaýy Fiziki taýýarlyk Физическая подготовка Physical training Göwräniň tutuş görnüşi Осанка Posture Duýgurlyk Реакция Reaction Şahsy tertip-düzgün Самодисциплина Self–discipline Başarjaňlyk, tehnika Техника Skill, technique Tizlik Скорость Speed Ussatlyk Мастерство Sportsmanship Güýç Сила Strength, power Toparyň oýun sazlaşygy Сыгранность команды Teamwork Ýeňşe bolan hyjuw Воля к победе Will to win – Böküjiligiňizi – Какие упражнения вы – What exercises do you (çydamlylygyňyzy, применяете для разви- use for the development duýgurlygyňyzy, тия прыгучести (вы- of spring ability tizligiňizi, güýjüňizi) носливости, реакции, (endurance, reaciton, kämilleşdirmek üçin скорости, силы)? speed, strength)? nähili taýýarlyklary görýärsiňiz? – Bu toparyň oýunçylary – Игроки этой коман- – The players of this özleriniň toparlaýyn oýun ды отличаются своей team are famous for their sazlaşygy bilen tanalýarlar. сыгранностью. teamwork.

56 – Ol örän ukyply türgen. – Это очень искусный – He (she) is a highly спортсмен (искусная skillful athlete. спортсменка). – Onuň tehniki taýýar- – Не правда ли, у него – He (she) has a brilliant lygy örän ýokary, şeýle (у неё) прекрасная тех- technique, hasn’t he dälmi? ника? (she)? – Onuň tehniki taýýar- –У него (у неё) погреш- He (she) has flaws in lygynda säwlükler bar. ности в технике. technique. – Bu möwsümde ol ýo- – Он (она) показывает – He (she) shows a good kary taýýarlykly. хорошую форму в этом form this season. сезоне. – Ol gowy taýýarlykly. – Он (она) в хорошей – He (she) is in a good форме. form. – Ol şu wagt gowy – Он (она) сейчас не в – He (she) is in a bad taýýarlykly däl. форме. form. – Siz özüňiziň iň ýo- – Когда вы ожидаете – When do you expect kary taýýarlyk derejäňiz пика своей формы? to be at the peak of your haçan bolar diýip tama form? edýärsiňiz?

57 17. Topar 17. Команда 17. Team Topar Команда Team Klub topary Клубная команда Club team Ýer eýeleri Команда хозяев поля Host (home) team Ýetginjekler topary Команда юниоров Juniors’ team Erkekler topary Мужская команда Men’s team Milli ýygyndy Национальная сборная National representative команда team, national squad Olimpiýa topary Олимпийская команда Olympic team Ýaşlar ýygyndysy Молодёжная команда Youth team Ýetginjekler topary Юношеская команда Junior team Myhman topar Команда гостей Visiting team Aýallar topary Женская команда Women’s team Ýygyndynyň reňkleri Цвета сборной Team colours – Olimpiýa ýaryşynda – Какие команды при- – What teams are haýsy toparlar çykyş нимают участие в participating in the edýär? Олимпийском турнире? Olympic tournament?

58 – Siziň basketbol (futbol, – Каков состав вашей – What is the el topy, hokkeý, waterpo- баскетбольной (фут- composition of your lo) toparyňyzyň düzümi больной, гандбольной, basketball (football, nähili? волейбольной,­ команды handball, hockey, water– по хоккею на траве, по polo) team? водному поло) команды? – Ýer eýeleriniň toparyna – Кто играет против – Who is playing against garşy kimler oýnaýar? команды хозяев поля? the home team? – Myhmanlaryň to- – Кто играет за команду – Who is playing for the paryndan kimler oý- гостей? visiting team? naýar? – Toparda näçe oýunçy – Сколько игроков в – How many players are bar? команде? there in the team? – Toparyň kapitany kim? – Кто капитан команды? – Who is the team captain? – Toparyňyzyň eşiginiň – В какой форме играет – What is the colour of reňki nähili? ваша команда? your team? – Siz haýsy topardan – За какую команду вы – What team do you play çykyş edýärsiňiz? играете? for?

18. Oýunçylar 18. Игроки 18. Players Hüjüm edýän oýunçy Атакующий игрок Attacking player Öwrenjе Новичок Beginner, novice Goragçy Защитник Back Çalasyn oýunçy Ловкий игрок Agile player Goranýan oýunçy Обороняющийся игрок Defending player Topy alyp barýan oýunçy Игрок, ведущий мяч Dribbler Esasy düzümiň oýunçysy Игрок основного состава First-string player Hüjümçi Нападающий, форвард Forward Netijeli oýunçy Результативный игрок Goal (point) scorer

59 Derwezeban Вратарь Goalkeeper Ýarymgoragçy Полузащитник Half-back Şikesli oýunçy Травмированный игрок Injured player Halkara derejeli oýunçy Игрок сборной International player Orta çyzykdaky oýunçy Игрок средней линии Midfield player Düzgüni bozan oýunçy Нарушитель Offending player

Topy (şaýbany) geçiriji Пасующий игрок Passer oýunçy Topy (şaýbany) paýlaýjy Распасовывающий Playmaker oýunçy игрок Ikinji düzümiň oýunçysy Игрок второго состава Second-string player Golçy Бомбардир Shooter Topy almak ugrunda Игрок, борющийся за Tackler impede göreşýän oýunçy мяч Topardaş (toparyň agzasy) Член команды Team–mate Ýokary derejeli oýunçy Игрок высокого класса Top player Geljegi bar oýunçy Перспективный игрок Up–and–coming player – Yzky (ortaky) hatar- – Кто у вас игроки – Who are your back– daky oýunçylaryňyz задней линии (игроки line (midfield) players? kimler? середины поля)?

60 – Ol ýokary derejeli – Он (она) игрок высо- – He (she) is a top–class oýunçy. кого класса. player. – Ol topy alyp barmakda – Он (она) прекрасный – He (she) is a very good ökde. мастер обводки. dribbler.

– Ol topy eýelemekde – Он (она) очень силён – He (she) is very good ökde. (сильна) в отборе мяча. in tackling.

– Ol toparyň hakyky – Он (она) настоящий – He (she) is a real oýun düzüjisi. дирижёр своей команды. playmaker in the team.

– Topardaşlarym bilen – Познакомьтесь с – Meet my teammates. tanyş boluň. Olaryň членами моей команды. They are all young and ählisi ýaş we geljegi bar Они все молодые и пер- promising players. oýunçylar. спективные игроки.

61 19. Oýunçy çalşygy 19. Замена игроков 19. Substitution Ätiýaçdaky oýunçy Запасной игрок Substitute, stand-in, reserve Ätiýaçdaky oýunçylary Вводить запасных To enter substitutes oýna girizmek Ätiýaçdaky oýunçylaryň Скамейка запасных Substitutes’ bench oturgyjy Ätiýaçdaky oýunçylaryň Длинная скамейка Long bench of reserves köplügi запасных Ätiýaçdaky oýunçylaryň Короткая скамейка Short bench of reserves azlygy запасных – Siziň toparyňyzda näçe – Сколько запасных – How many substitutes sany ätiýaçdaky oýunçy в вашей команде? are there in your team? bar? – Bu toparda ätiýaçdaky – У этой команды – This team has a long oýunçylar köp. длинная скамейка. bench. – Ätiýaçdaky oýunçylary – Пора вводить – It’s time to enter oýna girizmegiň wagty запасных. substitutes. geldi. – Ätiýaçdaky oýunçynyň – Какой номер у вышед- – What is the substitute’s belgisi näçe? шего на замену? number? – Näçe gezek oýunçy – Сколько разрешается – How many are substi­ çalyşmaga rugsat edilýär? делать замен? tutions allowed to be made?

62 20. Tomaşaçylar 20. Зрители 20. Audience Giriş petegi Входной билет Admission ticket Janköýer Болельщик Fan, sport enthusiast Ýer Место Seat Tomaşaçy Зритель Spectator Münber Трибуна Stand Janköýerlik etmek Болеть за кого-либо To support (root for) smb, to cheer for – Giriş peteginiň bahasy – Сколько стоит – How much is the näçe? входной билет? admission ticket? – Münber näçe adamlyk? – На сколько человек – How many persons can рассчитана трибуна? the stands accommodate? – Siz haýsy topara – За какую команду вы – What is your favourite janköýerlik edýärsiňiz? болеете? team? – Siz kime janköýerlik – За кого вы болеете? – Who do you support? edýärsiňiz? – Petekler nirede – Где продаются – Where are the tickets satylýar? билеты? sold? – Oýny görmäge näçe – Сколько зрителей – How many have spec­ tomaşaçy geldi? пришло на матч? tators come to the match?

63 21. Eminlik etmek. 21. Судейство. 21. Refereeing. Ýaryşyň düzgünleri Правила соревнований Competition rules Emin Судья Referee, judge Maglumatçy emin Судья-информатор Announcer; speaker Eminler topary Судейская коллегия Board of referees Komitet Комитет Committee Tertip-düzgüne gözegçi- Дисциплинарный Disciplinary committee lik edýän komitet комитет Tehniki komitet Технический комитет Technical committee Gapdaldaky emin Боковой судья Side referee Eminiň kömekçisi Помощник судьи Assistant referee Eminlik etmek Судить To judge, to officiate, to umpire Eminlik Судейство Judging, officiating Esasy topar Жюри Jury Eminligiň agzalary Члены судейской Jury members коллегии Arza-şikaýat eminleri Аппеляционное жюри Jury of appeal Baş emin Главный судья Chief referee Halkara derejeli emin Судья международной International referee категории

64 Eminiň karary Решение судьи Referee’s decision Eminiň ýalňyşy Судейская ошибка Referee’s error Eminiň bitaraplygy Нейтральность Referee’s neutrality судейства Eminiň hakykatçyllygy Объективность Referee’s objectivity судейства Eminiň ygtybarlylygy Надёжность судейства Referee’s reliability Kätip-emin Судья-секретарь Scorer, scorekeeper Eminleriň hasabaty Судейский протокол Score sheet Kätiplik Секретариат Secretariat Wagt belleýji Секундометрист Time keeper Emin, arbitr Судья, арбитр Umpire – Kim eminlik edýär? – Кто рефери (арбитр)? – Who is the referee (umpire)? – Gapdaldaky eminler – Кто боковые судьи? – Who are the side kimler? judges? – Duşuşyga kim eminlik – Кто судит матч – Who is refereeing the edýär? (встречу)? match (the meet)? – Arza-şikaýat – Кто члены – Who are the members eminliginiň agzalary аппеляционного жюри? of the jury of appeal? kimler? – Eminler toparynyň – Когда состоится – When does the sitting mejlisi haçan geçirilýär? заседание судейской of the Board of Referees коллегии? take place? Düzgünler Правила Rules Bellik Замечание Observation Bellik etmek Сделать замечание To reprove Duýduryş Предупреждение Warning, reprimand Duýduryş bermek Предупреждать To warn, to reprimand Diskwalifisirleme Дисквалификация Disqualification Diskwalifisirlemek Дисквалифицировать To disqualify Oýundan (meýdandan) Удаление (с поля) Expulsion, sending-off çykarmak Düzgün bozma Нарушение Foul, offence Düzgüni bozujy Нарушитель правил Offender

5. Sargyt № 2830 65 Düzgünleri ýerine Соблюдать правила To observe the rules ýetirmek Düzgünleri bozmak Нарушать правила To violate the rules Düzgünnama Устав Statute, by–laws Bilgeşleýin (bilkastlaýyn) Преднамеренное Intentional violation düzgüni bozma нарушение Tötänleýin düzgüni Непреднамеренное Unintentional violation bozma нарушение Oýun düzgünlere Игра проводится строго The game is played strictly laýyklykda geçirilýär. по правилам. according to the rules. – Kim düzgüni bozdy? – Кто нарушил правила? – Who violated the rules? – Türgen nähili düzgün – Какое нарушение – What foul has this bozma etdi? (Türgen совершил (-а) спорт­ athlete committed? haýsy düzgüni bozdy?) смен (-ка)? – Bu düzgün bozma üçin – Как наказывается – How is an athlete türgene nähili temmi спортсмен (-ка) за это punished for the offence? berilýär? нарушение? Bellik alýar. Получает замечание. He (she) is reproved Duýduryş alýar. Получает He (she) is warned предупреждение. Diskwalifisirlenýär. Дисквалифицируется. He (she) is disqualified Oýundan çykarylýar. Удаляется с поля. He (she) is sent off

66 22. Närazylyk, 22. Протест, 22. Protest, garşylyk возражение оbjection Appelýasiýa Аппеляция Appeal Arz-şikaýat Жалоба Complaint Arz etmek Подавать жалобу To complain Jedelli mesele Спорный вопрос Dispute Pul jerimesi Денежный штраф Fine Närazylyk Протест Protest Närazylyk bildirmek Подавать протест To submit a protest Närazylyga seretmek Рассматривать протест To consider a protest Garşylyk Возражение Objection Garşylyk bildirmek Возражать To object – Hiç hili garşylyk ýok. Возражений нет There are no objections. – Biz närazylyk bildir- – Мы вынуждены We have to lodge a mäge mejbur. заявить протест. protest. Eminler toparynyň çöz- Протесты против реше- Protests against decisions güdine garşylyk ýazmaça ния судейской коллегии of the jury are submitted berilýär. подаются в письменном in writing. виде.

67 – Arza-şikaýatlara (nära- – Кто рассматривает – Who is responsible zylyklara, garşylyklara) аппеляции (жалобы, for dealing with appeals kim seredýär? протесты)? (complaints, protests)? – Biziň arzymyz boýunça – Какое решение было – What decision has been nähili netije çykaryldy? принято по нашему rendered on our protest? протесту? Garşylyk Протест… The protest is… kabul edildi принят upheld ret edildi отклонён withheld – Eminleriň çözgüdi – Решение судей – Decision is reversed. ýatyryldy. отменено. – Çözgüt gutarnykly we – Решение окончатель- – The decision is final arza-şikaýata degişli däl. ное и обжалованию не and without appeal. подлежит.

23. Bäsleşigiň netijeleri. 23. Результаты 23. Competition results. Bahalandyrma ulgamy соревнования. Scoring system Система оценки Bahalaryň jemi Общая сумма очков Aggregate total points Geçirilen we goýberilen Общая сумма забитых и Aggregate scored and toplaryň gatnaşygy пропущенных мячей conceded goals Utuk (gol) Гол Goal Utuk (gol) goýbermek Пропускать гол To concede a goal Derwezäni utukdan Спасать ворота от гола To save a goal goramak Utuk gazanmak, gol Забивать гол To score a goal salmak Salnan we geçirilen Разница забитых и Goal difference pökgüleriň tapawudy пропущенных голов Hasapdaky tapawut Разрыв в счёте Margin

68 Baha Оценка Mark Bahalandyrmak Оценивать To mark Utuk Очко, балл Point Jerime utugy Штрафное очко Penalty point Bahalaryň jemi Сумма очков Total points Utuk (baha) utdurmak Проигрывать очко To lose a point Utuk (baha) gazanmak Набирать очки To score points Utuk (baha) utmak Выигрывать очко To win a point Bahadaky artykmaçlyk Преимущество в очках Point advantage Bahalary hasaplamak Подсчёт очков Point calculation Netije Результат Result Gutarnykly netije Окончательный результат Final result Netijeleriň yglan edilmegi Объявление результатов Announcement of results Rekord hasaby Рекордный счёт Record score Hasaby deňlemek Сравнивать счёт To equalize the score

69 Hasaby açmak Открывать счёт To open the score Wagt Время Time Iň gowy wagt Лучшее время Best time Deň wagt Одинаковое время Equal times Iň çalt wagt Самое быстрое время Fastest time Iň gysga wagt Самое короткое время Shortest time Rekord wagty Рекордное время Record time Hasaba alnan wagt Зафиксированное время Registered time Wagt görkezmek Показывать время To clock a time Resmi däl hasap Неофициальный Unofficial scoring подсчёт очков Netijeleri bahalandyrmak Оценка результатов Valuation – Kim gol saldy? – Кто забил гол? – Who has scored? – Siz näçe gol saldyňyz? – Сколько голов вы – How many goals have забили? you scored? – Toparda iň netijeli – Кто самый результа- – Who is the best goal oýunçy kim? тивный игрок в команде? (point) scorer in the team? – Ol utuklar boýunça – Он победил – He has won (lost) on ýeňdi (ýeňildi). (проиграл) по очкам. points. – Ol öz çykyşy üçin – Какую оценку он – How has he (she) nähili baha gazandy? (она) получил(-а) за been marked for this своё выступление? performance? – Hasap näçe? – Какой счёт? – What is the score? – Hasaby kim açdy – Кто открыл (сравнял) – Who opened (deňledi)? счёт? (equalized) the score? – Hasap boýunça kim – Кто ведёт в счёте? – Who is leading in the öňde barýar? score? – Gutarnykly hasap näçe? – Какой окончательный – What is the final score? счёт? – Onuň wagty näçe? – Какое время он (она) – What time has he (she) показал(-а)? clocked?

70 – Ýeňijiniň görkezen – Какое время у – What is the winner’s wagty näçe? победителя? time? – Dünýä rekordynyň – Какое время мирового – What is the world wagty näçe? рекорда? record time? – Siziň görkezen – Какой у вас результат? – What is your result? netijäňiz nähili? – Göreşde (bäsleşikde, – Кто выиграл (проиг­ – Who has won (lost) the oýunda, ýaryşda) kim рал) бой (соревнование, bout (competition, game, ýeňdi (ýeňildi)? игру, гонку)? race)? – Bu topar näçe utuk – Сколько очков – How many points has gazandy? набрала эта команда? this team scored? – Göreşiň (oýnuň, – Каков результат боя – What is the result of the duşuşygyň, ýaryşyň) (игры, встречи, гонки)? fight (game, meet, race)? netijesi nähili? – Bäsleşigiň netijesi 3–0 – Результат матча 3:0 – The result of the match ... toparynyň peýdasyna в пользу… is 3–0 in favor of… – Ýeňijiniň hasaby – Какой результат у – What is the winner’s nähili? победителя? score? – Ýeňijiniň netijesi... – Результат – The result of the winner победителя… is…

71 24. Ýeňiş 24. Победа 24. Win Aňsat (ýeňil, Лёгкая победа Giveaway, runaway, kynçylyksyz) ýeňiş walkover, easy win Ýeňiş Победа Victory, win Arassa (dawasyz) ýeňiş Чистая победа Clear victory Utuklar (hasap) boýunça Победа по очкам Victory on points ýeňiş Anyk artykmaçlykly Победа ввиду явного Victory on superiority ýeňiş преимущества Kyn (agyr) ýeňiş Трудная победа Hard win Ýeňmek, ýeňiş gazanmak Побеждать To win, to score a win Ýeňiji Победитель Winner – Ýeňiji kim? – Кто победитель? – Who is the winner? – Oýunda kim ýeňdi? – Кто выиграл матч – Who has won the (бой)? match? – Ýekeleýin (toparlaýyn) – Кто победитель в лич- – Who is the winner in ýaryşda kim ýeňiş ga- ном (командном) зачёте? the individual (team) zandy? events? – Siz näçe gezek ýeňiş – Сколько побед вы – How many wins have gazandyňyz? одержали? you scored? – Ol nähili ýeňiş boldy? – Как была одержана эта – What kind of win was победа? it? – Bu aňsat ýeňiş boldy. – Это была лёгкая пoбеда. – It was no runaway./ It was a walkover. – Bu kyn ýeňiş boldy. – Это была трудная победа. – It was a hard win.

72 25. Ýeňiliş 25. Поражение 25. Defeat Ýeňilmek Терпеть поражение To suffer a defeat Utulmak Проигрывать Lose Ýeňlen tarap Проигравший Loser Utulyş Проигрыш Loss, defeat – Kim ýeňildi? – Кто проиграл? – Who has lost? – Ol kimden ýeňildi? – Кому он (она) – Who has he (she) проиграл(-а)? lost to? – Utulan oýundan – Проигравший – The loser is eliminated. çykarylýar. выбывает из соревнований. – Haýsy topar ýeňildi? – Чья команда – Which team has lost? потерпела поражение? Deňe-deň Ничья Draw, tie Deňe-deň bolmak Сыграть вничью To tie Deň utuk gazanmak Набирать одинаковое To tie on points количество очков – Hasap 1:1 boldy. – Команды сыграли – The teams drew 1:1. вничью, 1:1. – Eger-de deňe-deň – В случае ничьей, – In case of a draw, the bolsa, oýnuň wagty время игры game is extended. uzal­dylýar. продлевается.

73 26. Orun 26. Место 26. Place in the в соревновании competition Ýer, orun Место Place Toparyň orny Место команд Team place Topara (türgene) ... orun Дать ... место команде To give …place to a team bermek (спортсмену) (sportsman) Netijeleriň sanawy Таблица результатов Ranking list – Siz näçenji orny – Какое место вы – What place did you eýelediňiz? заняли? take? – Kim birinji orny – Кто занял второе – Who took the first eýeledi? место? place? – Biz näçenji orny – Какое место мы – What place did we eýeledik? заняли? take? – Olimpiýa oýunlarynda – Каково окончательное – What is the final gutarnykly netijeler распределение мест на placing in the Olympic nähili? Олимпийском турнире? tournament?

74 27. Rekord goýujylar 27. Рекордсмены 27. Record holders and we ýeňijiler и чемпионы champions Rekord Рекорд Record Aziýa rekordy Рекорд Азии Asian record Milli rekord Национальный рекорд National record Olimpiýa rekordy Рекорд Олимпийских игр Olympic record Aziýa oýunlarynyň rekordy Рекорд Азиатских игр Asian Games record Dünýä rekordy Рекорд мира World record Rekord goýmak Бить рекорд, To break a record, to set устанавливать рекорд up a record Rekordy gaýtalamak Повторять рекорд To equalize a record Rekord goýujy Рекордсмен (-ка) Record holder Aziýa rekord goýujysy Рекордсмен (-ка) Азии Asian record holder Olimpiýa rekord Рекордсмен (-ка) Olympic record holder goýujysy Олимпийских игр Dünýä rekord goýujysy Рекордсмен мира World record holder – Sportuň bu ugry – Какой рекорд – What is the Olympic boýunça Olimpiýa Олимпийских игр record in this sport? rekordy näçe? (мира) в этом виде? – Kim rekord goýdy? – Кто побил рекорд? – Who broke the record? – Kim rekord goýmaga – Кто идёт на побитие – Who is the record dalaşgär? рекорда? challenger? – Ol rekordy – Повторил ли он – Did he (she) repeat the gaýtaladymy? (повторила ли она) world record? мировой рекорд? – Siz näçe rekord – Сколько рекордов вы – How many records goýduňyz? установили? have you set up? – Olimpiýa rekord – Кто рекордсмен (-ка) – Who is the Olympic goýujysy kim? Олимпийских игр record holder? (мира)? – Aziada oýunlarynyň – Кто рекордсмен (-ка) – Who is the Asian rekord goýujysy kim? Азиатских игр? Games record holder? Ýeňiji/ çempion Чемпион (-ка) Champion

75 Absolýut çempion Абсолютный чемпион Absolute champion Öňki çempion Экс-чемпион Ex-champion Aziýa çempiony Чемпион Азии Asian champion Milli çempion Чемпион страны National champion Olimpiýa çempiony Чемпион Олимпийских Olympic champion игр Dünýä çempiony Чемпион мира World champion Çempion bolmak Становиться чемпионом To become a champion (чемпионкой) Çempionlyk derejesi Титул чемпиона Champion’s title Çempionlyk derejesini Отстаивать титул To defend the champion’s goramak чемпиона title – Kim çempionlyk – Кто претендует на – Who challenges the derejesine dalaşgär? титул чемпиона? champion’s title? – Kim Olimpiýa – Кто стал чемпионом – Who has become the çempiony boldy? Олимпийских игр? Olympic champion? – Aziadada kim çempion – Кто стал чемпионом – Who has become the boldy? Азиатских игр? Asian Games champion? –Ýaryşda kim ýeňiş – Кто завоевал – Who has won the gazandy? чемпионский титул? championship?

76 28. Baýrak gowşurylyş 28. Церемония 28. Awarding dabarasy награждения ceremony Kubok Кубок Cup Göçme kubok Переходящий кубок Challenge cup Diplom Диплом Diploma Medal Медаль Medal Bürünç Бронза Bronze Kümüş Серебро Silver Altyn Золото Gold Döwlet senasy Государственный гимн National anthem Baýdak Вымпел Pennant Baýrak Приз Prize Baýragyň eýesi Призёр Prize winner Toparyň baýragy Командный приз Team award Ýeňiş münberi Пьедестал почёта Victory stand – Toparlaýyn baýragy – Кто завоевал – Who has won the team kim aldy? командный приз? award? – Altyn (bürünç, kümüş) – Кто завоевал – Who has won the gold medaly kim gazandy? золотую (серебряную, (bronze, silver) medal? бронзовую) медаль? – Siz haýsy medaly – Какую медаль вы – What medal have you gazandyňyz? завоевали? won?

77 29. Olimpiýa däl 29. Неолимпийские 29. Non-olympic oýunlar виды спорта sports Akrobatika Акробатика Acrobatics Beýsbol Бейсбол Baseball Bouling Боулинг Bowling Awtoulag ýaryşy Авторалли Car racing Kriket Крикет Cricket Futzal Футзал Futsal Karate Каратэ Karate Daga dyrmaşmak Альпинизм Mountaineering Polo/ at ýaryşy Конное поло Polo Softbol Софтбол Softball Tanap çekmek Перетягивание каната Tug of war – Siziň ýurduňyzda – Какие виды спорта наиболее – What sports and sportuň haýsy görnüşleri популярны в вашей стране? games are popular meşhur? in your country? – Siz badminton – Проводите ли вы – Do you boýunça milli чемпионаты страны hold national çempionat по бадминтону? championship in geçirýärsiňizmi? badminton? Professional futbol Профессиональный футбол Professional football

78 30. Olimpiýa 30. Сооружения 30. Facilities situated şäherçesinde ýerleşýän Олимпийского in the Olympic binalar городка Village Hokkeý boýunça 10 000 Ледовый дворец с Hockey iсe arena for tomaşaçylyk buzly köşk площадкой для хоккея, 10,000 spectators вмещающий 10 000 зрителей Türkmenistanyň Olim- Специализированная Specialized hockey piýa rezerwiniň hokkeý спортивная школа- boarding school of boýunça ýöriteleşdirilen интернат Олимпийского Turkmenistan Olympic sport mekdep-internaty резерва Туркменистана Reserve по хоккею Paraolimpik merkez Параолимпийский центр Paralympic center 5 000 tomaşaçylyk üsti Закрытый бассейн на Indoor pool for 5,000 ýapyk howuz 5 000 зрителей spectators 3 000 tomaşaçylyk üsti Открытый бассейн на Outdoor pool for 3,000 açyk howuz 3 000 зрителей spectators 3 000 tomaşaçylyk üsti Крытый теннисный Indoor tennis court for ýapyk tennis korty корт на 3 000 зрителей 3,000 spectators Bouling, badminton Крытый велотрек на Indoor cycle track for we stoluň üstünde oý- 5 000 зрителей с поме- 5,000 spectators with nalýan tennis üçin 5 000 щениями для боулинга, fields for bowling, tomaşaçylyk üsti ýapyk бадминтона и настоль- badminton and table welotrek meýdançasy ного тенниса tennis

79 80 45 000 tomaşaçylyk Олимпийский стадион Olympic Stadium for Olimpiýa stadiony на 45 000 зрителей 45,000 spectators Agyr atletika, Тренировочные залы Training halls for gylyçlaşma, boks we для тяжёлой атлетики, weightlifting, fencing, göreşiň görnüşleri üçin фехтования, бокса и boxing and wrestling türgenleşik zallary борьбы Agyr atletika, Закрытая арена для со- Indoor arena for gylyçlaşma, boks we ревнований по тяжёлой 3,000 spectators for göreşiň görnüşleri üçin атлетике, фехтованию, weightlifting, fencing, 3 000 tomaşaçylyk üsti боксу и борьбе на 3 000 boxing and wrestling ýapyk arena зрителей Sportuň toparlaýyn Тренировочные залы Training halls for team görnüşleri we gimnastika для командных спор- games and gymnastics üçin türgenleşik zallary тивных игр и гимнастов Sportuň toparlaýyn Закрытая арена для Indoor arena for görnüşleri we gimnastika спортивных игр и со- 10,000 spectators üçin 10 000 tomaşaçylyk стязаний гимнастов на for team games and üsti ýapyk arena 10 000 зрителей gymnastics Saglygy dikeldiş Медицинский реабили- Recreation medical lukmançylyk merkezi тационный центр center 500 orunlyk myhmanhana Отель на 500 мест Hotel for 500 guests Metbugat merkezli 800 Отель на 800 мест с Hotel for 800 guests with orunlyk myhmanhana пресс-центром a mass media center Işewürlik merkezi Бизнес-центр Business center Gipermarket Гипермаркет Hypermarket 1 000 orunlyk restoran Ресторан на 1 000 мест Restaurant for 1,000 seats Türgenler üçin 12 000 Многоквартирные дома Block of flats for 12,000 orunlyk ýaşaýyş jaýlary для 12 000 спортсменов athletes Medeni-jemgyýetçilik Социально-культурные Cultural and social merkezleri центры centers Açyk tennis kortlary Теннисные корты на Outdoor tennis courts (6 meýdança) открытом воздухе (6 grounds) (6 площадок)

6. Sargyt № 2830 81 1000 tomaşaçylyk mün- Универсальный спор- Versatile sports center beri, futbol meýdançasy, тивный центр, включа- including stand with, ýeňil atletika ýodalary ющий трибуну на 1000 1,000 seats for spectators, bolan köpugurly sport зрителей, футбольное football field and merkezi поле и беговые дорожки athletics track для легкоатлетов Kiçi futbol üçin açyk Открытые поля для Open fields for meýdançalar мини-футбола mini-football Sportuň toparlaýyn Открытые площадки Open sport fields for görnüşleri üçin açyk для командных игр team games sport meýdançalary Emeli suw howdany Искусственный водоём Artificial pool Üsti açyk awtoulag Парковки на открытом Outdoor parkings duralgalary воздухе Üsti açyk kafeler Кафе на открытом Outdoor cafes воздухе Monorels ýol Монорельсовая дорога Monorail path

82 Monorels ýoluň ugrun- Перроны на монорель- Monorail platforms daky perronlar совых платформах Seýilgäh Парк Park Ýerasty ulag duralgasyna Вход в подземную пар- Entrance to underground giriş ковку parking Aýlawly welosiped Велотрек Sinuous cycle track ýodasy Aýlawly ylgaw ýodasy Беговые дорожки Sinuous running track Ýerasty pyýada Подземные переходы Underground pedestrian geçelgeleri для пешеходов crossings, subway

83 III. GÜNDELIK DURMUŞDA ULANYLÝAN SÖZLER WE SÖZ DÜZÜMLERI

III. Слова и выражения, употребляемые в повседневной жизни

III. WORDS AND PHRASES USED IN EVERYDAY LIFE

1. Syýahat 1. Туризм 1. Tourism 1.1. Howa menzili 1.1. Аэропорт 1.1. Airport – Biz haýsy howa menzi- – Из какого аэропорта – From which airport do linden uçýarys? мы вылетаем? we depart? – Biz haçan howa menzi- – Когда мы должны – When are we expected linde bolmaly? быть в аэропорту? to be at the airport? – Howa menziline haýsy – Как добраться до – Which is the way to the ýol bilen barmaly? аэропорта? airport? – Haçan ugraýarys? – Когда мы – When shall we take отправляемся? off? – Biz Aşgabada haçan – Во сколько мы при- – When do we land in gonýarys? землимся в Ашхабаде? Ashgabat?

84 1.2. Gatnaw 1.2. Маршрут 1.2. Destination – Uçarlaryň gatnaw – Где расписание – Where is the flight tertibi nirede? рейсов? timetable? – Biziň uçýan uçarymyzyň – Какой номер рейса – What is our flight gatnaw belgisi näçe? нашего самолёта? number? – Bu göni gatnawmy? – Это прямой рейс? – Is that a direct flight? – Aşgabada nähili – Какие рейсы есть до – What flights are there gatnawlar bar? Ашхабада? to Ashgabat? – Beýleki – Пожалуйста, – Please, check other awiagatnadyjylary проверьте другие airlines. barlamagy haýyş edýärin. авиакомпании. – Siz bu gatnawa – Не могли бы вы уточ- – Would you mind petekleriň barlygyny нить, есть ли билеты на checking if there are anyklap bilersiňizmi? этот рейс? tickets for this flight? – Bir günde näçe gatnaw – Сколько рейсов в – How many flights are bar? день? there a day? – Men näçe möçberde – Сколько мне можно – How much luggage am goş alyp bilerin? брать багажа? I allowed to take? – Meniň goşum ýok. – У меня нет багажа. – I don’t have luggage. – Petegiň bahasy näçe? – Сколько стоит билет? – How much does the ticket cost?

85 – Satyn almakda ýeňillikler – Есть ли какие-нибудь – Is there any discount? (arzanladyş) barmy? скидки при покупке? – Aşgabada çenli bir – Пожалуйста, один – One ticket to Ashgabat, petek beriň. билет до Ашхабада. please. – Men sargydymy – Я хотел бы – I’d like to reconfirm a tassyklasym gelýär. подтвердить бронь. reservation. – Men sargydymy – Я хочу изменить – I want to change my üýtgetmek isleýärin. бронь. reservation. – Maňa bir çaga petegini – Дайте мне, пожалуйста, – One ticket for a child, beriň. один детский билет. please. – Men petegimi yzyna – Я хотел бы вернуть – I’d like to return my tabşyrmak isleýärin. свой билет. ticket. – Uçuşdan öň petekleriň – Где проходит – Where do they register hasaba alynýan ýeri регистрация перед tickets before the take- niredekä? полётом? off? – Ynha meniň uçuş – Вот мой – Here is my boarding talonym. пассажирский талон. pass. – Men Aşgabada petek – Я забронировал билет – I’ve booked a plane sargapdym. до Ашхабада. ticket to Ashgabat. – Biz penjiräniň ýanynda – Можем ли мы сесть – Could we have a oturyp bilerismi? у иллюминатора? window seat please? – Men geçelgäniň ýa- – Я хотел бы сесть – I’d like an aisle seat, nyndaky ýerde oturmak возле прохода. please. isleýärin. – Uçuş näçe wagt dowam – Сколько продлится – How long does the edýär? рейс? flight take? – Gatnaw soňa geçirildi. – Рейс перенесён. – The flight has been delayed. – Gatnaw ýatyryldy. – Рейс отложен. – The flight has been cancelled. – Uçuşa haýsy gapydan – Какой номер выхода? – What is the gate çykmaly? number? – Uçuş gapyňyz 12. – Ваш номер выхода 12. – Your Gate number is 12. – Gatnaw näçe wagta – На сколько часов – How long will it be çenli süýşürildi? перенесён рейс? delayed?

86 1.3. Goş 1.3. Багаж 1.3. Luggage – Goşumy nireden alyp – Где можно получить – Where can I get my bilerin? багаж? luggage? – Ynha meniň ýük – Вот моя багажная – Here is my claim tag resminamam. квитанция. label. – Men öz goşumy tapyp – Я не могу найти свой – I can’t find my luggage. bilemok. багаж. – Hasaba alyşda maňa – Мне не выдали – I didn’t receive the ýük resminamasy багажную квитанцию claim tag/label when I berilmedi. при регистрации. checked in. – Meniň goşuma zyýan – Мой багаж поврежден, – My luggage is ýetipdir we onda käbir и некоторых вещей не damaged, and some zatlar ýok. хватает. things are missing. – Ýük göterijini nireden – Где можно найти – Where can I find a tapyp bolar? носильщика? porter? – Bu meniň goşum. – Это мой багаж. – This is my luggage. – Bu goşlary taksi – Пожалуйста, отнесите – Please, take this duralgasyna eltäýiň. эти вещи к стоянке luggage to the taxi stand. такси. – Goşlarymyň arasynda – В багаже есть хрупкие – There are fragile things döwüljek zatlar bar. предметы. in my luggage.

87 – Goşlarymy – пожалуйста, будьте – Please, be careful while götereniňizde seresap осторожны, при carrying my luggage. boluň. переносе багажа. – Bu ýük arabasyny alyp – Можно взять эту – May I use this luggage bilerinmi? багажную тележку? cart? – Meniň ýükümi alyň. – Возьмите мой багаж. – Get my luggage. – Meniň ýükümi iberiň. – Отправьте мой багаж. – Send my luggage. – Ýüküň artykmaç – Сколько нужно – What is the price for agramy üçin näçe платить за допол­ни­ overweight? tölemeli? тельный груз? – Meniň ýüküm üç – Мой багаж состоит из – I have three pieces of bölekden ybarat. трёх частей. luggage. – Goş saklanýan jaý – Где находится камера – Where is the cloak– nirede? хранения? room/left-luggage office? – Siziň ýüküňiz belleni- – Ваш багаж весит – Your luggage is well len möçberden ep-esli больше нормы. overweight. agyr. – Meniň ýüküm gelmedi. – Мой багаж не прибыл. – My luggage hasn’t arrived. – Siziň goşuňyz barmy? – У вас есть багаж? – Do you have any luggage? – Siz öz ýüküňizi – Вы должны сдать – You have to check in tabşyrmaly. свой багаж. your luggage. – Ýüküňizi terezä – Поставьте свой багаж – Place your baggage on goýaýyň. на весы. the scale, please. – Siziň el goşuňyz – У вас есть ручной – Do you have any hand barmy? багаж? luggage? – El goşuňyzyň agramy – Ручной багаж не – Hand–luggage mustn’t 10 kilogramdan geçmeli должен превышать 10 weigh more than 10 däl. килограмм. kilos. – Men ýükümi haýsy – С какого конвейера – From which conveyer konweýerden alyp я могу забрать свой belt can I pick up my bilerin? багаж? luggage?

88 1.4. Uçarda 1.4. На борту 1.4. On board – Uçar nähili belentlikden – На какой высоте летит – What is the altitude of uçup barýar? самолёт? our plane? – Uçaryň tizligi nähili? – Какова скорость – What is the speed of самолёта? our plane? – Uçar nirede gonýar? – Где приземлится – Where will the plane самолёт? land? – Men uçuş wagtynda – Мне становится плохо – I feel airsick during the özümi erbet duýýaryn. в полёте. flight. – Uçar gijä galýar. – Самолёт опаздывает. – The plane is late. – Uçarbeledi nähili – Как можно позвать – How can I call the çagyrmaly? стюарда/стюардессу? steward /stewardess? – Maňa ýassyk, ýor- – Принесите мне – Give me a pillow and gan bermegiňizi haýyş подушку и одеяло, blanket, please. edýärin. пожалуйста. – Çyrany nähili ýakmaly? – Как включить свет? – How can I switch on the light?

89 – Ýelpewajy nähili – Как использовать – How can I switch on ulanmaly? вентилятор? the ventilator? – Maňa biraz suw – Пожалуйста, при­ – Please, bring me some getirmegiňizi haýyş несите мне water. edýärin. немного воды. Maňa sendwiç – Пожалуйста, –Please, bring me a getirmegiňizi haýyş принесите мне сэндвич. sandwich. edýärin. – Bu orun nirede? – Где это место? – Where is this seat? – Siz meniň bilen ýeriňizi – Могу я поменяться с – Could we change our çalşyp bilmersiňizmi? вами местами? seats? – Sizde iňlis dilinde gazet – У вас есть газета на – Do you have an English barmy? английском языке? newspaper? – Çilim çekmezligiňizi – Пожалуйста, не – Please, don’t smoke. haýyş edýärin. курите. – Alkogolly içgileri – Пожалуйста, – Please, don’t drink içmezligiňizi haýyş не употребляйте alcohol. edýärin. алкогольные напитки. – Uçarda elektron – В салоне самолёта за- – You are not allowed to enjamlaryndan прещено использовать use electric devices on peýdalanmak gadagan. электронные устройства. board. – Goşlaryňyzy – Не оставляйте без – Do not leave your gözegçiliksiz goýmaň. внимания свой багаж. luggages unattended. – Uçuş döwri ertirlik – Во время полёта вам – During the flight, nahary hödür ediler. будет предложен breakfast will be served. завтрак. – Men uçuş talonymy – Я потерял свой поса- – I have lost my boarding ýitirdim. дочный талон. pass. – Ynha meniň petegim – Вот мой билет – Here is my ticket (pasportym, ýüküm, el (паспорт, багаж, ручная (passport, baggage, hand goşum) кладь). luggage) – Haýyş edýärin, maňa – Пожалуйста, помо- – Help me fasten my ätiýaçlyk guşagyny гите мне пристегнуть safety belt (put my seat dakmaga (kürsini yza ремень безопасности back), please… çekmäge) kömek ediň. (откинуть кресло). – Garaşylýan otag nirede? – Где зал ожидания? – Where is the lounge? – Biz gijä galýarysmy? – Мы опаздываем? – Are we late?

90 1.5. Otluda 1.5. На поезде 1.5. In the train – Demir ýol menzili – Где находится – Where is the railway nirede ýerleşýär? железнодорожная terminal (station)? станция? –Men demir ýol – Как добраться до – How сan I get to the menziline nädip gidip железнодорожной railway station? bilerin? станции? – ...-a çenli barýan otly – Есть ли поезд до…? – Is there a train to…? barmyka? –Men şu otluda ...-a ba- – Я смогу добраться на – Does this train take me rarynmy? этом поезде до..? to…? –Halkara wagonynyň – Сколько стоит билет – How much does a (1-nji/2-nji klasyň) petegi в международном ticket in the international näçeden? вагоне (первого класса, (first class, second class) второго класса)? car to … cost? – Haýyş edýärin, maňa – Дайте мне, – Please, give me a ticket kupä bir petek beriň. пожалуйста, билет в in the compartment car. купейном вагоне. –...-a tarap otly haçan – Когда отправляется – When does the train ugraýar? поезд до…? leave for…? – Otly haýsy platforma – С какой платформы – From which platform ugraýar? отправляется поезд? does the train leave? – …belgili platformadan – Как добраться – How can I get to men nädip barmaly? до платформы под platform number…? номером…? – ...-a otly haçan gelýär? – Когда прибывает – When does the train поезд в…? arrive in…?

91 – ... belgili otly haçan – Когда отправляется – When does the train ugraýar (gelýär)? (прибывает) поезд под number… leave (arrive)? номером…? – Bu ... belgili otlumy? – Это поезд под – Is this train number…? номером…? – Bu ... belgili wagonmy? – Это вагон под – Is this carriage номером…? number…? – Otlynyň ugramagyna – Сколько времени – How much time is näçe wagt galdy (bar)? осталось до left before the train отправления поезда? departure? –Ynha meniň petegim. – Вот мой билет. – Here is my ticket. –Indiki duralga haýsy? – Какая следующая – What is the next станция? station? – Men ... -a çenli petek – Я бы хотел(а) – I’d like to book one sargamakçy. забронировать билет ticket to… до…

1.6. Gümrükhana 1.6. Таможня 1.6. Customs – Haýsy ýerde gümrük – Где находится – Where will the customs barlagy bolýar? таможня? procedures take place? – Haçan gümrük barlagy – Когда начинается – When will the customs başlanýar? таможенный досмотр? control begin? – Bu zatlaryň hemmesi – Все эти вещи мои. – All these things are meniňki. mine. – Şular şahsy ulanmak – Все эти отдельные – These items are for üçin niýetlenen zatlar. предметы частного personal use. пользования. – Bulary ýanym bilen – Могу я с собой – May I take these things alyp bilerinmi? забрать всё это? with me? – Rugsat berilýär. – Разрешено. – It is allowed. – Rugsat berlenok. – Запрещено. – It is prohibited. – Haýsy zatlar ýygymsyz – Какие вещи не – What things can be geçirilýär? подлежат таможенной taken through green пошлине? channel?

92 – Bu zatlardan ýygym – Эти вещи подлежат – Is there any customs alynýarmy? таможенной пошлине? duty on these things? – Men näçe ýygym – Сколько я должен – How much do I have to tölemeli? заплатить за пошлину? pay? – Gümrük – Где можно найти – Where can I get deklarasiýasynyň blan- бланк таможенной customs declaration kasyny nireden alyp bolar? декларации? form? – Bu blankany nädip – Покажите, как надо – Please, show me how doldurmalydygyny заполнить этот бланк. to fill in the form. görkezäýiň. – Ynha meniň pasportym. – Вот мой паспорт. – Here’s my passport. – Meniň pasportyma – Пожалуйста, поставьте – Stamp my passport, möhür basaýyň. печать на мой паспорт. please. – Bu meniň ilkinji – Это мой первый визит. – This is my first visit. saparym. – Men bu ýerde iki hepde – Я собираюсь пробыть – I am going to stay here bolmakçy. здесь две недели. for two weeks. – Siz bu ýerde näçe – Сколько времени – How long are you wagtlyk bolmakçy? вы собираетесь здесь going to stay here? пробыть? – Bu sowgatlyk. – Это подарок (презент). – This is a gift (present). – Bu wideokamera meniň – Эта видеокамера – This camera is for my özüm üçin gerek. для моего личного personal use. пользования.

93 – Mende deklarasiýa – Я не собираюсь – I have nothing to degişli zat ýok. ничего декларировать. declare. – Ýygymsyz dükan – Беспошлинный – Duty-free shop. магазин. – Bu howa menzilinde – Можно ли приобрести – Can we do some zat satyn alyp bolarmy? покупки в этом shopping in this airport? аэропорту? – Men bärde satyn alan ... – Я должен платить – Do I have to pay duty üçin ýygym tölemelimi? пошлину за купленный for the ... I bought here? (-ую) мною …? – Torbaňyzy açaýyň. – Пожалуйста, откройте – Please, open your bag. свою сумку. – Siz bu goşlary özüňiz – Вы сами упаковали – Did you pack these ýygnadyňyzmy? эти сумки? bags yourself? – Siziň deklarasiýa – У вас есть вещи, –Do you have anything degişli zadyňyz barmy? которые бы вы хотели to declare? задекларировать?

94 1.7. Maglumat 1.7. Информация 1.7. Information – Syýahatçylar üçin – Где находится бюро – Where is the tourist maglumat merkezi nirede информации для information office? ýerleşýär? туристов? – Myhmanhanadan otag – Могу я забронировать – Can I reserve a room in buýrup bolarmy? номер в гостинице? the hotel? – Şähere gidýän – Где я могу сесть – Where can I catch the awtobusa nireden münüp на автобус, city bus? bilerin? отправляющийся в город?

95 1.8. Şäher ulag 1.8. Городской 1.8. City transport aragatnaşygy транспорт network – Golaýdaky awtobus – Где находится – Where is the nearest duralgasy niredekä? ближайшая автобусная bus stop? остановка? –Awtobuslar şu ýerde – Здесь останавливаются – Do buses stop here? durýarlarmy? автобусы? –...-a barmak üçin men – На каком автобусе – What bus should I take haýsy awtobusa münmeli? можно добраться до…? to get to…? – Bu ulag göni gidýärmi – Этот автобус идет – Is it a direct route (line) ýa men başgasyna-da прямо или мне нужно or should I change a bus? münmelimi? пересесть на другой автобус? –Haýyş edýärin, maňa – Скажите, пожалуйста, – Tell me, please, where nirede düşmelidigimi где мне надо выйти? do I need to get off? aýdyň. – Awtobus menzili – Где находится – Where is the bus nirede? автобусная станция? station?

96 – Haýsy ýol ...-a gidýär? – Какая линия идет – Which is the line that до…? goes to…? – Haýyş edýärin, meni ... – Пожалуйста, довезите – Please, take me to … äkidiň. меня до … – Haýyş edýärin, gysga – Пожалуйста, – Please, drive the ýol bilen gidiň. поезжайте самым shortest way. коротким путём. – Haýyş edýärin, ulagy – Пожалуйста, – Please, drive fast tizräk (haýalrak) sürüň. езжайте побыстрее (slowly). (помедленнее). – Şu ýerde durup, maňa – Остановитесь здесь – Stop here for a minute garaşyň. на минуту и подождите and wait for me. меня. – Ýol tölegi näçe? – Сколько стоит проезд – How much is the fare? за дорогу? – Haýyş edýärin, maňa – Покажите мне это на – Could you show it to şuny kartada görkeziň! карте, пожалуйста. me on the map, please? – Petegi nireden satyn – Где я могу купить – Where can I buy a alyp bolar? билет? ticket?

7. Sargyt № 2830 97 –...-a çenli haýsy tarapa – С какой стороны – What direction should I gitmeli? можно добраться до...? take to get to... – Taksi duralgasy nirede – Где находится – Where is the taxi park? ýerleşýär? таксопарк? –Awtobusyň ýol peteginiň – Сколько стоит билет – What is the bus fare? bahasy näçeden? на проезд в автобусе? – Meni ... äkidiň. – Довезите меня до... – Please, take me to... –Bu ýol nirä eltýär? – В каком направлении – Where does this road идет эта дорога? go? –Men ...-a çenli näçe – Сколько времени – How long does it take wagtda bararyn? потребуется, чтобы to get to…? добраться до…? –Şu ýoluň ugrunda – Где здесь поблизости – Is there a hotel (service myhmanhana находится гостиница center, gas station, petrol (awtoulaglara hyzmat (автомастерская, station) on the way? ediş merkezi, ýangyç бензозаправочная guýujy beket) barmy? станция)? –Ulagy nirede goýup – Где я могу – Where can I park a car? bilerin? припарковаться? –Men ýangyç guýdurjak – Я бы хотел (-а) – I’d like to fill up with bolýaryn. заправиться бензином. petrol. – Haýyş edýärin, benzin – Заполните бак – Fill a petrol (fuel) tank? bakyny dolduryň. горючим, пожалуйста. – Meniň ulagym otlana- – Моя машина не –My car doesn’t start. nok. заводится. – Haýyş edýärin, – Пожалуйста, могу – Can I see your driving siziň sürüjilik я взглянуть на ваши licence, please? şahadatnamaňyzy görüp водительские права? bilerinmi? –Haýsy awtobus (metro) – Какой автобус едет – What bus (subway) ...-a çenli gidýär? до...? should I take to get to...? – ...-a çenli näçe sany – Сколько остановок – How many stops are duralga bar? нужно сделать до...? left till...? – Indiki haýsy duralga? – Какая следующая – What is the next stop остановка? (station)?

98 – Haçan düşmelidigimi – Вы не могли бы ска- – Could you tell me, aýdyp bilmersiňizmi? зать, когда мне нужно when I should get off, выйти, пожалуйста? please? –Ulagy nireden kireýne – Где я могу взять в – Where can I rent a car? alyp bolar? аренду машину? –Bir hepdelik kireý tölegi – Сколько стоит аренда – How much does it cost näçe? машины на неделю? to rent a car for a week? –Golaýda awtobus – Где поблизости – Is there a bus (tram, (tramwaý, metro) находится автобусная underground station) stop duralgasy barmy? остановка? near here? –Indiki gatnaw haçan? – Когда будет – When is the next flight? следующий рейс? – Haýyş edýärin, maňa – Пожалуйста, дайте – Could I have an ekonom klasa (biznes, мне билет в эконом- economy (business, first) 1-nji klasa) bir petek класс (в бизнес- класс, class ticket, please? beräýiň. в первый класс). – Biziň uçarymyza – Объявляли ли – Has our check–in hasaba alyş işini yglan регистрацию билетов? (boarding) been called? etdilermi? – Haýyş edýärin, penjire – Можно сесть у окна (в – Could I have a window tarapdan bir ýer beriň. проходе), пожалуйста ? (aisle) seat, please? – Uçar nirede gonýar? – Где приземляется – Where does the plane самолет? land?

99 2. Tanyşlyk 2. Знакомство 2. Meeting people –Salam! – Здравствуйте! – Hello! (Hi!) –Ertiriňiz haýyrly bolsun! – Доброе утро! – Good morning! –Gündiziňiz haýyrly – Добрый день! – Good afternoon! bolsun! –Agşamyňyz haýyrly – Добрый вечер! – Good evening! bolsun! –Siziň adyňyz näme? – Как вас зовут? – What is your name? –Meniň adym Aman. – Меня зовут Аман. – My name is Aman. –Sizi görenime şat! – Рад (-а) вас видеть! – Glad to see you! –Tanşanymyza örän şat! – Рад (-а) с вами позна- – Glad to meet you! комиться! –Türkmenistana hoş – Добро пожаловать в – Welcome to geldiňiz! Туркменистан! Turkmenistan! –Ýagdaýlaryňyz nähili? – Как вы поживаете? – How are you? – How are things? – How do you do? –Gowy, sag boluň. – Хорошо, спасибо. – Fine, thank you. –Örän gowy. – Превосходно! – Pretty well. –Özümi tanyşdyrmaga – Разрешите – Let me introduce rugsat ediň! представиться! myself!

100 –Meniň adym Jek. – Меня зовут Джек. – My name is Jack. –Men sizi Jon bilen – Я хотел бы вас – I would like to tanyşdyrmak isleýärin. познакомить с Джоном. introduce John to you. – Meniň dostlarym bilen – Познакомьтесь с – Meet my friends. tanyş boluň. моими друзьями. – Siziň adyňyz näme? – Как вас зовут? – What is your name? – ...bilen tanyş boluň! – Познакомьтесь с…! – Meet…! Wekiliýetimiziň başlygy главой нашей делегации The head of our delegation Meniň adamym моим мужем my husband Meniň aýalym моей женой my wife Meniň dostum моим другом my friend Meniň topardaşym моим одногруппником my groupmate –Meni öz dostlaryňyz – Вы не могли бы – Could you introduce bilen tanyşdyryp представить меня своим me to your friends? bilersiňizmi? друзьям? –Siz nireden? – Откуда вы приехали? – Where are you from? –Men... – Я приехал (а) из… – I am from… Özbegistandan Узбекистана Uzbekistan Gyrgyzstandan Кыргызстана Kyrgyzstan Ýaponiýadan Японии Japan Hytaýdan Китая China Günorta Koreýadan Южной Кореи South Korea Hindistandan Индии India Birleşen Arap Объединенных The United Arab Emirliklerinden Арабских Эмиратов Emirates –Biz .....-dan (den) geldik. – Мы приехали из… – We came from… Astana Aстаны Astana Bişkek Бишкека Bishkek Tokýo Tокио Tokyo Deli Дели Delhi – Siz ... gürläp – Вы говорите…? – Do you speak…? bilýärsiňizmi? iňlisçe по-английски English

101 rusça по-русски Russian türkmençe по-туркменски Turkmen fransuzça по-французски French arapça по-арабски Arabic – Men rus diline biraz – Я немного понимаю – I understand Russian a düşünýärin, ýöne gürläp по-русски, но не могу little, but cannot speak. bilemok. говорить. – Siz maňa – Вы понимаете меня? – Do you understand me? düşünýärsiňizmi? – Men size düşünemok. – Я не понимаю вас. – I do not understand you. – Haýalrak gürläp – Говорите медленно, – Speak slowly, please. bilersiňizmi? пожалуйста. – Gaýtalap bilersiňizmi? –Повторите, пожалуйста. – Repeat, please. – .... rus dilinde näme – Как будет по- – What is the Russian diýilýär? русски…? for…? – Iňlis dilinde muňa ... – По-английски это – In English it is called… diýilýär. называется… – Terjimeçini çagyryp – Вы не могли бы – Can you call the bilersiňizmi? позвать переводчика? interpreter? Jenap Господин Mr. Hanym Госпожа Mrs. Hanymlar we jenaplar Дамы и господа Ladies and gentlemen Hanym Госпожа Madam Dostlar Друзья Friends Ýoldaş türgenler Товарищи спортсмены Fellow sportsmen Kärdeşler Коллеги Colleagues Haýyşlar Просьбы Requests – Maňa … aýdyp – Вы не скажете мне…? – Could you tell me…, bilersiňizmi? please. –Maňa … görkezip – Вы не сможете – Show me …, please. bilersiňizmi? показать…? – Maňa ýol görkezip – Вы не смогли бы – Show me the way, bilersiňizmi? показать мне дорогу? please.

102 – Maňa kömek edip – Вы бы не могли мне – Could you help me, bilersiňizmi? помочь? please? – Kyn görmeseňiz – Если вам не трудно, – Will you be so kind aýtsaňyzlaň скажите (покажите)? telling (showing) me…? (görkezseňizläň). – Maňa uzadyp – Вы бы не могли мне – Сould you pass me …, bilersiňizmi? передать…? please? – Maňa garaşyp – Вы смогли бы меня – Could you wait for me, bilersiňizmi? подождать? please? – Maňa... getirip – Вы не смогли бы – Bring me…, please. bilersiňizmi? принести…? – Men awtograf alyp – Могу ли я взять у вас – May I ask for an bilerinmi? автограф? autograph, please? – Girmek mümkinmi? – Можно войти? – May I come in? – Men Maýk bilen – Могу я увидеться с – Can I see Mike? duşuşyp bilerinmi? Майком? – Gijä galmaň! – Не опаздывать! – Don’t be late! Sag bolsun aýtmak Выражать благодарность Expressing gratitude

103 – Sag boluň! – Спасибо! – Thank you! –Köp sag boluň! – Спасибо большое! – Thank you very much! –Kömegiňiz – Спасибо за помощь – Thanks for your help (çakylygyňyz, (приглашение, подарок, (invitation, present, sowgadyňyz, gutlagyňyz) поздравления)! congratulations)! üçin sag boluň! –Size örän minnetdar. – Выражаю вам – Very much obliged to искреннюю благодар­ you. ность. Ötünç soramak Просить извинение To make an apology – Bagyşlaň! – Извините! – Excuse me! – Zyýany ýok! – Нет проблем! – No problem! – Gijä galanym üçin – Извините, что я – Excuse me for being ötünç soraýaryn. опоздал. late. – Men ylalaşýaryn. – Согласен. – I agree. – Bolýar. – Ладно. – OK (all right). – Ylalaşylan – Согласовано. – Approved – Men şu teklibiň – Я поддерживаю это – I am for this proposal. tarapdary. предложение. – Bu mümkin däl. – Это невозможно. – This is impossible. – Men ylalaşamok. – Я не согласен. – I do not agree. – Gynansak-da, meniň – К сожалению, я занят. – Unfortunately, I am işim bar. busy. – Siz ýalňyşýarsyňyz. – Вы ошибаетесь. – You are mistaken/ wrong. – Hoşlaşyk Прощание – Saying good bye (Farewell) – Sag boluň! – До свидания! – Good bye! – Hoş! – Пока! – Bye bye! – Duşuşýançak. – До встречи. – See you. – Ertir görşeris. – До завтра. – See you tomorrow. – Işiňiz şowly bolsun. – Удачи. – Good luck. – Oňa meniň salamymy – Передай ему привет – Give him my regards ýetiriň. от меня.

104 – Sag boluň, gadyrdan – До свидания, дорогие – Good bye, dear friends! dostlar! друзья! – Ähliňiz sag boluň! – Выражаю всем благо- – Best regards to дарность! everyone! – Bize hat ýazyň! – Пишите! – Write to us (Stay in touch)! – Bu meniň salgym. – Это мой адрес. – Here is my address. – Muny ýatlama – Оставьте это на – Have it as a souvenir! hökmünde alyň! память! – Ýoluňyz ak bolsun! – Доброго пути! – Happy journey to you! Millet Национальность Nationality – Siziň milletiňiz näme? – Кто вы по – What is your национальности? nationality? – Men ... – Я… – I am… özbek узбек Uzbek gyrgyz киргиз Kyrgyz koreý кореец Korean hytaý китаец Chinese türkmen туркмен Turkmen rus русский Russian ukrain украинец Ukrainian gazak казах Kazakh ýapon японец Japanese arap араб Arab hindi индус Hindu Maşgala Семья Family Ýaş Возраст Age – Siz näçe ýaşyňyzda? – Сколько вам лет? – How old are you? – Men... ýaşymda – Мне…лет – I am… ýigrimi двадцать Twenty otuz тридцать Thirty kyrk сорок Forty

105 – Siz haçan doguldyňyz? – Когда вы родились? – When were you born? – Siz nirede doguldyňyz? – Где вы родились? – Where were you born? – Siz öýlenenmi? – Вы женаты? – Are you married? – Men öýlenen. – Я женат. – I am married. – Men sallah. – Я холост. – I am single. – Siziň maşgalaňyz ulumy? – У вас большая семья? – Is your family large? – Meniň oglan we gyz – У меня есть брат и – I have a brother and a doganym bar. сестра. sister. – Siziň näçe çagaňyz – Сколько у вас детей? – How many children do bar? you have? – Meniň oglum we – У меня сын и дочь. – I have a son and a gyzym bar. daughter. – Siziň ogluňyz – Сколько лет вашему – How old is your son (gyzyňyz) näçe ýaşynda? сыну (вашей дочери)? (daughter)? Kär Работа Job – Siz nirede işleýärsiňiz? – Где вы работаете? – Where do you work? – Men... işleýärin – Я работаю… – I work … mekdepde в школе at school ofisde в офисе at an office fabrikde, zawodda на фабрике, на заводе at a factory – Siziň esasy käriňiz – Кто вы по профессии? – What is your basic näme? occupation (profession)? – Men... – Я… – I am a… bedenterbiýe mugallymy преподаватель physical training физкультуры instructor mugallym преподаватель teacher – Siz öz käriňizi – Вам нравится ваша – Do you like your job? halaýarsyňyzmy? работа? – Siz sportdan – Чем вы еще занимае- – What do you do besides başga näme bilen тесь кроме спорта? sports? meşgullanýarsyňyz? – Men... – Я… – I am a… telekeçi предприниматель businessman telekeçi (aýal) предпринимательница businesswoman

106 Bilim Образование Education – Siz okaýarsyňyzmy? – Вы учитесь? – Do you study? – Men... – Я… – I am a… talyp студент student okuwçy oglan ученик schoolboy okuwçy gyz ученица schoolgirl – Siz nirede okaýarsyňyz? – Где вы учитесь? – Where do you study? – Men... okaýaryn – Я учусь… – I study at… institutda в институте the institute mekdepde в школе school uniwersitetde в университете the university – Siz haýsy dersleri – Какие предметы вы – What subjects do you öwrenýärsiňiz? изучаете? study? – Men... öwrenýärin – Я изучаю… – I study… himiýany химию Chemistry ykdysadyýeti экономику Economics elektronikany электронику Electronics maşyn gurluşygyny инженерию Engineering hukugy право Law lukmançylygy медицину Medicine filosofiýany философию Philosophy fizikany физику Physics jemgyýeti öwrenişi социологию Sociology – Men gaýybana okaýaryn – Я учусь заочно. – I am a distant learner. – Men aspirant. – Я аспирант. – I am a post–graduate. – Men... tamamladym. – Я закончил… – I have graduated from… – Sizde çagalar üçin sport – У вас есть детские – Do you have sport mekdepleri barmy? спортивные школы? schools for children? – Siziň ýurduňyzda – Какие виды спорта – What sports are popular sportuň haýsy görnüşleri популярны в вашей in your country? meşhur? стране?

107 3.Ýol salgysyny 3. Спрашивать 3. Asking soramak маршрут the way – Maglumatlar edarasy – Где находится адрес- – Where is the Inquiry nirede? ное бюро? Office? – Aýdyň, bu ýol nirä – Скажите, пожалуйста, – Please, tell me where eltýär? куда ведет эта дорога? does this road lead? – Maňa şäheriň ýol – Мне нужен путево- – I need a town guidebook. görkezijisi (sprawoçnigi) дитель (справочник) по gerek. городу. – Şäheriň kartasyny – Где можно купить – Where can I buy the nireden satyn alyp bolar? карту города? city map? – Maňa awtobus – Вы не могли бы мне – Could you tell me how duralgasyna (poçta, şäher сказать, как добраться to get to the bus terminal merkezine, kitaphana) до автобусной оста- (post office, city centre, nähili barmalydygyny новки (почты, центра, library)? aýdyp bilersiňizmi? библиотеки и т.д.)? – Burçdan çepe (saga) – Поверните за угол – Turn left (right) at the öwrüliň. налево (направо). corner. – Sag boluň. – Спасибо. – Thank you. – Maňa uniwermagyň – Скажите, пожалуйста, – Please, tell me the way (telegrafyň, poçtanyň) где находится to the department store nirede ýerleşýändigini универмаг (телеграф, (telegraph office, post aýdyp bilmezmisiňiz? почта)? office). – Edil garşyňyzda – Напротив. – Opposite – Çepiňizde – Слева. – On the left – Sagyňyzda – Справа. – On the right

108 – Aýtsaňyzlaň, ýakynda – Скажите, пожалуйста, – Please, tell me the nirede kafe (restoran, где поблизости way to the nearest café stadion, muzeý, otel, находится кафе (restaurant, stadium, teatr, haýwanat bagy) (ресторан, стадион, museum, hotel, theatre, bar? музей, гостиница, zoo). театр, зоопарк)? – Men daşary ýurtly, – Я иностранец, поэто- – I am a foreigner and I şonuň üçin hem maňa му не знаю города. do not know the town. şäher nätanyş. – Köçäniň haýsy – С какого места улицы – Where can I cross the ýerinden geçip bilerin? можно пройти ? street? – Şu ýerden geçmek – Здесь можно пройти? – Is it permitted to cross mümkinmi? here? – Geliň, şu ýerden – Давайте пройдем – Let’s cross here. geçeliň. здесь. – Bagyşlaň, iň golaý – Извините, где – Excuse me where’s the awtobus duralgasy находится ближайшая nearest bus stop? nirede? остановка? – Köçäniň gutaran ýerinde. – В конце улицы. – It’s right down the street. – Şu ýerden üç kwartal – Отсюда через три – It’s three blocks from aňyrda. квартала. here. – Ol ikinji çatrykda. – На втором повороте. – It’s at the second corner. – Öňümizdäki indiki – На следующем – It’s at the next corner. çatrykda. повороте. – Size barmak üçin iň – Каким ближайшим – What’s the best way of amatly ýol haýsy? путем можно дойти до getting to your place? вашего дома? – ... awtobusa münüň, – Сядьте на автобус – Take bus number… , ondan düşüň, saga №…, сойдите, поверни- get off, turn right and sowluň we iki çatrygy те направо и пройдите walk two blocks. geçiň. два перекрестка. – Salam. Men ... nädip – Здравствуйте. Как я – Good afternoon! I’d baryp bilerkäm? могу добраться до…? like to ask you to show me the way to… – Siz nireden ugradyňyz? – Оттуда (туда) можно – Can I go there on foot? Ol ýere (ýerden) ýöräp дойти пешком? baryp (gaýdyp) bolýarmy?

109 – ... belgili awtobusa – Сядьте на автобус – Take bus number…, get münüň, ... ýere çenli №…, доберетесь до off at… and change there ýetip, ... belgili awtobusa места, затем пересядьте to bus number ... münüň. на автобус № ... – Ol ýerden (... ýere) – Откуда вы Could I walk from there? pyýada baryp bolýarmy?. направляетесь? – Hawa. – Да. – Yes, it is. – Taňryýalkasyn. – Спасибо. – Thank you. – Bile ýalkasyn. – Пожалуйста. – You are welcome. – Bagyşlaň, şu ýerde – Извините, отсюда – Excuse me, do the awtobuslar durýarlarmy? отходят автобусы? buses stop here? – Hawa, şäheriň merkezine – Да, отсюда отходят – Yes, most downtown tarap barýan ulaglaryň многие автобусы, на- buses stop at this corner. köpüsi şu ýerde durýar. правляющиеся в город. – Men ... gitmekçi – Я хочу поехать в … – I want to go to… bolýaryn. – Men şu ýerde durýan – Я здесь могу сесть на – Can I take any bus ulaglaryň islendigine любой автобус, который from here which will take münsemem şol ýere доставит меня куда я me to the place I want? eltermi? хочу? – Siz ... belgili ulagdan – Вы можете сесть на – You can take any bus (awtobusdan) başga любой автобус кроме except number ... ulaglaryň islendigine № ... . münüp bilersiňiz. – Diňe ... belgili ulag ... – Только автобус №… – Bus number … turns sowulýar. поворачивает. at… – Ulag gatnawynyň – Автобусы ездят по – How often do the buses ýygylygy nähili? графику? run? – Olar gatnaw tertibine – Все автобусы ездят – They are supposed görä gatnamaly. Ýöne по своему графику. to run according to the (emma) ulaglar käwagt Но, автобусы не всегда schedule. But in fact, the görkezilen tertibe придерживаются buses don’t always run eýermeýär. графика. on schedule. – Ulag nähili ýygylykda – Как часто ездят – What are the usual gatnaýar (ulag tertip автобусы? intervals between the bus boýunça nähili ýygylykda arrivals? gatnamaly)?

110 – Her 15 minutdan. – Через каждые 15 – About every fifteen минут. minutes. – Ýöne size garaşmagyň – Вам не стоит ждать. – But you won’t have to geregi ýok. wait any longer. – Ynha awtobus gelýär. – Автобус едет. Это – A bus is coming. It’s Ol ...awtobus (ulag). Siz автобус № … Вы number … –You can take onda gidip bilersiňiz. можете на нем поехать. it. – Şoňa münüň. – Сядьте на него. – Get on that bus. – Bu nähili jaý? – Что это за здание? – What is this building? – Bagyşlaň, bank nirede – Извините, где – Excuse me , where is ýerleşýär? находится банк? the bank? – Ýakyndaky kitap – Где поблизости нахо- – Where is the nearest dükany nirede? дится книжный магазин? bookstore? – Golaýda köwüş – Где поблизости – Where is the nearest bejerilýän ussahana находится мастерская shoe-repair shop? barmy? по ремонту обуви? – ... bejerýän golaýdaky – Где поблизости – Where is the nearest (ýakyndaky) ussahana находится мастерская по shop that repairs …? nirede? ремонту…? – Golaýda sagat – Где поблизости – Where is the nearest bejerilýän ussahana находится мастерская watch-repair shop? barmy? по ремонту часов? – Telefon kartyny nireden – Где я могу купить – Where can I buy a satyn alyp bolýar? телефонную карточку? phone card? – Geçelge nirede? – Где переход? – Where is the crossing? – Şäheriň haýsy ýerlerini – Какие места в городе – Which places would ilki görmek isleýärsiňiz? вы хотите посетить you like to see first? первоначально? – Meniň opera (drama) – Я хочу пойти – I would like to go to the teatryna baryp göresim в оперный/ opera (a drama theatre). gelýär. драматический театр. – Biz kinoteatra nähili – Как мы можем – How can we get to the baryp bileris? добраться до кинотеатра? cinema? – Bu ýol nirä alyp – Куда ведет эта – Where does this road barýar? дорога? lead? – Haýsy tarapa gitmeli? – В какую сторону – What direction should I нужно идти? take to get to …?

111 – Men nirede düşmeli? – Где нужно выйти? – Where should I get off? – Haýwanat bagyna – Как я могу попасть в – How do I get to the nähili barmaly? зоопарк? zoo? – Saglyk öýi (hassahana) – Где находится поли- – Where is the polyclinic nirede ýerleşýär? клиника (больница)? (hospital)? – Meni golaýdaky hassa- – Доставьте меня до – Take me to the nearest hana äkidiň (äkidäýiň). ближайшей больницы. hospital. – ... nähili çalt baryp – Как можно быстро – What’s the quickest bolar? попасть в…? way to…? – Men ... teatra dogry – Я правильно иду в ... – Is it the right way to get barýarynmy? театр? to the...theatre ? – Men haýsy ugra – В каком направлении – What direction should I gitmeli? я должен идти? go in? – Şu tarapamy? – В эту сторону? – This way? – Men azaşdym. – Я заблудился. – I have lost my way. – Men köçäni/ – Я ищу улицу (сквер, – I’m looking for … meýdançany/öýi gözleýän. дом). street (square, house). – Siz muny maňa – Пожалуйста, покажите – Please, show it to me kartadan görkezäýiň. это мне на карте. on the map. – Maňa salgysyny ýazyp – Пожалуйста, – Write your address beriň. напишите адрес. down, please. – Ol daş ýol (ýakyn ýol). – Это далеко (близко). – That is a long way off (nearby). – Ol pyýada daşmy? – Это далеко пешком? – Is it too far to go on foot? – Bu köçe ... barýarmy? – Эта улица ведет в ... ? – Does this street run to ... ? – Bu ... nähili – Скажите, пожалуйста, – What is the name of atlandyrylýar? как называется это…? this ...? – Iň golaý (ýakyn) – Где находится – Where is the nearest awtobus duralgasy ближайшая автобусная bus stop? nirede? остановка? – Haýsy awtobus ulagy – Какой автобус идет до – What bus will I take to … gidýär? …? get to? – Men awtobus üçin petegi – Где я могу купить – Where can I buy a bus nireden alyp bilerin? билет на автобус? ticket? – Bahasy näçe? – Сколько стоит? – What is the bus fare?

112 – Bu awtobus nirä – Куда едет этот – Where does this bus go gidýär? автобус? to? – Haýsy awtobus... tarap – Какой автобус идет в – Which bus goes in the gidýär? …? direction of…? – ... awtobusyň duralgasy – Где находится – Where does the bus nirede? остановка автобуса №...? number 15 stop...? – Indiki duralga haýsy? – Какая следующая – What is the next stop? остановка? – ... çenli näçe duralga? – Сколько остановок – How many stops are до…? left till…? – ... üçin haýsy ugra – По какой дороге – How can I get to ... ? gitmeli? нужно ехать до ... ? – Siz ...duralgada – Вы должны поменять – You should change bus çalyşmaly. остановку в ... stop at ... – Haýyş edýärin, meniň – Скажите, пожалуйста, – Please, tell me where I haçan düşmelidigimi когда мне нужно будет should get off. duýduryň. выйти. – Siz indikide – Вы выходите на – Are you getting off at düşýäňizmi? следующей остановке? the next stop? – Siz häzir düşýäňizmi? – Вы сейчас выходите? – Are you getting off now? – Bagyşlaň, geçmäge – Извините, разрешите – Please, let me pass. rugsat ediň. пройти. – Men petegimi ýitirdim. – Я потерял проездной. – I’ve lost my monthly ticket. – Men goşmaça ýene – Сколько я должен – How much do I have to näçe tölemeli? доплатить? pay? – Men jerime tölemäge – Я заплачу штраф. – I will pay the fine. taýýar. – Taksi duralgasy nirede? – Где таксопарк? – Where is the fleet of taxis? – Maňa taksi çagyryp – Вызовите такси, – Call me a taxi, please. beräýiň. пожалуйста. – Siz boşmy? Hawa – Вы свободны? – Да – Are you free? –Yes, (ýok), jenap. (нет), господин. I’m. (No, I’m not sir). – Nirä? – Куда? – Where to? – Bir mile näçe tölemeli? – Сколько заплатить за – What is the fare per километр пути? kilometer?

8. Sargyt № 2830 113 – Gaýtargysy özüňizde – Оставьте сдачу себе. – You may keep the galsyn. change. – Maňa bu ýerde garaşyň. – Подождите меня – Wait for me here. здесь. – Haýyş edýärin, çaltrak – Езжайте быстро – Please, drive faster (ýuwaşrak) sürüň. (медленно), пожалуйста. (slowly). – Meni ... äkidiň. – Отвезите меня … – Take me to… myhmanhana в гостиницу the hotel aeroporta в аэропорт the airport şu salga по этому адресу this address. – Men gaty howlugýaryn. – Я сильно тороплюсь. – I’m in a hurry. – Haýyş edýärin, şu – Остановите здесь, – Stop here, please. ýerde saklaň. пожалуйста. – Men näçe tölemeli? – Сколько я должен – How much do I have to заплатить? I pay? – Salam ... . Siz nirede? – Привет, … . Где вы? – Hi, … Where are you? ... köçe bilen ... köçäniň На углу улицы… и …? At the corner of … and burçundamy? … Street? – Maňa şol ýerde – Ждите меня там. –Wait there. I’ll be there garaş. Men ol ýere bäş Я буду через пять ми- in five minutes. minutdan bararyn. нут. – Gerek däl (geregi ýok, – Это не нужно. – It’s not necessary. hökman däl). – Men ulagly (ulagda). – Я за рулем. – I am driving (my car) – Sen maňa salgyňy – Скажите мне адрес, я – Give me the directions aýtsaň, meniň özüm ýoly сам найду дорогу. and I’ll find the way by taparyn. myself. – Demirgazyk tarapa – Поезжайте на север – Go north along on … ýöre ... köçeden tä ... … к улице … Street to … çenli. – Sen ol ýerdäki uly dü­ – Вам встретится – You will see the large ka­ny görersiň, şol ýerden по дороге большой supermarket on your way. çepe sowul. магазин, оттуда Turn to the left there. повернёте налево. – Şol ýerden ... tä... çenli – Оттуда поедете вдоль – Continue along… to … ýoluňy dowam et. этой дороги. Street.

114 – Şol ýerden saga – Повернёте направо – Make a turn to the right öwrülip, tä jaýlaryň и доедете до центра and go to the middle of ortasyna çenli gidiber. квартала. the block. – Men saňa şol jaýyň – Я подожду вас перед – I’ll wait for you in front öňünde garaşýaryn. домом. of the house. – Düşündim. – Понял (-а). – I understand. – Görüşýänçäk. – Скоро увидимся. – See you soon. – Biz azaşdyk öýdýän. – Я боюсь, мы – I’m afraid we have lost заблудились. our way. – Biz ugur (ýol – Было бы хорошо – We’d better ask for the salgysyny) sorasak gowy спросить, как лучше directions. bolardy. идти. – Bolýar. Biz nähili – Ладно. Я спрошу на – Okay. I’ll ask the gidenimizde gowy бензозаправке, куда direction at the next gas boljagyny indiki benzin надо идти. station. guýulýan ýerde soraýarys. – Benzin guýulýan ýerde Остановиться перед Stopping at the gas saklanyp: бензозаправкой station. – Biz ... nähili baryp – Как мы можем – How can we get to..? bileris? добраться до…? – Siz günbatar tarapa – Вы идете на запад. – You’re going to the gidip barýarsyňyz. Size Вам нужно пойти на юг. west, but you should go bolsa günorta tarapa to the south. gitmek gerek. – Biz onda yzymyza – Нужно повернуть? – Should we make a öwrülmelimi? U-turn? – Hawa. Siz öwrülip – Да. Поверните – Yes. Make a U-turn and göni öňe tarap gitmeli. и идите прямо. go straight. Then turn Swetofordan saga Поверните направо от to the right at the traffic sowulmaly. Şol köçe ... . светофора. Это улица…. lights. That’s street… . Takmynan 15 minut Приблизительно 15 Walk for about 15 şol köçeden gitmeli минут надо идти через minutes and then turn to we ... tarap sowulmaly. эту улицу и поверните в … . You can’t miss your Siz barmaly ýeriňize сторону… . Вы дойдёте destination. azaşman baryp bilersiňiz. до этого места, не заблудившись. – Köp sag boluň – Спасибо большое. – Thank you very much. (Taňryýalkasyn).

115 4. Myhmanhanada 4. В гостинице 4. At the hotel – Biz haýsy myhmanha- – В какой гостинице мы – What hotel should we nada düşleýäris? остановимся? stay at? – Şäheriň merkezinde – В какой гостинице – Which hotel can you haýsy myhmanhanada можно остановиться в suggest us right in the düşlemegi maslahat центре города? centre of the city? berýärsiňiz? – Maňa (bize) şäheriň – Мне (нам) нужна – I (we) need a hotel not merkezinden uzak гостиница, находящаяся far from the centre of the bolmadyk myhmanhana недалеко от центра town. gerek. города. – Myhmanhananyň – Дайте мне адрес – Give me the address of salgysyny beriň. гостиницы. the hotel. – Men şu myhmanada – Я бы хотел – I should like to stay at düşlemek isleýärin. остановиться в этой this hotel. гостинице. – Men şu golaýda tölegi – Я ищу поблизости – I am looking for an gymmat bolmadyk недорогую гостиницу. inexpensive hotel not far myhmanhana gözleýärin. from here. – Men ertirlik naharyny – Я ищу недорогую – I am looking for an öz içine alýan gymmat гостиницу с inexpensive hotel with bolmadyk myhmanhana бесплатным завтраком. breakfast included. gözleýärin.

116 – Men internet boýunça – Могу я сделать заказ – Can I make an online sargyt edip bilerinmi? через интернет? booking? – Otag buýranymda – Нужны сведения o – Are my credit card meniň kredit kartymyň моей кредитной картe, details necessary when maglumatlary gerekmi? чтобы зарезервировать making reservation? комнату? – Bahalar adam başynamy – Нужно платить за Are your hotel rates per ýa-da otag üçinmi? человека или за номер? person or per room? – Otagyň gije-gündizlik – Сколько стоит номер – How much does the hotel tölegi näçe? в сутки? charge for a room per a day ? – Men otag aldym. – Я зарезервировал (-а) – I have reserved a room. номер. – Meniň üçin ýer – Для меня – I have a reservation. bellenen. зарезервирован номер. – Men telefon üsti bilen – Я заранее заказал – I reserved a room by öňden otag belledim. номер по телефону. phone. Ynha onuň tassyknamasy. Вот подтверждение. Here is my confirmation. – Myhmanhanada nähili – Какие в вашей гости- – What types of room are otaglar bar? нице есть номера? available? – Bir adamlyk otag – Одноместный номер. – Single (bed) room – Iki adamlyk otag – Двухместный номер. – Double (bed) room – Üç adamlyk otag – Трёхместный номер. – Triple (bed) room

117 – Ýokary derejeli otag – Номер люкс . – Suite . – Prezident lýuks otagy – Президентский номер. – Presidential suite. – Men bir adamlyk otag – Я бы хотел – I’d like a single room. isleýärin. одноместный номер. – Men iki adamlyk otag – Я бы хотел – I’d like a double room. isleýärin. двухместный номер. – Men iki adamlyk – Я бы хотел номер с – I’d like a room with krowatly otag isleýärin. двухместной кроватью. twin beds. – Men wannaly otag – Я бы хотел номер с – I’d like a room with a isleýärin. ванной. bath. – Maňa amatly otag – Я хочу удобный – I want to have a gerek. номер. comfortable room. bir adamlyk одноместный a single room iki adamlyk двухместный a double room – Iki orunlyk otag bilen – Какая разница между – What is the difference iki adamlyk otagyň näme двухместным номером between a twin-bedded tapawudy bar? и номером на два лица? room and a double room? – Iki orunlyk otag – bu – Двухместный номер – A double room is a bir otagdan ybarat bolup, включает комнату с room for two people with iki adamlyk krowaty bar. двухспальной кроватью. one double bed. – Iki adamlyk otag – bu Номер на два лица – A twin-bedded room iki sany aýry krowatly это комната с двумя has two single beds. otag. отдельными кроватями.

118 – Otagyň bir günlük – Сколько стоит номер – What is the price per tölegi näçe? в сутки? night? – Ertirlik nahary hem – Завтрак входит в – Is breakfast included? tölegiň içine girýärmi? стоимость? – Otagy görsem bolýarmy? – Могу я увидеть номер? – May I see the room? – Ol maňa ýarady. – Мне понравился. – I like it. – Ol maňa ýaramady. – Мне не понравился. – I don’t like it. – Başga otagy görsem – Могу я увидеть дру- – May I see another bolýarmy? гой номер? room? – Arzanrak otag – У вас есть номер – Is there a cheaper barmyka? подешевле? room? – Sizde ... otag barmy? – У вас есть номер ...? – Do you have a room ulurak побольше bigger kiçiräk поменьше smaller gowurak получше better arzanrak подешевле cheaper? – Otagda ... barmy? – В номере есть ...? – Is there ... at the room? telefon телефон a phone telewizor телевизор a TV set sowadyjy холодильник a fridge? – Meniň otagym haýsy – На каком этаже – What floor is my room gatda? находится мой номер? on? – Otaga girýän we – Когда я могу въехать – What are your check-in hasaplaşýan wagtyňyz в номер и расплатиться and check-out times? haçan? за него? – Otaga girýän wagtyňyz – Вы можете въехать в – The check-in time is gündiz sagat 2-de, sa- номер днём в 2 часа, до 2:00 pm and the check- gat 12-ä çenli siz doly 12-ти часов вы должны out time is noon. hasaplaşmaly. расплатиться. – Otag üçin tölegi – Нужно платить за – Should I pay in öňünden bermelimi ýa-da номер до или после advance or on departure? otagdan çykanymyzda въезда? bersek bolýarmy? – Ynha meniň pasportym. – Вот мой паспорт. – Here’s my passport.

119 – Maňa resminamalary – Пожалуйста, – Please, help me fill in doldurmaga kömek ediň. помогите мне заполнить this form. документы. – Men şu ýere gol – Нужно ли мне здесь – Should I sign here? çekmelimi? расписаться? – Men nirä gol çekmeli? – Где мне расписаться? – Where should I sign? – Otagyň açaryny beriň. – Пожалуйста, дайте – Please, give me the key мне ключ от номера. to room number... – Maňa ...otagy görkeziň. – Покажите мне номер – Please, show me the №… way to room number... – Meniň ýüklerimi otaga – Доставьте мой багаж – Take my luggage to äkidiň. в номер… room number... – Meniň goşlarymy – Доставьте мой багаж – Take my luggage ýokary äkidiň. наверх. upstairs, please. – Meniň goşlarymy aşak – Отправьте кого-нибудь – Send somebody to take düşürmek üçin bir adam спустить мой багаж my luggage downstairs. ugradaýyň. вниз. – ... nirede? – Где находится…? – Where is the…? Hyzmat ediş gullugy служба обслуживания service-desk Myhmanhananyň администратор hotel manager administratory гостиницы Naharhana столовая buffet Her gatyň nobatçysy дежурный каждого floor-manager duty этажа

120 – Meniň meseläm bar. – У меня неприятности. – I have a problem. – Siz maňa kömek edip – Вы не могли бы мне – Can you help me? bilmezmisiňiz? помочь? – Siz bize kömek edip – Вы можете нам – Could you help us? bilmezmisiňiz? помочь? – Men bu gymmat bahaly – Могу ли я оставить – May I leave those zatlary myhmanhananyň эти ценные вещи в valuables in the hotel seýfinde saklasam сейфе гостиницы? safe? bolmazmy? – Men açarymy otagda – Я забыл ключ в – I left my key in my galdyrypdyryn. номере. room. – Şähere nähili jaň – Скажите, как можно – Could you tell me how etmelidigini aýdyp позвонить в город? to telephone to town? bilmezmisiňiz? – Meni soran barmy? – Меня кто-нибудь – Has anyone asked for спрашивал? me? (Did anyone ask for me)? – Meniň ýanyma biri – Ко мне должны – I’m expecting someone. gelmeli. прийти. – Meniň basym geljegimi – Пожалуйста, передайте, – Please, tell that I will aýdyň. что я скоро вернусь. be back soon. – Eger meni sorasalar, – Если меня спросят, – If anyone asks for me, men передайте, что я буду… I am… restoranda в ресторане in the restaurant holda в вестибюле in the lobby öz otagymda. в своём номере in my room – Jenap Braun haýsy – В каком номере – What room is Mr. otagda ýaşaýar? остановился господин Brown staying in? Браун? – Siziň maňa aýtmaly – У вас есть какая- – Have you got any zatlaryňyz barmy? нибудь новость для message for me? меня? – Otag arassalaýjyny – Пришлите, – Please, send a iberäýiň. пожалуйста, уборщицу. chambermaid. – Ofisianty iberäýiň. – Пришлите официанта, – Send a waiter, please. пожалуйста.

121 – Ýükçini iberäýiň. – Пришлите носильщика, – Send a porter, please. пожалуйста. – Bu köýnegi ýuwuň we – Постирайте и – Wash and iron this ütükläň. погладьте эту рубашку. shirt. – Siz meniň köýnegimi – Вы можете постирать – Can you have my shirts ýuwup bilersiňizmi? эту рубашку? cleaned? – Sizden haýyş edýärin, – Пожалуйста, – Please, have the heating otagyň temperaturasyny отрегулируйте adjusted. kadalaşdyraýyň. отопление. – Düşek daşlaryny çalşyň. – Поменяйте белье. – Change the bedclothes. – Düşegi ýazyň/ – Заправьте постель. – Make the bed. taýýarlaň. – Siziň ütügiňizi alsam – Могу я взять ваш – Can I borrow the iron bolarmy? утюг? (from you)? – Maňa taksi çagyryp – Пожалуйста, вызовите – Please, call a taxi for beräýiň. такси. me. – Meni bimaza etmäň. – Не беспокойте меня. – I don’t want to be disturbed. – Muny nädip işletmeli? – Как это включается? – How do you switch it on? – Haýsy düwmä – На какую кнопку – Which button should I basmaly? нужно нажать? press?

122 – Siz haýsy hyzmatlary – Какие условия для – What services do you hödürleýärsiňiz? отдыха вы предлагаете? offer? – Biziň – Наша гостиница – Our hotel offers all myhmanhanamyzda предлагает все условия services that make your bolýan günleriňiziň для отдыха, во время stay so convenient and gowy we rahat bolmagy пребывания которого, enjoyable. üçin ähli amatlyklary вы почувствуете себя hödürleýäris. хорошо и спокойно. – Myhmanhanamyzda – Наша гостиница снаб- – The hotel is equipped çalt we özbaşdak işleýän жена высокоскоростным with high speed Wi-Fi Wi-Fi internet ulgamy bar. интернет-подключением. Internet connection. – Suw toplumy, tennis – Благоприятные – favourable conditions we maýyp adamlar üçin условия отдыха for holidaymakes include gerekli ähli amatlyklar включают в себя pools, tennis courts and bar. бассейн, теннис и special facilities for приспособления для disabled persons инвалидов. – Myhmanhanada uly – В гостинице – There is a large mejlisler zaly bar. находится большой conference hall available конференц-зал. at the hotel. – Myhmanhanada – В гостинице есть –Is there a hairdressing dellekhana barmy? парикмахерская? salon? ... erkek (aýal) dellek ... есть мужской ... a men’s (women’s) barmy? (женский) парикмахер? hairdresser? – Myhmanhanadan – Автобус из гостиницы – There is a bus from the gidýän awtobus … çenli едет до … hotel to … gidýär. – Eger-de siz Prezident – Если остановитесь в – If you stay at the otagynda bolsaňyz, onda Президентском номере, presidential suite there is şäheriň ajaýyp görnüşini вы сможете увидеть a great view of the city. synlap bilersiňiz. прекрасный вид города. – Geliň, agşamlyk – Давайте закажем в – Let’s get room service naharyny otagymyza нашу комнату ужин. tonight. getirmegi buýralyň. – Siz biziň myhmanha- – На сколько дней вы – How long will you be namyzda näçe gün bol- планируете остановиться staying with us? makçy bolýarsyňyz? в нашей гостинице?

123 – Men bu ýerde iki hepde – Я хочу остановиться – I’ll stay here for two bolmakçy. здесь на две недели. weeks (a fortnight). – Men iş saparynda. – Я с деловым визитом. – I am on a business trip. – Size bu ýeri ýarar diýip – Я надеюсь, что вам – I hope you’ll enjoy umyt edýärin. здесь понравится. your stay here. – Menem. – Я тоже. – So do I. – Ine meniň wizitkam. – Вот моя визитка. – Here is my card. – Men şu gün sagat 5-de – Я сегодня уезжаю – I am leaving today at ugraýaryn. в 5 часов. 5 o’clock. – Töleg kagyzyny – Пожалуйста, – Please, make out the taýýarlaň. приготовьте счёт. bill. – Irden sagat 6-a taksi – Пожалуйста, закажите – Please, call a taxi for çagyraýyň. такси на 6 часов утра. 6 o’clock in the morning. – Biz ugraýançak töleg – Приготовьте нам счёт – Please, have all our kagyzlaryny taýýarlap до нашего отъезда. bills made out by the goýuň. time we leave. – Biziň myhmanhanamyz – Вам понравилась – How did you find it size ýaradymy? наша гостиница? here in our hotel? – Men özümi bu ýerde – Я себя здесь чувствовал – I have felt very örän rahat duýdum. очень комфортно. comfortable here. – Köp sag boluň. – Большое спасибо. – Thank you very much. – Meniň arzym bar. – Я хочу пожаловаться. – I have a complaint. – Otag hapa. – Номер грязный. – The room is dirty.

124 – Otag juda yssy. – В номере очень жарко. – It’s too hot in the room. – Gapy ýapylmaýar. – Дверь не закрывается. – The door doesn’t lock. – Söndüriji döwük. – Выключатель сломан. – The switch is broken. – Çyra köýüpdir. – Лампа сгорела. – The bulb is burnt out. – Hajathana işlemeýär. – Туалет не работает. – The toilet is out of service. – El ýuwulýanyň aşagy – Умывальник засорился. – The wash basin is bitipdir. clogged up. – Men penjiräni açyp – Я не могу открыть – I can’t open the bilemok. окно. window. – Gyzgyn suw ýok. – Нет горячей воды. – There’s no hot water. – Telewizorda näsazlyk – Телевизор неисправен. – The TV set is out of bar. order. – Biz ertir gidýäris. – Мы уезжаем завтра. – We’re leaving tomorrow. – Maňa hasaby taýýarlaň. – Приготовьте счёт. – Please, prepare the bill. – Men häzir tölemek – Я хочу заплатить – I want to pay now. isleýärin. сейчас.

125 5. Kafe, 5. Кафе, 5. Café, restoran ресторан restaurant – Men ajykdym – Я голоден (хочу пить). – I am hungry (thirsty). (suwsadym). – Ýörüň, günortanlyk – Давайте, пойдем – Let’s go to have dinner (agşamlyk) naharyny пообедаем (поужинаем). (supper). iýmäge gideliň. – Bu ýer boşmy? – Это место свободно? – Is this place vacant? – Menýuny bermegiňizi – Дайте меню, пожа­ – Give me the menu, haýyş edýärin. луйста. please. – Maňa bir çüýşe suw – Принесите бутылку – Bring me a bottle of getiräýiň. воды, пожалуйста. water, please. – Ýörüň, kafe gideliň. – Давайте пойдём – Let’s go to the café. в кафе. – Men süýtli kofe içjek. – Я бы хотел выпить – I would like some кофе с молоком. coffee with milk. – Bir käse çaý içäýsek – Как вы смотрите на – What would you say to neneň görýäňiz? то, чтобы выпить по have a cup of tea? чашке чая? – Bolýar, men garşy däl. – Ладно, я не возражаю. – Well, I don’t mind. – Bize kofe we tort – Принесите кофе и – Coffee and some cakes beräýiň. пирожные, пожалуйста. for us, please.

126 – Ýöriň, restorana – Давайте, пойдём – Let’s go to a restaurant. gideliň. в ресторан. – Haýsy restoranda – В каком ресторане – Which restaurant are türkmen tagamlary готовят туркменские Turkmen dishes served bişirilýär? блюда? in? – Geliň, şu stoluň – Давайте сядем за этот – Let’s sit at this table. başynda oturalyň. стол. – Işdäňiz açyk bolsun! – Приятного аппетита! – Bon appetite! (Enjoy your meal) – Çüýşäni açyň. – Откройте бутылку. – Open the bottle, please. – Maňa bir bulgur sowuk – Принесите мне – I would like a glass of suw (pomidor şiresini, стакан холодной cold water (tomato juice, pyrtykal şiresini) beriň. воды (томатного сока, orange juice). апельсинового сока). – Bize gatyk (gaýmak, – Пожалуйста, – Please bring us some mesge, peýnir, ýumurtga, принесите нам кефир sour milk (sour cream, heýgenek) getiräýiň. (сметану, масло, сыр, butter, cheese, eggs, яйца, омлет). ome­le). – Sizde balykdan bişirilen – Какие у вас есть – What fish course do nähili naharlar bar? блюда из рыбы? you have? – Men türkmen milli – Я хочу попробовать – I want to taste a Turk- naharyndan iýip görmek туркменское men national dish. isleýärin. национальное блюдо. – Bize şuny getiriň. – Принесите нам это. – Bring us this one. – Bize hasaby getiräýiň. – Принесите счёт, – Bring the bill, please. пожалуйста. – Maňa pyçak (çemçe, – Пожалуйста, – Please, pass me the çarşak, tarelka, bulgur) передайте мне нож knife (spoon, fork, plate, geçirmegiňizi haýyş (ложку, вилку, тарелку, glass). edýärin. стакан). – Ertirlik (nahary). Biz – Завтрак. Когда и где – Breakfast. When haçan (nirede) ertirlik мы будем завтракать? (Where) will we have our naharyny edineris? breakfast? – Biz ertirligimizi kafede – Мы позавтракаем – We will have our break- edineris. в кафе. fast in a café.

127 – Bize bir adamlyk (iki – Пожалуйста, – Please, bring us one adamlyk, üç adamlyk, принесите нам одну portion (two portions, dört adamlyk) balyk порцию (две порции, three portions, four (işdäaçar, gaýnadylan три порции, четыре portions) of fish (salad, ýumurtga) getiräýiň. порции) рыбы (салата, boiled eggs). вареных яиц). – Günortanlyk (nahar). – Обед. Давайте пойдём – Lunch. Let’s go and Ýörüň, günortanlyk обедать. have lunch. iýmäge gideliň. – Biz sizi günortanlyk – Приглашаем вас – We invite you to have naharyna çagyrýarys. пообедать. dinner. – Tagamly naharyňyz – Благодарю вас за – Thank you for the üçin sag boluň. вкусный обед. delicious dish (meal). – Bize towuk çorbasyny – Принесите куриный – Bring us chicken soup. getiräýiň. суп. – Bize çörek getirme­ ­gi­ňi­ – Пожалуйста, – Please bring us some zi haýyş edýärin. принесите хлеб. bread. – Ýene-de çörek – принесите еще хлеба, – Some more bread for getiräýiň. пожалуйста. me, please. – Bir bulgur suw – Принесите стакан – A glass of water, please. getiräýiň. воды, пожалуйста. – Maňa alma şiresini – Принесите мне – One apple juice for me, getirip beräýiň. яблочный сок. please.

128 – Men güýçli içgileri – Я не пью алкогольных – I don’t take strong içemok. напитков. drinks. – Siz näme isleýärsiňiz: – Что вы хотите: чай, – Do you want some tea, çaý, kofe ýa-da kakao? кофе или какао? coffee or cocoa? – Bize doňdurma (bal) – Принесите нам – Please, bring us an ice- getiräýiň. мороженое (мёд). cream (honey). – Agşamlyk (nahary). – Ужин. Пойдёмте, – Supper. Let’s go and Ýörüň, agşamlyk поужинаем. have supper. edineliň. – Biz agşamlygy nirede – Где мы можем – Where will we have our edineris? поужинать? supper? – Agşamlyk nahary – Ужин готов. – The supper is ready. taýýar. – Näme üçindir meniň – Я почему-то не хочу – I don’t feel like eating hiç zat iýesim gelenok. ужинать. anything. – Alyň! Iýip oturyň, – Берите, пожалуйста Help yourself! çekinmäň! (сами)! Не стесняйтесь! – Men doýdum. – Я наелся. I’m full. – Kofe örän gyzgyn. – Кофе очень горячий. The coffee is too hot.

9. Sargyt № 2830 129 5.1 Goşmaça 5.1. Дополнительные 5.1. Additional sözler слова words Duz Соль Salt Burç Перец Pepper Çäýnek (suw gaýnatmak Чайник для кипячения Tea-kettle üçin) воды Çäýnek (demlemek üçin) Чайник (для заваривания) Tea-pot Hyýar Огурец Cucumber Pomidor Помидор Tomato Alma Яблоко Apple Sogan Лук Onion Aş лапша Noodles, pasta Erik Абрикос Apricot Pyrtykal Апельсин Orange Hoz Грецкий орех Walnut Üzüm Виноград Grapes Garpyz Арбуз Watermelon Gawun Дыня Melon Nar Гранат Pomegranate

130 Şetdaly Персик Peach Armyt Груша Pear Bir döwüm çörek Кусок хлеба A slice of bread Bir bölejik gant Кусочек сахара A lump of sugar Gutap Сомса (треугольный пи- Meat and onions baked in рожок, обычно с мясом) a triangle-shaped dough Batyrma Батырма (густой суп с Fried meat and жирным мясом) vegetables Kädili çorba Суп с тыквой Pumpkin soup Süýtli aş Молочная каша с рисом Milk porridge with rice Buglama Буглама (парное мясо) Steamed meat and vegetables Börek Пельмени Meat dumplings Ysmanakly (kädili) gutap Чебуреки со шпинатом Spinach (pumpkin) in a (тыквой) half round shaped dough Etli (kädili) manty Манты с мясом (тыквой) Steamed meat (pumpkin) in a dough Kädili üwelen et Фаршированное мясо в Ground meat in a тыкве pumpkin

131 Kak Как (сушеная дыня) Dried melon Badamjan işdäaçary Салат из баклажан Eggplant salad Kelemli dolama Голубцы Stuffed cabbage Kakmaç Поджарка (из мяса) Chops Bagyr kakmajy Поджарка из печени Liver chops Gutap Чебуреки Meat in a half round shaped dough Küfte Кюфте Cutlets Içýag dolamasy Голубцы с салом Fat stuffed with meat Çişlik Шашлык Shish kebab Kebap Кебаб Kebab Bagyr çişligi Шашлык из печени Liver shish kebab Narpyzly çaý Мятный чай Mint tea Süýtli gara çaý Чёрный чай с молоком Black tea with milk Düýe çaly Чал (напиток из Drink made of camel’s верблюжьего молока) milk Aýran Айран (напиток из Ayran заквашенного молока) Agaran Агаран (сливки из Froth верблюжьего молока) Gatyk Кефир Soft dairy product like yoghurt Pişme Пишме (нарезанное Rhomb shaped fried и обжаренное тесто) pastry Külçe Кульче (небольшая Small round bread сдобная лепёшка) Tamdyr çöregi Лепёшка (хлеб, Bread, baked in a clay испечённый в тамдыре) oven Gatlama Гатлама (слоёная лепеш- Puff bread ка, поджаренная в масле) Etli çörek Лепёшка с мясом Bread with meat Palaw Плов Pilaff (meat, carrots and rice) Nohutly çorba Гороховый суп Pea soup Unaş Унаш (лапша) Noodle soup

132 Çekdirme Чекдирме (национальное Chekdirme (traditional мясное блюдо) Turkmen meat dish) Balyk çorbasy Уха Fish soup Gowurdak Говурдак (жареное Preserved meat fried in мясо) fat Börtme (buglanan et) Бёртме (тушёное мясо) Steamed meat Tamdyrlama Тамдырлама (националь- Meat baked in a clay ное мясное блюдо, при- oven готовленное в тамдыре) Şüle Каша (рисовая с мясом) Rice gruel Dograma Дограма (мелкие Dograma (Soup with кусочки лепёшки с crumbled bread, meat мясом и луком в супе) and onions) Ýarma Ярма (каша из Wheat gruel пшеничной сечки) Fitçi Фитчи Pies with ground meat and onions

133 6. Söwda 6. В торговом 6. At the shopping merkezinde центре center – Biz ... satyn almak – Мы хотим купить ... . – We would like to buy isleýäris. ... . – «...» söwda merkezi – Где находится – Where is the ... nirede? торговый центр «...» ? department store? – Iň ýakyn söwda – Где находится ближай- – Where is the nearest merkezi nirede? ший торговый центр? department store? – Biz «...» söwda merke- – Мы хотим пойти в – We want to go to the … zine gitmek isleýäris. торговый центр «...». department store. – Meniň sizden haýyşym – У меня к вам просьба. – I want to ask you bar. something. – Höwes bilen. – С удовольствием. – With pleasure. – Uly höwes bilen. – С большим – With great pleasure. удовольствием. – Men garşy däl. – Я не против. – I don’t mind (I have no objection). – Maňa «...» söwda merke- – Помогите мне найти – Help me to find the zini tapmaga kömek ediň. торговый центр «...». department store. – Bize ýol görkezmegiňi­ – Прошу вас показать – Show us the way, zi sizden haýyş edýärin. нам дорогу. please. – Ýekşenbe günleri – Работают ли магазины – Are the shops open on dükanlar açyk bolýarmy? в воскресные дни? Sundays?

134 – Söwda merkezi haçan – Когда открывается – When does the açylýar (ýapylýar)? (закрывается) торговый shopping center open центр? (close)? – ... bölümi nirede – Где находится отдел – Where is a ... ýerleşýär? ...? Department ? Kitap книг Book Süýji önümleri кондитерских изделий Candy Oýnawaçlar игрушек Toys Parfýumeriýa парфюмерии Perfumes Çagalaryň (erkek, aýal детской одежды Children’s (men’s, adamlaryň) egin-eşikleri (мужской, женской) women’s) clothing – Girmek mümkinmi? – Можно войти? – May I сome in? – Siz näme halaýarsyňyz? – Что вам нравится? – What do you prefer? – Maňa şol köýnekleri – Покажите, пожалуйста, – Can you show me those görkezäýiň. те рубашки. shirts? – Onuň bahasy näçe? – Сколько он стоит? – How much is this? – Men size gök köýnegi – Я могу рекомендовать – I can advise you a blue hödürläp bilerin. вам синюю рубашку. shirt. – Ol ýüpek köýnegi (ýüň – Покажите то шёлковое – Please, show me that köýnegi) görkezäýiň. (шерстяное) платье. silk (woolen) dress. – Maňa ýeňi gysga – Покажите мне – Please show me a (uzyn) köýnegi görkeziň. рубашку с короткими short-sleeved (long- (длинными) рукавами. sleeved) shirt.

135 – Maňa erkek adamlar – Покажите, – Please show me (aýallar, çagalar) üçin пожалуйста, мне some men’s (ladies’, içki geýimleri görkeziň. мужское (женское, children’s) underwear. детское) нижнее белье. – Erkek adamlaryň – Мужские рубашки – The men’s shirts are köýnekleri ikinji gatda продаются на втором sold on the first floor. satylýar. этаже. – Bu täze getirilen – Этот пиджак из – This suit is from a new penjek. нового поступления. arrival. – Bu köýnegiň ölçegi – Какого размера эта – What size is this shirt? näçekä? рубашка? – Siz onuň haýsy reňkini – Какого цвета рубашка – What colour would you isleýärsiňiz? вам нравится? like? – Geýip görmek – Можно примерить? – Can I try it on? mümkinmi? – Bu size diýseň gowy – Вам это очень идёт. – It really suits you. gelişýär. – Men köýnek almakçy. – Я намерен – I’d like a shirt, please. приобрести рубашку. – Bu maňa ýaranok. – Это мне не нравится. – It doesn’t suit me. – Bu örän gymmat. – Это очень дорого. – It’s too expensive.

136 – Men şu jalbary alýaryn. – Я покупаю эти брюки. – I’ll take these trousers. – Siz 4-nji kassa tölemeli. – Вы дожны оплатить в – You should pay at 4-ой кассе. counter number 4. – Sizde … barmy? – Есть ли у вас …? – Have you got…? – … görmek mümkinmi? – Можно ли – May I see…? посмотреть…? – Maňa witrinadaky – Покажите мне – Will you show me that köýnegi görkeziň. рубашку, которая shirt in the shop window? находится на витрине. – Bu zatlarda arzanladyş – Продаются ли эти – Are these things for barmy? товары со скидкой? discount sale? – Men onuň size – Я рад, что это вам – I am glad that you ýaranyna şat. понравилось. liked it. Köýnek (zenanlar üçin) Платье Dress Köýnek (erkek adam Рубашка Shirt üçin) Kostýum Костюм Suit Sport kostýumy Спортивный костюм Sportswear Palto Пальто Overcoat Plaş Плащ Raincoat Mata Ткань Fabric – Maňa şol matadan iki –Мне нужно два метра – Please, give me two metr gerek. той ткани. meters of that fabric. Aýakgap Обувь Shoes – Men bu köwşi geýip – Я хочу примерить эти – I want to try on these görmek isleýärin. туфли. shoes. – Maňa bu köwşi beriň. – Дайте мне эти туфли. – Give me these shoes, please. – Maňa gara (goňur, – Дайте мне чёрные – Give me a pair of mele) köwüş beriň. (коричневые, жёлто- black (brown, tan) shoes, коричневые) туфли. please. – Maňa zenanlaryň – Мне нужны женские – I need ladies’ sandals. tomsuna geýýän köwşi босоножки. gerek. – Bu köwüş maňa biraz – Эти туфли немножко – The shoes are little dar (giň) bolýar. узкие (широкие). tight (big).

137 – Maňa köwşüň bir ölçeg – Дайте мне, пожалуйста, – Please give me a size ulusyny (kiçisini) beriň. туфли на один размер larger (smaller). больше (меньше). – Bu köwşüň ölçegi – Этот размер обуви – This is not my size. maňa bolmaýar. мне не подходит.. Sport aýakgaby Спортивная обувь Sports footwear – Bu köwşüň ökjesi örän – Каблук этой обуви – The heels are too high beýik (pes). высокий (низкий). (low). – Men ony alýaryn. – Я покупаю это. – I will buy this. – Men jemi näçe – Сколько я должен – How much should I pay tölemeli? всего? altogether? – Kassa nirede? – Где касса? – Where is the cash desk? – Maňa çek ýazyp beriň. – Выпишите, – Please, give me a bill. пожалуйста, мне чек. – Ynha kassa çeki. – Вот чек кассы. – Here is your receipt. – Sag boluň (men size – Спасибо, я вам – Thank you. minnetdar). благодарна. – Satyn alan zatlarymy­ ­ – Отправьте все наши – Send all our purchases zyň hemmesini şu salga покупки по этому to this address. iberiň. адресу.

138 6.1. Ýadygärlik sowgatlar 6.1. Сувениры 6.1. Souvenirs – Ýadygärlik sowgatlar – Где можно – Where can we buy nirede satylýar? приобрести памятные souvenirs? подарки (сувениры)? – Ýadygärlik sowgatlar – Где находится – Where is the souvenir dükany nirede? сувенирный магазин? shop? – Munuň nämedigini – Я могу спросить, что – May I ask you what it sizden sorap bilerinmi? это? is? – Bu türkmen telpegini – Покажите, пожалуйста, – Please, show me this görkezmegiňizi haýyş этот туркменский телпек Turkmen head dress, edýärin. (национальный головной please. убор). – Maňa türkmen telpegini – Дайте, пожалуйста, – Give me a Turkmen beriň. мне туркменский head dress, please. телпек. – Ol näme? – Что это? – What is this? – Ol türkmen guşagymy? – Это туркменский – Is this a Turkmen пояс? kushak (belt)? – Ol halyçanyň bahasy – Сколько стоит этот – How much is that rug? näçe? коврик? – Bu size – Этот подарок вам от – This is a present for Türkmenistandan sowgat. Туркменистана. you from Turkmenistan. – Sowgadyňyz üçin – Благодарю вас за – Thank you for your minnetdarlyk bildirýärin. подарок. present.

139 6.2. Oýnawaçlar 6.2. Игрушки 6.2. Toys – Oýnawaçlar dükany – Где находится мага- – Where is the toy shop? nirede? зин игрушек? – Maňa milli egin-eşikli – Покажите мне куклу в – Please, show me a doll gurjagy görkeziň. национальной одежде. in a national costume. – Maňa plastik oýnawaç­ – Покажите мне игруш- – Please, show me some lary görkeziň. ки из пластмассы. plastic toys. – Haýyş edýärin, bize – Покажите нам, пожа- – Show us some Turkmen milli­ oýnawaçlary луйста, национальные national toys, please. görkeziň. игрушки.

140 6.3. Atyrlar 6.3. Парфюмерия 6.3. Perfumes – Maňa bir çüýşe atyr – Дайте мне флакон – I’d like a bottle of beriň. духов. perfume. – Bir çüýşe atyryň – Сколько стоит флакон – How much is this bottle bahasy näçe? духов? of perfume? – Bu atyryň örän ýiti ysy – Эти духи с очень – This perfume is very bar. резким запахом. strong. – Maňa bir sabyn (pudra, – Дайте мне одно мыло – A cake of toilet-soap ýüz üçin krem, diş (пудру, крем для лица, (face powder, face lotion, pastasyny, diş çotgasyny) зубную пасту, зубную a tube of tooth-paste, beriň. щётку). tooth-brush) for me, please.

141 6.4. Şaý-sepler 6.4. Украшения 6.4. Jewellery – Şaý-sepleri nireden – Где можно – Where can I buy satyn alyp bolýar? приобрести украшения? jewellery? – Maňa gulakhalkalaryň – Покажите мне – Please show me some birnäçesini görkeziň. несколько пар серёжек. ear-rings. – Maňa şu türkmen – Покажите мне, – Please show me gülýakasyny (bilezigini, пожалуйста, this Turkmen brooch ýüzügini) görkezmegiňizi туркменскую брошь– (bracelet, ring). haýyş edýärin. гульяка (браслет, кольцо). – Sizde ýantardan, – Есть ли у вас – Have you got anything merjenden ýasalan zatlar ювелирные изделия из made of amber, barmy? янтаря и жемчуга? coralline? – Zenana (erkek adama) – Порекомендуйте – Please find me a sowgat eder ýaly bir zat что-нибудь в подарок suitable gift for a lady (a tapsaňyzlaň. для женщины (для gentleman). мужчины).

142 6.5. Saz 6.5. Музыкальные 6.5. Musical gurallary инструменты instruments – Meni skripka – Меня интересуют – I’d like to see some (fortepiano, akkordeon) ноты для скрипки (фор- music notes for the violin üçin nota gyzyklandyrýar. тепиано, аккордеона). (piano, accordion). – Sizde türkmen – Имеются ли у вас – Have you got the music aýdymlarynyň notasy ноты туркменских notes for the Turkmen barmy? песен? songs? – «Aşgabat» aýdymynyň – Есть ли ноты песни – Is there a music note notasy barmy? «Ашхабад»? for the song «Ashgabat»? – Men bu DVD diski – Я хочу послушать – I’d like to try this disc. diňlemekçi. этот диск на DVD. – Sizde şu aýdymçynyň – Имеется ли в продаже – Do you have disc of aýdýan aýdymlarynyň диск с песнями этого this singer? diski barmy? певца? – Maňa dutar (gyjak) – Покажите мне дутар – Please show me a dutar görkeziň. (гыджак). (gijak). – Dutar kirşiniň bahasy – Сколько стоят струны – How muсh does a näçe? дутара? string of the dutar cost?

143 6.6. Sagat 6.6. Часы 6.6. Watch – Maňa goşar (jübi) – Дайте, пожалуйста, – Give me a wrist sagadyny beriň. ручные (карманные) часы. (pocket) watch, please. – Maňa diwar (stol) – Мне нужны настен- – I need a clock. sagady gerek. ные (настольные) часы. – Näçe wagtlyk kepillik – На сколько даётся – How long is the berilýär? гарантия? guarantee? – Bu sagatbagyň bahasy – Сколько стоит – How much is this näçe? ремешок для часов? watch strap?

6.7. Fotoapparat 6.7. Фотоаппарат 6.7. Camera – Maňa fotoapparat – Мне нужен – I need a camera. gerek. фотоаппарат. – Maňa fotoapparat – Покажите мне – Show me a camera, görkeziň. фотоаппарат. please. – Men bu suraty nirede – Где я могу проявить – Where can I have this çykardyp bilerin? эту фотографию? photo developed? – Bu ýerde surata – Можно ли здесь – May I take a photo düşürmek mümkinmi? фотографировать? here? – Bu fotoapparatyň – Какие свойства у – What are the characte­ aýratynlyklary nähili? этого фотоаппарата? ristics of the camera? – Bizi surata düşürip – Вы не могли бы нас – Could you take our bilmezmisiňiz? сфотографировать? photo?

144 6.8. Kitaplar 6.8. Книги 6.8. Books – Siziň söýgüli ýazyjyňyz – Кто ваш любимый – Who is your favourite kim? писатель? writer? – Siziň ýurduňyzda häzir – Назовите самого – Who is the most iň meşhur ýazyjy kim? знаменитого писателя popular writer in your вашей страны? country now? – Men türkmençe (rusça, – Где я могу купить – Where сan I buy books iňlisçe) kitaplary nireden туркменские (русские, in Turkmen (Russian, satyn alyp bilerin? английские) книги ? English)? – Kitap dükanyna haýsy – Как найти дорогу к – What is the way to a ýol bilen barmaly? книжному магазину? bookshop? – Meniň türkmençe- – Я хочу купить – I’d like to buy a -iňlisçe sözlük satyn туркменско-английский Turkmen-English alasym gelýär. словарь. dictionary. – Maňa jübi sözlügi – Мне нужен – I need a pocket gerek. карманный словарь. dictionary. Ýazyjy Писатель Writer Awtor Автор Author Şahyr Поэт Poet Roman Роман Novel Hekaýa Рассказ Story Erteki Сказка Fairy-tale

10. Sargyt № 2830 145 6.9. Galantereýa 6.9. Галантерейные 6.9. Haberdashery harytlary товары – Gapjygyň (galstugyň, – Сколько стоит – How much is the jorabyň, elligiň, päkiniň, кошелёк (галстук, wallet (tie, socks, gloves, guşagyň) bahasy näçe? носки, перчатки, shaving set, belt)? бритва, пояс)? – Maňa erkek adamlar – Я хочу приобрести – A pair of handmade we zenanlar üçin elde мужские и женские socks and a pair of örülen jorap beriň. вязаные носки. stockings for me, please. – Maňa aýal sumkasyny – Покажите мне сумку – Show me woman’s (päki, geýim çotgasyny, (бритву, щётку, нитку, handbag (shaving-set, sapagy, iňňäni, iligi, иголку, пуговицу, clothes brush, thread, aýakgap bagjygyny) шнурки). needle, button, görkeziň. shoelaces), please. – Otluçöp bermegiňizi – Прошу вас дать мне – Could you give me haýyş edýärin. спички. some matches?

146 6.10. Bazarda 6.10. На рынке 6.10. At the market Azyk harytlary Продовольственные Consumer goods товары – Zat satyn almak – Хочу купить – We would like to do isleýärin. что-нибудь. some shopping. – Biz bazara gitmek – Мы хотим посетить – We want to go to the isleýäris. рынок. market. – Sizden bir zat soramak – Можно ли вам задать – May I ask you a mümkinmi? вопрос? question? – Höwes bilen. – С удовольствием. – With pleasure. – Uly höwes bilen. – С большим – With great pleasure. удовольствием. – Men garşy däl. – Я не против. – I don’t mind (I have no objections). – Maňa iň ýakyn bazary – Помогите мне найти – Help me to find the tapmaga kömek ediň. ближайший рынок. nearest market. – «Teke bazary» nirede? – Где находится – Where is the Teke «Текинский базар» ? market? – Bize ýol – Прошу вас, укажите – Show us the way, görkezmegiňizi Sizden нам дорогу. please. haýyş edýärin. – Men gök önümleri – Где я могу купить – Where can I buy (miweleri) nireden satyn овощи (фрукты)? vegetables (fruit)? alyp bilerin?

147 – Onuň bahasy näçe? – Сколько это стоит? – How much does it cost? – ... bahasy näçe? – Сколько стоит…? – How much is …? Ýarym kilogram peýnir Полкило сыра half a kilogram of cheese Bir guty kofe (çaý) Одна банка кофе (чая) a jar of coffee (tea) – Maňa şony … – Покажите мне тот … – Can you show me görkezseňizläň. that..? – Maňa ... beriň. – Дайте мне .... – Give me... – Iki kilogram ... çekiň. – Взвесьте мне два – Please, weigh out two килограмма .... kilograms of... Gök önümler Овощи Vegetables Käşir Морковь Carrot Pomidor Помидор Tomato Kartoşka Картофель Potato Hyýar Огурец Cucumber Kelem Капуста Cabbage Gawun Дыня Melon Sogan Лук Onion Gök nohut Зеленый горошек Peas Noýba Фасоль Beans Zeýtun Оливки Olive Miweler Фрукты Fruit Pyrtykal Апельсин Orange Armyt Груша Pear Ülje Вишня Cherry Üzüm Виноград Grapes Ananas Ананас Pineapple Alma Яблоко Apple – Sizde ...barmy? – У вас есть ...? – Do you have ...? – Maňa bir çüýşe (guty) – Дайте мне банку (ко- – Give me a bottle (a ... beriň. робку)…? box) of … – Bize bir çüýşe «...» – Пожалуйста, дайте – Will you give me a berseňizläň. мне одну бутылку «...». bottle of …, please. – Sizde türkmen çakyr- – У вас имеется турк­ – Do you have Turkmen lary barmy? менское вино? wines? – Bagyşlaň, bizde alma – Извините, у нас нет – I am sorry, we don’t şiresi ýok. яблочного сока. have apple juice.

148 – Pyrtykal ýa-da limon – Предлагаю взять – You can take orange or şerbedini alaýyň. апельсиновый и лимон- lemon juice. ный напитки. Mineral suwy Минеральная вода Mineral water Süýt Молоко Milk Miwe şiresi Фруктовый сок Juice Çakyr Вино Wine Gaýmak Сливки Сream Gorçisa (ajy burç) Горчица Mustard Çörek Хлеб Bread Duz Соль Salt Ýumurtga Яйцо Egg Tüwi Рис Rice Tort (pirog) Торт (пирог) Cake (pie) Köke Печенье Cookies Doňdurma Мороженое Ice-cream Et Мясо Meat Goýun eti Баранина Mutton Sygyr eti Говядина Beef Doňuz eti Свинина Pork Çebiş eti Козлятина Chevon Towuk eti Куриное мясо Chicken meat –Men ony alýaryn. – Я покупаю это. – I will buy it. – Ine, alyň. – Вот, возьмите. – Here you are. – Hasaplaşalyň. – Рассчитаемся. – A receipt, please.

149 7. Pul birligi 7. Валюта 7. Currency Teňňeler Тенге, монеты Tenges, coins 1 teňňe 1 тенге 1 tenge 2 teňňe 2 тенге 2 tenges 5 teňňe 5 тенге 5 tenges 10 teňňe 10 тенге 10 tenges 20 teňňe 20 тенге 20 tenges 50 teňňe 50 тенге 50 tenges 1 manat 1 манат 1 manat 2 manat 2 маната 2 manats Manat, pul birlikleri Манаты, банкноты Manat, banknotes 1 manat 1 манат 1 manat 5 manat 5 манатов 5 manats 10 manat 10 манатов 10 manats 20 manat 20 манатов 20 manats 50 manat 50 манатов 50 manats 100 manat 100 манатов 100 manats

150 151 8. Bankda 8. В банке 8. In the bank – Iň ýakyn bank nirede – Где находится – Where is the nearest ýerleşýär? ближайший банк? bank? Pul Деньги Money Walýuta Валюта Currency – Haýsy ýerde pul çalşyp – Где можно обменять – Where is the currency bolýar? деньги? exchange?

– Dollaryň (ýewronyň) – Какой официальный – What is the official rate resmi kursy nähili? курс доллара (евро)? of exchange dollar (euro)? – 50 dollary çalşyp – Пожалуйста, – Please, exchange a 50 berseňizläň! обменяйте мне 50 dollar bill! долларов. – Men blanka – Нужно ли мне – Do I have to fill in a doldurmalymy? заполнить бланк? form? – Nirä gol çekmeli? – Где нужно – Where do I have to расписаться? sign?

152 Türkmenistanyň Merkezi Центральный банк – Central Bank of banky Туркменистана Turkmenistan Türkmenistanyň Государственный «Turkmenistan» State «Türkmenistan» döwlet коммерческий банк Commerce Bank of täjirçilik banky «Туркменистан» Turkmenistan Türkmenistanyň Государственный «Halkbank» State «Halkbank» döwlet коммерческий банк Commerce Bank of täjirçilik banky Туркменистана Turkmenistan «Халкбанк» Türkmenistanyň Государственный «President bank» State «Prezident bank» döwlet коммерческий банк Commerce Bank of täjirçilik banky Туркменистана Turkmenistan «Президент банк» Türkmenistanyň döwlet Государственный банк The State bank for daşary ykdysady iş banky внешнеэкономической Foreign Economic деятельности Affairs of Turkmenistan Туркменистана

9. Aşgabadyň gözel 9. Достопримечатель­ 9. Places of interest ýerleri ности Ашхабада of Ashgabat – Siziň şäheriňizde nähili – Какие достоп­ри­ – What sights are there in gözel ýerler bar? мечательные места your city? имеются в вашем городе? – Şäherde köp – В городе много – There are many ýadygärlikler we birnäçe памятников и несколько monuments and some muzeý bar. музеев. museums in the city. – Bize nämäni görmegi – Что вы посоветуете – What do you maslahat berýärsiňiz? нам посетить? recommend us to see? – Ilki bilen, şu aşakdaky – Советуем посетить – First of all, we advise ýerlere baryp görmegiňizi сначала ниже you to visit the following maslahat berýäris. указанные места. sites.

153 – Siz niräni görmek – Какие места Вы – What would you like to isleýärsiňiz? хотите посетить? see? – Meniň muzeýleri – Я хочу посетить – I want to visit göresim gelýär. музеи. museums.

154 9.1. Muzeýler 9.1. Музеи 9.1. Museums Türkmenistanyň Döwlet Музей государст­ State Museum of the medeniýet merkeziniň венного культурного Cultural Centre of muzeýi центра Туркменистана Turkmenistan Türkmenistanyň Beýik Музей изобразительных Saparmyrat Saparmyrat Türkmenbaşy искусств Туркменистана Turkmenbashi the Great adyndaky Şekillendiriş имени Сапармурата Fine Arts Museum of sungaty muzeýi Туркменбаши Великого Turkmenistan Türkmen halysynyň milli Национальный музей National Museum of muzeýi туркменского ковра Turkmen Carpet Türkmenistanyň Beýik Национальный му­ Saparmyrat Saparmyrat Türkmenbaşy зей Туркменистана Turkmenbashy the Great adyndaky milli «Ak bug- «Ак бугдай» имени «Ak bugday» Museum of daý» muzeýi Сапармурата Turkmenistan Туркменбаши Великого Gökdepe galasynyň Национальный музей Museum of the Gеokdepe muzeýi «Геоктепинская Fortress крепость» Türkmenistanyň Döwlet Государственная The State Library of medeniýet merkeziniň библиотека the Cultural Centre of kitaphanasy государственного Turkmenistan культурного центра Туркменистана

155 Merkezi ylmy kitaphana Центральная научная Central Scientific Library библиотека Türkmenistanyň Milli Национальный National Manuscript golýazmalar instituty институт рукописей Institute of Turkmenistan Туркменистана Türkmenistanyň Ylymlar Академия наук Academy of Sciences of akademiýasy Туркменистана Turkmenistan

9.2. Taryhy 9.2. Исторические 9.2. Historical ýerler места sites «Nusaý» taryhy – medeni Государственный Nissa Historical and döwlet goraghanasy историко-культурный Cultural State Reserve заповедник «Ниса» «Gökdepe galasy» Государственный Geokdepe Fortress taryhy-medeni döwlet историко-культурный Historical and Cultural goraghanasy заповедник «Геоктепин- State Reserve ская крепость»

156 «Gadymy Merw» Государственный Ancient Merv Historical taryhy-medeni döwlet историко-культурный and Cultural State goraghanasy заповедник «Древний Reserve Мерв» «Abiwerd» taryhy- Государственный Abiverd Historical and -medeni döwlet историко-культурный Cultural State Reserve goraghanasy заповедник «Абиверд» «Köne Sarahs» Государственный Old Sarahs Historical and taryhy-medeni döwlet историко-культурный Cultural State Reserve goraghanasy заповедник «Старый Сарахс» «Atamyrat» taryhy- Государственный Atamyrat Historical and -medeni döwlet историко-культурный Cultural State Reserve goraghanasy заповедник «Атамурат» «Köneürgenç» taryhy- Государственный Koneurgench Historical -medeni döwlet историко-культурный and Cultural State goraghanasy заповедник Reserve «Куняургенч» «Gadymy Dehistan» Государственный Ancient Dehistan taryhy-medeni döwlet историко-культурный Historical and Cultural goraghanasy заповедник «Древний State Reserve Дехистан»

157 – Taryhy ýadygärlikler – в окрестностях – Historical sights are şäheriň töwereginde-de города также имеются also in the suburbs of the bar. исторические city. памятники. – Gadymy Parfiýa – Посетите древний – Visit an ancient şäherini Nusaýy, Änew Парфянский город Parthian town of Nissa, metjidini görüň. Ниса, мечеть Анау. the Anau Mosque. – Eger siz Türkmenistanyň – Если вы хотите – If you want to gadymy binagärlik познакомиться с familiarize yourself with ýadygärlikleri bilen древними памятниками the ancient architectural tanyşmak isleseňiz, Köne зодчества, советуем monuments of Merwe, Köneürgenje, вам посетить Древний Turkmenistan, we advise günbatarda ýerleşýän Мерв, Куняургенч, you to visit Ancient Maşat–Misserian город Мешхед– Merv, Koneurgench, şäherine baryp görmegi Миссириан, который ancient settlement of maslahat berýäris. находится на западе. Mashed–Misirian in the west. – Soltan Sanjaryň – Где находится – Where is the Sultan aramgähi nirede мавзолей cултана Sanjar Mausoleum? ýerleşýär? Санджара?

158 –Bu ýadygärlik Köne – Этот памятник – This monument is in Merwde ýerleşýär (Mary находится в Древнем the territory of Ancient welaýatynda, Baýramaly Мерве (в 5 километрах Merv (in the Mary şäherinden bäş kilometr от города Байрамали в velayat, five kilometres uzaklykda ýerleşýär). Марыйском велаяте). away from the town of Bayram–Ali) – Bu ... ady näme? – Как называется этa – What is the name of (этот)... ? this..? meýdançanyň площадь square köçäniň улица street skweriň сквер public garden bulwaryň бульвар boulevard seýilgähiň парк park köşgüň дворец palace –Bize... nirededigini –Покажите, –Show us, where ...is, görkezseňizläň. пожалуйста, где please. находится…

159 9.3. Medeni 9.3. Культурные 9.3. Cultural merkezler центры centres Türkmenistanyň Döwlet Дворец Мукамов Mukam Palace of the medeniýet merkeziniň Государственного State Cultural Centre of Mukamlar köşgi культурного центра Turkmenistan Туркменистана «Älem» dynç alyş Культурно- Alem Entertainment merkezi развлекательный центр centre «Алем» «Bagt köşgi» Дворец бракосочетаний “Bagt Koshgi” wedding toý-dabaralar merkezi «Bagt köşgi» ceremony center Maslahat köşgi Дворец конгрессов Maslahat Palace Ruhyýet köşgi Дворец Рухыет Rukhiyet Palace Sergi köşgi Дворец выставок Exhibition Palace «Sergi köşgi» Mälikguly Дворец культуры Cultural Palace named Berdimuhamedow имени Мяликгулы after Malikguly adyndaky medeniýet köşgi Бердымухамедова Berdimuhamedov Türkmenbaşynyň «Мир сказок» World’s Fairy-tales of ertekiler dünýäsi им. Туркменбаши Turkmenbashi Janly tebigatyň milli Национальный музей National Wildlife muzeýi живой природы Museum Telewizion minara Телевизионная башня Television Tower

160 Gökderedäki çagalar Детские The recreation and sagaldyş we dynç alyş оздоровительные центры holiday centres for merkezleri отдыха в Гёкдере children in Geokdere – Biz Magtymgulynyň – Мы хотим увидеть We want to see ýadygärligini görmek памятник Махтумкули. the monument of isleýäris. Magtymguly «Aşgabat» medeni dynç Культурно- Ashgabat cultural alyş seýilgähi развлекательный парк entertainment park «Ашхабад» «Arkadag» seýilgähi Парк «Аркадаг» Arkadag park «Halk hakydasy» Мемориальный комплекс “Halk Hakydasy” ýadygärlikler toplumy «Народная память» Memorial Сomplex – Medeni seýilgäh – Где находится парк – Where is the recreation nirede? культуры? park? – Seýilgähe gideliň. – Пойдёмте в парк. – Let’s go to the park. – Biziň seýilgähimiz size – Вам понравился наш – Do you like our park? ýaradymy? парк? – Seýilgäh örän owadan. – Парк очень красивый. – The park is very beautiful. – Men şäheriň merkezini – Я хочу посмотреть – I want to see the city aýlanyp görjek. центр города. centre. – Men şäheriň – Я намерен посмотреть – I want to go to the töweregindäki ýerlere пригороды города. suburban places. baryp görmekçi. – Maňa (bize) şäheriňiz – Мне (нам) очень – I (we) liked your city örän ýarady. понравился ваш город. very much. – Şu gün agşam biz teatra – Сегодня вечером мы – We want to go to the gitmekçi. намерены пойти в театр. theatre tonight. – Men Mollanepes – Я хочу пойти в – I’d like to go to adyndaky talyplar teatry- Студенческий театр Mollanepes Student’s na gitmek isleýärin. имени Молланепеса. Theatre. – Men sizi Magtymguly – Я приглашаю вас – I invite you to adyndaky milli в национальный Magtymguly National sazly-drama teatryna музыкально-драма­ ­ Musical Drama Theatre. çagyrýaryn. тический театр имени Махтумкули.

11. Sargyt № 2830 161 – Türkmenistanyň Alp – Давайте посетим – Let’s go to Alp Arslan Arslan adyndaky milli Национальный National Drama Theater ýaşlar teatryna gideliň. драматический театр of Turkmenistan. имени Алп Арслана. – Şu gün Puşkin – Что показывают сегод­ ­ – What is on in Pushkin adyndaky döwlet rus ня в Государственном State Russian Drama drama teatrynda näme русском драматическом Theatre today? görkezilýär? театре им. Пушкина? – Häzir gyzykly oýunlar – Сейчас идут – There are interesting görkezilýär. постановки интересных performances tonight. спектаклей. – Şu gün teatrda premýe- – Сегодня в театре – Today there is a ra bar. премьера. premiere at the theatre – Oýun sagat näçede – Во сколько – At what time does the başlanýar? начинается спектакль? performance begin? – Agşamky oýun sagat – Вечерний спектакль – The evening ýedide başlanýar. начинается в семь performance begins at часов. 7 o’clock. – Gündizki oýunlar sagat – Дневной начинается в – The matinee begins at on ikide başlanýar. двенадцать часов. twelve o’clock.

162 – Haýyş edýärin, biziň üçin – Пожалуйста, закажите – Book two tickets to the teatra iki petek sargaýyň. нам два билета в театр. theatre for us, please. – Siz sahna golaý – Вы хотите сесть – Do you prefer to sit ýa-da zalyň ortasynda поближе к сцене или же closer to the scene or in oturjakmy? в середине зала? the middle of the hall? – Mümkin bolsa sahna – Если можно, поближе – I’d like to sit closer to golaý oturjak. к сцене. the scene. – Öňünden petek – Есть ли кассы – Are there any booking satylýan kassalar barmy? предварительной offices? продажи? – Hawa, ýöne hemme – Да, но все билеты – Yes, but all the tickets petekler satylyp gutardy. распроданы. are already sold out. – Bu ýeriň eşik saklanýan – Где находится – Where is the cloak–room ýeri nirede? гардероб? here? – Foýede, çep tarapda. – В фойе, слева. – In the foyer, on the left. – Haýyş edýän, biziň – Пожалуйста, покажите – Show us our places, ýerlerimizi görkezäýiň. нам наши места. please. – Arakesmede men – Во время антракта я – During the interval I teatry aýlanyp görmek хочу посмотреть театр. want to walk about the isleýärin. theatre.

163 – Bufet nirede ýerleşýär? – Где находится буфет? – Where is the buffet? – Teatryň jaýynyň sag – В правом крыле – It is in the right wing of ganatynda. театра. the theatre building. – Bu teatr näçe orunlyk? – Сколько мест вмещает – How many seats are этот театр? there in this theatre? – Ol ýedi ýüz orunlyk. – Он на семьсот мест. – It is designed for seven hundred seats. – Şu gün oýunda haýsy – Какие артисты – What actors are playing artistler oýnaýar? играют в сегодняшнем in the performance спектакле? today? – Baş keşpde kim oý- – Кто играет главную – Who plays the main naýar? роль? part? – Maňa maksatnama – Дайте мне программу. – Give me the berseňizläň. programme, please. – Bu oýnuň ýazary kim? – Кто автор этой пьесы? – Who is the author of this play? – Meniň ... balet göresim – Я хочу посмотреть – I want to see ballet … gelýär. балет… – Şu teatryň sahnasynda – Какие оперы ставятся – What operas are there haýsy operalar görkezilýär? в этом театре? performed at this theatre? – Oýun örän gyzykly – Спектакль был очень – The performance was boldy. интерестным. very interesting. – Şäheriňizde nähili – Какие музеи имеются – What museums are muzeýler bar? в вашем городе? there in your city? Ülkäni öwreniş muzeýi Краеведческий музей Museum of Local Lore

164 Şekillendiriş sungaty Музей изобразительных Museum of Fine Arts muzeýi искусств – Biziň Türkmen – Мы хотим посетить – We would like to visit halysynyň Milli Национальный музей the National Museum of muzeýine baryp туркменского ковра. Turkmen Carpet. göresimiz gelýär. – Muzeýde gadymy – Есть ли в музее – Are there any samples türkmen halylarynyň образцы древних of the ancient Turkmen nusgalary barmy? туркменских ковров? carpets in the Museum? – Türkmen halysynyň – В Национальном – You can see the unique Milli muzeýinde siz музее туркменского giant-carpet woven by türkmen halyçylarynyň ковра вы сможете the skilled Turkmen döreden ýeke-täk увидеть единственный carpet makers in the äpet halysyny görüp гигантский ковёр, National Museum of bilersiňiz. сотканный туркменски­ ­ Turkmen carpet. ми ковровщицами. – Onuň ululygy nähili? – Каков его размер? – What size is it? – Äpet halynyň ululygy – Размер гигантского – Its size is a hundred ýüz togsan iki kwadrat ковра составляет and ninety two square metr. сто девяносто два metres. квадратных метра. – Türkmenistanyň Döwlet – В Государственном – In the State Museum medeniýet merkeziniň музее Государственного of Cultural Centre of muzeýinde siz Nusaýyň культурного центра Turkmenistan you can gadymy Parfiýa şäherinde Туркменистана вы see the finds found gazuw işleri geçirilende можете познакомиться during the excavations of tapylan zatlary görüp с предметами, которые the ancient Parthian town bilersiňiz. были обнаружены при of Nissa. раскопках в городе Ниса древней Парфии. – Welaýat merkezlerinde – Имеются ли в – Are there any museums muzeýler we sergiler велаятских центрах and exhibitions in the barmy? музеи, проходят regional centres? выставки? – Hawa. Beýleki – Да. В других городах Yes. There are museums şäherlerde-de muzeýler тоже есть музеи. in other cities too. bar.

165 – Sergi haçan açylýar? – Когда открывается – When is the exhibition выставка? going to open? – Irden sagat onda. – Утром в десять часов. – At ten o’clock in the morning. – Haýsy sergileri görmegi – Какие выставки – What exhibitions do maslahat berýärsiňiz? рекомендуете посетить? you advise to visit? – Sizde surat sergisi – Имеется ли у вас – Is there an Art Gallery? barmy? картинная галерея? – Bar. Ertir sagat ondan – Да. Галерея открыта – Yes. It is open from agşam sagat ýedä çenli с десяти часов утра до 10:00 a.m. till 7:00 p.m. açyk. семи часов вечера. – Türkmen – Можно ли приобрести – Is it possible to get suratkeşleriniň eserleriniň репродукции reproductions of the nusgalaryny alyp туркменских pictures of Turkmen bolarmy? художников? artists? – Men türkmen halk – Мне нравятся – I like articles of the senediniň eserlerini произведения Turkmen applied art. halaýaryn. туркменского промысла.

166 9.4. Myhmanhanalar 9.4. Отели 9.4. Hotels «Ak altyn» Отель «Ак алтын» Ak Altyn Hotel myhmanhanasy «Arçabil» myhmanhanasy Отель «Арчабил» Archabil Hotel «Oguzkent» Отель «Огузкент» myhmanhanasy «Aşgabat» myhmanhanasy Отель «Ашхабад» Ashgabat Hotel «Paýtagt» myhmanhanasy Отель «Пайтагт» Paytagt Hotel «Nusaý» myhmanhanasy Отель «Ниса» Nusay Hotel «Ýyldyz» myhmanhanasy Отель «Йылдыз» Yyldyz Hotel «Grand Türkmen» myh- Отель «Гранд Туркмен» manhanasy «Laçyn» myhmanhanasy Отель «Лачин» Lachyn Hotel «Daýhan» myhmanhanasy Отель «Дайхан» Dayhan Hotel «Olimpiýa» Отель «Олимпия» Olympia Hotel myhmanhanasy «Berzeňňi» Комплекс отелей Berzengi hotel complex myhmanhanalar toplumy «Берзенги» – Men azaşypdyryn. – Я заблудился. – I have lost the way. – Myhmanhana nähili – Как можно пройти к – How can I get to the baryp bolýar? отелю? hotel?

167 9.5. Hassahanalar 9.5. Больницы 9.5. Hospitals S.A. Nyýazow adyndaky Лечебно- S.A.Niyazov Medical bejeriş-maslahat beriş консультативный центр Consultative Centre merkezi имени С.А.Ниязова Şikesleri bejeriş halkara Международный International merkezi медицинский центр Traumatology Centre травмотологии Halkara saglyk Центр «Эне «Maternal Love Centre» merkezleri müdiriýetiniň мяхри» управления of Management of the «Ene mähri» merkezi международными International Medical медицинскими Centres центрами Göz kesellerini bejeriş Международный Ophthalmologic Medical halkara merkezi центр лечения глазных Centre болезней Stomatologiýa медицинский стомато- Dental Medical Centre merkezi логический центр Ýokanç keseller merkezi Инфекционный Medical Centre of медицинский центр Infectious Diseases

168 9.6. Teatrlar 9.6. Театры 9.6. Theatres Türkmenistanyň Beýik Главный Saparmyrat Saparmyrat Türkmenbaşy драматический театр Turkmenbashi the Great adyndaky Baş drama Туркменистана Main Drama Theatre of teatry имени Сапармурата Turkmenistan Туркменбаши Великого Türkmenistanyň Национальный Magtymguly National Magtymguly adyndaky музыкально- Musical Drama Theatre milli sazly drama teatry драматический театр of Turkmenistan Туркменистана имени Махтумкули Türkmenistanyň Alp Национальный Alp Arslan National Arslan adyndaky milli драматический театр Drama Theatre of ýaşlar teatry Туркменистана имени Turkmenistan Алп Арслана Türkmenistanyň A.S. Государственный A.S. Pushkin State Puşkin adyndaky döwlet русский драматический Russian Drama Theatre rus drama teatry театр Туркменистана of Turkmenistan имени А.С.Пушкина Türkmenistanyň Студенческий театр Mollanepes Students’ Mollanepes adyndaky Туркменистана имени Theatre of Turkmenistan talyplar teatry Молланепеса

Türkmen döwlet gurjak Туркменский Turkmen State Puppet teatry Государственный Theatre кукольный театр Daşoguzyň государственный Nurmuhammet Andalyp Nurmuhammet Andalyp музыкально-драма­ State Musical Drama adyndaky döwlet sazly тический театр Theatre of Dashoguz drama teatry Дашогузского велаята velayat имени Нурмухаммеда Андалиба Lebabyň Seýitnazar Государственный Seyitnazar Seydi State Seýdi adyndaky döwlet музыкально-драма­ Musical Drama Theatre sazly drama teatry тический театр of Lebap velayat Лебапского велаята имени С.Сейди

169 Marynyň Kemine государственный Kemine State Drama adyndaky döwlet drama драматический театр Theatre of Mary velayat teatry Марыйского велаята имени Кемине

Balkanabadyň Beýik государственный Saparmyrat Saparmyrat Türkmenbaşy драматический театр Turkmenbashy the Great adyndaky döwlet drama Балканского велаята State Drama Theatre of teatry имени Сапармурата Balkan velayat Туркменбаши Великого

170 9.7. Bazarlar 9.7. Рынки 9.7. Markets «Teke bazar» Рынок «Теке базар» Tekebazaar market «Gülüstan» bazary Рынок «Гулистан» Gulistan market «Ak ýol» bazary Рынок «Ак ёл» Ak yol market «Gündogar» bazary Рынок «Гyндогар» Gundogar market «Jennet» bazary Рынок «Дженнет» Jennet market «Lälezar» bazary Рынок «Лялезар» Lalezar market «Älemgoşar» bazary Рынок «Алемгошар» Alemgoshar market Bazar şäheriň merkezin- – Рынок находится в – Market is in the centre de ýerleşýär. центре города. of the city. Men nireden gawun, – Где я могу купить – Where can I buy melons garpyz satyn alyp bilerin? арбуз и дыню? and water-melons? Göni gidip çepiňize – Идите прямо, а потом – Go straight forward and sowluň. поверните налево. then turn to the left. «Berkarar» söwda dynç Торгово- Berkarar Shopping and alyş merkezi развлекательный центр Entertainment Centre «Беркарар» «Bagtyýarlyk» söwda Торгово- Bagtyýarlyk Shopping dynç alyş merkezi развлекательный центр and Entertainment Centre «Багтыярлык»

171 9.8. Ýokary okuw 9.8. Высшие учебные 9.8. Higher Educational mekdepleri заведения Institutions Magtymguly adyndaky Туркменский государ- Magtymguly Turkmen Türkmen döwlet ственный университет State University uniwersiteti имени Махтумкули Döwletmämmet Azady Туркменский Dovletmamed Azadi adyndaky Türkmen milli национальный институт Turkmen National dünýä dilleri instituty мировых языков имени Institute of World Довлетмаммеда Азади Languages Halkara ynsanper- Международный International University wer ylymlary we ösüş университет гуманитар- for the Humanities and uniwersiteti ных наук и развития Development (IUHD) Türkmen döwlet Туркменский Turkmen State binagärlik - gurluşyk государственный Architecture and instituty архитектурно- Construction Institute строительный институт Türkmenistanyň Инженерно- Oguzhan Engineering and Oguzhan adyndaky технологический Technologies University inžener-tehnologiýalar университет Туркмени- of Turkmenistan uniwersiteti стана имени Огузхана Türkmen döwlet государственный Turkmen State Institute ykdysadyýet we институт экономики of Economics and dolandyryş instituty и управления Management Туркменистана

172 Halkara nebit we gaz Международный International Oil and Gas uniwersiteti университет нефти University и газа Türkmen döwlet ulag we Государственный Turkmen State Institute aragatnaşyk instituty институт транспорта of Transport and и связи Туркменистана Communications Seýitnazar Seýdi Туркменский Seyitnazar Seydi adyndaky Türkmen государственный Turkmen State döwlet mugallymçylyk педагогический Pedagogical Institute instituty институт имени С.Сейди S.A. Nyýazow adyndaky Туркменский S.A.Niyazov Turkmen Türkmen oba hojalyk сельскохозяйственный Agricultural University uniwersiteti университет имени С.А.Ниязова Türkmenistanyň Döwlet Государственный State Energy Institute of energetika instituty энергетический Turkmenistan институт Туркменистана Türkmenistanyň Milli Национальный институт National Institute of sport we syýahatçylyk спорта и туризма Sports and Tourism of instituty Туркменистана Turkmenistan

173 Türkmen döwlet Туркменский Turkmen State Institute medeniýet instituty государственный of Culture институт культуры

Türkmen milli Туркменская Turkmen National konserwatoriýasy национальная Conservatory консерватория

Türkmenistanyň döwlet Государственная State Academy of Art of çeperçilik akademiýasy художественная Turkmenistan академия Туркменистана

Türkmenistanyň döwlet Государственный State Medical University lukmançylyk uniwersiteti медицинский of Turkmenistan университет Туркменистана

Türkmenistanyň Daşary Институт международ- Institute of International işler ministrliginiň ных отношений Мини- Relations of Foreign Halkara gatnaşyklary стерства иностранных Affairs Ministry of instituty дел Туркменистана Turkmenistan

Türkmen oba hojalyk Туркменский сельскохо- Turkmen Agricultural instituty зяйственный институт Institute

Türkmen döwlet maliýe Туркменский Turkmen State Institute instituty государственный of Finance финансовый институт Türkmenistanyň Goran- Военный институт Military Institute of the mak ministrliginiň Beýik имени Сапармурата Ministry of Defence of Saparmyrat Türkmenbaşy Туркменбаши Великого Turkmenistan named adyndaky Harby instituty Министерства обороны after Saparmyrat Туркменистана Turkmenbashy the Great

Türkmenistanyň Milli Институт национальной Institute of National howpsuzlyk instituty безопасности Security of Turkmenistan Туркменистана

174 Türkmenistanyň içeri Институт Министерства Institute of the Ministry işler ministrliginiň insti- внутренних дел of Internal Affairs of tuty Туркменистана Turkmenistan Türkmenistanyň Serhet Институт пограничной The Institute of Border instituty службы Туркменистана Service of Turkmenistan Türkmenistanyň Go- Военно-морской Naval Institute of the ranmak ministrliginiň институт Ministry of Defence of Harby-deňiz instituty Министерства обороны Turkmenistan Туркменистана A.Kekilow adyndaky Новый комплекс The new building mugallymçylyk зданий педагогического complex of the mekdebiniň täze binalar училища имени pedagogical school toplumy А.Кекилова named after A.Kekilov

175 IV. LUKMANÇYLYGA DEGIŞLI SÖZLER WE SÖZ DÜZÜMLERI

IV. СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ, ОТНОСЯщИЕСЯ К МЕДИЦИНЕ

IV. WORDS AND PHRASES RELATED TO MEDICINE

10. Dermanhanada 10. В аптеке 10. At the Drugstore – Men nädip – Где я могу найти – How can I find a drug dermanhanany tapyp аптеку? store? bilerin? – Siz gije-gündiz – Вы знаете, где – Do you know where a işleýän dermanhananyň находится аптека, 24-hour pharmaсy is? nirede ýerleşýändigini которая работает bilýärsiňizmi? круглосуточно? – Sizde agyryny aýyrýan – У вас имеются – Do you have any pain dermanlar barmy? обезболивающие killers? средства? – Ynha käbir dermanlar – Вот рецепт для – Here is the prescription üçin dermanhat. некоторых лекарств. for some remedy. – Maňa bu dermanhatdaky – Пожалуйста, – I`d like to have this dermanlary taýýarlap приготовьте мне prescription filled, please. beräýiň. лекарство по этому рецепту. – Siz maňa bu derman – Не сможете ли вы – Could you fill this hatyndaky dermany приготовить мне prescription for me, taýýarlap bilersiňizmi? лекарство по этому please? рецепту? – Men lukmanyň – У меня нет – Can I buy antibiotics dermanhaty bolmasa, рецепта врача, могу without a doctor`s antibiotikleri satyn alyp ли я приобрести prescription? bilerinmi? антибиотики?

176 – Antibiotikler üçin – Нужен ли рецепт – Do I need a doctor’s lukmanyň dermanhaty врача для покупки prescription for buying zerurmy? антибиотиков? antibiotics? – Bu derman üçin – Нужен ли рецепт для – Do I need a lukmanyň dermanhaty этого лекарства? prescription for this zerurmy? medicine? – Maňa üsgülewük – Мне нужно что-то от – I need medicine for dermany gerek. кашля. cough. – Maňa damagagyrynyň – Мне нужно что-то от – I need medicine for a dermany gerek. ангины. sore throat. – Maňa sowuklamanyň – Мне необходимо – I need medicine for my dermany zerur. лекарство от простуды. cold. – Maňa iç sürýän derman – Мне необходимо – I need a laxative. gerek. средство от запора.

12. Sargyt № 2830 177 – Siz içagyry üçin – Что вы посоветуете от – What would you näme derman maslahat расстройства желудка? recommend for a berýärsiňiz? stomachache/gastralgia? – Bu dermany nähili – Как принимать это – How should I take this içmeli? лекарство? medicine? – Maňa biraz aspirin we – Мне нужен аспирин и – I’d like to buy some witamin gerek. витамины. aspirin and vitamins. – Men uky dermanyny – Могу ли я купить – Could I have some satyn alyp bilerinmi? снотворное? sleeping pills? – Maňa sargy, spirt we – Дайте мне бинт, спирт – I need a bandage, spirit ýod beräýiň. и йод. and iodine please. – Maňa sakgal kremini – Дайте мне тюбик – I’d like a tube of we diş pastasyny beräýiň. зубной пасты и крем shaving cream and для бритья. toothpaste, please. – Eger bu bir hepdeden – Если это не пройдёт – If it doesn`t clear up in aýrylmasa, lukmanyňyza через неделю, обратитесь a week, you should see ýüz tutuň. к лечащему врачу. your doctor. – Siz öz gyzgynyňyzy – Вы измерили свою – Did you take your ölçediňizmi? температуру? temperature? – Meniň gyzgynym – У меня высокая – I have a fever. ýokary. температура. – Meniň şu ýerim – У меня болит вот – I have pain here. agyrýar. здесь. – Meniň kelläm agyrýar. – У меня болит голова. – I have a headache. – Başym aýlanýar. – У меня кружится – I feel dizzy. голова. – Meniň burnum – У меня заложен нос. – My nose is all clogged dykyldy. up. – Dişim agyrýar. – У меня болит зуб. – I have a toothache. – Men aýagymy – Я сломал ногу – I have broken my leg. döwdüm. – Elim çykdy. – Вывихнул руку. – My arm is dislocated.

178 – Gözüme bir zat gaçdy. – Что-то попало в глаз. – I have something in my eye. – Meniň ukym tutanok. – Я страдаю от – I am suffering from бессонницы. insomnia. – Meniň gan basyşym – У меня высокое – I have high blood ýokary. давление. pressure. – Meniň gan basyşym – У меня низкое – I have low blood pes. давление. pressure. – Meniň saglyk – Я имею медицинский – I have a medical ätiýaçlandyryş страховой полис. insurance. şahadatnamam bar.

179 11. Lukmançylyk 11. Mедицинское 11. Medical Services hyzmatlary обслуживание Şikes, betbagtçylyk Авария Accident Tiz kömek Скорая помощь Ambulance Emeli dem Искусственное дыхание Artificial respiration Emeli dem bermek Сделать искусственное To give artificial дыхание respiration Gan Кровь Blood Gan basyşy Кровяное давление Blood pressure Bejergi Лечение Cure, treatment Bejergi bermek Лечить To cure, treat Diş lukmany Зубной врач Dentist Kesel Болезнь Disease Ýokanç kesel Инфекционная болезнь Infectious disease Lukman Врач Doctor Derman Лекарство Drug, medicine, pill Kesellemek Заболеть To fall ill Ilkinji kömek Первая помощь First aid Ilkinji kömek bermek Оказать первую помощь To render first aid Saglyk Здоровье Health Saglygy goraýyş Здравоохранение Public health Sagdyn Здоровый Healthy

180 Hassahana Больница Hospital Ýokanç Инфекция Infection Sanjym Инъекция Injection Ýumşadyjy Смягчитель Laxative, purgative Owkalaýyş Массаж Massage Saglyk barlagy Медицинский осмотр Medical control Saglyk otagy Медицинский кабинет Medical room Derman içmek Принимать лекарство To take medicine Newropatolog Невропатолог Neuropathologist Şepagat uýasy Медсестра Nurse Okulist, göz lukmany Окулист Oculist Gulak, burun, bokurdak Отоларинголог Otolaryngologist lukmany Agyry Боль Pain Agyrysyzlandyryjy Болеутоляющий препарат Pain-killer Hassa Пациент Patient Dermanhana Аптека Pharmacy Terapewt Терапевт Physician Köp ugurly hassahana Поликлиника Polyclinic Psihiatr Психиатр Psychiatrist Psiholog Психолог Psychologist Ýürek uruş depgini Пульс Pulse Sagalmak Выздоравливать To recover, convalesce Sagalyş Выздоравление Recovery, convalescence Derman serişdesi Лекарственное средство Remedy Otag Комната Room Lukmançylyk gözegçilik Кабинет медосмотра Medical control room otagy Bejergi otagy Кабинет терапии Treatment room Zemmer Носилки Stretcher Hirurg Хирург Surgeon Temperatura Температура Temperature Ýokary temperatura Высокая температура High temperature

181 Temperaturany (gyzgyny) Измерять температуру To take temperature ölçemek Terapiýa (bejergi) Терапия (лечение) Therapy Rahatlandyryjy derman Транквилизатор, Tranquilizer, sedative седативный препарат Hassahananyň içindäki Больничный уход In-patient treatment bejergi Öý şertlerindäki bejergi Домашнее лечение Out-patient treatment Bejergi almak Принимать лечение To undergo treatment Bejergi, prosedura Уход, процедура Treatment Gidroterapiýa (suw bilen Гидротерапия (лечение Hydrotherapeutic kesel bejeriş) водами) treatment Ejir çeken Жертва Victim Haýyş edýän, meniň gan – Пожалуйста, измерьте – Please, check my blood basyşymy ölçäp beriň. моё давление. pressure. Meniň ýürek urgym – Какой у меня пульс? – What is my pulse rate? (pulsum) nähili? Maňa haýsy derman – Какое лекарство мне – What medicine should gerek? принять? I take? – Meniň ... ýüz tutasym – Я хочу обратиться к – I want to see a… gelýär … lukmana доктору doctor göz lukmanyna окулисту oculist diş lukmanyna зубному врачу dentist – Siziň toparyňyzda psi- – В вашей бригаде есть – Do you have a holog barmy? психолог? psychologist in your team? – Siz emeli dem berip – Вы можете делать – Do you know how to bilýärsiňizmi? искусственное дыхание? give artificial respiration? – Her bir türgen il- – Каждый спортсмен – Each athlete must be kinji kömegi bermegi должен уметь оказывать able to render first aid. başarmalydyr. первую помощь. – Hassany zemmere – Положите пострадав- – Place the victim on the goýuň. шего на носилки. stretcher. – Haýal etmän tiz kömegi – Немедленно вызовите – Call the ambulance at çagyryň. скорую помощь. once. – Lukmany çagyryň. – Вызовите врача – Call the doctor.

182 12. Adamyň beden 12. Анатомия 12. Parts of Human agzalary человека body El Рука Hand, arm Arka Спина Back Ýeňse Затылок Back of the head Garyn Живот Belly, abdomen Döş, kükrek Грудь Breast, chest Ýaňak Щека Cheek Eňek Подбородок Chin Gulak (gulaklar) Ухо (уши) Ear(s) Tirsek Локоть Elbow Göz (gözler) Глаз (глаза) Eye(s) Ýüz Лицо Face Barmak (barmaklar) Палец (пальцы) Finger(s) Daban Ступня Foot Maňlaý Лоб Forehead Saç Волосы Hair Penje Кисть Hand Kelle Голова Head But (uýluk) Бедро (бёдра) Hip(s) Äň Челюсть Jaw Dyz Колено Knee Aýak (aýaklar) Нога (ноги) Leg(s) Agyz Рот Mouth Boýun Шея Neck Burun Нос Nose Egin, omuz Плечо Shoulder Pilçe Лопатка Shoulder blade Çekge Висок Temple

183 Döş kapasasy Грудная клетка Chest Aýagyň barmaklary Пальцы ног Toe(s) Göwre Торс, туловище Torso, trunk, body Bil Поясница Waist Goşar Запястье Wrist Içki beden agzalary Внутренние органы Internal organs Beýni Мозг Brain Bronhalar Бронхи Bronchi Ýürek-damar ulgamy Сердечно-сосудистая Cardiovascular system система Gan-damar ulgamy Кровеносная система Vascular system

head hair ear neck shoulder arm chest armpit nipple elbow forearm back stomach navel small of the back waist hip

groin buttocks

thigh leg knee calf

heel shin arch of the foot instep ball of the foot toenal ankle foot big toe sole

184 Ýürek Сердце Heart Böwrek Почка Kidney Bagyr Печень Liver Öýken Лёгкие Lungs Nerw ulgamy Нервная система Nervous system Dem alyş agzalary Органы дыхания Respiratory organs Aşgazan Желудок Stomach Peşew haltasy Мочевой пузырь Urinary bladder

12.1. Myşsa ulgamy 12.1. Мышечная 12.1. Muscular system система Garyn myşsasy Мышцы живота Abdominal muscles Kese garyn myşsasy Поперечная мышца Oblique abdominal живота muscle Göni garyn myşsasy Прямая мышца живота Straight abdominal muscle Abduktor myşsasy Приводящая мышца Adductor muscle Iki kelleli çigin Бицепс (двуглавая Biceps мышца) Iki kelleli uýluk myşsasy Двуглавая мышца бедра Biceps of the thigh Eginşöhle myşsasy Плечелучевая мышца Brachi radialis Delta şekilli myşsa Дельтовидная мышца Deltoid muscle Arka myşsalary Мышцы спины Muscle of back Myşsa ýazyjylar Мышцы-разгибатели Extensors Myşsa ýygryjylar Мышцы-сгибатели Flexors Aýagyň myşsalary Мышцы ног Foot muscle Uly döş myşsasy Большая грудная мышца Greater pectoral muscle Boýun myşsasy Мышцы шеи Neck muscle Döş myşsasy Мышцы груди Pectoral muscle Triseps Трицепс (трёхглавая Triceps мышца)

185 12.2. Süňk 12.2. Костная 12.2. Skeletal ulgamy система system Süňk Кость Bone Ýaýjyk süňki Ключица Collar-bone Ökje süňki Пяточная кость Heel bone Çanaklyk süňki Тазовая кость Hip bone Ýanbaş süňki Подвздошная кость Iliac bone Injigiň uly süňki Большая берцовая кость Shin bone Injigiň kiçi süňki Малая берцовая кость Splinter bone But süňki Бедренная кость Thigh bone Çigin süňki Плечевая кость Humerus Bogun Сустав Joint Daban bilen injigi Голеностопный сустав Ankle joint birikdirýän bogun Tirsek bogny Локтевой сустав Elbow joint Ýanjyk bogny Тазобедренный сустав Hip joint Dyz çatrygy Коленный сустав Knee joint Çigin bogny Плечевой сустав Shoulder joint Dyz çanak Коленная чашечка Knee cap Ýokarky eňek süňki Верхнечелюстная кость Maxillary bone Bilek süňki Лучевая кость Spoke bone Gapyrga Ребро Rib Injik süňki Берцовая кость Shin bone Pilçe Лопатка Shoulder blade Döş süňki Грудинная кость Breast bone Tirsek süňki Локтевая кость Ulnar bone Oňurga Позвонок (позвонки), Vertebra (vertebrae), позвоночный столб Vertebral column

186 13. Keseller 13. Болезни 13. Diseases Bejerilýän kesel Излечимая болезнь Curable disease Bejerilmeýän kesel Неизлечимая болезнь Incurable disease Ýokanç kesel Инфекционная болезнь Infectious disease Köriçege Аппендицит Appendicitis Gan akma Кровотечение Bleeding Burun ganakmasy Носовое кровотечение Nasal bleeding Üşütme, ýoň Озноб Chill Sowuklama Простуда Cold Üsgülewük Кашель Cough Iç gatamasy Запор Constipation Içagyry Боль в животе Stomachache Içgeçme Понос Diarrhoea Demgysma Астма Asthma Ganly içgeçme Дизентерия Dysentery Gyzzyrma Лихорадка Fever Dümew Грипп Flu, influenza Kellagyry Головная боль Headache

187 Gulak agyry Ушная боль Earache Gan inme Кровоизлияние Haemorrhage Ýürekdäki agyry Боль в сердце Heart pain Ýürek tutgaýy Сердечный приступ Heart attack Aşgazan bozulmagy Расстройство желудка Indigestion Çişme Воспаление Inflammation Ýürek bulanma Тошнота Nausea Öýken sowuklamasy Пневмония Pneumonia Radikulit Радикулит Radiculitis Guragyry Ревматизм Rheumatism Angina Ангина Tonsillitis, quinsy Dişagyry Зубная боль Toothache Çykuw Нарыв Abscess Gijilewük Чесотка, зуд Scabies Gün urmasy Солнечный удар Sunstroke Güne ýanma Солнечный ожог Solar burn Gyzamyk Корь Measles Infarkt Инфаркт Infarction Örgün Сыпь Rash Ukusyzlyk Бессонница Insomnia Gan basyşy Кровяное давление Blood pressure – Siz özüňizi nähili – Как вы себя – How do you feel? duýýarsyňyz? чувствуете? – Men ýarawsyz. – Мне нездоровится. – I am not well. – Men özümi erbet – Я плохо себя – I feel badly. duýýaryn. чувствую. Size näme bolýar? – Что с вами? – What’s the matter with you? Men syrkaw. – Я болен. – I am ill. Meniň ... agyrýar – У меня болит… – I have… Içagyry Боль в животе A stomachache

188 Men ... zerarly biynjalyk – Я страдаю от… – I suffer from… bolýaryn. üsgülewük кашля cough başaýlanma головокружения dizziness sarygaýnama изжоги heartburn dümew насморка nasal cold – Men şu ýerde agyry – Я чувствую здесь – I feel pain here. duýýaryn. боль. – Meniň şu ýerim agyrýar. – У меня здесь болит. – It hurts me here. – Men gan basyşymy – Мне бы хотелось – I’d like to have (gyzgynymy) ölçedesim измерить давление my blood pressure gelýär. (температуру). (temperature) taken. – Meniň gyzgynym – У меня высокая – I have a high ýokary. температура. temperature – Men dümewläpdirin. – Я простудился. – I have caught a cold. – Men şikes aldym. – У меня травма. – I have an injury. – Mende gan akma bar. – У меня идёт кровь. – I am bleeding. – Men haýsy dermany – Какое лекарство мне – What medicine should içmeli? принимать? I take? – Bu nähili derman? – Что это за лекарство? – What kind of medicine is this? – Bu gyzgyn düşüriji – Это жаропонижающее – This is an antipyretic (agyryny aýryjy, (болеутоляющее, (pain-killer, purgative) içgeçiriji) derman. слабительное) средство. remedy – Lukman nirede? – Где доктор? – Where is the doctor? – Lukmana jaň ediň. – Позвоните доктору! – Call the doctor! – Ilkinji kömek üçin 03-e – Наберите 03 и – Dial 03 for ambulance. jaň ediň. вызовите врача. – Men özümi – Я чувствую себя – I feel better. ganymadrak duýýaryn. лучше.

189 14. Ilkinji kömek 14. Средства первой 14. First Aid Kit serişdeleri медицинской помощи Sargy Бинт, бинтовать Bandage Melhem daňysy, kompres Компресс Compress Margansowka ergini Раствор марганцовки Manganese solution Daňy Наложение повязки Dressing Ýod Йод Iodine Melhemli çalgy Растирание Liniment Derman gutusy Аптечка Medicine chest Melhem, maz Мазь Ointment Plastyr Пластырь Plaster Ýelimli plastyr Лейкопластырь Adhesive plaster Naşatyr ergini Нашатырь Sal ammoniac Ýelimli sargy Tейпинг Taping – Siz nähili şikes – Какие травмы – What injuries have you aldyňyz? перенесли? sustained? – Meniň bognum çykdy. – Я вывихнул сустав. – I have a dislocated joint. – Meniň myşsam süýndi. – Я растянул мышцу. – I have a strained muscle. – Onuň topuk bogny – У неё травма – She has an ankle joint şikes aldy. голеностопного сустава. injury. – Mende sypjyryk – У меня ссадина – I have an abrasion (pakgarçak, çykyk) bar. (нарыв, вывих). (blister, dislocation).

190 15. Näsag bilen 15. Разговор 15. A talk with gürrüňdeşlik с пациентом the patient – Saglyk öýi irden – Приём пациентов в – The out-patient 8.00-dan agşam 18.00-a поликлинике с 8 часов department works from çenli işleýär. утра до 18-ти часов. 8 a.m till 6 p.m. – Siz öz nobatyňyza – Ждите своей очереди – Wait for your turn in zalda garaşyň. в холле. the hall. – Haýyş edýärin, uludan – Дышите глубже, – Breathe deeply, please. dem alyň. пожалуйста. – Men siziň gan – Я должен проверить – I must check your basyşyňyzy ölçemeli. ваше давление. blood pressure. – Agzyňyzy açyň we – Откройте рот и – Open your mouth and «a-a» diýiň. скажите «a-а». say «Ah». – Diliňizi görkeziň. – Покажите ваш язык. – Show me your tongue. – Haýyş edýärin, biraz – Задержите дыхание на – Stop breathing for a salymlyk dem almaň. минуту, пожалуйста. moment, please. – Haýyş edýärin, biliňize – Пожалуйста, – Please, strip to the çenli çykarynyň. разденьтесь до пояса. waist. – Siz düşekde ýatmaly. – Вы должны – You must stay in bed. оставаться в постели. – Men siz bilen biraz – Я хочу поговорить – I would like to have a gürrüňdeş bolmakçy. с вами. little talk to you. – Sizde öýken – У вас пневмония. – You have pneumonia. sowuklamasy bar. – Siziň öt haltaňyz – У вас проблема с – You have a gall bladder zeperlenen. желочным пузырем. disease. – Siz dümewläpsiňiz. – У вас грипп. – You have the flu. – Sizde ýönekeý – У вас простуда. – You have a simple cold. sowuklama bar. – Men döwük bardyr – Я подозреваю – I suspect a fracture. öýdýärin. перелом. – Men but süňküňiz – Я подозреваю – I suspect a fracture of döwlendir öýdüp güman перелом бедра. the hip. edýärin. – Men siziň ýaýjygyňyz – Я подозреваю – I suspect a fracture of döwlendir öýdýärin. перелом ключицы. the collarbone. – Şu wagt siziň keseliňiz – У вас обострение – You have exacerbation ýitileşen. болезни. of the disease.

191 – Siz birnäçe laborator – Вам нужно – You should have some barlagyny geçmeli. сделать несколько laboratory tests done. лабораторных анализов. – Siziň ganyňyzyň – Ваши анализы крови – Your blood test is barlagy kanagatlanarly. в норме. normal. – Siz oftalmolog lukman – Вы должны – You should consult an bilen maslahatlaşmaly. проконсультироваться с ophthalmologist. (eye’s офтальмологом. treatment specialist) – Siz nerw lukmany bilen – Вы должны прокон- – You should consult a maslahatlaşmaly. сультироваться с невро- neurologist. патологом. – Siz diş lukmanyndan – Вы должны – You should consult a maslahat almaly. проконсультироваться dentist. со стоматологом. – Size eşidiş guraly – Вам нужен слуховой – You need hearing aids. gerek. аппарат. – Siz dişiňizi hökman – Вам нужно – You should have your plombalatmaly. запломбировать зуб. tooth filled. – Siz dişiňiziň köküni – Вам нужно подлечить – You should have root bejertmeli. корень зуба. treatment. – Siz bu dişiňizi – Вам нужно удалить – You should have this sogurtmaly. этот зуб. tooth extracted. – Agzyňyzy suw bilen – Прополоcните рот – Rinse your mouth with çaýkaň. водой. water.

192 – Siziň köriçegäňizi – Вам нужно удалить – You should have your aýyrtmaly. аппендицит. appendix out. – Siziň bokurdak – Вам нужно удалить – You should have your badamlaryňyzy миндалины. tonsils out. aýyrtmaly. – Siziň peşewiňiziň – Вам нужно проверить – You should have urine barlagyny geçirmeli. мочу. test. – Siziň döş kapasaňyzyň – Вам нужно сделать – You should have an rentgen barlagyny рентген. X-ray of your chest. geçirmeli. – Men size birnäçe bejeriş – Я назначу вам – I will prescribe you işlerini belläp bererin. несколько процедур. some treatment. – Siz birnäçe günüň – Вам нужно несколько – You should keep a strict dowamynda doly berhiz дней придерживаться diet for some days. saklamaly. диеты. – Siz duzsuz berhiz – Вам нужно – You should keep tutmaly. придерживаться a salt-free diet. бессолевой диеты. – Siziň iýmitiňiz – Ваша пища должна – Your food must be rich witaminlere baý bolmaly. быть богата витаминами. in vitamins. – Siz adenoidleri – Вы должны удалить –You should have your aýyrtmaly. аденоиды. adenoids out. – Sizi hassahana – Вам нужно лечь в – You should be ýerleşdirmeli. больницу. hospitalized. – Men size kömek edip – Могу я вам помочь? – Can I do anything for bilerinmi? you? – Bu siziň saglygyňyz – Это опасно для – It is not good for your üçin zyýanly. вашего здоровья. health. – Düşekde okamaň. – Не читайте в постели! – No reading in bed. – Özüňizi ele alyň. – Возьмите себя в руки! – Pull yourself together. – Näsagyň gyzgyny bar. – У пациента – The patient is feverish. температура. – Näsag suw içmek – Пациент хочет пить. – The patient is thirsty. isleýär. – Siz örän ýadaw. – Вы очень устали. – You are overtired. – Siz erbet görünýärsiňiz. – Вы плохо выглядите. – You don’t look well. – Siziň meňziňiz öçügsi. – Вы выглядите бледным. – You look pale. – Siziň ýüz-keşbiňiz – Вы хорошо – You look well. nurana görünýär. выглядите.

13. Sargyt № 2830 193 – Siziň döş kapasaňyzyň – Вам сделают рентген – You will have your rentgenoskopiýasyny грудной клетки и chest X-rayed and blood ederler we gan barlagyny анализ крови. tested. geçirerler. –Size näme bolýar? –Что с вами? –What is the matter with you? What is the trouble? – Sizi näme biynjalyk – Что вас беспокоит? – What’s troubling you? edýär? What troubles you? – Siziň niräňiz agyrýar? – На что жалуетесь? – What do you complain of? – Ruhdan düşmäň. – Не падайте духом. – Cheer up. – Ruhuňyzy belent tutuň. – Выше голову. – Keep your spirit high. – Hemme zat gowy bolar. – Всё будет хорошо. – Things will come right. – Hiç hili gorkuly zat – Ничего страшного. – There is no harm done. ýok. – Onuň üçin ýüregiňizi – Не принимайте –Don’t take it so close to agyrtmaň. близко к сердцу. Ничего heart. страшного. – Gowulyga umyt edeliň. – Давайте надеяться на – Let’s hope for the best. лучшее. – Gorkuly zat ýok. – Ничего страшного. – Never mind. – Hemme zat gowy. – Всё хорошо. – Everything is all right. Nerw ulgamy Нервная система Nervous system Operasiýa etmek Делать операцию To operate on Ýokary temperaturanyň Наличие высокой To have a high bolmagy температуры temperature – Howp geçdi (sowuldy). – Опасность миновала. – The danger is over. – Gyzgyny gaýtdy. – Температура спала. – The fever is over. Sowuklamak Простудиться To catch (have) (a) cold Güýçli dümewlemek Заболеть гриппом To have a bad flu Burnuň akmak Течет из носа To have a running nose Bir zatdan ejir çekmek, Страдать каким-либо To suffer (from) dert görmek заболеванием. Ukusyzlykdan ejir çekmek Страдать от бессонницы To suffer from insomnia Näsagyň gepleýşi Речь пациента Patient’s speech. – Men gyzdyrýaryn. – У меня температура. – I am feverish. – Meniň gyzgynym – У меня высокая – I have a high ýokary. температура. temperature.

194 – Men özümi erbet – Я плохо себя – I am badly. duýýaryn. чувствую. – Men erbet sowukladym. –Я сильно простыл (а). –I have a bad cold. –Men çala sowukladym. –Я слегка простыл (а). –I have a slight cold. – Meniň bokurdagym – У меня болит горло. – I have a sore throat. agyrýar. – Meniň kelläm (gaty) –У меня (сильная) – I have a (splitting) agyrýar. головная боль. headache. – Meniň ... agyrýar. – У меня болит... – I have pain (in)… – Meniň ysgynym ýok. –У меня нет сил, мне – I feel faint. плохо. – Meniň aýagym çykdy. – У меня вывих ноги. – My foot is out of joint. – Meniň başym aýlanýar. – У меня кружится – My head swims. голова . – Siz doly gutuldyňyz. – Вы полностью – You have fully выздоровели. recovered. – Siz biraz dümewläpsi­ – У вас грипп. – You have a slight attack ňiz. of the flue. – Siziň topugyňyz – У вас вывих лодыжки. – You have dislocated çykypdyr. your ankle. – Siz myşsaňyzy – У вас растяжение – You have strained a süýndüripsiňiz. мышц. muscle. – Sizde howply (gorkuly) – У вас ничего – There is nothing serious zat ýok. серьёзного. with you. – Öz saglygyňyz barada – Позаботьтесь о своём – Take care of your alada ediň. здоровье. health! –Siz nädip howa – Как вы перенесли – How have you adapted çalşygyna uýgunlaşdyňyz? смену климата? to a change of the climate? – Siz özüňizi nähili – Как вы себя – How are you? duýýarsyňyz? чувствуете? – Siziň keseliňiz fiziki iş – Связано ли ваше – Does your morbid bilen baglanyşyklymy? недомогание с condition have any физическими relation to physical нагрузками? exertion? – Siziň gan basyşyňyz – У вас высокое – Do you have high ýokarymy? давление? blood pressure? – Siziň gan basyşyňyz – У вас низкое – Do you have low blood pesmi? давление? pressure?

195 – Siz türgenleşmäni – Как вы чередуете – How do you alternate dynç alyş bilen nähili тренировки и отдых? training with rest? utgaşdyrýarsyňyz? – Siz bäsleşiklerden öň – Какие – What preparation did nähili taýýarlyk işlerini подготовительные you take before coaching geçdiňiz? упражнения вы делали (competition)? до соревнований? – Siz bäsleşiklerden – Какие лекарства вы – What drugs did you birnäçe gün öň nähili принимали за несколько take a few days before dermanlary içdiňiz дней до соревнований? the competition? (ulandyňyz, kabul etdiňiz)? – Siz bäsleşiklere – Вы можете участвовать – Are you able to take gatnaşyp bilýärsiňizmi? в соревнованиях? part in the competition? – Siz haýsy bejergi – В каких – What restorative serişdelerine mätäç? восстанавливающих remedies do you need? препаратах вы нуждаетесь? – Sizde düýpli (howply) – У вас была серьёзная – Have you ever had a şikes boldumy? травма? serious injury? – Sizde süňk döwülmesi – У вас был перелом – Have you ever broken boldumy? костей? any bones? – Siz nädip şikes – Как вы получили – How did the injury aldyňyz? травму? occur? – Siz ýazylan eliňiziň – Вы упали на – Did you fall on your üstüne ýykyldyňyzmy? вытянутую руку? extended arm (on to your back)? – Şikes alanyňyzdan bäri – Сколько времени – How long has it passed näçe wagt geçdi? прошло после травмы? since the injury occurred? – Ýykylanyňyzdan – Была ли тошнота – Did you vomit soňra gaýtardyňyzmy (Потеряли ли сознание) (lose consciousness) (huşuňyzy ýitirdiňizmi)? после падения? immediately after you fell? – Nädip şikes – Вы помните как – Do you remember how alandygyňyz произошла травма? the injury occurred? ýadyňyzdamy? – Siz huşuňyzy – Вы упали потеряв – Did you fall because ýitirendigiňiz üçin сознание? of your losing ýykyldyňyzmy? consciousness?

196 – Siziň huşuňyzy – Сколько времени вы – For how long have you ýitirmegiňiz näçe wagt были без сознания? been unconscious? dowam etdi? – Siz ýykyldyňyzmy ýa-da – Вы упали или где- – Did you fall or hurt bir ýere uruldyňyzmy? нибудь поранились? yourself on somewhere? – Şikesiň ýagdaýy nähili? – Каков механизм – What is the mechanism травмы? of trauma? – Hassada açyk süňk – У пациента открытый – The patient has an open döwügi (çykygy) bar. перелом (вывих). dislocation (fracture). – Hereket işjeňligiňiz – Ваши движения – Are your active bellibir derejede ограничены из-за movements limited in çäklenenmi? травмы? extent? – Aýagyňyzy (eliňizi) – Согните (разогните) – Bend (straighten) your eplemeli (ýazmaly). ногу (руку). leg (arm). – Kelleçanak süňklerinde – Нет перелома черепа. – There are no head şikes ýok. injuries. – Näsagyň budunyň yzky – У больного задний – The patient has the süňklerinde näsazlyklar вывих бедра. posterior dislocation of bar. the femur. – Bu göneltme narkoz – Необходимо срочно – Reduction must be bilen geçirilmeli. произвести выпрямление done under anesthesia. под наркозом. Dyz bognunyň blokadasy Блокада коленного Locked knee joint сустава Dyz bognunyň blokadasy Снята блокада The locked knee joint has aýrylan. коленного сустава. been released. Dabanyň nädogry ösüşi Неправильное Deformity of the foot. we şekiliniň üýtgemegi сращение и деформация верхних (нижних) конечностей – Siz bejeriş maşklaryny – Вы должны выполнить – You have to do medical ýerine ýetirmeli. восстановительные gymnastics. упражнения. Anaboliki steroidler Анаболические Anabolic steroids стероиды Barlag Анализы Analysis, test, examination

197 V. GOŞMAÇA SÖZLER WE SÖZ DÜZÜMLERI

V. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ

V. ADDITIONAL WORDS AND PHRASES 16. Wagt 16. Время 16. Time Ýerli wagt Местное время Local time Irden Утро Morning Öýlän День Afternoon Agşam Вечер Evening Gije Ночь Night Sekunt Секунда Second Minut Минута Minute Sagat Час Hour Gün День Day Hepde Неделя Week Aý Месяц Month Ýyl Год Year Hepdäniň günleri Дни недели Days of the Week Duşenbe Понедельник Monday Sişenbe Вторник Tuesday Çarşenbe Среда Wednesday Penşenbe Четверг Thursday Anna Пятница Friday Şenbe Суббота Saturday Ýekşenbe Воскресенье Sunday

198 Aýlar Месяцы Months Ýanwar Январь January Fewral Февраль February Mart Март March Aprel Апрель April Maý Май May Iýun Июнь June Iýul Июль July Awgust Август August Sentýabr Сентябрь September Oktýabr Октябрь Oсtober Noýabr Ноябрь November Dekabr Декабрь December Pasyllar Времена года Seasons of the Year Ýaz Весна Spring Tomus Лето Summer Güýz Осень Autumn Gyş Зима Winter

199 17. Howa 17. Погода 17. Weather – Şu gün howa nähili? – Какая сегодня погода? – What is the weather like today? – Şu gün howa ... – Сегодня… – It is... today. sowuk холодно cold yssy жарко hot maýyl тепло warm erbet däl неплохо not bad salkyn прохладно cool mylaýym приятно pleasant şemally ветрено windy bulutly облачно, пасмурно cloudy ümürli туманно foggy – Şu gün howanyň – Какая сегодня – What is the weather derejesi näçe? температура? temperature today? – Şu gün 40 dereje yssy. – Сегодня 40 градусов – It is forty degrees жары. above zero. – Şu gün kölegede 35 – Сегодня 35 градусов – It is thirty-five degrees dereje. в тени. in the shade today. – Şu gün 5 dereje sowuk. – Сегодня 5 градусов – It is five degrees below мороза. zero. – Howanyň basyşy – Какое атмосферное – What is the air nähili? давление? pressure? – Howanyň çyglylygy – Какова влажность? – What is the humidity? nähili? – Şemalyň tizligi nähili? – Какова скорость ветра? – What is the wind velocity? – Howa sowaýar. – Становится холодно. – It is getting cold. – Ýagyş ýagjaga – Похоже, дождь – It looks like raining. meňzeýär. собирается.

200 18. Edebiýat 18. Литература 18. Literature

1. Gurbanguly Berdimuhamedow. Türkmenistan sagdynlygyň we ruhu­be­lentligiň ýurdy. – Aşgabat, 2007. 2. Antonowa L., Atanyýazow A., Gurbanmyradowa G. Sport adalgalarynyň rusça- -iňlisçe-türkmençe sözlügi. – Aşgabat, 2007. 3. Большой русско-туркменский словарь. – Москва, 1987. 4. François Fortin. Sports. The complete visual reference. The USA, 2000. 5. Garryýewa G. Türkmençe-iňlisçe-rusça lukmançylyk sözlügi–gepleşik kitaby. – Aşgabat, 2015. 6. Гавриловец А.В. Англо-русский словарь-разговорник. – Москва, 1979. 7. Gündogdyýew A. , Ataýew M. Türkmençe-iňlisçe gepleşik sözlügi. – Aşgabat, 1973. 8. Hornby A.S. Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English. Fifth edi- tion, Oxford University Press, 1998. 9. Sport adalgalarynyň türkmençe-iňlisçe gepleşik sözlügi. – Aşgabat, 2015. 10. Туркменско-русский словарь. – Москва, 1968.

201 Mazmuny Содержание Contents

I. Meýletinçileriň özlerini alyp barmagynyň düzgünleri Sözbaşy...... 7 Предисловие ...... 8 Preface...... 9 1. Meýletinçilik işiniň wezipeleri we meýletinçileriň özlerini alyp baryş medeniýeti...... 10 2. Meýletinçi üçin maslahatlar...... 11 3. Özüňi alyp barmagyň düzgünleri...... 12 4. Howpsuzlyk çäreleri we meýletinçileriň jogapkärçiligi...... 13 5. Halkara etiketiniň käbir kadalary...... 14 6. Meýletinçiniň daşky keşbi we özüni alyp baryş kadalary ...... 14 7. Meýletinçileriň iş ýerlerinde wezipe borçlaryny ýerine ýetirmeginiň kadalary...... 15 8. Gürleşmegiň kadalary...... 16 9. Saçak başynda özüňi alyp barmagyň kadalary...... 17 10. Aralygy saklamagyň kadalary...... 18

II. Sporta degişli sözler we söz düzümleri II. Слова и выражения, относящиеся к спорту II. Words and phrases related to sports 1. Sport hereketi Спортивное движение Sports movement ...... 21 2. Olimpiýa hereketi Олимпийское движение Olympic movement...... 24 3. Ýaryş geçirilýän ýerler Места проведения соревнований Venue for competitions...... 28 4. Goşmaça otaglar we enjamlar Дополнительные помещения и оборудования Subsidiary rooms and equipment...... 32 5. Ýaryşlaryň görnüşleri Виды соревнований Kinds of competitions...... 34 6. Ýaryşlaryň häsiýetnamasy Характеристика соревнований System of competitions...... 36 7. Sport egin-eşikleri Спортивная форма Sportswear...... 38 8. Ýaryşlaryň görnüşleri we derejeleri Формы и этапы соревнований Forms and stages of competitions...... 39 9. Ýaryşlara taýýarlyk Подготовка к соревнованиям Preparations for competitions ...... 42 202 10. Ýaryşlaryň dowamlylygy Продолжительность соревнований Duration of competitions ...... 45 11. Ýaryşlaryň başlangyjy, start Начало соревнований, старт Beginning of competitions, start...... 47 12. Ýaryşlaryň soňy Конец соревнований, финиш End of competitions, finish...... 49 13. Resmi wekiller, türgenler, myhmanlar Официальные представители, спортсмены, гости Officials, athletes, guests...... 50 14. Türgenler Спортсмены Sportsmen...... 51 15. Türgenler (sportuň görnüşleri boýunça) Спортсмены (по видам спорта) Athletes (in kinds of sports) ...... 53 16. Türgenleriň aýratynlyklary Качества спортсменa Athlete’s qualities...... 56 17. Topar Команда Team...... 58 18. Oýunçylar Игроки Players...... 59 19. Oýunçy çalşygy Замена игроков Substitution...... 62 20. Tomaşaçylar Зрители Audience...... 63 21. Eminlik etmek.Ýaryşyň düzgünleri Судейство. Правила соревнований Refereeing. Competition rules ...... 64 22. Närazylyk, garşylyk Протест, возражение Protest, оbjection...... 67 23. Bäsleşigiň netijeleri. Bahalandyrma ulgamy Результаты соревнования. Система оценки Competition results. Scoring system...... 68

203 24. Ýeňiş Победа Win...... 72 25. Ýeňliş Поражение Defeat...... 73 26. Orun Место в соревновании Place in the competition...... 74 27. Rekord goýujylar we ýeňijiler Рекордсмены и чемпионы Record holders and champions...... 75 28. Baýrak gowşurylyş dabarasy Церемония награждения Awarding ceremony ...... 77 29. Olimpiýa däl oýunlar Неолимпийские виды спорта Non-olympic sports...... 78 30. Olimpiýa şäherçesinde ýerleşýän binalar Сооружения Олимпийского городка Facilities situated in the Olympic Village...... 79

III. Gündelik durmuşda ulanylýan sözler we söz düzümleri III. Слова и выражения, употребляемые в повседневной жизни III. Words and phrases used in everyday life 1. Syýahat Туризм Tourism...... 84 1.1. Howa menzili Аэропорт Airport...... 84 1.2. Gatnaw Маршрут Destination ...... 85 1.3. Goş Багаж Luggage...... 87 1.4. Uçarda На борту On board...... 89 1.5. Otluda На поезде In the train...... 91 1.6. Gümrükhana Таможня Customs ...... 92 204 1.7. Maglumat Информация Information ...... 95 1.8. Şäher ulag aragatnaşygy Городской транспорт City transport network...... 96 2. Tanyşlyk Знакомство Meeting people...... 100 3. Ýol salgysyny soramak Спрашивать маршрут Asking the way...... 108 4. Myhmanhanada В гостинице At the hotel...... 116 5. Kafe, restoran Кафе, ресторан Café, restaurant...... 126 5.1. Goşmaça sözler Дополнительные слова Additional words ...... 130 6. Söwda merkezinde В торговом центре At the shopping center ...... 134 6.1. Ýadygärlik sowgatlar Сувениры Souvenirs ...... 139 6.2. Oýnawaçlar Игрушки Toys...... 140 6.3. Atyrlar Парфюмерия Perfumes ...... 141 6.4. Şaý-sepler Украшения Jewellery ...... 142 6.5. Saz gurallary Музыкальные инструменты Musical instruments ...... 143 6.6. Sagat Часы Watch...... 144

205 6.7. Fotoapparat Фотоаппарат Camera...... 144 6.8. Kitaplar Книги Books...... 145 6.9. Galantereýa Галантерейные товары Haberdashery...... 146 6.10. Bazarda На рынке At the market...... 147 7. Pul birligi Валюта Currency...... 150 8. Bankda В банке In the bank...... 152 9. Aşgabadyň gözel ýerleri Достопримечательности Ашхабада Places of interest of Ashgabat...... 153 9.1. Muzeýler Музеи Museums...... 155 9.2. Taryhy ýerler Исторические места Historical sites...... 156 9.3. Medeni merkezler Культурные центры Cultural centers ...... 160 9.4. Myhmanhanalar Отели Hotels...... 167 9.5. Hassahanalar Больницы Hospitals ...... 168 9.6. Teatrlar Театры Theatres...... 169 9.7. Bazarlar Рынки Markets ...... 171

206 9.8. Ýokary okuw mekdepleri Высшие учебные заведения Higher educational institutions ...... 172

IV. Lukmançylyga degişli sözler we söz düzümleri IV. Слова и выражения, относящиеся к медицине IV. Words and phrases related to medicine 10. Dermanhanada В аптеке At the drugstore...... 176 11. Lukmançylyk hyzmatlary Медицинское обслуживание Mediсal Services...... 180 12. Adamyň beden agzalary Анатомия человека Parts of Human body...... 183 12.1. Myşsa ulgamy Мышечная система Muscular system ...... 185 12.2. Süňk ulgamy Костная система Skeletal system...... 186 13. Keseller Болезни Diseases...... 187 14. Ilkinji kömek serişdeleri Средства первой медицинской помощи First Aid Kit ...... 190 15. Näsag bilen gürrüňdeşlik Разговор с пациентом A talk with the patient...... 191

V. Goşmaça sözler we söz düzümleri V. Дополнительные слова и выражения V. additional words and phrases 16. Wagt Время Time ...... 198 17. Howa Погода Weather...... 200 18. Edebiýat Литература Literature...... 201

207 AZIADA – 2017 Meýletinçiler üçin gollanma

Düzüjiler L. Geldiýewa, Ý. Hemzäýew, K. Atanyýazowa, T. Bekjäýew

Redaktorlar B. Orazdurdyýewa, S. Dikaýew, A. Popow Surat redaktory O. Çerkezowa Teh. redaktor O. Nurýagdyýewa Kompýuter bezegi O. Çudina

Çap etmäge rugsat edildi 14.04.2017. 1 Ölçegi 70x100 /16. Edebi garniturasy. Şertli çap listi 16,77. Şerli reňkli ottiski 67,33. Hasap-neşir listi 13,2. Çap listi 13,0. Sargyt № 2830. Sany 2 000.

Türkmen döwlet neşirýat gullugy. 744000. Aşgabat, Garaşsyzlyk şaýoly, 100.

Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň Metbugat merkezi. 744015. Aşgabat, 2127-nji (G. Gulyýew) köçe, 51/1.