Analiza Sanitacja Drwinia

Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Zamawiający:

Związek Międzygminny d.s.

Gazyfikacji, Rozwoju Terenów

Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Umowa z dnia 15.01.2014r. dotycząca opracowania dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej.

Raport z działania nr 3

Cz. 3h. Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

RAPORT Z DZIAŁANIA NR 3 Cz. 3h. Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Drwinia

ZAMAWIAJĄCY: ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY D.S. GAZYFIKACJI, ROZWOJU TERENÓW WIEJSKICH I OCHRONY ŚRODOWISKA W PROSZOWICACH ul. 3-go Maja 72 32-100 Proszowice

WYKONAWCA: „CONSEKO-SAFEGE" S.A. ul. Wiedeńska 114 30-147 Kraków

AUTORZY RAPORTU: Maciej Bonar

Piotr Chmielarczyk

Paweł Kopieć

Kamil Bednarski DATA: VIII 2014r.

SPIS ZAWARTOŚCI

I. CZĘŚĆ OPISOWA ...... 4 1. WSTĘP ...... 4 1.1. Przedmiot i zakres raportu ...... 4 1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu ...... 4 2. CHARAKTERYSTYKA GMINY DRWINIA ...... 5 2.1. Dane ogólne ...... 5 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego ...... 6 2.3. Informacje środowiskowe ...... 6 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ ...... 6 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ ...... 7 5. BILANS ŚCIEKÓW ...... 8 5.1. Obliczenie ilości ścieków ...... 8 5.2. Równoważna liczba mieszkańców ...... 11 6. ANALIZA WARIANTÓW ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW ...... 12 6.1. Opis analizowanych rozwiązań ...... 12 6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych dla rozważanych opcji ...... 14 6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych dla rozważanych opcji...... 19 6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC) ...... 21 7. PODSUMOWANIE ...... 22

II. ZAŁĄCZNIKI  Zał. 1. Zakres rzeczowo – finansowy sieci kanalizacyjnej dla WARIANTU I  Zał. 2. Zakres rzeczowo – finansowy sieci kanalizacyjnej dla WARIANTU II  Zał. 3. Zakres rzeczowo – finansowy sieci kanalizacyjnej dla WARIANTU III  Zał. 4. Tabele z obliczeniami wskaźnika DGC dla wariantów I, II, III, IV

III. CZĘŚĆ GRAFICZNA  Rys. nr 1a. Mapa poglądowa – wariant I, skala 1:50 000,  Rys. nr 1b. Mapa poglądowa – wariant II, skala 1:50 000,  Rys. nr 1c. Mapa poglądowa – wariant III, skala 1:50 000,  Rys. nr 2. Koncepcja sanitacji Gminy Drwinia – Wariant I i III ark. 1, skala 1:10 000,  Rys. nr 3. Koncepcja sanitacji Gminy Drwinia – Wariant I i III ark. 2, skala 1:10 000,  Rys. nr 4. Koncepcja sanitacji Gminy Drwinia – Wariant II ark. 1, skala 1:10 000,  Rys. nr 5. Koncepcja sanitacji Gminy Drwinia – Wariant II ark. 2, skala 1:10 000, Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

I. CZĘŚĆ OPISOWA

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot i zakres raportu

Niniejszy raport stanowi opracowanie podsumowujące działania w zakresie analizy sanitacji obszarów Gminy Drwinia nie objętych siecią kanalizacji sanitarnej. Gmina Drwinia jest 1 z 9 gmin należących do Związku Międzygminnego d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Poza Gminą Drwinia do Związku Międzygminnego w Proszowicach należą następujące gminy: Proszowice, Nowe Brzesko, Koniusza, Pałecznica, Radziemice, Książ Wielki, Racławice i Szczurowa. Raport z działania nr 1 „Analiza sanitacji poza siecią” składa się z 9 następujących części (odrębne opracowanie dla każdej z gmin) :  Cz.3a - Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Proszowice  Cz.3b - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Nowe Brzesko  Cz.3c - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Koniusza  Cz.3d - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Pałecznica  Cz.3e - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice  Cz.3f - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Książ Wielki  Cz.3g - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Racławice  Cz.3h - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia  Cz.3i - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Szczurowa

„Raport w zakresie analizy sanitacji obszarów poza siecią” jest kolejnym z działań mających na celu sporządzenie tzw. dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej dla gmin należących do Związku Międzygminnego w Proszowicach. Dokumenty opracowywane są przez Wykonawcę w ramach umowy z Zamawiającym. Umowa jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w ramach projektu pn: „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” realizowanego przez Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Numer umowy o dofinansowanie: DPT/BDG-II/POPT/335/12. Celem niniejszego opracowania jest dokonanie analizy możliwości technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych sanitacji obszarów nie objętych obecnie siecią kanalizacji sanitarnej. W opracowaniu przedstawiono warianty sanitacji oraz określono zakres rzeczowy i nakłady inwestycyjne danego rozwiązania.

1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu  Raport z analizy stanu istniejącego gospodarki wodno – ściekowej na terenie gminy Drwinia,  Ankiety dotycząca gospodarki wod – kan na terenie Gminy Drwinia wraz z załącznikami,  Dane dotyczące bilansu ścieków uzyskane z UG Drwinia,  Mapy topograficzne w skali 1:10 000 i 1: 50 000,  Wizje terenowe,  Obowiązujące wytyczne, normy i przepisy dotyczące gospodarki ściekowej.

4 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

2. CHARAKTERYSTYKA GMINY DRWINIA

2.1. Dane ogólne

Drwinia jest gminą wiejską położoną w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim. Graniczy z siedmioma gminami: od wschodu ze Szczurową, po stronie wschodniej i południowej z Bochnią, od zachodu z Igołomią-Wawrzeńczycami, Kłajem i Niepołomicami, a od północy z Koszycami i Nowym Brzeskiem. Gmina Drwinia jest prawie największą gminą w powiecie bocheńskim. Jej powierzchnia wynosi 108,81 km2. Liczba ludności na koniec 2013 r. wynosiła 6440, co daje średnią gęstość zaludnienia na poziomie 59,19 osoby/km2. Gmina dzieli się na 13 sołectw: Bieńkowice, Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Niedary, Świniary, Trawniki, Wola Drwińska, Wyżyce i Zielona. Gmina Drwinia leży na terenie dwóch mezoregionów: Pogórze Bocheńskie i Nizina Nadwiślańska. Przeważają tereny płaskie poprzecinane dolinami rzecznymi. Nieliczne wzniesienia o wysokości przekraczającej 200 m n.p.m. znajdują się na terenie Puszczy Niepołomickiej. Główne cieki wodne to rzeki Wisła i Raba, które są jednocześnie granicami gminy. Oprócz nich występują jeszcze: ciek Strumień, Kanał Bieńkowski, starorzecza Wisły i rowy melioracyjne. Sieć drogową tworzą:  droga wojewódzkie:  nr 964 relacji Kasina Wielka – Biskupice Radłowskie,  nr 965 relacji Zielona – Limanowa,  drogi powiatowe:  K 2096 Niedary – Gawłówek,  K 2097 Ispina – Bieńkowice,  K 2098 Dziewin – Chobot,  drogi gminne

Przez teren gminy nie przebiega linia kolejowa. Gmina ma charakter leśno-rolniczy. Zarówno użytki rolne jak i tereny leśne zajmują w gminie po około 46% jej powierzchni. Dominuje zabudowa jednorodzinna i gospodarcza skupiona wzdłuż głównych dróg. Zabudowę stanowią w większości domy jednorodzinne i gospodarstwa rolne. Do najważniejszych obiektów użyteczności publicznej należą:  Urząd Gminy w Drwini  3 gimnazja w: Drwini, Grobli i Mikluszowicach  5 szkół podstawowych wraz z filiami w: Drwini, Dziewinie, Grobli z filią w Ispinie, Mikluszowicach z filią w Wyżycach oraz Świniarach,  4 przedszkola samorządowe w: Drwini, Dziewinie, Mikluszowicach i Świniarach.

Do najważniejszych obiektów tj. zakładów gospodarczych, przemysłowych, usługowych, hoteli itp. należą:  Kopalnia Ropy Naftowej Zielona,  F.H.U. „Dan-Dav” w Zielonej,  Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Drwini,  P.H.U. „ARTCOR” w Drwini,  „GOMAR-STAL” Mikluszowice,  Dom Opieki w Grobli,  Gospodarstwo agroturystyczne „U Drwali” w Drwinii

5 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego

Wszystkie 13 sołectw (Bieńkowice, Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Niedary, Ispina, Trawniki, Świniary, Wola Drwińska, Wyżyce, Zielona) gminy Drwinia objęte są MPZP. Uchwały w sprawie MPZP opublikowane są w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego Nr 164, 165 i 166 z dnia 22 marca 2005r. Plany zakładają, że gospodarka ściekowa gminy funkcjonować będzie w oparciu o zbiorcze systemy kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej lub grawitacyjno-ciśnieniowej zakończonej oczyszczalniami ścieków. Plany przewidują docelowe funkcjonowanie trzech systemów kanalizacyjnych na obszarze gminy:  dla miejscowości: Niedary, Grobla, Trawniki, Winiary i Ispina; z oczyszczalnią w Niedarach,  dla miejscowości: Zielona, Bieñkowice, Drwinia, Wola Drwińska i Wyżyce z oczyszczalnią w Zielonej  dla miejscowości: Dziewin, Mikluszowice i Gawłówek z oczyszczalnią w Dziewinie,

Ponadto plany dopuszczają rozwiązania alternatywne w zakresie organizacji poszczególnych systemów kanalizacyjnych a także możliwość jednego systemu zbiorczego z przerzutem ścieków do oczyszczalni zlokalizowanej poza obszarem Gminy, ewentualnie inne, uzasadnione ekonomicznie i techniczne, rozwiązania. Budynki położone w terenach przeznaczonych w planie na cele zabudowy powinny być docelowo przyłączone do systemów zbiorczej kanalizacji sanitarnej. W terenach pozostających poza zasięgiem systemów kanalizacyjnych ścieki należy gromadzić w szczelnych zbiornikach wybieralnych i wywozić do punktów zlewnych przy oczyszczalniach ścieków lub w razie uzyskania wymaganych przepisami szczególnymi uzgodnień – oczyszczane w przydomowych (lub grupowych) oczyszczalniach ścieków.

2.3. Informacje środowiskowe

Na terenie gminy Drwinia występuje wiele form obszarowej ochrony przyrody i krajobrazu:  Obszary Natura 2000: Koło Grobli, Lipówka , Puszcza Niepołomicka,  Rezerwaty przyrody: Dębina II, Długosz królewski, Gibiel, Koło, Lipówka, Wiślisko Kobyle, Zachowawczy ośrodek hodowlany żubra nizinnego,  Starorzecza.

Oprócz form obszarowych występują także formy ochrony punktowej – pomniki przyrody, usytuowane w Grobli, Ispinii i Mikluszowicach oraz parki podworskie np. w Bieńkowicach. Bazę surowcową Gminy Drwinia stanowią złoża ropy naftowej oraz kruszyw naturalnych. Ropa naftowa znajduje się w dwóch złożach: Grobla 2 obejmującym Drwinię, Wola Drwińską i Zieloną oraz Mniszów. Kruszywa naturalne występują w złożach: Drwinia, Dziewin oraz Trawniki. Gleby na terenie gminy należą głównie do III i IV klasy bonitacyjnej. Przeważają mady i gleby brunatne. 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ

Gmina Drwinia nie posiada własnych ujęć i zaopatrywana jest w wodę z GZWiK w Bochni. Głównymi elementami systemu zaopatrzenia w wodę są:  Sieć wodociągowa wraz z przyłączami  10 komór pomiarowych w miejscowościach: Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Niedary, Świniary, Wola Drwińska i Zielona

Na terenie Gminy nie występują inne obiekty typu pompownie czy zbiorniki terenowe. Wodociągiem objęta jest cała gmina Drwinia. Szacuje się, że z wodociągu korzysta ponad 2/3 mieszkańców. Główna magistrala zbudowana jest z rur PE o średnicy 160 mm, natomiast na odcinku od połączenia z Bochnią do komory w Drwini znajdują się rury o Ø250 mm wykonane 6 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

z PCV. Mniejsze odcinki sieci dystrybucyjnej budują rury PE o Ø110 mm. Łączna długość sieci głównej wynosi 120,4 km. Większość przyłączy jest natomiast zbudowana z rur o średnicy 32 mm, rzadziej 40 mm lub 50 mm. W 2013 roku zakupiono 142 618,4 m3 wody, czyli około 390,74 m3/d, zaś użytkownikom sprzedano 107 318 m3, co daje średnio 294,02 m3/dobę. 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ

W Gminie Drwinia nie ma zbiorczego systemu kanalizacyjnego oraz komunalnej oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy istnieją 24 oczyszczalnie przydomowe oraz 4 oczyszczalnie przyobiektowe. Pozostałe budynki posiadają zbiorniki bezodpływowe tzw. szamba. W najbliższych latach Gmina planuje budowę kanalizacji sanitarnej obejmującej swoim zasięgiem, zależnie od wariantu, znaczną część Gminy (Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Trawniki, Świniary i Zielona. lub jej całość. Przystąpienie do realizacji jednego z tych wariantów uzależnione jest od otrzymania dofinansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Aktualnie gmina czeka na rozpatrzenie złożonego wniosku. Uchwałą Sejmiku Województwa Małopolskiego nr II/2/10 z dnia 20.12.2010 r. ustanowiono aglomerację Drwinia-Niedary o RLM wynoszącym 7 617. Dnia 17.04.2013 r. Wójt Gminy Drwinia zwrócił się z prośbą o zmianę aglomeracji poprzez dołączenie aglomeracji Drwinia-Niedary do aglomeracji Bochnia-Miasto. Skutkowałoby to powstaniem aglomeracji o RLM = 45 876, gdzie do sieci kanalizacyjnej podłączone jest 39 038 RLM, a na przyłączenie z nowej części czeka 5 723 RLM w Dziewinie oraz 1 115 RLM w Niedarach. Zmiana aglomeracji pozwoli na otrzymanie dofinansowania z POIiŚ na rzecz budowy kanalizacji sanitarnej w otulinie Puszczy Niepołomickiej. Dzięki temu stopień skanalizowania z obecnych 85% wzrósłby do końca 2015 roku do 97,57%. Plany dotyczące projektu sanitacji otuliny Puszczy Niepołomickiej przewidują budowę sieci kanalizacji ciśnieniowej – zależnie od przyjętego ostatecznie rozwiązania w wersji nad- lub podciśnieniowej. Projekt ten zakłada budowę 54 640 m sieci kanalizacji sanitarnej o średnicach od 75 mm do 200 mm oraz 4 600 m rurociągów przerzutowych o średnicach od 125 do 200 mm. Do tłoczenia ścieków wykorzystywane będzie 16 przepompowni. Sieć miałaby docelowo objąć 1 256 przyłączy w sołectwach: Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Świniary, Trawniki i Zielona. Ścieki kierowane będą do oczyszczalni w Dziewinie, o projektowanej przepustowości wynoszącej 500 m3/dobę, a docelowo nawet 700 m3/dobę. Przydomowe oczyszczalnie ścieków zlokalizowane są w sołectwach:  Drwinia – 6 sztuk,  Dziewin – 2 sztuki,  Gawłówek – 2 sztuki,  Grobla – 5 sztuk,  Ispina – 2 sztuki,  Mikluszowice – 5 sztuk,  Świniary – 1 sztuka,  Wola Drwińska – 1 sztuka

Część z nich to oczyszczalnie biologiczne typu roślinnego. Oprócz oczyszczalni przydomowych na terenie Gminy funkcjonują także 4 oczyszczalnie przyobiektowe, które obsługują:  Szkołę w Drwini,  Szkołę w Dziewinie,  Szkołę i Dom Nauczyciela w Grobli,  Ośrodek Zdrowia w Świniarach 7 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia 5. BILANS ŚCIEKÓW

5.1. Obliczenie ilości ścieków

Ilość wytwarzanych ścieków bytowo – gospodarczych na terenie Gminy Drwinia obliczono na podstawie danych podanych przez Gminę i zawierających m.in. ilość mieszkańców, ilości miejsc noclegowych, ilości pracowników zatrudnionych w obiektach użyteczności publicznej, zakładach produkcyjnych i usługowych. Do obliczeń przyjęto następujące założenia: 3  jednostkowe zużycie wody na jednego mieszkańca qj = 0,1 [m /d], 3  jednostkowe zużycie wody na jedno miejsce noclegowe qj = 0,1 [m /d],  jednostkowe zużycie wody dla pozostałych odbiorców przyjęto w zależności od ich rodzaju i pokazano w bilansie każdej miejscowości,  wsp. nierównomierności dobowej i godzinowej przyjęto w zależności od rodzaju odbiorcy i pokazano w bilansie każdej miejscowości,  ze względu na planowane zastosowanie kanalizacji ciśnieniowej nie uwzględniono infiltracji.

Wyniki obliczeń dla każdego sołectwa przedstawiono w poniższych tabelach (Tab. 1 – Tab. 12).

Tabela 1. Bilans ścieków - sołectwo Bieńkowice Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Bieńkowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 198 0,10 1,2 2,5 19,80 23,76 2,48 0,69 Suma 19,80 23,76 2,48 0,69

Tabela 2. Bilans ścieków - sołectwo Drwinia Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Drwinia [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 837 0,10 1,2 2,5 83,70 100,44 10,46 2,91 Plebania mieszk. 1 0,10 1,2 2,5 0,10 0,12 0,01 0,00 UG/OSP/DL prac. 43 0,02 1,2 2,8 0,86 1,03 0,12 0,03 Szkoła prac., ucz. 203 0,02 1,2 2,8 4,06 4,87 0,57 0,16 Obiekty turystyczne miejsc 20 0,10 1,1 1,8 2,00 2,20 0,17 0,05 Obiekty produkcyjne prac. 30 0,03 1,1 3,0 0,90 0,99 0,12 0,03 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 29 0,02 1,1 3,0 0,58 0,64 0,08 0,02 Suma 92,20 110,29 11,53 3,20 Tabela 3. Bilans ścieków - sołectwo Dziewin Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Dziewin [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 1148 0,10 1,2 2,5 114,80 137,76 14,35 3,99 Dom Nauczyciela/Leśniczówka mieszk. 8 0,10 1,2 2,5 0,80 0,96 0,10 0,03 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Ośrodek zdrowia prac. 12 0,03 1,1 2,5 0,36 0,40 0,04 0,01 Ośrodek zdrowia pacj. 120 0,02 1,3 2,5 2,40 3,00 0,31 0,09 Szkoła prac., ucz. 138 0,02 1,2 2,8 2,76 3,31 0,39 0,11 Obiekty produkcji prac. 13 0,03 1,1 3,0 0,39 0,43 0,05 0,01 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 31 0,02 1,1 3,0 0,62 0,68 0,09 0,02 Suma 122,15 146,56 15,33 4,26

8 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 4. Bilans ścieków - sołectwo Gawłówek Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Gawłówek [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 462 0,10 1,2 2,5 46,20 55,44 5,78 1,60 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 9 0,02 1,1 3,0 0,18 0,20 0,02 0,01 Suma 46,40 55,66 5,80 1,61

Tabela 5. Bilans ścieków - sołectwa Grobla i Trawniki Norma Ilość ścieków Qd śrQd max Qh max Ilość zużycia Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Grobla i Trawniki [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s]

Mieszkańcy osoba 249 0,10 1,2 2,5 24,90 29,88 3,11 0,86

Dom Nauczyciela/Leśniczówka mieszk. 7 0,10 1,2 2,5 0,70 0,84 0,09 0,02

Plebania mieszk. 2 0,10 1,2 2,5 0,20 0,24 0,03 0,01 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Ośrodek zdrowia prac. 12 0,03 1,1 2,5 0,36 0,40 0,04 0,01 Ośrodek zdrowia pacj. 120 0,02 1,3 2,5 2,40 3,00 0,31 0,09 Szkoła prac., ucz. 178 0,02 1,2 2,8 3,56 4,27 0,50 0,14 Obiekty turystyczne miejsc 50 0,10 1,1 1,8 5,00 5,50 0,41 0,11 Obiekty produkcji prac. 6 0,03 1,1 3,0 0,18 0,20 0,02 0,01 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 67 0,02 1,1 3,0 1,34 1,47 0,18 0,05 Suma 38,66 45,82 4,70 1,31

Tabela 6. Bilans ścieków - sołectwo Ispina Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Ispina [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 382 0,10 1,2 2,5 38,20 45,84 4,78 1,33 Szkoła prac., ucz. 28 0,02 1,2 2,8 0,56 0,67 0,08 0,02 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Obiekty usługowe (np. sklepy) , 6 0,02 1,1 3,0 0,12 0,13 0,02 0,00 Suma 38,90 46,67 4,87 1,35

Tabela 7. Bilans ścieków - sołectwo Mikluszowice Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Mikluszowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 847 0,10 1,2 2,5 84,70 101,64 10,59 2,94

Plebania/Zgromadzenie Sióstr mieszk. 8 0,10 1,2 2,5 0,80 0,96 0,10 0,03

Szkoła prac., ucz. 460 0,02 1,2 2,8 9,20 11,04 1,29 0,36 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Obiekty produkcji prac. 10 0,03 1,1 3,0 0,30 0,33 0,04 0,01 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 36 0,02 1,1 3,0 0,72 0,79 0,10 0,03 Suma 95,74 114,79 12,12 3,37

9 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 8. Bilans ścieków - sołectwo Niedary Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Niedary [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 310 0,10 1,2 2,5 31,00 37,20 3,88 1,08 Suma 31,00 37,20 3,88 1,08

Tabela 9. Bilans ścieków - sołectwo Świniary Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Świniary [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 384 0,10 1,2 2,5 38,40 46,08 4,80 1,33 Szkoła prac., ucz. 97 0,02 1,2 2,8 1,94 2,33 0,27 0,08 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Ośrodek zdrowia prac. 8 0,03 1,1 2,5 0,24 0,26 0,03 0,01 Ośrodek zdrowia pacj. 80 0,02 1,3 2,5 1,60 2,00 0,21 0,06 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 20 0,02 1,1 3,0 0,40 0,44 0,06 0,02 Suma 42,60 51,14 5,37 1,49

Tabela 10. Bilans ścieków - sołectwo Wola Drwińska Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Wola Drwińska [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 297 0,10 1,2 2,5 29,70 35,64 3,71 1,03 Suma 29,70 35,64 3,71 1,03

Tabela 11. Bilans ścieków - sołectwo Wyżyce Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Wyżyce [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 329 0,10 1,2 2,5 32,90 39,48 4,11 1,14 Suma 32,90 39,48 4,11 1,14

Tabela 12. Bilans ścieków - sołectwo Zielona Norma Ilość ścieków Ilość Qd śrQd max Qh max Jednostka zużycia Nd Nh jednostek miejscowość: Zielona [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 199 0,10 1,2 2,5 19,90 23,88 2,49 0,69 UG/OSP/DL prac. 1 0,02 1,2 2,8 0,02 0,02 0,00 0,00 Obiekty produkcji prac. 55 0,03 1,1 3,0 1,65 1,82 0,23 0,06 Obiekty usługowe (np. sklepy) prac. 3 0,02 1,1 3,0 0,06 0,07 0,01 0,00 Suma 21,63 25,79 2,73 0,76 Zbiorcze zestawienie ilości ścieków z podziałem na planowane zlewnie (plan aglomeracji) przedstawiono w poniższej tabeli 13.

10 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 13. Bilans ścieków - Gmina Drwinia

Ilość ścieków Q Q Q Lp. d śr d m ax h max

GMINA DRWINIA [m3/d] [m3/d] [m3 /h] [m3/h] [dm3/s] Zlewnia I - Dziewin 1 Drwinia 92,2 110,3 4,6 11,5 3,20 2Dziewin122,2 146,6 6,1 15,3 4,26 3Gawłówek 46,4 55,7 2,3 5,8 1,61 4 Grobla i Trawniki 119,7 143,0 6,0 14,8 4,12 5Ispina 38,9 143,0 6,0 14,8 4,12 6Mikluszowice 95,7 114,8 4,8 12,1 3,37 7 Świniary 42,6 51,1 2,1 5,4 1,49 8 Zielona 21,6 25,8 1,1 2,7 0,76 Suma 579,3 790,3 32,9 82,5 22,9 Zlewnia II - Niedary 9Bieńkowice 19,8 23,8 1,0 2,5 0,69 10 Niedary 31,0 37,2 1,6 3,9 1,08 11 Wola Drwińska 29,7 35,6 1,5 3,7 1,03 12 Wyżyce 32,9 39,5 1,6 4,1 1,14 Suma 113,4 136,1 5,7 14,2 3,9 Razem zlewnia I i II (cała Gmina Drwinia) Suma 692,7 926,4 38,6 96,7 26,9 5.2. Równoważna liczba mieszkańców

Równoważną liczbę mieszkańców w każdym sołectwie oszacowano na podstawie liczby mieszkańców i liczby miejsc noclegowych. W łącznej liczbie RLM uwzględniono również ścieki pochodzące z podmiotów produkcyjnych, usługowych i użyteczności publicznej przyjmując średnie 3 stężenie w ściekach SBZT5= 400 mg/dm . Podsumowanie danych dotyczących ilości wytwarzanych ścieków, ilości mieszkańców wraz z miejscami noclegowymi oraz RLM w poszczególnych sołectwach Gminy Drwinia wraz z podziałem na planowane zlewnie przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela 14. Ilość ścieków, mieszkańców i RLM dla poszczególnych sołectw

Liczba mieszkańców Qd śr RLM Lp. Sołectwo i miejsc noclegowych

[m3/d] [mk] [RLM] Zlewnia I - Dziewin 1 Drwinia 92,2 858 901 2 Dziewin 122,2 1 156 1 200 3Gawłówek 46,4 462 463 4 Grobla i Trawniki 119,7 1 118 1 170 5 Ispina 38,9 382 387 6 Mikluszowice 95,7 855 923 7 Świniary 42,6 384 412 8 Zielona 21,6 199 211 suma 579,3 5 414 5 667 Zlewnia II - Niedary 9Bieńkowice 19,8 198 198 10 Niedary 31,0 310 310 11 Wola Drwińska 29,7 297 297 12 Wyżyce 32,9 329 329 suma 113,4 1 134 1 134 Razem zlewnia I i II (cała Gmina Drwinia) suma 692,7 6 548 6 801

11 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia 6. ANALIZA WARIANTÓW ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW

6.1. Opis analizowanych rozwiązań

Analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej przeprowadzono w czterech wariantach. W każdym z wariantów założono, że sanitacja będzie dotyczyła:  6 361 mieszkańców (wraz z miejscami noclegowymi),  700 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków.

WARIANT I W wariancie I zakłada się budowę dwóch systemów ciśnieniowej kanalizacji sanitarnej, wraz z dwiema oczyszczalniami ścieków, obejmujących obszar całej Gminy, co pozwoli na podłączenie około 97,5% ogólnej liczby budynków w Gminie. System I odprowadzał będzie ścieki do oczyszczalni zlokalizowanej we wschodniej części miejscowości Dziewin, niedaleko rzeki Drwinki, która stanowić będzie docelowy odbiornik ścieków oczyszczonych. System ten obejmie swoim zasięgiem następujące miejscowości: Drwinia, Dziewin, Gawłówek, Grobla, Ispina, Mikluszowice, Świniary, Trawniki i Zielona. Przewidywana przepustowość oczyszczalni powinna wynosić około 600 m3/d. System ten oparto o koncepcję kanalizacji tych terenów zawartą we wniosku do POIŚ. System II odprowadzał będzie ścieki do oczyszczalni zlokalizowanej w północnej części miejscowości Niedary, w pobliżu rzeki Raby, do której odprowadzane będą ścieki oczyszczone. Ten system obejmie miejscowości: Bieńkowice, Niedary, Wola Drwińska oraz Wyżyce. Dodatkowo możliwe będzie także przyłączenie miejscowości Uście Solne, leżącej na terenie Gminy Szczurowa, na wschodnim brzegu rzeki Raby. Projektowana oczyszczalnia powinna mieć przepustowość około 200 m3/d. Ze względu na znikome deniwelacje terenu wykonanie kanalizacji w systemie grawitacyjnym jest bardzo trudne ze względów finansowych i technicznych. W związku z tym, jako rozwiązanie przyjęto technologię ciśnieniową. Wiąże się to z koniecznością budowy przydomowych pompowni ścieków przy podłączanych do kanalizacji budynkach. W zależności od wybranej technologii (pompy wirowe, wyporowe) może zachodzić konieczność budowy kilku - kilkunastu przepompowni sieciowych, co pozwoli sprawnie transportować ścieki do oczyszczalni. Dodatkowym argumentem przemawiającym za systemem ciśnieniowym jest to, że na terenie gminy Drwinia nie funkcjonuje żaden system kanalizacyjny. W przypadku włączeń do istniejących systemów kanalizacyjnych np. grawitacyjnych mogłoby dochodzi do wydobywania się nieprzyjemnych zapachów. W przypadku gminy Drwinia system kanalizacyjny może być zaprojektowany i budowany od początku do końca jako jednolity i kompletny a także identyczny dla każdego z odbiorców. Przyjęty zakres do realizacji – sieć kanalizacji sanitarnej:  Liczba podłączonych mieszkańców (wraz z m. nocl.): 6 361 mk.  Liczba przyłączy: 1 452 szt.  Łączna dł. ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej: 86 905 m  sieciowe przepompownie ścieków: 11 szt.  przydomowe pompownie ścieków: 1 452 szt.

12 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

WARIANT II Podobnie jak wariant I, wariant II zakłada skanalizowanie wszystkich sołectw i przyłączenie około 97,5% ogółu budynków. System ciśnieniowej kanalizacji sanitarnej w tym wariancie odprowadzać będzie ścieki do jednej wspólnej oczyszczalni, zlokalizowanej w północnej części sołectwa Niedary, niedaleko rzeki Raby, do której odprowadzane będą ścieki oczyszczone. Przepustowość tej oczyszczalni powinna wynieść około 800 m3/d. Technologię ciśnieniową wybrano ze względu na znikome zróżnicowanie ukształtowania terenu. Wariant II, podobnie jak Wariant I, pozwala na podłączenie do sieci również, sąsiadującej z Niedarami, miejscowości Uście Solne. Wariant ten oparto w dużej mierze na projekcie aglomeracji „Drwinia – Niedary”, dokonano jedynie zmiany niektórych tras sieci kanalizacyjnej. Przyjęty zakres do realizacji – sieć kanalizacji sanitarnej:  Liczba podłączonych mieszkańców (wraz z m. nocl.): 6 361 mk.  Liczba przyłączy: 1 452 szt.  Łączna dł. ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej: 86 612 m.  sieciowe przepompownie ścieków: 11 szt.  przydomowe pompownie ścieków: 1 452 szt.

Pozostałe budynki nie przewidziane do podłączenia do sieci kanalizacyjnej posiadają na chwilę obecną własne oczyszczalnie przydomowe. Ewentualne pojedyncze budynki, które mogłyby nie zostać objęte siecią kanalizacyjną przy realizacji tego wariantu powinny zostać wyposażone w oczyszczalnie przydomowe. W analizach dla wariantu I i II nie uwzględniono budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. WARIANT III Ostatni z wariantów opartych o budowę systemu kanalizacji sanitarnej zakłada skanalizowanie jedynie większych miejscowości, cechujących się gęstszą zabudową, a co za tym idzie większą ilością mieszkańców na kilometr sieci. W tym wariancie kanalizacja w technologii ciśnieniowej obejmie sołectwa: Drwinia, Dziewin, Gawłówek i Mikluszowice. Ścieki kierowane będą do oczyszczalni ścieków zlokalizowanej we wschodniej części Dziewina. Powinna ona mieć przepustowość na poziomie około 400 m3/d. Na pozostałych terenach założono budowę przydomowych, przyobiektowych lub lokalnych, grupowych oczyszczalni ścieków. Przyjęty zakres do realizacji – sieć kanalizacji sanitarnej:  Liczba podłączonych mieszkańców (wraz z m. nocl.): 3 244 mk.  Liczba przyłączy: 754 szt.  Łączna dł. ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej: 31 029 m.  sieciowe przepompownie ścieków: 4 szt.  przydomowe pompownie ścieków: 754 szt.

Przyjęty zakres do realizacji – przydomowe oczyszczalnie ścieków:  Liczba POŚ: 712 szt. Liczba obsługiwanych mieszkańców: 3 118 mk.

13 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

WARIANT IV Wariant IV zakłada rezygnację z planów budowy gminnej sieci kanalizacyjnej wraz z dużą oczyszczalnią. W wariancie tym głównie dla celów porównawczych założono budowę oczyszczalni przydomowych lub przyobiektowych na terenie całej gminy. Przyjęty zakres do realizacji – przydomowe oczyszczalnie ścieków:  Liczba POŚ: 1 452 szt.  Liczba obsługiwanych mieszkańców: 6 361 mk.

Wersja podstawowa tego rozwiązania oparta jest w całości na rozwiązaniach indywidualnych. Dodatkowe warianty tworzyć można poprzez wykorzystanie małych, lokalnych rozwiązań oczyszczalni grupowych, które obsługiwać mogą kilka sąsiadujących ze sobą domów, pojedyncze osiedla czy nawet całe wsie. Opis dostępnych na rynku technologii z tego zakresu oraz przykładowe instalacje wraz z ich ceną i parametrami przedstawione są w „Katalogu rozwiązań przydomowych i grupowych oczyszczalni ścieków”. Szczegółowe zakresy rzeczowo – finansowe dla sieci kanalizacyjnej z uwzględnieniem wskaźników koncentracji i inwestycyjnych w podziale na zadania – sołectwa przedstawiono w załącznikach od 1 do 3.

6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych dla rozważanych opcji

Nakłady inwestycyjne oszacowano wskaźnikowo, w oparciu o publikacje tj. Informacyjny zestaw wskaźników nakładów na obiekty budowlane Orgbud – Serwis; Biuletynu cen obiektów budowlanych – obiekty inżynieryjne Sekocenbud; Wartość kosztorysowa inwestycji – wskaźniki cenowe (ceny z III kwartału 2012 r.) oraz o doświadczenie Konsultanta. W skład kosztów inwestycyjnych wchodzą:  Koszty w zakresie prac podstawowych dotyczące robót budowlanych,  Koszty prac projektowych,  Koszty na nadzór inwestorski.

W wycenie szacunkowej za wykonanie poszczególnych elementów robót sieci kanalizacyjnej przyjęto następujące średnie ceny:  rurociągi kan. ciśn. ø90÷160mm: 380 PLN x 1 m.  rurociągi kan. ciśn. ø40÷75mm: 280 PLN x 1 m.  przepompownia sieciowa: 150 000 PLN x 1 szt.  pompownia przydomowa: 12 000 PLN x 1 szt.

Nakłady na roboty budowlane związane z budową oczyszczalni ścieków oszacowano wstępnie w oparciu o analizę stanu istniejącego oraz na podstawie koncepcji i dokumentacji opracowywanych przez Konsultanta dla podobnych obiektów. Przyjęto następujące koszty robót:  wariant I – budowa OŚ Niedary 200 m3/d – 2 400 000 PLN (w tym przypadku przyjęto podział kosztów w następujący sposób: Gmina Drwinia 60%, Gmina Szczurowa 40%). – budowa OŚ Dziewin 600 m3/d – 6 600 000 PLN,  wariant II – budowa oczyszczalni 800 m3/d – 8 000 000 PLN, (w tym przypadku przyjęto podział kosztów w następujący sposób: Gmina Drwinia 90%, Gmina Szczurowa 10%).  wariant III – budowa OŚ Dziewin 400 m3/d – 4 600 000 PLN.

Jako nakłady na roboty związane z budową kompletnej przydomowej oczyszczalni ścieków przyjęto 15 000 PLN. Do oszacowania nakładów na dokumentację projektową przyjęto następujące wskaźniki:  projekt kanalizacji: 3 % kosztów robót bud.

14 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

 projekt oczyszczalni ścieków: 5 % kosztów robót bud.  projekt POŚ: 4 % kosztów robót bud.

Jako nakłady na nadzór inwestorski przyjęto 2% kosztów robót budowlanych dla kanalizacji i oczyszczalni ścieków, dla przydomowych oczyszczali założono 1%. Zakresy rzeczowo – finansowe dla każdego z wariantów dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej, wraz ze wskaźnikami koncentracji, przedstawiono w załącznikach. W tabelach 15 – 18 przedstawiono podsumowanie podstawowych parametrów i zakresów rzeczowo – finansowych dla każdego z wariantów.

15 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 15. Nakłady inwestycyjne - wariant I Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych Rodzaj inwestycji Nowi Wsk. Łaczne Nakłady Nakłady L.p. Do wsk. Liczba POŚ Roboty Dok. (wariant I) odbiorcy Łączna koncentracji Nadzór nakłady inwestycyjne inwestycyjne koncentracji budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci na mk [mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Sieć kanalizacji 1 sanitarnej ‐ zlewnia OŚ 5 279 69 408 69 408 76 41 720 044 1 251 601 834 401 43 806 046 631 8 298 Dziewin Sieć kanalizacji 2 sanitarnej ‐ zlewnia OŚ 1 082 17 497 17 497 62 9 651 958 289 559 193 039 10 134 556 579 9 366 Niedary Przyd. oczyszcz. 3 ścieków Budowa OŚ Dziewin 3 6 600 000 330 000 132 000 7 062 000 600 m3/d Budowa OŚ Niedary 200 m3/d (40% 4 1 440 000 72 000 28 800 1 540 800 kosztów inwest. Gminy Szczurowa 5 Razem: 59 412 001 1 943 160 1 188 240 62 543 402

16 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 16. Nakłady inwestycyjne - wariant II Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych

Rodzaj inwestycji Nowi Wsk. Nakłady Nakłady L.p. Do wsk. Liczba POŚ Roboty Dok. Łaczne nakłady (wariant II) odbiorcy Łączna koncentracji Nadzór inwestycyjne inwestycyjne koncentracji budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci na mk

[mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Sieć kanalizacji 1 6 361 86 612 86 612 0 73 51 260 390 1 537 812 1 025 208 53 823 409 621 8 461 sanitarnej Budowa OŚ Niedary 800 m3/d (10% 2 7 200 000 360 000 144 000 7 704 000 kosztów inwest. Gminy Szczurowa) 3 Razem: 58 460 390 1 897 812 1 169 208 61 527 409

Tabela 17. Nakłady inwestycyjne - wariant III Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych

Rodzaj inwestycji Nowi Wsk. Nakłady Nakłady L.p. Do wsk. Liczba POŚ Roboty Dok. Łaczne nakłady (wariant III) odbiorcy Łączna koncentracji Nadzór inwestycyjne inwestycyjne koncentracji budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci na mk

[mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Sieć kanalizacji 1 3 244 31 029 31 029 105 21 061 917 631 858 421 238 22 115 013 713 6 817 sanitarnej Przyd. oczyszcz. 2 3 118 712 10 676 654 427 066 106 767 11 210 487 ścieków Budowa OŚ Dziewin 3 4 600 000 230 000 92 000 4 922 000 400 m3/d 4 Razem: 36 338 571 1 288 924 620 005 38 247 500

17 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 18. Nakłady inwestycyjne - wariant IV Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych

Rodzaj inwestycji Nowi Wsk. Nakłady Nakłady L.p. Do wsk. Liczba POŚ Roboty Dok. Łaczne nakłady (wariant IV) odbiorcy Łączna koncentracji Nadzór inwestycyjne inwestycyjne koncentracji budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci na mk

[mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Sieć kanalizacji 1 sanitarnej Przyd. oczyszcz. 2 6 361 1452 21 784 247 871 370 217 842 22 873 459 3 596 ścieków 3Budowa OŚ 4 Razem: 21 784 247 871 370 217 842 22 873 459

18 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych dla rozważanych opcji

Jako główne składniki kosztów eksploatacyjnych dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej przyjęto:  koszty energii związane z pracą przepompowni  kosztów konserwacji, remontów i napraw.

Koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej przez przepompownie obliczono na podstawie ilości pompowanych ścieków oraz przyjmując średni wskaźnik zużycia energii przez każdą pompownię sieciową wynoszący 0,2 kWh/m3. W przypadku pompowni przydomowych przyjęto 0,4 kWh/m3. Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh Koszty energii związane z pracą przepompowni dla poszczególnych wariantów przedstawiono w tabelach 19 – 21.

Tabela 19. Koszty energii na pracę pompowni - wariant I Ilość Zużycie Koszty Przepompownie pompowanych energii na pompownia L.p. ścieków ścieków dobę na dobę (wariant I) [m3/d] [kWh/d] [PLN/d] 1 Drwinia 315,00 63,00 37,80 2 Dziewin 538,57 107,71 64,63 3 Gawłówek 46,40 9,28 5,57 4 Grobla i Trawniki 98,75 19,75 11,85 5Ispina 38,90 7,78 4,67 6 Mikluszowice 142,10 28,42 17,05 7 Świniary 201,20 40,24 24,14 8 Zielona 222,80 44,56 26,74 Pompownie przydomowe 492,00 196,80 118,08 suma - Dziewin 517,54 310,53 9 Bieńkowice 82,40 16,48 9,89 10 Wola Drwińska 62,60 12,52 7,51 11 Wyżyce 32,90 6,58 3,95 Pompownie przydomowe 88,80 35,52 21,31 suma ‐ Niedary 71,10 42,66 Suma 588,64 353,19

19 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Tabela 20. Koszty energii na pracę pompowni - wariant II Ilość Zużycie Koszty Przepompownie pompowanych energii na pompownia L.p. ścieków (wariant II) ścieków dobę na dobę [m3/d] [kWh/d] [PLN/d] 9 Bieńkowice 19,80 3,96 2,38 1 Drwinia 438,85 87,77 52,66 2 Dziewin 264,25 52,85 31,71 3 Gawłówek 46,40 9,28 5,57 4 Grobla i Trawniki 98,75 19,75 11,85 5Ispina 38,90 7,78 4,67 6 Mikluszowice 142,10 28,42 17,05 7 Świniary 661,66 132,33 79,40 10 Wola Drwińska 82,40 16,48 9,89 11 Wyżyce 32,90 6,58 3,95 8 Zielona 460,48 92,10 55,26 Pompownie przydomowe 580,80 232,32 139,39 Suma 689,62 413,77

Tabela 21. Koszty energii na pracę pompowni - wariant III Ilość Zużycie Koszty Przepompownie pompowanych energii na pompownia L.p. ścieków (wariant III) ścieków dobę na dobę [m3/d] [kWh/d] [PLN/d] 1 Drwinia 92,20 18,44 11,06 2 Dziewin 315,77 63,15 37,89 3 Gawłówek 46,40 9,28 5,57 4 Mikluszowice 142,14 28,43 17,06 Pompownie przydomowe 301,60 120,64 72,38 Suma 239,94 143,97 Koszty dotyczące konserwacji, remontów i napraw dla kanalizacji ciśnieniowej współpracującej z przydomowymi pompowniami ścieków przyjęto jako 1,0 % wartości nakładów inwestycyjnych. Koszty związane z eksploatacją przydomowej oczyszczalni ścieków oszacowano przyjmując następujące założenia:  0,25 m3/mk*rok – ilość gromadzonych osadów w osadnikach przydomowych oczyszczalni ścieków  35 PLN/m3 – jednostkowy koszt wywozu i przeróbki w/w osadów  0,5 kWh/m3 – ilość zużywanej energii przez przydomową oczyszczalnię ścieków (np. przez pompownię, kompresor itp. w zależności od typu oczyszczalni)  150 PLN – koszty preparatu bakteryjnego na jedną oczyszczalnię na 1 rok.

Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh. Jako jednostkowy koszt oczyszczania ścieków na oczyszczalni przyjęto 2,0 PLN/m3.

20 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC)

Porównanie wariantów pod względem ich efektywności kosztowej powinno brać pod uwagę takie elementy jak:  uzyskany efekt w ujęciu wartościowym (efekt ekologiczny),  koszty realizacji inwestycji,  koszty eksploatacji i utrzymania wytworzonego majątku.

Jako metodę finansowego i ekonomicznego porównywania opcji, można wskazać porównanie obliczenia wartości wskaźnika DGC – dynamicznego kosztu jednostkowego dla analizowanych wariantów. Jest to wskaźnik opracowany i wykorzystywany w niemieckim banku KfW, który od wielu lat dofinansowuje inwestycje infrastrukturalne, wykorzystywany jest także w przypadku inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Dynamiczny koszt jednostkowy jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom. Inaczej ujmując, można powiedzieć, że DGC pokazuje, jaki jest techniczny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Koszt ten jest wyrażony w złotówkach na jednostkę efektu ekologicznego. W przypadku gospodarki ściekowej, gdzie miarą efektu ekologicznego może być ilość oczyszczonych ścieków, wskaźnik będzie miał miano PLN/m3. Wskaźnik DGC informuje, która z analizowanych opcji inwestycyjnych wykazuje się w przyjętym okresie analizy najlepszą efektywnością kosztową, co oznacza, że im mniejsza wartość wskaźnika, tym mniejszy łączny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Dodatkowo, odnosząc wyniki analizy DGC do projektów infrastrukturalnych, których realizacja ma na celu uzyskanie określonych korzyści społecznych, środowiskowych i ekonomicznych dla społeczeństwa, wartość wskaźnika informuje, który z analizowanych wariantów będzie korzystny z punktu widzenia lokalnych społeczności – im mniejsza wartość wskaźnika tym mniej zasobów musi zostać zaangażowanych w celu uzyskania określonych korzyści społeczno-ekonomicznych. W analizie dla przedmiotowego przedsięwzięcia posłużono się następującymi założeniami:  wartość wskaźnika DGC obliczono oddzielnie dla każdego analizowanego wariantu w zakresie gospodarki ściekowej,  za efekt ekologiczny przyjęto ilości ścieków oczyszczonych z terenów objętych planami sanitacji,  za okres odniesienia przyjęto lata 2015-2044, czyli 30 lat od roku poniesienia pierwszego wydatku inwestycyjnego (czyli przy założeniu rozpoczęcia prac projektowych w roku 2015),  stopę dyskontową przyjęto na poziomie 5%, z uwagi na fakt, iż kalkulacje przeprowadzono w cenach stałych,  oszacowano wstępny harmonogram, koszty realizacji inwestycji oraz koszty eksploatacyjne nowo wytworzonego majątku na podstawie analizy technicznej opisanej we wcześniejszych fragmentach opracowania dla każdego wariantu oddzielnie,  Stawki amortyzacji dla wytworzonego majątku przyjęto na podstawie okresu zużycia nowopowstałych środków trwałych odpowiednio dla sieci 2% (50 lat), oczyszczalni ścieków 7,5% (14 lat) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków 6,7% (15 lat).  założono odtworzenia środków trwałych w okresie odniesienia po zamortyzowaniu się poszczególnych kategorii wytworzonego majątku trwałego, przy czym na koniec okresu odniesienia wartość rezydualną (jako wartość netto środków trwałych) ujęto w kalkulacjach ze znakiem ujemnym.

Szczegółowe wyliczenia zostały załączone w formie tabelarycznej do niniejszego opracowania (w formacie pliku MS Excel). W poniższej tabeli przedstawiono wyniki obliczeń wartości wskaźników DGC dla poszczególnych analizowanych wariantów:

21 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia

Na podstawie oszacowanych nakładów inwestycyjnych oraz przewidywanych kosztów związanych z eksploatacją sieci przeprowadzono dla każdego z wariantów analizę DGC, która wykazała, iż najkorzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja Wariantu IV.

Tabela 22. Wyniki analizy DGC L.p. Kategoria Jedn. Wartość 1 Wariant I PLN/m3 20,95 2 Wariant II PLN/m3 20,56 3 Wariant III PLN/m3 14,44 4 Wariant IV PLN/m3 10,18 Źródło: opracowanie własne 7. PODSUMOWANIE

Analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej przeprowadzono zasadniczo w trzech wariantach, jako czwarty wariant dla celów porównania efektywności kosztowej założono budowę tylko oczyszczalni przydomowych czy przyobiektowych. Analiza dotyczy założonych projektów inwestycyjnych pozwalających na osiągnięcie określonego efektu ekologicznego. W każdym z wariantów przyjęto założenie, że sanitacja będzie tej samej ilości mieszkańców i tej samej ilości wytwarzanych ścieków. W analizie przyjęto, że obszar sanitacji będzie dotyczył:  6 361 mieszkańców (wraz z miejscami noclegowymi),  700 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków.

Dane dotyczące zakresu rzeczowego, kosztów inwestycyjnych, wskaźników koncentracji, wskaźników kosztowych na mieszkańca czy na mb budowanej sieci dla każdego z wariantów podano w tabelach od 15 do 18. Należy zaznaczyć, że w przypadku wariantu I i II, ze względu na założenie odprowadzania ścieków z soł. Uście Solne do planowanej oczyszczalni w Niedarach przyjęto, że część kosztów związanych z budową tej oczyszczalni pokryje Gmina Szczurowa. Koncepcyjne przebiegi sieci kanalizacyjnej przedstawiono w części graficznej raportu a szczegółowe zakresy rzeczowo – finansowe wariantów budowy sieci kanalizacyjnej wraz z wyliczonymi wskaźnikami koncentracji dla każdego z sołectw przedstawiono w załącznikach. Analiza DGC wykazała, iż korzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja Wariantu IV, tj. rozwiązania polegającego na wyposażeniu obszaru w system oczyszczalni przydomowych Należy jednak w tym kontekście podkreślić, że o ile trwałość infrastruktury liniowej wynosić może nawet powyżej 50 lat, okres technicznego zużycia oczyszczalni przydomowych wynosi od kilku do kilkunastu lat, co w długim okresie oznacza konieczność częstszego wymieniania zużytych instalacji lub ich elementów i ponoszenia związanych z tym faktem określonych kosztów. Dodatkowo w wielu miejscach budowa oczyszczalni przydomowej może być niemożliwa zew względu np. na wielkość działek i odległości pomiędzy zabudowaniami. Inną kwestią, którą należy odnotować, jest fakt, że do kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowej doliczyć trzeba koszty utrzymania całego systemu oczyszczania ścieków w taki sposób skonstruowanego. Gmina powinna zapewnić, że funkcjonujące na jej obszarze oczyszczalnie przydomowe nie powodują zanieczyszczania środowiska, a co za tym idzie:  zorganizować system bieżącej kontroli funkcjonujących oczyszczalni przydomowych,  zapewnić szczelność systemu odbioru osadów od użytkowników i przekazywania zanieczyszczeń na oczyszczalnię zbiorczą,  uwzględnić w polityce taryfowej stawki za odbiór nieczystości w taki sposób, aby zapewniona została zasada „zanieczyszczający płaci”.

Należy także odnotować, że oszacowanie kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowych nie jest proste do uśrednienia, z uwagi na fakt, że ryzyko finansowe związane z utrzymaniem tego typu instalacji praktycznie w całości spoczywa na właścicielu i bezpośrednim użytkowniku. W sytuacji, gdy oczyszczalnia przydomowa ulegnie większej awarii, należy się liczyć z tym, że jednorazowo mogą wystąpić duże koszty napraw i remontów (np. przy awarii dmuchawy nawet rzędu kilkuset 22 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia złotych), dodatkowo przy ograniczonych możliwościach korzystania w okresie serwisu. System zbiorczy w dużej mierze tego typu ryzyko zdejmuje z użytkownika i przenosi je na operatora. W przypadku oczyszczalni przydomowych występuje ponadto koszt ekonomiczny w postaci zaangażowania czasu własnego na bieżące przeglądy i monitorowanie instalacji, co nie ma wprost przełożenia na koszty finansowe, ale powinno być brane pod uwagę przy próbach porównania kosztów funkcjonowania poszczególnych systemów odprowadzania ścieków. Trudno też w przypadku oczyszczalni przydomowych ocenić z kosztowego punktu widzenia ryzyko sprawnego utrzymania systemu oraz dotrzymania wymogów w zakresie jakości środowiska, które w sporym wymiarze przeniesione są na bezpośrednich użytkowników, podobnie, jak większe jest bezpośrednie zaangażowanie własnej pracy mieszkańców. Jako indywidualny sposób gromadzenia ścieków dopuszczalne jest również stosowanie na obszarze Gminy zbiorników bezodpływowych tzw. szamb jako metody sanitacji, jednak pod warunkiem, że w tej sytuacji ścieki będą z obsługiwanego obszaru odprowadzone i oczyszczone zgodnie z wymogami umożliwiającymi zachowanie norm w zakresie jakości środowiska. Niezbędne będzie zatem w takim wypadku zdefiniowanie przez Gminę celów i zadań oraz delegowanie odpowiednich kompetencji, aby zorganizować i sfinansować system zarządzania, który zapewni odbiór ścieków z zamieszkałych obszarów w zakresie umożliwiającym utrzymanie jakości środowiska na wymaganym poziomie. Powinno się w tym zakresie wziąć pod uwagę przynajmniej następujące kwestie:  zewidencjonowanie szamb pod katem ich stanu i wieku oraz zdefiniowanie na tej podstawie ewentualnych działań odtworzeniowych wraz z oszacowaniem ich kosztów w odpowiednim horyzoncie czasowym,  dla pozostawionych do użytkowania obiektów zapewnienie, że szamba są szczelne, użytkowane w taki sposób, aby nie powodować zanieczyszczenia środowiska oraz opróżniane z odpowiednią częstotliwością,  wyposażenie oczyszczalni ścieków w stację zlewną o parametrach umożliwiających przyjęcie określonej ilości nieczystości,  zapewnienie taboru pojazdów umożliwiającego obsługę całego obszaru w zakresie transportu zanieczyszczeń z odpowiednią częstotliwością,  stworzenie systemu odbioru i płatności umożliwiającego odpowiednią ewidencję należności, aby zachowana została zasada „zanieczyszczający płaci”.

Decyzja o pozostawieniu określonej ilości szamb na analizowanym obszarze powinna być skorelowana z podjętymi decyzjami w zakresie sanitacji oraz możliwościami organizacyjno- kosztowymi Gminy w zakresie umożliwiającym organizację ww. systemu. Powyższe rozwiązanie analizowano w początkowym stadium rozważań, jednak z uwagi na brak realnych podstaw dla przeprowadzenia dostatecznie dobrze umotywowanej, uzasadnionej i kompletnej wyceny, odstąpiono od szczegółowych kalkulacji w powyższym zakresie. Mając jednak na względzie wyniki analizy DGC dla wariantów, można wnioskować, że koszty funkcjonowania systemu opartego o zbiorniki bezodpływowe będą kształtowały się na poziomie wynoszącym ok. 25 zł/m3 (w zależności od przyjętych założeń). Alternatywą do przeanalizowanych możliwości sanitacji obszarów poza siecią mogą być także tzw. osiedlowe czy przyobiektowe oczyszczalnie ścieków dla np. 200 - 400 mieszkańców. Szczegółowe kalkulacje w tym zakresie powinny być wykonywane po określeniu możliwości lokalizacji takiej oczyszczalni (dostępność terenu, akceptacja społeczna). Bazując na wynikach analizy DGC dla wariantów, można wnioskować, że koszty funkcjonowania systemu opartego o małych oczyszczalniach osiedlowych będą kształtowały się na poziomie wyższym od oczyszczalniami przydomowych ale powinny być niższe w porównaniu do systemu kanalizacyjnych na dużych obszarach o małych wskaźnikach koncentracji. W takim przypadku system taki powinien być traktowany jako zbiorczy system kanalizacyjny obsługiwany przez operatora. W przypadku prowadzenia sieci kanalizacyjnej należy mieć na uwadze, że w przypadku niemożliwości prowadzenia sieci po gruntach gminnych (np. drogach) coraz trudniej w takich wypadkach o uzyskanie bezpłatnej zgody właścicieli prywatnych na poprowadzenie takiej inwestycji

23 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia po ich terenach. Na tym etapie nie brano pod uwagę kosztów związanych z wykupem gruntów pod przepompownie czy kosztów związanych z opłatami za służebność przesyłu. Powyższe kwestie, a w szczególności realne możliwości finansowe i inwestycyjne Gminy, powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu ostatecznych decyzji w zakresie rozwiązań programowych w danym horyzoncie czasowym.