Podsumowanie Siódmej Kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014) Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014) Redakcja Adam Kirpsza Paweł Musiałek Dariusz Stolicki kraków 2015 Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014) Redakcja: Adam Kirpsza Paweł Musiałek Dariusz Stolicki Recenzja: dr hab. Marta Witkowska dr hab. Arkady Rzegocki, prof. UJ dr hab. Marcin Mazur Projekt okładki: Szymon Drobniak Skład: Aleksandra Winiarska Korekta: Monika Buraczyńska Publikacja dofinansowana ze środków: Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydziału Matematyki i Informatyki UJ, Fundacji Bratniak i Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego. Publikacja wydana przy wsparciu merytorycznym Centrum Badań Ilościowych nad Polityką UJ oraz Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego. Nakład: 170 egzemplarzy © Copyright by: Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych oraz Wydział Matematyki i Informatyki UJ ISBN: 978-83-63910-60-0 AT Wydawnictwo ul. Gabrieli Zapolskiej 38/405 30-126 Kraków www.atwydawnictwo.pl Spis treści 7 Wstęp Część I. Ogólna działalność Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji Janusz Józef Węc 13 Pozycja Parlamentu Europejskiego w reżimie traktatu lizbońskiego Krzysztof Szczerski, Bartłomiej Telejko 39 Ewolucja roli Parlamentu Europejskiego w systemie politycznym UE Dariusz Stolicki 53 Działalność ustawodawcza Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji w ujęciu ilościowym Adam Kirpsza 83 Selekcja sprawozdawców w siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego Wojciech Słomczyński, Dariusz Stolicki 109 Sługa dwóch panów: frakcyjne i narodowe przesłanki głosowania posłów w PE Dariusz Stolicki 139 Spójność grup politycznych w Parlamencie Europejskim siódmej kadencji Wojciech Słomczyński, Dariusz Stolicki 163 Interesy narodowe w Parlamencie Europejskim siódmej kadencji część Ii. Działalność Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji w wybranych politykach sektorowych Unii Europejskiej Tomasz Grzegorz Grosse 207 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec negocjacji wieloletnich ram finansowych Alicja Malewska, Robert Mężyk 225 Parlament Europejski siódmej kadencji a zmiany architektury Unii Gospodarczej i Walutowej Ewa Bojenko-Izdebska 247 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec polityki spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE Bartłomiej Telejko 261 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec wspólnej polityki handlowej UE Andrzej Perzyna 277 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec wspólnej polityki rolnej UE Adam Jaskulski 301 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec polityki transportowej UE Paweł Musiałek 323 Parlament Europejski siódmej kadencji (2009–2014) wobec polityki energetycznej UE Tomasz Młynarski 349 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec polityki klimatycznej i ochrony środowiska UE Dominika Kwiecień 365 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec polityki rozwojowej i humanitarnej Unii Europejskiej Paweł Musiałek 383 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec wybranych zagadnień z obszaru WPZiB Maciej Stępka 415 Parlament Europejski siódmej kadencji (2009–2014) wobec Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO) UE Wojciech Deptuła 433 Parlament Europejski siódmej kadencji wobec ochrony praw człowieka w UE część Iii. Analiza aktywności posłów do Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji Adam Kirpsza 455 Analiza aktywności posłów do Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji w zakresie frekwencji w głosowaniach, pytań parlamentarnych i przemówień plenarnych Michał Dulak 483 Ranking polskich posłów do Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji (2009–2014) 499 Wnioski i rekomendacje Wstęp W 2014 r. zakończyła się siódma kadencja Parlamentu Europejskiego, która rozpoczęła się w 2009 r. Pod co najmniej trzema względami był to szczególnie ważny okres dla Unii Europejskiej i samego Parlamentu. Po pierwsze, 1 grudnia 2009 r. wszedł w życie Traktat z Lizbony, który dokonał istotnej zmiany zasad funkcjonowania Unii Europejskiej. Parla- ment Europejski znalazł się w nowej, ambiwalentnej sytuacji. Z jednej strony, jego kom- petencje prawodawcze uległy znacznemu poszerzeniu, przez co uzyskał on bezpreceden- sową możliwość kształtowania prawodawstwa wtórnego UE na równi z Radą. Z drugiej strony zaś, pojawiła się silna presja ze strony Rady i Komisji, aby Parlament był odpowie- dzialnym prawodawcą, który nie forsuje swoich preferencji za wszelką cenę, ale zawsze dąży do kompromisu satysfakcjonującego wszystkie strony. Parlament stanął zatem przed nowym problemem: jak pogodzić swoje interesy z postawą odpowiedzialnego prawodaw- cy? Po drugie, siódma kadencja PE była już drugą od czasu wielkiego rozszerzenia UE w 2004 r. W szóstej kadencji PE (2004–2009) posłowie z nowych państw członkowskich, według badań, odgrywali marginalne znaczenie w procesie legislacyjnym1. Zakładano, że w siódmej kadencji to się zmieni: deputowani z nowych krajów nabrali doświadczenia, nabyli esprit de corps oraz zinternalizowali wewnątrz- i międzyinstytucjonalne normy de- cyzyjne. Lata 2009–2014 miały być prawdziwym testem ich kompetencji i dojrzałości. Po trzecie, w latach 2009–2014 Unia Europejska koncentrowała się na poszukiwaniu rozwią- zań oraz zapobieganiu konsekwencjom kryzysu ekonomicznego, jaki wybuchł w 2007 r. na świecie. Ze względu na rozszerzenie kompetencji przez Traktat z Lizbony Parlament został włączony w ten proces, przez co mógł kształtować antykryzysową legislację UE. Celem książki, którą oddajemy w Państwa ręce, jest analiza działalności i wpływu na le- gislację UE Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji. Skoncentrowaliśmy się w niej na trzech pytaniach badawczych. Po pierwsze, jak wyglądała ogólna działalność ustawodaw- cza i nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego w tym okresie? Po drugie, jaki wpływ miał Parlament Europejski na kształt legislacji UE w najważniejszych politykach UE? Po trzecie, jak wyglądała aktywność posłów do Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji? 1 Zob. S. Hurka, M. Kaeding, Report allocation in the European Parliament after eastern enlarge- ment, „Journal of European Public Policy” 2012, vol. 19, no. 4, p. 512–529; M. Kaeding, S. Hurka, Where are the MEPs from the accession countries? Rapporteurship assignments in the European Parliament after Enlargement, „EIPASCOPE” 2010, no. 2, p. 23. 8 Wstęp Książkę podzieliliśmy na trzy części. Odpowiedź na pierwsze pytanie badawcze znaj- duje się w części pierwszej. Zebrano w niej artykuły analizujące generalną działalność ustawodawczą i nieustawodawczą Parlamentu w kilku obszarach. Część otwiera artykuł Janusz Węca, w którym autor wyszczególnia główne zmiany wprowadzone przez Traktat z Lizbony i dowodzi, że traktat ten znacząco umacnia rolę Parlamentu Europejskiego w systemie instytucjonalnym UE. W drugim artykule Krzysztof Szczerski i Bartłomiej Telejko dokonują analizy politologicznej ewolucji pozycji Parlamentu w systemie poli- tycznym UE po Traktacie z Lizbony, koncentrując się zwłaszcza na kwestiach równowagi wewnętrznej oraz źródłach legitymizacyjnych tego systemu. W kolejnym artykule Dariusz Stolicki przedstawia analizę ilościową działalności ustawodawczej i nieustawodawczej PE w latach 2009–2014. Następnie Adam Kirpsza przeprowadza analizę empiryczną, w której identyfikuje główne czynniki wpływające na uzyskiwanie przez posłów funkcji sprawozdawcy projektu w trakcie siódmej kadencji PE. Kolejne trzy artykuły są ze sobą powiązane. Ich celem jest ustalenie za pomocą metod ilościowych, w jakim stopniu głos posła był determinowany w badanym okresie stanowiskiem jego frakcji, a w jakim inte- resem narodowym, zwłaszcza w przypadku konfliktu między nimi. W pierwszym z tych artykułów Wojciech Słomczyński i Dariusz Stolicki omawiają kwestie teoretyczne i meto- dologiczne, opracowując współczynniki pomiaru spójności ugrupowań oraz przesunięć narodowych w głosowaniach. W drugim artykule Dariusz Stolicki implementuje pierw- szy z powyższych współczynników w celu opisu spójności grup politycznych w trakcie siódmej kadencji PE oraz identyfikacji czynników, które wpływały na nią w tym okresie. W trzecim artykule, zamykającym omawianą część, ponownie Wojciech Słomczyński i Dariusz Stolicki wykorzystują drugi z powyższych wskaźników, aby zanalizować prze- sunięcia narodowe poszczególnych grup narodowych w Parlamencie Europejskim siód- mej kadencji oraz przetestować hipotezy wyjaśniające różnice przesunięć narodowych między wybranymi kategoriami krajów członkowskich. Część druga zawiera odpowiedź na drugie pytanie badawcze. Zawarto w niej artykuły analizujące działalność Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji w wybranych po- litykach sektorowych Unii Europejskiej. Głównym przedmiotem zainteresowania auto- rów jest określenie wpływu PE na kształt najważniejszych legislacji uchwalonych w tych obszarach w latach 2009–2014 oraz sformułowanie rekomendacji na przyszłość dla PE i polskich decydentów. W omawianej części zostały zbadane pod tym kątem następujące dziedziny funkcjonowania UE: proces uchwalania wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 (Tomasz Grzegorz Grosse), zmiany architektury Unii Gospodarczej i Waluto- wej (Alicja Malewska i Robert Mężyk), polityka spójności gospodarczej, społecznej i tery- torialnej UE (Ewa Bojenko-Izdebska), polityka handlowa (Bartłomiej Telejko), polityka rolna (Andrzej Perzyna), polityka transportowa (Adam Jaskulski), polityka energetyczna (Paweł Musiałek), polityka klimatyczna i ochrony środowiska (Tomasz Młynarski), po- lityka rozwojowa i humanitarna (Dominika Kwiecień), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (Paweł Musiałek),