DE SCHEEPSSLOPERIJ TE BURGERVLOTBRUG P.T. Klant

Bij het doorlezen van de Zijper Courant vanaf 1879 werd mijn belangstelling gewekt voor de telkens te- Jan Muijs, geboren te Schoorl op 27 februari 1845 als rugkerende advertenties over de verkoop van sloop- zoon van Jan Muijs en Antje Delver trouwde op 19 hout van schepen. Meestal staat ook de naam van het september 1874 in de met Gerritje Roggeveen, schip erbij waarvan het hout afkomstig is. Dit was geboren Twisk circa 1854, dochter van Cornelis Rog- destijds ook aanleiding voor een artikel over het geveen en Aaltje van Viersen. Jan Muijs van 1845 barkschip ‘Jacob Roggeveen’. werd bij zijn huwelijk ‘koopman’genoemd, later De sloop betreft in hoofdzaak houten schepen. werd dit ‘commissionair’. De ijzeren schepen deden hun intrede, vandaar. Het is echter bekend dat er ook enige ijzeren schepen Moeilijk zoeken en toch veel gegevens gesloopt zijn. Hoe? Geen idee! Omdat de schepen, meestal gekocht door C. Constant en J. Muis, overal in het land werden aangeschaft, is het een probleem om de aktes van koop te achterhalen. Je weet meestal niet waar je zoe- ken moet. Over de schepen zelf is nog wel het nodige te vinden. Een fantastisch mooi hulpmiddel is het door de Stichting Nederlandse Kaaphoornvaarders uitgegeven en door de heer G.N. Bouma samenge- stelde boek getiteld ‘Lijst van Nederlandse Koop- vaardijschepen’ (niet meer te koop). Het beslaat de periode 1820 tot 1900. Een boek met ongeveer 10.000 namen van Nederlandse schepen. Van deze schepen zijn zoveel mogelijk bijzonderheden vermeld zoals bouwjaar, bouwplaats, eigenaren, kapiteins enz. Daarnaast werden gegevens gevonden in het jaarboek over hetzelfde onderwerp door Sweijs, het Nieuw Notarieel Archief aanwezig in het Regionaal Archief te en andere bronnen. De lijst is beslist niet compleet omdat alleen de advertenties als bron dien- den. De genoemde data zijn niet de sloopdata, maar Wie waren de handelaren en de slopers? de data van de Zijper Courant waarin ik de eerst ge- In Burgervlotbrug werden aankoop en sloop jaren- plaatste advertentie tegenkwam. De sloopdata liggen lang gedaan door Cornelis Constant en Jan Muijs. dus vroeger. Wat weten we van deze mannen? Zonder er nu te Van de volgende schepen heb ik (nog) niets kunnen diep op in te gaan volgen hier toch wat gegevens over vinden: SINE (1887), SINI (1887), TEVREDEN- de geslachten Constant en Muijs. HEID (1896), MICHEL ANGELO DI PIVI (1898), THORWARNER (1901), ANNETTE JANTINA Op 13 augustus 1836 trouwde in de Zijpe Jan (1903), CHARLOTTE ANNA (1904), AUGUST Constant (weduwnaar van Eva Hopman, 55 jaar en (1905) en CARMOLITA (1907). zoon van Jacob Constant en Dieuwertje Boontjes) Op de in , en met IJda Glas (weduwe van Rens Constant, 34 jaar, ’t Zand gesloopte schepen, kom ik nog terug. dochter van Pieter Glas en Grietje Rommers) Vóór haar tweede huwelijk was IJda een tijd wedu- we. In die periode raakte zij zwanger en op 29 juni 1836 werd in de Zijpe Cornelis geboren. Cornelis kreeg dus als achternaam Glas. In de huwelijksakte van Jan Constant en IJda Glas werd Cornelis echter ‘gewettigd’ en kreeg daardoor de achternaam Constant. Cornelis Constant trouwde op 22 september 1860 in de Zijpe met Elsje Veer, geboren op 10 juni 1836 in de Zijpe. Zij was een dochter van Dirk Veer en Trijntje Hoogvorst. Dirk Veer, geboren in de Zijpe was een zoon van Pieter Veer en Elsje Waterdrinker. Trijntje Hoogvorst, geboren te Groet, was een doch- ter van Gerrit Hoogvorst en Antje Rentenaar. Dirk en Trijntje trouwden te Zijpe op 22 januari 1831. Als beroep van Cornelis werd vermeld ‘scheepssloper’.

15. In 1876 werd het schip gekocht door D. Mulder & Zn. te Winscho- ten en kreeg de naam JOHANNA MARGARETHA. Kapitein was J.H. Jonker. In 1880 werd eigenaar W. Sypkens te Oostwold en kapi- tein H.J. Jonker. In 1881 werd eigenaar J.J. Koerts te Pekela en de kapitein bleef H.J. Jonker. De naam veranderde niet. In 1882 werd eigenaar/kapitein R. Verbeek te Lemmer. In 1883 werd de naam veranderd in KRASNAPOLSKI en werd eigenaar S. Spannenburg te Lemmer. Kapitein was van 1883 t/m 1886 R. Verbeek. In 1886 werd het schip te Burgervlotbrug gesloopt.

08/08/1886 Barkschip DE VIER GEBROEDERS Het schip werd in 1869 te Amsterdam gebouwd en mat 660 ton OM. Eigenaar was J.H.A.E. Meyjes te Amsterdam. Van 1869 t/m 1886 was kapitein C. van der Zee. In 1886 werd het schip te Burgervlot- Nu de in Burgervlotbrug gesloopte schepen voor zover ik ze brug gesloopt. op dit moment achterhaald heb: 28/03/1887 Barkschip JACOB ROGGEVEEN 27/05/1883 Barkschip SURINAME Het schip werd in 1863 te Amsterdam gebouwd en mat 700 ton OM Het schip heette oorspronkelijk GRAAF VAN HOGENDORP, en had 3 masten. Het schip werd gebouwd in opdracht van Jeremias het werd in Rotterdam gebouwd in 1840 en mat 335 ton OM1. Het Meyer & Zn. te Amsterdam. In 1864 was kapitein J. Vos van Mar- schip werd in dienst gesteld in 1842 onder kapitein D. de Haas. De ken, in 1872 J.C. Rolff, in 1873 J. Vos van Marken, in 1874 J.C. Rolff bouw werd in opdracht van G.F.G. van Oordt te Rotterdam ver- en in 1879 J.G. Spiegelberg. In 1880 werd het schip gekocht door J. richt. In 1847 was kapitein F. van Hees en in 1854 H. van Hees. In Dekker Jz. te Westzaan en werd J.J. Sluisman kapitein. De laatste 1855 kocht Bos van Maane en Co. te Rotterdam het schip en veran- was ook mede-eigenaar. In 1887 werd het schip te Burgervlotbrug derde de naam in VIJF VRIENDEN. Van 1856 t/m 1868 was kapi- gesloopt. Zie het artikel in de Zijper Historie Bladen van mei 1998, tein C. Johan, van 1869 t/m 1879 was kapitein J. Verwey. In 1880 nr. 3, blz. 17, handelend over het barkschip ‘Jacob Roggeveen’. kocht F. Smelt en Zn. het schip en veranderde de naam in SURINAME. Kapitein werd C. Ouwehand, hij bleef dit t/m 1883. 17/06/1888 Schoenerbrik ANTJE VISSER In dit jaar is het schip gesloopt te Burgervlotbrug. Het schip werd in 1861 gebouwd in Glasgow en mat 258 ton OM. Het droeg toen de naam van MARKLAND. In 1868 werd J.S. 04/05/1884 Brikschip DE ONDERNEMING Visser uit Lemmer eigenaar en werd kapitein L.J. de Jonge, in 1870 Het schip heette oorspronkelijk FELICITAS, het werd in Danzig was kapitein G.G. Smit en in 1888 was de laatste opnieuw kapitein. gebouwd in 1857 en mat 189 ton OM. Het schip werd in 1860 eigen- Eigenaar was toen F.L. Drenth te Pekela. Het schip werd in 1888 te dom van H. Rietveld te Amsterdam en kreeg de naam DE ONDER- Burgervlotbrug gesloopt. NEMING. In 1860 was kapitein H. Trip, in 1864 W. Feenstra, in 1871 C.L. van der Veen en van 1881 t/m 1884 H.J. de Weerd. In 1884 25/11/1888 Barkschip ZWERVER werd het schip verkocht en gesloopt te Burgervlotbrug. Het schip werd in 1860 te Aberdeen onder de naam van STRATH- DON afgeleverd en mat 1010 ton OM. In 1881 werd eigenaar N. 10/05/1885 Barkschip WAALSTROOM Brantjes uit Purmerend en kapitein T.L. Jaarsma. Het schip kreeg de In 1853 te Amsterdam gebouwd. Het mat 412 ton OM. De bouw naam ZWERVER. In 1886 was kapitein J.G. Grilk. In 1888 werd het gebeurde in opdracht van A. Graadt van Roggen te Amsterdam. In schip verkocht en gesloopt te Burgervlotbrug. 1854 was kapitein J.O. Wijnmalen. In 1855 was kapitein J.F. Graadt van Roggen. In 1857 ging het schip over in handen van Jeremias 05/05/1889 Barkschip JOHANNA Meyer en Zn. te Amsterdam en was kapitein P.W.B. Mellink. In 1864 Het schip werd in 1863 in Yarmouth gebouwd en kreeg de naam was kapitein L. van Duyn, in 1865 C. de Groot, in 1869 K. Drijver, LYMAN CANN en mat 637 ton OM. In 1883 was Joh. Meyjes te in 1872 H.B. Manje, in 1879 T. Drayer, in 1880 T.J. Ridder, in 1884 Amsterdam eigenaar en kapitein was D.T. Visser. Het schip kreeg de B. Manje. In 1885 werd het schip gesloopt te Burgervlotbrug. naam JOHANNA. In 1887 was kapitein B. Klip, in 1888 J.T. Steffens en in 1889 T.J. Visser. In hetzelfde jaar werd het schip te 24/01/1886 Barkschip DE ONDERNEMING Burgervlotbrug gesloopt. Het schip heette oorspronkelijk JACOBA & CHRISTINA, het werd in 1852 te Amsterdam gebouwd in opdracht van G.W. van Bar- neveld & Kooy te Amsterdam en mat 453 ton OM. In 1853 was ka- pitein A. van Oosteroom, in 1854 J.C. Berk, in 1860 F.P.J. Jaski, in 1866 D. Gaaff, in 1871 J.J.W. Steevert en van 1872 t/m 1874 P.J. Mul- der. In 1875 kocht Burlage & Schuhmacher te Amsterdam het schip en werd de naam TRIPLEX. Kapitein was van 1875 t/m 1882 H.H. van Wijk, in 1883 was dit R. Rab. In 1884 ging het schip over in han- den van H. Rietveld te Amsterdam en in 1885 werd de naam veran- derd in ONDERNEMING. In 1884 was H.J. de Weerd kapitein. In 1885 werd het schip te Burgervlotbrug gesloopt.

16/05/1886 Brikschip KRASNAPOLSKI Het schip heette oorspronkelijk THE BROTHERS, het werd in Sunderland gebouwd in 1863 en mat 296 ton OM.

16. 19/06/1892 Barkschip EGBERT & NICOLAAS 04/02/1894 Barkschip NOORD-HOLLAND Het schip werd in 1856 te Papendrecht gebouwd en kreeg de naam Het schip werd in 1855 in Alblasserdam gebouwd en kreeg eerst de LANDBOUW. Het schip mat 725 ton OM. Eigenaar werd in 1857 naam MAARTEN VAN ROSSUM. Het schip was eigendom van Vaesen & Steinhaus te Rotterdam. Kapitein werd P.A. Kleynenberg, Van Overzee & Co. te Rotterdam. Het schip mat 723 ton OM. In in 1866 was dit A. Sissingh, in 1871 G. Jansen Gzn., in 1873 A. Sis- 1856 was kapitein G.F. Rijken, in 1858 P.F. Rijken, in 1860 A. van der singh en van 1877 t/m 1881 M. van der Werff. In 1881 werd het schip Eijk, in 1861 P.F. Rijken, in 1863 A. van der Eijk, in 1864 J.P.C. gekocht door J. & J. Vinke te Amsterdam en werd kapitein W.W. Gerrebrands, in 1868 C. Laseur, in 1870 A. Boon, 1872 t/m 1879 Visser. De naam werd veranderd in EGBERT & NICOLAAS. Van A. Huizer. In 1880 ging het schip over in eigendom van W. Smit te 1882 t/m 1891 was kapitein M.G.G. Fenenga. In 1891 werd het schip Purmerend en kreeg de naam NOORD-HOLLAND. Van 1880 t/m verkocht en gesloopt te Burgervlotbrug. 1894 was kapitein T.B. Bloos. Het schip werd in 1894 te Burgervlot- brug gesloopt. 22/01/1893 Barkschip GERRIT & WILLEM Het 3-mastschip werd in 1856 te Alblasserdam gebouwd onder de 21/05/1895 Barkschip AUGUSTE naam HONINGBIJ. In 1857 was eigenaar J. van Delft te Overschie Het schip werd in 1850 in Vegesack gebouwd en had een inhoud van en kapitein A.M. van Marion. In 1859 was Goedknegt kapitein en in 762 ton OM. In 1886 was het eigendom van S. van der Klei te 1860 en 1867 J. van der Valk. In 1871 was kapitein H.P. Dil en in Heveskes. Kapitein op het schip was van 1886 t/m 1895 P. Arkema. 1874 J. van Leeuwen. In 1895 werd het schip gesloopt te Burgervlotbrug. In 1877 werden J. & J. Vinke te Amsterdam eigenaren en kreeg het schip de naam GERRIT & WILLEM. Kapitein was van 1877 t/m 30/03/1902 3-Mastschoener HILLECHIENA HELENA 1892 T.W. Visser. In 1889 werd nog eigenaar Vinke & Co.. Het schip Het schip heette oorspronkelijk NUOVO S. MARCO. Het schip werd in 1892 te Burgervlotbrug gesloopt. werd in 1867 te Varazze gebouwd en kreeg de naam alsvoren. In 1888 werd eigenaar G.G. Albers Sz. te Farmsum (Gr.). Het schip werd NIJVERHEID genaamd. Van 1888 t/m 1892 was kapitein R. Balkema. Van 1893 t/m 1900 werd kapitein/eigenaar E.P. Brouwer Stichting Nederlandse Kaaphoornvaarders uit Farmsum. Het schip kreeg de naam HILLECHIENA HELE- NA. In 1900 was kapitein G. Drewes en eigenaar E.P. Brouwer. In Iets meer over de Stichting Nederlandse Kaap- 1902 zou het schip gesloopt zijn te . Dit was vermoedelijk hoornvaarders: Ik maak hiervoor gebruik van Burgervlotbrug. een gedeelte van de beschrijving van de stichting die nieuwe leden thuisbezorgd krijgen. 10/01/1903 Barkschip JAN SYBRAND “Kaap Hoorn is de zuidpunt van het Ameri- Het schip werd in 1863 in Hammelwarden gebouwd en mat 304 ton kaanse continent, ver uitstekend in het storm- OM. Het werd onder de naam van NORDSJOEN in de vaart achtige zeegebied van de ‘roaring forties’, de gebracht. In 1890 was het eigendom van P.T. Nijhoff te Farmsum en bulderende westenwinden. Deze kaap lag op de kreeg als naam JAN SYBRAND. Kapitein was in 1890 J.J. Valom. laatste routes waar zeilende vrachtschepen nog In 1894 was J. Veldman kapitein en in 1899 was dit L. Veldman. In exploitabel waren, zoals de graanvaart van Aus- 1903 werd het schip te Burgervlotbrug gesloopt. tralië en de nitraatvaart van Chili naar Europa. Op die reizen was de ronding van Kaap Hoorn 18/12/1898 Barkschip DINA het dieptepunt in het zware bestaan van de op- Het schip werd in 1868 in Bordeaux gebouwd en mat 411 ton OM. varenden en tegelijk het hoogtepunt van hun Het kwam in de vaart onder de naam van ST. JEAN BAPTISTE. zeemanschap. In 1884 was het eigendom van Van Gijn & Co te Nieuwediep. Kapi- Zeelui die dit hebben meegemaakt voelen zich tein in 1884 was C.H. Smit en in 1885 F. Coerkamp. Het schip kreeg verbonden. Dit heeft in 1937 geleid tot de op- de naam DINA. In 1887 werd kapitein/eigenaar H.B. Kruize te richting (in Frankrijk) van de ‘Amicale Interna- Delfzijl. In 1896 werd eigenaar L. van der Wal te Farmsum. Kapitein tionale des Capitaines au Long Cours Cap Hor- was in 1896 R. Drewes. Het schip werd in 1898 te Delfzijl afgekeurd. niers’. Na de tweede wereldoorlog, toen de zeil- Vervolgens werd het door het sloopbedrijf in Zaandam gekocht en te vaart was verdwenen, ontstonden in verschillen- Burgervlotbrug gesloopt. de landen secties van de Amicale. Het lidmaat- schap werd na enige tijd toegankelijk voor allen 09/08/1903 3-mastbarkschip ANNETTE JANTINE die - in welke rang ook - Kaap Hoorn op Het schip was in 1878 te Apenrade gebouwd en onder de naam vrachtvarende zeilschepen hadden gerond. ELISE in de vaart gebracht. Het schip mat 513 ton. In 1888 werd De Vereniging van Nederlandse Kaap-Hoorn- P.T. Nijhoff te Farmsum eigenaar en wijzigde de naam in vaarders is in 1959 opgericht. De vereniging ANNETTE JANTINE. Kapitein in 1888 was A. van Dijk. Van 1897 heeft een tijd van bloei gekend met bijna 100 t/m 1901 was L.B. Smit kapitein. In 1903 is het schip gesloopt te nog levende Kaap-Hoornvaarders. Zij gaf een Burgervlotbrug. tijdschrift uit waarin herinneringen van de leden werden gepubliceerd. In 1979 is de laatste reünie De tonnenmaat, voor zover het alleen volgens Oude Meting bekend van ‘echte’ leden gehouden. In 1985 werd de was, had een gemiddelde inhoud van 2,214 m3. uitstervende vereniging omgezet in een stich- ting, die zich ten doel stelt de herinnering levend te houden aan de grote zeilvaart, in het 1: Vóór 1875 is de tonnage vermeld in tonnen OM (= Oude Meting), bijzonder aan die rond Kaap Hoorn.” en daarna in tonnen Nieuwe Meting

17.