Objaśnienia Do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PA Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY PA Ń STWOWY INSTYTUT BADAWCZY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJA ŚNIENIA DO MAPY GEO ŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1 : 50 000 Arkusz MIESZKOWICE (384) Warszawa 2008 Autorzy: plansza A: Andrzej Stoi ński *, Barbara Pra Ŝak *, Dariusz Wieczorek * plansza B: Izabela Bojakowska **, Anna Pasieczna**, Paweł Kwecko **, Hanna Tomassi-Morawiec **, Krystyna Bujakowska *** Główny koordynator MG śP: Małgorzata Sikorska-Maykowska ** Redaktor regionalny planszy A: Bogusław B ąk ** Redaktor regionalny planszy B: Anna Gabry ś-Godlewska** Redaktor tekstu: Joanna Szyborska-Kaszycka ** * GEOCONSULT Sp. z o.o., ul. Mielczarskiego 139/143, 25-611 Kielce ** Pa ństwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa *** POLGEOL SA, ul. Berezy ńska 39, 03-908 Warszawa ISBN Copyright by PIG and M Ś, Warszawa 2008 Spis tre ści I. Wst ęp (A. Stoi ński) .................................................................................................................. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza (A. Stoi ński, D. Wieczorek)............................ 4 III. Budowa geologiczna (A. Stoi ński, D. Wieczorek)................................................................ 6 IV. Zło Ŝa kopalin (A. Stoi ński, D. Wieczorek) ........................................................................... 9 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin (A. Stoi ński, D. Wieczorek).......................................... 10 VI. Perspektywy i prognozy wyst ępowania kopalin (A. Stoi ński, D. Wieczorek).................... 12 VII. Warunki wodne (A. Stoi ński, D. Wieczorek) .................................................................... 14 1. Wody powierzchniowe............................................................................................. 14 2. Wody podziemne...................................................................................................... 15 VIII. Geochemia środowiska.................................................................................................... 17 1. Gleby (A. Pasieczna, P. Kwecko) ............................................................................. 17 2. Osady (I. Bojakowska) ............................................................................................. 20 3. Pierwiastki promieniotwórcze (H. Tomassi-Morawiec) .......................................... 22 IX. Składowanie odpadów (K. Bujakowska) ............................................................................ 25 X. Warunki podło Ŝa budowlanego (A. Stoi ński, D. Wieczorek) .............................................. 30 XI. Ochrona przyrody i krajobrazu (B. Pra Ŝak) ....................................................................... 31 XII. Zabytki kultury (B. Pra Ŝak) .............................................................................................. 37 XII. Podsumowanie (A. Stoi ński, K. Bujakowska) ................................................................... 39 XIV. Literatura......................................................................................................................... 40 I. Wst ęp Arkusz Mieszkowice Mapy geo środowiskowej Polski w skali 1:50 000 (MG śP) został wykonany w firmie GEOCONSULT Kielce w 2008 roku (plansza A0 oraz Pa ństwowym In- stytucie Geologicznym i Przedsi ębiorstwie Geologicznym POLGEOL SA (plansza B). Przy jego opracowywaniu wykorzystano materiały archiwalne i informacje zamieszczone na arku- szu Mieszkowice Mapy geologiczno-gospodarczej Polski, w skali 1:50 000 (MGGP), wyko- nanym w 1999 roku w Przedsi ębiorstwie Geologicznym w Krakowie (Woli ński, 1999). Ni- niejsze opracowanie powstało zgodnie z „Instrukcj ą opracowania Mapy geo środowiskowej Polski” (Instrukcja..., 2005). Mapa geo środowiskowa Polski zawiera dane zgrupowane w sze ściu warstwach infor- macyjnych: kopaliny, górnictwo i przetwórstwo kopalin, wody powierzchniowe i podziemne, ochrona powierzchni ziemi (warstwy tematyczne: geochemia środowiska, składowanie odpa- dów), warunki podło Ŝa budowlanego oraz ochrona przyrody i zabytków kultury. Mapa adre- sowana jest przede wszystkim do instytucji, samorz ądów terytorialnych i administracji pa ń- stwowej zajmuj ących si ę racjonalnym zarz ądzaniem zasobami środowiska przyrodniczego. Analiza jej tre ści stanowi pomoc w realizacji postanowie ń ustaw o zagospodarowaniu prze- strzennym i prawa ochrony środowiska. Informacje zawarte w mapie mog ą by ć wykorzysty- wane w pracach studialnych przy opracowywaniu strategii rozwoju województwa oraz pro- jektów i planów zagospodarowania przestrzennego, a tak Ŝe w opracowaniach ekofizjogra- ficznych. Przedstawiane na mapie informacje środowiskowe stanowi ą ogromn ą pomoc przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz planów gospodarki odpadami. Materiały do wykonania mapy zebrano w Zachodniopomorskim Urz ędzie Wojewódz- kim w Szczecinie, Urz ędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie, Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Szczecinie, starostwach powiatowych w Gryfinie i My śliborzu, w urz ędach miast i gmin, w Centralnym Archiwum Geologicznym w Warszawie, Instytucie Uprawy Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach oraz u u Ŝytkowników złó Ŝ. Zebrane informacje uzupełniono zwiadem terenowym przeprowa- dzonym we wrze śniu-pa ździerniku 2008 roku. Mapa wykonywana jest w wersji cyfrowej. Informacje dotycz ące złó Ŝ kopalin zostały zamieszczone w kartach informacyjnych opracowanych dla potrzeb komputerowej bazy da- nych o zło Ŝach i wyst ąpieniach kopalin. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Granice obszaru arkusza Mieszkowice wyznaczaj ą współrz ędne geograficzne 14º15’– 14º30’ długo ści wschodniej i 52º40’–52º50’ szeroko ści północnej. Około 30% obszaru arku- sza w jego południowo-zachodniej cz ęś ci, znajduje si ę poza granicami pa ństwa polskiego. Pod wzgl ędem administracyjnym obszar arkusza znajduje si ę w województwie zachod- niopomorskim, w powiecie gryfi ńskim i obejmuje zachodni ą cz ęść gminy i miasta Mieszko- wice, południowo-wschodni kraniec gminy Cedynia, południow ą cz ęść gminy Mory ń. Połu- dniowo-wschodnia cz ęść obszaru arkusza nale Ŝy do powiatu my śliborskiego – gminy Bolesz- kowice. Według fizyczno-geograficznej regionalizacji (Kondracki, 2001), obszar arkusza usytu- owany jest w obr ębie: Równiny Gorzowskiej, nale Ŝą cej do makroregionu Pojezierzy Połu- dniowopomorskich, oraz Kotliny Freienwaldzkiej, b ędącej cz ęś ci ą Pradoliny Toru ńsko- Eberswaldzkiej (fig. 1). Równina Gorzowska rozpo ściera si ę na południe od pojezierza My- śliborskiego i maksymalnego zasi ęgu fazy pomorskiej zlodowacenia Wisły, oraz na wschód od Kotliny Freienwaldzkiej. Równina ta jest w wi ększo ści sandrem usypanym podczas fazy pomorskiej ostatniego zlodowacenia, z wynurzaj ącymi si ę miejscami wzgórzami morenowy- mi (np. na zachód od Mieszkowic). Wysoko ść równiny wynosi od 40 do 60 m n.p.m., nato- miast wzgórza morenowe dochodz ą do wysoko ści 77,4 m. Region ten przecinaj ą dopływy Odry: Słubia, Kurzyca i My śla. Wyst ępuje tu szereg niewielkich jezior wytopiskowych: Je- ziora Siegniewskie stanowi ące rezerwat przyrody, jezioro Małe, Linowe i Kaczorze. Kotlina Freienwaldzka, oddzielona wyra źną kraw ędzi ą od Równiny Gorzowskiej, roz- po ściera si ę głównie na lewym brzegu Odry, na terytorium Niemiec. Na terenie Polski nale Ŝy do niej w ąski pas doliny na prawym brzegu Odry od Kostrzyna do Kostrzynka. W obr ębie arkusza jest to równinny obszar akumulacji osadów rzecznych, cz ęsto zatorfiony, przylegaj ą- cy bezpo średnio do Odry. Znajduj ą si ę tutaj szerokie rozlewiska, uj ściowych odcinków rzeki Słubi i Kurzycy. Dolin ę Odry pokrywaj ą w przewadze gleby madowe i błotne, rozwijaj ące si ę w warun- kach bardzo wysokiego poziomu wód gruntowych. Jest to głównie obszar ł ąk. W rejonach wyst ępowania piaszczystych tarasów i na wysoczyznach polodowcowych, wyst ępuj ą gleby darniowo-bielicowe i bielicowe, poro śni ęte w przewadze lasem sosnowym. Według podziału klimatycznego Gumi ńskiego, obszar ten nale Ŝy do dzielnicy nadno- teckiej. Ma on charakter przej ściowy pomi ędzy chłodn ą i do ść obficie zraszan ą dzielnic ą po- morsk ą, a cieplejsz ą i such ą dzielnic ą środkow ą. Jest tutaj 107–108 dni z przymrozkami, a dni 4 mro źnych 30–35. Średnia roczna temperatura wynosi +8ºC. Opady wynoszą około 550 do 600 mm w roku. Czas trwania pokrywy śnie Ŝnej trwa 38 do 50 dni. Zaznacza si ę tutaj do ść cz ęste wyst ępowanie silnych wiatrów. Długo ść okresu wegetacyjnego wynosi 200 do 215 dni. Fig. 1. Poło Ŝenie arkusza Mieszkowice na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (2002) 1 – granica podprowincji, 2 – granica makroregionu, 3 – granica mezoregionu, 4 – granica pa ństwa Prowincja Ni Ŝ Środkowoeuropejski (31) Podprowincja Pobrze Ŝa Południowobałtyckie (313) Mezoregiony makroregionu Pobrze Ŝe Szczeci ńskie (313.2–3): 313.24 – Dolina Dolnej Odry, Podprowincja Pojezierza Południowobałtyckie (314–316) Mezoregiony makroregionu Pojezierza Zachodniopomorskie (314.4): 314.41 – Pojezierze My śliborskie Mezoregiony makroregionu Pojezierza Południowopomorskie (314.6–7): 314.61 – Równina Gorzowska Mezoregiony makroregionu Pradolina Toru ńsko-Eberswaldzka (315.3): 315.31 – Kotlina Freienwaldzka (Oderbruch), 315.33 Kotlina Gorzowska Mezoregiony makroregionu Pojezierze Lubuskie (315.4): 315.42 – Pojezierze Łagowskie 5 Głównym źródłem utrzymania mieszka ńców tego rejonu jest rolnictwo. Przemysł ma niewielkie znaczenie – s ą to zakłady z bran Ŝy stolarskiej i drzewnej