wydanie 2012 Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju

Miody braci Burnat z Pogórza Prowadzona przez Kornela trafiające w ręce odbiorców i Błażeja Burnat z Choj- produkty cechowały się nika „Pasieka Wędrowna” najwyższą jakością. posiada trzypokoleniową – Jedną z metod podno- tradycję rodzinną. Bracia szenia wydajności pasiek oraz czerpią doświadczenia pozyskania najlepszych odmia- od swoich przodków, nowych miodów jest przewo- którzy wprowadzili ich żenie uli na obfite pożytki w tajniki pszczelarstwa. – zdradza Kornel. – Dlatego prowadzimy pasiekę wędrowną Dzisiaj, korzystając z ich zlokalizowaną na Pogórzu bezcennych wskazówek łączą Ciężkowicko–Rożnow - w pasiece tradycję z nowo- skim. Miód pozyskiwany jest czesnymi technologiami, z 300-pniowej pasieki, stacjo- o których nieustannie dowia- nującej w kilkunastu miejscach, dują się uczestnicząc w szko- na górzystych, nieskażonych leniach i kursach pszczelar- terenach, otoczonych lasami, skich. z dala od ulic i miast – dodaje Bracia posiadają wykształ- Błażej. cenie w dziedzinie pszcze- W ofercie posiadają szeroką larstwa, dzięki czemu gamę miodów pszczelich. Ich wiedzą jak duże znaczenie właściwości odżywczo – lecz- dla zdrowia człowieka mają nicze pomagają zachować prawdziwe miody z własnej zdrowie i witalność na długie

FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI pasieki. Dbają zatem o to, aby lata. 15 Bracia Zagórscy: Wiktor i Piotr. Na zdjęciu brakuje tylko Zygmunta Kupon konkursowy Pogórzańskie Święto Wina i Miodu Gromnik, 16 września 2012 r.

Wino z Pogórza! Imię i nazwisko: ...... sie rozproszone przygotowanie ziemi, dobór je trzy rodziny: bracia „Słownik Geograficzny Adres zamieszkania: ...... wśród łagod- odmian i prawidłowe prowa- Zagórscy – Wiktor, Piotr Królestwa Polskiego...” z II Wyrażam zgodę na publiczne ogłoszenie mojego imienia nych wzgórz dzenie plantacji możemy i Zygmunt, Mariusz Chryk pol. XIX wieku... i nazwiska oraz adresu zamieszkania, podczas rozstrzy- i pagórków. liczyć na bardzo dobre oraz Jan Piech z synem. Polichty to mała miejsco- gnięcia konkursu dn. 16 września 2012 r. podczas Pogó- WZapierające dech w pier- wyniki. Dwie winnice braci wość w gminie Gromnik, rzańskiego Święta Wina i Miodu w Gromniku oraz na publi- siach malowniczo rozpo- Dotyczy to wino- Zagórskich położone są zlokalizowana w całości kację mojego wizerunku na zdjęciu na stronach interneto- ścierające się pola, układa- gron przeznaczonych do w miejscowości Gromnik w terenie górzystym, wych organizatorów Święta. jące się w pasy, kwadraty produkcji wina jak i odmian i jedna w miejscowości z najwyżej położonym Czytelny podpis: ...... i prostokąty. Tam, gdzie ręka deserowych przeznaczonych Polichty w Gminie Gromnik. obszarem w gminie jakim jest człowieka pozbawiła ziemię do bezpośredniego spożycia. „…Polichty dawniej pasmo Suchej Góry. Teren PYTANIA KONKURSOWE: cienia drzew są winnice (zaczerpnięte z artykułu Polikta, wieś w gminie Brzo- o bogatych walorach przy- i pola zbóż. W lecie z wielu „Winiarskie eldorado” autor- zowa, powiat tarnowski. rodniczych i mikroklima- 1. Podaj dwa rodzaje win produkowanych w winnicach punktów widokowych stwa Mariusza Chryka) (…) W XV w. wieś Polythka, tycznych, położony w Ciężko- braci Zagórskich z Gromnika: ...... można podziwiać wspa- Po włączeniu Polski do w par. Brzozowa, własność wicko – Rożnowskim Parku ...... niały „dywan” różnokoloro- Unii Europejskiej i zali- Spytka z Melsztyna herbu Krajobrazowym. Znajduje się wych połaci pól uprawnych. czeniu naszego kraju do Leliwa, płaciła z 2 łanów dzie- tu Ośrodek Edukacji Ekolo- 2. Podaj dwa rodzaje miodów nektarowych: ...... Wieczorową porą świerszcze strefy A jako kraju winiar- sięcinę kapitule krakowskiej gicznej “Polichty - Sucha ...... tworzą wspaniałe muzyczne skiego, nastąpił gwałtowny po fertonie szerokich groszy Góra” i wytyczona wokół tło do relaksu i odpoczynku. wzrost chętnych do zakła- pragskich z łanu (Długosz, niego 1,5 km długości ścieżka ZASADY KONKURSU: Powyższy opis nie jest dania winnic. Wieść również L, B., I, 177). Według regi- przyrodnicza, gdzie można Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju zaprasza do wzięcia opisem włoskiej Toskanii. To głosi, że sam Ignacy Jan stru poborów powiatu obserwować trzydzieści udziału w konkursie wiedzy nt. win i miodów. W konkursie opis Pogórza! Paderewski uprawiał wino- sandeckiego z r. 1581 wieś gatunków roślin chronio- może wziąć udział każda osoba pełnoletnia, która poprawnie rośl w swojej dworskiej Polikta i Brzozowa, dzier- nych w ich naturalnych siedli- wypełni kupon konkursowy, a następnie wrzuci go do zaplom- Winiarskie eldorado posiadłości w Kąśnej Dolnej. żawiona przez Chrząstow- skach. We wsi Polichty wystę- bowanej urny konkursowej dnia 16 września 2012 r. podczas Warunki klimatyczne Również niektóre przysiółki skiego, miała 14 łanów kmie- pują trzy źródła wód mineral- Pogórzańskiego Święta Wina i Miodu w Gromniku. panujące na terenie Pogórza, w pogórzańskich miejscowo- cych, 10 zagrodników z rolą, nych – siarczkowych. Jest to Wyłonienie zwycięzcy odbędzie się podczas Pogórzań- szczególnie dobrze nasło- ściach noszą nazwy związane 8 komorników z bydłem, 5 największy naturalny wypływ skiego Święta Wina i Miodu 16 września 2012 r. w Gromniku, necznione zbocza o nachy- z uprawą winorośli. komorników bez bydła, prze- powierzchniowy wody mine- przed koncertem gwiazdy wieczoru – zespołu BACIARY. leniu południowym i połu- kupień, 1 kurnik, 2 rzemieśl- ralnej na tym terenie. dniowo - zachodnim, Gromnik ników Część należąca do Warunki klimatyczne Obecność podczas wyłonienia zwycięzcy jest obowiąz- przemawiają za zakłada- winem płynący Adama Gierałta miała 4 oraz ukształtowanie terenu kowa. W przypadku nieobecności osoby wyłonionej spośród niem winnic. Jeżeli do tego Gmina Gromnik może zagród bez roli, 1 komornika przekonało braci Zagórskich, kuponów, organizator konkursu zastrzega sobie prawo do zadbamy o odpowiedni pochwalić się aż dziewię- z bydłem (Pawiński, Małop., aby właśnie tam założyć unieważnienia kuponu i wyłonienia kolejnego zwycięzcy. wybór stanowiska, dobre cioma winnicami. Prowadzą str.145)…” swoje winnice. 2

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja wydana przez Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju, współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 – LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2 wydanie 2012 Wino z Pogórza! celu otacza się winorośl * V Święta Polskiego siatką ochronną. Wina (Janowice 2011) Ważnym elementem jest W kategorii wina białe, również zachowanie proporcji młode 2011: wielkości krzaka do ilości I miejsce - wino Solaris oraz owoców. III. miejsce – wino Muscaris - Należy dbać o jak (Winnica Demeter) największe nasłonecznienie W kategorii wina różowe: owoców poprzez usuwanie I miejsce – wino Rose 2011 zbędnych liści i pędów, dzięki (Winnica Demeter) temu owoce będą mieć większą W kategorii wina białe, słodycz i wzbogacą tym samym złoty medal: walory smakowe i aromatyczne - Solaris 2011 (Winnica wina. – mówi Wiktor Zagórski. Demeter) Rodzaj gleby również W kategorii wina białe, ma znaczenie dla smaku srebrne medale: i aromatu wina. – Najlep- - Muskaris 2011 (Winnica szym dowodem tego jest fakt, Demeter) że razem z braćmi sadzimy te - Solaris 2011 (Winnica same sadzonki winorośli, lecz Kuźnia) na innych glebach. Efektem - Ramlat 2011 (Winnica tego jest wino, które choć Sucha Góra) wyprodukowane jest z tego W kategorii wina różowe, samego gatunku winorośli, srebrne medale: ma inny bukiet smakowy. - - Rose 2011 (Winnica mówi Wiktor. Demeter)

Okres zbiorów * Majówka u Paderewskiego Główne odmiany wino- - konkurs win o Puchar rośli uprawiane w winnicy Starosty Tarnowskiego: Demeter to Solaris i Johan- - bracia Zagorscy zajęli drugie niter. i trzecie miejsce w kate- Solaris to odmiana dająca gorii win białych za wina:

FOT. WIKTOR CHRZANOWSKIbiałe owoce. – Gromadzą one „Ramlas” i „Johanniter” oraz Piotr i Wiktor Zagórscy w winnicy w Gromniku dużo cukru, dzięki czemu otrzymali nagrodę publicz- możemy wyprodukować ności za najlepsze wino. Winnice braci Praca w winnicy nego. Konieczne jest przy- Do czasu pojawienia wino pół-wytrawne lub nawet Zagórskich Wydawać by się mogło, cięcie krzaczków i popodwi- się pierwszych owoców pół-słodkie. Jest to odmiana Okres zbiorów rozpo- W 2003 r. bracia wyje- że prowadzenie winnicy to janie pędów. Wiktor uprawia należy pielęgnować wino- niemiecka, która w pierwot- czyna się we wrześniu i trwa chali do pracy za granicę lekka i przyjemna praca. Jak winorośl zgodnie ze szkołą rośl oraz podłoże. Zbędne nych warunkach, przy dużej niejednokrotnie nawet ponad w region Środkowego Renu się okazuje, nie jest wcale tak niemiecką: - przycinam cały liście i pędy muszą zostać ilości słońca daje bardzo słodkie miesiąc. W zbiorach bierze w Niemczech. Tam przez lekko. Praca winiarza trwa krzak winorośli, zostawiając usunięte. W okresie owoco- owoce. W naszych warunkach, udział cała rodzina Zagórskich, ponad 3 lata pracowali prawie cały rok. jeden wiodący pęd, który wania trzeba również zadbać gdzie ilość słońca jest umiar- przyjaciele oraz sąsiedzi. Dodać w 16-hektarowej winnicy, Już wczesną wiosną zaplatam na linkę. Następnie o ochronę przed ptakami, kowana, pozwala osiągnąć należy, że Wiktorowi w prowa- gdzie poznali technikę należy przygotować wino- z upływem czasu zaplatam które kuszone są słodkimi najlepszy smak i poziom cukru dzeniu winnicy pomaga żona. i sposoby uprawy winorośli. rośl do okresu wegetacyj- kolejne pędy. owocami winogrona. W tym w owocach. Dzięki temu zdoby- Zbiory odbywają się etapami, Zdobyta tam wiedza oraz wamy nagrody w konkursach każda odmiana zbierana jest umiejętności zaowocowały ogólnopolskich. osobno, gdyż różne są okresy po powrocie do Polski zało- Johanniter to z kolei dojrzewania winorośli. żeniem własnych winnic. odmiana odporna na złe Rodzina Zagórskich W 2007 roku powstała warunki i choroby. Wino posiada własną winiarnię, gdzie pierwsza winnica braci wymaga dłuższego okresu znajduje się mini laboratorium, Zagórskich. Dzisiaj posiadają dojrzewania, ale dzięki temu młynek, prasa oraz cała apara- razem prawie 2 ha winnic. We osiąga wspaniałe walory tura związana z produkcją wszystkich swoich winnicach smakowe. wina (do badania poziomu uprawiają winorośl deserową Jeśli już jesteśmy przy cukru, kwasowości, itp.). i przerobową. Znajdziemy nagrodach to warto wspo- Badanie należy wykonywać tam również maliny, pomi- mnieć o osiągnięciach braci 2-3 razy dziennie, kontrolując dory, jabłonie oraz borówkę Zagórskich: parametry, aby uzyskać jak amerykańską. najlepszy smak wina. Winnica Wiktora Zagór- * Święto Polskiego Wina Wino rodziny Zagór- skiego nosi imię grec- (Zielona Góra 2009) skich produkowane jest kiej bogini płodności I miejsce w konkursie win hobbystycznie dla własnych Ziemi Demeter, bogini młodych białych i czerwo- potrzeb. Okazjonalnie biorą urodzaju, ziemi uprawnej, nych (komisja sommelierów) oni udział w festynach, zbóż, rolnictwa. W winnicy w kategorii winnic produkują- festiwalach czy pokazach o powierzchni 1 ha znaj- cych do 500 l za wino „Solaris”. udostępniając swoje wino do dziemy winorośl w 9 odmia- degustacji. Mamy nadzieję, nach przerobowych oraz * Winobranie 2010 że uwarunkowania prawne w około 40 odmianach dese- (Zielona Góra) pozwolą w przyszłości na rowych. Wspaniale zago- Grand Prix - wino czerwone rozwinięcie działalności spodarowana uprawa budzi Cabernet 2009 w kierunku bardziej komer- podziw i respekt, bo prowa- II miejsce - wino czerwone cyjnym, czyli sprzedaży dzenie winnicy to nie Cabernet Carol 2009 wina z Pogórza, a co za tym małe wyzwanie. Zarówno idzie promowania naszego w aspekcie zdolności fizycz- * IV Święto Polskiego obszaru na arenie ogólno- nych, jak i w determinacji Wina (Sokołowiec 2010) polskiej i światowej. w „walce” z uregulowaniami FOT. WIKTOR CHRZANOWSKII miejsce – wino białe Solaris Opracował prawnymi. Bracia Zagórscy podczas Majówki u Paderewskiego 2010 Wiktor Chrzanowski

WYDAWCA: Biuro Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju, wydanie 33-170 Tuchów, ul. Chopina 10 (Janusz Kowalski, Wiktor Chrzanowski, Iwona Baran). 2012 Nakład: 1000 szt Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Skład, druk i przygotowanie materiałów: SmolArt Bogumiła i Janusz Smolińscy

Opracowanie graficzne: Łukasz Tumidajski wydanie 2012 3 Małe projekty – działanie na rzecz rozwoju społeczności lokalnej

ałe projekty są wowanie starych zawodów, rzeźbiarzy i 15 zaproszonych i zwierząt, rzadko spotyka- Tytuł projektu: Ścieżkami jednym z czterech rzemiosła i miejscowej gwary malarzy. nych w kraju, a występu- tradycji – przegląd grup kolęd- działań realizowa- poprzez zorganizowanie warsz- Rzeźbiarze wykonali 15 rzeźb jących na naszym terenie, niczych, konkurs na pisankę nych w ramach tatów z twórcami, wydanie wielkoformatowych: propagowanie idei ochrony ludową i majówka MWdrażania lokalnych strategii folderu oraz organizację stoisk – 5 rzeźb rycerzy i wojów środowiska poprzez ukazanie Beneficjent: Gminny rozwoju Programu Rozwoju z wyrobami twórców z średniowiecznej historii bogactwa i różnorodności Ośrodek Kultury w Rzepien- Obszarów Wiejskich. Zakres projektu: Projekt miasteczek pogórzańskich otaczającej nas przyrody, niku Strzyżewskim z siedzibą Dotychczas Pogórzań- polegał na zorganizowaniu (rzeźby wysokości 2,5 m – promocja obszaru pod kątem w Rzepienniku Suchym skie Stowarzyszenie Rozwoju spotkań i warsztatów z zakresu waga ok. 250 kg), rozwoju turystyki poprzez Okres realizacji: do przeprowadziło trzy nabory twórczości ludowej: wyrobów – 5 rzeźb postaci muz sztuki pokazanie turystycznych czerwca 2011 r. wniosków w ramach „małych z gliny, wikliny, drewna, słomy, Tytuł projektu: Rzepien- i kultury pogórza (rzeźby i krajobrazowych atrakcji Cele projektu: zwiększenie projektów”. koronki, hafty. Dzięki spotka- nickie jadło – warsztaty kuli- wysokości 2,3 m – waga ok. regionu, promocja walorów poziomu integracji, aktyw- Najbliższy planowany niom uczestnicy poznali narne dla dzieci, młodzieży 150 kg), przyrodniczych i kulturo- ności społecznej mieszkańców nabór odbędzie się na prze- zawody i technikę wykony- i dorosłych odtwarzające – 5 rzeźb kamiennych postaci wych obszaru oraz kreowanie rozpozna- łomie września i października! wania produktów codziennego i przypominające stare, historycznych w tym symbo- Zakres projektu: opraco- walnej marki pogórzańskich Zachęcamy do wzięcia użytku. Finałem projektu był lokalne potrawy oraz kulty- liki kulturowo–religijnej pn. wanie, przygotowanie, druk produktów lokalnych poprzez udziału. Poniżej przedsta- “Jarmark ginących zawodów wowanie tradycyjnej kuchni „Na szlaku turystycznym św. oraz promocja albumu foto- podniesienie poziomu atrak- wiamy zrealizowane dotych- i rękodzieła ludowego”. Udział poprzez promocję regional- Jakuba”. graficznego “Cztery pory roku cyjności wydarzeń kultural- czas projekty. w nim wzięli twórcy ludowi, nych potraw na stoiskach Podczas prac rzeźbiarskich w Gminie Gromnik” nych oraz integrację i aktywi- rzemieślnicy oraz lokalni gastronomicznych w trakcie oraz w warsztatach uczestni- zację społeczności lokalnej NABÓR W 2009 R. artyści z dziedzin: garncar- festynów dożynkowych czyło ok. 250 osób, które zain- Tytuł projektu: Ożywienie Zakres projektu: rozwój stwa, bednarstwa, wikliniar- Beneficjent: Stowarzyszenie teresowane pracą artystów społeczno–kulturalne Gminy oferty czasu wolnego dla stwa, słomkarstwa. Wystąpiły Rzepiennik Jutra uczestniczyły jako widzowie Szerzyny poprzez zorganizo- różnych grup społecznych, zespoły ludowe oraz prezento- Okres realizacji: do i obserwatorzy wykonywanej wanie warsztatów muzycz- zachowanie tradycji i tożsa- wane były potrawy regionalne. października 2010 r. pracy twórczej rzeźbiarzy. nych oraz doposażenie orkie- mości kulturowej obszaru Cele projektu: zwiększenie Tylko podczas pleneru jego stry dętej w instrumenty LGD, zagospodarowanie tury- poziomu aktywności i inte- realizację, prace przygoto- muzyczne styczne obszaru PSR poprzez gracji społecznej jak również wawcze, a później pojawiające Beneficjent: Gmina Szerzyny organizację imprez kultural- wzrost umiejętności i kwali- się rzeźbione postacie oglą- Okres realizacji: do czerwca nych (przegląd kolędniczy, fikacji mieszkańców, rozwój dało ok. 1000 osób. Plener 2012 r. warsztaty plastyki wielka- oferty zagospodarowania zakończono roboczym werni- Cele projektu: poprawa nocnej oraz majówka) czasu wolnego dla różnych sażem prac w amfiteatrze. jakości usług społeczno–kultu- Tytuł projektu: Panorama grup społecznych W dniach 1–14 sierpnia ralnych w Gminie Szerzyny Tytuł projektu: Wzrost Tuchowa od średniowiecza Zakres projektu: zorgani- 2011 odbywał się plener poprzez zakup instrumentów atrakcyjności oferty oraz do XXI wieku – Jarmark pogó- zowanie warsztatów kulinar- malarski w Tuchowie (amfi- muzycznych i zorganizowanie polepszenie infrastruk- rzański nych z zakresu potraw regio- teatr, rynek, Klasztor Redemp- warsztatów muzycznych dla tury turystycznej poprzez Beneficjent: Dom Kultury Tytuł projektu: Wyposa- nalnych torystów, ulice Tuchowa, orkiestry dętej wydanie pocztówek, wybudo- w Tuchowie żenie Gminnego Ośrodka Warsztaty zakończone były punkty widokowe). Zakres projektu: wanie altany i udostępnienie Okres realizacji: do Kultury w Gromniku w sprzęt imprezami integracyjnymi na Artyści malarze wykonali 30 – zakup 7 instrumentów dla zwiedzających Sanktu- października 2010 r. nagłaśniający których serwowane były trady- obrazów: muzycznych dla Orkiestry arium Matki Bożej Pocie- Cele projektu: aktywizacja Beneficjent: Gminny cyjne potrawy. W ramach – 12 obrazów pejzażu Pogórza Dętej w Żurowej, szenia i zabytkowego kościoła społeczności lokalnej w tym Ośrodek Kultury w Gromniku warsztatów zakupiono w odniesieniu do dzie- – zorganizowanie 48 godzin p.w. Św. Marcina w Czermnej, twórców i odbiorców kultury Okres realizacji: do wrze- sprzęt kuchenny, produkty dzictwa kulturowego, warsztatów muzycznych Gmina Szerzyny oraz jej dziedzictwa śnia 2010 r. spożywcze, dekoracyjne, – 11 obrazów symboliki reli- dla dzieci i młodzieży Beneficjent: Parafia Zakres projektu: edukacja Cele projektu: podniesienie naczynia oraz zapewniono gijno kulturowej Pogórza z terenów wiejskich (warsz- Rzymsko–Katolicka p.w. Św. kulturowa mieszkańców jakości życia społeczności nagrody dla uczestników. – 7 obrazów architektury taty muzyczne pod prze- Marcina i MB Pocieszenia regionu oraz promocja obszaru lokalnej oraz podniesienie zabytków kultury Tuchowa wodnictwem Kapelmistrza Okres realizacji: do Pogórzańskiego Stowarzy- poziomu atrakcyjności wyda- NABÓR W 2010 R. i Pogórza. Orkiestry Dętej w Żurowej sierpnia 2011 r. szenia Rozwoju poprzez orga- rzeń promocyjnych i kultural- Podczas prac artystów oraz odbywały się w okresie od Cele projektu: poprawa nizację kiermaszy, wystaw, nych na obszarze LSR poprzez w warsztatach uczestniczyło 8.03.2012 – 30.06.2012 r. stanu infrastruktury tury- pokazów starych zawodów, rozwój bazy technicznej – ok 50 osób – animatorów. w budynku remizy strażac- stycznej oraz wzrost atrak- rzemiosła, produktów lokal- zakup sprzętu nagłaśniają- Plener zakończono robo- kiej w Żurowej) cyjności turystycznej regionu nych od średniowiecza do XXI cego umożliwiającego organi- czym wernisażem prac w sali poprzez budowę altany, wieku. zowanie imprez plenerowych; wystaw 14 sierpnia 2011 roku. wydanie pocztówek oraz Projekt ukazał swoisty kulturalnych, rekreacyjnych Realizacja projektu pozo- udostępnienie zwiedzającym rodzaj panoramy Pogórza i sportowych w ramach działań stawiła trwały ślad również obiektów sakralnych z perspektywy Tuchowa od Gminnego Ośrodka Kultury materialny w postaci rzeźb Zakres projektu: budowa średniowiecza do XXI wieku. w Gromniku. i obrazów w gminie Tuchów altany dla turystów przybywa- Pozwolił na rozwijanie aktyw- Zakres projektu: zakup i na Pogórzu. jących do sanktuarium oraz ności społecznej mieszkańców sprzętu nagłaśniającego do Tytuł projektu: Zorgani- wydanie pocztówek poprzez promocję lokalnej świetlicy wiejskiej działa- zowanie i przeprowadzenie twórczości kulturalnej z wyko- jącej przy Gminnym Ośrodku pogórzańskiego pleneru NABÓR W 2011 R. rzystaniem dziedzictwa kultu- Kultury w Gromniku. malarstwa i rzeźby, warsz- rowego, historycznego i przy- tatów oraz wystaw poplene- Tytuł projektu: Wyposa- Tytuł projektu: Rozwój rodniczego. rowych żenie orkiestry dętej działa- aktywności lokalnej poprzez Beneficjent: Dom Kultury jącej przy Gminnym Ośrodku doposażenie Orkiestry Dętej w Tuchowie Kultury w instrumenty działającej przy Domu Kultury Okres realizacji: 14 lipca – muzyczne dęte w Tuchowie 14 sierpnia 2011 r. Beneficjent: Gminny Beneficjent: Dom Kultury Cele projektu: Ośrodek Kultury w Gromniku w Tuchowie – podnoszenie poziomu Okres realizacji: do wrze- Okres realizacji: do maja świadomości społeczności śnia 2011 r. 2012 r. lokalnej Cele projektu: podnie- Cele projektu: zwiększenie – aktywny udział miesz- sienie jakości życia społecz- poziomu integracji i aktyw- Tytuł projektu: IV Festiwal kańców w realizacji projektu, ności lokalnej oraz podnie- ności społeczności lokalnej Kultury Pogórzańskiej – wskazanie na dziedzictwo sienie poziomu atrakcyjności oraz wzrost umiejętności Tytuł projektu: Z tradycją Beneficjent: Ośrodek kulturowe obszaru, wydarzeń promocyjnych i kwalifikacji mieszkańców w przyszłość – kultywowanie Kultury w Ryglicach – kultywowanie tradycji i kulturalnych na obszarze poprzez zakup instrumentów i zachowanie lokalnego dzie- Okres realizacji: do maja poprze realizację warsztatów LSR poprzez rozwój bazy muzycznych dla orkiestry dętej dzictwa kulturowego Pogórza 2012 r. – odniesienie do dziedzictwa Tytuł projektu: Wydanie technicznej – instrumenty Zakres projektu: W ramach ze szczególnym uwzględnie- Cele projektu: kultywo- kulturowego i tradycji. i promocja albumu fotogra- muzyczne umożliwią orga- projektu zakupiono: niem ginących zawodów wanie i pielęgnowanie tradycji Zakres projektu: ficznego “Cztery pory roku nizowanie imprez kultural- – sakshorn barytonowy, 1 szt. Beneficjent: Gminne lokalnej oraz dziedzictwa Pogórzański Plener Malar- w Gminie Gromnik” nych, rekreacyjnych i spor- – saksofon altowy, 3 szt. Centrum Kultury i Czytel- kulturowego poprzez organi- stwa i Rzeźby został zrealizo- Beneficjent: Gmina towych w ramach działań – talerze orkiestrowe 18”, 1 nictwa w Szerzynach zację festiwalu kultury pogó- wany w dniach 14 lipca do 14 Gromnik Gminnego Ośrodka Kultury komplet Okres realizacji: do lipca rzańskiej. sierpnia 2011 r. Okres realizacji: do listo- w Gromniku (orkiestry – wzmacniacz gitarowy, 1 szt. 2010 r. Zakres projektu: organi- Tematyka plenerów obej- pada 2011 r. dętej) – pulpit do ćwiczeń na nuty, Cele projektu: integracja zacja IV Festiwalu Kultury mowała aspekty historyczne, Cele projektu: edukacja Zakres projektu: zakup 20 szt. i pielęgnowanie tradycji i dzie- Pogórzańskiej; stoiska, duchowe i kulturowe Pogórza ekologiczna poprzez poka- instrumentów dla orkie- – klarnet drewniany, 1 szt. dzictwa lokalnego, więzi wystawy, rękodzielnicy oraz – Sacrum Pogórza. Do udziału zanie na zdjęciach różno- stry dętej: suzafon, saksofon, Łącznie zakupiono 27 międzypokoleniowej, kulty- zespoły regionalne. zgłosiło się 15 zaproszonych rodnych gatunków roślin klarnet instrumentów! 4 wydanie 2012

niku Strzyżewskim z siedzibą gólności odbiorców kultury w Rzepienniku Suchym i tradycji poprzez wyposażenie Kto może zostać benefi- a) utworzenie lub zmodernizowanie Okres realizacji: do maja Izby Tradycji OSP w Szerzy- cjentem Małego projektu? punktów informacji turystycznej, 2012 r. nach, które ocali przed znisz- bazy informacji turystycznej oraz Cele projektu: Podniesienie czeniem bezcenne pamiątki Beneficjentem Małego projektu może stron internetowych związanych poziomu integracji i aktyw- kulturowe OSP Szerzyny. zostać: tematycznie z ofertą turystyczną ności społecznej mieszkańców Ponadto podniesie świado- * osoba fizyczna: obszaru objętego LSR, przygotowanie gminy Rzepiennik Strzyżewski mość lokalnej społeczności * która nie wykonuje działalności gospo- i wydanie folderów oraz innych publi- oraz podniesienie standardu oraz wpłynie na aktywność darczej oraz nie zamierza jej wykonywać kacji informacyjnych i promocyjnych Tytuł projektu: Utworzenie infrastruktury kulturalnej mieszkańców w kreowaniu * która w związku z realizacją operacji dotyczących obszaru objętego LSR, ścieżki zdrowia w Ryglicach poprzez doposażenie istnie- nowych produktów turystycz- planuje podjąć działalność gospodarczą b) budowę, odbudowę, przebudowę, Beneficjent: Gmina Ryglice jącej świetlicy w Rzepienniku nych i poszerzeniu oferty tury- * która w związku z realizacją operacji remont połączony z modernizacją, Okres realizacji: do Suchym w nowe meble stycznej, dbając o zachowanie planuje podjąć działalność gospodarczą zagospodarowanie lub oznakowanie czerwca 2012 r. Zakres projektu: doposa- historii i tradycji. lub rozwija działalność gospodarczą obiektów małej infrastruktury tury- Cele projektu: rozwijanie żenie istniejącej od 1963 r. Zakres projektu: polegającą na wynajmowaniu pokoi, stycznej i rekreacyjnej oraz wyposa- infrastruktury rekreacyjnej świetlicy wiejskiej znajdującej • wyposażenie wystawien- sprzedaży posiłków domowych i świad- żanie obiektów pełniących funkcje oraz oferty czasu wolnego się w budynku Gminnego nicze, czeniu w gospodarstwach rolnych innych turystyczne i rekreacyjne, z wyłącze- poprzez utworzenie ścieżki Ośrodka Kultury w Rzepien- • wykonanie ściennych gablot usług związanych z pobytem turystów, niem hoteli, moteli, pensjonatów oraz zdrowia w Ryglicach, a tym niku Suchym w nowe krzesła, wystawienniczych – muze- która zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 2 bazy gastronomicznej; samym podniesienie jakości stoły i sofy alnych, lipca 2004 r. o swobodzie działalności 4) promowanie, zachowanie, odtwo- życia mieszkańców W ciągu tygodnia ze świe- • wykonanie stojących gablot gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, rzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie Zakres projektu: wyzna- tlicy korzysta ok. 100 osób. wystawienniczych – muze- poz. 1447 z późn. zm.) została wyłączona cennego, lokalnego dziedzictwa krajo- czenie i urządzenie ścieżki Prowadzone są tutaj zajęcia alnych, z przepisów tej ustawy (co oznacza m.in. brazowego i przyrodniczego, w szcze- zdrowia w Ryglicach: długość warsztatowe plastyczne, • wykonanie gabloty, że nie podlega obowiązkowi rejestracji gólności obszarów objętych poszczegól- ścieżki 0,5 km wyposażona teatralne i kulturalne. • wykonanie regału stojącego, w CEIDG). nymi formami ochrony przyrody, w tym w słupki do slalomu, drabinki Świetlica czynna jest 6 • promocja tradycyjnych dań * osoba fizyczna prowadząca działalność obszarów Natura 2000; poziome, zestaw “brzuch”, dni w tygodniu i znajduje się regionalnych Pogórza. gospodarczą 5) promowanie, zachowanie lub oznako- ruchomy pomost, zestaw w niej również punkt infor- * organizacja pozarządowa wanie lokalnego dziedzictwa kulturo- zręcznościowy. macji turystycznej i miejsce * jednostka organizacyjna związku wyzna- wego i historycznego przez: Zakupione zostały również odpoczynku dla turystów. niowego i kościoła a) odbudowę, renowację, restaurację albo kosze, ławki oraz tablica infor- * jednostka samorządu terytorialnego remont lub oznakowanie obiektów macyjna. z wyłączeniem województwa wpisanych do rejestru zabytków lub * inny podmiot objętych ewidencją zabytków, z wyłą- czeniem budynków mieszkalnych, UWAGA: Pomoc osobie fizycznej, która b) remont lub wyposażenie istniejących nie wykonuje działalności gospodarczej muzeów lub innych obiektów pełnią- oraz nie zamierza jej wykonywać może cych ich funkcje, zostać przyznana wyłącznie w zakresie: c) kultywowanie: Tytuł projektu: Doposażenie * rozwijania aktywności społeczności – miejscowych tradycji, obrzędów świetlicy wiejskiej w Ośrodku lokalnej przez promocję i organizację i zwyczajów, Kultury w Ryglicach w sprzęt lokalnej twórczości kulturalnej lub – języka regionalnego i gwary, Tytuł projektu: Rozwi- kumputerowo–edukacyjny aktywnego trybu życia, z wyłączeniem – tradycyjnych zawodów i rzemiosła. janie aktywności społecz- Beneficjent: Ośrodek remontu i budowy budynków mieszkal- d) prowadzenie badań nad obszarem Tytuł projektu: Budowa ności lokalnej poprzez zakup Kultury w Ryglicach nych; wdrażania LSR innych niż realizo- “Pogórzańskiej chaty” wraz instrumentów muzycznych Okres realizacji: do * promowania, zachowania lub oznako- wane w ramach działania, o którym z zagospodarowaniem terenu dla orkiestry dętej w Rzepien- czerwca 2012 r. wania lokalnego dziedzictwa kulturo- mowa w art. 5 ust. 1 pkt 23 ustawy w Piotrkowicach niku Strzyżewskim Cele projektu: rozwi- wego i historycznego przez kultywo- z dnia 7 marca 2007 r. o wspie- Beneficjent: Gmina Tuchów Beneficjent: Ochotnicza janie aktywności lokalnej wanie: raniu rozwoju obszarów wiejskich Okres realizacji: do maja Straż Pożarna w Rzepienniku oraz podnoszenie kwalifi- – miejscowych tradycji, obrzędów z udziałem środków Europejskiego 2012 r. Strzyżewskim kacji mieszkańców poprzez i zwyczajów, Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Cele projektu: podniesienie Okres realizacji: do doposażenie świetlicy wiej- – języka regionalnego i gwary, Obszarów Wiejskich; jakości życia społeczności czerwca 2012 r. skiej działającej przy Ośrodku – tradycyjnych zawodów i rzemiosła. e) promocję lokalnego dziedzictwa lokalnej oraz rozwój i posze- Cele projektu: zwiększenie Kultury w Ryglicach w sprzęt kulturowego i historycznego, rzenie oferty i infrastruktury poziomu integracji i aktyw- komputerowo–edukacyjny f) urządzanie miejsc pamięci związanych turystycznej poprzez budowę ności społecznej mieszkańców (komputery, konsola) z wydarzeniem historycznym, w tym drewnianej altany – “Pogó- gminy Rzepiennik Strzyżewski Zakres projektu: zakup 4 Zakres realizacji przez budowę, odbudowę, renowację, rzańskiej chaty” wraz z zago- poprzez zakup instrumentów zestawów komputerowych oraz Małych Projektów restaurację albo remont lub oznako- spodarowaniem otoczenia, dla orkiestry dętej konsoli do gier edukacyjnych wanie obiektów budowlanych i zago- w celu udostępnienia miesz- Zakres projektu: dopo- 1) podnoszenie jakości życia społecz- spodarowanie terenu wokół nich; kańcom dostępu do infra- sażenie w instrumenty ności lokalnej na obszarze objętym LSR 6) inicjowanie powstawania, przetwarzania struktury rekreacyjno–tury- muzyczne orkiestry dętej dzia- przez: lub wprowadzania na rynek produktów stycznej łającej przy Ochotniczej Straży a) udostępnianie urządzeń i sprzętu, i usług, których podstawę stanowią Zakres projektu: budowa Pożarnej w Rzepienniku Strzy- z wyłączeniem środków transportu lokalne zasoby, tradycyjne sektory gospo- “chaty pogórzańskiej” oraz żewskim napędzanych mechanicznie, darki lub lokalne dziedzictwo, w tym elementów otoczenia (ławki, Orkiestra działa od dwóch b) organizację szkoleń i innych przed- kulturowe, historyczne lub przyrodnicze, stoły, grill) lat, a zajęcia odbywają się dwa sięwzięć o charakterze edukacyjnym zwanych dalej “produktami lub usługami razy w tygodniu pod okiem i warsztatowym dla podmiotów lokalnymi”, albo podnoszenie jakości Tytuł projektu: Rozwój doświadczonego kapelmistrza. z obszaru objętego LSR innych niż takich produktów lub usług przez: aktywności społeczności OSP w Rzepienniku Strzyżew- realizowane w ramach działania, a) udział w targach i konkursach lokalnej poprzez doposażenie skim, mając na uwadze rozwój Tytuł projektu: Kultywo- o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 produktów lub usług lokalnych, świetlicy wiejskiej działa- i przyszłość orkiestry zdecy- wanie tradycji lokalnej – “Święty ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspie- b) promocję produktów lub usług lokal- jącej przy Gminnym Ośrodku dowała się na doposażenie Walenty Tradycje Lubeckie” raniu rozwoju obszarów wiejskich nych, Kultury w Gromniku orkiestry o nowe instrumenty. Beneficjent: Ośrodek z udziałem środków Europejskiego c) uzyskanie certyfikatów i uczest- Beneficjent: Gminny W skład orkiestry wchodzą Kultury w Ryglicach Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju nictwo w systemach jakości innych Ośrodek Kultury w Gromniku młode osoby w wieku od 10 Cele projektu: Obszarów Wiejskich, oraz z wyłącze- niż realizowane w ramach działania, Okres realizacji: do lipca do 20 lat. – kultywowanie tradycji niem szkoleń połączonych z promocją o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 7 2012 r. Orkiestra wspaniale ludowej i lokalnej oraz towarów lub usług określonego przed- ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspie- Cele projektu: zwiększenie wpisała się w potrzeby miesz- rozpowszechnianie ginącej siębiorcy, raniu rozwoju obszarów wiejskich poziomu integracji, aktyw- kańców gminy, umożliwiając kultury c) organizację imprez kulturalnych, z udziałem środków Europejskiego ności społecznej mieszkańców im podnoszenie umiejętności, – chronienie specyficznej dla promocyjnych, rekreacyjnych lub Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju oraz kreowanie rozpozna- zwiększając poziom integracji miejscowości tradycji zwią- sportowych związanych z promocją Obszarów Wiejskich, walnej marki pogórzańskich i aktywności społeczności zanej z postacią Św. Walen- lokalnych walorów, d) budowę, adaptację lub wyposażenie produktów lokalnych poprzez lokalnej. tego – jest on patronem parafii d) zagospodarowanie przestrzeni niemieszkalnych obiektów budowla- podniesienie poziomu atrak- Zakupionych zostało 6 Lubcza od wielu wieków. publicznej, z wyłączeniem pasów nych wykorzystywanych do prowa- cyjności wydarzeń kultural- nowych instrumentów: Ludność czci go w sposób drogowych dróg gminnych, powiato- dzenia sprzedaży produktów lub usług nych oraz integrację i aktywi- – klarnet 1 szt. religijny, jak również w formie wych i wojewódzkich; lokalnych, zację społeczności lokalnej – trąbka 2 szt. ludowej. Istnieje na temat tego 2) rozwijanie aktywności społeczności e) budowę, adaptację lub wyposażenie Zakres projektu: – puzon 1 szt. świętego wiele legend i prze- lokalnej przez: niemieszkalnych obiektów budowla- – zakup kserokopiarki – flet 2 szt. kazów ludowych. Ośrodek a) promocję i organizację lokalnej twór- nych wykorzystywanych do tradycyj- cyfrowej Kultury stawia za cel prio- czości kulturalnej lub aktywnego nego wyrobu produktów lokalnych, – zakup zestawu komputero- Tytuł projektu: Zacho- rytetowy podtrzymywanie trybu życia, z wyłączeniem remontu f) badanie rynku produktów lub usług wego wraz z oprogramowa- wanie lokalnego dziedzictwa i przekazywanie owej tradycji i budowy budynków mieszkalnych, lokalnych niem kulturowego i historycznego młodym pokoleniom , b) promocję lokalnej przedsiębiorczości, – z wyłączeniem działalności rolniczej; poprzez wyposażenie Izby a poprzez to zwiększenie inte- c) remont połączony z modernizacją 7) wykorzystanie energii pochodzącej ze Tytuł projektu: Rozwi- Tradycji OSP w Szerzynach gracji lokalnej, jak i aktyw- lub wyposażenie istniejących świe- źródeł odnawialnych w celu popra- janie aktywności społeczności Beneficjent: Ochotnicza ności grup twórczych tlic wiejskich oraz innych obiektów wienia warunków prowadzenia dzia- lokalnej poprzez doposażenie Straż Pożarna w Szerzynach Zakres projektu: organizacja pełniących ich funkcję oraz zagospo- łalności kulturalnej lub gospodarczej, świetlicy „Zygzak” w Rzepien- Okres realizacji: do wrze- imprezy regionalnej pn. “Święty darowanie terenu przylegającego do w tym polegającej na wynajmie pokoi niku Suchym w nowe meble śnia 2012 r. Walenty – tradycje lubeckie”, tych obiektów; w gospodarstwie rolnym, z wyłączeniem Beneficjent: Gminny Cele projektu: aktywizacja pielęgnującej tradycje lokalne 3) rozwijanie turystyki lub rekreacji na działalności rolniczej. Ośrodek Kultury w Rzepien- lokalnej społeczności, w szcze- oraz dziedzictwo kulturowe obszarze objętym LSR przez: Biuro PSR wydanie 2012 5 VI Festiwal Kultury Izba Regionalna Zapiecek Pogórzańskiej – Ryglice 2012 najduje się w Ośrodku Elżbieta Hołda, Krystyna Kultury w Rzepien- Karaś, Joanna Firszt, Andrzej niku Suchym, powstała Bryndal oraz Zofia Wajda, 16 września 2012 r. Rynek w Ryglicach w sierpniu 2002 roku. którym to osobom bardzo ZGromadzone są tam zabyt- dziękujemy. kowe przedmioty związane Izba Regionalna Zapiecek z regionem. to wspaniałe miejsce umoż- Jak mówi dyrektor liwiające poznanie kultury Ośrodka Kultury w Rzepien- i dziedzictwa obszaru gminy niku Suchym Pani Halina Rzepiennik Strzyżewski Hołda: – Zbiory ciągle posze- i Pogórza. – Wszystkich, rzają się o nowe egzemplarze, którzy chcieliby przekazać lub które ofiarowują nasi miesz- wypożyczyć zabytkowe przed- kańcy. Dotychczas darczyń- mioty do naszej Izby Regio- cami byli: Wiktor Bąk, nalnej, serdecznie zapraszamy Elżbieta Łaskawska, Lucyna – dodaje Pani Dyrektor. Kloc, Bogumiła Cholewa, Iwona Baran

VII Pogórzański Plener Malarsko-Rzeźbiarski

estiwal Kultury Pogó- uczynić je bardziej dostępnymi czych, obrzędowych, jedno- tradycje swojego regionu d 7 – 14 wrze- rzańskiej jest wielo- dla mieszkańców regionu, cześnie tworząc platformę i pokazać elementy własnego śnia w Grom- poziomowym spotka- przyjezdnych gości oraz tury- dla integracji i nawiązywania folkloru, uwypuklając niku – Polichtach niem kultur różnią- stów. Swoje prace zaprezentuje współpracy między zespo- gwarę językową, autentycz- (Sucha Góra) Fcych się między sobą, a jednak wielu twórców ludowych. łami. Konkurs przyczynia ność instrumentów muzycz- Oodbywał się VII Pogórzański mających wiele cech wspól- Centralną częścią festi- się także do popularyzacji nych i innych rekwizytów czy Plener Malarsko–Rzeźbiarski. nych, łączących ludy polskiego walu jest Konkurs „O Złotą tradycji kulturowych Pogórza wreszcie zgodnych z tradycją Udział w nim wzięli Pogórza. Jest świętem ludzi, Podkowę Pogórza”. Jego celem we współczesnych społeczno- zachowań obyczajowych. malarze i rzeźbiarze – profe- którzy kulturę swego regionu jest promowanie, dokumento- ściach jak i wzbogacania oferty Organizatorem wydarzenia sjonaliści, artyści ludowi, kultywują, pielęgnują i przede wanie i ochrona folkloru Ziem kulturalnej regionu. jest Ośrodek Kultury w Rygli- amatorzy oraz uczniowie wszystkim zachowują dla Pogórzańskich począwszy od Każdy uczestnik konkursu cach przy współpracy z Pogó- Liceum Plastycznego Parków Krajobrazowych naszego dziedzictwa naro- Pogórza Przemyskiego aż do prezentuje krótki program rzańskim Stowarzyszeniem w Tarnowie. Tematem tego- Województwa Małopolskiego dowego. Festiwal daje możli- Pogórza Wielickiego. Konkurs złożony z piosenek, pieśni Rozwoju. Patronat Hono- rocznego pleneru były zabytki w Tarnowie. Patronat nad wość ukazania różnorodnych daje możliwość konfron- obrzędowych, przyśpiewek, rowy Burmistrz Ryglic Teresa i kultura Pogórza w malar- plenerem objął Wojewódzki form aktywności kulturo- tacji dorobku artystycznego ewentualnie krótkiej gawędy. Połoska stwie i rzeźbie. Organizatorem Fundusz Ochrony Środo- wych. Chce je pokazać, popu- zespołów regionalnych, kapel Prezentacja ta, powinna Fot. P. Krzywoń pleneru był Gminny Ośrodek wiska i Gospodarki Wodnej laryzować i przede wszystkim ludowych, zespołów śpiewa- w sposób właściwy wydobyć /OK Ryglice Kultury w Gromniku, Zespół w Krakowie. Barbara Wójcik 6 wydanie 2012 Jubileusz 625-lecia biskupiej wsi Kołkówka jacielowi biskupa Jana Radlicy, obywatelowi Ciężkowic, za 20 marek (grzywien) groszy praskich. Sołtys otrzymał półtora łanu wolnego od opłat oraz pół łanu na skotnicę (wspólne pastwisko). Posiadał prawo do urządzenia młyna, zało- żenia karczmy, jatek (rzeźni), piekarni, warsztatu szew- skiego oraz stawów rybnych. Sołtysowi przysługiwał co szósty denar z czynszu i co trzeci z opłat sądowych, a sam musiał płacić po 4 skojce dzie- sięciny z łanu.” Nie miał łatwego zadania sołtys Stanisław. Wieś, do której musiał pozyskać osad- ników, leżała w miejscu niedostępnym wśród gór i osadnicy musieli uporać się z karczunkiem lasów i zarośli. W różnych okre- sach Kołkówka nosiła nazwę: Colkow (1418), De Kolkowa (1464), Colchowa (1470), Kołkowa (1581), Kolkowka (1629).

Z biegiem lat Od tamtych wyda- rzeń minęło 625 lat. Osada żyła w cieniu parafial- ołkówka. Najmniejsza i jakiejkolwiek powinności. rycznym. Kołkówka jest w tym nego Rzepiennika [Bisku- w miejscu niedostępnym nowskiego nie zniechęcały się wieś w gminie To dzisiejszy Rzepiennik szczęśliwym położeniu, że piego], zachowały się o niej wśród gór, posiadał glebę słabą, trudnymi warunkami byto- Rzepiennik Strzy- Strzyżewski. Na zbudowanie zachował się oryginalny doku- nieliczne wzmianki. Za Jana wymagającą ogromnej praco- wymi. Najbardziej dokuczała żewski przeżywa czas kościoła w tej wsi przyszło ment lokacyjny, chociaż – jak Długosza, przed 1480 r., witości. Kordian Zamorski im odległość od kościoła para- Kjubileuszy: w czerwcu święto- poczekać aż sześć wieków. zauważa wydawca – „wilgocią Kołkówka była własnością (jego ojciec dzierżawił folwark fialnego, do którego udawały wano 625-lecie lokacji wsi nad Wcześniej, w 1344 roku tak zniszczony, że zaledwie biskupstwa krakowskiego. na przełomie XIX i XX się codziennie na Mszę Czerwonym Potokiem wraz Paweł i Staszek otrzymali od z wielką trudnością odczy- Długosz pisze: „Są w niej dwa stulecia) wspominał: „Grunta świętą. Podstawą ich egzy- z trzydziestoleciem „odzy- króla zgodę na założenie na tany być może. Opatrzony łany kmiece, jest w niej jedno (folwarku) leżały po urwistych stencji było niewielkie gospo- skania praw sołeckich”, i tyleż surowym korzeniu wsi nad niegdyś dwiema pieczęciami, sołectwo mające własne łany, pagórkach. Wokół zupełne darstwo rolne. Dzieliły ciężki lat sołtysowania Bolesława Rzepiennikiem – to dzisiejszy z których tylko po drugiej z których płaci się czynsz bezdroże, odstawa wszelkich los ze współmieszkańcami. Gąsiorowskiego. W grudniu Rzepiennik Marciszewski. sznurek zielony jedwabny pieniężny po sześć groszy płodów daleka i kosztowna. Siostry w 1923 roku opuściły minie dwudziestolecie kaplicy W czasach przedlokacyj- pozostał”. Dzięki temu doku- z łanu wspomnianemu Oczywiście właściciel i dzier- Kołkówkę, pozostawiając po pw. Świętego Brata Alberta, nych ziemie nad Rzepienni- mentowi możemy prześledzić biskupowi krakowskiemu, żawca byli na równą stratę, sobie dobre wspomnienia, a za rok złoty jubileusz miej- kiem były własnością bene- proces powstawania osady a wartość jego ocenia się w sporze zwyczajem polskim.” których echo przetrwało do scowej jednostki OSP. Do tego dyktynów z Tyńca. W połowie nad Czerwonym Potokiem. na pół grzywny.” Z inwen- Kilka lat po uwłaszczeniu czasów nam współczesnych. jeszcze 120-lecie założenia XIV wieku były już królewsz- Data pozwolenia na zało- tarza sporządzonego 21 III chłopów w Kołkówce było już Ochronki. czyznami, a jeden z Rzepien- żenie wsi jest wyraźna. 1645 r. dowiadujemy się, że 59 domów, w których miesz- Szkoła ników (dzisiejszy Rzepiennik W tłumaczeniu dokonanym w folwarku w Kołkówce jest kało 206 osób. Pod koniec XIX W szematyzmach zawiera- Zanim narodziła się Biskupi) pozostał w rękach przez ks. Mariana Wala osiadłych 6 kmieci (płacą w. Kołkówka miała 340 miesz- jącym wykazy szkół i nauczy- Kołkówka biskupów krakowskich. brzmi: „ Sporządzone i dane czynsz roczny w wysokości kańców (1899 r.), a w okresie cieli do 1914 r., przy Kołkówce Zanim pod koniec Legenda mówi, że święty w Krakowie, w poniedziałek 2 zł i 12,5 groszy), a ponadto międzywojennym 428 (1939 widnieje adnotacja: „posada XIV wieku narodziła się Wojciech założył w miejscu po dniu św. Michała Archa- „owsa targowego po dwa r.). Dzisiaj Kołkówkę zamiesz- nieobsadzona”. Można Kołkówka, w lasach leżących pogańskiego świętego gaju nioła, Roku Pańskiego 1386.”, wiertele na św. Marcina. Po kuje 186 osób (2012). domniemywać, że nie zgłaszali nad Rzepiennikiem [dzisiaj: misję, wkrótce misjonarze czyli 1 października 1386 r. sól do Bochni mają jeździć się kandydaci do pracy w tej Rzepianka] i Czerwonym Poto- zbudowali kościółek, który W tym czasie w Królestwie sprzężajną. Robią do roku szkole. Lukę wypełniały siostry kiem pierwsi osadnicy podej- spłonął podczas tatarskiego Polskim panował król Kazi- dni dwanaście, od południa, Z domowych służebniczki. Po 1923 roku mowali próbę zagospodaro- najazdu w 1241. Po roku mierz Wielki, a na biskup- przędą po cztery łokcie przę- dziejów została założona w Kołkówce wania bezkresnej puszczy. – głosi legenda – na tym stwie krakowskim zasiadał dziwa. Robocizny wszyscy szkoła powszechna. Począt- Gdzieś na początku XII wieku wzgórzu wystawiono kościół Jan Radlica h. Korab – przy- dają do roku zł 22 i gr. 24”. Ochronka kowo mieściła się w opusz- kolonizację tych ziem podjęli pod wezwaniem świętego Jana rodnik, lekarz króla Ludwika Sołtys jest wolny od wszyst- W 1893 roku przybyły czonym przez siostry domu. benedyktyni z Tyńca, we Chrzciciela. Stoi on do dzisiaj Węgierskiego, kanclerz kiego. Kolejna wzmianka do Kołkówki na zaproszenie W 1933 roku został zbudo- władaniu których była Turza. na rzepiennickiej wierz- koronny a od 1382 r. biskup o folwarku pochodzi z 1668 ks. proboszcza Jana Jusz- wany budynek przeznaczony Swoich sił próbował też rycerz chowinie, zachwyca swoim krakowski. Parafią rzepien- roku. czyka, trzy siostry ze Zgroma- na szkołę; była to szkoła Niemir, który w XIII wieku pięknem, i chociaż historycy nicką (dopiero co utworzoną) dzenia Sióstr Służebniczek B. jednoklasowa, z jedną salą osiadł w założonym przez datują go na koniec XV wieku, kierował pleban Adam. Pod zaborami D. N. P. powszechnie zwane lekcyjną i mieszkaniem dla siebie Nemsynie (jego siedziba to i tak parafianie są przeko- Nowa osada założona Nadeszły czasy zaborów. „służebniczkami poznań- nauczyciela. Zbudowano ją – zamek stał podobno w okoli- nani o jego starożytności. została na prawie magde- Majątki kościelne zostały skimi” (dzisiaj służebniczki na polu Pawła Gomułki – cach dzisiejszego kościółka W księdze kolektora papie- burskim, czyli niemieckim, przejęte przez nowe władze dębickie) z misją otwarcia ostatniego wójta Kołkówki. św. Jana Chrzciciela), ale nie skiego Piotra syna Stefana w lasach i zaroślach nad rzeką na fundusz religijny. W 1788 Ochronki. Zgromadzenie Wkrótce Kołkówka utraciła podołał obowiązkom i na z lat 1373 – 1375 wymieniona Czerwony Potok oraz w przy- roku „państwo kameralne” zakupiło dom i przez trzy- status wsi i stała się przysiół- początku XIV wieku opuścił jest parafia Replnik utożsa- ległym lesie pozyskanym od Kołkówka to 140 mórg dzieści lat siostry spieszyły kiem Rzepiennika Biskupiego. tę ziemię. W 1354 r. na opusz- miana ze współczesnym nam plebana Adama – rektora gruntów ornych i 50 morg z pomocą mieszkańcom tej Szkoła w Kołkówce pozostała. czonym terytorium był już Rzepiennikiem Biskupim. kościoła w Rzepienniku lasu. Mieszka tu 18 rodzin ( 71 zagubionej wśród bezdroży Nowy budynek szkolny Rzepiennik [Biskupi? Suchy?] Pierwszą wzmiankę o parafii [Biskupim]. Otrzymała nazwę mężczyzn i 64 kobiety); razem wsi. Uczyły dzieci pisania zbudowano w latach 1965 i Rozembark. Król Kazimierz w Rzepienniku mamy z roku od rzeki nad którą leżała 135 osób Folwarki biskupie i czytania (w 1906 z nauki – 1966 (otwarcie 2 XI 1966 Wielki pragnąc przysporzyć 1386 i pochodzi z dokumentu Czerwony Potok i stanowiła z wójtostwami w Rzepien- korzystało 40 dzieci), groma- r.). Pełna szkoła podstawowa dochodów swemu królestwu lokacyjnego Kołkówki. własność biskupów krakow- niku Biskupim i w Kołkówce dziły dziewczęta i kobiety na przetrwała do 31 sierpnia w 1347 r. ponownie lokował skich. Sołectwo w Czerwonym 27 XII 1806 r. przekazane wspólnych wieczornicach 2001 r.; uchwałą Rady Gminy wieś nad rzeką Rzepiennik, Wieś nad Czerwonym Potoku otrzymał Jan zwany zostały przez Rząd spad- i nabożeństwach, propago- w Rzepienniku Strzyżewskim jako że wcześniejsza lokacja Potokiem Kołek, który za radą Kapi- kobiercom Antoniego hr. wały czytelnictwo i uczyły została zlikwidowana. Przez była nieudana. Tworząc tę Lokacja wsi, podobnie jak tuły Krakowskiej sprzedał je Bilskiego w zamian za inne praktycznych umiejętności kilka lat funkcjonowała jeszcze wieś wyznaczył jeden łan miasta, nie była zdarzeniem „opatrznościowemu i szla- dobra. Kołkówecki folwark przydatnych w codziennym jako filia szkoły z Rzepien- kościołowi, który miał być jednorazowym, ale długo- chetnemu mężowi Stanisła- często zmieniał swych właści- życiu. Wierne ideałom swego nika Biskupiego (klasy I – III), zbudowany, wolny od czynszu trwałym procesem histo- wowi zwanemu Smyk”, przy- cieli i dzierżawców. Leżący założyciela Edmunda Boja- ostatecznie została zamknięta wydanie 2012 7 z dniem 31 VIII 2009 r. Pozo- w tamtym czasie nauka religii czele którego w 1982 roku stały budynki: ten pierwszy odbywała się w wynajmo- mieszkańcy jego postawili. z 1933 roku, ostatnio służący wanych izbach chłopskich. We wszelkich poczynaniach za mieszkanie dla nauczy- W latach 1987 – 1988 prowa- wspierała go żona Emilia, cieli, ale po opuszczeniu wsi dzono prace budowlane. która przez dwie kadencje przez b. dyrektora niewyko- We wrześniu 1990 roku na sprawowała mandat radnej rzystany, i ten drugi z 1966 r., mocy porozumienia Rządu GRN. znacznie rozbudowany na i Episkopatu do szkół powró- Obszar dzisiejszej przełomie wieków – obydwa ciła religia jako przedmiot Kołkówki to 224 ha, w tym puste i tylko echo dawnej nauczania. Wtedy to miesz- 33 ha lasu. W ostatnich świetności błąkało się po kańcy Kołkówki poprosili latach gwałtownie zmniej- niszczejących salach. W 2010 Kurię Biskupią w Tarnowie szyła się liczba ludności; roku, po przejęciu obiektów o zgodę na otwarcie dzisiaj w Kołkówce mieszka przez starostwo w Tarnowie, w budynku kaplicy mszalnej. 186 stałych mieszkańców. tzw. nowy budynek szkolny W grudniu 1991 r. została Niż demograficzny sprawił, przeznaczono na obozy dla odprawiona pierwsza Msza że została zamknięta szkoła. młodzieży, która przyjeżdża święta w nowoerygowanej Zlikwidowana została komu- tu na odpoczynek. kaplicy, która otrzymała nikacja autobusowa, tylko wezwanie Świętego Brata w centrum wsi pozostał przy- W czasach przełomu Alberta. Odtąd mieszkańcy stanek PKS-u. Paradoksalnie największy tej wsi i z okolicy gromadzą rozkwit Kołkówki przypadł się w niej na niedzielnej 625 lat Kołkówki na czasy określane zmierz- Eucharystii i podczas innych 17 czerwca br. społecz- chem „Polski Ludowej”. nabożeństw. ność Kołkówki dziękowała FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI W latach siedemdzie- Panu Bogu za 625 lat, które siątych ub. wieku leżący Powołania kapłańskie upłynęły od daty lokacji ich gdzieś za rogatkami cywi- i zakonne wsi. Na uroczystości wybrano lizacji przysiółek, wybił się Maleńka Kołkówka to datę szczególną: w tym dniu na nowoczesny ośrodek, także „ziemia kapłańska”. przypada święto Świętego Kiełbasa Tuchowska, a zaangażowanie miesz- Pierwszym znanym Brata Alberta – patrona kańców w rozwiązywanie kapłanem pochodzącym kołkóweckiej kaplicy. własnych problemów z Kołkówki był ks. Wojciech W Eucharystii, której rarytas na stołach budziło zdumienie i podziw Strzyż, który przyjął świę- przewodniczył ks. kan. zarazem. W tych latach cenia kapłańskie w 1610 r. Marian Wal, uczestniczył ks. zbudowano we wsi nowo- Z Kołkówki wyszli kapłani: Piotr Witecki – miejscowy czesną szkołę (1966), remizę ks. Eugeniusz Janik (1905 – proboszcz, przybyli księża nielicznych strażacką (1993) i zbiornik 1980), ks. Jakub Janik (1889 i siostry zakonne – rodacy. p.poż., których nie powsty- – 1941), ks. Jan Dubiel (1901 Obecny był starosta tarnowski iełbasa Tuchowska A. Zając; (dodać należy, że basy. Produkowana w trady- dziłyby się gminne wsie. – 1963), o. Apolinary Roman pan Mieczysław Kras, radni jest prawdopodobnie był jeszcze żydowski rzeźnik cyjny sposób w Zakładzie Powstała sieć dróg asfal- (ok. 1870 – 1942), o. Stanisław Rady Gminy w Rzepienniku najlepszą wieprzową o nazwisku Wildstein, który Rzeźniczo–Wędliniarskim towych łącząca przysiółek Michalik (1955), o. Paweł Strzyżewskim, władze samo- kiełbasą na świecie. wytwarzał wyroby rytualne „Sajdak” w Tuchowie jest z gminą (1965) i sąsiednimi Rąpała, ks. Tomasz Słowik, rządowe, nauczyciele (szcze- KJednak czy nadal tak popu- dla Żydów). nadal przysmakiem regionu sołectwami, a drogami tymi ks. Wojciech Smoszna. gólnie serdecznie witany p. larną jak przed stu laty, czy Również na tuchowskim tarnowskiego. Z racji na brak kursowały autobusy PKS-u. Z ziemi kołkóweckiej wyrosły Augustyn Gnat długoletni nadal tak wyśmienitą? odpuście mistrz Leon sprze- ograniczeń w używaniu marki, Wieś została zelektryfiko- powołania zakonne: s. Augu- kierownik i dyrektor miej- Pod koniec lat 80-tych dawał wyroby swojej masarni, produkt podobny do tuchow- wana (1968) i stelefonizo- styna – Franciszka Dubiel, s. scowej szkoły podstawowej). XX w. tak pisano o kiełbasie a ludzie dosłownie wyrywali skiego specjału pod nazwą wana, do gospodarstw domo- Aleksandra – Ludwika Wal, Licznie przybyli mieszkańcy tuchowskiej: je z rąk, płacąc zanim jeszcze „kiełbasa tuchowska” produ- wych doprowadzono gaz. s. Anna – Katarzyna Wal, s. Kołkówki i sąsiednich miej- W XIX i z początkiem XX dotarły na stragan. Osobną kowany jest w zakładach Zbudowano punkt kateche- Benigna – Leona Krzyża- scowości. Z pocztami sztan- wieku rozwinął się w Tuchowie produkcją były wyroby masarskich na terenie całego tyczny, który stał się „małym nowska, s. Anakreta – Józefa darowymi przybyli strażacy wyrób znanych szeroko na specjalne zamówienie kraju. kościołem” Kołkówki (1988). Przybycień: wszystkie ze z całej gminy. Z okazji jubi- w Galicji i poza nią wędlin. dla właścicieli okolicznych W przewodniku kuli- Przy głównej drodze zainsta- Zgromadzenia Sióstr Służeb- leuszu w Kołkówce odbyła Szczególnie sławna i poszuki- dworów. Receptura wyrobu narnym Roberta Makłowicza lowano oświetlenie uliczne. niczek Bogarodzicy Dzie- się nadzwyczajna sesja Rady wana była „kiełbasa tuchowska” „kiełbasy tuchowskiej” była i Stanisława Mancewicza Znikały domy pod strzechą wicy Niepokalanie Poczętej, Gminy. o wyjątkowym smaku i pierw- pilnie strzeżona i przekazy- „Zjeść Kraków” z 2001 a w ich miejsce powstawały zwane „służebniczkami szorzędnej jakości, produko- wana z pokolenia na poko- roku znajdujemy informację nowoczesne wille. Rozwijała dębickimi”. Do zgromadzenia *** wana w wytwórniach masar- lenie. Dobra koniunktura o kiełbasie tuchowskiej nastę- się aktywność społeczna tej Św. Brata Alberta przyłączyły skich Krogulskiego i Sajdaka. trwała aż do końca lat trzydzie- pującej treści: niewielkiej wspólnoty. Dzia- się siostry: Janina – Geno- Jak przystało na gospo- Przebąkiwano, że dodają oni do stych, a ze sprzedażą wyrobów ...jest to ideał, wręcz łały organizacje polityczne wefa Słowik, Leona – Zofia darną wieś na każdym kiełbas mięsa sarniego. Niestety nie było żadnych problemów. wzorzec z Sevres dla i społeczne. Słowik, Małgorzata Wróbel kroku widać ład i porządek: masaże ci dawno pomarli Często też po wędliny przy- wieprzowej kiełbasy, zwanej – albertynki. Do III Zakonu wypiękniały budynki szkoły i recepturę swych kiełbas zabrali jeżdżały przekupki krakow- wiejską (w Krakowie tego typu Straż pożarna Franciszkańskiego należała i remizy, kaplica i obej- ze sobą do grobu. Dziś kiełbasa skie, które sprzedawały „kieł- wędliny nigdy nie nazywa się Jednostka Ochotniczej Eleonora Wal mieszkająca ścia domów. Cywilizacyjny tuchowska ani się nie umywa basę tuchowską” na Rynku „swojską”). Szara w środku, Straży Pożarnej w Kołkówce w Kołkówce. skok z lat siedemdziesiątych do kiełbas z wytwórni Krogul- Głównym i ulicy Floriańskiej a różowa po brzegach, uwodzi- powstała w 1963 r. Jej pierw- pozostawił trwały ślad wraz skiego i Sajdaka, których to w Krakowie. Także niektóre cielsko pachnąca czosnkiem, szym prezesem został Zmieniali bieg historii z zakorzenioną troską, by cieszyła się sławą i popytem restauracje serwowały wspa- z dużą ilością galaretko- Tadeusz Fudala a naczelni- Nie byłby pełny obraz niczego nie uronić z dotych- nie tylko w Galicji, ale nawet niałe wędliny z tuchowskich wych oczek, dająca się raczej kiem Bolesław Gąsiorowski. Kołkówki gdyby zabrakło czasowego dorobku. we Wiedniu, przewyższając masarni, o czym można było rozsmarowywać, niż kroić Na wyposażeniu jednostki w nim przedstawienia ludzi, W dzisiejszej Kołkówce smakiem i jakością nawet przeczytać na stronach rekla- w plasterki – zaprawdę, kieł- była wtedy sikawka ręczna, którzy swoim pięknym nie ma szkoły. I to nie słynną kiełbasę lisiecką z Liszek mowych w przedwojennej basa tuchowska sama w sobie wiadra i bosaki. W 1965 r. życiem, pracą i modlitwą dlatego, że takie są fana- pod Krakowem. prasie. Ta dobra sytuacja jest godnym celem wycieczki postanowiono zbudować tworzyli nową historię wsi berie władzy – przekonywał Największą sławą kieł- kończy się wraz z wybuchem z Krakowa do Tarnowa. własną remizę strażacką. nad Czerwonym Potokiem. wójt dr Kazimierz Fudala basa tuchowska cieszyła się II wojny światowej, kiedy to Informacja podawana Był to drewniany budynek Każde pokolenie zostawiało – ale dlatego, że nie było już w pierwszych dziesięciole- okupant niemiecki zabrania w przewodniku dotyczy o wymiarach 4 na 6 metrów. tu po sobie ślad. Nie sposób kogo uczyć. W budynku ciach XXw. W tym czasie produkcji i sprzedaży wędlin jakiegoś innego produktu, Służył strażakom do 1993 r. wymienić wszystkich, ale szkolnym funkcjonuje filia Leon Wantuch – mistrz pod groźbą kary śmierci. ponieważ kiełbasa tuchowska kiedy to oddano do użytku o dwóch zapomnieć nie Domu Wczasów Dziecięcych masarski, nawiązuje nowe Wtedy zaczęto produkcję tych nie daje się łatwo rozsma- nową strażnicę (1988 – 1993). wolno: z Jodłówki Tuchowskiej i co kontakty handlowe i wysyła wyrobów w ukryciu i wielu rować, nie posiada dużej ilości Na 35 – lecie powstania Augustyn Gnat, który dwa tygodnie przyjeżdżają swoje wędliny do Krakowa, masarzy zeszło do podziemia. galaretowatych oczek, a jest OSP jednostka otrzymała w Kołkówce kierował tu na wypoczynek grupy Poznania, Torunia, a nawet W powojennej Polsce nie podsuszana i z łatwością daje sztandar. W remizie znalazł szkołą przez czterdzieści młodzieży z różnych stron Wiednia. było możliwości rozwoju się kroić w plasterki. pomieszczenie sklep oraz lat i wspólnie z żoną Marią Polski. Kilka lat temu znik- Jak podaje Tomasz masarni, gdyż władza ludowa Teraz to już pozostaje sala, w której odbywają się „doganiali ten wiatr” prze- nęła komunikacja autobu- Wantuch wyroby masar- ostro zwalczała prywatny życzyć Państwu powodzenia zebrania wiejskie, różne mian i wrośli w tą wieś. sowa. Ci, którzy dojeżdżali do skie wysyłano w specjalnych handel i rzemiosło. Należy we własnych próbach osią- imprezy i uroczystości. Do dyrektora Gnata przez pracy są na emeryturach, ci – koszykach, a kiełbasę osobiście jednak dodać, że zakłady gnięcia legendarnego smaku Obecnie funkcję prezesa wszystkie lata w których którzy mogliby dojeżdżać do układał mistrz Leon. Każdy prywatne i masarnie dzia- Kiełbasy Tuchowskiej, i oczy- pełni Roman Wojtanowski mieszkał w Kołkówce przy- pracy – wyjechali „w Polskę”, koszyk był dobrze zamknięty łały jeszcze przez około dwa wiście napawać się wyśmieni- a naczelnika – Marian Kawa. chodzili ludzie z różnymi a najpewniej za granicę. Są i zaszyty oraz zalakowany, lata po zakończeniu II wojny tością oraz aromatem wyrobu. Bolesław Gąsiorowski jest sprawami, albo po prostu asfaltowe drogi, którymi od a na każdej kiełbasie była światowej, co potwierdza Smacznego ! skarbnikiem. by z nim porozmawiać, a on czasu do czasu mkną samo- firmowa plomba z cienkiej wykaz warsztatów rzemieśl- Opracowanie: nikogo nie odrzucał i nie chody. Pozostał niepodwa- blaszki z wytłoczoną w skrócie niczych z 15 czerwca 1946 Piotr Firlej Św. Brat Albert zaniedbał żadnej sprawy. żalny atut: wspaniałe warunki nazwą firmy i nazwiskiem jej roku. Należy zatem przyjąć, w Kołkówce Bolesław Gąsiorowski, do rozwoju rekreacji i wypo- właściciela: „Wytw. Wędl. L. iż z końcem roku 1948 dzia- Po powstaniu „Solidar- który swoim uporem i deter- czynku, i w tym wieś upatruje Wantuch – Tuchów”. łalność tych zakładów została Źródła: 1. Robert Makłowicz ności” otworzyły się możli- minacją doprowadził do szansę na rozwój. Jedną z form handlu całkowicie zabroniona. Przez i Stanisław Mancewicz „Zjeść wości budownictwa sakral- odzyskania przez przysiółek Mieszkańcom Kołkówki wyrobami była sprzedaż na kolejne lata produkowano Kraków” (2001 rok), 2. Stani- nego. W Kołkówce z entuzja- Kołkówka pełni praw wiej- życzymy, by powróciły dni jarmarku, gdzie obok siebie wyroby sporadycznie, aż do lat sław Wałęga „Zeszyty Tarnow- zmem podjęto myśl zbudo- skich. Starania rozpoczął świetności. przy straganach swoje wędliny 90-tych kiedy nastąpiło odro- skie” (1987 rok), 3. Tomasz wania budynku przeznaczo- od usankcjonowania przez Opracowanie: oferowali znani tuchowscy dzenie tradycji masarskich. Wantuch „Wieści Tuchowskie” nego na pomieszczenia dla gminny samorząd Kołkówki Czesław Dutka masarze: J. Dobrzański, J. Z pieczołowitością dba (2007 rok), 4. Portal interne- punktu katechetycznego: jako odrębnego sołectwa, na Bolesław Wszołek Krogulski, K. Stec, L. Wantuch, się o smak tuchowskiej kieł- towy Kuchnia.o2.PL 8 wydanie 2012 Tam, gdzie szumi woda O młynach i młynarzach z Rzepienników

łyny stanowiły i dobra pokościelne, które po niegdyś trwały rozbiorach Polski przeszły na i rozpoznawalny własność skarbu cesarskiego element krajo- Austrii. Na terenie Galicji Mbrazu polskiej wsi. Te wodne, dobra te zostały częściowo posiadały specyficzne wyma- rozparcelowane i sprze- gania terenowe związane dane osobom prywatnym z położeniem nad rzeką lub – przyp. Cz. Dutka). Otrzy- innym zbiornikiem wodnym. mane potwierdzenie daje mu Z tego względu znajdowały pewność, że jest prawowitym się zazwyczaj na uboczu wsi. właścicielem młyna i może nim W młynach pracowali chłopi – dysponować wedle własnego młynarze, którzy, wobec pozo- uznania. W 1819 roku Stani- stałych mieszkańców wioski, sław Wojtanowski spisuje znajdowali się na uprzywile- testament, w którym przeka- jowanej pozycji. Aby w danej zuje młyn swojemu synowi miejscowości powstał młyn, Błażejowi. W 1844 roku Błażej starosta musiał właścicielowi Wojtanowski w swojej ostatniej wioski nadać tzw. przywilej woli sporządza opis dzielonego młynarski. majątku: „Gront, którego mam po ojcach swoich morgów 3 ½ Prawo i budynki które stoją na tym Prawo z 1433 r. orze- groncie piekarnia, izdepka kało, że młynarz, który nie i kumora i młynica pod jednym ma całego łanu ani półłanka dachem słomianem i stayina roli do młyna, wolny jest od osobliwe starey i stodoła podymnego (stała danina większa do grontu wały jakie pobierana od każdego domu bendą płuk i brony…”. Na mieszkalnego). Prawdopo- swojego następcę wyznacza dobnie młynarze pożyczali syna Piotra. panom pieniądze i dosta- wali za to do użytku młyny, Dwór i spór ponieważ prawo z 1510 roku Wojtanowscy „(…) jak powiada, że młynarze nie dawni poprzednicy […] mogą młynów sprzedawać mielali do tego dworu jedną lub zastawiać bez dozwolenia ćwierć zboża to pobierali za panów swych – tyle mówi zapłatę […] od każdy ćwierci Encyklopedia staropolska rowym województwa krakow- ani ingerować w zakres Młyn w Rzepienniku i innych krajów słowiańskich pół garnca mąki, a czynszu to Zygmunta Glogera. skiego z 1629 roku czytamy, jego obowiązków. Wszyscy Biskupim z 1880 roku notuje, że w tym żadnego nie płacili […] dawali W czasach I Rzecz- że własny młyn posiadał nie młynarze w zamian za swoje Wiek XVII to początek czasie młyny wodne istniały wprawdzie psi czynsz pańsz- pospolitej młyny nale- tylko Rzepiennik Strzyżewski, usługi pobierali tzw. miary panowania austriackiego; w Rzepienniku Biskupim (1), czyźniany” – pisze w swoim żały przeważnie do dworu ale także Turza, Rzepiennik młyńskie – zatrzymywali dla zniesione zostało osobiste Marciszewskim (2) i Strzy- pamiętniku Michał Bartuś. (czyli konkretnego właści- Marciszewski i okoliczna siebie pewną część zboża prze- poddaństwo chłopów oraz żewskim (1). Bartuś był człowiekiem ciela majątku ziemskiego). Jodłówka. Ten sam rejestr znaczonego na przemiał. Mieli zakaz ożenku i przenosin wykształconym, umiał pisać Mianowany przez dziedzica notuje, że w Rzepienniku także obowiązek corocznie do innej miejscowości bez Wojtanowscy a młyn i czytać, a przyuczony przez lub zarządcę dóbr młynarz Strzyżewskim sołtys Paweł odprowadzać do dworu zgody właściciela, uregulo- Młyn w Rzepienniku ojca występował przed sądem, był tylko jego dzierżawcą. Słowik oddał poborów 4 czynsz. I tak z informacji wano wymiar i sposób odra- Biskupim ma ciekawą historię. jako obrońca pokrzywdzo- W niektórych przypadkach z całej wsi, w tym1 koło zawartych we wspomnianym biania pańszczyzny, okre- Mieszkała tu rodzina Wojta- nych. Kiedy pod koniec XIX młynarz zyskiwał prawo dzie- doroczne w wysokości 1 rejestrze można wnioskować, ślono zasady dziedziczenia nowskich, która trudniła się wieku nastąpiło uwłasz- dziczenia zawodu w rodzinie florena i 18 groszy, sołtys że młyny w Rzepienniku gospodarstw (niepodziel- przemiałem zboża dla dworu czenie chłopów, w Rzepien- i tegoż młyna. Turzy oddał 1 pobór w tym Strzyżewskim i w Turzy nale- ność, dziedziczność najstar- i miejscowych ludzi, co niku rozgorzał spór o prawa 1 koło doroczne (1 floren żały do dworów, a młyny szego z synów, spłata pozosta- potwierdzają zachowane doku- do dworskiego młyna. Pierwsze wzmianki 18 groszy). Z Rzepiennika w Rzepienniku Marciszew- łych). W tym czasie głównym menty. Jak w sowich notatkach Piotr Wojtanowski był Na terenie dzisiejszej Marciszewskiego (oryginalny skim i Jodłówce były młynami źródłem utrzymania kleru była zaznacza Zbigniew Szymański: ostatnim młynarzem pamię- gminy Rzepiennik Strzy- zapis w rejestrze: Rzepiennik zakupnymi (koło zakupne). ziemia; parafia w Rzepien- „Poczatkowo nazwisko Wojta- tającym czasy pańszczyzny. żewski warunki do budowy Marciszow) Błażej Słota Ciekawe informacje znaj- niku Biskupim posiadała duży nowski pisano przez „y” Pracował w młynie także młynów wodnych były sprzy- oddał również poborów 4 dziemy w dokumencie lustra- obszar ziemski. Ponadto wieś jako Woytanowski. A więc w czasach po uwłaszczeniu jające: teren pagórkowaty, (1 koło zakupne w wyso- cyjnym województwa krakow- Rzepiennik Biskupi wcho- albo Woytanowscy przybyli (w 1864 roku) i ustaniu pańsz- pocięty rzeczkami i stru- kości 3 florenów i 6 groszy). skiego z lat 1659–1664. dziła w skład beneficjów z północy i byli ówczesnymi czyźnianych obowiązków. Był mykami o wartkim nurcie, W Jodłówce Jan Srzesz oddał Wymienia on dwa młyny biskupów krakowskich. Ich osadnikami lub w wyniku przekonany, że przez tak wiele ułatwiał w znacznym stopniu poborów 4, w tym 1 koło zlokalizowane w tych latach majątek, podobnie jak stało zasług dla króla [po potopie lat nabył prawo własności budowę urządzeń odprowa- zakupne (3 floreny i 6 groszy). w Rzepienniku Strzyżewskim: się to w całej Galicji, (praw- szwedzkim] nadano im młyn do młyna na mocy prawa dzających wodę. Pierwsze Należy w tym miejscu dodać, jeden należący do starostwa, dopodobnie) po 1762 roku w Rzepienniku Biskupim”. o zasiedzeniu. Kiedy w 1882 wzmianki o rzepiennickim że florenem nazywano z którego młynarz płaci czynsz został przejęty przez rząd W 1774 roku bracia Wojciech roku zmarł, rodzina czuła się młynie pochodzą jeszcze w Polsce złotą monetę będącą roczny po 10 florenów, drugi austriacki i włączony do tzw. i Mikołaj Wojtanowscy pełnoprawnymi spadkobier- sprzed 1480 roku. W tym w obiegu (moda na taką nazwę zaś należący do wójtostwa. dóbr kameralnych (ze skaso- umawiają się, co do podziału cami młyna oraz przyległych to właśnie roku Jan Długosz przyszła z Włoch, gdzie wybi- Pojawia się też wzmianka wanych majątków został majątku po swoich rodzicach: do niego niewielkich gruntów w Liber Beneficjum wspo- jano floreny). Natomiast koło o opustoszałych młynach utworzony tzw. fundusz reli- Adamie i Mariannie. Mikołaj ornych. Jednakże właści- mniana, że wieś Rzepiennik doroczne to określenie wyso- w Turzy i w Sitnicy, które gijny). Dwór w Rzepienniku przejmuje młyn i zagrodę. ciel dworu, Adam Szołayski, posiada drewniany kościół kości czynszu nałożonego „pożytku nie czynią żadnego”, Biskupim (folwark biskupi) Po śmieci Mikołaja, na mocy miał co do tego wątpli- p.w. Św. Klemensa Papieża na młyn wodny o jednym karczmie i młynie należącym został najpierw wydzierża- dwóch testamentów z 1774 wości. Jak notuje M. Bartuś: i Męczennika, karczmę kole, na mocy jednorocznej do wójtostwa w Rzepienniku wiony a później sprzedany. roku dobytek Wojtanowskich, „(…) [Adam Szołayski] kazał oraz młyn z rolą biskupią, umowy czynszowej. Pozycja Marciszewskim, a także 2 W tym czasie dworski młyn znajdujący się między grun- najprzód jaz roztargać a zaraz z którego czynsz przezna- młynarzy tzw. dorocznych młynach w Rozembarku. z zagrodą i ogrodem stał się tami „Plebana a Grontem i młynówkę zasypać (…), tę czony był dla kościoła. zależna była od dworu, do Z innych zachowanych własnością młynarza – Adama Dworskim ciągnąca się od rzeki drogę prowadzącą koło Jazu Wspomniany młyn, jako siłę którego należał młyn. Młynarz dokumentów wynika, że i Marianny, seniorów rodu w górę aż do Drogi w kierunku zaorał i zmienił dla siebie napędową wykorzystywał wykonywał wyłącznie swoją w XVI wieku w Rzepien- Wojtanowskich – tłumaczy Miasta Cięszkowice” (zapis w orne pole a rów zwany wody miejscowej Rzepianki pracę w zależności od uznania nikach istniały 2 młyny Czesław Dutka. w oryginalnym dokumencie) młynówką którędy woda i potoku z Turzy. pana. Znacznie zamożniejsi wodne: jeden w Rzepienniku Na mapie pocho- zostaje podzielony pomiędzy płynęła do tego młyna kazał byli tzw. młynarze zakupi Biskupim, drugi w Strzyżew- dzącej z 1877 roku dostrzec synów Sebastiana i Stani- zawalić, a na ty młynówce Rzepiennickie zwani inaczej dziedzicznymi. skim. Obydwa odprowadzały można zabudowania młyna sława. Ostatecznie w 1785 roku postawił swój Magazyn na młynarstwo Budowa i utrzymanie młyna do dworu 1 koło doroczne w Rzepienniku Biskupim. dochodzą oni do porozumienia cegłę?(…)”. Przed wiedeńskim w XVII wieku wymagały sporych umie- w wysokości 14 florenów i 12 Zlokalizowany był on na prze- dotyczącego podziału zagrody sądem A. Szołayski twier- Młyny poruszane siłą jętności ciesielskich i więk- groszy. Oprócz nich młyny ciwko dworu, tuż nad rzeką i ogrodu należących do młyna. dził, że młyn należy do dóbr wody pojawiły się w Polsce szych nakładów pieniężnych. istniały jeszcze w Kołkówce (1 (dziś w tym miejscu znajduje W 1799 roku Stanisław zwraca dworskich, ponieważ spad- w XII wieku, a rozpowszech- Młynarz, który sam budował koło zakupne – 28 florenów się gospodarstwo państwa się do Cesarsko–Królewskiej kobiercy nie mielą zboża i nie niły się w okresie gospodarki młyn, otrzymywał od właści- i 24 grosze) i Rozembarku (1 Radzików), w nieco dalszym Kurateli w Krośnie o potwier- płacą mu czynszu. Po trwa- czynszowej (pod koniec XVI ciela wsi sumę zapisaną jakby koło doroczne – 14 florenów, sąsiedztwie browaru (dziś dzenie dziedzictwa młyna jącym 12 lat procesie prawo wieku). Wiadomo, że w XVI hipotecznie, równą w przy- 12 groszy), nadal działał także gospodarstwo państwa Jędru- oraz o udzielenie informacji, do Rzepiennickiego młyna wieku pracowało w całym bliżeniu wartości młyna. młyn w Jodłówce (1 koło siaków). że nie wchodzi on w skład przypadło rodzinie zmar- kraju około 3 tys. różnych kół Bez spłaty tej sumy, nikt nie zakupne – 28 florenów, 24 Późniejszy Słownik geogra- dóbr kameralnych (dawne łego młynarza. Dokładna wodnych. W Rejestrze pobo- mógł go wyrzucić z młyna grosze). ficzny Królestwa Polskiego królewszczyzny, ekonomie relacja z tego sporu została wydanie 2012 9 opublikowana w „Rzepien- czeniach tych przyjęto, iż w sąsiedztwie dawnego młyna budynki. Jeden (po lewej niku Wczoraj i Dziś” nr potok z Turzy dostarcza 1/3 w Rzepienniku Strzyżewskim. stronie) to był dom młynarza, 58/59 (2006 r.) W kilka lat wody. Prześwit pod mostem „Mielało się tu, mielało” – drugim była szopa, w której po procesie Szołayscy sprze- wynosił 5 m, wys. od wody mówi. Według jej relacji młyn mieliło się zborze, stały tu dali swe dobra i wyjechali do belek wynosił 3 m. Woda zlokalizowany był w miejscu, „sąsieki”, zbiorniki na mąkę do Krakowa. Wielu ludzi, z młyna płynęła po tym przy gdzie dziś istnieje gospodar- i prasy do produkcji kasz – z Michałem Bartusiem na pomocy rowu wodnego szer. stwo państwa Kazimiery i ś.p. „robili tu pencok [gruba kasza czele, sądziło, że to właśnie 1,40 m głębokości 0, 35 dł. 70 Mieczysława Romanów, czyli jęczmienna] do kiszki. Wozy przegrany proces przyśpie- m z powrotem do rzeki. pomiędzy dzisiejszą drogą rozładowywane były w tej szył ich decyzję. Młyn poruszał równocze- asfaltową (z Gromnika do szopie” – mówi pani Geno- śnie 2 kamienie do mielenia, Biecza), a biegnącą do niej wefa. Pomiędzy tymi budyn- Ostatnie lata świetności oprócz tego zakład miał równolegle drogą żwirowaną kami na obracającym się wale, W okresie II Rzeczypo- urządzenie do mielenia jęcz- (do państwa Burkotów). Do zamontowane było koło młyń- spolitej młyn w Rzepienniku mienia i kaszy z prosa. Urzą- dziś można w tym miejscu skie, którego energia poruszała Biskupim w dalszym ciągu dzenie wodne poruszało zobaczyć szerokie wgłębienie, kamienie mielące. Młynem był podstawą bytu rodziny równocześnie sieczkarnię prowadzące do rzeki – pozo- zajmowało się do spółki Wojtanowskich. Jeszcze i młocarnię. Jak wynika stałość rowu doprowadzają- dwóch młynarzy. „Jak pomor- w 1928 roku młyn należał z dokumentu, młyn ten miał cego wodę na koło młyńskie. dowali Żydów w Dąbrach, to do rodziny Jana Wojtanow- dla mieszkańców Rzepien- Jaz czyli zapora spiętrzająca karczma [należąca wtedy skiego. Wiemy, że Urząd ników i okolicznych wiosek wodę była koło tzw. „franczy- do Żydów] co była, gdzie Gospodarki Wodnej przy ogromne znaczenie. Było tak kówki” (naprzeciwko domu „jabłonka” [zjazd z drogi asfal- Starostwie Powiatowym głównie z tego względu, że państwa Pociechów, około towej] stała pusta. Sprowa- w Tarnowie w 1941 roku dwa pozostałe młyny zloka- 400 metrów wcześniej). „Były dziło się tam polskie małżeń- przedłużył mu zezwolenie na lizowane w obrębie Rzepien- to drewniane deski od brzegu stwo. On miał na imię Michał, dalsze prowadzenie młyna. ników były często niezdolne do brzegu zbite tak, że tamo- jego żona uczyła mnie robić Co istotne, jest to jedyny, do pracy. Przed oraz w trakcie wały wodę. U góry tej zapory na drutach. Michał razem zachowany, kompletny opis II wojny światowej młyna- była szczelina [prawdopo- z Józefem Górskim (tym rzepiennickiego młyna. rzowymi końmi jeżdżono dobnie śluza], przez którą mieszkającym w młynie), Z tego dokumentu możemy po sól do Bochni. Okupanci przepływała stróżka wody. Jak doglądali całego przybytku. dowiedzieć się, że przedsię- nie przeszkadzali młynarzom deski były surowe to długo się Pamiętam, że młynarze biorstwo wodne, o którym w wykonywanej pracy. trzymały, jak suche to szybko wyglądali deszczu, bo wtedy mowa, powstało w 1889 Księga adresowa Polski się psuły i młynarze musieli mieli robotę, a jak było sucho roku. Opisywany tam młyn wraz z Wolnym m. Gdań- je wymieniać. Chodzili przez to koła obracały się pomału znajdował się nad rzeką skiem dla handlu, przemysłu, tą tamę po ławie. A woda i mielanie nie szło szybko. Jak Rzepianką w Rzepienniku rzemiosła i rolnictwa z 1928r. tam była zielona”– wspo- przyszła burza i większa woda, Biskupim. Posiadał on dwa wymienia, że w Rzepien- mina pani Genowefa. Od mieli znowu dużo napra- Matka Boża zazębiające się koła, „nad niku Marciszewskim młyn jazu biegła młynówka – długi, wiania. Musieli nieraz połatać którym utworzony został wał prowadził Wojciech Mleczko, szeroki rów nawadniający zaporę, jak woda rozdarła, długości 11,20 m”. Umiej- a w Rzepienniku Strzyżew- koła młyńskie. Młynówka wyczyścić młynówkę kiedy ją scowiony był „od zakrętu” skim Władysław Dudek. płynęła pod mostem naprze- zamuliło. Nieraz widziałam, z Czermnej powyżej mostu na betonowej ciwko krzyża (stromy wjazd jak szli z łopatami i wybie- podbudowie i średnio wytwa- A pamięć została do rzeki to właśnie pozosta- rali ten muł” – mówi. Praw- rzał moc równą 4HP (koni W Rzepienniku Biskupim łość po jej wylocie), prze- dopodobnie, kiedy Górscy I rocznica koronacji mechanicznych). „Wał przy- nie zachował się młyn, o który cinając drogę, potem zata- podupadli na zdrowiu i sił im lega z jednej strony do prze- tyle lat walczyła rodzina czała łuk za domem państwa brakło do pracy, postanowili cudownego obrazu dłużonego przęsła mostu, Wojtanowskich; młynówkę Klęków i biegła dalej koło sprzedać młyn wraz z przy- z drugiej strony do pobocza zasypano, zabudowania roze- p. Borowińskich, dawnego ległym do niego polem. Było ok po koronacji cudow- Koronacja cudownego drogi Gromnik – Biecz. brano, a potomkowie niegdy- „klubu”, potem pomiędzy to na początku lat 50. ubie- nego obrazu Matki obrazu Matki Bożej odbyła Wysokość górnego stanu siejszych młynarzy rozje- drogą główną, a polami pana głego wieku, jak twierdzi Bożej w Czermnej, się 28 sierpnia 2011 r. Korony wody wału wynosi 2,70 m chali się po Polsce. Szybko Makowca i Bajorka. Następnie moja rozmówczyni. „Wyje- dziękowano za to na wizerunki Chrystusa Prześwit pod mostem wynosi zaginął ślad po młynach wzdłuż polnej drogi, aż po chali w świat, chyba do dzieci Rhistoryczne wydarzenie w dzie- i Maryi nałożyli ówczesny 6 m, wysokość belki nośnej w Turzy, Kołówce i Rzepien- dzisiejszą łąkę p. Krawczyka i tam mieszkali”– dodaje. jach parafii. Uroczystej Mszy biskup tarnowski Wiktor mostu nad lustrem wody niku Marciszewskim. i śp. Mieczysława Romana, Młyn rozebrano, szopy pobu- św. w niedzielę 26 sierpnia, Skworc i ordynariusz diecezji wynosi 1,50 m”– czytamy. Jednak jak się okazuje, tutaj ostro zakręcała w lewo rzono, część rowów zasypano, przewodniczył biskup Wiesław rzeszowskiej Kazimierz W odległości około 150 ciągle żywe są wspomnienia i biegnąc ku Rzepiance, a sprzęty sprzedano. Teren Lechowicz. Górny. Uroczystość zgroma- metrów powyżej ujścia stru- niektórych mieszkańców wpadała na koło młyńskie. ten kupił Mieczysław Roman. W homilii biskup mówił dziła kilkanaście tysięcy wier- mienia płynącego z Turzy Rzepiennika Strzyżewskiego. Woda z młyna odprowa- Wybudował tu dom i zabudo- o tym co tak naprawdę znaczy nych. w tym samym kierunku, co Jedną z nich jest 80-letnia dzana była kolejnym rowem wania gospodarcze. Wystarczy kochać Maryję. Wskazywał, Starania o koronację rzeka, wybudowany był drew- pani Genowefa Cygan, która do Rzepianki. W skład zabu- się dobrze przyjrzeć, aby że Matka Boża zachęca nas obrazu Matki Bożej trwały niany wał ze śluzą. Miało wraz w rodziną mieszkała dowań młyna wchodziły dwa dostrzec, że np. fosa po prawej do posłuszeństwa Bogu, nie 80 lat. Do najdawniejszych to zapewnić alternatywę, stronie drogi (idąc od jazu tak tylko słowami, ale i swoim świadectw o cudowności w przypadku gdyby do pracy jak płynęła młynówka) jest życiem. – Miłość to nie tylko wizerunku należy zapis młyna wody z Rzepianki szeroka i znacznie głębsza niż patrzenie sobie w oczy, ale z 1654 roku. Po zniszczeniu było za mało. Takie rozwią- w innych miejscach. Także i upodobnienie się do drugiej zasiewów przez mróz, wsta- zanie było również bezcenne koło wspomnianego gospo- osoby – powiedział biskup. wiennictwo Matki Pocie- w czasie powodzi, bowiem darstwa państwa Klęków Kaznodzieja zachęcał wier- szenia w Czermnej uchro- rozsuwana śluza wprowa- widać teren ukształtowany nych, by Matka Boża była dla niło mieszkańców od głodu. dzała możliwość regulowania w specyficzny dla młynówki nich przykładem. Także w czasie II wojny świa- przepływu nadmiaru wody sposób. „Pamiętam jak mnie – To wpatrywanie się towej były niebezpieczne i ochrony przed zalewaniem. młynarzowa Bronisława w życie Maryi ma dziś sytuacje, wsi groziła pacyfi- Wysokość górnego lustra Górska zaprosiła na imie- bezcenne znaczenie. Żyjemy kacja, ale mieszkańcy zostali wody (spiętrzonej wody) niny. Miała wtedy na stole w świecie, w którym Boga ocaleni. W ostatnich latach wynosiła 2 m, długość wału taki piękny, okrągły, wielki usuwa się z płaszczyzny też odnotowano świadectwa 8 m, a wymiary śluzy to 0,95 chleb zawijany na brzegach. publicznej, w której propaguje doznanych cudów m.in. wysokości i 2 m szerokości. Nigdy już nie widziałam się życie, jakby Boga nie było – uzdrowień. Przy pomocy rowu woda ze potem, żeby ktoś upiekł taki mówił kaznodzieja. Obraz przedstawia Matkę śluzy przepływała do stru- chleb” – z uśmiechem kończy Biskup powiedział, że Bożą z Dzieciątkiem określaną myka oddalonej o około 80 opowiadać pani Genowefa. kiedy Bóg zostaje wyklu- mianem Madonny Apoka- m od wału, (co równa się Opracowanie czony, usunięty na pobocze liptycznej (Wniebowziętej). długości rowu). Szerokość Anna Roman wtedy również kaleczony Namalowany jest na trzech rowu wynosiła około 1,2 i zabijany jest człowiek. deskach lipowych i stanowił m głębokość około 0,32 m, – Uczmy się od Maryi dawniej środkową część tryp- a spad ==0.0015. Połączone Bibliografia: wrażliwości na obecność tyku. Czas jego powstania wody strumienia i rzeki prze- • Cz. Dutka „Echo minio- Boga w naszym życiu. Niech przypada na pierwsze dzie- pływały przez śluzę wału nych dni Rzepiennika” jej wyrazem będzie nasza sięciolecia XVI wieku. Obraz w kolejności: najpierw do • Z. Gloger „Encyklopedia modlitwa i praca, relacje jest dziełem anonimowego wyższego strumienia, szer. staropolska” z innymi ludźmi, nasze życie malarza zwanego Mistrzem 0, 60 m, głębokość 0. 30 m, • Materiały archiwalne zgro- moralne – apelował biskup. z Wójtowej. spad wody i=0.0015, długość madzone i udostępnione – Rok po koronacji obrazu Czermneńska Matka Boża 20 m, i stąd do rowu wodnego przez Cz. Dutkę rozwija się kult Matki Bożej jest źródłem pocieszenia 1,40 m, szer., 0,35 m głębo- • http://rme.cbr.net. Pocieszenia – mówi kustosz i nadziei. Modlą się do Niej kość, długość 1,70 m, spad pl/index.php?optio- ks. Stanisław Madeja. – smutni, osamotnieni i cier- wody i=0,002 i w końcu przez n=com_content&view=ar- Przyjeżdżają do nas piel- piący. Szczególnie w czasie wyższy strumień do urzą- ticle&id=253:mynarstwo– grzymki z diecezji tarnowskiej środowej nowenny połą- dzenia wodnego. Według rzemioso-zapomniane& i rzeszowskiej, a także z całej czonej ze Mszą św. wotywną urzędniczych obliczeń, ilość catid=103:kultura-i-tradycje- Polski. Ludzie od wieków wierni oraz pielgrzymi pracującej w ten sposób ludowe&Itemid= wypraszają u Matki Bożej proszą o pocieszenie, odwró- wody wynosi 0,141 m3/s = • Pamiętnik Michała wiele łask. Dużo jest próśb cenie nieszczęść, uzdrowienie 141 l/sek., a ilość przepływa- Bartusia i podziękowań, które odczy- duszy i ciała. jącej wody obydwu strumieni • Wspomnienia Genowefy tujemy podczas nowenny – Ks. Marcin Zawiślak, wynosi 24 m3/sek. W obli- Cygan dodaje kustosz. wikariusz parafii w Czermnej 10 wydanie 2012 Zapraszamy na Pogórze! Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju zaprasza na Pogórze do pięciu gmin: Gromnik, Tuchów, Szerzyny, Rzepiennik Strzyżewski oraz Ryglice!

Pogórze szyte na Twoją miarę Pogórze doskonale nadaje się dla wycieczek rowerowych, konnych, kilkugodzinnych spacerów z rodziną, weekendo- wych wycieczek samochodo- wych. Najwyższe wzniesienia przekraczają 500 m n.p.m., dzięki czemu na wycieczce owszem - zmęczysz się, ale nie za bardzo, tak w sam raz. Wiele oczywiście zależy od Ciebie i Twoich możliwości.

Pogórze – tak blisko Pogórze jest doskonałym miejscem wypadowym w kierunku znanych ośrodków administracyjnych: Krakowa, Tarnowa, Rzeszowa, Krosna, Nowego Sącza, jak również ośrodków uzdrowisko- wych: Iwonicza, Rymanowa, Krynicy, Muszyny. Jeżeli masz do dyspozycji samochód lub rower, wybierz jako miejsce FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI wypadowe właśnie Pogórze. Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej Kuźnia na Festiwalu Smaku Chata Pogórzańska w Piotrkowicach w Tarnowie zrealizowana dzięki wsparciu LEADER Pogórze pełne słońca To właśnie u nas rozwija Tuchów, Ryglice, Rzepiennik We wrześniu zaplanowany gminne ośrodki kultury. pielęgnujące kulturę pogó- Turystyki, Sprzętu Turystycz- się mocny region winiarstwa, Strzyżewski, Gromnik oraz jest szósty nabór wniosków Dzięki temu podnoszony jest rzańską oraz tradycyjne nego, Żeglarskiego i Sporto- co jest możliwe dzięki odpo- Szerzyny. Stowarzyszenie funk- z działania „Małe projekty”, standard wyposażenia miejsc rzemiosła: warsztaty, plenery wego GLOB w Katowicach wiedniemu nachyleniu stoków cjonuje w ramach Programu a w ostatnim kwartale 2012 r. kulturotwórczych oraz rozwi- oraz festyny. Promowane są czy Targach Turystyki i Wypo- i nasłonecznieniu. Nie tylko Rozwoju Obszarów Wiej- kolejny nabór z pozostałych jana jest aktywność społecz- również produkty regionalne. czynku LATO w Warszawie. winorośl lubi takie warunki. skich na lata 2007-2013 – oś 4 działań. ności lokalnej. Zakupione Pogórzańskie Stowarzy- Na targach prezentowana Wiele osób odwiedzających LEADER i jest w całości z niego Przez ponad 2,5 roku wdra- zostały instrumenty muzyczne szenie Rozwoju w ramach jest oferta naszego regionu: region zażywa kąpieli słonecz- finansowane. żania LSR udało się zreali- dla trzech orkiestr dętych, swojej działalności prowadzi gospodarstw agroturystycz- nych. Inni wolą oglądać Pogórzańskie Stowa- zować szereg działań akty- organizowane są wydarzenia również aktywizację społecz- nych, bazy noclegowej, zachody słońca z szerokimi, rzyszenie Rozwoju wdraża wizujących, promocyjnych ności lokalnej. Przeprowa- atrakcji turystycznych oraz beskidzko-tatrzańskimi pano- Lokalną Strategię Rozwoju i podnoszących umiejętności. dzono szereg szkoleń dla bene- rękodzielników. ramami. poprzez realizację własnych Beneficjenci realizujący ficjentów. Zrealizowano trzy- Walory i atrakcje naszego zadań w ramach tzw. „funkcjo- projekty organizowali warsz- naście wydarzeń promocyj- obszaru prezentowane są Pogórze – w duchu nowania” oraz poprzez orga- taty regionalne, zmoderni- nych mających na celu zapre- także poprzez wydawnictwa. dawnych czasów nizowanie naborów wniosków zowali i wyposażyli świetlice zentowanie działalności Pogó- W naszym biurze dostępne Drewniane gotyckie świą- dla beneficjentów z obszaru wiejskie, zespoły regionalne rzańskiego Stowarzyszenia są foldery, mapy oraz wydaw- tynie, przydrożne krzyże wspomnianych wyżej 5 gmin. zdobyły nowe instrumenty, Rozwoju, oferty obszaru oraz nictwa książkowe (Prze- i kapliczki, zabudowania Od początku działalności a sportowcy będą podnosić produktów lokalnych i ręko- wodnik kulinarny, Słownik gospodarskie, wiejskie chałupy, przeprowadzono już pięć swoje kwalifikacje i umiejęt- dzielniczych, w tym m.in. Pogórzański) zawierające dawne sposoby gospodaro- naborów wniosków na łączną ności. Pogórzańskie imprezę pn. „Po górze, po ofertę 5 gmin. wania ziemią i wreszcie ludzie, kwotę dostępnych środków Dzięki realizacji projektów Stowarzyszenie lesie” oraz tegoroczne Pogó- W dalszej części Gazety którzy potrafią jeszcze wyko- ponad 5 milionów złotych. w ramach działania Odnowa rzańskie Święto Wina i Miodu. prezentujemy zrealizowane nywać dawne rzemiosło. To W lipcu zakończył się piąty i rozwój wsi dokonano moder- Rozwoju Przedstawiciele Pogó- projekty w ramach wdrażania bogactwo historyczne i kultu- nabór wniosków w ramach nizacji przestrzeni publicz- rzańskiego Stowarzyszenia Lokalnej Strategii Rozwoju – rowe tutaj zachowane i często trzech działań: odnowa nych na potrzeby kulturalne, ul. Chopina 10, Rozwoju promują obszar na Małe projekty oraz Odnowa kultywowane, jest naszą i rozwój wsi, różnicowanie sportowe i rekreacyjne. 33-170 Tuchów licznych targach turystycz- i rozwój wsi. ogromną wartością. w kierunku działalności Nie tylko samorządy korzy- tel. 14 652 44 04 nych, m.in. targach Regionów Wiktor Chrzanowski Pogórzańskie Stowarzy- nierolniczej oraz tworzenie stają ze środków LEADER. [email protected] i Produktów Turystycznych Dyrektor Biura szenie Rozwoju działa na terenie i rozwój mikroprzedsię- W naborach aktywnie uczest- www.psr.tuchow.pl Tour-Salon w Poznaniu, Pogórzańskiego pięciu pogórzańskich gmin: biorstw. niczą stowarzyszenia oraz Międzynarodowych Targach Stowarzyszenia Rozwoju Winnica w Siemiechowie

iniarstwo na na Pogórzu i autor koncepcji wania gron, dobre wietrzenie terenie Pogórza powstania Pogórzańskiego winnicy i brak zastoiska sięga według Szlaku Winnego - Jan Piech mrozowego. m i e j s c ow ych z Siemiechowa. Uprawiane odmiany: na Wpodań okresu poprzedzającego Jego winniczka położona powierzchni 0,5 ha uprawiane najazd na te tereny w 1657 r. jest w Siemiechowie na połu- są odmiany przerobowe (około Jerzego II Rakoczego. Warunki dniowym stoku wzgórza, 25 odmian białych i czerwo- klimatyczne, panujące na dobrze widoczna z ruchliwej nych) oraz odmiany deserowe terenie Pogórza, szczególnie trasy Kraków-Gorlice. Stromy (600 krzewów w 60 odmia- dobrze nasłonecznione zbocza stok, ma dobre i złe strony. nach). Odmiany przerobowe o nachyleniu południowym Uniemożliwia utrzymanie używane są w produkcji win i południowo – zachodnim, podłoża w wymarzonym białych, czerwonych, soków przemawiają za zakładaniem stanie lub w zbliżonym do i wspaniałych dżemów. winnic. Odpowiednie stano- wymarzonego. Mocne nasło- Właściciel chętnie bierze wisko, prawidłowe przygoto- necznienie wiosną powo- udział w pokazach, ekspo- wanie ziemi, dobór odmian duje przyspieszoną wegetację, zycjach oraz wydarzeniach i prawidłowe prowadzenie co przy wystąpieniu przy- promocyjnych. Spotkać go plantacji już teraz daje bardzo mrozków może powodować można na Świętach Polskiego dobre wyniki. W regionie straty. Do dobrych stron zali- Wina. W ostatnim czasie działa kilku winiarzy. Wśród czyć można wspaniałe nasło- rozszerzył swoją działalność FOT. JUSTYNA WĄTROBA nich jest prekursor winiarstwa necznienie w okresie dojrze- o suszarnie owoców. Ryszarda i Jan Piech na festynie w Gromniku wydanie 2012 11 W Paryi poznasz dawne prace na roli FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI

nie, jak każdemu Biegając z braćmi po łące a zamiast robić, to se „bitke” Skok cywilizacyjny ostat- w dzieciństwie, wypatrywaliśmy wszelkich urządziły. Dalsze prace przy nich dziesięcioleci bezpow- czas płynął żyjątek. Na linkach odzy- sianie nie były już tak frapujące, rotnie pozbawił przyszłe bardzo powoli. wała się turkawka, z krzaków ale na każdym etapie można pokolenia dzieci tej sielanki. MRzekłbym nawet dłużył nad wałem dochodziło melo- było jakąś psotę wymyśleć, Gorzej, turkawkę wyparła się niezmiernie. Pytałem dyjne up,up,up … dudka, o ile tylko zapracowani rodzice sierpówka, głos upka rodziców czy już jestem duży czasem udało nam się przy- nieco uwagi stracili. Najbar- (ludowa nazwa dudka – łac. i czy mógłbym już chodzić uważyć jego niezdarny, falisty dziej dłużyło się przewra- Upupa epops) niewiele kto kosić z ojcem łąkę, a nie lot. Wspólnie obmyślaliśmy canie i grabienie, które jedynie już rozpoznaje, siana nie ma rozbijać jak baba pokosy. jak by tu dobrać się do gniazda czasem padalec lub jaszczurka po co zbierać bo mleko jest Co więcej, mówiłem, że jak sroki, na wysokiej granicznej rozweseliła. w sklepie, a hodowla krów się urosnę to będę siekł od razu wierzbie uwitego. Wobec żab Czasami przy dużych nie opłaca. wokoło, a nie tak tylko przed nie mieliśmy zbyt potulnych areałach dochodziła jeszcze Pragnę Państwu zapro- sobą jak ojciec. Idąc do szkoły zamiarów, ale ojciec w porę jedna atrakcja – pomoc ponować przeniesienie do nie mogłem się napatrzeć jak interweniował. Ręczne (nikt międzysąsiedzka, a z nią przy- tamtej krainy dziecięcej Firlit układa swoje spiralne nam nie dał wideł, bo nie miał słuchiwanie się rozmowom beztroski i w tamte czasy, pokosy niczym kręgi „Ufo”. też i kto przed bezmyślnością dorosłych chwalących jakość chociaż ja już jako dorosły Był to dla mnie najlepszy pilnować) rozbijanie najpierw tegorocznych traw i łaska- doskonale rozumiem, że nie gospodarz w okolicy, jedynie zaczynało się od bójki skoszoną wość pogody. Chyba wolałem da się siec wokoło starszy brat twierdził, że trawą, co gdy tylko ojciec przy- nawet te rozmowy od zabaw Serdecznie Zapraszam! Giylosek bierze większe uważył zaczął głośno „łajać”, że z dziećmi, które z nimi przy- Gospodarz na „Paryi” pokosy. „polusy” niczego nie szanują, chodziły. Mieczysław Solarz FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI

Na białej stopie, czyli o zimowych trudach życia na Pogórzu trasznie mi tego roku gulaszu z sarny zjadłem jakieś Raczej Ziemia bez ludzi sobie mróz wziął Paryję delikatnie nazywając niewy- poradzi niż ludzie bez Ziemi. w kleszcze. O ile szukane śniadanie. Jadłem ze Drażni mnie bezmyślne mroźne wiatry jedynie świadomością, że z wiosną ta marnotrawstwo, jak i skrajnie Sniewielką mi krzywdę robią, sama sarna i jej męskie koźle pojmowana ochrona. Do mróz mocno daje się we zniszczy mi nowo posadzone rangi “cielców” naszych znaki. Schodzące wieczorem modrzewie i jabłonie. Kiedyś czasów urosła potrzeba w dół zimne masy powietrza zaproponowałem miastowym ciągłego rozwoju cywilizacyj- zamyka od wschodu pora- turystom, żeby trochę wcze- nego mierzonego przyrostem stająca dno doliny olszyna. śniej wstali, moją sarnę produktu narodowego brutto. Od południa opierają się one i równie szkodliwą czaplę, na Zastanawiam się tylko czy o stromą ścianę lesisto–skali- stawie pooglądali. Niestety z ciągłym przyrostem rośnie stego zbocza. niekiedy dusza miastowa również poziom szczęśliwości O wiejącym wietrze dowia- leniwa, jak tramwaj tak nie ludzi. duje się tylko od szumiących huczy, że i tak się spać dalej nie * “Na Białej Stopie” – tropienie na wierzchowinie sosen, które da, z łóżka nie zejdzie. zwierzyny po pozostawio- skądinąd skutecznie pozba- Grzyb i jagoda w lesie nych na śniegu śladach, wiają mnie i tak lichego, zimo- też miastowemu winna być określenie myśliwskie. wego słońca. Zamknięta w ten posłuszna, i rosnąć tam gdzie * Gacenie – uszczelnianie sposób dolina stanowi wieczne FOT. PIOTR FIRLEJ miastowy wejść do lasu raczy. budynku poprzez okła- zmrozowisko, skracające co Dobrze, że w ogóle do lasu danie ścian mchem, słomą najmniej o dwa tygodnie okres wchodzą, uprzednio strach lub liśćmi. wegetacyjny, co wyraźnie ponad “przycieś”. Zacząłem pod wodzą tego niedużego mując się w niedalekiej odle- przed kleszczem i żmiją prze- * Przycieś – pierwsza, widoczny po czasie zakwi- rozpalać “trociok”, najbar- Francuza tak “wiecują” nad głości. Cieszyłem przez chwilę zwyciężywszy. Auta, quadu najniższa belka zrębu. tania kaczeńców. Ten swoisty dziej chyba ekologiczne urzą- tym klimatem. Przez nich mi wzrok tym wdzięcznym zwie- czy harleya to się nie boją! * “Miastowy” (definicja) mikroklimat i śródskalne dzenie naszych okolic wyko- tylko trociny drożeją, bo elek- rzęciem, na które nawet Oj, rozeszły się nasze ludzkie – mieszkaniec zarówno zakamarki okoliczna ludność rzystujące odpady drzewne trownie zaczęły je masowo zwyczajowo wielu myśli- drogi! Jakaś tam tęsknota miasta jak i wsi o konsump- wykorzystywała do przecho- licznie produkowane przez wykupywać, żeby 10-cio wych nie poluje. Z drugiej do więzi z przyrodą jeszcze cyjnym i roszczeniowym wywania żywności. Raz nawet okolicznych rzemieślników. procentową dyrektywę odna- zaś strony pomyślałem, sama w ludziach tkwi. Odsyłam tu nastawieniu. Lekko jednego chłopa przed drugim Dla mieszkańców okolicz- wialną spełnić. Co to za się do garnka prosi i czemu np. do filmu A. Kurosawy pt. mówiąc, “średnio” przetwa- zdradził ujadający nocą pies, nych wiosek coraz rzadziej różnica dla przyrody gdzie te prawo mi tego zabrania. “Dersu Uzała”. rzający docierające do niego i następnego dnia już w grocie można używać określenia trociny zostaną spalone, co Gdy taki nasz Janosik, albo Nie wiem gdzie jako z otoczenia bodźce. Opiera- sadła nie było. chłop, czyli rolnik, bo zamiast gorsze ile na darmo jeszcze wyspiarski Robinhood taką społeczeństwo popełniliśmy jący swoje myślenie o marne Wstałem rano nieco zmar- przysłowiowej słomy z butów samochody–kontenery paliwa sarnę upolował i zjadł sam, błąd, że Ziemia pojmowana medialne nowinki. Niena- znięty, bo okna liche i spod raczej im trociny i wióry do ich przewozu zmarnują. ewentualnie się z biednym zarówno jako planeta i zwykły wykły do własnej analizy podłogi strasznie ciągnie. Tak z kapelusza wystają. Takie to Niestety kot w sieni i koń ludem podzielił, wszyscy szary grunt, nie posiada nale- stanu rzeczywistości. to jest gdy się gacenia chałupy zmiany nam historia niesie. w stajni też człowiek i oszukać z nim sympatyzowaliśmy, żytego szacunku. Marnu- Mieczysław Solarz na zimę zaniedba. W całej wsi Zima jak z rysunku, siwy się nie da, a po swojemu chociaż prawo łamał. Może jemy żywność, surowce i inne Gospodarstwo jedynie sąsiadka z góry jeszcze mróz na szybach a za oknem o jadło się dopomina. Spod i ja mógłbym na odrobinę dobra ziemi tak jakbyśmy byli agroturystyczne PARYJA gaci podmurówkę liśćmi siwe korony sosen i siwe skały. jabłoni na podwórku odsko- wyrozumienia liczyć. Nakar- bezkarnymi Jej panami, a nie w Ołpinach i obkłada jedliną, mniej więcej Czemu te Mędrachy Unijne czyła sarna z koźlęciem zatrzy- miłem dobytek, a sam zamiast integralną częścią przyrody. www.paryja.pogorza.pl 12 wydanie 2012

Festiwal Kultury Pogórzańskiej

estiwal odbywający skiego. Przekazuje umiejęt- je na licznych wystawach się w Ryglicach już po ności i zamiłowanie do sztuki i konkursach– przez ostatnie raz szósty, to również swoim dzieciom. W tym lata zdobywa w nich 1. wspaniała okazja do roku – zdobyły uznanie jury miejsca. Tworzy także m.in.: Fzaprezentowania rękodzieła w konkursie wielkanocnym hafty, palmy wielkanocne, i wyrobów artystycznych lokal- organizowanym przez stroiki bożonarodzeniowe, nych rzemieślników i artystów. Ośrodek Kultury w Ryglicach wyroby krawieckie, szydeł- W Ryglicach szczególnie kowe, stroiki, kartki świą- rozwinięty jest ruch arty- Dorota Kisiel – Szynal teczne, wieńce dożynkowe, styczny i animacyjny. urodziła się w 1983 r. w Kowa- figurki ze słomy i sznurka, Koło Rękodzieła Artystycz- lowej. Ukończyła liceum serwetki, obrusy. nego z Zalasowej działa pod plastyczne w klasie o profilu Twórczość ryglickiej patronatem Ośrodka Kultury tkacza– wykonywanie dywa- artystki ma swoje korzenie w Ryglicach Filia w Zalasowej. ników, gobelinów, makramy. już w dzieciństwie. To tato Opiekunem jest pani Anna W domu, szczególnie zachęcał do rozwijania Wenc – Zabawa dzięki swojej babci, odkryła talentów a natomiast z mamą Koło skupia grupę prawie talent i zamiłowanie arty- wykonywała np.: wianki wokół 40 artystek w różnym prze- styczne. Od młodych lat inte- obrazów, pająki świąteczne, dziale wiekowym, które spoty- resuje się tworzeniem pisanek ozdoby choinkowe, wiązanki kają się regularnie dopiero i bierze udział w konkursach na groby, zdobiła feretrony do od około roku. Miejscem na terenie gminy i powiatu, kościoła w Lubczy, wykonała w którym tworzą jest Pałac gdzie zdobywa zawsze czołowe obrusy do kościoła w Woli pod Dębami w Zalasowej, Agnieszka Maziarka Dorota Kisiel – Szynal Krystyna Piątek miejsca. Wykonuje także Lubeckiej. Nauczyła się też tam też najczęściej organizują kwiaty bibułkowe, wieńce szycia ubrań, nakryć meblo- wystawy twórczości. dzielnicy. Poniżej przedsta- sztuki, m.in. teatrem. Sięga Mieczysław Kumięga, dopin- dożynkowe, okolicznościowe wych, zasłon oraz innych Próbują swoich sił wiamy sylwetki niektórych do różnych form, np. współ- guje w pracy twórczej i niejed- dekoracje. Jej bogata twór- użytkowych i artystycznych w różnych dziedzinach z nich: czesnych, jednak jej działania nokrotnie przekazuje wiedzę czość artystyczna jest znana wyrobów. rękodzieła tj. praca szydeł- twórcze zmierzają wyraźnie i umiejętności, które zapa- m.in. z wystaw organizowa- Umiejętności i zdolności kowa, tworzenie recyklin- Agnieszka Maziarka – ur. w kierunku lokalnych tradycji miętał od przodków. nych przez Ośrodek Kultury artystyczne a także bogatą gowych koszy, ozdobnych w 1979 r., mieszkanka Lubczy. ludowych. Poszukuje to, co Agnieszka Maziarka w Ryglicach. wiedzę o tradycjach z regionu świec, palm, pisanek, scrap- Po wyjściu za mąż zajęła się było dawniej. Spotyka się prezentowała swoje prace przekazuje dzieciom w domu booking, podstawy malarstwa wychowaniem dzieci. Wtedy z ludźmi starszymi, którzy na wystawach i uczestni- Krystyna Piątek urodziła a także zaszczepia wśród itp. Szczególnie praca z bibułą też zaczęła rozwijać swoje posiadają wielkie bogactwo czyła w konkursach. Wysoko się w 1959 r. Pochodzi z Woli najmłodszych w ryglickim oraz krepiną jest ich specjal- zdolności twórcze. Zaczęła od kultury regionu. oceniono np. wieńce dożyn- Lubeckiej. Przez ponad 30 lat przedszkolu, w którym pracuje. nością i powodem do dumy. haftu krzyżykowego, później Choć dopiero od czterech kowe, czy plastykę związaną mieszka i pracuje w Rygli- Dzieli się swoim doświadcze- Za priorytet uznają zachę- przyszły pisanki wielkanocne, lat rozwija swój warsztat arty- ze świętami wielkanocnymi. cach. Tworzy różne dzieła niem z młodzieżą i dorosłymi cenie jak największej liczby wieńce dożynkowe, kwiatki styczny, korzenie tych działań Wieniec przez nią wykonany sztuki ludowej, jednak najbar- na warsztatach szkolnych osób, do własnej twórczości bibułkowe, wyszywanie sięgają o wiele głębiej. Już został w 2012 r. uznany za dziej znane są pisanki wiel- i prowadzonych w Ośrodku artystycznej. gorsetów i inne dzieła, jak np. w dzieciństwie spotkała się najlepszy w gminie Ryglice kanocne i kwiaty bibułkowe, Kultury w Ryglicach, z którym W gminie Ryglice działają biżuteria sutasz. Interesuje z twórczością swojej babci i będzie prezentowany na w których jest mistrzynią. współpracuje od lat. również inni artyści i ręko- się także innymi dziedzinami i cioci. Obecnie także, jej tata dożynkach powiatu tarnow- Przez ponad 20 lat wystawia Ośrodek Kultury Ryglice Stowarzyszenie na medal towarzyszenie rozwoju rzyszenie działa dopiero ok. 7 ności lokalnej. Prezes Stowa- Jodłówki Tuchow- miesięcy. W tym czasie udało rzyszenia zaplanował wyda- skiej i jej mieszkańców się im zrealizować konkurs rzenia rozrywkowe oraz dzia- powstało na początku na logo stowarzyszenia oraz łania pożyteczne dla miej- S2012 roku. Grupa 26 młodych akcję sprzątania cmentarza scowości, tj. porządkowanie osób, zebrała się, aby założyć parafialnego, który przez przydrożnych kapliczek, stowarzyszenie działające wiele lat pozostawał w zapo- akcje edukacyjne, spotkania na rzecz rozwoju Jodłówki mnieniu, zarastając prawie integracyjne (gokarty, park Tuchowskiej. Inicjatorem całkowicie drzewami. linowy) oraz ogniska. działań był Radosław Osika, Członkowie stowarzy- W projekcie uczestni- który zorganizował założyciel- szenia postawili sobie za cel czyło w sumie ponad 30 osób skie zebranie stowarzyszenia. uporządkowanie tego cmen- – młodych mieszkańców Celem organizacji jest tarza, wykarczowanie i oczysz- Jodłówki Tuchowskiej. szeroko rozumiane dzia- czenie pozostałych nielicznie Działania oddolne są łanie na rzecz rozwoju miej- nagrobków. Prace zostały bardzo cenne z punktu scowości: działania z zakresu uzgodnione z opiekunem widzenia społeczności lokal- turystyki, dziedzictwa kultu- cmentarza ks. Józefem Jawor- nych. W dzisiejszych czasach rowego, edukacji, sportu skim oraz Urzędem Ochrony spotykamy się z coraz większą i rekreacji. Zabytków w Tarnowie. obojętnością mieszkańców na Plany stowarzyszenia Drugim projektem, który sprawy związane z ich miejsco- są ambitne. Jak sam Prezes zakończył się w sierpniu były wościami. Dlatego tym bardziej Stowarzyszenia Rado- „Pożyteczne wakacje”. Projekt należy pochwalić inicja- sław Osika powiedział: – od zakładał zorganizowanie tywę młodych mieszkańców początku działalności zreali- zajęć dla młodzieży w okresie Jodłówki Tuchowskiej i życzyć zowaliśmy już jeden projekt, wakacji. Zajęcia miały być im wytrwałości i dalszych a drugi właśnie kończymy. pożyteczne zarówno dla sukcesów w działaniu.

Zaznaczyć należy, że stowa- uczestników jak i dla społecz- Wiktor Chrzanowski FOT. STOWARZYSZENIE ROZWOJU JODŁÓWKI TUCHOWSKIEJ I JEJ MIESZKAŃCÓW wydanie 2012 13 To były udane „Żniwa w Paryi”

onad 300 osób prze- winęło się w ciągu dwóch dni 4 i 5 sierpnia przez gospo- Pdarstwo agroturystyczne Mieczysława Solarza w Ołpi- nach, gdzie odbyły się już po raz trzeci „Żniwa w Paryi”. Wśród nich byli turyści z Wrocławia, Krakowa, Tarnowa, Biecza oraz sporo miejscowych. Ludzie uwierzyli w lokalne imprezy, w to, że nie potrzeba gwiazdy wieczoru, aby się dobrze bawić – mówi Piotr Firlej, współorganizator Żniw. W pierwszym dniu prowadzone były warsztaty polowe, podczas których można było samemu spró- bować sił w koszeniu kosą lub sierpem bądź robieniu powróseł. Dużym powodze- niem cieszyło się zwłaszcza młynkowanie i młócenie cepami na wrotach od stodoły. Niedzielę wypełniły warsztaty wikliniarskie, słom- karskie, bednarskie. Byli rzeź- FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI biarze, koronczarki, zielarze. Nie zabrakło także stoisk z regionalnym jadłem. Paweł Chwał

Organizatorzy imprezy „Żniwa w Paryi 2012”: – Gospodarstwo Agrotu- rystyczne i Stajnia Koni “Paryja” w Ołpinach www.paryja.pogorza.pl www. paryja.pl – Centrum Usług Turystycz- nych i Przedsiębiorczości w Tuchowie www.cut.travel.pl – Centrum Kultury i Czytel- nictwa w Szerzynach www.szerzyny.pl – Szlak Tradycyjnego Rzemiosła www.szlakrzemiosla.pl

Patronat sprawowali: – Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju www.psr.tuchow.pl – Powiat tarnowski www. powiat.tarnow.pl – Gmina Szerzyny www.szerzyny.pl FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI „Filipówka na Podlesiu” Uniszowej, na wzgórzu pod lasem, w prze- pięknym i malow- Wniczym miejscu, oddalonym od zgiełku miasta i szumu aut, poło- żone jest gospodarstwo agrotury- styczne „Filipówka na Podlesiu”. Rozpościera się z niego wspaniały widok na okoliczne wzgórza i lasy. Gospodarze zapewniają pyszne jedzenie, oferują prze- jażdżki rowerowe, zimowe kuligi konne, spacery, grzybobranie. Jest to wymarzone miejsce na urlop dla rodziców z dziećmi, osób potrzebujących ukojenia i spokoju oraz wszystkich tych, którzy kochają naturę! W pobliżu możliwość wędkowania, jazdy konnej oraz degustacje win lokal- Filipówka na Podlesiu nych producentów. Dodatkową Uniszowa 66, 33-160 Ryglice atrakcją jest „ogródek letni” Tel. 608 740 242 działający w okresie od kwietnia www.filipowka.dobrynocleg.pl do września oraz izba biesiadna. Wiktor Chrzanowski 14 wydanie 2012 Aktywne formy turystyki na Pogórzu Zwiedzaj, poznawaj, baw się

Więcej o projekcie na stronie żółtym w kierunku Brzanki www.karpackiepodkowy.pl. i Ostrego Kamienia, Gilowej Przełęczy do Liwocza. Wybrane trasy turystyki Ciekawy przebieg ma szlak konnej: niebieski, który z Tarnowa • Agro–Ryglice – Uniszowa przez lasy Trzemeskiej Góry – Brzanka – Jura – Żurowa prowadzi przez Tuchów na – Gospodarstwo Paryja Brzankę, Rzepiennik Strzy- czas przejazdu 4–5 godz. żewski i dalej do Cięż- • Gospodarstwo Paryja kowic. Interesującym jest – Ołpiny – Ołpińskie szlak „cmentarny”, który Podlesie – Binarowa – obiega Tuchów i zmierza Ołpiny – Gospodarstwo w kierunku Łowczówka po Paryja drodze zahaczając o cmen- czas przejazdu 4–5 godz. tarze z I wojny światowej nr • Gospodarstwo Paryja 163, 164, 165, 161, 160, 158, – Swoszowa Wola – 171 oraz szlak z Czermnej Czermna Podlesie – Liwocz na Liwocz lub z Ryglic – Czermna Swoszowa do Żurowej. Dodatkowo Granice – Gospodarstwo wędrować możemy szlakiem Paryja pielgrzymkowym św. Jakuba czas przejazdu 7–8 godz. na odcinku Pilzno – Zala- • Agro–Ryglice – Swoszowa sowa – Tuchów – Tarnów – Sikornica – Liwocz – dalej w kierunku Krakowa, Stajnia Galicja w Kołaczy- ścieżką przyrodniczą po cach Lesie Tuchowskim lub szla- czas przejazdu 6–7 godz. kiem „Wokół Tuchowa”. Najlepszym rozwiązaniem

FOT. MACIEJ MAZIARKA jest zaplanowanie z mapą W sposób wycieczki odpowiedniej do indywidualnych potrzeb Obszar gmin: Gromnik, “Wschodnia Małopolska wycieczki konne – rajdy pod czek konnych o zróżnico- tradycyjny – i możliwości. Ryglice, Rzepiennik Strzy- na rowerze”, które dostępne okiem instruktora. wanej trudności. Do projektu pieszo żewski, Szerzyny, Tuchów, są pod adresem www.naro- W regionie znajduje się „Karpackie Podkowy” przy- Zróżnicowane ukształto- Wybrane propozycje wycie- a zwłaszcza Pasmo Brzanki werze.pl. kilkanaście stadnin koni, stąpiły: Gospodarstwo wanie terenu, bogactwo przy- czek pieszych: i jego okolica, to doskonały niektóre z nich prowadzą Agroturystyczne Mieczy- rodnicze i kulturowe zachęca • Lubaszowa – Morgi – teren na aktywny wypo- Wybrane trasy turystyki lekcje jazdy i organi- sława Solarza i Stajnia do poznawania Pasma Bacówka na Brzance – czynek z dala od miasta. Nie rowerowej: zują rajdy. Dużym wyda- Koni „Paryja” w Ołpinach Liwocza i Brzanki oraz jego Ostry Kamień – Bistuszow- ma tu zatłoczonych szlaków, rzeniem w regionie jest oraz Agro–Ryglice Stacja okolic. Najskuteczniejszą skie Podlesie – Brzanka dominuje cisza i spokój, Trasa grzbietem Pasma obchodzony w listopa- Górskiej Turystyki Konnej i najprostszą jednocześnie Czas przejścia 6 godz. a mnogość ciekawych miejsc Liwocza i Brzanki dzie Hubertus – święto św. w Ryglicach Marka Wójcika. formą aktywnego spędzania • Czermna – Liwocz – zapewnia o dużych możli- Wyjazd szlakiem zielonym Huberta – patrona myśli- Z ośrodków tych korzy- czasu jest wędrówka piesza. Wisowa – Gilowa – Ostry wościach spędzania czasu z Czermnej na Liwocz, wych, leśników i jeźdźców. stać mogą zarówno począt- Może to być niedzielny Kamień – Brzanka. w regionie. później szlakiem żółtym Wówczas ok. 70. jeźdźców kujący, rozpoczynający spacer do Lasu Tuchow- Czas przejścia 9 godz. grzbietem w kierunku bierze udział w imprezie. To naukę jazdy, jak i zaprawieni skiego, z Czermnej na Liwocz • Spacer ścieżką edukacyjną Brzanki i Lubaszowej. Czas właśnie w gminie Ryglice jeźdźcy, którym dłuższe, lub na Ostry Kamień, może po Lesie Tuchowskim. Rowerem przez przejazdu 7–8 godz. i Szerzyny rozpoczyna się całodniowe wycieczki spra- to być dłuższa wędrówka Czas przejścia 1,5 godz. ponad 800 kilometrowy wiają najwięcej radości. Oba Pasmem Liwocza i Brzanki • Spacer ścieżkami przyrod- Pogórze Widokowa trasa grzbietowa szlak turystyki jeździeckiej ośrodki dysponują dobrą, lub pomiędzy miejscowo- niczymi wokół Ośrodka Pogórze Ciężkowickie Wyjazd z Gromnika szla- „Karpackie Podkowy”. Jest to klimatyczną bazą noclegową ściami Ryglice–Żurowa, Edukacji Ekologicznej i Rożnowskie to wiele miejsc kiem niebieskim na Nosa- szlak biegnący przez Beskid oraz obsługą instruktorską. Jodłówka–Rzepiennik Strzy- w Polichtach. odpowiednich dla osób lubią- lową, dalej przejazd przez Niski, ziemię jasielską, Szczególnie polecane odcinki żewski, Czermna–Jabło- Czas przejścia od 1 do 2 godz. cych aktywnie spędzać wolny Kołkówkę, Rzepiennik Pogórze Karpackie, w tym szlaków biegną pomiędzy nica. Ta forma wypoczynku • Ryglice – Żurowskie czas. Okoliczne wzniesienia, Biskupi, Ołpińskie Podlesie, przez Pogórze Ciężkowickie, Brzanką i Liwoczem, są nie wymaga szczególnych Podlesie – Żurowa – Skała jak Brzanka (536 m n.p.m.), Szerzyńskie Podlesie, Siepiet- gdzie znajduje się najbardziej to odcinki w okolicach predyspozycji, a jedynie Borówka. Słona Góra (403 m n.p.m.), nicę do Biecza. Czas prze- na północny–zachód wysu- Swoszowej, Ołpin, Czermnej. odrobiny chęci. Czas przejścia 4 godz. Wał (523 m n.p.m.) czy jazdu 4–5 godz. nięty jego skraj. W ramach Kompleks szlaków w naszej Koncentracja szlaków • Odcinkami szlaków Liwocz (562 m n.p.m.), są projektu wyznaczono okolicy połączony jest ze pieszych na tym terenie konnych Ołpiny – bardzo chętnie odwiedzane Pogórze Ciężkowickie w Paśmie Liwocza i Brzanki szlakami okolic Jasła, gdzie jest duża. Polecamy Swoszowa – Czermna przez rowerzystów. Każdy, wszerz sieć szlaków o łącznej znajdują się kolejne stajnie spacer z Lubaszowej (szla- Nagórze – Liwocz – kto choć raz zapuścił się w te Z Tarnowa szlakiem niebie- długości ponad 150 km, co w Kaczorowach k. Jasła, kiem czarnym) na Polanę Czermna. strony, wie, że trasy są uroz- skim na Trzemeską Górę, umożliwia organizację wycie- Trzcinicy i Kołaczycach. Morgi i dalej szlakiem Czas przejścia 8 godz. maicone i malownicze. Poło- dalej przez Zalasową, Kokocz, żenie gmin umożliwia upra- Kowalową, Gilową Przełęcz, wianie turystyki rowe- Swoszową, Ołpiny, Ołpińskie rowej na szlakach o różnym Podlesie, Rzepiennik Suchy, stopniu trudności. Rozsiane Babią Górę, Turzę do Cięż- po całym terenie atrakcje kowic. Czas przejazdu 7–8 zachęcają do organizacji godz. kolejnych wyjazdów. Z uwagi na wąskie doliny i duży ruch Północnym skrajem na głównych trasach komu- Pogórza Rożnowskiego nikacyjnych zalecamy korzy- Wyjazd z Ciężkowic przez stanie z tras umożliwiających Kipszną do Policht, dalej bezpieczne podróżowanie. przez Brzozową, Siemiechów, Do łatwiejszych zaliczymy Wał, Głowę Cukru, Chojnik szlak niebieski rowerowy do Siedlisk. Czas przejazdu doliną Białej od Łowczówka 5–6 godz. przez Tuchów, Burzyn, Luba- szową do Siedlisk lub czarną Konno przez trasę ze Skrzyszowa przez Karwodrzę do Łowczówka. Pogórze Do trudniejszych należą Turystyka jeździecka to szlaki w Paśmie Brzanki: coraz lepiej rozwijająca się zielony z Tuchowa przez forma turystyki w naszym Burzyn na Brzankę, z Ryglic regionie. Na Pogórzu przez Uniszową do Jodłówki Karpackim nie ma tak wielu Tuchowskiej i dalej przez stromych podjazdów jak Rzepiennik Strzyżewski do w Beskidach – przez to konie Ciężkowic. Zachęcając do mniej się męczą, odległości wycieczek rowerowych po jednej stadniny od drugiej nie naszej okolicy, polecamy są duże, dzięki czemu coraz do pobrania mapy projektu więcej osób decyduje się na FOT. PIOTR FIRLEJ wydanie 2012 15 Miody braci Burnat z Pogórza

Dokończenie ze str. 1 noherbacianego do brunat- bach alergicznych dróg odde- nego. Po skrystalizowaniu chowych, katarze siennym. Wychodząc naprzeciw ocze- kolor brązowy. Miód o silnym kiwaniom klientów bracia zapachu kwiatu gryki, smak Miody spadziowe to: prowadzą nie tylko sprzedaż ostry, lekko piekący. Jest to miodu, ale również specjali- miód zalecany przy nieżycie Miód spadziowy ze zują się w produkcji uli styro- górnych dróg oddechowych, spadzi iglastej – jest to pianowych w systemach: schorzeniach układu krążenia miód pozyskiwany przez Wielkopolski oraz Ostrow- na tle miażdżycowym i nadci- pszczoły z roślin takich skiej. Biorąc pod uwagę wielo- śnieniu. jak jodła, świerk, sosna letnie doświadczenie zwią- i modrzew. W zależności zane z prowadzeniem pasiek Miód lipowy – w stanie od rodzaju pożytku miód wędrownych zapewniają, płynnym kolor żółty lub zielon- spadziowy przyjmuje barwę że ule styropianowe dzięki kawożółty. Po skrystalizowaniu od szarozielonkawej, poprzez lekkości elementów znako- kolor żółtopomarańczowy lub brązową, ciemnoszarą do micie sprawdzają się podczas brunatny. Miód o wyraźnym prawie czarnej. Miód ten miodobrania, przeglądu oraz zapachy lipy. Ostry w smaku, działa przeciwzapalnie, prze- przewozu na pożytki. z lekką goryczką. Działa anty- ciwdrobnoustrojowo, łagodzi – Długa żywotność ula, septycznie i uspokajająco, prze- kaszel. Zalecany w chorobach odporność na wilgoć, oraz ciwgorączkowo i przeciwkasz- serca i naczyń krwionośnych. solidna i trwała konstrukcja lowo. Stosowany przy przezię- sprawiają, że ule styropia- bieniach. Miód spadziowy ze nowe zdobywają coraz większą spadzi liściastej – jest to popularność – dodaje Kornel. Miód mniszkowy – miód miód pozyskiwany głównie ze FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI Zapraszamy zatem do pozyskiwany z kwiatów spadzi topoli, brzozy, klonu, Chojnika, gdzie nie tylko mniszka lekarskiego. lipy, akacji, dębu, buka, jawora, można nabyć prawdziwy miód W stanie płynnym kolor leszczyny. Przed skrystalizo- z własnej pasieki, ale również jasnobrązowy lub złoci- waniem jest miód barwy od zobaczyć funkcjonowanie stożółty. Krystalizuje dość zielonkawoherbacianej do pasieki wędrownej przy użyciu szybko, po skrystalizo- jasnobrązowej. Po skrystalizo- uli styropianowych. waniu kolor żółty. Ceniony waniu ciemnieje. Posiada dzia- Iwona Baran za ochronne oddziaływanie łania moczopędne, przeciwza- na wątrobę i drogi żółciowe, palne i dezynfekujące. Wyko- Pasieka Wędrowna Burnat wykorzystywany również rzystywany jest też w choro- Chojnik116, 33–180 Gromnik w chorobach nerek. bach układu oddechowego. tel. 505 181 117, 508 975 289 e-mail:[email protected] Miód rzepakowy – w stanie Propolis – propolisem nazy- www.burnat.com.pl płynnym kolor słomkowy. Po wamy lepką, balsamiczno–

szybko przebiegającej krysta- żywiczną substancję, powstałą FOT. ARCH. BRACI BURNAT MIÓD – lizacji biały lub szarokremowy. z wydzielin pąków topoli, Zalecany w chorobach serca, brzozy, wierzby, klonu, buka, vademecum stanach zapalnych górnych czereśni, sosny, świerka, jodły, Wyróżnia się miody nekta- dróg oddechowych. kasztanowca i innych drzew rowe, spadziowe i nektarowe a także z lepkiej wydzieliny liści – spadziowe. Miód wrzosowy – w stanie i łodyg niektórych roślin zielo- płynnym kolor ciemnobru- nych. Pszczoły używają propo- Wśród miodów nektaro- natny. Po skrystalizowaniu lisu do dezynfekcji ula, uszczel- wych wyróżnić można nastę- pomarańczowy lub ciemno- niania niewielkich otworów, pujące rodzaje miodów: brunatny. Stosowany w choro- mumifikacji uśmierconych bach przewodu moczowego, w ulu większych szkodników, Miód akacjowy – w stanie kamicy nerkowej, prostacie. których, z racji rozmiaru, płynnym kolor bezbarwny pszczoły nie są w stanie usunąć. lub jasnosłomkowy, długo nie Miód wielokwiatowy – Propolis charakteryzuje się krystalizuje. Po skrystalizo- pozyskiwany przez pszczoły przyjemnym dla człowieka waniu kolor jasnosłomkowy, z różnych rodzajów i gatunków zapachem, przypominającym kremowy. Miód o słabym roślin, kwitnących w zbli- zapach miodu. W smaku zapachu kwiatu akacji. Bardzo żonym czasie. W zależności zazwyczaj gorzki. słodki. Zaleca się go diabe- od terminu zbioru może mieć Propolis ma szerokie zasto- tykom i małym dzieciom, barwę od jasnokremowej do sowanie w leczeniu chorób reguluje procesy trawienia. herbacianej, po skrystalizo- skóry, jamy ustnej, zębów, waniu zmienia zabarwienie na uszu, nosa, gardła, płuc, oraz Miód gryczany – w stanie jasnoszare lub jasnobrązowe. w chorobach układu krążenia płynnym od koloru ciem- Jest to miód polecany w choro- i przewodu pokarmowego. FOT. ARCH. BRACI BURNAT

Gminna wystawa rękodzieła artystycznego w Szerzynach czerwcu i lipcu – wyrobem biżuterii, makatek, pokazać, jakie skarby kryje 2012 roku ozdobnych ściereczek, szerzyńska ziemia i jak wielu w Domu Kultury – malowaniem i ozdabia- wspaniałych ludzi potrafiła w Szerzynach niem szklanych naczyń. wychować, którym nie obca Wpodziwiać można było Wystawę 21 czerwca odbyło się była tradycja i kultura prze- Rękodzieła Artystycznego. spotkanie z autorami prac. kazywana przez poprzednie Zgromadzono na niej prace Przebiegało ono w bardzo pokolenia. ponad 50 mieszkańców gminy miłej atmosferze. Zaskoczony Organizatorzy wystawy Szerzyny, którzy zajmują się: tak dużą ilością eksponatów wyrażają uznanie dla boga- – wykonywaniem robótek był Marek Antas – przewod- tego dorobku i twórczej szydełkowych: obrusów, niczący Rady Gminy Szerzyny, inwencji artystek i artystów, serwet, bieżniczków, który podziękował inicjatorom pozwalającej kreować nowa- koszyczków, za zorganizowanie wystawy, torskie, a jednocześnie trady- – świątecznych figurek, a przede wszystkim jej autorom cyjne dzieła nawiązujące do ozdób, chust, bluzeczek, za udostępnienie swoich prac. klasycznej sztuki ludowej – wyszywaniem i haftowa- Wystawę odwiedzali regionu gminy Szerzyny. niem: serwet, obrazów, turyści odwiedzający te Cała ekspozycja wzbudziła obrazków, tereny oraz zaintereso- duże zainteresowanie licz- – malowaniem i wyszywa- wani mieszkańcy. Poprzez nych zwiedzających i stała się niem kartek świątecznych organizację tego rodzaju tym samym ciekawą atrakcją i okolicznościowych, działań organizatorzy chcieli Domu Kultury. Renata Górka 16 wydanie 2012 Po beczki i łyżki drewniane tylko do gminy Szerzyny

iedy szła burza, Mimo tak korzystnego przypada na lata 1960–1985, mówiono, że rozwiązania część chłopów a szczególnie na okres preze- “w Żurowej beczki sprzedawała połowę pośred- sowania Bronisława Poręby – toczą” i tak jest do nikom żydowskim, a połowę lidera spółdzielczości, dobrego Kdziś! “Kraina latających łyżek”, przekazywali do Spółdzielni. organizatora pracy i wspania- to urokliwa okolica na połu- Po wybuchu wojny Spół- łego handlowca. dniowych stokach Pasma dzielnia przestała działać. Wzrastała ilość chałup- Brzanki, między Jasłem, Gorli- Każdy bednarz produkował ników produkujących na cami a Tarnowem, słynąca wyroby klepkowe i sprzedawał rzecz spółdzielni. Brak w całej okolicy z bogatych je we własnym zakresie. własnych pomieszczeń utrud- tradycji bednarskich i ręko- Ponieważ „bieda oknami niał działalność, toteż przy- dzielniczych. Nie byłoby może i drzwiami właziła do domu”, stąpiono do budowy obiektów nic w tym nadzwyczajnego, a „chłop żurowski jest sprytny spółdzielni. Po oddaniu gdyby nie fakt, że w każdej i przebiegły oraz obdarzony w 1964r. okazałego budynku, żurowskiej rodzinie ktoś przy właściwą sobie mądrością”, po kilku latach użytkowania wyrobie miejscowego ręko- wymyślono wyszukany sposób jego powierzchnia okazała dzieła pracuje. To jedyna sprzedaży produktów. się mała, przystąpiono do w Polsce miejscowość o tak Jeden z rolników – budowy zaplecza magazyno- rozwiniętej tradycyjnej dzia- bednarzy wybrał się razu wego, garaży i zakupu sprzętu łalności wytwórczej! Tutaj po pewnego na rekonesans ze transportowego. prostu warto przyjechać. swoimi wyrobami w okolice Asortyment produkcji Beczki, kufle, maślnice, Dąbrowy Tarnowskiej tam obejmował stopniowo oprócz „łyżki żurowskie”, tacki, deski znajdując zbyt wśród tych co wyrobów bednarskich, także do krojenia, te i inne produkty powrócili z Ameryki i przy- wyroby używane w kuchni galanterii drzewnej wytwa- wieźli trochę pieniędzy. Od (łyżki drewniane, wałki do rzane przez mieszkańców tego czasu bardzo wielu ciasta, stolnice, tłuczki do Żurowej, sprzedawane są bednarzy jechało pocią- mięsa i ziemniaków, deski do z powodzeniem w całej Polsce giem, utartym szlakiem, gdzie krajania itp.) oraz cały asor- i Europie. Kto jednak z kupu- sprzedawano po korzystnej tyment trzonków i rękojeści jących na zakopiańskich cenie skopce, łyżki–warzechy, do narzędzi gospodarczych krupówkach wie, że produkty maślnice. Tego rolnika który i ogrodniczych. które nabywają pochodzą pierwszy przetarł szlak nazy- Dzięki sytuacji finansowej właśnie z Żurowej? wano później Kolumbem. młodzież żurowska liczniej Warto tutaj przyjechać, Po zakończeniu wojny kontynuowała naukę w szko- wspiąć się na Skałę Borówkę, z inicjatywy kilkunastu łach średnich i w kilku przypad- odnaleźć żeremia bobrów wytwórców, a zwłaszcza kach wyższych. Mimo dobrego w Dolinie Czerniawy, poczuć właściciela miejscowego przygotowania w szkole smak tradycji w chałupie dworu Tadeusza Budzyna, podstawowej w Żurowej, „Paryja”, przewędrować „Szla- w dniu 11 marca 1945 roku z czego słynęła w okolicy, kiem ginących zawodów” Wiele dobrego o żurow- odbyło się zebranie założyciel- wielu chłopaków po ukoń- i zakupić pamiątkę z Pogórza skich bednarzach mówił znany skie. Zgromadzenie ustaliło czeniu szkoły średniej wracało – „łyżkę żurowską” lub „kufel etnograf prof. Roman Rein- siedzibę spółdzielni – Żurową, do pracy chałupniczej, nie byli bednarski”. Wykonywane fuss. W artykule „Z etno- teren działalności „pod oni zachęcani do dalszej nauki, w większości z drzewa buko- grafii powiatu jasielskiego” względem produkcji Żurową ponieważ w domu rodzinnym wego produkty, charaktery- z roku 1964 pisał: „Głównym i okolice, zaś pod względem czekało na nich miejsce pracy zują się starannością wyko- ośrodkiem (w pow. jasielskim) zbytu – teren nieograniczony”. i pewne dochody. nania, funkcjonalnością i co wyrobów bednarskich i koło- Do chwili, gdy we wsi nie Wzrost zapotrzebowania jest równie ważne, atrakcyj- dziejskich jest po dzień dzisiejszy, było elektryczności kilku na oferowane wyroby spół- nymi cenami. wieś Żurowa, gdzie niemal bogatszych gospodarzy posia- dzielcze spowodował, że Tradycje bednarskie na w każdym domu wykonuje się dało silniki spalinowe i piły napływali z innych terenów Pogórzu Ciężkowickim sięgają drewniane naczynia klepkowe, tarczowe, którymi cięli drewno nowi chałupnicy, a ich liczba na długo przed rozwojem jak cebrzyki, wanienki, skopce, na tarcicę. Takie usługi świad- wzrastała do 1000 osób. na tym terenie manufaktur. maślnice, beczki (...). Prócz czył m.in. tartak, który znaj- Miesięcznie spisywano Można z dużym prawdo- wyrobów bednarskich wyra- duje się do dziś przy wjeź- 600–700 umów – zleceń na podobieństwem uznać, że biają tam również styliska do dzie do Żurowej. Począt- dostawę wyrobów. Najlicz- bednarze na terenie Żurowej siekier, taczki i drewniane części kowo tartak napędzany był na niejszą grupą dostawców byli i Swoszowej uprawiali swoje do wozu”. turbinę wodną, a później silni- mieszkańcy Żurowej i pobli- rzemiosło już w XVI wieku. W okresie międzywo- kiem spalinowym. W pomiesz- skich wiosek. Wyroby spływały W Bieczu w latach 1550– jennym pośrednikami Wprawdzie ten sposób był dla czyło ok. 30 osób i powo- czeniach tartaku mieścił się także z odleglejszych miejsco- 1600 uczyło się u miejskich w sprzedaży wyrobów żurow- rzemieślnika uciążliwy, ale łano „Spółdzielnię prywat- również magazyn Spółdzielni. wości: Gorlic, Uścia Gorlic- rzemieślników bednarstwa 35 skich byli kupcy żydowscy. To z braku lepszego rozwiązania nych wytwórców bednarzy Po zbudowaniu sieci ener- kiego, Wysowej, Hańczowej, chłopów. Rzemiosło to było pośrednictwo niekorzystnie należało się dostosować do z Żurowej”. Prezesem został getycznych i doprowadzeniu Mrukowej, Osieka, Piel- szeroko rozpowszechnione wpływało na rozwój tego pięk- realnej rzeczywistości. Józef Budzyn, sekretarzem elektryczności w 1958r. nastąpił grzymki, Kołaczyc i innych. i należy sądzić, że istniało nego zawodu i prowadziło Ten stan rzeczy zmobili- Michalina Sroka. szybki rozwój produkcji Rozszerzył się również rynek również na wsiach. do pomniejszania wartości zował przedstawicieli handlu Zarząd miał siedzibę chałupniczej, gdyż zastoso- zbytu sięgający poza granice Od dawna bednarze produktów. „żydowskiego”, którzy jeździli w plebani zaś magazyn na wano maszyny do obróbki Polski. Wyroby ze spółdzielni z Żurowej produkowali beczki Wyroby bednarzy z Żurowej furmankami od wsi do wsi, od wyroby gotowe zorganizo- drewna, które przyspieszały zaczęły trafiać do Niemiec, na wodę, kapustę i ryby, maśl- od dawnych lat znane były domu do domu i skupowali wano w magazynie zbożowym i ułatwiały pracę. Anglii, USA, Włoch, a nawet nice, faski na masło, wiadra, prawie na całym Podkar- wyroby za połowę wartości od we dworze. Aby zwiększyć możliwości Wenezueli. Odbiorcami palet konewki, cebry i inne drobiazgi paciu, a przede wszystkim indywidualnych wytwórców. Józef Budzyn nawiązał i przyspieszyć wywóz wyrobów, były huty w Katowicach dzisiaj nazywane galanterią w województwie krakow- Każdy rzemieślnik na takiej kontakt ze „Związkiem Prze- zakupiono samochód cięża- i w Krakowie, zakłady meta- drzewną. Żurowski rzemieślnik skim i kieleckim. Rzemieśl- transakcji dużo tracił. Bardzo mysłu Chałupniczo–Ludowego rowy z demobilu wojsko- lowe w Olkuszu, Wrocławiu, – chałupnik sprzedawał swoje nicy–chałupnicy często osobi- często Żydzi brali na kredyt w Krakowie”, który przyjął wego „Dodge”. Kierowca Hojnowie i inne. produkty na targach pobli- ście wyjeżdżali z towarem na towary od wytwórców i rozli- spółdzielnię na jej członka. Od samochodu, był „najważ- Dzisiaj prężnie rozwija się skich miasteczek w Ciężkowi- targi do Biecza, Jasła, Gorlic, czali się w późniejszym czasie. tego czasu sytuacja materialna niejszą” osobą w miejscowości. rynek hurtowy. Powstało kilka cach, Jodłowej i Pilźnie. Nie Pilzna, Tuchowa i Tarnowa, Wielu wytwórców uważało, rzemieślników uległa znacznej Każdy kto chciał wysłać swoje lokalnych hurtowni, które były to tylko naczynia klep- gdzie sprzedawali na jarmarku że są wykorzystywani poprawie. Związek z Krakowa, produkty musiał w przeddzień budując bazę odbiorców oraz kowe, ale jak gdyby przy okazji indywidualnym osobom lub przez niesolidnych kupców całą produkcję przyjmował od wyjazdu do Tuchowa czy Jasła wykorzystując internet, sprze- zboże, zwierzęta, masło i inne hurtem do sklepów. Jednak i społeczność buntowała się Spółdzielni i wysyłał na całą informować go o chęci sprze- dają swoje produkty w Polsce produkty rolnicze. sposób sprzedaży nie bardzo temu sposobowi załatwiania Polskę, a nawet za granicę do daży. Świadczyło to o tym jak oraz za granicą. Bednarstwo było na tyle był opłacalny poza tym jak skupu wyrobów bednarskich. Niemiec i Czechosłowacji. wielkim prestiżem cieszył się Przyjeżdżając do Żurowej rozpowszechnione, że Ksiądz twierdzili „szkoda było czasu Na przeciw tym sprawom Początkowo wyroby wysyłano zawód kierowcy i jak ważny warto wstąpić do jednej Władysław Sarna w „Opisie na handel”. Dlatego też chłopi wyszedł „Związek Strzelca” koleją do Krakowa ze stacji dla miejscowości był to środek z hurtowni galanterii drew- powiatu jasielskiego z 1908r.”, zawierali nieformalne spółki, i postanowił zorganizować w Skołyszynie i Tuchowie, do transportu. nianej, zakupić miejscową pisze, że „każdy mieszkaniec dzięki czemu jeden bednarz „Spółdzielnię Bednarzy”. Józef których dostarczano wyroby W ten sposób zaczęła się pamiątkę „łyżkę żurowską”, Żurowej to bednarz”. Bednarze zabierał towar od kilku osób Budzyn właściciel dworu furmankami. Od 1938 roku zapisywać karta historii tej „kufel bednarski”, warto wyrabiali wówczas baryłeczki i często przed świtem zała- w Żurowej z Michaliną Sroką – Związek Krakowski przysyłał Spółdzielni. Mozolna praca odwiedzić zakład bednarski, na rosyjskie sardynki i ten dowany wyrobami bednar- nieetatową nauczycielką, zorga- własny samochód ciężarowy wytwórców i ich zaangażo- przewędrować szlakiem giną- przemysł rozwijał się bardzo skimi wyjeżdżał furmanką na nizowali zebranie rzemieśl- po towar, a kasjer wypłacał wanie społeczne powodowały cych zawodów. dobrze. jarmark do Jasła czy Biecza. ników, w którym uczestni- należną kwotę Spółdzielni. stopniowy rozwój. Największy Opracowanie: Piotr Firlej wydanie 2012 17 Każdy szczegół jest dopracowany z kosmiczną precyzją

la wykładowcy Chiny idą bardzo mocno do z grupą rówieśników, i on też uniwersyteckiego przodu. Inwestycja w podbój tam znajdzie wspaniałe rzeczy wakacje, to najczę- kosmosu, to jest najlepsza dla siebie. ściej czas odpo- inwestycja. Bo te inwe- Dczynku z dala od prowa- stycje pociągają za sobą całe Duże znaczenie dzonych w ciągu roku zajęć. mnóstwo innych, tam rodzą w promocji astro- Jednak nie dla wszystkich. Dr się najwspanialsze wynalazki, nomii może odgrywać Bogdan Wszołek – astronom te wynalazki potem wracają edukacja szkolna. pochodzący z Rzepien- do społeczeństwa w postaci B.W.: – Zdecydowanie tak. nika Biskupiego, wykłada- na przykład internetu, tele- Oddziaływanie na młodego jący w ciągu roku akademic- fonów komórkowych. To są odbiorcę, to jest oddziaływanie kiego w Krakowie i Często- wszystko wytwory działań najwyższej kategorii. Ten czło- chowie, twórca najnowocze- skierowanych na kosmos. wiek już zawczasu dowie się śniejszego w Polsce plane- Są ludzie, którzy nienawidzą o niektórych sprawach, które tarium, wydawca artykułów postępu i boją się go, ale są będą ważyć u niego przez i publikacji o tematyce astro- ludzie otwarci na postęp. Dla całe życie. Dzięki temu będzie nomicznej, prezes Stowarzy- tych ludzi, refleksja na temat sympatycznie myślał o spra- szenia „Astronomia Nova”, kosmosu jest wielkim dobro- wach związanych z niebem. swój wolny, wakacyjny czas, dziejstwem. A kto by ten Więcej skorzysta taki czło- poświęca realizując kolejne obszar zaniedbał, to zostanie wiek za swojego życia, jeżeli etapy budowy najwięk- w tyle za tymi postępowymi. już w dzieciństwie będzie szego w Polsce, a drugiego wiedział, że warto się tym w Europie prywatnego obser- Dopóki obserwato- niebem interesować i będzie watorium astronomicznego. rium nie jest ukończone, wiedział jak czerpać wiedzę Koniec wakacji, to również pozostaje organizo- o tym niebie. Wiedza jest prze- czas podsumowania pracy wanie okolicznościo- ogromna, i źródła są dostępne, przy obserwatorium, dlatego FOT. PIOTR FIRLEJ wych spotkań? ale wielu ludzi nie wie, jak po warto dowiedzieć się, co Radioteleskop w czasie budowy B.W.: – W stopniu niema- nie sięgnąć, jak z nich korzy- dobrego zostało przez wakacje sowym, kiedy jest jakaś akcja, stać. To obserwatorium taką wykonane i kiedy będzie najmłodsza. Wyprodukowana szerszego zastosowania, niż docelowa przewiduje cało- raz przykładowo w wakacje, rolę spełni. Otworzy drzwi na można dokręcić śrubę przy została w 1999 roku w Stanach teleskopy optyczne, które dobową, całoroczną obsługę nawet kilka razy, jeżeli by to Wszechświat dla wszystkich powstającym radioteleskopie Zjednoczonych, a w Centrum mają duże wymagania pogo- klienta, niezależnie od tego, wcześniej uzgodnić, to jaknaj- zainteresowanych. RT9. Z właścicielem obserwa- Usług Satelitarnych w Psarach dowe i świetlne. Jeżeli chodzi jaki ten klient się pojawi. bardziej można to zrealizować torium – Bogdanem Wszoł- postawiona została w 2001 r. o radioteleskop, łatwiej znaleźć Czy to będzie wieczór, czy to zwłaszcza w okresie letnim, A jeżeli ktoś chce kiem, rozmawia Piotr Firlej. i tam pełniła swoją funkcję programy obserwacyjne, we będzie w dzień, czy to będzie kiedy przebywam tutaj, kiedy wiedzieć, co dzieje się dopóki całe centrum nie współpracy krajowej i między- grupa czy dorosła osoba, czy łatwiej jest zaprosić kolegów w obserwatorium, gdzie Prace przy obserwato- zostało zlikwidowane. Teraz narodowej. Planuję w oparciu to będą dzieci. Dla każdego astronomów, zabezpie- ma szukać informacji, rium powoli dobiegają radioteleskop będzie ozdobą o ten teleskop i inne uratowane w obserwatorium będzie czyć ekstra atrakcje. Można czy można gdzieś końca. W 2011 i 2012 Podkarpacia, całego woje- z Psar, zbudować w Polsce jakaś atrakcja, będzie coś, planetarium ustawić na czas zadzwonić? roku, sporo działań wództwa małopolskiego, to interferometr. Gdyby ten tele- co mu zapadnie w pamięć. wakacji, nawet codziennie go B.W.: – Informacja ogól- udało się zrealizować. będzie po Toruniu antena nr skop już nie pracował jako poje- Będzie coś, co go ucieszy, udostępniać lub raz w tygo- nikowa o obserwatorium B.W.: – Dużo pracy 1. Już swoim wyglądem, zrobi dyncza antena, ale w zespole będzie coś co mu zwróci dniu. jest w zakładce patronaty na zostało wykonane w budynku wrażenie na każdym, kto tutaj kilku radioteleskopów uwagę na sprawy nieba, stronie Stowarzysznia Astro- głównym. Przede wszystkim przyjedzie. Stwarza ona możli- w dużych odległościach jeden pogłębi refleksję na temat Można również zostać nomia Nova www.astrono- jednak przybyła perła tego wość wielorakiego wyko- od drugiego, wówczas mogli- przyrody. wolontariuszem i pomóc mianova.org. Dla wielu może obserwatorium – antena RT9, rzystania, zarówno w sferze byśmy uzyskiwać obrazy przy budowie? to być informacja satysfak- amerykański radioteleskop cywilnej, jak i wojskowej tele- radiowe nieba z bardzo dobrą A czy społeczeństwo B.W.: – Każda pomoc cjonująca. Co jakiś czas, wyprodukowany przez firmę komunikacji. rozdzielczością. To jest piękna będzie zainteresowane przy budowie obserwato- ta notka o obserwatorium, Scientific Atlanta. Każda rzecz, bardzo dydaktyczna. taką wiedzą, zwłaszcza rium, to jest przyspieszenie będzie uzupełniana o nowe śrubka, każdy jej szczegół Jak działa taka antena? Studenci mieliby piękny w dzisiejszych czasach? momentu otwarcia i oddania treści. Powstanie na pewno dopracowany jest z kosmiczną B.W.: – Możemy sobie poligon doświadczalny. Nie B.W.: – Ludzkość podąża go do użytku dla wszystkich, w odpowiednim czasie precyzją, z taką precyzją jak wyobrazić, że ktoś wysłał na ma w Polsce interferometru w tamtą stronę, nie tylko którzy są zainteresowani. strona internetowa obserwa- buduje się statki kosmiczne. orbitę okołoziemską sate- w ogóle, w związku z czym myślami. Wysyłane są na Jest to dobro, które powstaje torium. Będą tutaj przyjeżdżać ludzie, litę, czyli teleskop kosmiczny: to wszystko działo by się pod Marsa coraz to nowsze gene- z prywatnych środków, ale aby ją podziwiać w scenerii zwykły, optyczny czy okiem najlepszych fachowców racje łazików, człowiek, który jest obliczone na szerokiego Pozostaje nam na Pogórza. Rzepiennik Biskupi w podczerwieni, promieniach w dziedzinie radioastronomii będzie chodził po Marsie odbiorcę i to bez ograniczeń koniec zaprosić wszyst- będzie miał sławę na cały gamma, promieniach X. Jeżeli w Polsce. już żyje, już się urodził, to wiekowych, bez ograniczeń kich chętnych do akcji świat, z tytułu tej anteny. Jeżeli chcemy się dowiedzieć tu na jest kwestia najbliższych co do wykształcenia. Będą „dokręcania śruby” z innych powodów by nie ziemi, co zaobserwował, to nie Jak będzie wyglą- lat. Wróci się człowiek na mieć co robić astronomowie, radioteleskopu, która miał, to z powodu tej anteny musimy tam lecieć, to wszystko dała organizacja pracy Księżyc. Coraz to nowsze wysokiej klasy specjaliści odbędzie się 9 września, na pewno. jest zbierane przez radiotele- w obserwatorium? kraje włączają się w podbój i usatysfakcjonowany będzie od godziny 17:00. skopy. Jedna skrzynka z elek- B.W.: – Obserwatorium kosmosu, takie kraje których przedszkolak, który przyjdzie B.W.: – Księżyc będzie Już teraz wiemy, że troniką i robi się nowy temat, jest nadal w budowie. Wersja nikt nie powstrzyma, m.in. z dziadkiem, czy przyjdzie późno wschodził. Jeżeli nie uda się sprowadzić nowa skrzynka kolejny temat. będzie bezchmurnie, to zoba- do Rzepiennika Bisku- Równolegle może być prowa- czymy jak ciemne jest niebo piego teleskopu waty- dzonych wiele tematów, łącznie w miejscu, gdzie budowane kańskiego, jak to było z wykrywaniem obcych cywi- jest obserwatorium. Nie ma wcześniej planowane. lizacji. Można się włączyć wielu w Polsce obserwatoriów, Jak należałoby porów- w ogólnoświatowy program które mogłyby się poszczycić nywać wartość dla SETI, gdzie nasłuchuje się tak ciemnym niebem. nauki teleskopu waty- czy nie przychodzą jakieś kańskiego, ze spro- sygnały w zakresie radiowym Czy akcja ta, jest histo- wadzonym radiotele- od obcych cywilizacji. Jako, ryczną chwilą dla skopem? że teleskop staje w obser- obserwatorium? B.W.: – W świetle spro- watorium astronomicznym, B.W.: – Jest to wyjątkowa wadzonego do Rzepiennika wiodące jego wykorzystanie chwila, to moment szczególny radioteleskopu, to teleskop to obserwacja ciał niebieskich. również dla mnie, głównie watykański zmalał bardzo. Będzie nas interesować, jak w związku z zainstalowaniem Próby sprowadzenia tele- w zakresie radiowym promie- radioteleskopu. skopu optycznego o średnicy niuje Słońce, Księżyc, planety, 1 m, odpłynęły z chwilą, kiedy naszej Galaktyki, oraz inne Dziękuję serdecznie zaangażowałem się w akcję źródła. Czy promieniowanie za rozmowę i życzę ratowania radioteleskopów. jest zmienne, czy nie. Zaletą kolejnych ważnych instrumentu, jest również to, momentów dla tego Co takiego ujmującego że obserwacje można prowa- miejsca. jest w tym radiotele- dzić i dniem i nocą, nieza- B.W.: – Zachęcam wszyst- skopie, że warto było go leżnie od warunków pogodo- kich do sympatyzowania tutaj sprowadzić? wych, z wyłączeniem okresu astronomii, astronautyce

B.W.: – To jest antena, burzy i silnego wiatru. Gene- FOT. PIOTR FIRLEJ i rzepiennickiemu obserwa- która w Polsce jest najnowsza, ralnie jest to teleskop dużo Ogólny widok obserwatorium torium. 18 wydanie 2012 U państwa Łazebów w Lubaszowej Gospodarstwo jakich mało dzące z naszego gospodar- którzy nas odwiedzają co roku. stwa, które pradziadkowie Już w zimie rezerwują miejsce dawniej używali. Czyli żarna na lato. Najbardziej urzeka ich do mielenia zboża, czy inne. To cisza, spokój, klimat, nieska- jest kawał naszej historii. żona przyroda. Niekoniecznie Ze Skansenału (nazwa do wypoczynku musi być morze własna), pana Jacka w ostat- czy wysokie góry pełne tury- nich latach ubyło nieco ekspo- stów. Tu mają to co potrzebują: natów. Szczątki, fragmenty, ciszę, spokój, grzyby. Ludzie blach samolotu, który rozbił chcą się wyłączyć, odpocząć od się u stóp Liweckiej Góry prze- miejskiego zgiełku. Dzieci mają kazał do izby muzealnej Pana bezpieczne podwórko, z dala od Romana Osiki w Jodłówce ruchliwej drogi. Tuchowskiej, który miał Będąc u Pana Łazeby większą ilość podobnych w gospodarstwie udało nam się pozostałości po katastrofie spotkać z gośćmi z Warszawy, lotniczej. którzy po wielu latach wrócili odwiedzić Pana Jacka i jego Inne atrakcje gospodarstwo. Byli w nim kilka Turyści mają zapewnionych lat temu. Mówili, że od tamtego wiele innych atrakcji: ogniska, czasu wiele się zmieniło. Na grzybobranie, połowy karpia, plus wskazali na pewno sieć pstrąga na stawach hodow- dróg oraz ich jakość. Zauważyli lanych, trasy przyrodnicze również większą liczbę atrakcji edukacyjne, szlaki turystyczne, w okolicy, np. Karpacka Troja wycieczki rowerowe na w Trzcinicy. udostępnianych przez gospo- W lipcu br. gospodarstwo

FOT. WIKTOR CHRZANOWSKIdarzy rowerach. Pan Jacek zna odwiedziła para rowerzystów Domek agroturystyczny Państwa Łazebów tu niemal każdą ścieżkę. z Holandii. Swoją podróż – Przede wszystkim polecam rozpoczęli 4 marca 2012 ubaszowa należy do Miejsce było wręcz wyma- turystów i ich przyjmowania. związana z naszymi terenami, trasy historyczne, wokół r. Rzucili pracę, by poznać najstarszych osad Mało- rzone na prowadzenie gospo- Uczyliśmy się jak ma wyglądać to wielka pasja pana Jacka. Tuchowa, które prowadzą nowe kraje, które wstąpiły polski. Ślady osad- darstwa agroturystycznego. gospodarstwo agrotury- – Zgromadziliśmy to co było po cmentarzach wojen- do Unii Europejskiej w 2004 nictwa na tutejszym Nic dziwnego, że gospodarze styczne i co powinno zapewnić, dawniej używane w gospodar- nych z I wojny światowej – roku. Swoją podróż rozpo- Lterenie odkrywali archeolodzy rozpoczęli taką właśnie dzia- udostępniać spragnionym ciszy, stwach rolnych – wyjaśnia opowiada gospodarz. – Są częli od Cypru, wyspy leżącej od czasów epoki kamiennej, łalność. spokoju lub relaksu aktyw- gospodarz. – Są niecki, żarna, śliczne widoki, a do tego kawał we wschodniej części Morza poprzez okres rzymski i wcze- nego „mieszczuchom”. Biorąc brony drewniane, bryczka historii, bo możemy dotrzeć Śródziemnego u wybrzeży snośredniowieczny. Warto Gospodarstwo udział w wyjazdowych szkole- chłopska. Z tej kolekcji najcie- również do cmentarza legio- Turcji. Po czteromiesięcznej wspomnieć o osadnictwie agroturystyczne niach do istniejących, zaprzy- kawsze są przedmioty z gospo- nistów polskich. Wszystko jest podróży dotarli do Tuchowa, Liguorów w dolinie rzeki Biała. – Naszą przygodę z agrotu- jaźnionych gospodarstw agro- darstwa domowego: brony, w zasięgu wzroku i pedałów. gdzie w Punkcie Informacji Za Bolesława Chro- rystyką rozpoczęliśmy w 1997 turystycznych podglądaliśmy niecki, cała droga chleba, od W zimie organizujemy kuligi. Turystycznej w Domu Kultury brego powstała w Lubaszowej r. Pomysł zrodził się na Kaszu- ich funkcjonowanie i wykorzy- zmielenia, wypieku do łopaty do Blisko jest też do wyciągów w Tuchowie skierowano ich do „stróżka” , czyli gródek strze- bach, gdzie spodobał mi się ten stując niektóre pomysły utwo- chleba. Są też naczynia drew- narciarskich. gospodarstwa agroturystycz- gący handlowego szlaku węgier- sposób spędzania urlopu. Skoro rzyliśmy na naszym terenie niane i żeliwne. Na naszych Wiele z tych szlaków pan nego Jacka Łazeby w Luba- skiego prowadzącego przez tam mogli coś takiego prowa- własne gospodarstwa agrotu- terenach toczyła się pierwsza Jacek oznakował wspólnie szowej. Biecz do Bardejowa. Pozostała dzić, dlaczego nie zrobić tego rystyczne. Tutaj należy wspo- i druga wojna światowa, tak z przyjaciółmi. Łatwo je poznać Z pewnością gospodarstwa po nim jedynie legenda topo- i u nas. A tym bardziej, że mnieć że wielokrotnie korzy- więc również tych milita- po opasce wokół pnia drzewa agroturystyczne, gdzie można graficzna. Wzgórze, na którym z Wybrzeża pochodzę. Pomy- staliśmy z pomocy władz riów jest sporo. W wolnym podtrzymującej tabliczkę infor- dobrze i niedrogo wypocząć, stał ogródek do dziś nosi nazwę ślałem sobie, że to będzie strzał Tuchowa w promocji naszych czasie opowiadam o tym macyjną. – Taki sposób umiesz- mogą być wspaniałą alter- „Zamek”, a część jego podnóża w dziesiątkę, ponieważ są tutaj gospodarstw jak i naszej małej naszym gościom. Wszystko jest czania tabliczek nie niszczy natywą dla drogich wczasów „Podwale”. piękne i atrakcyjne tereny, ojczyzny uzyskując pomoc bezpieczne. Są też mundury: drzewa ale wymaga konser- w znanych miejscowościach W Lubaszowej prężnie czyste powietrze, wspaniała w projektowaniu i druku radziecki i niemiecki, nakrycia wacji – wspomina pan Jacek. letniskowych, pełnych tury- działają trzy gospodar- przyroda, szlaki turystyczne, informatorów, organizacji głowy – czapki, hełmy bojowe. stów, zgiełku i wysokich cen. stwa agroturystyczne. Jedno trasy rowerowe. – wspomina wyjazdów na targi turystyczne Z każdym eksponatem Stali bywalcy Na pewno to gospodarstwo z nich położone jest 285 m. pan Jacek Łazeba. między innymi do Krakowa, związana jest jakaś ciekawa Gospodarstwo pana Jacka jest warte chociażby krótkich n.p.m. na wzgórzu u podnóża Warszawy, Poznania. historia. Gospodarz potrafi jest odwiedzane przez gości odwiedzin podczas wędrówek Parku Krajobrazowego Pasma Odrobina historii o tym opowiadać godzinami. z całej Polski i nie tylko. po tym urokliwym terenie. Brzanki, nieopodal lasu. Początek działalności Teraźniejszość O szczątkach samolotu, który W prowadzonej przez niego Wiktor Chrzanowski W pobliżu przepływa rzeka rozpoczęli od szkoleń prowa- Od czasu szkoleń minęło spadł w Jodłówce, o butelce, pamiątkowej księdze gości Biała. Gospodarstwo jest dzonych przez tuchowski ponad 15 lat. Gospodarze która znaleziona została widnieje wiele wpisów. Gospodarstwo wspaniałą bazą noclegową ODR. Grupa zainteresowa- Barbara i Jacek wspólnie w Bistuszowskim stawie – Gości mamy z całej jak i wypadową do realizacji nych gospodarzy spełniają- z córkami Kasią i Beatą nie podczas jego pogłębiania. Ma Polski, a nawet z zagranicy: agroturystyczne jednodniowych wycieczek po cych odpowiednie warunki stracili swojego zapału, wręcz ona ponad 150 lat. Kawałek z Anglii, Niemiec, Włoch. Barbary i Jacka Małopolsce i Podkarpaciu. wzięła udział w szkoleniach, przeciwnie. szabli polskiej z dobrze zacho- Najwięcej jest z Katowic, Łazeba Z tego miejsca jak na dłoni uzyskując certyfikat prowa- Dużą atrakcją gospodarstwa waną rękojeścią. Krakowa i Warszawy – infor- widać całą okolicę. Duże dzenia gospodarstwa agrotu- jest „Skansenał”, gdzie groma- – Dla mnie każdy z tych muje gospodarz. – Mieliśmy Lubaszowa 50a, podwórko, dwa domy: jeden rystycznego. dzone są militaria i przed- eksponatów ma wartość senty- turystów z Gdańska. Wspomi- 33–172 Siedliska gospodarzy, drugi niewielki, – Między innymi odbyło się mioty gospodarstwa domo- mentalną – mówi pan Jacek.– nają nas i po latach wracają. tel.: 14 650 62 80, ale z wygodami, dla turystów. szkolenie z zakresu żywienia wego. Historia, zwłaszcza ta Największą to chyba te pocho- Mamy stałych bywalców, 608 515 663, 604 11 90 70 FOT. JACEK ŁAZEBA FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI FOT. JACEK ŁAZEBA wydanie 2012 19 Odnowa i rozwój wsi

dnowa i rozwój Tytuł projektu: Remont FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI wsi to jedno i przebudowa boiska wielo- z czterech funkcyjnego w Rzepienniku działań reali- Biskupim wraz z dostawą Ozowanych w ramach Wdra- rozkładanej sceny żania lokalnych strategii Beneficjent: Gmina Dom Wczasów rozwoju Programu Rozwoju Rzepiennik Strzyżewski Obszarów Wiejskich. Okres realizacji: do Dziecięcych Dotychczas Pogórzań- grudnia 2012 r. skie Stowarzyszenie Rozwoju poprzez rozbudowę i moder- w Ryglicach w celu dostoso- Cele projektu: poprawa po remoncie przeprowadziło trzy nabory nizację infrastruktury rekre- wania go do pełnienia funkcji jakości życia na obszarze W Jodłówce Tuchowskiej od lat 90-tych wniosków w ramach acyjno–sportowej w miejsco- społeczno–kulturalnych miejscowości poprzez remont działa Dom Wczasów Dziecięcych „Odnowy i rozwoju wsi”. wości Karwodrza. Beneficjent: Gmina Ryglice i przebudowę boiska wielo- Kolejny planowany Zakres projektu: zakoń- Okres realizacji: do funkcyjnego wraz z dostawą est to placówka prze- – rekreacyjny (w tym rowery nabór odbędzie się pod czenie budowy budynku czerwca 2011 r. rozkładanej sceny. znaczona do okreso- i aparaty fotograficzne). koniec roku. szatniowo–magazynowego, Cele projektu: poprawa Zakres projektu: remont wego pobytu dzieci W ostatnich miesiącach Zachęcamy do wzięcia wykonanie boiska do piłki warunków życia miesz- i przebudowa boiska wielo- i młodzieży w celu trwał remont Domu Wczasów udziału. Poniżej przedsta- plażowej, miejsc postojo- kańców Ryglic i Pogórza funkcyjnego, rozkładana Jwspierania ich fizycznego Dziecięcych. Od września wiamy zrealizowane dotych- wych dla autobusów i samo- poprzez renowację zabytko- scena z widownią. i psychicznego rozwoju z wyremontowanego ośrodka czas projekty. chodów osobowych, ogro- wego spichlerza i dostoso- oraz wzmocnienia ogólnej będą mogły korzystać dzieci dzenia boiska do piłki nożnej wanie go do pełnienia funkcji NABÓR W 2012 R. kondycji psychofizycznej z całej Polski, przebywające NABÓR W 2010 R. i piłki plażowej, zagospodaro- społeczno–kulturalnych, i kształtowania zachowań w DWD w ramach zielonych wanie terenu wokół wykona- a tym samym zwiększenie Tytuł projektu: Rozbudowa prozdrowotnych, z wyko- szkół. Remont obejmował nych inwestycji. poziomu integracji i aktyw- i przebudowa budynku wielo- rzystaniem lokalnych wyburzenie dwóch starych ności społecznej oraz zacho- funkcyjnego w Jodłówce warunków klimatycznych. pawilonów ośrodka i budowę Tytuł projektu: Odnowa wanie dziedzictwa kulturo- Tuchowskiej Dom wczasów prowadzi dzia- jednego dużego, a także odno- centrum wsi Lubaszowa wego. Beneficjent: Gmina łalność dla uczniów szkół wienie pozostałych obiektów Beneficjent: Gmina Zakres projektu: roboty Tuchów podstawowych, gimnazjów DWD. Dzięki moderni- Tuchów remontowe spichlerza, insta- Okres realizacji: do i dla młodzieży szkół ponad- zacji poprawił się standard Okres realizacji: do listo- lacje sanitarne oraz elek- czerwca 2014 r. gimnazjalnych. ośrodka, pokoje są bardziej pada 2010 r. tryczne. Cele projektu: posze- Dom Wczasów Dziecięcych przestronne, a placówka może Cele projektu: posze- rzenie oferty społeczno – organizuje między innymi przyjąć o 40 dzieci więcej. rzenie oferty aktywnego NABÓR W 2011 R. kulturalnej oraz aktywnego turnusy połączone z konty- Organem prowadzącym spędzania wolnego czasu spędzania wolnego czasu nuacją nauki szkolnej oraz DWD jest Starostwo Powia- poprzez rozbudowę i moder- Tytuł projektu: Remont oraz poprawa estetyki prze- turnusy feryjne: rekreacyjno – towe w Tarnowie, a organem nizację infrastruktury rekre- poddasza budynku OSP strzeni publicznej poprzez wypoczynkowe, ekologiczne, nadzorującym Kuratorium acyjno–sportowej w miejsco- Siemiechów użytkowanego rozbudowę budynku i prze- integracyjne, kolonie, zimo- Oświaty w Krakowie. wości Lubaszowa. jako sala muzyczna dla Orkie- budowę budynku wielofunk- wiska, zielone szkoły. Wiktor Chrzanowski Zakres projektu: wyko- stry Dętej w Siemiechowie cyjnego w Jodłówce Tuchow- Dom Wczasów Dzie- nanie ogrodzenia, boiska Beneficjent: Gminy skiej. cięcych zapewnia zakwa- Dom Wczasów asfaltowego, chodników, Ośrodek Kultury w Grom- Zakres projektu: rozbu- terowanie w wygodnych Dziecięcych miejsc postojowych niku dowa i przebudowa budynku, pokojach, bogato wyposa- w Jodłówce Tuchowskiej Tytuł projektu: Rozbudowa oraz położenie sztucznej Okres realizacji: do instalacje sanitarne i elek- żone świetlice i bibliotekę, 33–173 Jodłówka Tuchowska z przebudową Gminnego nawierzchni. grudnia 2013 r. tryczne. pracownię komputerową, 275b Ośrodka Kultury w Grom- Cele projektu: podnie- infrastrukturę sportową Tel. 14 652 68 24 niku sienie jakości i rozwój dzia- Tytuł projektu: Rozwój (siłownia, basen), bogaty e-mail: [email protected] Beneficjent: Gminy łalności kulturalnej zespołów infrastruktury turystyczno sprzęt dydaktyczny, sportowo www.dwdjt.pl Ośrodek Kultury w Grom- regionalnych, muzycznych – rekreacyjno – kulturalnej niku poprzez rozwój infrastruk- poprzez budowę estrady Okres realizacji: do lipca tury, dostosowanie warunków koncertowej w Ryglicach 2012 r. lokalnych do doskonalenia Beneficjent: Gmina Ryglice Cele projektu: podnie- umiejętności muzycznych. Okres realizacji: do Zarząd Pogórzańskiego sienie standardu życia miesz- Zakres projektu: roboty grudnia 2013 r Stowarzyszenia Rozwoju kańców oraz wzrost jakości rozbiórkowe, stolarka Cele projektu: poprawa świadczeń edukacyjno– okienna i drzwiowa, instalacja jakości życia mieszkańców lipca dobiegła którego przeprowadzono kulturalnych w Gminnym kanalizacji, wody i central- Ryglic poprzez budowę końca 4-letnia wybory nowych organów Ośrodku Kultury. nego ogrzewania, wentylacja, estrady koncertowej, a tym kadencja Zarządu, Pogórzańskiego Stowarzy- Zakres projektu: rozbu- remont instalacji elektrycznej samym poszerzenie oferty Komisji Rewi- szenia Rozwoju. Jednogłośną dowa z przebudową Gmin- oraz wyposażenie. rekreacyjno – kulturalnej 31zyjnej oraz Rady Decyzyjnej decyzją członków stowarzy- nego Ośrodka Kultury i rozwój oferty czasu wolnego Pogórzańskiego Stowarzy- szenia, dotychczasowy skład w Gromniku; dobudowa Tytuł projektu: Moderni- dla różnych grup społecznych. szenia Rozwoju. Pierwszego Zarządu, Komisji Rewizyjnej dodatkowych pomieszczeń, zacja przestrzeni publicznej Zakres projektu: budowa dnia miesiąca sierpnia br. oraz Rady Decyzyjnej został prace wewnętrzne, instalacje wsi Bistuszowa poprzez estrady koncertowej wraz odbyło się Walne Zgroma- wybrany na nową kadencję elektryczne, sanitarne, roboty zagospodarowanie centrum z zagospodarowaniem terenu dzenie Członków podczas 2012/2016. ziemne, elewacje, posadzki, Tytuł projektu: Odnowa miejscowości, budowę placu wokół budynku. glazury, stolarka. centrum wsi Łowczów zabaw, parkingu, chodnika Zarząd PSR Rada Decyzyjna Beneficjent: Gmina i uporządkowanie terenów Tytuł projektu: Budowa Prezes Zarządu Mariusz Ryś Tuchów zielonych. boiska sportowego wraz Janusz Kowalski Przewodniczący Rady Okres realizacji: do czer- Beneficjent: Gmina Ryglice z niezbędną infrastrukturą Wiceprezesi Zarządu Bogdan Stasz wiec 2011 r. Okres realizacji: do w miejscowości Szerzyny Beata Jagodzińska, Grzegorz Szymański Wiceprzewodniczący Rady Cele projektu: posze- grudnia 2012 r. Beneficjent: Gmina Skarbnik Zarządu Anna Gieracka rzenie oferty aktywnego Cele projektu: poprawa Szerzyny Bogdan Wójcik Sekretarz Rady spędzania wolnego czasu warunków życia mieszkańców Okres realizacji: do Sekretarz Zarządu poprzez rozbudowę i moder- oraz atrakcyjności tury- grudnia 2013 r. Małgorzata Kras nizację infrastruktury rekre- stycznej Bistuszowej i Pogórza Cele projektu: poprawa Członkowie Zarządu Krystyna Kamykowska – Członek Rady acyjno–sportowej w miejsco- poprzez podniesienie stan- stanu infrastruktury tech- Kazimiera Reczek, Elżbieta Kmiecik- Grzegorz Wędrychowicz – Członek Rady wości Łowczów. dardu infrastruktury rekre- nicznej w centrum miejsco- Wilczkiewicz, Barbara Polek Roman Gabryel – Członek Rady Tytuł projektu: Odnowa Zakres projektu: budowa acyjnej, poprawę estetyki prze- wości poprzez budowę boiska Anna Kiełtyka, Grzegorz Wojtanowski Czesław Cudek – Członek Rady centrum wsi Karwodrza placu zabaw dla dzieci, boiska strzeni publicznej oraz bezpie- sportowego wraz z niezbędną Stanisław Kmiecik – Członek Rady Beneficjent: Gmina do piłki siatkowej, bieżni do czeństwa. infrastrukturą. Komisja Rewizyjna Stanisław Murczek – Członek Rady Tuchów skoku w dal oraz chodników. Zakres projektu: budowa Zakres projektu: boisko Stanisław Buda Cyprian Furman – Członek Rady Okres realizacji: do parkingu, chodnika i muru piłkarskie, trybuny, droga Przewodniczący Komisji Teresa Połoska – Członek Rady czerwca 2011 r. Tytuł projektu: Moderni- oporowego, uporządko- dojazdowa i miejsce posto- Mieczysław Solarz Jerzy Urbanek – Członek Rady Cele projektu: Posze- zacja przestrzeni publicznej wanie terenów zielonych jowe dla autobusu, ogro- Wiceprzewodniczący Komisji Jadwiga Bryndal – Członek Rady rzenie oferty aktywnego poprzez renowację podwor- oraz budowa placu zabaw dla dzenie boiska, kanalizacja Lesława Dominiewska Andrzej Marcinek – Członek Rady spędzania wolnego czasu skiego spichlerza z 1757r. dzieci. i odwodnienie. Członek Komisji Kazimierz Fudala – Członek Rady 20 wydanie 2012 In vino veritas ariusz Chryk jest jednym z najbar- dziej utytułowa- nych winiarzy Mw powiecie tarnowskim. Jego działalność nie skupia się jedynie na uprawie winorośli i produkcji wina. Zajmuje się on również szkółkarstwem – czyli sadzonkami. Szkółkę winorośli prowadzi od 2004 r.

Winiarskie korzenie Mariusza Chryka Moja rodzina ma dwupoko- leniową tradycję uprawy wino- rośli i produkcji wina – mówi Mariusz Chryk. Jego prapra- dziadek pochodził z Galicji, pradziadek z Jarosławia, a dziadek Jan Cieśliński spod Tarnopola. Był on zarządcą majątku ziemskiego hrabiego Tadeusza Czarkowskiego-Go- lejewskiego w Wysuczce koło Borszczowa, gdzie znajdowała się 30 ha winnica. Tam dziadek zdobywał wiedzę i umiejęt- FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI ności winiarskie, z których Mariusz Chryk odbierający nagrodę z rąk Starosty Tarnowskiego podczas FOT. WIKTOR CHRZANOWSKI inspiracje czerpie teraz wnuk Majówki u Paderewskiego – Mariusz Chryk. Mariusz Chryk pochodzi w kategorii wina młode wych. Konkurs został przepro- Włoszech. Brało w niej udział posiłku pozwoli nam uniknąć piej jest przyswajany przez spod Zielonej Góry, z miejsco- białe i czerwone w komisji wadzony w pięciu kategoriach: 14 winiarzy z całej Polski. wielu groźnych chorób, organizm ludzki i spełnia wości Kożuchów. Skąd zatem sommelierów zdobyło III wina czerwone dojrzałe, wina – Dzięki zaproszeniu zachować dłużej młodość swoją funkcję gdy jest znalazł się w Małopolsce? miejsce, wino białe półsłodkie białe dojrzałe, wina różowe, Instytutu Winorośli i Wina i dobre samopoczucie? rozpuszczony w alkoholu. Przywiodła go tutaj miłość. z odmiany Solaris o nazwie wina młode białe, wina młode w Palermo mieliśmy okazję Ogólnie mówiąc, tymi Chłodniejszy klimat Jego żona jest rodowitą Zakli- roboczej POUR DEUX zostało czerwone. zobaczyć wspaniale wyposa- dobroczyńcami są składniki wpływa korzystniej na groma- czynianką. Również korzenie wybrane przez uczestników III żone laboratorium badające wina pochodzące z owoców dzenie resweratrolu w wino- rodzinne spowodowały chęć Święta Polskiego Wina spośród Pogórzańskie winnice wino pod każdym możliwym winorośli jak i powstałe gronach. W tej sytuacji opty- powrotu na ziemie przodków. kilkudziesięciu win najlepszym zdobyły na V Święcie kątem. Zaprezentowano nam w czasie procesu fermentacji mistycznie można spojrzeć Prowadzi winnice w Weso- winem i zdobyło tytuł GRAND Polskiego Wina w Janowicach również wspaniale prowa- oraz dojrzewania wina. Oczy- w stronę polskich czerwo- łowie oraz Brzozowej w gminie VIN POLONAIS. kolejne medale: dzone winnice oraz zapoznano wiście należy podkreślić, że nych win produkowanych Gromnik. Głównie uprawia Na IV Święcie Polskiego Wina białe, złoty medal: nas z wysokiej klasy ekspertami najcenniejsze jest wino czer- z odmian winogron charak- gatunki winorośli przero- Wina w Sokołowcu w kategorii – Solaris 2011, – wspomina Mariusz Chryk. wone. teryzujących się dużą zawar- bowej, ale znajdziemy również wina dojrzałe białe w komisji Winnica Demeter Włosi mieli również okazję Badania naukowe tością rezweratrolu jak Dorn- tutaj gatunki deserowe. Jego sommelierów wino Irys 2009 Wina białe, srebrne medale: poznać nasze pogórzańskie dowodzą, że przyczyną felder, Monarch, Roesler czy działalność skierowana jest na zdobyło pierwsze miejsce, – Helios 2009, wina. Pan Mariusz zaprezen- starzenia się komórek Rondo. Miejmy nadzieję, że produkcję sadzonek. Testuje a wino Phoenix 2009 trzecie Winnica Zawisza tował swoje doświadczenia jak i ich obumierania, co w najbliższym czasie badania odmiany od ponad 10 lat. miejsce. W kategorii wina – Muskaris 2011, w prowadzeniu winnicy w konsekwencji prowadzi polskich win czerwonych to Współpracuje z instytutem dojrzałe czerwone w komisji Winnica Demeter w polskich warunkach oraz do wielu chorób z nowotwo- potwierdzą. z Freiburga w Niemczech, sommelierów , wino Rubin – Irys 2011, Winnica Zawisza podzielił się spostrzeże- rami włącznie są tzw. wolne Wino, szczególnie czerwone Instytutem Sadownictwa 2009 zdobyło drugie miejsce, – Solaris 2011, niami. Jednym z wniosków po rodniki – „utleniacze”. Poza bogate jest w potas, który zapo- i Kwiaciarstwa w Skierniewi- a wino Monarch 2009 trzecie Winnica Kuźnia, Gromnik wizycie jest to, że nasze polskie wprowadzaniem chaosu biega nadciśnieniu tętniczemu, cach i Uniwersytetem Przy- miejsce. W tej samej kategorii, – Ramlat 2011, owoce winorośli są bardziej w procesie przemiany magnez, przyswajalne żelazo rodniczym w Lublinie. ale w komisji dziennikarzy wino Winnica Sucha Góra, Polichty aromatyczne niż włoskie. materii potrafią niszczyć i wapń. W winie znajdziemy Karmin 2009 zdobyło drugie – Johaniken 2009, błony komórkowe i wpływać też aminokwasy, rozpuszczalny Zdobyte nagrody miejsce. W głosowaniu publicz- Winnica Zawisza, Brzozowa Stowarzyszenie Winiarzy na mutacje naszego DNA. błonnik, kwasy organiczne jak Już po kilku latach prowa- ności drugie miejsce zdobyło – Muskat 2011, Ziemi Tarnowskiej Siedzący tryb życia, stres, zły winowy, jabłkowy, cynamo- dzenia winnicy zdobył on 7 wino z winnicy „Zawisza” Winnica Zawisza w Gromniku sposób odżywiania, palenie nowy, który sprzyja wydzie- medali na II Święcie Polskiego o nazwie Helios 2009. Warto Wina czerwone, srebrne Pogórzańskie winiar- tytoniu, zatrucie środowiska laniu żółci i ułatwia trawienie Wina we Wrocławiu: wspomnieć, że wino Phoenix medale: stwo rozwija się prężnie. to czynniki zwiększające ilość tłuszczów oraz kwas acetylosa- Wina białe młode 2009 podczas Święta Wino- – Karmin 2009, Dowodem tego jest powo- wolnych rodników w naszym licylowy czyli znaną nam aspi- I miejsce – wino SOLARIS brania 2010 w Zielonej Górze Winnica Zawisza, Brzozowa łane do życia Stowarzyszenie organizmie. Organizm ludzki rynę. Dzięki obecności garb- Wina czerwone dojrzałe zdobyło drugie miejsce w kate- Wina różowe, srebrne Winiarzy Ziemi Tarnowskiej, broni się produkując enzymy ników w winie pitym podczas z winnic o produkcji do 500 gorii win białych w konkursie medale: którego Prezesem jest Mariusz niszczące wolne rodniki, ale posiłków zwiększa się wydzie- litrów o tytuł Grand Vin Winobranie – Roze 2011, Chryk. W skład stowarzyszenia często nie nadąża i przegrywa lanie śliny i enzymów trawien- I miejsce – wino KARON 07` 2010. Natomiast wino Rubin Winnica Demeter wchodzi 30 osób – winiarzy w tej nierównej walce. nych oraz ukrwienie układu II miejsce – wino KARMIN 07` 2009 podczas trwania targów oraz miłośników i pasjonatów Świat roślin ma podobne pokarmowego co poprawia Wina białe, młode Enoexpo 2010 w Krakowie Zdobywanie wiedzy win, którzy za cel działalności problemy. Rośliny do walki trawienie i przyspiesza dostar- I miejsce – wino Solaris zdobyło srebrny medal i doświadczenia stawiają rozwój i promocję z intruzami produkują więc czenie składników odżywczych II miejsce – wino Doral w konkursie Polskich Win i było – Żeby robić dobre wina, winiarstwa na naszym terenie. „antyutleniacze”, związki do krwi. Wina czerwone, dojrzałe, najwyżej ocenionym z win czer- trzeba uczyć się przez całe Stowarzyszenie od września zwane polifenolami. To Tak więc śmiało możemy winnice o produkcji do 500 wonych. życie – zaznacza Mariusz br. ma siedzibę w Gminnym właśnie w czerwonym winie dokończyć tytułowy cytat litrów Chryk. Realizując to motto, Ośrodku Kultury w Gromniku. tych zbawiennych związków i powiedzieć „IN VINO II miejsce – wino Karon 2007 V Święto Polskiego Wina chętnie i często uczest- Jest to niezaprzeczalnie nie tylko dla roślin ale i dla SANITAS” III miejsce – wino Karmin 2007 w Janowicach niczy w seminariach, wizy- dowód na to, że winiarstwo na ludzi znajdziemy najwięcej. Pamiętajmy jednak , że Coroczne sukcesy winiarzy tach studyjnych, szkoleniach trwałe powraca do pogórzań- W winie białym jest ich ok. 10 nadmiar wypitego wina może To cudowne, że mój dotych- z Pogórza obudziły w nich i warsztatach w całej Europie. skiego „krajobrazu”. razy mniej. wywołać skutki odwrotne czasowy trud został doceniony. chęć zorganizowania kolej- Swoją wiedzę i doświadczenie Wśród polifenoli znaj- – zachowajmy więc umiar. Nawet nie marzyłem o takiej nego Święta Polskiego Wina zdobywał pod okiem specja- Pozytywne fakty dujących się w czerwonym Pijmy wino do posiłków nigdy sytuacji jadąc na ten konkurs, u siebie, w „domu”. 19 listo- listów we Francji (poznanie dotyczące wina winie najbardziej istotne dla na pusty żołądek i w nie więk- ale dzięki temu wiem, że droga pada 2011 r. w Janowicach techniki uprawy winorośli), Choć już starożytni Grecy naszego organizmu są flawo- szej ilości jak 3, maksymalnie jaką sobie obrałem jest właściwa odbyła się V edycja Święta w Niemczech (poznanie winu przypisywali właściwości noidy i resweratrol. Flawo- 4 (małe ok. 50g) kieliszki – mówi Mariusz Chryk. Polskiego Wina. Organizato- zasad produkcji sadzonek) lecznicze, to tak naprawdę noidy przeciwdziałając utle- dziennie – jest to uzależnione II Święto Polskiego Wina rami byli: Tarnowskie Bractwo oraz w Szwajcarii (praktyki dopiero dokładne badania nianiu się złego cholesterolu od indywidualnego metabo- we Wrocławiu otworzyło drogę Winiarskie (Stowarzyszenie w uprawie i produkcji wina). wieku dwudziestego dają nam LDL chronią nas przed miaż- lizmu człowieka. Wina nie do kolejnych sukcesów. Już rok Winiarzy Ziemi Tarnowskiej) Już jako 17-latek zrobił swoje potwierdzenie, że wino ma dżycą i zakrzepami. Reswe- powinny pić osoby chore na później w Zielonej Górze na i Powiat Tarnowski. Konkurs pierwsze wino, które skosz- bardzo duże właściwości lecz- ratrol zapobiega mutacji cukrzycę. III Święcie Polskiego Wina, win spełniał europejskie stan- tował z okazji osiągnięcia nicze i pozytywnie wpływa na komórek i tworzeniu się www.winorosl-mch.eu winnica Zawisza Mariusza dardy. Oceniającymi byli znani wieku dojrzałości. organizm ludzki. wolnych rodników , tym [email protected] Chryka zdobyła kolejne i cenieni fachowcy z tej dzie- W ostatnich dniach Mariusz Co sprawia, że jeden samym ogranicza powsta- medale: wino białe półwy- dziny – sommelierzy i dzien- Chryk uczestniczył w wizycie do dwóch kieliszków wina wanie nowotworów i hamuje Opracował trawne SOLARIS – 2009 nikarze magazynów branżo- studyjnej na Sycylii we dziennie wypitych w trakcie ich rozwój. Resweratrol najle- Wiktor Chrzanowski