URZĄD MIEJSKI W RYGLICACH Autorzy

EKOID adres: kontakt: 40-302 Katowice e-mail : [email protected] ul. gen. H. Le Ronda 76 www.ekoid.pl

NIP 954-178-24-09 tel/fax. (32) 255 28 23, 353 32 14 kom. 515 165 251, 507 020 165

` Rodzaj opracowania: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

DLA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RYGLICE

Zamawiający: URZĄD MIEJSKI W RYGLICACH Rynek 9 33-160 Ryglice

Autorzy: dr Beata Węgrzynek

inż. Iwona Kurczyk

Kierownik pracowni: mgr Iwona Majewska – Durjasz

Katowice, wrzesień 2018 r.

GEOLOGIA ● GEOFIZYKA● OCHRONA ŚRODOWISKA ● raporty o oddziaływaniu na środowisko ● operaty wodno-prawne ● dokumentacje geologiczne ● badania geotechniczne ● ekofizjografie ● OŚWIADCZENIE – KLAUZULA Kierujący zespołem wykonującym niniejsze opracowanie oświadcza, że spełnia wymagania, o których mowa w art. 74a ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2017 poz. 1405 ze zm.) Ja niżej podpisana Iwona Majewska – Durjasz jestem świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

WYKSZTAŁCENIE IMIĘ I NAZWISKO PODPIS

MGR GEOLOGII IWONA MAJEWSKA-DURJASZ

TYTUŁ OPRACOWANIA: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RYGLICE DATA OPRACOWANIA WRZESIEŃ 2018 r.

Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SPIS TREŚCI

1. WPROWADZENIE ...... 4

1.1. PRZEDMIOT, CEL, ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ...... 4 1.2. PODSTAWY OPRACOWANIA ORAZ WYKORZYSTANE MATERIAŁY ...... 4 2. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH ANALIZOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI...... 8

2.1. OBSZAR OPRACOWANIA I JEGO AKTUALNE ZAGOSPODAROWANIE ...... 8 2.1.1. Użytkowanie terenu ...... 12 2.1.2. Komunikacja ...... 14 2.1.3. Uzbrojenie terenu i zaopatrzenie w media ...... 15 2.1.4. Gospodarka odpadami ...... 19 2.2. CHARAKTERYSTYKA ZAMIERZEŃ PLANISTYCZNYCH ...... 20 2.3. POWIĄZANIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 29 3. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ...... 31

4. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA ...... 31

5. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO STUDIUM… ...... 32

5.1. STAN ZASOBÓW ŚRODOWISKA ...... 32 5.1.1. Ukształtowanie powierzchni terenu ...... 32 5.1.2. Budowa geologiczna i tektonika ...... 34 5.1.3. Złoża kopalin i ich eksploatacja ...... 35 5.1.4. Warunki hydrogeologiczne ...... 35 5.1.5. Wody powierzchniowe...... 36 5.1.6. Gleby ...... 39 5.1.7. Warunki klimatyczne ...... 40 5.1.8. Przyroda ożywiona ...... 41 5.1.9. Walory krajobrazowe ...... 53 5.1.10. Obiekty i obszary chronione w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody ...... 54 5.1.11. Powiązania przyrodnicze terenu z obszarami otaczającymi ...... 59 5.2. ISTNIEJĄCE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA, A JEGO ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ I ZDOLNOŚĆ DO SAMOREGENERACJI ...... 59 5.3. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO STUDIUM… .65 6. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY ...... 66

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 1 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

6.1. FORMY OCHRONY PRAWNEJ ...... 66 6.1.1. Lasy ochronne ...... 66 6.1.2. Zasoby wodne ...... 67 6.1.3. Złoża kopalin ...... 67 6.1.4. Klimat akustyczny oraz promieniowanie niejonizujące ...... 67 6.1.5. Grunty rolne i leśne ...... 69 6.1.6. Walory krajobrazowe ...... 69 6.1.7. Obszary chronione i pomniki przyrody ...... 69 6.1.8. Obszary cenne przyrodniczo, a nie objęte ochroną ...... 78 6.1.9. Flora i fauna ...... 79 7. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA PROJEKTU STUDIUM...... 82

8. USTALENIA PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RYGLICE W ODNIESIENIU DO STRATEGICZNEGO PLANU ADAPTACJI DLA SEKTORÓW I OBSZARÓW WRAŻLIWYCH NA ZMIANY KLIMATU DO ROKU 2020 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 ...... 85

9. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIE, W TYM BEZPOŚREDNIE, WTÓRNE I SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE NA PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU, A TAKŻE NA ŚRODOWISKO...... 87

10. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ...... 89

11. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ...... 90

12. OBSZARY PROBLEMOWE ...... 90

13. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ...... 90

14. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W STUDIUM… .... 94

15. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ...... 96

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 2 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SPIS TABEL:

Tab. 1.Struktura powierzchni gminy Ryglice pod względem kierunków wykorzystania ……………………12 Tab. 2. Udział użytków rolnych i lesistość w gminie Ryglice na tle powiatu tarnowskiego, województwa małopolskiego i kraju (stan na 2014) …………………………………………………………………………….13 Tab. 1. Dominujące przeznaczenia terenów wyróżnione w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice ……………………………………………………………25 Tab. 4. Gatunki chronionych i zagrożonych roślin naczyniowych odnotowane na terenie gminy Ryglice 45 Tab. 2. Gatunki chronionych ptaków stwierdzone na terenie gminy Ryglice ……………………………….48 Tab. 6. Płazy odnotowane w granicach gminy Ryglice wraz z ich statusem ochronnym ………………….51 Tab. 7. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne wyrażone wskaźnikami LDWN i LN, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. 2014 Nr 0 poz.112) …………………………………………………..…66 Tab. 8. Charakterystyka typów oddziaływań …………………………………………………………………..76

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW:

Załącznik nr 1 Mapa prognozy oddziaływania na środowisko. Nowe obszary przewidziane do zurbanizowania w stosunku do istniejącego Studium … w skali 1: 10 000 Załącznik nr 2 Mapa prognozy oddziaływania na środowisko w skali 1: 10 000 Załącznik nr 3 Mapa ustaleń Studium … na tle powiązań ekologicznych w skali 1: 30 000

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 3 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1. Wprowadzenie

1.1. Przedmiot, cel, zakres merytoryczny prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko została opracowana w celu określenia wpływu na środowisko wprowadzonego sposobu zagospodarowania terenu objętego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice. Wymagania dotyczące zakresu merytorycznego prognozy zostały określone w art. 51 ust. 2 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 1405, 1566, 1999).

Do wykonania prognozy zastosowano metodę analizy systemowej, opierającą się na tworzeniu modeli i stosowaniu hipotez jako podstawy rozważań.

1.2. Podstawy opracowania oraz wykorzystane materiały Niniejszą prognozę sporządzono na zlecenie Urzędu Miejskiego w Ryglicach, z siedzibą Rynek 9, 33-160 Ryglice.

Przy sporządzaniu prognozy oparto się o następujące akty prawne:

[1.2.1] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 1405, z późniejszymi zmianami);

[1.2.2] Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2018, poz. 799, z późniejszymi zmianami);

[1.2.3] Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (tekst jednolity Dz. U. 2018, poz. 1614);

[1.2.4] Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r. (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 788, z późniejszymi zmianami);

[1.2.5] Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 1161);

[1.2.6] Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 1121);

[1.2.7] Prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2017, poz. 2126);

[1.2.8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. 2014, poz. 112);

[1.2.9] Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003 Nr 192, poz. 1883);

[1.2.10] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. 2012, poz.463);

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 4 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

[1.2.11] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2016, poz.71);

[1.2.12] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r (tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 2187, z późniejszymi zmianami);

[1.2.13] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (Dz. U. 2016, poz.1911).

[1.2.14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014, poz. 1409).

[1.2.15] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014, poz. 1408).

[1.2.16] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016, poz. 2183).

Powyższe akty prawne dały podstawę do tworzenia określonego typu obszarów i obiektów. Stanowią one również podstawę do konstrukcji studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz planów zagospodarowania przestrzennego.

Przy sporządzaniu niniejszej prognozy wykorzystano także następujące materiały: [1.2.17] Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice. Wyk. EKOID. Katowice, wrzesień 2017 r. [1.2.18] Kondracki J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. PWN, Warszawa. [1.2.19] Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.

[1.2.20] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Ryglice na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 2014-2020. Wyk. Azymut Menedżerskie Biuro Asocjacyjne. Ryglice, kwiecień 2010.

[1.2.21] Plan rozwoju lokalnego Gminy Ryglice. Załącznik do uchwały Nr XVIII/78/04 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 11 czerwca 2004 r. Ryglice 2004.

[1.2.22] Plan gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Ryglice na lata 2016-2021. Gmina Ryglice, lipiec 2016 r. Wyk. Cost Cutters.

[1.2.23] Powszechny Spis Rolny 2010. GUS. Bank Danych Lokalnych.

[1.2.24] Program poprawy gospodarki wodno-ściekowej na terenach znajdujących się poza aglomeracjami Tuchów-Środkowa Biała oraz Tarnów. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Ryglice. Ryglice, 2016.

[1.2.25] Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. Seria P (53), Wyd. IUNG, Puławy ss. 20.

[1.2.26] Kabata-Pendias A., Piotrowska M. 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka, WWA. PIOŚ, IUNG, Seria Biblioteka Monitoringu Środowiska, Puławy, Warszawa.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 5 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

[1.2.27] Chowaniec J., Witek K. 1998. Mapa hydrogeologiczna, arkusz Tuchów, skala 1:50 000 – Warszawa.

[1.2.28] Chowaniec J., Witek K. 1998. Mapa hydrogeologiczna, arkusz Pilzno, skala 1:50 000 – Warszawa.

[1.2.29] Laskowicz I., Kuć P., Bąk B. 2014. Mapa geośrodowiskowa plansza A, arkusz Tuchów, skala 1:50 000 – Warszawa.

[1.2.30] Formowicz R., Grędysa A. 2016. Mapa geośrodowiskowa plansza A, arkusz Pilzno, skala 50 000 – Warszawa.

[1.2.31] Rączkowski W., Wójcik A., Zimnal Z., Nescieruk P., Paul Z., Ryłko W., Szymakowska F., Żytko K. 1992. Mapa geologiczna Polski. A – Mapa utworów czwartorzędowych, arkusz Jasło, skala 1:200 000 - Instytut Geologiczny, Warszawa.

[1.2.32] Rączkowski W., Wójcik A., Zimnal Z., Nescieruk P., Paul Z., Ryłko W., Szymakowska F., Żytko K. 1992. Mapa geologiczna Polski. B – Mapa utworów czwartorzędowych, arkusz Jasło, skala 1:200 000 – Instytut Geologiczny, Warszawa.

[1.2.33] Chowaniec J., Gierat-Nawrocka D., Witek K. 1985. Mapa hydrogeologiczna Polski arkusz Jasło, skala 1:200 000 – Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.

[1.2.34] Żelaźniewicz A., Aleksandrowski P., Buła Z., Karnkowski P., Konon A., Oszczypko N., Ślączka A., Żaba J., Żytko K., 2011. Regionalizacja tektoniczna Polski, Drukarnia KID, Wrocław.

[1.2.35] Matuszkiewicz J.M. 2008a. Potencjalna roślinność naturalna Polski, IGiPZ, Warszawa (dostęp online: www.igipz.pan.pl).

[1.2.36] Matuszkiewicz J.M. 2008b. Regionalizacja geobotaniczna Polski, IGiPZ, Warszawa (dostęp online: www.igipz.pan.pl).

[1.2.37] Zięba A. (red.) 1995. Przyroda wojewódzka tarnowskiego. Wyd. Ekosystem, Tarnów.

[1.2.38] Kornaś J., Medwecka-Kornaś A., Towpasz K. 1996. Rośliny naczyniowe Pogórza Ciężkowickiego (Karpaty Zachodnie). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Botaniczne 28: 1–170.

[1.2.39] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland – a checklist. W: Mirek Z. (red.), Biodiversity of Poland 1, s. 442. W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, Kraków.

[1.2.40] Tokarska-Guzik B., Zając M., Zając A., Urbisz A., Dajdok Z., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. GDOŚ, Warszawa, ss. 197.

[1.2.41] Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2016 roku. WIOŚ, Kraków, 2016 r.

[1.2.42] Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego publikowane na portalu KZGW.

[1.2.43] Towpasz K. 2011. Nowe stanowisko Staphylea pinnata (Staphyleaceae) w okolicy Woli Lubeckiej na Pogórzu Ciężkowickim (Karpaty Zachodnie). Fragm. Florist. Geobot. Polon. 18(1): 167-169.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 6 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

[1.2.44] Towpasz K., Stachurska-Swakoń A. 2015. Uzupełnienia do flory roślin naczyniowych Pogórza Ciężkowickiego (Karpaty Zachodnie). Fragm. Florist. Geobot. Polon. 22(1): 15–21.

[1.2.45] Barabasz-Krasny B. 2008. Flora Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki Zakład Botaniki IB AP im. KEN, Kraków.

[1.2.46] Zarzycki K., Szeląg Z. 2006. Czerwona lista roślin naczyniowych w Polsce, s.: 9-20. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.) 2006. Lista roślin zagrożonych w Polsce. Instytut Botaniki PAN, Kraków.

[1.2.47] Witkowska-Wawer L. 1994. Dokumentacja do utworzenia Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki BULiGOL Oddział w Przemyślu, Pracownia Sozologiczna.

[1.2.48] Jędrzejewski W. 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Natura 2000 w Polsce. ss. 85. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.

[1.2.49] Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2016-2020. Warszawa, 2015.

[1.2.50] Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia 10 maja 2017 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090.

[1.2.51] www.ryglice.pl oficjalna strona Urzędu Miasta

[1.2.52] https://krakow.stat.gov.pl

[1.2.53] http://www.kzgw.gov.pl

[1.2.54] ryglice-okolice.pl/ portal informacyjny

[1.2.55] www.lasy.gov.pl/pl

[1.2.56] http://mapy.isok.gov.pl/imap

[1.2.57] http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy

[1.2.58] http://www.krakow.rdos.gov.pl

[1.2.59] http://natura2000.gdos.gov.pl

[1.2.60] http://www.krakow.pios.gov.pl

[1.2.61] www.wuoz.malopolska.pl

[1.2.62] http://beta.btsearch.pl

[1.2.63] http://epsh.pgi.gov.pl/epsh

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 7 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

2. Informacja o zawartości, głównych celach analizowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami.

2.1. Obszar opracowania i jego aktualne zagospodarowanie

Gmina Ryglice jest gminą miejsko-wiejską wchodzącą w skład powiatu tarnowskiego, stanowiącego z kolei część składową województwa małopolskiego z siedzibą władz wojewódzkich w Krakowie. W struktury administracyjne województwa małopolskiego oraz powiatu tarnowskiego gmina Ryglice weszła z dniem 1 stycznia 1999 r. w związku z reformą administracyjną.

Obszar gminy położony jest w południowo-wschodniej części powiatu, ok. 25 km od centrum Tarnowa. Od Krakowa miasto Ryglice oddalone jest o ok. 90 km. Gmina Ryglice jest jednocześnie najdalej wysuniętą na wschód gminą województwa małopolskiego. Od północy i wschodu graniczy ona z obszarami sąsiedniego województwa podkarpackiego, z którym ma wieloletnie tradycyjne powiązania funkcjonalne.

Gmina Ryglice graniczy: - od północy z gminą Skrzyszów (woj. małopolskie) i gminą Pilzno (woj. podkarpackie), - od wschodu z gminą Jodłowa (woj. podkarpackie), - od południa z gminą Szerzyny (woj. małopolskie), - od zachodu z miastem i gminą Tuchów (woj. małopolskie).

Miasto Ryglice jest siedzibą władz samorządowych, tam też funkcjonuje większość usług publicznych, z których korzystają mieszkańcy całej gminy. Ośrodkiem obsługi o znaczeniu ponadgminnym jest położone poza zachodnią granicą gminy Ryglice miasto Tuchów, będące m.in. węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem usług z zakresu oświaty ponadgimnazjalnej, służby zdrowia (szpital) i kultury (amfiteatr) itp. Powiązania dotyczące głównie rynku pracy, infrastruktury technicznej związanej z drogami, świadczenia usług o charakterze ponadpodstawowym przez placówki znajdujące się na terenie miasta m.in. przez specjalistyczną służbę zdrowia, placówki kulturalne, handel i usługi bytowe specjalistyczne itp. łączą gminę Ryglice z powiatowym miastem Tarnów. Ryglice, po gminie Zakliczyn, są drugą co do wielkości gminą powiatu tarnowskiego. Według danych Urzędu Statystycznego w Krakowie (2017) powierzchnia gminy Ryglice wynosi ok. 117 km2 (11 711 ha), co stanowi ok. 0,8% obszaru województwa małopolskiego oraz ok. 8,8% terenu powiatu tarnowskiego. W gminie Ryglice ok. 25 km2 (2 515 ha) zajmuje obszar miejski Ryglic, natomiast ok. 92 km2 (9 196 ha) stanowi obszar wiejski. Miasto Ryglice obejmuje ok. 21% obszaru gminy i jest drugą, po Zalasowej, pod względem wielkości miejscowością na obszarze gminy.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 8 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Na strukturę gminy Ryglice składa się jedno miasto oraz 7 sołectw o następujących powierzchniach:  miasto Ryglice – 25,0 km2,  sołectwo Bistuszowa – 7,1 km2,  sołectwo Joniny – 11,0 km2,  sołectwo Kowalowa – 11,5 km2,  sołectwo Lubcza – 24,0 km2,  sołectwo Uniszowa – 5,4 km2,  sołectwo Wola Lubecka – 7,0 km2,  sołectwo Zalasowa – 26,5 km2.

Osadnictwo i zabudowa

Korzystna lokalizacja terenów położonych w granicach współczesnej gminy Ryglice na trasie ważnych traktów handlowych już od średniowiecza sprzyjała rozwojowi handlu, rzemiosła i rolnictwa. Powstawały tu m.in. folwarki, tartaki, młyny, warsztaty, gorzelnie, piekarnie, karczmy, a także obiekty kultu religijnego, szkoły, szpitale, przytułki dla starców i ubogich czy ochronki dla sierot. Zakładano stawy hodowlane. Okresy prosperity przeplatały się z czasami zniszczeń spowodowanych wojnami, najazdami, powodziami, pożarami oraz epidemiami chorób zakaźnych. Szczególnie duże zniszczenia na obszarze współczesnej gminy Ryglice miały miejsce podczas potopu szwedzkiego oraz w okresie I i II wojny światowej. 24 grudnia 1915 r w Ryglicach rozegrała się wielka bitwa wojsk rosyjskich z wojskami armii austriackiej. Walki objęły m.in. centrum miasta, gdzie zniszczeniu uległo wiele budynków, w tym kamienice otaczające rynek. W dniach 2-5 maja 1915 roku w okolicy Tarnowa, w tym na terenie obecnej gminy, doszło do jednej z największych i najkrwawszych bitew I wojny światowej, tj. bitwy pod Gorlicami. Straty w bitwie po obu stronach konfliktu wyniosły ok. 190 tys. zabitych i rannych. Swoistym dziedzictwem historycznym po walkach z czasów I wojny światowej jest obecność w okolicach Tarnowa 86 cmentarzy wojennych, z których pięć zlokalizowanych jest na terenie gminy Ryglice. Oprócz miasta Ryglice cmentarze z czasów I wojny światowej znajdują się w Bistuszowej, Kowalowej (cmentarze te mają status obiektów zabytkowych) oraz w Zalasowej i Lubczy. Teren gminy ucierpiał także znacząco podczas II wojny światowej. Szczególnym zniszczeniom uległy głównie Ryglice, gdzie wojska niemieckie spaliły budynki tworzące zachodnią i wschodnią pierzeję rynku, w tym ratusz z wieżą zegarową, synagogę oraz wysadziły wszystkie trzy mosty istniejące w mieście. Po 1945 roku nastąpił okres odbudowy. Do czasów współczesnych nie zachowało się jednak wiele istniejących na terenie gminy obiektów historycznych, m.in. wysadzony przez wojska niemieckie w 1945 roku dwór w Joninach. Ważnym czynnikiem wpływającym na układ przestrzenny miejscowości położonych na terenie gminy Ryglice są cieki. Miasto Ryglice powstało, w szerokiej w tym miejscu, dolinie potoku Szwedka

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 9 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

(dopływ Białej) oraz jego dopływów: Rygliczanki i Zalasówki. W dolinie Szwedki usytuowane są także: Bistuszowa, Uniszowa, Joniny i Kowalowa. Osią układu osadniczego Lubczy i Woli Lubeckiej był potok Wolanka, wzdłuż którego powstał historyczny trakt, prowadzący częściowo działem wodnym między Wolanką, a jej dopływem. Zalasowa powstała w dolinie cieku Zalasówka. Miejscowości Bistuszowa, Uniszowa, Joniny i Kowalowa są przykładami łańcuchówek (wsi leśno-łanowych). Zagrody powstawały po obu stronach drogi, która przebiegała dnem doliny. Każda zagroda zbudowana była na własnym łanie wykarczowanego lasu, który odchodził od głównej drogi. Dalej łan pola przechodził w należący do tego samego gospodarza płat lasu, który biegł aż do działu wód stanowiącego granicę wsi. Najstarsze udokumentowane wzmianki o osadnictwie na ziemiach leżących we współczesnych granicach gminy Ryglice pochodzą z pierwszej połowy XI w. Mowa w nich o osadach Bistuszowa oraz Uniszowa. W 1197 po raz pierwszy wzmiankowana jest królewska wieś Lubcza. Na początek XIV wieku datuje się powstanie Zalasowej, na lata 80. XIV w. Kowalowej, a Jonin na początek XV w. Wola Lubecka została z kolei założona na przełomie XIV/XV w. Spośród miejscowości położonych w obecnych granicach gminy najszybszym i największym tempem rozwoju wyróżniły się Ryglice, które jako jedyne uzyskały prawa miejskie. Po raz pierwszy miało to miejsce prawdopodobnie już w drugiej połowie XIV wieku. Z tego też czasu pochodzi układ urbanistyczny centrum Ryglic. Miasto Ryglice położone jest u podnóża Pasma Brzanki, w dolinie Szwedki. W mieście zachował się wytyczony w XIV wieku czworoboczny rynek. Ostatni raz został on przebudowany i zmodernizowany w 2007 r. Do czasów obecnych przetrwał także pochodzący z drugiej połowy XIX w., półhektarowy cmentarz żydowski ujęty w gminnej ewidencji zabytków. Zachował się również zabytkowy zespół pałacowo-parkowy z XVII w., w którym obecnie, po gruntownym remoncie, funkcjonuje Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. prof. Czesława Majorka. Do cennych zabytków miasta Ryglice należy spichlerz dworski z 1756 r., najstarszy zachowany tego typu obiekt w Małopolsce, uznany za perełkę architektoniczną Ryglic. Bistuszowa jest wsią o charakterze wyżynno-górskim. Położona jest nad potokiem Szwedka i jej dopływami, z których największym jest potok Uniszowski. W miejscowości zachował się pochodzący z drugiej połowy XVII w. zabytkowy dwór. Otoczony jest on czterohektarowym parkiem typu krajobrazowego. W chwili obecnej dwór i park znajduje się w rękach prywatnych. Dwór został gruntownie wyremontowany i odnowiony z zachowaniem detali, w bardzo dobrym stanie znajduje się też park dworski. Obiekty użytkowane są na cele agroturystyczne i jako miejsce imprez masowych. W pobliżu dworu zachowały się 2 stawy rybne. Na terenie miejscowości znajduje się także zabytkowy cmentarz wojenny nr 165, założony w 1914 r. przez Austriaków. Cmentarz ten w chwili obecnej jest nieodnowiony i zaniedbany, a jego teren nieuporządkowany. Południowa część Bistuszowej położona jest na terenie Krajobrazowego Parku Pasma Brzanki. W pobliżu wznoszą się: Brzanka (536 m n.p.m.), Wielka Góra Uniszowska (432 m n.p.m.) i Ptasznik (451 m n.p.m.). W okolicy znajdują się także obniżenia terenu – Kozłowe Doły i Jar Buczeński w Uniszowej. Uniszowa jest wsią o charakterze górsko-dolinno-wyżynnym. Teren, na którym zlokalizowana jest miejscowość opada w kierunku północnym, przechodząc w szeroką dolinę potoku Szwedka płynącego

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 10 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice równoleżnikowo przez północną część wsi, po czym ponownie się wznosi. Południowa część sołectwa położona jest w Pasmie Brzanki, z największym wzniesieniem o nazwie Wielka Góra (508 m). Obszar ten usytuowany jest w granicach Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Położony jest tu jedyny teren leśny wsi, w jej północnej części znajduje się ponadto niewielka powierzchnia zadrzewień o charakterze leśnym. Do czasów obecnych w Uniszowej zachował się dworek z końca XIX w. otoczony parkiem. Dwór został częściowo odnowiony, znajduje się on w dobrym stanie, podobnie jak uporządkowany park. Oba obiekty ujęte zostały w gminnej ewidencji zabytków. Wieś Joniny ma charakter wyżynno-górski. W południowej części miejscowości znajduje się duży kompleks leśny należący do Pasma Brzanki, położony w granicach Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Najwyższe wzniesienie w obrębie miejscowości to Koniowa Góra (361 m n.p.m.). Na pozostałym obszarze zajętym przez tereny rolnicze, znajdują się tylko niewielkie enklawy leśne. Od południa i północy teren opada stromo w kierunku wąskiej i ciasnej doliny Szwedki. W miejscowości istniał dwór, który został wysadzony przez Niemców w 1945 r. Do czasów współczesnych zachowały się natomiast wpisane do gminnej ewidencji zabytków obiekty małej architektury, takie jak kapliczki i krzyże przydrożne oraz domy i zabudowania gospodarcze. Kowalowa to kolejna wieś o charakterze górsko-wyżynnym. Rozdzielona jest szeroką i częściowo zwężającą się doliną potoku Szwedka. W południowej części występują dwa tereny leśne, wchodzące w skład Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Najwyższe występujące tu wzniesienia to Królówka (341 m n. p. m.) i Gilowa Góra (508 m n.p.m.). Główną osią układu osadniczego był potok Szwedka, a jej przedłużeniem w kierunku wschodnim ciąg głównej drogi prowadzącej z Tuchowa przez Kowalową do Jodłowej. W centralnej części miejscowości, na wyniesieniu terenu, znajduje się zabytkowy kościół pw. Najświętszego Serca Marii Panny z końca XVII w. Świątynia ta została przeniesiona do Kowalowej z Ryglic w 1947 r. W pobliżu kościoła rośnie starodrzew, znajdują się też stawy hodowlane. W północnej części Kowalowej usytuowany jest cmentarz wojenny nr 168 z I wojny światowej. Na terenie wsi funkcjonuje kompleks boisk sportowych, powstałych w ramach projektu "Orlik 2012". Była to pierwsza inwestycja tego typu w gminie. Zabudowa Zalasowej koncentruje się wzdłuż głównej drogi o kierunku południkowym, biegnącej wzdłuż cieku wodnego Zalasówka oraz dróg bocznych, prowadzących do przysiółków. Rozproszona zabudowa występuje w mniejszych przysiółkach położonych na wzgórzach. Teren sołectwa wyróżnia się dość znaczną lesistością. Obszary leśne położone są głównie we wschodniej i zachodniej części miejscowości W centrum wsi znajduje się zespół kościelno-plebański z zabytkowym kościołem parafialnym pw. św. Jana Ewangelisty. Powyżej niego, na wyniesieniu terenu usytuowany jest cmentarz rzymskokatolicki założony w 2. ćw. XIX w., a na terenie przysiółku Podlesie położony jest cmentarz wojenny z I wojny światowej. Obecnie w zabudowie mieszkalnej i gospodarczej dominują współczesne obiekty murowane, wypierające tradycyjne budownictwo drewniane, które reprezentowane jest głównie przez domy z 1. połowy XX w. Cennymi obiektami są liczne, rozmieszczone na całym obszarze miejscowości, zabytkowe kapliczki, figury oraz krzyże przydrożne pochodzące głównie z XIX i XX w. Ponadto w gminnej ewidencji zabytków ujęto zlokalizowane tu niektóre budynki mieszkalne i gospodarcze.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 11 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Lubcza położona jest równoleżnikowo w kierunku wchód-zachód w dolinie potoku Wolanka. Centrum wsi leży w dolinie pomiędzy dwoma grzbietami wzgórz, ograniczającymi zarówno od północy, jak i od południa, główną część miejscowości. Jej najniższa część leży na wysokości ok. 235 m n.p.m. Otaczające wieś grzbiety wzgórz osiągają wysokość: 289, 303, 323 i 346 m n.p.m. od strony północnej oraz 300, 320, 334 m n.p.m. od strony południowej. Najwyższą kulminacją w okolicy jest dominująca nad okolicą od zachodu góra Kokocz (434 m n.p.m.). Teren wsi charakteryzuje się małą lesistością. Największa zwarta powierzchnia leśna, tzw. Ptasznik, położony jest w południowej części wsi przy granicy z Jodłową. Zabudowa wsi koncentruje się głównie wzdłuż drogi głównej i równoległego do niej cieku Wolanki. Centrum wsi znajduje się w dolinie, w pobliżu skrzyżowania głównych dróg, tj. drogi Zalasowa – Lubcza z drogą do Kowalowej i Ryglic. W miejscowości zlokalizowany jest zabytkowy zespół kościelno-plebański, z kościołem pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1893-1900, a także zabytkowy cmentarz parafialny. W gminnej ewidencji zabytków ujęte zostały także m.in. budynek dawnej ochronki i karczmy, budynki mieszkalne i gospodarcze. Zabytkową małą architekturę sakralną reprezentuje kilkanaście ciekawych kaplic, kapliczek, figur i krzyży przydrożnych. Niektóre z zabytkowych budynków są zaniedbane lub straciły wygląd pierwotny, wymagają remontu lub odnowienia, a drewniany budynek dawnej karczmy został zakwalifikowany do rozbiórki. Na terenie wsi znajduje się także pochodzący z czasów I wojny światowej cmentarz wojenny nr 234. Pierwotny układ osadniczy Woli Lubeckiej ciągnął się wzdłuż cieku wodnego Wolanka, a główną drogą był trakt komunikacyjny z Zalasowej do Lubczy. Miejscowość jest niewielką wsią o charakterze górzysto-wyżynnym, rozdzieloną wąską doliną Wolanki i jej dopływów. Wola Lubecka otoczona jest wzgórzami o wysokościach od 290 do 434 m n.p.m., najwyższym wzniesieniem jest Góra Kokocz. Obszar wsi jest słabo zalesiony. Zachowały się tu niewielkie fragmenty terenów leśnych, skupione głównie wzdłuż cieków wodnych oraz las występujący w północnej części terenu na górze Kokocz. Na terenie tym ustanowiono Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Kokocz”.

2.1.1. Użytkowanie terenu

Gmina Ryglice ma charakter typowo rolniczy, grunty rolne zajmują blisko 71% powierzchni terenu. Lesistość sięga ok. 27%. Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują ok. 2%. Strukturę powierzchni gminy uzupełniają grunty pod wodami, stanowiące ok. 0,3% jej obszaru (dane na 31.12.2014 r.).

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 12 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Tab. 3.Struktura powierzchni gminy Ryglice pod względem kierunków wykorzystania

Grupa Oznaczenie Powierzchnia* Udział L.p. Rodzaj użytku gruntowego (kategoria gruntu) wg EGIB [ha] [%] 1 użytki rolne, w tym: 2 grunty orne R 6 157 52,57 3 sady S 170 1,45 4 łąki trwałe Ł 526 4,49 grunty rolne, 5 pastwiska trwałe Ps 939 8,02 w tym: 6 grunty rolne zabudowane Br 454 3,88 7 grunty pod stawami Wsr 0 0 8 grunty pod rowami W 8 0,07 9 nieużytki N 8 0,07 Razem: 8262 70,55 10 grunty leśne, lasy Ls 3016 25,75 11 w tym: grunty zadrzewione i zakrzewione Lz 130 1,11 Razem: 3146 26,86 12 tereny mieszkaniowe B 16 0,14 13 tereny przemysłowe Ba 2 0,02 14 inne tereny zabudowane Bi 17 0,14 zurbanizowane tereny niezabudowane lub w 15 Bp 0 0 trakcie zabudowy 16 grunty zabudowane tereny rekreacyjno-wypoczynkowe Bz 10 0,08 i zurbanizowane 17 użytki kopalne K 0 0 18 tereny komunikacyjne, w tym: 19 drogi dr 219 1,87 20 tereny kolejowe Tk 0 0 21 inne tereny komunikacyjne Ti 0 0 Razem: 264 2,25 grunty pod wodami powierzchniowymi 22 Wp 33 0,28 płynącymi grunty pod wodami grunty pod wodami powierzchniowymi 23 Ws 6 0,05 stojącymi Razem: 39 0,33 24 tereny różne Tr 0 0 Razem: 11711 100%

*dane GUS, 2014

Obszar położony w granicach gminy charakteryzuje się znaczną powierzchnią terenów rolniczych i średnią lesistością w porównaniu do obszaru powiatu tarnowskiego, województwa małopolskiego oraz Polski. Udział gruntów użytkowanych rolniczo oraz lasów na terenie gminy Ryglice w odniesieniu do powiatu tarnowskiego, województwa małopolskiego i kraju przedstawiono w poniższej tabeli.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 13 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Tab. 4. Udział użytków rolnych i lesistość w gminie Ryglice na tle powiatu tarnowskiego, województwa małopolskiego i kraju (stan na 2014) udział na terenie województwo gmina Ryglice powiat tarnowski Polska rodzaj małopolskie użytkowania

grunty rolne 70,6% 65% 58,3% 52%

lesistość 26,9% 20,9% 29% 30,8%

Źródło: GUS, 2014

Podstawowym sektorem gospodarki rolnej w granicach gminy Ryglice jest gospodarka indywidualna. Położone na jej terenie gospodarstwa charakteryzują się rozdrobnieniem. Zgodnie z danym Powszechnego spisu rolnego z 2010 r. na obszarze gminy znajdowało się 2 058 gospodarstw rolnych, w tym 1 961 gospodarstw prowadziło działalność rolniczą. Najliczniej reprezentowane były gospodarstwa o powierzchni do 5 ha, tylko 24 gospodarstwa liczyły powyżej 10 ha. Większość z gospodarstw rolniczych na terenie gminy to gospodarstwa tradycyjne, wielokierunkowe, prowadzące działalność rolniczą z przeznaczeniem głównie na własne potrzeby. Wyposażenie rolnictwa w maszyny rolnicze jest dość dobre. W uprawie dominują zboża, ziemniaki i rośliny pastewne. W produkcji zwierzęcej wiodącym kierunkiem jest hodowla bydła mleczno-opasowego.

2.1.2. Komunikacja

Przez teren gminy nie przebiegają linie kolejowe ani drogi krajowe i wojewódzkie. Podstawowe powiązania komunikacyjne pomiędzy Ryglicami, a gminami ościennymi realizowane są poprzez drogi powiatowe. Ich łączna długość na terenie gminy wynosi ok. 64 km, z czego 12 km przebiega w mieście Ryglice. Najważniejsze role pod względem funkcjonalnym w układzie komunikacyjnym odgrywają drogi łączące gminę z ośrodkiem powiatowym jakim jest Tarnów, a ponadto droga łącząca ośrodki gminne Ryglice, Tuchów i Jodłową. Podstawowe powiązania komunikacyjne pomiędzy Ryglicami, a gminami ościennymi realizowane są poprzez drogi klasy zbiorczej o numerach:  1357K relacji Tarnów – Ryglice – Żurowa – Ołpiny,  1381K relacji Tuchów – Zalasowa – Wola Lubecka – Lubcza – Dęborzyn,  1383K relacji Kowalowa – Lubcza – Strzegocice,  1384K relacji Zalasowa – Joniny – Szerzyny,  1385K relacji Jasło – Ryglice – Tarnów. Pozostałe drogi powiatowe mają charakter dróg lokalnych. Drogi te w zdecydowanej większości mają nawierzchnię bitumiczną. Układ komunikacyjny uzupełnia sieć dróg gminnych o łącznej długości ok. 106 km. Niemal wszystkie ich odcinki (99%) mają nawierzchnię utwardzoną. Długość dróg o nawierzchni bitumicznej wynosi 67 km, co stanowi 64% ogólnej długości dróg gminnych. Gęstość utwardzonej sieci drogowej wynosi 88 km/100 km2 powierzchni gminy.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 14 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Układ drogowy gminy ma charakter sieciowy, który wynika z usytuowania poszczególnych miejscowości, znacznego rozproszenia zabudowy oraz warunków naturalnych, takich jak zróżnicowana rzeźba terenu oraz rozdrobnienie kompleksów leśnych i rolnych. Drogi powiatowe uzupełnione są publicznymi drogami dojazdowymi, drogami wewnętrznymi i drogami dojazdowymi do gruntów rolnych. Część dróg o charakterze typowo dojazdowym do zabudowy ma wąską asfaltową jezdnię, na której pojazdy nie mogą się swobodnie mijać. Na wielu z nich uzyskanie wymaganej klasy technicznej w obecnym śladzie jest trudne do osiągnięcia z punktu widzenia ekonomiczno-technicznego, a także własnościowego. Pomimo tych niedogodności, istniejący układ drogowy jest wystarczająco drożny dla prowadzenia ruchu komunikacyjnego na obecnym poziomie natężenia. W projekcie Zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego uwzględniono nową drogę wojewódzką Tuchów – Ryglice, która miałaby przebiegać przez środek gminy Ryglice na kierunku wschód-zachód i łączyć planowaną obwodnicę Tuchowa z drogą powiatową nr 1381K w Lubczy, która prowadzi w stronę drogi krajowej nr 73 na odcinku Pilzno – Brzostek. Podstawowymi środkami transportu publicznego w gminie jest komunikacja autobusowa, zapewniająca połączenia w obrębie terenu gminy, jak również m.in. z Tarnowem, Jodłową, Tuchowem, Żurową, Swoszową, Pilznem i Dębicą. Rolę węzła komunikacyjnego dla Ryglic odgrywa pobliskie miasto Tuchów. Przez miejscowość tę przebiega m.in. droga wojewódzka nr 977 łącząca Tarnów z granicą państwa ze Słowacją w Koniecznej oraz linia kolejowa nr 96 Tarnów – Leluchów, realizująca połączenia pasażerskie. Większe znaczenie dla komunikacji kolejowej mieszkańców gminy Ryglice ma dworzec w Tarnowie, który znajduje się w zasięgu 40 minut jazdy samochodem.

2.1.3. Uzbrojenie terenu i zaopatrzenie w media

Na terenie gminy Ryglice dotychczasowe uzbrojenie terenów obejmuje sieci: wodociągową, kanalizacyjną, gazowniczą i elektroenergetyczną. Dostęp do sieci na terenie miasta Ryglice jest dobry, natomiast w odniesieniu do obszaru wiejskiego gminy do rozważenia jest rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, przy czym uwzględnić należy opłacalność realizacji sieci w najwyżej położonych obszarach zabudowanych. Teren gminy objęty jest siecią telekomunikacyjną, ba jej obszarze zlokalizowane są stacje bazowe telefonii komórkowej (BTS – Ryglice i Kowalowa).

Zaopatrzenie w energię elektryczną 100% gospodarstw na obszarze gminy Ryglice objęte jest dostawą energii elektrycznej. Z Głównego Punktu Zasilającego Tuchów 110/15 kV zasilana jest sieć średniego napięcia 15 kV, dostarczająca energię elektryczną do 84 stacji transformatorowych 15/0,4 kV. Sieć ta jest po modernizacji, jej stan techniczny jest bardzo dobry. Zapewnia ona dostawy odpowiedniej ilości energii elektrycznej. Pierścieniowy układ sieci EN 15 ma połączenia z siecią gminy Skrzyszów i gminy Pilzno. Rozważany jest plan nowego rozkładu stacji transformatorowych, aby zapewnić dostawę energii elektrycznej z minimalnym spadkiem napięć, uwzględniając również znaczny procent zabudowy rozproszonej.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 15 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Infrastruktura elektroenergetyczna w gminie Ryglice jest wystarczająca, aby zaopatrzyć w energię elektryczną zarówno odbiorców indywidualnych, jak i instytucje publiczne oraz przedsiębiorstwa. Ponadto sieć nie stanowi bariery rozwojowej dla dalszego inwestowania.

Zaopatrzenie w ciepło Zaopatrzenie w ciepło budynków użyteczności publicznej odbywa się w sposób indywidualny poprzez źródła ciepła zasilające poszczególne obiekty. W znacznej większości budynków zastosowano kotły na paliwo gazowe, w pozostałych przypadkach ogrzewanie elektryczne. Zaopatrzenie w ciepło budynków mieszkalnych również odbywa się w sposób indywidualny. Najczęściej stosowanym paliwem w kotłowniach indywidualnych jest biomasa (56% obiektów). W pozostałych gospodarstwach domowych, jako paliwo stosuje się paliwa węglowe (28%), energię elektryczną (9%), gaz ziemny (6%), gaz ciekły (1%). W mieszkalnictwie istnieją duże możliwości zaoszczędzenia energii cieplnej, głównie poprzez prace termomodernizacyjne i wymianę źródła ciepła na bardziej efektywne, a także montaż kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznych [1.2.20], [1.2.21]. Od stycznia 2017 r. obowiązuje uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, która wprowadza regulacje w zakresie spalania paliw stałych.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 16 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Odnawialne źródła energii Z inwentaryzacji przeprowadzonej w ramach opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Ryglice wynika, że na terenie gminy instalacjami służącymi do produkcji energii ze źródeł odnawialnych są głównie piece/kotły na biomasę oraz kolektory słoneczne. Wielkość produkcji energii z OZE wynosi około 50 320,58 MWh rocznie, co stanowi około 44,3% energii zużywanej na terenie gminy i jest związane głównie z wykorzystaniem biomasy w sektorze mieszkaniowym. Na biomasę tę składa się głównie drewno i odpady z jego przerobu, pellet, rośliny pochodzące z upraw energetycznych, produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa. Ze względu na rolniczy charakter gminy istnieje znaczny potencjał wykorzystania biomasy jako paliwa. Na terenie gminy nie występują instalacje służące do produkcji energii wykorzystującej energię wiatru. Według mapy stref energii wiatru w Polsce obszar gminy Ryglice leży w strefie niekorzystnej. Zgodnie z założeniami Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Ryglice w perspektywie długoterminowej władze gminy będą dążyły do realizacji działań służących ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, zwiększeniu udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych oraz redukcji zużycia energii finalnej. W dokumencie tym przyjęto zmniejszenie o 0,7% (tj. 751 MWh) zapotrzebowania na energię finalną, zwiększenie o 0,9% (476 MWh) udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych oraz zmniejszenie o 2,2% emisji CO2 do roku 2020. W ramach Planu przewidziano następujące działania obejmujące wykorzystanie OZE:  montaż instalacji OZE w lub na budynkach użyteczności publicznej (wykorzystanie kolektorów słonecznych),  wymiana starych pieców na paliwa stałe na kotły gazowe, biomasę bądź kotły najnowszej generacji na paliwa stałe w budynkach mieszkalnych i usługowych (wykorzystanie pieców nowej generacji na biomasę),  poprawa efektywności energetycznej poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych i budynkach usługowych (wykorzystanie kolektorów słonecznych, pomp ciepła, instalacji fotowoltaicznych).

Zaopatrzenie w gaz Gmina Ryglice charakteryzuje się stosunkowo wysokim stopniem gazyfikacji – zgodnie z danymi GUS w 2015 roku z sieci gazowej korzystało 53% mieszkańców gminy. Przez Zalasową przebiega trasa wysokoprężnego gazociągu G 250 o ciśnieniu 6,4 MPa, z którego zasilana jest stacja redukcyjno-pomiarowa Zalasowa. Przebieg trasy G 250/6,4 MPa przez Zalasową w pełni zapewnia doprowadzenie potrzebnej ilości gazu do stacji redukcyjno-pomiarowej w Zalasowej, skąd gaz ziemny na potrzeby całej Gminy rozprowadza średnioprężna sieć gazowa. Stopień realizacji sieci w poszczególnych miejscowościach jest zróżnicowany i wynosi:  blisko 100% w Joninach, Woli Lubeckiej, Zalasowej i Ryglicach,  powyżej 50% w Uniszowej, Kowalowej i Lubczy,  poniżej 50% Bistuszowej.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 17 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Zaopatrzenie w wodę Prawie cała gmina zaopatrywana jest w wodę źródlano-gruntową, pobieraną ze studni kopanych i nielicznych wierconych. Niektóre gospodarstwa domowe posiadają lokalne wodociągi, których źródłem są wspomniane studnie. Praktycznie większość gospodarstw korzysta z bieżącej wody. Na terenie sołectw Bistuszowa i Uniszowa oraz częściowo w mieście Ryglice funkcjonuje wodociąg, który doprowadza wodę ze stacji w Lubaszowej (gmina Tuchów). W miejscowości Zalasowa trwa rozbudowa sieci wodociągowej, gdzie woda dostarczana jest z Tarnowa. Zgodnie z danymi GUS w roku 2015 z sieci wodociągowej na terenie gminy korzystało 13,3% mieszkańców, w tym 9,8% na terenie miasta i 14,5% w obszarze wiejskim.

Odprowadzanie ścieków W ostatnich latach na terenie gminy została rozbudowana sieć kanalizacyjna. Jednym z celów jej realizacji było zapobieżenie skażeniu wód podziemnych, pobieranych ze studni kopanych. Dostęp do sieci posiada 43,4% mieszkańców, a wskaźniki dla miasta i obszaru wiejskiego wynoszą odpowiednio 49,4% i 41,5%. Podczas gdy w mieście Ryglice sieć kanalizacji była stopniowo rozwijana, to na obszarze wiejskim przeważająca część sieci została zrealizowana w ostatnich latach. Całkowita długość kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Ryglice wynosi ok. 90 km. Ścieki wpływające do kanalizacji sanitarnej kierowane są do zmodernizowanej oczyszczalni ścieków w Tuchowie (zdecydowana większość terenu gminy) oraz w Tarnowie (część miejscowości Zalasowa). Zgodnie z materiałami archiwalnymi w 2016 roku na terenie gminy Ryglice 1690 gospodarstw domowych (posesji) korzystało ze zbiorników bezodpływowych, a 50 posesji posiadało przydomowe oczyszczalnie ścieków. Ścieki komunalne ze zbiorników bezodpływowych, na podstawie umowy z przewoźnikiem, wywożone są do oczyszczalni ścieków w Tuchowie. Wyniki przeprowadzonej kontroli wykazały, że zbiorniki bezodpływowe w zdecydowanej większości nie spełniały wymogów szczelności oraz pojemności (pojemność nie dostosowana do ilości osób zamieszkujących nieruchomość). W związku z powyższym władze gminy podjęły decyzję o wprowadzeniu Programu poprawy gospodarki wodno-ściekowej na terenach znajdujących się poza aglomeracjami Tuchów-Środkowa Biała oraz Tarnów. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Ryglice, który ma pomóc mieszkańcom wywiązać się z obowiązków jakie narzuca na nich ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w art. 5, poprzez dofinansowanie kosztów dokumentacji projektowej POŚ. Program jest jednocześnie kontynuacją działań mających na celu rozwiązanie problemu gospodarki wodno-ściekowej, a przede wszystkim osiągnięcie podstawowych celów strategicznych zawartych w harmonogramie zadań gospodarki wodnej do roku 2020, określonych w KPOŚ i dyrektywie unijnej 91/271/EWG. Zgodnie z danymi Urzędu Miasta w 2016 roku 70 osób skorzystało z dotacji celowej na dofinansowanie zadania polegającego na wykonaniu dokumentacji technicznej biologicznej roślinnej przydomowej oczyszczalni ścieków dla mieszkańców planujących budowę przydomowej oczyszczalni ścieków w roku 2017 i 2018 [1.2.51]. Istnieje konieczność dalszej rozbudowy systemu kanalizacji na obszarze gminy Ryglice. Jednakże w niektórych rejonach, z uwagi m.in. na ukształtowanie terenu, budowa kanalizacji jest niemożliwa, utrudniona lub nieopłacalna ekonomicznie. Brak kanalizacji stanowi barierę dla dalszego rozwoju zabudowy na tych obszarach.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 18 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W gminie brak jest kanalizacji deszczowej, wody opadowe z ulic spływają do przydrożnych rowów, a następnie bezpośrednio do lokalnych cieków. Funkcjonuje odprowadzenie wód deszczowych wzdłuż dróg powiatowych oraz kilku dróg gminnych.

Sieci telekomunikacyjne W związku z postępującym rozwojem technologii telekomunikacyjnych, zastosowaniem sieci telefonii bezprzewodowej i stałą poprawą dostępności do internetu dostępność usług telekomunikacyjnych na terenie gminy należy uznać za wystarczającą.

2.1.4. Gospodarka odpadami

System gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gminy Ryglice funkcjonuje w oparciu o zapisy Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ryglice. Gospodarka odpadami na terenie gminy obejmuje zorganizowany odbiór i transport odpadów komunalnych. Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest z wyodrębnieniem papieru, tektury i tekstyliów, szkła, tworzyw sztucznych i metali oraz pozostałych odpadów, w tym odpadów kuchennych ulegających biodegradacji. Ponadto na terenie gminy prowadzona jest zbiórka odpadów problemowych (m.in. chemikaliów, leków, baterii, akumulatorów, opon, sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, rozbiórkowych, zielonych itp.). Odpady te mieszkańcy gminy mogą przekazywać do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), zlokalizowanego w Ryglicach przy ul. Adama Mickiewicza 13. Zgodnie z danymi archiwalnymi łączna masa odebranych odpadów komunalnych z terenu gminy w roku 2015 wyniosła 1 113 ton, z czego do składowania przeznaczono 455,4 tony. Osiągnięto więc poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia segregowanych frakcji równy 34,9% (dotyczy papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła). Składowaniu poddawane były jedynie odpady pozostałe po sortowaniu oraz mechaniczno-biologicznym przetwarzaniu odpadów komunalnych. Zmieszane odpady komunalne z terenu gminy dostarczane są do Regionalnej Stacji Segregacji Odpadów Komunalnych w Tarnowie oraz do Instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów Trans-Formers Karpatia Sp. z o.o. w Tarnowie. Odpady zielone i inne bioodpady kierowane są do Kompostowni Odpadów Zielonych Selektywnie Zebranych w Tarnowie. Z kolei odpady powstające w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych trafiają na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Tarnowie przy ul. Cmentarnej lub na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne „Za rzeką Białą” w Tarnowie przy ul. Czystej.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 19 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

2.2. Charakterystyka zamierzeń planistycznych

W przestawionym do oceny Studium … określono, przeanalizowano i wprowadzono kierunki zagospodarowania przestrzennego zgodne ze Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2016-2023, a także z uchwalonymi przez Radę Miejską dokumentami, stanowiącymi narzędzia służące realizacji strategicznych celów gminy. Podstawowe założenia rozwoju gminy określa cel-wizja zawarty w Strategii rozwoju społeczno- gospodarczego Gminy Ryglice o brzmieniu:

„Gmina Ryglice – gmina spokoju i zasobności, przyjazna dla mieszkańców oraz dla gości. Rozwinięta gospodarczo dzięki turystyce, rolnictwu i wytwórczości. Zagłębie inicjatyw i przedsiębiorczości”.

Zgodnie z zapisami Studium … planowany rozwój gminy Ryglice winien być realizowany poprzez: 1) wzmocnienie potencjału usługowo-produkcyjnego przez wskazanie i kreowanie dogodnych komunikacyjnie i infrastrukturalnie obszarów aktywności gospodarczej oraz odpowiednią ich promocję, 2) wzmocnienie rangi centrów poszczególnych wsi oraz centrum miasta poprzez kreowanie w nich atrakcyjnych przestrzeni publicznych, koncentrujących życie społeczne i publiczne i grupowanie przy nich usług oraz powiązanie z nimi przestrzeni rekreacyjnych, obejmujących swym zasięgiem okolice lokalizacji usług społecznych i komercyjnych, przy jednoczesnym dążeniu do uzyskania zwartych obszarów zurbanizowanych, 3) utrzymanie i wzmacnianie potencjału rolniczej przestrzeni produkcyjnej, przez dostosowanie go do gospodarki rynkowej: a) tworzenie warunków do zwiększenia produktywności i konkurencyjności produkcji rolnej,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 20 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

b) stworzenie warunków sprzyjających powstawaniu gospodarstw ekologicznych oraz rozwojowi agroturystyki, 4) tworzenie dobrych warunków zamieszkania i poprawa jakości życia mieszkańców poprzez: a) wspieranie rozwoju pełnowartościowych obszarów zabudowy mieszkaniowej, kształtowanych z uwzględnieniem zasad ochrony ładu przestrzennego, z dostępem do sieci infrastruktury technicznej i dróg publicznych, b) ochronę przyrody i środowiska, c) wprowadzenie zróżnicowania funkcjonalnego, w tym zwiększenie dostępności usług społecznych, d) tworzenie i poprawę stanu przestrzeni publicznych i związany z nią wzrost integracji społeczności lokalnej, 5) rozwój bazy rekreacyjnej, szczególnie we wskazanych terenach sportowo-rekreacyjnych, w których powinny być kształtowane przestrzenie ogólnodostępne zachęcające do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu i lokalizowane usługi związane z turystyką, sportem i rekreacją oraz uzupełniająco inne usługi związane z atrakcyjnym spędzaniem czasu wolnego, 6) poprawę dostępności atrakcyjnych pod względem turystycznym i przyrodniczym obszarów oraz powiązanie ich z terenami usługowymi, w tym poprzez wykreowanie wysokiej jakości przestrzeni publicznych, obudowanych funkcjami usługowymi, stanowiących początek ścieżek spacerowych i rowerowych łączących obszary o dużych walorach krajobrazowych i turystycznych, takie jak atrakcyjne pod względem krajobrazowym tereny otwarte oraz obszary i obiekty dziedzictwa kulturowego, 7) promocję walorów rekreacyjnych gminy, stanowiących zaplecze dla rozwoju turystyki weekendowej i aktywnego spędzania czasu wolnego, w tym poprzez wprowadzenie ochrony obszarów priorytetowych dla rozwoju turystyki, gwarantującej utrzymanie znacznych kompleksów terenów otwartych, atrakcyjnych pod względem krajobrazowym, w której powinny być lokalizowane takie urządzenia jak: ścieżki spacerowe, rowerowe, konne, wraz z punktami widokowymi, polanami piknikowymi, ścieżkami edukacyjnymi, miejscami do gier terenowych i wypoczynku, 8) stymulowanie pozytywnych trendów w sferze społeczno-demograficznej poprzez stwarzanie realnych podstaw do: a) wzrostu aktywności gospodarczej, b) ograniczenia bezrobocia i tworzenia nowych miejsc pracy, c) stworzenia perspektyw rozwoju osobistego i zatrzymania w gminie uczącej się i studiującej młodzieży, d) ochrony własności, e) poprawy poczucia bezpieczeństwa publicznego, f) wprowadzania zróżnicowania funkcjonalnego, 9) ochronę ładu przestrzennego, uwzględniająca lokalizację obszarów istniejącej i planowanej urbanizacji oraz dominującego w poszczególnych częściach gminy charakteru zabudowy, w tym poprzez:

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 21 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

a) lokalizowanie terenów planowanej urbanizacji w pobliżu terenów urbanizacji istniejącej i planowanej, w sposób umożliwiający kształtowanie zwartych terenów zurbanizowanych i zapewniający zachowanie ciągłości powiązań pomiędzy terenami zieleni, b) wskazanie w studium kierunków zmian w strukturze przestrzennej, które powinny w perspektywie studium stanowić model docelowej struktury przestrzennej gminy, odpowiadających specyfice zabudowy i zagospodarowania obszarów centralnych gminy i poszczególnych wsi, obszarów aktywności gospodarczej, obszarów intensywnej i ekstensywnej zabudowy wiejskiej, obszarów rolnych i leśnych, c) określenie kierunków zmian w przeznaczeniu terenów oraz kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów, pozwalających na ich uwzględnienie w planach miejscowych, 10) kształtowanie krajobrazu kulturowego o wysokich walorach estetycznych i krajobrazowych, w szczególności poprzez: a) ochronę miejskiego oraz wiejskiego krajobrazu, zabytków i charakterystycznego dla poszczególnych sołectw tradycyjnego typu zabudowy, b) zachowanie charakterystycznych dla gminy struktur osadniczych, c) ochronę krajobrazu otwartego poprzez przeciwdziałanie dekoncentracji zabudowy, ochronę ekspozycji panoram widokowych, d) udostępnienie i eksponowanie walorów krajobrazowych poprzez wyznaczenie szlaków rowerowych i pieszych, punktów widokowych, e) kształtowanie atrakcyjnych, przyjaznych przestrzeni publicznych – placów, skwerów, ścieżek pieszych i rowerowych, szlaków turystycznych, ścieżek dydaktycznych, placów zabaw dla dzieci, punktów wypoczynkowych skierowanych na obsługę turystyki, tworzących system powiązań między atrakcjami turystycznymi położonymi na obszarze gminy oraz w jej okolicach, f) dbałość o estetykę krajobrazu poprzez zharmonizowane kształtowanie zabudowy i zagospodarowania, 11) wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego, w szczególności poprzez: a) ochronę terenów cennych przyrodniczo, również poprzez ograniczanie emisji zanieczyszczeń, w tym niskiej emisji, stosowanie odnawialnych źródeł energii oraz wdrażanie rozwiązań proekologicznych w gospodarstwach rolnych, b) edukację ekologiczną, związaną z zachowanymi cennych zespołów przyrodniczych i krajobrazowych oraz bazującą na nich turystyce poznawczej, c) poprawę dostępu do walorów przyrodniczych, w tym poprzez stworzenie systemu ciągów terenów zieleni; 12) ochronę terenów otwartych, lasów i terenów zieleni mającą na celu zapobieganie niekontrolowanym procesom rozpraszania się zabudowy oraz utrzymanie ciągłości powiązań terenów zieleni, w tym poprzez wyznaczenie obszaru niezurbanizowanego i konsekwentną jego ochronę przed zabudową,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 22 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

13) utrzymanie obszarów niezurbanizowanych, gwarantujące skuteczną ochronę przed niekontrolowanymi procesami rozproszonej urbanizacji, tak zwanego rozpływania się zabudowy, w tym: a) przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju w sukcesywnie zachodzących procesach zmian istniejącego przeznaczenia i zagospodarowania terenów, b) czytelne wyznaczenie obszaru przestrzeni chronionej przed zabudową, powiązanego z regionalnym systemem obszarów chronionych, wraz z systemem połączeń ekosystemowych i komunikacyjnych – ścieżek pieszych i rowerowych, mającego swoje powiązania i kontynuację w granicach sąsiednich gmin, 14) rozwój systemu komunikacji drogowej i parkowania, mający na celu dostosowanie go do współczesnych wymagań, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb związanych z ruchem pieszo- rowerowym, w tym: a) budowa hierarchicznego układu komunikacji drogowej, b) dostosowanie podstawowego układu drogowego, szczególnie w zakresie chodników i ścieżek rowerowych, c) rozwój systemu parkingowego, uwzględniającego potrzeby związane z kreowaniem wysokiej jakości przestrzeni publicznych oraz planowanym rozwojem turystyki, d) rozwój układów osadniczych w oparciu o maksymalny dostęp do komunikacji publicznej zarówno autobusowej, 15) rozwój systemów infrastruktury technicznej gwarantujący skuteczną realizację kierunków rozwojowych, w tym poprawę warunków życia mieszkańców gminy i sprostanie wymaganiom rozwoju przedsiębiorczości, przy jednoczesnej poprawie warunków środowiskowych i ekologicznej odnowie gminy, w tym: a) rozwinięcie w miarę możliwości istniejących systemów infrastruktury technicznej, b) rozwijanie i wykorzystanie systemów i technologii związanych z odnawialnymi źródłami energii. Zdefiniowane w studium kierunki rozwoju przestrzennego gminy winny umożliwić osiągnięcie stabilizacji: przestrzennej, programowej, środowiskowej, społecznej i technicznej, zachowując jednocześnie równowagę z zasadami i warunkami zrównoważonego rozwoju gminy.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 23 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

4) kierunki rozwoju systemów komunikacji (odnoszone do specyficznych terenów położonych pomiędzy liniami rozgraniczającymi dróg i kolei), 5) kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej (odnoszone do specyficznych terenów położonych pomiędzy liniami odwzorowującymi stref kontrolowanych, zwanych strefami ochronnymi lub strefami bezpieczeństwa), 6) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej (odnoszone do różnej wielkości terenów niezurbanizowanych lub zurbanizowanych, niezabudowanych).

Określenie kierunków zmian zagospodarowania przestrzennego Gminy Ryglice wymaga określenia modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, do realizacji którego gmina w sposób konsekwentny będzie dążyła, przyjmując i realizując określoną w Studium … politykę przestrzennego, społecznego i gospodarczego rozwoju.

W przedstawionym do oceny Studium … określono w sposób następujący główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy Ryglice:

1. W wymiarze podstawowym zmiany w strukturze przestrzennej gminy obrazuje zasięg docelowych obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych oraz ich relacja do obszarów urbanizacji istniejącej (wyznaczonej na podstawie inwentaryzacji urbanistycznej) oraz urbanizacji zaplanowanej (wyznaczonej na podstawie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego). Rozróżnienie to jest uzupełniane przez wydzielenie poszczególnych przeznaczeń terenów, charakterystycznych odpowiednio dla obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych. Tak rozumianą strukturę przestrzenną gminy dopełnia sieć głównych szlaków komunikacyjnych, stanowiąca podstawowe powiązania pomiędzy poszczególnymi elementami struktury. 2. Na podstawie przeważającego typu zagospodarowania terenu, w celu jednoznacznego wskazania terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów wyłączonych spod zabudowy studium dokonuje podziału na obszary niezurbanizowane i zurbanizowane: – do obszarów niezurbanizowanych należą zwarte kompleksy lasów i gruntów rolnych wraz z enklawami terenów o innych przeznaczeniach i sposobach zagospodarowania, wskazane na rysunku i oznaczone symbolami R1, R2, W1, W2, Z1, L1, – do obszarów zurbanizowanych należą zwarte tereny zabudowy, oznaczone pozostałymi symbolami przeznaczenia dominującego. 3. W celu uformowania struktury funkcjonalno-przestrzennej, która uwzględni wymagania ochrony ładu przestrzennego oraz zrównoważonego rozwoju ustalenia kierunków studium wskazują, iż w kształtowaniu i prowadzeniu polityki przestrzennej na kolejnych etapach planistycznych należy dążyć do nadania terenom odpowiednich do ich lokalizacji w przestrzeni gminy i przeznaczenia dominującego cech: – otwartych terenów leśnych, które powinny objąć lasy, zadrzewienia, zakrzewienia, polany, ścieżki i drogi śródleśne, cieki powierzchniowe, zieleń przywodną, tworzące zwarte kompleksy

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 24 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

o znacznej powierzchni, należące do obszaru niezurbanizowanego – np. poprzez wprowadzenie zakazu zabudowy, – otwartych terenów rolnych, które powinny objąć grunty orne, łąki, pastwiska, sady i szkółki roślin ozdobnych, zbiorowiska zieleni śródpolnej i przywodnej, niewielkie kompleksy leśne, drogi i ścieżki śródpolne, cieki powierzchniowe, tworzące zwarte kompleksy o znacznej powierzchni, należące do obszaru niezurbanizowanego, wzmacniające potencjał produkcji rolniczej gminy, np. poprzez wprowadzenie zakazu zabudowy innej niż związanej z gospodarstwem rolnym, – zabudowy ekstensywnej, które powinny objąć tereny o stosunkowo niskiej intensywności zabudowy (w odniesieniu do pozostałych terenów zabudowy położonych na obszarze gminy), w tym niewielkie skupiska budynków i tereny rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, wraz z przydomowymi ogrodami, sadami i szkółkami roślin ozdobnych, terenami zieleni, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, położone w sąsiedztwie otwartych terenów rolnych i leśnych, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, maksymalnej intensywności zabudowy, – zabudowy intensywnej, które powinny objąć tereny o stosunkowo wysokiej intensywności zabudowy (w odniesieniu do pozostałych terenów zabudowy położonych na obszarze gminy), w tym tereny mieszkaniowe, usługowe, produkcyjne, wraz z zabudowaniami zagrodowymi, przydomowymi ogrodami, sadami i szkółkami roślin ozdobnych, terenami zieleni urządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, minimalnej intensywności zabudowy, – zabudowy o funkcjach centralnych, które powinny objąć tereny centralne gminy oraz poszczególnych miejscowości, w tym zabudowę mieszkaniową, usługową, usługi publiczne wraz z przydomowymi ogrodami, terenami zieleni, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi oraz priorytetowe przestrzenie publiczne, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, minimalnej intensywności zabudowy, wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami usługowymi oraz przestrzeniami publicznymi, – terenów wzmacniających potencjał turystyczno-rekreacyjny gminy, które powinny objąć tereny sportowo-rekreacyjne, usługowe, wraz z terenami zieleni urządzonej i nieurządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, np. poprzez odpowiednie wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami usługowymi oraz dopuszczeniem lub wykluczeniem zabudowy kubaturowej, – terenów wzmacniających potencjał gospodarczy gminy, które powinny objąć tereny przemysłowe, usługowe, produkcyjne wraz z terenami zieleni urządzonej i nieurządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, intensywności zabudowy, wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami przemysłowymi dopuszczającymi różne formy zabudowy i zagospodarowania terenu.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 25 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wyodrębnia tereny, które odpowiadają określonemu zagospodarowaniu. Dla każdej kategorii terenu określa się przeznaczenia dominujące oraz ewentualne przeznaczenia dopuszczone i przynależne zagospodarowanie terenu. W poniższej tabeli zestawiono zawarte w Studium …, występujące w gminie dominujące przeznaczenia terenów wraz ze wskazaniem przeznaczeń dominujących i dopuszczonych oraz zakresu dopuszczenia przynależnego zagospodarowania terenu.

Tab. 3. Dominujące przeznaczenia terenów wyróżnione w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SYMBOL NAZWA OPIS PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA DOMINUJĄCEGO DOPUSZCZONE DOMINUJĄCEGO DOMINUJĄCEGO 1 2 3 4

TERENY KOMUNIKACJI

tereny dróg KDZ publicznych drogi publiczne klasy zbiorczej - zbiorczych tereny dróg KDL publicznych drogi publiczne klasy lokalnej - lokalnych tereny dróg KDD publicznych drogi publiczne klasy dojazdowej - dojazdowych

TERENY ZABUDOWY

tereny zabudowy zabudowa mieszkaniowa zabudowa usług sportu i mieszkaniowo-usługowa, zabudowa i rekreacji wielofunkcyjnej S1 usług i usług społecznych, centrum Ryglic towarzysząca jej przestrzeń publiczna (place, skwery, rynek) oraz zieleń urządzona tereny zabudowy zabudowa mieszkaniowa zabudowa zagrodowa, M1 mieszkaniowej jednorodzinna oraz zabudowa usług usługi sportu i rekreacji związanych z jej funkcjonowaniem jednorodzinnej zabudowa mieszkaniowa zabudowa mieszkaniowa tereny zabudowy jednorodzinna z usługami, jednorodzinna, zabudowa M2 mieszkaniowo- mieszkaniowo-usługowa oraz zagrodowa, zabudowa związana z prowadzeniem usługowa, w tym usługi usługowej działalności usługowej, w tym obsługi społeczne, usługi sportu turystycznej i rekreacji M3 tereny zabudowy zabudowa usługowa związana zabudowa zagrodowa,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 26 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SYMBOL NAZWA OPIS PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA DOMINUJĄCEGO DOPUSZCZONE DOMINUJĄCEGO DOMINUJĄCEGO 1 2 3 4 agroturystycznej z prowadzeniem działalności zabudowa usługowa, usługowej, w tym obsługi turystycznej w tym usługi społeczne, usługi sportu i rekreacji tereny zabudowy zabudowa letniskowa, zabudowa - M4 letniskowej obiektów rekreacji indywidualnej zabudowa różnego typu usług, w tym: - handlu, gastronomii, biur, usług różnych, w tym stacje paliw oraz stacje obsługi samochodów, rzemiosło, a także budynki zamieszkania zbiorowego, w tym: hotele, motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe, schroniska turystyczne (z wykluczeniem obiektów handlu o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2) oraz usług społecznych, w tym: kultury, w tym teatry, kina, muzea, biblioteki, tereny zabudowy domy kultury, świetlice wiejskie, U1 usług wystawy i galerie, oświaty i edukacji, w tym żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i średnie wraz z obiektami sportowymi i rekreacyjnymi, opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, w tym szpitale, przychodnie, gabinety lekarskie, sanatoria, ośrodki rehabilitacji, domy opieki, domy dziecka, pocztowych i telekomunikacyjnych, administracji publicznej, porządku publicznego, służb ratowniczych, w tym policji i straży pożarnej kultu religijnego w tym kościoły, kaplice, budynki parafialne, klasztory zabudowa obiektów i urządzeń zabudowa usługowa sportowych i rekreacyjnych, w tym: tereny sportu i ośrodków rekreacyjnych, kąpielisk, U2 rekreacji boisk sportowych, placów zabaw, ogrodów jordanowskich wraz z usługami związanymi z funkcjonowaniem obiektów sportowych i rekreacyjnych tereny zabudowa zakładów produkcyjnych - P1 produkcyjno- i rzemieślniczych, a także różnego rodzaju baz, składów, magazynów, usługowe parki technologiczne i inkubatory

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 27 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SYMBOL NAZWA OPIS PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA DOMINUJĄCEGO DOPUSZCZONE DOMINUJĄCEGO DOMINUJĄCEGO 1 2 3 4 przedsiębiorczości oraz zabudowa różnego typu usług komercyjnych i konsumpcyjnych jak dla przeznaczenia U1, z wykluczeniem obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 tereny rolne: w tym grunty orne, łąki, zabudowa zagrodowa, pastwiska, uprawy polowe, tereny produkcji rolnej, tereny rolne sadownicze i ogrodnicze hodowlanej i ogrodniczej, z dopuszczeniem w tym przeznaczone dla R2 obiektów i terenów zabudowy różnego rodzaju działalności związanej z produkcją rolniczą, hodowlą zwierząt i roślin cmentarze wraz z parkingami - tereny cmentarzy Z2 i infrastrukturą techniczną oraz obiektami związanymi z funkcjonowaniem cmentarza tereny zieleni obszary parków, założeń zieleni, - Z3 urządzonej w tym towarzyszącej obiektom zabytkowym wraz z obiektami towarzyszącymi

TERENY CHRONIONE PRZED ZABUDOWĄ I NIEZABUDOWANE

grunty orne, łąki, pastwiska, uprawy - tereny rolne polowe, sadownicze i ogrodnicze, z zakazem zadrzewienia i zakrzewienia oraz zieleń śródpolna i przywodna zabudowy z uwagi R1 położone w granicach „Parku na ochronę Krajobrazowego Pasma Brzanki” oraz krajobrazu w jego otulinie „Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza

Ciężkowickiego”, z zakazem zabudowy obszary lasów, oznaczonych - w ewidencji gruntów symbolem Ls, a także obszary porośnięte zbiorowiskami o charakterze leśnym tereny lasów i lasopodobnym nieoznaczone L1 w ewidencji gruntów symbolem Ls,

tereny przeznaczone do zalesienia, oraz zieleń przywodna wraz z polanami, ścieżkami, drogami, wodami powierzchniowymi, a także obszary zalesień Z1 tereny zieleni zadrzewienia i zakrzewienia, zieleń - śródleśna, śródpolna, przywodna,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 28 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

SYMBOL NAZWA OPIS PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA PRZEZNACZENIA DOMINUJĄCEGO DOPUSZCZONE DOMINUJĄCEGO DOMINUJĄCEGO 1 2 3 4 nieurządzonej przydrożna, obszary oznaczone w ewidencji gruntów symbolem Ls nie stanowiące obszaru zwartych lasów, obszary porośnięte zbiorowiskami o charakterze leśnym i lasopodobnym nieoznaczone w ewidencji gruntów symbolem Ls, wraz z polanami, ścieżkami, drogami i wodami powierzchniowymi płynącymi i stojącymi, tereny wód rzeki i potoki, oznaczone w ewidencji - W1 powierzchniowych gruntów symbolem Wp płynących tereny wód jeziora i stawy, oznaczone - W2 powierzchniowych w ewidencji gruntów symbolem Wsr stojących

W przedstawionym do oceny dokumencie określa się także zasady zagospodarowania terenu oraz definiuje wskaźniki urbanistyczne. Uzupełnienie dla tych ustaleń stanowią zapisy odnoszące się do zasad ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu, dziedzictwa kulturowego i zabytków. Przedstawione do oceny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ryglice przewiduje uporządkowanie stanu planistycznego na terenie gminy. Oprócz zachowania zdecydowanej większości terenu w dotychczasowym zagospodarowaniu, ustalenia dokumentu przewidują także wprowadzenie nowych terenów zabudowy. Zgodnie z zapisami Studium … powierzchnia nowych terenów zagospodarowanych wynosi ok. 569 ha, co stanowi ok. 4,86% obszaru gminy Ryglice.

2.3. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami

Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przedstawiona do oceny realizuje ustalenia zawarte w obowiązującym ustawodawstwie (wymienionym w pkt. 1.2).

Projekt studium sporządzony został w nawiązaniu do następujących dokumentów i opracowań: – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012, – Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLVII/732/18 z dnia 26 marca 2018 r., (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego 2018 pozycja 3215 z 18.04.2018.), – Strategia rozwoju województwa małopolskiego na lata 2011-2020 przyjęta Uchwałą Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 r.,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 29 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

– Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2016-2023. Ryglice 2016, – Gminny Program Rewitalizacji Gminy Ryglice na lata 2016-2023. Ryglice 2016, – Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice. Wyk. EKOID, wrzesień 2017 r., Katowice, – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Ryglice dla wsi Uniszowa (Uchwała Nr XXXVII/186/06 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 26 kwietnia 2006 r.).

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 30 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

3. Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy

W czasie sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko stosuje się różnorodne metody analityczne i waloryzacyjne. Aktualnie brak jest znormalizowanego nazewnictwa w tym zakresie. W niniejszym opracowaniu:

– w zakresie opisu stanu środowiska posłużono się metodami analitycznymi,

– w zakresie prognozowania wielkości oddziaływania na środowisko na etapie realizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zastosowano prognozowanie przez analogię, biorąc pod uwagę analizy i badania obszarów o podobnym zagospodarowaniu terenu, charakterze i funkcjach. Przeprowadzona analiza oparta jest na założeniach, że stanem odniesienia dla prognozy są: – istniejący stan środowiska przyrodniczego i zagospodarowania terenu, określony w opracowaniu ekofizjograficznym, – uwarunkowania wynikające z projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Ryglice, – działania związane z realizacją zgodną z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Ryglice.

W niniejszej prognozie zastosowano metodę opisową oraz graficzną, co skutkuje przedstawieniem części tekstowej opracowania oraz załączników graficznych: mapy prognozy oddziaływania na środowisko, nowe obszary przewidziane do zurbanizowania w stosunku do istniejącego Studium … w skali 1: 10 000 (załącznik nr 1), mapa prognozy oddziaływania na środowisko w skali 1: 10 000 (załącznik nr 2), mapa ustaleń Studium … na tle powiązań ekologicznych w skali 1: 30 000 (załącznik nr 3). Podczas sporządzania niniejszej prognozy nie napotkano niejasności czy luk informacyjnych, które przeszkodziłyby w identyfikacji zagrożeń oraz ocenie oddziaływania na poszczególne elementy środowiska zmian wprowadzonych do projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice.

4. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania

Analiza skutków realizacji postanowień studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego może odbywać się przede wszystkim w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy. Do dokonywania takiej analizy jest zobowiązany, zgodnie z Ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wójt, burmistrz lub prezydent danej gminy. Analiza taka powinna być przeprowadzana co najmniej raz w kadencji. W zakresie monitoringu poszczególnych elementów środowiska, takich jak powietrze, wody powierzchniowe czy wody podziemne, odpowiedzialne są jednostki i instytucje związane z gospodarką

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 31 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wodną, zarządy dróg, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska oraz jednostki wspomagające, zatrudniające ekspertów w dziedzinie ochrony środowiska. Zgodnie Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko w celu uniknięcia powielania monitoringu raporty o stanie i jakości poszczególnych elementów środowiska powinny być przekazywane do Urzędu Gminy. Część ustaleń wprowadzanych w projekcie Studium... obejmuje utrzymanie i realizację zabudowy na terenach zagrożonych ruchami masowymi ziemi i terenami osuwisk. W związku z powyższym przed wprowadzeniem w na tych obszarach nowej zabudowy należy ustalić geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych zgodnie z przepisami odrębnymi.

5. Określenie, analiza i ocena istniejącego stanu środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego Studium…

5.1. Stan zasobów środowiska

Stan środowiska na przedmiotowym terenie kształtowany jest nie tylko przez czynniki miejscowe, ale jest także wypadkową jego powiązań z otoczeniem. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym (Kondracki 2000) teren gminy Ryglice położony jest w zasięgu następujących jednostek:

prowincja Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym (51),

podprowincja Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513),

makroregion Pogórze Środkowobeskidzkie (513.6),

mezoregion Pogórze Ciężkowickie (513.62).

Współrzędne geograficzne gminy wynoszą w przybliżeniu 49°52’ szerokości geograficznej północnej oraz 21°08’ długości geograficznej wschodniej.

5.1.1. Ukształtowanie powierzchni terenu

Mezoregion Pogórze Ciężkowickie rozciąga się na południe od Tarnowa, położony jest między Kotliną Sandomierską i Beskidem Niskim. Powierzchnia całej jednostki wynosi ok. 1 600 km2. Oś mezoregionu stanowi dorzecze Białej Dunajcowej. Najniżej położone tereny znajdują się w okolicach Tarnowa (ok. 200 m n.p.m.), najwyższe wzniesienia przekraczają 500 m n.p.m., dochodząc na Buczu do 596 m n.p.m. Mniej więcej pośrodku Pogórza Ciężkowickiego równoleżnikowo przebiega Pasmo Brzanki. Ma ono postać zalesionego grzbietu o długości ponad 25 km, którego kulminacjami są Brzanka (538 m) w części zachodniej i Liwocz (561 m) w części południowo-wschodniej. Pasmo to można zaliczyć do typu krajobrazowego gór niskich. Pogórze Ciężkowickie jest też najdalej wysuniętą na północ częścią Karpat. Zachodni fragment Pasma Brzanki przebiega w południowej części gminy Ryglice. Pogórski charakter najbardziej odznacza się w centralnej części gminy, gdzie występują charakterystyczne szerokie grzbiety wzniesień o często spłaszczonych wierzchowinach, oddzielonych

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 32 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice płaskodennymi dolinami. W północnej części terenu gminy znajdują się wzniesienia Świniogóry (353,6 m n.p.m.) i Góry Kokocz (434 m n.p.m.), a na południu przebiega pasmo Brzanki (538 m n.p.m). Na terenie gminy wydziela się jednostki niższego rzędu, tj. mikroregiony. Zaliczają się do nich: Wzniesienia Świniogóry i Góry Kokocz, Garby Meszniańsko-Ryglickie i Pasmo Brzanki.  Wzniesienia Świniogóry i Góry Kokocz, położone w północnej części gminy, na obszarze sołectw Zalasowa i Wola Lubecka. Wzniesienia te są zbudowane ze sfałdowanych osadów kredowych i trzeciorzędowych, pokrytych miejscami glinami lessopodobnymi. Występują na nich odsłonięte piaskowce warstw lgockich. W najniższych położeniach pojawiają się łupki kredowe i oligoceńskie. Omawiany obszar poprzecinany jest gęstą siecią dolin potoków (Wątok, Wolanka, Dulcza czy Zalasówka) na szereg podrzędnych garbów i rozrogów. Typowy rozróg zlokalizowany jest w Zalasowej i stanowi on węzeł wodny, z którego promieniście rozchodzą się cieki wodne zlewni Białej (jak Wątok, Zalasówka, bezimienne potoki spływające w kierunku zachodnim) oraz Wisłoki (potok Dulcza). Na terenie tego mikroregionu stoki wzniesień są jednostajnie nachylone, spadki mieszczą się w granicach 8-15% oraz 15-25%. Natomiast w zaznaczających się na wychodniach piaskowców zastromieniach spadki przekraczają 25%. Przecinające stoki doliny mają charakter wciosów, parowów i niecek wypełnionych deluwiami i są modelowane przez złaziska i osuwiska. Występujące tu osuwiska mają charakter głównie zwietrzelinowy lub skalno-zwietrzelinowy. Są to osuwiska frontalne, rynnowe i występujące w lejach źródliskowych  Garby Meszniańsko-Ryglickie obejmują strefę synklinalną wypełnioną warstwami krośnieńskimi pokrytymi czwartorzędowymi pokrywami fluwioglacjalnymi i lessopodobnymi. Cechą charakterystyczną tego mikroregionu jest gęste rozczłonkowanie lekko falistej powierzchni pogórskiej siecią dolin tworzącą tzw. układ „kratowy”. Doprowadziło to do powstania licznych garbów, wydłużonych równoleżnikowo bądź południkowo, wznoszących się na wysokości od ok. 280 m do 350 m n.p.m. Ich wierzchowiny są na ogół szerokie, miejscami spłaszczone, z zachowanymi fragmentami pogórskiej powierzchni zrównania. Stoki Garbów mają zmienne spadki i profile wypukło-wklęsłe lub wypukłe. Są one pocięte szeregiem płytkich dolin, powstałych wskutek erozyjnego przekształcenia polnych dróg poprowadzonych zgodnie ze spadkiem. Główną doliną jest tu wydłużona równoleżnikowo dolina potoku Szwedka, uchodzącego do Białej w rejonie Tuchowa. Ma ona charakter doliny pogórskiej. Jej początek znajduje się w Kowalowej płytkimi, niewyraźnie zaznaczającymi się dolinkami nieckowatymi. Po ich połączeniu jest już doliną płaskodenną, wyścieloną aluwiami o miąższości dochodzącej w rejonie Ryglic do 8,0 m. Posiada ona zmienną szerokość wynoszącą od ok. 50 m do nawet 350 m. Koryto Szwedki ma przeważnie bieg kręty, a jego brzegi niszczone są przez erozję boczną. Tylko na niewielkich fragmentach (np. w rejonie mostów) jest uregulowane. W dnie doliny występują stawy hodowlane, usytuowane przy dworach w Ryglicach i w Bistuszowej) Doliny większych potoków: Wolanki (dopływ Wisłoki), Zalasówki, Rygliczanki i szeregu dolin bez nazwy, mają podobny charakter, lecz na ogół są węższe. Charakterystyczną cechą tych dolin są asymetryczne zbocza, które uwarunkowane są odpornością budujących je osadów. Na zboczach dolin, stoków i lei źródliskowych występują osuwiska. Znaczne nasilenie procesów osuwiskowych wiąże się w występowaniem łupków ilastych w obrębie piaskowców oraz intensywną erozją boczną i wsteczną. Występują osuwiska skalno-zwietrzelinowe i zwietrzelinowe, ze śladami

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 33 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice odmłodzenia. Faliste i lekko faliste jęzory osuwiskowe są przeważnie podmokłe na skutek występowania tu źródeł, które z reguły są ujęte i zasilają cieć grawitacyjnych wodociągów wybudowanych systemem gospodarczym.  Pasmo Brzanki zamyka teren gminy od strony południowej. Jest ono wydłużone równoleżnikowo i posiadając charakter pasma górskiego urozmaica rzeźbę terenu gminy. Deniwelacje dochodzą tu do 300 m. Pasmo jest zbudowane z odpornych piaskowców godulskich i istebniańskich przynależnych do kredy. Wierzchowina pasma jest falista i wąska z zaznaczającymi się lokalnie rozszerzeniami, zwłaszcza w części wschodniej. Najwyższe wzniesienie, Brzanka o wysokości ok 538 m n.p.m., znajduje się przy zachodniej granicy gminy Ryglice. W obrębie gminy najwyższe pagóry osiągają mniejsze wysokości np. Góra Liwecka ok. 483 m n.p.m., Ostry Kamień 527 m n.p.m., Wielka Góra 508 m n.p.m. czy Gilowa Góra ok. 500 m n.p.m. W części zachodniej pasma, na przewężonych odcinkach, odsłaniają się formy skałkowe, z których najciekawszą jest Ostry Kamień. Ma on kształt skalnej grzędy o długości ok. 50 m zbudowanej z gruboławicowych piaskowców zlepieńcowatych i zlepieńców, ustawionych bardzo stromo, pod kątem 60°. Północny skłon pasma znajdujący się w granicach opada stromo w kierunku doliny Szwedki. Jego powierzchnia pocięta jest gęstą siecią głębokich dolin na podrzędne garby, o lekko falistych lub spłaszczonych wierzchowinach. Doliny mają tu charakter złożony – w górnych odcinkach stanowią głębokie wciosowe doliny o stromych zboczach oraz wąskich, nierównych i kamienistych dnach. W dalszym biegu doliny są płytsze oraz szersze, zmieniają profil poprzeczny i stają się płaskodennymi dolinami o dnach przeważnie podmokłych. Aluwia kamieniste i żwirowe są zastąpione aluwiami gliniastymi. Również w tym rejonie stoki oraz leje źródliskowe dolin zajęte są przez skalno -zwietrzelinowe i zwietrzelinowe osuwiska.

5.1.2. Budowa geologiczna i tektonika

Płaszczowina Śląska

Na opracowywanym obszarze jednostki tej płaszczowiny tworzą synklinę, w której centrum znajdują się osady wieku paleogeńskiego, a na skrzydłach osady wieku kredowego. Zgodnie z mapą geologiczną osady paleogeńskie reprezentowane są przez warstwy krościeńskie dolne wykształcone są w postaci piaskowców cienko i średnioławicowych oraz łupków. Osady kredowe na południowym skrzydle synkliny reprezentowane są przez warstwy godulskie wykształcone jako piaskowce, łupki i zlepieńce. Na północnej stronie synkliny zbudowane są z warstw wierzchowskich, iglockich i cieszyńskich, które wykształcone są jako łupki i piaskowce. Omawiane utwory tylko w niewielkim stopniu przykryte są przez osady czwartorzędowe.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 34 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Czwartorzęd

Zgodnie z mapą geologiczną Polski osady czwartorzędowe na omawianym obszarze występują głównie dolinach rzecznych oraz w postaci lokalnie występujących płatów lessowych. Utwory plejstoceńskie występują, jako osady erozji i akumulacji eolicznej w postaci lessów piaszczystych oraz gliny o różnej genezie powstałych podczas zlodowacenia północnopolskiego. Najmłodsze ogniwo czwartorzędu, holocen, jako osady rzeczne występują w dolinach cieków powierzchniowych w postaci piasków i żwirów, z przewarstwieniami osadów akumulacji organicznej (mady, mułki, namuły, torfy).

5.1.3. Złoża kopalin i ich eksploatacja

Na obszarze gminy Ryglice występuje złoże piaskowca rozpoznane szczegółowo „Wola Lubecka”, w systemie MIDAS o nr 10437 w kategorii C1. Jest to złoże kamieni drogowych i budowlanych o powierzchni 1,97 ha. Usytuowane jest ono w miejscowości Wola Lubecka, w północnej części gminy, na terenach leśnych i rolnych Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Pogórza Ciężkowickiego. Dokumentacja geologiczna zatwierdzona została decyzją Starosty Powiatu Tarnowskiego nr WOŚ.IV.7515-5/05 wg stanu na 2004-12-31. Złoże z uwagi na istotne elementy związane z ochroną przestrzenną i przyrodniczą nie jest eksploatowane. W granicach gminy nie ustanowiono obszarów ani terenów górniczych.

5.1.4. Warunki hydrogeologiczne

Zgodnie z podziałem hydrogeologicznym Polski obszar gminy Ryglice położony jest w całości w jednostce hydrogeologicznej Karpackiej (XXIII), w obrębie podregionu zewnętrznokarpackiego (XXIII 1), w których wody podziemne o typie szczelinowym, lokalnie porowo-szczelinowym, występują w utworach stratygraficznie przynależnych do paleogenu i kredy, poziom czwartorzędowy o typie porowym występuje z reguły w dolinach rzecznych i nie ma znaczenia użytkowego. Jedynie w południowej części gminy, poniżej miasta Ryglice występują wody piętra paleogeńsko-kredowego.

Podregion Zewnętrznokarpacki (XXIII 1)

Piętro wodonośne czwartorzędu – zbudowane jest z utworów piaszczysto-żwirowych zlodowacenia środkowopolskiego i aluwiów holoceńskich. W granicach gminy, w profilu piętra wodonośnego czwartorzędu występuje jeden ciągły poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym lokalnie napiętym o miąższości warstwy od kilku do kilkunastu metrów. Zwierciadło wody zalega na różnych głębokościach, które uzależnione są od budowy geologicznej, warunków litologicznych, morfologii terenu oraz czynników antropogenicznych występuje głownie w dolinach cieków po za dolinami z reguły brak wody. Spływ wód podziemnych następuje zgodnie kierunkiem spływu wód powierzchniowych, czyli generalnie na północ – zgodnie z nachyleniem powierzchni terenu.

Piętro wodonośne paleogen – kreda – główny poziomy wodonośny występuje w skałach fliszowych, zbudowany z utworów piaskowcowa, łupka, mułowca, margli i zlepieńców, wody odznaczają się niewielką zasobnością 2-5 m3/h. Zwierciadło wody występuje na głębokości od kilku do kilkudziesięciu metrów pod powierzchnią terenu.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 35 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Wody typu szczelinowego występujące w piaskowcach warstw krościeńskich górnych, wykazują zasobność rzędu 5-10 m3/h. Na całym obszarze brak jest izolacji pierwszego poziomu wodonośnego od powierzchni terenu. Miąższość poziomu wodonośnego wynosi od 5,5 m do 55 m. Zwierciadło wody ma charakter napięty. Wody podziemne zasilane są głównie poprzez bezpośrednią infiltrację opadów atmosferycznych, a także, w niewielkim stopniu, poprzez infiltrację wód powierzchniowych oraz dopływ z podłoża. Zasilanie piętra fliszowego zależy głównie od charakteru litologicznego zwietrzeliny i kąta nachylenia stoków. Zgodnie z ustaleniami mapy Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) stworzonej przez Państwowy Instytutu Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, wg stanu z września 2017 r., obszar gminy Ryglice leży po za graniami GZWP. Obszar Gminy Ryglice leży w obrębie dwóch Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd). Zachodnią część gminy Ryglice obejmuje jednostka JCWPd nr 150 (PLGW2000150), wschodnią cześć gminy obejmuje jednostka JCWPd nr 151 (PLGW2000151). Obie powyższe jednolite części wód podziemnych (JCWPd) zgodnie z Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły posiadają dobry stan chemiczny zarówno chemiczny jak i ilościowy, a osiągnięcie celów środowiskowych jest niezagrożone. Podstawowymi kierunkami środowiskowymi w odniesieniu do jednolitych części wód podziemnych jest utrzymanie lub poprawa ich, jakości w celu zachowania dobrego stanu ilościowego i chemicznego. Do źródeł zagrożeń dla jednolitych części wód podziemnych na przedmiotowym terenie należą potencjalne zanieczyszczenia pochodzące z przemysłowego, a także z sektora rolniczego. Zagrożenia te mogą potencjalnie wynikać z niewłaściwego stosowania oraz przechowywania nawozów mineralnych, zwłaszcza azotowych, a także nadmiernego ich stosowania. Kolejne potencjalne zagrożenie stanowią stosowane w rolnictwie i leśnictwie środki chemicznej ochrony roślin. Do zanieczyszczeń wód podziemnych może przyczyniać się również bezprawne składowanie odpadów komunalnych na niezabezpieczonych powierzchniach biologicznie czynnych, w tym na obrzeżach lasów, w przydrożnych rowach itp.

5.1.5. Wody powierzchniowe

Teren położony w granicach administracyjnych gminy Ryglice usytuowany jest w obrębie dwóch zlewni: Białej i Wisłoki, a przez centralną część gminy przebiega południkowo dział wodny II rzędu oddzielający zlewnię Dunajca i Wisłoki. Zachodnia część terenu należy do zlewni Dunajca i odwadniana jest przez Białą wraz z dopływami lewobrzeżnymi. Do zlewni Wisłoki należy wschodnia część obszaru gminy odwadniana przez lewobrzeżną sieć rzeczną. Największymi ciekami w granicach gminy uchodzącymi do rzeki Białej jest potok Wątok, Karwodrzanka i Szwedka. Natomiast do większych cieków odprowadzających wody do Wisłoki należą: Wolanka, Dulcza i Jodłówka. Głównym ciekiem w zlewni Białej odwadniającym środkowo-zachodnią część terenu gminy jest potok Szwedka mający przebieg zbliżony do równoleżnikowego. Jest on zlewnią IV rzędu rzeki Wisły. Zlewnia Szwedki stanowi Jednolitą Część Wód Powierzchniowych o kodzie PLRW200014214899. Szwedka swe źródła ma na zachodnich i północnych zboczach Gilowej Góry we wschodniej części Pasma Brzanki na Pogórzu Ciężkowickim. Zlewnię Szwedki tworzy szereg cieków odwadniających znaczną część gminy. Do głównych dopływów Szwedki w granicach opracowania należą: Dopływ spod

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 36 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Podlesia odwadniający Podlesie, Liciąż Małą i Pozory w południowej części gminy, Dopływ spod Góry Liwieckiej odwadniający Galię Górną i Galię Dolną w południowej części gminy, Dopływ spod Olszyn odwadniający Uniszową w południowo-zachodniej części gminy, Dopływ z Kowalowa odwadniający Kowalową w środkowo-południowej części gminy, Dopływ spod Pustej Góry odwadniający Lipie Wielkie, Lipie Małe w centralnej części gminy, Dopływ spod Głęboczki odwadniający Głęboczkę, Bukowinę, Joniny w środkowej części gminy, Zalasówka odwadniająca Zalasową, Rygliczanka odwadniająca Bistuszową i zachodnie fragmenty terenu gminy. Karwodrzanka stanowi prawobrzeżny dopływ rzeki Białej, posiada swe źródła w Zalasowej w zachodniej części terenu gminy Ryglice i płynie na zachód w kierunku rzeki Białej. Karwodrzanka wraz z bezimiennymi ciekami stanowi zlewnię Jednolitej Części Wód Powierzchniowych o kodzie PLRW2000122148729. Wątok, posiadający swe źródła w Zalasowej, to najdłuższy potok stanowiący prawostronny dopływ rzeki Białej. Odwadnia on północne fragmenty Zalasowej, Stawiska i północno-zachodnie rejony gminy Ryglice. Ciek ten płynie w kierunku północnym ku mieście Tarnów. Wątok wraz z bezimiennymi ciekami stanowiącymi jego dopływy tworzy zlewnię Jednolitej Części Wód Powierzchniowych o kodzie PLRW200012214889. Dulcza stanowi lewobrzeżny dopływ Wisłoki. Jej źródła zlokalizowane są w Zalasowej, a ciek ten odwadnia północne części terenu opracowania. Dulcza wraz z bezimiennymi ciekami stanowiącymi jej dopływy tworzy zlewnię Jednolitej Części Wód Powierzchniowych o kodzie PLRW2000621869. Głównym ciekiem w zlewni Wisłoki przepływającym przez teren gminy Ryglice jest potok Wolanka mający przebieg zbliżony do równoleżnikowego (w początkowym odcinku płynie południkowo) i stanowi ona zlewnię IV rzędu rzeki Wisły. Wolanka posiada swe źródła w granicach opracowania w rejonie Pustej Góry w północno-wschodniej części gminy Ryglice. Jej dopływy stanowią podstawę odwodnienia północno-wschodniej części gminy, a należą do nich: Dopływ spod góry Berkówka stanowiący prawostronny dopływ Wolanki odwadniający Budaki i Czarną Wieś, Dopływ w Lubczy stanowiący lewostronny dopływ Wolanki odwadniający północną część Lubczy, Dopływ spod Budynia będący lewostronnym dopływem Wolanki odwadniający Lubczę oraz północne przysiółki Granice i Środki, Dopływ ze Stołowej Lubczy stanowiący lewostronny dopływ Wolanki uchodzący do niej poza granicami gminy i odwadniający wschodnie części Lubczy. Jodłówka to istotny ciek w zlewni Wisłoki mający swoje źródła w Kowalowej w gminie Ryglice. Sama Jodłówka odwadnia południowo-wschodnie fragmenty gminy czyli Kowalową, Chybie, Gilową i płynąc w kierunku wschodnim w okolicach Jodłowej zmienia swój bieg na południkowy, a uchodzi do Wisłoki w Dęborzynie. Jodłówka oraz Wolanka z dopływami tworzą zlewnię Jednolitej Części Wód Powierzchniowych o kodzie PLRW200012218589. Ponadto w granicach opracowania swe źródła mają bezimienne cieki tworzące zlewnie Jednolitych Części Wód Powierzchniowych o kodach PLRW2000122182899, PLRW200012214858 oraz PLRW200014214899.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 37 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Jednolite części wód powierzchniowych

Ze względu na fakt, iż akcesja Polski do Unii Europejskiej wprowadziła szereg zmian w polityce ochrony środowiska, zmienione zostały również zapisy ustawy Prawo Wodne. W celu transpozycji przepisów wspólnotowych w zakresie polityki wodnej Unii Europejskiej powstały trzy podstawowe dyrektywy: . Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z 12.12.2000 str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t.5, str. 275, z późn. zm.), tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW); . Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zniszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz. U. UE L 370 z 27.12.2006, str. 19); . Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (dz. U. UE L 288 z dnia 6.11.2007, str. 27). Zmiany wprowadzone ww. dyrektywami miały na celu usprawnienie funkcjonalnych systemów działania i zarządzania w gospodarce wodami państw członkowskich. Zgodnie z przepisami Ramowej Dyrektywy Wodnej planowanie gospodarowanie wodami odbywa się w dalszym ciągu w obszarze dorzeczy, które wprowadzone zostały ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. 2015, poz. 469 z późn. zm.). Niemniej jednak poszczególne zlewnie uzyskały nazwę Jednolitych Części Wód Powierzchniowych (JCWP) oraz numer statystyczny.

Teren gminy Ryglice leży w zasięgu ośmiu jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP). Zaliczają się do nich: JCWP o nazwie „Biała od Rostówki do ujścia” (kod: PLRW200014214899) obejmująca swym zasięgiem południowo-zachodnie fragmenty gminy, JCWP o nazwie „Szwedka” (kod: PLRW2000122148699), w zasięgu której leży największa, środkowo-zachodnia część terenu gminy, JCWP o nazwie „Karwodrzanka” (kod: PLRW2000122148729), do której należą północno- zachodnie fragmenty gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Wątok” (kod: PLRW200012214889) obejmująca niewielką, północno-zachodnią część terenu opracowania, JCWP o nazwie „Dulcza” (kod: PLRW2000621869), w zasięgu której leży północna część gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Jodłówka” (kod: PLRW200012218589), do której należy wschodnia część gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Olszynka” (kod: PLRW2000122182899), w zasięgu której znajduje się niewielki, południowo-wschodni fragment terenu, JCWP o nazwie „Rostówka” (kod: PLRW200012214858), w zasięgu której znajdują się graniczne partie w południowo-zachodniej części gminy.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 38 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Zagrożenie powodziowe Zgodnie z mapami zagrożenia powodziowego opracowanymi przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej w granicach gminy Ryglice występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q=1%). Szczegółowa analiza przeprowadzona podczas sporządzania opracowania ekofizjograficznego dla gminy Ryglice wykazała, iż gospodarstwa oraz budynki mieszkalne zlokalizowane sią w pobliżu, choć nie w bezpośrednim zasięgu strefy zagrożenia powodzią [1.2.17]. Biorąc pod uwagę powierzchnię gminy oraz zasięg strefy zagrożenia powodzią należy stwierdzić iż w gminie poziom zagrożenia powodziowego jest mały.

Ujęcia wód powierzchniowych

Na terenie gminy Ryglice nie występują zbiorowe ujęcia wód powierzchniowych. Jednakże ustanowiono na obszarze gminy pośrednią strefę ochronną ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Wisłoki w km 58+180 w miejscowości Dębica na podstawie Rozporządzenia nr 14/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 17 grudnia 2012 r. W zasięgu strefy obowiązują warunki określone w wymienionym rozporządzeniu.

5.1.6. Gleby

Gleby występujące na obszarze gminy Ryglice są zróżnicowane. Zaliczane są one do gleb obszarów górzystych. Są wśród nich w początkowym stadium rozwoju, o niewykształconym profilu, gleby brunatne i bielicowe wytworzone z fliszowych skał osadowych oraz gleby aluwialne.

Gleby przedmiotowego terenu podzielić można na następujące podgrupy:

- Gleby w początkowym stadium rozwoju, o niewykształconym profilu, wytworzone z nie węglanowych skał osadowych, do których zaliczane są gleby szkieletowe. Występują one w najwyżej położonych terenach gminy, w większości zalesionych. Z gleboznawczego punktu widzenia zalicza się je do działu gleb kwarcowo-krzemianowych, które charakteryzują się: grubym ziarnem, małą ilością spoiwa oraz mało korzystnym (z gleboznawczego punktu widzenia) składem.

- Gleby brunatne i bielicowe, wytworzone z fliszowych skał osadowych. Na terenie gminy zaliczają się do nich gleby gliniaste i piaszczyste występujące na południowych stokach Pasma Brzanki oraz gleby pyłowe wytworzone z niescementowanych skał okruchowych.

- Gleby aluwialne, występujące w dolinach cieków wodnych. Skład i miąższość tych gleb są bardzo zróżnicowane. W górnych odcinkach dolin przeważają rumosze i słabo obtoczone żwiry o niewielkiej miąższości, natomiast w dalszym biegu żwiry zostają zastąpione lub przykryte madami i madami próchniczymi, lokalnie z wkładkami torfów. Miąższość ich wzrasta z biegiem potoków do kilku metrów. Na terenie gminy osady te najlepiej zostały rozpoznane w dolinie potoku Szwedka w Ryglicach.

Na obszarze gminy występują gleby brunatne właściwe, pseudobielicowe, brunatne wyługowane, brunatne deluwialne, czarne ziemie zdegradowane oraz mady brunatne. Wilgotność tych gleb jest bardzo zróżnicowana. Obok gleb o względnie optymalnej wilgotności (z punktu widzenia ich przydatności rolniczej) występują też gleby okresowo lub stale podmokłe. Szacuje się, że stanowią one

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 39 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice aż ok. 30% gruntów ornych w gminie. Koncentrują się one głównie w Lubczy, Woli Lubeckiej, Joninach i Kowalowej. W obrębie użytków zielonych gleby podmokłe stanowią aż ok. 40%. Należy jednak pamiętać o istotnej roli siedlisk wilgotnych i podmokłych w zachowaniu lokalnej różnorodności biologicznej. Zróżnicowanie gleb dotyczy także ich przydatności dla rolnictwa. Gmina Ryglice zajmuje 9. miejsce pod względem wielkości wskaźnika jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wśród gmin powiatu tarnowskiego. Wielkość tego wskaźnika, wynoszącego dla gminy 74,4 oznacza, że teren ten charakteryzuje się wyższymi niż przeciętne w kraju warunkami dla produkcji rolniczej (66,6). W odniesieniu do klasyfikacji bonitacyjnej gruntów ornych na terenie gminy wyraźnie dominują gleby klasy IV, czyli gleby klasy średniej, występujące na 75,6% usytuowanych tu gruntów ornych. Grunty klasy III – dobre i średnio dobre – stanowią 17,4 %, a grunty słabe klasy V – 6,10%. Brak jest gruntów klasy I (gleby orne najlepsze), a gleby klasy II (gleby orne bardzo dobre) zajmują bardzo niewielkie powierzchnie, stanowiąc zaledwie 0,1 % gleb występujących tu gruntów ornych. Największy udział gleb klasy III i IV mają grunty rolne miejscowości Bistuszowa i Zalasowa, a gleby gorsze od przeciętnych w gminie występują głównie na terenie sołectw Uniszowa i Joniny. Na obszarze gminy występują także gleby nieprzydatne na potrzeby rolnictwa. Zaliczają się do nich gleby płytkie, silnie szkieletowe i ubogie, o małej zasobności w przyswajalne przez rośliny związki mineralne.

5.1.7. Warunki klimatyczne

Pogórze Ciężkowickie położone jest w piętrze klimatycznym umiarkowanie ciepłym, charakterystycznym dla najniższej części gór. Średnia temperatura roczna waha się od +8 do +6 °C. Obniżenia cechuje klimat właściwy dolnej części piętra z tendencją do inwersyjnego rozkładu temperatur oraz niższe opady. Średnia wieloletnia suma rocznych opadów wynosi 673 mm, średnia suma opadów w lipcu – 105 mm. Najniższą średnią wartość opadów w roku wykazuje marzec – 37 mm. Najwyżej wzniesione Pasmo Brzanki – Liwocza ma najniższą średnią temperaturę roku, wynoszącą od +6 do +7,5 C i cechuje się najkrótszym na analizowanym obszarze okresem wegetacyjnym oraz najwyższymi opadami o wartościach 700-900 mm rocznie. Z badań prowadzonych na terenie Pogórza Ciężkowickiego wynika, że najczęściej napływają tu polarno-morskie masy powietrza, głównie z północnego zachodu i zachodu, często występują fronty chłodne. Temperatura wykazuje dość znaczne zróżnicowanie. W Tarnowie, w parku Sanguszków, znajduje się polski biegun ciepła: średnia temperatura roku osiąga tu 8,7C. Teren gminy Ryglice cechuje się małą zmiennością termiczną w okresie lata. Stacjonarne wyże rosyjskie przynoszą w zimie znaczne spadki temperatury, zaś w lecie upały. Najpogodniejsze miesiące to wrzesień i październik. Średnia temperatura stycznia wynosi -3C, lipca +18C, a średnia suma opadów to ok. 800 mm rocznie. Okres wegetacji wynosi 200 dni w roku. Widoczne są jednak znaczne różnice w długości okresu wegetacyjnego między stokami południowymi a północnymi. Uwidacznia się to zwłaszcza wiosną oraz w okresie dojrzewania zbóż.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 40 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

5.1.8. Przyroda ożywiona

Zgodnie z podziałem Polski na regiony geobotaniczne (Matuszkiewicz 2008a) teren gminy Ryglice położony jest w zasięgu następujących jednostek: Dział Zachodniokarpacki (H) Kraina Karpat Zachodnich (H.1) Podkraina Zachodniobeskidzka (H.1a.) Okręg Pogórzy Wielicko-Tuchowskich (H.1a.2.) Podokręg Zalasowski (H.1a.2.d.) – północna część gminy Okręg Pogórzy Rożnowsko-Ciężkowickich (H.1a.3.) Podokręg Ryglicki (H.1a.3.d) – południowa część gminy.

Roślinność potencjalna

Zgodnie z opracowaniem Matuszkiewicza (2008b) do potencjalnej roślinności naturalnej na terenie gminy Ryglice należą:  eutroficzne lasy liściaste, grądy, w szczególności grąd środkowoeuropejski Galio-Carpinetum, forma podgórska, seria uboga oraz żyzna, na przeważającym obszarze gminy, z wyjątkiem części południowej, położonej w Pasmie Brzanki,  żyzne jedliny Galio-Abietion w Paśmie Brzanki,  żyzna buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum, odmiana zachodniokarpacka, forma podgórska w wyżej położonych fragmentach terenu,  higrofilne lasy liściaste, łęgi, w tym niżowy łęg wiązowo-dębowy Ficario-Ulmetum chrysosplenietosum i podgórski łęg jesionowy Carici remotae-Fraxinetum – głównie w dolinach cieków wodnych.

Roślinność rzeczywista

Na przestrzeni wieków na obszarze położonym w granicach administracyjnych gminy Ryglice, podobnie jak i na terenach sąsiednich, na skutek działalności człowieka doszło do znacznego przekształcenia środowiska przyrodniczego terenu. Zmiany te, obejmujące także występujące tu pierwotnie siedliska przyrodnicze, wpłynęły także na istniejącą obecnie szatę roślinną, tj. roślinność i florę obszaru opracowania. Zdecydowana większość lasów na omawianym obszarze została wykarczowana, a porastane przez nie uprzednio tereny przeznaczono na działalność rolniczą lub pod zabudowę o różnym przeznaczeniu oraz rozbudowano sieć komunikacyjną. Procesy te doprowadziły znacznego przekształcenia warunków środowiskowych. Podobnie jak w miejsce siedlisk naturalnych pojawiły się siedliska antropogeniczne, w różnym stopniu przekształcone, czy wręcz wykreowane przez człowieka (np. pola uprawne, ogrody), tak i lokalna szata roślinna zmieniła znacząco swój charakter i ma niejednokrotnie ścisły związek z aktualnym sposobem użytkowania terenu.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 41 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W chwili obecnej teren gminy jest intensywnie użytkowany, nieużytki zajmują tu nieznaczną powierzchnię. W użytkowaniu terenu dominują grunty rolne (ok. 71% powierzchni gminy), z czego na grunty orne przypada ok. 53%, a na pastwiska i łąki trwałe łącznie ok. 12% powierzchni obszaru. Teren, w stosunku do naturalnych układów przyrodniczych, w znacznym stopniu został odlesiony – lasy zadrzewienia i zakrzewienia zajmują obecnie ok. 27% powierzchni przedmiotowego terenu. W obszarach o znacznym udziale terenów rolnych na wykształcenie się szaty roślinnej wpływa w istotny sposób struktura gospodarstw rolnych i sposób użytkowania w ich obrębie. Na terenie gminy Ryglice dominują małe gospodarstwa o powierzchni do 5 ha. Przeważają tu użytki rolne o niewielkich powierzchniach, różniących się sposobem użytkowania (grunty orne z uprawami roślin zbożowych, okopowych, warzyw i innych, pastwiska, łąki, sady itp.). Poprzedzielane są one często miedzami, drogami gruntowymi, przydrożami, zaroślami i zadrzewieniami śródpolnymi, co tworzy znaczną mozaikę siedliskową. Takie zróżnicowanie siedliskowe sprzyja wykształcaniu się i zachowaniu lokalnej bioróżnorodności oraz wpływa korzystnie na funkcjonowanie istniejących ekosystemów, m.in. poprzez rozwiniętą sieć troficzną.

Lasy, inne zadrzewienia i zakrzewienia

Największe tereny leśne występują w południowej część gminy (Pasmo Brzanki). Lasy o większej powierzchni występują także w Zalasowej, Woli Lubeckiej i Lubczy. Zadrzewienia i zakrzaczenia zachowały się również w wielu miejscach w dolinach cieków i wokół zbiorników wodnych. Wśród zbiorowisk leśnych występujących obecnie na terenie gminy znaczna część w większym lub mniejszym stopniu nawiązuje do roślinności naturalnej. Charakteryzują się one jednak często zubożałym charakterem i wykazują różne formy degeneracji. Do roślinności leśnej występującej obecnie na przedmiotowym terenie zalicza się: 1. Grąd (las dębowo-grabowy) Tilio-Carpinetum, rosnący na dość żyznych siedliskach, sięgając po piętro pogórza (do wysokości 450-500 m n.p.m.). Lasy tego typu zachowały się już głównie tylko w miejscach trudnych do uprawy, na terenach bardziej dostępnych lasy wykarczowano i zastąpiono je uprawami. Fitoceniozy grądowe na terenie gminy cechuje dość duże zróżnicowanie, na które wpływ miały nie tylko warunki siedliskowe, ale też działalność człowieka, przejawiająca się m.in. wprowadzaniem określonych gatunków do drzewostanu. Obecnie wśród gatunków drzewiastych licznie reprezentowane są: dąb szypułkowy Quercus robur, grab pospolity Carpinus betulus, lipa drobnolistna Tilia cordata, klon jawor Acer pseudoplatanus i klon polny Acer campestre, a miejscami buk pospolity Fagus sylvatica i jesion wyniosły Fraxinus excelsior. Przejawem widocznej gdzieniegdzie synantropizacji tego typu siedlisk jest obecność czereśni ptasiej Prunus avium czy orzecha włoskiego Juglans regia. W runie występuje m.in. kokorycz pełna Corydalis solida, kokorycz pusta C. cava, gajowiec żółty Galeobdolon luteum, czyścieć leśny Stachys sylvatica, kosmatka owłosiona Luzula pilosa. Na uwagę zasługuje występowanie we wschodniej części Pasma Brzanki płatów ciepłolubnego grądu Tilio-Carpinetum melittetosum.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 42 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

2. Buczyny:  żyzna buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum, która rozwija się naturalnie na glebach brunatnych mniej lub bardziej wyługowanych. Naturalnie w Karpatach lasy tego typu zajmowały prawie całe piętro regla dolnego (od ok. 600 do 1150 m n.p.m.). Obecnie na przedmiotowym terenie płaty buczyny występują w rozproszeniu. Obok płatów typowych, z charakterystycznymi dla buczyny gatunkami runa (żywiec gruczołowaty Dentaria glandulosa, paprotnik Brauna Polystychum braunii, żywokost sercowaty Symphytum cordatum, szczyr trwały Mercurialis perennis) występują także fitocenozy o charakterze zubożałym lub przejściowym.  kwaśna buczyna karpacka Luzulo-Fagetum, której płaty wykształcają się na glebach o odczynie kwaśnym. W runie wystepuje m.in. żywiec cebulkowy Dentaria bulbifera i przenęt purpurowy Prenanthes purpurea (oba gatunki dość rzadko na przedmiotowym terenie), kosmatka gajowa Luzula luzuloides, perłówka jednokwiatowa Melica uniflora. 3. Bory jodłowe Abieti-Piceetum i lasy jodłowe z rzędu Fagetalia występujące głównie na zboczach i u ich podnóży, na glebach dość ciężkich i wilgotnych. Bory jodłowe wykształcają się na glebach kwaśnych, lasy jodłowe na natomiast na żyznych glebach o odczynie obojętnym lub zasadowym. Do gatunków runa notowanych w borach należą: borówka czarna Vaccinium myrtillus, przytulia okrągłolistna Galium rotundifolium czy chroniony widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum. Zazwyczaj bujnie wykształca się tu warstwa mszysta. Lasy jodłowe charakteryzują się większym udziałem buka oraz obecnością w runie gatunków lasowych, takich jak np.: gajowiec żółty Galeobdolon luteum, dąbrówka rozłogowa Ajuga reptans czy kopytnik pospolity Asarum europaeum. Podobnie jak w przypadku innych typów zbiorowisk leśnych, także i tutaj zaznacza się wpływ człowieka, widoczny zwłaszcza w postaci zmodyfikowanego ludzką ręką drzewostanu. 4. Łęgi tworzą się głównie w dolinach cieków wodnych. W drzewostanie najczęściej występują olcha czarna Alnus glutinosa, olcha szara A. incana, jesion wyniosły Fraxinus excelsior, dąb szypułkowy Quercus robur. Zadrzewienia te mają zazwyczaj niewielką powierzchnię. Występuje w nich bogata warstwa podszytu i runa, budowanego głównie przez nitrofilne byliny, takie jak: pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, wiązówka błotna Filipendula ulmaria, bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea, sadziec konopiasty Eupatorium cannabinum, ostrożeń warzywny Cirsium oleraceum, kozłek lekarski Valeriana officinalis czy śledziennica skrętolistna Chrysosplenium alternifolium. 5. Kontynentalny bór mieszany, zajmujący na przedmiotowym terenie niewielkie powierzchnie. Siedlisko tego typu lasu przekształcone zostało w większości w użytki rolne. W drzewostanie występuje tu głównie dąb szypułkowy Quercus robur, sosna zwyczajna Pinus sylvestris, brzoza brodawkowata Betula pendula. Przejawem degeneracji fitocenoz tego typu jest miejscami znaczny udział przedstawicieli rodzaju jeżyna/malina Rubus.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 43 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Na terenie gminy Ryglice występują też zadrzewienia o typowo antropogenicznym charakterze, o trudnej do ustalenia przynależności fitosocjologicznej. Wśród gatunków drzewiastych w tego typu zbiorowiskach pojawiają się niejednokrotnie gatunki obce siedliskowo lub geograficznie, jak np. modrzew europejski Larix decidua, robinia akacjowa Robinia pseudoacacia lub dąb czerwony Quercus rubra.

Roślinność nieleśna

Na terenie gminy Ryglice występują zróżnicowane siedliska nieleśne i towarzysząca im roślinność. Zróżnicowanie to wynika z różnorodności warunków środowiskowych oraz aktualnego i prowadzonego w przeszłości sposobu użytkowania. Do roślinności o charakterze półnaturalnym, czasem nawiązującym do układów naturalnych, zaliczają się zbiorowiska fitocenoz wodnych, nadwodnych i podmokłych. Występują one głównie w dolinach cieków oraz w otoczeniu stawów hodowlanych (Ryglice, Bistuszowa). Roślinność tę reprezentują m.in. zbiorowiska szuwarowe, zbiorowiska słodkowodnych makrofitów czy jednorocznych roślin (terofitów) i bylin, tworzące się w miejscach okresowo wysychających, a ponadto zbiorowiska kamieńców. Do często obserwowanych tu roślin należą takie gatunki, jak: trzcina pospolita Phragmites australis, pałka szerokolistna Typha latifolia, pałka wąskolistna T. angustifolia, manna mielec Glyceria maxima, sitowie leśne Scirpus sylvatica, kosaciec żółty Iris pseudacorus, żabieniec babka wodna Alisma plantago-aquatica, strzałka wodna Sagittaria sagittifolia przedstawiciele rodzajów: turzyca Carex, sit Juncus, rdest Polygonum, szczaw Rumex, a na powierzchni wód stojących – rzęsy Lemna spp. W toni wodnej notuje się rogatka sztywnego Ceratophyllum demersum i wywłócznika kłosowego Myriophyllum spicatum, które tworzą zespoły Ceratophylletum demersi oraz Myriophylletum spicati. Ze względu na warunki przyrodnicze i sposób zagospodarowania terenu na obszarze gminy siedliska wodne, nadwodne i podmokłe (w tym torfowiska i młaki) nie zajmują obecnie większych powierzchni. Odgrywają one jednak bardzo ważną rolę ekologiczną. Zbiorniki wodne są m.in. miejscem rozrodu płazów, bytują w nich liczne gatunki zwierząt z innych grup systematycznych, zróżnicowana jest także występująca tu flora roślin naczyniowych i mszaków. W otoczeniu cieków i zbiorników wodnych, np. na groblach stawów występują wilgotne zarośla tworzone głównie przez olszę czarną Alnus glutinosa, szarą A. incana i wierzby Salix spp., z udziałem jesiona wyniosłego Fraxinus exscelsior, dębu szypułkowego Quercus robur i miejscami brzozy brodawkowatej Betula pendula. Na miedzach, skarpach i przydrożach w miejscach suchszych, zwłaszcza na podłożu zasobnym w węglan wapnia, tworzą się zbiorowiska zarośli śródpolnych, budowane głównie przez śliwę tarninę Prunus spinosa, szakłak pospolity Rhamnus catharticus oraz gatunki z rodzaju głóg Crataegus i róża Rosa. W strefie kontaktowej i przejściowej niektórych zbiorowisk leśnych lub zaroślowych z terenami otwartymi takimi jak, łąki, pastwiska, murawy, skarpy, poręby lub siedliska ruderalne i uprawy polne tworzą się zbiorowiska okrajkowe (brzegowe, ekotonowe). Mają one zróżnicowany skład i fizjonomię, które w znacznej mierze zależne są od panujących w danym miejscu lokalnych warunków siedliskowych oraz otoczenia. Zbiorowiska tego typu występują także na granicy zadrzewień śródpolnych, małych grup drzew, zieleni urządzonej (parki, skwery, stare żywopłoty) i zbiorowisk roślin zielnych o różnym charakterze. Fitocenozy te, podobnie jak zarośla śródpolne, odgrywają niezwykle istotną rolę

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 44 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice w zachowaniu lokalnej różnorodności gatunkowej, nierzadko stanowiąc miejsce bytowania, schronienia czy rozrodu wielu zwierząt. Są także siedliskiem sprzyjającym występowaniu licznych gatunków roślin czy organizmów grzybowych. Ze względu na rolniczy charakter gminy Ryglice największą jego część pokrywają zbiorowiska wytwarzające się na obszarach o takim właśnie użytkowaniu. Blisko połowę powierzchni gminy zajmują grunty orne. Stanowią one specyficzne siedlisko, wytworzone i regularnie modyfikowane przez człowieka poprzez zabiegi agrotechniczne. Struktura i skład tworzących się tam zbiorowisk chwastów polnych są zmienne i zależą w bardzo dużej mierze od stosowanych aktualnie metod uprawy gleby i roślin (typ rośliny uprawnej, nawożenie, ewentualna chemizacja, płodozmian, stosowanie poplonów itp.). Inne agrofitocenozy towarzyszą uprawom zbożowym, a inne uprawom roślin okopowych. Zbiorowiska chwastów na analizowanym terenie budują głównie pospolite chwasty o szerokiej tolerancji ekologicznej. Rekrutują się one zazwyczaj spośród gatunków jednorocznych, ale reprezentowane są też byliny, dobrze tolerujące warunki panujące w uprawach, ze względu na wytwarzanie rozłogów czy dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego, jak np. perz zwyczajny Elymus repens, powój polny Convolvulus arvensis, mlecz polny Sonchus arvensis czy skrzyp polny Equisetum arvense. Z obszaru gminy podawane jednak były także stanowiska ciekawych, rzadkich chwastów, ustępujących obecnie z upraw polnych w związku z intensyfikacją rolnictwa. Do grupy tej należą takie gatunki kalcyfilne jak: bniec dwudzielny Melandrium noctiflorum, roszpunka bruzdkowana Valerianella rimosa, roszpunka ząbkowana Valerianella dentata, groszek bulwiasty Lathyrus tuberosus. Skład gatunkowy i struktura zbiorowisk roślinne wykształcające się na łąkach, pastwiskach, w sadach, podobnie jak fitocenoz chwastów upraw, zależne są od sposobu ich użytkowania. Łąki i pastwiska analizowanego terenu w większości przypadków użytkowane są ekstensywnie. Wykształcają się na nich wielogatunkowe zbiorowiska, zbudowane głównie z pospolitych gatunków traw i roślin dwuliściennych. Notowano jednak na nich także gatunki chronione i zagrożone. Największymi walorami florystycznymi wśród roślinności łąkowej wyróżniają się zbiorowiska łąk wilgotnych i okresowo wilgotnych z rzędu Molinietalia (łąki trzęślicowe). Z ich płatów podawane były z nich m.in. chronione gatunki takie jak: kruszczyk błotny Epipactis palustris i kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis. Ze względu na regularne użytkowanie większości użytków zielonych na terenie gminy nie obserwuje się na większą skalę i na dużych powierzchniach wkraczania gatunków zaliczanych do inwazyjnych (np. amerykańskich gatunków z rodzaju nawłoć Solidago – nawłoci kanadyjskiej S. canadensis i nawłoci późnej S. gigantea) czy roślin ekspansywnych (np. trzcinnika piaskowego Calamgrostis epigejos). Na niewielkim obszarze, głównie na terenie sołectwa Kowalowa, występują małe fragmenty zdegradowanych muraw kserotermicznych z klasy Festuco-Brometea. W płatach tej roślinności odnotowano m.in. ośmiała mniejszego Cerinthe minor, goździka kropkowanego Dianthus deltoides, dziurawca pospolitego Hypericum perforatum, cieciorkę pstrą Coronilla varia, wilczomlecza sosnka Euphorbia cyparissias, wilczomlecza lancetowatego E. esula i driakiew żółtawą Scabiosa ochloreuca. Na siedliskach najsilniej przekształconych przez człowieka, takich jak przydroża, biologicznie czynne nawierzchnie, wydepczyska, nieużytki, bezpośrednie otoczenie zabudowań, ogrodzeń, wysypiska, składowiska, szczeliny pomiędzy płytami chodnikowymi, mury itp. wykształcają się zróżnicowane zbiorowiska ruderalne. W skład flory ruderalnej przedmiotowego terenu wchodzą głównie

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 45 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice pospolite gatunki synantropijne (np. babka zwyczajna Plantago major, rdest ptasi Polygonum aviculare, wiechlina roczna Poa annua, tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris, gwiazdnica pospolita Stellaria media, nitrofilne byliny takie jak np. pokrzywa zwyczajna Urtica dioca, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, powój polny Convolvulus vulgare). W fitocenozach tego typu licznie też są reprezentowane rośliny charakterystyczne dla innych grup ekologicznych: gatunki łąkowe, zaroślowe, leśne, murawowe czy chwasty typowe dla upraw polnych, które wkraczają na biotopy ruderalne z siedlisk znajdujących się w ich sąsiedztwie. W przypadku terenów nieużytkowanych (np. poprzez koszenie) obserwuje się stopniowe wkraczanie gatunków drzew i krzewów, przede wszystkim lekkonasiennych drzewiastych. Dość znaczną powierzchnię zajmuje na analizowanym terenie zieleń urządzona. Składa się na nią głównie zieleń posesji, otoczenia budynków mieszkalnych, usługowych i produkcyjnych, nasadzenia na cmentarzach, zieleńce, skwery, parki, nasadzana i pielęgnowana zieleń przydrożna. W zieleni urządzonej powszechnie wykorzystywane są taksony (gatunki, odmiany, formy) ozdobne, wśród których licznie reprezentowane są rośliny obcego pochodzenia. Jej istotny element stanowią także rodzime drzewa i krzewy, które tworzą niejednokrotnie cenny starodrzew, występujący głównie w parkach, wzdłuż dróg, przy cmentarzach, kościołach i innych starszych zabudowaniach.

Flora

Flora (tj. ogół gatunków roślin występujących na danym terenie) gminy Ryglice nie była jak dotąd przedmiotem szczegółowych badań. Dane literaturowe archiwalne [1.2.17 i literatura tam cytowana] wskazują, że jest ona dość zróżnicowana, zwłaszcza biorąc pod uwagę znaczne przekształcenie tego terenu w wyniku wielowiekowej działalności człowieka. Na obszarze gminy odnotowano stanowiska gatunków roślin chronionych. Zgodnie z obowiązującymi aktualnie aktami prawnym, wśród gatunków wykazanych z przedmiotowego terenu 23 objęte są ochroną ścisłą, natomiast 32 – ochroną częściową. 13 gatunków dodatkowo wymaga ochrony czynnej. Ponadto 17 gatunków zaliczono do zagrożonych elementów flory Polski. Do tej grupy należy języcznik zwyczajny z kategorią zagrożenia [E] – krytycznie zagrożony, wymierający na izolowanych stanowiskach, kotewka orzech wodny i kręczynka jesienna uznane za wymierające, krytycznie zagrożone [E] oraz 14 kolejnych gatunków zaliczanych do gatunków narażonych [V]. Do najcenniejszych elementów flory terenu gminy Ryglice należą zaliczane do gatunków zagrożonych wyginięciem w skali kraju: kotewka orzech wodny Trapa natans, kręczynka jesienna Spiranthes spiralis, języcznik zwyczajny Phyllitis scolopendrium. Wyróżniającym się walorem przyrodniczym obszaru jest także obfite stanowisko kłokoczki południowej Staphylea pinnata na Górze Kokocz.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 46 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Tab. 4. Gatunki chronionych i zagrożonych roślin naczyniowych odnotowane na terenie gminy Ryglice Kategoria Ochrona i zalecenia Lp. Nazwa gatunkowa zagrożenia ochronne * ** 1 2 3 4 1. b uławnik mieczolistny Cephalanthera longifolia ścisła V 2. b uławnik wielkokwiatowy Cephalanthera ścisła V damasonium 3. g oryczka krzyżowa Gentiana cruciata ścisła, wymóg ochrony czynnej 4. g oryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe ścisła, V wymóg ochrony czynnej 5. g oździk kosmaty Dianthus armeria ścisła, wymóg ochrony czynnej 6. g oździk pyszny Dianthus superbus ścisła, V wymóg ochrony czynnej 7. j ęzycznik zwyczajny Phyllitis scolopendrium ścisła [E] 8. k łokoczka południowa Staphylea pinnata ścisła 9. k osaciec syberyjski Iris sibirica ścisła, V wymóg ochrony czynnej 10. k otewka orzech wodny Trapa natans ścisła, E wymóg ochrony czynnej 11. k ręczynka jesienna Spiranthes spiralis ścisła, E wymóg ochrony czynnej 12. k ruszczyk siny Epipactis purpurata ścisła V 13. k ruszczyk błotny Epipactis palustris ścisła V 14. k ukułka Fuchsa Dactylorhiza fuchsii ścisła, V wymóg ochrony czynnej 15. l ilia złotogłów Lilium martagon ścisła 16. m ieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus ścisła, wymóg ochrony czynnej 17. r osiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia ścisła V 18. s asanka łąkowa Pulsatilla pratensis ścisła, V wymóg ochrony czynnej 19. s osna błotna Pinus ×rhaetica ścisła V 20. s torczyk męski Orchis mascula ścisła, V wymóg ochrony czynnej 21. s torczyk samczy Orchis morio ścisła, V wymóg ochrony czynnej 22. s zafirek miękkolistny Muscari comosum ścisła, V wymóg ochrony czynnej 23. w yblin jednolistny Malaxis monophyllos ścisła V 24. c enturia pospolita Centaurium erythrea częściowa 25. c iemiężyca zielona Veratrum lobelianum częściowa 26. d ziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis częściowa 27. g nidosz rozesłany Pedicularis sylvatica częściowa 28. g nieźnik leśny Neottia nidus-avis częściowa 29. g oryczka trojeściowa Gentiana asclepiadea częściowa 30. g oryczuszka orzęsiona Gentianella ciliata częściowa 31. g rzybienie białe Nymphaea alba częściowa 32. k ruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine częściowa 33. k ukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis częściowa 34. k ukułka plamista Dactylorhiza maculata częściowa 35. l istera jajowata Listera ovata częściowa 36. l ulecznica kraińska Scopolia carniolica częściowa 37. n aparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora częściowa 38. o rlik pospolity Aquilegia vulgaris częściowa

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 47 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1 2 3 4 39. p arzydło leśne Aruncus sylvestris częściowa 40. p ierwiosnek wyniosły Primula elatior częściowa 41. p ióropusznik strusi Matteucia struthiopteris częściowa 42. p odkolan biały Platanthera bifolia częściowa 43. p odkolan zielonawy Platanthera chlorantha częściowa 44. p odrzeń żebrowiec Blechum spicant częściowa 45. p okrzyk wilcza jagoda Atropa belladonna częściowa 46. p omocnik baldaszkowy Chimaphila umbellata częściowa 47. ś nieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis częściowa 48. t ojad dzióbaty Aconitum variegatum częściowa 49. w awrzynek wilczełyko Daphne mezerum częściowa 50. w idłak wroniec Huperzia selago częściowa 51. w idłak jałowcowaty Lycopodium annotinum częściowa 52. w idłak goździsty Lycopodium clavatum częściowa 53. w idłak spłaszczony Diphasiastrum complanatum częściowa 54. w ilżyna ciernista Ononis spinosa częściowa 55. z imowit jesienny Colchicum autumnale częściowa

Źródło [1.2.17 i literatura tam cytowana]

Objaśnienia: * – zalecenia zgodne z Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014, poz. 1409), ** – kategorie zagrożenia zgodne z Czerwoną listą roślin naczyniowych w Polsce, Zarzycki, Szeląg (2006): V – narażony, [E] – krytycznie zagrożony, wymierający na izolowanych stanowiskach, E – wymierający, krytycznie zagrożony

Fauna

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 48 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice terrestris oraz pochodzący z Ameryki północnej piżmak Ondatra zibethica. Na polach, użytkach zielonych, w sadach i ogrodach występuje przedstawiciel owadożernych – kret Talpa europaea, a na terenach leśnych, w parkach i zadrzewieniach innego typu także należąca do gryzoni wiewiórka Sciurus vulgaris oraz kolejny przedstawiciel owadożernych – jeż zachodni Erinaceus europaeus. Jeż zachodni, wiewiórka, ryjówki, niektóre gatunki myszy (np. myśl zaroślowa), kret (osobniki znajdujące się poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych, trawiastych lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz obiektów sportowych) objęte są częściową ochroną gatunkową. Chronione ściśle są z kolei wszystkie występujące dziko gatunki nietoperzy. Najliczniej reprezentowaną grupą zwierząt kręgowych na przedmiotowym terenie są ptaki. Stwierdzono tu obecność 94 gatunków ptaków, z czego 90 objętych jest ochroną prawną [1.2.17]. Spośród odnotowanych tu przedstawicieli awifauny zdecydowana większość (86 gatunków) chroniona jest ściśle. Status ochronny jednego z gatunków ptaków, a mianowicie gawrona, uzależniony jest od jego miejsca występowania: w granicach administracyjnych miast podlega on ochronie częściowej, a poza granicami miast – ścisłej. Ponadto 4 gatunki spośród występujących na terenie gminy przedstawicieli tej grupy kręgowców zostały wymienione w Polskiej czerwonej księdze zwierząt (Głowaciński 2001). Są to: kureczka zielonka (zielonka) i rybitwa rzeczna zaliczone do gatunków bliskich zagrożenia (NT) oraz dudek i kropiatka (DD – niewystarczające dane do określenia stopnia zagrożenia). Wykaz gatunków chronionych, wraz z ich statusem ochronnym, ewentualnymi zaleceniami ochronnymi oraz kategorią zagrożenia przedstawiono w poniższej tabeli:

Tab. 4. Gatunki chronionych ptaków stwierdzone na terenie gminy Ryglice Kategoria Lp. Nazwa gatunkowa Ochrona i zalecenia ochronne * zagrożenia ** 1 2 3 4 1. białorzytka Oenanthe oenanthe ścisła 2. bocian biały Ciconia ciconia ścisła, wymóg ochrony czynnej 3. brodziec krzykliwy Tringa hypoleucos ścisła, (1) 4. brzęczka Locustella luscinioides ścisła 5. cier niówka Sylvia communis ścisła 6. czajka Vanellus vanellus ścisła, wymóg ochrony czynnej 7. drozd śpiewak Turdus philomelos ścisła 8. dudek Upupa epos ścisła, wymóg ochrony czynnej DD 9. dzięcioł duży Dendrocopos major ścisła 10. dzięciołek Dendrocopos minor ścisła 11. dzięcioł zielony Picus viridis ścisła, wymóg ochrony czynnej 12. dziwonia Carpodarus erythinus ścisła 13. dzwoniec Carduelis chloris ścisła 14. gawron Corvus frugilegus ścisła: osobniki poza obszarem administracyjnym miast; częściowa: osobniki w obszarze administracyjnym miast 15. gąsiorek Lanius collurio ścisła 16. gołąb miejski Columba livia forma urbana częściowa 17. grubodziób Coccothraustes ścisła coccothraustes 18. jaskółka brzegówka Riparia riparia ścisła 19. jaskółka dymówka Hirundo rustica ścisła 20. jaskółka oknówka Delichon urbica ścisła

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 49 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1 2 3 4 21. jastrząb Accipiter gentilis ścisła, (1) 22. jerzyk Apus apus ścisła, wymóg ochrony czynnej 23. kawka Corvus monedula ścisła 24. kląskawka Saxicola torquata ścisła 25. kokoszka wodna Gallinula chlorophus ścisła 26. kopciuszek Phoenicurus ochrorus ścisła 27. kos Turdus merula ścisła 28. kowalik Sitta europaea ścisła 29. krakwa Anas strepera ścisła, wymóg ochrony czynnej 30. krętogłów Jynx torquilla ścisła 31. krogulec Accipiter nisus ścisła, (1) 32. kropiatka Porzana porzana ścisła DD 33. kukułka Cuculus canorus ścisła 34. kulczyk Serinus serinus ścisła 35. kureczka zielonka Porzana parna ścisła NT 36. kwiczoł Turdus pilaris ścisła 37. łozówka Acrocephalus palustris ścisła 38. makolągwa Carduelis cannabina ścisła 39. mazurek Passer montanus ścisła 40. mewa śmieszka Larus ridibundus ścisła 41. muchołówka szara Muscicapa striata ścisła 42. myszołów zwyczajny Buteo buteo ścisła 43. ortolan Emberiza hortulana ścisła 44. orzechówka Nucifraga caryocactes ścisła 45. pełzacz leśny Certhia familiaris ścisła 46. perkoz dwuczuby Podiceps cristatus ścisła 47. perkozek Tachybaptus ruficollis ścisła 48. piecuszek Phylloscopus trochilis ścisła 49. pierwiosnek Phylloscopus collybita ścisła 50. piegża Sylvia curruca ścisła 51. pleszka Phoenicurus phoenicurus ścisła 52. pliszka siwa Motacilla alba ścisła 53. pliszka żółta Motacilla flava ścisła 54. pokląskwa Saxicola rubetra ścisła 55. pokrzewka czarnołbista Sylvia atricapilla ścisła 56. pokrzewka ogrodowa Sylvia borin ścisła 57. potrzos Emberiza schoeniclus ścisła 58. potrzos Emberiza schoeniclus ścisła 59. pójdźka Athene noctua ścisła, wymóg ochrony czynnej, (1) 60. pustułka Falco tinnunculus ścisła, wymóg ochrony czynnej 61. puszczyk Strix aluco ścisła 62. rani uszek Aegithalos caudatus ścisła 63. remiz Remiz pendulinus ścisła 64. rokitniczka Acrocephalus ścisła schoenobaenus 65. rudzik Erithacus rubecula ścisła 66. rybitwa rzeczna Sterna hirundo ścisła, (1) NT 67. sierpówka Streptopelia decaocto ścisła 68. siewecz ka rzeczna Charadrius dubius ścisła, (1) 69. sikora bogatka Parus major ścisła 70. sikora modra (modraszka) Parus ścisła caeruleus 71. sikora sosnówka (sosnówka) Periparus ścisła ater 72. sikora uboga Parus palustris ścisła 73. skowronek polny Alauda arvensis ścisła 74. sowa uszata (uszatka) Asio otus ścisła

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 50 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1 2 3 4 75. sójka Garrulus glandarius ścisła 76. sroka Pica pica częściowa 77. srokosz Lanius excubitor ścisła 78. strzyżyk Troglodytes troglodytes ścisła 79. szczygieł Carduelis carduelis ścisła 80. szpak Sturnus vulgaris ścisła 81. świergotek łąkowy Anthus pratensis ścisła 82. świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix ścisła 83. trzciniak Acrocephalus arundinaceus ścisła 84. trznadel Emberiza citrinella ścisła 85. wilga Oriolus oriolus ścisła 86. wrona siwa Corvus corone cornix częściowa 87. wróbel domowy Passer domesticus ścisła, wymóg ochrony czynnej 88. zaganiacz Hippolais icterina ścisła 89. zięba Fringilla coelebs ścisła

Źródło [1.2.17 i literatura tam cytowana]

Objaśnienia: * – zalecenia zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 06 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016, poz. 2183): (1) – w stosunku do dziko występujących zwierząt wprowadza się dodatkowo zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować ich płoszenie lub niepokojenie; ** kategorie zagrożenia wg Polskiej czerwonej księgi zwierząt, Głowaciński (2001): DD – dane niedostateczne, NT – gatunek bliski zagrożenia.

W stosunku do wszystkich gatunków ptaków objętych ochroną gatunkową zgodnie z ustawodawstwem obowiązuje zakaz umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych, lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących. Na obszarze gminy Ryglice notowane były także ptaki nie objęte ochroną prawną, takie jak: bażant zwyczajny Phasianus colchicus, kuropatwa zwyczajna Perdix perdix, gołąb grzywacz Columba palumbus, łyska Fulica atra czy kaczka krzyżówka Anas platyrhynchos. Gady na przedmiotowym terenie reprezentowane są przez objęte częściową ochroną gatunki: zaskrońca Natrix natrix, jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis i żmiję zygzakowatą Vipera berus, padalca zwyczajnego Anguis fragilis i jaszczurkę żyworodną Lacerta vivipara. Z terenu gminy podane zostało także stanowisko chronionego ściśle gniewosza plamistego Coronella austriaca [1.2.17]. Do grupy chronionych kręgowców należą ponadto związane ze środowiskiem wodnym płazy. Z terenu gminy podawano stanowiska 13 gatunków przedstawicieli tej gromady [1.2.17]. Wszystkie one objęte są ochroną gatunkową, dodatkowo obowiązuje w stosunku do nich zakaz umyślnego płoszenia lub niepokojenia. Osiem z pośród stwierdzonych na terenie gminy gatunków płazów wymienionych jest w załącznikach Dyrektywy siedliskowej. Ponadto dwa gatunki umieszczono w Polskiej czerwonej księgi zwierząt, Głowaciński (2001), są to traszka grzebieniasta Triturus cristatus i kumak górski Bombina bombina.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 51 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Wykaz płazów stwierdzonych na terenie gminy przedstawiono w poniższej tabeli.

Tab. 5. Płazy odnotowane w granicach gminy Ryglice wraz z ich statusem ochronnym Kategoria Ochrona Dyrektywa Lp. Nazwa gatunkowa zagrożenia i zalecenia ochronne * siedliskowa** *** 1. żaba wodna Pelophyla x esculentus ochrona częściowa - - niepokojenia 2. żaba trawna Rana temporalia ochrona częściowa - - 3. żaba moczarowa Rana aravalis ochrona ścisła załącznik IV

4. żaba jeziorkowa Pelophyla ochrona częściowa załącznik IV - x lessonae 5. grzebiuszka ziemna Pelobates ochrona ścisła załącznik IV fuscus 6. rzekotka drzewna Hyla arborea ochrona ścisła, wymóg załącznik IV ochrony czynnej 7. salamandra plamista Salamandra ochrona częściowa salamandra 8. traszka zwyczajna Lissotriton ochrona częściowa - vulgaris 9. traszka grzebieniasta Triturus ochrona ścisła, wymóg załącznik II NT cristatus ochrony czynnej (kod 1166) załącznik IV 10. traszka górska Triturus alpestris ochrona częściowa -

11. ropucha szara Bufo bufo ochrona częściowa - -

12. ropucha zielona Pseudepidalea ochrona ścisła załącznik IV viridis 13. kumak nizinny Bombina bombina L. ochrona ścisła, wymóg załącznik II ochrony czynnej (kod 1188) załącznik IV 14. kumak górski Bombina variegata L. ochrona ścisła, wymóg załącznik IV DD ochrony czynnej

Źródło [1.2.17]

Objaśnienia: * – zalecenia zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 06 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016, poz. 2183), ** – Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flor (dyrektywa siedliskowa), *** – kategorie zagrożenia wg Polskiej czerwonej księgi zwierząt, Głowaciński (2001): NT – gatunek bliski zagrożenia, DD – dane niedostateczne

Najliczniej, podobnie jak i w innych rejonach, na analizowanym obszarze reprezentowane są bezkręgowce, w wśród nich – głównie owady, pajęczaki i mięczaki. Owady reprezentują przedstawiciele różnych grup systematycznych, zajmujących zróżnicowane siedliska, w tym między innymi liczne gatunki zaliczane do ważek, motyli, prostoskrzydłych, chrząszczy, muchówek, błonkówek czy pluskwiaków. Wśród bezkręgowców występujących na obszarze gminy Ryglice wyróżnić można zwierzęta objęte

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 52 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice ochroną gatunkową, takie jak np. trzmiele (Bombus spp.), niektóre gatunki z rodzaju biegacz (Carabus), mrówka (Formica spp.), ślimak winniczek Helix pomatia i inne.

5.1.9. Walory krajobrazowe

Obszar położony w granicach administracyjnych gminy Ryglice wyróżnia się znacznymi walorami krajobrazowymi. Krajobraz gminy jest urozmaicony ze względu na położenie geograficzne na obszarze Pogórza Ciężkowickiego, które charakteryzuje się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu. W północnej części gminy znajdują się wzniesienia z górą Kokocz, będącą punktem widokowym, na południu wykształciło się przebiegające równoleżnikowe pasmo Brzanka – Liwocz. Teren między wzniesieniami poprzecinany jest dolinami rzek: Wątoka, Wolanki i Szwedki oraz ich dopływów. W tej pagórkowatej części gminy występują rozległe tereny otwarte użytkowane głównie rolniczo. Istotna rolę w krajobrazie odgrywają także tereny leśne. Wzgórza w północnej części gminy z reguły nie przekraczają 400 m n.p.m. Łagodne stoki umożliwiają ich wykorzystanie rolnicze. Rolniczy krajobraz urozmaicają niewielkie obszarowo tereny leśne i zadrzewienia śródpolne. Z punktu widokowego na górze Kokocz (434 m n.p.m.) można podziwiać krajobraz południowej części gminy na tle Gorców, a przy dobrej widoczności również Tatr. Do najbardziej atrakcyjnych miejsc pod względem krajobrazowym należą obszary na południu gminy – pasmo Brzanka-Liwocz, które tworzą porośnięte lasami wzniesienia o przeważającej wysokości od 400 do 500 m n.p.m. Najwyższym szczytem pasma jest Liwocz (562 m n.p.m.), położony na wschód od granicy gminy. Wzgórza pokryte są odznaczającymi się wysokim stopniem naturalności kompleksami buczyn, jedlin, grądów i łęgów wraz z zabudową zlokalizowaną na stokach pasma zostały objęte ochroną poprzez ustanowienie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Dodatkowym walorem krajobrazowym są zalewiska ukształtowane przez człowieka w formie stawów hodowlanych, usytuowane m.in. w Bistuszowej i przy zespole dworsko-parkowym, na północ od rynku w Ryglicach. Stawy, wraz z roślinnością szuwarową porastającą brzegi, stanowią na tle ściany lasu atrakcyjną formę krajobrazu. Krajobraz kulturowy związany jest głównie z osadnictwem, które na terenie gminy obejmuje miasto Ryglice z jego historycznym układem urbanistycznym rynku i terenów przyległych, założenia dworsko- parkowe, zabytkowe cmentarze ze starodrzewem, obiekty sakralne oraz wsie o indywidualnych cechach układu osadniczego i historyczną wiejską zabudową. Układ urbanistyczny centrum miasta charakteryzuje rynek na planie czworoboku otoczony zabudową pierzejową, która stopniowo przechodzi w zabudowę jednorodzinną wolnostojącą o charakterze typowym dla małych i średnich miast. Na obszarze miasta występuje również zabudowa usług publicznych, zgrupowana głównie w części północnej miasta. Na południe od rynku zlokalizowany jest cmentarz. W krajobrazie gminy przeważają wsie o układzie ulicówek, łańcuchówek lub wielodrożnic, gdzie zabudowa koncentruje się wzdłuż dróg, które najczęściej wytyczono wzdłuż potoków czy zgodnie z przebiegiem wierzchowin. Krajobraz gminy wynika również z przebiegu historycznych osi kompozycyjno-komunikacyjnych związanych z przebiegiem dawnych szlaków: północ-południe i wschód- zachód, które wyznaczyły główne kierunki rozwoju osadnictwa. Zwarta zabudowa występuje jedynie

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 53 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice w centralnej części Ryglic oraz w Zalasowej. Charakter ulicówki najbardziej widoczny jest w miejscowościach Lubcza i Uniszowa, częściowo w woli Lubeckiej, Kowalowej, Joninach i Bistuszowej. Zabudowa w formie przysiółków charakterystyczna jest dla sołectwa Zalasowa. Charakterystyczną cechą w krajobrazie gminy Ryglice jest gęsta sieć dróg dojazdowych oraz rozproszona zabudowa zagrodowa i mieszkaniowa jednorodzinna pośród terenów rolnych. Nierzadko nowa zabudowa rozwija się wzdłuż sięgaczy biegnących w głąb pól uprawnych. Powoduje to zaburzenie charakteru krajobrazu poprzez zacieranie granic między obszarami zurbanizowanymi a otwartymi terenami rolnymi. Poszczególne miejscowości nadal zachowują przestrzenną odrębność, jednak miejscowo dochodzi do ich zlewania się. Na krajobraz kulturowy składają się ponadto obiekty zabytkowe, takie jak kościoły, pałace, dwory, obiekty mieszkalne, cmentarze, założenia zieleni oraz kapliczki i krzyże przydrożne, którym to obiektom często towarzyszy starodrzew. Na terenie gminy Ryglice gminy zlokalizowanych jest 199 obiektów zabytkowych. Osiem z nich zostało wpisanych do rejestru zabytków województwa małopolskiego. Zaliczają się do nich następujące obiekty:  zespół dworsko-parkowy z 2. poł. XVII w. w Bistuszowej  cmentarz wojenny z lat 1914-1918 r. w Bistuszowej  kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP w Kowalowej  kościół parafialny pw. św. Katarzyny P.i M. z 1928 r. w Ryglicach  zespół pałacowo-parkowy z 1. połowy XIX w. w Ryglicach  spichlerz podworski z 1757 r. w Ryglicach  cmentarz z I wojny światowej w Ryglicach  kościół parafialny pw. św. Jana Ewangelisty z 1850 r. w Zalasowej.

Ponadto, w wykazie gminnej ewidencji zabytków ujęto kolejnych 191 obiektów, które nie zostały wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków. Najwięcej zabytków zlokalizowanych jest na obszarze Ryglic (57 obiektów), Zalasowej (42) oraz Lubczy (38). W przedstawionym do oceny projekcie Studium …wskazano obiekty zabytkowe oraz określono zasady ich ochrony.

5.1.10. Obiekty i obszary chronione w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody

Na terenie gminy Ryglice występują następujące obszarowe formy ochrony przyrody:  Park Krajobrazowy Pasma Brzanki, obejmujący południową część gminy,  Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego – północna i środkowa część gminy,  Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Kokocz” zlokalizowany na terenie Góry Kokocz w sołectwie Wola Lubecka,  Obszar Natura 2000 Ostoja w Paśmie Brzanki LH120047,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 54 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

 Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090.

Park Krajobrazowy Pasma Brzanki powołano w 1995 roku. Położony jest on na terenie gmin małopolskich: Ryglice, Gromnik, Rzepiennik Strzyżewski, Szerzyny i Tuchów oraz na terenie gminy Jodłowa w województwie podkarpackim. Podlega on zarządowi Zespołu Parków Krajobrazowych Pogórza w Tarnowie. Położony jest w mikroregionie Pasma Brzanki. Obejmuje rozciągnięte równoleżnikowo na długości około 13 km pasmo wzgórz o urozmaiconym krajobrazie i wysokości 400- 562 m n.p.m., ciągnące się od przełomu rzeki Biała do doliny Wisłoki. Wykształcająca się tu obecnie szata roślinna wyróżnia się dość znacznym stopniem naturalności zbiorowisk leśnych, wśród których dominuje zespół żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. W dolinach rzecznych występują płaty podgórskiego łęgu jesionowego Carici remotae-Fraxinetum, z drzewostanem budowanym głównie przez jesiona wyniosłego, olchę szarą, graba i dęba szypułkowego. Wśród zbiorowisk nieleśnych podkreślić należy występowanie muraw kserotermicznych, będących siedliskami dla coraz rzadszych w skali kraju gatunków kalcyfilnych. Zbiorowiska takie wykształcają się na podłożu zasobnym w węglan wapnia, głównie na zboczach o ekspozycji południowej i południowo-wschodniej. Na obszarze parku licznie reprezentowane są gatunki objęte ochroną gatunkową. W granicach Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki znajduje się południowa część gminy Ryglice. Obejmuje on swoim zasięgiem znaczną część miasta Ryglice oraz sołectw: Bistuszowa, Uniszowa, Joniny i Kowalowa. Na obszarze Parku obowiązują zakazy zgodnie z Uchwałą nr XXXV/535/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 roku w sprawie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki (Dz. U. Woj. Mał. z 2017 roku poz. 3205.

Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego pełni rolę otuliny Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Ustanowiony został Rozporządzeniem Wojewody z dnia 28 sierpnia 1996 r. Administracyjnie Obszar, o powierzchni 50 991 ha, zlokalizowany jest w granicach dwóch województw: małopolskiego i podkarpackiego. Jego teren obejmuje obszar gminy Pleśna oraz część gmin: Ciężkowice, Czchów, Gromnik, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Skrzyszów, Szerzyny, Tarnów, Tuchów, Wojnicz i Zakliczyn. W jego strukturze przestrzennej przeważają nieleśne siedliska i zbiorowiska roślinne, przy czym lesistość jest stosunkowo niewielka, a lasy mają głównie charakter wysp leśnych w krajobrazie rolniczym. Lasy są rozproszone i pokrywają przede wszystkim wyższe partie terenu. Dominują tereny upraw rolnych, łąki, pastwiska, ponadto znaczne powierzchnie zajmują obszary zabudowane z towarzysząca im zielenią urządzoną. Obiekt powołano w celu ochrony terenów o podstawowym i szczególnym znaczeniu dla kształtowania równowagi ekologicznej, zachowania różnorodności przyrodniczej, zabezpieczenia obszarów o aktualnym i potencjalnym znaczeniu dla wypoczynku i rekreacji oraz ochronę charakterystycznych cech krajobrazu i dziedzictwa kulturowego poprzez zachowanie tożsamości przyrodniczej i kulturowej. W gminie Ryglice Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego obejmuje swoim zasięgiem jej część środkową i północną, które położone są z kolei poza Parkiem Krajobrazowym Pasma Brzanki.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 55 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Dla części Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego położonego na terenie województwa małopolskiego obowiązują zakazy zgodne z Uchwałą nr XLVIII/754/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 kwietnia 2018 roku w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego w części położonej w Województwie Małopolskim.

Obszar Natura 2000 Ostoja w Paśmie Brzanki PLH120047

Ostoja w Paśmie Brzanki objęta jest ochroną w ramach Dyrektywy siedliskowej jako specjalny obszar ochrony siedlisk. Całkowita powierzchnia ostoi wynosi 788,9 ha. Swoimi granicami obszar obejmuje fragmenty gminy Tuchów, Gromnik oraz południowo-zachodni fragment gminy Ryglice porośnięty lasami. Rzeźba terenu w granicach ostoi jest bardzo urozmaicona, charakteryzuje się znacznymi przewyższeniami, silnie nachylonymi stokami oraz głęboko wciętymi, V-kształtnymi dolinami potoków. Występują tu również odsłaniające się piaskowce w postaci pojedynczych skał ostańcowych. Pasmo Brzanki cechuje znaczne zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych i bogactwo flory. Na najwyższych wzniesieniach przekraczających 500 m n.p.m. (Brzanka) wykształciło się piętro regla dolnego z płatami żyznej buczyny karpackiej w formie reglowej Dentario glandulosae-Fagetum. Buczyna karpacka rozwija się tu również w piętrze pogórza, przybierając formę podgórską Dentario glandulosae-Fagetum collinum. Na grzbietowych spłaszczeniach terenu w reglu dolnym wykształciły się fragmenty kwaśnej buczyny górskiej Luzulo luzuloidis-Fagetum. Pomiędzy płatami buczyn obszaru, w miejscach o odpowiedniej morfologii terenu, występują niewielkie płaty jaworzyny z języcznikiem zwyczajnym Phyllido-Aceetum. W obszarze do wysokości 360-400 m n.p.m. rozwinęły zbiorowiska grądu subkontynentalnego Galio- Carpinetum, Tilio-Carpinetum porastające głównie strome zbocza rzek i potoków (dolina Białej i jej dopływów w okolicach Golanki i Lubaszowej), a w dolinach potoków utrzymują się fragmenty łęgów podgórskich Na terenie Pasma Brzanki stwierdzono występowanie 5 siedlisk z załącznika I Dyrektywy, do których zaliczają się: - żyzne buczyny Dentario glandulosae-Fagenion (9130) obejmujące zasięgiem ok. 50% powierzchni ostoi, - kwaśne buczyny Luzulo-Fagenion (9110), - grądy środkowoeuropejskie i subkontynentalne Tilio-Carpinetum (9170), - jaworzyny i lasy klonowo-lipowe (9180), - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (91E0). Ponadto odnotowano tu 5 gatunków zwierząt objętych art. 4 dyrektywy 2009I147WE i wymienionych w załączniku II dyrektywy 92I43IEWG, tj. kumaka górskiego Bombina variegata, bobra Castor fiber, wydry Lutra lutra oraz traszki karpackiej Triturus montadoni. Do najpoważniejszych zagrożeń w obrębie obszaru zalicza się wysychanie zbiorników wodnych będących miejscami rozrodu płazów, nadmierną penetrację turystyczną oraz gospodarkę leśną.

Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090

Łączna powierzchnia obszaru wynosi 957,46 ha. Ostoja położona jest z zasięgu następujących jednostek administracyjnych: w powiecie gorlickim, w gminach Uście Gorlickie, Bobowa, w powiecie nowosądeckim,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 56 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice gminach Grybów, Grybów – miasto, Korzenna oraz w powiecie tarnowskim, w gminach Ciężkowice, Gromnik, Tuchów, Ryglice, Pleśna, Tarnów. Na terenie gminy Ryglice zlokalizowany jest tylko jego mały fragment obszaru Natura 2000, który obejmuje wąską dolinę rzeki Białej wraz z doliną Szwedki do mostu w Bistuszowej. Biała Tarnowska jest rzeką górską, prawym dopływem Dunajca. Jej źródła znajdują się u podnóża wzgórza Lackowa (najwyższego szczytu Beskidu Niskiego, 997 m n.p.m.). Rzeka wpada do Dunajca w okolicy Tarnowa. Długość rzeki wynosi 101,8 km, jej wody zasilane są przez 32 potoki, w tym Szwedkę i Wątok. Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska obejmuje zasoby 4 typów chronionych siedlisk przyrodniczych:  pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków (3220),  zarośla wrześniowo-wierzbowe na żwirowiskach i kamieńcach górskich potoków Salici- Myricarietum – z przewagą wrześni (3240),  zarośla wierzbowe na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków Salici-Myricarietum – z przewagą wierzby (3240),  łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae oraz olsy źródliskowe (91E0). Ponadto w granicach ostoi stwierdzono także występowanie 5 gatunków zwierząt będących przedmiotem zainteresowania WE. Zaliczają się do nich 3 gatunki ryb: boleń pospolity Aspius aspius, brzanka Barbus carpathicus, łosoś szlachetny (pospolity) Salmo salar oraz kumak górski Bombina variegata i małż, skójka gruboskorupowa Unio crassus. Do głównych zagrożeń na przedmiotu obszaru zaliczono m.in. wydobywanie piasku i żwiru, regulowanie (prostowanie) koryt rzecznych, realizację projektów hydrotechnicznych, jazów, tam, inne formy dokonywania zmiany stosunków wodnych przez człowieka, zabudowę rozproszoną i inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem etc., ruch pojazdów zmotoryzowanych, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych i obiektów rekreacyjnych, ekspansję gatunków inwazyjnych takich jak: rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica, rdestowiec pośredni R. xbohemica, niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera, barszcz Sosnowskiego Heracleum sosnowskii oraz wycinkę lasów. Na zachowanie siedlisk łęgowych negatywnie wpływa również zniekształcenia składu gatunkowego warstwy roślin zielnych przez ekspansywną mozgę trzcinowatą Phalaris arundinacea (w miejscach odsłoniętych w wyniku likwidacji zarośli łęgowych), bądź też w wyniku nasadzeń niewłaściwych ekologicznie rodzimych gatunków drzew (lipa drobnolistna, olsza czarna, sosna) oraz sporadycznie obcych geograficznie: topoli balsamicznych czy dębu czerwonego. Do występujących tu zagrożeń zalicza się m.in. ponadto: zanieczyszczenie wód powierzchniowych, melioracja i osuszanie oraz nadmierny ruch turystyczny.

Dla Obszaru Biała Tarnowska obowiązuje plan zadań ochronnych zgodnie z Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia 10 maja 2017 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090. W dokumencie dokonano identyfikacji istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony obszaru

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 57 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Natura 2000, cele działań ochronnych i działania ochronne ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarów ich wdrażania. Do działań ochronnych dla obszaru Biała Tarnowska zaliczono m.in. utrzymanie jakości hydromorfologicznej rzek i potoków, utrzymanie naturalnego zróżnicowania substratu dennego, utrzymanie areału priorytetowego siedliska przyrodniczych 91E0 (łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso- incanae i olsy źródliskowe), utrzymanie miejsc rozrodu kumaka górskiego Bombina variegata, ograniczenie presji ryb drapieżnych i konkurencji ze strony ryb bentosożernych dla ochrony brzanki Barbus meridionalis i skójki gruboskorupowej Unio crassus, a ponadto: usuwanie obcych gatunków inwazyjnych roślin, usuwanie odpadów zgromadzonych na brzegach cieków oraz kształtowanie postaw społecznych. Do obszarów wskazanych do wdrażania działań ochronnych należy m.in. fragment ostoi znajdujący się w granicach gminy Ryglice. Dla terenu tego wskazano m.in. następujące działania: udrożnienie budowli, usuwanie odpadów i utrzymanie areału łęgów.

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Kokocz” położony jest w sołectwie Wola Lubecka, w północnej części gminy Ryglice, w pobliżu granicy z gminą Pilzno. Przedmiotem ochrony jest tutaj jest mozaika ekosystemów leśnych, nieleśnych i wodnych, zasiedlanych przez wiele cennych gatunków roślin i zwierząt (w tym gatunki chronione i zagrożone) oraz krajobrazu naturalnego i kulturowego, zasługujących na ochronę ze względu na ich walory widokowe, przyrodnicze i estetyczne. Wyróżniającym walorem florystycznym jest podawane z płatów tutejszych zbiorowisk leśnych obfite stanowisko rzadkiego i ściśle chronionego gatunku, jakim jest kłokoczka południowa Staphylea pinnata. Kłokoczka południowa jest krzewem objętym ochroną ścisłą. Należy ona ponadto do grupy gatunków, których nie dotyczą odstępstwa, o którym mowa w § 8 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 09 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014, poz. 1409) stanowiące, iż zakazy umyślnego niszczenia i uszkadzania gatunków chronionych oraz niszczenia ich siedlisk nie dotyczą wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli technologia prac uniemożliwia przestrzeganie tych zakazów. Kłokoczka południowa w wielu rejonach Polski została uznana ze silnie zagrożoną wyginięciem lub regionalnie wymarłą. Stanowisko na górze Kokocz jest również cenne z tego względu, że wypełnia lukę występowania gatunku w obrębie Karpat Polskich, a w szczególności na Pogórzu Ciężkowickim. W runie lasów położonych na zboczach góry Kokocz odnotowano także objętego ochroną częściową wawrzynka wilczełyko Daphne mezereum oraz kruszczyka szerokolistnego Epipactis helleborine i rdzawoczerwonego E. atrorubens. Na śródleśnych mokradłach istnieją ponadto stanowiska chronionych mszaków [1.2.17]. Na terenie Zespołu obowiązują zakazy zgodne z Uchwałą nr IX/55/11 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie ustanowienia Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Kokocz” na terenie Góry Kokocz w miejscowości Wola Lubecka.

Ponadto na obszarze gminy Ryglice zlokalizowanych jest 7 pomników przyrody ożywionej w postaci pojedynczych drzew. 3 dębów szypułkowych Quercus robur, 2 lip drobnolistnych Tilia cordata, jednej topoli osiki Populus tremula oraz graba pospolitego Carpinus betulus. Na szczególną uwagę wśród usytuowanych na terenie gminy pomników przyrody zasługuje grab pospolity o obwodzie pierśnicowym

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 58 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice zbliżającym się do 4 metrów, zaliczany do dziesięciu najstarszych i największych okazów tego gatunku rosnących w Polsce.

5.1.11. Powiązania przyrodnicze terenu z obszarami otaczającymi

O licznych powiązaniach przyrodniczych terenu gminy Ryglice z obszarami otaczającymi stanowi rzeźba terenu, budowa geologiczna, charakter zagospodarowania, a także występująca tu szata roślinna. Wymiana biologiczna między terenem opracowania a terenami przyległymi aktualnie jest możliwa praktycznie w każdym kierunku, za sprawą obszarów biologicznie czynnych, przede wszystkim terenów o charakterze leśnym i rolniczym. Swobodną migrację w pewnym stopniu ograniczać może zabudowa oraz drogi o znacznym natężeniu ruchu. Warto również wspomnieć, iż niektóre liniowe struktury antropogeniczne, takie jak pobocza dróg także umożliwiają w pewnym stopniu rozprzestrzenianie się (migrację) gatunków. Dotyczy to jednak głównie pospolitych i wiatrosiewnych gatunków roślin. Istotnymi łącznikami funkcjonalno-przestrzennymi z terenami przyległymi ze względu na ukształtowanie terenu, jak i występujące w ich rejonie siedliska i wykształcające się na ich zbiorowiska, są doliny cieków wodnych. Do powiązań przyrodniczych omawianego terenu z obszarami przyległymi należą również zalegające w podłożu piętra wodonośne. W granicach gminy Ryglice przebiega korytarz ekologiczny „Pogórze Ciężkowickie”, wchodzący w skład Korytarza Karpackiego (KK) o międzynarodowym charakterze. Pełni on funkcję szlaku migracji ssaków kopytnych i dużych drapieżników. Korytarz Karpacki, o łącznej powierzchni 3 448 km2, przebiega przez Bieszczady, Beskid Niski, Beskid Sądecki, Pieniny aż do Tatr. Na całej swojej długości łączy się z częściami Karpat leżącymi po stronie ukraińskiej i słowackiej. Łączy również ostoje Natura 2000, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu i parki krajobrazowe położone na terenie kraju. Ponadto na terenie gminy, zgodnie z danymi RDOŚ w Krakowie, wyznaczono lokalne korytarze migracji zwierząt. Utrzymanie szlaków migracji jest niezmiernie ważne dla zachowania różnorodności biologicznej i równowagi przyrodniczej.

5.2. Istniejące zagrożenia środowiska, a jego odporność na degradację i zdolność do samoregeneracji

Z problemem odporności środowiska na degradację wiąże się ściśle ocena jego zdolności do regeneracji. Zdolność do regeneracji najczęściej jest wyrażana długością czasu, jaki upływa między momentem ustania działania czynników odkształcających środowisko, a powrotem środowiska do stanu, który występował przed rozpoczęciem działania tych czynników. Uzupełniającym miernikiem jest różnica stanów środowiska w punkcie „początkowym” (przed oddziaływaniem) i końcowym („po regeneracji”) ponieważ środowisko rzadko wraca do stanu w pełni zgodnego ze stanem wyjściowym. Tempo regeneracji ekosystemu zależy od wielu czynników. Wpływa na nie między innymi charakter naturalnych siedlisk, które tu niegdyś występowały oraz stopień przekształcenia pierwotnego środowiska. Generalnie można stwierdzić, że im wyższa jest odporność środowiska, tym większe są także jego możliwości regeneracyjne. Lokalny stan środowiska na określonym obszarze kształtowany jest nie tylko przez czynniki miejscowe, ale także przez wypadkową powiązań z otoczeniem.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 59 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Przekształcenia powierzchni ziemi i gruntów

Na terenie gminy przekształcenia powierzchni ziemi i gruntów są związane przede wszystkim z rolniczym zagospodarowaniem obszaru i stopniowym rozwojem obszarów zabudowanych, które poprzedzone były odlesieniami, polegającymi na usuwaniu naturalnej roślinności terenu. Zabudowa wiąże się także m.in. z niwelacją powierzchni terenu pod obiekty kubaturowe, place oraz ciągi komunikacyjne, a co za tym idzie z degradacją gruntów. Oddziaływaniem związanym z przyrostem terenów zwartej zabudowy jest zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnych, co ogranicza możliwość infiltracji wód w głąb ziemi i równocześnie powoduje wzrost spływu wód deszczowych z terenów utwardzonych. Głównymi celami w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb są: - ochrona i wykorzystanie istniejących zasobów glebowych, - zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych. Natomiast do głównych kategorii zagrożeń prowadzących do degradacji gleb należą: - rozwój zabudowy - skażenie środowiska przyrodniczego - procesy erozyjne gleb. W granicach gminy Ryglice zagrożeniem związanym z przekształcaniem powierzchni ziemi i gruntów jest postępująca zabudowa, nierzadko rozproszona, która generuje konieczność realizacji dużej ilości dróg o nawierzchniach utwardzonych. Mimo utrzymującej się od kilku lat tendencji spadkowej liczby ludności w gminie, dalej utrzymuje się popyt na działki budowlane, m.in. ze względu na znaczne walory krajobrazowe tego terenu oraz zmiany jakościowe zamieszkania. Na omawianym obszarze do najważniejszych problemów środowiskowych o genezie naturalnej, a związanych z degradacją gleb należy degradacja powierzchni ziemi w postaci osuwisk. Powstają one zwłaszcza w następstwie intensywnych opadów atmosferycznych. Inwentaryzacja przeprowadzona na terenie gminy Ryglice wykazała, że znaczne tereny gminy narażone są na występowanie osuwisk. W przedstawionym do oceny dokumencie uwzględniono tereny osuwisk aktywnych ciągle, aktywnych okresowo, osuwisk nieaktywnych oraz tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi. Na gruntach rolnych położonych na terenach charakteryzujących się znacznym spadkiem uwidacznia się także erozja powierzchniowa i liniowa. Procesy te może ograniczyć stosowanie zabiegów

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 60 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice przeciwerozyjnych, takich jak stosowanie odpowiedniej agrotechniki i płodozmianu przeciwerozyjnego, zachowanie i rozwijanie zadrzewień śródpolnych, transformacja gruntów rolnych na leśne w przypadku spadków terenu powyżej 20-25° oraz gruntów ornych na trwałe użytki zielone przy spadku sięgającego 10-20°. Na terenie gminy Ryglice prowadzono badania gleb pokrywających użytki rolne pod kątem określenia w nich zawartości metali ciężkich i siarki. Na podstawie wyników tych analiz można wnioskować, że gleby występujące na użytkach rolnych obszaru gminy generalnie nie charakteryzują się podwyższoną zawartością metali ciężkich i siarki, co pozwala je zaklasyfikować do stopnia 0 – gleb niezanieczyszczonych, które mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej [1.2.17].

Zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenia powietrza powstają w sposób naturalny, wynikający z działalności samej przyrody i sztuczny, wskutek działalności człowieka. O ile naturalne źródła nie stanowią poważniejszego zagrożenia dla życia na ziemi, to źródła sztuczne są dużym zagrożeniem dla zdrowia człowieka i dla środowiska. Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza związanymi z działalnością człowieka są przede wszystkim przemysł, gospodarka komunalna i transport. Ocenę jakości powietrza na terenie Polski prowadzą Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska (zwane dalej WIOŚ), w przypadku Ryglic jest to WIOŚ w Krakowie. Ocena prowadzona jest na podstawie badań monitoringowych prowadzonych w siatce punktów pomiarowych zlokalizowanych na terenie całego województwa. Dodatkowo teren województwa został podzielony na trzy strefy obejmujące Aglomeracje Krakowską, miasto Tarnów oraz strefę małopolską. Gmina Ryglice ze względu na swoje położenie zliczona została do strefy małopolskiej. Klasyfikację stref wykonano dla każdego zanieczyszczenia oddzielnie, na podstawie najwyższych stężeń (tzn. występujących w najbardziej zanieczyszczonych rejonach) na obszarze aglomeracji lub innej strefy, dla kryterium ochrony zdrowia i kryterium ochrony roślin. Wartości dopuszczalne substancji w powietrzu zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku). Zgodnie z Raportem o stanie Środowiska, publikowanym corocznie przez WIOŚ w Krakowie dla wszystkich stref, ze względu na ochronę zdrowia jakość powietrza została zakwalifikowana do klasy C1. We wszystkich stanowiskach pomiarowych strefy stwierdzono przekroczenie dopuszczalnej wartości średniorocznej dla pyłu PM 2,5 (określonej na poziomie 25 μg/m3), w strefie przekroczone zostały również stężenia maksymalne określone dla pyłu PM10 oraz benzo(a)pirenu. Należy podkreślić, że na terenie samej gminy Ryglice brak jest punktów pomiarowych należących do sieci monitoringu WIOŚ. Najbliższy punkt pomiarowy zlokalizowany jest w miejscowości Tarnów i zaliczony jest do strefy Miasto Tarnów, a kolejny to stacja pomiarowa znajdująca się w miejscowości Szymbark. Natomiast w granicy gminy Ryglice dominuje zabudowa mieszkaniowa niejednokrotnie rozproszona. W obrębie gminy Ryglice brak jest większych zakładów przemysłowych mogących stanowić

1 klasa C-jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy przekraczały poziomy dopuszczalne lub docelowe,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 61 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

źródło uciążliwości dla terenów przyległych. Zanieczyszczenia przemysłowe mogą być jedynie nawiewane z terenów przyległych w tym z okresowo z rejonu Tarnowa czy Karkowa. Teren położony w granicach gminy Ryglice charakteryzuje urozmaicona rzeźbą terenu. Praktycznie cała powierzchnia gminy to ułożone południkowo pasy wzniesień z przepływającymi w dolinach ciekami, spływającymi do południkowej doliny rzeki Szwedki i Dolanki. Wzniesienia mają charakter typowy dla rzeźby pogórzy niskich, z rozległymi spłaszczonymi garbami i stokami nachylonymi pod kątem 5–10° z małym udziałem stoków o nachyleniu 10–20°. Większe przewyższenia i nachylenia terenu występują jedynie w południowej części gminy. Takie ukształtowanie terenu powoduje, że zabudowa w obrębie gminy nie koncentruje się jedynie w dolinach, ale rozciąga się również na wzniesienia. Ukształtowanie terenu wyznacza również kierunki spływu wiatru mające wpływ na przewietrzanie terenu. Biorąc pod uwagę lokalne warunki orograficzne oraz lokalizację zabudowy można stwierdzić, że teren gminy jest stosunkowo dobrze przewietrzany. Jedynie lokalnie, w obrębie zabudowanych dolin rzecznych mogą tworzyć się lokalne zastoiska powietrza. Biorąc pod uwagę fakt, iż znaczna część gminy ogrzewana jest w oparciu o indywidualne źródła ciepła (niejednokrotnie opalana paliwem stałym) mogą występować tu jedynie punktowo podwyższone stężenia zanieczyszczeń związanych tzw. niską emisją. Na pozostałych terenach gdzie masy powietrza spływają swobodnie zgodne z ukształtowaniem terenu niska emisja nie powoduje uciążliwości. Pomimo tgo gmina Ryglice podejmuje działania mające na celu ograniczenie wielkości emisji zanieczyszczeń. Została ona partnerem zintegrowanego projektu LIFE „Wdrażanie programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”, wdrażany jest również „Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego”. Reasumując, gmina Ryglice na tle całej strefy małopolskiej charakteryzuje się lepszymi warunkami aerosanitarnymi, wynikającymi z korzystniejszego przewietrzania oraz niskiej koncentracji zabudowy, w stosunku do pozostałej części strefy.

Zagrożenie hałasem

Hałasem można określić wszelkie niepożądane, dokuczliwe, uciążliwe, a nawet szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły zwierząt i człowieka. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Ochrona przed hałasem może polegać na ograniczaniu oddziaływania akustycznego zarówno w strefie emisji (powstawania) jak i imisji (odbioru) hałasu. Badania hałasu komunikacyjnego drogowego wykonuje się w oparciu o wytyczne określone w:  załączniku nr 2 do Zarządzenia nr 79 GIOŚ z dnia 22.12.1992 r. "Metody pomiarów hałasu zewnętrznego w środowisku" (BMŚ Warszawa 1992) ,  "Wskazówkach metodycznych opracowania planu akustycznego miasta średniej wielkości" BMŚ Warszawa 1998 ,  Instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej nr 310 "Metody sporządzania kompleksowych planów akustycznych miast i obszarów" Warszawa 1991.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 62 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Do pomiarów najczęściej stosuje się metodę pomiaru bezpośredniego, wykorzystując mierniki SVAN 912, Brüel & Kjar 2230 oraz SVAN 945. Równoważne poziomy dźwięku rejestruje się w odległości standardowej tj. 1 m od krawędzi drogi, na wysokości 1.2 m. W przypadku rejestracji hałasu na wysokości linii zabudowy mikrofon pomiarowy powinien znajdować się w odległości 1.5 m od elewacji budynków. Pomiary przeprowadza się w dni bez opadów atmosferycznych, w temperaturze otoczenia powyżej 5C, z założoną na mikrofon osłoną przeciwwietrzną. Pomiarom towarzyszy zbieranie danych uzupełniających, niezbędnych do oceny klimatu akustycznego. W szczególności są to pomiary natężenia ruchu, z uwzględnieniem rodzajów pojazdów, które podzielono na pojazdy osobowe, dostawcze, ciężkie, autobusy i jednoślady. Pomiary hałasu komunikacyjnego drogowego wykonuje się najczęściej w dwóch etapach. Na terenie gminy Ryglice nie były prowadzone szczegółowe badania natężenia hałasu pochodzącego od komunikacji drogowej.

Stan jakościowy wód powierzchniowych

Na terenie gminy Ryglice według programu Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa małopolskiego na lata 2016-2020 nie ma zlokalizowanych punktów kontroli jakości wód powierzchniowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie. Wśród jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) występujących w granicach gminy Ryglice tylko 3 są objęte monitoringiem, a punkty pomiarowe zlokalizowane są poza jej granicami. Są nimi:  JCWP o nazwie „Szwedka” z punktem pomiarowym zlokalizowanym w Tuchowie (na zachód od grani administracyjnych gminy Ryglice);  JCWP o nazwie „Wątok” z punktem pomiarowym zlokalizowanym na terenie Tarnowa,  JCWP o nazwie „Biała od Rostówki do ujścia” z punktem pomiarowym zlokalizowanym w Tarnowie. Zgodnie z przeprowadzoną przez WIOŚ w Krakowie Delegatura w Tarnowie oceną stanu Jednolitych Części Wód Powierzchniowych w roku 2016 [WIOŚ KRAKÓW] Jednolita Część Wód Powierzchniowych (JCWP) „Szwedka” wykazała umiarkowany stan ekologiczny, a stan chemiczny JCWP „Brennica” określony był jako dobry. Jej stan badano w punkcie pomiarowym przy ujściu do Białej w Tuchowie. Stan jakości Jednolitej Części Wód Powierzchniowych (JCWP) „Wątok” został określony w punkcie pomiarowym w Tarnowie. Potencjał ekologiczny tej Jednolitej Części Wód Powierzchniowych określony został jako słaby, a stan chemiczny poniżej dobrego z uwagi na przekroczenie stężeń benzo(a)pirenu. Jednolita Część Wód Powierzchniowych (JCWP) „Biała od Rostówki do ujścia” wykazała słaby stan ekologiczny, a stan chemiczny JCWP” określony był jako poniżej dobrego z uwagi na przekroczenie stężeń benzo(a)pirenu. Jej stan badano w punkcie pomiarowym w Tarnowie. Pozostałe JCWP czyli „Karwodrzanka”, „Dulcza”, „Jodłówka”, „Olszynka” i „Rostówka” nie zostały objęte zakresem Państwowego Monitoringu Środowiska do roku 2020. Mimo tego, iż wyżej wymienione JCWP nie zostały objęte badaniami uzyskały odstępstwo od osiągnięcia dobrego stanu środowiskowego. W rozporządzeniu nie zidentyfikowano powodu podając

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 63 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice nierozpoznaną presję antropogeniczną mogącą być przyczyną, przez którą wspomniane wyżej jednolite części nie osiągnęły dobrego stanu ekologicznego.

Promieniowanie niejonizujące

Promieniowaniem niejonizującym określa się takie promieniowanie, którego energia oddziałuje na każde ciało materialne (w tym także na ciało człowieka) nie powodując w nim procesu jonizacji. Związane jest ono ściśle ze zmianami pola elektromagnetycznego. Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, medyczne urządzenia diagnostyczne i terapeutyczne, urządzenia przemysłowe i gospodarstwa domowego oraz systemy przesyłowe energii elektrycznej. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają urządzenia radiokomunikacji rozsiewczej: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz telefonii komórkowej. Emitują one do środowiska fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości od 0,1–300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz. Zagrożenie promieniowaniem niejonizującym może być stosunkowo łatwo wyeliminowane lub ograniczone poprzez zapewnienie odpowiedniej separacji przestrzennej człowieka od pól przekraczających określone wartości graniczne. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883) określa dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową wartość składowej elektrycznej 1kV/m i składowej magnetycznej 60A/m dla pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz. Dla pozostałych terenów, na których przebywanie ludności jest dozwolone bez ograniczeń wyżej wymienione rozporządzenie określa dla pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz wartość składowej elektrycznej w wysokości 10 kV/m, natomiast składowej magnetycznej w wysokości 60 A/m. Dla pól elektromagnetycznych w zakresie częstotliwości 300 MHz do 300 GHz (zakres częstotliwości sieci GSM) dopuszczalna wartość składowej elektrycznej wynosi 7 kV/m, natomiast gęstość mocy 0,1 W/m2. Na terenie gminy Ryglice energia elektryczna rozprowadzana jest za pomocą sieci średniego i niskiego napięcia. Źródłem promieniowania niejonizującego mogą być również stacje bazowe telefonii komórkowej. Na przedmiotowym terenie zlokalizowane są dwie takie stacje, które usytuowane są w Ryglicach i Kowalowej

Przekształcenia biocenoz

Przekształcenia biocenoz przejawiają się w przeobrażeniach szaty roślinnej oraz zmianach w składzie gatunkowym zwierząt i są najczęściej wynikiem ingerencji człowieka w określone siedlisko przyrodnicze. Na terenie kraju, w tym również w granicach przedmiotowego terenu, trwają one, z różnym nasileniem od stuleci. Zmiany te najczęściej mają bezpośredni związek z zajmowaniem kolejnych powierzchni naturalnych siedlisk przyrodniczych. W odniesieniu do terenu położonego w granicach gminy Ryglice

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 64 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice zjawisko to dotyczyło przede wszystkim odlesiania w celu pozyskania drewna, uzyskania przestrzeni pod użytkowanie rolnicze i zabudowę. Ponadto do widocznych zmian na poziomie szaty roślinnej należy jej synantropizacja, w tym rozprzestrzenianie się gatunków obcych geograficznie, z których część wykazuje inwazyjność, zwiększanie udziału przez rodzime gatunki ekspansywne. Zazwyczaj w miejscach podlegających presji antropogenicznej dochodzi do ustępowania części gatunków. Uproszczeniu ulegają także zależności oraz powiązania ekologiczne. Zagrożeniem dla właściwego funkcjonowania ekosystemów i jego części składowych jest również fragmentacja siedlisk w wyniku nadmiernego rozpraszania zabudowy oraz budowy ciągów komunikacyjnych, zwłaszcza tych przebiegających przez obszary biologicznie czynne. Antropogeniczne zmiany siedliskowe pociągają za sobą zmiany nie tylko w szacie roślinnej, ale również w składzie gatunkowym innych komponentów biocenoz, w tym fauny i mykobioty. Cały obszar gminy objęty jest obszarowymi formami ochrony przyrody i w związku z tym obowiązują na ich terenie stosowne regulacje prawne, mające chronić cenne elementy środowiska. W odniesieniu do obszarów chronionych zdefiniowano także zagrożenia, w tym te związane z działalnością człowieka. Do najpoważniejszych zagrożeń należą: nadmierna penetracja turystyczna, intensywna gospodarka leśna, rozjeżdżanie ciężkim sprzętem, pobór materiału rzecznego oraz umocnienia brzegów cieków wodnych oraz wkraczanie gatunków inwazyjnych i lokalnie wysychanie zbiorników wodnych będących miejscami rozrodu płazów. Podsumowując należy stwierdzić, że w wielu miejscach na terenie gminy w wyniku przeobrażeń środowiska przyrodniczego oraz ciągłej presji ze strony człowieka prawdopodobieństwo samoistnego powrotu lokalnego środowiska (bez pomocy człowieka) do stanu pierwotnego jest znikome. Przywrócenie pierwotnego stanu i wartości środowiska, o ile w ogóle jest możliwe, wymagałoby ukierunkowanych, a czasami nie uzasadnionych działań ze strony człowieka, polegających np. na zalesieniu terenów rolnych.

5.3. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego Studium… .

Podlegający ocenie projekt Studium... wprowadza szereg ustaleń mających na celu uporządkowanie stanu planistycznego (polityki przestrzennej) gminy Ryglice. Ma temu służyć m.in. jednoznaczne wskazanie terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów wyłączonych spod zabudowy poprzez dokonanie podziału na obszary niezurbanizowane i zurbanizowane. Do obszarów niezurbanizowanych zaliczono w dokumencie zwarte kompleksy lasów i gruntów rolnych wraz z enklawami terenów o innych przeznaczeniach i sposobach zagospodarowania, wskazane na rysunku Studium … i oznaczone symbolami R1, R2, W1, W2, Z1, L1. Studium wskazuje także potrzebę zachowania w skali gminy charakterystycznego układu terenów zieleni, obejmującego tereny rolne z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu (R1), tereny lasów (L1), tereny zieleni nieurządzonej (Z1), tereny zieleni urządzonej (Z3), tereny wód powierzchniowych płynących (W1), tereny wód powierzchniowych stojących (W2) tworzące wraz z pozostałymi, niewyznaczonymi jako tereny studium zadrzewieniami, zakrzewieniami, zielenią przywodną oraz ze ścieżkami pieszymi i rowerowymi, szlakami turystycznymi obszar przestrzeni zieleni.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 65 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Przedstawiony do oceny projekt Studium … w większości przypadków utrwala już istniejące przekształcenia środowiska przyrodniczego. Przewidziano także poszerzenie terenów zabudowy m.in. kosztem powierzchni biologicznie czynnych. Założenia takie wypływają z uwarunkowań demograficzno- społecznych gminy. Przeprowadzony bilans wskazał, iż potrzeby gminy Ryglice w zakresie zapotrzebowania na podstawowe funkcje mieszkaniowe, produkcyjne i usługowe powinny zostać zwiększone o co najmniej 50%, zastrzegając jednocześnie, iż wzrost zapotrzebowania na nowe tereny powiązany jest przede wszystkim z kierunkami rozwoju przestrzeni produkcyjno-usługowych oraz ze zmianą jakościową zamieszkania, a w mniejszym stopniu z potrzebami demograficznymi. Powszechną tendencją jaką można zaobserwować w graniach gminy Ryglice jest rozwój obszarów zabudowy, w tym nierzadko zabudowy rozproszonej. Do niekorzystnych skutków tego zjawiska, oprócz zajmowania powierzchni biologicznie czynnych i zmian w krajobrazie, zalicza się także m.in. konieczność realizacji dużej ilości dróg o nawierzchniach utwardzonych oraz uzbrojenie terenu. W przypadku braku realizacji ustaleń Studium … możliwa będzie sytuacja, w której na przedmiotowym obszarze zabudowa będzie rozwijała się w sposób przypadkowy i nieukierunkowany, w oderwaniu od uwarunkowań środowiskowych. Może to się wiązać między innymi z fragmentacją cennych siedlisk przyrodniczych, zmianą warunków krajobrazowych, likwidacją pokrywy roślinnej, degradacją gruntu czy zawężaniem lub wręcz przecinaniem szlaków migracji. Niekorzystnym z punktu widzenia ochrony przyrody oraz walorów krajobrazowych zjawiskiem byłoby zwłaszcza rozpraszanie zabudowy, poprzez wprowadzanie nowych terenów zainwestowanych w oderwaniu od obszarów zwartej zabudowy. Brak realizacji ustaleń zawartych w Studium … skutkować także będzie ograniczeniem możliwości zrealizowania celów związanych z rozwojem gminy, przyjętych m.in. w jej strategii rozwoju.

6. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

6.1. Formy ochrony prawnej

6.1.1. Lasy ochronne

Lasy ochronne to obszary leśne podlegające ochronie ze względu na pełnione funkcje, określone w Ustawie o lasach [1.2.4]. Grunty leśne w gminie Ryglice zajmują powierzchnię 3 022 ha, co daje lesistość gminy na poziomie 26,9% (GUS, 2016). Grunty leśne prywatne stanowią ok. 56,4%, a publiczne 43,7%. Wśród lasów publicznych występujących na terenie gminy i stanowiących własność Skarbu Państwa 98,2% znajduje się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwa Gromnik. Lasy nadleśnictwa Gromnik są lasami wielofunkcyjnymi, z czego 98,7% zajmują lasy ochronne, a pozostałe 1,3% rezerwaty. Z funkcji pozaprodukcyjnych lasów usytuowanych na obszarze gminy Ryglice największe znaczenie ma wodochronność i glebochronność, które wynikają z położenia gminy na terenach wyżynnych i górskich oraz ukształtowania terenu. W oparciu o kryteria opisane w dokumencie Forest Stewardship Council (FSC) na terenie gminy wyznaczono lasy o szczególnych wartościach przyrodniczych (High Conservation Value Forests - HCVF):

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 66 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

 lasy glebochronne,  lasy skrajnie rzadkie i ginące w obrębie leśnictwa Zalasowa,  ekosystemy rzadkie i zagrożone w skali Europy w obrębie leśnictwa Zalasowa. Ze względu na duże walory przyrodnicze i krajobrazowe lasy na terenie gminy Ryglice spełniają również funkcje turystyczne i dydaktyczne. Głównymi gatunkami lasotwórczymi są: buk pospolity, jodła zwyczajna, sosna zwyczajna, dąb szypułkowy, pozostałe to: m.in. brzoza brodawkowata, grab pospolity, jesion zwyczajny, klon jawor, świerk pospolity, lipy drobnolistna i szerokolistna. Wskazanym jest dopuszczenie zwiększenia lesistości, szczególnie w oparciu o nieużytki oraz ochrona istniejących i wprowadzanie nowych zadrzewień śródpolnych oraz przywodnych. Projekt Studium… przedłożony do oceny przewiduje zachowanie w dotychczasowym użytkowaniu zdecydowaną część tereny lasów, w tym wszystkie lasy ochronne.

6.1.2. Zasoby wodne

Zasoby wodne podlegają ochronie na mocy ustawy Prawo wodne [1.2.6]. Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Ochronie podlegają między innymi wody podziemne i obszary ich zasilania. Ochrona ta polega na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania oraz na utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód. Z uwagi na ustalenia służące ochronie wód powierzchniowych i podziemnych realizacja projektu Studium… należy stwierdzić, iż przyjęcie ustaleń zawartych w tym dokumencie nie przyczyni się do znaczącego pogorszenia się ich stanu. Przy zachowaniu wprowadzonych do dokumentu ustaleń i ograniczeń wynikających z przepisów odrębnych, nie zaistnieje zagrożenie dla osiągnięcia celów środowiskowych wyznaczonych dla jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych.

6.1.3. Złoża kopalin

Udokumentowane złoża kopalin podlegają ochronie na mocy ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze [1.2.7]. W granicach gminy Ryglice występuje złoże piaskowca rozpoznane szczegółowo „Wola Lubecka”, podlegające ochronie na mocy wspomnianej wyżej ustawy. Charakterystyka złoża została przedstawiona w rozdziale 5.1.3 niniejszej prognozy. Przedmiotowe złoże wskazane zostało w projekcie Studium … Na terenie gminy Ryglice nie prowadzi się eksploatacji kopalin.

6.1.4. Klimat akustyczny oraz promieniowanie niejonizujące

Klimat akustyczny podlega ochronie na mocy rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu [1.2.8]. W ramach ustaleń projektu Studium… przewiduje się wprowadzenie jednostek urbanistycznych, które zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem będą podlegały ochronie akustycznej. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku dla poszczególnych obszarów zostały przestawione w poniższej tabeli.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 67 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Tab. 7. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne wyrażone wskaźnikami LDWN i LN, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. 2014 Nr 0 poz.112)

Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku A w dB

Pozostałe obiekty i działalność będąca Drogi lub linie kolejowe źródłem hałasu

L.p. Rodzaj terenu LDWN* LN** LDWN* LN**

przedział czasu przedział czasu przedział czasu przedział czasu odniesienia równy odniesienia równy odniesienia równy odniesienia równy wszystkim dobom w wszystkim porom wszystkim dobom w wszystkim porom roku nocy roku nocy a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub 1 64 59 50 40 czasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy 2 68 59 55 45 zagrodowej c) Tereny rekreacyjno- wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo- usługowe Tereny w strefie 3 śródmiejskiej miast powyżej 70 65 55 45 100tys. mieszkańców

* LDWN oznacza średnioroczny poziom hałasu w ciągu całej doby

** LN oznacza średnioroczny poziom hałasu w ciągu wszystkich nocy

W przedstawionym do ceny studium W Studium … nie wskazuje się działań dla ochrony środowiska przed hałasem. Zapisy w celu zminimalizowania powyższego odziaływania powinny być uwzględnione podczas opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium … w granicach gminy Ryglice w pierwszej kolejności powinny być opracowywane plany dla obszarów, dla których studium wskazuje nowe tereny zabudowy mieszkaniowej, usługowej i usługowo- produkcyjnej, w tym wymagające uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz gruntów leśnych na cele nieleśne, w szczególności dla terenów, które wymagają ustalenia nowych zasad obsługi komunikacyjnej.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 68 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

6.1.5. Grunty rolne i leśne

Grunty rolne i leśne podlegają ochronie z mocy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych [1.2.5]. Lokalnie fragmenty gruntów użytkowanych w chwili obecnej w ramach gospodarki rolnej i na cele leśne zostały wskazane w ocenianym projekcie studium do przekształcenia w tereny zabudowy, co przyczyni się do zmiany struktury użytkowania tych terenów. Przekształcenie takie wymagać będzie w pierwszej kolejności uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz gruntów leśnych na cele nieleśne zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem (art. 7 Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych).

6.1.6. Walory krajobrazowe

Walory krajobrazowe podlegają ochronie na mocy ustawy o ochronie przyrody [1.2.3]. Walory krajobrazowe, rozumiane jako wartości ekologiczne, estetyczne i kulturowe terenu oraz związanych z nim elementów przyrodniczych, ukształtowane przez siły przyrody lub w wyniku działalności człowieka, podlegają ochronie bez względu na to, czy są objęte szczególnymi formami ochrony przyrody. Obszar objęty niniejszą prognozą wyróżnia się znaczącymi walorami krajobrazowymi, co omówiono szczegółowo w rozdziale 5.1.9. Należy się liczyć z faktem, że wraz z realizacją ustaleń planu na przedmiotowym terenie dojdzie do pewnych lokalnych zmian krajobrazowych, polegających przede wszystkim na wprowadzaniu zabudowy na terenach biologicznie czynnych. Z drugiej strony należy podkreślić, iż w przedstawionym do oceny projekcie Studium … wprowadzono szereg zapisów chroniących walory krajobrazowe gminy, uwzględniono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, jak również zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego. Uwzględniono także zakazy obowiązujące na obszarach chronionych w kwestii ochrony walorów krajobrazowych.

6.1.7. Obszary chronione i pomniki przyrody

W przedstawionym do oceny projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wskazuje się obszarowe i punktowe formy ochrony przyrody położone w granicach gminy Ryglice. Zaliczają się do nich: 1) Park Krajobrazowy Pasma Brzanki, 2) Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego, 3) Obszar Natura 2000 – Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk „Biała Tarnowska” (PLB 120090), 4) Obszar Natura 2000 – Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk „Ostoja w Paśmie Brzanki” (PLH 120047), 5) Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Kokocz”, 6) pomniki przyrody ożywionej.

Wymienione powyżej obiekty chronione zostały opisane w rozdziale 5.1.10 niniejszej prognozy.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 69 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Obiekty chronione w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody zostały wskazane w przedstawionym do oceny Studium … Zgodnie z zapisami dokumentu ochrona powyższych obiektów odbywać się będzie w oparciu o zapisy Ustawy o ochronie przyrody oraz innych dokumentów, w tym w szczególności: - w Parku Krajobrazowym Pasma Brzanki zgodnie z Uchwałą nr XXXV/535/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki (Dz. U. Woj. Mał. z 2017 roku poz. 3205), - w Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego zgodnie z Uchwałą nr XLVIII/754/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 kwietnia 2018 roku w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego w części położonej w Województwie Małopolskim (Dz. U. Woj. Mał. z 2018 roku poz. 3524), - w Zespole Przyrodniczo-Krajobrazowym „Kokocz” zgodnie z Uchwałą nr IX/55/11 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie ustanowienia Zespołu Przyrodniczo- Krajobrazowego „Kokocz” na terenie Góry Kokocz, w miejscowości Wola Lubecka.

Zgodnie z wymienionym powyżej dokumentami ustala się zasady ochrony przyrody poszczególnych obiektów.

Na obszarze Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki, zgodnie z Uchwałą nr XXXV/535/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 roku w sprawie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki (Dz. U. Woj. Mał. z 2017 roku poz. 3205), ustala się następujące szczególne cele ochrony: 1. Ochrona wartości przyrodniczych: a) zachowanie zbiorowisk leśnych, ze szczególnym uwzględnieniem buczyny karpackiej, w tym chronionych i rzadkich roślin, grzybów i zwierząt, b) zachowanie unikalnych form geologicznych, głównie wychodni i odsłonięć warstw skalnych, c) zachowanie korytarzy ekologicznych. 2. Ochrona wartości kulturowych i historycznych: a) wspieranie działań zmierzających do zachowania zabytkowej architektury sakralnej oraz miejsc pamięci narodowej, b) popieranie rodzimej twórczości ludowej. 3. Ochrona walorów krajobrazowych: a) zachowanie charakterystycznego krajobrazu rolno-leśnego, b) zachowanie obszarów źródliskowych oraz malowniczych odcinków rzek i potoków o przełomowym charakterze, w szczególności Białej i Rostówki, c) zachowanie punktów i ciągów widokowych.

Ponadto na terenie Parku zakazuje się:

1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. 2016 poz. 353 z późn. zm.),

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 70 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej, 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych, 4) pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów, 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości: a) 100 m od linii brzegów rzeki Biała, b) 15 m od linii brzegów rzeki Rostówka, c) 15 m od linii brzegów rzeki Szwedka w granicach administracyjnych miejscowości Bistuszowa - z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej, 8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych, 9) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych, 10) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową, 11) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych, 12) organizowania rajdów motorowych i samochodowych.

Zakaz, o którym mowa w pkt 1 nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko dla których przeprowadzona procedura oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę i krajobraz Parku lub dla których Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie nie stwierdził konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Zakaz, o którym mowa w pkt 3 nie dotyczy: a) wycinania drzew i krzewów pod warunkiem zachowania funkcji przyrodniczej zadrzewień; b) wycinania drzew i krzewów gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia; c) wycinania drzew i krzewów owocowych w sadach i uprawach.

Zakaz, o którym mowa w pkt 5 nie dotyczy wykonywania prac związanych z robotami budowlanymi dopuszczonymi do realizacji przez właściwe organy na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2016 poz. 290 z późn. zm.) na terenach: a) przeznaczonych pod zabudowę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dniu

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 71 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

wejścia w życie niniejszej uchwały – w zakresie, w jakim budowa ta została jednoznacznie dopuszczona w tych aktach prawnych; b) na których w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały funkcjonowały w obrocie prawnym ostateczne decyzje o warunkach zabudowy – do czasu wykonania na ich podstawie inwestycji lub utraty mocy obowiązującej tych decyzji. Zakaz, o którym mowa w pkt 7: a) nie dotyczy odbudowy, rozbudowy, nadbudowy obiektów budowlanych istniejących w dniu wejścia w życie uchwały; b) nie dotyczy budowy kładek lub mostów na rzekach Biała, Rostówka i Szwedka przeznaczonych na cele dojazdów do posesji wraz z towarzyszącą im infrastrukturą; c) nie dotyczy obszarów, co do których: - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujące w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały dopuszczają budowę nowych obiektów budowlanych - w zakresie, w jakim budowa ta została jednoznacznie dopuszczona w tych aktach prawnych; - w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały funkcjonowały w obrocie prawnym ostateczne decyzje o warunkach zabudowy – do czasu wykonania na ich podstawie inwestycji lub utraty mocy obowiązującej tych decyzji.

Zakaz, o którym mowa w pkt 12 nie dotyczy dróg publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. 2016 poz. 1440 z późn. zm.)

Dla części Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego położonego na terenie województwa małopolskiego uchwalono, zgodnie z Uchwałą nr XLVIII/754/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 kwietnia 2018 roku w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego w części położonej w Województwie Małopolskim, wprowadza się następujące zapisy:

1. Na Obszarze wprowadza się ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów, w celu zachowania ich trwałości oraz zwiększania różnorodności biologicznej.

2. Ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów leśnych obejmują:

1) utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych; 2) sprzyjanie tworzeniu zwartych kompleksów leśnych; 3) ochrona i odtwarzanie stref ekotonowych, celem zwiększenia bioróżnorodności; 4) utrzymywanie i odtwarzanie ciągłości i drożności leśnych korytarzy ekologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości migracji dużych ssaków i ptaków; 5) zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej i nie przeznaczonych na inne cele, z wyłączeniem terenów, na których występują nieleśne siedliska przyrodnicze podlegające ochronie, siedliska rzadkich i chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt związanych z ekosystemami nieleśnymi, a także miejsca pełniące funkcje punktów i ciągów widokowych na terenach o dużych wartościach krajobrazowych;

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 72 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

6) pozostawianie drzew o charakterze pomnikowym, drzew dziuplastych, części drzew obumarłych, aż do całkowitego ich rozkładu; 7) zachowanie śródleśnych cieków, mokradeł, polan, torfowisk, wrzosowisk, muraw kserotermicznych i piaskowych oraz polan o wysokiej bioróżnorodności; 8) utrzymanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych dla zachowania siedlisk wilgotnych i bagiennych; 9) zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 10) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów.

3. Ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów nieleśnych obejmują:

1) przeciwdziałanie procesom zarastania łąk i pastwisk cennych ze względów przyrodniczych i krajobrazowych; 2) zachowanie śródpolnych torfowisk, obszarów wodno-błotnych, oczek wodnych wraz z pasem roślinności stanowiącej ich obudowę biologiczną oraz obszarów źródliskowych cieków; 3) kształtowanie zróżnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez zachowanie mozaiki pól uprawnych, miedz, płatów wieloletnich ziołorośli, a także ochronę istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych; 4) prowadzenie zabiegów agrotechnicznych z uwzględnieniem wymogów zbiorowisk roślinnych i zasiedlających je gatunków fauny, zwłaszcza ptaków (odpowiednie terminy, częstość i techniki koszenia); 5) utrzymanie poziomu wód gruntowych odpowiedniego dla zachowania bioróżnorodności; 6) zachowanie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych; 7) zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 8) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. 4. Ustalenia w zakresie czynnej ochrony ekosystemów wodnych obejmują: 1) zachowanie śródleśnych zbiorników wód powierzchniowych wraz z ich naturalną obudową biologiczną; 2) utrzymanie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych, a także wokół naturalnych zbiorników wodnych, w tym starorzeczy i oczek wodnych, w postaci pasów szuwarów, zakrzewień i zadrzewień, jako naturalnej obudowy biologicznej, celem zwiększenia bioróżnorodności oraz ograniczenia spływu substancji biogennych; 3) prowadzenie prac regulacyjnych cieków wodnych tylko w zakresie niezbędnym dla ochrony przeciwpowodziowej i w oparciu o „Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich”; 4) zwiększanie retencji wodnej, odtwarzania funkcji obszarów źródliskowych o dużych zdolnościach retencyjnych; 5) utrzymywanie i odtwarzanie ciągłości i drożności korytarzy ekologicznych opartych o ekosystemy wodne, celem zachowania dróg migracji gatunków; 6) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów.

Zgodnie § 3 powyższego dokumentu na Obszarze wprowadza się następujące zakazy:

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 73 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; 2) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; 3) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów; 4) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych 5) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 6) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości: a) 50 m od linii brzegów rzek Dunajec i Biała; b) 15 m od linii brzegów rzek Siemiechowianka (Siemiechówka), Brzozowianka, Paleśnianka, Szwedka; c) 10 m od linii brzegów pozostałych rzek i naturalnych zbiorników wodnych - z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej.

2. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała brak negatywnego wpływu na ochronę przyrody i ochronę krajobrazu obszaru chronionego krajobrazu lub dla których Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie nie stwierdził konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

3. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 nie dotyczy:

1) wycinania drzew i krzewów pod warunkiem zachowania funkcji przyrodniczej i krajobrazowej zadrzewień; 2) wycinania drzew i krzewów gatunków obcego pochodzenia; 3) wycinania drzew i krzewów owocowych w sadach i uprawach.

4. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 nie dotyczy:

1) wydobywania kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów z wód w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych, wykonywanych w ramach obowiązków właściciela wód, o których mowa w art. 394 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. 2017 poz. 1566 z późn. zm.); 2) terenów objętych koncesjami na wydobywanie kopalin ze złóż wydanymi na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. 2017 poz. 2126 z późn. zm.);

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 74 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

3) terenów przeznaczonych na cele wydobywania skał i minerałów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, obowiązujących w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały; 4) terenów przeznaczonych na cele wydobywania skał i minerałów w uchwalonych po dniu wejścia w życie powyższej uchwały miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, dla których przeprowadzona procedura strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę Obszaru; 5) wydobywania z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, realizowanego w ramach szczególnego korzystania z wód na podstawie art. 34 i art. 389 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. 2017 poz. 1566 z późn. zm.), jeśli wynika ono z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia swobodnego spływu wód oraz lodów, po uzgodnieniu z właścicielem wody niezbędnego zakresu wydobycia.

5. Zakazy, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 2, 4, 5 nie dotyczą:

1) wykonywania koniecznych prac bezpośrednio związanych z robotami budowlanymi dopuszczonymi do realizacji na Obszarze przez właściwe organy na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2017 poz. 1332 z późn. zm.): a) na terenach przeznaczonych pod zabudowę w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; b) poprzedzonymi ostatecznymi decyzjami o warunkach zabudowy; 2) działań związanych z eksploatacją złóż kopalin zgodnie z koncesjami na wydobywanie kopalin ze złóż wydanymi na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. 2017 poz. 2126 z późn. zm.).

6. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 7:

1) nie dotyczy odbudowy, rozbudowy, nadbudowy obiektów budowlanych istniejących lub posiadających prawomocne decyzje budowlane w dniu wejścia w życie uchwały; 2) nie dotyczy budowy dróg wewnętrznych, kładek lub mostów na rzekach, przeznaczonych na cele dojazdu do posesji wraz z towarzyszącą im infrastrukturą; 3) nie dotyczy obiektów małej architektury w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2017 poz. 1332 z późn. zm.); 4) nie dotyczy obszarów, co do których: a) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujące w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały dopuszczają budowę nowych obiektów budowlanych – w zakresie, w jakim budowa ta została dopuszczona w tych aktach prawnych; b) w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały funkcjonowały w obrocie prawnym ostateczne decyzje o warunkach zabudowy na warunkach określonych w tej decyzji – do czasu wykonania na ich podstawie inwestycji lub utraty mocy obowiązującej tych decyzji.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 75 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Zgodnie z Uchwałą nr IX/55/11 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie ustanowienia Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Kokocz” na terenie Góry Kokocz w miejscowości Wola Lubecka na obszarze Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Kokocz zabrania się: 1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obszaru;

2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;

3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;

4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej wodnej lub rybackiej;

5) zmiany sposobu użytkowania ziemi;

6) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;

7) wydobywania do celów gospodarczych skał w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;

8) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną rybacką i łowiecką;

9) umieszczania tablic reklamowych.

2. Zakazy o których mowa w ust.1 nie dotyczą:

1) prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;

2) realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;

3) zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;

4) likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia akcji ratowniczych.

Obszarowe formy ochrony przyrody (w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody) obejmują swoim zasięgiem teren całej gminy Ryglice. Wprowadzanie nowych terenów inwestycyjnych w granicach gminy wiąże się w związku z powyższym każdorazowo z koniecznością zabudowy terenów w obszarach chronionych. Należy podkreślić, że po części wyznaczenie w studium nowych terenów zabudowy wynika z zapisów obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (sołectwo Uniszowa) lub ma związek z funkcjonującymi w obrocie prawnym decyzji o warunkach zabudowy. Dla sytuacji tych przewidziano odstępstwa od zakazów przyjętych w dokumentach regulujących zasady ochrony poszczególnych obszarów chronionych.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 76 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W przedstawionym do oceny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice uwzględniono położone w jej granicach obiekty chronione oraz wskazano dokumenty regulujące zasady ich ochrony. Ponadto do Studium … wprowadzono szereg zapisów służących ochronie przyrody. Do takich zapisów zalicza się utrzymanie w dotychczasowym użytkowaniu terenów leśnych oraz wyznaczanie terenów rolnych z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu (R1). Wraz z terenami lasów (L1), terenami zieleni nieurządzonej (Z1), zieleni urządzonej (Z3), terenami wód powierzchniowych płynących (W1) i wód powierzchniowych stojących (W2) oraz pozostałymi, niewyznaczonymi obszarami biologicznie czynnymi, składać się one będą na obszar przestrzeni zieleni. Wprowadzenie do kierunków zagospodarowania takiego obszaru winno umożliwić zachowanie ciągłości powiązań ekologicznych w obrębie gminy oraz pomiędzy jej terenem a obszarami sąsiednimi, m.in. poprzez utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych oraz ochronę cieków jako ważnych korytarzy migracji. W Studium … umieszczono także bardziej szczegółowe zapisy dotyczące ochrony szaty roślinnej na terenie gminy. Zgodnie z dokumentem ochrona ta winna być realizowana przede wszystkim w granicach lasów, terenów zadrzewionych (zbiorowisk lasopodobnych), położonych w dolinach cieków wodnych i nad zbiornikami wodnymi, z uwzględnieniem uzupełniania fragmentów zieleni wysokiej w dolinach cieków wodnych oraz urządzania nowych zadrzewień w układzie „wyspowym” lub „pasmowym” z dostosowaniem składu gatunkowego drzew i krzewów do warunków siedliskowo- glebowych. Zgodnie z zapisami projektowanego studium, w odniesieniu do systemu wód oraz przyległych doń terenów zieleni przywodnej należy dążyć do ochrony cieków i zieleni przywodnej, natomiast w granicach terenów rolniczych celem powinna być ochrona istniejącej zieleni wysokiej (leśnej i śródpolnej) oraz istniejących okazów zieleni (pojedynczych, grup lub alei) oraz wprowadzanie nowej zieleni śródpolnej.

W zapisach Studium … uwzględniono wskazane dla poszczególnych obszarów strefy wolne od zabudowy wyznaczone w określonej odległości od cieków wodnych, zgodne z zapisami Uchwały nr XLVIII/754/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 kwietnia 2018 roku w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego w części położonej w Województwie Małopolskim oraz Uchwałą nr XLVIII/754/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 kwietnia 2018 roku w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego w części położonej w Województwie Małopolskim. W przedstawionym do oceny projekcie sukzp uwzględniono także odstępstwa od zakazów zamieszczone w powyższych dokumentach, takie jak rozbudowa obiektów budowlanych istniejących lub posiadających prawomocne decyzje budowlane w dniu wejścia w życie uchwały. Przedstawiony do oceny projekt Studium ... uwzględnia także zapisy planu zadań ochronnych dla Obszaru Biała Tarnowska w kwestii utrzymania areału siedliska przyrodniczych *91E0 (łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe i olsy źródliskowe) oraz miejsc rozrodu kumaka górskiego Bombina variegata. poprzez wskazanie terenów chronionych przed zabudową i ochronę m.in. zieleni przywodnej oraz terenów wód powierzchniowych płynących i stojących. W przypadku wprowadzania nowej zabudowy na tereny położone w granicach poszczególnych obszarów chronionych, szczegółowe zapisy powinny zostać powzięte na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Uwzględniona być tam powinna specyfika

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 77 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice danego obszaru chronionego, ustalenia i zakazy obowiązujące na jego terenie. W przypadku konieczności usuwania drzew i krzewów wchodzących w skład zadrzewień śródpolnych i przydrożnych, powinna zostać przeprowadzona indywidualna analiza, która pozwoli określić dopuszczalną skalę ewentualnej wycinki, tak aby zadrzewienia zachowały pełnioną funkcję przyrodniczą i krajobrazową. W celu ograniczenia zniekształcania rzeźby terenu wskazane jest uwzględnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów chroniących rzeźbę terenu np. poprzez zapisy stanowiące o nieścinaniu stoków i niepraktykowaniu znacznego nadsypywania terenu na stokach. Za korzystne dla ochrony przyrody, w tym dla zachowania różnorodności biologicznej, naturalnej rzeźby terenu oraz funkcjonowania szlaków migracji należy uznać wyznaczony w dokumencie kierunek polegający na ograniczaniu rozpraszania zabudowy na terenie gminy i wyznaczeniu obszarów zurbanizowanych, na których realizowane będą cele związane z rozwojem gospodarczym gminy oraz obszary niezurbanizowane, pełniące przede wszystkim funkcje przyrodnicze. Zdaniem autora niniejszej prognozy, analiza zapisów projektu Studium … wykazała, że nie stoją one w sprzeczności z zakazami i zaleceniami ustanowionymi dla poszczególnych obszarów chronionych. W związku z powyższym, należy przyjąć, iż realizacja ustaleń Studium … nie wpłynie negatywnie na integralność i przedmiot ochrony obiektów chronionych położonych w granicach gminy, w tym obszary Natura 2000. Nie prognozuje się także wpływu na obszary chronione, zlokalizowane poza granicami gminy Ryglice. Ze względu na fakt, iż w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przedstawia się uwarunkowania oraz wskazuje kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, powyższe zapisy dokumentu należy traktować jako ogólne. Szczegółowe zapisy dotyczące wprowadzania nowych obszarów zainwestowanych na obszary chronione, które jak wykazano, obejmują swoim zasięgiem teren całej gminy, określone zostaną na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

6.1.8. Obszary cenne przyrodniczo, a nie objęte ochroną

Jak wykazano w rozdziale 5.1.10 aktualnie cały teren gminy Ryglice położony jest w zasięgu obszarowych form ochrony przyrody. W chwili obecnej nie wytypowano obszarów przyrodniczo cennych, co do których postulowano by objęcie ochroną w myśl Ustawy o ochronie przyrody. Do obszarów przyrodniczo cennych na przedmiotowym terenie zaliczają się m.in. siedliska i zbiorowiska łąk zmiennowilgotnych (trzęślicowych) Molinietalia i murawy kserotermiczne z klasy Festuco-Brometea. Ich zachowanie ściśle związane jest ekstensywną działalnością rolniczą (wypas, wykaszanie raz w roku). W warunkach rozwoju rolnictwa, zmian przeznaczenia terenów rolnych czy zaniechania ich użytkowania, na siedliskach tego typu obserwowane jest często zjawisko naturalnej sukcesji ekologicznej w kierunku leśnym. Problem zanikania i degradacji siedlisk łąkowych i murawowych uwidacznia się obecnie w całym kraju. W gminie Ryglice łąki zmiennowilgotne i murawy kserotermiczne zajmują już stosunkowo niewielkie powierzchnie, a wytwarzające się tam zbiorowiska są zubożałe. Do obszarów o znacznych walorach przyrodniczych na terenie gminy zaliczają się także zbiorniki i cieki wodne, które charakteryzują się zróżnicowaniem gatunkowym różnych grup organizmów. Walory takie reprezentują także generalnie zadrzewienia, w tym elementy zieleni urządzonej. W granicach gminy

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 78 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice zlokalizowane są trzy zabytkowe parki podworskie. Zaliczają się do nich parki położone na terenach zespołów dworsko-parkowych w Ryglicach, Bistuszowej i Uniszowej. Do elementów odgrywających bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu lokalnego środowiska przyrodniczego, a także umożliwiających jego właściwą wymianę z obszarami sąsiednimi należą szlaki migracji. Wyznaczone w literaturze przedmiotu korytarze ekologiczne przebiegające w granicach gminy Ryglice omówiono w rozdziale 5.1.11 niniejszej prognozy. W zapisach przedstawionego do oceny Studium … wyłączono z zabudowy tereny wód powierzchniowych płynących oraz stojących, a także zdecydowaną większość terenów rolnych. Wprowadzono również zapisy chroniące obszary lasów, zadrzewień (w tym zadrzewień śródpolnych) oraz roślinności nadwodnej, a także zakaz lokalizacji turbin wiatrowych na obszarze całej gminy. Zabytkowe parki, obok walorów kulturowych przejawiające także znaczną wartość przyrodniczą chronione są w ramach przepisów odrębnych. W związku z powyższym, zdaniem autora niniejszej prognozy realizacja ustaleń zmiany Studium … nie wpłynie negatywnie na obszary przyrodniczo cenne, a nie objęte ochroną. Warto natomiast podkreślić, iż niektóre z zapisów dokumentu przyczynią się do ich zachowania i ochrony. Mowa tu przede wszystkim o wyznaczeniu terenów chronionych przed zabudową, ochronie terenów leśnych,

6.1.9. Flora i fauna Flora i fauna podlega ochronie na mocy Ustawy Prawo ochrony środowiska [1.2.2] oraz Ustawy o ochronie przyrody [1.2.3]. Zgodnie z Prawem Ochrony Środowiska ochrona zwierząt oraz roślin polega na: 1) zachowaniu cennych ekosystemów, różnorodności biologicznej i utrzymaniu równowagi przyrodniczej, 2) tworzeniu warunków prawidłowego rozwoju i optymalnego spełniania przez zwierzęta i roślinność funkcji biologicznej w środowisku, 3) zapobieganiu lub ograniczaniu negatywnych oddziaływań na środowisko, które mogłyby niekorzystnie wpływać na zasoby oraz stan zwierząt oraz roślin, 4) zapobieganiu zagrożeniom naturalnych kompleksów i tworów przyrody. W myśl Ustawy o Ochronie Przyrody ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów. Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. W stosunku do rodzimych dziko występujących roślin objętych ochroną gatunkową (ścisłą lub częściową) obowiązują m.in. zakazy: 1) umyślnego niszczenia, 2) umyślnego zrywania lub uszkadzania, 3) niszczenia ich siedlisk, 4) pozyskiwania lub zbioru,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 79 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

5) przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków, 6) zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany, darowizny, 7) wwożenia z zagranicy lub wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków, 8) umyślnego przemieszczania w środowisku przyrodniczym, 9) umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego.

W stosunku do zwierząt należących do gatunków dziko występujących objętych ochroną ścisłą lub częściową wprowadza się m.in. następujące zakazy: 1) umyślnego zabijania, 2) umyślnego okaleczania lub chwytania, 3) umyślnego niszczenia ich jaj lub form rozwojowych, 4) transportu, 5) chowu, 6) zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków, 7) niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania, 8) niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk lub innych schronień, 9) umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień, 10) zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany lub darowizny okazów gatunków, 11) wwożenia z zagranicy lub wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków, 12) umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, 13) umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. Ochronie, polegającej na zapobieganiu niszczeniu i dewastacji, podlegają także tereny zieleni urządzonej, drzewa i krzewy oraz ich zbiorowiska niebędące lasem. W Ustawie o ochronie przyrody nakazano zwrócić szczególną uwagę na roboty ziemne oraz inne roboty związane z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, prowadzone w pobliżu drzew lub krzewów albo ich zespołów. Prace te mogą być wykonywane wyłącznie w sposób nie szkodzący drzewom lub krzewom. W okresie zimowym na ulicach, placach oraz drogach publicznych środki chemiczne mogą być stosowane tylko w sposób nie szkodzący terenom zieleni oraz zadrzewieniom.

Na terenie gminy Ryglice odnotowano stanowiska objętych ochroną gatunkową roślin oraz zwierząt. Wykaz tych gatunków wraz z ich statusem ochrony oraz ewentualnymi zaleceniami ochronnymi i stopniem zagrożenia przedstawiono w rozdziale 5.1.8 niniejszej prognozy. W przedstawionym do oceny projekcie Studium … wskazuje się, że ochrona przyrody na terenie gminy powinna odbywać się zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie przyrody. Ze względu na fakt, iż cały teren gminy znajduje się w zasięgu obszarowych form ochrony przyrody, siedliska gatunków chronionych i/lub zagrożonych oprócz zapisów powyższego dokumentu objęte będą zapisami dotyczącymi tychże obszarów chronionych.

Korytarze ekologiczne

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 80 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W granicach gminy Ryglice przebiega korytarz ekologiczny „Pogórze Ciężkowickie” (kod GKPd-8), wchodzący w skład Korytarza Karpackiego (KK) o statusie międzynarodowym. Pełni on funkcję szlaku migracji ssaków kopytnych i dużych drapieżników. Ponadto na terenie gminy, zgodnie z danymi RDOŚ w Krakowie, wyznaczono lokalne szlaki migracji zwierzyny. Sieć szlaków migracji, zarówno regionalnych, jak i lokalnych umożliwia zachowanie spójności przyrodniczej w skali kraju, jak i terenów położonych poza jego granicami. Przedstawiony do oceny dokument w większości utrwala istniejące już zagospodarowanie terenu, przewiduje także wprowadzenie nowych terenów zabudowy, w tym zlokalizowanej w niektórych obszarach wyznaczonych korytarzy ekologicznych. Wiele terenów takich zlokalizowanych jest liniowo (tzw. ulicówki). Zabudowa taka niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie szlaków migracji, zwłaszcza w sytuacji, kiedy dochodzi do znacznego zawężenia lub wręcz zamknięcia korytarza ekologicznego. Należy jednak podkreślić, że w przypadku wprowadzania nowych terenów zainwestowanych zazwyczaj konieczne jest znalezienie kompromisu pomiędzy realizacją potrzeb rozwoju gospodarczego, a ochroną przyrody. W odniesieniu do obszaru gminy Ryglice dodatkowo problemem jest istniejąca już zabudowa rozproszona, a ograniczenie tego zjawiska zapisami Studium … należy uznać za korzystne dla ochrony przyrody, w tym dla funkcjonalności szlaków migracji. Warto podkreślić, iż dla prawidłowego funkcjonowania korytarzy ekologicznych korzystniejsze jest dogęszczanie terenów zabudowy lub nawiązywanie do zabudowy już istniejącej niż nadmierne jej rozpraszanie. Zabudowie rozproszonej towarzyszy m.in. infrastruktura drogowa oraz rozbudowa sieci podziemnego i nadziemnego uzbrojenia, a ogrodzenia posesji stanowią dodatkową barierę dla migracji organizmów. Realizacja zapisów Studium … dotyczących poszerzania terenów zabudowy, polegających głównie na dogęszczaniu lub nawiązywaniu do istniejącej już zabudowy doprowadzi miejscami do zawężenia świateł lokalnych korytarzy migracji ssaków kopytnych, nie doprowadzając jednak do ich zamknięcia. Biorąc pod uwagę ten fakt oraz dostępność innych szlaków migracji w obszarze gminy, z których korzystają przede wszystkim w znacznej mierze zsynantropizowane, pospolite ssaki takie jak: sarna, dzik i jeleń, założyć można iż lokalne zawężenie korytarzy ekologicznych nie wpłynie istotnie na stan zachowania tych gatunków czy zróżnicowanie ich puli genowej. Zawężenie korytarza „Pogórze Ciężkowickie” ma miejsce zwłaszcza w północno-wschodniej części gminy, na terenie sołectwa Bistuszowa. Drożność korytarza jest jednak w tym miejscu już ograniczona obecnością ciągów komunikacyjnych i istniejącej zabudowy. Na etapie przygotowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego korzystne byłoby dla terenów nowej zabudowy, zlokalizowanej w rejonach szlaków migracji, wprowadzenie zapisów pozwalających ograniczyć jej negatywny wpływ na funkcjonowanie korytarzy ekologicznych. Do rozwiązań takich zaliczać się może np. wykorzystywanie ażurowanych ogrodzeń, nakaz zachowania przerw pomiędzy ogrodzeniami czy zakaz wprowadzania zabudowy szeregowej. W Studium … wprowadzono zakaz lokalizacji obiektów wykorzystujących energię wiatru, co z kolei wpłynie korzystnie na funkcjonowanie szlaków migracji ptaków i nietoperzy. Ustalenia Studium … na tle powiązań ekologicznych na terenie gminy przedstawiono na załączniku graficznym nr 3.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 81 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

7. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym i krajowym oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania projektu studium.

Podstawowe cele ochrony środowiska zostały uwzględnione w następujących dokumentach krajowych: 1. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (ogłoszona w Monitorze Polskim Nr 26, poz. 432), 2. „Zaktualizowana koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju” z 2005 r. 3. Polska 2025 – Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju (Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, 2000 r.), 4. Dokument Rządowy Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (Warszawa, 2008 r.), 5. Dokument Rządowy II Polityka ekologiczna państwa (2000 r.) oraz międzynarodowych, ratyfikowanych przez stronę Polską, których ustalenia w znaczącej części zawarte są w ww. dokumentach oraz przepisach prawnych.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 82 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Główne cele zawarte w tych dokumentach to:

Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju:

- przyjęcie nadrzędnej zasady zrównoważonego rozwoju, - eksponowanie wartości krajobrazowych i ich harmonizowanie z zagospodarowaniem, - ochrona zasobów wodnych poprzez prowadzenie wodochronnej gospodarki w zlewniach, polegającej m.in. na wprowadzeniu szczególnych zasad ochrony środowiska w obszarach alimentacji wód podziemnych, zachowanie nieuregulowanych rzek, których funkcje przyrodnicze nie uległy dewastacji, - ochrona dolin rzecznych reprezentujących bogactwo przyrody oraz spełniających funkcje korytarzy ekologicznych, oczek wodnych i terenów wodno-błotnych, - tworzenie warunków dla ochrony i rozwoju terenów zielonych wewnątrz i wokół miast oraz zagospodarowanych terenów rekreacyjnych, - zahamowanie procesów degradacji oraz przywrócenie wartości środowiska przyrodniczego na obszarach o szczególnym jego zniszczeniu lub zubożeniu przez urbanizację, melioracje osuszające oraz regulacje rzek, - określenie obszarów wymagających ograniczenia działalności inwestycyjnej i gospodarczej, - określenie złóż surowców mineralnych, których eksploatacja nie może być uruchomiona, jeżeli może naruszać inne zasoby przyrody, istotne części lub całość systemu ekologicznego, - uwzględnienie ekologicznych podstaw polityki przestrzennej w stosunku do transportu poprzez wskazanie obszarów do preferencji prośrodowiskowego transportu i nasycenie odpowiednim transportem obszarów o szczególnych walorach społecznych, realizacje na przebiegu korytarzy ekologicznych przepustów drogowych umożliwiających migracje fauny, odpowiednie trasowanie autostrad z ominięciem obszarów o cennych walorach przyrodniczych, - stopniowe rozszerzanie i utrwalania dobrej kondycji ekologicznej obszarów o walorach przyrodniczych objętych ochroną prawną, - powszechne i współzależne uwzględnienie uwarunkowań przyrodniczych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz programach przedsięwzięć publicznych o znaczeniu ponadlokalnym, - promowanie ekologicznych kierunków i form w wybranych dziedzinach i obszarach (ekoturystyka, ekorolnictwo, ekosadownictwo), - zlikwidowanie zagrożenia ekologicznego w obszarach o przekroczonych normach zanieczyszczeń, - ochrona różnorodności biologicznej obszarów niezdegradowanych, które stanowią główny potencjał przyrodniczy kraju - ustanowienie obowiązkowej komasacji gruntów realizowanej w oparciu o pomoc państwa, podporządkowanej działalności przeciwerozyjnej na najlepszych glebach oraz najbardziej podatnych na erozję wodną lub podjęcie innych skutecznych środków gwarantujących odpowiednie ich zabezpieczenie przed erozją,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 83 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

- zahamowanie rozpraszania zabudowy, zwłaszcza na tereny o wysokich walorach krajobrazowych, - ochrona jako „dziedzictwa ludzkości" zanikających krajobrazów (mozaiki ekosystemów leśnych, łąkowych, polnych oraz związanych z osadnictwem), - priorytetowe traktowanie tworzenia korytarzy ekologicznych w trakcie realizacji programów zwiększania lesistości, - ochrona i wykorzystanie rodzimej różnorodności biologicznej w programach rekultywacji obszarów zdegradowanych działalnością gospodarczą.

Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju:

Głównym jej celem jest stworzenie warunków dla stymulowania rozwoju, sprzyjających sukcesywnemu eliminowaniu procesów i działań gospodarczych szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, promowaniu sposobów gospodarowania przyjaznych dla środowiska oraz przywracaniu równowagi na obszarach dewastacji i degradacji przyrodniczej. Głównym celem założeń rozwojowym strategii jest utrzymanie wzrostu gospodarczego w powiązaniu ze zdecydowanym wzrostem efektywności wykorzystania surowców, paliw oraz zasobów przyrody a także zapewnieniem bezpieczeństwa ekologicznego kraju. Ponadto strategia zaleca: - uwzględniać w planach zagospodarowania przestrzennego elementów ochrony środowiska, ochrony różnorodności biologicznej i pomników natury, - pomoc państwa dla działalności proekologicznej, rekultywacji terenów i zasobów skażonych, dla czynnej ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, - przestrzeganie prawa ekologicznego krajowego i międzynarodowego przez wszystkie podmioty, - zapewnienie równego dostępu do środowiska i jego zasobów, - zapewnienie konkurencyjności wykorzystania zasobów odnawialnych i recyklingu surowców, - zapewnienie swobodnego transferu technologicznego i inwestycji proekologicznych, - uwzględnienie zagadnień środowiskowych w opracowywanych politykach i programach sektorowych szczebla krajowego i regionalnego.

Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 określa cele średniookresowe do 2016 r. m.in. dla: - ochrony przyrody, - ochrony i zrównoważonego rozwoju lasów, - racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi - ochrony powierzchni ziemi - gospodarowaniem zasobami geologicznymi - jakości powietrza, ochrony wód, gospodarki odpadami, substancji chemicznych w środowisku, oddziaływania hałasu i pól elektromagnetycznych.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 84 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Polityka ekologiczna państwa Jest podstawą do podejmowania działań na szczeblu lokalnym. Jej główne cele to: m. in.: - zapobieganie powstawaniu odpadów, odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystywanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów, - likwidację zanieczyszczeń u źródła, ograniczenie emisji pyłowej, gazowej i gazów cieplarnianych do wielkości wynikających z przepisów i zobowiązań międzynarodowych oraz wprowadzanie norm emisyjnych i produktowych w gospodarce, - racjonalizację i modernizację gospodarki energetycznej, - zmniejszenie uciążliwości transportu, w szczególności drogowego na terenach zamieszkania.

Wymienione powyżej cele znalazły generalnie odzwierciedlenie w przedstawionym do oceny projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice.

8. Ustalenia projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice w odniesieniu do Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030

Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (tzw. SPA2020) stanowi element szerszego projektu badawczego o nazwie KLIMADA, którego prowadzenie zakłada się do roku 2070. W powyższym dokumencie uwzględniono i przeanalizowano obecne i oczekiwane zmiany klimatu, w tym scenariusze zmian klimatu dla Polski do roku 2030, które wykazały, że w tym okresie największe zagrożenie dla gospodarki i społeczeństwa będą stanowiły ekstremalne zjawiska pogodowe (nawalne deszcze, powodzie, podtopienia, osunięcia ziemi, fale upałów, susze, huragany, osuwiska itp.), będące pochodnymi zmian klimatycznych. Zjawiska te będą występować z coraz większą częstotliwością i natężeniem oraz będą dotyczyć coraz większych obszarów kraju. Wśród najbardziej wrażliwych sektorów i obszarów dla których określono cele i kierunki działań adaptacyjnych znalazły się: gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, różnorodność biologiczna i obszary prawnie chronione, zdrowie, energetyka, budownictwo, transport, obszary górskie, strefy wybrzeża, gospodarka przestrzenna i obszary zurbanizowane. Głównym celem SPA 2020 jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu. Cele szczegółowe oraz powiązane z nimi kierunki działań zostały określone następująco:

Cel 1. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska Kierunki działań: 1.1 – dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu 1.2 – adaptacja strefy przybrzeżnej do zmian klimatu

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 85 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

1.3 – dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu 1.4 – ochrona różnorodności biologicznej i gospodarka leśna w kontekście zmian klimatu 1.5 – adaptacja do zamian klimatu w gospodarce przestrzennej i budownictwie 1.6 – zapewnienie funkcjonowania skutecznego systemu ochrony zdrowia w warunkach zmian klimatu

Cel 2. Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich Kierunki działań: 2.1 – stworzenie lokalnych systemów monitorowania i ostrzegania przed zagrożeniami 2.2 – organizacyjne i techniczne dostosowanie działalności rolniczej i rybackiej do zmian klimatu

Cel 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu Kierunki działań: 3.1 – wypracowywanie standardów konstrukcyjnych uwzględniających zmiany klimatu 3.2 – zarządzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu

Cel 4. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzględnieniem zmian klimatu Kierunki działań: 4.1 – monitoring stanu środowiska i systemy wczesnego ostrzegania i reagowania w kontekście zmian klimatu (miasta i obszary wiejskie) 4.2 – miejska polityka przestrzenna uwzględniająca zmiany klimatu

Cel 5. Stymulowanie innowacji sprzyjających adaptacji do zmian klimatu Kierunki działań: 5.1 – promowanie innowacji na poziomie działań organizacyjnych i zarządczych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu 5.2 – budowa systemu wsparcia polskich innowacyjnych technologii sprzyjających adaptacji do zmian klimatu

Cel 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu Kierunki działań: 6.1 – zwiększenie świadomości odnośnie do ryzyk związanych ze zjawiskami ekstremalnymi i metodami ograniczania ich wpływu 6.2 – ochrona grup szczególnie narażonych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych

W świetle powyższych wskazań, mając na uwadze charakter oraz zakres (szczegółowość) ocenianego projektu Studium …, a także charakter (uwarunkowania środowiskowe) i sposób zagospodarowania przedmiotowego terenu należy stwierdzić, że miejscowy plan jest związany przede wszystkim z sektorami jakimi są: gospodarka przestrzenna, różnorodność biologiczna i obszary prawnie chronione, rolnictwo oraz w mniejszym stopniu również z sektorem budownictwo i obszary górskie.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 86 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Teren objęty projektem miejscowego planu zagospodarowania zlokalizowany jest w zasięgu obszarów osuwisk, wskazano tu również obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q1%). Ustalenia studium wpisują się przede wszystkim w realizację następujących kierunków działań określonych w SPA 2020: 1.3, 1.4 oraz 1.5 w zakresie celu nr 1. Do ustaleń planu realizujących założenia powyższych celów i kierunków należą między innymi: - wykorzystanie proekologicznych źródeł energii za wyjątkiem energii wiatru i biogazu (kierunek 1.3), - utrzymanie w dotychczasowym użytkowaniu zdecydowanej większości terenów leśnych, zadrzewień innego typu, roślinności nadwodnej, śródpolnej, obszarów rolnych, wód śródlądowych, zachowanie drożności korytarzy ekologicznych, wprowadzanie nowych terenów zieleni (kierunek 1.4), - ustalenie w poszczególnych kategoriach przeznaczeń terenów określonego odsetka powierzchni biologicznie czynnej (kierunek 1.4 i 1.5), - wprowadzanie nowej zabudowy poza obszarami zagrożonymi występowaniem osuwisk i powodzi (kierunek 1.5). Wskazane powyżej zapisy sprzyjają również innym kierunkom działań służącym adaptacji do zmian klimatu.

9. Przewidywane znaczące oddziaływanie, w tym bezpośrednie, wtórne i skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko.

Oceniany projekt Studium… zakłada głównie utrwalenie istniejących przekształceń środowiska przyrodniczego. Generalnie wprowadza takie przeznaczenia terenu, które odpowiadają istniejącym już formom zagospodarowania Przewiduje także rozwój zabudowy, głównie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i usługowej, na terenach biologicznie czynnych, głównie wykorzystywanych do celów rolniczych. Każda zmiana zainwestowania terenu związana jest z mniejszym bądź większym oddziaływaniem na środowisko, a stopień oddziaływania będzie uzależniony od intensywności i charakteru zainwestowania.

Tab. 8. Charakterystyka typów oddziaływań

Typ oddziaływań Etap budowy Etap eksploatacji - wzrost poziomu hałasu związanego z pracami budowlanymi przy tworzeniu - wzrost ilości odprowadzanych ścieków nowych obiektów kubaturowych; opadowych z powierzchni szczelnych - pylenie z powierzchni odkrytych miejsc - wzrost ilości wytwarzanych odpadów składowych materiałów sypkich i obiektów - wzrost emisji hałasu bytowego w budowie - przekształcenie powierzchni ziemi bezpośrednie - zanieczyszczenie powietrza spalinami w ramach prowadzenia niwelacji pod pochodzącymi z maszyn pracujących na nowe obiekty budowlane i towarzyszące budowach im zagospodarowanie -zmniejszenie powierzchni biologicznie - przypadkowe kolizje niektórych czynnej i wycinka zieleni wysokiej (drzew projektowanych obiektów i krzewów) z przedstawicielami fauny - lokalne odlesienie fragmentów terenu,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 87 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

- zmniejszenie ilości i powierzchni obszarów przyrodniczo cennych i ich wartości,

-- nie występują brak znaczących - generowanie ruchu pojazdów na pośrednie oddziaływań terenach nowo zainwestowanych - nie występują brak znaczących - dalsza synantropizacja szaty roślinnej wtórne oddziaływań w rejonie utworzonej zabudowy; - zmiana jakości powietrza w wyniku nakładania się emisji z poszczególnych - krótkotrwała kumulacja hałasu emitorów skumulowane pochodzącego z prac budowlanych oraz - kumulacja hałasu komunikacyjnego oraz hałasu komunikacyjnego bytowego - zawężenie światła niektórych szlaków migracyjnych,

- hałas budowlany - zanieczyszczenie powietrza związane - nie występują brak znaczących krótkoterminowe z pracami budowlanymi oddziaływań - powstawanie odpadów budowlanych

-zmiany morfologii terenu (lokalnych warunków krajobrazowych) związane z powstawaniem nowych zabudowań - zmniejszenie powierzchni biologicznie - przypadkowe kolizje niektórych czynnej projektowanych obiektów - widoczne zmniejszenie powierzchni z przedstawicielami fauny długoterminowe zadrzewionych i leśnych,  dalsza synantropizacja szaty - zmniejszenie ilości i powierzchni roślinnej w rejonie utworzonej zabudowy; obszarów przyrodniczo cennych i ich  emisja hałasu komunikacyjnego; wartości,  lokalna fragmentacja siedlisk,  lokalna zmiana uwarunkowań topoklimatycznych - lokalne zmiany mikroklimatu - zmiany ukształtowania powierzchni - zmiany morfologii terenu związane stałe terenu z powstaniem nowych obiektów budowlanych - zmiana lokalnego krajobrazowych - zwiększenie powierzchni terenów utwardzonych - hałas budowlany - zanieczyszczenie powietrza związane - zwiększenie natężenia ruchu chwilowe z pracami budowlanymi komunikacyjnego - powstawanie odpadów budowlanych

Aktualnie na obszarach już zainwestowanych oraz w ich sąsiedztwie występuje stałe oddziaływanie na środowisko związane między innymi z emisją zanieczyszczeń atmosferycznych (ze źródeł komunikacyjnych i tzw. „niska emisja”), emisją hałasu do otoczenia, powstawaniem odpadów i ścieków oraz dokonanym, nieodwracalnym przekształceniem powierzchni terenu. Na terenach już zagospodarowanych realizacja ustaleń Studium… będzie więc związana głównie z utrzymaniem bądź pogłębieniem się oddziaływań już tu występujących. W przypadku realizacji nowej zabudowy oddziaływanie krótkotrwałe na etapie budowy polegać będzie między innymi na emisji hałasu oraz zanieczyszczeń do powietrza, których źródłem będą maszyny i urządzenia budowlane. Oddziaływania te będą miały charakter chwilowy, ograniczony do czasu realizacji poszczególnych inwestycji. Realizacja ustaleń Studium… w niektórych sytuacjach będzie związana z zajęciem obszarów biologicznie czynnych oraz wpływem na istniejące powiązania ekologiczne. Oddziaływanie trwałe będzie polegało przede wszystkim na przekształceniu powierzchni ziemi, spowodowanym na przykład pracami

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 88 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice niwelacyjnymi oraz zajęciem terenu przez obiekty kubaturowe czy powierzchnie uszczelnione. Wprowadzanie pozaprzyrodniczych form zagospodarowania będzie związane z zajęciem powierzchni biologicznie czynnych i usunięciem porastającej ją roślinności. Realizacja ustaleń Studium… będzie lokalnie wiązać się z koniecznością wycinku zieleni wysokiej (drzew i krzewów). Wraz z zajęciem terenów biologicznie czynnych trwale przekształcone zostaną siedliska faunistyczne (ograniczona zostanie ich powierzchnia). Należy jednak przyjąć, iż realizacja założeń Studium… nie przyczyni się do pomniejszenia się zasobów obszarów cennych przyrodniczo. Dogęszczanie zabudowy i wprowadzanie nowych terenów zabudowy może wpłynąć niekorzystnie na emisję zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego oraz hałasu do środowiska. Nieuniknione jest to, że opisane wyżej oddziaływania związane z realizacją Studium… będą się w mniejszym lub większym stopniu kumulować w środowisku. Nakładanie się wpływów pochodzących z poszczególnych terenów spowoduje wzrost tego oddziaływania. Kumulacji podlegać będzie przede wszystkim hałas, a także emitowane zanieczyszczenia atmosferyczne. Kumulacja ta może mieć miejsce w granicach jednostek stanowiących źródło oddziaływań bądź na terenach przyległych. O efekcie kumulacji w skali lokalnej można mówić również w przypadku zajmowania powierzchni biologicznie czynnych. Opisane wpływy zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji będą ograniczane zapisami Studium…, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz także przepisami zawartymi w obowiązującym ustawodawstwie dotyczącymi między innymi dopuszczalnych poziomów hałasu i sposobu ograniczenia jego wpływu, a także gospodarki odpadami i gospodarki wodno-ściekowej.

Wśród skutków ustaleń zmiany Studium … można wyróżnić również takie, które zaliczają się do korzystnych dla środowiska. Należą do nich: - utrzymanie w dotychczasowym zagospodarowaniu terenów lasów (L1), terenów zieleni urządzonej (Z3) i nieurządzonej (Z1) oraz wód powierzchniowych (W1) i stojących (W2), - wprowadzenie przeznaczenia terenów rolnych z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu (R1). Pozostałe skutki realizacji ustaleń przedstawionego do oceny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice zdaniem autora niniejszej prognozy można uznać za mało znaczące dla środowiska. W przedmiotowym Studium… uwzględniono ochronę istniejących obiektów chronionych w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody, w tym obszarów Natura 2000 oraz przyjętych dla tych obszarów nich planów zadań ochronnych. Realizacja ustaleń Studium… nie będzie więc stanowiła zagrożenia dla obiektów chronionych zlokalizowanych w granicach gminy Ryglice oraz na terenach sąsiednich i nie wpłynie negatywnie na ich integralność i przedmiot ochrony.

10. Stan środowiska na obszarach objętych znaczącym oddziaływaniem

Zgodnie z zapisami Studium … wprowadza się zakaz realizacji nowych przedsięwzięć mogących potencjalnie lub zawsze znacząco oddziaływać na środowisko za wyjątkiem: utrzymania istniejącego, prawnie potwierdzonego zagospodarowania i użytkowania terenów, dróg publicznych, infrastruktury technicznej i inwestycji celu publicznego.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 89 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie lub zawsze znacząco oddziaływać na środowisko wykonana zostanie procedura uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na tym etapie przeprowadzona zostanie ocena oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na środowisko, ich wariantowanie, wybór najbardziej korzystnego dla środowiska wariantu, a w przypadku stwierdzenia utraty wartości przyrodniczych – dobór odpowiednich działań minimalizujących lub kompensacyjnych.

11. Transgraniczne oddziaływanie na środowisko

Przedmiotowy teren zlokalizowany jest w odległości ok. 57 km od południowej granicy Państwa. Oddziaływania związane z realizacją ocenianego Studium… będą miały generalnie charakter lokalny, względnie ponadlokalny. Z tego względu realizacja ustaleń Studium … gminy Ryglice nie będzie powodowała transgranicznego oddziaływania na środowisko.

12. Obszary problemowe

Na obszarze gminy Ryglice zinwentaryzowano tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi oraz tereny osuwisk. Zapisy Studium... przewidują oprócz utrzymania na terenach tego typu zabudowy również lokalnie wprowadzanie nowej zabudowy. Należy podkreślić, iż wszelkie prace poprzedzające realizację zabudowy powinny tu zostać poprzedzone stosownymi badaniami oraz być zgodne z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. 2012, poz.463).

13. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru

Zgodnie z Ustawą o planowaniu przestrzennym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego określa kierunki kształtowania polityki przestrzennej na terenie gminy. W ocenianym projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wprowadzone zostały zapisy mające na celu zapobieganie lub ograniczenie negatywnych wpływów na środowisko. Sposób, w jaki w Studium… (poza przepisami odrębnymi) realizowane są zapisy z zakresu ochrony środowiska i jego zasobów oraz ochrony przyrody, został przedstawiony poniżej.

Powierzchnia ziemi

W odniesieniu do ochrony powierzchni ziemi i gleb wprowadza się: 1) zakaz lokalizacji przedsięwzięć związanych ze składowaniem odpadów; 2) zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do ziemi za wyjątkiem: gnojówki i gnojowicy przeznaczonych do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w przepisach odrębnych,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 90 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

3) wykorzystanie terenów o słabych i złych warunkach budowlanych jako terenów zieleni i rekreacji.

Klimat

W zakresie ochrony klimatu ustala się utrzymanie istniejących i wykształcenie nowych ciągów zieleni, szczególnie w dolinach potoków i nad zbiornikami wodnymi.

Wody powierzchniowe

1) W Studium wyznacza się system wód powierzchniowych, który tworzą istniejące cieki wodne (rzeki i potoki) oraz stawy, będące samodzielnymi terenami lub położone w granicach terenów o innych kierunkach przeznaczenia terenu. 2) W odniesieniu do systemu wód oraz przyległych doń terenów zieleni przywodnej należy dążyć do: a) ochrony cieków i zieleni przywodnej, szczególnie w terenach zurbanizowanych i zabudowanych, z uwzględnieniem wymogów wynikających z ochrony przeciwpowodziowej, b) zagwarantowania dostępu do wód dla celów konserwacji oraz ogólnej dostępności do tych terenów, zgodnie z przepisami ustawy prawo wodne, c) zapewnienia ciągłości w trakcie i po wykonaniu prac remontowych, regulacyjnych i konserwatorskich na wodach powierzchniowych płynących, w szczególności na skrzyżowaniach z układami komunikacji drogowej i kolejowej, d) realizacji w ich granicach ścieżek pieszych i rowerowych, zieleni rekreacyjnej, 3) W odniesieniu do systemu wód płynących: a) dopuszcza się roboty związane z regulacją i przebudową koryt cieków wodnych z uwzględnieniem przepisów prawa wodnego, b) dopuszcza się prowadzenie robót związanych z usuwaniem szkód powodziowych oraz szkód związanych z lokalnym zalewaniem i podtopieniami. 4) dla utrzymania czystości wód zgodnie z przepisami odrębnymi, należy: a) wprowadzić zakaz wprowadzania ścieków nieoczyszczonych, b) nałożyć obowiązek utrzymania czystości na brzegach - wyeliminowanie niekontrolowanych wysypisk śmieci, c) dopuścić koordynację zagospodarowania wód z terenami, w których są położone bez prawa ograniczania wielkości lustra wody, z możliwością regulacji brzegów i wykorzystaniem ich dla celów rekreacyjnych.

Wody podziemne

Ustala się zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do ziemi za wyjątkiem: gnojówki i gnojowicy przeznaczonych do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w przepisach odrębnych.

Obszary ochrony ujęć wód powierzchniowych

Na terenie gminy nie występują zbiorowe ujęcia wód powierzchniowych jednakże ustanowiono na terenie Gminy Ryglice pośrednią strefę ochronną ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Wisłoki w km 58+180 w miejscowości Dębica na podstawie Rozporządzenia nr 14/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 91 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 17 grudnia 2012 r. W zasięgu strefy obowiązują warunki określone w wymienionym rozporządzeniu.

Udokumentowane złoża kopalin

Na terenie gminy znajduje się złoże piaskowca „Wola Lubecka”, rozpoznane szczegółowo w kategorii C1, o nr 10437 w systemie MIDAS. Jest to złoże kamieni drogowych i budowlanych o powierzchni 1,97 ha, obecnie nieeksploatowane. W przypadku podjęcia eksploatacji ww. złoża należy uwzględnić uwarunkowania i ograniczenia wynikające z przepisów prawa ochrony środowiska, ustawy o ochronie przyrody oraz prawa wodnego.

W przedstawionym do oceny Studium … określa się także ochronę krajobrazu kulturowego oraz zasobów środowiska, poprzez: 1) wyznaczenie w granicach gminy obszaru przestrzeni zieleni, 2) wyznaczenie w granicach gminy elementów waloryzacji krajobrazu:  punkty widokowe,  ekspozycje krajobrazowe – panoramy widokowe,  kierunki widoków, 3) ustalenie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. 1. Dla wyznaczonych punktów widokowych ustala się nakaz zachowania ekspozycji wskazanych na rysunku studium panoram i wglądów we wnętrza krajobrazowe. 2. Dla wyznaczonych ekspozycji krajobrazowych – panoram widokowych ustala się: 1) nakaz kształtowania i utrzymania ekspozycji w zakresie podstawowych elementów tj. dominant, wysokości nowej zabudowy mieszkaniowej, ze szczególnym uwzględnieniem terenów położonych na linii wskazanych na rysunku kierunków widoków, w tym z punktów widokowych, 2) nakaz ustalenia w planie miejscowym zasad porządkowania form współczesnej architektury mieszkaniowej przez wprowadzenie szczegółowych wytycznych określających gabaryty budynków, w tym wysokość, nachylenie połaci dachowych.

Studium wskazuje potrzebę zachowania w skali gminy charakterystycznego układu terenów zieleni, obejmującego: 1) tereny rolne z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu R1, 2) tereny lasów L1, 3) tereny zieleni nieurządzonej Z1, 4) tereny zieleni urządzonej Z3, 5) tereny wód powierzchniowych płynących W1, 6) tereny wód powierzchniowych stojących W2, tworzące wraz z pozostałymi, niewyznaczonymi jako tereny studium zadrzewieniami, zakrzewieniami, zielenią przywodną oraz ze ścieżkami pieszymi i rowerowymi, szlakami turystycznymi obszar przestrzeni zieleni. Utworzenie takiego obszaru, traktowanego jako „specyficzny” cel publiczny, zgodnie z zapisami studium należy zaliczyć do priorytetów polityki rozwojowej gminy. W skali gminy obszar przestrzeni zieleni winien pełnić i realizować dodatkowe funkcje, do których zaliczono funkcje

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 92 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

krajobrazowe, klimatyczne (poprzez zachowanie terenów otwartych i istniejących ekosystemów), społeczne (związane z wypoczynkiem, sportem i turystyką) oraz produkcyjne (związane z gospodarką w terenach leśnych i rolnych).

W ustaleniach ocenianego projektu Studium … znalazły się ponadto zapisy dotyczące ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego i zabytków. Stanowią one iż: 1. Wskazuje się obiekty wpisane do rejestru zabytków wraz ze strefami ochrony oraz obszary wpisane do rejestru zabytków, wyszczególnione w Tomie I Studium … i oznaczone na rysunku Studium nr II. 2. Dla obiektów wpisanych do rejestru zabytków, ich stref ochrony oraz dla obszarów wpisanych do rejestru zabytków obowiązują ustalenia zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 3. Wyznacza się obiekty zabytkowe, ujęte w gminnej ewidencji zabytków, wskazane do ochrony zapisami planów miejscowych, wyszczególnione w Tomie I Studium …i oznaczone na rysunku Studium nr II. 4. Dla obiektów zabytkowych, o których mowa w ust. 3, wskazuje się działania mające na celu: - ochronę, konserwację oraz zachowanie w dobrym stanie technicznym i estetycznym, - utrzymanie (o ile zachowane są oryginalne) lub w miarę możliwości przywrócenie historycznej skali, gabarytów, proporcji bryły, spadków dachu, kompozycji elewacji, w tym rozmieszczenia otworów okiennych i drzwiowych oraz charakterystycznych detali elewacji, materiałów elewacyjnych i pokryć dachowych; - zakaz: - zmiany wyglądu zewnętrznego w sposób niezgodny ze stylem obiektu, - lokalizowania od strony przestrzeni publicznych elementów dekomponujących elewacje, takich jak: instalacje, klimatyzatory, przewody dymowe i wentylacyjne, skrzynki gazowe oraz złącza kablowe elektroenergetyczne, z dopuszczeniem wbudowanych, - ochronę, konserwację, restaurację i zachowanie lokalizacji elementów małej architektury oraz ochronę historycznego komponowanego drzewostanu w ich otoczeniu, - dopuszczenie rozbiórki obiektu zabytkowego w przypadku wystąpienia łącznie: a) złego stanu technicznego potwierdzonego ekspertyzą o stanie technicznym obiektu, b) utracie przez obiekt wartości historycznej, artystycznej, naukowej lub którego wartość, będąca podstawą uznania za zabytkowy nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych. 5. Wskazuje się stanowiska archeologiczne wyszczególnione w Tomie I i na rysunku Studium nr II wraz ze strefami ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych. 6. W zasięgu stanowiska archeologicznego wraz ze strefami ochrony konserwatorskiej obowiązują przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 93 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Zgodnie z ustaleniami Studium … w granicach gminy nie wskazuje się dóbr kultury współczesnej wymagających ochrony. Zdaniem autora niniejszej prognozy, analiza przedstawionego do oceny projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice upoważnia do twierdzenia, że realizacja jego zapisów nie wpłynie negatywnie na cele ochrony i integralność istniejących w granicach gminy lub położonych w jej sąsiedztwie obiektów chronionych w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody, w tym obszarów Natura 2000 (Ostoja w Paśmie Brzanki PLH120047, obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090). Zapisy Studium … nie stoją w sprzeczności z ustawą o ochronie przyrody, uwzględniają ponadto zapisy dokumentów uchwalających poszczególne obiekty chronione oraz plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Biała Tarnowska. W projekcie Studium …zawarto ponadto zapisy, które przyczynią się do ograniczenia zagrożeń zdefiniowanych już dla obszarów chronionych.

14. Propozycje rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w Studium…

Z przyrodniczego punktu widzenia najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie takiej polityki przestrzennej, która byłaby całkowicie zgodna z uwarunkowaniami środowiskowymi i sprzyjałaby ochronie najbardziej wartościowych przyrodniczo obszarów oraz spójności i integralności wewnętrznego systemu przyrodniczego miasta. Niestety taki kierunek czasem stoi w konflikcie z uwarunkowaniami ekonomiczno-społecznymi, w tym potrzebami rozwoju gminy. Problemem bywa znalezienie równowagi pomiędzy presją zabudowywania kolejnych obszarów, atrakcyjnych ze względu na swoją lokalizację a zachowaniem jak najkorzystniejszego stanu środowiska oraz utrzymania w pełnej funkcji struktur ekologicznych. W przypadku konieczności zajęcia obszarów stanowiących siedliska gatunków chronionych, planując prace związane z przekształceniem takich terenów, należałoby uwzględnić biologię tych gatunków, m.in. ich cykle życiowe. W odniesieniu do ptaków korzystne będzie dopasowanie terminów prac ziemnych (w przypadku ptaków gniazdujących na ziemi) bądź wycinki zieleni wysokiej tak, aby wypadały poza okresem lęgowym ptaków. Prace należałoby poprzedzić wizją terenową umożliwiającą zlokalizowanie gniazd, dziupli oraz budek lęgowych ptaków. Ewentualne rosnące na przedmiotowym terenie starsze i dziuplaste drzewa należałoby również skontrolować pod kątem występowania nietoperzy i innych chronionych ssaków. Generalnie wycinkę zieleni wysokiej należałoby ograniczyć do potrzebnego minimum. Jak wykazano powyżej cały teren gminy Ryglice znajduje w granicach obszarowych form ochrony przyrody w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody. W przypadku wprowadzania nowej zabudowy na tereny położone w granicach poszczególnych obszarów chronionych, na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego powinny zostać wzięte pod uwagę określone dla nich zakazy i wskazania. Szczegółowe analizy powinny zostać przeprowadzone np. w przypadku konieczności usuwania drzew i krzewów wchodzących w skład zadrzewień śródpolnych i przydrożnych. Skala ewentualnej wycinki powinna umożliwić zachowanie przez zadrzewienia pełnionej uprzednio funkcji przyrodniczej i krajobrazowej. W celu ograniczenia zniekształcania rzeźby terenu wskazane jest z kolei uwzględnienie w m.p.z.p. ochrony rzeźby terenu przed trwałym zniekształceniem, np. poprzez zapisy

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 94 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice stanowiące o nieścinaniu stoków i niepraktykowaniu znacznego nadsypywania terenu na stokach. W dokumentach tego typu powinny się znaleźć również zapisy precyzujące warunki zabudowy w rejonie cieków i zbiorników wodnych. W obszarach podlegających ochronie akustycznej, a narażonych na przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, należy uwzględnić stosowne działania ograniczające, co dotyczy zarówno istniejących, jak i projektowanych źródeł hałasu komunikacyjnego. W zależności od potrzeb i uwarunkowań można tego dokonać np. przez odsunięcie projektowanej zabudowy od źródeł hałasu, zastosowanie ekranów akustycznych, lokalizacji w pierwszej linii zabudowy funkcji usługowych (na obszarach mieszkaniowo-usługowych), modernizację istniejącej infrastruktury czy też ograniczenie szybkości. W obszarach zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz na terenach osuwisk należałoby w miarę możliwości zrezygnować z wprowadzania nowych obiektów budowlanych. Ze względu na fakt, iż w Studium … przedstawia się uwarunkowania oraz wskazuje kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, powyższe zapisy należy traktować jako ogólne. Szczegółowe rozwiązania stanowią zapis w innych dokumentach, np. miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę z jednej strony uwarunkowania przyrodnicze terenu gminy Ryglice oraz fakt, że cały jej obszar obejmują obszary chronione w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody, a z drugiej strony potrzeby związane z rozwojem gminy, należy podkreślić, że propozycje rozwiązań alternatywnych są ograniczone.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 95 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

15. Streszczenie w języku niespecjalistycznym

Prognoza oddziaływania na środowisko została opracowana w celu określenia wpływu na środowisko wprowadzonego sposobu zagospodarowania terenu objętego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice. Dokument prognozy dostarcza niezbędnych informacji ułatwiających konstruktywny przebieg publicznej dyskusji nad projektem studium i może być pomocny przy podjęciu przez Radę Miasta ostatecznej decyzji o jego uchwaleniu. Ponadto, prognoza stanowi jeden z dokumentów, na którym mogą oprzeć swoje stanowisko organy opiniujące (uzgadniające) przedłożony im dokument planistyczny. W zakresie prognozowania oddziaływania na środowisko na etapie realizacji ustaleń Studium… zastosowano prognozowanie przez analogię, biorąc pod uwagę analizy i badania obszarów o podobnych zagospodarowaniu terenu, charakterze i funkcjach. Kierunki rozwoju określone w przedstawionym do oceny projekcie Studium … uwzględniają zasady i cele określone w „Strategią Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2016-2023. Podstawowym celem określonych w Studium … kierunków zmian jest osiągnięcie zrównoważonego, zharmonizowanego ze środowiskiem rozwoju, umożliwiającego kształtowanie zróżnicowanej pod względem funkcjonalnym przestrzeni miejsko-wiejskiej, zapewniającej wysoką jakość życia mieszkańców, atrakcyjność turystyczną gminy oraz zachowanie lokalnych wartości kulturowych i środowiskowych, w tym rolniczych. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstawowym, strategicznym dokumentem, decydującym o planowanych na obszarze gminy działaniach, które winny doprowadzić do szybkiego przeprowadzenia pozytywnych zmian w wymiarach: społecznym, gospodarczym, środowiskowym, kulturalnym i materialnym. Planowane w studium kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy zakładają: 1) wzmocnienie potencjału usługowo-produkcyjnego, 2) wzmocnienie rangi centrów poszczególnych wsi oraz centrum miasta, 3) utrzymanie i wzmacnianie potencjału rolniczej przestrzeni produkcyjnej, 4) tworzenie dobrych warunków zamieszkania i poprawa jakości życia mieszkańców, 5) rozwój bazy rekreacyjnej, 6) poprawę dostępności atrakcyjnych pod względem turystycznym i przyrodniczym obszarów oraz powiązanie ich z terenami usługowymi, 7) promocję walorów rekreacyjnych gminy, 8) stymulowanie pozytywnych trendów w sferze społeczno-demograficznej, 9) ochrona ładu przestrzennego, 10) kształtowanie krajobrazu kulturowego o wysokich walorach estetycznych i krajobrazowych, 11) wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego, 12) ochronę terenów otwartych, lasów i terenów zieleni, 13) utrzymanie obszarów niezurbanizowanych, 14) rozwój systemu komunikacji drogowej i parkowania, 15) rozwój systemów infrastruktury technicznej.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 96 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Na podstawie przeważającego typu zagospodarowania terenu, w celu jednoznacznego wskazania terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów wyłączonych spod zabudowy studium dokonuje podziału na obszary niezurbanizowane i zurbanizowane: 1) do obszarów niezurbanizowanych należą zwarte kompleksy lasów i gruntów rolnych wraz z enklawami terenów o innych przeznaczeniach i sposobach zagospodarowania, 2) do obszarów zurbanizowanych należą zwarte tereny zabudowy.

W celu uformowania struktury funkcjonalno-przestrzennej, która uwzględni wymagania ochrony ładu przestrzennego oraz zrównoważonego rozwoju ustalenia kierunków studium wskazują, iż w kształtowaniu i prowadzeniu polityki przestrzennej na kolejnych etapach planistycznych należy dążyć do nadania terenom odpowiednich do ich lokalizacji w przestrzeni gminy i przeznaczenia dominującego cech: 1) otwartych terenów leśnych, 2) otwartych terenów rolnych, 3) zabudowy ekstensywnej, 4) zabudowy intensywnej, 5) zabudowy o funkcjach centralnych, 6) terenów wzmacniających potencjał turystyczno-rekreacyjny gminy, 7) terenów wzmacniających potencjał gospodarczy gminy. W celu szczegółowego określenia kierunków zmian w przeznaczeniu terenów oraz kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów wyodrębniono tereny studium z określonym przeznaczeniem dominującym. 1) tereny zabudowy wielofunkcyjnej centrum Ryglic, 2) tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 3) tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, 4) tereny zabudowy usług, 5) tereny zabudowy usług społecznych, 6) tereny sportu i rekreacji, 7) tereny produkcyjno-usługowe, 8) tereny rolne z dopuszczeniem zabudowy, 9) tereny cmentarzy, 10) tereny zieleni urządzonej, 11) tereny rolne z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu, 12) tereny lasów, 13) tereny zieleni nieurządzonej, 14) tereny wód powierzchniowych płynących, 15) tereny dróg publicznych zbiorczych, 16) tereny dróg publicznych lokalnych, 17) tereny dróg publicznych dojazdowych. Gmina Ryglice jest gminą miejsko-wiejską wchodzącą w skład powiatu tarnowskiego, stanowiącego z kolei część składową województwa małopolskiego z siedzibą władz wojewódzkich w Krakowie.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 97 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W struktury administracyjne województwa małopolskiego oraz powiatu tarnowskiego gmina Ryglice weszła z dniem 1 stycznia 1999 r. w związku z reformą administracyjną. Obszar gminy położony jest w południowo-wschodniej części powiatu, ok. 25 km od centrum Tarnowa. Od Krakowa miasto Ryglice oddalone jest o ok. 90 km. Gmina Ryglice jest jednocześnie najdalej wysuniętą na wschód gminą województwa małopolskiego. Od północy i wschodu graniczy ona z obszarami sąsiedniego województwa podkarpackiego, z którym ma wieloletnie tradycyjne powiązania funkcjonalne.

Miasto Ryglice jest siedzibą władz samorządowych, tam też funkcjonuje większość usług publicznych, z których korzystają mieszkańcy całej gminy. Ośrodkiem obsługi o znaczeniu ponadgminnym jest położone poza zachodnią granicą gminy Ryglice miasto Tuchów, będące m.in. węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem usług z zakresu oświaty ponadgimnazjalnej, służby zdrowia (szpital) i kultury (amfiteatr) itp. Powiązania dotyczące głównie rynku pracy, infrastruktury technicznej związanej z drogami, świadczenia usług o charakterze ponadpodstawowym przez placówki znajdujące się na terenie miasta m.in. przez specjalistyczną służbę zdrowia, placówki kulturalne, handel i usługi bytowe specjalistyczne itp. łączą gminę Ryglice z powiatowym miastem Tarnów. Ryglice, po gminie Zakliczyn, są drugą co do wielkości gminą powiatu tarnowskiego. Według danych Urzędu Statystycznego w Krakowie (2017) powierzchnia gminy Ryglice wynosi ok. 117 km2 (11 711 ha), co stanowi ok. 0,8% obszaru województwa małopolskiego oraz 8,8% terenu powiatu tarnowskiego. W gminie Ryglice około 25 km2 (2 515 ha) zajmuje obszar miejski Ryglic, natomiast ok. 92 km2 (9 196 ha) stanowi obszar wiejski. Miasto Ryglice zajmuje 21,1% obszaru gminy i jest drugą, po Zalasowej, pod względem wielkości miejscowością na obszarze gminy. Na strukturę gminy Ryglice składa się jedno miasto oraz 7 sołectw o następujących powierzchniach:  miasto Ryglice – 25,0 km2,  sołectwo Bistuszowa – 7,1 km2,  sołectwo Joniny – 11,0 km2,  sołectwo Kowalowa – 11,5 km2,  sołectwo Lubcza – 24,0 km2,  sołectwo Uniszowa – 5,4 km2,  sołectwo Wola Lubecka – 7,0 km2,  sołectwo Zalasowa – 26,5 km2.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 98 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Zgodnie z danymi GUS w 2016 roku gminę zamieszkiwało 11 696 osób, z czego 25% to ludność miasta Ryglice. Najliczniej zamieszkałymi miejscowościami gminy są: Zalasowa (3110 mieszkańców), Ryglice (2920) oraz Lubcza (2030). Ludność Kowalowej liczy 1018 osób., liczba mieszkańców pozostałych miejscowości nie przekracza 1000 osób. Średnia gęstość zaludnienia Gminy Ryglice to ok. 100 osób/km2. Jest ona niższa od średniej dla powiatu tarnowskiego wynoszącej 142 osób/ km2. Gmina Ryglice ma charakter typowo rolniczy, grunty rolne zajmują blisko 71% powierzchni terenu. Lesistość sięga ok. 27%. Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują ok. 2%. Strukturę powierzchni gminy uzupełniają grunty pod wodami, stanowiące ok. 0,3% jej obszaru (dane na 31.12.2014 r.). Przez teren gminy nie przebiegają linie kolejowe ani drogi krajowe i wojewódzkie. Podstawowe powiązania komunikacyjne pomiędzy Ryglicami, a gminami ościennymi realizowane są poprzez drogi powiatowe. Ich łączna długość na terenie gminy wynosi ok. 64 km, z czego 12 km przebiega w mieście Ryglice. Najważniejsze role pod względem funkcjonalnym w układzie komunikacyjnym odgrywają drogi łączące gminę z ośrodkiem powiatowym jakim jest Tarnów, a ponadto droga łącząca ośrodki gminne Ryglice, Tuchów i Jodłową. Podstawowe powiązania komunikacyjne pomiędzy Ryglicami, a gminami ościennymi realizowane są poprzez drogi klasy zbiorczej o numerach:  1357K relacji Tarnów – Ryglice – Żurowa – Ołpiny,  1381K relacji Tuchów – Zalasowa – Wola Lubecka – Lubcza – Dęborzyn,  1383K relacji Kowalowa – Lubcza – Strzegocice,  1384K relacji Zalasowa – Joniny – Szerzyny,  1385K relacji Jasło – Ryglice – Tarnów. Pozostałe drogi powiatowe mają charakter dróg lokalnych. Drogi te w zdecydowanej większości mają nawierzchnię bitumiczną. Układ komunikacyjny uzupełnia sieć dróg gminnych o łącznej długości ok. 106 km. Niemal wszystkie ich odcinki (99%) mają nawierzchnię utwardzoną. Długość dróg o nawierzchni bitumicznej wynosi 67 km, co stanowi 64% ogólnej długości dróg gminnych. Gęstość utwardzonej sieci drogowej wynosi 88 km/100 km2 powierzchni gminy. Na terenie gminy Ryglice dotychczasowe uzbrojenie terenów obejmuje sieci: wodociągową, kanalizacyjną, gazowniczą i elektroenergetyczną. Dostęp do sieci na terenie miasta Ryglice jest dobry, natomiast w odniesieniu do obszaru wiejskiego gminy do rozważenia jest rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, przy czym uwzględnić należy opłacalność realizacji sieci w najwyżej położonych obszarach zabudowanych. Na terenie gminy występuje także sieć telekomunikacyjna oraz zlokalizowane są stacje bazowe telefonii komórkowej (BTS – Ryglice i Kowalowa). W przestawionym do oceny Studium … określono, przeanalizowano i wprowadzono kierunki zagospodarowania przestrzennego zgodne ze Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2016-2023, a także z uchwalonymi przez Radę Miejską dokumentami, stanowiącymi narzędzia służące realizacji strategicznych celów gminy. Podstawowe założenia strategii rozwoju gminy Ryglice określa zawarty w niej cel-wizja o brzmieniu:

„Gmina Ryglice – gmina spokoju i zasobności, przyjazna dla mieszkańców oraz dla gości.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 99 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Rozwinięta gospodarczo dzięki turystyce, rolnictwu i wytwórczości. Zagłębie inicjatyw i przedsiębiorczości”.

Zgodnie z założeniami powyższego dokumentu celem i misją gminy Ryglice jest dążenie do równomiernego, kompleksowego rozwoju w sołectwach poprzez zachowanie równowagi pomiędzy aktywnością gospodarczą opartą na solidnej bazie usługowo-gospodarczej i rolniczej, a ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego. Kierunki zawarte w Studium … wpisują się w cele przyjęte w strategii rozwoju gminy. Studium przyjmuje, iż specyficznym kapitałem gminy jest jej system przestrzenny, wraz z występującymi w jego strukturze obszarami zurbanizowanymi zabudowanymi i niezabudowanymi, jak również obszarami niezurbanizowanymi, przede wszystkim leśnymi, gwarantującymi ciągłość dotychczasowych i stabilność przyszłych procesów rozwoju gminy. Celem zapisów zawartych w przedstawionym do oceny dokumencie jest osiągnięcie zrównoważonego, zharmonizowanego ze środowiskiem rozwoju, umożliwiającego kształtowanie zróżnicowanej pod względem funkcjonalnym przestrzeni miejsko-wiejskiej, zapewniającej wysoką jakość życia mieszkańców, atrakcyjność turystyczną gminy oraz zachowanie lokalnych wartości kulturowych i środowiskowych, w tym rolniczych. Zgodnie z zapisami Studium … planowany rozwój gminy Ryglice winien być realizowany poprzez: 16) wzmocnienie potencjału usługowo-produkcyjnego przez wskazanie i kreowanie dogodnych komunikacyjnie i infrastrukturalnie obszarów aktywności gospodarczej oraz odpowiednią ich promocję, 17) wzmocnienie rangi centrów poszczególnych wsi oraz centrum miasta poprzez kreowanie w nich atrakcyjnych przestrzeni publicznych, koncentrujących życie społeczne i publiczne i grupowanie przy nich usług oraz powiązanie z nimi przestrzeni rekreacyjnych, obejmujących swym zasięgiem okolice lokalizacji usług społecznych i komercyjnych, przy jednoczesnym dążeniu do uzyskania zwartych obszarów zurbanizowanych, 18) utrzymanie i wzmacnianie potencjału rolniczej przestrzeni produkcyjnej, przez dostosowanie go do gospodarki rynkowej: a) tworzenie warunków do zwiększenia produktywności i konkurencyjności produkcji rolnej, b) stworzenie warunków sprzyjających powstawaniu gospodarstw ekologicznych oraz rozwojowi agroturystyki, 19) tworzenie dobrych warunków zamieszkania i poprawa jakości życia mieszkańców poprzez: a) wspieranie rozwoju pełnowartościowych obszarów zabudowy mieszkaniowej, kształtowanych z uwzględnieniem zasad ochrony ładu przestrzennego, z dostępem do sieci infrastruktury technicznej i dróg publicznych, b) ochronę przyrody i środowiska, c) wprowadzenie zróżnicowania funkcjonalnego, w tym zwiększenie dostępności usług społecznych, d) tworzenie i poprawę stanu przestrzeni publicznych i związany z nią wzrost integracji społeczności lokalnej,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 100 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

20) rozwój bazy rekreacyjnej, szczególnie we wskazanych terenach sportowo-rekreacyjnych, w których powinny być kształtowane przestrzenie ogólnodostępne zachęcające do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu i lokalizowane usługi związane z turystyką, sportem i rekreacją oraz uzupełniająco inne usługi związane z atrakcyjnym spędzaniem czasu wolnego, 21) poprawę dostępności atrakcyjnych pod względem turystycznym i przyrodniczym obszarów oraz powiązanie ich z terenami usługowymi, w tym poprzez wykreowanie wysokiej jakości przestrzeni publicznych, obudowanych funkcjami usługowymi, stanowiących początek ścieżek spacerowych i rowerowych łączących obszary o dużych walorach krajobrazowych i turystycznych, takie jak atrakcyjne pod względem krajobrazowym tereny otwarte oraz obszary i obiekty dziedzictwa kulturowego, 22) promocję walorów rekreacyjnych gminy, stanowiących zaplecze dla rozwoju turystyki weekendowej i aktywnego spędzania czasu wolnego, w tym poprzez wprowadzenie ochrony obszarów priorytetowych dla rozwoju turystyki, gwarantującej utrzymanie znacznych kompleksów terenów otwartych, atrakcyjnych pod względem krajobrazowym, w której powinny być lokalizowane takie urządzenia jak: ścieżki spacerowe, rowerowe, konne, wraz z punktami widokowymi, polanami piknikowymi, ścieżkami edukacyjnymi, miejscami do gier terenowych i wypoczynku, 23) stymulowanie pozytywnych trendów w sferze społeczno-demograficznej poprzez stwarzanie realnych podstaw do: a) wzrostu aktywności gospodarczej, b) ograniczenia bezrobocia i tworzenia nowych miejsc pracy, c) stworzenia perspektyw rozwoju osobistego i zatrzymania w gminie uczącej się i studiującej młodzieży, d) ochrony własności, e) poprawy poczucia bezpieczeństwa publicznego, f) wprowadzania zróżnicowania funkcjonalnego, 24) ochronę ładu przestrzennego, uwzględniająca lokalizację obszarów istniejącej i planowanej urbanizacji oraz dominującego w poszczególnych częściach gminy charakteru zabudowy, w tym poprzez: d) lokalizowanie terenów planowanej urbanizacji w pobliżu terenów urbanizacji istniejącej i planowanej, w sposób umożliwiający kształtowanie zwartych terenów zurbanizowanych i zapewniający zachowanie ciągłości powiązań pomiędzy terenami zieleni, e) wskazanie w studium kierunków zmian w strukturze przestrzennej, które powinny w perspektywie studium stanowić model docelowej struktury przestrzennej gminy, odpowiadających specyfice zabudowy i zagospodarowania obszarów centralnych gminy i poszczególnych wsi, obszarów aktywności gospodarczej, obszarów intensywnej i ekstensywnej zabudowy wiejskiej, obszarów rolnych i leśnych, f) określenie kierunków zmian w przeznaczeniu terenów oraz kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów, pozwalających na ich uwzględnienie w planach miejscowych,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 101 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

25) kształtowanie krajobrazu kulturowego o wysokich walorach estetycznych i krajobrazowych, w szczególności poprzez: g) ochronę miejskiego oraz wiejskiego krajobrazu, zabytków i charakterystycznego dla poszczególnych sołectw tradycyjnego typu zabudowy, h) zachowanie charakterystycznych dla gminy struktur osadniczych, i) ochronę krajobrazu otwartego poprzez przeciwdziałanie dekoncentracji zabudowy, ochronę ekspozycji panoram widokowych, j) udostępnienie i eksponowanie walorów krajobrazowych poprzez wyznaczenie szlaków rowerowych i pieszych, punktów widokowych, k) kształtowanie atrakcyjnych, przyjaznych przestrzeni publicznych – placów, skwerów, ścieżek pieszych i rowerowych, szlaków turystycznych, ścieżek dydaktycznych, placów zabaw dla dzieci, punktów wypoczynkowych skierowanych na obsługę turystyki, tworzących system powiązań między atrakcjami turystycznymi położonymi na obszarze gminy oraz w jej okolicach, l) dbałość o estetykę krajobrazu poprzez zharmonizowane kształtowanie zabudowy i zagospodarowania, 26) wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego, w szczególności poprzez: d) ochronę terenów cennych przyrodniczo, również poprzez ograniczanie emisji zanieczyszczeń, w tym niskiej emisji, stosowanie odnawialnych źródeł energii oraz wdrażanie rozwiązań proekologicznych w gospodarstwach rolnych, e) edukację ekologiczną, związaną z zachowanymi cennych zespołów przyrodniczych i krajobrazowych oraz bazującą na nich turystyce poznawczej, f) poprawę dostępu do walorów przyrodniczych, w tym poprzez stworzenie systemu ciągów terenów zieleni; 27) ochronę terenów otwartych, lasów i terenów zieleni mającą na celu zapobieganie niekontrolowanym procesom rozpraszania się zabudowy oraz utrzymanie ciągłości powiązań terenów zieleni, w tym poprzez wyznaczenie obszaru niezurbanizowanego i konsekwentną jego ochronę przed zabudową, 28) utrzymanie obszarów niezurbanizowanych, gwarantujące skuteczną ochronę przed niekontrolowanymi procesami rozproszonej urbanizacji, tak zwanego rozpływania się zabudowy, w tym: c) przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju w sukcesywnie zachodzących procesach zmian istniejącego przeznaczenia i zagospodarowania terenów, d) czytelne wyznaczenie obszaru przestrzeni chronionej przed zabudową, powiązanego z regionalnym systemem obszarów chronionych, wraz z systemem połączeń ekosystemowych i komunikacyjnych - ścieżek pieszych i rowerowych, mającego swoje powiązania i kontynuację w granicach sąsiednich gmin, 29) rozwój systemu komunikacji drogowej i parkowania, mający na celu dostosowanie go do współczesnych wymagań, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb związanych z ruchem pieszo-rowerowym, w tym:

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 102 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

a) budowa hierarchicznego układu komunikacji drogowej, b) dostosowanie podstawowego układu drogowego, szczególnie w zakresie chodników i ścieżek rowerowych, c) rozwój systemu parkingowego, uwzględniającego potrzeby związane z kreowaniem wysokiej jakości przestrzeni publicznych oraz planowanym rozwojem turystyki, d) rozwój układów osadniczych w oparciu o maksymalny dostęp do komunikacji publicznej zarówno autobusowej, 30) rozwój systemów infrastruktury technicznej gwarantujący skuteczną realizację kierunków rozwojowych, w tym poprawę warunków życia mieszkańców gminy i sprostanie wymaganiom rozwoju przedsiębiorczości, przy jednoczesnej poprawie warunków środowiskowych i ekologicznej odnowie gminy, w tym: c) rozwinięcie w miarę możliwości istniejących systemów infrastruktury technicznej, d) rozwijanie i wykorzystanie systemów i technologii związanych z odnawialnymi źródłami energii. Zdefiniowane w studium kierunki rozwoju przestrzennego gminy winny umożliwić osiągnięcie stabilizacji: przestrzennej, programowej, środowiskowej, społecznej i technicznej, zachowując jednocześnie równowagę z zasadami i warunkami zrównoważonego rozwoju gminy.

Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w przedstawionym do oceny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego określa się: 1) kierunki zmian w strukturze przestrzennej (odnoszone przeważnie do dużych terytorialnie fragmentów gminy wykazujących wiele wspólnych cech, wyróżniających je od pozostałych jego części), 2) kierunki zmian w przeznaczeniu terenów (odnoszone do terenów charakteryzujących się jednorodnością lub zbieżnością przeznaczeń, a zatem terenów niewielkich powierzchniowo), 3) kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy (odnoszone do terenów o określonych kierunkach przeznaczenia), 4) kierunki rozwoju systemów komunikacji (odnoszone do specyficznych terenów położonych pomiędzy liniami rozgraniczającymi dróg i kolei), 5) kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej (odnoszone do specyficznych terenów położonych pomiędzy liniami odwzorowującymi stref kontrolowanych, zwanych strefami ochronnymi lub strefami bezpieczeństwa), 6) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej (odnoszone do różnej wielkości terenów niezurbanizowanych lub zurbanizowanych, niezabudowanych).

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 103 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

W przedstawionym do oceny Studium … określono w sposób następujący główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy Ryglice: 1. W wymiarze podstawowym zmiany w strukturze przestrzennej gminy obrazuje zasięg docelowych obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych oraz ich relacja do obszarów urbanizacji istniejącej (wyznaczonej na podstawie inwentaryzacji urbanistycznej) oraz urbanizacji zaplanowanej (wyznaczonej na podstawie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego). Rozróżnienie to jest uzupełniane przez wydzielenie poszczególnych przeznaczeń terenów, charakterystycznych odpowiednio dla obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych. Tak rozumianą strukturę przestrzenną gminy dopełnia sieć głównych szlaków komunikacyjnych, stanowiąca podstawowe powiązania pomiędzy poszczególnymi elementami struktury. 2. Na podstawie przeważającego typu zagospodarowania terenu, w celu jednoznacznego wskazania terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów wyłączonych spod zabudowy studium dokonuje podziału na obszary niezurbanizowane i zurbanizowane: - do obszarów niezurbanizowanych należą zwarte kompleksy lasów i gruntów rolnych wraz z enklawami terenów o innych przeznaczeniach i sposobach zagospodarowania, wskazane na rysunku i oznaczone symbolami R1, R2, W1, W2, Z1, L1, - do obszarów zurbanizowanych należą zwarte tereny zabudowy, oznaczone pozostałymi symbolami przeznaczenia dominującego. 3. W celu uformowania struktury funkcjonalno-przestrzennej, która uwzględni wymagania ochrony ładu przestrzennego oraz zrównoważonego rozwoju ustalenia kierunków studium wskazują, iż w kształtowaniu i prowadzeniu polityki przestrzennej na kolejnych etapach planistycznych należy dążyć do nadania terenom odpowiednich do ich lokalizacji w przestrzeni gminy i przeznaczenia dominującego cech: - otwartych terenów leśnych, które powinny objąć lasy, zadrzewienia, zakrzewienia, polany, ścieżki i drogi śródleśne, cieki powierzchniowe, zieleń przywodną, tworzące zwarte kompleksy o znacznej powierzchni, należące do obszaru niezurbanizowanego – np. poprzez wprowadzenie zakazu zabudowy, - otwartych terenów rolnych, które powinny objąć grunty orne, łąki, pastwiska, sady i szkółki roślin ozdobnych, zbiorowiska zieleni śródpolnej i przywodnej, niewielkie kompleksy leśne, drogi i ścieżki śródpolne, cieki powierzchniowe, tworzące zwarte kompleksy o znacznej powierzchni, należące do obszaru niezurbanizowanego, wzmacniające potencjał produkcji rolniczej gminy, np. poprzez wprowadzenie zakazu zabudowy innej niż związanej z gospodarstwem rolnym, - zabudowy ekstensywnej, które powinny objąć tereny o stosunkowo niskiej intensywności zabudowy (w odniesieniu do pozostałych terenów zabudowy położonych na obszarze gminy), w tym niewielkie skupiska budynków i tereny rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, wraz z przydomowymi ogrodami, sadami i szkółkami roślin ozdobnych, terenami zieleni, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, położone w sąsiedztwie otwartych terenów rolnych i leśnych, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, maksymalnej intensywności zabudowy,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 104 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

- zabudowy intensywnej, które powinny objąć tereny o stosunkowo wysokiej intensywności zabudowy (w odniesieniu do pozostałych terenów zabudowy położonych na obszarze gminy), w tym tereny mieszkaniowe, usługowe, produkcyjne, wraz z zabudowaniami zagrodowymi, przydomowymi ogrodami, sadami i szkółkami roślin ozdobnych, terenami zieleni urządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, minimalnej intensywności zabudowy, - zabudowy o funkcjach centralnych, które powinny objąć tereny centralne gminy oraz poszczególnych miejscowości, w tym zabudowę mieszkaniową, usługową, usługi publiczne wraz z przydomowymi ogrodami, terenami zieleni, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi oraz priorytetowe przestrzenie publiczne, np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, minimalnej intensywności zabudowy, wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami usługowymi oraz przestrzeniami publicznymi, - terenów wzmacniających potencjał turystyczno-rekreacyjny gminy, które powinny objąć tereny sportowo-rekreacyjne, usługowe, wraz z terenami zieleni urządzonej i nieurządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi, np. poprzez odpowiednie wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami usługowymi oraz dopuszczeniem lub wykluczeniem zabudowy kubaturowej, - terenów wzmacniających potencjał gospodarczy gminy, które powinny objąć tereny przemysłowe, usługowe, produkcyjne wraz z terenami zieleni urządzonej i nieurządzonej, drogami i ścieżkami, ciekami powierzchniowymi np. poprzez odpowiednie kształtowanie wymogów w zakresie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, maksymalnej wysokości, intensywności zabudowy, wprowadzaniem uregulowań związanych z funkcjami przemysłowymi dopuszczającymi różne formy zabudowy i zagospodarowania terenu.

Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przedstawiona do oceny realizuje ustalenia zawarte w obowiązującym ustawodawstwie (wymienionym w pkt. 1.2).

Projekt studium sporządzony został w nawiązaniu do następujących dokumentów i opracowań: - Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012, - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego uchwałą Nr XV/174/2003 z dnia 22 grudnia 2003 r., (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego Nr 296 z dnia 8 października 2004 r.), - Projekt Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego - wersja wyłożona do publicznego wglądu w okresie od września do października 2017 r. - Strategia rozwoju województwa małopolskiego na lata 2011-2020 przyjęta Uchwałą Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 r. - Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2016-2023, - Gminny Program Rewitalizacji Gminy Ryglice na lata 2016-2023, - Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice. Wyk. EKOID, wrzesień 2017 r., Katowice,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 105 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Ryglice dla wsi Uniszowa (Uchwała Nr XXXVII/186/06 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 26 kwietnia 2006 r.). Stan środowiska na przedmiotowym terenie kształtowany jest nie tylko przez czynniki miejscowe, ale jest także wypadkową jego powiązań z otoczeniem. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym (Kondracki 2000) teren gminy Ryglice położony jest w zasięgu następujących jednostek:

prowincja Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym (51),

podprowincja Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513),

makroregion Pogórze Środkowobeskidzkie (513.6),

mezoregion Pogórze Ciężkowickie (513.62).

Zgodnie z objaśnieniami do szczegółowej mapy geologicznych Polski i regionalizacji tektonicznej Polski gmina Ryglice położona jest w obrębie orogenu Karpackiego, którego jednostką tektoniczną na tym terenie jest pasmofałdowo-płaszczowinowe, znane jako Karpaty zewnętrzne (eksternidy) lub Karpaty fliszowe. Całość gminy leży w obrębie jednostki śląskiej. Na obszarze gminy Ryglice występuje złoże piaskowca rozpoznane szczegółowo „Wola Lubecka”, w systemie MIDAS o nr 10437 w kategorii C1. Jest to złoże kamieni drogowych i budowlanych o powierzchni 1,97 ha. Usytuowane jest ono w miejscowości Wola Lubecka, w północnej części gminy, na terenach leśnych i rolnych Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Pogórza Ciężkowickiego. Dokumentacja geologiczna zatwierdzona została decyzją Starosty Powiatu Tarnowskiego nr WOŚ.IV.7515-5/05 wg stanu na 2004-12-31. Złoże z uwagi na istotne elementy związane z ochroną przestrzenną i przyrodniczą nie jest eksploatowane. W granicach gminy nie ustanowiono obszarów ani terenów górniczych. Zgodnie z podziałem hydrogeologicznym Polski obszar gminy Ryglice położony jest w całości w jednostce hydrogeologicznej Karpackiej (XXIII), w obrębie podregionu zewnętrznokarpackiego (XXIII 1), w których wody podziemne o typie szczelinowym, lokalnie porowo-szczelinowym, występują w utworach stratygraficznie przynależnych do paleogenu i kredy, poziom czwartorzędowy o typie porowym występuje z reguły w dolinach rzecznych i nie ma znaczenia użytkowego. Jedynie w południowej części gminy, poniżej miasta Ryglice występują wody piętra paleogeńsko-kredowego. Teren położony w granicach administracyjnych gminy Ryglice usytuowany jest w obrębie dwóch zlewni: Białej i Wisłoki, a przez centralną część gminy przebiega południkowo dział wodny II rzędu oddzielający zlewnię Dunajca i Wisłoki. Zachodnia część terenu należy do zlewni Dunajca i odwadniana jest przez Białą wraz z dopływami lewobrzeżnymi. Do zlewni Wisłoki należy wschodnia część obszaru gminy odwadniana przez lewobrzeżną sieć rzeczną. Największymi ciekami w granicach gminy uchodzącymi do rzeki Białej jest potok Wątok, Karwodrzanka i Szwedka. Natomiast do większych cieków odprowadzających wody do Wisłoki należą: Wolanka, Dulcza i Jodłówka. Teren gminy Ryglice leży w zasięgu ośmiu jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP). Zaliczają się do nich: JCWP o nazwie „Biała od Rostówki do ujścia” (kod: PLRW200014214899) obejmująca swym zasięgiem południowo-zachodnie fragmenty gminy,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 106 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

JCWP o nazwie „Szwedka” (kod: PLRW2000122148699), w zasięgu której leży największa, środkowo-zachodnia część terenu gminy, JCWP o nazwie „Karwodrzanka” (kod: PLRW2000122148729), do której należą północno- zachodnie fragmenty gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Wątok” (kod: PLRW200012214889) obejmująca niewielką, północno-zachodnią część terenu opracowania, JCWP o nazwie „Dulcza” (kod: PLRW2000621869), w zasięgu której leży północna część gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Jodłówka” (kod: PLRW200012218589), do której należy wschodnia część gminy Ryglice, JCWP o nazwie „Olszynka” (kod: PLRW2000122182899), w zasięgu której znajduje się niewielki, południowo-wschodni fragment terenu, JCWP o nazwie „Rostówka” (kod: PLRW200012214858), w zasięgu której znajdują się graniczne partie w południowo-zachodniej części gminy. Zgodnie z mapami zagrożenia powodziowego opracowanymi przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej w granicach gminy Ryglice występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q=1%). Szczegółowa analiza przeprowadzona podczas sporządzania opracowania ekofizjograficznego dla gminy Ryglice wykazała, iż gospodarstwa oraz budynki mieszkalne zlokalizowane sią w pobliżu, choć nie w bezpośrednim zasięgu strefy zagrożenia powodzią. Biorąc pod uwagę powierzchnię gminy oraz zasięg strefy zagrożenia powodzią należy stwierdzić iż w gminie poziom zagrożenia powodziowego jest mały. Na terenie gminy Ryglice nie występują zbiorowe ujęcia wód powierzchniowych. Jednakże ustanowiono na obszarze gminy pośrednią strefę ochronną ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Wisłoki w km 58+180 w miejscowości Dębica na podstawie Rozporządzenia nr 14/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 17 grudnia 2012 r. W zasięgu strefy obowiązują warunki określone w wymienionym rozporządzeniu. Gleby występujące na obszarze gminy Ryglice są zróżnicowane. Zaliczane są one do gleb obszarów górzystych. Są wśród nich w początkowym stadium rozwoju, o niewykształconym profilu, gleby brunatne i bielicowe wytworzone z fliszowych skał osadowych oraz gleby aluwialne. Obszar gminy Ryglice charakteryzuje się wysokim walorami przyrodniczymi. Zgodnie z opracowaniem Matuszkiewicza (2008b) do potencjalnej roślinności naturalnej na terenie gminy Ryglice należą:  eutroficzne lasy liściaste, grądy, w szczególności grąd środkowoeuropejski Galio-Carpinetum, forma podgórska, seria uboga oraz żyzna, na przeważającym obszarze gminy, z wyjątkiem części południowej, położonej w Pasmie Brzanki,  żyzne jedliny Galio-Abietion w Paśmie Brzanki,  żyzna buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum, odmiana zachodniokarpacka, forma podgórska w wyżej położonych fragmentach terenu,

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 107 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

 higrofilne lasy liściaste, łęgi, w tym niżowy łęg wiązowo-dębowy Ficario-Ulmetum chrysosplenietosum i podgórski łęg jesionowy Carici remotae-Fraxinetum – głównie w dolinach cieków wodnych. Na przestrzeni wieków na obszarze położonym w granicach administracyjnych gminy Ryglice, podobnie jak i na terenach sąsiednich, na skutek działalności człowieka doszło do znacznego przekształcenia środowiska przyrodniczego terenu. Zmiany te, obejmujące także występujące tu pierwotnie siedliska przyrodnicze, wpłynęły także na istniejącą obecnie szatę roślinną, tj. roślinność i florę obszaru opracowania. Zdecydowana większość lasów na omawianym obszarze została wykarczowana, a porastane przez nie uprzednio tereny przeznaczono na działalność rolniczą lub pod zabudowę o różnym przeznaczeniu oraz rozbudowano sieć komunikacyjną. Procesy te doprowadziły znacznego przekształcenia warunków środowiskowych. Podobnie jak w miejsce siedlisk naturalnych pojawiły się siedliska antropogeniczne, w różnym stopniu przekształcone, czy wręcz wykreowane przez człowieka (np. pola uprawne, ogrody), tak i lokalna szata roślinna zmieniła znacząco swój charakter i ma niejednokrotnie ścisły związek z aktualnym sposobem użytkowania terenu. W chwili obecnej teren gminy jest intensywnie użytkowany, nieużytki zajmują tu nieznaczną powierzchnię. W użytkowaniu terenu dominują grunty rolne (ok. 71% powierzchni gminy), z czego na grunty orne przypada ok. 53%, a na pastwiska i łąki trwałe łącznie ok. 12% powierzchni obszaru. Teren, w stosunku do naturalnych układów przyrodniczych, w znacznym stopniu został odlesiony – lasy zadrzewienia i zakrzewienia zajmują obecnie ok. 27% powierzchni przedmiotowego terenu. W obszarach o znacznym udziale terenów rolnych na wykształcenie się szaty roślinnej wpływa w istotny sposób struktura gospodarstw rolnych i sposób użytkowania w ich obrębie. Na terenie gminy Ryglice dominują małe gospodarstwa o powierzchni do 5 ha. Przeważają tu użytki rolne o niewielkich powierzchniach, różniących się sposobem użytkowania (grunty orne z uprawami roślin zbożowych, okopowych, warzyw i innych, pastwiska, łąki, sady itp.). Poprzedzielane są one często miedzami, drogami gruntowymi, przydrożami, zaroślami i zadrzewieniami śródpolnymi, co tworzy znaczną mozaikę siedliskową. Takie zróżnicowanie siedliskowe sprzyja wykształcaniu się i zachowaniu lokalnej bioróżnorodności oraz wpływa korzystnie na funkcjonowanie istniejących ekosystemów, m.in. poprzez rozwiniętą sieć troficzną. Na obszarze gminy odnotowano liczne stanowiska gatunków roślin chronionych. Zgodnie z obowiązującymi aktualnie aktami prawnym, wśród gatunków wykazanych z przedmiotowego terenu 23 objęte są ochroną ścisłą, natomiast 32 – ochroną częściową. 13 gatunków dodatkowo wymaga ochrony czynnej. Ponadto 17 gatunków zaliczono do zagrożonych elementów flory Polski. Do tej grupy należy języcznik zwyczajny z kategorią zagrożenia – krytycznie zagrożony, wymierający na izolowanych stanowiskach, kotewka orzech wodny i kręczynka jesienna uznane za wymierające, krytycznie zagrożone oraz 14 kolejnych gatunków zaliczanych do gatunków narażonych. Do najcenniejszych elementów flory terenu gminy Ryglice zaliczają się zaliczane do gatunków zagrożonych wyginięciem w skali kraju: kotewka orzech wodny Trapa natans, kręczynka jesienna Spiranthes spiralis, języcznik zwyczajny Phyllitis scolopendrium, a także obfite stanowisko kłokoczki południowej Staphylea pinnata.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 108 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Fauna na przedmiotowym terenie reprezentowana jest przez przedstawicieli różnych grup systematycznych, wśród których można wyróżnić gatunki chronione i rzadkie. Podobnie jak flora, tak i skład gatunkowy zwierząt w znacznej mierze uwarunkowany jest charakterem występujących na analizowanym obszarze siedlisk, sposobem ich użytkowania oraz podjętych działań ochronnych. W granicach analizowanych sołectw występują zarówno gatunki związane z terenami rolniczymi, lasami, zadrzewieniami i terenami zabudowanymi. Ze względu na obecność zbiorników i cieków wodnych zróżnicowana jest też fauna związana z siedliskami wodnymi i nadwodnymi. Do ssaków potencjalnie występujących na terenie opracowania należą pospolite i powszechnie występujące gatunki, m.in. duże kopytne związane głównie z lasami, takie jak: jeleń szlachetny Cervus elaphus, dzik Sus scrofa czy sarna Capreolus capreolus. Gatunki drapieżne reprezentuje lis Vulpes vulpes, kuna leśna Martes martes, kuna domowa Martes foina czy wszystkożerny borsuk Meles meles. Na terenach leśnych, jak i otwartych, istnieją sprzyjające siedliska dla zająca szaraka Lepus europaeus oraz licznych gryzoni, takich jak mysz zaroślowa Apodemus sylvaticus, mysz polna A. agrarius, mysz leśna A. flavicolis, darniówki zwyczajne Pitymus subniterraneus, norniki bure Microtus agrestis czy norniki zwyczajne M. arvalis: W pobliżu zabudowań bytują myszy domowe Mus musculus i szczury wędrowne Rattus norvegicus. Ssaki siedlisk nadwodnych i wodnych reprezentuje karczownik Arvicola terrestris oraz pochodzący z Ameryki północnej piżmak Ondatra zibethica. Na polach, użytkach zielonych, w sadach i ogrodach występuje przedstawiciel owadożernych – kret Talpa europaea, a na terenach leśnych, w parkach i zadrzewieniach innego typu także należąca do gryzoni wiewiórka Sciurus vulgaris oraz kolejny przedstawiciel owadożernych – jeż zachodni Erinaceus europaeus. Jeż zachodni, wiewiórka, niektóre gatunki myszy (np. myśl zaroślowa), kret (osobniki znajdujące się poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych, trawiastych lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz obiektów sportowych) objęte są częściową ochroną gatunkową. Najliczniej reprezentowaną grupą zwierząt kręgowych na przedmiotowym terenie są ptaki. Stwierdzono tu obecność 94 gatunków ptaków, z czego 90 objętych jest ochroną prawną. Spośród odnotowanych tu przedstawicieli awifauny zdecydowana większość (86 gatunków) chroniona jest ściśle. Status ochronny jednego z gatunków ptaków, a mianowicie gawrona, uzależniony jest od jego miejsca występowania: w granicach administracyjnych miast podlega on ochronie częściowej, a poza granicami miast – ścisłej. Ponadto 4 gatunki zostały wymienione w Polskiej czerwonej księdze zwierząt (Głowaciński 2001). Są to: kureczka zielonka (zielonka) i rybitwa rzeczna zaliczone do gatunków bliskich zagrożenia (NT) oraz dudek i kropiatka (DD – niewystarczające dane do określenia stopnia zagrożenia). W stosunku do wszystkich gatunków ptaków objętych ochroną gatunkową zgodnie z ustawodawstwem obowiązuje zakaz umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych, lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących. Na obszarze gminy Ryglice notowane były także ptaki nie objęte ochroną prawną, takie jak: bażant, kuropatwa, gołąb grzywacz czy kaczka krzyżówka. Gady na przedmiotowym terenie reprezentowane są przez objęte częściową ochroną gatunki: zaskrońca Natrix natrix, jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis i żmiję zygzakowatą Vipera berus, padalca zwyczajnego Anguis fragilis i jaszczurkę żyworodną Lacerta vivipara. Z terenu gminy podane zostało

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 109 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice także stanowisko chronionego ściśle gniewosza plamistego Coronella austriaca. Do grupy chronionych kręgowców należą ponadto związane ze środowiskiem wodnym płazy. Z terenu gminy podawano stanowiska 13 gatunków przedstawicieli tej gromady. Wszystkie one objęte są ochroną gatunkową, dodatkowo obowiązuje w stosunku do nich zakaz umyślnego płoszenia lub niepokojenia. Osiem z pośród stwierdzonych na terenie gminy gatunków płazów wymienionych jest w załącznikach Dyrektywy siedliskowej. Ponadto dwa gatunki umieszczono w Polskiej czerwonej księgi zwierząt, Głowaciński (2001), są to traszka grzebieniasta i kumak górski. Najliczniej, podobnie jak i w innych rejonach, na analizowanym obszarze reprezentowane są bezkręgowce, w wśród nich – głównie owady, pajęczaki i mięczaki. Owady reprezentują przedstawiciele różnych grup systematycznych, zajmujących zróżnicowane siedliska, w tym między innymi liczne gatunki zaliczane do ważek, motyli, prostoskrzydłych, chrząszczy, muchówek, błonkówek czy pluskwiaków. Wśród bezkręgowców występujących na obszarze gminy Ryglice wyróżnić można zwierzęta objęte ochroną gatunkową, takie jak np. trzmiele, chronione gatunki mrówek z rodzaju Formica czy ślimak winniczek Helix pomatia. Obszar położony w granicach administracyjnych gminy Ryglice wyróżnia się także znacznymi walorami krajobrazowymi. Krajobraz gminy jest urozmaicony ze względu na położenie geograficzne na obszarze Pogórza Ciężkowickiego, które charakteryzuje się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu. W północnej części gminy znajdują się wzniesienia z górą Kokocz, będącą punktem widokowym, na południu wykształciło się przebiegające równoleżnikowe pasmo Brzanka – Liwocz. Teren między wzniesieniami poprzecinany jest dolinami rzek: Wątoka, Wolanki i Szwedki oraz ich dopływów. W tej pagórkowatej części gminy występują rozległe tereny otwarte użytkowane głównie rolniczo. Istotna rolę w krajobrazie odgrywają także tereny leśne.

Obszary wyróżniające się znacznymi walorami krajobrazowymi oraz cennymi elementami przyrody ożywionej i nieożywionej występują na terenie całej gminy, co znalazło przełożenie na fakt, iż cały obszar gminy objęty zostały ochroną prawną w różnych formach. Na terenie gminy Ryglice występują następujące obszarowe formy ochrony przyrody:  Park Krajobrazowy Pasma Brzanki, obejmujący południową część gminy,  Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego – północna i środkowa część gminy,  Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Kokocz” zlokalizowany na terenie Góry Kokocz w sołectwie Wola Lubecka,  Obszar Natura 2000 Ostoja w Paśmie Brzanki LH120047,  Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090. W granicach gminy Ryglice przebiega korytarz ekologiczny „Pogórze Ciężkowickie”, wchodzący w skład Korytarza Karpackiego (KK) o międzynarodowym charakterze. Pełni on funkcję szlaku migracji ssaków kopytnych i dużych drapieżników. Korytarz Karpacki, o łącznej powierzchni 3 448 km2, przebiega przez Bieszczady, Beskid Niski, Beskid Sądecki, Pieniny aż do Tatr. Na całej swojej długości łączy się z częściami Karpat leżącymi po stronie ukraińskiej i słowackiej. Łączy również ostoje Natura 2000, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu i parki krajobrazowe położone na terenie kraju.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 110 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Na skutek wieloletniego wpływu człowieka wiele komponentów środowiska w granicach terenu objętego opracowaniem uległo przekształceniom i stale pozostaje pod wpływem oddziaływań antropogenicznych. Do głównych oddziaływań i zagrożeń środowiska należą: - przekształcenia powierzchni ziemi i gruntów, - regulacja cieków wodnych i zagrożenie powodziowe, - zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych, - zanieczyszczenie gruntu, - zanieczyszczenie powietrza, - zagrożenie hałasem, - promieniowanie niejonizujące - przekształcenia biocenoz. Szczegółowo zagadnienia te zostały omówione w rozdziale 5.2. Podlegający ocenie projekt Studium... wprowadza szereg ustaleń mających na celu uporządkowanie stanu planistycznego (polityki przestrzennej) gminy Ryglice. Ma temu służyć m.in. jednoznaczne wskazanie terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów wyłączonych spod zabudowy poprzez dokonanie podziału na obszary niezurbanizowane i zurbanizowane. Do obszarów niezurbanizowanych zaliczono w dokumencie zwarte kompleksy lasów i gruntów rolnych wraz z enklawami terenów o innych przeznaczeniach i sposobach zagospodarowania, wskazane na rysunku Studium … i oznaczone symbolami R1, R2, W1, W2, Z1, L1. Studium wskazuje także potrzebę zachowania w skali gminy charakterystycznego układu terenów zieleni, obejmującego tereny rolne z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu (R1), tereny lasów (L1), tereny zieleni nieurządzonej (Z1), tereny zieleni urządzonej (Z3), tereny wód powierzchniowych płynących (W1), tereny wód powierzchniowych stojących (W2) tworzące wraz z pozostałymi, niewyznaczonymi jako tereny studium zadrzewieniami, zakrzewieniami, zielenią przywodną oraz ze ścieżkami pieszymi i rowerowymi, szlakami turystycznymi obszar przestrzeni zieleni. Przedstawiony do oceny projekt Studium … w większości przypadków utrwala już istniejące przekształcenia środowiska przyrodniczego. Przewidziano także poszerzenie terenów zabudowy m.in. kosztem powierzchni biologicznie czynnych. Założenia takie wypływają z uwarunkowań demograficzno- społecznych gminy. Przeprowadzony bilans wskazał, iż potrzeby gminy Ryglice w zakresie zapotrzebowania na podstawowe funkcje mieszkaniowe, produkcyjne i usługowe powinny zostać zwiększone o co najmniej 50%, zastrzegając jednocześnie, iż wzrost zapotrzebowania na nowe tereny powiązany jest przede wszystkim z kierunkami rozwoju przestrzeni produkcyjno-usługowych oraz ze zmianą jakościową zamieszkania, a w mniejszym stopniu z potrzebami demograficznymi. Powszechną tendencją jaką można zaobserwować w graniach gminy Ryglice jest rozwój obszarów zabudowy, w tym nierzadko zabudowy rozproszonej. Do niekorzystnych skutków tego zjawiska, oprócz zajmowania powierzchni biologicznie czynnych i zmian w krajobrazie, zalicza się także m.in. konieczność realizacji dużej ilości dróg o nawierzchniach utwardzonych. W przypadku braku realizacji ustaleń Studium … możliwa będzie sytuacja, w której na przedmiotowym obszarze zabudowa będzie rozwijała się w sposób przypadkowy i nieukierunkowany, w oderwaniu od uwarunkowań środowiskowych. Może to się

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 111 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wiązać między innymi z fragmentacją cennych siedlisk przyrodniczych, zmianą warunków krajobrazowych, likwidacją pokrywy roślinnej czy degradacją gruntu. Brak realizacji ustaleń zawartych w Studium …będzie się skutkować także będzie ograniczeniem możliwości zrealizowania celów związanych z rozwojem gminy, przyjętych m.in. w jej strategii rozwoju. Grunty leśne w gminie Ryglice zajmują powierzchnię 3 022 ha, co daje lesistość gminy na poziomie 26,9% (GUS, 2016). Grunty leśne prywatne stanowią ok. 56,4%, a publiczne 43,7%. Wśród lasów publicznych występujących na terenie gminy i stanowiących własność Skarbu Państwa 98,2% znajduje się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwa Gromnik. Lasy nadleśnictwa Gromnik są lasami wielofunkcyjnymi, z czego 98,7% zajmują lasy ochronne, a pozostałe 1,3% rezerwaty. Z funkcji pozaprodukcyjnych lasów usytuowanych na obszarze gminy Ryglice największe znaczenie ma wodochronność i glebochronność, które wynikają z położenia gminy na terenach wyżynnych i górskich oraz ukształtowania terenu. W oparciu o kryteria opisane w dokumencie Forest Stewardship Council (FSC) na terenie gminy wyznaczono lasy o szczególnych wartościach przyrodniczych (High Conservation Value Forests - HCVF):  lasy glebochronne,  lasy skrajnie rzadkie i ginące w obrębie leśnictwa Zalasowa,  ekosystemy rzadkie i zagrożone w skali Europy w obrębie leśnictwa Zalasowa. Ze względu na duże walory przyrodnicze i krajobrazowe lasy na terenie gminy Ryglice spełniają również funkcje turystyczne i dydaktyczne. Głównymi gatunkami lasotwórczymi są: buk pospolity, jodła zwyczajna, sosna zwyczajna, dąb szypułkowy, pozostałe to: m.in. brzoza brodawkowata, grab pospolity, jesion zwyczajny, klon jawor, świerk pospolity, lipy drobnolistna i szerokolistna. Wskazanym jest dopuszczenie zwiększenia lesistości, szczególnie w oparciu o nieużytki oraz ochrona istniejących i wprowadzanie nowych zadrzewień śródpolnych oraz przywodnych. Projekt Studium… przedłożony do oceny przewiduje zachowanie w dotychczasowym użytkowaniu zdecydowaną część tereny lasów, w tym wszystkie lasy ochronne. Zasoby wodne podlegają ochronie na mocy ustawy Prawo wodne [1.2.6]. Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Ochronie podlegają także między innymi wody podziemne i obszary ich zasilania. Ochrona ta polega na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania oraz na utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód. Z uwagi na ustalenia służące ochronie wód powierzchniowych i podziemnych realizacja projektu Studium… należy stwierdzić, iż przyjęcie ustaleń zawartych w tym dokumencie nie przyczyni się do znaczącego pogorszenia się ich stanu. Przy zachowaniu wprowadzonych do dokumentu ustaleń i ograniczeń wynikających z przepisów odrębnych, nie zaistnieje zagrożenie dla osiągnięcia celów środowiskowych wyznaczonych dla jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. W granicach gminy Ryglice występuje złoże piaskowca rozpoznane szczegółowo „Wola Lubecka”, podlegające ochronie na mocy wspomnianej wyżej ustawy. Charakterystyka złoża została przedstawiona w rozdziale 5.1.3 niniejszej prognozy. Przedmiotowe złoże wskazane zostało w projekcie Studium … W przedstawionym do ceny studium W Studium … nie wskazuje się działań dla ochrony środowiska przed hałasem. Zapisy celu zminimalizowania powyższego odziaływania powinny być

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 112 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice uwzględnione podczas opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium … w granicach gminy Ryglice w pierwszej kolejności powinny być opracowywane plany dla obszarów, dla których studium wskazuje nowe tereny zabudowy mieszkaniowej, usługowej i usługowo-produkcyjnej, w tym wymagające uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz gruntów leśnych na cele nieleśne, w szczególności dla terenów, które wymagają ustalenia nowych zasad obsługi komunikacyjnej. Grunty rolne i leśne podlegają ochronie z mocy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych [1.2.5]. Lokalnie fragmenty gruntów użytkowanych w chwili obecnej w ramach gospodarki rolnej i na cele leśne zostały wskazane w ocenianym projekcie studium do przekształcenia w tereny zabudowy, co przyczyni się do zmiany struktury użytkowania tych terenów. Przekształcenie takie wymagać będzie w pierwszej kolejności uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz gruntów leśnych na cele nieleśne zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem (art. 7 Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Walory krajobrazowe podlegają ochronie na mocy ustawy o ochronie przyrody. Walory krajobrazowe, rozumiane jako wartości ekologiczne, estetyczne i kulturowe terenu oraz związanych z nim elementów przyrodniczych, ukształtowane przez siły przyrody lub w wyniku działalności człowieka, podlegają ochronie bez względu na to, czy są objęte szczególnymi formami ochrony przyrody. Obszar objęty niniejszą prognozą wyróżnia się znaczącymi walorami krajobrazowymi, co omówiono szczegółowo w rozdziale 5.1.9. Należy się liczyć z faktem, że wraz z realizacją ustaleń planu na przedmiotowym terenie dojdzie do pewnych lokalnych zmian krajobrazowych, polegających przede wszystkim na wprowadzaniu zabudowy na terenach biologicznie czynnych. Z drugiej strony należy podkreślić, iż w przedstawionym do oceny projekcie Studium … wprowadzono szereg zapisów chroniących walory krajobrazowe gminy, uwzględniono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, jak również zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego. Uwzględniono także zakazy obowiązujące na obszarach chronionych w kwestii ochrony walorów krajobrazowych. Obiekty chronione w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, zlokalizowane na terenie gminy Ryglice, zostały wskazane w przedstawionym do oceny Studium … Zgodnie z zapisami dokumentu ich ochrona powyższych obiektów odbywać się będzie w oparciu o zapisy Ustawy o ochronie przyrody oraz innych dokumentów, w tym w szczególności: - w Parku Krajobrazowym Pasma Brzanki zgodnie z Uchwałą nr XXXV/535/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki (Dz. U. Woj. Mał. z 2017 roku poz. 3205), - w Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego zgodnie z Uchwałą nr XVIII/298/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 lutego 2012 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego z późn. zmianami, - w Zespole Przyrodniczo-Krajobrazowym „Kokocz” zgodnie z Uchwałą nr IX/55/11 Rady Miejskiej w Ryglicach z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie ustanowienia Zespołu Przyrodniczo- Krajobrazowego „Kokocz” na terenie Góry Kokocz, w miejscowości Wola Lubecka. Obszarowe formy ochrony przyrody (w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody) obejmują swoim zasięgiem teren całej gminy Ryglice. Wprowadzanie nowych terenów inwestycyjnych w granicach gminy

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 113 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wiąże się w związku z powyższym każdorazowo z koniecznością zabudowy terenów w obszarach chronionych. W Studium … uwzględniono obiekty chronione oraz wskazano dokumenty regulujące zasady ich ochrony. Ustalenia Studium … nie naruszają zapisów tych dokumentów. W przypadku wprowadzania nowych terenów zabudowy na obszary chronione, szczegółowe zapisy zostaną określone na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Uwzględniona tam zostanie specyfika poszczególnych terenów chronionych wraz z określeniem zasad ochrony przyrody, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem, uwzględniającym także zasady gospodarowania na obszarach Natura 2000. W związku z powyższym, należy przyjąć, iż realizacja ustaleń Studium … nie wpłynie negatywnie na integralność i przedmiot ochrony obiektów chronionych położonych w granicach gminy, a także na terenach przyległych. Ochronie prawnej podlegają także dziko występujące gatunki chronionych przedstawicieli roślin, grzybów i zwierząt, w tym te występujące na terenie gminy Ryglice. Ustalenia przedstawionego do oceny projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice wpisują się w Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym i krajowym, w tym zamieszczone w Strategicznym planie adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 KLIMADA. Aktualnie na obszarach gminy już zainwestowanych oraz w ich sąsiedztwie występuje stałe oddziaływanie na środowisko związane między innymi z emisją zanieczyszczeń atmosferycznych (ze źródeł komunikacyjnych i tzw. „niska emisja”), emisją hałasu do otoczenia, powstawaniem odpadów i ścieków oraz dokonanym, nieodwracalnym przekształceniem powierzchni terenu. Na terenach już zagospodarowanych realizacja ustaleń Studium… będzie więc związana głównie z utrzymaniem bądź pogłębieniem się oddziaływań już tu występujących. W przypadku realizacji nowej zabudowy oddziaływanie krótkotrwałe na etapie budowy polegać będzie między innymi na emisji hałasu oraz zanieczyszczeń do powietrza, których źródłem będą maszyny i urządzenia budowlane. Oddziaływania te będą miały charakter chwilowy, ograniczony do czasu realizacji poszczególnych inwestycji. Realizacja ustaleń Studium… w niektórych sytuacjach będzie związana z zajęciem obszarów biologicznie czynnych oraz wpływem na istniejące powiązania ekologiczne. Oddziaływanie trwałe będzie polegało przede wszystkim na przekształceniu powierzchni ziemi, spowodowanym na przykład pracami niwelacyjnymi oraz zajęciem terenu przez obiekty kubaturowe czy powierzchnie uszczelnione. Wprowadzanie pozaprzyrodniczych form zagospodarowania będzie związane z zajęciem powierzchni biologicznie czynnych i usunięciem porastającej ją roślinności. Realizacja ustaleń Studium… będzie lokalnie wiązać się z koniecznością wycinku zieleni wysokiej (drzew i krzewów). Wraz z zajęciem terenów biologicznie czynnych trwale przekształcone zostaną siedliska faunistyczne (ograniczona zostanie ich powierzchnia). Należy jednak przyjąć, iż realizacja założeń Studium… nie przyczyni się do pomniejszenia się zasobów obszarów cennych przyrodniczo. Dogęszczanie zabudowy i wprowadzanie nowych terenów zabudowy może wpłynąć niekorzystnie na emisję zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego oraz hałasu do środowiska. Nieuniknione jest to, że opisane wyżej oddziaływania związane z realizacją

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 114 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice

Studium… będą się w mniejszym lub większym stopniu kumulować w środowisku. Nakładanie się wpływów pochodzących z poszczególnych terenów spowoduje wzrost tego oddziaływania. Kumulacji podlegać będzie przede wszystkim hałas, a także emitowane zanieczyszczenia atmosferyczne. Kumulacja ta może mieć miejsce w granicach jednostek stanowiących źródło oddziaływań bądź na terenach przyległych. O efekcie kumulacji w skali lokalnej można mówić również w przypadku zajmowania powierzchni biologicznie czynnych. Opisane wpływy zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji będą ograniczane zapisami Studium…, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz także przepisami zawartymi w obowiązującym ustawodawstwie dotyczącymi między innymi dopuszczalnych poziomów hałasu i sposobu ograniczenia jego wpływu, a także gospodarki odpadami i gospodarki wodno-ściekowej. Wśród skutków ustaleń zmiany Studium … można wyróżnić również takie, które zaliczają się do korzystnych dla środowiska. Należą do nich: - utrzymanie w dotychczasowym zagospodarowaniu terenów lasów (L1), terenów zieleni urządzonej (Z3) i nieurządzonej (Z1) oraz wód powierzchniowych (W1) i stojących (W2), - wprowadzenie przeznaczenia terenów rolnych z zakazem zabudowy z uwagi na ochronę krajobrazu (R1). Pozostałe skutki realizacji ustaleń przedstawionego do oceny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice zdaniem autora niniejszej prognozy można uznać za mało znaczące dla środowiska. W przedmiotowym Studium… uwzględniono ochronę istniejących obiektów chronionych w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody, w tym obszarów Natura 2000. Realizacja ustaleń Studium… nie będzie więc stanowiła zagrożenia dla obiektów chronionych zlokalizowanych w granicach gminy Ryglice oraz na terenach sąsiednich i nie wpłynie negatywnie na ich integralność i przedmiot ochrony. Zgodnie z zapisami Studium … wprowadza się zakaz realizacji nowych przedsięwzięć mogących potencjalnie lub zawsze znacząco oddziaływać na środowisko za wyjątkiem: utrzymania istniejącego, prawnie potwierdzonego zagospodarowania i użytkowania terenów, dróg publicznych, infrastruktury technicznej i inwestycji celu publicznego. W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie lub zawsze znacząco oddziaływać na środowisko wykonana zostanie procedura uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na tym etapie przeprowadzona zostanie ocena oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na środowisko, ich wariantowanie, wybór najbardziej korzystnego dla środowiska wariantu, a w przypadku stwierdzenia utraty wartości przyrodniczych – dobór odpowiednich działań minimalizujących lub kompensacyjnych. Przedmiotowy teren zlokalizowany jest w odległości ok. 57 km od południowej granicy Państwa. Oddziaływania związane z realizacją ocenianego Studium… będą miały generalnie charakter lokalny, względnie ponadlokalny. Z tego względu realizacja ustaleń Studium … gminy Ryglice nie będzie powodowała transgranicznego oddziaływania na środowisko. Na obszarze gminy Ryglice zinwentaryzowano tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi oraz tereny osuwisk. Zapisy Studium... przewidują oprócz utrzymania na terenach tego typu zabudowy również lokalnie wprowadzanie nowej zabudowy. Należy podkreślić, iż wszelkie prace poprzedzające realizację zabudowy powinny tu zostać poprzedzone być stosownymi badaniami oraz być zgodne

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 115 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. 2012, poz.463). W przedstawionym do oceny projekcie studium zamieszczono rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu. Zostały one szczegółowo omówione w rozdziale 13. Z przyrodniczego punktu widzenia najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie takiej polityki przestrzennej, która byłaby całkowicie zgodna z uwarunkowaniami środowiskowymi i sprzyjałaby ochronie najbardziej wartościowych przyrodniczo obszarów oraz spójności i integralności wewnętrznego systemu przyrodniczego miasta. Niestety taki kierunek czasem stoi w konflikcie z uwarunkowaniami ekonomiczno-społecznymi, w tym potrzebami rozwoju gminy. Bywa problemem znalezienie równowagi pomiędzy presją zabudowywania kolejnych obszarów, atrakcyjnych ze względu na swoją lokalizację a zachowaniem jak najkorzystniejszego stanu środowiska oraz utrzymania w pełnej funkcji struktur ekologicznych. W przypadku konieczności zajęcia obszarów stanowiących siedliska gatunków chronionych, planując prace związane z przekształceniem takich terenów, należałoby uwzględnić biologię tych gatunków, m.in. ich cykle życiowe. W odniesieniu do ptaków korzystne będzie dopasowanie terminów prac ziemnych (w przypadku ptaków gniazdujących na ziemi) bądź wycinki zieleni wysokiej tak, aby wypadały poza okresem lęgowym ptaków. Prace należałoby poprzedzić wizją terenową umożliwiającą zlokalizowanie gniazd oraz budek lęgowych ptaków i ssaków. Ewentualne rosnące na przedmiotowym terenie starsze i dziuplaste drzewa należałoby również skontrolować pod kątem występowania nietoperzy i innych chronionych ssaków. Generalnie wycinkę zieleni wysokiej należałoby ograniczyć do potrzebnego minimum. W obszarach podlegających ochronie akustycznej, a narażonych na przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, należy uwzględnić stosowne działania ograniczające, co dotyczy zarówno istniejących, jak i projektowanych źródeł hałasu komunikacyjnego. W zależności od potrzeb i uwarunkowań można tego dokonać np. przez odsunięcie projektowanej zabudowy od źródeł hałasu, zastosowanie ekranów akustycznych, lokalizacji w pierwszej linii zabudowy funkcji usługowych (na obszarach mieszkaniowo-usługowych), modernizację istniejącej infrastruktury czy też ograniczenie szybkości. W obszarach zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz na terenach osuwisk należałoby w miarę możliwości zrezygnować z wprowadzania nowych obiektów budowlanych. Ze względu na fakt, iż w Studium … przedstawia się uwarunkowania oraz wskazuje kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, powyższe zapisy należy traktować jako ogólne. Szczegółowe rozwiązania stanowią zapis w innych dokumentach, np. miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę z jednej strony uwarunkowania przyrodnicze terenu gminy Ryglice oraz fakt, że cały jej obszar obejmują obszary chronione w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody, a z drugiej strony

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 116 Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryglice potrzeby związane z rozwojem gminy, należy podkreślić, że propozycje rozwiązań alternatywnych są ograniczone.

Ekoid ul. gen. H. Le Ronda 76 40-302 Katowice tel./fax.: (32) 353 32 14, 255 28 23 117