T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV ve Sinema Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

SAMURAY TAR İHİ, KÜLTÜRÜ VE FELSEFES İNİN AN İME ÖRNEKLER İNDE YANSIMASI: “RUROUN İ KENSH İN” AN İME ÖRNE Ğİ NİN

İNCELENMES İ

Alev Alikoç Sargın 2501040155

Tez Danı şmanı Yrd. Doç. Dr. Ergün Yolcu

İstanbul 2008

ÖZ

“Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin Anime örneklerinde yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime örne ğinin incelenmesi” ba şlıklı bu tezde, bugüne dek sayısız roman, film, çizgi roman, çizgi film, bilgisayar ve konsol oyunu içinde yer almı ş olan ve Japonya’nın geçmi şinden günümüze dek ta şınan sava şçı sınıfı samuraya odaklanılmı ştır. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinden yola çıkılarak okuyucu ‘samuray’ ile tanı ştırılmı ştır. Günümüzde ‘samuray’, hem tarihi ve kültürü hem de felsefesi açısından popüler kültür ve/veya kitle kültürü içerisinde bizlere sunulabilmektedir. Bu tezde, Japon kitle kültürünün ve popüler kültürünün en önemli yapıta şlarından biri olan Japon animasyonu – anime – merkez alınarak ‘samuray’ imgesine nasıl yer verildi ği sorusu cevaplanmaya çalı şılmaktadır. Bu sorunun cevaplanmasına yardımcı olmak amacıyla, 1996 ile 1998 yılları arasında Japonya’da Fuji Television Network tarafından ve 2003 yılında da Türkiye’de Kanal D tarafından yayınlanmı ş olan “Rurouni Kenshin” anime serisi örneklem olarak seçilmi ştir. Bu seriye ait öykü özeti ve karakter profillerine tez içinde yer verilerek, hem okuyucu bilgilendirilmi ş hem de cevaplanacak soru için temel olu şturulmu ştur. Ek olarak QDA v.2 programı üzerinden çalı şan Wordstat modülü kullanılarak serinin 94 bölümünün tamamına ait İngilizce altyazı metinleri kelime kelime tarattırılarak, elde edilen veriler tezin sonuç bölümünü desteklemek amacı ile kullanılmı ştır. Son olarak “Rurouni Kenshin” anime serisi incelenerek, seri içerisinde tarihi, kültürü ve felsefesi açısından ’samuray’ imgesine nasıl yer verildi ği tezin sonuç bölümünde ortaya konulmu ştur.

ABSTRACT

“Reflection of samurai history, culture and philosophy in Anime: The study of ‘Rurouni Kenshin’” is focusing on Japan’s warrior class ‘samurai’, which is a weld for countless novel, film, comic, animation, computer and box games as a figure. As a beginning ‘samurai’ is submissioned to the reader while its history, culture and philosophy are presented. Nowadays in populer culture and mass culture, ‘samurai’ is represented by its history, culture and also philosophy. In this thesis Japan animation – anime –, which is a major constituent of mass culture and populer

III culture in Japan, is centered at the heart of a question: “How the ‘samurai’ is given a place in anime?”. To able to answer this question “Rurouni Kenshin” which is one of the anime series, is chosen. “Rurouni Kenshin” is broadcasted on Japan’s Fuji Television Network between 1996-1998 and also on Turkey’s Kanal D Television on 2003. The reader is informed about “Rurouni Kenshin” by presenting the story and character profiles. Also a prelude is made to able to answer the question. On the other hand, “Rurouni Kenshin” English episode subtitle texts are scanned with QDA v.2 program’s Wordstat module and the results are presented to support the thesis’s conclusion. Finally by regarding the analysis of “Rurouni Kenshin”, how the ‘samurai’ takes place from the point of view of its history, culture and philosophy is presented in the thesis’s conclusion.

IV ÖNSÖZ

“Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin Anime örneklerinde yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime örne ğinin incelenmesi” ba şlıklı bu tez ile Japon tarihi, kültürü ve felsefesinde önemli bir yer tutan samuraya bir pencere açmak amaçlanmı ştır. Ba şta edebiyat ve sinema olmak üzere, samuray imgesi günümüze kadar birçok esere kaynaklık etmi ştir. Kendine ait felsefesi içinde yer alan sadakat ve onur gibi unsurlarla Batı’nın ilgisini çeken samuray, Japonya’nın şövalyesi olarak de ğerlendirilmi ştir. Ancak özellikle Batı tarafından olu şturulan bu şövalyelik ile imgesi ile acı ve kan ile yo ğrulmu ş samuray gerçe ği göz ardı edilmektedir.

Japonya’nın kitle ve popüler kültürünün en önemli yapı ta şlarından anime , yani Japon animasyonu, son yıllarda Amerika ve Avrupa’yı fethetmektedir. Amerika ve Avrupa’ya ait popüler kültür içinde bir alt kültür olmaktan çıkarak giderek yayılan anime , kendisine özgü içerik ve biçimi ile Do ğu’nun Batı’yı ele geçirmeye ba şladı ğını da dü şündürtebilir. Japonya’nın kitle ve popüler kültürünü yansıtan “yerel” anime , Amerika ve Avrupa’yı kendi silahı ile vurarak bir “global” popüler kültür özelli ğine eri şmektedir; seri olarak üretilip seri olarak tüketilirken halen ‘yerel’ ve sıra dı şı kalabilmek. Anime, özellikle Amerikan popüler kültürü kasırgasının etkilerinin ağırlıkla hissedildi ği ülkemizde de ilgi çekmektedir. Alı şılageldik ve Amerikanvari animasyon örneklerinin kar şısında önemli bir alternatif olu şturan anime , gerek İnternet gerekse anime serisi yayınlayan televizyon kanalları aracılı ğıyla giderek artan bir Türk izleyici kitlesi kazanmaktadır.

Roman, öykü, bilgisayar oyunu, film gibi birçok alanın yanı sıra anime içinde de kar şımıza çıkan samuray imgesinin kendisi “yerel” iken özellikle kültür ve felsefesinin “global” bir hale geldi ği görülmektedir. Bu tez, ‘samuray’ ve ‘ anime ’ ikilisinin birbirinden farklı birçok kültür tarafından kabul edilerek popüler hale geldi ği noktasını çıkı ş olarak almaktadır. Gerek beyaz perdede gerek televizyon ekranında her türlü kültüre mal olan ve “global” popüler kültür ürünü hale getirilen samuraya farklı bir açıdan yakla şılmak amaçlandı ğından, temelde samurayın kendisi gibi “yerel” olan anime gözünden samuraya bakılacaktır. Japonya’ya ait olana, samuraya, yine Japonya içinden, anime ile bakabilmek kullanılacak temel yöntemdir. Bu noktada, samuray tarihi, kültürü ve felsefesine ait unsurların anime

V içinde nasıl yer buldu ğu ara ştırılmaya çalı şılacaktır. Bu ara ştırmayı ortaya koymak için 94 bölümden olu şan anime serisi “ Rurouni Kenshin ” örneklem olarak seçilmi ştir. Serinin ana karakterinin samuray olması ve serinin zaman ve mekân olarak samuray tarihi ile örtü şen bir zaman ve mekânda geçmesi, ayrıca, “ Rurouni Kenshin ” serisinin Türk televizyon kanallarında yayınlanmı ş olması bu seçim için belirleyici olan temel etkenlerdendir. Tek yönlü Amerikan ve Batı kültürü yanında yer alan anime , kitle kültürüne zenginlik katarken bir kısım Türk izleyicisinin de gözünden kaçmamı ştır.

“Rurouni Kenshin ” serisinin incelenmesi kapsamında tüm bölümler izlenerek notlar alınmı ştır. Tezin sonuç kısmının sayısal olarak desteklenebilmesi için serinin İngilizce alt yazı metinleri “Provalis Research” firmasının QDA v.2 üzerinden çalı şan Wordstat modülünü kullanılarak taranmı ştır. İngilizce alt yazı metinleri, yani 94 bölüm, toplamda 201.551 kelimeden olu şmaktadır. Bu kelimelerden 6.697'si birbirinden farklı kelimelerdir. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesi açısında önem olu şturabilecek, seri boyunca söze yansıyan ve ba şlıca vurgulanan birbirinden farklı 90 adet anahtar kelime seçilmi ştir. Samuray tarihi dönem isimleri (Örne ğin; “ Meiji ”, “Tokugawa ”.) ve serinin ana, yan ve kar şıt karakterlerin isimleri (Örne ğin “ Kenshin ”, “Kaoru ”.) seçilen anahtar kelimelerin ba şta gelenleridir. Seçilen bu anahtar kelimeler, İngilizce alt yazı metinleri içerisinde arattırılmı ştır. Anahtar kelimelerin tüm seri içindeki kullanım sıklıklarına göre sayısal veriler elde edilmi ştir. Bu veriler serinin samuray tarihi, kültürü ve felsefesine nasıl yer verdi ği sorusunu destekleyerek sonuç bölümünde kullanılmı ştır.

Tezin hazırlanmasında kullanılan ana kaynakça, kitaplardan ve İnternet sayfalarından olu şmaktadır. Tezin hazırlanması sırasında kar şıla şılan en önemli güçlük, samuray ya da anime ile ilgili neredeyse hiç Türkçe kaynak bulunamamı ş olmasıdır. Samuray üzerine yazılmı ş Türkçe tek bir kaynak bulunurken, Japon kültürü ya da felsefesine ait Türkçe kitaplarda da samuraya kısmen de ğinildi ği görülmü ştür. Yurt dı şından İngilizce kitaplar getirttirilmi ştir. Bu sebeple, tezin kaynakçasının tamamına yakını İngilizce kitaplardan olu şmaktadır. İngilizce kitapların okunarak çevirisinin yapılması, tez çalı şmasının ayrı bir kısmını olu şturmu ştur.

VI Anime , Amerika ve Avrupa’nın aksine henüz Türkiye’de DVD ya da video pazarında geni ş bir yer kaplamamaktadır. Türk televizyon kanallarında zaman zaman anime örneklerine yer verilmesine ve İnternet ortamında anime yi takip eden bir Türk izleyici kitlesi olmasına ra ğmen, “ Rurouni Kenshin ” serisinin görsel ve i şitsel materyallerinin ülkemizde elde edilememi ş olması tezin hazırlanmasında ate şleyici bir rol oynamı ştır. Sonuç olarak, “ Rurouni Kenshin ” serisinin tüm bölümlerine İnternet üzerinden ula şılmı ştır. BitComet adlı p2p torrent programı kullanılarak, serinin tüm bölümleri İnternet'ten indirilmi ştir. Bölümler, orijinal Japonca seslendirme ve İngilizce alt yazıya sahiptir. Ayrıca yurt dı şından “ Rurouni Kenshin ” serisinin DVD box seti getirtilmi ştir.

Kaynakçada yer alan kitapların taranması ve bölümlerin teker teker izlenmesi sonucunda, tezin temel konusunu olu şturan samuray ve tezin inceleme konusunu olu şturan ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisine ait bilgiler ve incelemeler okuyucuya sunulmaya çalı şılmı ştır.

Bana verilen süre zarfında, elimden gelen en iyi çalışmayı ortaya koydu ğuma inanmaktayım. Bu çalı şmanın, gelecekteki di ğer çalı şmalarıma ba şlangıç olmasını dilemekteyim. Gerek samuray gerekse anime üzerine hazırlanmı ş Türkçe herhangi bir teze ula şamamak, bu tezi hazırlamak istememde önemli bir rol oynamı ştır. Tezimin hazırlanması sırasında bana destek olan tez danı şmanım Yrd. Doç. Dr. Ergün Yolcu’ya te şekkür ederim. Ayrıca sevgili Ay şe M. Kalay’a ve E. Gülay Er’e, gösterdikleri destek için en içten şekilde te şekkür ederim. Bugüne dek manevi olarak desteklerini esirgemeyen sevgili babama ve anneme, Haydar babama ve Nuran anneme desteklerinden ve inançlarından ötürü te şekkür ederim. Tezin hazırlanması boyunca anlayı ş gösteren tüm yakın arkada şlarıma te şekkür ederim.

Son olarak, bu tezin ortaya çıkmasını mümkün kılan ve her ko şulda yanımda olan sevgilim/dostum/e şim A. Okan Sargın’a te şekkür ederim.

Alev AL İKOÇ SARGIN

VII

İÇİNDEK İLER

Sayfa ÖZ ...... III ÖNSÖZ...... V İÇİNDEK İLER...... VIII TABLOLAR...... X

GİRİ...... 1

1. BÖLÜM: SAMURAY TAR İHİ...... 7 1.1. SAMURAYIN ORTAYA ÇIKI I...... 7 1.2. SAMURAYIN YÜKSEL İİ ...... 10 1.2.1. Kamakura Dönemi (1185-1333)...... 10 1.2.2. Muromachi Dönemi (1333-1573) ...... 17 1.2.3. Japonya’yı Birle ştiren Üç Lider...... 22 1.2.3.1. Oda Nobunaga (1534 – 1582)...... 22 1.2.3.2. Toyotomi Hideyoshi (1537-1598) ...... 24 1.2.3.3. Tokugawa Ieyasu (1543-1556)...... 25 1.2.4. Azuchi-Momoyama Dönemi (1573-1600)...... 28 1.2.5. Edo Dönemi (1600-1868)...... 36 1.2.5.1. Erken Edo Dönemi (1600-1853)...... 36 1.2.5.2. Geç Tokugawa Dönemi (1853-1867) ...... 47 1.3. SAMURAYIN DÜ ÜÜ...... 56

2. BÖLÜM: SAMURAY KÜLTÜRÜ ve FELSEFES İ...... 64 2.1. Samuray ve Gündelik Ya şamı...... 64 2.1.1. Samuray ve Aile ...... 64 2.1.2. Samuray ve Gündelik U ğra şısı ...... 64 2.1.3. Samuray ve Gündelik Kılık-Kıyafeti...... 67 2.1.4. Samuray ve Çay Yolu...... 74 2.1.5. Samuray ve Ölüm...... 79 2.2. Samuray ve Sava ş...... 85

VIII 2.2.1. Samuray ve Sava ş E ğitimi...... 85 2.2.2. Samuray ve Sava şa Hazırlık...... 87 2.2.3. Samuray ve Sava ş Alanı...... 89 2.2.4. Samuray ve Sava ş Giysisi ...... 90 2.2.4.1. Samuray ve Zırhı ...... 90 2.2.4.2. Samuray ve Kullandı ğı Silahlar ...... 95 2.2.5. Samuray ve Bushidô ...... 100

3. BÖLÜM: SAMURAY TAR İHİ, KÜLTÜRÜ VE FELSEFES İNİN AN İME ÖRNEKLER İNDE YANSIMASI:‘Rurouni Kenshin’Anime Örne ğinin İncelenmesi ...... 104 3.1. Anime ve Manga...... 104 3.2. ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisi Özeti...... 107 3.3. ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisinin Karakterleri...... 110 3.3.1. Ana Karakter...... 110 3.3.2. Yan Karakterler...... 112 3.3.3. Ana Karakterin Dü şmanı Olan Karakterler ...... 119 3.4. Samuray Tarihi, Kültürü ve Felsefesinin ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisi Örne ğinde Yansıması ...... 121

SONUÇ...... 134 KAYNAKÇA……………………………………………………………………………...139 EKLER…………………………………………………………………………………….154

IX TABLOLAR

Sayfa

Tablo 01 – SAMURAY: Ortaya Çıkı şı-Yükseli şi-Dü şüşü...... 1 Tablo 02 – ‘Kaoru’ ve ‘Sanosuke’ karakter isimlerini olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ serisinde kullanılan 201.551 kelime içindeki tekrarlanma sıklı ğı...... 124 Tablo 03 – ‘Kaoru’ ve ‘Sanosuke’ karakter isimlerini olu şturan kelimelerin, 'Rurouni Kenshin’ serisinde kullanılan kelimeler içindeki tekrarlanma sıklı ğı oranları...... 125 Tablo 04 – ‘Kenshin’ ve ‘Battousai’ isimleri olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ anime serisi içinde tekrarlanma sıklı ğı oranı ...... 128 Tablo 05 – ‘Meiji’ ve ‘Tokugawa’ dönem isimlerini olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ anime serisi içindeki tekrarlanma sıklı ğı oranları...... 133

X GİRİ

1185’ten 1868’e kadar yakla şık 700 yıl boyunca, Japon tarihine seçkin sava şçı sınıf olan samuray hükmetmi ştir. ‘Samuray Tarihi’, samurayın ortaya çıkı şı, yükseli şi ve dü şüşü olarak üç ana ba şlık altında toplanabilir. Bu üç ana ba şlık ayrımının belirlenmesinde, Heian Dönemi’nde ‘ bakufu ’ adı altındaki askeri yönetimin ortaya çıkı şı, 1185 yılında samuray sınıfının bu yönetimi ele geçirmesi ve 1853 yılında Komodor Matthew C. Perry ’nin komutasındaki Amerikan Donanması’nın Japonya’ya geli şi ile yenilenme sürecine giren Japonya’da samuray sınıfının ortadan kalkması etkili olmu ştur.

SAMURAYIN ORTAYA ÇIKI I Heian Dönemi 794 – 1185 SAMURAYIN YÜKSEL İİ Kamakura Dönemi 1185 – 1333 Muromachi Dönemi 1333 – 1573 Kuzey-Güney Sarayı Dönemi ( Nanboku-chô ) 1336 – 1392 Sava şan Devletler Dönemi ( Sengoku Dönemi) 1467-1477 Azuchi-Momoyama Dönemi 1573 – 1600 Edo Dönemi 1600 – 1868 Erken Edo Dönemi 1600 – 1853 Geç Edo Dönemi 1853 – 1868 SAMURAYIN DÜ ÜÜ Meiji Dönemi 1868 – 1912

Tablo 01 – SAMURAY: Ortaya Çıkı şı-Yükseli şi-Dü şüşü

Samuray, efendisine ba ğlılık ve sadakat ile hizmet etmektedir. Gerekti ğinde bu hizmeti, seppuku eyleminin sonucunda kendisinin ölümü ile ifade etmektedir. Bireysel kimli ğinden sava şçı kimli ğine dek, gerçekle ştirdi ği tüm davranı şlar sahip oldu ğu onuru ve şerefi yansıtmaktadır. Zaman zaman Avrupa’nın efsanevi sava şçısı ‘şövalye’ ile kar şıla ştırılsa da, ‘sava şçının yolu’ kendisini di ğerlerinden ayrı kılmaktadır. ‘ Bushidô ’ teriminin kar şılı ğı olan ‘sava şçının yolu’, samurayın ölümü kabulleni şidir. Samuray, gerek sava ş alanında gerekse gündelik ya şamda ölüm ile yan yana yürür. Sava ş alanında cesur bir sava şçı olan samurayın kılıcı kan ile

1 yıkanmı ş olabilmekteydi. Ancak bu, gündelik ya şamında kendisinin bir kaligrafi ustası olmasını ya da şiir yazmasını engellememi ştir. Açtı ğı en güzel dönemde dalından dü şen kiraz çiçe ği, samuray ile özde şle şmi ştir. Bir kiraz çiçe ği gibi ölmek, her an ölüme hazır olan samuray için onurlu bir sondur.1 Kısacası samuray, Japon tarihinin büyük bir kısmına egemen oldu ğu gibi, Japon kültür ve felsefesinden hem beslenmi ş hem de onu beslemi ştir.

‘Hizmet etmek’ anlamına gelen eski Japonca fiili ‘ saburau ’, ‘samuray’ kelimesine kar şılık gelmektedir. ‘ Bushi ’ ise kelime olarak ‘samuray’ kelimesinden daha eski bir terimdir ve sava şçı sınıf için kullanılmaktadır. Samuray ile ilgili hem İngilizce hem de Türkçe kaynakçaların büyük bir ço ğunlu ğunda ‘ bushi ’ ve/veya ‘samuray’ teriminin kullanıldı ğını görülmektedir. 2

M.Ö. 300 ile M.S. 300 yılları arasındaki Yayoi Dönemi, bol çeltik ve artı ürün sonucunda toplumsal yapının giderek katmanlı bir hal almasına sebep olmu ştur. Bunun sonucunda varlıklı ve yoksul aileler ortaya çıkarken güçlü ki şiler, derebeylikler, aileler ve soylar türemi ştir. 3 Tek bir lider tarafından yönetilen, akrabalar ve dü şük rütbeli sava şçılardan olu şan topluluklar uji olarak adlandırılır. ‘Uji ’ kelimesi anlam olarak, ‘klan’ ya da ‘kabile’ kelimeleri ile açıklanabilir. Kimi samurayın kökeni güçlü bir uji iken kimininki soylu bir ailedir. 4

Erken dönem Japon tarihi ile ilgili bilgileri içeren Çince yazılmı ş tarihi kayıtlara göre, M.S. 100 ile M.S. 300 yılları arasında geli şmekte olan uji ler kendi aralarında devamlı bir sava ş halinde idi. 5 Yamato klanı, sava ş halindeki uji lerin büyük bir ço ğunlu ğunu kendi kontrolü altında birle ştirmi ştir. Güne ş tanrıçası Amaterasu Ômikami ’nin soyundan geldi ğine inanılan ‘ Yamato Soyu’ olu şturulmu ştur. Çin örnek

1 Tom O’Neill, “ Samuray:Japon Seçkin Sava şçı Sınıfı ”, National Geographic Türkiye, Ocak 2004, s.72-74, 78-83, 86, 88-89, 92-96. 2 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.3. 3 Bozkurt Güvenç, Japon Kültürü , 6. bs., İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2002, s.65. 4 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.3. 5 Department of Asian Art, “ Japan, 1-500 A.D. ”, New York: The Metropolitan Museum of Art, October 2000, (çevrimiçi) http://www.metmuseum.org/toah/ht/05/ht05eaj.htm , 20 Ekim 2007.

2 alınarak merkezi bir yönetim olu şturulmu ş ve 3. yüzyıl ortalarına do ğru, klanlar giderek güçlenerek askeri gücün merkezi haline gelmi ştir. 6

300 ile 645 yılları arasındaki Kôhun Dönemi’ne ait arkeolojik kazılar sonucunda, askeri sınıfa ve aristokrat kesime ait çe şitli ki şisel e şyalara ula şılmı ştır. Bu, geli şmekte olan bir sava şçı sınıfın varlı ğını vurgulamaktadır. 7

Çiftçiler, sava şçı sınıfa hizmet veren hizmetliler ve borç içindeki köylüler tarafından olu şturulan sayısız piyade ile sava şçı sınıf desteklenmi ştir. 6. yüzyıl içinde ortaya çıkan bu piyade sınıfı, erken dönem samuray olarak da varsayılabilmektedir. 8 Ancak ‘Samurayın Ortaya Çıkı şı’ ba şlı ğı altında da incelenece ği üzere ‘samuray’ terimi, ilerleyen zaman içinde giderek geli şen sava şçı sınıfı içinde ilk kez 10. yüzyılda kullanılmaya ba şlanmı ştır. İmparatorluk saray muhafızı olarak ya da toprak sahiplerinin silahlı muhafızı olarak kiralanmı ş bu sava şçılar, ilk samuraylar olarak kabul edilmektedir. Yakla şık 700 yıl boyunca Japonya’ya hükmedecek samuray sınıfı, aristokrasi ve hanedanlık sisteminin ileriki yüzyıllarda giderek yerle şmesi sonucunda şekillenmi ştir. 9

Japonya’yı yakla şık 700 yıl yönetmi ş olan seçkin sava şçı sınıf, kendine has bir kültür ve felsefe yaratmı ştır. Samuraya ait kültür ve felsefe, hem Japon kültür ve felsefesini beslemi ş hem de ondan beslenmi ştir. Samuray kültürü ve felsefesini yansıtan unsurlar çe şitlilik göstermektedir. Ayrıca bu unsurların büyük bir ço ğunlu ğu, günümüz Batı ve Avrupa dünyasında idealle ştirilmektedir. Ölüm kar şısında ba şı her zaman dik, hem gündelik ya şamında hem de sava ş alanında bushidô dan ayrılmayan samuray imgesi, buzda ğının sadece ufak bir kısmıdır.

6 Wikipedia Contributors, "History of Japan" , Wikipedia: The Free Encyclopedia, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=History_of_Japan&oldid=159132537 , 17 Eylül 2007. 7 Department of Asian Art, “Japan, 1-500 A.D.”, New York: The Metropolitan Museum of Art, October 2000, (çevrimiçi) http://www.metmuseum.org/toah/ht/05/ht05eaj.htm , 20 Ekim 2007. 8 Stephen Turnbull, Howard Gerrard, Osprey Warrior Series: Ashigaru 1467-1649 , Londra, Osprey Publishing, 2001, s.2. 9 Stephen Turnbull, The Samurai Source Book , Londra, Cassell & Co., 2000, s.8.

3 ‘Samuray Kültürü ve Felsefesi’ ba şlıklı bölümde, ‘samuray ve bushidô ’ ya da ‘samuray ve ölüm’ gibi unsurların yanı sıra, gündelik yaşamda samuray ve samurayın aile ya şamı gibi unsurlar da bulunmaktadır. Özellikle ölüm, seppuku , Zen , çay gibi unsurlar, hem felsefe hem de kültür ba şlı ğı altında yer alabilen unsurlardır. Samuray kültürüne ve felsefesine ait unsurların, iç içe geçti ği görülebilmektedir. Bu nedenle ‘Samuray Kültürü ve Felsefesi’ unsurları, samurayın içinde bulundu ğu temel iki durum – gündelik ya şamı ve sava ş – çerçevesinde ayrılarak incelenecektir.

Samuray, popüler kültür ve kitle kültürü içerisinde yer alan bir unsur olmu ştur. Ana karakter ya da yan karakterlerden birinin samuray oldu ğu film ya da televizyon dizisi örneklerinden, oyuncu tarafından kontrol edilen kahramanın samuray oldu ğu bilgisayar ve konsol oyunlarına dek, geni ş bir yelpaze içinde yer alan samurayla sadece bu gibi alanlarda kar şıla şmamaktayız. Japonya’nın sosyo-ekonomik yapısında önemli bir yer tutan anime pazarı pastasında samuraya büyük bir dilim dü şmektedir. İster televizyon için hazırlanmı ş anime serisi ister beyaz perde için hazırlanmı ş anime filmi olsun, Japon tarihinin ayrılmaz bir parçası olan samuray gerek tarihi gerek kültürü ile kar şımıza çıkmaktadır. Samurayın anime de yansımasını ortaya koymak için ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi örnek olarak seçilmi ştir.

Fuji Television Network tarafından, Ocak 1996 ve Eylül 1998 arasında yayımlanmı ş ‘ Rurouni Kenshin ’ bir anime serisidir. Yurtdı şında ‘ Samurai X ’ adı ile yayımlanan bu seri, 94 bölümden olu şmaktadır. Öykü, Meiji Yenilenmesi’nden 11 yıl sonra, 1878 yılında geçmektedir. 10 Öykünün ana karakteri Himura Kenshin , ‘ Meiji Yenilenmesi’ sırasında Ishin Shishi adına birçok adam öldürmü ş usta bir suikastçıdır. ‘ Hitokiri Battousai ’ adı ile anılan Kenshin Himura , devrim gerçekle ştirildikten sonra ortadan kaybolmu ştur. Bir daha asla öldürmemek üzere yemin etmi ş olan Kenshin , rurouni – gezgin – olarak seyahat etmeye ba şlamı ştır.

10 Kazuhisa Fujie, Walt Wyman, Rurouni Kenshin Companion: The Unoffical Guide , China, DH Publishing Inc., 2006, s.4.

4 Seyahati sırasında Kamiya Kaoru ile tanı şmı ş ve Kaoru ’ya ait dojo da geçici olarak ya şamaya ba şlamı ştır. Ancak geçmi şi Kenshin ’nin pe şini asla bırakmayacaktır. 11

‘Rurouni Kenshin ’, 1994 ile 1999 yılları arasında Shonen Jump tarafından yayımlanan manga serisinden uyarlanmı ştır. ‘ Rurouni Kenshin ’ manga serisinin orijinal yaratıcısı Nobuhiro Watsuki ’dir. ‘ Rurouni Kenshin ’, mangaka – manga artisti – Nobuhiro Watsuki tarafından, 1992 yılında Japonya’nın Weekly Shonen Jump Special adlı dergisinde, ilk olarak kısa bir hikâye olarak yaratılmı ştır. ‘ Rurouni Kenshin’ tekrar yazılarak, düzenli yayımlanan bir manga serisi olarak yeniden basılmı ştır. 12 ‘ Rurouni Kenshin ’ sadece anime ve manga serileri olarak de ğil, aynı zamanda, OAV ve film olarak da yayınlanmı ştır. 13 ‘ Rurouni Kenshin ’, Türkiye’de de yayınlanmı ştır. Ekim 2003 yılında, Kanal D tarafından hafta içi her gün sabah ku şağında ‘ Samurai X ’ adıyla yayınlanmaya ba şlamı ş ancak bir süre sonra yayından kaldırılmı ştır. 14

‘Samuray Tarihi, Kültürü ve Felsefesinin Anime Örneklerinde Yansıması:‘ Rurouni Kenshin ’ Anime Örne ğinin İncelenmesi‘’ adlı bölümde, ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinin samuray unsuru açısından incelemeden önce, ‘ anime ’ ve ‘manga ’ kavramları kısaca ele alınarak incelemeye ı şık tutulacaktır. ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi içinde yer almı ş samuray ile ilgili unsurlar, serinin ana karakteri samuray ‘ Himura Kenshin ’ merkez alınarak ortaya çıkarılacaktır. ‘ Himura Kenshin ’ üzerinden samuray tarihi, kültürü ve felsefesine ait unsurlar açıklanacaktır. Sonuç olarak ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinin, samuray ve samuray ile ilgili unsurlara yer verip vermedi ği ortaya konulacaktır.

‘Rurouni Kenshin ’ anime serisinin, samuray imgesine nasıl yer verdi ği sorusunun cevabının desteklenmesi ve çıkacak sonuca yön vermesi amacıyla verisel bir analiz programı kullanılmı ştır. “ Provalis Research ” firmasının QDA v.2

11 Jonathan Clements, Helen McCarthy, The Anime Encyclopedia: A Guide to Japanese Animation Since 1917 , Berkeley, California, Stone Bridge Press, 2006, s.548. 12 Nobuhiro Watsuki, Rurouni Kenshin: Meiji Swordsman Romantic Story, Volume I , Great Britain, Gollancz Manga, 2006, s.1. 13 Jonathan Clements, Helen McCarthy, a.g.e. , s.548. 14 Mustafa Özbiçer, Güne ş Varel, “Rurouni Kenshin Kanal D’de..!”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 2, Sonbahar 2003, s.8.

5 üzerinden çalı şan Wordstat modülü kullanarak “ Rurouni Kenshin ” anime dizisinin 94 bölümünün tamamının İngilizce altyazıları kelime kelime tarattırılmı ştır. 94 bölümün tamamında kullanılan kelime sayısı 201.551'dir. Altyazılar dil olarak İngilizce içerik içerdi ğinden seçilen anahtar kelimeler de İngilizcedir. Bu anahtar kelimeler samurayın tarihi, kültürü ve felsefesine dair ba şlıca vurgulanan ve birbirinden farklı kelimeler olarak seçilmi ştir. Tezin içeri ği ve amacı do ğrultusunda, ara ştırmaya yön vermek ve çıkarımlar sa ğlamak için bölümler içinde programın verisel sonuçlarına atıfta bulunulacaktır.

‘Samuray Tarihi, Kültürü Ve Felsefesinin Anime Örneklerinde Yansıması:‘ Rurouni Kenshin ’ Anime Örne ğinin İncelenmesi‘’ adlı bölümde, ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi samuray unsuru açısından incelemeden önce ‘ anime ’ ve ‘manga ’ kavramları kısaca ele alınarak incelemeye ı şık tutulacaktır. ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi içinde yer almı ş samuray ile ilgili unsurlar, serinin ana karakteri samuray ‘ Himura Kenshin ’ merkez alınarak ortaya çıkarılacaktır. ‘ Himura Kenshin ’ üzerinden samuray tarihi, kültürü ve felsefesine ait unsurlar açıklanacaktır. ‘Meiji’ , ‘ Tokugawa’ , ‘ Himura Kenshin’ , ‘ Hitokiri Battousai’ , ‘sword’, ‘kill’, ‘protect’ gibi 90 farklı anahtar kelimenin seçilerek toplam yakla şık 230.000 kelime içerisindeki kullanım sıklı ğını içeren veriler açıklamaları desteklemek amacıyla kullanılacaktır. Sonuçların, 94 bölümün altyazı dosyalarından birebir elde edilmesi ve anahtar kelimelerin samuray tarihi, kültürü ve felsefesi unsurlarına göre seçilmesi sonucunda do ğru bir çıkarım yapılmaya çalı şılmı ştır. Sonuç olarak ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinin, samuray ve samuray ile ilgili unsurlara yer verip vermedi ği ortaya konulacaktır.

6 1. BÖLÜM: SAMURAY TAR İHİ 1.1. SAMURAYIN ORTAYA ÇIKI I

794 ile 1185 yılları arasındaki Heian Dönemi, Çin’in etkilerinin Japonya üzerinde yo ğun olarak hissedildi ği bir dönemdir. Örne ğin; Nara ’nın kuzeyindeki ba şkent Heian şehri, T’ang Hanedanlı ğı’nın ba şkenti Ch’ang-an şehri örnek alınarak geli ştirilmi ştir. 11. yüzyılda Heian şehrinin ismi ‘ Kyoto ’ olarak de ğişikli ğe uğramı ştır. ehir geli ştirilirken T’ang hanedanlı ğı örnek alınmı şsa da birebir taklit edilmemi ştir. Yine Çin örnek alınarak bir merkezi yönetim sistemi kurulmu ştur. Bu, hem topra ğın hem de insanın imparatorun malı olarak kabul edildiği yeni bir sistemdir. 1

Ait oldu ğu toplumsal sınıfa göre maa ş alan, vergiden muaf olan, babadan o ğla geçebilen arazilere sahip olan bir kesim ortaya çıkmaktadır. Erken dönem ‘feodal lord’ ve/veya ‘ daimyô’ ve/veya ‘toprak a ğası’ olarak adlandırılabilecek bu kesim, imparatorluk tarafından payla ştırılan toprakların kontrolünden sorumlu tutulmu ştur. Ta şrada ya şayan bu kesim, özellikle 8. ve 9. yüzyıl boyunca giderek güçlenmi ştir. Kendilerinin ve topraklarının güvenli ğinden sorumlu olması için sava şçılar görevlendirilmi şlerdir. Bu sava şçılar ile de samuray sınıfının ilk tohumları atılmı ştır. 2 Heian Dönemi’nde merkezi yönetimin güçlü aristokrat aileler etrafında şekillendi ği görülmektedir. Fujiwara ailesi, imparatorluk sarayına gelin veren bir aile olmasının da etkisiyle en güçlü ailelerinden biri olmu ştur. Taira ve Minamoto aileleri, Fujiwara ailesinin yanı sıra dönemin di ğer güçlü ailelerindendir. Taira ailesi, ailenin ismi için kullanılan Çince karakterlerle ‘ Heike ’ olarak anılmaktadır. Minamoto ise, aile ismi için kullanılan Çince karakterlerle ‘ Genji ’ olarak da anılmaktaydı. 3 Hem Taira hem de Minamoto köklü ve eski ailelerdir. Her iki ailenin de soyu imparatorluk soyuna dayanmaktadır. Her iki aile de askeri ba şarılar kazanmı ştır. Ancak iki ailenin ya şam tarzı, onları birbirinden ayıran en önemli nokta olmu ştur. Taira ailesi, Fujiwara gibi imparatorlara gelin vererek saray ile sıkı bir ba ğ kurmu ştur. Aynı zamanda sanat

1 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.13. 2 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, Samuray, İstanbul, Kaplan Kitabevi, 2004, s.13. 3 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.7.

7 alanındaki çe şitli ba şarıları ile de dikkat çekmekteydiler. Minamoto ailesi ise ta şraya ait insanlardır. 4

Giderek güçlenen toprak sahibi kesimin, imparatorluk sarayı tarafından görmezden gelinmesi giderek huzursuzluk yaratmı ş ve çıkan ilk isyanlardan birine Taira klanından Taira no Masakado önderlik etmi ştir. İsyan saray tarafından bastırılmı şsa da, erken dönem ‘ daimyô ’ olarak adlandırılabilecek bu kesim sarayın dikkatini çekmeyi ba şarmı ştır. 1055 yılında vali Abe no Yoritoki bir ba şka ayaklanma ba şlatmı ştır. Ayaklanmanın bastırılması için Minamoto Yoriyoshi ça ğrılmı ş ve bu ayaklanma, 1063 yılındaki ‘Erken 9 Yıl Sava şı’ olarak sonlanmı ştır. Minamoto Yoriyoshi ’nin o ğlu Minamoto Yoriie , Abe no Yoritoki ’nin varisi ile ‘Sonraki 3 Yıl Sava şı’ sırasında kar şı kar şıya gelmi ştir. Minamoto klanı ve di ğer klanlar arasındaki ba ğ, bu sava şların da etkisiyle kuvvetlenmi ştir. Ayrıca bu ayaklanmalar, Kyoto ’nun dı şında kalan toplum ile Kyoto ’nun içindeki saray halkının birbirinden ne kadar uzak oldu ğunu göstermi ştir. 5

Fujiwara ailesinin kendi içinde bölünmesi sonucunda Taira ve Minamoto aileleri, Fujiwara ailesini yerinden ederek Japonya’nın yönetimini ele geçirmek için ayaklanmı şlardır. Güneybatı bölgesinde Taira no Kiyomori giderek güçlenmi ştir. Do ğuda ise Minamoto no Yoshitomo güç kazanmı ştır. 1156 yılındaki ‘ Hôgen Ayaklanması’ sonucunda Taira no Kiyomori , Fujiwara ailesini hemen hemen devirmi ş gözükmekteydi. ‘ Hôgen Ayaklanması’ sırasında Taira klanının yanında yer alan Minamoto klanı, bu defa Taira klanını devirebilmek için Fujiwara ile gücünü birle ştirmi ştir. Minamoto ve Fujiwara , 1159 yılında ‘ Heiji Ayaklanması’ sırasında beraber harekete geçtiler. Ancak ayaklanma hem Minamoto hem de Fujiwara klanlarının katledilmesiyle sonuçlanmı ştır. Minamoto ailesinden sa ğ kalanlar ülkenin do ğusuna sürülmü ştür. 1167 yılında yönetimi eline alan Taira no Kiyomori birçok ki şinin katledilmesini emrettiyse de, Minamoto no Yoshitomo ’nun iki o ğlunun –

4 A.e. , s.9. 5 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.13-14.

8 Minamoto Yoshitsune ’nin ve Minamoto Yoritomo ’nun - hayatlarını ba ğışlayarak Taira klanının sonunu kendi elleriyle hazırlamı ştır. 6

Minamoto Yoritomo , Taira ailesinin 20 yıl süren egemenli ği boyunca Izu bölgesinde ya şamı ştır. Kendisinin liderli ğinde, Minamoto klanını do ğuda tekrar güçlendirmi ştir. Minamoto Yoshitsune de a ğabeyinin yanında yer alarak kendisini desteklemekteydi. Kamakura şehri yakınlarında karargâh kuran Minamoto Yoritomo , aile üyelerini kendi yönetimi altında birle ştirmi ştir. Do ğudaki feodal lordların deste ğini de alarak 1180 yılında ayaklanmı ştır. 7 1180-1185 yılları arasındaki ‘ Genpei Sava şı’, ismini Minamoto ve Taira klan isimlerinin karakterlerinin birle şmesinden almaktadır. 8

Minamoto ve Taira ailelerinin yanı sıra bu sava ştaki üçüncü bir gücü sôhei olmu ştur. Tapınak ve manastırların sahip oldukları arazileri koruyabilmek için, silahlı sava şçılar kiralamasının sonucunda ‘ sôhei ’ olarak adlandırılan ‘sava şçı ke şiş sınıfı’ ortaya çıkmı ştır. Varlıklı tapınak ya da manastırlar daha geni ş ve iyi ordulara sahip olabilirken, ruhban sınıfının gücü arttıkça saray politikasını etkilemeye ba şladı ğı görülmektedir. Minamoto tapına ğı olan Tôdai-ji ’ye ba ğlı sôhei , 1180 yılında Uji Köprüsü’nde Taira klanına kar şı mücadele verir. Ancak sava şın sonunda Taira klanı zaferi kazanan taraf olmu ştur. Taira no Kiyomori tarafından Tôdai-ji ate şe verilir ve yakla şık 3.500 ki şi katledilmi ştir. Tapına ğa düzenlenen bu saldırıdan kısa süre sonra Taira no Kiyomori ölmü ştür. 9

Minamoto Yoritomo , Kamakura ’ya yerle şerek devam eden çatı şmaları buradaki karargâhından takip etmi ştir. Seferleri yönetme yetkisini, küçük karde şi Minamoto Yoshitsune ve kuzeni Minamoto Kisô no Yoshinaka ’ya bırakmı ştır. 1182 yılındaki bir ba şka çatı şmada Taira klanı yenilgiye u ğratılır ve Minamoto Kisô no Yoshinaka ba şkent Heian’ a giren ilk Minamoto olmu ştur. Komutayı eline alarak kendisini ‘barbarlara boyun e ğdiren general’ anlamına gelen ‘ shôgun ’ ilan etmi ştir. Ancak Minamoto Kisô no Yoshinaka ’nun kendisini shôgun ilan etmesiyle, kendisi

6 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.7. 7 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.14. 8 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.9. 9 A.e.

9 Minamoto Yoritomo tarafından potansiyel bir dü şman olarak görülmeye ba şlanmı ştı. Çünkü Minamoto klanın lideri olarak Minamoto Yoritomo , bu unvana ancak kendisinin sahip olabilece ğine inanmaktaydı. Küçük karde şi Minamoto Yoshitsune ’yi görevlendirerek, kuzeni Minamoto Kisô no Yoshinaka ’yu ortadan kaldırılması emrini vermi ştir. Minamoto Kisô no Yoshinaka yenilerek sahip oldu ğu sınırlı gücü kaybetmi ş ve Awazu ’ya kaçtıktan kısa süre sonra ölmü ştür. 1184 yılında Minamoto Yoshitsune tarafından yönetilen bir ba şka saldırı ile Taira klanı neredeyse tamamen katledilmi ştir. 10 1185 yılında Shimonoseki Bo ğazı yakınındaki deniz sava şı sonunda, ‘Genpei Sava şı’ Taira klanının yenilgisiyle sonlanmı ştır. 11 ‘Genpei Sava şı’ ardından Minamoto Yoshitsune , Kyoto ’ya ‘üst düzey ulusal memur’ olarak kebiishi unvanı ile atanmı ştır. Karde şinin giderek artan popülaritesi, Minamoto Yoritomo ’yu giderek endi şelendirmekteydi. Karde şinin ortadan kaldırılması emrini vererek, Minamoto Yoshitsune ve ona ba ğlı hizmetlileri tek tek avlattırmı ştır. 12

Önünde herhangi bir engel kalmayan Minamoto Yoritomo , 1192 yılında imparatordan shôgun unvanını alarak Shôgunluk ya da Bakufu olarak adlandırılacak yeni askeri hükümete geçi ş yapılacaktır.

1.2. SAMURAYIN YÜKSEL İİ 1.2.1. Kamakura Dönemi (1185-1333)

Heian Dönemi boyunca imparatorluk ya da erken dönem ‘ daimyô ’ tarafından kiralanan sava şçılar, zaman içinde hem ekonomik hem de politik olarak güçlenmi ştir. ‘Samuray’ terimini ilk kez, bu sava şçıların tam olarak kar şıladı ğı görülmektedir. Samuray aileleri ya da klanları kendi aralarında birle şerek ittifaklar olu şturmu ştur. Samuray güçlenmeye devam ederken, bu klanlar arasında daha güçlü aileler göze çarpmaya ba şlamı ştır. Giderek yerle şen aristokrasi ve hanedanlık sistemi üzerinde kontrol sa ğlayan Taira klanı gücünü, imparatorlara gelin vererek di ğer bir deyi şle evlilik yoluyla sa ğlamla ştırmaya çalı şmı ştır. Ancak giderek

10 A.e. , s.9-10. 11 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.14. 12 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.11.

10 geni şleyen ve askeri açıdan kendisini geli ştiren Minamoto klanının kar şısında yenilgiye dü şmekten kaçamamı ştır. Tüm bu süreç sonucunda, Minamoto klanı lideri Minamoto Yoritomo 1192 yılında ‘ shôgun ’ unvanını alarak Kamakura Bakufu yönetiminin temelini atarak samurayın altın ça ğını ba şlatmı ştır.

Yakla şık 700 yıl boyunca devam edecek olan bakufu yönetimi altındaki Japon feodal ça ğı, 1185 ile 1333 yılları arasında Kamakura Dönemi ile ba şlar. Kamakura Dönemi’nde askeri yönetim Kamakura ’ya ta şınmı ştır. İmparatorluk sarayı ve imparatorluk merkezi ba şkent Heian ’da iken, askeri yönetimin merkezi Kamakura ’da yer almı ştır. İplerin askeri yönetimin ba şındaki shôgun un elinde olması, kendisi ve yönetimi için avantajlı bir durum yaratmaktadır. Minamoto Yoritomo ’nun merkez olarak Kamakura ’yı seçmesinin en önemli nedeni, şehrin stratejik üstünlü ğe sahip olmasıdır. ehrin üç tarafı tepelerle çevrili olup güney kıyısında okyanus bulunmaktadır. Kamakura, herhangi bir saldırıya kar şı savunma olanakları sa ğlayan stratejik bir yerdir. Kamakura ’nın seçilmesinde, 1063 yılında Minamoto Yoriyoshi tarafından kurulmu ş olan ve 1180 yılında Minamoto Yoritomo tarafından şehrin merkezine ta şınmı ş olan Tsurugaoka Hachimangu Tapına ğı’nın ayrıca etkili oldu ğu da dü şünülmektedir.13

Kamakura Bakufu yönetimine ait çarpıcı geli şmelerden biri, otoritenin sivil yetkililerden alınarak askeri idarecilere verilmesiydi. Savaşçı sınıf askeri, sivil ve hukuksal meselelerde gücü eline almı ştır. Kamakura Dönemi öncesine ait ‘imparator ba şvekili’ olarak ‘ kanpaku ’ mevkisi ve ‘üst düzey ulusal memur’ olarak ‘ kebiishi ’ mevkisi kaldırılarak bu mevkilerin yönetimi altında toplanmı ş memurluklar ve bakanlıklara yeni bir düzen getirilmi ştir. 14

Yönetim toprak sahibi kesime bırakılırken, toprak üzerindeki kontrolü sa ğlamla ştırmak için yerel yönetim merkezlerine ‘ shugo ’ atanmı ştır. Shugo , bir ya da daha fazla toprak alanını shôgunluk adına idare eden askeri sınıftır. Shôgun

13 “The Kamakura Period” , Çev. Tatsuro Gotoh, December 07, 2006, Kamakura: History&Historic Sites, (çevrimiçi) http://www.kcn- net.org/e_kama_history/history/history2.htm , 24 Aralık 2007. 14 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.11.

11 tarafından atanan shugo , ‘vali’ olarak kar şılık bulabilmektedir. Ba şlangıç ‘ daimyô ’ kesimi ya da ba şlangıç ‘feodal lord’ kesimi olarak da nitelendirilebilecek shugo , ba şlangıçta Bakufu yönetimine çok ba ğlı idi. Ancak zaman içersinde idare etti ği toprak üzerinde güç iddia etmeye ba şlayan bu kesim, 15. yüzyıl sonlarına do ğru ‘daimyô ’ ya da ‘feodal lord’ kesiminin ortaya çıkı şını hazırlamı ştır. Kamakura Bakufu tarafından getirilen yeni düzen içinde shugo nun yanı sıra, jito görevlendirilmi ştir. Vergi toplanması, tarım alanlarının geli ştirilmesi, yol ve köprü in şa edilmesi ile memurlukların idaresinden sorumlu olan jito , toprak arazisinden sorumlu olan ve ‘kâhya’ olarak da kar şılık bulabilen memurlardır. 15

Kamakura Dönemi, Heian Dönemi’nde oldu ğu gibi çe şitli ailelerin yükseli şi ve dü şüşüne sahne olmu ştur. Kamakura Dönemi boyunca İmparatorluk sarayı Fujiwara ailesinin, shôgunluk ise Hôjô ailesinin kontrolü altında olmu ştur. Shôgun Minamoto Yoritomo ’nun 1199 yılındaki ölümü ile shôgunluk Minamoto ailesinden, Minamoto Yoritomo ’nun e şi Masako ’nun soyu olan Hôjô ailesine geçiş yapmı ştır. Kendisinin yerine 17 ya şındaki o ğlu Minamoto Yoriie geçerek ‘shôgun ’ unvanını almı ştır. Masako , o ğlu Minamoto Yoriie ’nin Hôjô danı şmanları tarafından yönlendirilmesini istemi ştir. Ancak shôgun Minamoto Yoriie , kendisini yeti ştiren Hiki klanının kendisine rehberlik etmesini tercih etmi ştir. 16 Shôgun üzerindeki kontrolün yitirilmemesi için, 1203 ile 1333 yılları arasında Hôjô ailesinin tekelle ştirdi ği ‘ shikken ’ mevkisi kullanılmı ştır. Shikken , Kamakura Bakufu boyunca shôgun un vekili olarak hizmet vermi ştir. Bu unvan, imparatorun vekili olarak hizmet veren ve bu Kamakura Dönemi içinde kaldırılan ‘ kanpaku ’ unvanından farklıydı. 1203 yılında ilk shikken olarak Hôjô Tokimasa görev almı ştır. 17

Shikken Hôjô Tokimasa , shôgun Minamoto Yoriie ’yi kontrolü altına alamayaca ğını fark etmi ştir. Bunun üzerine Minamoto Yoriie’ yi öldürtür ve onu yeti ştiren Hiki klanı ortadan kaldırtır. Hôjô Tokimasa, Minamoto Yoriie ’nin karde şi Minamoto Sanetomo ’yu shôgun yapmı ştır. Shôgun Minamoto Sanetomo , 1219

15 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.16-17. 16 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.21-22. 17 Wikipedia Contributors, “Shikken”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shikken&oldid=179494409 , 25 Aralık 2007.

12 yılında kuzeni Kugyô tarafından öldürülmü ştür. Hôjô ailesi bu durumdan yararlanmak istemi ştir. Minamoto soyundan geriye kalan herkes öldürülmü ş ve Minamoto soyu sona ermi ştir. 18

Hôjô shikken , daha önce Minamoto Yoritomo ’ya shôgunluk unvanını vermi ş olan İmparator Go-Toba ’dan shôgunluk için yeni bir isim belirlemesini istemi ştir. Shikken , kolaylıkla şekillendirebilece ği birinin shôgun olmasını istemekteydi. Ancak İmparator Go-Toba , bu durumu Hôjô ailesini etkisiz hale getirmek için kullanmak istemi ştir. İmparator Go-Toba , Hôjô shikken i İmparatorluk soyuna kar şı rekabetçi bir düzen kurmakla suçlamı ş ve 1221 yılında shikken Hôjô Yoshitoki hain ilan edilmi ştir. Hôjô ve Go-Toba arasındaki sava ş, İmparator Go-Toba adına yenilgiyle sonuçlanmı ştır. ‘ Shokyû Ayaklanması’ olarak da bilinen bu sava ş sonunda, Hôjô ailesi kontrolü elinde tutmaya devam etmi ştir. Ancak ilerleyen birkaç yıl boyunca, hem Hôjô hem de İmparatorluk Sarayı diledikleri ki şinin shôgun ilan edilmesi için birbiriyle mücadele edecektir. 19

Hôjô ailesi için barı ş ve zenginlik içinde geçen bir yükseli ş dönemi olduysa da, ilerleyen zaman Hôjô ailesinin ve yönetiminin dü şüşünü beraberinde getirmi ştir. 1274 ve 1281 yıllarında gerçekle şen Mo ğol istilaları, Hôjô yönetiminin dü şüşünü hızlandırmı ştır.

Sekizinci shikken Hôjô Tokimune , Çin’in Mo ğol lideri Kubilay Han ’dan bir mektup almı ştır. Kubilay Han , ‘Japonya’nın Kralı’ olarak nitelendirdi ği imparatordan vergi talep etmektedir. Shikken e göre, ‘Japonya’nın Kralı’ olarak nitelendirilen imparatorun kutsallı ğı Kubilay Han tarafından küçük görülmü ştür. Shikken Hôjô Tokimune bu talebin asla gerçekle ştirilmeyece ği şeklinde cevap vermi ştir. Bunun üzerine 1274 yılında, 800 gemi ile 30.000 Mo ğol, Çinli ve Koreli askerden olu şan bir birlikle ilk Mo ğol istilası gerçekle şmi ştir. 20

18 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.21-22. 19 A.e. , s.23. 20 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.13-14.

13 Mo ğol birliği öncelikle Kyûshû ’ya ula şmı ştır. Hızlı ve ufak çapta bir saldırı bekleyen Japon birlikleri, Mo ğolların geni ş çaptaki saldırısıyla kar şı kar şıya kalmı ştır. Japon birlikleri için erzak ve teçhizat kısıtlıydı. Gece bastırdı ğında Mo ğol birli ği bir limana demir atmaya karar vermi ştir. Dü şman bölgesinde iken, karada herhangi bir gece baskınına maruz kalmaktan korkmaktaydılar. Bu nedenle Kyûshû ’nun Hakata kıyısına demirlemek üzere güvenli bir liman aramaya ba şlarlar. Ancak aniden büyük bir kasırga bastırır. Mo ğol gemilerinin ço ğu enkaza döner ve binlerce asker enkaza dönen gemilerin batmasıyla ölür. Geride kalanlar, teke tek dövü şte samuraylar tarafından avlanır. Mo ğol birli ğinden çok az gemi Kore’ye geri dönü ş yapabilmi ştir. Bu istila giri şimi yakla şık 13.000 askerin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanır. 21

Kamakura Bakufu yönetimi, ikinci bir istilanın gerçekle şebilece ğini öngörür ve hazırlık yapılmaya ba şlanır. Hakata kıyısı boyunca geni ş bir duvar in şa edilir. 1281 yılında gerçekle şen ikinci istilada Mo ğollar, Hakata kıyısından tekrar saldırıya geçer. 4.000 gemi ve 200.000 askerden olu şan Mo ğol birli ği kar şısında şans yine Japonya’dan yana olur. Mo ğollar, kuzey ve güney olmak üzere iki ayrı donanma birli ğine bölünmü ştür ve güney donanması, kuzey donanmasından yaklaşık bir ay önce Hakata kıyılarına varır. Sadece güney donanması ile saldırmak zorunda kalan Mo ğollar, samurayların kuvvetli direni şi ile kar şı kar şıya kalır. Mo ğol gemileri kıyıya yakla şabilse de, bu direni ş nedeniyle birlikler karaya inemez. Güney donanmasının gemilerinde hastalık ve erzak sıkıntısı ba ş göstermeye ba şlar. Bu sırada samuraylar Mo ğol donanmasına saldırmaya devam eder. Kuzey donanması Hakata ’ya ula ştı ğında, güney donanmasının kar şıla ştı ğı aynı kuvvetli direni ş ile kar şı kar şıya kalır. Ancak Mo ğol istilasını tamamen sonlandıran korkunç bir tayfun olmu ştur. Gemiler kayalıklarda parçalanarak birliklerin üçte ikisinin ölümüne sebep olur. Bir kez daha Japonya’yı gerçek bir ‘ kamikaze ’ –‘Tanrı’nın rüzgârı’– korumu ştur. Kubilay Han üçüncü bir istilayı dü şünse de, gerekli bütçe toparlanamadı ğından bu saldırı gerçekle şememi ştir. 22

21 A.e. , s.14. 22 A.e. , s.14-15.

14 Her iki saldırının da Bakufu hükümetine bedeli a ğır olur. Her iki istilada da sava şmı ş olan samuraylarla, zafer için dua eden tapınak ve manastırları toprak ve para ile ödüllendirmek istenirken iflas etme noktasına gelinir. Çünkü bu kez kazanılan herhangi bir toprak parçası ya da para yoktur. Üstelik askeri birliklerin bakımı ve donanımı için de harcanması gereken bir paraya ihtiyaç vardır. Bu sava şın ardından Hôjô otoritesi gücünü yitirmeye ba şlar ve giderek zayıflar. 23

1318 yılında tahta çıkan İmparator Go-Daigo , kendisinden önce tahtta bulunan İmparator Go-Toba ’nın izinden giderek Hôjô shikken ve Bakufu yönetimini yok etmeye karar verir. 24 İmparator Go-Daigo , Hiei Da ğı’nda bulunan tapınakların ba ş ke şişi olan o ğlu Prens Morinaga ’yı shôgun ilan eder. İmparator Go-Daigo , bu sayede Tendai bölgesinde bulunan sôhei kesiminin de deste ğini alarak amacına ula şmayı planlamaktadır. 1331 yılında İmparator Go-Daigo , ‘ Japon İmparatorluk Sembolleri ’ ile Kyoto ’dan ayrılır. 25

‘Japon İmparatorluk Sembolleri ’ ya da ‘ Sanshu no Jingi ’, ayna, mücevher ve kılıçtır. Japon mitolojisine göre, kötü davranı şlar sergileyen erkek karde şi ve okyanus tanrısı olan Susa no Wo ’dan, kaçarak göksel ma ğaraya sı ğınan güne ş tanrıçası Amaterasu ’yu saklandı ğı yerden çıkarabilmek için kutsal ayna kullanılmı ştır. Günümüzde kutsal ayna, Ise Tapına ğı’nda saklanmaktadır. (…)Okyanus tanrısı Susa no Wo , sekiz kafalı ve sekiz kuyruklu yılan biçimindeki canavarı parçaladıktan sonra, canavarın kuyruklarından birinin içinde kutsal kılıcı bulur. Kusanagi kılıcı, di ğer kılıçlardan farklı olarak her şeyi yok edebilecek güçtedir ve yılanın bir parçasıdır. Kutsal kılıç günümüzde Nagoya ’daki Atsuta Tapına ğı’nda muhafaza edilmektedir. (…)Güne ş tanrıçası Amaterasu , kutsal mücevher ile beraber kutsal ayna ve kutsal kılıcı, torunu Ninigi no Mikoto ’ya verir. Ninigi no Mikoto da bu kutsal hazineleri torunu Jimmu Tenno ’ya bırakır. Jimmu Tenno , Japonya’nın ilk imparatoru olur. Mücevherler günümüzde Tokyo İmparatorluk Sarayı ’nda muhafaza edilmektedir. 26

23 A.e. , s.15. 24 A.e. 25 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.26. 26 Nelly Naumann, Japon Mitolojisi , Çev. Akın Kanat, İzmir, İlya İzmir Yayınevi, 2005, s. 113-114.

15

İmparator Go-Daigo ’nun, ‘ Japon İmparatorluk Sembolleri ’ ile Kyoto ’dan ayrılmasının ardından shikken , kutsal hazinelerin yoklu ğunda herhangi bir ki şinin imparator ilan edilememesine ra ğmen, kendi shôgunluk adayını imparator ilan eder. Bunun üzerine Prens Morinaga , Hôjô klanına kar şı sava ş ilan eder. 27

İmparator Go-Daigo , askeri taktik geli ştirmek ve uygulamak açısından güçlü bir samuray olan Kusunoki Masahige ’nin deste ğini alır. Kusunoki Masahige , Osaka bölgesindeki Chihaya Kalesi’nde gizlenir. 28 Gecenin karanlı ğından faydalanarak tüm birliklerin kaleyi terk etmesini emreder. Geriye sadece tek bir samuray bırakır. Bu samurayın görevi, Bakufu birliklerine giderek, kaledeki birlikler tarafından toplu olarak seppuku uygulandı ğını söylemektir. Seppuku , karın bo şlu ğuna saplanan kılıç ile karnın soldan sa ğa yarılarak uygulanan törensel Japon intihar şeklidir. Bu hikâyeye inanan Bakufu kaleyi ele geçirmek üzere harekete geçti ğinde, Kusunoki Masahige ve İmparatorluk birlikleri tarafından tuza ğa dü şürülür. 29

Kusunoki Masahige ve İmparatorluk birlikleri, ba şkent Kamakura ’ya geri döner. Kandırılan Bakufu çözümü İmparator Go-Daigo ’yu ortadan kaldırmakta bulur. Daha önce Kusunoki Masashige ile yan yana sava şmı ş olan Ashikaga Takauji , Bakufu yönetiminden yana olarak, imparatoru esir almak üzere görevlendirilir. Ancak Ashikaga Takauji kendisini imparator ilan ederek İmparator Go-Daigo’nu terk etti ği Kyoto ’yu ku şatır. Bir ba şka Bakufu komutanı Nitta Yoshisada da taraf de ğiştirerek kendisini imparatorluk taraftarı ilan eder ve Kamakura ’yu ku şatır. Shikken Hôjô Takatoki ve Hôjô klanı, üst üste gelen bu ihanetlerin ardından 1333 yılında seppuku yaparlar. Kamakura Bakufu Dönemi ve Hôjô ailesinin soyu son bulur. 30

27 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.26. 28 A.e. 29 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.15. 30 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.26.

16 1.2.2. Muromachi Dönemi (1333-1573)

1336 ve 1392 yılları arasında Japonya, ‘Kuzey Sarayı’ ve ‘Güney Sarayı’ olmak üzere iki ayrı imparator ve saray arasında bölünmü ştür. Muromachi Dönemi içinde yer alan bu süreç, ‘ Nanboku-chô ’ ya da ‘Kuzey-Güney Sarayı Dönemi’ olarak adlandırılır. 31

İmparator Go-Daigo , gücünü ve zaferini borçlu oldu ğu samuray kesimini ödüllendirirken durumu hafife alır. Özellikle Ashikaga Takauji , kendi payına dü şen ödülün yetersiz oldu ğunu dü şünmektedir. Kamakura ’da tekrar canlandırılmaya çalı şan Bakufu ’nun bastırılması için görevlendirildi ğinde, kendisini Hôjô ailesinin varisi ilan eder ve imparatorlu ğun kar şısında yer alır. Kendisini Kamakura ’nun komutanı ilan eden Ashikaga Takauji ’nin esas amacı, kendine ait Bakufu yönetimi kurmaktır. İmparatorluk birlikleri kendisini Kamakura ’dan geri çekilmeye zorlar. Ashikaga Takauji kar şıla ştı ğı baskı sonucunda Kyûshû ’ya kadar geriler. Ancak Kyûshû ’da kendisini destekleyenler ile büyük bir birlik kurar. İmparator Go-Daigo , 1336 yılında, Nitta Yoshisada ve Kusunoki Masashige komutasındaki İmparatorluk birliklerine saldırı emri verir. Minatogawa ’da Ashikaga Takauji yönetimindeki birlik ile İmparatorluk birli ği kar şı kar şıya gelir. Kusunoki Masashige a ğır şekilde yaralanır ve intihar eder. Nitta Yoshisada geri çekilmeye zorlanır. Ashikaga Takauji , Kyoto ’yu ele geçirir ve 1337 yılında kendi seçti ği bir ki şiyi İmparatorluk tahtına geçirir. Ancak ‘İmparatorluk Sembolleri’ halen Go-Daigo ’nun elindeyken, Ashikaga Takauji ’nun tahta geçirdi ği ki şinin imparatorluk konumu resmilik kazanamaz. Bu durum yakla şık 50 yıl boyunca, ülkenin iki imparator ve iki saray arasında bölünmesine sebep olur. İmparator Go-Daigo ’nun yönetimi altındaki Güney Sarayı, Nan-chô , güney Nara ’daki Yoshino ’ya yerle şir. Ashikaga Bakufu yönetimi altındaki Kuzey Sarayı, Hoku-chô , Kyoto ’ya yerle şir. 32

31 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.16. 32 A.e.

17 Kuzey Sarayı imparatoru, tüm memurlukları Kamakura ’dan Kyoto ’da bulunan Muromachi ’ye geri ta şır. 33 1339 yılında ölen İmparator Go-Daigo yerini Go- Murakami ’ye bırakır. 1347 yılında Kusunoki Musashige ’nin o ğlu Kusunoki Masatsura , İmparator Go-Murakami ’nin birli ğinin komutasına geçer. Kusunoki Masatsura komutasındaki birlik, Kyoto ’yu geri almayı denediyse de ba şarılı olamaz ve Güney Sarayı giderek zayıflar. 34

1392 yılında, Güney Sarayı’nın imparatoru Go-Kameyama , Ashikaga Yoshimitsu ile barı ş imzalayarak bu duruma son vermek ister. Kyoto ’ya geri dönerek, İmparatorluk Sembolleri ’ni Kuzey Sarayı’na teslim eder. Yapılan barı şın şartlarına göre tahta çıkacak imparatorun dönü şümlü olarak Kuzey ve Güney Sarayı’ndan seçilmesine karar verilir. Ancak bu karar 1412 yılında bir kö şeye bırakılarak, tahta çıkan imparatorların Kuzey Sarayı’ndan seçildi ği görülmektedir. Günümüzde, tahta çıkan imparatorların Güney Sarayı soyundan geldi ği kabul edilmektedir. 1911 yılında, Japon hükümeti tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, Güney Sarayı İmparatorluk Sembolleri ’ne sahip oldu ğundan Kuzey Sarayı’na ait imparatorların herhangi bir me şruluk ta şımadı ğı belirtilmi ştir. 35

Shôgun Ashikaga Yoshimitsu , 1395 yılında yerini o ğlu Ashikaga Yoshimochi 'ye bıraksa da yönetimde etkin olmaya devam etmi ştir. 1394 ile 1441 yılları arasında sırasıyla Ashikaga Yoshimitsu , Ashikaga Yoshimochi ve Ashikaga Yoshimochi ’nin küçük karde şi Ashikaga Yoshinori ba şa geçmi ştir. Bu dönemde Ashikaga otoritesi zirveye ula şmı şsa da, Kamakura bakufu yönetiminin idari kalitesinin yakalanamadı ğı görülmektedir. Bu dönem boyunca köylüler zaman zaman ayaklanmı ş, askeri sınıf içinde birçok çeki şme meydan gelmi ş ve uzun süren iç sava şlar olmu ştur. 36 Dönemin sonlarına do ğru Ashikaga otoritesinin zayıflamasıyla bakufu yönetimi sadece sözde kalmı ştır. Minamoto ’nun soyundan gelen Ashikaga ’lar kendi

33 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 200-1500 AD , Londra, Osprey Publishing, 1998, s.27. 34 Wikipedia Contributors, “Emperor Go-Murakami”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 24, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Emperor_Go- Murakami&oldid=179979794 , 27 Aralık 2007. 35 Wikipedia Contributors, “Emperor Go-Kameyama”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 24, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Emperor_Go- Kameyama&oldid=179980211 , 27 Aralık 2007. 36 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.19-20.

18 içlerinde sınırlı bir otorite sergileyebilmi şlerdir. Ashikaga ailesi, toprak sahibi ailelerin sadece küçük bir yüzdesini olu şturdu ğundan varlıklı bir aile de sayılmaz. 37

Muromachi Dönemi içinde gerçekle şen en önemli olaydan biri Avrupalılar ile gerçekle ştirilen ilk temastır. 1542 yılında içinde Portekizli yolcuların da bulundu ğu Çinlilere ait yelkenli bir gemi olan junk , Kyûshû ’ya ait bir ada olan Tanegashima kıyılarına sürüklenir. Portekizliler, Japonların o ana dek kar şıla şmadı ğı yepyeni bir teknolojiyi de yanlarında getirir; tüfek. Ate şli silahlar ile ilk kez tanı şan Japonlar, bu yeni teknoloji ile ilgili bilgi edinmek amacıyla Avrupa ile ticari bir ili şki ba şlatır. Avrupalılarla olan ticaret her zaman silah, zırh ve mermi kayna ğı olarak görülmü ştür. Ancak bu ticari ili şki, beraberinde rahipleri ve rahiplerin yanında da dini getirir. Muromachi Dönemi boyunca Hristiyanlık hızla yayılır. Misyonerler genellikle güneyden gelerek öncelikle Kyûshû’ yu etkilemi ştir. Japonlar bu ki şilere ‘ nanban ’ ismini vermi ştir. ‘Nanban ’, güneyli ya da güneyden gelen barbarlar anlamına gelmektedir. Cizvit misyoner Francis Xavier’ in liderli ği ve Japonya’ya gelen di ğer misyonerlerin çabaları ile Hristiyanlık hızla yayılır. Güçlü merkezi otorite bo şlu ğu, Hristiyanlık’ın serbestçe yayılmasına imkân tanımı ştır. 38

1428 ile 1461 yılları arasında, a ğır maddi yük altında olmaları sebebiyle binlerce ikki birçok kez ayaklanır. İkki , shôgunluk ve feodal lordlara kar şı geni ş ve yıkıcı ayaklanmalar ba şlatan ve samuray, köylü ve ruhban sınıfından olu şan ortak birliktir. Shugô , bu birlikleri kullanarak insan gücü sa ğlanabilece ğini görür. Bunun üzerine köylüler, çiftçiler, sava şçı sınıfa hizmet veren hizmetliler en dü şük rütbe ile orduya alınır. ‘ Ashigaru ’ adını alan bu samurayların sayı olarak giderek artması ‘gekokujo ’ dü şüncesini ortaya çıkaracaktır. ‘ Gekokujo’ , ‘Alttakiler, üsttekileri yönetir.’ ya da ‘Alttakiler, üsttekileri yener.’ olarak tanımlanabilecek Japonca bir terimdir. 39

1443 ile 1474 yılları arasında sekizinci Ashikaga shôgunu olarak görev yapan Ashikaga Yoshimasa , karde şi Ashikaga Yoshimi ’yi varis olarak gösterir. Ancak

37 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.19. 38 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.27-28. 39 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai , Londra, Osprey Publishing, 1997, s.18-19.

19 Ashikaga Yoshimasa , erkek evlat sahibi olduktan sonra o ğlu Ashikaga Yoshihisa ’yı varisi olarak de ğiştirir. Shôgun için de ğerli bir danı şman olan Hosokawa Katsumoto , karde ş Ashikaga Yoshimi ’den taraf olur. Hosokawa Katsumoto ’nun kayınpederi Yamana Sôzen ise o ğul Ashikaga Yoshihisa ’dan taraf olur. Birbirine evlilik ile ba ğlı olan Hosokawa ailesi ve Yamana ailesinin arasındaki anla şmazlık, Japonya’nın kontrolünü ele geçirme yarı şına döner ve yakla şık on yıl sürecek ‘ Ônin Sava şları’ meydana gelir. Muromachi Dönemi, 1467 ile 1477 yılları arasında ‘ Ônin Sava şları’ ile Sengoku Dönemi olarak adlandırılan bir ba şka sürece girer. 40

Yakla şık on yıllık süren boyunca her iki tarafın sayısız kere birbirine saldırması, geri çekilmesi ve tekrar saldırması üzerine ölü sayısı günden güne artar. Yarattı ğı çıkmazda çok önemli bir rol oynayabilecekken, shôgun Ashikaga Yoshimasa kendisini sanata vererek inzivaya çekilir. 41 1473 yılında Yamana Sôzen ve Hosokawa Katsumoto ölür. Yamana generallerinden Ôuchi Masahiro , 1477 yılında Kyoto ’yu ate şe vererek kaçar. ‘Ônin Sava şları’ son bulur. Japonya’nın en yıkıcı iç sava şlarından biri olan ‘ Ônin Sava şları’, Kyoto ’nun neredeyse tamamen yok olmasına sebep olur. Hosokawa ailesinin kuklasından ba şka bir şey olamayan Ashikaga Bakufu tamamen zayıflar. 42

Daha sonra otorite Hosakawa ailesinin elinden, köleleri olan Miyoshi tarafından zorla alındı (1558-65). En sonunda toplumun alt tabakalarından gelen Matsunaga, Miyoshi'yi ülkeden sürdü (1565-68). Kyoto'nun son Ashigaka tarafından 1573'te terk edilmesi hanedanın kesin olarak sona erdi ğinin bir göstergesidir. (…)“Onin sava şı (1467-77) dı şında geli şen genel anar şi, kar şılıklı korunma sa ğlayabilmek için olu şturulan feodal lordlar ve hatta köy birlikleri arasında yüzyıldan fazla sürecek bir hayatta kalma ve bölgesel üstünlük sava şına dönü ştü. Sava şın do ğası, ate şli silahların tanınması, büyük kalelerin in şa edilmesi, kılıç ve ok gibi silahlarla sava şan süvarilerin, mızrak ve tüfeklerle sava şan piyadeler haline gelmesiyle kesin olarak de ğişti. Nitekim Ashikaga

40 A.e. , s.19. 41 A.e. , s.20. 42 Wikipedia Contributors, “Ônin War”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 16, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%8Cnin_War&oldid=178197436 , 28 Aralık 2007.

20 shogunlu ğunun trajik yok olu şu, bu durumu çok iyi bir biçimde ortaya koymaktadır.” 43

Kamakura Bakufu döneminde oldu ğu gibi, Ashikaga Bakufu yönetimi boyunca samuray ailelerinin arasındaki güç çatı şmaları ve kom şu samuray topraklarına saldırılması iç karga şayı arttırmı ştır. Samuray sınıfına ait olmayan ve diğer sosyal sınıflara ait olan ki şilerin ‘sava şçı’ kimli ği ile ortaya çıkması, samuray sınıfına ait ‘bushidô ’ geleneklerine daha fazla önem verilmesine sebep olmuştur. Ayrıca ‘ Ônin Sava şları’, sava ş stratejisi ve sava şını geli ştiren ve de ğiştiren bir etki bırakmı ştır.

Yakla şık on yıl süren ‘ Ônin Sava şları’ ardından Japonya yorgun dü şmü ştür. Bu dönemi takip eden yıllarda Japonya’nın en önemli üç lideri Oda Nobunaga , Toyotomi Hideyoshi ve Tokugawa Ieyasu sırayla ülkedeki düzeni tekrar kurmak ve askeri birli ği sa ğlamla ştırmak için çalı şmı ştırlar.

“Bir benzetme yapılacak olursa, Oda Nobunaga (1534-82) ta şları yontmu ş, Toyotomi Hideyoshi (1537-98) onları şekle sokmu ş, Tokugava İeyasu (1543- 1616) da ta şları yerine yerle ştirmi ştir.” 44 (A şkalli-Kaplan, 2004: 21)

Japonya’nın birle şmesinde etkili olan bu üç lidere ait bir senryû bulunmaktadır. Kısa Japon şiiri olan senryû , insano ğlunun zayıf yanlarını konu alan ve zaman zaman alaycı bir üslup benimseyen yapıdadır. Üç liderin farklı karakterleri hakkında olan bu senryû Japon çocuklarına hala okullarda ö ğretilmektedir;

Nobunaga - Nakanunara, koroshiteshimae, hototogisu. (E ğer guguk ku şu şarkı söylemiyorsa, onu öldür.) Hideyoshi - Nakanunara, nakashitemiseyou, hototogisu. (E ğer guguk ku şu şarkı söylemiyorsa, ona dil dök.) Ieyasu - Nakanunara, nokumadematou, hototogisu. (E ğer guguk ku şu şarkı söylemiyorsa, onu bekle.) 45

43 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.21. 44 A.e.

21

1.2.3. Japonya’yı Birle ştiren Üç Lider 1.2.3.1. Oda Nobunaga (1534 – 1582)

Oda Nobunaga , 1534 yılında Nobunaga Ailesi’nin ikinci çocu ğu ve Oda Nobuhide ’nin o ğlu olarak dünyaya gelir. 46 Oda klanı, Owari bölgesini kontrolü altına almak isteyen iki ayrı toplulu ğa bölünmü ştür. Oda Nobuhide 1549 yılında öldü ğünde geride tamamen parçalanmı ş ve iç çatı şmalardan etkilenmi ş bir Oda klanı bırakır. 1551 yılında Oda Nobunaga klanın, ailesinin yönetimi altındaki kesimine lideri olur. 1556 yılında Oda Nobunaga ’nın büyük karde şi Oda Nobuhiro ve Saitô Yoshitatsu , kendisine kar şı suikast düzenlemeye çalı şır. Oda Nobunaga büyük karde şini ba ğışlar. Ancak ardından da küçük karde şi Oda Nobuyuki , Shibata Katsuie ve Hayashi Michikatsu ile beraber kendisine kar şı bir ba şka suikast düzenlemeye çalı şırlar. Oda Nobunaga , küçük karde şini öldürtür. Shibata Katsuie ve Hayashi Michikatsu ’nun hayatlarını ba ğışlayarak Oda klanına hizmet etmelerini sa ğlar. 1558 yılına gelindi ğinde Oda Nobunaga , klanın büyük bir bölümünü bir araya getirmeyi ba şarmı ştır. 47

Tokaido bölgesine egemen üç daimyô dan biri olan Imagawa Yoshitomo , Matsudaira klanının deste ğini de alarak Oda Nobunaga ’ya kar şı ayaklanmak üzere harekete geçer. 48 Imagawa Yoshitomo , 25.000 ki şilik ordusu ile Kyoto ’ya ilerler. Oda Nobunaga ise 3.000 ki şilik bir orduyla Imagawa Yoshitomo ’ya kar şılık verebilecektir. Durum, Oda klanının aleyhine gözükmektedir. Önceden Oda Nobuhide ’ye de danı şmanlık yapmı ş olan Hayashi Sado , Oda Nobunaga ’yı teslim olması için ikna etmeye çalı şır. Ancak Oda Nobunaga dü şman ordusunun 40.000 askerden olu ştu ğu

45 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007 46 Nina Wilhelmina, “Everything About the Real-Life Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi and Tokugawa Ieyasu”, (çevrimiçi) http://www.geocities.com/azuchiwind/oda.htm#tokugawa , 8 Ağustos 2006. 47 F. W. Seal, “Oda Nobunaga”, http://www.samurai-archives.com/nobunaga.html , 19 Eylül 2007. 48 Wikipedia Contributors, “Imagawa Yoshimoto”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 26, 2007, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Imagawa_Yoshimoto&oldid=180307538, 28 Aralık 2007.

22 dedikodusunun yayılarak, kendilerinin korkutulmaya çalı şıldıklarını dü şünmektedir. Teslim olmak gibi bir fikre sahip de ğildir. Imagawa Yoshitomo ve ordusunun bulundu ğu yöne do ğru hareket geçer. Imagawa Yoshitomo ve ordusunu, Okehazama vadisinde mola vermi ş olarak bulur. Kendi ordusunun toplanmasını bekler ve birliklerine ani bir tuzak hazırlanmasını emreder. Ani bir baskın ile birlikleri bozguna u ğratır ve Imagawa Yoshitomo ’yu öldürür. 1560 yılında gerçekle şen ‘Okehazama Sava şı’ sonucunda kazanılan bu zaferle, Oda Nobunaga ’nın ismi ülkede giderek yayılmaya ba şlar. Tüm ülkeyi kendi yönetimi altında birle ştirerek yönetmek arzusu giderek şekillenmeye ba şlamı ştır. 49

1565 yılında Matsunaga ve Miyoshi klanları, birle şerek on üçüncü Ashikaga shôgunu Ashikaga Yoshiteru ’ya suikast düzenlerler. Üç yıl sonra da Ashikaga Yoshiteru ’nun kuzeni Ashikaga Yoshihide ’yi yeni shôgun olarak gösterirler. Öldürülen shôgun un karde şi Ashikaga Yoshiaki , intikam almak amacıyla Oda Nobunaga ’dan Kyoto ’ya sefer düzenlemesini ister. Oda Nobunaga için yıllardır süren hazırlıklarının ardından Kyoto ’ya ilerlemek için uygun bir fırsat do ğmu ştur. Hemen harekete geçen Oda Nobunaga , öncelikle güney Omi bölgesindeki Rokkaku klanını ortadan kaldırır. Ardından Matsunaga klanını teslim olmaya zorlar. Miyoshi klanını Settsu ’ya sürerek Kyoto ’ya girer. İmparator’un da onayı alınarak Ashikaga Yoshiaki on be şinci Ashikaga shôgunu ilan edilir. Shôgun Ashikaga Yoshiaki kendi yönetiminin kısıtlanarak, Oda Nobunaga tarafından bir kukla haline getirilmesinden ötürü giderek öfkelenir. Oda Nobunaga ’ya kar şı Takeda Shingen ’i kullanarak onu yok etmek ister. Oda Nobunaga ’nın en sadık müttefiklerinden olan Tokugawa Ieyasu üzerinde baskı kurmaya çalı şan Takeda Shingen , 1572 yılında ba şkent Kyoto ’ya do ğru harekete geçer. Birliklerini Tokugawa Ieyasu ’nun topraklarına yönlendirmesi üzerine Oda Nobunaga , Tokugawa Ieyasu ’ya destek gönderir. 1573 yılında Takeda Shingen ’in ölümüyle kendisinin komutasındaki birlikleri geri çekilir. Oda Nobunaga , açık bir şekilde dü şmanlı ğını ortaya koyan shôgun Ashikaga Yoshiaki ’yi sürgüne gönderir. Ashikaga shôgunluk yönetimi

49 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007.

23 noktalanır. 50 Kendisine kar şı gelmek isteyen birkaç güçlü daimyô da Kyoto ’ya olan uzaklıklarından dolayı harekete geçmeye cesaret edemez. Oda Nobunaga , kendi yönetimi altında birle şmi ş bir Japonya kurmaya çok yakla şmı ştır. 51

Oda Nobunaga tüm ülkeyi birle ştirerek yönetmek tutkusunu, ‘ Tenka Fubu ’ olarak adlandırılan ki şisel bir mührü ile açık bir şekilde ortaya koymu ştur. Bu mühür kabaca tüm ülkede militarizmi yay anlamına gelmektedir. 52 Oda Nobunaga , 1582 yılında kendisine ihanet eden bir daimyô tarafından pusuya dü şülür ve intihar eder. Öldü ğünde Japonya’nın 68 bölgesinden 30’unu yöneten Oda Nobunaga , tüm ülkeyi yönetme tutkusunu hayata geçirememi ştir. 53

1.2.3.2. Toyotomi Hideyoshi (1537-1598)

Oda Nobunaga ’nın tutkusunu bir adım ileriye ta şıyacak Toyotomi Hideyoshi , 1537 yılında Owari bölgesindeki Nagoya ’da Oda klanında ta şralı bir ailenin çocu ğu olarak dünyaya gelir. 54 Kendisine ait bir klan ismi bulunmamaktadır. Kendisini ‘Kinoshita Yaemon ’ olarak tanıtmı ş olsa da ‘ Kinoshita ’, babasına ait oldu ğunu iddia etti ği uydurma bir klan ismidir. Babasının ismi bilinmemektedir. 55 Do ğdu ğunda kendisine ‘ Hiyoshi-maru ’ ismi verilmi ştir. Çocuklu ğu boyunca a ğaçlara iyi tırmanması nedeniyle, ‘maymun’ anlamına gelen ‘ saru ’ takma adını kullanmı ştır. Re şit olma seremonisinde ‘ Kinoshita Tôkichiro ’ ismini almı ştır. Sonrasında soyadı

50 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 51 Wikipedia Contributors, "Azuchi-Momoyama period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 20, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=159153129 , 20 Eylül 2007. 52 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 53 DK Eyewitness Travel Guide: Japan , Londra, Blue Island Publishing, 2007, s.56. 54 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi'”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 55 Nina Wilhelmina, “Everything About the Real-Life Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi and Tokugawa Ieyasu”, (çevrimiçi) http://www.geocities.com/azuchiwind/oda.htm#tokugawa , 8 Ağustos 2006.

24 olarak ‘ Hashiba ’ ve onursal saray konumu olarak ‘ Chizuken no Kami ’ isimleri verilmi ştir. ‘ Hashiba Chizuken no Kami Hideyoshi ’ olarak kendisini tanıtmı ştır. İsmi tam olarak Toyotomi no Hideyoshi ’dir. Özellikle gençlik yıllarına dair net bir bilgi bulunmamaktadır. 56

Kinoshita Tôkichirô ismini kullanarak Imagawa klanına katılır. Ardından Owari ’ye geri dönerek Oda Nobunaga ’nın sandalet ta şıyıcısı olarak hizmet verir. Oda Nobunaga ’nın 1560 yılında Imagawa Yoshimoto ’yu yendi ği 1560 ‘ Okehazama Sava şı’ boyunca yanında bulunur. Bir arabulucu olarak ba şarı olan Toyotomi Hideyoshi , Saito klanı samuraylarından birço ğunu Oda Nobunaga ’ya katılmaları için ikna eder. Oda Nobunaga ’nın 1567 yılındaki Inabayama Kalesi zaferi onun çabaları sayesinde gerçekle şir. Hashiba Hideyoshi ismini alarak Oda Nobunaga ’nın komutanlarından biri olur. 1570 yılında, Asai ve Asakura klanlarını ku şatan birlikleri yönetir. 1573 yılında bu klanlarına kar şı yürütülen seferler ba şarı ile sonuçlanır. Oda Nobunaga , kendisini Ômi ’nin kuzeyindeki üç bölgenin daimyo su olarak görevlendirir. 57

1.2.3.3. Tokugawa Ieyasu (1543-1556)

Tokugawa Ieyasu , 1543 yılında Matsudaira Takechiyo ismiyle Mikawa bölgesinde do ğar. Babası Matsudaira Hirotada , Mikawa daimyô suydu. Matsudaira ailesinin bir kısmı Oda klanına, bir kısmı da Imagawa klanına hizmet etmek istedi ğinden aile ikiye bölünmü ştür. Tokugawa Ieyasu ’nun babası Matsudaira Hirotada , Imagawa klanına hizmet etmekten yanaydı. 1548 yılında Oda klanı Mikawa bölgesini istila etti ğinde Matsudaira Hirotada , Imagawa klanının lideri Imagawa Yoshimoto ’dan yardım ister. Imagawa Yoshimoto , Tokugawa Ieyasu ’nun

56 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi'”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 57 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi'”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007.

25 rehine olarak Sumpu ’ya gönderilmesi şartıyla yardım etmeyi kabul eder. Ancak Oda klanının lideri Oda Nobuhide bu anla şmadan haberdar olur ve Tokugawa Ieyasu ’yu Sumpu yolunda kaçırtır. Oda Nobuhide , Matsudaira Hirotada ’yı Imagawa klanıyla olan ili şkisini koparmadı ğı takdirde, henüz altı ya şındaki Tokugawa Ieyasu ’yu öldürece ğini söyleyerek tehdit eder. Tokugawa Ieyasu ’nun babası Imagawa klanı ile yaptı ğı anla şmadan geri dönmez. Tehdidi etkili olmayan Oda Nobuhide , Tokugawa Ieyasu ’yu öldürmez. Ancak üç yıl boyunca onu Nagoya ’daki Manshoji Tapına ğı’nda rehin tutar. 1549 yılında Oda Nobuhide salgın hastalık sonucu ölür. Aynı yıl Tokugawa Ieyasu ’nun babası da ölür. Oda klanının yeni lideri, Oda Nobuhide ’nin büyük o ğlu Oda Nobuhiro olur. Imagawa Sessai , Oda Nobuhiro ’nun bulundu ğu kaleyi ku şatır. Ku şatmadan vazgeçilmesi kar şılı ğında Tokugawa Ieyasu ’nun Imagawa klanına teslim edilmesini ister. Oda Nobunaga bu teklifi kabul ederek dokuz ya şına gelen Tokugawa Ieyasu ’yu teslim eder. Tokugawa Ieyasu 15 ya şına kadar Imagawa klanının elinde tutulur. 58

Oda klanının ba şına geçen Oda Nobunaga , 1560 yılındaki Okehazama Sava şı’nda Imagawa birliklerini yöneten Imagawa Yoshimoto ’yu öldürür. Tokugawa Ieyasu , Oda Nobunaga ’nın zafer kazanması üzerine Oda klanının müttefiki olmaya karar verir. Evlenerek ismini Matsudaira Kurandonosuke Motoyasu olarak de ğiştiren Tokugawa Ieyasu , birkaç yıl içinde anavatanı olan Mikawa bölgesinde düzeni sa ğlayarak Matsudaira klanını şekillendirir. Aynı zamanda Mikawa ’daki kaleleri, toprakları ve önemli hizmetlileri güçlendirir. Tokugawa Ieyasu ’nun yönetimindeki Monto ve Mikawa birlikleri, Portekizli misyonerlerin bundan 20 yıl önce Japonya’ya getirdi ği barutlu silahları kullanmaktadır.

1567 yılında ismini Ieyasu olarak de ğiştirerek Minamoto klanının varisi oldu ğunu iddia eder. 1568 yılında Oda Nobunaga ’nın Kyoto ’ya ilerledi ği sırada, kendisine müttefik olarak hizmet eder. Oda Nobunaga ’nın Asai ve Asakura klanlarına kar şı mücadelesinde, 5.000 ki şilik ordusuyla yine Oda Nobunaga ’ya

58 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 26, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=160420883 , 21 Eylül 2007.

26 destek verir. 1575 yılındaki ‘ Nagashino Sava şı’ sonunda Oda Nobunaga ve Tokugawa Ieyasu’ nun birlikleri Takeda klanına kar şı zafer kazanır.

1579 yılında Tokugawa Ieyasu ’nun e şi ve büyük o ğlu Masudaira Nobuyasu , Takeda Katsuyori ile i şbirli ği yaparak Oda Nobunaga ’yı öldürmeye çalı şmak ile suçlanırlar. Tokugawa Ieyasu ’nun e şi idam edilir. O ğluna ise seppuku yapma emri verilir. İkinci o ğlu ise Toyotomi Hideyoshi tarafından evlat edilir. Üçüncü o ğlu Tokugawa Hidetada ’yı varisi ilan eder.

Oda Nobunaga 1582 yılında Akechi Mitsuhide tarafından saldırıya uğradı ğında, Osaka yakınlarındaki Tokugawa Ieyasu intikam almak için Mikiwa ’ya varır. Ancak Toyotomi Hideyoshi kendisinden önce davranarak Akechi Mitsuhide’yi öldürmü ştür.

1583 yılında Japonya’nın yönetimi için Toyotomi Hideyoshi ve Shibata Katsuie arasındaki sava ş devam ederken, Tokugawa Ieyasu dikkatli davranmak ister ve beklemede kalarak taraf tutmaz. Toyotomi Hideyoshi , Shibata Katsuie ’yi yenerek Japonya’daki en güçlü daimyô olur. 59

1584 yılında Tokugawa Ieyasu ile Toyotomi Hideyoshi , Komaki ve Nagakute Sava şı’nda kar şı kar şıya gelirler. Sava şın çıkmaza girmezi sonucunda her iki taraf kar şılıklı anla şma ile sava şa son verir. 1590 yılında Toyotomi Hideyoshi , Hôjô klanını teslim alır. Tokugawa Ieyasu ’nun yönetimindeki be ş bölgeye - Mikawa, Totomi, Suruga, Shinano ve Kai - kar şılık, Hôjô klanından alınan sekiz Kantô bölgesini vermeyi teklif eder. Teklifi kabul eden Tokugawa Ieyasu , birlikleriyle beraber Kantô bölgesine yerle şir ve birkaç yıl içinde ülkenin en güçlü ikinci daimyô su olur. 1593 yılında Toyotomi Hideyoshi ’nin Nagoya ’daki kalesine askeri danı şman olarak atanır. 1598 yılında Toyotomi Hideyoshi o ğlu Toyotomi Hideyori ’yi varisi olarak gösterir ve o ğlunun korunması için Be ş Vekil Heyeti adında bir konsey kurar. Bu konsey Tokugawa , Maeda , Ukita , Uesugi ve Mori klanlarından olu şur.

59 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 26, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=160420883 , 21 Eylül 2007.

27 Toyotomi Hideyoshi 1598 yılında öldü ğünde varisi olarak geride bıraktı ğı o ğlu henüz 5 ya şındadır. Tokugawa Ieyasu , Toyotomi Hideyori ’ye kar şı olan daimyô larla i şbirli ği yapar. 1599 yılında konsey vekillerinden Maeda Toshiie ’nin ölümüyle Tokugawa Ieyasu , Toyotomi Hideyori ’nin bulundu ğu Osaka Kalesi’ne birliklerini yollar. Konseyde geriye kalan üç vekil Tokugawa Ieyasu ’yu hain ilan eder ve 1600 yılında Sekigahara Sava şı meydana gelir. 60

1616 yılında 75 ya şındayken ölen Tokugawa Ieyasu ’nun birçok kez dikkatle ve özenle yarar sa ğlamak amacıyla taraf de ğiştirdi ği görülmektedir. Popüler bir ki şili ği olmasa da liderli ği ve kurnazlı ğıyla saygı görmü ştür. Oda Nobunaga ’ya bir kez ba ğlılık yemini ettikten sonra kendisine asla ihanet etmemiştir. Ayrıca ki şisel arkada şları ve hizmetlilerine de olan ba ğlılı ğı dikkat çekicidir. Kendisine kar şı saygısızlıkta bulunanları ise asla unutmaz ve mutlaka cezalandırmı ştır. Acımasızlı ğı nedeniyle kendisinden korku duyulmu ştur. Örne ğin; Osaka Kalesi’nde herkesin öldürülmesini emrederek her kafanın kazıklara geçirilmesini ve Kyoto ’dan Fushimi ’ye kadar olan yol boyunca dizilmesini emretti ği söylenir. 61

1.2.4. Azuchi-Momoyama Dönemi (1573-1600)

‘Azuchi-Momoyama Dönemi’ ismini, Oda Nobunaga ve Toyotomi Hideyoshi ’ye ait kalelerden alır. Azuchi kalesi, günümüz Shiga bölgesinin Azuchi şehrinde bulunmaktadır. Oda Nobunaga ’ya aittir. Momoyama Kalesi, aynı zamanda Fushimi Kalesi olarak da bilinmektedir ve Kyoto ’da bulunur. Toyotomi Hideyoshi ’ye aittir. 62

60 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007. 61 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007. 62 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007.

28 Oda Nobunaga , kendi yönetimi altında birle şmi ş bir Japonya kurabilmek için kendisine kar şı gelen klanları ortadan kaldırmaktaydı. 1574 yılında Nagashima klanının yok edilmesiyle, geriye Takeda Katsuyori liderli ğindeki Takeda klanı kalır. 63 Oda Nobunaga ve Tokugawa Ieyasu güçlerini birle ştirerek, Takeda klanının ele geçirmeye çalı ştı ğı Nagashino Kalesi’ni geri almak üzere harekete geçerler. 1575 yılındaki ‘ Nagashino Sava şı’ sırasında yönetimi altında yakla şık 30.000 ki şilik bir ordu bulunan Oda Nobunaga ’ya, Tokugawa Ieyasu 8000 ki şilik ordu ile destek verir. Oda Nobunaga ’nın yakla şık 3.000 ki şilik tüfekli piyade birliklerinin de etkisiyle Takeda birlikleri bozguna u ğratılır. 64 Sengoku Dönemi boyunca gücünü korumu ş bir daimyô olan Uesugi Kenshin , Takeda klanına kar şı Oda Nobunaga ’nın yanında yer almı ştır. Ancak Nagashino Sava şı’nın ardından taraf de ğiştirir. Uesugi Kenshin ve Oda Nobunaga kar şı kar şıya kalırlar. 1577 yılındaki Tedorigawa Sava şı sonucunda Oda Nobunaga ’nın birlikleri yenilir. Uesugi Kenshin , Kyoto ’ya do ğru harekete geçmek için birliklerini toplamaya ba şlar. Ancak bu durum, 1578 yılında Uesugi Kenshin ’in ölümü nedeniyle gerçekle şemez. 65

Kinai bölgesinde yönetimini sa ğlamla ştıran Oda Nobunaga , komutanlarına uzakta bulunan bölgeleri fethetmeleri için emir verebilecek güçteydi. 66 Oda Nobunaga ’ya hizmet eden Hashiba Hideyoshi , 1582 yılında Bitchu bölgesini i şgal eder. Ancak Hashiba Hideyoshi ’nin ku şatması altındaki Takamatsu Kalesi, Japonya’nın en güçlü klanlarından biri olan Mori klanı için önem ta şımaktaydı. Mori Terumoto liderli ğindeki birlikler kaleyi savunmak üzere harekete geçer. Hashiba Hideyoshi , Oda Nobunaga ’yı durumdan haberdar ederek destek kuvvet ister. Oda Nobunaga , Akechi Mitsuhide ’yi Hashiba Hideyoshi ’ye destek olması için görevlendirir. Kendisi ise Kyoto’da kalır. Beraberinde sınırlı sayıda ki şisel koruma ve hizmetli bırakır. Fakat Akechi Mitsuhide ve yönetimindeki birlikler tarafından aniden

63 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 64 F. W. Seal, “Oda Nobunaga”, http://www.samurai-archives.com/nobunaga.html , 19 Eylül 2007. 65 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 66 Wikipedia Contributors, "Azuchi-Momoyama period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 20, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=159153129 , 20 Eylül 2007.

29 bir saldırıya uğrar. Akechi Mitsuhide , Honnô-ji Tapına ğı’nı ku şatma altına alarak, Hashiba Hideyoshi ’ye destek amacıyla olu şturulan birli ği Oda Nobunaga ’ya kar şı kullanır. Oda Nobunaga ’nın etrafındaki ki şisel koruma ve hizmetli direni ş için yeterli olmaz. Honnô-ji Tapınağı alevler içinde kalırken Oda Nobunaga ve en büyük o ğlu Oda Nobutada ölür. 67

1582 yılında Toyotomi Hideyoshi , Yamazaki Sava şı’nda Akechi Mitsuhide ’yi yenerek, Oda Nobunaga ve en büyük o ğlu Oda Nobutada ’nın intikamını alır. Hem Oda Nobunaga ’nın hem de büyük o ğlunun ölümüyle, Oda klanı için yeni bir varis seçilmesi gündeme gelir. Oda Nobunaga ’nın üçüncü o ğlu Oda Nobutaka , Shibata Katsuie ’nin deste ğiyle varis gösterilmek için aday olur. Shibata Katsuie , Sengoku Dönemi boyunca Oda Nobunaga ’ya hizmet etmi ş bir sava şçıdır. Toyotomi Hideyoshi ise Oda Nobutaka ’nın genç o ğlu Oda Hidenobu ’yu desteklemektedir. Toyotomi Hideyoshi , klan büyüklerinin deste ğini de alarak Oda Hidenobu ’yu varis ilan eder. Bunun üzerine Toyotomi Hideyoshi ve Shibata Katsuie ’nin arasındaki gerginlik artar. 1583 yılındaki Shizugatake Sava şı’nda Toyotomi Hideyoshi , Shibata Katsuie ’nin birliklerini yok ederek Oda klanı içindeki gücünü sa ğlamla ştırır. 68

Toyotomi Hideyoshi ve Oda Nobunaga ’nın ikinci o ğlu Oda Nobukatsu , Oda Hidenobu ’dan sorumlu olurlar. Oda Nobukatsu , karde şi Oda Nobutaka ’yı yok etmek için Toyotomi Hideyoshi ile güçlerini birle ştirir. Tokugawa Ieyasu ise Oda Nobukatsu ’nın yanında yer alır. 1584 yılında Toyotomi Hideyoshi ve Tokugawa Ieyasu , Komaki Sava şı ve Nagakute Sava şı ile kar şı kar şıya gelirler. 69 Toyotomi Hideyoshi ’nin birlikleri a ğır bir darbe alır. Ancak sava ş bir çıkmaza girer ve Shibata Katsuie ’nin Oda Nobukatsu ile barı ş sa ğlaması üzerine sava ş sona erer. Toyotomi Hideyoshi kendi kız karde şi ve annesini, rehine olarak Tokugawa Ieyasu ’ya

67 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 68 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi'”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 69 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007.

30 gönderir. Tokugawa Ieyasu ise Toyotomi Hideyoshi ’nin yönetimi altında bir hizmetli olmayı kabul eder. 70

Toyotomi Hideyoshi , Japonya’yı etkin bir şekilde yönetebilmek için imparatordan ‘ shôgun ’ unvanını ister ancak imparator bunu reddeder. Bunun üzerine shôgun Ashikaga Yoshiaki ’den kendisini evlat edinmesini ister ancak bu da kabul edilmez. 1585 yılında kanpaku mevkiine getirilir. 1586 yılında Toyotomi Hideyoshi ’ye imparatorluk tarafından resmi olarak ‘ Toyotomi ’ ismi verilir. 71

1587 yılında, en güçlü dokuz daimyô dan üçüyle müttefik olur ve Japonya’yı birle ştirme tutkusunu Shikoku ve Kyûshû ’ya ta şır. 72 Toyotomi Hideyoshi , aynı yıl Hristiyan misyonerleri Kyûshû ’dan sürer. En alt sınıftan insanların, izin almadan din de ğiştiremeyece ği emredilir. Ancak bu yeni emir uygulamada ba şarısız olur. Di ğer yandan Vatikan ’ın deste ğini alan Fransiskanlar ile Cizvit misyonerler arasında sürtü şmeler meydana gelmeye ba şlamı ştır. Bu durum, Toyotomi Hideyoshi ’nin 26 hristiyanı çarmıha gerdirmesiyle bastırılır. 73 Toyotomi Hideyoshi ’nin gücü kar şısında duramayan daimyô lar, çok geçmeden Toyotomi Hideyoshi ’nin kontrolüne geçer ve Japonya’nın tek bir yönetim altında toplanması tamamlanır. 74

1591 yılında ye ğeni Toyotomi Hidetsugu ’yu evlat edinir. 1592 yılında yerini ye ğenine bırakarak geri çekilir ve emekli kanpaku olarak da nitelendirilebilecek ‘taikô ’ unvanını alır. Ye ğenini varisi olarak gösteren Toyotomi Hideyoshi , 1593 yılında beklenmedik bir şekilde baba olur. Yeni varis küçük Toyotomi Hideyori 'ye yönelik bir

70 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 03 Ocak 2008. 71 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 72 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 73 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.29. 74 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007.

31 potansiyel tehdit kalmamalıdır. 1595 yılında Toyotomi Hideyoshi , evlat edindi ği o ğlu Toyotomi Hidetsugu’ yu sürgüne göndererek ailesi ve en güvendi ği yanda şlarıyla birlikte öldürülmesini emreder. 75 Toyotomi Hideyoshi , o ğlu Toyotomi Hideyori ’nin varisli ğini sa ğlama almak için Be ş Vekil Heyeti adında bir konsey kurar. Bu konsey Tokugawa , Maeda , Ukita , Uesugi ve Mori klanlarından olu şmaktadır. 76

Taikô Toyotomi Hideyoshi ’nin en büyük arzusu Çin’in fethidir. Bu fetih için gereken ilk adımı atar ve 1592 yılının Nisan ayında 200.000 ki şilik bir ordu ile Kore’nin i şgali için harekete geçer. Mayıs ayında Seul ’i i şgal eden Japon birlikleri, üç ay içinde Pyongyang sınırına kadar ilerler. Kore’nin büyük bir ço ğunlu ğu i şgal edilir. Ancak Kore kralının Çin’den yardım ister ve Kore donanması ve Çin ordusunun baskısı altındaki Japon birlikleri geri çekilmek zorunda kalır. 77 1597 yılında Kore’yi i şgal etmek için ikinci bir giri şimde bulunan Taikô Toyotomi Hideyoshi tekrar ba şarısız olur. 1598 yılında birliklerin sayısı 60.000 ki şiye geriler. Japon birlikleri Suncheon ve Sacheon ’daki Çin birliklerine kar şı koydu ğu sırada Toyotomi Hideyoshi ölür. Ancak Be ş Vekil Heyeti i şgal sırasında birliklerin moralinin dü şmemesi için bu ölümü gizler. Ekim’in sonlarına do ğru komutanlara geri çekilmeleri emri verilir. Kore’nin i şgali ba şarısızlıkla sonuçlandı ğından Çin’in i şgali de mümkün olmaz. 78

Toyotomi Hideyoshi , Oda Nobunaga ’nın en önde gelen komutanlarından olan Maeda Toshiie ’yi küçük varis Toyotomi Hideyori ’yi desteklemesi için ‘Be ş Vekil Heyeti’ konseyine atamı ştır. 79 Ancak konsey içindeki barı ş, Maeda Toshiie ’nin 1599 yılında ölmesiyle son bulur. Toyotomi klanının vekili Ishida Mitsunari , Tokugawa Ieyasu ’yu

75 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.24. 76 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 77 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 78 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 79 Wikipedia Contributors, “Maeda Toshie”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , Ocak 12, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Maeda_Toshiie&oldid=183901084 , 13 Ocak 2008.

32 ‘Toyotomi ’ ismine sadakatsizlikle suçlar. Bu kriz, Azuchi-Momoyama Dönemi’nin son büyük çatı şması olarak adlandırılan, 1600 yılındaki Sekigahara Sava şı’na yol açar. 80 Bu sava ştan üç yıl sonra Tokugawa Ieyasu ‘ shôgun ’ unvanını alarak Meiji Dönemi’ne dek sürecek Edo Bakufu yönetimini kuracaktır.

16. yüzyıl boyunca, Azuchi-Momoyama Bakufu yönetimini kendi çıkarları do ğrultusunda yönlendirmek ya da ortadan kaldırmak amacıyla birçok daimyô güçlenerek harekete geçmi ştir. 81 Klan, bölge ve daimyô ları kontrolü altına almaya çabalayan Oda Nobunaga , geni ş çaptaki sava ş taktikleri ile Japonya’da sava ş sanatının anlamını de ğiştirmi ştir. İsim, rütbe ya da aile ili şkileri de ğil de yetenek göz önüne alarak görev da ğılımı sa ğlanmı ştır. Hizmet edenler onurlandırılırken, hasat edilen pirinç miktarına göre toprak ile ödüllendirilmişlerdir. Oda Nobunaga ’nın olu şturdu ğu bu sistem, daha sonra Tokugawa Ieyasu tarafından Edo ’da ‘ Tokugawa Shôgunlu ğu’ yönetimini kurmak için kullanılacaktır. Oda Nobunaga , Azuchi- Momoyama Bakufu yönetimi boyunca Cizvit misyonerlerle ileti şimini açık tutmu ş ve onlara kar şı esnek davranmı ştır. Hristiyanlı ğa kar şı herhangi bir özel ilgisi bulunmadı ğından, bu tavrının Avrupalıları kullanmak amacıyla olu ştu ğu tahmin edilmektedir. 1576 yılında Kyoto ’da ilk Hristiyan Kilisesi’nin kurulmasına kendisi destek olmu ştur. Azuchi-Momoyama Dönemi’nde uluslararası ticaret Çin ve Kore bölgelerinin ötesine geçerek Avrupa, Filipinler, Siyam ve Endonezya’ya yayılmaya ba şlamı ştır. Oda Nobunaga , serbest piyasa ekonomisini geli ştirmek için ‘ rakuichi rakuza ’ olarak adlandırılan kanunları koymu ştur. Aynı zamanda borç almayı düzenleyici ve kolayla ştırıcı kanunlar da çıkartılmı ştır. Vergi muafiyeti geli ştirilmi ştir. 82 Oda Nobunaga , 1576 ve 1579 yılları arasında döneme ismini veren Biwa Gölü kıyısındaki Azuchi Kalesi’ni in şa ettirir. 83 Azuchi-Momoyama Dönemi boyunca kale şehirleri yerel ekonominin temelini olu şturur. Tarım ekonomisinden

80 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 81 Wikipedia Contributors, "Azuchi-Momoyama period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 20, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=159153129 , 20 Eylül 2007. 82 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007 83 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.22.

33 üretim ve hizmet ekonomisine geçi ş yapılmı ştır. Askeri birliklerin uzak bölgelere kısa sürede geçi şi için kale şehirleri arasındaki yollar yapılmı ştır. 84 Bu dönemdeki kalelerin gösteri şli dı ş mimarisi ve iç mimaride altın varaklarla bezenmi ş resimli perdeler, daimyô nun gücünü yansıtır. Aynı zamanda şehir merkezlerinin geli şmesiyle tüccar sınıfı yükseli şe geçmi ştir. 85

Muromachi Dönemi içinde yer alan ‘ Sengoku Dönemi’ boyunca köylülerin sava şması, merkezi hükümetin eksikli ği ve devamlılı ğı olmayan barı ş ortamı gibi sebeplerle belirsizlik içinde ya şayan sava şçıların çiftçilik yapmasının yaygınla ştı ğı görülmektedir. Azuchi-Momoyama Dönemi’nde yönetimi eline alan Toyotomi Hideyoshi , tüm köylülerin tamamen silahsızlandırılmasını emretmi ştir. Köylülerin silah ta şıması ya da silaha sahip olması kanunla yasaklanır. 1588 yılında ‘Kılıç Avı’ olarak da bilinen ‘ kanagari ’ düzenleyerek silahların toplanmasını emretmi ştir. Bu yeni düzenlemeler ile tekrar şekillenecek toplumsal sınıf sistemi, sonraki 300 yıl boyunca giderek katıla şacaktır. 86 Nüfus sayımı yapılarak tüm vatanda şlar kaydedilir. Tarım topraklarının da sayımı yapılarak sistematik vergilendirme için temel atılır. Köylülerin topraklarını ihmal etmeleri ya da bırakmaları yasaklanır. Herkesin kendisine ait olan ve ‘tımar’ olarak da kar şılık bulabilecek olan han içinde kalması istenir. Bir ba şka bir yere gidebilmek için resmi olarak izin alınması gerekecektir. Bu dönem boyunca toplumsal düzen kontrol altına alınsa da halen kırsal kesimde eşkıyalar dola şmaktadır. Toyotomi Hideyoshi , 1588 yılında köle satı şını kaldırır. Sözle şme ve i şçilik anla şması köleli ğin yerine konulur. 87 Yeni vergi sisteminin temeli atılır. Vergi borcu, nakit olarak de ğil pirinç olarak ödenmeye ba şlanır. Köylülerin topraklarını i şleme hakları kesinle şmi şse de özgürlüklerini kaybetmi şlerdir. 88 Azuchi-

84 Wikipedia Contributors, “Oda Nobunaga”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007. 85 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 86 Wikipedia Contributors, “Toyotomi Hideyoshi'”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyotomi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007. 87 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 88 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.23.

34 Momoyama Dönemi boyunca hızla yayılan Hristiyanlık hareketi, soylu yöneticileri Hristiyan yaparak kiliselere toplu katılım sa ğlamı ştır. 1587 yıllarında toplam sayıları 300 bine ula şan Hıristiyanları, Toyotomi Hideyoshi durdurur. 89 1590 yılında Toyotomi Hideyoshi , Kyoto ’yu Avrupalı istilasından koruyabilmek için, Osaka Kalesi’nin yapımını tamamlattırır. 90 Toyotomi Hideyoshi , ticareti cesaretlendirmek ve toplumu istikrarlı kılmak için birçok idari yenilik getirmiştir. Sosyal sınıflar arasındaki ayrımı kabul ettirmek için 1591 yılında, tüccar ve zanaatkârların şehirlerde ya şayaca ğı ve köylerde ya şamalarının yasaklandı ğı bir kararname çıkartır. Do ğduktan sonra her erkek, baba mesle ğini icra etmeye yükümlü kılınır. 91

Azuchi-Momoyama Dönemi Oda Nobunaga ’nın Japonya’nın tek bir güç altında birle şmesi tutkusu ile ba şlayan ve bu tutkuyu bir adım ileriye götüren Toyotomi Hideyoshi ile devam eden, toplumsal-ekonomik-askeri açıdan yeniliklere açık olan bir süreç olmu ştur. Bu dönem boyunca hem Oda Nobunaga hem de Toyotomi Hideyoshi tarafından getirilen yenilikler, Japonya’yı Tokugawa Bakufu yönetimi altında tamamen birle ştirecek Tokugawa Ieyasu ’nun önünü açmı ştır. Adım adım toplumsal sınıflar arasındaki ayırımların katıla ştırıldı ğını ve sınıflar arası geçi şin mümkün oldu ğunca engellendi ğini görmekteyiz. Samuray sınıfının sahip oldu ğu ayrıcalıklar ve elit konumunun güçlendirilmeye çalı şılması, askeri yönetimin ve düzenin korunması için gereklilik olmu ştur. Sava şçı ve samuray sınıfının simgesi olan ‘kılıç ta şımak’, düzenlenen ‘Kılıç Avı’ ile bu sınıfa ait bir ayrıcalık haline getirilmi ştir.

Azuchi-Momoyama Dönemi, gerek daimyô ları kontrol altına almak için gerçekle ştirilen irili ufaklı sava şlar gerekse Kore ve Çin i şgali denemeleri ile oldukça yo ğun geçmi ş bir dönemdir. Bu durumun, kale şehirlerinin geli şmesini ve yerel ekonominin canlanmasını tetikledi ği görülür. Bu dönem boyunca tüccar sınıfı giderek yükseli şe geçmi ştir.

89 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.75. 90 Wikipedia Contributors, “Azuchi-Momoyama period”, Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuchi- Momoyama_period&oldid=158939273 , 20 Eylül 2007. 91 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.23.

35 Azuchi-Momoyama Dönemi boyunca tırmanı şa geçenlerin sadece tüccarlar olmadı ğını görmekteyiz. Hristiyanlık giderek yayılırken Oda Nobunaga , bu durumu Avrupalılarla ticaret lehine kullanmayı tercih etmi ştir. Ancak Hristiyanlı ğın tehlike olu şturabilece ğini ön gören Toyotomi Hideyoshi , Oda Nobunaga gibi ılımlı bir yakla şım tercih etmemi ştir. Hem Japon hem de yabancı birçok hristiyanın asılmasına varan süreç sonunda Hristiyanlı ğın yayılı şı durdurulmu ştur.

Açıkça görülmektedir ki, Oda Nobunaga ve Toyotomi Hideyoshi gibi iki önemli liderin yönetiminde geçen Azuchi-Momoyama Dönemi, 1603 yılında Tokugawa Ieyasu ’nun yakla şık iki yüzyıl boyunca Japonya’yı yönetecek olan Tokugawa Bakufu yönetiminde geçecek Edo Dönemi için önemli bir basamak olmu ştur.

1.2.5. Edo Dönemi (1600-1868)

1.2.5.1. Erken Edo Dönemi (1600-1853)

1600 yılındaki ‘ Sekigahara Sava şı’, Tokugawa Ieyasu ’nun Japonya’yı tek bir güç altında birle ştirerek Edo Bakufu yönetimini kurmasında etkili bir faktördür. Tokugawa Ieyasu ’nun ‘ Sekigahara Sava şı’ zaferi aynı zamanda Edo Dönemi’nin ba şlangıç noktasıdır.

Toyotomi Hideyoshi , o ğlu Toyotomi Hideyori ’ye göz kulak olunması için Be ş Vekil Heyeti konseyini görevlendirmi ştir. Konsey üyelerinden Tokugawa Ieyasu , Toyotomi Hideyoshi ’nin ölümü ardından harekete geçer ve Toyotomi Hideyori ’nin bulundu ğu Osaka Kale ’sini ku şatır. ‘Sekigahara Sava şı’, Be ş Vekil Heyeti tarafından Tokugawa Ieyasu ’nun hain ilan edilmesi sonucu patlak verir. Neredeyse tüm daimyô ların Tokugawa Ieyasu ’nun yönetimi altında toplanmasıyla Do ğu Kampı olu şur. ‘Be ş Vekil Heyeti’ vekillerden biri olmasa da Tokugawa Ieyasu kar şıtı güçlü bir daimyô olan Ishida Mitsunari yönetimi altında ise Batı Kampı olu şur. Tokugawa Ieyasu ’nun müttefiki olan klanlar Date , Mogami , Satake ve Maeda ’dır. Ishida Mitsunari ise Hônshû ’nun do ğu kıyısındaki birçok daimyô nun yanı sıra, konseyden geriye kalan üç vekille müttefik olur; Ukita Hideie , Mori Terumoto ve Uesugi Kagekatsu . Tokugawa Ieyasu ve müttefikleri, 1600 yılında Uesugi klanını devirir. Tokugawa Ieyasu , yönetimindeki ordunun büyük bir bölümünü Kyoto ’ya yönlendirir.

36 Kobayakawa ve Mori klanlarının Ishida Mitsunari ’nin tarafını terk edece ğini ö ğrenen Tokugawa Ieyasu , onları kendi tarafına çekmek için üçüncü o ğlu Tokugawa Hidetada ’yı görevlendirir. 21 Ekim 1600 yılında ba şlayan ‘ Sekigahara Sava şı’, Tokugawa Ieyasu ’nun zaferi ile sonuçlanır. ‘Batı Kampı’ tamamen yerle bir edilirken, ba şta Ishida Matsunari olmak üzere geriye kalanlar tek tek yakalanır ve öldürülür. Sekigahara zaferinin hemen ardından Tokugawa Ieyasu , kendisine hizmet edenler arasındaki toprak payla şımını tekrar düzenler. Sava ştan önce Tokugawa Ieyasu ’ya ba ğlılık sunan daimyô lar ‘ fudai daimyô ’, sava ştan sonra ba ğlılık sunanlarsa ‘ tozama daimyô ’ olarak adlandırılır. Tozama daimyô lar, ikinci sınıf olarak nitelendirilir. Tokugawa Ieyasu , Kyoto ’nun kontrolünü ele geçirir ve İmparator Go-Yozei tarafından ‘ shôgun ’ ilan edilir. Toyotomi Hideyoshi ’nin o ğlu Toyotomi Hideyori , sıradan bir vatanda ş olarak Osaka Kalesi’nde ya şamak zorunda kalır. 92 Toyotomi klanının tamamen ortadan kaldırılması 1615 yılında gerçekle şecek ‘ Osaka Ku şatması’ ile mümkün olacaktır.

Oda Nobunaga ile ba şlayan ve Toyotomi Hideyoshi ile devam eden Japonya’nın tek bir güç altında birle ştirilmesi süreci, Tokugawa Ieyasu ile son bulmu ştur. Amacına ula ştıktan sonra 1605 yılında ‘ shôgun ’ unvanını bir kenara bırakan Tokugawa Ieyasu , yerini üçüncü o ğlu Tokugawa Hidedata ’ya bırakır. Her ne kadar shôgun unvanı bırakmı ş olsa da, ‘inzivaya çekilmi ş shôgun’ olarak kar şılık bulabilecek ‘ ogosho ’ olarak Japonya’nın etkin lideri olmaya devam eder. 93

Tokugawa Ieyasu kar şıtı olan ve Japonya’yı yönetmesi gereken asıl ki şinin Toyotomi Hideyori oldu ğuna inanan birçok samuray, zaman içinde Toyotomi Hideyori ’nin etrafında toplanır. Ogosho Tokugawa Ieyasu , Toyotomi Hideyori ’nin destekçileri ile kendi samurayları arasında çıkan ufak bir kavgayı fırsat olarak de ğerlendirir. Shôgun Tokugawa Hidetada yönetimindeki orduya, Osaka Kalesi’ni ku şatma emri verir. Bir yıldan uzun süren ‘ Osaka Ku şatması’ sonunda, 1615 yılında

92 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007. 93 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007.

37 kale ele geçirilir. Hem Toyotomi Hideyori ve küçük o ğlu Kunimatsu , hem de Toyotomi Hideyori ’nin annesi Yodogimi öldürülür. Toyotomi klanı tamamen yok edilir. 94

Tokugawa Bakufu yönetiminin beraberinde getirdi ği yakla şık 250 yıllık barı ş dönemi, özellikle sava şçı sınıfı etkilemi ştir. Sahip oldukları toprakları ve aileleri bırakarak kale şehirlerine yerle şmeye zorlanan samuray, bir sava şçıya uygun e ğitim almaya ve kılıç ta şımaya devam etmi ştir. Ancak sava ş alanında şerefi ile ölmek ya da bir düelloda kendini kanıtlamak imkânı olmayan samuray sınıfının bocalama ya şadı ğı görülmektedir. Samuray sınıfının bir kısmı idari yönetim içinde bo ş kalan mevkilerde görev almı ştır. Dövü ş sanatları ile u ğra şmaya devam eden bir kısım samurayın yanı sıra, az da olsa ya şamını kırsal kesimde çiftçi olarak devam ettirenler de olmu ştur. 95

Tokugawa Bakufu yönetiminin getirdi ği barı ş dönemi sadece samuray sınıfını etkilememi ştir. Edo Dönemi, toplumun dört farklı sınıfa ayrıldı ğı katı bir sistem getirmi ştir; ‘ Shi-Nô-Kô-Shô ’. ‘Shi ’ sınıfı samuray, sava şçı beyler, asker yöneticilerden olu şmaktadır. ‘ Nô ’ sınıfı köylüler, topra ğı i şleyen çiftçilerden olu şmaktadır. ‘ Kô ’ sınıfı sanatçı ve zanaatçılardan olu şurken, ‘ Shô ’ sınıfı tüccar, esnaf ve satıcılardan olu şmaktadır. 96

“Toplumun en yüksek derecesinde dünyanın sorunlarından kendini soyutlayarak mütevazı bir ya şantı sürdüren imparator yer alıyordu. Günlerini çe şitli seremoniler ve sosyal faaliyetlerle geçiren imparatorlara shogunlar gerekli saygıyı gösterseler de, onları sürekli yakın gözetim altında tutmu şlardır. Shogunlar kendilerini sosyal düzeni sa ğlayan ülkenin gerçek sahipleri olarak görmü şlerdir. Shogunlara ba ğlı 250 han(beylik arazisi)'ne hükmedecek daimyo grubu bulunmaktaydı. Sosyal hiyerar şide ilk sıra sava şçılara verilmi şti, çünkü bunlar sosyal düzeni saldırılardan korumakla görevli olup, kuralların uygulanmasını denetlemekteydiler.

94 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007. 95 Janet E. Hunter, Modern Japonya’nın Do ğuşu, Çev. Müfit Günay, Ankara, İmge Kitabevi, 2002, s.390-391. 96 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.236.

38 Samuraylardan cesaret, asalet, aza kanaat ve itaat gibi faziletlere sahip olmaları beklenmekteydi.” 97

Toplumsal sınıflar arasındaki ayrımın katıla ştırılması ve sınıflar arası geçi şlerin zorla ştırılması için her bir sınıfa uygun davranı ş, kılık-kıyafet ve i ş gibi sınırlamalar getirilmi ştir;

“Sözgeli şi, çiftçilerin, ata binmesi, ipekli giymesi, kılıç kuşanması, çay içmesi yasaklanmı ştır. Ama toplumun en dü şük katında bulunan tüccarların varlık ve saygınlık kazanması yine de önlenememi ştir.” 98

Japonya’nın günümüz Tokyo ’suna dönü şecek olan Edo şehri ba şkent olarak seçilmi ştir. Edo ’nun en büyük avantajı, kuytu bir balıkçı kasabasıyken henüz geli şmemi ş bir yapıya sahip oldu ğundan gelişme ve geni şleme için bo ş bir alan sa ğlamasıdır. Edo ’nun tercih edilmesinin bir di ğer sebebi ise önemli ula şım yollarının kesi şti ği bir yer olmasıdır. Edo ’nun civarında bulunan tapınaklar yıkılarak şehrin etrafı hisar ile çevrilir. Uzayıp giden bu hisar hendekleri hem malların kolaylıkla ta şınması hem de yangınların söndürülmesi için kolaylık sa ğlar. Edo, büyük bir körfezin tam ortasında yer almaktadır. ehrin savunma hattını kuvvetlendirmek için derin virajlı yollar, kav şaklar, dönemeçler, dar ve çıkmaz sokaklar in şa edilmi ştir. 99

17. Yüzyıl ba şlarında ülkeye gelen tüccarlar ve misyonerlerin, Avrupalılar tarafından Japonya’ya yapılacak askeri bir çıkarmanın öncüleri oldu ğu konusunda Tokugawa hükümetinin şüpheleri artmaktaydı. Bu durum, shôgun lu ğun yabancılar üzerinde kademe kademe sıkı sınırlamalar uygulamasına yol açmı ştır. Tokugawa Bakufu yönetimi, ülkenin kapılarını dı şarıya kapayacak olsa da dı ş dünya ile olan ili şki tamamen kopartılmamı ştır. 100

97 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.35. 98 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.77. 99 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.33-34. 100 Wikipedia Contributors, "History of Japan", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=History_of_Japan&oldid=159132537 , 17 Eylül 2007.

39 Edo Dönemi boyunca, Avrupa ve Batı ile diplomatik ili şkiler şekillendirilmeye devam etmi ştir. Hollanda ve İspanya ile kar şılıklı diplomatik ili şkiler geli ştirilmesinde Tokugawa Ieyasu ’nun danı şmanı İngiliz William Adams etkili olmu ştur. William Adams , 1600 yılında Japonya’ya gelen ve Kyûshû kıyılarına yana şan bir Hollanda gemisi komutanıdır. Ülkeye geli şinden yakla şık bir ay sonra Tokugawa Ieyasu ’nun huzuruna kabul edilir. Tokugawa Ieyasu , onu de ğerli bir kaynak ve uzman olarak görmü ştür. William Adams , öncelikle matematik ve topçuluk ö ğretmeni olarak ardından da tercüman olarak görevlendirilir. 1611’de Hollanda ve 1613’de İngiltere ile kurulan ticari ili şkileri ba şlatmı ştır. Filipinler’e de ticari bir elçilik açtırtmı ştır. 101 William Adams, iki kılıç ta şıma hakkı verilerek Tokugawa Ieyasu tarafından ‘samuray’ unvanı ile onurlandırılan ilk yabancıdır. 102

Ogosho Tokugawa Ieyasu son yıllarında, yabancıların kendi aralarındaki anla şmazlıklarından ve entrikalarından rahatsızlık duymaya ba şlamı ştır. Japonya’nın bütünlü ğünü tehdit etti ği gerekçesiyle, 1609 ve1614 yılları arasında Hristiyanlı ğın yayılı şına dur denilmi ştir. 103 1613 yılında ‘Kuge Shohatto ’ kanunu ile Batılı daimyô lar üzerindeki kontrol arttırılır. 1614 yılında yayınlanan ‘Hristiyanlık İhracı Fermanı’ ile Hristiyanlık ve Hristiyanlık dininin uygulanması yasaklanır. Tüm Hristiyanlar ve yabancılar sınır dı şı edilir. Yetmi ş kadar Cizvit misyoner ülkeyi terk eder. Kırk kadarı da yeraltına çekilir. Bunlar, yüz kadar Japon'un da deste ğiyle kendilerini Hristiyanlı ğı korumakla görevli görmeye ba şlarlar. 104

1605 yılında shôgun unvanını almı ş olan Tokugawa Hidedata , 1616 yılında babası Tokugawa Ieyasu ’nun ölümü ardından, Tokugawa Bakufu yönetiminin gücünü peki ştirmek için harekete geçer. ‘ Sekigahara Sava şı’ sonunda Tokugawa

101 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.30. 102 Wikipedia Contributors, "William Adams (sailor)", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 10, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Adams_%28sailor%29&oldid=183495299 , 13 Ocak 2008. 103 Cora Agatucci, “Japan Timeline 3: Tokugawa and Modern Japan”, (çevrimiçi) http://web.cocc.edu/cagatucci/classes/hum210/tml/JapanTML/japanTML3.htm , 27 Nisan 2007. 104 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ieyasu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyasu&oldid=159370376 , 21 Eylül 2007.

40 Ieyasu ’ya ba ğlılık sunmu ş olan tozama daimyô lar üzerinde sahip olunan gücü arttırmaya çalı şır. Shôgun Tokugawa Hidedata döneminde, hem Japon hem de yabancı Hristiyanlara kar şı gerçekle ştirilen uygulamalar giderek şiddetlenir. Tüm Hristiyanlara dinlerinden dönmeleri emredilir. Ayrıca Nagasaki ve Hirado limanlarını dı ş ticarete kapatılır. 1623 yılında yerini o ğlu Tokugawa Iemitsu ’ya bırakarak ogosho olarak yönetimi elinde tutmaya devam eden Tokugawa Hidedata , 1632 yılında ölür. 105

Tokugawa Iemitsu , 1651 yılında ölene dek ülkeyi üçüncü Tokugawa shôgun u olarak yönetir. 1632 yılında ogosho Tokugawa Hidedata ’nın ölmesiyle, güç tamamen Tokugawa Iemitsu ’ya kalır. Babasının danı şmanlarını kovarak yerlerine kendi çocukluk arkada şlarını yerle ştirir. Bu hamle, merkezi yönetimdeki gücünü sa ğlamla ştırsa da, birçok daimyô nun tepkisini üzerine çekmesine de yol açar. Ancak Tokugawa Iemitsu bu durumu fark eder ve tehlike yaratabilecekleri ortadan kaldırır. Yabancı dü şmanlı ğı, büyükbabası Tokugawa Ieyasu ve babası Tokugawa Hidedata ’dan kendisine miras kalır. Shôgun Tokugawa Iemitsu , yabancıların ve Hristiyanların sınır dı şı edilmesi politikasını sürdürür. Ülke çapında Hristiyanlığı gizlice uygulayanlar ya da yayanlar hakkında bilgi sa ğlayan herkes, hediyeler ile ödüllendirilmekteydi. Ayrıca her yeni gelen gemi rahip ya da misyonerlere kar şı aranmaktaydı. Bu dönemde de Japon Hristiyanların cezalandırılmasına devam edilmi ştir. 1630’lu yıllarda, Tokugawa Iemitsu neredeyse Japonya’nın tamamını tecrit etmi ştir. Ülkeye giri ş ya da ülkeden çıkı ş için, hiç bir şeye ya da hiç kimseye izin vermeyen kanunlar yayınlanır. Bunlardan 1635 yılında yayınlanan ‘Kapalı Ülke Kanunu’’, Tokugawa Iemitsu ’nun tanımladı ğı temel yasakları içerir. 106 Her ne kadar Japonya dı şarıya kapılarını kapatmı şsa da bu, Batı ile ili şkisinin tamamen kesildi ği anlamına gelmemektedir;

105 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Hidetada", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Eylül 26, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Hidetada&oldid=160499334 , 26 Eylül 2007. 106 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Iemitsu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Ağustos 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Iemitsu&oldid=153023591 , 22 Eylül 2007.

41 “Japonya’nın Batı’ya kapalı oldu ğu yüzyıllarda, Batı kültürleri; tıptan askerlik bilimlerine, fen bilimlerinden güzel sanatlara ve felsefeye de ğin türlü bilgiler ve teknikler (a şılar, ilaçlar, araçlar) Japonya’ya kolayca girmi ştir.” 107

Tokugawa Iemitsu ’nun getirdi ği bu yeni reformlar, altıncı Tokugawa shôgun u Tokugawa Ienobu ba şa geçene kadar, uygulanmaya devam etmi ştir. 108

1637 yılında a ğır vergi yükü altında giderek daha fazla ezilen köylülerin, daimyô Matsukura Shigeharu ’ya kar şı ayaklanmasıyla ba şlayan ve 1638 yılında aralarında kadın ve çocukların da bulundu ğu binlerce ki şinin shôgunluk ordusu tarafından öldürülmesiyle sonuçlanan ‘ Shimabara Ayaklanması’, shôgun Tokugawa Iemitsu döneminde ya şanan en trajik olaylar zinciridir. Shimabara bölgesindeki ve Shimabara yakınındaki Amakusa Adaları’ndaki binlerce efendisiz ve bo ş samuray – ronin – ve köylüler ayaklanma için bir araya gelir. Ayaklananların birço ğu Hristiyan Japonlardır. Ayaklanmaya, Hristiyan ismi Jerome olan, Amakusa Shiro liderlik eder. Asiler, Nagasaki valisinin göndermi ş oldu ğu 3.000 ki şilik samuray ordusunu büyük kayıplarla da olsa yener. Asilerden geriye kalanlar ise Nagasaki ’ye sı ğınır. Vali, shôgunluk tan destek ister. 1638 yılında shôgunluk ordusuyla kar şı kar şıya kalan asiler yenilir ve Shimabara ’ya geri çekilir. Asiler, öncelikle Shimabara Kalesi’ne ardından da terk edilmi ş Hara Kalesi’ne sı ğınır. Bunun üzerine Nagasaki valisi, geriye kalan samuray birliklerini toparlayarak shôgunluk ordusuyla beraber Shimabara yakınlarına varır. A ğır toplarla asiler bombalanmaya ba şlanır. Hollandalılardan destek istenerek onların sa ğladı ğı gemi ile bombardıman denizden de devam eder. Ancak sonuç beklenildi ği kadar etkili olmaz. İki Hollandalı bekçinin vurulması üzerine Hollandalılar yardımı geri çeker. Shôgunluk ordusu Hara Kale’sine varır. Her iki taraf için de kı ş şartlarında sava şmanın bedeli a ğırdır. Asiler, gerçekle ştirdikleri bir baskın sonucunda shôgun birliklerine hasar verse de, yemek ve erzak açısından giderek zayıflarlar. Shimabara ’da toplanmı ş olan 127.000 ki şilik shôgunluk ordusuyla 37.000 asi kar şı kar şıya kalır. Asiler, bir baskın daha yapmayı

107 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.77. 108 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Iemitsu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Ağustos 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Iemitsu&oldid=153023591 , 22 Eylül 2007.

42 denerler ancak geri çekilmek zorunda kalırlar. Shôgunluk ordusu tarafından sa ğ yakalananlar asilerin yemek, barut ve di ğer cephaneliklerin giderek azaldı ğı gerçe ğini ortaya koyar. 1638 yılında shôgunluk ordusu kaleye hücum eder. Asiler teslim olmaz ve çok a ğır kayıplar verilir. Shôgunluk ordusu 10.000 asker kaybederken asiler, 20.000’i kadın ve çocuk olmak üzere tamamen ortadan kaldırılır. Shimabara ayaklanmasının ardından, 1639 yılında, Hollandalı ve İngiliz tüccarlarla ticaret Nagasaki limanındaki Deshima adası ile sınırlandırılır. Japonya, shôgun Tokugawa Iemitsu tarafından resmen dı şarıya kapatılır. 1651 yılında ölen Tokugawa Iemitsu , shôgunluk unvanından feragat etmeden devrini tamamlayan ilk Tokugawa shôgun u olur. Kendisinin ardından, varisi ve ilk o ğlu Tokugawa Ietsuna shôgun olur. 109

Tokugawa Iemitsu öldü ğünde, Tokugawa Ietsuna sadece on ya şındaydı. Kendisi re şit olana dek, be ş vekil yönetimden sorumlu olur. Bu be ş vekilin yanı sıra Tokugawa Iemitsu , Tokugawa Ietsuna ’nın üvey karde şi Hoshina Masayuki ’yi de vekil olarak atar. Shôgun Tokugawa Ietsuna ve vekil konseyinin ilk ele aldıkları nokta ronin – efendisiz samuray – sorunu olur. 1652 yılında 800 ronin , Sado Adası’nda bir karga şaya sebep olur ve bu ayaklanma bastırılır. 1657 yılında Edo şehrinde çıkan büyük bir yangın, şehrin büyük bir bölümü yakar. ehri yeniden in şa etmek 2 yıl alır ve 1659’daki açılı ş seremonisini shôgun Tokugawa Ietsuna yönetir. 110

1680 yılında shôgun Tokugawa Ietsuna ’nın hastalanarak ölmesinin ardından, sıradaki varisin kim olaca ğı konusunda huzursuzluk do ğar. Tokugawa Ietsuna ’nın danı şmanlarından Hotta Masatoshi , Tokugawa Ietsuna ’nın karde şi Tokugawa Tsunayoshi ’yi önerir. Bunun üzerine be şinci Tokugawa shôgunu Tokugawa Tsunayoshi olur. 1682 yılında shôgun Tokugawa Tsunayoshi çe şitli yasaklamalar getirir. Fahi şelik yasaklanır. Çay evlerinde, kadın garsonların çalı şmasına son verilir.

109 Wikipedia Contributors, "Shimabara Rebellion", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 16, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shimabara_Rebellion&oldid=158242206 , 22 Eylül 2007. 110 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ietsuna", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 1, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ietsuna&oldid=148599953 , 22 Eylül 2007.

43 Pahalı kuma şlar yasaklanır. 111 Shôgun Tokugawa Tsunayoshi ’nin yönetimi sırasında do ğal afetler meydana gelmi ştir. 1706 yılında tayfun Edo ’yu vurur. Ertesi yıl, 1707 yılında ise Fuji Da ğı harekete geçer. 112

Shôgun Tokugawa Tsunayoshi döneminde birçok roman ve hikâyeye konu olan 47 Ronin olayı gerçekle şmi ştir. 1701 yılında gerçekle şen bu olay, samuray sadakati konusunda örnek gösterilmektedir;

“Getirdi ği hediyeler be ğenilmedi ği için, şogunun yakın adamı Kira tarafından haksız yere sürekli a şağılanan iyi kalpli Efendi Asano , günün birinde buna tepki gösterince, şogun tarafından ‘seppuko' yapma emri alır. Yani kendisini öldürecektir. Asano için bunu yerine getirmekten ba şka çare yoktur. Ayrıca evi bozulacak, varlıkları Kira'nın adamları tarafından ya ğmalanacaktır. Asano'ya ba ğlı olan 60 samuray bu adaletsizlik kar şısında intikam yemini eder. Kira'nın ajanlarını kandırmak için iki yıl boyunca serseri ve sarho ş gibi davranırlar, kimileri de küçük ticaret yapar. Sonunda ajanların takibi gev şer ve samuraylar fırsatın geldi ğine inandıkları bir gün toplanırlar, aralarından 13 ki şiyi ayırıp gönderirler. İntikam için 47 tanesi yetecektir. Kira'nın evini basıp muhafızlarıyla birlikte kılıçtan geçirirler, sonra da içlerinden en gencini şoguna gönderip emir beklerler. Samurayların sadakati şogunun çok ho şuna gider ama ikilemde kalır. Düzenin mantı ğı onları affetmesine izin vermez. Sonunda haberci hariç di ğer 46'sına seppuko emreder ve bu emir, kendi temsilcilerinin gözü önünde yerine getirilir. 46 samuray, Efendi Asano'nun mezarının bulundu ğu Sengakuji Tapına ğı'na gömülür.” 113

1709 yılında Tokugawa Tsunayoshi ölür ve yerini ye ğeni Tokugawa Ienobu alır. Tokugawa Ienobu , Tokugawa Ietsuna ve Tokugawa Tsunayoshi ’nin ortanca karde şidir. Shôgun Tokugawa Tsunayoshi varis olabilecek herhangi bir erkek evlada sahip olmadı ğından, altıncı Tokugawa shôgun u Tokugawa Ienobu olur. Shôgun

111 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Tsunayoshi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Tsunayoshi&oldid=159884392 , 22 Eylül 2007. 112 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Tsunayoshi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Tsunayoshi&oldid=159884392 , 22 Eylül 2007. 113 Olkan Özyurt, “Son Samuray”, Popüler Tarih, Ocak 2004, s.44-45.

44 Tokugawa Ienobu ilk olarak Tokugawa Tsunayoshi ’nin getirdi ği yasakları kaldırır. Tokugawa Tsunayoshi ’nin döneminde yönetimden sorumlu olan be ş vekilin yetkilerine son verir. Tokugawa Ienobu , Kyoto ’daki İmparatorluk ile shôgunluk arasındaki ili şkiyi geli ştirmeye çalı şmı ştır. 1711 yılında shôgun Tokugawa Ienobu ve İmparator Nakamikado imparatorların erkek evlatlarının ruhban sınıfına girmesinin zorunlu tutulması, imparatorların kızlarının evlenebilecek olması, Bakufu yönetiminin saraya ba ğışta bulunması gibi kararlara varırlar. Tokugawa Ienobu döneminde imparatorluk sarayı ile ili şkiler ilerler. 114

1712 yılında ölen Tokugawa Ienobu ’nun yerini o ğlu Tokugawa Ietsugu alır. Tokugawa Ietsugu , ‘ shôgun ’ unvanını aldı ğında henüz re şit olmadı ğından Tokugawa Ienobu ’nun danı şmanı olan Arai Hakuseki kendisine danı şmanlık yapar. Tokugawa Ienobu döneminde yükseli şe geçen pirinç fiyatı, para birimi reformu ile biraz a şağı seviyelere çekilir. Para birimi reformu aynı zamanda ticaret reformuna da yol verir. Edo ve Nagasaki ’de ‘Yabancılarla Ticaret Komisyonu’ içinden iki üyenin bulunmasına karar verilir. Ayrıca her yıl ülkeye giri ş yapacak Çin gemisi sayısı 30, Hollanda gemisi sayısı 2 olarak belirlenir. 115

Shôgun Tokugawa Ietsugu 1716 yılında öldü ğünde, arkasında varis olarak bırakabilece ği herhangi bir erkek evladı yoktu. Tokugawa Ieyasu ’dan bu yana ayakta kalan baba soyu sona yakla şmaktaydı. Ancak ikinci derece ilerleyen soy kolları da mevcuttu. Tokugawa Ieyasu , Tokugawa ailesi soyunun tükenebilece ğini ön görerek o ğlu Tokugawa Hidetada ikinci Tokugawa shôgun uyken, gosanke kurmak için üç o ğlunu seçmi ştir. Gosanke , erkek varis olmaması ihtimalinde bir shôgun sa ğlayabilecek ikinci derece soy kollarıdır. İkinci derece soy kolları için Owari , Kii ve Mito soyları seçilmi ştir. Yeni shôgun , bu ikinci derece soy kollarının birinden seçilecektir. Tokugawa baba soyuna en yakın soy olan Kii ailesinden Tokugawa Yoshimune seçilir ve kendisi 1716 yılında ‘ shôgun ’ unvanını alır. 1720

114 Wikipedia Contributors, "Tokugawa Ienobu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 15, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ienobu&oldid=151462066 , 22 Eylül 2007. 115 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Ietsugu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 1, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ietsugu&oldid=148600168 , 22 Eylül 2007.

45 yılında Tokugawa Yoshimune , mevcut yasakların bir kısmını esnetir. Yabancı dilde kitaplar ve çevirilerin ülkeye giri şine izin verir. Japonya’nın dı ş dünyaya kapalı kapıları kısmen olsa da tekrar açılmı ştır. Tokugawa Yoshimune , gosanke yi geni şletmek için, Tokugawa soyunun di ğer üç soy kolundan olu şan gosankyô yu kurmu ştur. Gosankyô , esas soyun tükenmesi halinde shôgun sa ğlayabilecek üç alt ya da küçük soydur. Gosankyô için Tayasu , Hitotsubashi ve Shimizu soyları kurulur. Tokugawa yönetiminin sonuna dek bu soylar seçkin kalırlar. Tokugawa Yoshimune , 1745 yılında ‘ shôgun ’ unvanından vazgeçerek ogosho olarak yönetimdeki yerini alır. 1751 yılında öldü ğünde yerini ilk o ğlu Tokugawa Ieshige ’ye bırakır. 116

Dokuzuncu Tokugawa shôgun u Tokugawa Ieshige , konu şma bozuklu ğu ve kronik hastalıkla mücadele etmekteydi. Tayasu soyundan Tokugawa Munetake ’nin ya da Hitotsubashi soyundan Tokugawa Munetada ’nın de ğil de, Tokugawa Ieshige ’nin varis olarak seçilmesi tartı şma yaratmı ştır. Shôgun olarak yönetimde kalmaya devam eden Tokugawa Ieshige, danı şmanı Ooka Tadamitsu ’ya verilecek kararları bırakarak 1760 yılında shôgunluk tan ayrılır. Shimizu soyunun kurucusu ve Tokugawa Ieshige ’nin ikinci o ğlu Tokugawa Shigeyoshi , Tayasu ve Hitotsubashi soyları ile beraber gosankyô yu devam ettirir. Bu soylar, var olan gosanke ile birle şir. Tokugawa Ieshige , ilk o ğlu Tokugawa Ieharu ’yu shôgunluk varisi olarak göstermi ştir. 117

Onuncu Tokugawa shôgun u Tokugawa Ieharu ’nin yönetimi boyunca tüccar sınıfının yükseli şi gibi sorunlarla ba ş edilememesi, do ğal afet ve açlık Tokugawa ’nın yönetimi zayıflatmı ştır. 118 On birinci Tokugawa shôgun u Tokugawa Ienari , çocu ğu

116 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Yoshimune", Wikipedia: The Free Encyclopedia, September 8, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Yoshimune&oldid=156526675 , 22 Eylül 2007. 117 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Ieshige", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieshige&oldid=153164510 , 22 Eylül 2007. 118 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Ieharu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieharu&oldid=148598441 , 22 Eylül 2007.

46 olmamı ş Tokugawa Ieharu ’nun evlatlı ğıdır. 1786 yılından 1837 yılına dek yönetimde kalan Tokugawa Ienari ’nin, 900 kadınlık bir harem kurarak 55’in üzerinde çocu ğa sahip oldu ğu bilinmektedir. Çocuklarının ço ğunlu ğu, çe şitli daimyô aileleri tarafından evlat edinilmi ştir. Tokugawa Ienari’ nin shôgun luk dönemi boyunca gerçekle şen en önemli olaylar arasında Shimabara depremi, Miyama Da ğı’nın patlaması gibi birçok do ğal afetin yanı sıra, Miyako bölgesinde çıkan yangın da yer almaktadır. Bu dönem boyunca çiftçi ve köylü sınıfının giderek fakirle şmesi rahatsızlık ve karga şa yaratmaya ba şlamı ştır. 119

17. ve 18. Yüzyıl, Edo şehrinin hızla büyümesi ile tarım ekonomisi ve toplumun tarım ekonomisine ba ğlı kesiminin alt üst oldu ğu bir dönemdir. Tokugawa Bakufu yönetiminin merkezi olan Edo , bir kale kenti olarak nüfus yo ğunlu ğu ya şamaktaydı. Edo ’nun yanı sıra büyümekte olan bir di ğer şehir ise Osaka idi. Osaka , giderek bir tüccar kentine dönü şmekteydi. Daimyô ve hizmetlilerinin pirinç satı şı ve gelir da ğıtım merkeziydi. Osaka lı tüccarlar, pirinç depolama, pazarlama, satı ş ve da ğıtım i şlerini üstlendi. Daimyô ve hizmetlilerine para, mal ve kredi sa ğladı. Tarım üretimine ba ğlı olmayan nüfus artı şı, özellikle herhangi bir üretimde bulunmayanların geçinmesini zorla ştırmaktaydı. Ekonomik durumdaki bozulma, daimyô ve kendisine ba ğlı samurayları olumsuz etkilemi ştir. Kendisi de borç içinde olan daimyô , samuray ücretlerini kısmak zorunda kalmı ştır. Hem samuray sınıfı hem de samurayın hizmetlileri, tüccar sınıfına giderek daha fazla borçlanmaktaydı. Daimyô ve hizmetindeki samuray sınıfının yılda iki kez zorunlu olarak ba şkent dı şına çıkma zorunlulu ğu, çıkabilecek ayaklanmaların kontrol altında tutulmak için Tokugawa Bakufu yönetiminin kullandı ğı yöntemlerinden biri olmu ştur. 120

1.2.5.2. Geç Tokugawa Dönemi (1853-1867)

1853 ve 1867 yılları arasındaki dönem, bakufu yönetiminden Meiji hükümetine geçi şin ya şandı ğı ‘Geç Tokugawa Shôgunluk Dönemi’ olarak adlandırılmaktadır.

119 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Ienari", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 17, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ienari&oldid=151828978 , 22 Eylül 2007. 120 Janet E. Hunter, a.g.e. , s.128-129.

47 Toplumsal sınıflar içinde giderek artan huzursuzluk ve karma şaya ek olarak, bu dönem boyunca politik ve ideolojik açıdan iki farklı grubun ortaya çıktı ğı görülmektedir. İlk grup, shôgunluk ve Bakufu yönetiminden yana olan ve elit kılıç ustalarından olu şan Shinsengumi ’dir. 121

Shinsengumi ’nin ortaya çıkı şı shôgun Tokugawa Iemochi ’ye dek uzanır. 1623 yılında ogosho Tokugawa Hidetada ve shôgun Tokugawa Iemitsu ’nun imparator ve ailesini ziyaretinden bu yana, hiçbir Tokugawa shôgun u Kyoto ’ya gitmemi ştir. Ancak 1863 yılında shôgun Tokugawa Iemochi , İmparator Komei ’yi ziyaret etmek için Kyoto ’ya gitmeye karar verir. Bunun üzerine Bakufu , shôgun Tokugawa Iemochi ’nin koruması olarak görevlendirilmek üzere rônin i şe almaya karar verir. Kyoto ’da anar şiye yol açan ve ‘ Sonnô Jôi ’ ya da ‘ İmparatora Saygı, Barbarlar Dı şarı’ parolasını benimseyen rônin lere kar şı yine rônin ile cevap vermek, Bakufu için uygun bir çözüm olarak de ğerlendirilmi ştir. Shôgun un Kyoto ziyareti sırasındaki güvenli ğinden ve Kyoto ’da giderek artmakta olan kaosu takip etmekten sorumlu olacak bu rônin leri toplamak üzere Kiyokawa Hachirô görevlendirilir. Rônin ler, ismen Aizu daimyô su Matsudaira Katamori ’nin komutasında gözükürken Kiyokawa Hachirô ’nun liderli ğinde harekete geçeceklerdir. Ancak Kiyokawa Hachirô gizliden gizliye ‘ Sonnô Jôi ’ parolası yanda şıdır. Kiyokawa Hachirô , 1862 yılında kurulan ve Rôshigumi olarak adlandırılan bu grubu imparatoru desteklemek için kullanmak ister. Rôshi , efendisiz samuray için kar şılık olan ‘ rônin ’ kelimesi yerine kullanılan daha saygın bir terimdir. Ayrıca bu terim ile bu gruba ait samurayların ayrı bir görev ve statüye sahip oldu ğu vurgulanmı ştır. Rôshigumi , Shôgun Tokugawa Iemochi ’yi korumak üzere Kyoto ’ya vardı ğında Kiyokawa Hachirô amacını açıklar. 122

Kiyokawa Hachirô 1862 yılında öldürüldü ğünde en ba şından beri Bakufu ’ya ba ğlı olan on üç ki şi Kyoto ’da kalır ve resmi olarak Bakufu ’ya katılır. 1863 yılında Bakufu ’ya ba ğlı kalan bu on üç ki şi Shinsengumi ’yi olu şturur. Shinsengumi aynı

121 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 122 SamuraiWiki, “Shinsengumi”, Samurai Wiki Archives , October 30, 2007, (çevrimiçi) http://wiki.samurai-archives.com/index.php?title=Shinsengumi , 14 Ocak 2008.

48 zamanda, ‘ Mibu Rônin i’ anlamına gelen ‘ Miburô ’ ve ‘ Mibu ’nun Kurtları’ anlamına gelen ‘ Mibu Roshi ’ olarak da bilinmektedir. Shinsengumi ’nin yanı sıra ‘ Miburô ’ ya da ‘ Mibu Roshi’ gibi farklı isimlerin kullanılmasının nedeni Mibu ’nun, Kyoto ’nun merkezinde bulunan ve Shinsengumi üyelerinin merkezi olarak kullanılan bir köy olmasıdır. Ayrıca kendi bölgesini koruyan ve güçlü yaratıklar olan kurtlarla yapılan bu metafor, rônin lerin özelliklerini do ğru bir şekilde ortaya koydu ğu dü şünülmektedir. 123

Shinsengumi üç ayrı komutanın kontrolü altındaki üç farklı gruptan olu şmaktaydı; Kondô Isami ve Kondô Grubu ( Kondô Isami , Hijikata Toshizô, Inoue Genzaburô, Okita Sôji, Nagakura Shinpachi, Saito Hajime, Harada Sanosuke, Todo Heisuke ve Yamanami Keisuke ), Serizawa Kamo ve Serizawa Grubu ( Serizawa Kamo , Niimi Nishiki, Hirayama Gorou, Hirama Juusuke, Noguchi Kenji, Araya Shingorou ve Saeki Matasaburou ), Tonouchi Yoshio ve Tonouchi Grubu ( Tonouchi Yoshio , Iesato Tsuguo, Abiru Aisaburo ve Negishi Yuuzan ). 124

Serizawa Kamo ’nun sa ğ kolu olan ikinci komutan Niimi Nishiki ’nin haraç keserek, bu parayı geisha evlerinde kullandı ğı ortaya çıkar ve seppuku yapmaya zorlanır. Serizawa Kamo ’nun şiddet içeren ve agresif davranı şları, kendisini ortadan kaldırmak isteyen Kondo Isami için bir fırsat do ğurur. Çünkü Kondô Isami ve Serizawa Kamo arasında rekabet bulunmaktadır. Kondô Isami , grubun ününü zedeledi ği gerekçesiyle Serizawa Kamo ’nun öldürülmesini emreder. Ayrıca Tonouchi Yoshio ve Iesato Tsuguo ’ya da suikast düzenlenerek Tonouchi Grubu ortadan kaldırılır. Sonuç olarak Kondo Isami ve Hijikata Toshizô , Shinsengumi üzerinde tamamen kontrol sa ğlar. Bunun üzerine hiyerar şi tekrar düzenlenir; Komutan Kondô Isami , İkinci Komutanlar Hijikata Toshizô ve Yamanami Keisuke , Askeri Danı şman Kashitarô Itô . Ayrıca on ayrı kaptan; Okita Sôji (Birinci Kaptan), Nagakura Shinpachi ( İkinci Kaptan), Saitô Hajime (Üçüncü Kaptan), Matsubara

123 Mike Wagner, “Shinsengumi: In Fact and Fiction” , 2005, (çevrimiçi) http://www.heartofthewolf.org/ShinsengumiThesis.pdf, Aralık 2007. 124 Wikipedia Contributors, "Shinsengumi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shinsengumi&oldid=183671475 , 14 Ocak 2008.

49 Chûji (Dördüncü Kaptan), Takeda Kanryûsai (Be şinci Kaptan), Inoue Genzaburô (Altıncı Kaptan), Tani Sanjûrô (Yedinci Kaptan), Tôdô Heisuke (Sekizinci Kaptan), Suzuki Mikisaburô (Dokuzuncu Kaptan), Harada Sanosuke (Onuncu Kaptan). 125

Shinsengumi ’nin grup içinde belirli davranı şları yasaklayan kuralları bulunmaktadır; 1. Hiç kimse bushidô yolundan – samurayın yolundan – ayrılamaz. 2. Hiç kimse Shinsengumi ’den ayrılamaz. Hiç kimse ki şisel çıkarı için para toplayamaz. Grubun bir ba şka üyesi tarafından gündeme getirilen bir davaya kimse katılamaz. Ki şisel ya da kin ile ilgili kavgalara karı şılamaz. İçlerinden herhangi biri yaralanır ya da ölürse, di ğerleri olayın gerçekle şti ği yerde sava şmalıdır ve ölmelidir. Kayıpların fazla oldu ğu bir sava ş sırasında dahi, sadece grup liderinin cesedi geride bırakılamaz. 3. Eğer bir Shinsegumi üyesi, görev gere ği ya da de ğil, bir yabancı ile kavgaya ba şlar ve kaçarsa hemen seppuku yapmalıdır.

Bu kurallar, katı bir şekilde uygulanmaktaydı. Bu kuralları bozan ya da casus oldu ğu ortaya çıkan birçok ki şi, ya şamına son vermek zorunda kalmı ştır. Tokugawa Bakufu boyunca, samuray sınıfına dâhil olabilmek için samuray do ğmak zorunluluk idi. Ancak Shinsegumi , samuray soyundan gelmeyenlere de açık olmu ştur. Bu nedenle, herhangi bir samuray ailesinden gelmese de Tokugawa Dönemi politik ve iç i şlere dâhil olmak isteyenler için Shinsengumi ideal bir seçenek gibi gözükmekteydi. Shinsegumi ’nin ilk ba şta dü şmanı öldürme yetkisi bulunmamaktaydı ve görevi, Kyoto ’yu gece ve gündüz devriye gezmek ile sınırlıydı.126

Shinsegumi üyelerinin üniformaları ayırt edici ve çarpıcıydı. Gri ya da siyah renkte hakama üstüne mavi kimono giymekteydiler. Gömlek kollarında da ğa benzeyen beyaz şekiller bulunmaktaydı. 127 Ayrıca kimono kollarının hareketi kısıtlamaması için gö ğüs üstünde çaprazlanarak sırt kısmında ba ğlanan, tasuki

125 Mike Wagner, “Shinsengumi: In Fact and Fiction” , 2005, (çevrimiçi) http://www.heartofthewolf.org/ShinsengumiThesis.pdf, Aralık 2007. 126 A.e. 127 A.e.

50 adında beyaz bir ip kullanmaktaydılar. Samuraylar ve rônin ler genel olarak siyah, kahverengi ya da gri renkte giyindiklerinden, Shinsengumi içinde bulundu ğu statünün farklılı ğını kılık-kıyafet ile de hissettirmekteydi. 128

Shinsengumi ’nin yanı sıra geç Tokugawa Dönemi’nde etkili olan di ğer grup, vatanseverler olarak da bilinen ve mevcut gücün imparatora geri verilmesi gerekti ğine inanan Ishin Shishi ya da emperyalistlerdir. Genel olarak anti- Tokugawa yanda şı olan ve ‘ Sonnô Jôi ’ parolası ile hareket eden bu grup Satsuma , Chôshû ve Tosa güneybatı klanlarından gelen samuray ya da rônin lerden olu şmaktaydı. Ancak İshin Shishi içinde farklı yönlere giden samuray ya da rônin ler de bulunmaktadır. Kimi İshin Shishi suikast düzenleyen yetenekli kılıç ustalarıydı. Örne ğin; radikal yabancı kar şıtları tarafından kiralanan Kawakami Gensai , Batı bilimini yakından takip eden Japon politikacı Sakuma Shozan ’ın suikastı ile anılmaktadır. Kimi radikal İshin Shishi ise Meiji Hükümeti’ni olu şturan liderler olarak görev almı ştır. Ito Hirobumi ve Yamagata Aritomo gibi örnekler, özellikle politik alanda kilit figürler olmu ştur. 129

Kaos dönemi boyunca, sadece Shinsengumi ve Ishin Shishi arasındaki kutupla şma meydana gelmemi ştir. Sekigahara sava şında Tokugawa Bakufu güçlerine kar şı sava şı kaybettikten sonra shôgun a ba ğlılı ğını sunan tozama daimyô lar, shôgunluk tan uzakla ştırıldıkları için hükümete kar şı giderek daha fazla kinlenmekteydi. Ayrıca Batı ve yabancı kar şıtı hareket, ‘ İmparator’a saygı, Barbarlar dı şarı’ parolası ile eyleme geçmekteydi. 130 Ba şta Ishin Shishi ve Shinsengumi olmak üzere, bu ve bunlar gibi di ğer kutupla şmaların çıkı ş noktası, 1853 yılında A.B.D. ile gerçekle ştirilen ilk temastır.

128 Wikipedia Contributors, "Shinsengumi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shinsengumi&oldid=183671475 , 14 Ocak 2008. 129 Wikipedia Contributors, "Shishi (organization)", Wikipedia: The Free Encyclopedia , October 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shishi_%28organization%29&oldid=173055720 , 14 Ocak 2008. 130 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008.

51 Tokugawa Ienari ’nin ikinci o ğlu ve on ikinci Tokugawa shôgun u, Shôgun Tokugawa Ieyoshi yönetimdeyken 1853 yılında Matthew Calbraith Perry ’nin komutasındaki Mississippi , Plymouth , Saratoga ve Susquehanna adlı dört gemiden olu şan resmi A.B.D. heyeti Japonya’ya gelir. Matthew C. Perry , Japonya’nın dı ş ticarete açılması zorunlulu ğunu dile getirir. Matthew C. Perry ’nin buharlı gemileri ve gemilerde bulunan toplar, Batı’nın gücünü ortaya koymu ştur. Bu gemiler, daha sonra ‘ kurofune ’ adını alarak Kara Gemiler olarak hatırlanacaktır. Bu ilk temastan kısa süre sonra, shôgun Tokugawa Ieyoshi hastalanır ve ölür. Yerini Tokugawa Iesada ’ya bırakır. Bir sonraki yıl, Komodor Matthew C. Perry 'nin idaresindeki buharlı gemiler ikinci defa Japonya'ya gelir. 131 İçine dü şülen korkunun boyutları, hazırlanan bir raporda açık olarak ortaya konulmaktadır;

“Yeni yılın 28. günü Uraga'dan hareket eden Amerikan sava ş gemileri, Kanagavva Körfezine demir attılar. Amerikan gemilerinin Haneda'dan dola şıp Shinagavva'ya (Tokyo'nun bir banliyösü) yakla şması muhtemeldi, barı ş müzakeresi bozuldu ğu an, bu gemilerin toplarından, Edo alevler içinde kalabilirdi. Onun için, Kanagavva'dan Edo'ya kadar birçok yerde gözcüler yerle ştirilmişti ve haberciler bu gemilerin durumlarındaki de ğişmeleri ve geli şmeleri haber vermek için sık sık Edo'ya geliyorlardı. Sava ş gemilerinin Edo'ya do ğru hareket etti ği haberi gelince, ogun'un Kalesinde (Bugünkü İmparator sarayı) büyük korku meydana geliyordu. Biraz sonra yeni bir haber alınıp gemilerin Uraga'ya do ğru gittikleri ö ğrenilince, rahat bir nefes alınıyordu. Birbirinden farklı haberler kaleye günde birkaç kere geliyordu. Gelen haberlerin sık sık de ğişmesi kar şısında yapılan ciddi bir ara ştırma gösterdi ki, aslında gemiler limanda duruyordu, fakat gemilerin burun tarafları rüzgârdan ve dalgalardan sa ğa, sola, öne ve arkaya oynuyordu. Bacalardan çıkan dumanlar da, rüzgârın de ğişen yönü ile zaman zaman yön de ğiştiriyordu.” 132

A.B.D. heyetinin ülkenin kapılarını zorladı ğı bu yıllarda Japonlar, Batılı ve Avrupalı güçlerin sahip oldu ğu ileri derecedeki teknoloji ile yüz yüze gelmi ştir. Her iki

131 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Ieyoshi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Ieyoshi&oldid=157525391 , 22 Eylül 2007. 132 Mehmet Turgut, Japon Mucizesi ve Türkiye , İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2001, s.143.

52 ziyaret sırasında da Japonların bu denli şaşkına dönmelerinin sebebi, buharla işleyen makinelerin varlı ğından haberdar olmamasıdır. 133 Bu teknolojinin kar şısında yer alarak herhangi bir sava şa girmek, ülkenin tamamen yok olmaması ya da sömürgele ştirilmemesi ile sonuçlanabilirdi. Bu nedenle tek seçenek dı şa açılmak olarak görülmü ştür. Ardı ardına imzalanan anla şmalar ile Japonya kapılarını Batı ve Avrupa’ya açar. Bu durum, yabancı taleplere kar şı koymakta yetersiz kaldı ğı dü şünülen Bakufu yönetiminin sonunu ve yeni bir dönemin ba şlangıcını tetikleyen temel unsur olacaktır.

Shôgun Tokugawa Iesada , 31 Mart 1854’te yedi gemilik donanması ile geri dönen Matthew C. Perry tarafından, Japonya ve A.B.D. arasında Barı ş ve Dostluk Anla şması imzalamaya zorlanır. 134 Bu anla şma kapsamında Nagasaki , Shimoda ve Hakodate limanları Amerikan balina avcılık gemileri için açılır. A.B.D. Konsoloslu ğu’nun Shimoda ’da yer almasına izin verilir. Yapılan bu anla şma ile Bakufu yönetime kar şı olan ele ştiriler artmı ştır. 135

Tokugawa Iesada ’nın ardından shôgun luk unvanını Tokugawa Iemochi alır. Shôgun Tokugawa Iemochi , 1858 yılından 1866 yılına dek, on dördüncü Tokugawa shôgun u olarak yönetimde kalır. Bu süre zarfında, ba şta Amerika olmak üzere Avrupa ile ticari ve dı ş ili şkilerin ilerledi ği görülmektedir. 136 1856 yılında Townsend Harris ’in A.B.D. Konsoloslu ğu’nun ba şına getirilmesini izleyen iki yıl boyunca kar şılıklı görü şmeler sürer. 1858 yılında A.B.D. ile ‘Dostluk ve Ticaret Anla şması’ imzalanır. Bu anla şma kapsamında her iki tarafın diplomatik elçileri kar şılıklı de ğiş toku ş edilir. Bu anla şma ile Edo , Kobe , Nagasaki , Niigata ve Yokohama dı ş ticarete açılır. Bu limanlardaki A.B.D. vatanda şlarına ya şama ve ticaret yapabilme hakkı

133 A.e. 134 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Iesada", Wikipedia: The Free Encyclopedia , August 1, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Iesada&oldid=148599263 , 22 Eylül 2007. 135 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 136 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Iemochi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 11, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Iemochi&oldid=157051335 , 22 Eylül 2007.

53 verilir. Sadece afyon ticareti yasaklanır. Yabancılar, Japon yasalarına göre de ğil kendi vatanlarının yasalarına göre yargılanır. Japonya’ya, Amerika’dan gemi ve cephane satın alabilme hakkı verilir. Bu anla şma sonucunda, Japon hükümetinin dı ş ticaret üzerindeki kontrolünü azalır. Ulusal endüstrinin korunması giderek zorla şır. Bu anla şma beraberinde Hollanda, Rusya, İngiltere ve Fransa gibi di ğer ülkelerle yapılan birçok anla şmayı izler. 137

1860 yılında A.B.D.'de ilk Japon Konsoloslu ğu kurulur. Bundan iki yıl sonra Japonya, Avrupa'nın birçok yerine ticari heyetler göndermeye ba şlar. 138 Bakufu yönetiminin yurtdı şına birçok ki şi göndererek Batı uygarlıklarının incelenmesine ağırlık verildi ği görülmektedir. 1860 yılında ilk kez bir Japon Konsolos A.B.D.’ye, 1862 yılında da Avrupa’ya gider. 139 Avrupa ve Batı ülkelerinin sahip oldu ğu modern silahlar ve büyük çapta sava ş tecrübesi, Japonya’nın bu ülkelere daha da yakınlaşmasına sebep olur. 140 Japonya’nın Batı standartlarına uymayan yapısı nedeni ile ikinci sınıf görülerek adil olmayan anla şmalar imzalamaya zorlanması, Batı ile temasın kaçınılmaz oldu ğu noktasını daha da vurgulamı ştır. Bu nedenle geç dönem Tokugawa Japonya’sı, içinde bulundu ğu ulusal incinmeyi ortadan kaldırmak ve di ğer uluslara ba ğımlı olmamak amacı ile edilgen kalmamayı tercih etmi ştir. Batıya düzenlenen bireysel ya da siyasal seyahatler ile Batıya dair bilgilerin edinilmesi, ‘Batı teknolojisi, Japon gelenekleri’ dü şüncesi ile özetlenebilecek bir eylemin sonucudur. Bakufu yönetiminin çökmesinin ardından gerçekle şecek Meiji Yenilenmesi de, bu eylem üzerinde in şa edilecektir. 141

Kontrol edilemez dı ş ticaretin sonucu olarak Japonya’da ekonomi giderek istikrarsızla şır. Kimi giri şimciler giderek zenginle şirken birço ğu iflas eder. İş sizlik

137 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 138 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.38. 139 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 140 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Iemochi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 11, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Iemochi&oldid=157051335 , 22 Eylül 2007. 141 Janet E. Hunter, a.g.e. , s.37-38.

54 oranı artar ve enflasyon yükselir. Geni ş çapta yayılan kolera milyonlarca ki şinin ölümüne yol açarken, kıtlık yiyecek fiyatlarında artı şa sebep olur. 1860’lı yıllar artı ş gösteren köylü ayaklanmaları ve şehir merkezlerindeki karı şıklıklara sahne olur. 142 Hem yabancılara kar şı hem de yabancılarla ilgisi olanlara kar şı şiddet eylemleri giderek tırmanır. Örne ğin; 1861 yılında Edo ’daki İngiliz Elçili ği saldırıya u ğrar, 1863 yılında ise Edo ’daki A.B.D. Elçili ği ate şe verilir. Bu karı şıklık kar şısında İmparator Kômei , alı şılageldik imparatorluk geleneklerini yıkarak 1863 yılında bizzat harekete geçer. ‘Barbarlar Dı şarı’ ça ğrısında bulunur. Bakufu yönetimine kar şı olan Chôshû ve Satsuma klanları bu ayaklanmalarda aktif rol alır. Mori Takachika komutasındaki Chôshû klanı uyarıda bulunmadan tüm yabancı gemilere saldırır. İmparator’un baskısı altında ezilen ve ayaklanmaları yatı ştırmakta ba şarısız olan bakufu yönetimi, yabancılarla olan ticari ili şkilerin kesilmesi için yeni kanunlar yayınlamak zorunda kalır. 143

İshin Shishi üyeleri, İmparatorluk Sarayı’nı ate şe vererek çıkacak karga şa sırasında imparatoru kaçırmak üzere bir plan hazırlar. Amaç, Japonya’ya imparatorluk düzenini tekrar getirerek imparatora özgürlü ğü vermektir. Ancak 1864 yılında bu planı hayata geçiremeden, Shinsengumi tarafından Ikedaya Han’ında pusuya dü şerler. Shinsengumi adına Okita Sôji, Nagakura Shinpachi, Inoue Genzaburô, Harada Sanosuke ve Takeda Kanryûsai operasyonu yürütür. Çatı şma esnasında fenala şan Okita Sôji ’’nin tüberküloz oldu ğu ortaya çıkar. 144

Mevcut gücün imparatora geri verilmesi gerekti ğini savunan Satsuma klanının lideri Saigô Takamori ile Chôshû klanının lideri Kido Takayoshi , 1866 yılında Satsuma-Chôshû müttefikli ğinin temelini atarlar. Hem Saigô Takamori hem de Kido

142 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 143 Wikipedia Contributors, “Late Tokugawa Shogunate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008. 144 Mike Wagner, “Shinsengumi: In Fact and Fiction” , 2005, (çevrimiçi) http://www.heartofthewolf.org/ShinsengumiThesis.pdf, Aralık 2007.

55 Takayoshi , İmparator Kômei ’yi desteklemektedir. 145 1867 yılında İmparator Kômei ölerek, yerini o ğlu Mutsuhito ’ye bırakır. Tokugawa Yoshinobu ise, shôgun Tokugawa Iemochi ’nin ölümü ile ‘ shôgun ’ unvanını alır. Shôgun Tokugawa Yoshinobu , shôgunluk hükümetinin imparatorun etrafında şekillenmesini sa ğlamaya çalı şır. Tosa klanı lideri ve danı şmanı, Tokugawa Yoshinobu ’yu ‘shôgun ’ unvanından vazgeçmesi için ikna eder. 146 Shôgunluk unvanından vazgeçmesi kar şılı ğında çe şitli daimyô lardan olu şacak yeni bir yönetim konseyine Tokugawa Yoshinobu ’nun ba şkanlık edebilece ği öne sürülür. Bunun üzerine Tokugawa Yoshinobu , 1867 yılında ‘ shôgun ’ unvanından vazgeçer. ‘ Taisen Hokan ’ ile politik gücün imparatora geri verildi ğini ilan eder. Tokugawa Yoshinobu , olu şacak yönetim konseyine ba şkanlık etmek için beklemeye ba şlar. Ancak ‘ Taisen Hokan ’ ilan edildikten iki ay sonra yoklu ğundan yararlanan anti-Tokugawa klan liderleri, gücün tamamen imparatora geri verilmesi için İmparatorluk Sarayı’na baskı kurar. Bu baskılar sonucunda İmparatorluk Sarayı, imparator adına yayınlanan bir bildiri ile shôgun luk sistemini tamamen kaldırır ve ‘ Osei Fukko ’ ilan edilir. 147 Shôgunluk yönetimi tamamen çökerken hem Japonya hem de sava şçı sınıf için yepyeni bir dönem ba şlamıştır.

1.3. SAMURAYIN DÜ ÜÜ

Halen elinde sınırlı bir güç bulunduran Tokugawa Yoshinobu , Meiji yenilenmesinin kendisini ba ğlamayaca ğını ilan eder. İmparatorlu ğa yenilenmenin feshedilmesi için ça ğrıda bulunur. İmparatorun Kyoto ’daki sarayını ele geçirmek için Osaka Kalesi’ndeki üssünden yönetmek üzere askeri bir seferberlik ba şlatır. Tokugawa Yoshinobu ’nun amacı, Satsuma ve Chôshû klanlarının imparatorluk

145 Wikipedia Contributors, “Meji Restoration", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 4, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_Restoration&oldid=182167541 , 8 Ocak 2008. 146 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Yoshinobu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 9, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Yoshinobu&oldid=156750422 , 22 Eylül 2007. 147 Masahiro Kobori, “Chronology of Japanese History (3)”, University of Lethbridge, January 30, 2007, (çevrimiçi) http://classes.uleth.ca/200701/idst2008a/notes/Class8%20chronology(3).pdf , 13 Aralık 2007.

56 üzerindeki etkisini kaldırarak genç İmparator Mutsuhito ’yu özgürle ştirmektir. Tokugawa Yoshinobu , imparatoru Satsuma entrikalarına ve onları destekleyen saray soylularına kar şı uyardı ğı bir mektup yazar. Bu mektup ile shôgunluk güçleri harekete geçer. Shôgunluk ordusu, Aizu ve Kuwana ’nın yanı sıra Shinsengumi ’nin de deste ğiyle Satsuma-Chôshû birliklerinden sayıca üstün durumdadır. Satsuma- Chôshû birlikleri havan topu, tüfek ve aralıksız ate ş açma gücüne sahip gatling taramalı tüfek gibi modern silahlara sahiptiler. Shôgunluk birlikleri ise sadece mızrak ve kılıç gücüne sahiptir. Shôgunluk ve Satsuma-Chôshû birliklerinin bir kısmı Toba ’da, bir kısmı ise Fushimi ’de kar şı kar şıya gelir. İmparator Mutsuhito ’nun kendisinden gelen emre göre, Tokugawa Yoshinobu ve yanda şları İmparatorluk dü şmanı ilan edilir. Askeri güç ile Tokugawa Yoshinobu ve yanda şlarına müdahale edilmesine izin verilir. Satsuma-Chôshû birliklerinin İmparatorluk arması kullanılması te şvik edilir. Bu durumda, Satsuma-Chôshû birliklerine ate ş eden herhangi bir ki şi imparator dü şmanı ilan edilebilecektir. Shôgunluk ordusu içinde karma şa ve düzensizlik hâkim olmaya ba şlar. Tokugawa Yoshinobu , birliklerinin moralini yükseltmek için Osaka Kalesi’nden ayrılır ve ordunun ba şına geçmek üzere yola çıkar. Aizu ve Kuwana daimyô ları da kendisine e şlik eder. Ancak geride kalmı ş olan shôgunluk birlikleri, Tokugawa Yoshinobu ’nun kendilerini terk etti ğini dü şünerek Osaka Kalesi’nden ayrılırlar. Bunun üzerine, ‘ Toba-Fushimi Sava şı’ sonunda imparatorluk ordusu tarafından teslim alınır. Tokugawa Yoshinobu ’nun giri şiminin bastırılması sırasında birçok tarafsız daimyô , imparatorlu ğa olan sadakatlerini göstermek amacıyla imparatorluk ordusuna askeri takviyede bulunmu ştur. Tokugawa Bakufu ciddi şekilde zayıflamı şken imparatorluk, özellikle askeri açıdan güçlü ve modern bir noktaya geldi ğini göstermi ştir. 148

‘Toba-Fushimi Sava şı’ ardından, birkaç ay içinde yabancılara yönelik şiddet eylemleri tekrar artı ş göstermi ştir. Meiji Hükümeti’nin varlı ğını kabullenen yabancı devletler İngiliz elçi Harry Parkes liderli ğinde, çatı şmalar son bulana dek her iki tarafa da askeri yardımda bulunulmayaca ğı konusunda karara varır. 1868 ve 1869 yılları arasında ba şta ‘ Toba-Fushimi Sava şı’ olmak üzere gerçekle şen tüm sava şlar, ‘Bôshin Sava şı’ olarak adlandırılmaktadır. ‘ Bôshin Sava şı’ ardından Tokugawa

148 Wikipedia Contributors, “Battle of Toba-Fushimi", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Battle_of_Toba- Fushimi&oldid=183521550 , 11 Ocak 2008.

57 Yoshinobu kendi rızası ile teslim olur ve Tokugawa ailesinin yeni lideri olarak seçilen Tokugawa Iesato ile birlikte Shizuoka ’ya yerle şir. 1902 yılında Japonya’ya verdi ği hizmetlerden ötürü Tokugawa Yoshinobu ‘prens’ unvanı ile onurlandırılacaktır. 149

Japonya’nın büyük bir ço ğunlu ğu Meiji hükümetini kabullenmi ş bulunmaktaydı. Ancak shôgunluk yanda şlarının bir kısmı kuzeyde halen direni şteydi. Ba şta Aizu klanı olmak üzere Sendai, Yonezawa, Shonai ve Nagaoka birliklerinden olu şan kuzey ittifakı, her ne kadar rakam açısından üstün olsalar da halen geleneksel sava ş sanatını kullanmaktaydılar. Tahtadan yapılmı ş toplarla fırlatılan ta ş mermiler kullanılmaktaydı. Bu toplar, bir defada sadece dört ya da be ş mermiyle ate ş edebilmekteydi. Nagaoka daimyô su, bir Alman silah tacirinden 2.000 adet Fransız tüfe ği ve iki adet gatling taramalı tüfe ği edinmeyi ba şararak kuzey ittifakını güçlendirir. İmparatorluk ordusu, ‘ Hokuetsu Sava şı’ sırasında a ğır bir darbe alır. Ancak sonrasında kuzeye do ğru ilerleyerek Shinsengumi ’yi ‘ Bonari Geçi şi Sava şı’ sırasında yener. ‘ Aizu Sava şı’ sırasında imparatorluk ordusu Aizu-Wakamatsu Kalesi’ne saldırır. Kuzey müttefikli ği çöker ve yakla şık bir ay daha sürecek sava şın ardından Aizu yenilgiyi kabul eder. 150 Tokugawa Shôgunlu ğu’na sadık bir donanma amirali Enomoto Takeaki yenilginin ardından, donanmasından geriye kalanlar ve Fransız danı şmanları ile kaçarak Hôkkaidô ’ya gelir. Burada, Ezo Cumhuriyeti’ni kurar. Ba şkan olarak Enomoto Takeaki seçilir. Japonya’nın ilk ba ğımsız cumhuriyeti olan Ezo ’yu hiçbir yabancı elçilik tanımaz. Umdu ğu deste ği bulamayan Enomoto Takeaki , bölgeyi Tokugawa Shôgunlu ğu’na vermek ister ancak teklifi imparatorluk tarafından kabul görmez. Ezo birlikleri, kı ş boyunca savunma hattını Hakodate ’nin güney bölgesinde sa ğlamla ştırır. 151 1869 yılında Miyako limanına ula şan imparatorluk donanmasının planı, A.B.D.’den satın alınmı ş zırhlı sava ş gemisi Kôtetsu önderli ğinde Ezo birliklerini ku şatmaktır. Satsuma, Chôshû ve Saga

149 Wikipedia Contributors, “Tokugawa Yoshinobu", Wikipedia: The Free Encyclopedia , September 9, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokugawa_Yoshinobu&oldid=156750422 , 22 Eylül 2007. 150 Wikipedia Contributors, “Boshin War", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boshin_War&oldid=183589426 , 11 Ocak 2008. 151 Wikipedia Contributors, “Boshin War", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boshin_War&oldid=183589426 , 11 Ocak 2008.

58 klanlarının verdi ği donanma deste ğiyle imparatorluk birlikleri harekete geçer. Ezo birliklerinin amacı ise Kôtetsu ’yu ele geçirmektir. Ezo , ‘Miyako Deniz Sava şı’ sırasında Kaiten , Banryu ve Takao sava ş gemileri ile imparatorlu ğa cevap verir. Ancak kötü hava ko şulları, makine arızaları ve gatling taramalı tüfe ğin samuray birliklerine kar şı kullanılması ile sava ş, Ezo birliklerinin yenilgisi ile sonuçlanır. 152 Kaiten ve Banryu sava ş gemileri Hôkkaidô ’ya geri dönmeyi ba şarır ancak Takao sava ş gemisi enkaza dönerek kaybedilir. Hôkkaidô ’da karaya çıkan imparatorluk ordusu, çe şitli savunma noktalarını ele geçirerek Hakodate ’ye ilerler. Hakodate Körfezi’nde, modern donanmalar arasında Japonya’nın ilk geni ş çaptaki deniz sava şı olan ‘ Hakodate Deniz Sava şı’ gerçekle şir. Shôgunluk donanması çok ciddi kayıplar verir ve Enomoto Takeaki yenilgiyi kabul eder. Enomoto Takeaki ’nin Fransız danı şmaları, Hakodate Körfezi’nde bulunan Coëtlogon adındaki Fransız gemisi ile önce Yokohama ’ya oradan da Fransa’ya kaçar. Shôgunluk asileriyle beraber hapse atılan Enomoto Takeaki , birkaç yıl sonra serbest bırakılır. 153 Serbest bırakılan eski shôgunluk yanlılarının idam edilmemesinde Saigô Takamori , Iwakura Tomomi ve özellikle de İngiliz elçi Harry Parkes ’ın etkisi bulunmaktadır. Harry Parkes , tutuklulara herhangi bir ki şisel ceza verilmesi halinde, dı ş ülkelerin gözünde yeni hükümetin saygınlı ğını yitirece ğini belirterek devreye girmi ştir. 154

Sonuç olarak, İmparator Mutsuhito mevcut gücün tamamına eline alır. İsmini ‘Meiji ’ olarak de ğiştirir. ‘ Meiji ’, ‘aydınlanma’ ya da ‘aydınlanmı ş yönetim’ anlamlarına gelmektedir. İmparator, Japonya için yeni bir dönemin ba şladı ğına dikkat çekmektedir. Bu yeni dönem de ismini ‘ Meiji ’den alarak 1868 ile 1912 yılları arasında devam edecek ‘ Meiji Dönemi’ ba şlar. 155 1868 yılında imparatorlu ğun

152 Wikipedia Contributors, “Naval Battle of Miyako Bay", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 5, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Naval_Battle_of_Miyako_Bay&oldid=182260079 , 11 Ocak 2008. 153 Wikipedia Contributors, “Battle of Hakodate", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Battle_of_Hakodate&oldid=183533980 , 11 Ocak 2008. 154 Wikipedia Contributors, “Boshin War", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boshin_War&oldid=183589426 , 11 Ocak 2008. 155 Wikipedia Contributors, “Meiji Period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_period&oldid=177711369 , 08 Ocak 2008.

59 merkezi Kyoto 'dan Edo 'ya ta şınır ve Edo ’nun ismi Tokyo – Do ğunun Ba şkenti – olarak de ğiştirilir. 156

1868 yılında Meiji liderlerinin amaçlarını ve hedeflerini içeren ‘ Be ş İmtiyaz Yemini ’ yürürlü ğe konur. Bu yemin, Bakufu tarafından uygulanan politikanın yerini yeni ve demokratik bir olu şuma bıraktı ğını tanımlamaktadır. ‘ Be ş İmtiyaz Yemini’ kapsamını destekleyecek on bir maddelik bir tüzük belirlenir. Memuriyet süresi dört yıl ile sınırlandırılır, halkın gizli oy kullanmasına izin verilir, yeni bir vergilendirme sistemi ve yerel yönetim kanunları getirilir. Meiji hükümeti yabancılara, Tokugawa Bakufu tarafından onaylanmı ş anla şmaların devamlılı ğı güvencesini verir. 157 Japon misyonerlerin, Avrupa ve Amerika'dan geri dönerlerken yanlarında getirdikleri bilgiler incelenerek ayıklanır. Bu bilgilerden kimi özümsenmi ş, kimi ise Japonla ştırılmı ştır. Örne ğin; e ğitim sistemi, Fransız e ğitim sisteminden esinlenerek olu şturulur. Denizcilik alanında ise İngiltere örnek alınır. Anayasa düzenlenirken kaynak olarak Almanya, ceza yasa düzenlenirken ise Fransa göz önünde bulundurulmu ştur. 158 Batıya gönderilerek bilim, mühendislik, İngilizce, ordu ve donanma gibi birçok özel alanda e ğitim gören Japonlar beraberlerinde getirdikleri Batı teknolojisi ile Japonya’nın ekonomi ve üretim açısından hızla büyümesine önayak olmu şturlar. Ordunun modernle ştirilmesi kapsamında yabancı ülkelere ait askeri sistemler incelenir. Japon askeri ö ğrenciler, yurtdı şındaki ve Amerika’daki askeri ve denizcilik okullarına gönderilir. 159

Japonya’nın di ğer uygarlıkları yakalayabilmesi için sadece e ğitim, sosyal yapı ya da askeri yapının modernle ştirilmesi yeterli görülmemi ş, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik kalkınma da ön planda tutulmu ştur. Hemen hemen bütün Japon şehirleri boyunca telgraf a ğı, tren yolu, tersane, cephanelik, maden ve tekstil

156 Wikipedia Contributors, “Edo", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Edo&oldid=183627651 , 11 Ocak 2008. 157 Wikipedia Contributors, “Meiji Period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_period&oldid=177711369 , 08 Ocak 2008. 158 Pierre-Antoine Donnet, Japonya Dünyayı Satın Alıyor , Çev. Filiz Nayır Deniztekin, İstanbul, Varlık Yayınları, 1992, s.19. 159 Wikipedia Contributors, “Meiji Period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_period&oldid=177711369 , 08 Ocak 2008.

60 fabrikası kurularak modernle şme süreci devam ettirilir. Ulusal para birimi ‘ yen ’ üzerinden bankacılık, vergi kanunu, hisse senedi ve tahvil borsası gibi alanlar şekillendirilir. Meiji Dönemi’nden de önce yabancılarla ticarette bulunanlar daha da zenginle şir. Ancak bakufu yöntemi ve ideallerine sıkı sıkıya ba ğlı kalanlar, bu yeni i ş ortamına ayak uyduramayarak ba şarısız olur. Tokugawa Bakufu yönetime ait katı toplumsal sınıflar kaldırılarak yeni soyluluk unvanları getirilir; prens, markiz, kont, vikont, baron. Eski saray soyluları, samuraylar, eski daimyô lar ve imparatora hizmet etmi ş ki şiler bu be ş unvan ile tanımlanır. 160

Toprak reformuna gidilerek tüm Tokugawa topraklarına el konulur. Ba şta Satsuma, Chôshû, Tosa ve Hizen olmak üzere birçok daimyô , topraklarını imparatorlu ğa geri vermeye razı olur. Gücün tekrar imparatorda toplandı ğı Meiji Dönemi’ndeki bu toprak reformu, hem topra ğın hem de halkın imparatorlu ğun yönetiminde oldu ğunu göstermektedir. Eski ya da yeni tüm daimyô lar vali olur. Geri alınan topraklar bölgelere dönü ştürülür ve her bir bölgeye yerel vali atanır. Bölgelere ait yerel harcamalar ile samuray maa şları hükümet tarafından kar şılanır. 161 Modern Japonya’nın yaratılması sürecinde uygulanan yeni kanunlar, samurayın gücünü ve ayrıcalıklarını yitirmesine ön ayak olmu ştur;

“Japon tarihinde yenile ştirme hareketi olarak adlandırılan İmparator Meiji yönetiminin izledi ği politikayla, samurayların bundan böyle hakimiyetlerinin kutsal simgesi olarak daisho (katana ve wakizashi) giymeleri yasaklandı. 1871 yeni ordu resmi olarak duyuruldu ve 4 yıl sonra profesyonel sava şçılardan olu şan samuray sınıfı bir kanunla yürürlükten kaldırıldı. Ayrıcalıkları kaldırılan bu soylu sınıfa 1945'lere kadar Çince'de söyleni ş sekli olan "shizoku" denildi. Bugün bile Japonya'nın bazı yörelerinde feodal samuray lordlarının soyundan gelenlere çok özel bir saygı gösterilmektedir.” 162

160 Wikipedia Contributors, “Meiji Period", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_period&oldid=177711369 , 08 Ocak 2008. 161 Wikipedia Contributors, “Meiji Restoration", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_Restoration&oldid=183613967 , 11 Ocak 2008. 162 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.39-40.

61 Samurayın artık hizmet edebilece ği bir efendisi yoktur. Ço ğu samuray profesör, yargıç, memur ya da yönetici olarak modern Japonya'nın yeni kadrosunu olu şturur. 163 Hükümet içinde yer almayan samuraylar ise ödenen sabit maa şlar ile ya şamaya çalı şır. Ancak Meiji hükümeti, samuray maa şlarını giderek artan bir yük olarak görmü ştür. Adım adım gelen yeni uygulamalar sonucunda, samuray giderek tükenir. 1873 yılında samuray maa şlarının, belirli bir tarih içinde de ğil de devamlı olarak ve gerekli anlarda vergilendirilece ği duyurulmu ştur. Aynı yıl ordunun yeniden te şkilatlandırılması kapsamında, 21 ya şına gelmi ş her erke ğin dört sene boyunca zorunlu askerlik yapaca ğı ilan edilir. E ğer ihtiyaç duyulursa bu hizmet süresi üç yıl daha uzayabilecektir. 1874 yılında samuray sınıfına, maaşını hükümet bonosuna çevirme seçene ği sunulur. Ancak 1876 yılında bu seçenek zorunlu hale getirilir. 164

Bu yeni düzenlemeler sonucunda, samuray sınıfı sahip oldu ğu ayrıcalıkları ve statüyü kaybeder. Meiji Yenilenmesi sırasında ve sonrasında imparatorlu ğa destek vermi ş olan Saigô Takamori , bu durumu kabullenmez ve imparatorlu ğun kar şısında yer alır. 165 Hükümette görev aldı ğı mevkilerden istifa eder ve do ğdu ğu yer olan Kagoshima ’ya geri döner. Bazı samuraylar da Saigô Takamori ’nin pe şinden gitmek için bulundukları görevlerden ayrılarak Kagoshima ’ya gider. 166

1877 yılında hükümet, Satsuma bölgesinde kilit bir şehir olan Kagoshima ’ya bir donanma birli ği yollar. Amaç, Saigô Takamori ve ona ba ğlı olan samurayları silahsızlandırmaktır. Ancak Saigô Takamori ve yanda şları birli ğe kar şı koymak üzere harekete geçer. Geleneksel şekilde sava şacak Saigô Takamori ve yanda şları kar şısında, Batılı kılık-kıyafeti ve Batı askeri stratejisini benimsemi ş imparatorluk birli ği bulunmaktadır. Birlikte bulunanların birço ğu eski samuraydır. Saigô Takamori

163 Pierre-Antoine Donnet, a.g.e. s.19. 164 Wikipedia Contributors, “Meiji Restoration", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_Restoration&oldid=183613967 , 11 Ocak 2008. 165 Wikipedia Contributors, “Satsuma Rebellion", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 6, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Satsuma_Rebellion&oldid=176222958 , 11 Ocak 2008. 166 Wikipedia Contributors, “Saig ō Takamori", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Saig%C5%8D_Takamori&oldid=179062065 , 11 Ocak 2008.

62 ve yanda şları, hükümetin Kumamoto ’daki garnizonunu ku şatır. Çatı şma, altı hafta sürer. Saigô Takamori ve yanda şlarının sayısı giderek azalır ve Kagoshima ’ya geri püskürtülürler ve ‘ Satsuma Ayaklanması’ bastırılır. 167 Bu direni ş, samurayın zamanının artık doldu ğunu ve yeni bir dönemin ba şladı ğının göstergesi olarak kabul edilmi ştir. 168 Kagoshima ’ya geri püskürtülen Saigô Takamori ve samuraylar, imparatorluk ile son kez ‘ Shiroyama Sava şı’ ile kar şı kar şıya gelir. Bu sava ş sırasında Saigô Takamori yaralanır. Yakalanmadan önce, bir ba şka samurayın yardımı ile seppuku gerçekle ştirir. ‘ Satsuma Ayaklanması’ ve ‘Shiroyama Sava şı’ samuray sınıfının tamamen sonu olmu ştur. Günümüzde Saigô Takamori trajik ve romantik bir kahraman olarak görülmektedir. 169 Japon hükümeti tarafından ismi onurlandırılan Saigô Takamori ’nin Tokyo , Ueno Parkı’ndaki ünlü bronz heykelini ziyaret etmek mümkündür. 170

Görülmektedir ki, Japonya di ğer Asya ülkeleri gibi sömürgele ştirilmemek ve ulusal ba ğımsızlı ğını korumak için de ğişim sürecine girmi ştir. Hızla de ğişen dünyaya ayak uydurarak di ğer devletler altında ezilmek istemeyen Japonya için, bu süreç boyunca öncelikli hedef modernle şmek olmu ştur. Bu, Meiji Yenilenmesi ve Meiji Dönemi sonunda samuray sınıfı için kaçınılmaz sonu hazırlamı ştır. De ğişim kar şısında uyum sa ğlayabilen kimi samuraylar, Meiji hükümetini kuran ve modern Japonya’nın temellerini atan lider ya da bürokrat olarak hizmet vermi şlerdir. De ğişime uyum sa ğlayamayan ço ğu samuray ise bushidô geleneklerine göre onurlu ve şerefli bir şekilde kendi ölümlerine yürümü şlerdir. Tıpkı dalından dü şen kiraz çiçe ği gibi ölerek…

167 Wikipedia Contributors, “Satsuma Rebellion", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Aralık 6, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Satsuma_Rebellion&oldid=176222958 , 11.01.2008 168 Wikipedia Contributors, “Meiji Restoration", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Ocak 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_Restoration&oldid=183613967 , 11.01.2008 169 Wikipedia Contributors, “Satsuma Rebellion", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Aralık 6, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Satsuma_Rebellion&oldid=176222958 , 11.01.2008 170 Wikipedia Contributors, “Saig ō Takamori", Wikipedia: The Free Encyclopedia , Aralık 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Saig%C5%8D_Takamori&oldid=179062065 , 11.01.2008.

63 2. BÖLÜM: SAMURAY KÜLTÜRÜ ve FELSEFES İ 2.1. Samuray ve Gündelik Ya şamı 2.1.1. Samuray ve Aile

Bir samuray için ailesi çok büyük önem ta şımaktaydı. Geni ş bir aileye ve bir geçmi şe sahip olmak, samuray için onur ve gurur duyulacak bir ayrıcalık olarak görülmekteydi. Aynı çatı altında sadece anne-baba, çocuklar ve dede-nine bulunabilece ği gibi gelinin ailesi, halalar ve amcalar ile aile daha da geni şleyebilmekteydi. 1 Özellikle Edo Dönemi katı toplumsal yapı, sadece samuray sınıfının geni ş aileler kurabilmesini mümkün kılmı ştır. 2

Samurayın nerede ve nasıl ya şayaca ğını sadece yapmakla yükümlü oldu ğu görevler ve sahip oldu ğu kıdem de ğil, medeni durumu da belirleyebilmekteydi. Örne ğin; ancak evli ve kıdemli bir samuray, kendisine ait ve ayrı bir evde, ailesi ile beraber ya şayabilirdi. Dü şük kıdeme sahip olan bir samurayın evi, di ğer evli samuray ailelerinin evleri ile yan yana olmak durumundaydı. 3

Samuray, e şinden kendisine ba ğılılık beklerdi. Samuray e şi, ev i şlerini çekip çevirebilmeliydi. E şine kar şı vefakar olmalıydı. Samurayın evinden uzakta oldu ğu dönemlerde, samuray e şinin e ğer gerekirse hayatını feda ederek evi savunabilmesi ve koruyabilmesi gerekmekteydi. 4 Yi ğit Sava şçı’nın Karısı adlı gülmece örne ği, bir samuray e şinden beklenen cesareti okuyucuya aktarmaktadır;

“Kazına "kı ş" demekten korkan bir samuray gece tuvalete kalkmı ş, karısı elinde fenerle kapıda bekliyor. Samuray seslenmi ş: — Korkmuyorsun, de ğil mi? — Yo, hayır hiç! — Aferin, yi ğit sava şçı karısı dedi ğin senin gibi yürekli olmalı.” 5

1 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, Samuray, İstanbul, Kaplan Kitabevi, 2004, s.43-44. 2 Bozkurt Güvenç, Japon Kültürü , 6. bs., İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2002, s.214. 3 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.9. 4 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.44. 5 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.311.

64

Bir samuray ailesinde dünyaya gelen erkek ya da kız çocuk, samuray sınıfının getirdi ği geleneklere göre yetiştirilirdi. 6 Tsunetomo Yamamoto ’nun Hagakure adlı eserinde, samuray ailesinde çocuk yeti ştirmek üzerine ayrıntılı bilgiler verilmektedir;

“Bir erkek evladı yeti ştirirken, insan ona önce bir cesaret hissi a şılamalıdır. Küçüklü ğünden itibaren çocuk ebeveynini efendisine benzetmeli ve gündelik nezaketle görgü kurallarını, di ğer insanlara hizmet etmeyi, konu şma usulünü, sakınmayı ve yolda düzgün yürüme şeklini bile ö ğrenmelidir. Ya şlılar aynı şekilde eğitilmi ştir. Olaylar için çaba sarf etmezse azarlanmalı ve bütün günü yemek yemeden geçirmelidir. Bu, bir hizmetkarın da talimidir aynı zamanda.” 7

Bir samuray kızı olarak yeti ştirilen Sugimoto Etsu Inagaki , kendi ya şamından yola çıkarak hazırlanan Bir Samurayın Kızı adlı kitabında, erkek ve kız çocuk yeti ştirilme tarzı arasındaki farklılıkları ortaya koymaktadır;

“Hatırlayabildi ğimden beri ben geceleyin küçük odundan yastı ğımın üzerinde sessizce yatmaya dikkat ederdim. Samurai kızlarına uykuda bile vücudu ve ba şı kontrol etmeleri ö ğretilirdi. Erkek çocuklar dikkatsizce kol ve bacaklarını uzatarak yatan dai karakterli kimseler olabilirler; kızlar ise 'kontrolün ruhu' mânâsına gelen, mahcup ve a ğır ba şlı olmayı sa ğlayan kinoji karakterine sahip bulunmaya mecburdurlar.” 8

Samuray ailesinde erkek evlat için yeti ştirilme süreci, küçük ya ştan itibaren ve evde ba şlamaktaydı. Bir sava şçı olarak yeti şecek erkek çocu ğun solak olması kabul edilemezdi. Bu sebeple, küçük ya ştan itibaren bu alı şkanlı ğı yok etmek için çe şitli yöntemler denenirdi. Örne ğin; çocu ğun sol kolu ba ğlanarak sa ğ eli ile eyleme geçmesi sa ğlanırdı. Yedi ya da sekiz ya şına gelen çocuk, oyun arkada şları ile dayanı şma üzerine kurulu sosyal bir ili şki içinde olması yönünde cesaretlendirilirdi. Çocu ğun, kendi içine kapanık ya da çevresi ile çatı şma içinde olmasına izin verilemezdi. Çocuk, genellikle yedi ya şından itibaren düzenli olarak bir tapınak okuluna devam ederdi.

6 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.44. 7 Yamamoto Tsunemoto, Hagakure, Samurayın El Kitabı , 3. Bs., İstanbul, İthaki Yayınları, 2005, s.217-218. 8 Ruth Benedict, Krizantem ve Kılıç , Çev. Türkân Turgut, 3. bs., İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1994, s.306-307.

65 Dokuz ya da on ya şına geldi ğinde ise okuma ve yazma alanında kendisini geli ştirirdi. Akademik, sanatsal, fiziksel alanda e ğitim çocu ğa en yo ğun şekilde on ve on iki ya ş arasında verilmekteydi. On üç ya şına gelmi ş bir erkek çocuk, ilk teke tek sava şını yapabilecek duruma gelmi ş kabul edilirdi. 9

Bir samurayın o ğlu 15 ya şına geldi ğinde, düzenlenen saç tarama ve kılıç ku şanma töreni ‘ genpuku ’ ile re şit sayılırdı. Ancak bu törenden sonra, o ğlan çocuk bir erkek ve samuray olarak kabul görülür ve tahta bir kılıç de ğil de gerçek bir kılıç ta şımasına ve kullanmasına izin verilirdi. 10 ‘ Genpuku ’, çocu ğun saçının ilk kez bir yeti şkin gibi taranmasıdır. Kafasının tepesi tıra ş edilerek yeti şkin saç topuzu yapılır ve bir yeti şkin ba şlı ğı takabilirdi. E ğer bu tören, samurayın klanı sava ş halindeyken gerçekle şirse ba şlık yerine zırh da takabilirdi. 11

2.1.2. Samuray ve Gündelik U ğra şısı

Samuray, gündelik ya şamında çe şitli ilgi alanlarına ya da u ğra şılara sahip olabilmekteydi. Örne ğin; tütün, özellikle yüksek rütbeli olan ve üst sınıfa mensup samuraylar arasında popüler olmu ştur. Japon piposu olarak bilinen kiseru ile birkaç defa içe çekilen nefes, samuray için bir rahatlama aracı olmu ştur. Samuray, ister zevk aracı ister para kazanma aracı olsun, kumar ile de içli dı şlı olmu ştur. İzleyici ya da oyuncu olarak, yasal olmayan zar ya da kart ile oynanan şans oyunları gibi, kumara katılabilmekteydi. Tahta üzerinde, iki oyuncu ile oynanan strateji oyunu gô ve tahta üzerinde, yirmi adet ta ş ile oynanan Japon satrancı shogi , zaman zaman samurayın beraberinde sefere götürdü ğü oyunlardandı. Kumar ya da strateji oyunlarının yanı sıra, samuray için popüler olan bir ba şka oyun ise güre ştir. Bir samuray, katılımcı ya da gözlemci olarak güre şe dâhil olabilmekteydi.

9 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.10. 10 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.128. 11 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.10.

66 iir yazmak, hem el hem de akıl için egzersiz olarak kabul edildi ğinden, en yaygın u ğra şılardan biriydi. Be ş-yedi-be ş-yedi-yedi hece sistemi ile yazılan ve be ş satırdan olu şan tanka , samuraylar arasında genel olarak yaygındı. Yapısal olarak haiku ile benzerlik gösteren ancak tarz olarak nükteli şiir ile örtü şen senryû ise, ço ğunlukla alt sınıfa mensup samuraylar arasında ilgi görmekteydi. 12

Samuray, şiir ya da müzik gibi sanat alanlarının yanı sıra kaligrafi ve sumi-e ile de yakından ilgilenmi ştir. Sumi-e, mürekkebi emen ipek ka ğıt üzerine, mürekkebe batırılmı ş kalın fırça ile yapılan ve anlık vuru şlarla olu şan çizimlerdir. Vuru şun, olabildi ğince hafif ve do ğal olması gerekmektedir. En ufak bir hata, çizimin bozulmasına sebep olabilmekteydi. Kaligrafi ve sumi-e sanatı ile iç içe olan samuray, bu sanatlarda uygulanan zamanlama ve uyum gibi prensipleri kılıç ustalı ğı sanatına ta şımı ştır. 13

2.1.3. Samuray ve Gündelik Kılık-Kıyafeti

Kimono: Samurayın gündelik kılık-kıyafetinin önemli bir parçasını kimono olu şturmaktaydı;

“Ana kıyafet kimono olup diz altına inecek kadar uzun ve geni ş kol şekli ile bir kadın elbisesini andırmaktadır. Kimono bazı zamanlarda, sadece boyun kısmından görünecek şekilde bir iç giysisi olarak kıyafetin altına giyilmi ştir. Samuray resmi olmayan bir yaz e ğlencesine kimononun içine bir tek fundoshi (pe ştamal) giyerek gitmi ştir.” 14

Samurayın giydi ği kimono nun kalitesi, geliri ve kıdemi ile orantılı olabilmekteydi. Kimono için kullanılan kuma şın rengi, toplumsal sınıf farklılıkları ve sınıf içindeki kıdem farklılıklarını vurgulamaktaydı. Parlak veya çarpıcı renklere sahip kimono , kibir ve küstahlık simgesi olarak görüldü ğünden genellikle

12 A.e. 13 Michel Random, Japan: Strategy of the Unseen , çev. Cyprian P. Blamires, İngiltere, Aquarian Press, 1987, s.80. 14 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.80-81.

67 kullanılmamaktaydı. Genpuku töreninin simgesi olarak, sadece samuray çocukları çarpıcı renklerde kimono giyebilmekteydi. Ya şlı samuraylar, olgun ya şlarının bir simgesi olarak gri veya kahverengi tonlara sahip kimono tercih etmekteydi. 15

Obi: Genellikle belin etrafından sarılarak önde ba ğlanan ve obi olarak bilinen ku şak, kimono giyen samurayın kılıcını ta şıdı ğı yerdi. Beyaz renkteki obi , ona ştı sun geni şli ğindeydi. Keten ya da pamuktan yapılan obi , dört kez katlanır ve dört sun geni şli ğinde bir kemer elde edilmekteydi. Obi nin uzunlu ğu ki şiden ki şiye de ğişse de, ki şinin belini en az iki kez sarması gerekmekteydi. Ba ğlama ön tarafta yapılmaktaydı. Ancak obi yi arka tarafta ba ğlamayı tercih edenler de olmaktaydı. Obi de sadece kılıç de ğil yelpaze de ta şınabilmekteydi. 16 Resmi görevlendirilme söz konusu oldu ğunda, obi den sarkan ipte uzun kılıç, katana , ta şınabilmekteydi. Kısa kılıç, wakizashi , obi nin içinden geçirilerek ta şınırdı. Her ne olursa olsun her iki kılıç da her zaman sol tarafta ta şınmaktaydı. 17

Hitatare: 12. ve 17. yüzyıl arasında, kimono dan daha geni ş ve bol olan hitatare popülerdi. Hitatare , zaman zaman kimono ile karı ştırılmı ştır. 18

“Hitatare çift panelli geni ş, ön tarafı açık ve Edo Dönemini yansıtan tipik bir kıyafettir. İpek ve kenevirden yapılan bu kıyafet, bol oldu ğu ve içinde rahat hareket edilebildi ği için Heian döneminde i şçiler tarafından tercih edilmi ştir. Daha sonraları soylu sınıflar arasında yaygınla şan bu kıyafet, taç giyme törenlerinin vazgeçilmez bir ö ğesi olmu ştur. (…) Abartılı vatkalı omuzlardan olu şan hitatare, Muromachi Döneminde resmi ortamlarda giyilirken, Kamakura Döneminde günlük giysi olarak kullanılmı ştır.” 19

15 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 16 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.80-81. 17 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 18 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 19 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.82.

68 Düz kuma şın üstüne samurayın ait oldu ğu aile, klan ya da ba ğlı oldu ğu daimyô ya ait mon i şlemelerine sık rastlanmaktaydı. 20 Genellikle mon ile süslenen hitatare , yarısı dı şarıda da giyilebilmekteydi. Herhangi bir güre ş kar şılaması ya da kılıç ustalı ğı gösterisi sırasında, üst kısmı belden a şağı sarkacak şekilde giyilebilirdi. 21

Meiji Yenilenmesi ile beraber, Japon giyim tarzı yerini giderek Avrupai giyim tarzına bırakmaktaydı. Batılı kılık-kıyafet alı şkanlı ğını oturtmak için halk, hükümet tarafından te şvik edilmi ştir. Memur ya da askeri görevlilerin, batılı tarzda ve üniforma giymeleri yasalarla sa ğlanmı ştır. Bunun sonucunda, kimono zamanla i şlevini yitirmi ştir. Günümüzde bu yasalar geçerli de ğildir. Ancak, kimono günümüzde sadece cenaze, dü ğün, festival ve çay töreni gibi özel günlerde giyilmektedir. 22

Kamishimo: Edo Dönemi boyunca hitatare yerini kamishimo ya bırakmı ştır. Samuray kılık-kıyafeti içinde en fazla bilinenlerden biri olan kamishimo , kimono içine giyilmekteydi. Kullanıldı ğı Edo Dönemi boyunca kamishimo , tıpkı kimono gibi, giyen ki şinin statüsünü ve gelirini simgelemekteydi. Kamishimo genel olarak evin dı şında, özellikle de konuk beklerken giyilmekteydi. Kamishimo , iki parçadan olu şmaktadır. Üst kısım kataginu olarak adlandırılır. Alt kısım ise hakama dan olu şmaktaydı. Kataginu , kolsuz ceket ya da omuzları kabarık yelektir. Ayrıca uzun kollu ceket şeklinde olan haori , özellikle kötü hava ko şullarında ya da seyahat halindeyken samuray tarafından tercih edilebilmekteydi. 23

“Omuz ve arka kısım pamukla doldurularak sertle ştirilmi ş, böylece omuzların dik ve vatkalı gibi durması sa ğlanmı ştır. Aynı zamanda kataguni , hakamanın renginde olmu ş, ancak alttaki kimononun rengi ile kar şıla ştırıldı ğında ayırt edilebilmi ştir. (…) Kataginunun ön kayı ş üstüne, arka tarafın üst-orta kısmına,

20 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12. 21 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 22 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.80. 23 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006.

69 kimononun kolları ile hakamanın arka üst kısmına aile amblemi olan süsler yerle ştirilmi ştir.” 24

Hakama – Kobakama – Nagabakama: Hakama , Heian Dönemi boyunca alt sınıf tarafından giyilmi ştir. Ancak, özellikle 16. Y.y. boyunca samuraylar ve sava şçı sınıf arasında daha fazla popüler olmu ştur. Hakama , genellikle kamishimo ile aynı malzemeden yapılırdı ve bölünmü ş bir ete ği andırırdı. Hakama da ate ş, su, toprak, rüzgar ve havayı simgeleyen be ş pile bulunmaktadır. Gündelik ya şamda giyilen hakama , hitoe-hakama olarak adlandırılmaktaydı. Resmi görevlendirmeler esnasında giyilen ise ai-hakama olarak adlandırılırdı. Çe şitli uzunluklara sahip hakama , sava ş alanında ya da bir mücadele esnasında bele do ğru çekilerek samuraya daha rahat hareket etme imkanı sa ğlanırdı. Ancak kar şılıklı düello sırasında a şağıya indirilmekteydi. Bu sayede, samuray ayak hareketlerinin rakibi tarafından görünmesini engellemi ştir. Hakama nın iki yanındaki geni ş kısımlarına ba ğlı ku şaklar bulunmaktaydı. 25

“Samuray bir tehlike anında kıyafetini son hızla hazır duruma getirmi ştir. Böyle durumlarda, kolların önünden geçirilerek arkaya çaprazlanarak dar bir ku şakla kıyafetin ba ğlanmasını sa ğlayan tsuaki kullanılmı ştır. Tecrübeli bir kılıç üstadından bunu en kısa zamanda yapması beklenmi ştir.” 26

Hakama nın yanı sıra, samuray tarafından farklı pantolonlar da giyilmi ştir. Hakama dan biraz daha dar olan kısa pantolon kobakama , samuray tarafından kısa mesafeli yürüyü şlerde tercih edilmekteydi. Daha uzun mesafeli yürüyü şler içinse nagabakama kullanılmaktaydı. Ancak nagabakama nın oldukça uzun olması samuray için hareketlerini ve manevra kabiliyetini engellemekteydi. 27

Hadagi – Juban – Shitagi: Özellikle Sengoku Dönemi boyunca, bir çe şit gömlek olarak tanımlanabilecek hadagi nin samuray tarafından kullandı ğı görülmektedir. Hadagi , klasik bir gömlek olan juban ile hemen hemen aynıydı.

24 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.84. 25 A.e. , s.83. 26 A.e. , s.83-84. 27 A.e. , s.83.

70 Genellikle keten, pamuk ya da krep ipekten yapılan hadagi , iki shaku ve dört sun uzunlu ğundaydı. Samuray, zırhını giymi şse fundoshi nin yanı sıra shitagi de giyerdi. Shitagi de farklı stilleri bulunan bir çe şit gömlekti. Kimono dan biraz daha kısa ve biraz daha dar olan shitagi , dar kolluydu. Gö ğüs kısmında bulunan dü ğmeler iliklenerek bel kısmında bulunan ip ba ğlanırdı. Sol koldan sa ğ kola do ğru giyilmekteydi. 28 Bir samuray aksesuar olarak, yelpaze ya da ka ğıt mendile benzer yumu şak ka ğıtların yanı sıra, ufak bir para çantası da ta şıyabilirdi. Para çantası ve bu gibi ufak parçalar, gömlek içine gizlenebilmekteydi. Daha büyük parçalar ise, kimono nun iç katları arasına ya da bel ku şağına sokulabilmekteydi. 29

Fundoshi: Bebek bezini andıran fundoshi , günümüzde festival kıyafeti olarak giyilen geleneksel Japon iç çama şırıdır. Genellikle beyaz keten ya da beyaz pamuklu kuma ştan yapılmaktadır. Kalça ve kasık etrafında kuma şın burulması ile olu şturulur. 30

Kappa: Samuray ya ğmurlu günlerde, kappa adı verilen ve samandan yapılmı ş ya ğmurluk giyer ve şemsiye ta şırdı. 31

Jinbaori: Merasim giysisi olarak kullanılan jinbaori resmi yürüyü şler, denetlemeler ya da büyükelçi u ğurlanması esnasında yüksek rütbeli ya da önemli mevkilerdeki samuraylar tarafından giyilmi ştir. 32

Tabi – Waraji – Geta – Kiahan: Samuray, tabi olarak adlandırılan ve beyaz renkte tercih edilen çorap giyerdi. Yaz aylarında tabi kullanmamayı tercih eden

28 A.e. , s.81-82. 29 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.13-14. 30 Wikipedia Contributors, "Fundoshi" , Wikipedia: The Free Encyclopedia, 20 Ocak 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Fundoshi&oldid=185567385 , 28 Ocak 2008. 31 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 32 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.84.

71 samuray, waraji ya da geta giymi ştir. Tabi , waraji ya da geta içine de giyilebilmekteydi. 33

“Aya ğa giyilen çorap, kolaylık olması açısından ba şparmak ile di ğer parmakları ayıracak şekilde ve beyaz renkte olmu ştur. İki çe şit " Tabi " (çorap) bulunmaktadır. Bunlardan kawa-tabi (kahverengi deri çorap) genellikle binicilik yapan erkekler tarafından kullanılmı ştır. Günlük hayatta kullanılan çe şidi ise momen-tabi (pamuklu çorap)'dır. Aynı zamanda mami-tabi yani yumu şak kırmızı ipek çorap ise kadınlar tarafından tercih edilmi ştir.” 34

Waraji , günümüzde ço ğunlukla Budist ke şişler tarafından giyilen ve kenevir, keten ya da saman ipten yapılan sandalettir. 35

“Waraji kötü havalarda giyilmi ş, çamurlu yerlerde ayakların ıslanmasını önlemi ştir. Aya ğın bunun içinde durabilmesi için dengeli, dikkatli yürünmesi gerekmi ştir. Waraji kenevir, myôga (bir tür zencefil), palmiye iplikleri, pamuk iplikleri, pirinç bitkisinin kuru sapı vb. gibi çe şitli maddelerden yapılmı ştır. Ayrıca warajiyi aya ğa ba ğlamanın da türlü de ğişik şekli bulunmaktadır. Üst kısmı ba ğlarken çapraz ba ğlamak ya da nakagukuri kullanmak çok önemlidir. Bu tarz ba ğlamanın özellikle uzun askeri yürüyü şlerde karlı, çamurlu ve bataklık yollar ile nehirlerden geçerken çok büyük bir önemi bulunmaktaydı. Sandaletlerin üstünde 6 yerine 5 ba ğ bulunur, aksi takdirde nehir ya da engebeli yollarda yürürken araya girebilecek ta şların çıkartılması zor olurdu. Ayrıca samurayın her zaman belinde ekstra bir sandalet bulundurması gerekirdi. Nehir ve bataklıklar geçilirken çamura batmamak için warajinin ortasına ekstra bir ba ğ konur, hintkamı şından dü ğme ve küçük çengeller takılırdı.” 36

Geta ise tahta topuklu takunyalardır. Her ne kadar hareket ve manevra kabiliyetini kısıtlasa da, zaman zaman samuray tarafından tercih edilebilmekteydi.

33 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 34 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.84. 35 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 36 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.85.

72 Ancak hem waraji hem de geta nın özel durumlarda giyilmesi ho ş kar şılanmamaktaydı. Samuray, waraji ve geta haricinde, seyahat ya da yürüyü ş esnasında keten veya pamuktan yapılan kiahan kullanmı ştır. Kiahan , iplerin baca ğın arka kısmında ba ğlandı ğı ve bacakların korunmasını sa ğlayan suneate üstünde kalan bir çe şit ayakkabıydı. 37

Eboshi: Yüksek ve yassı bir ba şlık olan eboshi , samuray kılık-kıyafetinin parçalarından biriydi. 38 Eboshi , ori eboshi , tate eboshi gibi farklı isimlere ve çe şitlere sahipti. 39 Örne ğin; saray soylularına ait eboshi , tüm yüksekli ği boyunca dik duracak şekilde lakelenerek hazırlanırdı. 40

Sakayaki – Motodori – Chasengami – Mitsuori – Futatsuori: Bir samuray için sadece kılık-kıyafet de ğil saç-sakal da çok önemliydi. Mi ğferin kafaya tam oturabilmesi için, kafanın üst kısmı tıra ş edilirdi. Saçın geriye kalan kısmı ise uzun bırakılır ve kafanın arkasında kuyruk şeklinde toplanırdı. Buna sakayaki denirdi. 41 Saç kuyru ğunun, Çin üzerinden Japon kültürüne girdi ği tahmin edilmektedir. 42 Saça kuyruk şeklinin verilmesi, Budist ke şişler dı şında, farklı sınıflardan birçok ki şi tarafından uygulanmaktaydı. Samuray kökenli bu akım, dü ğüm yapılarak kullanılan saç kuyru ğu kullanımını yaygınla ştırmı ştır. Zaman içinde kafanın üst kısmının kazınması gelene ği geçerlili ğini yitirdiyse de, saç kuyru ğu dü ğümüne olan ilgi kaybolmamı ştır. Saç kuyru ğu dü ğümü olu şturmanın farklı yöntem ve çe şitleri bulunmaktaydı. Saç kuyru ğu dü ğümü olan motodori yaparak saça şekil verilmesinin birkaç yöntemi vardı. Chasengami adındaki yöntem, bir ipin 5-6 cm. geni şli ğinde dolanarak saç kuyru ğunun kafanın tepesinde ba ğlanmasıydı. 43 Daha

37 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.84-85-86. 38 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12. 39 Furukusu Masahide, “Japanese Clothing for Westerners” , (çevrimiçi) http://www.summerscauldron.com/storage/users/2/2/images/8/Japanese_Clothing_for_West erners.pdf , 30 Ocak 2008. 40 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12. 41 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.87. 42 The Samurai Archives, "Samurai Clothing" , The Samurai Archives: Japanese History Page, September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai-archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006. 43 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12.

73 yaygın olarak kullanılan mitsuori de ise saçlar ya ğlanır ve sıkı bir kuyruk şekline getirilirdi. Bu kuyruk, ba şın arka kısmından yukarıya do ğru kıvrılırdı. Ardından kuyru ğun ucu tekrar arkaya do ğru getirilir ve ba ğlanırdı. Futatsuori de, kuyruk sakayaki üstünden kıvrılır ve ucu ustura ile kesilerek düzgün hale getirilirdi. 44

Bir samurayın, özellikle de dü şük rütbeli ise, saçının tek bir telinin dahi dı şarıda olması affedilemezdi. Ancak bazı samurayların saçlarını hiç taramamı ş ya da kesmemi ş oldu ğu da bilinmektedir. Fakat samurayın ba şı kesildi ğinde, ortaya çıkabilecek çirkin görüntü dü şünüldü ğünden bundan vazgeçilmi ştir. Henüz genpuku töreni ile re şit ya şa gelmemi ş bir samuray çocu ğunun, perçem bırakması gelenekti. Genpuku töreni sırasında bu perçem kesilerek, saça yeti şkin saçı şekli verilirdi. Edo Dönemi boyunca ülkeye barı şın hâkim olması üzerine, samuraylar arasında sakal ya da bıyık bırakmak popülerli ğini kaybetmi ştir. Genç samuraylar genellikle sinekkaydı tıra ş olurken, az sayıda da olsa daha ya şlı samurayların hafif uzamı ş sakal bıraktı ğı görülmü ştür. 45

2.1.4. Samuray ve Çay Yolu

Çayın içecek olarak ba şlı ba şına bir sanat olarak kabul görmesi, Japonya’da 15. Y.y. dolaylarındadır. ‘Çay Yolu’ olarak adlandırılan bu sanat, kültürel ve felsefi açıdan günümüz Japonya’sında korunan bir de ğerdir;

“Çay yolu en sıradan günlük i şlerde bile güzele duyulan hayranlık üzerine kurulmu ş bir külttür. Çay yolu, saflı ğı, uyumu, kar şılıklı anlayı şın sırrını ve toplumsal düzene övgü duygusal boyutu ö ğretir. İmkansıza adanmı ş bir hayatı mümkün kılmaya çalı şması ile çay yolu aslında ba şlı ba şına bir kusur kültüdür. Amaç imkansıza ula şmaktır ama bu mümkün de ğildir. Mükemmele ula şamayan eksik oldu ğuna göre, çay yolu bir bakıma eksi ği kabullenip mükemmeli dü şleyen bir inançtır denebilir.” 46

44 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.86-87. 45 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.13. 46 Okakura Kakuzô, Çay Kitabı , Çev. Ayça Ögel, İstanbul, 2. bs., Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2002, s.19.

74

‘Çay Yolu’, çayın ilk zamanlar pahalı olmasının da etkisiyle üst sınıfa mensup ki şiler, saray soyluları ve sava şçı sınıfı tarafından uygulanmı ştır. Çayın giderek yaygınla şmasıyla ‘çay yolu’ toplumun her kesimine ula şmı ş ve gündelik hayatın vazgeçilmez bir parçası olmu ştur. 47 Mükemmel çayı hazırlamak mümkün de ğildi. Tek bir tarif bulunmadı ğı gibi mükemmel bir çay da yoktu. Çay yolu, bu mükemmellik eksikli ğinin yoluydu. Sadece iyi ya da kötü hazırlanmı ş çay vardı. Çay yapraklarının seçiminden çayın hazırlanı ş yöntemine, kullanılan çay malzemelerinin çe şitlili ğinden suyun kaynatılı ş ısısına dek birçok nokta çay sanatına dair farklı dönem ve akımları meydana getirmi ştir. 48

Çay yapraklarının, T’ang Hanedanlı ğı döneminde Çin’e giden Japon elçiler tarafından Japonya’ya getirildi ği tahmin edilmektedir. 49 1191 yılında Zen ke şişi Eisai , Çin’den getirdi ği tohumları ekerek çay yeti ştirdi. Ardından 1211 yılında iki ciltlik ‘ Ch’a Ching ’ adlı eseri yazar. ‘ Ch’a Ching ’, çay alanında yazılmı ş Japonya’daki ilk eserdir. Eisai bu eserinde çay bitkisinin özelliklerini, çay yapraklarının seçimi ve toplanması, çayın hazırlanması ve çay içilmesinin sa ğlı ğa etkileri üzerinde durmu ştur. Çay kullanımının sava şçı sınıf içinde giderek yaygınla şmasında önemli rol oynamaktaydı. Bir ba şka Zen ke şişi Sen no Rikyu , çay töreni gelene ğini olu şturdu. 16. Y.y. sonuna gelindi ğinde ‘Çay Yolu’ tamamen şekillendi ve çay, özellikle de ye şil çay sadece üst sınıf mensubu ki şilerin tekelinden çıkarak tüm ülkeye yayıldı. 50 ‘Çay Kitabı’ yazarı Okakura Kakuzô , çayın Japonya’daki yerini ve önemini şöyle belirtir;

Bir içece ği yüceltmekten de öte, çay Japonya'da ya şama sanatının dini; saflık, arınma âyini; ev sahibinin ve konu ğun günlük gaileden kaçıp sı ğındı ğı kutsal bir boyut haline geldi. Çay odası, karanlık çöl hayatında yorgun yolcuların bulu şup, sanat a şkının ortak kayna ğında susuzluklarını giderecekleri bir vaha oldu. Çay töreni,

47 A.e. , s.25. 48 A.e. , s.29-30. 49 A.e. , s.38. 50 Wikipedia Contributors, "History of Tea in Japan", Wikipedia: The Free Encyclopedia , December 5, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=History_of_tea_in_Japan&oldid=175827635 , 31 Ocak 2008.

75 entrikanın çay, içecekler ve resim çevresinde döndü ğü do ğaçlama bir dramayı hatırlatıyordu. Odanın havasıyla uyumsuz tek bir renge, E şya'nın ritmini bozacak tek bir sese, uyumu bozacak tek bir harekete, çevrenin bütünlü ğünü bozacak tek bir söze yer yoktu. Her hareket do ğal ve basit olmalıydı. Çay törenimizin amacı bu bütünlü ğü sa ğlamaktı.” 51

16. Y.y. boyunca Toyotomi Hideyoshi ’nin yönetimi altında çay törenini şekillendiren ki şi Sen no Rikyu ’dur. Sen no Rikyu ’nun ustası Takeno Jôô tarafından çay odasının sınırları 15. Y.y.’da belirlenmi ştir. 52 Basit ve küçük tahta bir yapı olan çay odası, farklı çay ustaları tarafından farklı isimlerle anılmı ştır;

“Çay Odası, sadece şiirsel bir güdüyü kucaklamak için in şa edilmi ş geçici bir yapı olması nedeniyle Hayal Evi adını hak eder. Geçici bir estetik ihtiyacı kar şılamak için konulanlar dı şında her türlü süslemeden yoksun olu şu sebebiyle de Bo şluk Evi de iyi bir addır. Kusurlu olana kendini adadı ğından, hayal oyunlarıyla keyfimize göre tamamlayabilmemiz için bilerek bırakılmı ş eksikler de Asimetri Evinin yerinde bir isim seçimi oldu ğunu gösterir.” 53

Çay evi, sadelik ve zarafetin bulu ştu ğu yerdir. Odayı dekore eden hiç bir e şya da kendini tekrara izin verilmemekteydi;

Taze bir çiçek konmu şsa, bu, çiçek temalı resme yer yok demektir. Mangal yuvarlaksa, su kabı kö şeli olacaktır. Siyah emaye bir kâse ile siyah lake bir çay fincanı bir araya gelmeyecektir. Vazonun ya da tütsünün tokonoma’nın tam ortasında yer almamasına ve aynca mekânı iki e şit parçaya bölmemeye dikkat edilecektir. (…)16. yüzyılda çay evi, Japonya'nın birli ği ve yeniden yapılanması için çalı şan sava şçılara ve devlet adamlarına dinlenebilecekleri bir ortam sunuyordu. 17. yüzyılda Tokugava ogunlarının katı şekilcili ği hüküm sürmeye ba şladı ğında ise, çay evi sanatçılar için rahatça toplanabilecekleri tek yer oldu. Aslında gerçek bir sanat eseri kar şısındayken bir daimyo, bir samuray ve halktan biri arasında hiç bir fark kalmaz.” 54

51 Okakura Kakuzô, a.g.e. , s.38. 52 A.e. , s.52 53 A.e. , s.51-52. 54 A.e. , s.61-62.

76

Bir çay evi sıradan bir evden daha pahalıydı. Çünkü seçilen malzemeler ve malzemelerin kullanımı özen ve emek gerektirmekteydi. Çay evi, küçük ve mütevazı bir yapıydı. Servis için hazırlık yapılan küçük bir oda olan mitsuya , konukların ça ğrılana dek bekledikleri sundurma olan mashiai , sundurmayı çay odasına ba ğlayan bir patika olan roji , be ş ki şi için tasarlanmı ş çay odasını olu şturmaktaydı. 55 Konuklar gelmeden önce çay evi özenle temizlenmekteydi. 56 Çay töreni, konukların roji den geçi şi ile ba şlardı. Roji , Japon bahçe düzenlemesinin sade ve basit bir örne ğini olu şturmaktaydı;

Roji'den geçmek, dı ş dünyayla her türlü ba ğlantıyı keserek çay odasından alınacak estetik zevki hazırlayan bir yenilenme duygusunu temsil eder. Bu patikada yürüyen herhangi biri, sık yaprakların gölgesinde, yosun kaplı granit fenerlerin arasında ilerlerken ve çam i ğnelerinden bir halıyla kaplı düzenli bir düzensizlikle sıralanmı ş aralıklı ta şlarda gezinirken zihninin sıradan dü şüncelerden sıyrıldı ğını hisseder. ehrin ortasında bile toz ve gürültüden uzak olan bu bahçe bir ormanın derinliklerindeymi ş hissini uyandırır.” 57

Konuk, e ğer bir samuray ise, kılıcını çay odasına girmeden dı şarıda bırakmak durumundaydı. Çünkü çay odası, hangi sosyal sınıfa ya da statüye sahip olursa olsun herkesin e şit oldu ğu yerdi. Çay odası tevazu, huzur ve barı şın oldu ğu yerdi. Ayakkabılarını çıkaran konuk, üçayak yüksekli ğindeki ufak kapıdan girebilmek için eğilirdi. Sundurmada bekleyen konuklar, sessizlik içinde birbiri ardına çay odasına girerdi. Tokonoma , içinde asılı bir par şömen ya da bir çiçek düzenlemesi yani ikebana örne ğinin bulundu ğu çıkıntıydı. Çay odasına giren bir konuk, tokonoma yı seyrettikten sonra yerine oturabilirdi. Çay evinin sahibi, odaya girmek için konukların yerle şmesini beklerdi. 58 Seiza , bacakların kıvrılıp diz üstünde oturulan, bacakların biti şik, ayakların yere düz temas etti ği Japon oturma şeklidir. Çay töreni boyunca hem ev sahibi hem de konuklar, seiza şeklinde oturmak durumundaydı. 59 Çay

55 A.e. , s.53. 56 A.e. , s.105. 57 A.e. , s.54-55. 58 A.e. , s.56. 59 Wikipedia Contributors, "Japanese Tea Ceremony", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 31, 2008, (çevrimiçi)

77 odasının zemini tatami ile kaplıydı. Genellikle odanın tam ortasında gömülü bir ocak bulunurdu. Özel bir tatami ile kapak yapılarak kaplanmı ş buradaki çaydanlık içinde su kaynatılırdı. Odanın merkezindeki bu tatami nin etrafını, ev sahibinin ve konukların yerini aldı ğı tatami ler çevrelemekteydi. Çaydanlık ve suyun sesinin ortaya çıkartılması için, çaydanlık içine demir parçaları konurdu. 60 Kaiseki olarak adlandırılan hafif bir yemek ile sake konuklara servis edilebilmekteydi. E ğer yemek servis edilmeyecekse, her konu ğun kimono su içinde ta şıdı ğı kaishi adındaki özel bir ka ğıttan yenen ufak bir şeker ikram edilmekteydi. Çay töreni için gerekli malzemeler tertemiz olmalıydı. Dôgu olarak da adlandırılan bu malzemeler çe şitlilik gösterebilmekteydi. Ancak fukusa , çay kepçesi ve kasesini temizlemek ve çaydanlı ğı ta şırken kullanılacak ipek peçete; chashaku , demirden ya da bambudan çay kepçesi; chasen , bambu çırpıcı ve çe şitli boy, geni şlik ve desene sahip çay kaseleri bir çay töreni için gerekli temel malzemelerdi. 61 Bu malzemelerdeki sadelik ve basitlik, çay yolunun da temelini vurgulamaktadır;

“Esasında, çay yolu bizi çevreleyen dünyayı hakikaten görmekten ibaret olan bir dü şünce biçimidir. (…) Ça-no-yu'ya göre görmek, şeyleri oldukları gibi algılamak için, toplumsal yargıları ve adetleri biçimsizle ştiren mercekten kurtulmaktır. Çay yolunun en saygı duyulan hazineleri sanat eseri olsunlar diye yaratılmadılar, tersine en sıradan gereçler arasından seçildiler.” 62

Çay töreni sırasında mümkün oldu ğunca az diyalog kurulmaktaydı. Çünkü sessizlik içinde, odun kömürü üstündeki çaydanlıktan gelen su kaynama sesi ve çayın kokusu ile rahatlanılması esastı. Çay töreni, çay kasesinin öncelikle şeref konu ğuna sunulması ile devam etmekteydi. Ev sahibi ve şeref konu ğu, aralarında çay kaselerini de ğiş toku ş ederdi. Konuk, di ğer konuklara selam vererek çay kasesini kaldırırdı. Çay kasesini elinde çevirerek, ev sahibinin kaseyi sundu ğu taraftan içmekten kaçınırdı. Çevirdikten sonra bir yudum alır ve birkaç cümle

http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Japanese_tea_ceremony&oldid=188052312 , 31 Ocak 2008. 60 Okakura Kakuzô, a.g.e. , s.58-59. 61 Wikipedia Contributors, "Japanese Tea Ceremony", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 31, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Japanese_tea_ceremony&oldid=188052312 , 31 Ocak 2008. 62 Okakura Kakuzô, a.g.e. , s.102.

78 mırıldanarak iki ya da üç yudum daha içerdi. Kasenin kenarını siler ve kaseyi ev sahibinin verdi ği orijinal pozisyonuna getirirdi. Yanındaki konu ğu selamlar ve kaseyi kendisine verirdi. Her bir konuk aynı kaseden çay içene dek bu adımlar tekrarlanır ve son olarak kase, ev sahibine geri verilirdi. Herkes çay içtikten sonra ev sahibi çay töreni malzemeleri kaldırmak için özenle onları temizlerdi. Malzemeler kaldırılmadan önce malzemeleri gözden geçirmek için konuklar ev sahibinden izin isterdi. Her bir konuk özenle, hayranlıkla ve dikkatle malzemeleri incelerdi. Zaman zaman malzemeler ile direk temas kaçınmak için inceleme sırasında bir bez parçası ile malzemeleri tutabilmekteydi. İnceleme bittikten sonra ev sahibi malzemeleri toplardı. Konuklar çay evinden ayrılırdı. Ev sahibi, konuklarını kapıdan selamlar ve tören biterdi. Konukların adedi, servis edilen yemekler ve çaya göre yakla şık bir saat ile dört be ş saat arasında süren çay töreni sonlandırılmaktaydı. 63

Bir çay törenindeki uyum, saygı, saflık ve dinginlik Sen no Rikyû ’nun belirtmi ş oldu ğu çay yolunun temel ilkeleridir. Ki şiler birbirinden bir şey alırken ya da birbirine bir şey verirken özenli ve dikkatli hareket etmeliydi. Ne zaman sessizli ğin bozulması gerekti ği ve hangi konuların sohbet konusu olu şturabilece ği, ne zaman ve ne kadar eğilmenin do ğru oldu ğu gibi noktalar, temel ilkelere i şaret etmekteydi. Çay yolunun en önemli özelli ği, odadaki konukların sosyal sınıfı ya da rütbesi ne olursa olsun, ki şiler arasında e şitlik yaratmasıydı. Çay odasına e şikten e ğilerek girilmesi de sava şçı sınıfın kılıçlarını çıkarmak zorunda olmaları da, bu e şitlik duygusunu yansıtmaktadır. Çay odasına girecek ki şi imparatorun kendisi olsa dahi bu kurallara uymak zorundadır. 64

2.1.5. Samuray ve Ölüm

Her an ölümle yüz yüze olan samurayı di ğer sava şçılardan ayıran nokta, ölümü kabulleni şiydi. Samurayın felsefesini ve sava şçının yolunu okuyucuya

63 Wikipedia Contributors, "Japanese Tea Ceremony", Wikipedia: The Free Encyclopedia , January 31, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Japanese_tea_ceremony&oldid=188052312 , 31 Ocak 2008. 64 Okakura Kakuzô, a.g.e. , s.96-97-98.

79 aktaran Hagakure ’nin giri şinde; Samurayın yolu ölümdedir. 65 yazmaktadır. Samuray, aklında her daim ölüm gerçe ğini bulundurmalıydı. Kendi hayatının ne kadar sürece ğini bilemeyen samuraydan şimdiden ölmü ş gibi ya şanması beklenmekteydi. Bu aynı zamanda samurayın yolunun özüydü;

“Ki şinin amacına ula şmadan ölmesi bir köpek gibi ölmesi demektir ve fanatizmdir. Ama bunda hicap yoktur. Bu, Samurayın Yolunun özüdür. E ğer ki şi kalbine, her sabah ve ak şam do ğru biçimi vererek, bedeni zaten ölmü ş gibi ya şayabiliyorsa, Yolda özgürlük kazanır. Bütün hayatı kabahatsiz geçecek ve ça ğrısında ba şarılı olacaktır.” 66

Bir samuray için sava ş alanında ölmek ve sava ş alanında kendi ya şamına son vermek arasında ince bir çizgi vardır. Barı şın hâkim oldu ğu Edo Dönemi boyunca, sava ş alanından uzak kalan samuray için ölüm gerçe ği de ğişmemi ştir. 67

“İnsan her gün tekrar dü şünmeli ve "O zaman hemen şimdidir," deyi şini zihnine sokmak için gayret göstermelidir. Herhangi bir kimsenin hayatını ihmalkarlıkla, şu ya da bu rezillikle geçirmesinin gerçekten tuhaf oldu ğu söylenir. Bu yüzden Samurayın Yolu; her sabah, ölümü tecrübe etmek, ölümün burada ya da orada olaca ğını dü şünmek, ölmenin en hafif şeklini hayal etmek ve insanın aklına ölümü sertçe sokmaktır. Bu çok zor bir şey olsa da, e ğer biri yapacaksa, yapılabilirdir. İnsanın yapılamayaca ğını varsayaca ğı bir şey yoktur.” 68

Samuray için efendisi u ğruna ölmek, efendisine olan ba ğlılı ğının göstergesiydi. Bir klan içinde do ğan ya da bu klanın hizmetlisi olan bir aileden gelen samuray ile sonradan bir klanının hizmetine giren bir samuray arasında efendiye gösterilecek sadakat açısından bir farklılık olmamaktaydı. 69

65 Yamamoto Tsunemoto, a.g.e. , s.23. 66 A.e. , s.24. 67 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.96. 68 Yamamoto Tsunemoto, a.g.e. , s.96. 69 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12.

80 Samuray, ancak ölümü kabullendi ği an cesur bir sava şçı olabilirdi. Ölüm ister seppuku töreni ister sava ş sonucunda gerçekle şsin, samuray için önemli olan kendisini her gün ölü olarak görmesiydi;

“Kaçınılmaz ölüm üzerine meditasyon her gün gerçekle ştirilmelidir. İnsan her gün bedeni ve ruhu huzur içindeyken, oklar, tüfekler, mızraklar ve kılıçlar tarafından parçalara ayrılmak; kabaran dalgalarca uzaklara götürülmek; büyük bir yangının ortasına fırlatılmak; yıldırım dü şmesiyle çarpılmak; büyük bir depremde ölesiye sallanmak; metrelerce derin bir uçuruma yuvarlanmak, hastalıktan ölmek ya da insanın efendisinin ölümünden sonra seppuku yapması hakkında meditasyon yapmalıdır. Ve ki şi kendisini her gün istisnasız ölü kabul etmelidir.” 70

Ya şamına son vermek, samuray için her zaman onurlu bir seçenek olmu ştur. Samurayın suç i şlemesi ya da ki şisel hatalarının yarattı ğı olaylar sonucunda, kendi rızası ile ya da de ğil, samurayın ya şamı çe şitli şekillerde sonlanabilmekteydi. 71 Bu onurlu ölüm şekli, çe şitli a şamalardan olu şan ciddi bir tören olan seppuku olarak adlandırılmaktadır. Karnın kesilmesi ya da de şilmesi olarak bilinen harakiri ise, seppuku kadar şerefli bir ölüm şekli olarak de ğerlendirilmemektedir. 72

Bir ki şiyi protesto etmek için gerçekle ştirilen intihar, kanshi olarak adlandırılır. Bu intihar şekline, Hirode Kiyohide ’nin gerçekle ştirdi ği kanshi örnek verilebilir; Hirode Kiyohide , Oda Nobuhide ’nin en güvenilir danı şmanlarından biriydi. Oda Nobuhide ’nin ölümünün ardından, Oda klanının lideri olan o ğlu Oda Nobunaga klanın yönetimini eline aldı ğında henüz 15 ya şındaydı. Hirode Kiyohide , kendisine çeki düzen vermesi gerekti ği konusunda Oda Nobunaga ’yı uyarmı ştır. Ancak Oda Nobunaga ’nın ba şına buyruk davranmaya devam etmi ştir. Bunun üzerine, Hirode Kiyohide ardında yazılı bir mektup bırakarak seppuku yapmı ştır. Hirode Kiyohide ’nin intiharından çok etkilenen Oda Nobunaga ’nın davranı şlarını düzelterek, Japonya’yı birle ştirecek üç liderden biri oldu ğu vurgulanmaktadır. 73

70 Yamamoto Tsunemoto, a.g.e. , s.215. 71 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.96. 72 A.e. , s.100. 73 A.e. , s.98-99.

81 Seyrek de olsa, sava şın ardından gelen barı ş sürecinde samuray için intiharın söz konusu oldu ğu görülmektedir. Örne ğin; Toyotomi Hideyoshi , 1590 yılındaki Odawara Sava şı’nın ardından resmi olarak gerçekle şecek barı ş öncesinde Hojo Ujimasa ’dan seppuku yapmasını istemi ştir. 74

Seppuku töreninin gerçekle şece ği yer, samurayın sosyal statüsü ve rütbesine göre belirlenirdi. Tapınak, bahçe, kö şk ya da ev gibi mekanların içinde ya da bahçesinde gerçekle ştirilebilirdi. Samurayın seppuku gerçekle ştirdi ği esnada çekti ği acının uzamaması ya da eylemi tam olarak gerçekle ştirememesi gibi ihtimallere kar şı, tören esnasında bir yardımcı bulanabilirdi. Kaishaku olarak adlandırılan bu ki şi, genellikle seppuku yapacak samuraya yakın ve samurayın güvendi ği bir ki şi olurdu. Kaishaku ya şamına son verecek samurayın arkasında durarak, kılıcı ile samurayın kafasını hızla uçurmak için hazır beklerdi. 75 Kimi samuray, sadece soldan sa ğa do ğru ilk kesi ği gerçekle ştirebilmekteydi. Kimi samuray ise cesaretini kanıtlamak için kaishaku dan, karnın altından üste do ğru dikey olarak gerçekle şen ikinci kesi ği beklemesini rica ederdi. Yanında kaishaku bulunmayan bir samuray, ilk ya da ikinci kesi ği tamamladıktan sonra, acılı ölümünü sonlandırmak için boğazını keserdi. 76 Tören esnasında, töreni izlemek ve hazırlanacak ayrıntılı bir raporu shôgun a sunmak üzere görevlendirilen, kenshi olarak adlandırılan iki gözlemci bulunurdu. 77

Seppuku gerçekle ştirecek samuray, tören boyunca beyaz kimono giyerdi. Önünde kendisi için gerekli olan malzemelerin bulanaca ğı bir tahta tepsi vardı; bir ölüm şiiri yazabilmesi için washi ka ğıdı, mürekkep ve fırça. Bir kap sake ve tanto bıça ğı da bulunurdu. Samuray, öncelikle sake içerdi. Sake nin iki yudumda bitirilmesi, samurayın kararlılı ğının göstergesi olarak de ğerlendirilirdi. Ardından ölüm şiirini yazan samuray, tören kıyafetinin bir parçası olan kamishimo sunu çıkarırdı. Kimono sunun üst kısmını, belindeki ku şağa kadar indirerek kimono nun kollarını dizlerinin altına toplardı. Beline kadar çıplak kalan samuray, dü şüncelerini toplayarak ölüme konsantre olurdu. Tanto bıça ğını karnının sol tarafına sapladıktan

74 Anthony J. Bryant, Angus McBride, a.g.e. , s.11-12. 75 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.102-103. 76 Anthony J. Bryant, Angus McBride, a.g.e. , s.12. 77 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.102-103.

82 sonra bıça ğın kesi şini, yatay olarak sa ğa do ğru devam ettirirdi. Bıça ğın yara içinde döndürülerek yukarıya do ğru kesi ğin devam ettirilmesi ile hareket tamamlanırdı. Bu kesi ş şekline jûmonji-giri denir. Samurayın tüm hareketlerini takip eden kaishaku gerekli oldu ğu takdirde, ba şını öne e ğmi ş samurayın kafasını tek ve hızlı bir hamlede keserdi. Görevini tamamladıktan sonra kaishaku , bir mendil yardımıyla kılıcını temizler ve törene katılan gözlemcilere selam vererek oradan ayrılırdı. Bir daha kullanılmayacak tanto bıça ğı, ölümün belgesi olarak kenshi tarafından alınırdı. 78

Sava ş alanında yaralanarak dü şmanın elinde esir dü şmek, ölümün kendisinden çok daha beterdi. 79 Bu sebeple, sava ş alanında yenik dü şen bir samuray, esir dü şebilecek olmanın utancından kendini korumak için hızlı davranarak seppuku gerçekle ştirmekteydi. Kimi samuray, seppuku gerçekle ştirecek zaman bulamadı ğından, boynundaki damarları keserek intihar etmi ştir. 80 Sava ş alanında seppuku yapılması anlık bir meseledir. Kimi samurayın farklı yollarla da ya şamına son verebildi ği görülmektedir;

1516 yılında Arai kalesinin ku şatılmasında Miura Yoshimoto adındaki Samuray, dü şman askerlerinin dahi gözlerini fal ta şı gibi açacak bir olaya imza attı. Yoshimoto kılıcıyla kendi kafasını kesip bedeninden ayırdı. Akechi Mitsuhide'nin kuzeni ve Yamazaki sava şının kurbanı olan Akechi Mitsutoshi beklenmedik bir şekilde seppuku yaptı. Karnından akan kanı mürekkep olarak kullanarak fırça yardımıyla, bir kapıya şiir yazmı ştır.” 81

Seppuku , samuray için onurlu bir ölüm şekliydi. Ancak samurayın seppuku gerçekle ştirmesinin yasaklandı ğı, a şağılayıcı bir ölüm şekli olarak görülen kafa kesilmesi ile cezalandırıldı ğı haller de bulunmaktaydı. Örne ğin; bir samuray ya imparatora ya shôgun a ya da daimyô ya ihanet, görevi suiistimal, kundakçılık gibi suçlar i şlerse basitçe kafasının kesilmesi ile idam edilirdi. Bu tip bir ölüm şekli, samuray için onurunu zedeleyecek ve kabul edilemeyecek bir ölüm şekliydi.

78 A.e. , s.103-104. 79 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.11. 80 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.102. 81 A.e. , s. 105.

83 Samurayın kendi iradesi ile ya da kendi iradesi dı şında gerçekle şen seppuku onur, cesaret, sadakat ve ahlaki davranı şların önemi ortaya koymu ştur. 82

Her ne kadar seppuku gerçekle ştirmek için, samurayın sahip oldu ğu motivasyon genel olarak kabul görmü şse de, onaylanmayan yöntemler de bulunmaktaydı. Özellikle barı ş dönemi boyunca, sava ş alanında ya da do ğal sebeplerle ölen bir daimyô nun hizmetlisi samurayın seppuku gerçekle ştirmesi kınanmı ştır. Junshi olarak adlandırılan bu intiharın esas nedeni, hizmet edecek bir efendisi kalmayan samurayın ölen efendisine sadakatini göstermek istemesiydi. 83 Tokugawa hükümeti, ölen efendinin varislerine hizmet edilmesi gerekti ğini vurgulamak ve junshi eylemlerinin önüne geçmek için bir bildiri yayınlamı ştır. Ancak bu bildiri etkili olmamı ştır. 1663 yılında yayınlanan ve Buke Shohatto olarak adlandırılan yeni bir bildiri ile shôgun Tokugawa Ietsuna ve yönetimindeki hükümet, junshi yi yasaklamı ştır 84 ;

“Bir lord samuraylarının kendi ya şamlarını bitirmek e ğiliminde oldu ğunu önceden sezerse ona bu hareketi yapmaması için ö ğüt vermelidir. E ğer bir lord bunu yapmazsa olu şacak durumun sorumlusu sayılacaktır. Varisleri de mutlaka cezalandırılacaktır.” 85

Tokugawa Ieyasu tarafından da junshi gerçekle ştirmenin yasaklandı ğı ve junshi gerçekle ştiren samuray ve ailesinin ‘onursuz’ ilan edildi ği kanunlar çıkartılmı ştır. Ancak junshi gelene ğinin önüne geçilememi ştir. 86 1912 yılında İmparator Meiji ’nin cenaze töreni ardından, General Nogi Maresuke ve e şinin yasa

82 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.101-102. 83 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12. 84 John Carey Hall, The Tokugawa Legislation, Yokohama, 1910, s.286-319, (çevrimiçi) http://www.uni- erfurt.de/ostasiatische_geschichte/texte/japan/dokumente/17/tokugawa_legislation/index_file s/buke_shohatto_1663.html, Japanese Feudal Laws: The Tokugawa Legislation Part II, 28 Ocak 2008. 85 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.100. 86 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.12.

84 dı şı olarak seppuku gerçekle ştirmesi, modern Japonya’da samuray ruhunun halen ya şamakta oldu ğunu göstermi ştir. 87

2.2. Samuray ve Sava ş 2.2.1. Samuray ve Sava ş E ğitimi

Mo ğol İstilası’na dek, samurayın ya şamı teke tek düellolar üzerine kuruluydu. Güçlü bir rakibe meydan okumak ve onu yenerek ününe ün katmak, erken dönem samurayı için önemliydi. Özellikle de ronin in amacı, bir düello sonunda rakibini yenerek isminin duyulmasını sa ğlamak ya da kendisini i şe alabilecek birisinin dikkatini çekmeyi ba şarmaktı. 88 Ancak özellikle Sengoku Dönemi boyunca samuray, ikili düellolardan stratejik sava şlara geçi ş yapmı ştır.

16. Y.y.’ın ikinci yarısı boyunca samurayın, ço ğunlukla sava ş alanında sava ş eğitimi aldı ğı görülmektedir. İlk sava şına genç ya şta katılan samuray, e ğer sa ğ kalırsa bir sonraki sava şı için tecrübe kazanmı ş olurdu. Generallerin komutası altındaki ordunun, ya ş ortalaması oldukça gençti. Sefere katılanlar, ço ğunlukla 10’lu ya şların sonunda ya da 20’li ya şlarındaydı. Sava ş alanı dı şında, genç ve yeni birliklerin e ğitimi, klan içinde görev yapan e ğitmenler tarafından verilmekteydi. Bu deneyimli e ğitmenler birçok görev tamamlamı ş askerlerdi. Ancak e ğitim, dövü ş sanatı üzerine de ğil de talim üzerineydi. E ğitmenler, öldürmeyi ve hayatta kalmayı öğretmekteydiler. Sava ş esirinin kim oldu ğuna ve kaçı şa yeltenme e ğilimine göre, ba ğlama yöntemleri mevcuttu. Farklı dü ğüm teknikleri ya da ba ğlama teknikleri ile esir ba ğlamak da bir e ğitim gerektirmekteydi. Bunun yanı sıra, dü şmanı yenilgiye uğratacak sava ş stratejileri ve hileler üzerine e ğitim verilirdi. Örne ğin; bir atlı ile kar şı kar şıya kalındı ğında, dü şmanı yakalamak ve onu atından a şağıya indirmek için nasıl bir tekni ğin uygulanması gerekti ği gösterilirdi. 89

87 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.100. 88 Miyamoto Musashi, Be ş Çember Kitabı , Çev. Sibel Özbudun, İstanbul, Anahtar Kitaplar Yayınevi, s.14. 89 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.15-16.

85 Inuô-mono , e ğitimdeki samuray için hareketli bir zemin üzerindeyken ya da hareket halindeyken, rastgele hareket etmekte olan hedefi vurmaya yönelik ideal bir eğitimdi. Esas olan, geni ş bir a ğıla koyulan birkaç vah şi köpe ğin at üstündeki samuraylar tarafından ok ile vurulmasıydı. Yabusame , halen günümüz Shinto ayinlerinin bir parçası olarak gerçekle ştirilen bir atı ş talimiydi. Heian Dönemi’ne ait kılık-kıyafet giyen ve at üstünde belirli bir yönde ilerleyen okçu, belli mesafe aralıklarında yerle ştirilmi ş direklerdeki ah şap hedeflere atı ş yapardı. Kamakura Bakufu dönemine ait bir alı ştırma olan yabusame , her ne kadar saray soylularına ait basit bir alı ştırma gibi görülse de, esas olarak sava ş e ğitiminin bir parçasıydı. Bir yandan atı kontrol ederken di ğer yandan zırh içinde at sürmek, talimin önemli bir parçasıydı. Noma-oi , her ne kadar tehlikeli olsa da aynı zamanda ciddiye alınan eğitimlerden biriydi. Futbol sahası büyüklü ğündeki bir a ğıla sırayla vah şi atlar bırakılırdı. At üstündeki zırhlı samuraylar tarafından dar bir geçide yönlendirilen atların, geçidin di ğer tarafındaki da ğ ile tapınak arasında yakalanması üzerine kuruluydu 90 .

Bir samuray için e ğitim sadece sava ş sanatı ve stratejisi demek de ğildi. Bir samuray için zihnin e ğitilmesi de en önemli noktalardan biriydi. Bu sebeple, samurayın go ve shogi gibi strateji oyunlarını oynaması desteklenmi ştir. Ancak dü şük rütbeli samuray için zihnin e ğitilmesi gerekli görülmezdi. Bu tip oyunlar, rütbeli ya da üst sınıfa mensup samuraylar arasında yaygınla şmı ştı. 91 Eski ve köklü klanlar kendilerine hizmet eden samurayları oyun oynamak, müzik enstrümanı çalmak, şiir yazmak gibi konularda desteklemekteydi. Yeni ve geli şmekte olan klanlar ise daha çok sava ş sanatı ve stratejisi odaklı e ğitimlere önem vermekteydi. Bu klanlar, oyuncu ya da izleyici olarak kumara katılan veya vaktini bo şa harcayan samuraylara rütbe indirimi, ayrıcalık kaybı ya da ölüm gibi cezalar uygulamı ştır. Bir daimyô , yönetimi altındaki klan ya da klanları kontrol altında tutmak için kakun adı verilen kurallar koyardı. Kimi kakun örneklerinde çe şitli kurallar göze çarpmaktadır; klana ba ğlı herhangi bir ki şi tiyatro izleyememekte, flüt çalamamakta, şiir yazamamakta, fakat zihin için yararlı oldu ğundan kaligrafi ö ğrenebilmekteydi. 92

90 A.e. , s.16-17. 91 A.e. , s.17. 92 A.e. , s.19.

86

2.2.2. Samuray ve Sava şa Hazırlık

Japonya’nın da ğlık yapısı, yük ya da el arabası gibi tekerlekli ta şıtlarla yolculuk yapılmasını zorla ştırmaktaydı. Sava şa giden samurayın ta şınması gereken erzak ve teçhizat bulunmaktaydı. Erzak ve teçhizatın yanı sıra, kendisine ait yiyecek, giyecek, ilaç ve di ğer teçhizatları da ta şımak zorundaydı. Yanındaki yükü azaltmak için zırhını devamlı giymeliydi. Samuray, zırhını devamlı giyerek yükünün bir kısmını hafifletebilmekteydi. 93

Bir samuray günlük yeme ğini mümkün oldu ğu kadar zenginle ştirmeye çalı şırdı. Örneğin; yakında bir nehir varsa balık tutmayı deneyebilir ya da hazır ve kurutulmu ş lakerdadan çorba yapabilirdi. Bir sava şçı için domuz, tav şan, yaban domuzu gibi hayvanların etleri enerji sa ğlayabilirdi. Ancak pirinç, samuray için her zaman temel gıda olmu ştu. 94 Pi şmi ş pirinç topları şeklindeki onigiri ya da bir günlük çi ğ pirinçten olu şan yiyecek erzakı, her samuray tarafından ta şınırdı. Onigiri ya da çi ğ pirinç, uzun ve dar bir çuval içine yerle ştirilir ve birkaç çuval bir araya getirilerek ba ğlanırdı. Ba ğlanan bu çuvallar, on ila on be ş adet arası pirinç çuval küreleri olu ştururdu. Bu kürelerin uçları da birbirine ba ğlanırdı. Kürelerden olu şan bu sicim, samuray tarafından omzunun üzerinde ta şınırdı. 95 Kimi samuray yemek pi şirmek için mutfak araç-gerece de sahipti. Dü şük rütbeli samuraylar ise genellikle yemeklerini kendi ba şlıkları içinde hazırlardı. Bazı samuray grupları, kendi içinde i ş bölümü gerçekle şirdi. Örne ğin; samuraylardan biri kahvaltıyı hazırlarken, bir di ğer ak şam yeme ğini hazırlardı. 96

Samurayın, pirinç çuval küreleri dı şında, omzunda ta şıdı ğı bir ba şka yük ise hasırdan bir örtüydü. Bu hasrı, uyurken üzerini örtmek ya da altına sermek için kullanırdı. Belinde ta şıdı ğı ikinci bir çuvalda ihtiyaç duyabilece ği şeyler bulunurdu; zırhını basit bir şekilde tamir edebilmesi için birkaç metre ip, ate ş yakmasına yardımcı olacak gereçler ve yazı araç-gereçleri gibi. Ayrıca belinden a şağı sarkan

93 A.e. , s.22. 94 A.e. , s.20. 95 A.e. , s.22. 96 A.e. , s.20.

87 ve bambu ya da içi oyulmu ş su kaba ğından yapılmı ş bir su matarası, ilaç ya da kurutulmu ş pirinç erzakı için kese, silahın fitilini ate şlemek için yedek kibrit, yedek yay ipi, yedek waraji , zaman zaman da pipo ve tütün bulunurdu. 97

Bir samurayın ta şıdı ğı yük, ordu içindeki görevlendirilmesine göre farklılıklar gösterebilirdi. Örne ğin; e ğer samuray bir okçu ise, yumi adındaki okları ta şırdı. Ayrıca kalçasının sa ğında, utsubo adındaki ok kılıfı takılı olurdu. Ok, ok ba şından tutularak ok kılıfından yukarıya-dı şarıya ve a şağıya getirilerek gerildi ğinden, ok kılıfı da samurayın sa ğ kalçasında ta şınırdı. Ordunun bel kemi ğini olu şturan mızraklı samuray ise yari adındaki Japon mızra ğını ta şırdı. Bunun haricinde, düzinelerce askerin saatlerce kesintisiz ate ş açmalarına yetecek bir barut fıçısı, yine düzinelerce okçu için yedek ok çantası, i şaret vermek için davul ve hatta ta şınabilir mutfak araç- gereçleri gibi ek yük ta şımak zorunda kalabilirdi. E ğer samurayın arkasında herhangi bir şey yüklü de ğilse, efendisinin armasının i şlendi ği bir flama ta şırdı. Bu flamalara sashimono denirdi. 98

Samuray, zırhı üzerinde olu şabilecek a şınma ya da sava ş esnasında zırhında olu şabilecek zedelenme veya parçalanma için ufak tamiratlar sebebiyle bo ş vakit bulamamaktaydı. Ufak tamiratların çözümleyemedi ği hasarlar sonucunda, dü şük rütbeli ve alt sınıfa ait samuraylar genellikle yedek bir parça ile idare ederdi. Bu tip yedek parçalar, ölülerin üzerinden çıkartılarak ya da dü şman talan edilerek sa ğlanabilirdi. Üst sınıf mensubu samuraydan, zırhını tamir ettirtmesi ya da yedek parça satın alması beklenirdi. 99

Sava şa hazırlanan samuray, çene altına kadar uzanan özel bir iç çama şırı giyerdi. Zırh çıkarılmadan da samurayın rahatlaması amaçlanırdı. Bunun için, boyun arkasındaki dü ğmeleri ve pantolon a ğını gev şeterek iç çama şırını a şağıya indirmesi yeterliydi. İç çama şırı üstüne, boyundan kapatılan bir dü ğme ya da iple sabitlenen kısa bir kimono giyerdi. Ardından hakama , bölünmü ş bir gömlek, pantolonun gev şemesini engelleyen ve gerekti ğinde silah koyulabilen bacak giysisi kyahan ve son olarak ayakkabı giyilerek zırh tamamlanırdı. Japon zırhının giyme usulü,

97 A.e. , s.23. 98 A.e. , s.23. 99 A.e. , s.21.

88 aşağıdan yukarı ve soldan sa ğaydı. Öncelikle baldır zırhı, ardından kalça ve yelek zırhları giyilirdi. Kol zırhlarını takiben gö ğüs zırhı gelmekteydi. Ancak şekline göre, kol ve gö ğüs zırhları omuz zırhından sonra da takılabilirdi. Tüm kuşaklar, silahlar ve öteberi giyildikten sonra yüz ya da boyun zırhı takılırdı. Son olarak ba şlık eklenirdi. 100

2.2.3. Samuray ve Sava ş Alanı

Japon sava ş tarihinin en büyük generalleri, genellikle büyük askeri dehaları ve eski sava şları anlatan kronolojik yazıları okurdu. Bunun dı şında, saldırı ve ataklar için önceden tanımlanmı ş temel stratejiler bulunmaktaydı. Örne ğin; kar şılıklı çatı şmaların yanı sıra, yanlardan gerçekle ştirilen taarruzlar da kullanılmaktaydı. Mızrakçılar, saldırı sırasında dü şmanı mızrak ucu ile etkisiz hale getirmekteydi. Okçular ile tüfekçiler ön saflarda yer alırdı. Ancak zaman içinde ok ve yaya duyulan gereksinim azaltmı ştır. Generaller, tüfe ğin sava ş alanındaki etkisini gördükten sonra sava ş taktik ve planlarında tüfe ğe daha fazla yer ayırmı şlardır. Sürekli ve yaylım ate şi ile dü şmanla gö ğüs gö ğse çarpı şmaya girmeden dü şman durdurulabilir veya demoralize edilebilirdi. Geriye kalan süvari ya da piyade birlikleri, tüfekçilerin arasında da ğılırdı. Bazı generaller, ilerleyen birliklerinin vurulmasını önlemek için tüfekçilere yan siperlerden ate ş açtırmı ştır. 101

Ku şatma, hem ku şatan hem de savunan taraf için her zaman sıkıntılı olmu ştu. Açlık ya da hastalık gibi tehlikeler her zaman ortaya çıkabilecek sorunlardandı. Ku şatanlar ise baskından çekinmese de savunmaya yeti şebilecek herhangi bir destek gücünden çekinmekteydi. Kale ku şatması sırasında samuray, ah şap ya da bambu paravan arkasından, ufak delikler arasından ate ş ederdi. Kaleden de ok ya da kar şı ate ş ile kar şılık verilirdi. Ku şatan taraf için zafer açlık ya da hastalık sonucu di ğer tarafın teslim olması, kalenin ate şe verilmesi ya da ihanet sonucunda mümkündü. Savunan taraf içinse destek birli ğinin yeti şmesi büyük önem ta şımaktaydı. Kendi imkanları ile kar şı birli ği geri çekilmeye zorlamak da bir

100 A.e. , s.24. 101 A.e. , s.23-24.

89 seçenekti. Muharebede kaybeden tarafın en yakın kaleye çekilmesi sonucunda sava ş, kale ku şatması ile devam edebilirdi. Ancak ço ğunlukla sava ş alanındaki mücadelenin sonunda netice alınırdı. 102

Üst sınıfa ait sava şçılar dı şında profesyonel tıbbi bakım imkanına sahip olan yoktu. Herhangi bir yaralı sava ş alanında tedavi görmek zorundaydı. A ğır yaralı bir sava şçı için gerçekle şebilecek en iyi şey, sava ş alanından ayrılarak sa ğlı ğına yeniden kavu şabilece ği bir ev ya da tapına ğa sı ğınmaktı. Hafif yaralı olanlar ise sava ş alanında iyile şmeyi beklemek zorundaydı. Sava ş alanında uygulanan geleneksel yöntemler bulunmaktaydı. Örne ğin; ki şinin kendi idrarı yaraya uygulanarak acının dindirilmesi sa ğlanırdı. Hatta idrar içildi ği takdirde, panzehir etkisi gösterdi ği dü şünülmekteydi. ifalı suların yaralara ve hastalıklara iyi geldi ğine inanıldı ğından, sefer sırasında yakında bir sıcak su kayna ğına ya da kaplıcaya rastlanırsa mola verilirdi. 103

2.2.4. Samuray ve Sava ş Giysisi 2.2.4.1. Samuray ve Zırhı

Her biri ayrı bir sanat eseri olarak de ğerlendirilen samuray zırhı, rakibi korkutmak ve kaçırmak ya da sindirmek için de kullanılırdı. Birçok farklı parçadan olu şan samuray zırhı, malzeme ve yapılı ş teknikleri ile benzersizdi. 104

Klasik Japon zırhı, kare şeklinde ve kutuya benzerdi. Bu zırh, önceleri ‘ yoroi ’, daha sonra ‘ ô-yoroi ’ olarak adlandırılmı ştır. Kamakura Dönemi boyunca ô-yoroi kullanılan ba şlıca zırh tipiydi. Ô-yoroi , çok a ğır ve pahalı bir zırhtı. Muromachi Dönemi’nde, ô-yoroi ye göre daha hafif ve rahat olmasından ötürü, ‘dô maru ’ daha fazla tercih edilen zırh tipi olmu ştur. Sengoku Dönemi, farklı klanların gücü ele geçirmek ve kom şularının ya da rakiplerinin üstünde hakimiyet kurmak için sürekli sava ş halinde oldu ğu bir dönemdi. Özellikle bu dönem boyunca zırh, yenilik ve

102 A.e. , s.24-25. 103 A.e. , s.22. 104 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.165.

90 de ğişim içine girmi ştir; her tarafı i şlemeli olan zırhlardan seyrek i şlemeli olanlara, seyrek i şlemeli kıyafetlerden, sert kaplamalarla çevrelenmi ş zırhlara dek. ‘ Teppô ’, ‘tanegashima ’ veya ‘ hinawa-jû ’ olarak adlandırılan ate şli silah ya da tüfeklere kar şı daha dayanıklı ve sert zırh tipleri ortaya çıkarılmı ştır. Avrupa yapımı zırhlar örnek alınarak, bu zırhlara etek kısmı eklenmi ş ve mi ğfer öne gelecek şekilde giyilmi ştir. Zırha ense koruyucu da eklenmi ştir. 1600’lü yıllardan sonra, eski zırh tipleri örnek alınarak yeni zırhlar üretilmi ştir. Ancak sava şın günlük hayattan çıkması sonucunda, yapılan bu yeni zırhlar da sava ş alanında kullanıma uygun üretilmemi ştir. Edo Dönemi boyunca, zırhların genellikle hediye olarak verilmek amacı ile yapıldı ğı göze çarpmaktadır. Göze ho ş gözükmesi ve gösteri şli olması amaçlanan bu zırhlar, samuraylar tarafından nadiren giyilmi ştir. 1700 yılında, Arai Hakuseki ’nin zırhların nasıl yapıldı ğına ve nasıl giyildi ğine dair kitabının ve 1799 yılında, Sakakibara Kôzan ’ın zırhın sava ş sırasında kullanımına dair kitabının etkisiyle, zırh yapımında yeni bir dönem ba şlamı ştır. Bu dönemde, sava ş alanında kullanılmaya uygun zırhların yeniden üretilmi ştir. 105 Günümüzde, ba şta Japonya olmak üzere birçok ülkede, çe şitli müzelerde ya da koleksiyonlarda Japon zırhını yakından görmek mümkündür. Japon zırhını olu şturan belli ba şlı ve önemli parçalar ve bu parçaların işlevleri şu şekildedir;

Kabuto: Hem samurayın rütbesini belirten hem de kendisinin kalabalık içinde göze çarpmasını sa ğlayan ve özellikle 1550’li yıllarda kullanılan bir arma ile süslenen samuray ba şlı ğıydı. Datemono olarak adlandırılan bu armalar, ya ba şlı ğın her iki tarafına ya da zırhın ba ğlantı yerlerine yerle ştirilirdi. A ğaç ya da ka ğıt alçıdan yapılırdı. Kelebek, hilal şeklinde ay, boynuz ya da hanedan arması gibi şekillerde üretilebilirdi. Kabuto , iki farklı tonda verniklenmi ş desenleri ya da zırh parçalarını birbirine ba ğlanmada kullanılan abartılı süslemesi ile detaylandırılabilirdi. Kabuto , genel olarak sekiz ila otuz iki adet plakanın birbirine ba ğlanması ile meydana gelirdi. Ba şlık, genellikle çıkıntılı bir biçimde olurdu. Erken dönem kabuto çe şitleri arasında, kafaya daha iyi oturması için yumurta biçimli konik yapıda ya da yarım küre şeklinde olanlara rastlamaktadır. Kabuto , genellikle mermi geçirmez olarak üretilirdi. Üst üste gelen plakaların kenarları yukarıya do ğru kıvrılarak hem estetik bir görünü ş hem de

105 Anthony J. Bryant, “Nihon Katchû Seisakuben: An Online Japanese Armour Manual”, 16 Mart 2004, (çevrimiçi) http://www.sengokudaimyo.com/katchu/katchu.html , 02 ubat 2008.

91 dayanıklılık sa ğlanırdı. Bu tip ba şlıklar, tsuji kabuto olarak adlandırılırdı. Yüksek rütbeli samuraylar, oyma i şlemelerle süslenmi ş kawari kabuto gibi, daha gösteri şli ve süslemeli ba şlıkları tercih ederdi. Shikoro , ba şlı ğın ense koruyucu parçasıdır. Alt alta gelerek dizilen plakalardan olu şmaktadır. Shikoro , çe şitli büyüklüklerde üretilebilirdi. Ba şlı ğı takan samurayın ki şisel zevkini yansıtabilecek shikoro , sode ve kusazuri ile uyumlu şekilde tasarlanırdı. 106 Birçok general, ba şlık ipinin çeneyi kesmesini önledi ği için sakal bırakmı ştır. Sakal ve bıyık bırakmak, hem cesaret simgesi hem de rütbe simgesi olmu ştur. 107 Yüzyıllar boyunca süren sava şlar boyunca, öldürülen samurayın kadın mı yoksa erkek mi oldu ğunun anla şılması için de bıyık önem ta şımı ştır;

“Eskiden, bir erke ğin sava şta öldürüldü ğünün kanıtı olarak, kulakları ve burnu kesilerek dü şmanın karargahına getirilirdi. Ki şinin erkek mi kadın mı oldu ğu konusunda bir hata olmasın diye, bıyık da burunla birlikte kesilirdi. Böyle bir zamanda, bıyı ğı yoksa kafa bir kenara atılırdı; bir kadınınkiyle karı ştırılmı ş olabilir diye. Bu nedenle bıyık bırakmak, ölünce kafası bir kenara atılmasın diye, bir samurayın yapması gereken şeylerden biriydi.” 108

Menpo : Metal ya da deriden yapılmı ş, yarı maske şeklinde ve burnu, alnı, yanakları kaplayan yüz zırhı menpo idi. Koruma sa ğlamasına ra ğmen, nefes almayı ve görmeyi zorla ştırdı ğı için tercih edilmemekteydi. Yüz zırhının en büyük faydası, ba şlık iplerinin yol açabilece ği çene altı kesiklerine kar şı korumasıydı. Atkuyru ğundan yapılmı ş dikkat çekici bir bıyık, sıvı verni ğe batırılarak menpo ya takılabilirdi. Sonuç olarak amaç, dü şman üzerinde caydırıcı bir etki yaratmaktı. 109

Dô : Erken dönem zırhlar, yük omuza binecek şekilde, omuzdan a şağı sarkardı. Ancak 1450 yılı civarında, özellikle gö ğüs zırhı belde ba ğlanacak şekilde inceldi. Gövdeye daha iyi oturan bu zırh tipi, kalçalara da oturdu ğundan ‘sabit gö ğüs zırhı’ anlamına gelen tachi dô olarak adlandırıldı. Erken dönem zırh özelliklerinden farklı olarak 16. Y.y. ortalarına rastlayan yeni tip zırhlarda, daha dar plakalar

106 Anthony J. Bryant, Angus McBride, a.g.e. , s.25-26-27. 107 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s. 87. 108 Yamamoto Tsunemoto, a.g.e. , s.211. 109 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.28-29.

92 kullanılmı ştır. Gö ğüs plakalarında üç, arka plakalarda dört ve çevreleyici plakalarda be ş parça kullanılmaktaydı. Bu yeni zırh tipinde kullanılan plakalar daha inceydi. Okegawa dô , Japon zırhının en popüler tiplerinden biriydi. Kısa sürede ve ucuza yapılabilen okegawa dô nun, sa ğladı ğı koruma ve ki şile ştirilebilmesi en önemli avantajıydı. Rütbe atlamak için dikkat çekmek isteyen bir samuray cilalanmı ş resimler, hanedanlık arması, renk, desen ve süslemeli pullara sahip ba ğlantı yerleri gibi birçok de ğişiklik ile okegawa dô sunu ki şiselle ştirip dikkat çekebilirdi. 16. Y.y. ortalarına do ğru yaygın olarak kullanılan bir ba şka zırh tipi olan tatami dô , çok ucuz ve hafif bir zırh tipiydi. Esas olarak dü şük rütbeli samuray için üretilmi şse de, yüksek rütbeli bazı samuraylar tarafından da tercih edilmi ştir. Kartvizit ebadındaki düzinelerce metal plakadan olu şan bu zırh katlanabilir özellikteydi. 110 Dô ve onu olu şturan parçaları giymek için, samuray belirli bir sıra takip ederdi;

“Öncelikle uygun oturu ş biçimini almak gereklidir. Daha sonra dô hikiawaseyi (dônun açılan kısmını) açarak, sa ğ ele alınır. Dô bu esnada diz üstünde olmalıdır. Sol el ile kol, dô içine konularak, vücudu tamamen sarana kadar çekilmelidir. Hikiawasenin ön tarafı arka tarafın üstüne katlanır. Bu esnada üst tarafa ba ğlı olan ipler dü ğümlenmelidir. Buna “Hanamusubi” (çiçek şeklinde dü ğüm) denir. Belin sol tarafındaki ipler ba ğlanmalı ve biri arkaya, di ğeri öne do ğru çekilerek arkadan gelen ipi sa ğdaki halkaya geçirip uçlar önde ba ğlanmalıdır.” 111

Kote: Samuray, 13. Y.y.’a kadar sadece sol kolda yer alan ve kote olarak adlandırılan kol zırhı giymi ştir. Kote , zırhtan önce giyilerek uzun bir deri sicim ile ba ğlanmı ştır. Kote nin ilk zamanlar giyilmesindeki tek amaç, yay tutu şu esnasında avantaj sa ğlamasıydı. 112 Bir yüzü kabartılmı ş ipek veya dokuma kuma ştan olan kote nin birçok çe şidi bulunmaktaydı. Küçük metal parçalarıyla ya da hayvan postuyla kaplı zırh kolunun iç tarafı, küçük iplerle ba ğlanmı ştır. Önce sol kol daha sonra sa ğ kol zırhı takılırken, kıvrılan ipler sıkıca gö ğüs kısmına dü ğümlenmi ştir. Di ğer yandan zırha ba ğlı küçük ipler, bütün i şlemler tamamlanana kadar serbest

110 A.e. , s.30-31. 111 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s. 117. 112 Anthony J. Bryant, “Nihon Katchû Seisakuben: An Online Japanese Armour Manual”, May 16, 2004, (çevrimiçi) http://www.sengokudaimyo.com/katchu/katchu.html , 02 ubat 2008.

93 bırakılmı ştır. Kolların rahat hareket edebilmesi için kordonlar fazla gergin ba ğlanmamı ştır.

Kusazuri : İplerle ba ğlanmı ş lame panellerin birbiri ile tutturuldu ğu, katlanır plakalardan olu şan bacak zırhıydı. Genellikle tüm zırhlar için yedi ya da sekiz setten olu şmaktaydı. Ancak gerekti ğinde daha fazla setten de olu şabilmekteydi. Kusazuri , zırhtan ba ğımsız tasarlanmaktadır. Set levha lamelerden yapılmı ş olsa da kusazuri , puldan ya da taklit puldan yapılabilmekteydi. Aynı zamanda kusazuri ile zırhın geri kalanı arasında renk açısından bütünlük gözetilmiyordu. Zırh siyah olsa dahi, kusazuri altın rengi olabilmekteydi. Zırh kısmen verniklenebilirdi. Ancak kusazuri tamamen verniklenirdi. 16. Y.y.’ın sonuna do ğru kusazuri , gövde zırhından sarkıtılmak yerine, gövde zırhına sabitlenmi ş kemer benzeri dar bir şeritten sarkıtılıyordu. Bu deri kemer, gövde zırhının alt kısmına, kısa ip ya da kopçalarla sabitlenebilmekteydi. Böylece kusazuri istenildi ği zaman takıp çıkarılabilmekteydi. Bu, zırhın rahat toplanmasını ya da örne ğin, nehirden geçerken çıkarılarak kuru ve temiz kalmasını sa ğlamaktaydı. 113

Sode: Zırhın tamamından ayrı ancak kusazuri ile birbirine uyumlu olan, dar ve hafif kıvrımlı, omuz ve kolun üst kısmını koruyan zırhtı. Her ne kadar sode ufak boyutu ile kullanı şlı gözükse de, gö ğüs gö ğse çarpı şma sırasında sa ğa sola oynamaktaydı. Kimi sava şçılar sode kullanmak yerine omuz plakalarına deri lame levhalar ya da ufak kanatçılar ilave etmi ştir. 114 Ô-sode , iki geni ş kare ya da dikdörtgen şeklindeki omuz zırhıdır ve omuz kayı şlarına ba ğlıydı. Omuz kayı şlarının üzerine monte edilmi ş olan küçük yuvarlak yakalar, boynun yan tarafının korunmasını sa ğlardı. 115

113 Anthony J. Bryant, Angus McBride, a.g.e. , s.31-32. 114 Anthony J. Bryant, Angus McBride, a.g.e. , s.32. 115 Anthony J. Bryant, “Nihon Katchû Seisakuben: An Online Japanese Armour Manual”, May16, 2004, (çevrimiçi) http://www.sengokudaimyo.com/katchu/katchu.html , 02 ubat 2008.

94 Kote: Kol zırhıdır. Birçok kote , üst kol ve alt kol bölümleri arasında tasarım farklılıkları gösterebilmekteydi. Kote ya zırh giyilmeden önce vücuda iplerle sabitlenir ya da zırh giyildikten sonra omuz plakalarına kopçalarla sabitlenirdi. 116

Suneate: Genellikle kote ile uyumlu olan bacak zırhlarıdır. Diz altında ve ayak bile ğinde olan iki ip ile sabit kalması sa ğlanırdı. Her iki ip de, bacak etrafında bir tur döndürüldükten sonra ön tarafta ba ğlanırdı. Bilek bölgesinin içi, olu şabilecek aşınmaları önlemek için deri ile kaplanırdı. 117

Haidate : Ortadan iki parçaya ayrılmı ş kalça zırhıydı. Samuray, ayakta sava şırken uyluk bölgesini korumasına yarardı. Genellikle küçük plakaların, yatay olarak üst üste gelecek şekilde dizilmesi ve bu plakaların gev şek şekilde birbirine tutturulması ile yapılırdı. Üzerinde dü ğmelerin bulundu ğu bir kayı ş seti ile kapatılarak sabitlenirdi. Ancak a şağı do ğru kayabilen haidate , üst kısmından boyuna ve gövdenin ön kısmına bir iple ba ğlanarak asılırdı. 118 İlk defa 13. Y.y.’ın ortalarında görülen bu zırhın uzunlu ğu, bir sonraki yüzyılın ba şında dize kadar gelen hakama şeklini almı ştır. 119

2.2.4.2. Samuray ve Kullandı ğı Silahlar

Kılıç: Bir samurayın, gündelik kılık-kıyafet ya da sava ş zırhı dı şında giymesi gereken tek şey kılıcı idi. Obi de ta şınan iki kılıç, samuray için sosyal sınıfının ve statüsünün bir göstergesi olmu ştur. Kılıçların keskin tarafı yukarıya bakacak şekilde ve sol tarafta ta şınmaktaydı. Kılıcın kını, kılıfı ve aksesuarları bir uyum içinde olmalıydı. 120 Kılıcın sahibi olan samuray dı şında, kimse kılıca dokunamaz ya da

116 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.33. 117 A.e. , s.33. 118 A.e. , s.34. 119 Anthony J. Bryant, “Nihon Katchû Seisakuben: An Online Japanese Armour Manual”, May16, 2004, (çevrimiçi) http://www.sengokudaimyo.com/katchu/katchu.html , 02 ubat 2008. 120 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.13.

95 kılıcı kınından çıkaramazdı. Kılıcın kınına yanlı şlıkla dokunmak dahi, ölümle sonuçlanabilmekteydi. 121

Kılıç, ya şam ve ölüm arasındaki ince çizginin vücut bulmu ş haliydi. Cesur bir sava şçının elinde kana bulanan bir kılıç, paha biçilemezdi. Bir sava şçı, kılıç ustası olabilmek için ruhunu ve kalbini özgür bırakmalıydı ve ancak kılıcı ile bir olabilen ki şi gerçek bir samuray olabilirdi. Dü şman ile kar şı kar şıyayken samuray, kendi kılıcının ritmi ile dü şmanın kılıcının ritmini birbiriyle uyumlu tutmalıydı. Çatı şma anına ya da kılıca konsantre olmak, samurayı ancak tutsaklı ğa götürebilirdi. 122

Samuray kılıç seçimi yaparken kılıcın bıçak kısmının keskinli ği, kılıcın esnekli ği, bıçak üstündeki dalgalanmalar gibi birçok noktaya dikkat ederdi. Samuray kılıcına şekil vermi ş olan demirci ustasını, kılıcına nerede ve hangi şartlar altında şekil verildi ğini, ne zaman meydana getirildi ğini ö ğrenmek isteyebilirdi. 123

Sava şçının belinden sarkan kılıçlardan uzun olanı tachi , obi arasına yerle ştirilen ve daha kısa olanı ise uchigatana olarak adlandırılırdı. Kısa olan uchigatana , tek bir hareket ile çekilmek ve saldırıya geçmek için uygundu. Uchigatana , samurayın ana silah olarak kullandı ğı katana nın ilk örne ği olarak kabul edilmektedir. Katana nın kullanımının yaygınla şması sonucunda, uchigatana daha da kısalarak wakizashi ismini almı ştır. Obi de asılı olmayan tüm kılıçlar, keskin ucu yukarıya gelecek şekilde takılırdı. E ğer zırh giyilmemi şse, uzun olan tachi kullanılmazdı. 124 Her kılıç ve kılıcın uzunlu ğu farklılık gösterebilmekteydi. Örne ğin; koshiate olarak adlandırılan kılıç askısından a şağıya do ğru sarkardı. Koshiate kullanılmadı ğında, obi nin kıvrımları arasına sokularak ta şınmı ştır. Bunu yapabilmek için obi vücuda üç kez sarılarak, kılıcın bu kıvrımlardan birinin içinden geçmesi sa ğlanmı ştır. 125

121 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.136. 122 Michel Random, a.g.e. , s.87-88. 123 Michel Random, a.g.e. , s.88. 124 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.36-37. 125 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.133.

96 Katana ve wakizashi , estetik açıdan birbiri ile uyumlu olmalıydı. 1580’li yıllardan itibaren, birbiri ile uyumlu çift kılıç ta şıma gelene ği, daisho yaygınla şmı ştır. 17. Y.y.’ın ba şında samuray olmayanların kılıç ta şıması yasaklandı. Daisho , sava şçı sınıfını temsil eden bir simge duruma gelmi ştir. 126

Demir, ate ş, su, tahta, toprak ve insan kılıcı olu şturan elementlerdir. Demirci ustası, bir kılıcın aynısından tekrar yapamazdı. Çünkü kılıcı ortaya çıkaran bu elementler, her defasında farklılık göstermekteydi. Demirci ustası için kılıç yapımına geçmeden öncesi, içsel uyum ve ahengin ortaya çıktı ğı kutsal bir törendi. Saf so ğuk su ile temizlenen usta, kafasını siyah renk bir ba şlık ile kaplardı. Saflı ğın sembolü olarak ise bembeyaz giyinirdi. Esnek katmanlar arasındaki sert ve güçlü çelik tabakalar, yani Japon kılıcı keskinli ğinin sırrı, uzun ve zahmetli bir sürecin sonunda ustanın elinde şekillenecektir; 127

“Ezilmi ş mangal kömürüne karı ştırılan cevher, dört gün kadar sürecek eritme işlemine tabi tutulurdu. Hammadde halindeki demirin bu şekilde üretilmesine "tama hagane" adı verilmi ştir. Yassıla şması için çekiç altına alınarak birçok yassı kalıp elde edilir. Balçıktan yapılan eritici bir madde ile kaplanarak üstüne bile ği ta şı serpilir ve ölçüleri 12-14 cm ile 2 cm kalınlı ğındadır. Demirci ustası birbirini tutması için blo ğu pirinç ka ğıdına sararak kilden yapılmı ş çamura yatırır. Shingane (yumu şak demir özü) yüksek sıcaklıkta havaya açılarak, daha sık ve daha uzun süreli bir şekilde i şlenir. Bu yolla hemen hemen bütün karbonunu kaybettirme i şlemine "hadame' ismi verilmektedir. Kılıçta uygun sertli ği elde etmek için kalıp, tekrar tekrar ısıtılır, dövülür ve sandviç gibi katlanır. Böylece yüzeyler birbirine sıkıca ba ğlanır. Metal sert ama yumu şak bir yapıda olacaktır. İki kol demirinden olu şmaktadır. Bunlar uagane ve shinganedir. Her biri ufak kılıç a ğzına benzeyen 30 kattan olu şur. Kılıç demircisi için sıra söndürülmü ş katı çeli ğin birle ştirme i şlemine gelinmi ştir. Bunun en basit yolu bir parça shingane madenini, bir uagane tabakasının üstüne kızdırarak kaynak yapmaktır. Bu iki tabakalı maden içine yumu şak çelik konularak kaplanır. Bir ba şka yöntemde ise yumu şak çelik parça,

126 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.36-37. 127 Michel Random, a.g.e. , s.122-123.

97 U şeklinde dövülmü ş bir çeli ğin içine gömülür. A ğzı kapatılarak dövme i şlemi devam eder. Bazı kılıç ustaları ise daha karma şık bile şimler yaparlar. Tüm bu yöntemler uygulandıktan sonra keskin kılıç a ğzı yapımında kullanılacak maden hazırlanmı ş demektir. Kılıç a ğzı yapımı da bittikten sonra keskinle ştirme ve parlatma a şamasına geçilir. Esas en ilginç ve önemli kısmı ise ısıtma ve bula ştırma safhasıdır. Zira kılıcın kesen kısmı bu a şamada sertle ştirilir. So ğuma a şamasında, kum ta şı toz haline getirilerek, kilden yapılmı ş özel bir balçı ğın, hazırlanan çeli ğin üzerine yava şça sürülmesi ile devam eder. Bu balçı ğı, kılıç a ğzının ucundan birkaç milimetre içeri girerek yaymak gereklidir. Bunun yanında her yere e şit bir şekilde da ğıtılarak çatlak olmamasına da dikkat edilmelidir. Bu çok zor ve narin olan aşamada keskin olan a ğzının yava ş yava ş so ğuması sa ğlanır. Bu narin a şama itinayla, metal esas rengine gelene kadar karanlık bir odada yapılır. Özellikle uzun kılıçlarda bu i şlem daha da zordur. Bazı bölümler arasında açıklık, zayıflık gibi olumsuzluklar olabilir. Bütün bu i şlem şekilleri çok iyi ustalık isteyen yöntemlerdir. İş lemler devam ederken istenildi ği gibi sonuç alamama riski de hayli yüksektir. Daha sonra ise dualar e şli ğinde su içine daldırılarak tamamen so ğuması sa ğlanır. Kılıç üzerinde tercih edilecek model ise balçı ğın üzerinden alınmasıyla belirlenir. Ço ğu zaman dalgalı çizgilerden olu şan özel modeller tercih edilmi ştir. Katıla ştırma i şlemi yapıldıktan sonra kılıç dikkatlice gözden geçirilerek, çatlak olup olmadı ğına bakılır. Kılıca verilecek e ğrilik, kılıcın keskinlik i şlemine paralel olmalıdır. Bu noktada a ğzına verilecek kavis arka kısmının ısıtılmasıyla yapılır. Bundan sonra uzun sürecek olan parlatma i şlemi ba şlayacaktır. İlk olarak maden çok kalın bir bile ği ta şı üstünde sürtülür. Bu i şlem son parlatma aşamasına kadar devam eder. Dalgalı çizgiler üstünde sa ğlanan bu harika parlaklı ğa "yakiba" denmektedir.” 128

Sadece kılıcın kendisi de ğil, kılıcın ta şınaca ğı kın da en az kılıç yapımı kadar yetenek ve ustalık gerektirmekteydi. Kılıç kılıfı, genellikle ho ya da manolya ağacından yapılmaktaydı. Kılıcın sayasının kılıfı olan shirizaya ise genellikle kaplan, ayı veya geyik kürkünden yapılmaktadır. Kılıcın sayaya girdi ği andaki

128 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.137-138.

98 sürtünme ve a şınma hesaplanmalıydı. Çünkü bu hesaplamaya ba ğlı olarak, kılıfın ağız kısmı şekillendirilmekteydi. 129

Bir samurayın kılıcını nasıl ta şıdı ğı, barı şçıl mı yoksa saldırgan mı oldu ğuna dair ipuçları sa ğlayabilirdi. Örne ğin; e ğer samuray kılıcının ucu yere gelecek şekilde ta şıyorsa barı şçı oldu ğunu simgelerdi. Ancak kılıcın ucu yukarıya do ğru bakmaktaysa saldırgan olabilece ği anlamına gelirdi. 130

Ço ğunlukla egzersiz yapmak için, gerçek bir kılıç de ğil de, tahta kılıç bokken tercih edilmekteydi. Bokken , gerçek bir kılıcın ebadı ve a ğırlı ğındaydı ve zaman zaman gerçek düellolarda da kullanılmı ştır. Örne ğin; ünlü kılıç ustası Miyamoto Musashi ’nin kazandı ğı düellolar bulunmaktadır. 131

Japon Ok ve Yayı: Erken dönem samurayı için ok ve yay, en yaygın kullanılan silah olmu ştur. Japon yayı yumi , yakla şık 210 ila 270 cm. uzunlu ğundaydı. Yayın tutma yerinin merkezde olmaması en belirgin özelli ğiydi. Bambudan şeritler ve ah şap bir gövdeden olu şan yumi , bütün olarak verniklenmekteydi. Ayrıca hintkamı şı şeritleri ile de sarılabilmekteydi. Ba şparmak ve işaret parma ğı ile gerilen yayın, ok serbest bırakıldı ğında sol elde dönmesine izin verilmekteydi. Bu şekilde ele çarpacak kadar yakın geçen yay ipi, dı şarı do ğru yönlendirmekteydi. Farklı amaçlara yönelik, farklı yay kullanma stilleri ve ok ba şı tipleri mevcut idi. Örne ğin; gözda ğı vermek için, büyük so ğan tipi ıslık oklar, ya da ip ve sicim koparmak için çatal şeklinde ok uçları kullanılırdı. Ok kılıfı olan utsubo , ki şinin sa ğ kalçasına takılırdı. Hafif e ğik bir yapıda olan utsubo da, ok sapları sava şçının arkasında kalmaktaydı. Okçu, oku kılıfından aniden çekerek ba şının üstünden çıkarmalıydı. Bu şekilde, dı şarı çekilen ok a şağı indirilir ve fırlatılırdı. 132

Japon Mızra ğı: Samurayın kullandı ğı bir ba şka silah, Japon mızra ğı olan yari ydi. Yari, genellikle 240 cm. boyundaydı. Ancak farklı uzunluklara sahip olanlar da mevcuttu. Bazı klanların, belirli uzunluk ve tipteki mızrakları kullandı ğı olmu ştur.

129 A.e. , s.139. 130 A.e. , s.135. 131 A.e. , s.134. 132 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.37-38.

99 Yari , ah şap gövde ile bambu şeritlerden yapılırdı. Mızrak sapı siyah ya da kırmızı lake ile kaplanırdı. Nadir olarak süslenen mızra ğın ba şı, bazen bir kılıf içinde ta şınırdı. Mızrak ba şı çe şitli şekillere sahip olabilirdi. En yaygın tipi, çelikten ve uzun üçgen kesitli olanıdır. Mızrakçı ile dü şmanının arasındaki mesafenin az olması durumda, samuray mızra ğı bırakarak kılıç kullanırdı. Sap kırıldı ğı takdirde mızrak işlevini kaybederdi. 133

Ate şli Silahlar: 1542 yılında Portekizli misyonerlerin ülkeye getirdi ği tüfek, silah ustaları tarafından çe şitli de ğişiklikler yapılarak, seri olarak üretilmeye ba şlanmı ştır. Tanegashima ya da teppô olarak adlandırılan tüfe ğin kilit mekanizması, tamamen pirinçten yapılırdı ve basit bir yay mekanizmasından olu şurdu. Tüfek ate şlemeye hazır olana dek barutun örtülmesini sa ğlayan, mil üzerinde dönen ve kapatılabilen bir hazne kapa ğı vardı. Bu kapak yana açılarak tetik çekiliyor ve fitil, barutu ate şliyordu. Kılıç ya da yay kullanmak için yıllar sürecek eğitim almak gerekirken, teppô kullanmak için birkaç saat yeterliydi. Bu durum, özellikle ashigaru sınıfı içinde teppô nun kullanımını yayınla ştırmı ştır. 1500’lü yılların sonunda, tüfek birlikleri ordunun bir parçası haline gelmi şti. Birçok eski ve köklü, ate şli silahları sava şçının yoluna aykırı bulunmu ştur. Di ğer yandan da ileri görü şlü bazı daimyô lar ve yarar sa ğlamak isteyen rakip klanlar, bu yeni silahlara kucak açmı ştır. 1575 yılındaki ‘ Nagashino Sava şı’ orduda tüfe ğin kullanımına verilebilecek çarpıcı bir örnektir; Oda Nobunaga ’nın dönü şümlü tüfek birliklerinin açtı ğı sürekli yaylım ate şi, sava şın Oda Nobunaga adına zafer ile sonuçlanmasına büyük katkıda bulunmu ştur. 134

2.2.5. Samuray ve Bushidô

Bir samuraydan, bushidô ve bushidô ya ba ğlı olarak giri yükümlülüklerini yerine getirmesi beklenirdi. Sözcük anlamı olarak ‘ bushi’ sava şçı sınıfı, ‘ dô’ ise yol kelimesine kar şılık gelmektedir. Bu sebeple ‘ bushidô ’ kelimesi ‘samurayın yolu’ olarak kar şılık bulmu ştur. Bushidô , sava şçı sınıfının izledi ği kurallar ve sistemleri

133 A.e. , s.38. 134 Anthony J. Bryant, Angus McBride, Osprey Elite Series: The Samurai 1550-1600 , Londra, Osprey Publishing, 1994, s.38-39.

100 içermektedir. Sava şçı sınıfa ait ya şam tarzı, kültür, gelenek gibi birçok alanda sava şçıyı yönlendirmi ştir. Japonya’da sava şçı sınıfın giderek yükseldi ği ve yönetimi ele aldı ğı dönem boyunca etkili olmu ştur. Ancak bushidô , sava şçı sınıfın ortadan kalktı ğı Meiji Dönemi’nden günümüz Japonya’sına dek halen varlı ğını korumaktadır. 135

Bushidô , Konfüçyüsçü toplumsal ilkeler ile ortak paydada bulu şmaktadır. Herkesin yerini bildi ği ve düzenin hâkim oldu ğu toplumsal bir yapı kurabilmek esas amaçtır. Bushidô , bu dü şünce yapısının yanı sıra Zen Budizm’i ile zenginle şmi ştir. Erdemli ve ahlaklı olmayı önde tutan Konfüçyüsçülük , ba ğlılık ve yardımseverlik idealleri ile bushidô yu beslemektedir. 136

Bir samuray, giri nin kendisine yükledi ği yükümlülükler ile şahsi istek ya da duyguları arasında kalabilmekteydi. Bu şekilde bir çatı şmanın ço ğunlukla seppuku ile sonuçlandı ğı görülürdü. Giri yükümlülükleri, bushidô ile takviye edilmekteydi. 137 Giri , Japonya’da herhangi bir sınıfa ait her ki şiyi kapsar ve her ki şinin sorumlu oldu ğu farklı bir giri bulunmaktaydı. Samuray için giri do ğruluk, ba ğlılık ve dürüstlük ilkelerine i şaret etmekteydi. 138

Samuray, ko şulsuz efendisine ba ğlıydı. Ölümüne ba ğlılık ve sadakat samurayın ya şamının bir parçasıydı. Samuray, bir an bile tereddüt etmeden ölüme gidebilmeliydi. Ölüm, bir samuray için en şerefli ve onurlu yoldu. Onur, bir samuray için hayati bir kavramdı. Sadık bir samuray efendisinin sahip oldu ğu onuru, kendi onuru üzerinde tutmaktaydı. Efendisi tarafından kendisine verilen görevi mutlaka yerine getirmeli ve ba şarı ile sonuçlandırmalıydı. 139 Samurayı, di ğerler sınıflardan ayıran en önemli özellik sadakat ve ba ğlılıktır. Kar şılıksız ba ğlılık, öncelikle imparatora sunulmaktaydı. Ardından samurayın ba ğlı oldu ğu daimyô ya, klana ve aileye de ba ğlılık gösterilmesi gerekirdi. Samuray, kendisine verilen emirleri sorgulamadan yerine getirmeliydi. Ancak emirlerin ya da verilen görevlerin yerine

135 A.e. , s.65-66. 136 A.e. , s.76. 137 A.e. , s.67-68. 138 Michel Random, a.g.e. , s.148. 139 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.67.

101 getirilmedi ği durumlar da söz konusu olmu ştur. Bu durumda, samurayın geçerli bir nedeni olması ve efendisinin onurunu koruması beklenirdi. Ancak bu şekilde yapılan itaatsizlik ba ğışlanırdı. 140

Ba ğlılık ve sadakat haricinde samuraydan zekilik, insanlık ve cesaret göstermesi beklenirdi. Ba şkalarını öne koyarak, onlar için bir şeyler yapmak insanlıktır. Ki şi giri şken olmalı ve cesaret göstermeliydi. Samurayın yolu, onur ve şeref erdemleri üzerine kuruluydu. Samuraydan, sabırlı olması ve ba ğışlayıcılık göstermesi beklenirdi. Ün ya da unvan gibi gelip geçici kavramlar, samuray için önem ta şımamalıydı. Yalan söylemek, dedikodu yapmak ya da verilen bir yemini bozmak samuray için onur dı şı davranı şlardı. 141

Samuray her ne kadar sava şçı kimli ği ile öne çıksa da, sanat alanında da kendisine yer açmı ştır. Bir samuraydan, en az kılıç kadar kalemi de ustalıkla tutması beklenirdi. Kaligrafi, samurayın devamlı pratik yapması gereken bir sanattı. Toplum içindeki davranı ş ve konu şma şekli, samuray için ayrı bir sanat olmu ştu. Samuraydan yapabilece ğinden daha fazlası ve en iyisi beklenirdi. Samuray, yaptı ğı işi hem ciddiyetle hem de nezaket kurallarını bir kenara bırakmadan yapmalı, kibarlık göstermeliydi. 142

Bushidô , günümüz Japonya’sında hem dövü ş sanatları hem de i ş dünyası alanında halen varlı ğını sürdürmektedir. Rakibinden daha güçlü olmak ve hayatını korumaya kendini adamak, ölümü kabullenerek ya şamın de ğerini takdir etmek gibi ilkeler geçerlili ğini halen korumaktadır. Bu ilkeler hayata geçirilirken bushidô ile Japon inançları iç içe geçmektedir. 143 Samurayın kılıcı ile bir olarak kendisini bo şlu ğa ula şma amacına adaması, Zen Budizm’i ve kılıç ustalığını yan yana getirir. 144 Ölümü kabullenme sürecinde samuraya destek olmu ş, samurayın ya şamı ile özde şle şmi ş olan Zen yalındır. Zevk ya da e ğlenceden uzak bir ya şam yoludur. 145

140 A.e. , s.72. 141 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.68-69-70-71. 142 A.e. , s.72-73. 143 Michel Random, a.g.e. , s.118. 144 Tolga A şkalli, Hakan Kaplan, a.g.e. , s.77. 145 Bozkurt Güvenç, a.g.e. , s.200.

102 Ölümün devamlı varlı ğı, sava şçıyı Zen’e yakla ştırmı ştır. Çünkü Zen ö ğretisi ölümü kaygısızca kar şılamak üzerine kuruludur. Ancak ölüm söz konusu oldu ğunda, ölümün farkında olması gereken tek sınıf samuray de ğildi. 17. Y.y. Japonya’sında, ağır vergi yükü altında olan köylüler açlık ile sava şmak durumundaydı. Üstelik her an bir samurayın huzurunda saygısızlık yaptı ğı gerekçesiyle, bir köylünün öldürülme ihtimali vardı. Bu sebeple Budizm’e olan ilgiyi sadece sava şçı sınıf ile sınırlamak do ğru de ğildir. Ancak bir samuray, ölümü kabulleni ş şekli ile di ğerler sınıflardan ayrılmı ştır. 146

Zen, ustanın çıra ğa ‘bilmek’ terbiyesini ö ğretmesidir. Bu terbiyenin verilmesi için kullanılan en yaygın yöntem koan olarak adlandırılır. Koan , henüz aydınlanmamı ş ve arınmamı ş insan tabiatında, ki şiyi takdir eden ya da ayıplayan ki şilerin var oldu ğu ve tu ğlalardan olu şan bir duvardır. Bu tu ğla duvarı kırıp kendisine bir kapı aralayan ki şi, çözülmesi gereken koan ları çözmü ş ve serbest kalmaktaydı. Bunun sonucunda ki şi muga durumuna geçerdi. Muga , bir şeyi yaparken o şeyi yaptı ğının ki şinin farkında olmamasıydı. Muga , sava şçı sınıfın ‘ölü gibi ya şamak’ dü şüncesindeydi. Her türlü korkudan arınmı ş samuray, ustalık a şamasına eri şirdi. Samuray, enerji ve dikkatini harekete geçirmek için serbest kalırdı. Kendisine engel olabilecek korku, gerginlik ya da huzursuzluktan arınmı ştır. Samuray, kendisini kontrol altında tutabilmelidir. 147 Örne ğin; bir samurayın aç oldu ğunu belirtmesi ho ş kar şılanmamaktaydı. Samuraydan, aç olsa dahi henüz yemek yemiş gibi davranması beklenirdi;

‘Ku ş yavruları yiyecek için ba ğrı şır, samurai ise, di şlerinin arasında kürdan tutar’ şeklinde ifade edilen bir kural vardı. (…) Bir samurainin ölünceye kadar ızdırap çekti ğini göstermemesi gerekir ve o, ızdıraba cesaretle tahammül etmek mecburiyetindedir.” 148

146 Michel Random, a.g.e. , s.37. 147 Ruth Benedict, a.g.e. , s. .281-282, 284-285. 148 A.e. , s.167.

103 3. BÖLÜM: SAMURAY TAR İHİ, KÜLTÜRÜ VE FELSEFES İNİN AN İME ÖRNEKLER İNDE YANSIMASI:‘Rurouni Kenshin’

Anime Örne ğinin İncelenmesi

3.1. Anime ve Manga

Hem anime hem de manga , Japon popüler kültürünün en önemli ürünleridir. Milyar dolarlarla ifade edilen bu endüstri, pek çok sanatçıya çalı şma imkanı sa ğlamaktadır. Anime , tüm dünyada Japonya’da üretilen animasyon eserlerini ayırt etmek amacıyla kullanılan kelimedir. ‘ Japanimation ’ kavramının kısaltılmı ş hali olan anime , Japonya’da her ya ştan Japon izleyicisine hitap edecek şekilde üretilmektedir. Ancak günümüzde, sınırları Japonya’yı da a şmı ştır. 1

Anime , Japonya’da kitle kültürü iken Avrupa ve Amerika’da alt kültür olarak yer almı ştır. Zen ve dövü ş sanatlarının yanı sıra, 1990’lı yıllardan bu yana Japonya’nın yeni ihracatı olan anime filmleri ve videoları Batı ve Amerika’dan farklı görsel stili ile ayrılmaktadır. Bu farklı görsel stilin yanı sıra öykü, karakterler ve tür, izleyicinin dikkatini çeken di ğer unsurlardır. Felsefe ve tematik açıdan tamamen farklı bir dünya sunan anime ; daha seksi, daha provakatif ya da daha trajik, daha komplike, eşsiz bir dünya yaratmaktadır. 2 Anime türlerindeki çe şitlilik, öykünün ayrıntılı ve derin i şlenmesi, sinematik yöntemlerin kullanımı, karakterlerin gerçekçili ği ve zengin yapısı, yo ğun ve zengin bir şekilde yaratılan arka planlar; anime örneklerini di ğer animasyon örneklerinden ayıran çe şitli noktaların ba şında gelmektedir. 3

‘La Blue Girl ’ün şiddet yüklü ve pornografik maceralarından, 1970’lerin ‘Space Battleship Yamato ’sunun Japon kültüründe yer alan toplumsal fedakarlık ile barı ş, sevgi gibi evrensel mesajlarının yansıtıldı ğı örneklere dek, anime , izleyiciye geni ş bir konu yelpazesi sunmaktadır. Oldukça büyük bütçelere gerek duyulabilecek sahneler anime için problem olu şturmadı ğından kan, vah şet, ölüm gibi unsurlara

1 Burak ‘Isamu’ Aydın, “Nedir Bu Anime? Peki Ya Manga…”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 1, Haziran 2003, s.2. 2 Susan J. Napier, Anime From Akira to Princess Mononoke , New York, Palgrave, 2001, s.3-14. 3 Burak ‘Isamu’ Aydın, “Nedir Bu Anime? Peki Ya Manga…”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 1, Haziran 2003, s.2.

104 sıkça rastlanabilir. ‘ Neon Genesis Evangelion ’da vah şet ve yıkım, patolojik kıyamet ile bir verilmi ştir. ‘ Mechanical ’ İngilizce kelimesinin kısaltılmı şı olan ‘ mecha ’ oldukça popüler bir anime türüdür. ‘ Pokemon ’ ve ‘ Sailor Moon ’ genç kız ve erkeklere yönelik olsa da, psikolojik gerilim unsurlarını ta şıyan ‘ Perfect Blue ’ gibi örneklere de rastlanmaktadır. ‘ Samurai Deeper Kyo ’ gibi samuray karakterlerinin ön plana çıktı ğı geçmi ş Japonya’sına da dönülebilmektedir. 4

Anime ve manga arasındaki ili şki, anime yi anlamak açısından önemlidir. Manga her ne kadar ‘çizgi roman’ olarak kar şılık bulsa da, Batı ve Amerikan çizgi roman örneklerinden oldukça farklıdır. Manga nın en eski örnekleri yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. 12. yüzyıldan günümüze kalan ‘Shigisan Engi Emaki’ adlı öykülü resim tomarında, zengin bir adamın evinden çıkan pirinç torbaları resimlendirilmi ştir. Sa ğdan sola do ğru anlatılan bu öykülü resim tomarı, en yalın çizim tekni ğinin kullanılarak tasvirin öne çıktı ğı en eski manga benzeri çizimdir. Edo Döneminde, tahta kalıplar yoluyla basım tekni ğinin geli ştirilmesiyle çizimli kitaplar ve baskılar yayımlanmı ştır. Ticari amaçla Edo Dönemi ortalarında yayınlanan ve ilk manga kitabı olarak kabul edilen bir tahta baskı kitap, anime nin temelini aldı ğı noktaları ortaya koymaktadır; basit çizgiler, abartılı ifadeler ve hareketlerin ifadesi. 1750’li yılların ba şında ise kage-e olarak adlandırılan gölge tiyatrosu ortaya çıkmı ştır. Ka ğıttan kesilen resim, ince bambu çubuklara ya da öyküyü aktaracak ki şinin parmaklarına yapı ştırılmı ş ve resmin ı şığa kar şı tutulması ile gölge olu şturulmu ştur. Ka ğıt tomarı üzerine hareket resimlendirmekten gölge tiyatrosuna, kullanılan teknikler ukiyo-e sanatçıları tarafından devralınmı ştır. Ukiyo-e, resimlerin tek renkli olarak çizildi ği ve renklerin gölgelendirmeler ile tasvir edildi ği bir sanattır. Katsushika Hokusai , en büyük ukiyo-e sanatçısıdır ve 1814-1878 yılları arasında ‘Hokusai Manga ’ olarak bilinen eserini yayımlamı ştır. 15 ciltlik bu resimli kitap, 4000’i a şkın çizim içermektedir. 5

Manga, özellikle II. Dünya Sava şı ardından geli şerek ve de ğişerek bugünkü zenginli ğine ula şmı ştır. En önemli mangaka olarak kabul edilen Tezuka Osamu ’nun çalı şmaları, bu geli şim ve de ğişime öncü olmu ştur. Uzun süre devam eden epizodik

4 Susan J. Napier, a.g.e , s.3-14. 5 Shimizu Isao, “Animenin Eski Japon Sanatında Saklı Kökleri”, Nipponia: Japonya Ke şfi , Sayı: 27, 2003, s.12-13.

105 öyküleri ile manga , bugünkü şeklini Amerikan çizgi romanlarının ve Amerikan gazete çizgi bantlarının Japonya’ya giri şi ile almı ştır. Günümüzde halen devam etmekte olan bu şekil, hikayeyi aktarmak için düzenlenmi ş sekans kutucukları içindeki konu şma balonlarından olu şmaktadır. Farklı olarak, manga , Japonca yazım şeklinden kaynaklı olarak arkadan öne do ğru okunmaktadır. Ancak asıl farklılık, manga nın boyutunda yatmaktadır. Manga di ğer Batı ve Amerikan örneklerinden ufak boyutlu olması, dü şük kalitede ve geri dönü şümlü ka ğıda basılması, kapa ğı veya içindeki birkaç sayfa haricinde tek renk basılması ile ayrılır. Bu da, ekonomik açıdan manga nın büyük bir pazar olu şturmasını desteklemektedir. Çünkü maliyet dü şük tutulmaktadır. Ancak manga yı asıl farklı kılan nokta, Japon toplumunun bakı ş açısını yansıtmasıdır; tatamae yani ‘yüzeysel görüntüler ve niyetler’ ile honne yani ‘gerçek duygular ve niyetler’. Bu ikililik, oldukça kalabalık olan Japon toplumunun kendi içindeki uyumunu yaratmı ştır. Aynı zamanda, kamu ve özel alanlarının birbirinden ayrılmasını sa ğlamı ştır. Bu ikililik manga da, karakterlerin konu şma balonlarındaki noktalar ya da karakterin ufka bakması gibi ayrıntılarda yer almı ştır. Manga , Japon olarak dü şünen ve çizen farklı bir kültür tarafından yaratıldı ğından, okumak ve anlamak zaman alabilmektedir. 6

Anime ve manga nın yarattı ğı pazar, Japonya’nın en önemli ekonomik dinamiklerinden birini olu şturmaktadır. Media Development Research Institue ’nün yaptı ğı ara ştırmaya göre; 2005 yılında 3.042 anime , televizyon kanallarında gösterilmi ştir. Aynı ara ştırmaya göre, anime pazarı 1970’li yıllardaki payını yüzde 2,6 bilyon yen den 2005 yılında 234 bilyon yen e yükseltmi ştir. 7 Bu rakamlar da göstermektedir ki, anime pazarı Japonya’da günde güne yükselen bir de ğerdir. Manga pazarı, anime pazarından daha büyüktür. Her hafta düzenli olarak yayınlanan manga dergileri, haftalık hikayeler içermektedir. Dergilerde yayınlanan seriler, zamanla cilt olarak piyasaya sürülür. Bununla birlikte manga dan uyarlanan anime serileri ya da filmleri de bulunmaktadır. 8 Günümüzde hem anime hem de manga pazarı, Japonya ile sınırlı de ğildir. Avrupa ve Amerika’da anime ve manga

6 Frederik L. Schodt, Dreamland Japan: Writings on Modern Manga , 3. bs., Berkeley, California, Stone Bridge Press, 2002, s.19-32. 7 “Facts and Figures Of Japan: Culture”, Foreign Press Center Japan , 2006, (çevrimiçi) http://fpcj.jp/old/e/mres/publication/ff/index.html , 19 Ocak 2008. 8 Burak ‘Isamu’ Aydın, “Nedir Bu Anime? Peki Ya Manga…”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 1, Haziran 2003, s.3.

106 eserlerinin da ğıtımı için kurulmu ş şirketler bulunmaktadır. İnternet üzerinden satı ş yapan çe şitli şirketler de, anime ve manga eserlerine ula şmak da zorlananlar için bir çözüm olmu ştur. Ayrıca, kullanılacak herhangi bir dosya payla şım programı ile anime ve manga serilerine internet üzerinden ula şmak oldukça kolayla şmı ştır.

3.2. ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisi Özeti

Hikaye, Tokugawa shôgunluk yönetiminin çökerek yerini Meiji Yenilenmesi’ne bıraktı ğı sırada Ishin Shishi adına birçok adam öldüren Himura Kenshin etrafında şekillenmektedir. Meiji Yenilenmesi’nin üzerinden on yıl geçmi ştir. Hikaye, Kenshin ’in 1878 yılında Tokyo ’da tekrar ortaya çıkması ile ba şlamaktadır. Artık sadece bir rurouni olan Kenshin , bir daha asla öldürmemek üzere yemin etmi ştir. Yanında ta şıdı ğı kılıcı, sakabatô , bu yemininin bir kanıtıdır. Kılıcın keskin bıça ğa sahip olması gereken yüzü körle ştirilmi ştir. Keskin olmaması gereken yüzü ise bıça ğa sahiptir. Ba şka bir deyi şle, bu kılıç tersyüz bıçaklı bir kılıçtır. Kenshin , sahip oldu ğu güç ile kar şısındakini öldürmeden kılıcını kullanabilmektedir.

Kenshin , bir tesadüf sonucu Kamiya Kasshin-ryû okulunun e ğitmeni olan Kamiya Kaoru adındaki genç bir kız ile kar şıla şır. Kısa bir süreli ğine de olsa, Kaoru ’nun yanında kalarak kendisine yardımcı olmaya karar vermi ştir. Seyahat etmeyi bırakan Kenshin , Kamiya dojo da kaldı ğı süre boyunca yeni dostlar edinmektedir. Bunlardan biri, yaptıkları dövü şte Kenshin tarafından yenilgiye uğrayan Sagara Sanosuke ’dir. Bir di ğeri ise yankesicilik yapmak zorunda bırakılan Myojin Yahiko adında bir erkek çocuktur. Kenshin ve di ğerleri tarafından kurtarılan Takani Megumi adında genç bir kadın doktorun da aralarına katılmasıyla, ‘ Kenshin ve Grubu’ anlamına gelebilecek ‘ Kenshingumi ’ tamamlanmı ştır. Kenshin , Kaoru ve di ğerleriyle geçirdi ği zaman boyunca herkesin hayatını olumlu yönde etkilemeye ba şlamı ştır.

Usta bir suikastçı oldu ğu dönemde ‘ Hitokiri Battousai ’ ismi ile anılan Kenshin , geçmi şini ve ismini geride bırakmaya çalı şsa da onların gölgesinden kurtulamaz. Kar şı kar şıya kaldı ğı çe şitli dü şmanlara kar şı, Kaoru ve di ğerlerini koruyabilmek için sava şmak zorunda kalacaktır. Bu sava şlar, hem öldürme yemini

107 yetmi ş ‘ Himura Kenshin ’ hem de ruhunun derinliklerinde saklı ‘ Hitokiri Battousai ’ arasındaki ikili çatı şmayı ortaya koymaktadır. 9

‘Rurouni Kenshin’ anime serisini olu şturan 94 bölüm boyunca, Kenshin ’in geçmi ş zamanı ile şimdiki zamanı arasındaki çatı şmanın merkezinde aksiyon, komedi, romantizm ve macera ö ğelerinin ortaya çıktı ğı görülmektedir. 94 bölüm, üç farklı sezona ayrılmaktadır. Her sezon kendi içinde farklı olaylara yer vermektedir; 1. ve 27. bölümler arasındaki ‘ Wandering Samurai ’ ilk sezondur, 28. ve 62. bölümler arasındaki ‘Tales of Meiji ’ ikinci sezondur, 63. ve 94. bölümler arasındaki ‘ Legends of Kyoto ’ üçüncü sezondur. 94 bölümü, hikaye örgüsü göz önünde bulundurularak üç farklı zaman çizelgesine ayırmak da mümkündür;

I. Tokyo Dönemi: 1. ve 24. bölümler arasında yer alan bu dönem, Kenshin ’in Tokyo şehrinde rurouni olarak seyahat etti ği ve Kaoru ile tanı ştı ğı hikaye aralı ğını yansıtmaktadır. ‘ Tokyo Dönemi’ boyunca Kenshin ve Kaoru ’nun yanı sıra Sagara Sanosuke , Myoujin Yahiko , Takani Megumi , Shinomori Aoshi gibi yan karakterler hikayeyi zenginle ştirir. ‘ Tokyo Dönemi’, Himura Kenshin ’in Kamiya Kaoru ile tanı şmasının ardından Kamiya dojo da ya şamaya ba şlaması ile ba şlamaktadır. Kenshin ve Kaoru ’nun, yakuza tarafından yankesicili ğe zorlanan Myoujin Yahiko ’yu kurtarmaları ile dojo kalabalıkla şmaya ba şlamı ştır. Yahiko , Kaoru ’nun ve Kamiya dojo nun tek ö ğrencisi olmu ştur. Kenshin tarafından bir dövü ş esnasında yenilgiye uğratılan Sagara Sanosuke ’nin de aralarına katılmı ştır. Kanryu Takeda adındaki açgözlü bir i şadamı tarafından afyon yapmaya zorlanan Takani Megumi ’yi, Takeda Kanryu ve Shinomori Aoshi ’nin liderli ğindeki Oniwabanshû ’dan kurtarmaları ile aralarına bir ki şi daha katılmı ştır. 10

II. Kyoto Dönemi: 28 ile 62. bölümler arasında yer alan bu dönem, Kenshin ’in geçmi şi ile yüzle şti ği yo ğun bir hikaye örgüsünü içermektedir. Kenshin ’in Kamiya dojo daki yeni ve huzurlu ya şamı, çok geçmeden geçmi şin hayaletleri ile sarsılmaya ba şlamı ştır. Meiji Yenilenmesi sırasında Ishin Shishi ’ya kar şı sava şan Shinsengumi

9 “About Rurouni Kenshin”, Rurouni Kenshin Romantation , 2007, (çevrimiçi) http://www.romantation.com/About.php , 6 A ğustos 2007. 10 “Story Arcs: Tokyo Arc”, Let It Burn , 2006, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/tokyoarc.asp , 8 A ğustos 2007.

108 üyelerinden Hajime Saitô tekrar ortaya çıkmı ştır. Yeni Meiji hükümeti içinde yardımcı polis müfetti şi olarak görev yapan Saitô , Kenshin ’e ula şmı ştır. Meiji hükümetini devirmek isteyen Makoto Shishio adındaki eski bir hitokiri yi durdurmak için Kenshin ’den yardım istemektedir. Japonya’nın barı ş ve huzur dolu günlerinin devam edebilmesi için Kenshin , Saitô ile müttefik olarak Kyoto ’ya gitmeye karar vermi ştir. Kenshin herhangi birinin zarar görmemesi için kimseye bir şey söylemeden dojo dan ayrılmı şsa da Kaoru, Yahiko ve Sanosuke onun ardından Kyoto ’ya gitmi şlerdir. Kenshin , Kyoto ’ya yolculu ğu sırasında Oniwabanshû üyelerinden Makimatchi Misao adında genç bir ninja kız ile kar şıla şmı ştır. Bu kar şıla şma, hem Misao hem de Kenshin için Aoshi ile tekrar kar şı kar şıya gelmekle sonuçlanmıştır. Kenshin , Shishio ’yu yenebilmek için kılıç ustası Hiko Seijuro ’nun yanına giderek e ğitimi tamamlamaya karar vermi ştir. Kullandı ğı kılıç tekni ği Hiten Mitsurugi-ryû ’nun tüm sırlarını ö ğrenerek Shishio ile yüzle şece ği ana hazırlanır. Kenshin , bu sava şta hem geçmi şi hem de kendisi ile yüzle şmek zorunda kalacaktır. 11

III. Shimabara Dönemi: 67. ile 76. bölümler arasındaki ‘ Shimabara Dönemi’, Amakusa Shougo adındaki bir Japon hristiyanın kendisini ‘Tanrı’nın O ğlu’ ilan etmesi ile ba şlamaktadır. Amakusa Shougo , Kenshin ile aynı kılıç tekni ğini kullanmaktadır. Shimabara bölgesinde gizlice Hristiyanlıklarını ya şayan bir gruba liderlik yapmaktadır. Kız karde şi Magdaria ile Hristiyanlı ğın yasak olmadan özgürce ya şanaca ğı bir dünya yaratmak istemektedir. Ancak Amakusa Shougo , bu planını gerçekle ştirmek için Meiji hükümetini devirmeyi planlamaktadır. Bu amaç dı şında gözü hiçbir şey görmemektedir ve birçok masumun kanının dökülmesine sebep olacaktır. Amakusa Shougo ’nun durdurulması için harekete geçen Kenshin ve di ğerleri Shimabara ’ya varmı şlardır. Modern imparatorluk birlikleri de bölgeye gelmi ştir. Kenshin , Shougo ’yu durdurmak üzere harekete geçmi ştir. Dövü şleri esnasında Shougo vurulur. Kendisine inanan ve güvenen insanları tehlikeye attı ğının farkına varan Shougo , geriye kalan 88 inanan ile Hollanda’ya gitmeye karar verecektir. 12

11 “Story Arcs: Kyoto Arc”, Let It Burn , 2006, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/kyotoarc.asp , 8 A ğustos 2007. 12 “Story Arcs: Shimabara Arc”, Let It Burn , 2006, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/shimabaraarc.asp 8 A ğustos 2007.

109

‘Tokyo Dönemi’, ‘ Kyoto Dönemi’ ve ‘ Shimabara Dönemi’ dı şında kalan bölümler, ‘ filler episode ’ olarak kar şılık bulan bölümlerdir. Manga da yayınlanmakta olan konunun, aynı anda yayınlanmakta olan anime televizyon serisine yeti şmesi için zaman kazanmak amacıyla hazırlanmı ş bölümlerdir. Anime de devam eden ‘Kyoto Dönemi’ esnasında, ‘ Rurouni Kenshin ’ manga sında devam eden ‘ Jinchuu Dönemi’ bölümünü tamamlayabilmek amacıyla ‘ filler ’ bölümler hazırlanmı ştır. ‘ Filler ’ bölümler, sadece o bölüme ait bir hikayeyi içermektedir. Bu hikaye, genellikle yo ğun geçen bir hikaye örgüsünün ardından seyircinin rahatlamasını sa ğlayacak niteliktedir. Ana ve yan karakterlerin gündelik hayatında sıradan bir günün verilmesi en sık rastlanan tipte ‘ filler ’ bölümlerdir. Bu bölümler, karakterlerin içine dü ştü ğü ho ş ve komik durumlar ile e ğlenceli bir havanın yaratıldı ğı bir atmosfere sahip olabilmektedir. 13

3.3. ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisinin Karakterleri

‘Rurouni Kenshin’ anime serisi birbirinden zengin karakterlere ev sahipli ği yapmaktadır. 94 bölüm süresince de ğişim ve geli şim gösteren karakterler; ‘ana karakterler’, ‘yan karakterler’ ve ‘kar şıt karakterler” olarak üçe ayrılarak incelenecektir.

3.3.1. Ana Karakter

Himura Kenshin: ‘Rurouni Kenshin ’ anime serisinin protagonist kahramanıdır. Himura Kenshin , belinde ta şıdı ğı sakabatô kılıcıyla Japonya’yı dola şan bir rurouni dir. Sol yana ğındaki çapraz yara izi ve kırmızı saçları, kolaylıkla tanınmasını sa ğlamaktadır. Gerçek kimli ği, ‘ Hitokiri Battousai ’ isminde yatmaktadır. Tokugawa shôgunluk yönetiminin çökü şe geçti ği geç Edo Dönemi olan, Bakumatsu zamanı boyunca en çok korkulan suikastçılardan biridir. Chôshû Ishin Shishi olarak,

13 “The Filler Arcs”, Rurouni Kenshin Romantation , 2007, (çevrimiçi) http://www.romantation.com/ArcOutlines.php , 6 A ğustos 2007.

110 devrimin gerçekle şmesinde çok önemli bir rol oynamı ştır. Birçok kez shôgunluk yanlısı kılıç ustaları ile kar şı kar şıya gelmi ştir. Kılıcını kullandı ğında, neredeyse hiç bir gözün fark edemeyece ği bir hızla hareket edebilmektedir. Devrim sırasında sayısız insan öldürmü ştür. Devrimden sonra Tokugawa rejiminin yıkılarak yerini Meiji Dönemi’ne bırakmasıyla, Kenshin de ‘ Hitokiri Battousai ’ ismini geride bırakmaya karar vermi ştir. Himura Kenshin olarak, bir daha asla öldürmemeye yemin etmi ştir. İnsanları koruyan kılıç yolunu benimseyerek sakabatô kılıcı ile bir gezgin olarak yollara dü şmü ştür.

Kılıcını, sadece etrafındaki insanlara yardım etmek için kullanmaktadır. Kılıcı sakabatô , öldürmeme yemininin kanıtıdır. Kılıcın keskin bıça ğa sahip olması gereken yüzü körken, kör olması gereken yüzü keskin bıça ğa sahiptir. Ba şka bir deyi şle, tersyüz bıçaklı bir kılıçtır. Kılıç yapımı ustası Arai Shakkû , Kenshin ’in bir daha asla öldürmemek üzerine kurulu arzusunun ne kadar kuvvetli oldu ğunun farkına varmı ş ve bu kılıcı Kenshin ’e vermi ştir. Kılıç stili Hiten Mitsurugi-ryû , saldırıdan çok savunma üzerine kurulu bir stildir. Bu stilde ustala şmak, çeviklik ve hız gerektirmektedir.

Himura Kenshin olarak ya şamaya devam etse de, ruhunun derinliklerde halen bir hitokiri saklıdır. İçindeki hitokiri yi uyandırmadan ya şamına ne kadar devam edebilece ği iç çatı şması içinde acı çekmektedir. Himura Kenshin ’in gözleri genellikle nazik bakı şlara sahiptir. Ancak içindeki hitokiri yüzeye çıktı ğında, gözlerindeki bakı ş keskin bir so ğukluk yaymaya ba şlamaktadır.

Küçüklü ğünde bir köle tüccarına satılmı ştır. Kılıç ustası Hiko Seijûrô tarafından kurtarılmı ştır. Gerçek ismi olan ‘ Shinta ’dır. Kendisini ö ğrencisi olarak yanına alan Hiko Seijûrô tarafından, ‘ Kenshin ’ ismi verilmi ştir. Gençli ğini Tokugawa ’nın çalkantılı zamanları içinde geçirmi ştir. Acı çeken ve ölen insanlara yardım etmek için e ğitimini tamamlamadan ustası Hiko Seijûrô ’nun yanından ayrılmı ştır. Hiten Mitsurugi-ryû stilini bu insanları korumak için kullanmak istemi ştir.

Kamiya dojo da kaldı ğı süre boyunca, yemek yapmak ve çama şır yıkamak gibi günlük ev i şleri ile ilgilenmektedir. Etrafındaki insanlara de ğer veren bir yapısı vardır.

111 Arkada şları, onun ailesidir. Yardıma ihtiyacı olan bir insanı asla görmezden gelemez. 14

3.3.2. Yan Karakterler

Kamiya Kaoru: Kamiya Kaoru , Kamiya Kasshin-ryû stilinin e ğitmeni olan bir kılıç ustasıdır. Babasının izini sürerek, sahip oldukları dojo nun ününü devam ettirmek için çalı şmaktadır. Kaoru ’nun babası Kamiya Koshijirô , Kamiya Kasshin-ryû okulunun kurucusudur. Babasının ölümü ile okulun sorumlulu ğu Kaoru ’ya kalmı ştır. ‘Sahte Battousai ’ vakası sonucunda dojo da herhangi bir ö ğrencisi kalmamı ştır. Bu vakadan sonra okulun ilk ö ğrencisi Yahiko olmu ştur. Kaoru ’nun babası Koshijirô ’nun, insanları korumak için ya şam veren kılıç yolunu benimsemesi, Kenshin ’i anımsatmaktadır. Duygusal ve narin yapıda bir kadındır. Mutfakta ba şarısız bir aşçıdır. Yaptı ğı yemekler, özellikle Yahiko ve Sanosuke tarafından takdir edilmez. Kenshin ’e kar şı olan hisleri oldukça güçlüdür. Kenshin ’in öldürmeme yeminini bozarak, tekrar hitokiri olmasını, birçok kez Kenshin ’in ismini haykırarak engellemi ştir. Tokyo ’nun merkezinde bulunan Kamiya Kasshin dojo nun avlusundaki kuyunun ba şında dinlenmek, Sanosuke ve Kaoru için vazgeçilmezdir. Bu sırada Yahiko , shinai ile pratik yaparken Kenshin de ço ğunlukla çamaşır yıkamaktadır. Megumi ’nin Kenshin ’e kur yapma ihtimaline kar şı sürekli tetiktedir. Özellikle sinirlendi ği anlarda tehlikeli olabilmektedir. Kenshin , Kaoru ’yu zaman zaman birçok rakibinden daha korkutucu bulmaktadır. 15

Sagara Sanosuke: Gençli ğinde Sekihôtai Ordusu’na katılarak yeni bir dönem yaratılmasına yardım etmek istemi ştir. Ordunun lideri Sagara Sôzô onun için örnek bir model olmu ştur. Sagara soyadını alaca ğına dair ona söz vermi ştir. Sekihôtai Ordusu, devrimciler tarafından i şlemedikleri suçlarla yargılanmı ştır. Sagara Sôzô öldürülmü ştür. Sekihô tai Ordusu da ğıldıktan sonra, Meiji Dönemi’nde ‘Kiralık Dövü şçü Zanza ’ olarak hayatını devam ettirmeye ba şlamı ştır. Sagara Sôzô ’ya söz verdi ği gibi, Sagara soyadını almı ştır. Ishin Shishi ’den nefret etmektedir.

14 Nobuhiro Watsuki, Rurouni Kenshin Profiles , y.y., Viz Media LLC., 2005, s.30-35. 15 A.e. , s.36-41.

112 İkiyüzlülükten ve zayıf olanı ezenlerden de nefret etmektedir. Kenshin ile kar şıla ştıktan sonra, onun ideallerinin Sagara Sôzô ’dan çok da farklı olmadı ğını görmü ştür. ‘Kiralık Dövü şçü Zanza ’ ismini bir kenara bırakarak, hayatına Sagara Sanosuke olarak devam etmi ştir. Yeni dönemde huzuru korumak ve barı şı devam ettirmek için, Kenshin ’in yanında sava şmaya karar vermi ştir. Sanosuke , Kenshin ile tanı şana dek Sagara Sôzô gibi birini tekrar bulamamı ştır. Sanosuke ’nin a şırıya kaçtı ğı anlarda Kenshin ’in katı tavrı ve senli benli bir şekilde Sanosuke ’ye ona çeki düzen vererek bir a ğabey figürü çizmektedir.

Sadece yumruklarını kullanarak dövü şmektedir. Kavgaya tutu şmaktan özellikle keyif almaktadır. ‘Kiralık Dövü şçü Zanza ’ olarak hayatını kazandı ğı dönemde, bilek gücüne konsantre olarak hükümete kar şı nefretini bastırabilmi ştir. Para kar şılı ğı kiralık dövü şçü olarak çalı şmayı bıraktıktan sonra hiçbir geliri kalmaz. Dojo ya bedavacı olarak gidip gelmesiyle Kaoru ’yu çileden çıkarmaktadır. İnanılmaz derecede büyük bir fiziksel güce sahiptir. Bu güç sayesinde, zanbatô adlı kılıcını kolaylıkla ta şıyabilmi ş ve kullanabilmi ştir. Zanbatô , rakibi üzerinde bulundu ğu atıyla beraber ortadan ikiye ayırmak amacıyla yapılmı ştır. En geni ş ve en büyük kılıçtır. Normal bir insanın kaldırabilece ğinden çok daha fazla a ğır oldu ğundan, sadece tek kerelik saldırılara izin vermektedir. İnanılmaz derecedeki dayanıklılı ğına olan a şırı güveni, Sanosuke ’nin savunmasında zayıflık ya şamasına neden olmaktadır. Savunmayı dü şünmeden saldırmaktadır. 16

Myôjin Yahiko: Babası devrim sırasında imparatorluk ordusuna kar şı sava şmı ş ve ölmü ştür. Annesi, geneleve satılmı ş ve hastalanarak ölmü ştür. Yahiko , bir samuray ailesinden gelmesinden ötürü sahip oldu ğu samuray gururunu halen ta şımaktadır. Bu nedenle, hiç kimsenin aile ismini kirletmesine izin vermez. Kenshin , e ğer hala samurayın zamanı olsaydı, Yahiko ’dan çok iyi bir samuray olaca ğını dü şünmektedir. Kenshin ile kar şıla şana kadar, Yahiko bir yakuza için yankesicilik yapmaktadır. Yankesicili ği bıraktıktan sonra, Kamiya Kasshin dojo da Kaoru ’nun ö ğrencisi olmu ştur. Dojo nun uzun bir aradan sonra ilk ö ğrencisi olarak, her geçen gün daha da güçlenmek istemektedir. Kenshin ’e yardım etmek için Kaoru ile beraber Kyoto’ya gittiklerinde, yolculuk esnasında da çalı şmayı elden bırakmamı ştır. Sanosuke gibi

16 A.e. , s.42-47.

113 kavgacı bir yapıya sahiptir. Öfkelendi ği an, shinai sine sarılmaktadır. Kendisine küçük bir çocukmu ş gibi muamelesi yapılmasına tahammülü yoktur. İyi bir gözlemcidir ve dürüst bir karaktere sahiptir. Aynı zamanda açık konu şan biridir. 17

Takani Megumi: Aizu klanının en me şhur doktor ailelerinden Takani ailesinin kızıdır. Babası Takani Ryûsei , Aizu Sava şı’nda ölmü ştür. Annesi ve erkek karde şleri ise kayıptır. Yalnız bir çocukluk geçirmi ştir. Tokyo ’ya bir doktorun yanında asistan olabilmek için gelmi ştir. Ne yazık ki asistanı oldu ğu doktor, Takeda Kanryû için gizlice afyon üretmektedir. Yeni tip bir afyon geli ştirdikten sonra Kanryû tarafından öldürülünce, formülü bildi ği için Kanryû tarafından yakalattırılır ve üç yıl boyunca afyon yapmaya zorlanmı ştır. Yaptı ğı afyonla birçok insanın ölümüne yol açmanın suçlulu ğuna daha fazla dayanamaz ve yeni tip afyonu da yanına alarak kaçar. Kenshin ve Sanosuke ile kar şıla şır ve Kamiya Dojo’nun bir parçası olur. Afyon yapmayı kanıksadıktan sonra intihar etmeyi dahi dü şünür ancak bir gün doktor olarak ailesiyle tekrar bir araya gelme umudu onu engeller. Üç yıl boyunca zorla tutuldu ğu sıradaki iç çatı şmalarından ötürü acı çeker. Kenshin ve di ğerlerine zarar gelmemesi için Kanryû ’nun yanına döndü ğünde, kendisiyle beraber Kanryû da öldürmeye çalı şır. Geçmi şinden kaçamayaca ğından, i şledi ği günahların bedelini ödemek için böyle bir yola ba şvurur. İş veli ve keyfi hareketleri tahrik edici olabilir ancak zor bir karaktere sahipmi ş gibi gözükse de zaman zaman hassasiyet de gösterebilmektedir. Olgunla şmı ş cinselli ğini kullanarak Kenshin ’i ayartmak ve Kaoru’ yu ezerek onunla alay etmek ho şuna gitmektedir. İnanılmaz derecede yetenekli bir aşçılı ğa sahiptir. Ohagi, fasulye reçeliyle kaplanmı ş pirinç topları, Kaoru dahi kendisini yemekten alamaz. Kenshin Kyoto ’ya gitmek için ayrıldıktan sonra kendi duygularını bir kenara bırakarak Kaoru ’yu kendine getirir ve Kenshin ’i izlemesini söyler. 18

Hiko Seijûrô: Hiten Mitsurugi-ryû stilinin 13. varisi olan Hiko Seijûrô, aynı zamanda Kenshin ’e kılıç kullanmayı ö ğreten ki şidir. Kılıç ustalı ğını gizleyerek, Ni’itsu Kakunoshin isminde bir çömlekçi olarak inzivaya çekilmi ştir. Gençlik günlerinde Hiten Mitsurugi-ryû stilinin ö ğretisini izleyerek, kılıcını acı çeken zayıfları kurtarmak

17 A.e. , s.48-51. 18 A.e. , s.88-91.

114 için kullanmı ştır. ‘Kara Gemiler’in Japonya’ya geli şinin ardından, toplum düzeni bozulmu ş, eşkıyaların sayısı gün geçtikçe artmı ştır. Hiko Seijûrô , kılıcını zayıf ve savunmasız insanları korumak için kullanmı ştır.

Kenshin , henüz Hiten Mitsurugi-ryû stilini ö ğrenen bir çırakken Hiko Seijûrô ’nun yanından ayrılmak istemi ştir. E ğitimini tamamlamadı ğı gerekçesiyle Kenshin ’i reddetse de Kenshin yanından ayrılmı ştır. Aradan on yıl geçtikten sonra, Meiji Dönemi’nde, Kenshin ile tekrar kar şıla şmı ştır. Kenshin , Hiten Mitsurugi-ryû ’nun son ata ğını kendisine ö ğretmesini istemektedir. Shishio Makato ’nun durdurulması gerekti ğine inanan Hiko Seijûrô , Kenshin ’e sonuncu ata ğı göstermi ştir.

Kenshin ’in e ğitimi sırasında, zaman zaman sinsice ve şakacı davranabilmektedir. Sevecen ve şefkat dolu bir yolla ö ğretilen hareketlerin öğrenilemeyece ğine, ö ğrenen ki şinin ancak bu hareketlerle dövülerek öğrenebilece ğine inanmaktadır. Bu sebeple, her ne kadar gücünü ayarladı ğını iddia etse, Kenshin ile gerçekle ştirdi ği kar şılıklı e ğitim dövü şlerinde onun canına okumaktadır. Kar şılıklı güçlerini denediklerinde, tüm gücüyle ata ğa kalksa dahi Kenshin zar zor Hiko ’ya bir sıyrık verebilmektedir. En güçlü olarak adlandırılan Kenshin ’den çok daha güçlü oldu ğu açıktır.

Bir dahi oldu ğuna dair kendine güveni sonsuzdur. Kenshin ’den daha ya şlı olmasına ra ğmen genç ve yakı şıklı bir görünüme sahiptir. Nispet yapan karakteri ya şına pek de uygun olgunlukta de ğildir. Kenshin ’i çocuklu ğundan bu yana takip etti ğinden, ona ait en yüz kızartıcı anıları bilmektedir. Zaman zaman, bu anıları Kenshin ’i utandırmak için koz olarak kullanmaktan çekinmemektedir.

Gündelik ya şamında, beyaz pelerinini giyerek sahip oldu ğu gücü ve kuvveti saklamaktadır. Ancak pelerinsiz ne kadar güçlü oldu ğu açık seçik görülmektedir. Her Hiten Mitsurugi-ryû jenerasyonu, ‘ Hiko Seijûrô ’ ismiyle beraber bu beyaz pelerini de miras edinmektedir. Pelerin içinde 37,5 kg. çeken omuz vatkası ve kasları kıvıran bir yay vardır. Kenshin sonuncu hareketi ö ğrendikten sonra, bu pelerini Kenshin’ e

115 vermeye çalı şmı ştır. Ancak Kenshin kendisine yakı şmayaca ğı gerekçesiyle pelerini giymeyi reddetmi ştir. 19

Saito Hajime: Bakumatsu zamanında, Kenshin ve di ğer Ishin Shishi üyeleri için güçlü bir rakip olan Saitô Hajime , Shinsengumi 3. Birlik kaptanıydı. Saitô ve Kenshin birçok defa kılıç çarpı ştırmı ş olsa da kesin sonuç alınamamı ştır. Meiji Yenilenmesi sürecini takip eden zamanda, Fujita Gorô ismini kullanmaya ba şlamı ştır. Seinan Sava şı’nda ‘Polis Kılıç ustası Birli ği’nde hizmet vermi ştir. Ardından da, yardımcı polis müfetti şi olmu ştur. Ôkubo Toshimichi ’nin gizli ajanı olarak, Kenshin ’in gücünü ölçmek için kar şısına çıkmı ştır.

Saitô , gizli ajan yetene ğini hem Kamiya dojo ya ilaç satıcısı kılı ğında girerken hem de Senato Sekreteri Shibumi ’nin suikast grubuna katılırken göstermi ştir. Zaman Meiji dönemini gösterirken, Saitô sadece kendi inançları için sava şmaya devam etmektedir. Ne güç ne de para ona çekici gelmektedir. Kaybeden tarafta olsa da, onun ve Shinsengumi ’deki silah arkada şlarının hayatlarını tehlikeye atmalarının sonucunda Meiji hükümeti kurulabilmi ştir. Saitô, kimsenin yeni hükümeti kendi çıkarı için kullanmasına izin vermeyecektir. Meiji Dönemi’nde ya şarken eski bir Shinsengumi üyesi olarak, görevini yerine getirmeye devam etmeye çalı şmaktadır. ‘Aku Soku Zan /eytana Hızlı Ölüm’ felsefesi, onun için Bakumatsu ’dan bu yana de ğişmemi ştir.

So ğukkanlı ifadesinin yanı sıra, zaman zaman kafasında garip dü şünceler de canlandırmaktadır. Kaoru ’yu bir tanuki , Megumi ’yi bir tilki, Misao ’yu bir gelincikle kafasında özde şle ştirmi ştir. Ayrıca Sanosuke ’yi horoz, Chô ’yu da süpürge olarak hayal etmektedir. Tokio isminde bir e şi vardır ve Meiji ’nin 11. Yılında Tsutomu adında bir erkek çocu ğuna sahip oldu ğuna dair kayıtlar vardır.

Kenshin ile hedefleri ortak payda da birle şse de, Saitô hiç tereddüt etmeden öldürebilecek yapıdadır. Kenshin rakibi ile do ğrudan yüzle şirken, Saitô onu amacına ula ştıracak her türlü yolu kullanmaktan çekinmez. Savundu ğu ‘gerçek adalet’ ve Japonya’nın gelece ği için, Kenshin ’i hitokiri haline döndürmek istemektedir.

19 A.e. , s.170-173.

116

En favori ata ğı Gatotsu ’dur. Bu atakta, kılıç dik bir şekilde rakibin vücuduna kar şı yan durmaktadır. Rakip yana çekilerek ataktan sakınsa da, atak kılıcın yana götürülmesiyle şekil de ğiştirebilir ve hedefin kaçmasına izin vermeyerek dosdo ğru dü şmanı keser. Hız patlaması gerektirir. Zayıf noktası bulunmayan bir sava ş takti ğidir. 20

Mikamachi Misao: Gençli ğinden bu yana Oniwabanshû üyesidir. Onmitsu (casus) becerilerini ö ğrenmi ştir. Meiji’ den sonra Aoshi ve adamlarıyla ülkenin dört bir tarafını dola şmaya devam etmi ştir. Ancak daha sonra Oniwabanshû Kyoto Ara ştırıcısı Okina ’ya teslim edilir. Misao ne şeli ve arkada ş canlısı genç bir kadın oldu ğu kadar inatçı ve şımarıktır. Etrafındaki insanlarca sevilmektedir. Oniwabanshû içinde aynı zamanda gözde bir ki şiliktir. Her ne kadar yeti şkin oldu ğunu ileri sürse de şımartılmak istedi ğinde çocuksu davranı şlar sergilemekten kaçınmaz. Misao için Oniwabanshû üyeleri onun ailesi gibidir. Küçüklü ğünden bu yana kendisiyle ilgilenen Aoshi ’ye kar şı güçlü duygular beslemektedir. Aoshi onun için hem bir a ğabey hem bir ebeveyn hem de bir sevgili figürüdür. Onunla tekrar bir araya gelmek için sabırsızlanmaktadır.

Aoshi ve di ğerlerini bulmak için çıktı ğı bir yolculukta hırsızlardan para çalarken Kenshin ile tanı şır. Misao kendisinin kılıcını çalmaya kalkı ştı ğında Kenshin şaşkına döner. Onun pe şinden ko şarak Misao ’yu yakalamak zorunda kalır. Hayran oldu ğu Aoshi, Oniwabanshû ’yu yok etme giri şiminde bulununca, kendisini Oniwabanshû’ nun yeni lideri yani okashira ilan eder. Han’nya ’nın kendisine ö ğretti ği dövü ş sanatlarını kullanmaktadır. Ancak Misao’ nun a ğırlı ğı çok fazla olmadı ğından, hareketlerinin etkisi de çok fazla anlamlı de ğildir. Misao ’nun en favori ve gizli hareketi ‘Öfkenin Ku ş Tekmesi’dir. Öfkelenince Kenshin ’i durmadan bu hareket ile tartaklar. 21

Kashiwazaki Nenji: Bakumatsu zamanında şehrin politik dünyasının gidi şatını izlemek için Kyoto Ara ştırmacısı olarak görev alan Oniwabanshû eski üyesidir.

20 A.e. , s.120-127. 21 A.e. , s.140-142.

117 Bakumatsu Kyoto ’sunda bilgi a ğı kurmu ştur. Operasyonlar için üs olarak kullanılan yeri, Meiji ’den sonra Aoiya adında bir restorana çevirerek silah arkada şları için bir sı ğınak haline getirmi ştir. Okina olarak da tanınan bu adam, yenilenmeden sonra Aoshi tarafından kendisine emanet edilen Misao ’ya bakar. İnatçı bir karakteri vardır. Ağzından bir kere bir şey çıktıktan sonra fikrini ne olursa olsun de ğiştirmez. Nazik tavrına ra ğmen aslında Oniwabanshû üyeleri arasında korkulan bir figür olmu ştur. Okashira varisi olarak görülmü şse de Okina, yeniça ğ için genç Aoshi’ye yol vermi ştir. Bu da esnek dü şünce tarzına sahip oldu ğunu gösterir. Fakat Aoshi’nin katliam ate şine dü ştü ğünü gördü ğünde barı şı sa ğlamak için onu durdurmaya karar verir. Ancak yenilir ve kendisini ölümün e şiğine getiren yaralar alır. 22

Tsukioka Tsunan: Tsukioka Tsunan adıyla nishiki-e resimleri yapan ünlü bir sanatçıdır. Ancak gerçek kimli ği eski Sekihô Ordusu asker ö ğrencisi Tsukioka Katsuhiro ’dur. İnzivaya çekilerek Kenshin ve di ğerlerinin ya şadı ğı yere yakın bir şehirde kalmaktadır. Popüler olmamasına ra ğmen durmadan Sekihô Ordusu’nun lideri Sagara Sôzô’ ya ait nishiki-e üretmektedir. Bu resimlerden birinin Sanosuke ’nin dikkatini çekmesiyle ikisi bir araya gelir. 1868’de Sekihô Ordusu’nun ‘sahte ordu’ denilerek lekelenmesinden sonra Meiji ’nin 11. Yılı’nda Sanosuke ’yi tekrar görene dek neredeyse hiç gülümsememi ştir. Bu süre boyunca Meiji hükümetine kar şı duydu ğu kin katlanarak artmı ştır. Patlayıcılarla ilgili edindi ği bilgileri kullanarak el yapımı bombalar yapar. Barut ve patlayıcılar konusunda uzmandır. Sanosuke ’nin de yardımını alarak Meiji hükümetine kar şı gerçekle ştirece ği ayaklanmayı Kenshin durdurur. Amacı hükümete kar şı ayaklanarak Sagara Sôzô ’nun öngördü ğü ideal hükümeti yaratmaktır. Meiji hükümetinin kalbi olan İçi şleri Bakanlı ğı’nı bombalamayı amaçlar. Geride Sagara Sôzô ’ya ait huzurlu bir ifadeyle bir nishiki-e resmi bırakarak nishiki-e sanatçılı ğını bırakır. Hükümetin yanlı şlarını halka sunan bir gazete basmaya ba şlar. Sanosuke , Kyoto ’ya do ğru yola çıkmadan önce ona el bombalarından verir. Gazeteci olmasından ötürü geni ş bir bilgi a ğına giri ş yapabilmektedir. 23

22 A.e. , s.144. 23 A.e. , s.110-111.

118 3.3.3. Ana Karakterin Dü şmanı Olan Karakterler

Udô Jin-e: Bakamatsu döneminde Kyoto ’da Shinsengumi üyesiydi. Öldürmemesi gereken birçok ki şiyi öldürmü ştür. Kendi birli ğince zapt edilemedi. Cezalandırılmadan önce kaçmayı ba şardı ve bir hitokiri olarak devrimcilere katıldı. Herhangi bir politik görü şü yoktur. Herhangi bir klana ait de ğildir. Sadece para için suikast düzenlemektedir. En büyük tutkusu öldürmektir. Nikaidô Heihô stilini uygulayan tehlikeli bir adamdır. En sevdi ği teknikse Shin no Ippô’ dur. Devrim sırasında Kenshin ile aynı bölgede bulunmalarına ra ğmen kar şıla şmamı şlardır. Sadece birbirlerinin isimlerini duyarlar. Devrimden sonra bir hitokiri olarak ya şamaya devam eder ve Meiji hükümetinde kendisini kiralayan ki şiler oldu ğu sürece ‘Kurogasa’ adıyla öldürmeye devam eder. Politika, finans, resmi alanlardaki birçok kilit ki şiye suikast düzenler. Tani Jûsanrô ’yu korumakta olan Kenshin ile kar şıla şır ve ona meydan okur. İçindeki hitokiri kimli ğini canlandırmak için Kaoru ’yu kaçırır. Shin no Ippô tekni ğiyle Kaoru ’yu paralize eder. Karakteristik bir gülü şe sahiptir. A ğız dolusu gülü şü ‘Uhuhuhu’ şekline dönerek şeytani bir hal alır. Meiji döneminin ba şlarından bu yana Kenshin ayarında bir rakiple kar şıla şmadı ğından dövü şmenin keyfini çıkarır. Kenshin ’in hitokiri haline dönü şmeye ba şlamadan önce Jin-e onun hareketlerini kolaylıkla okumaktadır. Ancak Kenshin hitokiri haline geri dönmeye ba şladıkça onun için artık denk bir rakip olması söz konusu de ğildir. Kenshin kolunu kırar. Kendisini kimin kiraladı ğını açıklamamak için intihar eder. 24

Shinomori Aoshi: Oniwabanshû Okashira ilan edildi ğinde 15 ya şındadır. Seçilmi ş sava şçıların bir araya toplandı ğı Oniwabanshû ’nun lideri olmak onun saygı duyulan yeteneklere sahip oldu ğu anlamına gelir. Önceden direk olarak shôgun ve Edo Kalesi Oniwabanshû Okashira ’ya rapor veren bir onmitsu (casus)tur. Altındakiler tarafından saygı duyulan ve yönlendirdi ği Oniwabanshû ’nun yapabileceklerinden gurur duyan biridir. Ancak Bakumatsu zamanında Shôgun Yoshinobu ’nun emirlerine ba ğlılıklarından ötürü harekete geçme imkanları olmamı ştır. Sava şın içerisinde yer almadan yeni bir ça ğın ba şlangıcına tanık olmu şlardır. Devrimden sonra dahi istedi ği halde sava şamayan Aoshi , ona sadık altındakilerle birlikte pi şmanlıklarını bir kenara bırakmak için hayat kavgasına atılmı şlardır. Aoshi, ruhunun derinliklerinde

24 A.e. , s.64-67.

119 sava şmak için yo ğun bir arzu hissetmektedir. Oniwabanshû ’nun Bakamatsu zamanında en güçlü sava şçılar oldu ğunu kanıtlayabilmek için Kenshin ’i yenmeye odaklanır. Aoshi’ nin kullandı ğı dövü ş sanatı stili kendi geli ştirdi ği bir stildir. Han’nya ’nın da e ğitmeni odur.

Devrimden sonra dahi Oniwabanshû’ ya tutunabilmesinin sebebi sahip oldu ğu gururdur. Bu gurursa Oniwabanshû’ nun Bakumatsu zamanının en güçlü sava şçıları oldu ğu inancından gelmektedir. Yeni hükümette yer almayı reddeder. Oniwabanshû’ dan ayrılanlar gün geçtikçe artar, herkes kendi yolunu çizer. Kanlı bir yolda ilerleyen Aoshi, ona hayran olan Makimachi Misao ’yu Okina ’ya bırakır.

Kenshin , içindeki çeli şkinin yararsız oldu ğunu ö ğrenen bir karakterken Aoshi içindeki çeli şkinin faydasızlı ğını ö ğrenebilecek bir fırsata sahip olmamı ş bir karakterdir. Bakumatsu zamanında Oniwabanshû ile sava şmı ş olsaydı, onun da öldürmeme yolunu seçme ihtimali vardır.

Shishio Makoto: Chôshû klanından eski bir Ishin Shishi üyesidir. Kenshin ’in gezgin bir kılıç ustası olmasının ardından Shishio, hitokiri olarak onun yerine geçmi ştir. Çok sayıdaki suikasttan o sorumludur. Bu suikastlar arasında, e ğer açı ğa çıkarsa Meiji Hükümeti’ni olumsuz yönde etkileyebilecekler dahi vardır. Ola ğandı şı hırslı do ğası ve hükmetmeye olan açlı ğı nedeniyle, Ishin Shishi tarafından kendisine suikast düzenlenerek vücudu yakılmı ştır. Ancak cehennemin derinliklerinden geri gelerek hayatta kalmayı ba şarmı ştır. Vücudu yandı ğından bu yana, vücut ısısını terleme yoluyla düzenleyememektedir. Sıradan bir insan için hayal edilemez derecede yüksek vücut ısısına sahiptir. Shishio ’ya göre bu yo ğun ısı, bir ses haline gelerek beynine gerçekleri fısıldamaktadır. Kendisini öldürmeye çalı şan Meiji Hükümeti’ni yok etmek için Kyoto ’da gücünü toparlamaya çalı şmaktadır.

Shishio ’nun küstah karakteri hemen göze çarpmaktadır. Ülkeyi ele geçirmek hedefiyle ilgili yaptı ğı konu şmaları, şeytani kahkahalarla tamamlar. Ne dikkatsizlik sergiler ne de savunmasız yakalanacak şekilde açık verir. Dü şmanının gerçekle ştirdi ği sava şları gözlemlerken dü şmanının kılıç stilini okur. Kenshin ’in içindeki hitokiri uyandırmak istemektedir. Modern silahlarla donatılmı ş Rengoku adlı gemi için sahip oldu ğu servetin be şte üçünü harcamı ştır. Bu gemi, dı şarıdan tahta

120 bir gemi gibi gözükse de aslında büyük ve zırhlı bir gemidir. Matthew C. Perry ’nin ‘kara gemileri’ geldi ği zamanki gibi Tokyo ’yu aynı karga şanın içine atarak, hükümeti kaosa sokmak istemektedir. Planına göre Tokyo ate şe verilecek ve bu devam eden kaos sırasında hükümetten önemli ki şiler öldürülerek Shishio ’nun ihtilalının i şareti verilecektir. Bu planın adı Kyoto İmha Planı ’dır. Kenshin ’in kendisini durdurmaya çalışması ile planları aksayacaktır. 25

3.4. Samuray Tarihi, Kültürü ve Felsefesinin ‘Rurouni Kenshin’ Anime Serisi Örne ğinde Yansıması

Nobuhiro Watsuki , ana karakter Himura Kenshin ’i şekillendirmek için ‘Kawakami Gensai ’ adında gerçek bir ki şiden yola çıkmı ştır. Kawakami Gensai , yabancı kar şıtlı ğı çok kuvvetli bir hitokiri ydi. Batı dünyasına ılımlı yakla şan Sakuma Shôzan ’a 1864 yılında düzenledi ği suikast ile adından söz ettirmi ştir. Meiji ’nin 3. yılında hükümet tarafından idam edilmi ştir. Kawakami Gensai ’nin dı ş görünü şünün neredeyse bir kadınla karı ştırılabilecek derecede kısa, ince ve kibar görünümlü oldu ğu söylenmektedir. Kibar bir vücut diline ve uzun saçlı, sakin ve kibar bir ses tonuna sahip oldu ğu bilinmektedir. Kullandı ğı kılıç stili Shiranui-ryû , alı şılmışın dı şında bir kılıç stili olarak tanımlanır. Kawakami ’nin kılıcının ola ğanüstü derecede hızlı oldu ğu söylenmektedir. 26 Himura Kenshin karakterinin dı ş görünü şü de bir kadınla karı ştırılabilecek kadar zariftir. İnce ve naif bir ses tonuna sahiptir. Gündelik ya şamında Himura Kenshin iken surat ifadesi ve bakıları sıcaktır. Gözleri iri yapıda çizilmektedir. Ancak ‘ Hitokiri Battousai ’ iken surat ifadesi ve bakı şları sertle şir. Gözlerinin yapısı keskin ve kısık bir şekilde çizilmektedir. Kenshin karakterinin şimdiki zamanı ile geçmi ş zamanı arasındaki bölünme, çizim tekni ği ile açık ve net olarak verilmektedir. Yana ğında ta şıdı ğı çapraz yara izinin nasıl olu ştu ğu, seri içinde tam olarak açıklanmasa da hitokiri günlerinden kalma bir iz oldu ğu kesindir.

‘Rurouni Kenshin’ anime serisinin ana karakteri Himura Kenshin ’in, serinin ilk bölümünde Kamiya Kaoru ile kar şıla şarak bir süre Tokyo ’da kalmaya karar vermesi

25 A.e. , s.162-165. 26 A.e , s.54.

121 üzerine, serinin ilk 31 bölümü 1878 yılı Tokyo ’sunda şekillenmektedir. Seyirci, Himura Kenshin ile beraber Tokyo ’da kaldı ğı 31 bölüm boyunca, Meiji Dönemi içinde şekillenen yeni ve modern Tokyo ile ilgili fikir edinebilmektedir. 1868 yılı Meiji Yenilenmesi’nin ardından on yıl geçmi ştir. İmparatorlu ğun merkezi Kyoto 'dan Edo 'ya ta şınarak, Edo ’nun ismi Tokyo olarak de ğiştirilmi ştir. Serinin ilk bölümünde, siyah fon üstüne yazılmı ş olan ‘Tokyo Downtown, 11th year of Meiji (1878) / Merkez Tokyo, Meiji döneminin 11. yılı (1878)’ metni ile hikayenin Meiji Dönemi Tokyo ’sunda geçti ği açık ve net olarak belirtilmi ştir. Tokyo şehrinin yanı sıra, Himura Kenshin ’in Kyoto ’ya giderek antagonist Shishio Makoto ile yüzle şti ği 32. ve 62. Bölümler boyunca, seri içinde Kyoto şehrine de göz atmak fırsatı bulmaktayız. Hem Tokyo hem de Kyoto , Japonya’nın de ğişmekte olan çehresini yansıtan mekanlardır.

Meiji Dönemi hükümeti, Avrupa ve Batı’ya yeti şebilmek için ülkenin ve toplumun modernle şmesi için adımlar atmaktadır. Atılan bu adımların, en fazla hissedildi ği alanlardan biri kılık-kıyafettir. Himura Kenshin ’in dojo dı şına çıkarak kent merkezine indi ği sahnelerin arka planları, bu de ğişimi seyirciye yansıtmaktadır. Arka planda halen kimono giymekte olan insanların yanı sıra, takım elbise ya da bayan elbisesi gibi Batılı ve Avrupai kılık-kıyafet giymeyi tercih eden erkekler ve kadınlar görmekteyiz. Japon geleneklerine uygun kılık-kıyafet gelene ğinin ve Batı ve Avrupa stili kılık-kıyafet giyiminin bir arada yer alması, Meiji Dönemi içindeki de ğişim ve geli şimi açık ve net olarak vermektedir. Meiji Dönemi boyunca toplumsal ve ekonomik kalkınma ön planda tutulmu ştur. Hemen hemen bütün Japon şehirleri boyunca telgraf a ğı ve tren yolu a ğı kurularak modernle şme süreci devam ettirilmi ştir. Himura Kenshin ’in kent merkezinde ve liman kasabalarında bulundu ğu sahnelerde, arka plan giderek yayılmakta olan kurulu bir telgraf a ğını göstermektedir.

Kaoru ’nun tren biletleri alması üzerine Kenshingumi ’nin trenle Yokohama ’ya gitmek üzere yola çıktı ğı 22. bölüm, Meiji Dönemi’nde tren ve tren a ğının önemini vurgulamaktadır. Tren vagonlarında hem geleneksel Japon kıyafeti içinde hem de Batılı kılık-kıyafet içinde birçok insan bulunmaktadır. Yolcuların büyük bir ço ğunlu ğunu ise tüccarlar olu şturmaktadır. Kaoru, Kenshin, Yahiko ve Sanosuke Yokohama sahiline vardı ğında, seyirci de bir liman kenti olan Yokohama ’ya göz atma fırsatı bulmaktadır. Liman i şlek ve kalabalıktır. İrili ufaklı birçok gemi sahile

122 demirlemi ştir. Meiji Dönemi’nin yükseli şe geçen sosyal ve ekonomik yapısı, bu bölümde açık bir şekilde verildi ğini görmekteyiz.

Geli şen ve de ğişen toplum yapısı içinde, Batılı unsurlara uyum sa ğlamaya çalı şan, bu unsurları takip ederek ara ştıran merak içindeki insanların yanı sıra, halen geleneksel dü şünen ve de ğişimi daha yava ş kabullenebilecek insanlar da olmu ştur. Bu durum, Himura Kenshin ’e en yakın iki karakter olan Kamiya Kaoru ve Sagara Sanosuke ile verilmektedir. Yokohama’ ya yapılan tren gezisi sırasında, Kaoru ve Sanosuke arasında geçen ve buharlı trenin nasıl hareket etti ğine dair bir tartı şma, bu iki farklı bakı ş açısını ortaya koymaktadır;

Sanosuke: “Bunun gibi kocaman bir şey nasıl hareket eder?” Kaoru: “Daha önce de söylemi ştim, buharın gücü ile ilerliyor.” Sanosuke: “Buhar, sadece suyun buharla şmasıdır! Sen aptal mısın? Sence bunun gibi kocaman bir şeyi bir çaydanlık hareket ettirebilir mi?” Kaoru: “Aptal olan sensin! Bunun neresi çaydanlık?” Sanosuke: “O zaman bana gerçek bir açıklama yap!” Kaoru: “Peki o zaman, bakalım... Stevenson adında bir adam vardı... Um, bir gün, çaydanlı ğın kapa ğı... fırınının üzerine koydu ğu... hiç kimse dokunmadan kalktı... ve bunu görerek...” Sanosuke: “Sana söylemi ştim, bu bir çaydanlık!”

Kaoru ’nun aynı gezi sonunda, Yokohoma ’da bir foto ğraf çektirmek istemesi de Sanosuke tarafından deh şetle kar şılanacaktır;

Sanosuke: “Her defasında biri çekildi ğinde ömründen yıllar kaybediyorsun! Bu şeytanın makinesi!”

Japonya’nın kültürel, sosyal ve ekonomik yapısı içindeki de ğişimin ayrıntıları buharlı trene binmek ve foto ğraf çektirmek eylemleri ile seri içinde yansıtılmaktadır.

123

Tablo 02 – ‘Kaoru’ ve ‘Sanosuke’ karakter isimlerini olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ serisinde kullanılan 201.551 kelime içindeki tekrarlanma sıklı ğı.

QDA analizi sonuçlarına bakıldı ğında, Kaoru ve Sanosuke karakterlerinin isimleri anahtar kelime seçilerek seri içinde hangi karaktere daha fazla yer verildi ği, Meiji Dönemi’nin de ğişime ve yenili ğe açıklı ğının verilmesi açısından önemlidir.

Aşağıdaki tabloda verilen tekrarlanma sıklık oranları da göstermektedir ki; Meiji Dönemi’nin getirdi ği yeniliklere ve de ğişime açık Kaoru karakteri, özellikle de Batı dünyasının beraberinde getirdi ği yeniliklere şüphe ile yakla şan ve geleneklerine ba ğlı Sanosuke karakterini geride bırakmaktadır. ‘ Rurouni Kenshin ’ serisi içinde ortaya çıkan bu fark, serinin geçti ği Meiji Dönemi’ni destekler niteliktedir.

124

Tablo 03 – ‘Kaoru’ ve ‘Sanosuke’ karakter isimlerini olu şturan kelimelerin, 'Rurouni Kenshin’ serisinde kullanılan kelimeler içindeki tekrarlanma sıklı ğı oranları.

Yine 22. bölüm içindeki bir ba şka ayrıntı, seyirciye tarıma dayalı toplumdan ekonomiye dayalı topluma geçi şin sinyallerini vermektedir. Kaoru ’nun tren biletlerini bir yen e satın alması, Meiji hükümeti tarafından yapılan de ğişiklikler sonucunda ulusal para birimi olarak yen e geçildi ğinin altının çizilmesini sa ğlamaktadır.

Samurayın dü şüşünün ardından gelen modernle şme sürecinde, samuraya yer olmadı ğının ortaya çıktı ğı Meiji Dönemi ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinde, Himura Kenshin ’in içinde bulundu ğu zaman/mekan ve Himura Kenshin ’e e şlik eden yan karakterler ile verildi ği görülmektedir. Bu zamanın, samurayın zamanı olmadı ğı Himura Kenshin ’in karakteri ve diyalogları ile de verilmektedir. Ishin Shishi ’ye hizmet etmi ş eski bir hitokiri olarak, içinde bulundu ğu zamanın gerçeklerini kabullenmi ş bir samuray olması karakterinde ön plana çıkmaktadır. Kılıç ta şıma yasa ğına ra ğmen, sakabatô kılıcını yanında ta şımaktadır ancak bunun sebebi, aciz ve yardıma muhtaç insanların yanında olabilmek içindir. Kılıcının, tersyüz bıçaklı bir kılıç olması kendisine kılıcını ta şıyabilme rahatlı ğı sa ğlamaktadır. Çünkü bu tip bir kılıç ile herhangi birini ya da bir şeyi kesmek veya biçmek mümkün de ğildir. Kenshin ve

125 Kaoru ’nun kar şıla ştıkları ilk bölümde Kaoru , Kenshin ’e Meiji Dönemi’nde uygulanmakta olan kılıç yasa ğını hatırlattı ğı görülmektedir. Ancak kılıcın bir sakabatô oldu ğunu gördükten sonra konuyu uzatmamı ştır. Meiji Dönemi’nin 9. yılından itibaren uygulanmakta olan kılıç ta şıma yasa ğına dair bir ba şka ayrıntı, serinin ikinci bölümünde ortaya konulmu ştur. İki bayan, şehir merkezinde yürümekte olan Kenshin ’in arkasından konu şmaktadır;

I.Kadın: “Oh, şu adam bir kılıç ta şıyor.” II. Kadın: “Kılıçlar yasaklanalı 2 sene oluyor. Sanırım sava şçının ruhunu yok edemiyorlar, bu Meiji döneminde bile.”

Bu konu şma, Meiji Dönemi içindeki samuray gerçe ğini açık bir şekilde yansıtmaktadır. ‘Rurouni Kenshin ’ anime sinin yer aldı ğı 1878 yılından, henüz bir yıl önce gerçekle şen ‘ Satsuma Ayaklanması’nın toplumdaki etkileri halen sürmektedir. Saigô Takamori ve yanda şlarının ayaklanması, Kagoshima ’da imparatorluk ordusu tarafından bastırılmı ş ve bu ayaklanmanın sonucunda, samurayın zamanının doldu ğu görülmü ştür. Bu ayaklanma ve bu ayaklanma öncesinde samuray tarihine ev sahipli ği yapan kanlı iç sava şlar, halkın en ıstıraplı ve acı dolu yılları olmu ştur. Bu ıstırap ve acı, zaman zaman Japon halkının samuray ve samuray tarihine so ğuk bakmasına sebep olmu ştur. Batı ve Avrupa tarafından yüceltilmi ş samuray imgesi, temelde kanlı bir tarihi de içermektedir. İş te bu kanlı tarih, kılıcın yasak oldu ğu Meiji zamanında bastırılmı ş korku olarak su yüzüne çıkabilmektedir. Bu açıdan, ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi samuray tarihinin Japon toplumundaki etkisini de ortaya sermektedir.

‘Rurouni Kenshin ’ anime serisi samuray tarihinde yer almı ş olan çe şitli olay ve ki şilere yer vermektedir. İkinci bölümde, Kenshin ve Kaoru ’nun yakuza nın elinden kurtardı ğı Yahiko ’nun babası, devrim sırasında imparatorluk ordusuna kar şı sava şırken ölmü ştür. Üyesi oldu ğu Shôgitai , 1868 yılında ‘ Ueno Sava şı’ sonunda imparatorluk ordusu tarafından yenilmi ş ve eski Tokugawa shôgunlu ğuna hizmet vermi ş samuraylardan olu şmaktadır. 27 Üçüncü bölümde, devrimin en önemli

27 Gilles Poitras, The Anime Companion 2 , Berkeley, California, Stone Bridge Press, 2005, s.86.

126 isimlerinden Yamagata Aritomo , Tokyo ’ya dönü ş yolunda Kenshin ile kar şıla şmı ştır. Kenshin ’e hükümette üst düzey bir konum teklif etmi ştir ancak Kenshin , kılıcını güçten ve açgözlülükten uzak kullanmaya karar verdi ğinden Yamagata ’nın teklifini reddetmi ştir. Yamagata Aritomo bu yeni dönemde güç sahibi olmadan, sadece kılıç sallayarak herhangi bir şey ba şarılamayaca ğını iddia etmektedir. Bunun üzerine Kenshin , devrim sırasında barı ş dolu bir dünya yaratmak için kılıçlarını çektiklerini ancak bu yeni dönemde, artık devrimci olmalarına gerek kalmadı ğını kendisine hatırlatır. Yamagata Aritomo , gerçekte de Meiji Yenilenmesi için kilit bir isim olmu ştur. Devrim sırasında, Chôshû ’nun Kihei Ordusu generali olarak öne çıkmı ştır. Yeni hükümet içinde, 1873 yılında, ordu komutanlı ğı görevine getirilmi ştir. Sahip oldu ğu gücü, birçok alanın daha iyiye gitmesi için kullanmı ştır. 28

Himura Kenshin , Meiji Dönemi’nin barı ş ve huzuru getirdi ği bu yeni dönemde yardıma ihtiyacı olan zayıf ya da güçsüz insanlara yardım ederek, geçmi şine ait günahlarının yükünü azaltmak istemektedir. Bir hitokiri iken öldürdü ğü insanların hayaletleri, yeni hayatında pe şini bırakmaz. Geçmi şi onu bir gölge gibi takip ederek kar şına yeni rakipler çıkaracaktır. Bu rakiplerden Shishio Makoto , serinin antagonisti olarak kar şımıza çıkar. ‘ Legends of Kyoto ’ adlı ikinci sezonun 32. ve 62. bölümleri arasında, Shishio Makoto ve liderli ğindeki Juppongatana ’nın Meiji hükümetini yok ederek olu şacak kaos ortamında Japonya’nın yönetimi eline geçirme çabaları konu alınmaktadır. Tıpkı Kenshin gibi bir hitokiri olan Shishio , Kenshin ’den farklı olarak yeni döneme uyum göstermek istemeyen bir samuraydır. Halen eski geleneklere ba ğlı olarak ya şamaktadır ve kılıcın yolunun, ölümün yolu oldu ğuna inanmaktadır. Shishio , aynadan geri dönen bir yansıma gibi Kenshin ’in kötücül ikizi ya da hitokiri olan alter ego görevi görmektedir. Shishio ve Kenshin ’in kar şı kar şıya kaldı ğı bölümler boyunca, Kenshin ’in hem hitokiri kimli ğine hem de Shishio ’ya kar şı verdi ği mücadele verilmektedir. Ancak bu mücadele, samuray tarihi açısından bir ba şka noktaya i şaret etmektedir. Tokugawa Bakufu ’nun vücut bulmu ş hali Shishio Makoto , umut ve gelecek vaat eden Meiji Dönemi’nin vücut bulmu ş hali ise Himura Kenshin ’dir. İkisinin arasındaki çatı şma, samuray tarihinin en önemli iki dönemi arasındaki çatı şmadır. Bu çatı şma sadece Shishio Makoto ve Himura Kenshin ikilisi ile verilmemektedir. Seri boyunca Kenshin ’in kar şısına çıkan di ğer rakip karakterler,

28 Nobuhiro Watsuki, Rurouni Kenshin Profiles , y.y., Viz Media LLC., 2005, s.60.

127 bu ikili çatı şmayı destekler niteliktedir. Ancak Shishio Makoto ’yu di ğer rakip karakterlerden ayrı kılan noktaları Kenshin ile sahip oldukları ortak geçmi ştir. O da bir Ishin Shishi üyesi olarak Meiji hükümetinin kurulmasına ön ayak olan bir hitokiri dir. Ayrıca Kenshin ’in, Shinomori Aoshi ve Amakusa Shougo gibi rakip karakterlerle kar şı kar şıya kalması sonucunda rakip karakterleri olumlu etkileyerek kar şıt dü şüncelerini de ğiştirebildi ği görülmektedir. Ancak Shishio , öldü ğü anın sonuna kadar Meiji hükümetine ve yeni döneme kar şı nefretini korumu ştur.

İkinci sezonun sonunda, Shishio ve Kenshin arasındaki dövü ş sonunda sa ğ kalan tarafın Kenshin olması, ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinde samuray tarihi sonrası yeni döneme umutla bakıldı ğı görü şünün altını çizmektedir. Bu durum, QDA analizi sonuçlarına bakıldı ğında ‘ Kenshin’ ve ‘ Battousai’ isimlerinin tekrarlanma sıklı ğında da ortaya çıkmaktadır;

Tablo 04 – ‘Kenshin’ ve ‘Battousai’ isimleri olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ anime serisi içinde tekrarlanma sıklı ğı oranı.

Meiji Dönemi içinde huzurlu ve barı ş içinde ya şamayı tercih eden Kenshin ’in isminin tekrarlanma sıklı ğının hitokiri kimli ğine ve geçmi şine ait bir isim olan

128 Battousai ’ye oranla üstünlü ğü, çökmü ş Tokugawa Bakufu yönetiminin halk ve hükümet tarafından geçmi şte bırakılmak istendi ğinin göstergesidir.

Tokugawa Bakufu Dönemi ve Meiji Dönemi, ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisi boyunca sadece mekan, zaman, olaylar ve karakterler üzerinden verilen alt metinler ile kar şımıza çıkmamaktadır. Her iki dönem içinde yer almı ş, kurmaca olmayan ve kilit ki şi ya da gruplara da rastlamaktayız. Himura Kenshin ’in ‘ Hitokiri Battousai ’ olarak görev aldı ğı Ishin Shishi ’nin yanı sıra, seride kar şımıza çıkan Saitô Hajime ve Okita Sôji karakterleri Shinsengumi ’de görev almı ş gerçek ki şilerdir. Ishin Shishi ve Shinsengumi ’nin kar şı kar şıya geldi ği 1864 yılındaki Ikedaya Hanı vakası da, serinin 28. bölümünde yer almaktadır. 28. bölüm, Kenshin ’in geçmi şine dair geri dönü şler ya şaması ile ba şlamaktadır. Devrim sırasında hitokiri olarak görev yaparken öldürdü ğü insanların kan gölü içindeki kopuk elleri, kılıcından damlayan kan ve Ikedaya Hanı’nda Shinsengumi ile kar şı kar şıya kaldı ğına dair görüntüler Kenshin ’in kafasını me şgul etmektedir;

Geri Dönü ş 01: Gökyüzü kanlı dolunay ile kaplıdır. Kırmızı fon önünde siyah siluet olarak pagoda yükselmektedir. Tokugawa shôgunlu ğuna kar şı ayaklanma ba şlamı ştır. Devrim yakla şmaktadır. ‘ Wolfes of Mibu ’ olarak da bilinen Shinsegumi harekete geçmi ştir. Shinsegumi , Ikedaya Hanı’nda imparatorluk yanlılarını ku şatarak öldürmeye ba şlamı ştır. Ancak ‘ Hitokiri Battousai ’ ortaya çıkarak, Shinsengumi birinci birlik lideri Okita Sôji ve Shinsegumi üçüncü birlik lideri Saitô Hajime ile kar şı kar şıya gelmi ştir. Okita Sôji , Battousai ile kendi dövü şmek istese de Saitô Hajime buna izin vermez. Okita Sôji kendisini hasta hissetmektedir. Saitô , Battousai ’ye saldırmak üzere kılıcı ile gatotsu duru şunu almı ştır.

Geri Dönü ş 02: Kenshin , küçük Ayame ve küçük Suzume ile top oynarken top, siyah fon üzerinde kırmızı renkte bir yaprak halini almı ştır. Kenshin , öldürdü ğü insanların cesetlerini görmektedir.

Geri Dönü ş 03: Kenshin , Kaoru ve di ğerleri ile beraber nehir kenarından yürümektedir. Nehir, siyah fon üzerinde kan kırmızı bir hal almı ştır. Kenshin ’in elinden ve kılıcından kırmızı kan damlamaya ba şlamı ştır. Kenshin şok olmu ştur. Kenshin ’in şok olmu ş kendi görüntüsü negatif renklere dönerek şok anının etkisi arttırılmı ştır.

129

Bu üç geri dönü ş, Kenshin ’in geçmi şi ile hesapla şmasının henüz tamamlanmadı ğının altını çizmektedir. Görsel olarak siyah fon üstüne kullanılan kırmızı renk, hem Kenshin ’in içine dü ştü ğü deh şetin boyutunu hem de bir samuray olarak belirli bir amaç u ğrunda olsa dahi öldürmenin deh şetini ve vah şetini de vurgulamaktadır. Üç geri dönü ş ile geç Tokugawa Dönemi için kilit olan olaylardan Ikedaya Vakası ve Shinsengumi üyeleri Okita Sôji ve Saitô Hajime verilmi ştir. Üstelik Okita Sôji ’nin tüberküloz oldu ğu gerçe ğine de yer verildi ği görülmektedir.

28. bölümden itibaren ‘ Rurouni Kenshin ’ serisinde, Okita Sôji ’ye sadece bu geri dönü şlerde yer verilmi ştir. Saitô Hajime ise bu bölümün ardından, yan karakter olarak seride yer almaktadır. Gerçek hayatta, devrim tamamlandıktan sonra Fujita Gorô olarak ismini de ğiştirmi ş olan Saitô Hajime , yeni hükümette polis departmanında görev almı ştır. ‘ Rurouni Kenshin ’ serisinde de, yeni hükümette asistan polis şefi olarak görev yapmakta olan Saitô Hajime ’nin Fujita Gorô ismini kullanarak Kenshin ’i aradı ğı görülmektedir. Fujita Gorô olarak kılık de ğiştirerek ilaç satmak için Kamiya dojo ya gitmi ştir. Sırtında ta şımakta oldu ğu ‘ Ishida Toz Halinde İlaç Kutusu’ , gerçek hayatta Shinsengumi üyesi Hijikata Toshizô ’nun ailesi tarafından satılmı ş olan bir aile ilacı kutusudur.

Kenshin ve Saitô ’nun karakter ve fikir ayrılı ğı ya şadı ğı görülmektedir. Kenshin ’in öldürmemeye yemin etmi ş bir gezgin olarak ya şamasını anlamsız bulan Saitô , hükümet içinde yer alsa da hala Shinsengumi ideallerine göre ya şamaktadır. Kendisi için önemli olan, halkın huzur ve barı şını bozacak herhangi bir ki şi ya da olayın kar şısında durabilmektir. Ancak bunu gerçekle ştirirken öldürmekten çekinmez. Her ne kadar karakter ve fikir ayrılı ğı ya şasalar da Kenshin ve Saitô , barı şın ve huzurun korunması açısından ortak noktada birle ştiklerinden Shishio Makoto ’ya kar şı beraber mücadele edebildikleri görülmektedir.

Samuray tarihine ait gerçek olay, ki şi ya da mekanlara yer verildi ği gibi, ‘Rurouni Kenshin ’ anime serisinde samuray kültür ve felsefesine ait unsurlar da bulunmaktadır. Ana karakter Himura Kenshin gündelik samuray kılık kıyafetine uygun bir şekilde giydirilmi ştir. Kırmızı renkteki kimono sunun altına, beyaz renkteki hakama eşlik etmektedir. Hakama nın üstünde, yine beyaz renkte obi bulunmaktadır.

130 Obi sinden geçirdi ği sakabatô kılıcı, keskin ucu yere bakacak şekilde ta şımaktadır. Beyaz renkte tabi ve tabi üstüne giydi ği waraji ile kılık-kıyafeti tamamlanmı ştır.

Kenshin , gündelik olarak Kamiya dojo nun i şlerine yardım etmektedir. Kenshin ’in Kaoru ’dan çok daha iyi bir a şçı olması, temizlik yapması ve çama şır yıkaması gibi gündelik unsurlar ile ha şır ne şir olması kendisine dair ince ayrıntılardır. Gerek anime gerekse film örneklerinde kar şımıza çıkan birçok samuraya göre Kenshin ’de daha farklı bir portre çizilmektedir. Kendisinin barı şçıl ve hümanist yapısı, Meiji Dönemi’nin getirmek istedi ği barı şçıl yapıyı yansıtmaktadır. Sava ş alanında olmayan ya da hizmet edecek bir efendisi olmayan samuray için gündelik ya şamda yapılabilecek şey yardım etmektir. Kenshin de Kamiya dojo da kaldı ğı süre boyunca Kaoru ’ya dojo yu çekip çevirmesi yardımcı olmaktadır.

Himura Kenshin dı şındaki yan karakterler de gündelik ya şamı döneme uygun olarak yansıtmaktadırlar. Kaoru , Yahiko ’ya e ğitim verdi ği zamanlar dı şında çiçek desenli ya da rengarenk kimono su ile dola şmaktadır. Yahiko ya şına uygun olarak açık ve canlı renkte kimono giymektedir. Sanosuke , beyaz renkteki kimono sunun altına hakama dan daha dar ve daha Batı tarzı beyaz bir pantolon giymektedir. Fiziksel kuvvete dayalı bir güce sahip oldu ğundan, vücudunun çe şitli kısımları bandajlı olarak dola şmaktadır. Geleneksel Japon kılık-kıyafetinin yanı sıra, hükümet içinde görev yapan karakterler ba şta olmak üzere Batılı giyim tarzını kullanan karakterler de mevcuttur. Saito Hajime , asistan polis şefi olarak üniforma ile dola şmaktadır. Yamagata Aritomo da, takım elbisesi ve fötr şapkası ile modernle şmenin yeni yüzünü gözler önüne sermektedir. Meiji Dönemi’nde iç sava şlar geride bırakıldı ğından sava ş zırhı yapımı sadece koleksiyon amacıyla gerçekle ştirilmekteydi. ‘ Rurouni Kenshin ’ serisinde bu gerçe ğe uygun olarak herhangi bir samuray zırhı ya da parçası görülmemektedir.

Kaoru ’nun dı şarıda verdi ği kendo derslerinden kazandı ğı para, Kamiya dojo dakilerin karnını zar zor doyurabilmektedir. Kenshingumi ’nin en sevdi ği restoran Akabeko ’dur. Akabeko , bir gyûnabe restoranıdır. Gyûnabe , Meiji Dönemi’ndeki aydınlamanın tadının sembolüdür. Temelde bir et restoranıdır. Kaoru ve Kenshin burada sıklıkla et güveci yemektedirler. Bu et güveci ye şil so ğan, konnyaku eri ştesi ve tofu gibi malzemelerin soya sosu, mirin ve şekeri et ya da tavuk suyuna çorba

131 içinde kaynatılarak hazırlanmaktadır. 1862 yılında, Yokohama ’da açılan izakaya (bar restoran) Isekuma , orijinal gyûnabe restoranı olarak kabul edilmektedir. Meiji ’nin 10. yılında, sadece Tokyo bölgesinde servis yapan 500’ün üzerinde gyûnabe restoran olması, bu yeme ğin popülerli ğinin i şaretidir. 29

‘Rurouni Kenshin ’ serisi hem ana karakterin bir samuray olması hem de yan karakterlerin büyük bir ço ğunlu ğunun eski samuray olması sebebiyle bushidô geleneklerine yo ğun bir şekilde yer verilmi ş bir seridir. Ancak seri boyunca hem karakterler hem de karakterlerin diyalogları üzerinden verilmekte olan bushidô gelene ğinin tek bir boyutu ile kar şı kar şıya kalmamaktayız. Sava ş alanına ve sava ş yıllarına ait ko şullara göre şekillenmi ş bushidô dan, Meiji Dönemi’nde barı ş süreci ile uyumlu olarak de ğişim geçirmek durumunda kalan bushidô ya geçi ş sancısı ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisinde yansıtılmaktadır. Ana karakter Himura Kenshin , barı ş zamanında ya şayan bir samuray olarak kılıcını insanları korumak için kullanmaya karar vermi ştir. Bir samuray olarak hem alçakgönüllülü ğü hem de yardımseverli ği ile örnek davranı şlar sergilemektedir. Ana karakterin kar şısında bulunan rakip karakterler ise sava ş ve kaos zamanını geri getirerek bushidô geleneklerini devam ettirmek istemektedirler. Kılıçlarını öldürmek adına kullanmaktan çekinmezler. Bu karakterlerin en ba şında Shishio Makoto gelmektedir.

‘Rurouni Kenshin ’ serisi boyunca kar şımıza çıkan anti-karakterler, Tokugawa Bakufu yönetimi özlemi içindeki ve de ğişmekte olan zamana ayak uyduramayan karakterlerdir. Bu karakterlerin Kenshin ’e ‘ Battousai ’ ismini kullanarak seslenmeleri de, Meiji Dönemi’ni kabullenmeyerek halen Tokugawa anılarında ya şadıklarını göstermektedir. Bu durum, geleneksel bushidô ile de ğişim geçirmekte olan bushidô arasındaki çatı şmayı da dolaylı yoldan ortaya koymaktadır. QDA analizi sonuçlarına bakıldı ğında samuray dönemleri arasından ‘ Meiji’ ve ‘ Tokugawa’ isimlerinin tekrarlanma sıklı ğında aşağıdaki tabloda ortaya çıkmaktadır.

29 Nobuhiro Watsuki, Rurouni Kenshin Profiles , y.y., Viz Media LLC., 2005, s.103.

132

Tablo 05 – ‘Meiji’ ve ‘Tokugawa’ dönem isimlerini olu şturan kelimelerin 'Rurouni Kenshin’ anime serisi içindeki tekrarlanma sıklı ğı oranları.

Bu tablo, Meiji Dönemi’nin Tokugawa Dönemi’ne göre kelime olarak daha sık tekrarlandı ğını göstermektedir. Bu sıklık aynı zamanda samuray tarihi, kültürü ve felsefesi unsurlarının zamanının doldu ğunu göstermektedir. Bu unsurların bir kısmı bushidô gibi de ğişime u ğrayarak günümüzde varlı ğını sürdürmeye devam ederken, samuray zırhı gibi bir kısmının ise tamamen ortadan kalktı ğını göstermektedir.

133 SONUÇ

“Samuray Tarihi, Kültürü ve Felsefesinin Anime Örneklerinde Yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime Örne ğinin İncelenmesi” ba şlıklı bu tezde Japon tarihi, kültürü ve felsefesini yakla şık 700 yıl boyunca şekillendirmi ş olan samuraya öncelikli olarak yer verilmi ştir. Özelikle Kamakura Dönemi boyunca, Japonya’daki sava şçı sınıfın güçlenmeye ba şladı ğı görülmektedir. Bu durum, imparatorun manevi bir lider olarak geri planda kalmasına sebep olmu ştur. İmparator gücünü yitirmeye ba şlarken ülkenin yönetimini ele geçirmek isteyen ailelerin harekete geçti ğini görmekteyiz. Birbiri ardına gerçekle şen iç sava şlardan lider olarak çıkan samuray, shôgun unvanı ile ülkenin gerçek yöneticisi olarak tarih yazmı ştır. Samuray tarihi, sava ş alanında kılıçlarıyla deh şet saçan samuraylara tanık olmu ştur.

Bu kanlı tarih, aynı zamanda sava şçı sınıfa ait bir felsefeyi de beraberinde getirmi ştir. Samuray, özellikle sava ş alanında ölüm ile sürekli burun burunaydı. Samuray için, ölümü kabullenerek ya şamak bir zorunluluk olmu ştur. Sava şçı sınıfın geleneklerini ve inanı şlarını içeren bushidô , samurayı toplumun di ğer sınıfları için örnek olu şturacak bir yapıya ula ştırmı ştır. Sava ş alanında oldu ğu kadar gündelik ya şamda da ölümle yan yana yürümek zorunda kalan samuraydan, davranı şları ve konu şması ile de etrafındakilere örnek olması beklenmi ştir. Hem askeri hem de manevi olarak sırtında büyük bir yük ta şıyan samurayın, elleri ve kılıcı kanla kaplıyken bile şiir yazabilecek ince bir ruha sahip olabilmesi dayanılmaza dayanmayı sa ğlamaktaydı. Ufak bir fırça darbesiyle olu şturulan sumi-e ya da açmakta olan kiraz çiçeklerine bakarak yazılan bir tanka , korkusuz bir sava şçı olan samurayın ruhundaki yaraları dindirmesine yardımcı olabilmekteydi.

Güçlü klanların ve ailelerin iktidarı ele geçirerek imparatorluk sarayını kontrol altına almaya çalı ştıkları dönem, Japonya’nın üç büyük liderinden Tokugawa Ieyasu ’nun shôgun olarak ba şa geçmesi ile yeni bir yön kazanmı ştır. Artık zaman, barı ş zamanıdır. Japonya, tek bir liderin otoritesini kabul etmi ştir. Japonya’daki tüm klanlar ve aileler Tokugawa Ieyasu ’nun gücü altında bir araya gelmi ştir. Yakla şık 250 yıl sürecek bu barı ş dönemi sadece sava ş alanında akan kana dur demekle kalmamı ştır. Bu dönemden en fazla etkilenen sınıf, sava şçı sınıf, yani samuray olmu ştur. Samurayın, barı ş dönemi boyunca bocalama içinde yalpalandı ğı

134 görülmektedir. Samurayın en iyi yaptı ğı şey kılıcı ile adam kesmek ya da atı üzerinde dörtnala ko şarken okçuluk yetenekleriyle adam avlamaktı. Ancak devamlı sürecek barı ş döneminde ço ğu samuray i şsiz kaldı. Çiftçilik ile geçinmeye çalı şanlar açlık ve borç içinde ya şamaktaydı. Barı ş dönemi boyunca samuray, sahip oldu ğu statü ve ait oldu ğu toplumsal sınıfın ayrıcalı ğı sonucunda obi sinde iki kılıç ta şımaya devam etmi ştir. Merkezi yönetime yakın olan samuraylar sayesinde sava şçı sınıf giderek aristokrat bir sınıfa dönü şmü ştür.

Dü ştü ğü büyük bo şluk içinde sava ş becerilerini de yitirmeye ba şlayan samurayın imdadına bushidô yeti şmi ştir. Barı ş dönemine uyum sa ğlayarak geli şen ve de ğişen bushidô , samurayın kendine yardım kılavuzu haline gelmekteydi. Bir samurayın saygınlı ğını nasıl koruyaca ğına ve kendisine nasıl çeki düzen verece ğine dair bilgiler içeren bushidô , barı ş dönemi boyunca kılıcın yolunun devam ettirilmesi için can simidi görevi görmü ştür. Ülkenin dört bir yanında açılan sava ş sanatı okulları ve kendo okulları, samurayın körle şen sava ş becerilerinin diri tutulmasına yardımcı olmu ştur.

Samuray için asıl darbe, geç Edo Dönemi içinde gelmi ştir. 1853 yılında Japonya’ya dı şa açılma ça ğrısında bulunan Amerikan donanması, yepyeni bir dönemin ba şlangıcını da beraberinde getirmi ştir. Matthew C. Perry komutasındaki “kara gemiler”in ufukta gözükmesi, samuray için sonun ba şlangıcı olmu ştur. Tokugawa yönetiminin çökmesinin ardından gelen Meiji Yenilenmesi sonucunda imparator Meiji ’nin ba şa geçmesi ile Japonya için yepyeni bir dönem ba şlamı ştır. Meiji Dönemi, Japonya’nın yüzünü Batı’ya ve Avrupa’ya döndü ğü dönemdir. Di ğer ülkelerin sömürgesi haline gelmemek için Japonya için hızlı bir modernle şme sürecine girilmi ştir. Bu de ğişim ve geli şim sürecinde, sava şçı sınıftan uyum sa ğlayabilenler yeni hükümet içinde bürokrat ya da lider olarak görev almı ştır. Ancak samurayın ve kılıcın yoluna inanan geleneksel kesimin büyük bir ço ğunlu ğu seppuku yaparak ya şamına son vermi ştir. Japon toplumunun kökeni, seppuku yapmı ş samurayın hayaletleri üzerinde şekillenmi ştir. Dünya ülkeleri arasında en kalabalık nüfusa sahip Japonya’yı günümüze ta şıyanlar da yine samuraylar olmu ştur. Bu nedenle Japon tarihi, kültürü ve felsefesi samuraydan ayrı dü şünülemez.

135 Batı ve Avrupa için samuray, bushidô anlamına gelmektedir. Bushidô, samuraya ait unsurlardan en popüler olanıdır. Ancak samuray, ne sadece bushidô ne de sadakat ya da onur anlamına gelmektedir. Günümüz kitle kültürü ve popüler kültürü u ğruna samuray imgesinin giderek içinin bo şaltıldı ğını görmekteyiz. Özellikle Hollywood sinemasının çerez aksiyon sahnelerinin ve şişirilmi ş kahramanlık imgesinin gölgesi altında kalan samuray, kö şe ba şındaki sosis satıcısının dahi sahip olabilece ği bir unvan haline getirilmi ştir.Samuray imgesinin kendisinin “yerel” iken, özellikle kültür ve felsefesinin “global” bir hale getirilirken, ‘samuray’ ve ‘ anime ’ ikilisinin birbirinden farklı birçok kültür tarafından kabul edilmi ştir. Bu nedenle, “global” popüler kültür ürünü hale getirilen samuraya farklı bir açıdan yakla şılmak amaçlandı ğından bu tez, samurayın kendisi gibi “yerel” olan anime gözünden samuraya bakmı ştır. Sonuç olarak, “Samuray Tarihi, Kültürü ve Felsefesinin Anime Örneklerinde Yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime Örne ğinin İncelenmesi” ba şlıklı bu tezde Japon tarihinin, kültürünün ve felsefesinin bir parçası olan samuray, Batı ya da Avrupa çerçevesinden de ğil de Japonya’nın içinden incelenmi ştir.

Japon popüler ve kitle kültüründe en büyük pazar payına sahip olan Japon animasyonu ( anime) , samuray ve samuraya ait unsurların sıklıkla yer aldı ğı bir sanattır. Anime , kuzeni Japon çizgi romanı ( manga ) ile beraber Batı ve Avrupa’daki benzerlerinden hem görsel stili hem de öykü, karakter, tür ve kurgu yapısı ile ayrılmaktadır. Anime , günümüzde sadece Japonya’da de ğil dünyanın dört bir tarafında takip edilen bir alandır. Ülkemizde de durum farklı de ğildir. Türk izleyici kitlesi, İnternet üzerinden dosya payla şım programları ile birçok anime örne ğine ula şabilmektedir. Ayrıca yine internet ortamı içinde ya da üniversitelerin bünyesinde olu şan gruplar, anime kavramını ve anime örneklerini yaymak için çabalamaktadır. Candy Candy , Dragonball , Heidi ve Rose of Versailles gibi anime örnekleriyle büyüyen bizler için anime çok da uzak bir kavram olmasa da henüz Türkiye’de daimi bir anime pazarının olu şmadı ğını da görmekteyiz.

Tezin inceleme kısmını, samuray tarihi, kültürü ve felsefesine ait unsurlarının anime içinde nasıl yer aldı ğı olu şturmaktadır. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin anime örneklerinde nasıl ve ne kadar yansıdı ğı gösterilerek, bu unsurlara dikkat çekmek için seçilen örneklem “Rurouni Kenshin” adlı anime serisidir. 1996 ile 1998 yılları arasında Japonya’da gösterilen bu seri, aynı zamanda ülkemizde de Kanal D

136 ekranlarında 2003 yılında gösterim şansı bulmu ştur. Türk toplumu Amerikan ve Batı popüler kültürü bombardımanı altında kalmı şken, kitle kültürüne zenginlik ve çe şitlilik katan anime nin belirli bir Türk izleyici kitlesinin gözünden kaçmaması dikkat çekicidir. Bu tezin ve tezin inceleme bölümünden çıkı şla sonuç bölümünün hazırlanmasının amacı tam da bu noktada yatmaktadır. Türkiye’de anime üzerine akademik çalı şmaların yoklu ğu göze çarpmaktadır. Bu tez, samuray üzerinden anime ye ve anime örneklerine giri ş yaparken bu noktaya dikkat çekmeyi amaçlamı ştır. “Rurouni Kenshin” serisinin ana karakteri Himura Kenshin ’in samuray olması ve serinin öyküsünün 1878 yılı Meiji Dönemi’nde geçmesi, örneklem olarak “Rurouni Kenshin” anime serisinin seçilmesinde etkili olmu ştur. Ayrıca, “ Rurouni Kenshin ” serisinin Türk televizyon kanallarında yayınlanmı ş olması da bu seçim için belirleyici olan etkenlerdendir.

“Rurouni Kenshin” anime serisine ait Japonca orijinal seslendirmeli ve İngilizce altyazılı 94 bölüm izlenerek bölümlere dair notlar tutulmu ştur. Bu notların içeri ği seri içinde yer alan samuray tarihi, kültürü ve felsefesinden olu şmaktadır. Yapılacak çıkarımlara destek olması açısından QDA v.2 programı üzerinden çalı şan Wordstat modülü kullanılarak sayısal veriler elde edilmiştir. Temel olarak bu modül, 94 bölüme ait tüm İngilizce altyazı dosyalarını taramı ştır. Bu tarama sonucunda 94 bölüm içinde toplam 201.551 kelime geçti ği saptanmı ştır. Bu kelimelerin 6.697’si birbirinden farklı kelimelerdir. Toplam 201.551 kelime içinden samuray tarihi, kültürü ve felsefesini temel olarak yansıtabilecek anahtar kelimeler seçilerek altyazı dosyalarında aranmı ştır. Aratılan anahtar kelimelerin, tüm bölümler içinde kullanım sıklı ğı yüzde veya adet olarak incelenmi ştir. Aynı yüzde ya da adet, programın aracılı ğıyla grafik haline getirilmi ştir.

“Rurouni Kenshin” anime serisinin ana karakteri Himura Kenshin merkez alınarak seride samuray unsurlarının izi sürülmü ştür. Himura Kenshin ’in merkez olarak seçilmesinde, hem karakterin samuray olması hem de karakterin dayandırıldı ğı Kawakami Gensai adlı samurayın gerçek bir ki şi olması etkili olmu ştur. QDA v.2 programı üzerinden çalı şan Wordstat modülü ile yapılan taramalar ve “Rurouni Kenshin” anime serisindeki bölümlere ait notlara göre seride, samuray tarihinin en fazla yer alan unsur oldu ğu görülmü ştür. Samuray tarihi içinde gerçekle şmi ş ve özellikle geç Edo Dönemi ve Meiji Dönemi içinde yer almı ş gerçek

137 olayların ( Ikedaya Vakası gibi) ve gerçek ki şilerin ( Saitô Hajime gibi) “Rurouni Kenshin” anime serisinde yer aldı ğı belirlenmi ştir. Samuray tarihi ile birlikte samuray felsefesi de seri içinde yer almı ş olan unsurlardandır. Samuray kültüründe ve felsefesinde en önemli yeri tutan bushidô nun, “Rurouni Kenshin” anime serisinin genel hikaye yapısında yer aldı ğı görülmü ştür. Ancak bunlar gibi ba şlıca unsurların yanı sıra samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin tüm unsurlarına seride yer verilmedi ği de gözlemlenmi ştir. Bu durum, seri öyküsünün geçmekte oldu ğu dönemin do ğal bir sonucu olarak görülmektedir. Örne ğin; seri boyunca hem görsel hem de diyalog açısından samuray zırhının seride yer almadı ğı saptanmı ştır. Ancak bu noktada, “Rurouni Kenshin” anime serisinin barı şın hâkim oldu ğu Meiji Dönemi’nde geçti ği göz önünde bulundurulmu ştur.

Bu tezde, samurayın dünyasına mümkün oldu ğu kadar kapsamlı bir şekilde bakılmaya çalı şılmı ştır. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesi okuyucuyu daha net bilgilendirmek amacıyla alt ba şlıklara ayrılarak basit bir dille sunulmaya çalı şılmı ştır. “Rurouni Kenshin” anime serisine ait öykü ve karakter bilgileri aktarılarak seri içinde aranacak samuray unsurlarına hazırlık yapılmı ştır. “Rurouni Kenshin” anime serisinin 94 bölümünde yapılan inceleme sonucunda samuray tarihi, kültürü ve felsefesi unsurlarına rastlanmı ştır. Bu unsurlar, Wordstat modülünden alınan sayısal verilerle desteklenerek unsurların yer aldıkları bölümlerden örnekler ile beraber okuyucuya sunulmu ştur. Anime serisi öyküsünün geçti ği zaman ve mekan göz önünde tutularak samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin “Rurouni Kenshin” anime serisinde yer verildi ği görülmü ştür. Ayrıca “Rurouni Kenshin” serisinin ana karakteri Himura Kenshin ’in içinde bulundu ğu çatı şma ve iki farklı dönemi yansıtan ki şili ği ile seri içinde samuraya farklı bir açıdan yakla şıldı ğı görülmü ştür. Her türlü ko şulun üstesinden gelen epik kahraman samuray imgesi yerine, kılıcı ile etrafını kana bulayan ve bundan ötürü acı çekebilen samuray imgesi gözler önüne serilmi ştir. Avrupa ya da Batı’nın gerek beyaz perdede gerekse televizyon ekranında ortaya koydu ğu Sonsuza dek zaferlerle ya şayacak sava şçı sınıf imgesi yerini, zamanın ve de ğişimin getirdiklerini sonucunda de ğişen ve yok olan bir sava şçı sınıfa bırakmı ştır. Sonuç olarak “Rurouni Kenshin” anime serisinde samuray tarihi, kültürü ve felsefesine çok boyutlu ve gerçekçi bir açıdan yer verilmektedir.

138 KAYNAKÇA

Kitaplar

Allen, Louis: Japonya: Do ğan Güne ş, Çev. Süleyman Alp, Milliyet Yayınları, 1979

Aşkalli, Tolga, Hakan Kaplan: Samuray, İstanbul, Kaplan Kitapevi, 2004

Benedict, Ruth: Krizantem ve Kılıç: Japon Kültürü Üzerine Bir İnceleme , Çev. Türkan Turgut, 3. bs., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1994

Brüll, Lydia: Japon Felsefesi, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 1997

Bryant, Anthony J., Angus McBride: Osprey Military, Elite Series: The Samurai Ed. By. Martin Windrow, Londra, Osprey Publishing, 1997

Bryant, Anthony J., Angus McBride: Osprey Military, Elite Series: Early Samurai 200-1500 AD, Ed. By. Martin Windrow, Londra, Osprey Publishing, 1998

Bryant, Anthony J., Angus McBride: Osprey Military, Warrior Series: Samurai 1550-1600 AD, Ed. By. Martin Windrow, Londra, Osprey Publishing, 1994

Cleary, Thomas: Japon Sava ş Sanatı, Çev. en Süer Kaya, 2. bs., İstanbul, Anahtar Kitaplar Yayınevi, 1998

Clements, J., Helen Mccarthy: The Anime Encyclopedia: A Guide To Japanese Animation Since 1917 , California, Stone Bridge Press, 2006

139

Donnet, Pierre Antoine: Japonya Dünyayı Satın Alıyor, Çev. Filiz Nayır Deniztekin, İstanbul, Varlık Yayınları, 1992

Fujie, Kazuhisa, Walt Wyman: Rurouni Kenshin Companion: The Unofficial Guide, Hong Kong, Miyuki Inter- Media, 2006

Güvenç, Bozkurt: Japon Kültürü, 6. bs., İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2002

Hunter, Janet E.: Modern Japonya’nın Do ğuşu: 1853’ten Günümüze, Çev. Müfit Günay, Ankara, İmge Kitapevi, 2002

Ikegami, Eiko: The Taming Of The Samurai: Honorific Individualism And The Making Of Modern Japan, Cambridge, Harvard University Press, 1995

Kakuzo, Okakura: Çay Kitabı, Çev. Ayça Ögel, 2. bs., İstanbul, Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2002

Kitamura, Petek: Japonya’dan Hayalet Öyküleri Efsaneler Masallar, İstanbul, Taksim&Taksim, 2005

Lovret, Frederick J.: Japon Gücünün ve Stratejisinin Sırları, Çev. Em en, 4. bs., İstanbul, Dharma, 2006

Mackenzie, Donald A.: Çin ve Japon Mitolojisi, Çev. Koray Atken, Ankara, İmge Kitabevi, 1996

140 Musashi, Miyamoto: Be ş Çember Kitabı, Çev. Sibel Özbudun, 3. bs., İstanbul, Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2006

Napier, Susan J.: Anime From Akira To Princess Mononoke: Experiencing Contemporary Japanese Animation, New York, Pangrave, 2001

Naumann, Nelly: Japon Mitolojisi, Çev. Akın Kanat, İzmir, İlya İzmir Yayınevi, 2005

Poitras, Gilles: The Anime Companion, Berkeley, California, Stone Bridge Press, 1999

Poitras, Gilles: The Anime Companion 2, Berkeley, California, Stone Bridge Press, 2005

Random, Michel: Japan: Strategy of the Unseen, Çev. Cyprian P. Blamires, Northamptonshire, Woolnough Bookbinding Limited, 1987

Sakade, Florence: Japan Çocuklarının En Sevdi ği Masallar, Çev. Erhan Kuzhan, Ankara, İmge Kitapevi, 2006

Samancı, Özge: Animasyonun Önlenemez Yükseli şi, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2004

Schmincke, Don: Yöneticinin Kanunu: Yirmibirinci Yüzyılda Ba şarılı Bir Liderlik İçin 47 Eski Samuray İlkesi, Çev. Anita Tatlıer, İstanbul, Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2000

141 Schodt, Frederik L.: Dreamland Japan: Writings on Modern Manga, 3. bs., Berkeley, Stone Bridge Press, 2002

Skinner, Stephen: Guide to Feng Shui, New York, Dorling Kindersley Limited, 2001

Tsunemoto, Yamamoto: Samurayın El Kitabı, Çev. Aslı Tohumcu, İstanbul, İthaki Yayınları, 2005

Tsunoda, Ryusaku, Donald K.: Sources of Japanese Tradition, Ed. By., Theodore De Bary, New York, Columbia University Press, 1964

Turgut, Mehmet: Japon Mucizesi ve Türkiye, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001

Watsuki, Nobuhiro: Rurouni Kenshin: Vol.1 Meiji Swordsman Romantic Story, Londra, Golancz Manga, 2006

Watsuki, Nobuhiro: Rurouni Kenshin: Vol.2 Meiji Swordsman Romantic Story, Londra, Golancz Manga, 2006

Watsuki, Nobuhiro: Rurouni Kenshin: Vol.3 Meiji Swordsman Romantic Story, Londra, Golancz Manga, 2006

Wolferen, Karel Van: Japon Gücünün Sırrı, Çev. İnci Kurmu ş, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1988

142 İnternet

Anthony J. Bryant: “Nihon Katchû Seisakuben: An Online Japanese Armour Manual”, 16 Mart 2004, (çevrimiçi) http://www.sengokudaimyo.com/katchu/katchu. html , 02 ubat 2008.

Cora Agatucci: “Japan Timeline 1: Early Japan (to CE 1168)”, (çevrimiçi) http://web.cocc.edu/cagatucci/classes/hum210/ tml/JapanTML/japanTML.htm , 27.04.2007.

Cora Agatucci: “Japan Timeline 2: The Medieval Period (CE 1160 - 1600)”, (çevrimiçi) http://web.cocc.edu/cagatucci/classes/hum210/ tml/JapanTML/japanTML2.htm , 27.04.2007

Cora Agatucci: “Japan Timeline 3: Tokugawa and Modern Japan”, (çevrimiçi) http://web.cocc.edu/cagatucci/classes/hum210/ tml/JapanTML/japanTML3.htm , 27.04.2007

Department of Asian Art: “Japan, 1-500 A.D.”, (çevrimiçi) http://www.metmuseum.org/toah/ht/05/ht05eaj. htm , 20 Ekim 2007.

F.W. Seal: “Oda Nabunaga”, (çevrimiçi) http://www.samurai- archives.com/nobunaga.html , 19 Eylül 2007.

Foreign Press Center Japan: “Facts and Figures Of Japan: Culture”, (çevrimiçi)

143 http://fpcj.jp/old/e/mres/publication/ff/index.html , 19 Ocak 2008.

Furukusu Masahide: “Japanese Clothing for Westerners”, (çevrimiçi) http://www.summerscauldron.com/storage/user s/2/2/images/8/Japanese_Clothing_for_Wester ners.pdf , 30 Ocak 2008.

John Pierre Mertz: “Japanese Culture from Yayoi to Asuka Periods”, (çevrimiçi) http://www4.ncsu.edu/~fljpm/chron/jc07.yayoi.h tml , 30.04.2007.

John Carey Hall: “Japanese Feudal Laws: The Tokugawa Legislation Part II”, (çevrimiçi) http://www.uni- erfurt.de/ostasiatische_geschichte/texte/japan/ dokumente/17/tokugawa_legislation/index_files /buke_shohatto_1663.html, , 28 Ocak 2008.

Nina Wilhelmina: “Everything About the Real-Life Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi and Tokugawa Ieyasu”, (çevrimiçi) http://www.geocities.com/azuchiwind/oda.htm# tokugawa , 8 A ğustos 2006.

Kamakura: History&Historic Sites: “The Kamakura Period”, (çevrimiçi) http://www.kcn- net.org/e_kama_history/history/history2.htm , 24 Aralık 2007.

Let It Burn: “Story Arcs: Tokyo Arc”, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/tokyoarc.asp , 8 Ağustos 2007.

144 Let It Burn: “Story Arcs: Kyoto Arc”, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/kyotoarc.asp , 8 Ağustos 2007.

Let It Burn: “Story Arcs: Shimabara Arc”, (çevrimiçi) http://www.sitepros.net/kenshin/shimabaraarc. asp 8 A ğustos 2007.

Mike Wagner: “Shinsengumi: In Fact and Fiction”, 2005, (çevrimiçi) http://www.heartofthewolf.org/ShinsengumiThe sis.pdf , Aralık 2007.

Rurouni Kenshin Romantation: “About Rurouni Kenshin”, , (çevrimiçi) http://www.romantation.com/About.php , 6 Ağustos 2007.

Rurouni Kenshin Romantation: “The Filler Arcs”, (çevrimiçi) http://www.romantation.com/ArcOutlines.php , 6 Ağustos 2007.

SamuraiWiki: “Shinsengumi”, October 30, 2007, (çevrimiçi) http://wiki.samurai- archives.com/index.php?title=Shinsengumi , 14 Ocak 2008.

The Samurai Archives: "Samurai Clothing", September 21, 2007, (çevrimiçi) http://www.samurai- archives.com/cultcat.html , 10 Ekim 2006.

Wikipedia Contributors: “Imagawa Yoshimoto”, December 26, 2007, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Imaga wa_Yoshimoto&oldid=180307538, 28 Aralık 2007.

145

Wikipedia Contributors: "Fundoshi", 20 Ocak 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Fundo shi&oldid=185567385 , 28 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: "History of Japan", September 21, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Histor y_of_Japan&oldid=159132537 , 17 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: "Azuchi-Momoyama period", September 20, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azuch i-Momoyama_period&oldid=159153129 , 20 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: "Shishi (organization)", October 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shishi _%28organization%29&oldid=173055720 , 14 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: "Shinsengumi", January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shins engumi&oldid=183671475 , 14 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Oda Nobunaga”, September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oda_ Nobunaga&oldid=159740602 , 19 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Shikken”, December 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shikk en&oldid=179494409 , 25 Aralık 2007.

146

Wikipedia Contributors: “Emperor Go-Murakami”, December 24, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Empe ror_Go-Murakami&oldid=179979794 , 27 Aralık 2007.

Wikipedia Contributors: “Emperor Go-Kameyama”, December 24, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Empe ror_Go-Kameyama&oldid=179980211 , 27 Aralık 2007.

Wikipedia Contributors: “Ônin War”, December 16, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5 %8Cnin_War&oldid=178197436 , 28 Aralık 2007.

Wikipedia Contributors: “Toyotomi Hideyoshi'”, September 4, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyot omi_Hideyoshi&oldid=155711263 , 20 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ieyasu", September 26, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ieyasu&oldid=160420883 , 21 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Maeda Toshie”, Ocak 12, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Maed a_Toshiie&oldid=183901084 , 13 Ocak 2008.

147 Wikipedia Contributors: “William Adams (sailor)", January 10, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Willia m_Adams_%28sailor%29&oldid=183495299 , 13 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Hidetada", September 26, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Hidetada&oldid=160499334 , 26 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Iemitsu", August 22, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Iemitsu&oldid=153023591 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ietsuna", August 1, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ietsuna&oldid=148599953 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Tsunayoshi", September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Tsunayoshi&oldid=159884392 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Shimabara Rebellion", September 16, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shima bara_Rebellion&oldid=158242206 , 22 Eylül 2007.

148 Wikipedia Contributors: "Tokugawa Tsunayoshi”, September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Tsunayoshi&oldid=159884392 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: "Tokugawa Tsunayoshi", September 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Tsunayoshi&oldid=159884392 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Yoshimune", September 8, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Yoshimune&oldid=156526675 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ieshige", August 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ieshige&oldid=153164510 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ieharu", August 23, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ieharu&oldid=148598441 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ienari", August 17, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ienari&oldid=151828978 , 22 Eylül 2007.

149 Wikipedia Contributors: “Late Tokugawa Shogunate", January 6, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Late_ Tokugawa_shogunate&oldid=182543067 , 8 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Iesada", August 1, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Iesada&oldid=148599263 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Meji Restoration", January 4, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_ Restoration&oldid=182167541 , 8 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Boshin War", January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boshi n_War&oldid=183589426 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Naval Battle of Miyako Bay", January 5, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Naval _Battle_of_Miyako_Bay&oldid=182260079 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Battle of Hakodate", January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Battle _of_Hakodate&oldid=183533980 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Iemochi", September 11, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug

150 awa_Iemochi&oldid=157051335 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Battle of Toba-Fushimi", January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Battle _of_Toba-Fushimi&oldid=183521550 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Tokugawa Ieyoshi", September 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokug awa_Ieyoshi&oldid=157525391 , 22 Eylül 2007.

Wikipedia Contributors: “Edo", January 11, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Edo& oldid=183627651 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Meiji Period", December 13, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Meiji_ period&oldid=177711369 , 08 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Saig ō Takamori", December 19, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Saig% C5%8D_Takamori&oldid=179062065 , 11 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: “Satsuma Rebellion", Aralık 6, 2007, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Satsu ma_Rebellion&oldid=176222958 , 11.01.2008

Wikipedia Contributors: "History of Tea in Japan", December 5, 2007, (çevrimiçi)

151 http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Histor y_of_tea_in_Japan&oldid=175827635 , 31 Ocak 2008.

Wikipedia Contributors: "Japanese Tea Ceremony", January 31, 2008, (çevrimiçi) http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Japan ese_tea_ceremony&oldid=188052312 , 31 Ocak 2008.

152 Makale

Ackerman, Jennifer: “Japonya’da Kı şın Yaban Hayatı”, National Geographic Türkiye, Ocak 2003, s.90-113

Akad, Tanju M.: “Samuraylar Nasıl Yok Oldu?”, Popüler Tarih, Ocak 2004, s. 42-48

Aydın, Burak ‘Isamu’: “Nedir Bu Anime? Peki Ya Manga…”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 1, Haziran 2003, s.2-3.

Özbiçer, Mustafa, Güne ş Varel: “Rurouni Kenshin Kanal D’de..!”, mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 2, Sonbahar 2003, s.8.

Dahlby, Tracy: “Tokyo Körfezi”, National Geographic Türkiye, Haziran 2003, s.64-102

Isao, Shimizu: “Animenin Eski Japon Sanatında Saklı Kökleri”, Nipponia: Japonya Ke şfi , Sayı: 27, 2003, s.12-13.

Kerribar, İzzet: “Tokyo ve Kyoto”, Atlas, Mayıs 1998, s.72-99

O’Neill, Tom: “Samuray: Japon Seçkin Savaşçı Sınıfı”, National Geographic Türkiye, Ocak 2004, s.64-100

Özyurt, Olkan.: “Son Samuray”, Popüler Tarih, Ocak 2004, s. 48-52.

153 EKLER

EK-1 EK-2 1920'lerde yayınlanan bir sinematografik roman Onna Hyaku- Hokusai Manga içinden bir bölüm olan Suzume Odori-zu (Serçelerin Dansı). Sanatçı, insan hareketlerini gözlemlemede usta idi. Ustanın karakterin men So (Bir Kadının Bir Çok ifadesi) adlı kitaptan çizimler. siperleri inik bir şapkayla dans ederken göstermedeki ısrarı dikkat çekiyor. Romanın metin kısmı çizimlerin kar şısında sa ğ sayfada yer alıyor. Soldaki 4 manga öykü üzerine yo ğunla şarak hareketleri resimliyor. Bu form, hareketli filmlere esin kayna ğı olmu ştur.

EK-3 Zengin bir adamın evinden çıkan pirinç torbalarını anlatan sahne (Shigisan Engi Emaki adlı resim tomarından alınma). Öykülü resim tomarları, sa ğdan sola do ğru anlatılıyordu. Sanatçı yeri ve zamanı betimlemeyi de ihmal etmemi ş: ilk sahnede bir rahip küçük bir kıza okuma yazma ö ğretiyor, ardından bir takım kadınlar tela şla bir şeye bakıyorlar ve daha sonra gökten inen pirinç torbalarını görüyoruz.

EK 1,2,3 Kaynak: 154 “Animenin Eski Japon Sanatında Saklı Kökleri”, Nipponia: Japonya’nın Ke şfi , Sayı: 27, 2003, s.12-13

EK-4: "Rurouni Kenshin” anime serisinin Kanal D'de yayınlanma haberi Kaynak: mangAnime: Japon Animasyonu ve Popüler Kültür Dergisi , Sayı: 2, Sonbahar 2003, s.8.

155

EK-5: “Rurouni Kenshin” manga örne ği

156

EK-6: Samuray zırhı ve zırhı olu şturan parçalar Kaynak: http://www.sengokudaimyo.com

157

EK-7: Günümüz Japonya Kaynak: http://ixsmtravel.com/images/JapanMap.jpg

158

EK-8: Eski Japonya’da Bölgeler Kaynak: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a5/Ancient_Japan_provinces_map.jpg

159

EK-9: "Rurouni Kenshin" anime serisinden görüntüler; Kenshin’in hitokiri hali ve Himura Kenshin hali

160

EK-10: Anime pazarının yıllara göre da ğılımı Kaynak: Foreign Press Center Japan, “Facts and Figures Of Japan: Culture”, (çevrimiçi) http://fpcj.jp/old/e/mres/publication/ff/index.html , 19 Ocak 2008.

161

ı örnekleri ğ

EK-11: Rurouni Kenshin DVD kapa DVD Kenshin Rurouni EK-11:

162 EK-12: Samurayın yeraldı ğı anime örnekleri Kaynak: AE: Anime Enyclopedia

Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

Gisabura Sugii, Tatsuhiko Noriyuki Fukuda, Madhouse, 1 A Tree in the Sun AE: 674 Hidamari no Ki 2000 TV dizi Marisuke Eguchi Reiko Matsui 25 dk - 25 bölüm Rei Mizuno Urahata Masahiro Kitazaki Nippon TV

Takashi Ozaki, Gonzo, 2 Afro Samurai AE: 8 - - 2006 TV dizi N/C Tomohiro N/C N/C N/C 25 dk - 5 bölüm Fuji TV Yamashita

Kazu Kamiyadera, Armored Kakakuri Den Hio Puppetry Legend Bones, 3 AE: 34 2000 TV dizi Tetsuro Amino Noboru Aikawa Junya Ishigaki, Koji Aisaka Hiroshi Yamaguchi 25 dk - 26 bölüm Chronicle Hio Senki Chronicle Hio NHK2 Hajime Jingui

Akitoshi Yokoyama, Tenp ō Ibun Toshihiro 4 Ayakashi Ayashi ANN - 2006 OAV Hiroshi Nishikiori Shou Aikawa Atsushi Hasebe, Kô Ôtani BONES 25 dk - 25 bölüm Ayakashi Ayashi Kawamoto …

Junichi Miyashita, Bakumatsu ANN Shin Yoshida (ep Atsushi Okuda, Kikansetsu ve Yoshimitsu Hideyuki 5 - - 2006 TV dizi 15, 21), Yuusuke Kozaki Atsushi Shigeta Sunrise 26 bölüm Irohanihoheto AnimeNF Ohashi Fukasawa Yasuyuki Suzuki … O (ep 16-18, 23)

Dimension Civil Hideyuki Jigen Sengoku-shi: Takashi 6 Black Lion AE: 61 War Chronicle: 1992 OAV Noriko Hayasaka Motohashi, N/C Masami Anno Tokyo Kids 45 dk. Kuro no Shishi Watanabe Black Lion Koichi Ohata

Gisaburo Sugii, Osamu Dezaki, Ryohei Suzuki, Yoshiyuki Mushi Pro, 7 Dororo AE: 159 - - 1969 Tv dizi Toru Sawaki, Osamu Tezuka Hideaki Kitano Isao Tomita 25 dk - 26 bölüm Tomino, Fuji TV Taku Sugiyama Ryosuke Takahashi

# 4: http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6730 # 5 : http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6819

163 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

ANN Winter Cicada 8 Flower and Stick Fuyu No Semi 2007 OVA - - - - - VENET 30 dk - 3 bölüm AniDB Winter's Cicada

Michitaka Kikuchi, Somi, 9 Genji AE: 224 - - 1992 OAV Akira Koson Akira Koson Masafumi Masafumi Yamamoto Kentaro Haneda Tee Up, 45 dk - 2 bölüm Yamamoto JC Staff

Kunihiko Studio Z5, Takeshi Shudo, Hiroshi Tanaka, Ashi Pro, 25 dk - 26 bölüm Sengoku Majin Civil War Devil- TV dizi Yuyama, Mutsumi Inomata, 10 Goshogun AE: 245 1981 Jiyu Watanabe, Etsuko Tomita, Tachio Akano Tokyo 12 65 dk - film 1 Goshogun God Goshogun OAV Tetsuro Amino, Shunsuke Suhekiro Tomita Hideaki Matsuoka Channel 90 dk - film 2 Junji Nishimura Kasahara

Hijikata Toshizo: Hijikata Toshizo: Mamiya 11 ANN - 2004 OAV Chie Uratani Chie Uratani Chie Uratani Kenichi Kamio Studio 4°C 32 dk - 1 bölüm The White Trail Shiro no Kiseki Fujumura

Akio Sugino, Ryousuke Hiroshi Uchida, Hidekazu Naichi, Tezuka 12 Hinotori ANN - Bird of Fire 2004 Tv dizi - Akio Sugino 25 dk - 13 bölüm Takahashi Kyuma Oshita, Yuuji Nomi Productions Masayoshi Nishida

Yumeta Company, Hakusensha, HaruToki; In A Akemi Hayashi, Harukanara Tori No TV dizi Aki Tsunaki, Haruka 24 dk - 26 bölüm 13 In a Distant Time AE: 299 Distant Time: 2004 Junko Okazaki Kenishi Onuki, Noriko Otake Masanori Sato Naka de OAV Nagisa Miyazaki Production 25 dk - 3 bölüm / OAV Hachiyo Chapter Kyoko Kotani Ctee, KOEI, TV Tokyo

25 dk - 167 bölüm (TV) Masashi Ikeda, 60 dk (sp.) Katsuyuki Kazuhiro Soeta, Nippon TV, Masashi Ikeda, 100 dk (Film 1) 14 Inu Yasha AE: 303 2000 TV dizi Sumizawa, Eiji Suganuma Eiji Suganuma, Kaoru Wada Sunrise, Akira Nishimori 99 dk (Film 2) Takashi Yamada, Shinichi Sakuma Yomiuri TV 98 dk (Film 3) Akinori Endo 86 dk (Film 4)

# 8: http://www.animenfo.com/animetitle,3786,vukhxh,bakumatsu_kikan.html / http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6819 # 11: http://www.animenfo.com/animetitle,3786,vukhxh,bakumatsu_kikan.html / http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6819 # 12: http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=3459

164 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

Manga Nippon Shi Manga Japanese Hidenori Kondo, 15 Japanese History AE: 299 1976 Tv dizi Junji Tada Oji Yutabe Oji Yutabe Takeshi Sato Nippon TV 25 dk - 52 bölüm Series History Series Norio Yazawa

Jubei-chan: Secret Muthuri Moony, Madhouse, Jubei Chan The Jubei-chan: Lovely 25 dk - 13 bölüm TV1 16 AE: 315 of the Lovely 1999 Tv dizi Hiroaki Sakurai Akitaro Daichi Takahiro Takahiro Yoshimatsu Toshio Masuda Bandai, Ninja Girl Metai No Himitsu 26 dk - 13 bölüm TV2 Eyepatch Yoshimatsu TV Tokyo

Production I.G., AE: 320, Kanji 17 Kai Doh Maru Kaidoumaru - 2001 OAV Nobuhisa Terado Sho-u Tajima Kyoji Asano Yoshihiro Ike SME Visual 46 dk 321 Wakabayashi Works

Kazuyuki Tsunehisa To, Manga Mita Okadsedo, Knack, 18 AE: 396 - - 1981 Tv dizi Yoshiaki Yoshida, Keisuke Morishita Emiko Minowa Kentaro Haneda 25 dk - 46 bölüm Komon Yoshio Nitta, TV Tokyo Masatoshi Fuji Hiroshi Yoshida

Magic Picture, AE: 422, Kido Shinsengumi Robot Shinsengumi OAV Hideki Kazuo Takegawa, Enterbrain, 30 dk - 4 bölüm / OAV 19 Moeyo Ken 2004 Junji Takegami Magic Picture - 423 Moeyo Ken Flashing Sword Tv dizi Tonokatsu Rumiko Takahashi Trinet 25 dk - 13 bölüm / Tv dizi Entertainment

Ninja Amuse Video, 20 Resurrection: The AE: 452 Makai Tensho Reborn From Hell 1997 OVA Yasunuri Urata Kensei Date Kenji Hayanama Kenji Hayanama Masamichi Amano 40 dk - 2 bölüm Phoenix Revenge of Jubei

1) Jubei The Wind Ninja Madhouse, 94 dk (Film) 21 Ninja Scroll AE: 452 Jubei Ninpocho 1993 Film Yoshiaki Kawajiri Yoshiaki Kawajiri Yutako Minowa Yutako Minowa Kaoru Wada 2) Wind Ninja Toho 25 dk - 13 bölüm (TV) Chronicles

165 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi Akatsuki Yamatoya (Ep 7, Chie Nishizawa 10, 12), Takahiro (Ep 2), Masafumi Mima Madhouse 22 Oh! Edo Rocket ANN - - 2007 TV dizi Seiji Mizushima Hiroyuki 26 bölüm Yoshimatsu Takahiro Yoshimatsu (Ses Yönetmeni) Studios Kawasaki (Ep 21, (Ep 1) 22), …

Masao Ito, 1) Hey Ryoma! Hiroshi Katsumi Hashimoto, Michio Yoshida, Katsumi Animation 21, 23 Oi Ryoma AE: 462 2) Rainbow 1992 TV dizi Sasakawa, Hideo Kawauchi, - 25 dk - 13 bölüm Makato Noriza, Hashimoto NHK Samurai Yutaka Kagawa Takeshi Shirato Nobuaki Kishima

Mizuho Nishikubo, Yoshiki Sakurai, Toshiyasu NTV, Otogi Zoshi: The Story Scroll; Otogi Yutaka Omatsu, Kogawa, Sho-u Tajima, Hideki Taniuchi, VAP, 24 Legend of AE: 471 - Zoshi - Legend of 2004 Tv dizi Junichi Fujisaku, Kazuchika Kise 23 dk - 26 bölüm Hideyo Kazuchika Kise Kenji Kawai Production I.G., Magatama Magatama Midori Goto, Yamamato, Animax Asia Hidetoshi Kezuka Jun Takahashi, Junichi Sakata,

Peacemaker; Naoko Gonzo Peacemaker Peacemaker: Hasegawa; Digimation, 25 AE: 483 - 2003 Tv dizi Tomohiro Hirata Akemi Hayashi Tadashi Hiramatsu Keiichi Oku 25 dk - 24 bölüm Kurogane Gunning For Hiroshi Imagica, Trouble Yamaguchi TV Asahi

Shogakukan Productions Hirotoshi Takaya, Co., Ltd., 26 Puppet Princess AE: 513 Karakuri no Kimi - 2000 OAV Hirotoshi Takaya Junichi Miyashita Hirotoshi Takaya Shiro Sasaki 40 dk - 1 bölüm Tsutomu Suzuki TMS Entertainment, TOHO

Real Bout High Shinichi Gonzo, 25 dk 27 AE: 529 Samurai Girl 2001 TV dizi Aya Matsui Keiji Goto Yoshiyuki Kobe Takeshi Yasuda School Tokaibayashi Kid's Station 13 bölüm

1) Armor Legend 25 dk - 39 bölüm (TV) Norio Shioyama, Yoiroden Samurai Samurai Troopers; TV dizi Makato Ikeda, Junzo Toriumi, Sunrise, 30 dk - 3 bölüm (OVA 1) 28 Ronin Warriors AE: 543 1989 Hideo Okamoto, Norio Shioyama Osamu Tezuka Troopers 2) Samurai OVA Mamoru Hamazu Yuki Onishi Nagoya TV 30 dk - 4 bölüm (OVA 2) Yusho Okada Troopers 30 dk - 5 bölüm (OVA 3)

#22: http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=7631

166 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi 1) Sword of Ruro 25 dk - 94 bölüm (TV ) 2) Vagabond 25 dk - 1 bölüm (OVA 1) Hideyoshi Sword 30 dk - 4 bölüm (OVA 2) TV dizi Kazuhiro Hamazu, Studio Gallop, 3) Kenshin the Michiru Shimada, 60 dk - 2 bölüm (OVA 3 / 29 Rurouni Kenshin AE: 548 Rurouni Kenshin 1996 Film Furuhashi, Kuniyuki Ishii, Masami Suda Noriyuki Asakura Studio Deen, Wanderer Yoshiyuki Suga Seiso Hen) OVA Hatsuko Tsuji Fumie Muroi, Fuji TV 4) Kenshin the 90 dk (Film 1) Hatsuki Tsuji Ronin 125 dk (Film 2) 5) Samurai X 40 dk - 1 bölüm

1) Seven Samurai Hideki Hashimoto, Gonzo, Toshifumi Shichinin no 2) Akira Takuhito Hiroyuki Okuno, Eitetsu Hayashi, Sony Pictures, 25 dk 30 Samurai 7 AE: 562 2004 TV dizi Takizawa, Atsuhiro Tomioka Samurai Kurosawa's Kusanagi, Katsuhisa Oono Kaoru Wada Entertainment, 26 bölüm Hiroyuki Okuno Samurai 7 Makato Kobayashi Animax

Shinichiro Watanabe, Akira Yoshimura, Fat Jon, Dai Sato, Kazuto Nakazawa, Samurai Hiroyuki Imaishi, Kazuto Nakazawa, Force of Nature, Fuji TV, 25 dk 31 AE: 558 2004 TV dizi Seiko Takagi, Yumiko Ishii, Champloo Kazuki Akane, Mahiro Maeda Nujabies Manglobe 26 bölüm Shinji Obara Shinji Takeuchi Kazuyoshi Tsutchie Katayama, Tsukasa Sunaga

Junji Nishimura, Hiroyuki Manabu Starchild Toshiya Kawasaki, Fukuzawa, Saburo Tanaka, Samurai Deeper Records, 24 dk 32 AE: 558 2002 TV dizi Shinohara, Masashi Sogo, Michinori Chiba, Shinpei Tomo'oka, - Kyo Studio Deen, 26 bölüm Masakazu Rika Nakase, Tamotsu Noriko Kondo TV Tokyo Hashimoto Tetsuo Tanaka Shinohara

1) Cosmic Commander of the Toyama Cherry Atsutoshi 33 Samurai Gold AE: 560 1988 OAV Akiyoshi Sakai Hiroyuki Kitazume Hiroyuki Kitazume Kentaro Haneda Toei 60 dk Trees Umezawa 2) The Guy's Name is Gold

Toyamazakura ADV Films, 25 dk 34 Samurai Gun AE: 560 Uchucho Yatsu no 2004 TV dizi Kazuhiko Kikuchi Hideki Sonada Kenichi Onuki - Akifumi Tada Aves Inc., 12 bölüm Na wa Gold Studio Egg.

Kunitoshi Satoru Akahori, Okajima, Kenji Kawai, Mayori Sekijima, Samurai Pizza Kyatto Ninden Stealth Tales of the Takeshi Noritana Suzuki, Noritana Suzuki, (Shuki Levy, Haim Tatsunoko, 25 dk 35 AE: 561 1990 TV dizi Yumi Kageyama, Cats Teyande Kool Kat Gang Serizawa, Mayori Sekijima Yoshio Kabashima Saban western TV Tokyo 54 bölüm Hiroyuki Shinji Sakai, verziyon) Kawasaki Katsumi Kosuga

167 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

Samurai Nobuaki Kishima, OAV Hiroshi Ishiodori, Kazunori Iwakura, SNK, 80dk (TVm) 36 Shodown: The AE: 562 Samurai Spirits 1993 Masamuro Kazunori Iwakura Osamu Tezuka OVA Kazuhiro Sasaki Aoi Nanase Asia-do 30 dk - 2 bölüm (OVA) Motion Picture Takimoto

Fun Lee Green Bunny 1) Blade of Naomi Ganchan Kunoichi 30 dk 37 Samurai XXX AE: 563 Yoka No Ken Fragrant 2004 OVA Hayakawa Rokurota Makabe Naomi Hayakawa Yui Takase Haru Partners 2 bölüm 2) Phantoms Haruo Furuki Kero Hyper Space

Samurai: Spirit Of Mitsuhiro Hidekazu AIC, 30 dk 38 AE: 563 Kaito Ranma Swiftblade Ranma 1999 OVA Masahiro Sekino Hidekazu Shimamura - The Sword Yamada Shimamura Animate Film 2 bölüm

Masaru Moriyasu 39 Samuraider AE: 563 1991 OVA Hideaki Oba Moriyasu Taniguchi Mitsuo Takahama Studio TV 50 dk Yamamato Taniguchi

1) New Civil War Hero Legend of T.P.O, Shinshaku Sengoku Sanada's Ten Group TAC, Sanada's 10 Eiyu Densetsu Samurai The TV dizi Shimao 25 dk - 12 bölüm (TV) 40 AE: 563 2005 Keizo Shimizu Keizo Shimizu Satoshi Anakura - G&G Direction, Brave Warriors Sanada Ju Yushi Animation OAV Kawanaka 60 dk (OAV) Magic Bus, The Animation 2) Sanada's WOWOW Samurai 3) Sanada 10

Hirotsugu Madhouse 41 Shigurui ANN - - 2007 Tv dizi - - - Kiyoshi Yoshida 12 bölüm Hamazaki Studios

Shinsengumi Shougeki Hiromi Noda, ACC, 42 AE: 582 1989 OVA Hiromi Noda Hiromi Noda Michi Sato - 30 dk Farce Shinsengumi Takenori Kawata Tanihara Studio

# 41: http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=7811

168 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

Akatsuki Akira Takahashi, Dentsu Inc., Shinji 43 Silver Soul ANN Gintama - 2006 TV dizi Yamatoya, Shinji Takeuchi Chihiru Miyawaki, Eiichi Kamagata Sunrise, 25 dk - 99 bölüm Takamatsu Michiko Yokote … TV Tokyo

Stranger - Mukoh Sword of the 44 ANN Mukoh Hadan 2007 Film Masahiro Ando - Tsunenori Saito Yoshiyuki Ito Naoki Sato BONES - Hadan Stranger

Demon-slaying Shuranosuke Toshiyuki 45 Sword For Truth AE: 635 Word of 1990 Film Osamu Dezaki Jo Toriumi Akio Sugino Akio Sugino Toei 50 dk Zanmaken Watanabe Shuranosuke

Toshio Kadota, Katsumi Minoguchi, Masaru Masamune Eiken, 25 dk - 72 bölüm (TV 1) 46 Sword of Musashi AE: 636 Musashi No Ken Sword of Musashi 1985 TV dizi Yamamato, Motoka Murakami Makoto Kuniyoshi Hidemi Sakashita Ochiai, TV Tokyo 25 dk - 72 bölüm (TV 2) Haruya Yamazaki Yuji Asada, Akinori Yabe, Hideki

Yasuo Maeda, Gisaburo Sugii, Masahiko Murata, Murasaki Shikibu, Murasaki Shikibu's Kimiharu Ono, Masayuki, Tac, 47 Tale of Genji AE: 639 1987 Film Tomomi Tsutsui Yasuhiro Nakura Haruomi Hosono 110 dk. Genji Monogatari Tale of Genji Naoto Yoshiyuki Sadamoto, Herald Hashimoto Minoru Maeda, Mahiro Maeda

Teenager 48 ANN Shounen Onmyouji - 2006 Tv dizi Kunihiro Mori Miya Asakawa Shinobu Tagashira Kumiko Horikoshi Kou Nakagawa Studio DEEN 24 dk - 26 bölüm Onmyouji

Takashi Anno, Noboru Aikawa, 49 The Hakkenden AE: 265 1990 OAV Atsushi Yamagata Kazuhiro Konishi Takashi Kudo AIC 30 dk - 13 bölüm Yukio Okamoto Hidemi Kamata

# 43: http://www.animenfo.com/animetitle,3786,vukhxh,bakumatsu_kikan.html / http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6819 # 44: http://myanimelist.net/anime.php?id=2418 # 48: http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6703

169 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

50 The Samurai AE : 558 1987 OVA Kazuo Yamazaki Takahiro Miki Takayuki Goto Takayuki Goto - Studio Deen 45 dk

Moonshadow Tsukikage Ran: Drifting on the Kaze ni Omakase Madhouse, 51 Carried by the AE: 678 Wind, 2000 Tv dizi Akitaro Daichi Yosuke Kuroda Hajime Watanabe Takahiro Yoshimatsu - 25 dk - 13 bölüm Tsukikage WOWOW Wind Lordless Retainer Tsukikage

Wandering Kazuo Tomisawa, Haguregumo Madhouse 52 Clouds AE: 166 1982 Film Mori Masuka Chiku Yamatoya George Akiyama Kuni Tomita, Seiji Yokoyama 91dk (Ukigumo) Toei (Drifting Clouds) Nobuko Yuasa

Hiroaki Sato, Junko Okazaki, Kazuhisa Sakaguchi, 53 Yoshimune ANN - - 2006 Tv dizi Hiroaki Sato Hiroyuki Horiuchi - Akifumi Tada Gonzo 24 bölüm Kazuhito Hisajima, Nahoko Hasegawa

Civil War Chronicle Sengoku Kitan Osamu Kenichi Onuki, MTV, 54 Yotoden AE: 741 of the Magic Blade; 1987 OAV Noboru Aikawa Kenichi Onuki Seiji Hano 40 dk - 3 bölüm Yotoden Yamazaki Junichi Watanabe JC Staff Wrath of the Ninja

Young Miyamoto Shonen Miyamoto Kazumi Fukube, Hiroshi Wagatsuma, Young Miyamoto Musashi: Naughty Yugo Serikawa, Toei, 55 AE: 742 YOK Musashi: Wanpaku 1982 OAV Shizuo Nonami Hiroshi Moriyasu Yamaguchi, - 84 dk Musashi Way of Two Hideo Watanabe Fuji TV Nitoryu Wagatsuma Satoshi Hirayama Swords

#53 : http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6288

170 Japonya'da # İsim Kaynak Resim Di ğer İsim Tarih Türü Yönetmen Senaryo Dizayn Animasyon Müzik Prodüksiyon Süre Yayınlanan İsmi

Young Tokugawa Shonen Tokugawa Takeshi Tamiya, Shingo Araki, Shingo Araki, Toei Animation, 56 AE: 742 - 1975 TV dizi Hisao Okawa Takeo Watanabe 25 dk - 20 bölüm Ieyasu Ieyasu Kimio Yabuki Takeshi Shirato Shoji Iga NET (TV Asahi)

Unkai no Meikyu Labyrinth of the Shigenori Shigenori 57 Zeguy AE: 1992 1992 OAV Aki Tsunaki Akinobu Takahashi Soichiro Harada KSS 40 dk - 2 bölüm Zeguy Sea Clouds: Zeguy Kageyama Kageyama

171