Samuray Tarihi, Kültürü Ve
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV ve Sinema Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi SAMURAY TAR İHİ, KÜLTÜRÜ VE FELSEFES İNİN AN İME ÖRNEKLER İNDE YANSIMASI: “RUROUN İ KENSH İN” AN İME ÖRNE Ğİ NİN İNCELENMES İ Alev Alikoç Sargın 2501040155 Tez Danı şmanı Yrd. Doç. Dr. Ergün Yolcu İstanbul 2008 ÖZ “Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin Anime örneklerinde yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime örne ğinin incelenmesi” ba şlıklı bu tezde, bugüne dek sayısız roman, film, çizgi roman, çizgi film, bilgisayar ve konsol oyunu içinde yer almı ş olan ve Japonya’nın geçmi şinden günümüze dek ta şınan sava şçı sınıfı samuraya odaklanılmı ştır. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinden yola çıkılarak okuyucu ‘samuray’ ile tanı ştırılmı ştır. Günümüzde ‘samuray’, hem tarihi ve kültürü hem de felsefesi açısından popüler kültür ve/veya kitle kültürü içerisinde bizlere sunulabilmektedir. Bu tezde, Japon kitle kültürünün ve popüler kültürünün en önemli yapıta şlarından biri olan Japon animasyonu – anime – merkez alınarak ‘samuray’ imgesine nasıl yer verildi ği sorusu cevaplanmaya çalı şılmaktadır. Bu sorunun cevaplanmasına yardımcı olmak amacıyla, 1996 ile 1998 yılları arasında Japonya’da Fuji Television Network tarafından ve 2003 yılında da Türkiye’de Kanal D tarafından yayınlanmı ş olan “Rurouni Kenshin” anime serisi örneklem olarak seçilmi ştir. Bu seriye ait öykü özeti ve karakter profillerine tez içinde yer verilerek, hem okuyucu bilgilendirilmi ş hem de cevaplanacak soru için temel olu şturulmu ştur. Ek olarak QDA v.2 programı üzerinden çalı şan Wordstat modülü kullanılarak serinin 94 bölümünün tamamına ait İngilizce altyazı metinleri kelime kelime tarattırılarak, elde edilen veriler tezin sonuç bölümünü desteklemek amacı ile kullanılmı ştır. Son olarak “Rurouni Kenshin” anime serisi incelenerek, seri içerisinde tarihi, kültürü ve felsefesi açısından ’samuray’ imgesine nasıl yer verildi ği tezin sonuç bölümünde ortaya konulmu ştur. ABSTRACT “Reflection of samurai history, culture and philosophy in Anime: The study of ‘Rurouni Kenshin’” is focusing on Japan’s warrior class ‘samurai’, which is a weld for countless novel, film, comic, animation, computer and box games as a figure. As a beginning ‘samurai’ is submissioned to the reader while its history, culture and philosophy are presented. Nowadays in populer culture and mass culture, ‘samurai’ is represented by its history, culture and also philosophy. In this thesis Japan animation – anime –, which is a major constituent of mass culture and populer III culture in Japan, is centered at the heart of a question: “How the ‘samurai’ is given a place in anime?”. To able to answer this question “Rurouni Kenshin” which is one of the anime series, is chosen. “Rurouni Kenshin” is broadcasted on Japan’s Fuji Television Network between 1996-1998 and also on Turkey’s Kanal D Television on 2003. The reader is informed about “Rurouni Kenshin” by presenting the story and character profiles. Also a prelude is made to able to answer the question. On the other hand, “Rurouni Kenshin” English episode subtitle texts are scanned with QDA v.2 program’s Wordstat module and the results are presented to support the thesis’s conclusion. Finally by regarding the analysis of “Rurouni Kenshin”, how the ‘samurai’ takes place from the point of view of its history, culture and philosophy is presented in the thesis’s conclusion. IV ÖNSÖZ “Samuray tarihi, kültürü ve felsefesinin Anime örneklerinde yansıması: ‘Rurouni Kenshin’ Anime örne ğinin incelenmesi” ba şlıklı bu tez ile Japon tarihi, kültürü ve felsefesinde önemli bir yer tutan samuraya bir pencere açmak amaçlanmı ştır. Ba şta edebiyat ve sinema olmak üzere, samuray imgesi günümüze kadar birçok esere kaynaklık etmi ştir. Kendine ait felsefesi içinde yer alan sadakat ve onur gibi unsurlarla Batı’nın ilgisini çeken samuray, Japonya’nın şövalyesi olarak de ğerlendirilmi ştir. Ancak özellikle Batı tarafından olu şturulan bu şövalyelik ile imgesi ile acı ve kan ile yo ğrulmu ş samuray gerçe ği göz ardı edilmektedir. Japonya’nın kitle ve popüler kültürünün en önemli yapı ta şlarından anime , yani Japon animasyonu, son yıllarda Amerika ve Avrupa’yı fethetmektedir. Amerika ve Avrupa’ya ait popüler kültür içinde bir alt kültür olmaktan çıkarak giderek yayılan anime , kendisine özgü içerik ve biçimi ile Do ğu’nun Batı’yı ele geçirmeye ba şladı ğını da dü şündürtebilir. Japonya’nın kitle ve popüler kültürünü yansıtan “yerel” anime , Amerika ve Avrupa’yı kendi silahı ile vurarak bir “global” popüler kültür özelli ğine eri şmektedir; seri olarak üretilip seri olarak tüketilirken halen ‘yerel’ ve sıra dı şı kalabilmek. Anime, özellikle Amerikan popüler kültürü kasırgasının etkilerinin ağırlıkla hissedildi ği ülkemizde de ilgi çekmektedir. Alı şılageldik ve Amerikanvari animasyon örneklerinin kar şısında önemli bir alternatif olu şturan anime , gerek İnternet gerekse anime serisi yayınlayan televizyon kanalları aracılı ğıyla giderek artan bir Türk izleyici kitlesi kazanmaktadır. Roman, öykü, bilgisayar oyunu, film gibi birçok alanın yanı sıra anime içinde de kar şımıza çıkan samuray imgesinin kendisi “yerel” iken özellikle kültür ve felsefesinin “global” bir hale geldi ği görülmektedir. Bu tez, ‘samuray’ ve ‘ anime ’ ikilisinin birbirinden farklı birçok kültür tarafından kabul edilerek popüler hale geldi ği noktasını çıkı ş olarak almaktadır. Gerek beyaz perdede gerek televizyon ekranında her türlü kültüre mal olan ve “global” popüler kültür ürünü hale getirilen samuraya farklı bir açıdan yakla şılmak amaçlandı ğından, temelde samurayın kendisi gibi “yerel” olan anime gözünden samuraya bakılacaktır. Japonya’ya ait olana, samuraya, yine Japonya içinden, anime ile bakabilmek kullanılacak temel yöntemdir. Bu noktada, samuray tarihi, kültürü ve felsefesine ait unsurların anime V içinde nasıl yer buldu ğu ara ştırılmaya çalı şılacaktır. Bu ara ştırmayı ortaya koymak için 94 bölümden olu şan anime serisi “ Rurouni Kenshin ” örneklem olarak seçilmi ştir. Serinin ana karakterinin samuray olması ve serinin zaman ve mekân olarak samuray tarihi ile örtü şen bir zaman ve mekânda geçmesi, ayrıca, “ Rurouni Kenshin ” serisinin Türk televizyon kanallarında yayınlanmı ş olması bu seçim için belirleyici olan temel etkenlerdendir. Tek yönlü Amerikan ve Batı kültürü yanında yer alan anime , kitle kültürüne zenginlik katarken bir kısım Türk izleyicisinin de gözünden kaçmamı ştır. “Rurouni Kenshin ” serisinin incelenmesi kapsamında tüm bölümler izlenerek notlar alınmı ştır. Tezin sonuç kısmının sayısal olarak desteklenebilmesi için serinin İngilizce alt yazı metinleri “Provalis Research” firmasının QDA v.2 üzerinden çalı şan Wordstat modülünü kullanılarak taranmı ştır. İngilizce alt yazı metinleri, yani 94 bölüm, toplamda 201.551 kelimeden olu şmaktadır. Bu kelimelerden 6.697'si birbirinden farklı kelimelerdir. Samuray tarihi, kültürü ve felsefesi açısında önem olu şturabilecek, seri boyunca söze yansıyan ve ba şlıca vurgulanan birbirinden farklı 90 adet anahtar kelime seçilmi ştir. Samuray tarihi dönem isimleri (Örne ğin; “ Meiji ”, “Tokugawa ”.) ve serinin ana, yan ve kar şıt karakterlerin isimleri (Örne ğin “ Kenshin ”, “Kaoru ”.) seçilen anahtar kelimelerin ba şta gelenleridir. Seçilen bu anahtar kelimeler, İngilizce alt yazı metinleri içerisinde arattırılmı ştır. Anahtar kelimelerin tüm seri içindeki kullanım sıklıklarına göre sayısal veriler elde edilmi ştir. Bu veriler serinin samuray tarihi, kültürü ve felsefesine nasıl yer verdi ği sorusunu destekleyerek sonuç bölümünde kullanılmı ştır. Tezin hazırlanmasında kullanılan ana kaynakça, kitaplardan ve İnternet sayfalarından olu şmaktadır. Tezin hazırlanması sırasında kar şıla şılan en önemli güçlük, samuray ya da anime ile ilgili neredeyse hiç Türkçe kaynak bulunamamı ş olmasıdır. Samuray üzerine yazılmı ş Türkçe tek bir kaynak bulunurken, Japon kültürü ya da felsefesine ait Türkçe kitaplarda da samuraya kısmen de ğinildi ği görülmü ştür. Yurt dı şından İngilizce kitaplar getirttirilmi ştir. Bu sebeple, tezin kaynakçasının tamamına yakını İngilizce kitaplardan olu şmaktadır. İngilizce kitapların okunarak çevirisinin yapılması, tez çalı şmasının ayrı bir kısmını olu şturmu ştur. VI Anime , Amerika ve Avrupa’nın aksine henüz Türkiye’de DVD ya da video pazarında geni ş bir yer kaplamamaktadır. Türk televizyon kanallarında zaman zaman anime örneklerine yer verilmesine ve İnternet ortamında anime yi takip eden bir Türk izleyici kitlesi olmasına ra ğmen, “ Rurouni Kenshin ” serisinin görsel ve i şitsel materyallerinin ülkemizde elde edilememi ş olması tezin hazırlanmasında ate şleyici bir rol oynamı ştır. Sonuç olarak, “ Rurouni Kenshin ” serisinin tüm bölümlerine İnternet üzerinden ula şılmı ştır. BitComet adlı p2p torrent programı kullanılarak, serinin tüm bölümleri İnternet'ten indirilmi ştir. Bölümler, orijinal Japonca seslendirme ve İngilizce alt yazıya sahiptir. Ayrıca yurt dı şından “ Rurouni Kenshin ” serisinin DVD box seti getirtilmi ştir. Kaynakçada yer alan kitapların taranması ve bölümlerin teker teker izlenmesi sonucunda, tezin temel konusunu olu şturan samuray ve tezin inceleme konusunu olu şturan ‘ Rurouni Kenshin ’ anime serisine ait bilgiler ve incelemeler okuyucuya sunulmaya çalı şılmı ştır. Bana verilen süre zarfında, elimden gelen en iyi çalışmayı ortaya koydu ğuma inanmaktayım. Bu çalı şmanın, gelecekteki di ğer çalı şmalarıma ba şlangıç olmasını dilemekteyim. Gerek samuray gerekse anime üzerine hazırlanmı ş Türkçe herhangi bir teze ula şamamak, bu tezi hazırlamak istememde önemli bir rol oynamı ştır. Tezimin