(Muğl ) O Ho Kly Ġġ Ġ Ġcġl

NK NĠ Ġ Ġ N ĠLĠML Ġ N Ġ

OK O Ġ

G LL K KÖ ĠN (MUĞL ) O HO K L Y Ġġ Ġ ĠCĠLĠĞĠ Y PIL N L K (Dicentrarchus labrax) ÇĠPU (Sparus aurata) LIKL IN ULUN N K OP Ġ L ĠN LĠ L NM Ġ

Quyet PHAN VAN

U NL Ġ N ĠLĠM LI

ANKARA 2020

DOKTORA TEZI

G LL K KOR Z N (MUĞLA) O SHOR KA SL R Y T ŞT R C L Ğ YAPILAN L VR K (Dicentrarchus labrax) V ÇIPURA (Sparus aurata) ALIKLARIN A ULUNAN KTOPARAZ TL R N L RL NM S

Quyet PHAN VAN

Ankara niversitesi Fen ilimleri nstit s Su r nleri Ana ilim alı

anı man: Prof r Hijran YAVUZCAN

u tez alı masında, G ll k Körfezinde ulunan off-shore kafeslerde yeti tiricili i yapılan levrek (Dicentrarchus labrax) ve ipura (Sparus aurata) alıklarında ulunan ektoparazitler mevsimsel olarak incelenmi tir Çalı mada 175 adet levrek ve 175 ipura olmak zere toplam 35 alık incelenmi tir alıklarda yapılan incelemeler soncunda genel parazit prevalansı levrek alıklarında %97 14, ipura alıklarında ise %5 8 olarak elirlenmi tir Levrek alıklarında tespit edilen ektoparazitlerden Diplectanum aequans, Lernanthropus kroyeri ve Amyloodinium ocellatum t rlerinin prevalansı sırasıyla %82.28, %58 85 ve %4 57 olarak elirlenmi tir Levrek alıklarında parazitlere ait ortalama bolluk de erleri; D. aequans i in 4 61± 56, L. kroyeri i in 1 33± 15 ve A. ocellatum i in 0.10± 4 olarak saptanmı tır Levrek alıklarında parazitlerin ortalama yo unlukları, D. aequans i in 5 61± 56, L. kroyeri i in 6± 17 ve A. ocellatum i in 37± 73 olarak elirlenmi tir

Çipura alıklarında, iki ektoparazit parazit t r ; Sparicotyle chrysophrii ve D. aequans saptanmı tır, u t rlerin prevalansı sırasıyla %4 85 ve %4 7 olarak saptanmı tır Çipurada parazitlere ait ortalama bolluk de erleri; S. chrysophrii i in 4± 51 ve D. aequans i in ±0.10 olarak elirlenmi tir Ortalama yo unlukları ise S. chrysophrii i in 5 4± 96 ve D. aequans i in 3 ± 85 olarak elirlenmi tir

Parazitlerin ortalama uzunlukları, A. ocellatum'da 21.25±4.25 µm, D. aequans ta 494 8±51.73 µm, S. chrysophrii'de 870.22±76.11 µm olarak öl lm t r i i L. kroyeri parazit t r n n ortalama uzunlu u 1233.42±49.51 µm, erkek L. kroyeri parazit t r n n ise 1 4 50±34 5 µm olarak öl lm t r

alıkların solunga larında gözlemlenen klinik elirtilerden soluk renk, kanamalar, mukus salgısında artı ve filamentlerde erozyonlar en ok rastlanan belirtilerdir elirtiler arasında solunga larda kanama ve a ırı mukus salgısının daha yaygın oldu u gör lm t r

Genel olarak ektoparazit prevalansı levrek alıklarında ok y ksek ulunsa da ipura alıklarında saptanan parazit prevalansı da önemli d zeyde y ksektir ktoparazitlerden D. aequans levrek zerinde en fazla ulunan t r iken S. chrysophrii, ipurada ulunan yaygın t r olarak tespit edilmi tir

Kasım 2020, 112 sayfa

Anahtar Kelimeler: Levrek (Dicentrarchus labrax), ipura (Sparus aurata), off-shore yeti itiricilik, ektoparazit

ABSTRACT

Ph.D. Thesis

ASSESSING THE ECTOPARASITES OF SEA BASS (Dicentrarchus labrax) AND SEA BREAM (Sparus aurata) IN O SHOR CAG S IN TH G LL K AY (MUĞLA)

Quyet PHAN VAN

Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Aquaculture and Fisheries

Supervisor: Prof.Dr. Hijran YAVUZCAN

In the present study, European sea bass (Dicentrarchus labrax) and sea bream (Sparus aurata) cultured in off-shore sea cages in G ll k ay, Mu la were studied for the occurence of ectoparasites seasonally. A total of 350 fish including 175 sea bass and 175 sea bream from off shore cages were examined. The overall prevalence value of ectoparasites was 97.14% for sea bass and 50.28% for sea bream. In sea bass, the overall prevalences of Diplectanum aequans, Lernanthropus kroyeri and Amyloodinium ocellatum were 82.28%, 58.85% and 4.57%, respectively; the mean abundance of D. aequans was 4.61± 56, L. kroyeri 1.33± 15 and A. ocellatum 0.10±0.04; the mean intensity values of D. aequans, L. kroyeri and A. ocellatum were 5.61± 56, 2.26± 17 and 2.37± 73, respectively. In sea bream, the prevalences of Sparicotyle chrysophrii and D. aequans were 42.85% and 4.72%, respectively. The mean abundance values of S. chrysophrii and D. aequans were 2.24± 51 and 0.22± 1 , respectively, and the mean intensities were 5.24± 96 and 3.00± 85, respectively.

The mean lengths of A. ocellatum, D. aequans and S. chrysophrii were 21.25±4.25, 494.08±51.73 and 870.22±76.11 µm, respectively The mean lengths of L. kroyeri female (1233.42±49.51 µm) was higher than that of L. kroyeri male individuals (1042.50±34.50 µm)

The four main clinical signs of the fish gills (pale color, haemorragie, excessive mucus and erosions in gill filaments) were observed, but the incidence of haemorragie and excessive mucus on the gills were more common in both fish species.

In conclusion, it was concluded that the infestation rate of ectoparasites was higher in sea bass and relatively lower in sea bream. Among the ectoparasites detected, D. aequans was the most found species in sea bass and S. chrysophrii was highly common in sea bream.

November 2020, 112 pages Key Words: sea bass (Dicentrarchus labrax), sea bream (Sparus aurata), off-shore cages, ectoparasite

iii

ġ KK

oktora programına a ladı ım g nden iti aren, ilgisini, eme ini, samimiyetini ve yardımlarını esirgemeyen danı man hocam sayın Prof r Hijran YAVUZCAN a, T K yeleri, sayın Prof r Hasan H seyin ATAR a ve Prof r Kenan NG N e ve Ankara niversitesi Ziraat ak ltesi Su r nleri M hendisli i Ö retim yeleri ile personeline te ekk r ederim

G ll k körfezi kafes yeti tiricili i i letmesinde yardımlarını esirgemeyen Hasan KÖST KÇI, Önur K NKÇ ve Özlem ALP R e, AK-YA Veteriner Klini i itim anı manlık Hizmetlerinden Özge OTGUCUOĞLU ve ilara ÇAM a te ekk r or bilirim.

Laboratuvar alı malarımda ve tez yazım s recinde yardımlarını görd m de erli r Tolga COŞKUN a, r G l ŞAH N TAN R, r Adayı A dolsaleh QARANJIKI, Murat PARLAK a ve Ara tırma görevlisi de erli ilgenur HARMANSA a da kranlarımı sunarım

Son olarak doktora e itim hayatıma önem ve destek veren, akademik alı malar yapmam i in eni s rekli te vik eden ve yönlendiren ailem ve sevgili e ime i ten te ekk rlerimi sunarım

u tez alı ması, ‘ Zostera spp , Sekonder Meta olitlerinin Sitotoksik Aktivitesini alık Hastalıklarının Kontrol nde Kullanımı Potansiyeli: Meta olitlerin in vitro Anti- Parazitik Crustacea Kapasitesinin elirlenmesi tarafından desteklenmi tir

Quyet PHAN VAN Ankara, Kasım 2020

ĠÇĠN KĠL

TEZ ONAYI

ĠK ...... i Ö ...... ii ABSTRACT...... iii ġ KK ...... iv ĠMG L Ġ ĠNĠ...... viii ġ KĠLL Ġ ĠNĠ...... ix ÇĠ LG L Ġ ĠNĠ...... x 1. GĠ Ġġ...... 1 2. K YN K Ö L Ġ...... 5 2.1 Protozoa...... 7 2.1.1 Amyloodinium ocellatum...... 8 2.2 Monogenea...... 11 2.2.1 Diplectanum aequans...... 12 2.2.2 Sparicotyle chrysophrii...... 16 2.3 Parazitik Crustacealar...... 19 2.3.1 Lernanthropus kroyeri...... 20 3. M Y L YÖN M...... 24 3.1 Materyal...... 24 3.1.1 ÇalıĢma bölgesi...... 24 3.1.2 alık örneklemesi...... 25 3.1.3 alıklarda ektoparazit incelemesi...... 26 3.2 Yöntem...... 27 3.2.1 Parazitlerin tanımlanması...... 27 3.2.2 Epidemiyolojik hesaplamalar...... 28 3.2.2.1 Prevalans...... 28 3.2.2.2 Ortalama yoğunluk...... 28 3.2.2.3 Ortalama bolluk...... 28 3.3 Ġstatistiksel nalizler...... 29 4. ġ I M ULGUL I...... 30 4.1 Levrek ve Çipura Balıklarında ulunan ktoparazitler...... 30

4.1.1 Amylodinium ocellatum...... 30 4.1.2 Diplectanum aequans...... 31 4.1.3 Sparicotyle chrysophrii...... 31 4.1.4 Lernanthropus kroyeri...... 32 4.2 olungaçların Klinik elirtileri...... 34 4.3 Levrek (D. labrax) ve Çipura (S. aurata) alıklarında aptanan Ektoparazitlerin Ortalama Uzunlukları...... 35 4.4 ktoparazit ürlerinin Prevalansı, Yoğunluğu e olluğu...... 37 4.4.1 Levrek ( . labrax) balıklarında genel prevalans değerleri...... 37 4.4.2 Levrek ( . labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin ( . ocellat um, . aequans ve L. kroyeri) prevalans değerleri...... 38 4.4.3 Levrek ( . labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin ( . ocellat um, . aequans ve L. kroyeri) ortalama bolluk değerleri ...... 40 4.4.4 Levrek ( . labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin ( . ocella tum, . aequans ve L. kroyeri) ortalama yoğunluğu ...... 41 4.4.5 Çipura (S. aurata) balıklarında genel prevalans değerleri...... 42 4.4.6 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen . aequans ve . chrysophrii türünün prevalansı...... 43 4.4.7 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen ektoparazit türlerinin ( . a equans ve . chrysophrii) ortalama bolluk değerleri...... 44 4.4.8 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen ektoparazit türlerinin ( . a equans ve . chrysophrii) ortalama yoğunluğu...... 45 5. IġM ONUÇ...... 46 5.1 artıĢma...... 46 5.1.1 Amilodinyum ocellatum...... 46 5.1.2 Diplectanum aequans...... 48 5.1.3 Sparicotyle chrysophrii...... 50 5.1.4 Lernanthropus kroyeri ...... 52 5.1.5 alık solungaçlarındaki belirtiler...... 54 5.2 onuç...... 56 5.2.1 onuç...... 56 5.2.2 Öneriler...... 57 KAYNAKLAR...... 58 EKLER...... 73

K 1 ÇalıĢma alanındaki sıcaklık ( ) ve çözünmüĢ oksijen ( O ...... 74 EK 2 Bulgular 1 ...... 75 EK 3 Bulgular 2 ...... 107 Ö G ÇMĠġ ...... 111

vii

°C Santigrat µm Mikrometre DO Çöz nm Oksijen % Y zde Oran g Gram m Metre mm Milimetre m3 Metrek p km² Kilometrekare $ Dolar Km Kilometre cm Santimetre N Enlem Boylam

Kısaltmalar

P Prevalans OY Ortalama Yo uluk OB Ortamala Bolluk OU Ortalama Uzunluk SE Standart Hatası KÇS Kıska Çifti Sayısı SK Solunga lardaki Kanamalar SAM Solunga lardaki A ırı Mukus SFE Solunga lardaki ilament rozyonları SSR Solunga lardaki Soluk Renk

viii

ġ KĠLL Ġ ĠNĠ

Şekil 3 1 Çalı ma ölgesi a: G ll k körfezinin harita zerinde gösterimi; : G ll k körfezindeki alık kafesleri ...... 24 Şekil 4 1 Levrek ( la rax) alıklarının solunga larında ulunan A ocellatum trophontları (a:4x ve :4 x y tme) ...... 30 Şekil 4 Levrek ( la rax) ve ipura (S. aurata) alıklarının solunga filamentlerinde bulunan D. aequans (Wagener 1857) ...... 31 Şekil 4 3 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S Chrysophrii (Euzet ve Noisy 1981) ...... 32 Şekil 4 4 la rax alıkların solunga larından ıkarılan ergin L kroyeri (Van Beneden, 1851) ...... 33 Şekil 4 5 Solunga lardaki klinik elirtiler (a): Çipura (S. aurata) alı ın solunga ı; ( ): Levrek ( la rax) alı ın solunga ı; (c): Çipura alı ın solunga ı ve bulunan ergin S. chrysophrii parazitinden kaynaklı soluk renk ...... 34 Şekil 4 6 Levrek ( la rax) ve ipura (S. aurata) alıklarındaki 4 ana klinik elirtinin ulunurluk oranları...... 35 Şekil 4 7 Levrek ( la rax) ve ipura (S. aurata) alıklarında öl len parazitlerin ortalama uzunlu u (µm)...... 37 Şekil 4 8 Levrek ( la rax) alıkların solunga larındaki ektoparazitlerinin (A ocellatum, aequans ve L kroyeri) mevsimsel prevalans de erleri ...... 39 Şekil 4 9 Levrek ( la rax) alıkların solunga larındaki A ocellatum, aequans ve L kroyeri ortalama ollu u ...... 40 Şekil 4 1 Levrek ( la rax) alıkların solunga larındaki A ocellatum, aequans ve L kroyeri parazitlerinin ortalama yo unlu u ...... 41 Şekil 4.11 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S. chrysophrii prevalansı ...... 43 Şekil 4.12 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S Chrysophrii ortalama ollu u ...... 44 Şekil 4 13 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S chrysophrii ortalama ollu u ...... 45

ÇĠ LG L Ġ ĠNĠ

Çizelge 3 1 G ll k Körfezi off-shore kafes alanında mevsimsel su sıcaklı ı (°C) ve öz nm oksijen (mg l) de erler ...... 25 Çizelge 3 Örnekleme dönemlerine göre levrek ( la rax) ve ipura (S. aurata) alıklarının ortalama uzunluk ve ortalama a ırlıkları ...... 26 Çizelge 4 1 Levrek ( la rax) alıkların solunga larında ulunan ergin di i ve ergin erkek L kroyeri nin oran ...... 33 Çizelge 4 Levrek ( la rax) ve ipura (S. aurata) alıklarında saptana ektoparazitlerin ortalama uzunluklarının mevsimlere a lı de i imi ...... 36 Çizelge 4 3 Levrek ( la rax) alıklarında saptanan ektoparazitlerin prevalans ...... 37 Çizelge 4 4 Levrek ( la rax) alıklarında ulunan parazit t rleri ve sayısı ...... 38 Çizelge 4 5 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larında ulunan A ocellatum, aequans, L kroyeri parazit t rlerin sayısı ...... 38 Çizelge 4 6 Çipura (S. aurata) alıklarında saptanan ektoparazitlerin prevalansı ...... 42 Çizelge 4 7 Çipura (S. aurata) alıklarının solunga larında ulunan aequans ve S chrysophrii sayısı ...... 42

1. GĠ Ġġ

Denizlerde yo un alık yeti tiricili inin artması ile birlikte, y ksek stoklama yo unlu u, yo un esleme, kafeslerde yetersiz su de i imi ve alıklarda strese neden olan elementlerin yo unlu u gi i nedenlerden dolayı viral, bakteriyel, fungal ve paraziter patojenlerin neden oldu u hastalık pro lemleri ile daha sık kar ıla ılmaktadır eniz kafeslerinde alık retiminin hızla artması paraziter hastalıklarda salgınlara ve geni alanlarda parazitlerin yayılmasına neden olmu tur (Mennerat vd 1 )

Su r nleri yeti tiricili inde hastalık patlamaları u kısmı ıkar önemli ekonomik kayıplara, retim performansının d mesine ve gıda g venli inde sorunlara yol a maktadır Ayrıca, deniz alı ı yeti tiricili i yapılan kafesler su r nleri yeti tiricili inde a ık k lt rel sistemler olu undan dolayı do al ortam ile etkile im halinde olan kafeslerde alıklar zerinde ulunan parazitlerin do al ekosistemlerdeki di er sucul organizmalara yayılması riski de mevcuttur (Johnson vd 4)

Parazitlerden kaynaklanan kayıplar da t m hastalık kaynaklı kayıplar i inde önemli ir yer tutmaktadır Patojenlerin neden oldu u ekonomik kayıplar yem dön m n n ve y menin azalması, direkt ya da dolaylı mortalite, r n de erinin kay ı ve tedavi maliyetlerinden kaynaklanmaktadır Shinn vd ( 15) e göre alık yeti tiricili inde profilaktik tedavinin yanı sıra paraziter enfeksiyonların tedavi maliyetleri de önemli ir yer tutmaktadır una göre kulu kahanelerdeki parazit kaynaklı kayıpların % oldu u, unun yıllık maliyetinin 107.3 - 134.14 milyon $' arasında ola ilece i tahmin edilmi tir Parazitlerin hasat oyutundaki alı ın %1 ile %1 'unun kay ından sorumlu oldu u varsayılacak olursa, u oranın alıklarda maddi de er olarak 945 milyon $ ile 9,45 milyar $ arasında de i ti i söylene ilir Parazit kaynaklı kulu kahane ve y tmedeki rakamların toplamının yıllık maliyetinin 1 5 milyar $ ile 9 58 milyar $ arasında oldu u tahmin edilmektedir. eniz alıkları yeti tiricili inde azı önemli parazit kaynaklı kayıplara ili kin kayıtlar mevcuttur Akdeniz de 2004 te Diplodus puntazzo da gör len Enteromyxum leei t r parazit kaynaklı kayıpların 63 milyon $ de ere kar ılık geldi i, 6 da talya da Avrupa levre i (Dicentrarchus labrax) nde gör len Diplectanum aequans enfeksiyonundan %1 luk öl m oranına kar ılık 0.92-1 85 milyon $ de erinde

1 kayıp ve 11 yılında sko ya da Salmonlarda Paramoeba perurans enfeksiyonu nedeniyle % lik öl m ve 81 milyon $ de erinde ekonomik kayıpların meydana geldi i ildirilmi tir (Shinn vd 15)

Parazitler genellikle konak ıları ile dinamik ir denge i indedir ve ortamdaki de i imler parazit-konak dengesini de i tirerek hastalık salgınlarına neden ola ilir Parazitler, özellikle ektoparazitler solunga lamellerinde o alarak, solunga lamellerinin f zyonu, h cre proliferasyonu ve genel imm nomod lasyonu de i tirerek alık organizmasında olumsuz de i imlere neden ola ilir Ayrıca, olumsuz davranı sal tepkiler ve/veya alıkların reme kapasitesini etkileyen fizyolojik hasarlar ile di er mekanik hasarlara neden ola ilirler ( uchmann ve Lindenstrøm , Iwanowicz 11) alıklar parazit yo unlu u ve parazit t r kompozisyonundaki de i iklikler nedeniyle öle ilir Parazitlerin dahil oldu u ko-enfeksiyonlar da yaygındır alıklarda farklı hetero- patojenlerin ko-enfeksiyonları sırasında meydana gelen parazitik ve akteriyel ko- enfeksiyonları, parazitik ve viral ko-enfeksiyonların da farklı etkile imler vardır Paraziter enfeksiyonlar sekonder akteriyel viral hastalık riskini arttırır (Xu vd. 2007). Örne in, epizootik salgınlar ve y ksek mortalitelere yol a an deri hasarı ve imm nosupresyon ile elirti veren enfeksiyöz salmon anemisi vir s n n iletimi i in ir vektör olarak parazitik Crustacea, salmon bitinin (Lepeophtheirus salmonis) rol ortaya konulmu tur (Nylund vd 1993)

T rkiye statistik Kurumu nun 18 yılı verilerine göre T rkiye önemli ir k lt r alık ılık reticisi olup T rkiye de deniz alıklarının toplam retimi 17 ye göre % 1 artı 9 368 ile tona ula tı ı ildirilmi tir. u miktarın 76 68 ( 17 yılına göre % 5 artı ) ton ile ipura; levrek i in ise 116 915 ( 17 yılına göre %17 artı ) ton oldu u elirtilmi tir u iki su r n n n denizlerdeki yeti tiricilik kaynaklı toplam retimin %9 (193 595 ton) sini olu turmaktadır

T rkiye'de levrek (D. labrax) ve ipura (Sparus aurata) parazitleri ile ilgili ara tırmaların o u, alık iftliklerinin yo un ulundu u ge kıyılarına odaklanmı tır Saptanan parazitler, o unlukla Amyloodinium ocellatum (Protozoa), Diplectanum sp. ve Sparicotyle chrysophrii; Caligus sp, Lepeophtheirus pectoralis, Lernaeocera

2 branchialis (poda), Rocinela danmoniensis, Anilocra sp ( sopoda) (Yeler 1998); Diplectanum aequans (Monogenean), Caligus minimus, Lernanthropus kroyeri (Copepoda), Meinertia oestroides (Isopoda) (Tok en 1999) ve Caligus sp. (Cengizler , Özel vd 4) olarak ildirilmi tir

Hastalık durumu ve retim zerindeki etkisi hakkında elde edilecek ilgi; sa lık gözetimi, risk analizi ve iyog venlik sistemlerinin tasarlanması i in temel ir mekanizmadır Ancak, a lıca retilen t rler olan levrek ve ipura, mevcut A (Avrupa irli i) mevzuatında listelenen, ildirilmesi zorunlu patojenler i in duyarlı konak ı t rler olarak listelenmemekte ve u da sistematik raporlama eksikli ine neden olmaktadır Çipura ve levrek farklı hastalık profillerine sahiptir ve profil co rafi ölgeler arasında farklılık göstere ilmektedir (Muniesa vd 19) unun yanısıra ipura ve levrekte ulunan parazitlerden ih arı zorunlu olan herhangi ir t r ulunmamaktadır

Avrupa levre i (D. labrax) ve ipuranın (S. aurata) retiminde meydana gelen geli imler son yıllarda elirgin hale gelmi tir 11– 17 yılları arasında toplam levrek ve ipura retiminin yakla ık% 9 ı 6 lkede yo unla mı tır u lkelerden T rkiye nin payı %37, Yunanistan % 5, Mısır %14, spanya %9, Tunus %4 ve talya %4 d r (Muniesa vd 19) T rkiye, y ksek retim payı ile do al olarak genel hastalık pro lemleri kapsamında parazit kaynaklı ya da parazitin vektör oldu u sekonder öl mlerle kar ı kar ıya kalmaktadır

17 yılında URL (Avrupa irli i Referans La oratuvarı) uzmanları, solunga parazitlerini su r nleri end strisi i in en önemli ula ıcı ajan ve ipuradaki en önemli hastalık etkenleri olarak elirlemi lerdir Çipura retiminde Sparicotyle chrysophrii tehlikesi literat rde vurgulanmı tır (Sitjà-Bobadilla vd. 2009, Redondo ve Alvarez- Pellitero 1 ) Çipura i in, hastalıklara a lı olarak genellikle levre e göre daha d k öl m seviyeleri elirtilmesine kar ın Sparicotyle kaynaklı öl mler i in % 3 gi i y ksek öl m oranları rapor edilmi tir (Muniesa vd 19)

Özellikle levrek ve ipura iftliklerinde öncelikle parazit enfeksiyonunun nasıl etkili ir

ekilde kontrol altına alınaca ı konusunda daha fazla ilgiye ihtiya duyulmaktadır. Ço u parazit normalde konak ı alıklarda az sayıda ulunurlar ir ölgedeki yo un retim, artan sayıda alık sa larken, y ksek yo unlu a a lı olarak ölgedeki parazit miktarını da arttırmaktadır u durum hem yeti tiricilik alanında hem de do adaki hassas alıklarda parazit y k n artırmaktadır (Jansen vd 1 ) Parazitlere kar ı a ı geli tirilmesi zor oldu undan ve parazitlerin sıklıkla uygulanan kimyasal i lemlere kar ı diren geli tirmesi nedeniyle parazitlerin kontrol edilmesi zordur (Muniesa vd 19)

u tez alı masında, T rkiye nin Avrupa da lider konumda oldu u deniz levre i ve ipura retiminde gör len ektoparazitlere ait g ncel duruma ili kin ilgi elde edilmesi hedeflenmi tir u er evede, Mu la, G ll k Körfezi a ıklarında ulunan a ık deniz kafes yeti tiricili i yapan ipura (S. aurata) ve levrek (D. labrax) iftliklerinde yaygın olarak bulunan ektoparazitlerin saptanarak, parazitlerin e itlili inin ve epidemiyolojik parametrelerin de erlendirilmesi ama lanmı tır

2. K YN K Ö L Ġ

Parazitler, a ka ir organizmanın i inde veya zerinde (konak ı) ya ayan ve ulundu u canlının ya amı pahasına esinini t reterek ya ayan organizmalardır unlar, herhangi ir alık t r nde, her t rl su ve k lt r sisteminde uluna ilen, kam ılılar, siliatlar ve apikompleksler gibi protozoanlardan miksozoanlar, trematodlar, cestodlar, akantosefalanlar, nematodlar ve ka uklular dahil metazoanlara kadar uzanmaktadır (Marcogliese 2004).

alıklarda gör len parazitik istilaların en yaygın elirtileri; a ırlık kay ı, remede d zensizlik, görme pro lemleri, davranı ozuklu u, epitel lezyonları, solunga ların deformiteleri gi i pro lemlerdir Parazitler genellikle konak ı ile dinamik bir denge i indedirler ve u denge ortamdaki de i iklikler sonucunda parazit konak dengesini de i tirerek hastalı ın salgına dön mesine neden ola ilir unların sonucunda alık yeti tiricili i sektör nde ekonomik kay a neden olan parazitler retim kayıplarından sorumlu önemli faktörler arasında yerini alır ( ar er 7)

ktoparazitler, hızla geli e ilme yeteneklerinden dolayı yo un alık yeti tiricili inde önemli ir sorun te kil etmektedir ( aszak vd ) Göller, körfezler gi i kısıtlı su k tlelerinde y ksek alık pop lasyonu yo unlu u, alık yeti tiricili inde önemli ir stres unsurudur ve patojenlerin ir alıktan di erine kolaylıkla ula a ilmesi sa lamaktadır (Com es 199 , Johnson vd 4) Parazitlerin alıkların y mesi ve davranı ı zerinde önemli etkileri ola ilmektedir (Antonelli vd 1 ) eniz parazitlerinin o u, alık zerinde do al olarak ulunan t rler olarak ilinir ve yalnızca de i en ko ullar o almalarını kolayla tırdı ında sorunlara neden olur (Rodgers vd 1998).

Moretti vd (1999) a göre; ipura (S. aurata) alıklarının zerindeki parazit t rlerinin Protozoanlar (Trichodina spp., Cryptocaryon spp., Colponemaspp., Amyloodinium ocellatum, Cryptobia spp., Ichthyobodo spp., Kudos spp. ve Haemogregarina cystozoites), Monogeneanlar (Furnestia echeneis, Gyrodactylus spp. ve Sparicotyle chrysophryii) ve igenea Trematodlar oldukları ve levrek (D. labrax) alıklarının

zerindeki parazit t rlerinin ise Protozoalar (Trichodina spp., Cryptocaryon spp., Scyphidia spp., Colponema spp, Amyloodinium ocellatum, Cryptobia spp, Chthyobodo spp, Haemogregarina cystozoites, Sphaerospora spp., Myxidium spp., Myxobolus spp. ve Eimeria spp.), Monogenea Trematodlar (Diplectanum aequans, Gyrodactylus spp., Microcotyte labracisve Serranicotyle labracis) ve Crustacealar (Caligus spp, Ergasilus spp., Lernanthropus kroyeri ve Colobomatus labracis) oldukları elirtilmi tir

Çipuralar (S. aurata) ve levrekler (D. labrax), Yunanistan nın Akdeniz de bulunan off- shore kafes iftliklerden ve ir lag nden örneklenmi lerdir o u Yunanistan daki irinci iftlikteki alıklar zerinde Monogenea, Copepoda t rlerine rastlanmı ancak Isopoda ya rastlanmamı tır G ney Yunanistan daki ikinci alık iftli inde Monogenea ve Isopoda t rlerine rastlanmı , ancak Copepoda rastlanmamı tır, ve lag nde ise Monogenea ve Copepoda gi i ektoparazitlere rastlanmı tır Çalı ılan ekosistemler arasında, lag n parazitlerin en y ksek gör ld yer olmu tur Çipurada, Monogeneanlara a lı solunga lezyonları gör lmekte olup ayrıca Ceratothoa oestroides larvalarına a lı olarak deri ve göz lezyonları da gör lmektedir ki unlar ciddi patoloji belirtecidirler. Furnestinia echeneis ve Diplectanum aequans sırasıyla levrekte ve ipurada konak ıya özg özellik göstermi lerdir Lernanthropus kroyeri konak ıya özg olup sadece kafes iftliklerindeki levrek t r nde tespit edilmi tir (Vagianou vd. 2006).

Mladineo 6 ya göre, Adriyatik denizinde (Akdenizin kuzey tarafı) levrekler (D. labrax) zerinde Amyloodinium ocellatum, Cryptocaryion irritans, Ceratomyxa sparusaurati,Sphaerospora dicentrarchi, Polysporoplasma sparisve Diplectanum aequans olmak zere 6 adet parazit t r ve ipuralar (S. aurata) zerinde ise Amyloodinium ocellatum, Ceratothoa oestroides, Sparicotyle chrisophrii, Lamellodiscus elegans, Diplectanum aequans, Polysporoplasma sparisve Ceratomyxa sparusaurati olmak zere 7 adet parazit t r ulundu u ildirilmi tir

Iam vd ye göre, alı ılan D. labrax, D. punctatusve S. aurata alık t rleri arasında D. labrax t r n n karı ık parazitik enfeksiyonları i in potansiyel konak ı ola ilece i elirtilmi tir Tekrarlı ger ekle en ikili, l parazitizm ve dörtl parazitik

6 enfeksiyonlar L. kroyeri, D. aequans, Nerocila bivittata, Nerocila orbignyi, Renocila thresherorum, Levonica redmanii, Caligus minimus, Caligus longipes, Tangenarchopsis chinensis ve Lecithochirium angustiovum t rlerinde gözlenmi lerdir Histopatolojik tetkikler göstermi tir ki, D. labrax sa lı ı karı ık enfeksiyonlardan olumsuz olarak etkilenmektedir.

spanya da ipuraların yeti tirildi i ir ara tırmada, alıklar zerinde sekiz adet protozoa t r ulunmu tur ktoparazitler de dahil olmak zere Trichodina sp., Cryptocaryon sp., Amyloodinium sp., Ichthyobodo sp., Eimeria sp., Polysporoplasmasparis, Ceratomyxa sp., Leptotheca sp t rlerinin oldu u tespit edilmi tir unlar arasında larvaların ve yavru alıkların salgın hastalıklarında en ok Amyloodinium sp nin ili kili ola ilece i ildirilmi tir (Alvarez-Pellitero 1995).

T rkiye nin denizlerinden ge deki levrek alıklarının zerinde Amyloodinium ocellatum, Diplectanum aequens, Lernanthropus kroyeri, Acanthostomum absconditum, Trichodina sp., Apiosoma sp., Ceratothoa oestroisdes ve Hysterothylacium sp t rleri tanımlanmı tır (Tok en 7, Akmırza 1 , Ak a 11, mre vd 14) Çipuralar zerinde ise Sparicotyle chrysophrii, Amyloodinium ocellatum, Trichodina sp., Trichodina domerguei, Caligus minimus, Dactylogyrus sp., Furnestinia echeneis, Ceratothoa oestroides t rlerinin ulundukları ildirilmi tir (Akmırza 1 , Canlı 1 , Ak a 11)

2.1 Protozoa

Protozoanlar (Goldfuss 18 8) su ortamında ser est ya ayan tek h creli organizmalardır alık, yumu ak alar ve amfi ileri enfekte ede ilen, hareket ka iliyeti olan, i ve dı parazitlerden irka protozoan t r oldu u elirtilmi tir (Martins vd 15) Konak ının st nde veya i inde uluna ilen ve o alma gi i ir ok farklı yetene i olan u canlılar, alıklar i in ok tehlikelidirler (Chandra 4) o rudan ir ya am döng s ne sahiptirler ve o unlukla ikili fisyon ile o alırlar Tipik olarak, u parazitler alı ın y zeyinde, solunga ların i inde veya her ikisinde de ok sayıda ulunurlar u parazitlerin genel etkisi, derinin epitel y zeyini tahri ederek mukus

retiminin artmasına neden olmaktır ( aruk vd 18) Ayrıca, konak ı alıklarda y meyi yava latmaları k resel su r nleri yeti tiricili inde kısıtlamalara yol a an akteriyel enfeksiyon etkilerinden sonra ikinci sırada yer alır Protozoan paraziter hastalıkların, gıda retimine katkıda ulunan ticari alık ılık end strisinde ve k k öl ekli k lt r alık ılı ı faaliyetlerinde y k kayıplara yol a tıkları ildirilmi tir (Xu vd. 2012).

2.1.1 Amyloodinium ocellatum

Taksonomi

Alem (Kingdom): Protozoa (Goldfuss, 1818) Şu e (Phylum): Myzozoa Cavalier (Smith & Chao, 4) Sınıf (Class): lastodiniophyceae ( ensome vd 1993) Takım (Order): lastodiniales (Chatton, 1906) Familya (Family): Oodiniaceae (Chatton, 1920) Cins (Genus): Amyloodinium (Brown & Hovasse, 1946) T r (Species): Amyloodinium ocellatum (Brown, 1931)

Amyloodiniosis, ılık su alıklarının en önemli hastalıklarından iridir Literat rde deniz ya da tatlı su Velvet hastalı ı olarak da ilinmektedir eniz ve tatlı su alıklarındaki hastalık profili faktörleri farklıdır eniz alıkları yeti tiricili inde sıklıkla gör ld ildirilmi tir u a ıdan A. ocellatum, ir dinoflagellat örne i olarak verilebilir (Anonim 2009b, Noga 2000).

Noga e göre, A. ocellatum un kıkırdaklı alıklarda (köpek alı ı gi i) ve kemikli alıklarda hastalı a neden ola ildi i tespit edilmi tir alıklar, u parazit tarafından enfekte ola ilen de i ken ir ekolojide ya amaktadırlar Acı sulardaki tatlı su alı ı k lt r u parazitle kolaylıkla istila edile ilir Ancak u alıkların kalın ir mukus ta akası vardır ve d k oksijene uyum sa laya ilirler, öylece parazitin neden oldu u enfeksiyonu önleye ilirler

A. ocellatum ( rown, 1931), hem deniz alıklarının hem de acı su alıklarının solunga larını ve cildini enfekte eden en yaygın dinoflagellat t r d r (Lauckner 1984) Amyloodinium sp nin, y ksek yo unluklu k lt r sistemlerinde ve akvaryum yeti tiricili inde y k kayıplara yol a ması gi i ciddi sorunlara neden oldu u elirtilmi tir ( rock vd 1) Y ksek yo unluklu yeti tiricilik sistemlerinin kontrol edilmesi zor olabilir. A. ocellatum un trophontlarının uzunlu u 35 μm'ye kadar ola ilir (Noga ve Levy 1995). Ancak, <15 μm'nden k k uzunlu u daha yaygındır (Alvarez- Pellitro 8) Ortak ir kist duvarı i indeki öl nmeler 56 adet dinospor retir Dinosporlar 8-13 5 μm arası uzunluktadırlar (Lom 1995)

Epizootiyoloji: A. ocellatum ya am döng s nde; 1)- Trofontlar (deride ve solunga lardaki); )- Trophontlar ayrılır ve tomontlar olur; 3)- Tomontlar öl n r ve 4)- Tomontlar alı a a lanacak dinosporları ser est ırakır, trotiyen a aması sadece alık solunga larına a lanır (Pereira vd 11) Tomont öl m ve spor lasyon i in en uygun sıcaklık 3- 7 °C arasında de i ir Tomont öl m n n tamamlanması 16-3 °C aralı ı ile sınırlıdır (Paperna 1984) Tomontlar veya infektif dinosporlar ortama do rudan deniz suyu aracılı ı ile gele ilirler ve sistemdeki alıklar i in bir enfeksiyon kayna ına dön e ilirler A ıklamak gerekirse, ir k lt r sisteminde trophontlar ile enfekte olmu alıklarda önce trophontlar ayrılır, tomont geli tirirler ve sonrasında enfekte olmu alıklar remeye a lar a lamaz yeni do an yavruları da aynı döng yle irer enfeksiyon kayna ına dön eceklerdir (Reed ve rancis-Floyd 1994).

Belirtiler: Genellikle, bir Amyloodinium enfeksiyonun ilk göstergesi ölen veya ölmekte olan alıklardır eniz veya acı su alıklarında gör len, Amyloodinium kaynaklı hastalık salgınları her zaman i in olası ir öl m nedeni olarak d n lmektedir alıklarda eslenme aktivitesindeki azalma veya tamamen durma, hastalı ın varlı ını gösteren davranı sal ir i aret olarak ka ul edilmektedir Canlının derisinin daha yakından incelenmesi durumunda, pul kay ı ve d zensiz mukus irikiminin hastalı ın elirte leri oldu u elirtilmektedir (Reed ve rancis- loyd 1994) nfekte alıkların solunga ları soluk ve hemorajik gör n ml d r Ayrıca, solunga larda makroskopik a ıdan geni nekrotik alanlar gör ld ildirilmi tir (Ça ırgan ve Tok en 1996)

Mısır da denizdeki alık iftliklerinde A. ocellatum ile enfekte olmu levrek alı ı (D. labrax) hızlı ve toplu ir öl m göstermektedir alı ın derisi kolaylıkla da ılır ir deri gör n m nde olup, koyula mı , a ırı mukuslu salgılar reten ulutsu gör n ml al ıklı ir film yapısına sahip olmaktadır Ayrıca, alı ın kuyru unda a ınmı alanlar da gör lmektedir Haziran ayındaki enfeksiyon yayılımı toplu ani öl mlere yol a maktadır Solunga dokularındaki enfeksiyon yo unlu unun deri dokularında olanlara göre daha y ksek oldu u elirtilmi tir u durum yayılımın ana hedefinin solunga dokuları oldu unu gösteriyor ola ilir (Seoud vd 17) ahası, Mısır daki l- Natrun ve El-Max isimli iki ölgede A. ocellatum se e iyle ger ekle en yeti tirilen yavru levreklerde (D. labrax) y ksek oranda hastalı a ve öl me yol a tıkları kayıt edilmi tir ( essat ve adel 18)

Kaliforniya da Salton enizi inde A. ocellatum tarafından enfekte edilmi gen tilapya alıklarının (Oreochromis niloticus) özellikle oksijen yetersizli ine a lı öl mlerinin olduk a önemli oldu u elirtilmi tir Ayrıca u alıklar i in enfeksiyon sonucu solunga lardaki oksijen de i im oranının d t gör lmektedir Gen alıklarda geli mekte olan a ı ıklık sisteminin u tip ir enfeksiyonla a arılı ir ekilde m cadele edemeye ilece i ildirilmektedir (Rom ough ve Ure 199 )

Su sıcaklık de erleri ve parazitik yayılım arasında ciddi oranda ir korelasyon oldu u ancak Amerika da Hawaii eyaletindeki Pasifik Threadfin alı ı nda (Polydactylus sexfilis) öz nm oksijen ile A. ocellatum enfeksiyon ger ekle me sıklı ı arasında ciddi ir a ıntı (korelasyon) olmadı ı elirtilmi tir (Montgomery-Brock vd. 2001).

A. ocellatum, su r nleri yeti tiricili i end strisinde y k ekonomik kayıplara neden olan deniz alıklarının ektoparazitidir (Kuperman ve Matey 1999) Paperna (198 ), Kızıldeniz'in ilat ölgesinde levrek zerinde A. ocellatum salgınlarını tanımlamı tır A. ocellatum hastalı a ve öl me neden ola ildi i, unu se e inin kala alık alık kafeslerinde (özellikle kapalı yeti tirme sistemlerindeki) hızla o ala ilmesi oldu u elirtilmi tir u parazit ayrıca Akdeniz ölgesi ve Kızıldeniz'deki levrek yavrularında y k ir öl m oranına neden oldu u ildirilmi tir (Alvarez-Pellitero vd. 1993).

Portekiz in merkezde kalan atı, g ney atı ve g ney kesimlerinde ipuralar (S. aurata) ve levreklerin (D. labrax) yeti tiricili inde, A. ocellatum kaynaklı irka salgın ger ekle ti i ildirilmi tir (Menezes 1994) u ektoparazitler tarafından ger ekle tirilen salgınlar yaz dönemi oyunca sık sık ger ekle mektedir y me sezonunun sonunda, u ektoparazitlerin o almasının olduk a y ksek oldu u su sıcaklık de erlerinin alık retim sistemleri oyunca atı ı elirtilmi tir Geli mekte olan alıklara verilen zarar alık ılık a ısından hızlıca yıkıcı oyutlara ula a ilmektedir (Noga ve Levy 1995)

k olarak, Portekiz Olhao da yeti tirilen granyöz (Argyrosomus regius) ve ipura nın parazitik enfeksiyonların d zenli olarak gör nt lenmesi göstermi tir ki ektoparazit A. ocellatum un her iki alık t r nde de ulunmaktadır u parazit haziran 2011 tespit edilmi ve enfekte etti i iki alık t r nden granyöz alı ının daha dayanıklı oldu u sonucuna varılmı tır (Soares vd. 2012).

Adriyatik denizinde, ahar aylarında ipura (S. aurata) ve levreklerde (D. labrax) keskin bir A. ocellatum artı ı gör lm fakat di er sezonlarda ulunmadı ı anla ılmı tır unun yanısıra, parazitin sivri urun karagöz (Diplodus puntazzo) ve kırmızı levrek (mercan) alı ı (Pagrus major) gi i di er t rlerde de ulundu u elirtilmi tir (Mladineo 2005).

A. ocellatum i alı ı (Rachycentron canadum), kral som alı ı (Oncorhynchus tschacvytscha), kaya levre i (moronidae) ve levreksiler (Perciformes) gi i di er alık t rlerinde de ulunmu tur (Rom ough ve Ure 199 , Gomez ve Gast 2018).

T rkiye de yapılan alı malarda ise, A. ocellatum enfeksiyonunu Tok en ve Çilli tarafından 1 yılında sinaritler (Dentex dentex) zerinde, 11 yılında ise Ak a tarafından levrekler (D. labrax) ve ipuralar (S. aurata) zerinde tespit edilmi tir

2.2 Monogenea

Monogenea sınıfı (Carus 1863), Platyhelminthes u esinin en y k gruplarından

iridir u grup, tatlı su ve deniz ha itatlarında alık ve di er suda ya ayan hayvanlarda parazitik olarak ya arlar (Paperna 1996) Monogenealar hermafrodittir, hem erkek hem de di i zorunlu organlara sahip ireysel solucanlardır (Whittington vd 8) Monogeneanlar ya am döng s sadece ir kona ı i erir Çevreye dök len yumurtalardan ıkan enfektif a amalarla (oncomiracidium) alıktan alı a temas, sırasıyla canlı t rler ve yumurtlayan t rler i in ula ma mekanizmasıdır (Özt rk ve Özer 14) Ço unlukla yumurta ırakma ve ser est y zme enfektif larvaları yoluyla yayılırlar Monogeneanlar genellikle do al ortamdaki konak ıları ile denge halindedir, ancak su kalitesinde ozulma ve alık yeti tiricili inde önemli ekonomik kayıplar oldu unda ciddi mor idite ve mortaliteye neden ola ilir (Özt rk ve Özer 14) Yumurtlama genellikle olumsuz ya am ko ulları ile hızlanır ve ink asyon s resi sıcaklı a a lıdır Larvalar ya ev sahi i alı ın derisine aktif olarak a lanır ve daha sonra solunga lara gö eder veya solunga lardan yutulmu su ile yıkandı ında tutulur T m monogenealar hermafroditlerdir ( lahoua vd 16) Monogeneanlar, konak ı gövdesine opisthaptor adı verilen arkaya yerle tirilmi özel a lanma organları ile tutulurlar Ön u larında apikal duyusal yapıları vardır, emicileri olan veya olmayan ir a ız ve a lanma i in özel ezler veya kelep eler i erir (Whittington vd ) Solunga ları tercih eden t rleri ise, ince epitelyum nedeniyle konak ıya daha fazla zarar verir ve solunga lamellerinin f zyonuna ve sonrasında solunga filamanlarının ve dokuların nekrozuna neden olan a ırı epitel hiperplazisi retimiyle sonu lanır u se eple parazite a lı olan alık öl mlerine yol a a ilirler Genellikle alık solunga larında ve deride ulunurlar ununla irlikte, azı monogenean t rleri rektal kavite, reter, v cut o lu u, urun delikleri, a ırsak, mide ve hatta vask ler sistemi istila ederler (Buchmann vd. 2004).

2.2.1 Diplectanum aequans

Taksonomi

Alem (Domain, Kingdom): Animalia (Linnaeus, 1758) Şu e (Phylum): Platyhelminthes (Gegen aur, 1859) Sınıf (Class): Trematoda (Rudolphi, 1808)

Alt sınıf (Su class): Monogenea (Carus, 1863) Takım (Order): Monopisthocotylea (Odhner, 191 ) Familya (Family): Diplectanidae (Bychowsky, 1957) Cins (Genus): Diplectanum (Diesing, 1858) T r (Species): Diplectanum aequans (Wagener, 1857)

Diplectanidae, yakla ık cinsi ve geni apta denizel ve azı tatlısu alıklarında parazitik ya am gösteren 5 den fazla tanımlanmı t r i eren ir ailedir D. aequans se e iyle ger ekle en iplectanosis en önemli ektoparazitik levrek hastalı ı oldu u belirtilmi tir (Whittington ve Chisholm 8)

Diplectanum cinsi, iplectanidae familyasının en y k gru udur D. aequans t r hem k lt r alıklarında hem de do al alıklarda yaygın olarak gör l r u parazit, konak ı epitelinin histopatolojisinde de i ikliklere neden olabilir. D. aequans, geni co rafi da ılım alanına sahip olup levreklerde yaygındır Yapılan ir alı mada D. aequans ın neden oldu u gen levrek öl mleri rapor edilmi tir ( ezfuli vd 7) D. aequans, levreklerin solunga larında yaygındır Konak ıda ikincil enfeksiyona neden olurlar ve alıkların verimini d r rler Monogenea parazitleri ise, levrek ve ipura solunga larında ya arlar ve yo un alık yeti tiricili inde alıklar i in ciddi hastalı a neden olurlar (Silan vd 1989, Tok en 7)

D. aequans (Wagener 1857), hem yabani hem de Avrupa k lt r levreklerinde gör len bir parazittir. D. aequans'ın yo un levrek yeti tiricili inde potansiyel olarak zararlı oldu u d n lmektedir (Gonzales-Lanza vd 1991, Tok en 1999) u parazit ≤ 1 7 μm uzunlu undadır V cudun arka ucunda ir haptor vardır Haptorun apı 11-0.30 μm'dir ve ir squamodisc (18 μm apında), iki ift hamuli ve 14 marjinal kancaya sahiptir (Oliver 198 , Tok en 1999) iplectanidae'nin tanımlanmı yakla ık 8 t r bulunmaktadır u grupta en geni cinslerden iri olan Diplectanum cinsi yaygın olarak bilinmektedir (Hayward 1996).

iplectanidae ailesinin karakteristik özelliklerinden iri ir irine apraz ift kancadan olu mu haptorlara sahip olmasıdır D. aequans ların squamodiskleri ok sayıda

13 dikenden olu mu olup konak ıya farklı ekillerde a lanma stratejileri vardır iplectanid t rlerin sahip oldu u farklı a lanma stratejileri alı a verilen verilen farklı oranlardaki hasarın a ıklanmasını sa laya ilir (Sánchez-García vd. 2011).

Epizootiyoloji: D. aequans'ın °C' deki ortalama ömr n n 3 g n oldu u tahmin edilmektedir Levrek solunga larındaki u parazitlerin yumurtalarını retmi tir Yumurtanın apı 59 14±6 96 μm'dir Parazitin ya am döng s nde: larva (oncomiracidia), larva sonrası, ara dönem ve ergin a aması (larva sonrası: -65 µm; ara dönem: > 65 -1 µm; ergin: > 1 µm) ulunmaktadır (Sillan ve Maillard 1989) Yeti kin parazit hermafroditizm sergilemektedir (Tok en vd 1 ) D. aequans ın yumurtaları sarımsı kahverengi renge sahip olup, yumurtadan ıkma s resi do al ı ıkta 0C de 6 g nd r Oncomiracidia nın y zme deseni temel olarak iki tiptedir; su kolonunda dikey hareket ve di e yakın ekilde yatay hareket Her ir oncomiracidia 59 adet siliyatlı h creye sahiptir (Khidr vd. 2013).

Belirtiler: D. aequans solunga lamellerine yapı ır ve epitel ve mucuos h crelerinin hiperplazisine neden olarak sekonder lamellerin deformasyonu ve f zyonuna neden olur A ır enfekte alıklar uyu ukluk, anoreksiya ve asfiksi semptomlarını gösterir (Oliver 1977, Tok en 1999) D. aequans tarafından enfekte olmu deniz levre i (D. labrax) bireylerinin histolojik kesitleri incelendi inde lamellerin ozulma, f zyonu gör lmekte, alık zerindeki irincil, ikincil epitelyumunda inflamasyon ve a ılma gör lmektedir Ayrıca, enfekte olmu alı ın epitelyumundaki h cresel de i iklikler mukusun artı ı ile tespit edilmi tir (Dezfuli vd. 2007).

D. aequans ın, ge enizi, Akdeniz, Adriyatik enizi ve Karadeniz'de k lt r yapılan levrek ve ipura solunga larında ulundu u ildirilmi tir (Oliver 1987, Tok en 7, Cecchini vd 1, Mladineo 6, Akmırza 2010, Antonelli ve Marchand 2012, Yardımcı ve Pekmezci 2012). D. aequans enfekte etmi inlerce levrekle öl mler rapor edilmi tir u parazit, sudaki sıcaklık artı larının a langıcından daha fazla o almı tır (Whittington ve Chisholm 2008, Silan ve Maillard 1989). Bu monojen parazitin konak de i imi, geli im döng s n n herhangi ir a amasında meydana gele ilir u parazitin t m geli im a amaları sıcaklı a a lıdır (Cecchini vd 1)

Karadeniz deki iftliklerde levrekteki D. aequans enfeksiyonunun (D. labrax) y ksek bakteriyel enfeksiyon (Aeromonas veronii ve Vibrio vulnificus) ile a lantılı oldu u ildirilmi tir D. aequans enfeksiyonunun ayrıca levre in akteriyel enfeksiyonlara daha dayanıksız getire ilece i elirtilmektedir (Uzun ve Ogut 15)

D. aequans deniz levre i solunga larını enfekte etmi olup u sayede Akdeniz ve Atlantik sularında geni ir araziye yayılım göstermektedirler n y k etki deniz levre i yavrularında gör lmektedir (Gonzalez-Lanza vd 1991) talya'da, 6 yılı oyunca u parazite a lı oldu u d n len kayıplar 11 -15 tona ula tı ı belirtilmektedir (Shinn vd. 2015).

Mladineo ( 5) tarafından D. aequans ın deniz levre inin (D. labrax) yeti tirildi i Adriyatik enizindeki kafeslerde yıl oyunca askın parazit t r oldu u ildirilmi tir

Faliex vd. (2008), D. aequans tarafından enfekte edilen Akdeniz levreklerinin (D. labrax) lokal inflamavatuvar reaksiyonu ind kledi i ve unun sadece enfeksiyon ölgesinde ger ekle ti i elirtilmi tir

Portekiz de deniz levreklerinin (D. labrax) sa lık durumları ile alakalı yapılan alı mada örneklerin %5 ‘den fazlasının parazitler tarafından ciddi oranda histolojik solunga doku de i ikliklerine yol a tı ı elirtilmi tir (Saraiva vd 15)

D. aequans ın T rkiye nin Karadeniz kıyılarında yeti tirilen deniz levreklerinin solunga larındailk defa gör ld ildirilmi , ayrıca D. aequans ın Karadeniz in Yakakent sahillerinde yer alan deniz levreklerinin ge enizi nin Milas sahillerinde ve Karadeniz in Yakakent sahilindeki deniz levre i (D. labrax) k lt r kafeslerinde ulunmu tur D. aequans in alı ın t m solunga kemerlerinde homojen ir da ılım gösterdi i elirtilmi tir (Öktener vd 9, Özer vd 19)

2.2.2 Sparicotyle chrysophrii

Taksonomi

Alem (Kingdom, Divisio): Animalia (Linnaeus, 1758) Şu e (Phylum): Platyhelminthes (Claus, 1887) Sınıf (Class): Monogenea (Carus, 1863) Takım (Order): Mazocraeidea (Price, 1936) Familya (Family): Microcotylidae (Taschenberg, 1879) Cins (Genus): Sparicotyle (Mamaev, 1984) T r (Species): Sparicotyle chrysophrii (Euzet ve Noisy, 1981)

S. chrysophrii ( uzet ve Noisy 1981) a langı ta Microcotyle chrysophrii (van Beneden ve Hesse 1863) olarak adlandırılan, deniz kafeslerinde öl mc l epizootiklere neden olan yaygın ir parazittir (Alvarez-Pellitro 4) u parazit, Avrupa sularında tanınan 17 t r i eren Microcotyle (Microcotylidae, Polyopisthocotylea) cinsine aittir (Tok en vd 1 ) Çipura i in özel olarak ilinen ve k lt rl sistemlerde mortaliteyi ind klene ilen ir solunga monogenea sıdır (Sanz 199 ) T r n ana özelli i, kenarında kelep eleri olan simetrik yaprak ekilli ir opisthaptordur (Caffara vd 1998)

Epizootiyoloji: S. chrysophrii, yumurtlama dönemindeki parazitli alıklarla irlikte canlı olarak a arılı ir ekilde ipuraya ula a ilirler (Sitjà-Bobadilla ve Alvarez- Pellitro 9) Parazit yılın her mevsiminde gör le ilir (Reversat vd 199 ) Oncomiracidia (larva), larva sonrası, ara dönem ve ergin a amalarına sahiptir S. chrysophrii t r i in kıska ifti sayısı (KÇS), toplam uzunluk (larva sonrası dönemde: 50-1 µm; ara dönemde: 1 - <19 µm; erginlik dönemi: ≥ 19 µm) miktarı ilgili döng deki ana geli im a amalarıdır (Sitjà-Bobadilla ve Alvarez-Pellitero 2009, Repullés-Albelda vd. 2011). Parazit yumurtalarını denize ırakır sonra konak ıyı ulup a lanan oncomiracidia olarak devam ederler (Albelda vd. 2012).

Belirtiler: nfekte alıklar su y zeyinin yakınında y zerler ve uyu ukluk, zayıflama,

16 anoreksi, a ırı mukus retimi gi i ciddi anemi elirtileri gösterirler (Padros ve Crespo 1995). S. chrysophrii, kendili inden kelep elerle ve vantuzlarla alık solunga larına a lanmakta ve sonu ta lamel tipik olarak alık solunga larına a ındırıcı lezyonlar, lamellerin irle mesi, nekroz ve hemoraji (kanama) gibi önemli zararlar vermektedir nfeksiyon ayrıca doku kay ına ve oksijen de i im y zeylerinde i lev ozuklu una yol a maktadır Parazitin olgun bireyleri en zararlı durumda olanları olup ve e itli kanamalar yoluyla yayılım göstermektedirler (Sitjà-Bobadilla & Alvarez Pellitero, 9) una a lı olarak, a ır ir ekilde enfekte olmu alıklar genellikle uyu uk olmakta ve yava y zmekte, soluk veya eyaz renkli solunga lara sahip olmaktadırlar Sparicotyle enfeksiyonu e zamanlı enfeksiyonlara yol a makta, genellikle ir akteri veya vir s zayıflatılmı durumunu kullanarak yeni ir enfeksiyona yol a maktadır ki u durum alıkların sa lık durumlarını a ırla tırmaktadır (Mladineo, 2018).

S. chrysophrii, nekropside farkedile ilen solunga ve sistemik anemi gi i lezyonlar ile d k enfeksiyon yo unlu unda (8 parazit alık solunga filamenti oranında) ile y ksek ir patojenite gösterir Çipura alıklarında öl me neden oldu u ildirilmi tir (Alvarez-Pellitro 2004), sıklıkla di er parazitler ve akteriyel enfeksiyonlarla irlikte karı ık enfeksiyonlar halinde ulunurlar (Padros ve Crespo 1995)

S. chrysophrii, deniz ipura (S. aurata) k lt r i in en fazla tehdit edici ektoparazitlerden iridir Çiftlik alıklarındaki öl mlere neden oldu u ildirilmi tir (Faisal ve Iman 1990, Sanz 1992 ve Alvarez-Pellitero 4), ve sıklıkla di er parazitlerle karı ık enfeksiyonlarda ve akteriyel enfeksiyonlarda ulunur (Padrós ve Crespo 1995, Cruz ve Silva 1997 ve Caffara vd 5) u parazitlerin salgınları, direkt ya am döng s nedeniyle uygundur ve kafeslerdeki kullanılan y ksek alık yo unlukları ile kafesten kafese iletim sayesinde g lenerek yayılır (Sitjà-Bobadilla 2004).

atı Yunanistan da ulunan iki alık iftli inde örneklenmi ipuralar (S. aurata) zerindeki monogean ektoparazitlerden S. chrysophrii nin en yo un ve en ok ulunan parazit oldu u elirtilmi tir (Papoutsoglou vd 1996)

S. chrysophrii, spanya daki deniz ipuraları yeti tiricili inin yapıldı ı kafes k lt r yeti tiricili i sistemleri i in ger ek ir risk olarak tanımlanmı tır A ık ası denizdeki kafesler u parazite konak ıdan s rekli olarak faydalınım i in ideal artları sa lamaktadırlar Parazit so uk kı artlarında ile hayatta kala ilmekte ve kolaylıkla yeni stoklanmı alıklara yayıla ilmektedirler Kafeslerin a ları monogenean yumurtalarının ulunurlu u i in ideal ir ortamı sa laya ilirler (Sitjà-Bobadilla vd. 2010).

Akdeniz havzasında, deniz ipuraları retiminde en önemli ve tehlikeli ektoparazit S. chrysophrii olup, özellikle ahar ve yaz dönemleri oyunca salgın özelli i göstermekte, deniz kafeslerinde ciddi ekonomik kayıplara se ep olmaktadırlar u parazit kafeslerdeki populasyonun %15 ine denk gelen öl mle sonu lanan kayıplara yol a makta ve hatta e er kafeslere m dahele edilmezse toplu öl mlere yol a a ilmektedirler (Alvarez- Pellitero 1995).

S. chrysophrii Akdeniz deki alık ift ileri tarafından sivri urun karagöz alıkları (Diplodus puntazzo) zerinde de ulunmu tur u parazitler deniz ipuraları (S. aurata) k lt rlerinden aktarılmı ola ilirler ve öncelikli ara tırma alanı anlamında potansiyel yönetim stratejilerine dahil edilmesi zor gör nen parazit t rler olarak ka ul edilmektedirler (Sánchez-García vd 14)

Mısır, skenderiye de, S. chrysophrii tarafından enfekte edilen S. aurata yavrularında hastalık kitlesel öl mlere yol a mı tır Yo unluk 1 parazit alık oranını a tı ında, konak ının kondisyonu olumsuz etkilenmi solunga solunumunun ve salgılama fonksiyonunun d zensizle mesine yol a mı lardır ( aisal ve Iman 199 ) Adriyatik denizinde, Mladineo ( 5) ildirdi i zere, S. chrysophrii Adriyatik denizi ndeki kafeslerde k lt re edilen deniz ipuralar zerinde ulunan ana t rd r

T rkiye de S. chrysophrii ge ölgesindeki 1995-1997 yılları arasında ve Salih Adası nda ( odrum) 8 u at ve aralık dönemlerinde yeti tirilen ipuraların (S. aurata) solunga larında ulundu u ilinmektedir (Tok en 1999, Akmırza 1 )

2.3 Parazitik Crustacealar

Crustacealar (Lamarck 18 1), yakla ık 5 t r i eren y k ir gruptur unların o u su, deniz veya tatlı su ortamında ya amaktadırlar Ço u a ımsız hareket etti i gi i, deniz itleri, ve apa kurtları gi i azı t rleri ise ir konak ıya a lı ya amaktadırlar (Gra da 1991) Crustacea ektoparazitlerin o u ciltte, a ızda ve alık solunga larında ulunurlar alıklarda dı sindirim yoluyla a ınma ve ozunma s re lerine yol a makta, dolaylı yoldan ikincil olarak akteri ve mantarlarla enfekte olabilen lezyonlara se ep olurlar o al ko ullar altında enfeksiyon oranı d kt r ancak köt su kalitesi ve yo un stok ko ulları altında kronik ve akut hale gele ilir Crustacean paraziter enfeksiyonlar özellikle gen ireyler i in öld r c d r (Avenant ve Van As 1985) Şili'de, Atlantik somon iftliklerinde solunga pro lemlerine yol a an Caligus rogercresseyi ve Neoparamoeba perurans parazitlerinin alıkları irlikte enfekte etmesi sonucu alıklarda y ksek ir öl m oranına ula ıldı ı ildirilmi tir C. rogercresseyi'nin e itli salgınlara neden olan N. perurans'ın iletiminde hayati ir rol oynadı ı gösterilmi tir ( ustos vd 11)

Parazitik Crustacealar, kıyı denizindeki konak ı alıkta ve ayrıca acı sularda bulunan alıklarda yaygındırlar Ka uklulardan Isopoda, ranchiura ve Copepoda altsınıfları y k grup alık paraziti i erirler (Öktener ve Sezgin ) T rkiye'de 7 alık t r nde 6 parazitik kopepod ulunmu tur (Ala 15) G ll k körfezi (Mu la) daki yeti tiriciler, a ık deniz kafeslerinde özellikle parazitlerin neden oldu u alıklar zerinde ok sayıda vaka ile kar ı kar ıyadır Özellikle deniz alıkları zerindeki parazitik kopepodları i eren ektoparazitlerle ilgili alı malarda, T rkiye'de sayıları azdır, Marmara enizi ve ge enizi'nde; Coryphaena hippurus, Caligus bonito, Scomber scombrus, Clavellisa scombri, Mustelus mustelus, Pandarus bicolor, Serranus heususus ve Anchistrotos laqueus ulunmu tur (Öktener ve Trilles 9)

2.3.1 Lernanthropus kroyeri

Taksonomi

Alem (Kingdom): Animalia (Linnaeus, 1758) Şu e (Phylum): Arthropoda (Latreille, 1879) st Sınıf (Superclass): Crustacea ( r nnich, 177 ) Sınıf (Class): Maxillopoda ( ahl, 1956) Alt Sınıf (Su class): Copepoda (Milne-Edwards, 1840) st Takım (Superorder): Podoplea (Gies recht, 188 ) Takım (Order): Siphonostomatoida (Thorell, 1859) Familya (Family): Lernanthropidae (Kabata, 1979) Cins (Genus): Lernanthropus (Blainville, 1822) T r (Species): Lernanthropus kroyeri (Van Beneden, 1851)

Lernanthropus ( lainville 18 ) 1 den fazla t r i ermekte olup, Lernanthropidae familyasının en ok ilinen ve en ok da ılım gösteren cinsidir alıklar zerinde de yaygın olarak ulunan parazitik kopepod cinsi olarak ilinmektedir (Kata a 1993) L. kroyeri (Van eneden 1851) en yaygın parazitik kopepod cinsidir, farklı deniz teleostlarının solunga larından izole edilmi ir t r olarak tanımlanmı tır L. kroyeri t rleri kesinlikle konak ı spesifiktir, ir o u e itli alık t rlerinde parazittir (Ka ata 1979, Oliver ve Van Niekerk 1995, Timi ve Etchegoin 1996, Ligue ve Paraguas 2003, Sharp vd. 2003). Lernanthropus t rleri konak ı solunga larına antenleri, maksillipedleri ve modifiye edilmi nc ayakları ile tutunmu tur (Kapata 1979) u parazit, konak ı alı a kalıcı olarak a lanır “ ulla adlı organı ise tutunma i levlerini yerine getirir (Çilli 8) Lernantropus, alık solunga filamanlarına nc acak ifti ile a lanması se e iyle ciddi patolojik reaksiyonlara neden olmaktadır (Kinne 1984, Manera ve Dezfuli 2003, Korun ve Tepecik 2005).

Epizootiyoloji: L. kroyeri Van Beneden, 1851, Kopepod (Siphonostomatoida) parazitinin D. labrax'daki ya am döng s bilinmektedir. L. kroyeri döng s Nauplii I ve II'yi (160-3 μm) i erir; enfekte edici kopepodit (3 - 38 μm); irinci a ama sa it

20 kopepodit (hem erkek hem di i i in 36 -41 μm); ikinci a ama sa it kopepodit (hem erkek hem di i i in 41 -48 μm); nc a ama sa it kopepodit (hem erkek hem di i i in 5 -63 μm); dörd nc a ama sa it kopepodit (hem erkek hem di i i in 65 -850 μm); ergin öncesi (erkek i in 8 0-1 μm, di i i in 85 -139 μm) ve ergin (erkek i in 11 μm ve di i i in 13 μm) (Ca ral vd 1984)

Belirtiler: Solunga larda L. kroyeri ile enfekte olan alıklarda solunum sıkıntısı, artmı mukus sekresyonu, tıkanıklık, parazitin eslenme aktivitesi ile ili kili kanamalar, irincil solunga lamel erozyonları ve uyu ukluk elirtileri gör l r (Tok en 7) alık solunga larının zerine a lanma sonucu olu an enfeksiyonlar ve konak ı alıkların zerindeki epitelyal h creler ve mukus zerinde y k populasyonlar halinde eslenme alıklara nekroz ve inflamasyon gi i zararlar vere ilmektedir (Manera and Dezfuli 2003, Noga 2000).

avey (198 ), di i parazitlerin alıkların ikincil solunga ların i y z ne a lanmayı tercih ettikleri bildirilmi tir Tok en ( 7), di i parazit derin ir alanda ikincil solunga yaprakları arasına a lanmayı tercih etmektedirler Nadiren, irinci ve nc solunga ları arasında gör lmektedir akat erkek parazitler di i olanların ir yanındaki solunga dallarında gör lmektedirler. Genel olarak, L. kroyeri sayısı ile hastalı ın yo unlu u arasındaki a lantı 1)- alı ın ya ına ve y kl ne, )- alı ın genel anlamdaki sa lık durumuna, 3)- L. kroyeri nin y me evrelerine a lıdır (Pike ve Wadsworth 1999).

L. kroyeri konak ıda aktif olmadı ı dönemde (off-host) vektör özelli i potansiyeli göstermekte yani akterilere konak ı görevi görerek ve akterileri alı a ileterek elirli ir s re hayatta kala ilmektedir u kopepod paraziti konak ıda aktif olmadı ı dönemde deniz levreklerinin solunga ları yo un olarak patojen ir akteri olan Vibrio anguillarum i in ir hazine görevi görmektedir (Yavuzcan-Yıldız ve Otgucuo lu )

Atlantik, Yunanistan, ve Tayvan daki iftliklerde L. kroyeri nin se ep oldu u hastalık salgınları ve öl mler genel olarak deniz levre i k lt rlerinde gör lmekte ve yem sindiriminde azalı , y mede yava lama, öl mlerin ger ekle mesi (mortalite), r n

21 de erinde azalma ve akım masraflarında artı a a lı ekonomik kayıplar ger ekle mektedir (Lin vd 1994, Pike ve Wadsworth 1999, Manera ve Dezfuli 2003).

Parazitik crustacea, deniz ve acı sularda ulunan alıklarda yaygındır Lernantropus, parazitik kopepodların en yaygın cinsidir T m t rler deniz alıklarının solunga larındaki parazittir ve o unlukla ılık sularda ya arlar L. kroyeri, Adriyatik Denizi'nden G ney Kuzey enizi'ne kadar t m Avrupa kıyılarında kaydedilmi tir (Kabata 1979). L. kroyeri, levrek alıkları (D. labrax) zerinde T rkiye'nin kıyılarında rapor edilmi tir (Tok en 1999) Lernanthropidae, önceden yapılmı olan gözlemlerde askın kopepod parazitidir Yeti tirme ko ulları altında ekonomik alık t rleri de olumsuz etkilenir (Raibaut vd. 1998).

L. kroyeri, Korsika nın G ney u larındaki e itli k lt r sistemlerinde deniz levreklerinde (D. labrax) sıcaklı ın arttı ı dönemler olan ahar ve yaz ayları oyunca yo un ir ekilde gör lm t r aha y k oyutlara sahip olan alıklarda konak ı oyutuna ve daha y ksek enfeksiyon seviyelerine a lı olarak ciddi oranda farklılıklar gör lmektedir (Antonelli vd 2012).

Iam ( ) L Kroyeri nin Mısır daki Suez Kanalında 17 yılının ekim ayından 18 yılının a ustos ayına kadar gör ld n ildirmi tir u parazit ticari olarak önemli alıklar olan deniz levre i (D. labrax) ve enekli deniz levre ini (D. punctatus) enfekte etti i elirtilmi tir Konak ı alıklar orta d zeyden ciddi d zeye do ru enfeksiyonun iddetine a lı asfiksi (oksijensizlikten o ulma), a ılmı a ız, solunga kapa ı (operkulum) i mesi, mermerle mi gör n me sahip solunga lar ve solunga filamentleri arasında u parazite a lı a ır enfeksiyon elirtileri gi i patognomonik anormallikler göstermektedir

T rkiye deki, L. kroyeri alık iftliklerinden elde edilmi levrek alıkları (D. labrax) zerinde askın parazitik kopepod olarak ulunmu tur (Özel vd 4) eniz levre i (D. labrax) odrum daki ticari su r nleri iftli i 2005 yılında parazitlerin varlı ı konusunda incelenmi tir L. kroyeri se e iyle t m alıklarda a ır enfeksiyon gör lm t r Konak ı alıklar mukus retimi artmı ve elirgin kanamaları olan soluk

22 renkli, nekrotik solunga lara sahiptirler, histolojik olarak enfekte olmu solunga larda a ınma, pullarda dök lme (desquamation), ikincil lamellerde damarsı dejenerasyonu gözlemlenmi tir (Tok en 7) Ayrıca, L. kroyeri kemikli alıklarda (Teleostei) Kuzey ge enizi nde ve andırma Körfezi nde ulunmu tur (Öktener, 16)

3. M Y L YÖN M

3.1 Materyal

3.1.1 ÇalıĢma bölgesi

Çalı ma ölgesi, G ll k Körfezi nde (Mu la) ulunan off-shore kafeslerdir. Kafesler, 37°16 4 93'' N, 7° 5' 4 4 '' ; 37°16 4 86'' N, 7° 5' 3 '' ; 37°16 36 6 '' N, 7° 5' 99'' ve 37°16 36 68'' N, 7° 5' 4 38'' koordinatları arasında ulunmaktadır

Şekil 3 1 Çalı ma ölgesi a: G ll k körfezinin harita zerinde gösterimi (http://www.cruiserswiki.org/wiki/Gulluk_Korfesi);b: G ll k körfezindeki alık kafesleri

Yeti tirme i in alıkların stok oranı; 3 metre aplı ve metre derinli kafeslere 6 in adet levrek konur (1 5 kg m3) 3 metre aplı ve metre derinli kafeslere 6 in adet ipura konur (14 73 kg m3)

alıklar g nde 1 kez mekanik yemleme uygulanarak eslenmi tir V cut a ırlı ı 200- 40 gram arası olan alıklar i in yemleme oranı % 8-1.2 arasında tutulmu tur Çiftlikte beslemenin yaz ve son ahar aylarında arttırıldı ı ve kı ve ilk ahar aylarında azaltıldı ı elirtilmi tir Yem apları 4-12 mm arasındadır Yem özellikleri: levrek y tme yemleri i in %45 ham protein, %20 ham ya , %3 ham sel loz, %12 nem, %13 k l, %5 lizin, %1 DHA ve %1 EPA; ipura y tme yemleri i in %46 ham protein,

%18 ham ya , %3 ham sel loz, %12 nem, %13 k l, %6 lizin, %1 DHA ve %1 EPA) ve yemden yararlanma oranları: 1 93-2.55.

Çalı mada eyl l 18-aralık 19 tarihleri arasında yapılan örneklemelerde su sıcaklı ı (°C) ve öz nm oksijen (mg L) miktarına ait veriler, Hach HQ4 ta ına ilir multiparametre cihazı kullanılarak öl lm t r (Çizelge 3 1)

Çizelge 3.1 G ll k Körfezi off-shore kafes alanında mevsimsel su sıcaklı ı (°C) ve öz nm oksijen (mg l) de erleri

Su Sonbahar 2018 Ġlkbahar 2019 KıĢ 2019 Yaz 2019 Parametreleri (N=2) (N=2) (N=2) (N=2)

ıcaklık (°C) 23.00±0.24 17 47± 14 16 87± 13 21.94±0.20

ÇözünmüĢ 6.52± 7 6.60± 05 7.08±0.08 5.75± 3 oksijen (mg/L) * N: g nde öl m

3.1.2 alık örneklemesi

Çalı mamız, D. labrax ve S. aurata t rlerinde ulunan ektoparazit t rlerinin yaygınlı ını, yo unlu unu ve ollu unu elirlemek zere planlanmı tır Hasat y kl ne ula mı alıklar, ticari alık retimi yapan ir firmadan (AGROM Y) temin edilmi tir alık örneklemesi hasat i lemi yapılır yapılmaz alıkların tesad fi olarak toplanması eklinde yapılmı tır ncelenen levrek ve ipura alıklarının total uzunluk ve a ırlıkları Çizelge 3 de sunulmu tur

ktoparazitler a ısından incelemeler AK-YA Veteriner Klini i la oratuvarında (Milas, Mu la) ve Agromey (Aydın) la oratuvarında ger ekle tirilmi tir Çiftlikte hasadı yapılan alıklar yakla ık ir saatte, i inde deniz suyu ulunan kovalarla la oratuvara transfer edilmi tir Çalı mada yl l 18-Aralık 19 tarihleri arasında toplam 35 adet alık incelenmi tir Ara tırma, Ankara niversitesi Hayvan eneyleri Yerel tik

Kurulu‟nun 18-16-1 1 sayılı izni ve hayvan deneyleri i in elirlenen etik de erlere uygun olarak ger ekle tirilmi tir

Çizelge 3 Örnekleme dönemlerine göre levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarının ortalama uzunluk ve ortalama a ırlıkları

Levrek (D. labrax)

Sonbahar Ġlkbahar Yaz 2019 KıĢ 2019 2018 2019

Ortalama Uzunluğu ± 3 6 ± 3 9 53± 41 9 55± 35 9 ± (cm)

Ortalama ğırlığı ± 3 7 73±9 8 58 ±16 17 55 1 ±1 61 7 ±4 65 (g)

Çipura (S. aurata)

Sonbahar Ġlkbahar Yaz 2019 KıĢ 2019 2018 2019

Ortalama Uzunluğu ± 8 5 ± 44 8 86± 56 5 85± 8 7 6± 3 (cm)

Ortalama ğırlığı ± 375 45± 1 38 6 ±19 4 53 5±8 78 381 6±9 7 (g)

3.1.3 alıklarda ektoparazit incelemesi

alıkların ektoparaziter olarak incelenmesinde Pritchard ve Kruse (198 ) yaptı ı alı ma ile Özer ve rdem (1998) yaptı ı alı ma dikkate alınmı tır

ktoparazit i in yapılan incelemelerde a a ıdaki sıralama takip edilmi tir: 1- A ız o lu u gözlemlenmi tir 2- alı ın (konak) dı y zeyi i in,; pullar, y zge ler ve deriden alınan kazıntı örnekleri distile su ile sulandırılarak mikroskopta incelenmi tir

3- Solunga filamentleri tek tek ıkarılmı ; sıra ile her ir solunga filamenti ve solunga lardan alınan kazıntı örnekleri mikroskop altında 4x, 1 x ve 4 x y tmede ir cam lam zerine yerle tirilerek incelenmi tir (4x:4x1 , 1 x:1 x1 , 4 x:4 x1 )

3.2 Yöntem

3.2.1 Parazitlerin tanımlanması

Çalı mada saptanan ektoparazitlerin sa itlenmesi, Lou Justine vd ( 1 ) tarafından elirtilen yönteme göre yapılmı tır una göre;

Adım 1: Solunga ların ıkarılması (her iki solunga kesilerek ir i eye konulmu tur) Adım : Sıcak suyla sa itlenme i lemini kapsar (solunga lara ok sıcak su dök l rek bir-iki dakika beklenmi tir) Adım 3: tanol ekleme ( %95 lik ethanol, etanol: doku oranı 5:1'den y ksek olmayacak ekilde ilave edilmi tir)

ktoparazitlerin tanımlanmasında morfolojik özellikler dikkate alınmı tır una göre; ● Amyloodinium ocellatum t r i in Paperna (1984), ower vd (1987), Lom (1995), Pereira vd. (2011), Ak a (2011), Soares vd ( 1 ) ve Gómez vd ( 18) e göre, ● Diplectanum aequans t r i in Paling (1966), Cognetti Varriale vd (1993), ezfuli vd ( 7), Ak a ( 11), Khird vd ( 13) ve A ou Zaid vd ( 18) e göre, ● Sparicotyle chrysophrii t r i in Oliver (1984), Devico vd. (2008), Antonelli vd. ( 1 ) ve García ( 18) e göre, ● Lernanthropus kroyeri t r i in Ca ral vd (1984), Özel vd ( 4), Tok en ( 8), Ak a ( 11) ve A ou Zaid ( 18) e göre, ● Diplectanum un ya amın evreleri i in Silan ve Maillard ( 14) e göre, ● Sparicotyle nin ya amın evreleri i in Repullés-Al elda vd ( 11) e göre, ● Lernanthropus un ya amın evreleri i in Ca ral vd (1984) e göre ve ● Lernantropus un cinsiyet i in A dul Khalid ve Harrison ( 14), A ou Zaid vd ( 18) e göre tanımlanmı tır

3.2.2 Epidemiyolojik hesaplamalar

Çalı mada saptanan ektoparaziter ireylere ait epidemiyolojik hesaplamalar ush vd (1997) dikkate alınarak yapılmı ; prevalans, ortalama yo unluk ve ortalama olluk de erleri elirlenmi tir

3.2.2.1 Prevalans

Prevalans de eri (%), enfekte olmu konak ı ( alık) sayısının incelenen toplam konak ı ( alık) sayısına oranı eklinde hesaplanmı tır

P = ( nfekte Olmu alık Sayısı ncelenen Toplam alık Sayısı) * 1 urada, P: prevalansı göstermektedir

3.2.2.2 Ortalama yoğunluk

Ortalama yo unluk de eri elirlenen parazitin toplam sayısının enfekte olmu konak ı ( alık) sayısına oranı olarak hesaplanmaktadır

OY = Parazit Sayısı nfekte alık Sayısı urada, OY: ortalama yo unlu u göstermektedir

3.2.2.3 Ortalama bolluk

Ortalama olluk de eri, elli ir parazitin toplam sayısının incelenen toplam konak ı ( alık) sayısına oranı olarak hesaplanmaktadır

OB = Parazit Sayısı ncelen Toplam alık Sayısı urada, O : ortalama ollu u göstermektedir

3.3 Ġstatistiksel Analizler

Ektoparazitler incelemeler sonucu elde edilen verilerin istatistiki olarak de erlendirilmesinde zg ne vd (1983) ve luman ( ) nın elirttikleri esaslar dikkate alınmı tır Prevalans, ortalama olluk ve ortalama yo unluk de erlerinin ektoparazit t re ve dönemlere göre de i imi SPSS- 1 istatistik yazılımı kullanılarak analiz edilmi tir Veriler arasındaki de erlendirmeler (p< 5) istatistiksel anlamlılık d zeyinde yapılmı tır

4. ġ I M ULGUL I

4.1 Levrek ve Çipura alıklarında ulunan ktoparazitler

u tez alı ması ile 18- 19 yıllarında G ll k Körfezi nde ulunan off-shore a kafeslerden mevsimsel olarak temin edilen levrek alıklarının solunga larında, A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri, ipura alıklarında ise D. aequans ve S. chrysophrii t r ektoparazitlerin ulundu u saptanmı tır ncelenen alıkların a ız o lu u, y zge ve derisinde herhangi ir ektoparazit t r ne rastlanılmamı tır

4.1.1 Amyloodinium ocellatum

Levrek (D. labrax) alıklarında protozoan parazitlerden sadece A. ocellatum (Brown 1931) t r elirlenmi tir u ektoparazit sadece solunga larda tespit edilmi tir Trophontlarının mikroskop altında, hareketli oval veya yuvarlak ekilde kahverengimsi ir renkte oldu u gözlemlenmi tir (Şekil 4 1)

Şekil 4 1 Levrek (D. labrax) alıklarının solunga larında ulunan A. ocellatum trophontları (a:4x ve :4 x y tme)

4.1.2 Diplectanum aequans

Monogenean parazit olan D. aequans (Wagener 1857), levrek ve ipura alıklarının solunga filamentlerinde ulunmu tur (Şekil 4 )

Şekil 4 Levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarının solunga filamentlerinde bulunan D. aequans (Wagener 1857) (a): filamente a lı olgun D. aequans (4x); ( ): parazitin a kısmı (10x); sd: squamodisc; ov: ovaryum; v:vajina; mco: erkek cinsel organ; vg: vitellin ezi; ph: yutak; es: göz; cg: sefalik ez; cl: sefalik lob

4.1.3 Sparicotyle chrysophrii

S. chrysophrii ( uzet ve Noisy 1981) ipura (S. aurata) alıklarının solunga filamentlerinde ulunmu tur (Şekil 4 3)

Şekil 4 3 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S. chrysophrii (Euzet ve Noisy 1981) (a): Ergin S. chrysophrii nin tam gör n (4x); ( ): rgin S. chrysophrii'nin a ı (1 x); (c): yumurta kesesi ile solunga larda rgin S. chrysophrii (4x); (d): S. chrysophrii (4 x) rgin parazitin terus i indeki yumurta, lateral olarak koyu kahverengi vitellaria ezi; oc: a ız o lu u, e: gözler; h: kafa; co: o az; ge: genital atriyum; ht: haptor; es: yumurta kesesi; eg: yumurta

4.1.4 Lernanthropus kroyeri

Crustacea bir parazit olan L. kroyeri (Van Beneden, 1851) levrek (D. labrax) alıklarının solunga filamentlerinde tespit edilmi tir Levrek alıklarının solungacında ulunan u t r parazitlerin ergin di i ve erkekleri ulunmu tur Yapılan incelemeler sonucunda ergin di i ireylerin kesesinde iki yumurta ve ergin erkeklerde iki spermatofor kese gör lm t r (Şekil 4 4)

Şekil 4 4 D. labrax alıkların solunga larından ıkarılan ergin L. kroyeri (Van Beneden 1851)

(a): ergin erkek L. kroyeri (4x); (b): ergin di i L. kroyeri; (c): ergin di i L. kroyeri'nin (4x), (d): ergin di i L. kroyeri'nin yumurta kesesi (1 x); a1: 1 anten; a : anten; op: oral a ı ı; m1: 1 maksilla; m : maksilla; cg: sefalik bezi; h: a ; L: acaklar; L1: 1 acak; L : acak; L3: 3 acak; L4: 4 acak; s: spermatofor kesesi; es: yumurta kesesi

Tez alı masında levrek (D. labrax) alıklarındaki L. kroyeri parazitin ergin di isi %63.52 ve ergin erkek %36.48 L. kroyeri ise olarak bulunmu tur rgin di i parazit sayısı ergin erkek cinsine göre y ksek ulunmu tur (Çizelge 4 1)

Çizelge 4 1 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larında ulunan ergin di i ve ergin erkek L. kroyeri nin oranı

Lernanthropus kroyeri

Ergin erkek rgin diĢi

%36.48 %63.52

4.2 olungaçların Klinik elirtileri

Çalı mada enfekte levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıkları incelendi inde; parazitlerin solunga larda soluk renk, kanama, a ırı mukus gi i elirtiler gösterdi i gözlenmi tir (Şekil 4 5)

Şekil 4 5 Solunga lardaki klinik elirtiler (a): Çipura (S. aurata) alı ın solunga ı; ( ): Levrek (D. labrax) alı ın solunga ı; (c): Çipura alı ın solunga ı ve ulunan ergin S. chrysophrii parazitinden kaynaklı soluk renk; ssr: solunga ların soluk rengi; sk: solunga kanaması; sam: solunga lardaki a ırı mukus

Levrek (D. labrax) alıklarının solunga larında parazit kaynaklı gör len elirtilerden kanamaların (%36 47) en y ksek oldu u elirlenirken, unu solunga lardaki a ırı mukus (% 7 5), solunga lardaki filament erozyonları (% 4 11) ve soluk renk (%15 88) olarak tespit edilmi tir (Şekil 4 6) Çipurada (S. aurata) ise solunga lardaki kanama (%69 31), a ırı mukus (%5 ), solgun renk (% 45) ve filament erozyonları (%4 54) olarak saptanmı tır (Şekil 4 6) lde edilen u sonu lar istatistiki olarak

34 de erlendirildi inde alık t r ne göre önemli ir farklılık gösterdi i elirlenmi tir (p<0.05).

Levrek Çipura 100 80 69,31 60 50,00 36,47 27,05 40 20,45 24,11 15,88 20 4,54 0 Soluk Renk Filament Kanama A ırı Mukus Clinik Clinik elirtilerinOranı (%) rozyonları

alık olungaçlarındaki Klinik elirtiler

Şekil 4 6 Levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarındaki 4 ana klinik elirtinin bulunurluk oranları

4.3 Levrek (D. labrax) ve Çipura (S. aurata) alıklarında aptanan Ektoparazitlerin Ortalama Uzunlukları

D. aequans'ın ortalama uzunlukları son ahar 18 döneminde en y ksek uzunlu a (716.52±55 15 µm) ula mı tır lk ahar 19, kı 19 ve yaz 19 öl mlerinde sırasıyla 84 44±14 16, 341.58± 5 57 ve 377.50±45 86 µm olarak elirlenmi tir

S. chrysophrii nin ortalama uzunlukları kı 19 döneminde en y ksek uzunlu a (1201.66±41 9 µm) ula mı tır lk ahar ve yaz 19 öl mlerinde sırasıyla 690.00±95 07 ve 832.30±48 5 µm olarak elirlenmi tir

L. kroyeri ergin erkeklerin ortalama uzunlukları kı 19 döneminde en y ksek uzunlu a (1 75 ±5 5 µm) ula mı tır lk ahar 19, yaz 19 ve son ahar 18 öl mlerinde sırasıyla 1 ±5 17, 1023.00±48 75 ve 1050.00±54 16 µm olarak elirlenmi tir

L. kroyeri ergin di ilerin ortalama uzunlukları kı 19 en y ksek uzunlu a (1514.18±73 86 µm) ula mı tır Son ahar 18, ilk ahar 19 ve yaz 19 öl mlerinde sırasıyla 1 39 16±6 4 , 1225.00±85 35 ve 1260.00±88 3 µm olarak elirlenmi tir (Çizelge 4 ).

Çizelge 4 Levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarında saptana ektoparazitlerin ortalama uzunluklarının mevsimlere a lı de i imi

Parazit ürleri Ortalama Uzunluk ± (µm)

Sonbahar 2018 Ġlkbahar 2019 Yaz 2019 KıĢ 2019

A. ocellatum 1 5±4 5 * * *

D. aequans 716.52±55 15 284.44±14 16 377.50±45 86 341.58± 5 57

S. chrysophrii * 690.00±95 7 832.30±48 5 1201.66±41 9

L. kroyeri ergin 1050.00±54 16 1000.00±5 17 1023.00±48 75 1075.00±5 5 erkek

L. kroyeri ergin 1039.16±6 4 1225.00±85 35 1260.00±88 3 1514.18±73 86 diĢi * (parazit ulunmamı tır)

Parazitlerin ortalama uzunlukları A. ocellatum da 1 5±4 5 µm, D. aequans da 494 8±51 73 µm ve S. chrysophrii'de 87 ±76 11 µm olarak öl lm t r (Şekil 4 7) L. kroyeri ergin di ilerin ortalama uzunlu u 1 33 4 ±49 51 µm ve ergin erkek olan L. kroyeri 1 4 5 ±34 5 µm (di iler daha uzun oldu unu göstermi ) olarak öl lm t r

Amyloodinium ocellatum 21,25

Diplectanum aequans 494,08

Sparicotyle chrysophrii 870,22

Lernanthropus kroyeri ergin erkek 1042,50

Lernanthropus kroyeri ergin dişi 1233,42

0,00 200,00 400,00 600,00 800,001000,001200,001400,00

Ortalama Uzunluk (µm)

Şekil 4 7 Levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarında öl len parazitlerin ortalama uzunlu u (µm)

4.4 ktoparazit ürlerinin Prevalansı, Yoğunluğu ve olluğu

4.4.1 Levrek (D. labrax) balıklarında genel prevalans değerleri

Levrek (D. labrax) alıklarında inceleme yapılan s re te ektoparazitlerin genel prevalansının %97 14 oldu u saptanmı tır (Çizelge 4 3)

Çizelge 4 3 Levrek (D. labrax) alıklarında saptanan ektoparazitlerin prevalansı

Ġncelenen alık ürü nfekte alık ayısı Prevalans (%) alık ayısı Levrek (D. labrax) 175 170 97.14

Levreklerin en fazla D. aequans ile enfekte oldu u, en d k sayıda da A. ocellatum ile enfekte oldu u saptanmı tır (Çizelge 4 4)

Çizelge 4 4 Levrek (D. labrax) alıklarında ulunan parazit t rleri ve sayısı

Ġncelenen Enfekte Levrek (D. labrax) önem Levrek L. A. ocellatum D. aequans ayısı kroyeri Sonbahar 2018 43 8 34 43 Ġlkbahar 2019 43 0 41 5 Yaz 2019 43 0 34 22 KıĢ 2019 46 0 35 33 Toplam 175 8 144 103

u alı mada incelenen 175 levrekten (D. labrax) toplamda bulunan D. aequans parazit t r n n irey sayısı 8 8 adet ile en y ksek, toplamda ulunan A. ocellatum t r n n irey sayısı ise 19 parazit ile en d k oldu u kaydedilmi tir L. kroyeri t r n n bireylerinde toplam 233 adet parazit bulunmu tur A. ocellatum t r nden ireylere sadece 18 in son ahar döneminde rastlanmı tır (Çizelge 4 5)

Çizelge 4 5 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larında ulunan A. ocellatum, D. aequans, L. kroyeri parazit t rlerin sayısı

Incelenen oplam Parazit ayısı önem Levrek A. ocellatu D. aequans L. kroyeri ayısı m Sonbahar 43 19 100 59 2018 Ġlkbahar 2019 43 0 430 13 Yaz 2019 43 0 100 64 KıĢ 2019 46 0 178 97 Toplam 175 19 808 233

4.4.2 Levrek (D. labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin (A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri) prevalans değerleri

u alı mada son ahar 18 döneminde levrek alıklarının (D. labrax) solunga larındaki A. ocellatum prevalansı ve toplam prevalansı sırasıyla %18 6 ve

%4 57 olarak hesaplanmı tır lk ahar 19, yaz ve kı 19 döneminde parazit ulunamadı ı i in prevalansı % olarak kayıt edilmi tir (Şekil 4 8)

D. aequans prevalansı ilk ahar 19 döneminde %95 34 (en y ksek de er), son ahar 18, yaz 19 ve kı 19 dönemleri ise sırasıyla %79 6, 79 6 ve %76.00 olarak hesaplanmı tır önemler toplamının prevalansı %8 8 olarak kayıt edilmi tir (Şekil 4.8).

Levrek alıklarındaki L. kroyeri prevalansı son ahar 18 döneminde %1 (en y ksek), kı 19 döneminde %71 73, yaz 19 döneminde %51 16 ve ilk ahar 2019 döneminde %11 6 olarak hesaplanmı tır Toplam prevalansı ise %58 85 olarak kayıt edilmi tir (Şekil 4 8)

D. aequans ve L. kroyeri'nin toplam prevalansı A. ocellatum'dan y ksek ulunmu tur D. aequans ve L. kroyeri levrek (D. labrax) alıklarının solunga larında ulunan en yaygın parazitler oldu unu göstermektedir Prevalans de erleri parazitin t r ne ve dönemlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p< 5)

100 95,34 100 76,00 79,06 82,28 90 79,06

80 71,73

70 58,85 60 51,16 50 40

Prevalans (%) 30 18,6 20 11,62 4,57 10 0 0 0 0 Amyloodinium Diplectanum Lernanthropus ocellatum aequans kroyeri Parazit ürleri

Sonbahar 2018 lk ahar 19 Yaz 2019 Kı 19 önemler Toplamı

Şekil 4 8 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larındaki ektoparazitlerinin (A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri) mevsimsel prevalans de erleri

4.4.3 Levrek (D. labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin (A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri) ortalama bolluk değerleri

u alı mada son ahar 18 döneminde levrek alıklarının (D. labrax) solunga ları zerinde A. ocellatum'un ortalama bollu u (O ±S ) 44± 15 ve 1 ± 4 parazit alık olarak ulunmu tur (Şekil 4 9)

D. aequans'ın ortalama ollu u ilk ahar 19 döneminde en y ksek (1 ± 84), sonbahar 18, yaz 19 ve kı 19 sırayla 3 ± 33, 3 ± 44 ve 3 86± 51 parazit alık olarak hesaplanmı tır Genel ortalama olluk 4 61± .56 parazit alık hesaplanmı tır (Şekil 4 9)

L. kroyeri'nin ortalama ollu u kı 19 döneminde 1 ± 3 parazit alık olarak en y ksek, yaz 19 döneminde 1 48± 19 parazit alık, son ahar 18 döneminde 1 37± 18 parazit alık, ilk ahar 19 dönemi ise 3 ± 19 parazit alık olarak saptanmı tır L. kroyeri'nin cinsiyet dikkate alınmaksızın hesaplanan ortalama olluk de eri 1 33± 15 parazit alıktır (Şekil 4 9)

D. aequans'ın ortalama olluk de eri A. ocellatum ve L. kroyeri parazit t rlerinden daha y ksektir Ortalama olluk de erleri parazitin t r ne ve mevsimlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p<0.05).

10,00

10 9 8 7 6 4,61 5 3,86 4 2,10 2,32 2,32 1,48 3 1,37 1,33 2 0,44 0,10 0,30 1 0 0 0 0 Amyloodinium Diplectanum Lernanthropus ocellatum aequans kroyeri Ortalama Ortalama olluk (Parazit/ alık) Parazit ürleri

Sonbahar 2018 lk ahar 19 Yaz 2019 Kı 19 önemler Toplamı

Şekil 4 9 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larındaki A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri ortalama ollu u

4.4.4 Levrek (D. labrax) balıklarında belirlenen parazit türlerinin (A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri) ortalama yoğunluğu

Çalı mada son ahar 18 döneminde levrek (D. labrax) solunga larında ulunan A. ocellatum'un ortalama yo unlu u (OY±S ) 37± 73 parazit alık olarak hesaplanmı tır (Şekil 4 1 )

D. aequans'ın ortalama yo unlu u, ilk ahar 19 döneminde 1 48± 93 parazit alık (en y ksek), son ahar 18 döneminde 94± 33, yaz 19 döneminde 94± 53 parazit alık ve kı 19 döneminde ise 5 8± 54 parazit alık olarak hesaplanmı tır. Toplam yıllık ortalaması 5 61± 56 parazit alık olarak saptanmı tır (Şekil 4 1 ).

L. kroyeri'nin ortalama yo unlu u son ahar 18 döneminde 1 37± 18 parazit alık olarak en d k yo unlukta ulunmu tur lk ahar 19 ve yaz 19 döneminde sırasıyla 6 ± 3 ve 9 ± 3 parazit alık olarak hesaplanmı tır n y ksek yo unluk kı 19 döneminde 93± 33 olarak elirlenmi tir Toplam periyottaki ortalama 6± 17 parazit alık olarak hesaplanmı tır (Şekil 4 1 ) D. aequans'ın toplam ortalama yo unluk de erleri, di er iki parazit t r olan A. ocellatum ve L. kroyeri’ye göre daha y ksek ulunmu tur (Şekil 4 1 ) Ortalama yo unluk de erleri parazitin t r ne ve dönemlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p< 5)

12 10,48 10 8 5,61 5,08 6 2,90 2,94 2,94 4 2,37 2,37 2,6 2,93 2,26 1,37 2 0 0 0 0 Amyloodinium Diplectanum Lernanthropus

ocellatum aequans kroyeri Ortalama Yoğunluk alık) Ortalama (Parazit/ Parazit ürleri Sonbahar 2018 lk ahar 19 Yaz 2019 Kı 19 önemler Toplamı

Şekil 4 1 Levrek (D. labrax) alıkların solunga larındaki A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri parazitlerinin ortalama yo unlu u

4.4.5 Çipura (S. aurata) balıklarında genel prevalans değerleri

Çipura (S. aurata) alıklarında inceleme yapılan s re te ektoparazitlerin genel prevalansının %5 8 oldu u saptanmı tır (Çizelge 4 6)

Çizelge 4 6 Çipura (S. aurata) alıklarında saptanan ektoparazitlerin prevalansı

Ġncelenen alık türü nfekte alık ayısı Prevalans (%) alık ayısı Çipura (S. aurata) 175 88 50.28

u alı mada dört mevsimde (son ahar 18, ilk ahar 19, yaz 19 ve kı 19) toplam 175 ipura alı ı (S. aurata) incelenmi tir Çipura alı ının sadece S. chrysophrii ve D. aequans ile enfekte oldu u gör lm t r (Çizelge 4 7)

Toplam 393 adet S. chrysophrii ve 39 adet D. aequans ulunmu tur Yaz 19 ve son ahar 18 döneminde 18 parazit ve 21 bireyde D. aequans parazit t r , ilk ahar 19, yaz 19 ve kı 19 döneminde sırasıyla 5 , 51 ve 9 adet S. chrysophrii parazit t r ulunmu tur (Çizelge 4 7)

Çizelge 4 7 Çipura (S. aurata) alıklarının solunga larında ulunan D. aequans ve S. chrysophrii sayısı

önem Incelenen nfekte Olan Çipura (S. Bulunan Toplam Parazit Çipura aurata) ayısı ayısı D. aequans S. chrysophrii D. aequans S. chrysophrii

Sonbahar 2018 43 6 0 21 0

Ġlkbahar 2019 43 0 19 0 50

Yaz 2019 43 7 22 18 51

KıĢ 2019 46 0 34 0 292

Toplam 175 13 75 39 393

4.4.6 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen D. aequans ve S. chrysophrii türünün prevalansı

Çipura (S. aurata) alıklarında kı 19 döneminde S. chrysophrii prevalansı %73 91, yaz 19 dönemine %51 16 ve ilk ahar 19 dönemine %48 18 olarak hesaplanmı tır Son ahar 18 döneminde parazit ulunamadı ı i in prevalansı % olarak kaydedilmi tir

Son ahar 18 ve yaz 19 döneminde D. aequans prevalansı %14 ve 16 7 olarak hesaplanmı tır S. chrysophrii prevalansı kı 19 mevsiminde ilk ahar ve yaz 19 dönemine göre daha y ksek ulunmu tur D. aequans prevalansı son ahar 18 ve yaz 19 döneminde daha d k ulunmu tur

Toplam prevalans S. chrysophrii i in %4 85 ve D. aequans i in %7 4 olarak hesaplanmı tır (Şekil 4 11) Prevalans de erleri dönemlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p<0.05).

Sonbahar 2018 73,91 80,0 lk ahar 19 70,0 Yaz 2019 60,0 51,16 Kı 19 50,0 44,18 42,85 önemler Toplamı 40,0 30,0 Prevalans (%) 16,27 20,0 14,00 7,42 10,0 0 0 0 0,0 Sparicotyle chrysophrii Diplectanum aequans Parazit ürü

Şekil 4 11 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S. chrysophrii prevalansı

4.4.7 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen ektoparazit türlerinin (D. aequans ve S. chrysophrii) ortalama bolluk değerleri

Çipura (S. aurata) alıklarında ulunan S. chrysophrii'nin ortalama ollu u (O ±S ) kı 19 döneminde 6 34±1 64 (parazit alık), yaz 19 döneminde 1 18± 1 ve ilkbahar 19 döneminde 1 16± parazit alık olarak hesaplanmı tır Son ahar 18 döneminde ortalama ollu u olarak kayıt edilmi tir

Bulunan D. aequans'nin ortalama ollu u son ahar 18 döneminde 48± 1 (parazit alık) ve yaz 19 döneminde 41± parazit alık olarak hesaplanmı tır lk ahar ve kı 19 döneminde ortalama ollu u olarak kayıt edilmi tir

S. chrysophrii'nin ortalama ollu u kı 19 döneminde ilk ahar ve yaz 19 dönemine göre daha y ksek sayıda ulunmu tur Son ahar 18 ve Yaz 2019 döneminde D. aequans'nin ortalama ollu u d k ulunmu tur

D. aequans ve S. chrysophrii'nin dönemler toplam ortalama ollu u ± 1 ve 4± 51 parazit alık olarak hesaplanmı tır (Şekil 4 1 )

Ortalama ollu u de erleri dönemlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p< 5)

7,0 6,34

6,0

5,0

4,0

3,0 2,24 1,18 2,0 1,16 0,48 0,41 1,0 0 Ortalama alık) (Parazit/ ulluk Ortalama 0 0,22 0 0,0 Sparicotyle chrysophrii Diplectanum aequans Sonbahar 2018 lk ahar 19 Yaz 2019 Kı 19 önemler Toplamı

Şekil 4 1 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S. chrysophrii ortalama ollu u

4.4.8 Çipura (S. aurata) balıklarında belirlenen ektoparazit türlerinin (D. aequans ve S. chrysophrii) ortalama yoğunluğu

Çipura (S. aurata) alıklarında ulunan S. chrysophrii'nin ortalama yo unlu u (OY±S ) kı 19 döneminde 8 58± 15 (parazit alık), ilk ahar 19 döneminde 63± 4 ve yaz 19 döneminde 31± 35 parazit alık olarak hesaplanmı tır Son ahar 18 döneminde ortalama yo unlu u olarak kayıt edilmi tir

Bulunan D. aequans'nin ortalama yo unlu u son ahar 18 döneminde 3 5 ± 4 (parazit alık) ve yaz 19 döneminde 57± 31 parazit alık olarak hesaplanmı tır lk ahar ve kı 19 döneminde ortalama yo unlu u olarak kayıt edilmi tir

S. chrysophrii'nin ortalama yo unluk de erleri kı 19 döneminde ilk ahar ve yaz 19 dönemine göre daha y ksek sayıda ulunmu tur D. aequans'nin ortalama yo unlu u ise son ahar 18 döneminde daha y ksek ulunmu tur

D. aequans ve S. chrysophrii'nin dönemler toplam ortalama yo unlu u 3 ± ,85 ve 5 4± 96 parazit alık olarak hesaplanmı tır (Şekil 4 13)

Ortalama yo unlu u de erleri dönemlere göre istatistiki olarak önemli ir farklılık göstermi tir (p< 5)

8,58 9,0

8,0 7,0

6,0 5,24

5,0 3,50 4,0 2,63 2,57 2,31 3,00 3,0 2,0 0 Ortalama alık) (Parazit/ ulluk Ortalama 1,0 0 0 0,0 Sparicotyle chrysophrii Diplectanum aequans Sonbahar 2018 lk ahar 19 Yaz 2019 Kı 19 önemler Toplamı

Şekil 4 13 Çipura (S. aurata) alıkların solunga larında ulunan S. chrysophrii ortalama ollu u

5. IġM ve ONUÇ

5.1 artıĢma

Hastalıkların önlenmesi ve yönetimi, su r nleri yeti tiricili inin s rd r le ilirli i sa lana ilmesini a ısından en önemli unsurların a ında gelmektedir Çok geni yelpazede bulunan patojenler, alık retimini olumsuz etkileyerek ekonomik kayıplara neden olmakta ve ciddi anlamda biyo-g venlik sorunları olu turmaktadır Patojenler i inde özellikle parazitlerin hem direkt etki olu turarak hem de di er patojenler i in giri kapısı ya da vektör olarak hareket etmeleri nedeniyle alık yeti tiricili inde önemli pro lemlere yol a tıkları ilinmektedir Parazitler, alıkların y me performansını ve refahını negatif etkilemekte ve ayrıca y ksek oranda öl mlere neden olmaktadırlar Parazitlerle m cadele stratejisini olu turmada ilk adım yo un retimi yapılan alıklar zerinde ulunan parazitlerin tanımlanmasıdır Parazitlerin elirlenmesini taki en en uygun profilaktik ara ların ve hastalık yönetim stratejisinin ortaya konulması m mk n ola ilecektir u a lamda u tez alı masında yo un yeti tiricili i yapılan levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarında ulunan ektoparazitlerin t rlerinin identifiye edilmesi ve epidemiyolojik özelliklerin elirlenmesi hedeflenmi tir

5.1.1 Amyloodinium ocellatum

A. ocellatum kaynaklı salgınlardan dolayı ya anan öl mler su r nleri yeti tiricili ini ve deniz alıkları yeti tiricilik sistemlerini olumsuz etkileyerek ekonomik kayıplara da neden olabilmektedir (Levy vd. 2007, Pereira vd. 2011, Moreira vd. 2013). Amyloodinium, deniz alıkları ve yeti tiricilik alıklarında ulunan solunga parazitidir Sudaki dinosporlarla do rudan temas yoluyla ula a ilir Kafes yeti tiricili i yapan a ık sistemlerde bulunan balıklardan do adaki alıklara ula a ilir (A reu vd 5, Woo 2007). A. ocellatum, deniz alıklardaki amyloodiniosis'in iyi ilinen tehlikeli ir ajanıdır (Paperna 1984, Lom ve ykova 199 ) A. ocellatum, y ksek patojenitesi ve kontrol g l nedeniyle yeti tirilen deniz alıklarının en ciddi parazitleri d n lmektedir (Paperna 1987) Çalı mamızda G ll k körfezinde ulunan a kafeslerde yeti tirilen levrek (D. labrax) alıklarının solunga larında dı protozoan parazit olarak A. ocellatum trofontları ( rown 1931) tespit edilmi tir Ortalama

46 uzunluklarının 1 5±4 5 µm oldu u elirlenmi tir u de erler literat rde ildirilen de erlerle uyumludur; A. ocellatum trofontları nın 35 μm'ye kadar ola ilirdi i (Noga ve Levy 1995), ancak 15 μm'den k k oyutların daha tipik olarak d n ld (Alvarez-Pellitero 2008) ildirilmi tir. Noga (1987), Santos vd. (2012), Woo ve Ardelli ( 14) tarafından trophont evresinde olan A. ocellatum ( rown 1931) un konik ya da yuvarlak ekilde oldu u ve altın renginden kahverengiye do ru de i im gösterdi i bildirilmi tir u tez alı masında da elirtilen trophont morfolojisi gözlemlenmi tir Çalı mada, A. ocellatum trophontlarının prevalansı son ahar 18 döneminde %18 6 olurken, ara tırmanın t m nde %4 57 olarak elirlenmi tir ununla irlikte, ilk ahar, yaz ve kı 19 dönemlerinde örnek alıklarda hi ir parazit ulunmamı tır. Levrek yeti tiricili inde A. ocellatum'un genel prevalansı, Mladineo ( 6) ya göre Adriyatik te %3 84; Seoud ( 17) e göre ise Kızıldeniz'de %58 (ilk ahar, yaz, son ahar ve kı mevsiminde sırasıyla %9 1 , 33 78, 49 3 ve 30.77); Bessat ve Fadel (2018) tarafından, Mısır denizinde nisan, mayıs, haziran, temmuz, a ustos ve eyl l aylarında sırasıyla %10, 15, 22.5, 19.17, 80.83 ve 90 olarak ildirilmi tir Tok en ve Çilli ( 1 ) tarafından kulu kahanedeki ( -10 gram) sinarit (Dentex dentex) yeti tiricili inde %1 ve deniz kafeslerindeki bulunan 50-110 gram a ırlı ındaki alıklarda ulunmadı ı ildirilmi tir Adzic ( 1 ) ise, kafes sistemindeki ipura solunga larında temmuz ve eyl l aylarında prevalansı sırasıyla % 5 ve 33.33 ildirilmi tir. T rkiye de retimi yapılan levrek (D. labrax) yavrularında A. ocellatum (Dinoflagellata) olgusu ilk olarak Ça ırgan ve Tok en (1996) tarafından bildirilmi tir. u sonu ların alı mamızdakinden daha y ksek oldu u gör lmektedir Ayrıca, parazitin ya am döng s nde optimum sıcaklı ın 3- 7 °C arasında ve 16 °C altında tomont öl nmesinin sınırlı oldu u ve enfeksiyonun 17 °C'nin altında geli emeyece i ildirilmi tir (Paperna 1984, ower 1987) u alı mada parazitin sadece son ahar 18 döneminde, su sıcaklı ının 5 73 °C civarında ulundu u periyotta ulunması, ancak ilk ahar 19 (su sıcaklı ı 16 31 °C), kı 19 (su sıcaklı ı 18.27 °C) ve yaz 19 (su sıcaklı ı 1 1 °C) dönemlerinde ulunmaması parazitin ulunurlu u ve su sıcaklı ı arasındaki ili kiyi göstere ilir Nitekim, Lom ve ykova (199 ) 5 5 °C deki su sıcaklı ı, A. ocellatum'un ekolojik kriterleriyle m kemmel ekilde e le ti ini ve deniz alıklarındaki a ır enfeksiyonlara neden oldu unu ildirilmi tir. Bu parazitin son ahar 18 döneminde ortalama ollu un 44± 15 oldu u elirlenirken, ara tırma

47 s resince unun 1 ± 14 parazit alık eklinde oldu u gör lm t r u alı mada son ahar 18 dönemindeki ortalama yo unlukları ve toplam dönemde d k olarak aynı de erde 37± 73 parazit alık ulunmu tur u parazitin levrek zerindeki ortalama ollu u ve yo unlu u zerine ir ka alı ma yapılmı tır Mladineo'nun (2006) alı masında u parazitin ortalama ollu unu 38 parazit alık olarak ildirilmi tir, sonu larımız ( 44 parazit alık) u de erden ok farklı de ildir Ak a ( 11) alı masında u parazitin ortalama yo unlu u 3 -1 parazit alık arasında (yaz mevsiminde 60-1 parazit alık maksimum yo unluk) olarak ildirilmi tir. Bununla birlikte Bessat ve Fadel (2018) tarafından levrek solunga larında ciddi enfeksiyon olgusunu ir mikroskop gör alanında 1 trophont (nisan, mayıs, haziran ve temmuz) ve 20 trophont (a ustos ve eyl l) daha olarak rapor etmi lerdir Çalı mamızda ise bir mikroskop gör alanında 2-8 tane gözlemlenmi tir.

5.1.2 Diplectanum aequans

iplectanid monogeneanleri Akdeniz'deki levreklerde yaygın olarak gör len parazittir Özellikle D. aequans levrek yeti tiricili inde önemli ir sorun olarak ilinmektedir (González-Lanza vd 1991) Çalı mamızda, D. aequans (Wagener 1857) levrek alıkların solunga filamentlerinde tespit edilirken, parazitlere ait ortalama uzunlukların 494 8±51 73 µm oldu u elirlenmi tir rgin parazitlerin karakteristik yaprak ekli gözlemlenmi tir Özer vd ( 19) alı malarında levrek solunga larında 1 -1 8 µm arasında uzunluk ile sadece u monogenean t rlerin uldu unu ildirmi lerdir u monogenean parazit 780-800 μm uzunlu unda Ak a ( 11) tarafından rapor edilmi tir Tez alı masındaki öl len parazit uzunlu u rapora göre daha k k ulunmu tur

Çalı mamızda, levrek alıklarındaki D. aequans'ın en y ksek prevalansı ilk ahar 19 döneminde %95 34 olarak saptanmı tır i er mevsimlerde; son ahar 18 periyodunda %79 6, yaz 19 periyodunda %79 6 ve kı 19 periyodunda %76 olarak elirlenmi tir Genel prevalans de eri, %8 8 olarak ulunmu tur Çipura alıklarındaki D. aequans prevalansı daha d k (%7 4 ) ulunmu tur Akmırza ( 1 ) a göre ise, u parazitin prevalansı Salih Adası ( odrum) civarındaki ipura alıklarında %7 89 ve levrek alıklarında % 3 88 (nisan, haziran ve a ustos aylarında sırasıyla %45 4, 9 91ve 31 4) olarak ulundu unu ildirilmi tir Veriler ir önceki

alı malara göre; eymelek Lag n göl nde (Antalya) %71 ( mre vd 14), Adriyatik enizi'nde %73 6 ( ezfuli vd 7), spanya nın Akdeniz sahasında %8 86 (González-Lanza vd 1991), Karadeniz de %89 (Özer vd 19), Karadeniz in haziran ayında %66 7 ila %1 (Ogut 1 ) ve %1 (Oktener vd 9) de i ti i ve sonu larımızla uyumlu oldu u gör l rken, levrek yeti tiricili inde aequans t r parazitlerinin prevalansının y ksek oldu u söylene ilir

Çalı mada levrek alıklarındaki ortalama olluk de erleri 4 61± 56 parazit alık olarak elirlenmi tir Çalı ma dönemlerinde u de erin; ilk ahar 19 dönemi i i (1 ± 84) y ksek oldu u belirlenirken, sonbahar 2018, yaz 19 ve kı 19 ( 3 ± 33, 3 ± 44 ve 3 86± 51 parazit alık) dönemlerinde d k oldu u tespit edilmi tir Çipura alıklarındaki daha d k (dönemler toplam ortalama ollu u ± 1 ) ulunmu tur Levrek alıklarındaki ortalama yo unluk 5 61± 56 parazit alık olarak hesaplanmı tır Yo unluk de erlerinin; ilk ahar 19 döneminde (1 48± 93 parazit alık) en y ksek oldu u gör l rken, son ahar 18, yaz 2019 ve kı 19 dönmelerinde (sırasıyla 94± 33 ve 94± 53 ve 5 8± 54 parazit alık) en d k oldu u ulunmu tur Çipura alıklarındaki 3 ± 85 olarak hesaplanmı tır. Bu sonu lara göre hem ortalama ollu un hem de yo unlu un d k oldu unu göstermektedir Antonelli vd ( 1 ) Kostarika'nın g ney kıyılarındaki levrekler zerinde yaptıkları alı malarında 4 ile 1 4 arasında ortalama bolluk ve 7.5 ile 57.1 arasında (kı ın en y ksek de eri ve ilk ahardaki en d k de er) ortalama yo unluk de erleri olarak ildirilmi tir Karadeniz deki levrek (D. labrax) alıkları zerindeki 3.45 (Oktener vd. 2009), 6.08 (Ogut ve Uzun 2012), 9.60 parazit alık (Özer vd 19) ortalama yo unlu unu d k oldu unu ildirmi lerdir ge enizi'nde 31 9 parazit alık (Yardımcı ve Pekmezcı 1 ), Adriyatik enizi'nde 34 61 parazit alık (Dezfuli vd. 2007), eymelek Lagoon göl nde (Antalya) 35 3 ( mre vd 14), Ege ölgesi ( odrum) de 6 -100 parazit alık arasında (yaz döneminde 1 parazit alık maksimum yo unluk) (Ak a 11) ve spanya'nın Akdeniz'de 112'ye kadar parazit alık (González-Lanza vd 1991) olarak de erlerin y ksek ulundu unu ildirmi lerdir

Tez alı masında D. aequans'ın yaygınlı ı, ortalama ollu u ve yo unluk de erleri ilk ahar 19 (su sıcaklı ı: 17 47 °C) döneminde, son ahar 18 ( 3 °C), yaz 19

( 1 94 °C) ve kı 19 (16 87 °C) dönemlerine göre daha y ksek ulunmu tur Cecchini vd (1998) e göre D. aequans y ksek enfeksiyonun ortalama ollu u mevsimsel e ilimine a lı oldu u elirgin oldu unu elirtmi lerdir Sıcaklı ın D. aequans'ın yumurtadan ıkı s resi zerinde etkili oldu u söylene ilir enzer ekilde Gonzalez-Lanza vd (1991) da d k sıcaklıklarda D. aequans enfeksiyon yo un seviyelerde ortaya ıktı ını ildirmi lerdir Özer vd ( 19) alı malarında Şu at ayında (15 °C'de) u parazitin levrek alıklarında hem enfestasyon prevalansı hem de ortalama yo unlu unun yl l ayına ( 3 °C'de) göre daha y ksek de erleri elde ettiklerini ildirmi lerdir Suyun sıcaklı ı hem alık hem de parazit i in önemli de i kenlerden oldu u ilinmektedir (Mccarty 1, Xenopoulos vd 5) Su sıcaklı ı nın d k olması parazitlerde y ksek prevalans ve ortalama yo unlu un nedeni ola ilir Ayrıca Cecchini vd. (2001) deneysel olarak D. aequans yumurtalarının 5 °C'de hayatta kalabildiklerini ve 10-3 °C arasındaki sıcaklıklar i in yumurta kulu kasının ger ekle ece ini göstermi lerdir Antonelli ve Marchand ( 1 ) levrek alıklarında D. aequans ın kı ayları yaz aylarına göre y ksek seviyede ve u parazitin so uk sulara adapte ola ilece ini elirtmi lerdir

5.1.3 Sparicotyle chrysophrii

Çipura (S. aurata) yeti tiricili inde S. chrysophrii en tehlikeli ektoparazit olarak bilinmektedir. Monogeneanlar ipura solunga larına yapı arak y ksek d zeyde öl me yol a maktadır (Hayward 4, Hutson vd 7) Vendramin vd. (2016), S. chrysophrii kaynaklı öl m n ön ne ge e ilecek tedavinin zorlu unu vurgulamı lardır.

Çalı mada S. chrysophrii parazitini ipura (S. aurata) alı ının solunga filamentlerinde belirlemi lerdir ortalama uzunluk, 87 ±76 11 µm olarak öl lm t r Repullés- Al elda vd ( 1 ) ise ipura solunga larında ulunan S. chrysophrii yi 5 ile 7 µm arasında öl m lerdir

Çalı mada ayrıca, S. chrysophrii prevalansı kı 19 döneminde (%73 91) en y ksek, yaz 19 döneminde %51 16 ve ilk ahar 19 döneminde (%48.18) en d k oldu u gör l rken, ortalama prevalans %42.85 olarak elirlenmi tir Akmırza ( 1 ) ise, u parazit prevalansı Salih Adası civarındaki ipura alıklarında %47 39 (a ustos, haziran,

50 nisan, ekim, aralık ve u at aylarında sırasıyla %27.27, 37.29, 47.37, 51.61, 57.69 ve 67 7) ve sparoz (Diplodus annularis) alıklarında %7 89 ulundu unu ildirmi lerdir u parazitin Mısır denizindeki ipura solunga larında %8 5 (sırasıyla kı , sonbahar, ilkbahar ve yaz mevsiminde 5, 7, 8 ve %13) de erle d k prevalans olarak kaydedilmi tir (Mahmoud vd 14) Adzic ( 1 ) ise, kafes sistemindeki ipura solunga larında eyl l ve temmuz aylarında sırasıyla % 78 ve 12.50 ildirilmi tir. Mladineo ( 5) tarafından Adriyatik denizinde %33 9 ve Jun ( 15) tarafından Akdeniz'de %4 de erlerinden y ksek prevalans oldu u elirlenmi tir ulgularımıza (%5 57) enzer ekilde; Antonelli vd ( 1 ) Kostarika'da yaygınlık de eri %53 , kı mevsiminde ilk ahar ve yaza göre daha y ksek oldu unu rapor etmi tir Piazzon vd. ( 19) o u Adriyatik enizinde %55 oldu u gör l rken, prevalansın kı döneminde y ksek ve ahar döneminde d k d zeyde olmu tur. Stija-Bobadilla vd. (2009) tarafından yapılan deneysel alı mada 3 g a ırlıktaki ipura da parazitin yaygınlı nın %1 'e kadar ulundu u rapor edilmi tir Yakın tarihli ir alı mada, Muniesa vd (2020) Akdeniz'de 7 ipura retim tesisinin 2015'ten 2017'ye kadar Sparicotyle ile enfekte oldu u ildirilmi tir.

Kı 19 dönemindeki sonu larımızda S. chrysophrii'nin ortalama ollu u 6 34±1 64 parazit alık olarak elirlenmi ve ilk ahar 19, yaz 19 dönemine göre (1 16± ve 1 18± 1 parazit alık) daha y ksek ulunmu tur Ortalama olluk 4± 51 parazit alık elirlenmi tir Kı 19 döneminde S. chrysophrii'nin ortalama yo unlu u 8 58± 15 parazit alık olup, ilk ahar ve yaz 19 döneminden ( 63± 4 ve 31± 35 parazit alık) daha y ksek ulunmu tur Ortalama yo unluk 5 4± 96 parazit alık olarak elirlenmi tir

Sanz (199 ) ve Sitjà- o adilla vd ( 6) e göre S. chrysophrii nin kafes yeti tiricili indeki alık solunga larında yo un ulunmaları öl mlere neden olmu tur Mladineo (2005) Adriyatik enizi'nde ipura yeti tiricilik kafeslerinde S. chrysophrii nin ortalama ollu unu 46 parazit alık olarak kaydetmi olup, sonu larımıza göre daha d k ulunmu tur Jun ( 15) S. chrysophrii'nin Akdeniz'de ipurada ortalama yo unluk 3 6, Piazzon vd ( 19) ise, o u Adriyatik enizinde 73 ve maksimum ollu u 6 parazit/balik olarak ildirmi olup, sonu larımızla enzerlik göstermektedir k olarak örnekleme dönemlerinde ortalama olluk de erleri Antonelli

51 vd ( 1 ) e göre Kostarika'da ipura (S. aurata) yeti tiricili inde ilk ahar ile kar ıla tırıldı ında kı aylarında de erlerin artmasıyla 4 ile arasında de i mektedir ulgularımız kı döneminde olluk de erlerinin daha y ksek oldu unu göstermi tir

u tez alı masında S. chrysophrii nin kı döneminde ahar dönemine göre ortalama olluk ve yo unluk a ısından y ksek yaygınlıkta oldu unu ortaya konmu tur Genel olarak suyun y ksek sıcaklık seviyeleri parazitlerin monogenean yumurtasının daha hızlı a ılmasına, hızla yayılmasına neden olur (Silan ve Maillard 1989, Gannicott ve Tinsley 1998, Kim vd 1) ununla irlikte azı monogeneanler i in kı ta daha y ksek yaygınlık ve ortalama ollu un ortaya ıktı ı rapor edilmi tir u da parazit davranı ındaki de i ikliklerle a ıklana ilir (Ro ertsen vd 8) u sonu lar S. chrysophrii'nin göreceli olarak so uk sulara adapte oldu unu göstere ilir Ayrıca parazitlerin yo unlu u ve suyun sıcaklı ı alıkların a ı ıklık sistemi ile etkile im halindedir (Oliver 1982, Johnson vd. 2004).

5.1.4 Lernanthropus kroyeri

Parazitik kopepodlar d nyada yaygın olarak ulunur ve deniz yeti tiricili inde ekonomik a ıdan önemli parazitlerdir (Ka ata 197 ) eniz levre i yeti tiricili inde sık a L. kroyeri se epli hastalık salgınları ve öl mleri gör lmektedir. Bu enfeksiyonlar, y ksek yemden yararlanma oranları, y menin azalması, mortalite, r n de eri kay ı ve tedavi maliyetleri nedeniyle ekonomik kayıplara yol a ar (Manera ve ezfuli 3)

Čolak vd ( ) Adriyatik enizi'ndeki levrek alıklarındaki L. kroyeri nin yaz mevsiminde en askın cinsiyetinin di i (%7 6 ) oldu unu, unu erkekler (% 5 ) ve olgunla mamı parazitlerin (% 4 ) izledi ini ildirilmi tir u tez alı masında L. kroyeri ergin di isi (%64 38) ergin erkeklerden (%35 6 ) daha y ksek miktarda bulunmu tur ominant ergin di i ulunan parazit pop lasyonda reme aktivitelerini destekleyebilir ve u da alıklarda y ksek salgınlara neden ola ilir Çalı mamızda ortalama uzunluk öl m antenden dorsal plakanın sonuna ( acaklar hari ) kadar öl lm t r i ilerde 1 33 4 ±49 51 µm (1 3 mm) erkeklerde 71 5 ±34 5 µm ( 71 mm) olarak öl lm ve di iler erkeklere göre daha y k öl de ulunmu tur

Tok en vd ( 8) tarafından yapılan alı mada ortalama uzunluklar erkek 1.8 mm ve di i 9 mmdir, u de erler bizim ulgularımızdan daha k kt r. Kabata (1979) acaklar dahil olmak zere toplam v cut uzunlukları 5 -7 mm olarak ve Özel vd (2004) 7.5-15 mm olarak elirtmi lerdir Ayrıca, L. kroyeri nin genel prevalansı %76 57 olarak hesaplanmı tır Antonelli vd ( 1 a) sonucumuza enzer ekilde parazitin levrek yeti tiricili inde %7 3 prevalans kaydetmi lerdir Ayrıca, bu parazitin prevalansı levrekte %1 olarak elirtmi lerdir (Tok en 7, Yardımcı vd. 2012). Adriyatik te retilen levrek zerindeki L. kroyeri prevalansı %94 4 ile %1 arasında ildirilmi tir (Čolak vd ) ununla irlikte sonu larımız A ou Zaid vd ( 18) (levrekte L. kroyeri prevalansı %18) ve Manera ve Dezfuli (2003) (levrekte L. kroyeri prevalansı %35) tarafından elde edilen sonu lardan daha y ksektir Antonelli vd ( 1 ) ilk örnekleme dönemlerinde, u parazitin levrek zerindeki yaygınlı ının yaz ve ilk aharda y ksek (%90 ve 80), kı mevsimi daha d k (%3 ) oldu unu ildirmi lerdir kinci örnekleme döneminde, yaz prevalansı (%85) ilkbahar ve son ahardakinden (%35) daha y ksek ulmu lardır Iam vd ( ) ye göre; Mısır sahilindeki levreklerde L. kroyeri enfeksiyonu ile ilgili a ıklanan en son raporda, kı mevsiminde prevalansın %88 4 gi i y ksek oranda, ilkbahar, yaz ve sonbahar (sırasıyla %51 85, 54 55 ve 66 67) döneminde daha d k oranda oldu u elirtilmi tir Tez alı masında L. kroyeri prevalansı 18 son aharında %1 oranında ve 19 kı ında %71 73 oranı ile ilk ahar 19 dönemindeki %11 6 de erinden daha y ksek olmu tur. Antonelli vd. (2016) ise, bu parazit prevalensi yazın %15, di er mevsiminde %7-11 arasında olarak kaydedilmi tir Akmırza ( 1 ) ise, u parazitin prevalansının Salih Adası civarındaki levrek alıklarında %96 5 ( u at, nisan, haziran, a ustos, ekim ve aralık aylarında sırasıyla %89.66, 90.91, 97.62, 100, 100 ve 100) ve sparoz (Diplodus annularis) alıklarında %1 3 ulundu unu ildirmi lerdir Sonu larımıza enzer ekilde Samak ve Said ( 8) prevalanslarının en y ksek son ahar (%4 5) ve en d k ilk ahar (%7 5) ayları oldu unu ildirmi lerdir L. kroyeri so u a adapte ola ilir ve d k sıcaklıklarda kı veya ilk aharda alıklarda a ı ıklık savunmasını etkileye ilir ( Oliver 198 , Johnson vd. 2004).

Tez alı masında L. kroyeri'nin ortalama ollu u 1.33± 15 parazit alık olarak hesaplanmı tır Kı 19 dönemi ( 1 ± 3 parazit alık) yaz 19, son ahar 18

53 dönemi ve ilk ahar 19 dönemlerinden iraz y ksek ulunmu tur (1 48± 19, 1 37± 18 ve 3 ± 19 parazit alık) L. kroyeri'nin toplam ortalama yo unlu u 6± 17 parazit alık olarak hesaplanmı tır Kı 19 dönemi ( 93± 33 parazit alık) son ahar 18 dönemi ve ilk ahar 19 dönemlerine (1 37± 18 ve 6 ± 3 parazit alık) göre ok az fark ile y ksek ulunmu tur Levrek solunga larında yo unluk 60-100 arasında ildirilmi tir (ilk ahar döneminde maksimum yo unluk) (Ak a 11). 1 86 (Manera ve ezfuli 3), 5 3 (Tok en 7) ve 11 4 (Yardımcı vd 1 ) parazitin levrek solunga larında inceleme raporlarına göre ortalama yo unluk daha y ksek olarak kaydetmi ler. Korun ve Tepecik (2004) ise, 40-85g arasındaki levrek alıklarının solunga larındaki 1 ile arasında L. kroyeri ulundu unu ildirmi lerdir Antonelli vd ( 1 ) tarafından Kostarika'nın g ney kıyılarındaki levrekler zerinde yapılan alı mada 7 ile 9 3 arasında ortalama olluk de eri (9 3 parazit alık yazın en y ksek de er ve 7 parazit alık kı ın en d k de er) ve ile 1 arasında ortalama yo unluk de eri (1 parazit alık yazın en y ksek de er ve parazit alık kı ın en d k de er) olarak ildirilmi tir Sonu larımız ununla irlikte önceki raporlara kıyasla ortalama olluk ve yo unluk d k olmu tur

Parazitik kopepod sayısı ile alıklarda hastalı ın iddeti arasındaki ili ki alı ın y kl , ya ına ve parazit t rleri ve geli im a amalarına a lıdır (Pike ) Tez alı masında levrek solunga larında her iki parazit t r olan D. aequans ve L. kroyeri ulunmu tur Yardımcı ve Pekmezcı ( 1 ), D. aequans ve L. kroyeri levrekte ciddi zarar verdi ini ildirmi tir u alı mada sadece ticari oyutundaki alıklar incelenmi tir alıkların di er evrelerinde parazitlere maruz kalmaları sonraki alı mamızda incelenecektir

5.1.5 alık solungaçlarındaki belirtiler

alıklarda tekli veya oklu parazitlerin ulunması ya da parazit t rleri tarafından e zamanlı veya ikincil enfeksiyonlarla meydana gelen oklu enfeksiyonlar se e iyle, aktif parazitler elirti ir oyuta kadar y yerek rerler ve solunga larda meydana gelen enfeksiyonlar a ırı mukus h cresi proliferasyonu ve solunga f zyonu gibi mekanik hasarlara yol a ar öylece lameller ve alıklar zerinde y k etkisini

54 gösterir ( uchmann ve Lindenstrøm , Klemme vd 16, Koto vd 16) u alı mada, A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri i eren oklu parazit t rlerinin ko- enfeksiyonu esas olarak levrek (D. labrax) solunga larında ulunmu tur Solunga lardaki kanamalar yaygın elirti (%36 47), %15.88 gi i ok az oranda soluk renkli belirti, filament erozyonları (%24.11) ve % 7 5 oranında a ırı mukus belirtisi olarak gör lm t r. Oliver (1997) D. aequans'ın ana patolojik etkisi olarak levrek solunga larında mukus h cre proliferasyonu ve kanamaları ildirilmi tir Bu raporda levrek solunga larında kanamalar gör lmesi ve solunga larda a ırı mukus olu umu gi i sonu lar zerine alı mamızla uyumludur k olarak, Manera ve ezfuli ( 3) L. kroyeri'nin o unlukla levrek solunga larına ula tı ını ve erozyona neden oldu unu ve incelemelerinde lamel nekrozunu ildirilmi tir Yardımcı ve Pekmezci ( 1 ) D. aequans ve L. kroyeri'nin Ege de T rkiye'nin deniz kıyısında kafes yeti tiricili indeki levrek alıkları solunga larında nekroz gi i ciddi elirtilere ve klinik elirtilere neden oldu u kayıt etmi lerdir Levrek solunga larının histopatolojik incelemesindeki A. ocellatum'un filamentlere eklenmesi ve epitelyal lezyonlara neden oldu unu gösterdi (Marques vd. 2019). A. ocellatum ile yo un ekilde istila edilmi Dentex dentex'in solunga larında i kinlik, ödem, hiperplastik, iltihaplı ve nekrozlu belirtiler tespit edilmi tir (Tok en ve Çilli 2010).

Tez alı mamızda ipura (S. aurata) solunga larında kanama %63 31 olarak yaygın elirti, solunga larda a ırı mukus %5 , solunga ların soluk rengi % 45 ve solunga larda filament erozyonları ise %4 54 en az elirti olarak elirlenmi tir Tok en (1999) T rkiye'de S. chrysophrii'nin ipura alık solunga larında istilasının anoksi ve nekrotik elirtiler gösterdi ini ildirilmi tir Sitjà-Bobadilla ve Alvarez Pellitro (2009) S. chrysophrii'nin ipura alık solunga larında erozyona, lamel f zyonu veya solunga ların nekroz ve kanamalarla ve hipertrofisine do rudan hasarlara neden oldu unu ildirmi lerdir Mahmoud vd ( 14) S. chrysophrii'nin ulgularımıza enzer d k enfeksiyon yo unlu unda ile ipura solunga larında ciddi patojeniteye (solunga lezyonları ve soluk renkli veya eyaz solunga lar) neden oldu unu ve ayrıca sistemik anemi, lamel f zyonu ve epitel h crelerinin kayması gi i di er elirtiler rapor etmi lerdir

Gözlemlerimiz ile irlikte önceki alısmalarda da elirtildi i gi i alık solunga larındaki a ırı mukus lamellerin f zyonunun ana nedeni ola ilir u da alık solunga larının solunum fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileye ilir Ayrıca, u parazitlerin lameller zerinde ve solunga larda kanamalara se ep olarak di er parazit t rlerine veya akteri ve vir sler tarafından da enfeksiyonlara yol a a ilir

5.2 onuç ve Öneriler

5.2.1 onuç

Mu la G ll k Körfezi ölgesindeki mevsimsel alı mamızda levrek (D. labrax) alıklarında toplam ektoparazit t r ve ipurada (S. aurata) iki ektoparazit t r ulunmu tur Saha alı masında hemen hemen t m levreklerde tek veya oklu parazit istilaları ulunurken, ipura alı ın yarısından fazlasında parazit enfeksiyonu ulunmu tur

u tez alı ması ile A. ocellatum, D. aequans ve L. kroyeri ve S. chrysophrii gibi ektoparazitlerin detayları kaydedilmi tir D. aequans ve L. kroyeri yaygın olarak gör len parazit t rleri olarak kayıt edilmi tir Genel olarak, incelemede ulunan parazit t rlerinin ortalama ollu u ve yo unlu u önceki alı malara göre d k ulunmu tur i i L. kroyeri G ll k Körfezi'nde ise erkeklerden daha yaygın olarak kayıt edilmi tir Solunga larda kanamalar ve a ırı mukus olarak solunga ların klinik elirtileri, parazit istilaları tarafından gözlemlenen en pop ler olandır urada sunulan sonu lar, u patojenlere kar ı geli tirilecek kontrol stratejilerinin elirlenmesini i ermektedir

Mu la G ll k Körfezi nde ipura ve levrek alıklarının kafeslerde yeti tiricili indeki alı mamızda parazitlerin genel prevalans de eri; levreklerde %97 14, ipurada %5 8 (her alık ir veya ir ok parazit t r ile enfekte olmu tu) olarak elde edilmi tir. Sonu lara göre kafeslerde incelenen levreklerin hemen hemen hepsinin ir veya ir ok ektoparazit t r tarafından enfekte oldu u gör lm t r Kafeslerdeki alık yo unlu unun levrek i in 1 -28 kg/m3 ve ipura i in 13-35 kg/m3 olmasının yanında yeti tiricilik kafes sisteminde su de i imlerinin az olması, parazitlerin alık kolaylıkla yayılmasına ve alıkların y ksek seviyelerde enfeksiyon hedefi haline gelmesi ne yol

56 a mı ve hipotezimizi desteklemi tir. Jansen vd ( 1 ) yo un yeti tiricilik sistemlerinde alık yo unlu unun y ksek olmasının alandaki parazit y k n artıra ilece ini hem k lt r alı ı hem de ya ani t rlerin enfeksiyona maruz kalmalarına yol a aca ını ildirmi lerdir eniz kafeslerindeki alık yo unlu u ya am parazitlerin yayılımlar kafeslerdeki su de i iminin ve hijyenik a ıdan zayıflı ı ise olması özellikle monogeneanlerin a ta olmak zere ir ok parazit ula ı i in kritik nedenlerdir (Antonelli vd. 2012, Akoll vd. 2012).

u tezin alı ma alanındaki k lt r levreklerinde yaygın olarak ulunan parazitine D. aequans t r oldu u ildirilmi tir u sonu , Mladineo (2006) tarafından D. aequans'ın levreklerde yaygın parazit oldu u sonucu ile benzerdir Mu la nın G ll k Körfez indeki kafeslerde genellikle ipura ve levrek alıkları yeti tirilmektedir T rkiye'de su r nleri sektör n ihracatı i in y k katkı sa lamaktadır (Y cel-Gier vd. 13) u alanlardaki yeti tiricilikte alıklar zerinde olan ektoparazitler enfestasyon d zeylerini, ortalama ollu unu ve yo unlu unu, temelde kafes k lt r sistemleri ve deniz ekolojisi zerindeki risklerini de erlendirmesi i in ara tırmalar gerekmektedir

5.2.2 Öneriler

- G ll k Körfezi su r nleri yeti tiricili i alanında risk analizi yakla ımı uygulanmalıdır.

- retim sistemleri ve a amalarını da dikkate alan, alıkların öl m, hayatta kalma oranları i in daha ileri alı maların yapılması gerekmektedir

- Parazitlere kar ı kontrol stratejilerinin belirlenmesi gereklidir. Parazitler sekonder d zeyde de il primer d zeyde ele alınmalıdır Mevcut durumda parazitik hastalıklar akteriyel hastalıkların gölgesinde kalmaktadır

- Ayrıca, yem kalitesi, esleme uygulamaları, kulu ka s recinden iti aren gelen olası olumsuz etkiler ve en önemlisi paraziter hastalıkları te vik eden evresel unsurlar (özellikle organik y k) dikkatle alınmalıdır

KAYNAKLAR

Abou Zaid, A.A., Bazh, E.K., Desouky, A. and Abdelrahman, A. 2018. Metazoan parasite fauna of wild sea bass; Dicentrarchus labrax (Linnaeus, 1758) in Egypt. Life Science Journal, 16(5); 48-53.

Abdul Khalid, N.Q., ve Harrison, F.S. 2014. The Life Cycle of the Parasitic Crustacean, Lernanthropus latis Yamaguti, 1954 (Copepoda: Lernanthropidae), on Marine-Cultured Fish, Lates calcarifer, from Setiu Wetland, Terengganu. Parasitology Research, 1-6.

Abreu, P.C., Robaldo, R.B., Sampaio, L.A., Bianchini, A. and Odebrecht, C. 2005. Recurrent amyloodiniosis on broodstock of the Brazilian flounder: dinospore monitoring and prophylactic measures. Paralichthys orbignyanus. Journal of the World Aquaculture Society, 36(1); 42-50.

Adzic, B. 2012. Parasites of gills of sea bream (Sparus aurata) farmed in cage system. Agriculture & Forestry, 58(2); 111-119.

Ak a , M 11 ge ölgesinde ulunan azı ipura (Sparus aurata, Lin., 1758) ve levrek alı ı (Dicentrarchus labrax, Lin , 1758) i letmelerinde parazitik hastalıkların ara tırılması Tez, S leyman emirel niversitesi

Akmırza, A 1 Salih Adası Civarındaki K lt r ve o al eniz alıklarındaki Monogenean Trematodlar ve Crustacean Parazitlerin Ara tırılması Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 16; 353-360.

Akoll, P., Konecny, R., Mwanja, W. and Schiemer, F. 2012. Risk assessment of parasitic helminths on cultured Nile tilapia (Oreochromis niloticus, L.). Aquaculture, 357; 123-127.

Alarcon, M , Thoen, , Poppe, T T , ornø, G , Mohammad, S N and Hansen, H 2016. Co-infection of Nucleospora cyclopteri (Microsporidia) and Kudoa islandica (Myxozoa) in farmed lumpfish, Cyclopterus lumpus L., in Norway: a case report. Journal of Fish Diseases, 39(4); 411–418.

Ala , A , Öktener, A and T rker, Ç 15 Review of parasitic copepods recorded in fish from Turkey. Transylvanian Review of Systematical and Ecological Research, 17(1); 39-62.

Albelda, A., Holzer, A.S., Raga, J.A. and Montero, F.E. 2012. Oncomiracidium development, survival and swimming behaviour of the monogenean Sparicotyle chrysophrii (Van Beneden and Hesse, 1863). Aquaculture, 338; 47-55.

Alexander, R.M. 1979. The Invertebrates. Cambridge University Press, 198-200s., New York.

Alvarez-Pellitero, P. 2004. Report about fish parasitic diseases. In Mediterranean aquaculture diagnostic laboratories: results of the survey on Mediterranean aquaculture diagnostic laboratories conducted within the framework of the CIHEAM/FAO network on “"Technology of Aquaculture in the Mediterranean"(TE-CAM); options Mediterraneennes. CIHEAM/FAO, 103– 130s.

Alvarez-Pellitero, P. 2008. Diseases caused by flagellates. IN: Fish Diseases. Science Publishers, 421-515s., New Hampshire.

Alvarez-Pellitero, P., Sitja‐Bobadilla, A., Franco‐Sierra, A., and Parenzuera, O. 1995. Protozoan parasites of gilthead sea bream, Sparus aurata L., from different culture systems in Spain. Fish Diseases, 18(2); 105-115.

Alvarez-Pellitero, P , Sitjà-Bobadilla, A., and Franco-Sierra, A. 1993. Protozoan parasites of wild and cultured sea bass, Dicentrarchus labrax (L.), from the Mediterranean area. Aquatic Fish Management, 24; 101–108.

Anonim, 9 alıklardaParaziter.Hastalıklar (http://www.akvaryumforum.com/foru m/yeni-uye-forumu-189/43571-baliklarda-paraziter- hastaliklar.htm. ri imtarihi:3 10.2010).

Antonelli, L. and Marchand, B. 2012a. Metazoan parasites of the European sea bass Dicentrarchus labrax (Linnaeus 1758) (Pises: Teleostei) from Corsia. Health and Environment in Aquaculture, 43-64.

Antonelli, L., Foata, J., Quilichini, I., and Marchand, B. 2016. Influence of season and site location on European cultured sea bass parasites in Corsican fish farms using indicator species analysis (IndVal). Parasitology Research, 115; 561-568.

Antonelli, L., Quilichini Y. and Marchand, B. 2012b. Lernanthropus kroyeri (Van Beneden and Hesse 1851) parasitic Copepoda (Siphonostomatoidae, Lernanthropidae) of European cultured sea bass Dicentrarchus labrax (Linnaeus 1758) from Corsica: ecological and morphological study. Parasitology Research, 110; 1959–1968.

Antonelli, L., Quilichini, Y. and Marchand, B. 2010. Sparicotyle chrysophrii (Van Beneden and Hesse 1863) (Monogenea: Polyopisthocotylea) parasite of cultured Gilthead sea bream Sparus aurata (Linnaeus 1758) (Pisces: Teleostei) from Corsica: ecological and morphological study. Parasitology Research, 107(2); 389–398.

Avenant, A.N. and Van As, J.G. 1985. Occurrence and distribution of Dolops ranarum (Stuhlmann 1891), ectoparasite of freshwater fish in the Transvaal, South Africa. Journal of Fish Biology, 27(4); 403-416.

Barber, I. 2007. Parasites, behaviour and welfare in fish. Applied Animal Behaviour Science, 104(3); 251-264.

Bessat, M. and Fadel, A. 2018. Amyloodiniosis in cultured Dicentrarchus labrax: parasitological and molecular diagnosis, and an improved treatment protocol. Diseases of Aquatic Organisms, 129; 41–51. Blahous, G K , Yao, S S , tile, R N and N ou a, V 16 istri ution of gill Monogenean parasites from O. niloticus (Linn, 1758) in man-made Lake Ayam I, Côte d'Ivoire. African Journal of Agricultural Research, 11(2); 117-129.

Bluman, A.G. 2000. Elementary Statistics. Mc Graw-Hill Publishers. 544-581.

Bower, C.E., Turner, D.T. and Biever, R.C. (1987). A Standardized Method of Propagating the Marine Fish Parasite, Amyloodinium ocellatum. The Journal of Parasitology, 73(1); 85-88.

Brock, D.M., Sato, V.T., Brock, J.A. and Tamaru, C.S. 2001. The application of hydrogen peroxide as a treatment for the ectoparasite Amyloodinium ocellatum (Brown 1931) on the Pacific Threadfin Polydactylus sexifilis. Journal of the World Aquaculture Society, 32; 250-254.

uchmann, K and Lindenstrøm, T Interactions etween monogenean parasites and their fish hosts. International Journal for Parasitology, 32(3); 309-319.

Buchmann, K., Madsen, K. and Dalgaard, M.B. 2004. Homing of Gyrodactylus salaries and G. derjavini (Monogenea) on different hosts and response post- attachment. Folia Parasitologica, 51; 263-267.

Bush, A.O., Lafferty, K.D., Lotz, J.M. and Shostak, A.W. 1997. Parasitology meets ecology on its own terms. The Journal of Parasitology, 83(4); 575-583.

Bustos, P.A., Young, N.D., Rozas, M.A., Bohle, H.M., Ildefonso, R.S., Morrison, R.N. and Nowak, B.F. 2011. Amoebic gill disease (AGD) in Atlantic salmon (Salmo salar) farmed in Chile. Aquaculture, 310(3-4); 281-288.

Caffara, M., Galuppi, R., Giannetto, S., Minelli, C. and Tampieri, M.P. 1998. The international conference on “Italian Society of Parasitology: The Italian parasitology between history and current affairs: Sparicotyle chrysophrii (Monogenea) parasite in sea bream (Sparus aurata) 17-20 June 1998, Rome.

Caffara, M., Quaglio, F., Fioravanti, M.L., Gustinelli, A., Marcer, F., Moscato, M., and Caggiano, M. 2005. Confezione da Polysporoplasma sparis (Myxozoa) e Sparicotyle chrysophrii (Monogenea) in orata (Sparus aurata). Atti Del Xii Convegno Nazionale S.I.P.I., Cesenatico (FC), 29–30 Settembre – 1 Ottobre 2005, 47.

Canlı, M 1 Hurma o azı dalyanı (Adana)'ndan yakalanan azı ekonomik alık t rlerinde ektoparazit ara tırması Y ksek lisans tezi, Çukurova niversitesi en ilimleri nstit s

Cecchini, S., Sargola, M., Berni, P. and Cognetti-Varrale, A.M. 1998. Influence of temperature on the life cycle of Diplectanum aequans (Monogenea, Diplectanidae), parasitic on sea bass, Dicentrarchus labrax (L.). Journal of Fish Diseases, 21; 73-75.

Cecchini, S., Saroglia, M., Cognetti-Varriale, A.M., Terova, G. and Sabino, G. 2001. Effect of low environmental temperature on embryonic development and egg hatching of Diplectanum aequans (Monogenea, Diplectanidae) infecting European sea bass, Dicentrarchus labrax. Fish Pathology, 36; 33-34.

Chandra, K.J. 2004. Fish parasitology. CRC press, 196s., Mymensingh.

Claude, E., Boyd, J. and Craig, S. 1998. Pond Aquaculture water quality management. Kluwer Academic publisher, 87-152s., Dordrecht-Netherlands.

Cognetti Varriale, A.M., Castelli, A., Cecchini, S. and Saroglia, M. (1993). Study of Diplectanum aequans (Monogenea), parasite of sea bass (Dicentrarchus labrax) in intensive farming. EAS Special Publication, 18; 143-153.

Čolak, S , Lorencin, V , Končar, , Šarić, T , Petanic , ve Mustaćc, Seasonal dynamics of parasite Lernanthropus kroyeri (van Beneden, 1851) on cultured sea bass Dicentrarchus labrax (Linnaeus, 1758) from the Adriatic Sea. Aquaculture, 531; 735851.

Combes, C. 1990. When is a parasite pathogen? Metazoan parasitic diseases: concluding remarks. Pathology in Marine Science. Academic Press Inc. Publisher., 331-340.

Cruz E Silva, M.P., Freitas, M.S., and Orge, M.L. 1997: Co-infection by monogenetic trematodes of the genus Microcotyle, Beneden & Hesse, 1863, Lamellodiscus ignoramus Palombi, 1943, the protozoan Trichodina sp. Ehrenberg, 1838 and the presence of epitheliocystis, Vibrio alginolyticus and V. vulnificus in cultured seabream (Sparus aurata L.) in Portugal. Bulletin- European Association of Fish Pathologists, 17; 40–42.

Ça ırgan, H and Tok en, 1996 The first o servation of Amyloodinium ocellatum (Dinoflagellata) infestation in cultured sea bass (Dicentrarchus labrax L.). The Journal of Pendik Veterinary Mikrobiyology, 27(2); 197-205.

Çilli, 8 Yeti tiricili i Yapılan Sinarit (Dentex dentex L ) alıklarında Gör len Parazitler ge niversitesi en ilimleri nstit s , Y ksek Lisans Tezi 53s., zmir

Daszak, P., Cunningham, A.A., and Hyatt, A.D. 2000. Wildlife ecology emerging infectious diseases of wildlife threats to biodiversity and human health. Science., 287;443-449.

Davey, J. 1980. Spatial distribution of the copepod parasite Lernanthropus kroyeri on the gills of sea bass (Dicentrarchus labrax). Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 60; 1061-1067.

Deniz, H. 2017. The conference of 5th Euro global summit on aquaculture & fisheries on “ lue growth fish farming and recent advances in Turkish aquaculture Journal of Aquaculture Research and Development. No 8, (68); Brussels, Belgium.

Devico, G., Cataldi, M., Carella, F., Marino, F. and Passantino, A. 2008. Histological, histochemical and morphometric changes of splenic melanomacrophage centers (SMMCs) in Sparicotyle-Infected cultured sea breams (Sparus aurata). Immunopharmacology and Immunotoxicology, 30; 27–35.

Dezfuli, B., Luisa, G., Edi, S., Roberto, M., Shinn, A. and Maurizio, M. 2007. Gill histopathology of cultured European sea bass, Dicentrarchus labrax (L.), infected with Diplectanum aequans (Wagener 1857) Diesing 1958 (Diplectanidae: Monogenea). Parasitol Research, 100; 707–713.

zg ne , O , Kesici, T ve G r z, 1983 statistik metodları Ankara niversitesi Ziraat ak ltesi Yayınları, 861 ers Kita ı: 9, 16 s , Ankara

mre, N , Ku ilay, A ve Aydo , A 14 Prevalence, intensity and a undance of helminth parasites infestation on wild sea bass (Dicentrarchus labrax) from Beymelek Lagoon lake, Antalya, Turkey. Journal of Academic Documents for Fisheries and Aquaculture, 1(1); 31-39.

Escobedo, G., Roberts, C.W., Carrero, J.C. and Morales-Montor, J. 2005. Parasite regulation by host hormones: an old mechanism of host exploitation?. Trends Parasitol, 21; 588–593.

Faisal, M., and Iman, E.A. 1990: Microcotyle chrysophrii (Monogenea: Polyopisthocotylea), a pathogen of cultured and wild gilthead sea bream, Sparus aurata. In: F.O. Perkins and T.C. Cheng (Eds.), Pathology in Marine Science. Academic Press, San Diego, CA, 283–290.

Faliex, E., Silva, C.D., Simon, G., and Sasal, P. 2008. Dynamic expression of immune response genes in the sea bass, Dicentrarchus labrax., experimentally infected with the monogenean Diplectanum aequans. Fish and shellfish immunology, 24 (6); 759-767.

Faruk, M.A.R. 2018. Seafood safety and quality. CRC Press - Taylor & Francis, 144- 160s., Cleveland, Ohio, United States.

Gannicott, A.M., and Tinsley, R.C. 1998. Larval survival characteristics and behaviour of the gill monogenean Discocotyle sagittata. Parasitology, 47; 491– 498.

García, A O 18 Transmission and maintenance of Sparicotyle chrysophrii infection in gilthead sea bream (Sparus aurata) using a recirculating aquatic system. Master thesis. Instituto de Acuicultura Torre de la Sal, Valencia, Spain.

Gómez, and Gast, R Z ( 18) inoflagellates Amyloodinium and Ichthyodinium (Dinophyceae), parasites of marine fishes in the South Atlantic Ocean. Dis Aquat Org, 131; 29–37.

Gonzales-Lanza, C., Alvarez-Pellitero, P. and Sitja-Bobadilla, A. 1991. Diplectanidae (Monogenea) infestation of sea bass, Dicentrarchus labrax (L.), from the Spanish Mediterranean area. Parasitology Research, 77; 307-314.

Grabda, J. 1991. Marine fish parasitology: An outline. Wiley-VCH (Wiley-VCH Verlag), Weinheim, Germany.

Hayward, C. 2004. Polyopisthocotylea and their impact on marine fish culture. Frederiksberg Bogtrykkeri, 11.

Hayward, C.J. 1996. Revision of Diplectanid Monogeneans (Monopisthocotylea, Diplectanidae) in sillaginidae ﬁsh, with the description of a new species of Monoplectanum. Zoologica Scripta, 25; 203–213.

Hutson, K.S., Ernst, I. and Whittington, I.D. 2007. Risk assessment for metazoan parasites of yellowtail kingfish Seriola lalandi (Perciformes: Carangidae) in South Australian sea-cage aquaculture. Aquaculture, 271; 85-99.

Iam, E., Amina, A.D., Heba, I.A.M. and Rehab, A.Q. 2020. Prevalence of Lernanthropus kroyeri in Seabass (Dicentrarchus labrax) and spotted sea bass (Dicentrarchus Punctatus) from Suez Canal, Egypt. International Journal of Fisheries and Aquatic Research, 5(2); 01-06.

Iwanowicz, D.D. 2011. The conference on the third bilateral conference between Russia and the United States: “Overview on the effects of parasites on fish health (176–184); Shepherdstown, West Virginia.

Jansen, P. A., Kristoffersen, A. B., Viljugrein, H., Jimenez, D., Aldrin, M. and Stine, A. 2012. Sea lice as a density‐dependent constraint to salmonid farming. Proceedings of the Royal Society of Biological Sciences, 279; 2330–2338.

Jansen, P. A., Kristoffersen, A. B., Viljugrein, H., Jimenez, D., Aldrin, M., & Stine, A. 2012. Sea lice as a density dependent constraint to salmonid farming. Proceedings of the Royal Society of Biological Sciences, 279; 2330–2338.

Johnson, S.C., Treasurer, J.W., Bravo, S., Nagasawa, K. and Kabata, Z. 2004. A review of the impact of parasitic Copepods on marine aquaculture. Zoological Studies, 43; 229–243.

Johnson, S.C., Treasurer, J.W., Bravo, S., Nagasawa, K., and Kabata, Z. 2004. A review of the Impact of parasitic Copepods on marine aquaculture. Zoology Study., 43;229-243.

Jun, J.W. 2015. Isolation and identification of Sparicotyle chrysophrii (Monogenea: Microcotylidae) from gilthead sea bream (Sparus aurata L.) in the Mediterranean Sea, Greece. African Journal of Microbiology Research, 9(32); 1917-1920.

Ka ata, Z 197 Crustacea as enemies of fishes In “ iseases of fish S Snieszko and H.R. Axelrod, Eds; 1-171, TFH publications, Jersey city.

Kabata, Z. 1979. Copepods parasitic on fishes. Universal Book Services/Dr.W. Backhuys, 158-161s., London. Kabata, Z. 1993. Copepods parasitic on fishes. Synopses of British Fauna (New Series). Universal Book Services/Dr.W. Backhuys, 158-161.

Kartal, M Y 18 Mu la tarım ve hayvancılık sektör yatırım raporu Mu la Yatırım estek Ofisi, 3s , Mu la, Turkiye

Khidr, A.A.A., Abu Samak, O.A., Said, A.E., ve Marwa, Abou Hadied, M.M. (2013). Morphology and anatomy of egg and oncomiracidium of the monogenean gill parasite Diplectanum aequanus. Nature and Science, 11(9); 48-54.

Kim, K.H., Ahn, K.J. and Kim, C.S. 2001. Seasonal abundances of Prosomicrocotyla gotoi (Monogenea) and Opecoelus sphaericus (Digenea) from greenlings Hexagrammos otakii in a southern coastal area in Korea. Aquaculture, 192; 147– 153.

Kinne, O. 1984. Diseases of marine animals. Biologische Anstalt Helgoland, 18(3-4); 541s., Hamburg.

Klemme, I., Louhi, K.R. and Karvonen, A. 2016. Host infection history modifies co- infection success of multiple parasite genotypes. Journal of Animal Ecology, 85; 591–597.

Korun, J. and Tepecik, R.E. 2005. Gill lesions caused by infection of Lernanthropus spp., Blainville, 1822 on cultured sea bass, Dicentrarchus labrax. Journal of Veterinary Faculty, Istanbul University, 31; 1-8.

Korun, J., Tepecik, R 4 K lt r levrek Dicentrarchus labrax (L ) alıklarında Lernanthropus spp lainville, 18 enfeksiyonunda solunga lezyonları

Kotob, M.H., Ledouble, S.M., Kumar, G., Abdelzaher, A. and El-Matbouli, M. 2016. The impact of co-infections on fish: a review. Veterinary Research, 47; 47-98.

Kuperman, B.I., and Matey, V.E. 1999. Massive infestation by Amyloodinium ocellatum (Dinoflagellida) in a highly saline lake, Salton Sea, California, USA. iseases of Aquatic Organisms, 39; 65−73

Lauckner, G. 1984. Diseases of marine animals. Biologische Anstalt Helgoland, 4(1); 169-179s., Hamburg.

Levy, M.G., Poore, M.F., Colorni, A., Noga, E.J., Vandersea, M.W. and Litaker, R.W. 2007. A highly specific PCR assay for detecting the fish ectoparasite., Amyloodinium ocellatum. Diseases of Aquatic Organisms, 73(3); 219-226.

Ligue, L.J & Paraguas A.R. 2003. Redescriptions of two species of Lernanthropus parasitic on teleost marine fishes from Rio de Janeiro, Brazil. Acta Parasitologica, 48; 119-124.

Lin, C.L., Ho, J.S., and Chen, S.N. 1994. Two species of Caligus (Copepoda: Caligidae) parasitic on black sea bream (Acanthopagrus schlegeli) cultured in Taiwan. Fish Pathology, 29; 253-264. Lom, J and Dykova, I. 1992. Protozoan parasites of fishes. Elsevier, Amsterdam.

Lom, J. 1995. Protozoan and Metazoan Infections. In: Fish Diseases and Disorders. CABI Publisher, 1., New York.

Lou Justine, J., Briand, M.J. and Bray, R.A. 2012. A quick and simple method, usable in the field, for collecting parasites in suitable condition for both morphological and molecular studies. Parasitology Research, 111; 341–351.

Mahmoud, N.E., Mahmoud, A. M. and Fahmy, M.M. 2014. Parasitological and comparative pathological studies on Monogenean infestation of cultured sea bream (Sparus aurata, Sphaeriidae) in Egypt. Oceanography and Marine Research, 2(4); 1-6.

Manera, M. and Dezfuli, B.S. 2003. Lernanthropus kroyeri infections in farmed sea bass Dicentrarchus labrax: pathological features. Diseases of Aquatic Organisms, 57; 177-180.

Marcogliese, D.J. 2004. Parasites: Small players with crucial roles in the ecological theater. EcoHealth, 1(2); 151-164.

Marques, C.L., Medeiros, A., Moreira, M., Ferreira, H.Q., Mendes, A:C., Ferreira, P.P., ve Soares, F. (2019). Report and genetic identification of Amyloodinium ocellatum in a sea bass (Dicentrarchus labrax) broodstock in Portugal. Aquaculture Reports, 14(2019); 100191.

Martins, M L , Cardoso, L , Marchiori, N and enites de Pádua, S 15 Protozoan infections in farmed fish from Brazil: diagnosis and pathogenesis. Revista rasileira de Parasitologia Veterinária, 4(1); 1-20.

Mccarty, J.P. 2001. Ecological consequences of recent climate change. Conservation Biology, 15; 320–331.

Menezes, J 1994 oen as em peixes cultivados no stuário do Sado e o seu controlo Seminário so re recursos hali uticos, am iente, aquacultura e qualidade do pescado da península de Set al Instituto Portugu s de Investiga o Marítima, Lisboa, 1; 175-186.

Mennerat, A., Nilsen, F., Ebert, D ve Skorping A. 2010. Intensive farming: evolutionary implications for parasites and pathogens. Journal of Evolutionary Biology, 37 (2-3); 59-67.

Mladineo, I. 2005. Parasite communities of Adriatic cage-reared fish. Diseases of Aquatic Organisms, 64; 77–83.

Mladineo, I. 2006. Parasites of Adriatic cage reared fish. Acta Adriatica, 47(1); 23-28.

Mladineo, I. 2018. Sparicotylosis. Published in MedAID H2020 project Blog: http://www.medaid-h2020.eu/index.php/2018/06/25/sparicotylosis/. Mladineo, I., and Marsic-Lucic, J. 2007. Host switch of Lamellodiscus elegans (Monogenea: Monopisthocotylea) and Sparicotyle chrysophrii (Monogenea: Polyopisthocotylea) between cage reared sparids. Veterinary Research Communications, 31;153–160.

Montgomery-Brock, D., Vernon, T.S., James, A.B., and Clyde, S.T. 2001. The Application of Hydrogen Peroxide as a Treatment for the Ectoparasite Amyloodinium ocellatum(Brown 1931) on the Pacific Threadfin Polydactylussexifilis" Journal of the World Aquaculture Society, 32 (2); 250- 254.

Moreira, C.B., Hashimoto, G.S.O., Rombenso, A.N., Candiotto, F.B., Martins, M.L. and Tsuzuki, M.Y. 2013. Outbreak of mortality among cage-reared cobia (Rachycentron canadum) associated with parasitism. Brazilian Journal of Veterinary Parasitology, 22(4); 588-591.

Moretti, A., Criado, M.P.F., Cittolin, G. and Guidastri, R. 1999. Manual on hatchery Production of sea bass and Gilthead sea bream. FAO, 1., Rome.

Moretti, A., Fernandez-Criado, P.M., Cittolin, G., and Guidastri, R. 1999. Manual on Hatchery Production of Seabass and Gilthead Seabream. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.

Muniesa, A., Basurco, B., Aguilera, C., Furones, D vd. 2020. Mapping the knowledge of the main diseases affecting sea bass and sea bream in Mediterranean. Transboundary and Emerging Diseases, 67; 1089-1100.

Noga, E.J. 1987. Propagation in cell culture of the dinoflagellate Amyloodinium, an ectoparasite of marine fishes. Science, 236 (4806); 1302-1304.

Noga, E.J. 2000. Fish Disease: Diagnosis and Treatment. First Iowa State University Press Edition, 639; 3-21.

Noga, E.J. and Levy, M.G. 1995. Dino agellida (Phylum Sarcomastigophora). IN: fish diseases and disorders, Volume I: Protozoan and Metazoan Infections. CAB International: Oxon, 1-25s; UK.

Nylund, A., Wallace, C. and Hovland, T. 1993. The possible role of Lepeophtheirus salmonis in the transmission of infectious salmon anaemia. Ellis Horwood Limited, 367-373s., Chichester, UK.

Ogut, H. and Uzun, E. 2012. Incidence and prevalence of Diplectanum aequans and its influence on the fitness of juvenile sea bass (Dicentrarchus labrax) in the Black Sea. Aquaculture Research, 45(4); 742-748.

Oliver, G. (1984). Microcotyle chrysophrii, a gill parasite of Sparus aurata in some coastal ponds of Languedoc-Roussillon ulletin de la Société Zoologique de France, 109(1); 113-118. Oliver, G. 1980. Les Diplectanidae Bychowsky, 1957 (Monogenea, Monopisthcotylea), parasites des Sciaenidae (pisces, Perciformes) du golfe de Gascogne. Bull. Mus. Natn. Hist. Nat, 669-689s., Paris.

Oliver, G. 1982. Microcotyle chrysophrii Van Beneden et Hesse, 1863 (Monogenea, Polyopisthocotylea, Microcotylidae) parasite de Sparus aurata Linneaus, 1758 (Teleostei, Sparidae) dans les étangs littoraux du Languedoc-Roussillon (France). Parasitologie, 113–118.

Oliver, G. 1987. Les Diplectanidae Bychowsky, 1957 (Monogenea, Monopisthocotylea, Dactylogyridea). Doctoral Thesis. Academie De Montpellier Université es Sciences t Techniques u Languedoc; 397

Oliver, G. 1997. Effet pathogene de la fixation de Diplectanum aequans (Wagener, 1857) Diesing, 1858 (Monogenea, monopisthocotylea, Diplectanidae) sur les branchies dev Diplectanum labrax (Linnaeus, 1758), (Pisces, Serranidae). Zeitschrift f r Parasitenkunde, 7-11s., Germany.

Oliver, P.A.S. and van Niekerk, J.P. 1995. A new species of Lernanthropus De Blainville, 1822 (Copepoda: Lernanthropidae) from Lucia estuary, South Africa. South African journal of Science, 91; 44-48.

Öktener, A & Trilles, J P 9 our parasitic copepods on marine fish (Teleostei and Chondrichthyes) from Turkey. Acta Adriatica, 50(2); 121-128.

Öktener, A 16 Kuzey ge denizi ve andırma Körfezi'ndeki azı kemikli alıklarda metazoan ektoparazitlerin ara tırılması oktora Tezi, alıkesir niversitesi, en ilimleri nstit s

Öktener, A and Sezgin, M Mothocya promerica Costa, 1851 (Flabellifera: Cymothoidae), an isopod parasite in the branchial cavities of the Black Sea Silverfish Atherina boyeri Risso,1810 (Perciformes, Atherinidae). Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences, 6(1); 23-29.

Öktener, A , Alas, A and Solak, K 9 Occurence of Diplectanum aequans (Wagener,1857) on the cultured sea bass, Dicentrarchus labrax (Linnaeus, 1758) from the Black Sea of Turkey. Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 29; 102-103.

Özel, I , Öktener, A and Aker, V 4 A morphological study (S M) on a parasitic Copepod: Lernanthropus kroyeri van Beneden, 1851. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 21(3-4); 335-337.

Özer, A , Okkay, S , Özt rk, T , aki, , Acar, G , G ven, A , et al 19 Comparative Diplectanum aequans (Monogenea) infestations in cultured European sea bass (Dicentrarchus labrax) in the Black Sea and the Aegean Sea. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 36(2); 163-169. Özt rk, T and Özer, A 14 Monogenean fish parasites, their host preferences and seasonal distri utions in the Lower Kızılırmak elta (Turkey) Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 14; 367-378.

Padros, F. and Crespo, S. 1995. Proliferative Epitheliocystis associated with monogean infection in juvenile sea bream in the N.E. of Spain. Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 15(2); 42.

Paling, J.E. (1966). The attachment of the monogenean Diplectanum aequans (Wagener) Diesing to the gills of Morone labrax L. Parasitology, 56(3); 493- 503.

Paperna, I. 1984. Reproduction cycle and tolerance to temperature and salinity of Amyloodinium ocellatum (Brown 1931) (Dinoflagellida). Annales de parasitologie humaine et comparée, 59; 3-70.

Paperna, I. 1987. Solving parasite related problems in cultured marine fish. Journal of Parasitology., 17; 327-336.

Paperna, I. 1996. Parasites, infections and diseases of fishes in Africa: An update. FAO publication, Rome.

Paperna, I.H. 1980. Amyloodinium ocellatum (Brown, 1931) (Dinoflagellida) infestations in cultured marine fish at Eilat, Red Sea: epizootiology and pathology. Journal of Fish Diseases, 3; 363–372.

Papoutsoglou, S., Costello, M.J., and EStamou, T.G. 1999. Environmental conditions at sea-cages, and ectoparasites on farmed European sea-bass, Dicentrarchus labrax (L.), and gilt-head sea-bream, Sparus aurata L., at two farms in Greece. Aquaculture Research, 27(1); 25-34.

Pereira, J.C., Abrantes, I., Martins, I., Barata, J., Frias, P. and Pereira, I. 2011. Ecological and morphological features of Amyloodinium ocellatum occurrences in cultivated gilthead sea bream (Sparus aurata) L.: a case study. Aquaculture, 300(3); 289-297.

Piazzon, M.C., Mladineo, L., Naya-Català, , irks, R P vd 19 Acting locally - affecting globally: RNA sequencing of gilthead sea bream with a mild Sparicotyle chrysophrii infection reveals effects on apoptosis, immune and hypoxia related genes. BMC Genomics, 20(1); 200.

Pike, A.W. and Wadsworth, S.L. 2000. Sea Lice on salmonids: their biology and control. Advances in Parasitology, 44; 233-337.

Raibaut, A., Combes, C., and Benoit, F. 1998. Analysis of the parasitic copepod species richness among Mediterranean fish. Journal of Marine Systems, 15;185– 206.

Reed, P.A. and Francis-Floyd, R.T. 1994. Amyloodinium infections of marine fish. a series of the College of Veterinary Medicine, Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida, Gainesville FL 32611; 1-3. Repullés-Albelda, A., Raga, J:A.and Montero, F.E. 2011. Post-larval development of the microcotylid monogenean Sparicotyle chrysophrii (Van Beneden and Hesse, 1863): Comparison with species of Microcotylidae and Heteraxinidae. Parasitology International, 60; 512-520.

Repullés-Albeldaa, A., Holzer, A.S., Raga, J.A. and Monteroa, F.E. 2012. Oncomiracidial development, survival and swimming behaviour of the monogenean Sparicotyle chrysophrii (Van Beneden and Hesse, 1863). Aquaculture, 338-341; 47-55.

Reversat, J., Silan, P. and Maillard, C. 1992. Structure of monogenean populations, ectoparasites of the Gilthead sea bream Sparus aurata. Marine Biology, 112; 43- 47.

Robertsen, G., Olstad, K., Plaisance, L., Bachmann, L. and Bakke, T.A. 2008. Gyrodactylus salaris (Monogenea, Gyrodactylidae) infections on resident Arctic charr (Salvelinus alpinus) in southern Norway. Environmental Biology of Fishes, 83; 99–105.

Rodgers, C.J. and Furones, M.D. 1998. Disease Problems in Cultured Marine Fish in the Mediterranean. 33(4); 157-164.

Rombough, P.J., and Ure, D. 1990. Partitioning of oxygen uptake between cutaneous and branchial surfaces in larval and juvenile chinook salmon (Oncorhynchus tshawytscha). Physiol Zoo, 1(64); 717-772.

Samak, O.A. and Said, A.E. 1008. Population dynamics of the monogeneans, Diplectanum aequans and D. laubieri and the copepod Lernanthropus kroyeri infesting the gills of the sea bass, Dicentrarchus labrax in Egypt. Research Gate.

Sánchez-García, N , Padrós, , and Raga, J A 11 Comparative study of the three attachment mechanisms of diplectanid monogeneans. Aquaculture, 318(3-4); 290-299.

Sánchez-García, N , Raga, J A , and Montero, F.E. 2014. Risk assessment for parasites in cultures of Diplodus puntazzo (Sparidae) in the Western Mediterranean: prospects of cross infection with Sparus aurata. Veterinary Parasitology, 204(3-4); 120-133.

Santos, G.B., Albinati, R.C., Moreira, E.L.T., Lima, F.W., Azevedo, T.M., Costa, S P , et al 1 Parâmetros hematológicos e altera ões histopatológicas em ijupirá ( Linnaeus, 1766) com amyloodiniose Rachycentron canadum Pesquisa Veterinária rasileira, 3 (11); 1184-1190.

Sanz, F. 1992. Mortality of cultured seabream (Sparus aurata) caused by an infection with a trematode of the genus Microcotyle. Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 12(6); 186-188.

Saraiva, A , Cruz, C , Costa, J , Serr o, J , and iras, J.C. 2015. Study of the gill health status of farmed sea bass (Dicentrarchus labrax L., 1758) using different tools. Aquaculture, 44; 16-20.

Seoud, S.S., Zaki, V.H., Ahmed, G.E. and El-Khalek, N.K.A. 2017. Studies on Amyloodinium infestation in European sea bass (Dicentrarchus labrax) fishes with special reference for treatment. Journal of Agriculture and Veterinary Science, 10(15); 29-48.

Sharp, N.J., Poortenear, C.W., Digges, P.K. and Willis T.J. 2003. Metazoan parasites of yellowtail kingfish in New zealand. Prevalence, intensity, and site preference. New Zealand Journal of marine and freshwater research, 37(2); 273-282.

Shinn, A., Pratoomyot, J., Bron, J., Paladini, G., Brooker, E.E. and Brooker, A. 2015. Economic impacts of aquatic parasites on global finfish production. Global Aquaculture Advocate, 58-61.

Silan, P. and Maillard, C. 1989. Biologie comparee du developement et discrimination des Diplectanidae ectoparasites du Bar (Teleostei). Annales des Sciences Naturelles, Zoologie, 13(10); 31-45s., Paris.

Sitjà-Bobadilla, A. 2004. Parasites in Mediterranean Aquaculture fish. Bologna, Italy, Medimond.

Sitjà-Bobadilla, A. and Alvarez-Pellitero, P. 2009. Experimental transmission of Sparicotyle chrysophrii (Monogenea: Polyopisthocotylea) to Gilthead sea bream

(Sparus aurata) and histopathology of the infection. Folia Parasitologica, 56(2); 143–151.

Sitjà-Bobadilla, A., de Felipe, M.C. and Alvarez-Pellitero, P. 2006. In vivo and in vitro treatments against Sparicotyle chrysophrii (Monogenea : Microcotylidae) parasitizing the gills of Gilthead sea bream (Sparus aurata L.). Aquaculture, 261; 856–864.

Sitjà-Bobadilla, A., Redondo, M. J., & Alvarez-Pellitero, P. 2010. Occurrence of Sparicotyle chrysophrii (Monogenea: Polyopisthocotylea) in gilthead sea bream (Sparus aurata L.) from different mariculture systems in Spain. Aquaculture Research, 41(6); 939– 944.

Soares, F., Quental- erreira, H , Moreira, M , Cunha, , Ri eiro, L and Pous o- Ferreira, P. (2012). First report of Amyloodinium ocellatum in farmed meagre (Argyrosomus regius). Bull. Eur. Ass. Fish Pathol. 32(1); 30-32.

Timi, J.T. and Etchegoin, J.A. 1996. A new species of Lernanthropus (Copepoda: Scianedie) from Agentinean waters and new records of Lernanthropus trachuri. Floria Parasitologica, 43; 71-74.

Tok en , Tanrikulu T. T., Balta F. and Koyuncu E. 2010. The 2nd international symposium on sustaina le development on “treatment trials of parasites of sea bass (Dicentrarchus labrax) and sea bream (Sparus aurata) in Turkey June 8-9 2010; (667-677)., Sarajevo.

Tok en, 1999 Report on Metazoan gill parasites of cultured gilthead sea ream (Sparus aurata L.) and sea bass (Dicentrarchus labrax L.) in Aegean Sea coast and their treatment. PhD thesis. Institute of Science and Technology, Ege University. Tok en, 7 Lernanthropus kroyeri van Beneden, 1851 (Crustacea: Copepoda) infections of cultured sea bass (Dicentrarchus labrax L.). Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 27; 49-53.

Tok en, , Nemli, and e irmenci, U 8 The morphology of Lernanthropus kroyeri van Beneden, 1851 (Copepoda: Lernanthropidae) parasitic on sea bass, Dicentrarchus labrax (L , 1758), from the Aegean Sea, Turkey T rkiye Parazitoloji Dergisi, 32(4); 386 - 389.

Tok en, ,ve Çilli, 1 Occurrence of parasites in cultured common dentex (Dentex dentex L ) from zmir, Turkey ish Pathology, 3 (3); 9

T rkiye statistik Kurumu isheries and Aquaculture Statistics in 18, https://www.tuik.gov.tr.

Uzun, E., and Ogut, H. 2015. The isolation frequency of bacterial pathogens from sea bass (Dicentrarchus labrax) in the Southeastern Black Sea. Aquaculture, 437; 30-37.

Vagianou, S., Athanassopoulou, F., Ragias, V., Cave, D.D., Leontides, L., and Golomazou, E. 2006. Prevalence and pathology of ectoparasites of Mediterranean sea bream and sea bass reared under different environments and aquaculture conditions. The Israeli Journal of Aquaculture-Bamidgeh, 58(2); 78-88.

Vendramin, N., Zrncic, N , Padrós, , Oraic, , reton, A L , Zarza, C , and Olesen, N.J. 2016. Fish health in Mediterranean Aquaculture, past mistakes and future challenges. Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 36(1); 38-45.

Whittington, I. and Chisholm, L. 2008. Diseases caused by Monogenea. In: Eiras JC, Segner H, Wahli T, Kapoor GB (eds) Fish Diseases; 683-816.

Whittington, I.D., Cribb, B.W., Hamwood, T.E. and Halliday, J.A. 2000. Host- specificity of Monogenean (Platyhelminth) parasites: a role for anterior adhesive areas?. International Journal for Parasitology, 30; 305-320.

Woo, P.T.K. 2007. Protective immunity in fish against protozoan diseases. Parassitologia, 49(3); 185-191.

Woo, P.T.K. and Ardelli, B.F. 2014. Immunity against selected piscine flagellates. Developmental and Comparative Immunology, 43(2); 268-279.

Xenopoulos, M.A., Lodge, D.M. and Alcamow, J. 2005. Scenarios of freshwater fish extinctions from climate change and water withdrawal. Global Change Biology, 11; 1557–1564.

Xu, D. H., Shoemaker, C. A., Martins, M. L., Pridgeon, J. W. and Klesius, P. H. 2012. Enhanced susceptibility of channel catfish to the bacterium Edwardsiella ictaluri after parasitism by Ichthyophthirius multifiliis. Veterinary microbiology, 158(1); 216-219. Xu, D.H., Shoemaker, C.A. and Klesius, P.H. 2007. Evaluation of the link between gyrodactylosis and streptococcosis of Nile tilapia, Oreochromis niloticus (L.). Journal of Fish Diseases, 30(4); 233-238.

Yardımcı, and Pekmezci, G.Z. 2012. Gill histopathology in cultured sea bass (Dicentrarchus labrax (L.) co-infected by Diplectanum aequans (Wagener, 1857) and Lernanthropus kroyeri (van eneden, 1851) Ankara niversitesi Veteriner ak ltesi ergisi, 59; 61-64.

Yavuzcan Yıldız, H, ve Otgucuo lu, Ö 020. Marine fish parasite, Lernanthropus kroyeri (Copepoda) is a repository of Vibrio anguillarum as evidenced by Loop-Mediated Isothermal Amplification method Ankara niversitesi Veteriner ak ltesi ergisi

Yıldırım, Ö and Okumu , I 4 Mu la linde Su r nleri Yeti tiricili i ve T rkiye Su r nleri Yeti tiricili indeki Yeri U Journal of isheries & Aquatic Sciences , 21(3-4); 361-364.

EKLER

K 1 ÇalıĢma alanındaki ıcaklık (T)ve ÇözünmüĢ Oksijen ( O) EK 2 Bulgular 1 EK 3 Bulgular 2

EK 1 ÇalıĢma alanındaki ıcaklık (T)ve ÇözünmüĢ Oksijen ( O)

Ay T(°C) DO (mg/ml) 09/2018 5 73± 1 6 16± 17 10/2018 8 ± 1 6 59± 7 11/2018 48± 14 6, 8 ± 1 12/2018 18 36± 9 6 97± 5 01/2019 16 67± 1 7 6± 5 02/2019 15 5 ± 9 7 1± 03/2019 16 31± 8 7 7± 04/2019 17 3± 3 6 71± 6 05/2019 19 ± 17 6 5± 6 06/2019 86± 1 5 8 ± 6 07/2019 3 ± 8 5 74± 4 08/2019 1 1 ± 57 5 96± 6 09/2019 23.97± 6.28± 1 10/2019 22.33± 03 6.77± 5 11/2019 21.47± 8 6.10± 1 12/2019 18,27 ± , 8 6.34± 4 Genel Ortalama 20.29± 74 6.47± 8

EK 2 Bulgular 1

Levrek Parazitler (D. aequans, A. ocellatum, L. kroyeri) alık Örnek Buluna Uzunlu Y z ulundu u Uzunluk Klinik No T rler nparazi Cinsiyet k (cm) (gram) organ (µm) belirtiler t sayısı A. ocellat 1 Solunga 20 - SRR, um 1 31 336 SFE, L. Ergin 1 Solunga 1000 SAM kroyeri erkek

A. ocellat 1 Solunga 10 - um A. ocellat 2 Solunga 20 - um SAM, D. SK, 2 32 365 aequan 1 Solunga 500 - SRR, s SFE D. aequan 1 Solunga 600 - s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek

D. aequan 1 Solunga 220 - s A. ocellat 2 Solunga 25 - SAM, 3 31 335 um SSR

Ergin L. 1 Solunga 1000 erkek kroyeri

D. aequan 1 Solunga 650 - s D. aequan 1 Solunga 600 - SSR, 4 30 330 s SFE, SK Ergin L. 1 Solunga 1300 di i kroyeri

A. ocellat 4 Solunga 25 - um

5 29 330 SFE Ergin L. 1 Solunga 1100 erkek kroyeri

A. ocellat 3 Solunga 20 - um D. 6 31 355 aequan 1 Solunga 800 - SFE s Ergin L. 1 Solunga 1250 di i kroyeri

Ergin 7 30 345 L. - 1 Solunga 1000 erkek kroyeri

8 32 370 L. Ergin - 1 Solunga 1250 kroyeri di i A. ocellat 3 Solunga 30 - um D. aequan 1 Solunga 850 - 9 29 261 SK, SFE s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek D. aequan 1 Solunga 940 - 10 30 325 s SFE L. Ergin 1 Solunga 1200 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 290 - s D. aequan 1 Solunga 1700 - s D. aequan 1 Solunga 1400 - s D. 11 31 357 SFE aequan 1 Solunga 1600 - s D. aequan 1 Solunga 1600 - s Ergin L. 1 Solunga 1000 erkek kroyeri

L. Ergin 1 Solunga 1200 kroyeri di i

12 28 242 L. Ergin - 1 Solunga 1300 kroyeri di i D. 13 32 293 aequan 1 Solunga 1400 - SK, SFE s

A. ocellat 3 Solunga 30 - um D. aequan 1 Solunga 1500 - s L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 1500 - s D. aequan 1 Solunga 1400 - 14 31 341 s SFE, SK Ergin L. 1 Solunga 1000 erkek kroyeri

L. Ergin 1 Solunga 1250 kroyeri di i

L. Ergin 1400 kroyeri 1 Solunga di i

15 32 322 SK, SFE

aequan 1 Solunga 250 s - L. Ergin kroyeri 1 Solunga 1300 di i

16 31 359 SK D. Solunga aequan 1 250 s - D. aequan 1 Solunga 1600 - s D. aequan 1 Solunga 1800 - 17 33 355 s SFE D. aequan 1 Solunga 1500 - s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek L. 1 Solunga 700 - kroyeri 18 33 373 SFE L. Ergin 1 Solunga 1200 kroyeri di i

L. Ergin kroyeri 1 1000 Solunga erkek

19 28 287 -

D. Solunga aequan 1 250

s -

D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 220 - SFE, 20 31 334 s SSR, D. SAM aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1200 kroyeri di i L. Ergin kroyeri 1 Solunga 1100 erkek

21 31 365 - D. Solunga aequan 1 250 s -

D. aequan 1 Solunga 350 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s SFE, D. 22 28 233 SSR, aequan 1 Solunga 300 - SAM s D. aequan 1 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 400 - s L. Ergin 1 Solunga 1250 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 450 - s D. aequan 1 Solunga 350 - s SK, SFE, 23 30 260 D. SSR aequan 1 Solunga 420 - s D. aequan 4 Solunga 450 - s

L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek

D. aequan 7 Solunga 300 - s D. SFE, 24 30 329 aequan 7 Solunga 350 - SSR s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek D. aequan 1 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 320 - s D. SFE, 25 32 324 aequan 1 Solunga 350 - SSR s D. aequan 1 Solunga 320 - s L. Ergin 1 Solunga 1250 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 350 - s SSR, D. 26 29 254 SAM, aequan 1 Solunga 220 - SFE s D. aequan 1 Solunga 500 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. SSR, 27 31 354 aequan 3 Solunga 300 - SAM, s SFE

L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek

L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek

D. aequan 1 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 500 - s D. SSR, aequan 1 Solunga 300 - 28 31 353 SAM, s SFE D. aequan 1 Solunga 350 - s D. aequan 4 Solunga 300 - s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek 29 32 355 D. - aequan 1 Solunga 220 - s

L. 1000 Ergin kroyeri 1 Solunga erkek

30 30 345 -

D. Solunga

aequan 1 250 - s

L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek

31 29 340 - L. 1 Solunga 1250 Ergin kroyeri di i

D. - aequan 1 250 Solunga s 32 30 346 -

Solunga L. 1 1100 Ergin kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek D. 33 33 357 aequan 1 Solunga 230 - - s D. 1 Solunga 250 - aequan

s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 410 - 34 34 360 - s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek L. Ergin kroyeri 1 1400 di i 35 29 341 Solunga -

D. Solunga

aequan 1 250 - s L. Solunga Ergin kroyeri 1 1000 di i

36 28 335 - D. Solunga aequan 1 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1250 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 320 - s SK, SFE, 37 30 348 D. SAM aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 320 - s D. aequan 1 Solunga 320 - SFE, 38 31 360 s SSR, SAM L. Ergin kroyeri 1 Solunga 1300 di i L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek L. Ergin 39 29 342 1 Solunga 1300 - kroyeri di i

L. Ergin 1 Solunga 1000 40 32 356 kroyeri erkek - L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri di i

L. 1 Solunga kroyeri 1000 Ergin

erkek 41 19 77 SK D. Solunga aequan 250 1 s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i 42 20 91 D. - aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1400 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek D. aequan 1 Solunga 220 - s SK, SFE, 43 19 76 D. SAM aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 230 - s D. aequan 1 Solunga 250 - s

D. aequan 4 Solunga 250 - SK, SFE, 44 16 46 s SAM D. aequan 8 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 220 - s 45 18 73 SK D. aequan 8 Solunga 220 - s L. Ergin 2 Solunga 1000 kroyeri di i D. 46 17 64 aequan 5 Solunga 300 - SK, SFE s D. aequan 9 Solunga 250 - s

SK, 47 19 81 D. SAM aequan 10 Solunga 250 - s L. Ergin 6 Solunga 1200 kroyeri di i D. SK, 48 18 70 aequan 8 Solunga 250 - s SAM D. aequan 1 Solunga 240 - s

D. aequan 1 Solunga 250 - 49 20 92 s - D. aequan 8 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i 50 18 73 D. SK aequan 11 Solunga 300 - s

D. SK 51 17 68 aequan 13 Solunga 350 - (+++) s

1 1400 Ergin L. di i Solunga kroyeri 1 1000 Ergin erkek D. SAM 52 18 90 aequan 1 Solunga 320 - (+++) s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 8 Solunga 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1000 kroyeri erkek SFE, 53 16 55 D. SAM aequan 9 Solunga 280 - s

SK, SFE, 54 20 94 D. SSR aequan 8 Solunga 300 - s

D. SK, 55 17 63 aequan 8 Solunga 300 - SAM s

D. aequan 2 Solunga 250 - 56 20 97 - s

D. aequan 8 Solunga 300 - s

SK 57 17 65 D. (+++), aequan 10 Solunga 300 - SAM s

D. SK 58 19 82 aequan 8 Solunga 300 - (+++) s

SK 59 19 77 D. (+++), aequan 9 Solunga 300 - SAM s

D. SK 60 19 84 aequan 12 Solunga 250 - (+++) s

D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 220 - s SSR, SK, 61 20 94 D. aequan 1 Solunga 250 - SAM s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 8 Solunga 220 - s

SK, 62 17 69 D. SAM aequan 8 Solunga 220 - s

D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 300 - 63 17 59 s - D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 8 Solunga 220 - s D. aequan 3 Solunga 270 - SSR, s 64 18 74 SAM, D. SK aequan 11 Solunga 280 - s

65 20 104 D. SAM aequan 10 Solunga 330 - s

66 19 87 D. - aequan 10 Solunga 220 - s

SSR, 67 18 70 D. SAM aequan 8 Solunga 220 - s

D. aequan 3 Solunga 300 - SK, 68 18 78 s SAM

D. aequan 10 Solunga 250 - s

SSR, 69 17 63 D. SAM aequan 8 Solunga 300 - s

SAM 70 18 65 D. (+++) aequan 9 Solunga 300 - s

D. aequan 3 Solunga 300 - 71 17 77 s SAM D. aequan 8 Solunga 250 - s

D. 72 19 83 SAM aequan 9 Solunga 220 - s

D. aequan 6 Solunga 250 - 73 17 83 s SK,SAM D. aequan 8 Solunga 220 - s

D. SAM 74 17 65 aequan 8 Solunga 250 - (+++) s

D. aequan 9 Solunga 280 - SAM 75 17 67 s (+++) D. aequan 6 Solunga 300 - s

D. 76 19 88 SSR aequan 9 Solunga 300 - s D. aequan 6 Solunga 300 - s SAM 77 18 82 D. (+++) aequan 8 Solunga 250 - s

D. 78 18 66 SAM aequan 8 Solunga 300 - s

79 18 77 ------

D. aequan 3 Solunga 300 - 80 18 73 s - D. aequan 8 Solunga 300 - s

SK, D. 81 19 92 SAM, aequan 8 Solunga 220 - SSR s

D. aequan 3 Solunga 350 - 82 18 80 s - D. aequan 10 Solunga 300 - s

SAM, D. 83 18 65 SSR, aequan 9 Solunga 350 - SFE s

D. aequan 3 Solunga 300 - s 84 18 61 - D. aequan 2 Solunga 250 - s D. aequan 9 Solunga 250 - s 85 20 90 ------

D. 86 18 69 SK, SSR aequan 15 Solunga 300 - s D. 87 19 79 aequan 1 Solunga 220 - SK s L. Ergin 7 Solunga 1300 kroyeri di i 88 19 85 L. Ergin SK 1 Solunga 1000 kroyeri erkek

D. aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i SK, 89 20 99 D. SAM, aequan 1 Solunga 250 - SFE s L. Ergin 3 Solunga 1300 kroyeri di i 90 18 80 D. SK, SFE aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i 91 19 88 D. SK, SSR aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 3 Solunga 1100 kroyeri di i D. 92 10 80 aequan 2 Solunga 350 - SK, SSR s D. aequan 1 Solunga 400 - s L. Ergin 3 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1050 93 17 66 kroyeri erkek SFE D. aequan 2 Solunga 300 - s L. Ergin 3 Solunga 1000 kroyeri di i L. Ergin SFE, 94 18 66 2 Solunga 1300 kroyeri di i SAM D. aequan 2 Solunga 250 - s L. Ergin 4 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1000 SK, 95 18 86 kroyeri erkek SAM D. aequan 1 Solunga 300 - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i 96 16 58 D. SFE aequan 2 Solunga 250 - s L. Ergin 97 16 52 1 Solunga 1300 SK, SFE kroyeri di i

D. aequan 2 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 300 - s L. Ergin 3 Solunga 1050 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i 98 15 43 L. Ergin - 3 Solunga 1300 kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 250 - s L. Ergin 2 Solunga 1050 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i D. aequan 2 Solunga 250 - 99 17 46 s SK, SFE D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 2 Solunga 250 - s D. aequan 2 Solunga 300 - s D. aequan 2 Solunga 250 - s 100 30 283 - D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 320 - s D. 101 29 301 aequan 1 Solunga 300 - SK s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 230 - s

D. aequan 2 Solunga 400 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s L. Ergin 1 Solunga 1200 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1700 102 27 212 kroyeri di i SK L. Ergin 1 Solunga 1900 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1600 kroyeri di i D. aequan 2 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 400 - s D. 103 30 263 aequan 1 Solunga 550 - SK s D. aequan 1 Solunga 560 - s D. aequan 2 Solunga 320 - s L. Ergin 104 28 259 1 Solunga 1600 - kroyeri di i D. aequan 1 Solunga 300 - s 105 31 378 - D. aequan 1 Solunga 300 - s D. aequan 2 Solunga 350 - s D. aequan 1 Solunga 400 - s 106 32 325 - D. aequan 2 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 250 - s

D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 300 - s D. aequan 1 Solunga 350 - s 107 32 325 - D. aequan 2 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 350 - s D. 108 29 236 aequan 1 Solunga 300 - SK s D. aequan 1 Solunga 300 - s 109 31 308 SK, SFE D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 220 - s D. 110 32 322 aequan 1 Solunga 300 - - s D. aequan 1 Solunga 350 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s SSR, 111 29 240 D. SAM aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 2 Solunga 320 - s D. 112 30 185 aequan 1 Solunga 700 - - s D. aequan 1 Solunga 200 - s D. aequan 2 Solunga 300 - s 113 28 196 SK D. aequan 1 Solunga 220 - s

D. aequan 1 Solunga 300 - s 114 30 203 - D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s 115 27 159 - D. aequan 1 Solunga 220 - s D. aequan 1 Solunga 400 - 116 28 190 s - L. Ergin 1 Solunga 1020 kroyeri erkek D. aequan 2 Solunga 450 - s 117 29 190 SK D. aequan 1 Solunga 250 - s D. aequan 2 Solunga 400 - s D. 118 28 193 aequan 1 Solunga 250 - - s D. aequan 1 Solunga 300 - s D. 119 28 190 aequan 2 Solunga 350 - - s D. aequan 2 Solunga 400 - s D. 120 29 192 aequan 1 Solunga 220 - - s L. Ergin 1 Solunga 1400 kroyeri di i D. 121 28 190 aequan 1 Solunga 350 - - s 122 29 198 ------

123 26 155 L. Ergin - 1 Solunga 1500 kroyeri di i

124 31 230 L. Ergin - 2 Solunga 1450 kroyeri di i

L. Ergin 2 Solunga 1500 125 29 197 kroyeri di i -

126 28 254 ------

L. Ergin 1 Solunga 1450 kroyeri di i - 127 28 248

L. Ergin 2 Solunga 1500 kroyeri di i

128 30 283 L. - 3 Solunga 1050 Ergin kroyeri erkek

L. Ergin 2 Solunga 1250 129 30 280 kroyeri di i -

L. Ergin 5 Solunga 1300 kroyeri di i

D. 130 28 211 6 Solunga 300 - - aequan

D. 131 30 280 aequan 6 Solunga 300 - - s D. 132 29 256 aequan 7 Solunga 359 - - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i 133 30 247 D. - aequan 15 Solunga 320 - s L. Ergin 2 Solunga 1500 kroyeri di i 134 30 290 D. - aequan 8 Solunga 360 - s L. Ergin 135 28 217 1 Solunga 1300 SK kroyeri di i D. aequan 2 Solunga 250 - 136 29 246 s SK D. 2 Solunga 300 - aequan

D. 137 29 236 aequan 1 Solunga 250 - SK, SSR s L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1100 kroyeri erkek 138 30 286 D. - aequan 1 Solunga 350 - s D. aequan 1 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i 139 27 209 D. SK aequan 7 Solunga 320 - s D. aequan 1 Solunga 250 - s D. 140 30 237 aequan 2 Solunga 250 - - s D. aequan 4 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i SK, 141 27 224 D. SAM aequan 2 Solunga 350 - s L. Ergin 1 Solunga 1050 kroyeri erkek 142 30 287 D. - aequan 3 Solunga 360 - s D. 143 30 283 aequan 4 Solunga 500 - - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1300 144 30 272 kroyeri di i SK, SSR D. aequan 4 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1050 kroyeri erkek 145 30 289 D. - aequan 5 Solunga 300 - s

L. Ergin 1 Solunga 1500 kroyeri di i SK, SFE, 146 29 259 D. SAM aequan 9 Solunga 320 - s L. Ergin 147 29 275 2 Solunga 1100 - kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1800 kroyeri di i 148 30 335 D. SK aequan 5 Solunga 310 - s L. Ergin 1 Solunga 1800 kroyeri di i D. 149 29 232 aequan 5 Solunga 300 - - s D. aequan 1 Solunga 330 - s D. 150 30 359 aequan 2 Solunga 300 - - s

151 30 266 ------L. Ergin 4 Solunga 1050 kroyeri erkek 152 28 265 D. - aequan 2 Solunga 350 - s L. Ergin 153 28 247 1 Solunga 1800 SAM kroyeri di i L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i 154 30 297 D. SK +++ aequan 3 Solunga 320 - s L. Ergin 2 Solunga 1500 kroyeri di i D. 155 30 271 aequan 3 Solunga 350 - - s D. aequan 2 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1100 kroyeri erkek 156 30 304 D. - aequan 8 Solunga 350 - s D. aequan 4 Solunga 220 - SK, 157 30 281 s SAM D. 13 Solunga 270 - aequan

L. Ergin 4 Solunga 1100 kroyeri erkek D. 158 27 266 aequan 1 Solunga 400 - SK +++ s D. aequan 5 Solunga 400 - s L. Ergin 1 Solunga 1700 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1500 159 29 266 kroyeri di i - D. aequan 4 Solunga 300 - s L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i 160 30 288 D. - aequan 5 Solunga 350 - s L. Ergin 1 Solunga 1300 kroyeri di i L. Ergin 1 Solunga 1800 161 29 264 kroyeri di i - D. aequan 6 Solunga 300 - s L. Ergin 4 Solunga 1050 kroyeri erkek L. Ergin 1 Solunga 1700 162 30 254 kroyeri di i - D. aequan 3 Solunga 300 - s L. Ergin 5 Solunga 1300 kroyeri di i 163 29 250 D. SFE aequan 2 Solunga 450 - s L. Ergin 2 Solunga 1300 kroyeri di i 164 28 248 SFE L. Ergin 1 Solunga 1050 kroyeri erkek

165 29 265 ------

L. Ergin 3 Solunga 1050 kroyeri erkek SK, 166 29 273 D. SAM aequan 1 Solunga 350 - s L. Ergin SK, 167 29 270 2 Solunga 1300 kroyeri di i SAM,

D. SFE aequan 2 Solunga 350 - s L. Ergin 4 Solunga 1400 kroyeri di i 168 28 242 - L. Ergin 1 Solunga 1600 kroyeri di i L. Ergin 7 Solunga 1400 kroyeri di i 169 30 295 D. - aequan 2 Solunga 300 - s L. Ergin 7 Solunga 1100 kroyeri erkek 170 30 289 - L. Ergin 1 Solunga 1700 kroyeri di i L. Ergin 2 Solunga 1500 kroyeri di i 171 29 280 - L. Ergin 3 Solunga 1800 kroyeri di i D. 172 28 296 aequan 3 Solunga 250 - SK s L. Ergin SK, 173 30 291 8 Solunga 1100 kroyeri erkek SAM

D. 174 30 287 - aequan 4 Solunga 350 - s

D. 175 30 279 aequan 2 Solunga 400 - s * Sonbahar 2018 (1-43); İlkbahar 2019 (44-86); Yaz 2019 (87-129) ve Kış 2019 (130-175).

Çipura Parazitler (S. chrysophrii)

alık Örnek No Uzunluk Y z Bulunanpa ulundu u Uzunluk Klinik T rler (cm) (gram) razit sayısı organ (µm) belirtiler

1 26 239 - - - - -

2 30 420 - - - - -

SSR, 3 29 406 D. aequans 4 Solunga 250 SAM

4 27 346 - - - - -

- - - - 5 32 539 -

6 31 448 - - - - -

SK, 7 28 354 D. aequans 2 Solunga 270 SAM

8 29 378 - - - - -

9 28 390 - - - - -

10 29 398 - - - - -

11 26 303 - - - - -

D. aequans 1 Solunga 240

SK, 12 32 548 D. aequans 2 Solunga 270 SAM

D. aequans 1 Solunga 250

13 27 330 - - - - -

14 32 460 - - - - -

- - - - 15 25 169 -

16 27 290 - - - - -

17 28 441 - - - - -

18 29 430 - - - - -

D. aequans 2 Solunga 260 SSR, 19 28 348 D. aequans 1 Solunga 270 SAM, SK D. aequans 1 Solunga 240

20 27 272 - - - - -

21 26 325 - - - - -

22 26 271 - - - - -

23 25 239 - - - - -

24 26 311 - - - - -

25 27 305 - - - - -

26 24 206 - - - - -

- - - - 27 24 180 -

28 24 179 - - - - -

29 23 202 - - - - -

30 24 189 - - - - -

SAM, 31 23 184 D. aequans 4 Solunga 250 SK

32 24 196 - - - - -

33 25 200 - - - - -

34 24 209 - - - - -

35 24 197 - - - - -

SK, 36 23 190 D. aequans 3 Solunga 250 SAM

- - - -

37 24 199 -

38 24 177 - - - - -

39 23 168 - - - - -

40 24 218 - - - - -

41 23 159 - - - - -

42 23 176 - - - - -

43 23 165 - - - - -

44 22 165 - - - - -

45 23 183 - - - - -

S. chrysophrii 1 Solunga 1300 46 23 203 SAM S. chrysophrii 1 Solunga 250

47 24 195 - - - - -

48 25 241 S. chrysophrii 3 Solunga 300 SFE, SK

49 26 279 S. chrysophrii 1 Solunga 750 SK

50 24 179 S. chrysophrii 4 Solunga 200 SFE, SK

51 25 198 - - - - -

S. chrysophrii 1 Solunga 450 52 24 193 SK S. chrysophrii 1 Solunga 200

53 26 235 - - - - -

54 24 189 S. chrysophrii 1 Solunga 300 SK

S. chrysophrii 2 Solunga 600

SK, 55 26 286 S. chrysophrii 1 Solunga 600 SAM

S. chrysophrii 1 Solunga 300

56 25 256 - - - - -

S. chrysophrii 1 Solunga 100 57 26 280 SK S. chrysophrii 1 Solunga 300

SK, 58 25 256 S. chrysophrii 1 Solunga 350 SAM

100

S. chrysophrii 1 Solunga 1000 59 25 263 SK S. chrysophrii 1 Solunga 1500

60 23 181 - - - - -

61 28 328 - - - - -

62 26 264 - - - - -

63 26 288 - - - - -

64 24 217 - - - - -

65 25 260 S. chrysophrii 1 Solunga 300 SK

66 29 345 S. chrysophrii 4 Solunga 800 SK

SAM, 67 25 255 - - - - SK

68 25 251 S. chrysophrii 1 Solunga 1000 SK

- 69 26 274 - - - - -

S. chrysophrii 1 Solunga 900 70 25 252 SK S. chrysophrii 1 Solunga 200

71 26 274 S. chrysophrii 2 Solunga 200 -

SAM, 72 26 285 S. chrysophrii 6 Solunga 400 SK

73 26 280 - - - - -

74 27 285 - - - - -

75 27 256 - - - - -

76 26 273 S. chrysophrii 6 Solunga 1100 SK

77 27 268 - - - - -

78 27 268 - - - - -

79 27 293 - - - - -

80 26 264 S. chrysophrii 1 Solunga 800 SSR, SK

101

S. chrysophrii 1 Solunga 700

S. chrysophrii 1 Solunga 1300

S. chrysophrii 1 Solunga 220

SK, 81 27 290 S. chrysophrii 1 Solunga 1200 SAM

S. chrysophrii 1 Solunga 500

82 25 244 - - - - -

83 27 302 - - - - -

84 26 282 - - - - -

85 27 249 - - - - -

86 25 252 - - - - -

SAM, 87 26 290 S. chrysophrii 2 Solunga 200 SK

88 25 203 - - - - -

S. chrysophrii 3 Solunga 200 89 27 285 SSR, SK S. chrysophrii 1 Solunga 400

90 27 258 - - - - -

SAM, 91 25 242 D. aequans 3 Solunga 300 SK

92 24 211 - - - - -

S. chrysophrii 1 Solunga 1300 SAM, 93 25 253 SK S. chrysophrii 1 Solunga 400

94 25 280 - - - - -

95 28 181 D. aequans 1 Solunga 250 SSR, SK

96 26 288 - - - - -

97 26 274 S. chrysophrii 1 Solunga 250 SK

98 26 270 S. chrysophrii 1 Solunga 250 SK

102

99 25 275 - - - - -

SAM, 100 26 253 S. chrysophrii 2 Solunga 200 SK

101 29 298 - - - - -

102 29 336 S. chrysophrii 1 Solunga 200 SK

103 26 270 - - - - -

SAM, 104 27 261 D. aequans 5 Solunga 350 SK

105 26 225 S. chrysophrii 1 Solunga 200 -

S. chrysophrii 1 Solunga 600

106 24 210 S. chrysophrii 2 Solunga 300 -

S. chrysophrii 1 Solunga 200

S. chrysophrii 5 Solunga 250 SK, 107 25 244 SAM S. chrysophrii 1 Solunga 400

108 25 195 S. chrysophrii 1 Solunga 400 SK

S. chrysophrii 1 Solunga 1400 109 23 177 SK S. chrysophrii 2 Solunga 200

SK, 110 26 223 S. chrysophrii 4 Solunga 300 SAM

111 23 181 D. aequans 5 Solunga 310 SK

SAM, 112 24 209 S. chrysophrii 1 Solunga 250 SK

113 24 203 S. chrysophrii 1 Solunga 700 SK

114 23 186 - - - - -

115 24 207 S. chrysophrii 1 Solunga 250 SK

116 23 155 - - - - -

117 23 177 S. chrysophrii 5 Solunga 200 SK

118 24 195 S. chrysophrii 2 Solunga 200 SK

103

SSR, 119 22 135 D. aequans 1 Solunga 220 SAM

120 22 137 - - - - -

121 24 219 - - - - -

SAM, 122 24 166 S. chrysophrii 2 Solunga 200 SK

123 23 198 - - - - -

124 24 188 D. aequans 2 Solunga 300 SSR, SK

125 25 288 - - - - -

SK, 126 28 384 S. chrysophrii 5 Solunga 1450 SAM

127 28 345 D. aequans 1 Solunga 850 -

SAM 128 28 379 S. chrysophrii 1 Solunga 1400 +++

129 28 353 S. chrysophrii 1 Solunga 1400 -

130 29 412 - - - - -

131 28 296 - - - - -

SAM, 132 29 408 S. chrysophrii 8 Solunga 1420 SFE

133 26 278 S. chrysophrii 1 Solunga 1500 SK+++

134 28 357 - - - - -

SAM, 135 27 348 S. chrysophrii 4 Solunga 1300 SK

136 29 437 S. chrysophrii 68 Solunga 1400 SAM

137 26 244 S. chrysophrii 1 Solunga 1350 SK

138 27 244 S. chrysophrii 1 Solunga 1350 SK

139 27 388 S. chrysophrii 4 Solunga 1400 SK +++

S. chrysophrii 8 Solunga 300 SAM, 140 28 379 SK S. chrysophrii 7 Solunga 1450

141 30 441 - - - - -

104

SK, SSR, 142 29 442 S. chrysophrii 4 Solunga 300 SAM

143 28 442 S. chrysophrii 1 Solunga 300 SK

144 28 350 - - - - -

SK, 145 26 297 S. chrysophrii 1 Solunga 1450 SAM

S. chrysophrii 6 Solunga 1100 SSR, 146 29 448 SAM S. chrysophrii 1 Solunga 300

S. chrysophrii 5 Solunga 200 SSR, 147 26 284 SAM, S. chrysophrii 1 Solunga 1100 SK

S. chrysophrii 8 Solunga 1250 SAM 148 27 305 +++ S. chrysophrii 1 Solunga 300

149 26 300 S. chrysophrii 4 Solunga 1400 -

SAM 150 29 414 S. chrysophrii 3 Solunga 1200 +++

151 30 431 - - - - -

152 25 293 - - - - -

SK, SSR, 153 27 282 S. chrysophrii 6 Solunga 1200 SAM

154 28 435 - - - - -

155 29 402 - - - - -

1400 156 28 439 S. chrysophrii 14 Solunga SK

SSR, 157 27 401 S. chrysophrii 3 Solunga 1350 SAM

158 30 438 - - - - -

SAM, 159 29 353 S. chrysophrii 2 Solunga 1900 SK 1400 160 29 453 S. chrysophrii 10 Solunga SAM

161 25 423 S. chrysophrii 2 Solunga 1300 SK

1100 SSR, 162 28 423 S. chrysophrii 3 Solunga SAM

105

163 27 358 - - - - -

SSR, 164 28 407 S. chrysophrii 30 Solunga 1500 SAM

165 25 323 S. chrysophrii 5 Solunga 1250 SK

S. chrysophrii 2 Solunga 200 166 26 392 SK S. chrysophrii 1 Solunga 1300

1200 SAM, 167 28 419 S. chrysophrii 1 Solunga SSR SK, 1300 168 28 389 S. chrysophrii 9 Solunga SAM,

SSR 169 27 335 S. chrysophrii 4 Solunga 1100 -

170 28 367 S. chrysophrii 3 Solunga 1250 -

S. chrysophrii 4 Solunga 1300 171 28 384 SSR S. chrysophrii 1 Solunga 200

172 29 336 - - - - -

SAM, 173 27 336 S. chrysophrii 35 Solunga 1350 SSR 1300 174 27 375 S. chrysophrii 12 Solunga -

SAM, 175 28 376 S. chrysophrii 8 Solunga 1420 SFE * Sonbahar 2018 (1-43); İlkbahar 2019 (44-86); Yaz 2019 (87-129) ve Kış 2019 (130-175).

- µm: mikrometre - SK: Solunga lardaki Kanamalar - SAM: Solunga lardaki A ırı Mukus - SFE/ST: Solunga lardaki ilament rozyonları - SSR: Solunga lardaki Soluk Renk - (-): yokmu yada tanımlanmamı

106

EK 3 Bulgular 2

- Ortalama parazit uzunlu u

Parazit T rleri Ortalama Uzunluk ± S (µm) Sonbahar lk ahar Yaz Kı Genel Toplam 2018 2019 2019 2019 A. ocellatum 1 5±4 5 1 5±4 5

D. aequans 716.52±5 284.44±14 1 377.50±45 8 341.58± 494.08±51 73 5.15 6 6 5.57 S. chrysophrii - 690.00±95 832.30±48 1201.66± 870.22±76 11 7 5 41.90 L. kroyeri 1050.00± 1000.00±5 . 1023.00±48 1075.00± 1042.50±34 5 ergin erkek 54.16 17 75 50.50 L. kroyeri 1039.16± 1225.00±85 1260.00±88 1514.18± 1233.42±49 51 ergin di i 60.40 35 32 73.86 * p< 5 parazit t re ait ortalama uzunluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

- Levrek (D. labrax) alıkların solunga larında ulunan ergin di i ve erkek L. kroyeri nin oranı

Lernanthropus kroyeri Ergin erkek rgin di i

%36.48 (85/233) %63.52 (148/233) * p< 5 parazit evrelere ait ya am de erleri arasındaki farklılık önemlidir

- Bulunan levrek (D. labrax) ve ipura (S. aurata) alıklarındaki 4 ana klinik elirtinin ulunurluk oranları

Levrek te Çipura ta SRR % 15.88 (27/170) SRR % 20.45 (18/88)

SAM % 27.05 (46/170) SAM % 50.00 (44/88) SK % 36.47 (62/170) SK % 69.31 (61/88)

SFE % 24.11 (41/170) SFE % 4.54 (4/88)

* p< 5 parazit evrelere ait ya am de erleri arasındaki farklılık önemlidir SRR: solunga lardaki soluk renk; SAM: solunga lardaki a ırı mukus; SK: solunga lardaki kanamalar ve SFE: solunga lardaki filament erozyonları.

107

- Levrek’te

Sonbahar 2018

Ortalama Ortalama Levrek Sayısı Parazit Prevalans Bolluk ± S Yo unluk ± S % 79.06 D. aequans 2.32± 33 2.94± 33 (34/43)

% 18.60 A. ocellatum 0.44± 15 2.37± 73 (8/43) n = 43 % 100 L. kroyeri 1.37± 18 1.37± 18 (43/43) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

lk ahar 19 Ortalama Ortalama Levrek Parazit Prevalans Bolluk ± S Yo unluk ± S % 95,34 D. aequans 10.00± 84 10.48± 93 (41/43) n = 43 % 11,62 L. kroyeri 0.30± 19 2.60± 3 (5/43) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

Yaz 2019 Ortalama Ortalama Levrek Parazit Prevalans Bolluk ± S Yo unluk ± S % 79,06 D. aequans 2.32± 44 2.94± 53 (34/43) n = 43 % 51,16 L. kroyeri 1.48± 19 2.90± 3 (22/43) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

108

Kı 19 Ortalama Ortalama Levrek Parazit Prevalans Bolluk ± S Yo unluk ± S % 76.00 D. aequans 3 86± 51 5 8± 54 (35/46) n = 46 % 71.73 L. kroyeri 1 ± 3 93± 33 (33/46) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

önemlerin Ortalaması Ortalama Ortalama Levrek Parazit Prevalans Yo unluk ± Bolluk ± S SE % 82.28 D. aequans 4.61± 56 5.61± 65 (144/175) % 58.85 L. kroyeri 1.33± 15 2.26± 17 n =175 (103/175) % 4.57 A. ocellatum 0.10 ± 4 2.37± 73 (8/175) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

- Çipura’da

Sonbahar 2018 Çipur Ortalama Bolluk ± Ortalama Yo unluk ± Parazit Prevalans a SE SE

D. % 14.00 48± 1 3 5 ± 4 n = 43 aequans (6/43)

* p<0.05 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

109

lk ahar 19 Çipur Ortalama Bolluk ± Ortalama Yo unluk ± Parazit Prevalans a SE SE

S. 14.00 % 1 16± 1 63± 4 n = 43 chrysophrii (19/43)

* p<0.05 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

Yaz 2019 Çipur Ortalama Bolluk ± Ortalama Yo unluk ± Parazit Prevalans a SE SE

S. % 51.16 1 18± 1 31± 35 chrysophrii (22/43)

n = 43 % 16,27 D. aequans 41± 57± 31 (7/43) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

Kı 19 Çipur Ortalama Bolluk ± Ortalama Yo unluk ± Parazit Prevalans a SE SE

S. % 73.91 6 34±1 64 8 58± 15 n =46 chrysophrii (34/46)

* p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

önemlerin Ortalaması Ortalama Çipura Parazit Prevalans Ortalama Yo unluk ± S Bolluk ± S % 42.85 S. chrysophrii 2.24± 51 5.24± 96 (75/175) n = 175 % 7.42 D. aequans 0.22± 41 3.00± 85 (13/175) * p< 5 parazit t re ait prevalans, ortalama olluk ve yo unluk de erleri arasındaki farklılık önemlidir

110

Adı Soyadı: Quyet PHAN VAN o um Yeri: Vietnam o um Tarihi: 20/09/1987 Medeni Hali: Evli Ya ancı ili: ngilizce ve T rk e

ğitim urumu (Kurum ve Yıl)

Lise: Phan Dang Luu okulu, Vietnam (2005) Lisans: Vinh niversitesi, Ziraat ak ltesi, Su r nleri öl m , Vietnam (2011) Y ksek Lisans: Pannonia niversitesi, Ziraat ak ltesi, Su r nleri Ana ilim alı, Macaristan (Ekim 2013 - Temmuz 2015)

ÇalıĢtığı Kurum/Kurumlar ve Yıl

iyoteknoloji nstit s , Hue niversitesi, Vietnam ( 1 - devam ediyor)

Hakemli Dergiler

Thang Long, P., Bich Lan, D.T., Quoc Viet, L., Phan Van, Q., and Thuy Lan, T. 2014. Cloning and expression of gene encoding P23, Journal of Bio-Science and Biotechnology - Bulgaria, 3(3); 189-193.

Yavuzcan, H.Y., Phan Van, Q., Parisi, G., and Dam Sao, M. 2019. Anti-parasitic activity of garlic (Allium sativum) and onion (Allium cepa) juice against crustacean parasite, Lernantropus kroyeri, found on European sea bass (Dicentrarchus labrax).

Italian Journal of Animal Science, 18(1); 833-837.

Phan, V.Q., Harman a, B.Y., and Yavuzcan, H.Y. 2021. In vitro Antiparasitic Activity of Ginger (Zingiber officinale) Bulb and Pomegranate (Punica granatum) Peel Against Monogenean Fish Parasite., Dactylogyrus sp. Acta Aquatica Turcica, 17(1).

111

Uluslararası Kongre unum

ercsényi, M , Phan Van, Q., and Havasi, M. The effects of Bacillus Probiotic on growth performance and immune responses of European catfish. The 1st International Symposium on Limnology and Freshwater Fisheries; 4-6 Ekim 2017; irdir/Turkey.

Yavuzcan, H.Y., and Phan Van, Q. Hazard assessment of commonly used aquacultural antibiotics on aquatic ecosystems. The 3rd International Symposium on Food Security and Sustainable Development; 23- 4 Kasım; Ho Chi Minh Vietnam.

Yavuzcan, H.Y., Phan Van, Q. Do plant extracts inhibit Lactococcus garvieae growth in vitro? The 13th International Symposium on Fisheries and Aquatic Sciences (FABA); 21- 3 Kasım 18; Ankara Turkey.

Yavuzcan H Y , Phan Van, Q , A del agi, Ö , and Söz do ru, S O Inactivation of fish pathogen., Lactococcus garvieae by Carbon Nanotubes. The 13th International Symposium on Fisheries and Aquatic Sciences (FABA); 21-23 Kasım 18; Ankara/Turkey.

Yavuzcan. H.Y., and Phan Van, Q. Minimum inhibitor concentration (MIC) of some antibiotic to Lactococcus garvieae isolated from Rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). The 13th International Symposium on Fisheries and Aquatic Sciences (FABA); 21-23 Kasım 18; Ankara Turkey.

112