From Marror to Redemption: Miriam's Tambourine

lssue 81/Pesach 5777

10 18 28 LeaF Living with Off the of Belief Purpose Beaten Track

58 You Deserve a Break 2 SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 Medical Referrals and Pregnancy SimiHersko Loss Support /Mrs. Director Zahava ofChevra Kadisha Services/Mrs. Goldenberg length andclarity.Articles andletters published inATIMEexpress the the right to reject anyadvertising foranyreason. We shallnot beheld newsletter 4times annually (April,June, September, andDecember). views of the individual writers andmaynot necessarily represent the suggestions, comments andconstructive criticismsare welcome. All of anyproduct or establishment advertised initspages. We reserve A TIMEdoes not assume responsibility for the kashruth or reliability A TIME, Shasathon Committee/Mr. Mordechai Trieger/Yoel Wexler submissions become the property ofATIMEand maybe edited for Office: ATIME,1310 48thStreet, Suite 406,Brooklyn, NY11219. Graphic Design 107 DunsmureRd.•Suite2 Loss Leah PacketBuxbaum Distribution Director/Mrs. in the Jewish community experiencing infertility, publishes this E-Mail: [email protected] Loss Phone Esther SupportMoeller Coordinator/Mrs. A TIMEwelcomes your signed letters, articles and poems. All Director ofMedicalAffairs/Rabbi Mordechai Koenig liable for non-publication of any submitted advertisements. Phone: 44-208-800-2153 Meals Leah withHeartBuxbaum Coordinator/Mrs. Shabbos Near theHospital Program Coordinators A TIME131048thStreet, Suite 406,Brooklyn, NY11219 views of ATIME.Please address allcorrespondence to: Director ofMemberServices/Mrs. BranyRosen Secretary ofRav Unger E-Mail: [email protected] Dream Tea Coordinator Kol Chaya Fax: 44-208-211-1773 anon-profit organization thatsupports and educates those /Mrs. VivienneMedical ConsultantMoskowitz /Mrs. Rabbinical Director/Rabbi ChaimAron Unger Director ofCommunity Affairs/Mr. Alter Katz E-mail: [email protected] Phone: +3235001075 Phone:0527187188 /Mrs. PerryDirector Ekstein ofVolunteers/Mrs. Mrs. ChayaKar,Vivienne Moskowitz Insurance Zissy Neustadt Advocacy/Mrs. Website: www.atime.be Website: www.atime.be Phone (718)686-8912• Fax(718)686-8927 Mrs. MindyLowy/Mrs. Leah Schwinder Mrs. Library Coordinator Event Coordinator Founder and CEO/RabbiShaul Rosen Mailing GittyGreen Coordinator/Mrs. /Mrs. Chumie BeckerR TIMEDirector/Mrs. /Mrs. RuchyOffice Manager/Mrs. Follman Staff Advisor London N165HT 1310 48thStreet, Brooklyn, NY11219 Hashgacha (718)686-8912ext. 280 President/Mr. Moshe Fischer Belgium: or email: [email protected] England: / Mr. Yoel Lowy/Mr. Avigdor Follman /Mrs. Shiffy Litchfield/Mr. Shiffy /Mrs. ChanochGlick Helpline (718)437-7110 E-mail: [email protected] Israel: Main Office: /Mrs. BlimySteinberg /Mrs. /Mrs. MiriamFishoff /Mrs. /Mrs. Yehudis Grunwald /Mrs. ShaindyBlau /Mrs. /Mrs. Rochie/Mrs. Cynamon Virginia • Delaware Baltimore • Washington E-Mail: [email protected] (410) 394-7074 Region: Mid-Atlantic [email protected] 305-260-6377 Florida: E-mail:[email protected] Chicago: E-mail:[email protected] Midwest:

525 Route 70, Suite A5/ Mr Mrs. RivkaFeit Mrs. Joy Ehrman • • Shabbos Nearthe Hospital • Support Groups • Website • Weekend Retreats Glen L.Schattman,M.D.• Aaron Weinreb, M.D.• Zev Williams,M.D. Sher, M.D.• Sherman Silber, M.D.• Michael Silverstein, M.D.• Richard Scott, Jr. M.D.• M.D.• Peter M.D. • Daniel Salzman,M.D.• Jonathan Schiff, Schlegel, M.D.• Geoffrey M.D. • Andrei Rebarber, M.D.• Victor Rosenberg, MD• Zev Rosenwaks, M.D.• EliRybak, David Lobel, M.D.• Prof. Bruno Lunenfeld, M.D.• Darius Paduch, M.D.• Steven Palter, Katlowitz, M.D.• Joshua U. J.Lieman,M.D.• Klein, M.D.• Zalmen Levine, M.D.• Harry • Lawrence Grunfeld, M.D.• Peter M.D.• Joshua Hurwitz, McGovern, M.D.• Nachum • DanGoldschlag, M.D.• Marc Goldstein, M.D.• Victor Grazi,M.D.• Jamie Grifo, M.D. • AlanBerkeley, • Heather Appelbaum, M.D.• NatanBar-Chama, M.D.• Samuel Bender, M.D. Medical Advisory Board • RabbiAron Twersky • RabbiBenyamin Weiser • Mr. Shmuel Zafir • RabbiDovidLefkowitz • RabbiSendy Ornstein • Mr. Moshe Dov Stern • RabbiAron Grossman • Mr. AviHager • Mr. DavidJacobowitz • Mr. Alter Katz Mr. NaftaliEinhorn• Mr. Benyamin Feit • Mr. ShabsiFuchs Board ofDirectors • Mr.Avrum Grunhut • RabbiNaftuli Weiss Mr. Avrumie Ausch • Mr.Moshe Blum • Mr.Yechiel Eisenstadt Board ofTrustees • Project Chava/718-475-1415 Su • National Medical Conferences • Online Support Network • Peer support • Pregnancy-Loss • Insurance Advocacy & Support • Medical Referrals & Research • Menorah Adoption Project • Committee for Halacha& Technology • FamilyBuilder Program • Phone Support Groups 24 Hour Referral Helpline • ATIMEPublications • Book & Audio Libraries Services Graphic Design Yiddish Editor/Mr. Yoel Z. Lowy Managing Editor/Mrs. MindyLowy TaliaEditors/Mrs. AdinaLebovic • Mrs. Glovinsky Faigy • Mrs. Mozes Editor in Chief/Mrs. Devoiry Goralnik Magazine &Publications Friedman• Reizy MalkyGrunberger • Mrs. Mrs. Sury Eigner •Zissy Mrs. Muller Mrs. ChayaMrs. Kar/ Vivienne Moskowitz Mrs. Shabbos Near theHospital Coordinators/Mrs. Henny Frankel/Mrs. Schwartz Sury Associate Director/Rabbi Yosef Moshe Heilpern AuschDean/Rabbi Herschel • Director/Rabbi Mordechai Koenig (Hashgacha) A TIMEMedicalSupervision ChanaRivkyWeinberger Leah SarahSelengut Sprei •Mrs. ••Mrs. Mrs. Bella Hersko•Mrs. Peri • Mrs. Ekstein Chaya RivkyRausman •Mrs. • Mrs. YittyRottenberg Devorie• Mrs. MindyBlumenfeld Berger •Mrs. Zahava Hindy Dahari•Mrs. •Mrs. Goldenberg • Reizy•Mrs. ShaniFeit•Mrs. Eigner • Mrs. SimiHersko Nechumie •Mrs. Lipson MindyLowy•Mrs. • Helpline Mrs. RivkyBe Mr. Meir Bertram Event Coordinator Program Director Support Services Advisory Board Dr. Neal Goldberg Faigy• Mrs. RivkyWertzberger EstyUnsdorfer•Mrs. Schneid• Mrs. Pregnancy Loss Helpline Kol ChayaHotline/718-298-2646 Mrs. Elky Miller• Mrs. Shoshana Mohadeb •Mrs. Vivienne ShoshanaMoskowitz Mohadeb •Mrs. ElkyMiller• Mrs. Mrs. KimRothstein •Mrs. Helpline Director pport Program/ Extreme Grief Services • Refuah Network • Seminars/Educational Events pport Program/Extreme Grief Services • Refuah Network • Seminars/Educational Events s. Hindy Dahari P: 732.994.5552 / E: [email protected] 525 Route 70,Suite A5 rtram Lakewood, NJ 08701 HealthT DISTRIBUTING, LLC Ellie Rotberg /Mrs. • ClickItDesign.com RivkyHerzog

M.D. • VICE PRESIDENT

732.994.5552

/Mrs. SaraBarris, Ph.D.

/Mrs. MiriamFishoff /Rabbi Mordechai Koenig • Mrs. Shaindy Blau •Mrs. Goldie/Rabbi MordechaiShaindyBlum Blau Koenig•Mrs. • Mrs. Jessica Brown, M.D.• Jerome M.D.• Owen Check, Davis, M.D.

F: 732.994.5553 Lakewood, NJ 08701

Mrs. Myr Mrs. ChayaOstreicher Shoshana KorasikMrs. Mrs. SaraSelengut Mrs. BranyRose Mrs. Vivie rak iam Kalchstein nne Moskowitz

W ATIME would like to thank

"Healthtrak Distributing" "Healthtrak Distributing" e wishyou success. much

sp for beingthe generous

onsor ofthis Shaarei Tikvah magazine.

Mrs. DassySte Mrs. Feige Singer Mrs. Ruchy Rosenfeld Mrs. Rachel Welfeld Mrs. Rachel Tuchman

Contents Table of Not MoreThanFive I Believe Waze The IFWaitandHow tocope What IWishWouldHaveKnown What CanIGive? Support Dear DH Regular People Vs. SpecialPeople Mistaken Identity Bris Musings Wishlist Making theGrade Children ofEternity The Hole BeatenOff Trackthe Within Chizuk from Unsung Heroes The MissingKeys The LessonofaTree Visionary Soul Living withPurpose The FourSons In aBlinkofanEye Leaf ofBelief Chizuk Timeline Mailbox Letter fromtheEditor Editorial

42 31 8

37 10

20 16

44 38 25 34

32 53 18

24 28

46 40

ר׳ ירמי׳ב״ר אהרןע״ה• ר׳ מרדכי ע״ה ב״ר אפרים רוזן נ״י 44 A TIMEwas foundedinmemoryof: 40 Medical 82-108 Section Yiddish Shasathon 5777 A TIME SHABBATON 2016 In aSong Pesach Blues Playlist Oops! I'mSorry Voicemail Tax Return Humor Vitamin DandFertility Loss Pregnancy The CausesofRecurrent Beta Levels You DeserveaBreak Hormonal Imbalance 58

69 64

59 63 68

66 73 60

58 54

62 70

3 SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 Letter from the Editor

,לתפף is תפיםIt was the ultimate moment of Hashem’s salvation that they took The root of the word gilu’i Shechina. Deardrums along Readers,with them. They to strike or knock, and the root of infirmity or ,מחל is מחלת prepared to sing, dance and thank the word Krias Yam Suf, a splendid and Hashem for the redemption they illness. miraculous display of Hashem’s were sure He would send. awesome power. Throughout all the knocks, blows Where did Miriam develop this and strikes, throughout all the Moshe sang with the men, their positive outlook? It was not inherent difficult nisyonos, these righteous accolades and praise rising in her life situation; the sorrowful women recognized that Hashem was heavenward.... “Az yashir Moshe…” setting she was born into was quite there with them in their sorrow. And where were the women? They the opposite. In fact, Miriam’s very They understood that through their were with Miriam, singing their own name alludes to the misery of challenges, through the pain and joyous songs. Mitzrayim. She was named Miriam tears, they can find Hashem. That “al shem hamirur,” for the bitterness knowledge is what kept them going of the exile, for the tears, the pain in their darkest moments as they ותקח מרים הנביא את התוף בידה .and the cruelty the Yidden were anticipated a better future ותצאן כל הנשים אחריה בתפים .dealt with at the time of her birth ובמחלות The mechanism of a drum also And Miriam took a tambourine in And yet, the redemption came proves this concept. A drum that is her hand, and all of the women went from her and women like her: B’zchus sagging and relaxed will not produce forth with tambourines and dances. nashim tzidkaniyos, nigalu Yisrael music. The drum must be taut; the m’Mitzrayim; it is in their merit that tighter it is stretched, the clearer the From where, we can ask, did they we were redeemed. notes are heard. The tension is what obtain these drums? makes its music beautiful. When Paroh decreed that all baby The answer is that these brave boys be drowned in the Nile, When our circumstances are tight nishei chayil brought these Miriam’s parents, Amrom and and painful, that is when we learn to instruments when they left Yocheved, divorced in order to avoid produce the most beautiful songs. Mitzrayim. the terrible decree. The rest of the The challenges bring out the best Rashi comments on this pasuk couples followed their example and from within us. From these that from here, we see the greatness did the same. Miriam was the one constraints, from the bitterness, the of the emunah of Miriam and the who convinced her parents to bangs and bruises we sustain, comes nashim tzidkaniyos. When they set remarry, telling them that while forth the joyous redemption. out from Egypt, into a desolate Paroh was destroying the male babies, by divorcing, the Yidden And our emunah, the knowledge desert, on a route fraught with that Hashem is there with us in the danger and uncertainty, themselves were destroying their entire future and continuity. most trying circumstances, and the they were so eternal hope in our hearts that our certain of And then, Moshe, their savior, was salvation is near, is what paves the born. way to music, to yeshuah and to miracles. Miriam transformed the hardship and bitterness into redemption, joy Let us, too, like Miriam, transform and song. our marror into a song of salvation. If we further analyze the above pasuk, we can see how the Jewish women reached this level of steadfast emunah. The Editors SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

4 When you order hashgacha, we will register you for a gourmet meal delivered to your home post-retrieval.

It’s our way of saying, “We care!” Because we really do.

לע“נ ר‘ ישעי בן ר‘ משה זי“ע מקערעסטיר Available in many areas. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

5 Editorial

Dear A TIME, I can’t say it enough; your magazines have given me so much chizuk over the last few years. I treasured every word and reread each magazine a few times. Each edition was detailed, with beautiful graphics, and a great blend of chizuk and humor. Thank you! Keep up your wonderful work!

A Grateful Member

Dear Rabbi Koenig, My husband and I met with you last Sunday. I just wanted to thank you for taking the time to meet with us.

Dealing with infertility is hard, and sometimes it feels endless. You’ve made us feel so much better. Your warmth, sensitivity and knowledge have put us at ease. You answered so many of our questions and gave us some much needed strength.

It means the world to me that not only did you give us over an hour of your time, but you also followed up with my husband a few days later. I can’t begin to tell you how grateful we are to know that there is an organization that provides so much support, information and hope for those with the challenges of infertility. Mail Box Please keep doing this amazing work. May you and your family be blessed with only good.

All the best, H.C.

Dear A TIME, The letter I am sending you is long overdue. I’ve experienced years of primary infertility as well as many years of secondary infertility, and have benefitted greatly from the many services you offered along the way.

Although I probably would have enjoyed myself and gained new insights, I did not attend any Shabbatons, gatherings or medical conferences. I did, however, enjoy many of the speeches and updates that were provided at SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

6 the A TIME library, and more recently I’ve enjoyed the Dear A TIME, recordings on the Kol Chaya phone line. Our deepest hakaras hatov goes to Rabbi Koenig and Mrs. Moskowitz for I awaited each magazine and read through it in its their exceptional dedication, support entirety. and empathy. We owe our appreciation as well to both Mrs. Devoiry Langsam and Dr. Estie I especially enjoyed the personal stories, medical Wilschanski for their amazing sensitivity during our updates and information the magazines provided. I hashgacha process. wish that each story would have ended on a happy note. N and S

Several nurses from A TIME have helped me many times over the years. Any nurse that I called was always Dear A TIME, understanding, helpful and accommodating. They We want to express our appreciation protected my privacy and happily helped me without to Rabbi Koenig and his devoted staff, expecting anything in return. and especially mention Mrs. Vivienne Moskowitz. When I needed an HCG injection scheduled for Shabbos, A TIME arranged for someone to come my We are amazed by the care, concern and dedication house to take care of it for me. you showed towards us. You made time to speak to us on erev Shabbosos and evenings, as well as calling Several times over the years I called the A TIME to follow up with us. Tizku l’mitzvos and may we all be helpline for medical advice. I’ve also had benefit from zocheh to hear besuros tovos! the gemach, and was thrilled to help others when I was P. W. able to contribute. Dear Vivienne, We were feeling so lost and down a few Another one of the A TIME services that I benefitted weeks ago after failing yet another IVF cycle, from greatly was the insurance advocacy program. I and the only thing we were really looking called them quite a few times to ask them questions forward to was the A TIME Shabbaton. that came up. My insurance recently denied an IUI We left feeling so understood, inspired and most cycle. importantly, not alone. We know that every single I worked with Mrs. Neustadt on getting the denial detail was taken into consideration just to make us overturned. It took a while to appeal the denial, and and all the other couples feel so special. Words cannot by the time the IUI was approved, I was ready to try adequately express the immense hakaras hatov that again. This time I had the money to cover it. we truly feel for all that you do for us. Whether you’re giving us medical guidance, trying to make our cycles With Hashem’s help and the help of A TIME and Mrs. a little bit more affordable or just providing us with a Neustadt, the IUI resulted in a pregnancy. listening ear for support, you and the entire A TIME staff have shown us what it means to really be there If not for this service of A TIME, we may not have for someone else. Although things are quite difficult been able to try again. at times, we feel incredibly privileged to be exposed to and to be recipients of the pure chesed of such an We are now B”H awaiting the good news that we organization. hope to share with you soon. Thank you so much for all that you have done and With much appreciation, continue to do for us. B.N. A Grateful Couple SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

7 Timeline

T • I • M • E • L • I • N • E Dear Friends, Our Dear A TIME family, whatever they can for you. This magazine is one message of hope. Read it and feel Pesach is special because it comes with a very strong message of freedom and liberation. how much you are understood and cared about. It is powerful. Every service that A TIME offers was created for you. Familiarize yourself with A TIME; it will be a big part of As we clean our homes, cars and pockets of any bit of chometz and even burn what’s left… let’s think of what we your liberation. can liberate ourselves from to make our lives and unique, Visit the Shasathon site, [email protected], and difficult journey an easier one. watch how Klal Yisroel cares. Could the message be in just matzah? Matzah is flat and It is our hope that when you go to the Seder this year it unassuming. It teaches us humility. Could that be the will be with a strong feeling that very soon Hashem will secret of liberation? liberate all of us from our personal Mitzrayim and IY”H all Are we creating a lot of extra pain because of our thoughts of Klal Yisroel with the coming of Moshiach. and ignorance? Infertility is difficult enough without any added stresses. Here for you!! Sometimes reevaluating our lives – and it takes humility – Brany Rosen helps us liberate ourselves from what may be unnecessary Founder/Director of Member Services pain and suffering. At A TIME, we are always looking for ways to help you on this journey. It is the tools you gain as you sometimes P.S. Just one more thought: travel in darkness that will light up your lives, IY”H. The period of Sefiras Haomer that follows Pesach is Everyone at A TIME has been on the exact road you the countdown to Shavuos, to receiving the Torah, our are treading. We know the twists and turns, the medical ultimate liberation. roadblocks and the shortcuts. We keep searching for more options, more answers, and more and different ways to As we count the sefira we mark day by day as we get help you. closer. Don’t hesitate to give us a call. No question is too small This is a great message for us as well. Sometimes we need or too big. to take things day by day or step by step…but know that Internalize the message of understanding. You are not every bit brings us closer, and that it may seem slow, but

SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI alone! A lot of wonderful, amazing people are ready to do we are truly advancing. •

8 Experienced a loss? You are not alone. You are Support and help is just a phone call away not alone.

Pregnancy Loss Support Program Miscarriage/Recurring Miscarriages • Stillbirth

Loss Support Package Medical Guidance Chevra Kadisha Arrangements Follow-up counseling Referrals Patient Advocacy Support Groups Educational Events A TIME Support Line 718.686.8912 ext.113 A TIME is the premier, internationally acclaimed organization that offers advocacy, To request the ATIME pregnancy loss support packet education, guidance, research and support through many programs to Jewish men, women, contact: [email protected] www.atime.org and couples struggling with reproductive health, pregnancy loss and infertility. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

9 Chizuk

Leaf of Belief Seasonal Thoughts Pesach 5777

By: Y. Roitenbarg

Leaves; they come in varying exquisite shades, shapes and sizes. They grow on the trees in spring, form a canopy of shade in summer and create the most awesome exhibit in fall. Leaves are not only part of nature, forests, trees and flowers, they also play a vital role in each of the Shalosh Regolim. Throughout the seasons, and all through the year, they deliver profound messages of growth and faith, but first there is an anecdote worth sharing. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

10 A forest full of greenery Far off, it finally settled Of tall majestic trees, In a cage of a little lamb, Standing in the sunlight, Now everything was clarified; Swaying in the breeze. There had been a masterplan. A sudden gale tugged There was purpose to his flight, At one of the little leaves; The wind was not to blame, How it cried to be plucked, A hungry lamb had needed food; “Why me? Oh, save me please.” There was purpose to his pain.

“What will be with me?” No unanswered questions, The leaf began to stutter, No need to query, “Why?” “Will I drown in a lake Of course there was a reason, Or be trampled in a gutter? A perfect calculation up on High. Why have I been picked A mapped-out route and destination, To fly around and flutter? A Designer-plan for this leaf, Where am I going to land?” And a message for times of tribulation It gave a little shudder. That should strengthen our belief.

Thrust about turbulently, When at times we are shakily It spiraled and it whirled. Swirling in a storm, How terrifying it was Then terrified, we question, To be tossed, turned and twirled. “Why can’t things be norm?” Downward it descended Through challenges and trials To the ground it was hurled, Our delicate hearts are torn, Before, it gusted off again But it’s on life’s turbulent journey Trembling as it swirled. That a much deeper faith is born.

SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

11 ******* time, hidden within the bitterness we detect Hashem’s compassion and mercy. TheYidden cried out, their pain This short was unbearable, but even in such torturous times there fictional story of a was rachamim and there was a yeshuah. Themaror , these leaf, as well as the lesson of faith that it imparts, is very teach us an ,חסא leaves that the Gemara calls chasa relevant to our lives and to the Yom Tov of Pesach. incredible lesson of faith. We cannot understand Hashem’s intricate masterplan, but He is our Av Harachaman. Even Interestingly, leaves are connected to each one of the when we have to withstand difficultnisyonos , and our Yomim Tovim. situation seems hopeless, helpless and bitter, we should try to discern and recognize, that On Sukkos we take the arba Very often when concealed in the bitterness, there is minim which consist of a lulav, a purpose, plan and destination. hadassim and arovos; different we encounter Ultimately everything that types of leafy greens that are tied difficulties, we transpires is from our together and used with the feel abandoned, compassionate Father and brings us beautiful esrog. We are also closer to Geulah. instructed to sit in a sukkah, and and it is hard to one of the required mandates for a discern Hashem's sukkah to be kosher is that it should love and guiding The Haggadah tells us in the have no roof and be covered with Hand. However, name of Rabbon Gamliel: sechach. afterwards, when Kol shelo omar sheloshoh devorim On Shevuos, there is the widely elu baPesach, lo yotzo yedei chovoso accepted custom to decorate our we look back in ve’elu hen, Pesach, Matzoh, Maror. homes and Shuls with flowers and retrospect, we can Rabbon Gamliel says whoever has greenery, to commemorate Har see that what we not explained the following three Sinai which was beautified with regarded as bitter things on Pesach has not fulfilled his grass, flowers and leaves in honor of duty, namely: Matan Torah. was in fact part of a greater plan. Pesach – the Korbon Pesach On Pesach at the Leil Matzoh – the unleavened bread HaSeder we eat Maror – the bitter herbs. maror. The Gemara brings five types of

bitter vegetables that are acceptable as maror, one of which is lettuce leaves. The order in which these three essential parts ofSeder These leaves are an integral part of the Nacht are listed is unusual. Historically, the events Leil HaSeder and have a place of commemorated by maror occurred first, yetmaror is listed prominence on the keorah. TheGemara last. First the Yidden suffered through bitter times, then in Pesachim brings that the most they brought the Korbon Pesach and finally, they left Mitzrayim bechipozon, in such haste, that their dough did חסא preferable type of maror to use is not have time to rise, so they ate matzah. Why, then, is the חסא lettuce) because the name chasa) ?maror mentioned last if chronologically it was first ,חס is connected to the word chas חוס which means pity, as in the words Very often when we encounter difficulties, we feel .ורחם עלינו abandoned, and it is hard to discern Hashem’s love and

We eat maror to remind us of the guiding Hand. However, afterwards, when we look back in long, harsh years of bitter slavery retrospect, we can see that what we regarded as bitter was that the Yidden had to endure in in fact part of a greater plan. Even if at the time of the Mitzrayim, but at the very same suffering it was impossible to fathom, in hindsight we SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

12 understand that Hashem was leading us to our yeshuah, can accept our challenges “Hillel-style” — with complete and the maror itself was in reality chasa — Hashem’s faith, serenity and composure. infinite mercy. On the night of Vehigadeto Levincho, with no one to ask Seder Nacht is all about emunah. Matzah, the unleavened us the Mah Nishtanah and no one to take our Afikoman, bread eaten on Pesach, is the bread of faith; it reminds us our pain is so unbearably acute. On this night, when how speedily even the most difficult of situations can be children ask their fathers the Mah Nishtanah, we look at transformed. Keheref ayin — in the blink of an eye — there the maror, the lettuce leaf, and we turn to our Heavenly can be a complete metamorphosis and we can suddenly Father with a question; "Maror zu she’onu ochlim al shum moh?" We don’t understand the reasoning for our מעבדות לחרות, מיגון לשמחה, מאבל ליום טוב, be brought struggles, but we keep Hillel’s custom. We eat the bitter .ומאפלה לאור גדול, ומשעבוד לגאולה Thematzah , the bread of faith, is therefore listed prior to maror together with the matzah, recognizing that only the maror, because emunah is a prerequisite to maror. with heightened levels of faith can we ingest the maror, Without faith it is impossible to endure the adversities and and composedly accept even the most bitter of bitter times in life. circumstances. We can’t comprehend why life has to be fraught with difficulties, but we know, just as the maror

eaten for korech is enclosed in matzoh, so too during times For this reason, when we eat korech, the bitter herbs are of tribulation, when we tearfully cry out, Hashem’s sandwiched between the matzah. Only if we are swathed, compassion is aroused and He embraces us with mercy .הבוטח בה’ חסד יסובבנו — encircled and immersed in faith, is it possible to accept and envelopes us with kindness life’s challenges and struggles with equanimity. Before eating the korech sandwich, we mention how in the times of the Bais Hamikdash, Hillel used to combine the Korban Pesach, matzoh and maror and eat all of them together. The reason for mentioningHillel is not merely because we are following his custom and fulfilling the commandment of “al matzos u’merorim yochluhu.” We say “Zecher lemikdash keHillel” because Hillel was a paradigm of serenity. There are famous stories told aboutHillel which show us that it was absolutely impossible to For this reason, when make him angry. Hillel suffered from extreme we eat korech, the bitter poverty and had so many difficulties to overcome, both in his life and in order to learn herbs are sandwiched Torah. However, not only did he persevere, but throughout his hardships, in the most between the matzah. challenging circumstances, he remained Only if we are swathed, serene and was always the epitome of tranquility. This is the lesson we learn from encircled and immersed Hillel and the message we try to absorb when we eat the maror and korech. There are times, in faith, is it possible to very trying, bitter times in life, when we find accept life s challenges and ourselves sandwiched between a rock and a ' hard place, but with deep-rooted emunah, we struggles with equanimity. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

13 weeks, when there would be life everywhere, no one would From even recall how the forest had been desolate and barren. Hillel we Then with great emotion he exclaimed, “The same is true learn that of the ultimate Redemption. When one day soon the staunch, unwavering Matzmiach Yeshuos brings the Geulah, when Redemption faith brings us to absolute sprouts forth and surrounds us, then no one will remember serenity. It enables us to sit poised through the night of there was ever an Exile.” Vehigadeto Levincho and to live calmly with acceptance At this point the sobbing Rav Gifter asked, “But where is through the long night of Galus. With Hillel’s approach and that first blossoming flower of Redemption?” attitude, we can sing a wholehearted jubilant Hallel. We can sing, not The flowering only when kos yeshuos eso — our blossoms of Geulah The flowering blossoms ofGeulah cups are overflowing with revealed are not yet visible, are not yet visible, but we are bracha, but we can even sing when treading on the rocky, desolate, tzarah veyagon emtzo — when we but we are treading barren paths from which those first are in the throes of sorrow and on the rocky, buds will emerge. Like Rav Gifter, we anguish. Odecho Hashem ki anisoni desolate, barren also cry, desperately yearning for — certainly we thank Hashem, ki yeshuos. No matter how long and anisoni, when our tefillos are paths from which dark the winter is, or how steep the answered, but there is a second those first buds will winding paths in the barren forest interpretation of ki anisoni: We emerge. are, we believe with unequivocal even express our thanks and faith that Galus will end and the gratitude for the inflictions, because we recognize that the yeshuah emanates from the suffering. Anguish is also from Geulah will sprout forth. our Merciful Father, part of His Divine masterplan and This is our intent when we dip the bitter, sharp-tasting induces the yeshuah, for when Hashem sees us streaming maror into sweet charoses. It is a declaration that even if at in tears, He has pity on us. present our situation feels intolerably bitter, we believe it can get better. It is an affirmation that just as Hashem had rachmonus and released us from the shackles of Mitzrayim, A particularly poignant and relevant story told over by so He can liberate us from all of our ,משעבוד לגאולה Rabbi Yechiel Spero, is worth sharing. Rav Gifter was once .מצרה לרווחה ,troubles walking with a student through the forest of Abu Ghoush near Telzh-Stone. It was towards the end of winter and the In times of plight and adversity, whenever we experience entire forest lay barren and lifeless. hardships, Hashem’s mercy is As they were walking, Rav Gifter aroused. When we eat maror and suddenly bent forward and with This is our intent shed tears of bitterness on Seder tear-filled eyes pointed at a tiny when we dip the bitter, Nacht, it is an auspicious time to blooming flower nestled among sharp-tasting maror beg Hashem to have compassion. some rocks. The student into sweet charoses. We cry out with tears in our eyes, accompanying Rav Gifter could not but with hope and faith in our understand why a few leaves and a It is a declaration hearts. Beyom Chag Hamatzos blossoming flower evoked such that even if at present Hazeh we turn to Hashem our emotion. our situation feels Merciful Father and plead; זכרנו ד’ אלוקינו בו לטובה ופקדנו ,Rav Gifter tearfully told his intolerably bitter בו לברכה והושיענו בו לחיים...... student that winter would soon be we believe it can get over and before long, the entire חוס ורחם עלינו והושיענו forest would be in full bloom; better. כי אליך עינינו כי קל מלך חנון ,completely covered with leaves

ורחום אתה.• SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI grass and foliage. He then explained that in a few short

14 By waiting to save the Yidden in the last second, He was demonstrating to the Yidden then and of all future generations His awesome power and abilities.

By F. Mozes InIn aa BlinkBlink ofof anan EyeEye Following weeks upon weeks on the Haggadah comments on in a blink of an eye.” Hashem can wait until the last millisecond to ”,שומר פתאים השם“ filled with warnings, and then the pasuk makkos, more warnings and more which literally translates as send salvation, since He is fully ca- makkos, Hashem whisked the Yid- “Hashem watches over the fools.” pable of providing a complete ye- .shua even at the bleakest moment :פתאים“ den out of Mitzrayim in a blink of He writes that the word an eye. Hashem took the Yidden fools” could also come from the By waiting to save the Yidden in -suddenly.” The the last second, He was demon :פתאום“ out of Mitzrayim, “bichipazon,” in lashon of a hurry. One could ask, Why? Why above pasuk would then be ex- strating to the Yidden then and of did Hashem wait until the Yidden plained as, “Hashem watches over all future generations His awe- had sunk to the 49th level of in a sudden way.” some power and abilities. Hashem tumah before saving them in the can turn any desperate situation nick of time? When humans want to prevent damage or potential harm, they around even when all seems hope- The answer can be explained as need to take precautions. For ex- less. He can send geula even when follows: Hashem coordinated Yet- ample, one would not seat a child it seems that all is lost. zias Mitzrayim in certain, specific a few inches away from a roaring ways because this geula would be bonfire or a steep cliff. Rather, Let us take chizuk from this; just the precedent for all future geulos. they would keep him far away as Hashem saved the Yidden then, Thisgeula was carried out in a cer- from such dangers, since a person at the very last minute, just before tain way, in order to instill emu- cannot wait until the last minute they reached the point of no re- nah and bitachon in the Yidden of to jump in and prevent catastro- turn, Hashem can save any Yid those and future times, as it says, phe. even when it seems impossible. Hashem’s salvation can come in a למען תספר באזני בנך ובן בנך את“ However, by Hakadosh Baruch • .blink of an eye אשר התעללתי במצרים ואת אותותיי Hu, it is vastly different. We see in ”.אשר שמתי בם וידעתם כי אני ה Based on a vort on Parshas Bo from Zichron) ישועת“ many circumstances that (Hashem’s salvation is Chanina Elimelech ;ה’ כהרף עין The Netziv in Sefer Imrei Shefer SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

15 Chizuk

The Sons4

By Batya Frank

he Haggadah speaks and I know with confidence that this my all, to use my challenges of four different sons, this difficult situation is good as stepping stones to grow. T and I identify with for me. I know there’s a rhyme And even the “chukim,” the each one of them and their and a reason for everything that circumstances and phenomena questions at various times I am experiencing, and I seek to that I find hard to understand, during my journey. understand, to learn, to delve I recognize are part of Your into my personal spirituality master plan. Your ways are so Sometimes, I have periods of and to grow closer to Hashem. hidden, Your logic inscrutable... inspiration, strength and clarity. In these times I ask, “Hashem yet, what do You want from Times when my back is straight what do You want from me? me today? I want to give You and my head is held up high, I want to do it. I want to give nachas. ” And I recognize SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

16 that one day He’ll give me an temporary lapse in this growing that I am the One in control. afikomen, a gift that is as of yet experience. Cling to Me with temimus, hidden from my sight. And at because I hold the key to that precious time, I will cherish At other times, the realization your salvation and I can turn that long-awaited dessert. hits hard and strong. I recognize around a hopeless situation that there’s really nothing in the instantaneously.” On some days, I have periods world that I can understand. I of weakness. I’m lost in a maze look around and ask, “What’s And so often I just don’t know of confusion and feel so forlorn, this? What is going on here? what to ask, and I don’t know forgotten and alone. On those Where do I fit into this huge, how to ask. Sometimes I feel so days, I wonder and ask Hashem, intricate world?” I look up to weary and depleted that I can’t “What is this avodah that Hashem, wondering what His even summon the strength to You’re putting me through? master plan is, knowing that ask. I just turn my tear-stained Why do I have to invest so only He has the answer. And face and my broken heart to much sweat and so many tears through it all, I repeat to myself, Hashem, like a helpless child in something that others take “Tamim tiyeh im Hashem.” I who cannot speak, just cry. And for granted?” I have moments remain steadfast in my emunah I know that He will open my when my emunah wavers and and humbly recognize that He mouth. He will gather me in His I feel so helpless. I’m tired of planned this for my personal hands and comfort me. acting strong and continuously development. And in my ears I In the Hagaddah, Hashem is facing failures. My destructive hear the soothing whisper…. “I sending an eternal message. In thoughts move around my am Hashem who took you out every situation, there is hope. I brain in vicious cycles and the of Mitzrayim. I redeemed you understand your feelings, I feel guilt makes me think that I am from your harsh restraints in your pain, and I can send your not worthy of being helped. But one split second. I performed salvation. deep down, beneath the misery wondrous nisim for the Yidden and disillusionment, I recognize then and I continue to perform May each of us merit miracles that Hashem has chosen me for national and personal miracles. and constantly feel a closeness this unique nisayon. I know that No matter how terrible your to Hashem, no matter what my negative attitude is just a situation seems, don’t forget situation we are in. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

17 Chizuk

Living with Purpose By Shevy Levine

’m fortunate to live in a rather close-knit community. this by saying it was a big mistake. While I enjoyed the We’re all friendly, we look out for each other, we send company, dressing up, getting out and some good food, I each other meals when “we” have babies.... (Sorry, in the end I came home in tears. Kind of counterintuitive, couldn’t resist that!) Best of all, we women get together I know. from time to time for learning groups. I generally tend to avoid these get-togethers, not because I don’t appreciate The topic of discussion was morning routines, in or need a good dose of inspiration; it’s just that I sometimes particular Modeh Ani. Let me be clear, I love Modeh Ani. feel too raw to be honest in public, and without honesty, In truth, Modeh Ani has had a special meaning to me ever inspiration doesn’t sink in. I also would rather get my since I was a teen, when one of my dearest relatives simply chizuk from a respectable Rabbi, or at the very least, a did not wake up in the morning. Since then, Modeh Ani like-minded friend. Too often, these women-run speeches puts things into perspective, helps me appreciate the gift don’t cut the bill, and my cynical self kicks in to disprove and treasure of each morning, and allows me to see the every sourceless comment they make. Terrible, I know. chance that each new day brings.

So why am I telling you this? Well, shocker of shockers, Back to our little group. All was well until one woman just the other week, I went to the gathering. Let me preface raised a rather valid question, “Well, what do I do when SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

18 Apparently, there's nothing like knowing that a bunch of little munchkins are depending on you to give you enough of a reason to propel you out of bed.

I’m just too tired? How can I be motivated to pick myself up and get out of bed?” Now, I was going to answer, “Just make sure to book an ultrasound for 6:30 am, and you won’t have a choice,” but then I thought better of it. After much heated debating, the consensus to her query was: purpose. Apparently, there’s nothing like knowing that a Our bunch of little munchkins are depending on you to give purpose you enough of a reason to propel you out of bed. Between is clear; the a husband and children who need you for everything from reason we are put food to feelings, there’s no way one can’t feel needed, onto this world is to be an eved Hashem and thereby earn purposeful and motivated to keep on moving. After all, the Ultimate Pleasure. isn’t that, being needed, the purpose of life? It doesn’t mean to say that for some, their mitzvos won’t Whoa. My gut reaction was, “Hey, what about me? What heavily involve giving to their children and building their about singles? What about them? Why do we need to get families. But our job is not to dictate our circumstances; up? Do we?” But worse than that was the sinking (false) our job is to live with our circumstance in the way Hashem realization that nobody needs me. Sure, my husband tells wills it. Our job is to do His will, whether it feels glorious, me I’m priceless, but he’s a good guy. He’s the one I turn to painful or at times, just plain dull. to pick me up, make me smile and keep me going, and not always does that work the other way around. My kids...? In this way, every single person’s life is full of purpose. Every last person is a messenger carrying out His plans Suddenly, my work, my schooling, yes even my blog, all for His perfect world. While we may not all be needed by just seemed so silly. So trite and juvenile compared to my our children, we’re all needed by Him. No one can replace heroic neighbors. They’re raising generations for eternity; you, or me, or anyone for that matter, whether or not it’s I’m here writing inspiration. And it hurt. something we can see in the here and now.

Once I was home safely, and after much hiccuping (okay, And isn’t that what Modeh Ani is really all about? The sobbing. Fine.) My husband pulled a Mesilas Yesharim off job that I have to fill, my unique mission. I’m here to do the shelf and began to read: Your will, Hashem, and nothing else matters. And that, and .only that, is the reason why He’s given me another day והנה מה שהורונו חכמינו זכרונם לברכה הוא, שהאדם לא And that’s also why we should all wake up each morning נברא אלא להתענג על ה’ ולהנות מזיו שכינתו with a bounce and a smile. To paraphrase, “Our chachamim tell us, man was created only to take pleasure in Hashem, and bask in the Then, my husband laughed, “Isn’t it funny how women enjoyment of His Presence.” will believe anything? I mean, who even made that up? Here you have the Mesilas Yesharim, full of centuries-old My husband continued to explain, based on the Mesilas wisdom, the chachmas haTorah, and they think they know Yesharim, that since this pleasure can only be experienced better?” Chauvinistic remarks aside, I couldn’t help but in its fullness in the next world, we were given this world agree. He was so right. Tell me — why, oh why, does my to work on acquiring that pleasure. And how is this work husband always win?! • done? Through doingmitzvos , and following Hashem’s ratzon by living a Torah life. Check out Shevy’s frum fertility blog: onwardandupfertility.com SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

19 Chizuk

By Rochel Holzkenner

or four years, we weren’t able I started a new round of treatments, to have children. Those first Where is that fine and I avoided self-pity like the plague. four years were a challenge F One afternoon, as I was driving for me, and there were so many line between healthy disappointments that came along through Miami, my shield of with the ride. Every treatment and self-compassion and strength suddenly shattered. With procedure brought high hopes and debilitating self-pity? no warning, I started to weep till eager anticipation. When they failed, the tears drenched my cheeks. I was I felt a stab in my vulnerable heart. The tenderness of pain alone, so I let myself cry out loud like a child. After the first year, though, I really is so frightening, like toughened up. I didn’t cry anymore. I’d been letting my mind wander, I went through the motions a dark abyss, that it's perhaps too far, and I’d started to sensibly: the endless visits to the imagine what it must be like for doctor’s office, the blood tests the often safer to check out a mother to watch her daughter acupuncture treatments. Trying to of the world of feelings struggle. I was watching my start a family became my second “daughter” as a young girl. I watched job, and I pursued it with vigor. But I and stay practical. her grow up and start a life of her didn’t hold my breath too hard when own. I wanted her to have the SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

20 sweetest life; she deserved it. Then I 22 years he saw his brothers again, Yosef probed, “What are their saw her desperately wanting a child; ten of them, standing humbly before names?” I saw her attempt multiple fertility him. They didn’t recognize Yosef, nor treatments without success. It broke would they ever suspect that he was Binyamin listed the names of his my heart to see my “daughter” in a powerful politician. And Yosef gave ten sons. Yosef was curious. “What pain. And that’s when I broke down. them no reason to suspect that he is the idea behind these names?” he I cried for the daughter who was me. had any tender affinity toward them. asked. Even if I was okay with it, my mother On the contrary, for several weeks he “They all relate to my brother and wasn’t. I suddenly felt undeserving of played hardball with his brothers. He the troubles that have befallen him: my fertility struggle. pretended to suspect them of being Bela, because he was swallowed spies; he held his brother Shimon I don’t regret that cry, and I don’t up (nivla) amongst alien nations; as collateral until they brought judge myself for my self-pity. It felt Becher, because he was my mother’s Binyamin to Mitzrayim. He put on great to cry again, a powerfully firstborn (bechor); Ashbel, because a perfect poker face to make them cathartic cry. Hashem sent him into captivity uneasy in his presence. Yosef knew (sheva’o E‑l); Geira, because he had to Where is that fine line between that if he played his cards right, the live in a foreign land (ger); Naaman, healthy self-compassion and brothers would fully regret their because he was extremely pleasant debilitating self-pity? The tenderness choice to sell him 22 years earlier, (na’im); Echi and Rosh, because he of pain is so frightening, like a dark and they would finally begin to heal was my brother (ach) and my elder abyss, that it’s often safer to check from their mistake. Yosef chose a (rosh); Mupim, because he learned out of the world of feelings and stay brilliant strategy and carried it out from the mouth (peh) of my father; practical. But what’s at the back end like an award-winning actor. Chupim, because he didn’t see my of an emotional shutdown? marriage (chuppah), and I did not But then Yosef broke down. He see his; Ard, because he went down couldn’t even wait until he was alone In one of the most moving (yarad) amongst alien nations.” interactions in the Torah, Yosef met to cry. He had to hurry out and find his younger brother, Binyamin, after a private space, so that he could let Yosef was taken aback that his 22 years of separation. Binyamin, himself weep fully. What changed? brother had named all of his sons however, had no idea that he was What triggered this extreme with names that commemorated meeting his long-lost brother; he response? him. Apparently, Binyamin was thought that he was talking to the tormented by Yosef’s loss. Even after When the brothers brought minister of finance in Mitzrayim. he began a family of his own, he Binyamin to Mitzrayim, Yosef invited Yosef became so emotional from couldn’t come to terms with the fact them all to dine with him. Over their conversation that, for the first that his brother, whom he apparently dinner, he inquired about their (his) time in his dealings with his brothers, admired, was suffering. He couldn’t father’s well-being. Afterwards, he he “hurried to go out because his surrender to the notion that they focused his attention on Binyamin. compassion was aroused to his weren’t able to share a life together. Yosef asked, “Do you have a brother brother, and he wanted to weep. He All this time, he was bleeding for from the same mother?” went to his room and wept there.” Yosef’s pain. The wound had not Binyamin carefully responded, scabbed over and grown callous. Yosef had heard that his brothers Time had not healed Binyamin. had come down to Mitzrayim “I had a brother, but I don’t know to purchase food, and he chose where he is.” And this is why Yosef broke down. to personally administer their Joseph continued, “Do you have All of his learned self-discipline, the transaction. One can imagine the any children?” whole charade that he put on to overwhelming emotional reaction orchestrate his family’s ultimate that this must have generated. After “I have ten sons,” he answered. reunion, wasn’t enough to protect SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

21 him from Binyamin’s revelation. land of Canaan, but she knew that to her vision of purposeful living, and Binyamin’s ceaseless compassion their lives would take another course. is quite disappointed by all the things for Yosef caused a shift in Yosef. He Binyamin was born with his mother’s that challenge this ideal lifestyle. was no longer the savvy viceroy of pain. Mitzrayim; he was a heartbroken Our Yosef is used to being abused, man. Binyamin is the part of us betrayed and trapped. He makes that’s tortured by our unfulfilled the most of his tumultuous journey, The first Chabad rebbe, Rabbi and rides each wave with grace. But Schneur Zalman of Liadi, writes that Yosef has a brother who is deeply inside every man and woman there The visionary within connected to him. This brother, this is a Yosef and here is a Binyamin. soul-consciousness, is deeply pained Yosef is the archetype of a Jewish us has immense by the injustice. A Yid deserves a survivor. “Listen, O Shepherd of depth, but is likely more dignified life. And, perhaps Israel, You who leads Yosef like a more importantly, a Yid deserves to flock,” writes King Dovid. Yosef is a to be disappointed treat himself with greater dignity. code name for the Jewish nation. Sometimes it is the self-abuse that He is the prototype of the loyal Yid by the reality of life. most painfully shatters our internal in foreign surroundings who rejects visionary. While our Yosef is jaded secular values and remains faithful and functional, our Binyamin is to Hashem. The Yosef in us puts on expectations. The expectations idealistic and vulnerable. a remarkable fight to live as Yid in come from a deep-rooted vision of a world of adversity, to survive and what life should look like. We feel Our inner Yosefs forgets to cry. Or to thrive despite the rough spots we that we should have integrity and perhaps it sees no function in crying. encounter. growth, our relationships should It’s an indulgent waste of time! But be loving and profound, our work there is always a part inside of us Binyamin is the more vulnerable should be dynamic and expressive. that’s still hanging onto a dream aspect of our being. Binyamin was The visionary within us has immense and is pained every moment that orphaned as he took his first breath depth, but is likely to be disappointed the dream isn’t actualized. It’s the of life. His mother, Rachel, died by the reality of life. dreamer that sensitizes us to what life while birthing him: “As her soul was really should look like. And even if it’s departing . . . she named him Ben Our visionary expectations come impossible to live that dream right Oni (son of my affliction)—but his directly from our soul. Before now, at least we haven’t succumbed father named him Binyamin.” But descending into a body, she eagerly to our challenges. she wasn’t lamenting over her own awaited her turn to spend a lifetime labor pains; she was prophetically doing Hashem’s will here on earth. When Yosef listens to the story of envisioning the suffering that her To the soul, the opportunity to do his life from Binyamin’s perspective, sons and their tribes would endure. a mitzvah, to transform something he cries. That cry is a powerful cry. What anguished Rachel was the loss of the material world into a spiritual Healing will often begin only when of her dream. She envisioned her experience, is priceless. Throughout we give ourselves permission to children growing up together in the our life’s journey our soul still clings empathize with our vulnerability and SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

22 SELF-PITY CAN BE CRIPPLING. SELF-COMPASSION ALLOWS US TO BE EMOTIONALLY AVAILABLE.

our disappointment. In the Tanya, but needs to play foot soldier for the passionate compassion for my friend Rabbi Schneur Zalman describes the time being. Self-pity can be crippling. who has a sick child. Self-compassion most effective way to reconnect with Self-compassion allows us to be propels us forward, giving us the drive Hashem after we’ve done something emotionally available. If we can feel to make life work. As Yosef, we may to compromise our relationship with for our higher self, our soul, then she just be going through the motions. Him. One of the key ingredients becomes a more conscious part of us. But when Yosef resonates with the to authentic regret is compassion, voice of Binyamin, we become more Chassidic thought teaches about compassion for our Life Source. vibrant. Our mistakes may have felt okay at the seven emotional stratospheres the time, and perhaps we still don’t within the psyche of every being. Let’s not become complacent with feel that bad about them. We may Love, the first emotion, is cold. Love our soul’s struggles in this material view ourselves as the kind of people is compared to water, a substance world. Allow, for a moment, some who are susceptible to sinning, not that maintains a cool temperature. compassion for that innocent part Love inspires us to connect with mature or spiritual enough to take of us that yearns for a higher reality. someone or something outside of the high road. But the meditation And then Hashem will reciprocate that the Rebbe describes involves in kind, giving us the strength to the belief that there is another When I gave myself work through our challenges with part of us, a part that was never more passion and potency. okay with that choice. There’s a permission to feel the pain part of us that’s still sensitive and When I gave myself permission is tortured by our mistakes, even in my journey, when I let go to feel the pain in my journey, if they’ve happened countless when I let go of the fear that I’d times. It’s that internal innocence of the fear that I’d become become self-pitying, I was much that’s wounded every time we more authentic. I could share abuse ourselves. Teshuvah, the self-pitying, I was much more honestly with friends. commitment to change, happens more authentic. I had more tolerance for my when we try to experience the shortcomings. And I was able to pain of the soul and feel deeply pray with more passion. I believe compassionate for her humiliation. ourselves, but that connection can it was those prayers that shifted my Binyamin is our innocent visionary be a very calculated choice, and it destiny—and Hashem blessed me who wants a life of dignity. But doesn’t require intense emotion. with children. • life’s not always that way. And even Severity, the second emotion, is Rochel is the co-director of Chabad of if it’s all for the best, even if all of compared to fire, powerful and Las Olas, Fla., serving the community of young professionals. She is a high-school our challenges are in place for our often volatile. Compassion is the teacher and a freelance writer—and a growth, the Binyamin in our psyche is third emotional sphere. It fuses the frequent contributor to Chabad.org. She pained. It’s not self-pity, the kind that first two emotions, creating a love lectures extensively on topics of Kabbalah and feminism, and their application to makes us feel like unlucky victims of that is hot. This connection is not everyday life. Rochel holds an MS in Brain circumstance. It’s self-compassion as calculated as it is compelling. For Based Learning from Nova SE University. for the part of us that is aristocracy example, I love my sister, but I feel Reprinted with permission from chabad.org SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

23 Chizuk The of Lesson the TREE By: L. H.

few months after I moved into my new condo, I got a call from a fellow condo-dweller. Outside, A two men were planting trees and my neighbor wanted to know if I had been told anything about the tree However, my attempts as an amateur planting. My husband was the President of the Condo arborist were unsuccessful, and the tree broke Association, so she assumed that I would know what was loose of the tape and keeled over once again. At the end, going on. I told her that no, I had no idea. I went outside to the top of the tree was removed. For whatever reason, the investigate. The gardeners explained that when the previous rest of the tree remained. No one bothered to remove it. It home was torn down and the condo was built, some trees appeared to be lifeless. were lost in the process. The town was now planting new trees to replace the lost ones. My About two years later, a side part of the tree husband was later informed that he would be began to grow leaves.The top was still broken, paying for the installation of those new trees. My attempts but life was blossoming in an alternate area. as an amateur Then a strong wind came and blew all the They planted three trees. The trees were young arborist were and had supports to hold them in place. One leaves away. Within a few days, however, leaves unsuccessful, started to form again. More winds came, and year went by and then another. My husband and the tree asked our landscaper how long the supports broke loose once again the leaves were blown off the tree. should remain on the trees and was told they of the tape And yet, with notable resilience, a few days could safely come off at this point. So the poles and keeled later, green leaves were once again forming and and wires were removed from the trees. over once ready to sprout. again. About a year later, on one summer day, There are many lessons that I can glean from one tree was split in two. One of the condo this event. The main one is that a Yid never dwellers had visitors, and the children of those gives up hope. I took pictures to help me remember this visitors were playing outside, unsupervised. great lesson. A child had swung from a baby tree and snapped it in half. I tried to Three years passed. The tree has sprouted many branches tape it back together again, and leaves. I took another picture and thought about all the even placing a band- times things did not go the way I expected them to. The aid on top of the tree reminded me that Hashem has different ways in which tape, hoping the He could make things happen. I had originally thought this tree might fuse tree would be straight and tall. Then I wrongly assumed this itself back tree had died. It seemed that the tree’s potential had been together lost once the top had been snapped off. However, I saw the again. potential of the tree spring forth, instead of as a majestic tree, as a beautiful bush. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

24 the missing keys By F. Mozes

One Friday morning, as I was cleaning my house for from where my car was parked. Wow. Hashem had spared Shabbos, my cell phone rang. “I found your car keys,” the me so much stress and hardship. Thank you, Hashem. young boy on the line said. The wheels in my head continued to turn. On a daily “My keys?!?” I responded, not even aware that mine were basis, Hashem spares me so much stress and suffering. In missing. the Pathway to Prayer, Rabbi Mayer Birnbaum brings down the following thought on the :in Modim ”ועל נסיך שבכל יום עמנו“ Yes, they had your phone number words“ attached.” He was right; on the same key Hashem R’ Bachai states in his introduction to ring that held my car keys, was one of my constantly Parshas Ki Sisa that there isn’t any USB drives with my number labeled on individual in Klal Yisrael for whom hidden the side. A little while later, hashavas helps me dodge miracles don’t happen every day! Imagine; aveida was performed, and the keys were difficulties, avoid I drive many miles a day, yet Hashem safely back in my possession. The incident prevents me from getting into numerous was over, however, this small episode got agony and escape accidents. I breathe in air that could me thinking. Hashem had spared me so crises. And I potentially contain millions of much stress and anguish that morning. don't even know microscopic germs, yet Hashem protects First, I hadn’t even known my keys were me from all those ailments. Hashem missing, so I hadn’t gone through the about them. constantly helps me dodge difficulties, stress of turning over my house looking avoid agony and escape crises. And I for them. Additionally, this occurred on a don’t even know about them. Friday morning, a day when I didn’t go to work, which meant no last-minute, frantic searching a few minutes Those missing keys unlocked a whole new awareness before I had to be at work. Furthermore, my car could have within me; an awareness of the love and protection easily been stolen since my car keys were found not too far Hashem envelops me in, all the time. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

25 Chizuk

By: Shevy Levine Unsung

To My Sister in Waiting, You know who you are, my unsung Heroeshero. From the outside, people admire your strength and curiously wonder about the struggles you face. They don’t understand you, don’t understand the depth of your challenge. They try to, as they cluck sympathetically and offer enlightening bits of unfiltered wisdom.Surely , if you would just heed their words, you’d give birth in no time. If only they’d know.

You married with hopes and dreams like the rest of us. Of a happy home, full of children and joy. Of precious infants, dimpled toddlers, precocious preteens... love, warmth, opportunity. But there are none. Your arms are empty, and my heart aches as I watch the stares. It’s not her, I want to shout. It’s not her! Don’t you understand? You smile sadly. It doesn’t matter, after all. But it does.

True, the challenge is yours — plural. Something you were meant to overcome together. But it matters. Because without knowing it, there’s no way we can ever understand your strength. You are your husband’s protector, his wife. Valiantly, you assure him that it’s okay — really, that this is what’s meant to be, that this is part of the Master Plan. You smile for him, hiding your tears, lest he realize the extent of your pain.

With courage that one can nary comprehend, you brave it all. Shameful remarks, invasive treatments... Your experience runs the gamut, and yet you keep your head held high — for you, for him. “This isour journey,” you say. “It makes no difference.” My friend, do you realize your strength?

We read about castles and princesses, women who host and bake and raise children by the dozen — the heroes of our world! — and you my friend, remain unsung...

So, let this be my ode to you — to your valiant strength, your unassuming courage and the beauty that permeates everything you do. Eishes chayil mi yimtza? In you, my friend, she can be found. •

With love, Shevy

Check out Shevy’s frum fertility blog: onwardandupfertility.com SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

26 Bulletin Board Volunteer Become a part of the ATIME Family Great News!  Help our very best office staff You can receive text reminders  Distribute Labor Tehillim Packets to Need to be near your & announcements of all doctors' offices upcoming events by sending a center for Shabbos?  Deliver magazines to doctors' offices for assistance call text message with the words  Coordinate fundraisers in different "follow atimeevents" to the Chaya: 718-258-5002 neighborhoods number 40404. Alternately, or Vivienne : 917-783-9514 you can follow us on Twitter  Help with our annual Chinese Auction at atimeevents Email [email protected]

A Time Support Groups Services Misc

Labor Tehillim Program Our Collection Kits are labor tehillim program is set available at the g'maches Join our phone support groups from the in Monsey and Boro Park comfort and privacy of your home! to roll. Our beautiful brochure along with a list of names of Affordable Drugs Phone Support Groups on the following topics: couples to daven for while in Fertility drugs at reduced labor is soon to be in the local  Primary Infertility Prices Tel: 718-972-5750 ob/gyn's offices.To list your Fax: 718-972-7288  Secondary Infertility name please email Doros Interest-Free  Unsuccessful IVF [email protected] Please call or call 718-686-8912 Loans  Pregnancy Loss Support Please call to remove your names Mr. Schwartz at when bezras hashem you no longer 718-633-5455  Male Factor Infertility need this service.  Men’s Support Group  Mothers of Couples Experiencing Infertility Email [email protected] or [email protected] or call 718-686-8912 for the info Need to have your blood drawn on Shabbos & delivered to your center? Call Chaya 718-258-5002 or Vivienne 917-783-9514 for assistance

Meals Inspiration! Car Rides

Rides to and from your center from Williamsburg Be welcomed home after an Information! Chizuk! and back call Chesed 718-218-9000 exhausting day of procedures Find it all 24 hours with a gourmet meal to warm a day whenever you Rides to and from your Manhattan center from your body and heart. Boro Park and back call Chesed 718-431-0111 need it by calling You will be registered for this service Kol Chaya: Rides to and from your Manhattan center Lakewood and when ordering hashgacha. 718-298-2646 back call Lakewood Bikur Cholim 732-905-3020 Ext. 117 Available in many areas. (Yiddish or English) Darchei Chesed of Monsey 845-425-4070 לע״נ ר׳ ישעי׳ בן ר׳ משה זי״ע מקערעסטיר SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

27 Chizuk from Within Off the Beaten Track

Lech Lecha… it’s not something I envisioned myself doing more than once in a lifetime. After the first, second and then third major challenge, I felt assured that Hashem had brought an end to my life-al- tering nisyonos and I would be able to enjoy the rest of my life dealing with quiet obstacles, not ones that turn my world upside-down. Unfortunately (or should I say fortunately?), life has proven me wrong on that count. As the adage goes, “Man plans; G-d laughs.” I guess that was a considerable oversight on my part. Let me backtrack a few years just to give you the entire picture. Although my family was not observant, they had a Although the person you see when you look at me today strong affinity with their religion and still had the desire may seem to be your typical run-of-the-mill Bais Yaakov to send their children to Jewish schools. Since preschool, maidel, there is so much more I had been in the loving en- than meets the eye. What if I told vironment of a school whose you I grew up in a home where To this day, main goal was to transmit the the Pesach Seder was a formality beauty of Torah to their secu- (and ended at Shulchan Orech), if am asked lar student body. Despite the Shabbos a passing day of the fact that I was in a warm and week, and Sukkos non-existent? why I became homey environment, I still had That I grew up wearing pants my own life plan, which in- and eating in McDonald’s, KFC frum, I will cluded graduating at the top or any pick of treif restaurants say I did it of my class, attending a presti- around the corner? Chances are gious university and obtaining you’d react like most other peo- for the sake a white-collar job at a prom- ple do and call me a liar. Truth be inent firm. As much as my told, had you told me what I’d be of my future teachers pried, pushed and in- looking like now, ten years ago, spired, I was living in the realm I’d be calling you a liar, too. generations. of what is called a “Cardiac Jew," loving Hashem and His SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

28 future. She instilled in me the belief that one can have Torah and academic success simultaneously. Slowly, I was coming to the conclusion that maybe all the Torah I loved to learn about can still be a part of my career plan. With each passing day, I felt myself growing accustomed to the idea; however, it all came crashing down one morning.

On my way to work, I bumped into this frum friend of mine wheeling her adorable two kids in the carriage for what I thought was an early morning stroll. A minute later, her nanny took over the strolling and waved as she went on her way. The resident then explained that both she and her husband were residents in the same hospital, doing 24-hour shifts several nights a week That was while this non-Jewish nanny took care of their children. In short, her children barely my real saw their parents. I was devas- tated by this show of conflicting morals Lech Lecha of motherhood vs. career and resolved that if I ever decided thrown from to take the plunge into frumkeit, I would embrace my fam- my house, ily life. I was not looking to have to pencil my children into my work schedule. Ul- my dreams, timately, this is what got the wheels churning on the path and my culture. of frumkeit I am on today. My resolve since that day has not Torah but not willing to keep any of it. I could not equate broken, and to this day, if am the life I intended for myself with a life of Torah and there- asked why I became frum, I will say I did it for the sake of fore remained adamant and refused to be swayed. Year my future generations. after year, my teachers could not understand how the model student, who could write essays on the beauty of The journey doesn’t end there. My final decision to take emunah, refused to practice any parts of her writing. To the plunge was relatively quick. I started keeping Shabbos, this day, I don’t blame them. I was an enigma, even to my- kashrus and tznius. Within a few short months, I had aban- self. doned the college idea and decided I’d take on a job and live the kollel life with my ben Torah of a husband (a dream My staunch refusal came to a grinding halt one fine day that was B”H actualized and is thriving each day). As you in the summer before junior year. I had been volunteer- can imagine, my parents were horrified with the changes in ing at the local hospital (community service so I can get my life and decided that I would no longer be able to live into that prestigious university, remember?) and became in their home if I chose to be observant. That was my real quite friendly with a few of the hospital residents. One of Lech Lecha – thrown from my house, my dreams and my them happened to be the sweetest frum lady from Boro culture. As painful as the rejection was, I knew with a defi- Park, with whom I would often discuss my dreams for the nite knowledge that it was all part of a master scheme of SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

29 I had viewed my personal sacrifices as the security blanket for my future – I gave up so much acquaintance who decided she must marry me off when I for the sake of my told over why I quit my job. This children, so obviously came full I would easily have them, circle when I got to validate the sacrifices. married, moved Little did I know... to a new town and got a job locally, Hashem. Thankfully, I had a strong thanks to the intervention of one of my new coworkers. I support system and wonderful mentors who stepped into was able to see the Yad Hashem in each step I took. I knew the role of mother whenever I needed. If not for them I with a full heart that I was being repaid for my sacrifices wouldn’t have managed. and that Hashem was ensuring my life partner and par- Despite all the odds, I landed a spectacular job with a nassa in the merit of my giving up a life dream and par- frum corporation. I was on a high; I had reached my dream nassa that I loved. I still say I got the better end of the deal. job without even attending college! I earned a great salary, Now, several years down the line, as I sit and wait for with benefits to boot, plus I really loved and enjoyed my those children I had sacrificed almost everything for to ap- job. It was electrifying. I came to work each day and gave it pear, I wonder what it is Hashem may be waiting for from my all. With time, I built myself up and was well-known in me. In my mind, the right to children was almost a given. the company, earning my own private office. Slowly, I was I had viewed my personal sacrifices as the security blanket losing myself in the world called corporate America. De- for my future – I gave up so much for the sake of my chil- spite my years of success, I couldn’t shake off the niggling dren, so obviously I would easily have them, to validate the feeling that I was doing the wrong thing in terms of tznius. sacrifices. Little did I know; little do I know! I’m still waiting, An office of this caliber, no matter how much I loved it, but I just have to remind myself that Hashem got me to was not for a Bas Yisroel, background notwithstanding. this point and He will get me out of this nisayon – one way Again, Hashem was at my side and had laid out the steps or another. Just as with every other test, where I could have for me to take – hameichin mitzadei gaver. chosen a certain path, and it was the vision of my future The final decision came one night while I was envisioning home and generations that held me at bay, so too here. my future life. I imagined a daughter¸ who I had raised on Whenever I feel myself falling into that endless abyss of the path of Torah, working in such a place. Instantly, tears despair and depression, I imagine my sweet family and the sprang to my eyes. How did I expect to be a role model in tears don’t cease to flow. I envision having a precious new- tznius to my children by working in such a place? The next born, and I ponder whether or not my current attitude is morning on the ride to work, I braced myself to leave all one to greet a child with. I don’t want children born into a that I had behind for the second time in my life. With a pained home; I want them to feel the simcha infused in the tear-streaked face I kindly informed my boss that he had air. Such an atmosphere cannot be created overnight, and two weeks to find a replacement. With a sigh of relief, I left for that reason alone I am determined to hold my head up his office and walked into Hashem’s warm embrace. He high and pass this nisayon with flying colors. had helped me see the pitfalls and had pulled me out of It is my fervent prayer that along the way, I’ll internalize the dark abyss. that not everything in this world is tit-for-tat and Hash- The most enchanting part of the story is that this step em’s master scheme is a glorious artwork that I may one of my life landed me a job and my bashert. A coworker day be privy to see. Until then, I will be following in the heard why I was leaving and instantly found me a job in footsteps of my father, Avraham, by leaving the comfort a female-only office. Mybashert came along through an of despair and forging ahead into the unknown land of happiness. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

30 By: Chana Yehudis Zahav theHole There’s a hole in my heart Where a child should be, And once in awhile it tugs and pulls, And pushes itself free.

It takes control of my happiness, my well-being and the hope within me.

Each time it does so I wonder: What can this be? What is this craziness That seems to drive away my sanity?

And each time I realize anew That I was never really whole. Hashem created me this way So I could plug into my soul.

And dig deep within that all-consuming hole.

And when I push and pull and use all of my power To connect to my Creator, and try to do His will, The hole sprouts flowers so beautiful that... They overwhelm those around me, and myself as well.

But flowers in a hole are a band aid And not a true fix at all So the cycle begins again, And once again, I stall.

The trick of life is to get up when you fall. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

31 Chizuk from Within

CHILDREN OF ETERNITY

All I wanted to do was sit next to the black water under want from me at this moment?’’ And I had really tried to the dark midnight sky and stare. I wasn’t even interested act accordingly. in crying. I just wanted to be depressed, and I had all the rights to be just that after the visit to the doctor when Yet, now I had the question rolling in my head: “Hashem, the final verdict was made. The word still reverberated in why?” my ears. “Never.” The most petrifying word that sent chills “Why did I come to this world, if I’m anyhow considered all the way down, down my spine. The dreaded word I so dead?” hadn’t wanted to hear. The sun was out. The water would not be black for I accepted this nisayon. I knew I had received it another few hours. There was no point going there. Instead, personally from my beloved Creator and understood I sat down on the front stairs and sobbed. I was relieved with certainty that this circumstance had been custom- when the tears came. They gave me a feeling of hope. designed specifically for me. All throughout this journey, before every step, I had asked myself, “What does Hashem I’m not sure how long I was sitting there, when an elderly SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

32 I just wanted to be depressed, and I had all non-Jewish woman approached me. I felt the rights to be dies it’s gone…who even knows you her wrinkled hand over my head. Then just that after existed? Kids are proof! They keep the she politely tapped my shoulder. I gave it chain going…” a swift shrug, indicating that I wanted to the visit to the be left alone. The elderly woman was quick to doctor when the respond. “Once one dies, who cares “No,” she said with a firm and lovely if there is a chain? As long as you live voice, “I’m staying here. Such a beautiful final verdict you want to do it the right way…. And girl so deeply sad…oh no! I MUST help anyway, kids can be a pain in the neck.” you.” was made. I still wasn’t agreeing with her logic. Despite the fact that I was not in the “Look, you are here just because your mood of conversing, I replied in a strong, nasty voice, “You parents gave birth to you and their parents gave birth to can’t help me. Only G-d can. And, only if He wants to them. I look at the big picture and you seem to see only perform a miracle.” the details.” “A miracle? Do you believe in miracles?” she asked, surprised. She didn’t even give me a chance to absorb this She was sticking to her approach on life. “Can I ask you strong, fundamental question and continued, “Would a something? Do you know your mom? And her mom? And loan help?” hers? And hers? Do you know ten generations back? Face the fact. People are eventually forgotten.” “Money?!?!” My eyes enlarged. “Are you for real? Is money everything?” I was stunned. Did this old woman seriously For the first time in this conversation, she had the look think that my biggest problem in life was money?!?! of her age.

“Oh,” she went on. “Then you must have broken up with Then she continued in a low tone “You know what your boyfriend.” Her face lit up with “understanding.” remains forever? Good deeds. You see, everyone knows Abraham Lincoln. Why? Because he freed the slaves!! But Regardless of her advanced age, her mind’s focus seemed you don’t know who his kids were….” to be the same as it was when she had been a young woman. “Well,” I said “A boyfriend can be replaced, but…” She went on and on but my head wasn’t there. The light I paused for a second... “children, kids! They are life! They bulb in my head had switched on. are…..everything! Absolutely everything!” עיקר תולדותיהם של צדיקים מעשים טובים She squinted, as if trying to comprehend what I had said. “Kids are life?” she echoed. I did have a point in living. The choice is in my hands, how many “children” I will bring to life “If not children, then what?!” I this day, at this given moment, in the responded. situation I am in now. “Um…but why kids? They sometimes With a tefillah to Hashem, I’ll face the don’t do what you want them and expect "A miracle? Do sun in the blossoming garden, instead them to do….. However, money never of the midnight sky by the threatening says no to where you choose to spend it!” you believe in water. With a cheerful face and positive I wasn’t taking that for an answer. miracles?" she outlook, I’ll scout out good deeds I can “Money comes and money goes….and do, in order to start my very own big let’s say you do stay rich….. Once one asked, surprised. family, iy”H. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

33 Chizuk from Within

Making the Grade

By: Dina Licht

My worst nightmare was coming true… I was turning Imagine my shock when the embryo results were in. into my parents. Hailing from a Soviet background where academic success was the sum total of a person’s worth, “Hi Dina,” said Jane, the nurse at my center. “So the they held extremely high standards for their children. embryos made out okay. You have a 4BB, 5CB and 6CC.” Thankfully, I had always toed the line, pulling in a straight-A “What’s that supposed to me mean?” I asked, report cards and graduating at the top of my class with incredulously. a 4.0 GPA. Although some would have buckled under the constant pressure, I thrived and, “The embryos are graded in size, Baruch Hashem, did not have to face represented by the number, and parental ire like some of my siblings That all the quality is represented by the did. Naturally, being raised in such an came to an letters.” environment had its impact on me end when we and academics and perfectionism “Okay… I see, thank you.” entered the were at the top of my list, too. wonderful I ended the call in shock. Not a As time went on and I matured world of single grade A embryo. How could into an adult, I grew out of the notion IVF several that be? I quickly informed my and became what most consider years after husband, who burst out laughing. normal. By the time seminary came our wedding. “Oh no, you’re already setting the bar around, I didn’t push myself too pretty high for our kids, just like your hard and focused on enjoying the parents did for you.” year — and surprisingly I was okay That comment jolted me back with the subpar grades! When it came to shidduchim, into reality. Was that what was happening here? the shadchanim were adamant that nothing but a deeply Hadn’t life experience taught me anything? Did the values intellectual boy would do. I fought tooth and nail against I thought I had built up within myself amount to nothing it, thinking I had “graduated” from that train of thought. more than the ones I had been raised with? Little did I know… In that moment, I made a decision. The grading meant I tried my best to ignore the remarks of “I told you so” nothing and ultimately, if Hashem wanted this embryo when I got engaged to a brainiac. I was too proud of myself to develop into a child then it would. Over the next few for being normal to admit that these things still were months, my primary focus was internalizing this message. important to me. That all came to an end when we entered Now, as that little 4BB makes its presence known within the wonderful world of IVF several years after our wedding. me, I can happily say I made the grade. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

34 Turning Patients into Parents

Ronald O. Perelman and Claudia Cohen Center for Reproductive Medicine of Weill Cornell Medicine

Director: Zev Rosenwaks, M.D. For more information Owen Davis, M.D. Ina Cholst, M.D. visit IVF.org or call Pak Chung, M.D. Rony T. Elias, M.D. (646) 962-2764. Dan Goldschlag, M.D. Hey-Joo Kang, M.D. Six conveniently located offices: Isaac Kligman, M.D. Upper East Side 1305 York Avenue at 70th Street Alexis Melnick, M.D. Upper East Side 215 East 68th Street Samantha M. Pfeifer, MD West Side 2315 Broadway at 84th Street David E. Reichman, M.D. Tribeca 40 Worth Street Long Island 1300 Franklin Avenue, Garden City Glenn Schattman, M.D. Westchester 657 Main Street, Mount Kisco Steven Spandorfer, M.D. Chizuk from Within

By: Shevy Levine

I ask Him for children Because I want to love, But instead He teaches me how He wants to be loved With all my heart, no matter when.

I ask Him for children Because I want to give, But instead He teaches me to give to His children The art of understanding those in pain.

I ask Him for children Because I want to glorify His name, But instead He teaches me that I alone can make Him great With my sweat and my tears.

I ask Him for children Because I want to be proud, But instead He teaches me to take pride in myself, In my courage and my strength.

I ask Him for children Because I want to belong, But instead He teaches me to find others on the periphery And together we belong. I ask Him for children I was Because I want meaning, But instead He teaches me to fill my days with meaning completely I never believed I could find. at ease with I asked Him for children… with my I got nothing I asked for But everything I needed. feelings of

Disclaimer: This poem is based on a concept I read elsewhere a while back. pain and If this idea was originally yours, thank you for the inspiration! I hope you enjoyed my personalized version…

SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI longing.

36 By: Surie Moskowitz

entered the shul where I was to attend my nephew’s bris. It wasn’t unfamiliar territory; my younger sister-in-law was hosting the bris of her third son, the newest addition to her family of now-four children.I I walked in, ready to be “The One” who everyone looks at....

But, to my surprise, I wasn’t.

First of all, there were very few attendees. As I observed those around me, I noticed that everyone was occupied with something else and I was not the focus of their attention.

I saw a familiar face; my husband’s stepmother whom I am very close with. She took my hand and said to come stand with her, which I did.

I stood by the mechitza. When it was time to say the Amidah and the baby’s name was announced, I started crying. However, I was completely at ease with with my feelings of pain and longing. Deep pain because I will never Musings reach the milestones of Torah, chuppah, and masim tovim with my firstborn. Tremendous longing because I wish to have a child in my arms. All the difficult emotions of the

numerous failed cycles and losses climaxed at that moment.

This moment was an especially joyous one for my father- in-law since the baby was named after his father. I think that he wanted to share his overwhelming joy with all those around him. He came over to me, wanting to speak to me, but when he saw my tear-stained cheeks, he said a few short I was words and walked away. I could tell he was uncomfortable completely seeing me cry in public. However, inwardly, I was fine. I was at ease. I did not feel that my emotions were something to at ease with be embarrassed of. In fact, it was my very first time crying at a bris. At this event, I felt that my perception shifted, and I with my felt deeply empowered. Although I was in tremendous pain I was able to look past it and see beyond my feelings.

feelings of And to me, to have reached this level of self-acceptance and equanimity along with the acquiescence of Hashem’s pain and will, was a milestone to be proud of. • Bris

longing. 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

37 Chizuk from Within

Mistaken Identity By: Goldie S.

I’ve done a lot of cycling in my life and this was the first “Hi, Melinda. It’s Goldie S. on the line.” time I was actually excited. The cycle I was about to start just had to work, for so many reasons. I was in a new “Goldie!” came the reply. “I was just looking at your country, using a new doctor and following a new set of results. Beta is 35.” protocols. Before Day 28 of this newest cycle, I was awake Baruch Hashem! the entire night imagining all the possible situations that could occur. Soon enough, morning dawned and I was on Tears of joy ran down my face. I knew that this time my way to work as if it were just another ordinary day. My everything would be good. I’d been poking myself with students didn’t know what hit them; we played Bingo and Lovenox twice a day, and there was just no way the games with our math facts. Anything to pass the time and pregnancy will result in a miscarriage, I rationalized. This to distract me from my feelings and thoughts. time it just had to work out. I hung up with the nurse hurriedly, so that I could call my husband. I could hear his Finally, it was time for my break. I ran outside to my car ecstasy and joy through the phone line; how happy my as quickly as I could to make the call. It was the only place husband was that we wouldn’t have to go through this with reception and some semblance of privacy. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

38 I couldn't understand why the nurse was apologizing to me; it was the happiest day I have yet to experience.

ordeal any longer and that the treatment had worked so The clinic was kind enough to let me schedule a visit for quickly. the following week and to let me know that I’d be able to try again soon. How nice of them. The nurse called again five minutes later, and I assumed she was calling me back to set up an appointment. I was Boom. My hopes were dashed. It was all over. I couldn’t alerted by her tone of voice. even bring myself to call my husband. All I could do was just sit and cry. I looked at the time and noticed that Calm down, I thought to myself. It’s too early for a my students were probably already in the classroom, miscarriage to be detected. I hadn’t even had my second with their teacher nowhere to be found. I quickly texted blood test done yet, and there was no way to expect the news to my husband, adjusted my face into a smile, something like that. thanked Hashem for the great invention of lipstick and off to class I went. “Goldie, I am so, so sorry,” she said. I couldn’t understand why the nurse was apologizing to me; it was the happiest The day would have to start with a pop quiz. I didn’t trust day I have yet to experience. “I had been looking at the myself to talk. I was getting a headache from all of the wrong chart when I spoke to you earlier.” possibilities I was creating in my head.

There was another patient at the clinic with a similar “Is everything okay, Goldie?” my principal wanted to name, who was also on Day 28 of her cycle, and the nurse know. had been looking at that patient’s beta when she informed me of what I had thought was my good news. The nurse “Of course. I was just running an errand during lunch, and had neglected to confirm my date of birth and the spelling I did not expect it would take so long. I’m sorry for being of my name in order to make sure that she was talking to so late.” the correct patient. The happily-ever-after ending would be that the next “Goldie, your beta is negative. There’s no need for you to month, the positive was ours, but we are still waiting for take progesterone any longer.” My monthly visitor would our dreams to come true. be arriving shortly. • .היינו כחולמים SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

39 Chizuk from Within Regular People vs. Special People

By: Rochel Leah Diskind

-Regular People ask their nurse which hand to use for a - Regular People could complain when their kids wake them blood test. at 6:30 a.m. Special People are asked by the phlebotomist where their For Special People, that’s late! best vein is. - Regular People have photos of their kids adorning their - Regular People take a refresher course for Taharas Hamish- walls. pacha Special People have to make do with pictures of embryos, Special People can give the course! fetuses or babies that went to Shamayim.

- Regular People don’t have any problems cleaning vases or - For Regular People mikvah may mean they just had a baby long, thin items; they just use their bottle brushes. or they’re going to have one. Special People have to be more creative. For Special People it means that they didn’t. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

40 - A Regular Person’s siddur lasts until they marry off their ing something or collecting something from neighbors; they kids. just send over their kids. A Special Person needs a new one even before her kids Special People have to go over themselves no matter how are born. awkward they feel.

- For a Regular Person gaining weight means may mean - Regular People just have to wait until the weather turns being pregnant. nice to make friends with their neighbors. For Special People it may mean they splurged on chocolate Special People have to make much more effort than that! and ice cream to get them through their latest failed cycle. - Regular People could enjoy meeting old friends they hav- - Regular People don’t know about going to shalom zachors en’t seen in a long time. or kiddushim because they have to babysit. Special People avoid such meetings, because then they’ll Special People are expected to attend every one. have to answer “So where are you up to in life?”

- For Regular People an anniversary is a time to celebrate. For Special People, it can make them cry. BUT.... - For Regular People, a calendar is something to hang in your - Regular People have to take shifts on the Yamim Noraim kitchen and write down all your appointments. to go to shul. For Special People it’s something to hide in the bedroom. Special People can be in shul as long as they want.

- When Regular People are asked by a doctor, “What’s the - Regular People have to pay a fortune for babysitters just to date of your LMP?” they offer just the year after thinking for get out at night. five minutes. Special People don’t have to pay a thing. Special People say the exact date as fast as it takes them to remember today’s date. - Regular People hardly get to go on vacation. Special People get to visit every exotic place on the globe. - When Regular People have guests over for the seuda they give the kiddush wine to the husband to pass to the wife. Special People know to give the kiddush directly to each - Regular People don’t get to sleep late on Shabbos morning. spouse. Special people could sleep in as much as they feel like.

- Regular People could serve macaroni and cheese for supper - Regular People have to work very hard to keep their mar- Special People have to serve seven-course meals every riage fresh and alive. night. Special People get a new opportunity every month.

- Regular People enjoy family simchos and Yomim Tovim. - Regular People have regular friends. Special people have to work hard on enjoying them. Special People make special ones.

- Why should Regular People care if the seudos are so long? - Regular People have to find ways to keep on growing They’re hardly there any way! Special People don’t have to look too hard! Special People have to sit at the table like angels for hours… - Regular People don’t have to feel uncomfortable borrow- Are you a SP? SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

41 Chizuk from Within

Dear DH, Do you remember when we first met, Not long after our shidduch was redt? So I continued doing test after test, We were the perfect pair, the best couple yet, To remain sane I tried my best. Off for a great marriage, we were set. But the fact that IF treatment was not your quest, Made me feel so alone and utterly stressed. Our relationship was solid; never did it sway, We respected each other in every which way. When at my end all was clear, But then in childbearing we experienced some delay, That of female IF doctors had no fear. Which was when I felt single again, if I may say. In your direction it was time to steer, But for testing you would not appear. Anxiously, I brought up the topic one night, I was so worried, knowing something was not right. To you this was a major shock, I was surely hoping for you to share in our plight, It hit you in your face like a wooden block. But you said, “Let’s discuss it some other night”. No longer IF could you mock, If one day you planned your own baby to rock. I felt so nervous, frightened and alone, I was ready to upturn every stone. So hesitantly and mechanically, a Rav you did seek, I’d read every book and called every resource on the Someone to ask and with whom you’d be able to speak. phone, When a heter we received, you were about to freak, But you said all my IF worries were simply overblown. So you procrastinated your test week after week.

I feared being childless — I even cried, “Were these kids for me or for us?” I thought. .is his mitzva, we were taught פרו ורבו .But that we were married long you simply denied To move on I felt my hands were really tied, A big yeshua I desperately sought, So helplessly, I worried and sighed. In a sholom bayis whirlpool I felt terribly caught.

When finally you acknowledged my obsession with this Why did you think of IF as something pertaining to your mission, wife? You extended permission — on one condition: L’havdil, at my end, it took over my whole life. That to my woes and sorrows you’ll no longer have to Your indifference was painful; it stabbed me like a knife, listen, I was desperate to grow close, not to cause strife. And that you will never have to meet with a physician. It was then that for a therapy appointment I did book, As soon as you gave me the go-ahead, The therapist taught me a completely new outlook. I ran to see physicians, and took every med. “Your husband is not mean, you can let him off the hook, Tablets made me nauseous, and from pricks I bled, But simply the acceptance you learned in one year, for While deep in the sand you buried your head. him, two it took.”

Though, physically, I didn’t feel all that good, “Men have different ways emotions to express, It was great to know I was doing all I could, Though this doesn’t mean they feel pain any less. To try to become pregnant and eventually I would, Contrary to women from IF they may like to digress, But how hard it was that by you I wasn’t understood! Because facing reality causes them unimaginable pain and stress.” SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

42 “As long as he buries his head in the sand, He feels he can escape this nisayon so grand. He hopes that an open miracle Hashem has planned, So the process of infertility he won’t have to understand.”

“It’s a nisayon with which he finds too hard to deal, And therefore prefers to keep it behind bars of steel. It’s a pain he hopes neither of you will have to feel, And is sorely hoping it’s not for real.”

“So just give him the time he needs to digest, At his pace, is what works for him the best. You’ll see that to move on at some point he will suggest, And as teammates, you’ll together tackle this test”.

“Give him his space; give him his time, Can’t harm to put in the pushka a dime. With siyata d’Shmaya as partners this steep mountain you’ll climb, Until, k’Menashe uk’Efraim, you’ll say at kiddush-time.”

DH, did you realize that I started giving you your space, When suddenly you were ready this challenge to face? It almost felt like we were playing a game of race, I was so relieved that we finally arrived at one place.

And from that point on, together we grew, As each milestone, united, we went through. It was no longer about the “me” and the “you,” But all about what, how and when “we” should do.

Traveling with you this journey together, If I may say, makes it a real pleasure. No! It’s not fun — and definitely no leisure, But indeed these are times that we will forever treasure.

So please forgive me for those days of old, When I caused you stress, anguish and pain untold. For being so harsh, adamant and bold, I wish you only lots of simchos and yeshuos tenfold

And now as in this journey together we go Let’s daven for strength as through this nisayon we grow And to be zoche to healthy kinderlach, for whom we’re waiting so With the rebuilding of the Bais Hamikdosh, u’ Moshiach yavo!

Yours,

DW 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI 43 Support

By: Menachem G.

What Can I G.I.V.E. to My Wife?

As Yom Tov approaches, one of the While your wife will always long for main concerns for us, husbands, is that While your wife children, nothing in the world is more our wives should have an enjoyable important to her than her husband’s Yom Tov. However, this poses a unique will always long attitude toward her. A woman wants to challenge to any couple that hasn’t yet for children, feel loved, cared for, and understood by been blessed with children. A woman her husband. While we can’t satisfy our naturally feels an inner void, which can nothing in the wives’ need for children, we can satisfy only be satisfied with children. This world is more their need for a healthy self-worth. To reality brings a measure of sadness to accomplish this goal, I try to G.I.V.E. to a women’s life. With the occurrence important to my wife through the year, and especially of a joyous, child-centered time such her than her throughout Yom Tov. as Yom Tov, this painful feeling is only exacerbated. How can husbands in husband's attitude GIFT: Halacha mandates that a this situation provide our wives with toward her. husband buy his wife a gift or new Simchas Yom Tov? clothing in honor of Yom Tov. The giving SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

44 Although we, men, cannot truly understand or appreciate what women experience, we can do our best to relate to their feelings.

of a thoughtful gift means far more to a woman than the a pained spirit. When she receives validation, especially item itself. A gift, especially when carefully chosen, is a from the individual with whom she has entrusted her lasting, tangible expression of her husband’s love and care life, she becomes empowered with the ability to channel for her. An added benefit of a tangible gift is that shecan her feelings in a healthy direction. With time, she might enjoy it and cherish her husband’s feelings toward her, even be able to dispel or confront these feelings on her even when he is not physically around to express them. own. However, if she is left to think that she is a cruel, insensitive person, it will only compound her pain and INTEREST: Show your wife that she is cherished by feelings of isolation. honestly being interested and concerned for her feelings. Make sure that your words and actions convey your EMPATHIZE: Men will sometimes choose to be commitment to do everything you are capable of in order impassive about their feelings. However, for the benefit to ensure her Simchas Yom Tov. Spend time together and of your wife, try your best to empathize with her feelings. take interest in the things she enjoys. When she is aware Although we, men, cannot truly understand or appreciate that she is constantly on your mind, it can help make what women experience, we can do our best to relate lonely situations that much more bearable. to their feelings. Identify with your wife’s struggles and concerns by letting her know that you also, at least to VALIDATE: Over the course of Yom Tov, your wife some degree, feel the emotions which plague her heart. is likely to experience a variety of emotions. Different situations will evoke different feelings. A long, quiet Practicing these four techniques will not negate afternoon may make her feel all alone. Becoming insulted or minimize the unique challenges which come up by an insensitive comment may cause her to feel guilty for throughout the year, and specifically around Yom Tov harboring resentment. Feelings of anger or jealousy might time. Nevertheless, your caring and understanding will make a spiritually-conscious woman feel mean or cruel. help your wife feel better about herself and will also Don’t try to dispel or confront her feelings, but rather, enhance your relationship. Equipped with a loyal husband try to validate them. Let her know that any feelings she and a healthy self-esteem, she will have more inner may experience are normal. They don’t reflect negatively strength to persevere. on her; rather, they are the natural human outcome of Wishing everyone a good Yom Tov!! •

Israel: Florida: Phone:052-718-7188 Phone: 305-260-6377 E-Mail: [email protected] E-mail: [email protected] SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

45 Support What I Wish I Had Known Before Starting IVF Tips and advice from those who’ve been there

I’m often asked for tips and advice by those attempting so I asked some of my infertility friends for their input. IVF for the first time. It makes me wonder: If I could The tips below were essentially gathered together by have turned the clock back to the time before I had a group of some of the most courageous and inspira- done any treatments, would I have done anything dif- tional couples that have gone through infertility. ferently then, had I known what I know now? Would I have coped differently? What can I, as someone from deep within the trenches, tell a newcomer to IVF? I compiled a list of the most helpful tips I’ve ever given to people. But I know that each couple’s case is unique, Go for a second opinion (or three or four), and make appointments with specialists. I highly recommend that couples seek out more than one professional opinion. Advocate for yourself and your husband Don't do this alone. and gather as much information as Looking back, if I could have done one thing differently, I would have you feel you’ll need. I regret waiting given myself more support and found more support in others. The time as long as I did before going to when I was going through infertility in general, and various treatments in see a reproductive particular, was an extremely lonely period for me. By nature I am a private endocrinologist. person, making it very rare that I wound up sharing my struggles with almost anyone. I imagine that I would have found an infertility support group quite helpful. I probably should have also sought out a therapist to confide in and work issues out with on a regular basis. In general, I did not allow myself to have a better support system, and I needed it.

2 M.G.M.

1 I.G. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

46 Ask questions, and trust your instincts I would encourage anyone who is going through Your relationship with infertility to ask as many questions as they want, and to never feel bad or embarrassed about your husband is crucial anything you ask. That’s what specialists are there It is vital to keep your marriage the focal point of your for! And that’s what A TIME is there for. journey. Infertility can potentially tear a relationship apart if you aren’t focused on keeping that 3 C. relationship a priority. It is okay to seek professional help if that is what’s necessary to keep your marriage strong. surrender Learnyour worries how to to Hashem One mantra that gave me the chizuk to continue was to “Let go, and let G-d.” Infertility can make you feel as if there was more you could be doing even when you are doing everything humanly possible to be successful. Ultimately, Hashem is in control, and the final decision, as with everything else, is up to Him. Repeating to myself that I needed to “Let go and let G-d” was a 4 L.N. continuous lesson in emunah.

Be brave, be bold and don’t settle After our first failed cycle, I wish I’d been brave enough to join a local support group. I wish I would have had 5 J.D. the courage to ask both firsthand and local resources for advice. I wish I would have been brave enough earlier on in our journey to have had the foresight to have Worry less interviewed more than one RE. Since each doctor in the field has a different perspective and opinion then the about what others think next, it’s worth looking into which professional serves I wish that I would have worried less about both your medical and personal needs best. what people thought about me, and just done what was convenient and good for us throughout our journey and our treatments.

7 S.

I hope this has helped you in some way, but whatever you decide to do, and however you decide to do it I wish you bracha and hatzlacha. • 6 F.M. Revised from an article on bubblesandbumps.com SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

47 Support

By: Kate Doyle, RMA Connecticut

With infertility, there’s a lot of waiting. Waiting to be- Tips to Distract Yourself From the Infertility Wait come pregnant, first and foremost, and then seeing that it’s There are a few things I do when I’m in this tense waiting not happening in the time frame that you hoped it would. period that I wanted to share with you: Then, when you get to a fertility specialist, there’s still 1 Distract myself: This might involve watching a video, more waiting. Fertility treatment cycles have all kinds of different waiting, including the ten-day to two-week wait talking to a friend, or going to the gym. to see if the cycle has been successful. 2 Avoid the “what ifs”: Ruminating over factors that are unknown and out of our own control are never Infertility & Waiting productive or healthy. What is it that you are waiting for right now? The date of your first fertility appointment to arrive? Yom tov, and 3 Care for my basic needs: Making sure I have enough all the family time it brings, to be over? Your diagnos- sleep and am well-fed gives me the strength to get tic test results that examined your fallopian tubes, your through the days. uterus or your sperm count? The phone call that will tell you if your fertility cycle was successful? 4 Talk it out: Fertility centers have specific support staff available for just this reason, including dedicated fer- Waiting can be a real and intense pain. Especially con- tility counselors who are licensed social workers. The sidering the fact that we live in a world of instant gratifi- counselors in our center are ready and eager to listen. cation. I am the type of person that has anxiety whenever I am waiting for anything, whether it is something as small Waiting is never easy, especially when you’re hoping so as the start of my doctor’s appointment or as big as the hard for positive results. Hang in there and remember: fertility news that might change my life forever. This too, shall pass! • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

48 MEMBERSHIP FORM

Name______

Address______

City / State / Zip______

Telephone______

£ Primary Infertility / No Fee £ Secondary Infertility / $36 £ Basic Membership £ International / $55 £ Complimentary Contributing / $72 £ Professional / $125

Please make check payable to A TIME Or charge to £ Master card £ Visa £ American Express

Card number______Expiration Date ___/___/______

Name as it appears on card______Mail to: A TIME 1310 48th Street, Suite 406 Brooklyn, NY 11219 / or fax to 718-686-8927

REPRINTS ORDER FORM

Name______

Address______

City / State / Zip______

Telephone______

£ I would like to order reprints of A TIME issue(s) #______£ 1 Issue/$5 £ 3 Issues/$10 £ 5 Issues/$15 Please make check payable to A TIME

CONTRIBUTION FORM

I wish to make a tax-deductible contribution to A TIME Enclosed is $ ______Please make check payable to A TIME and send it to: A TIME 1310 48th St., Suite 406 Brooklyn, NY 11219. Tel: (718)686-8912 Do you wish to honor someone through this donation? If so, please indicate the name of honoree:

______Do you wish to make this donation in memory of a dear one? If so, please indicate the name of indivdual: ______

Please make check payable to A TIME Or charge to £ Master card £ Visa £ American Express

Card number______Expiration Date ___/___/______SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

49 Support

to Enhance to Our Journey לע"נ רעכיל בת אליעזר זאב ע"ה

Question: With preparations for Pesach in full swing, I’ve been thinking about Yetzias Mitzrayim, the long Leah: journey that Klal Yisroel endured. An inspiring quote I’ve come across helps me when the Along those lines, what snippets of going gets tough. “When a train goes through a tunnel inspiration can you share in regard and it gets dark, you don’t throw away the ticket and to journeys, specifically long and jump off. You sit still and trust the engineer. Trust sometimes painful ones? Hashem today, no matter how dark your situation is. You’re going to come out!” I feel that this is what I have to internalize. It’s easy to trust when everything is just fine. Success is a journey, not a destination. The doing is often more important than the outcome. Focusing on one step at a time will make it feel more bearable. We all have our dream of what awaits us at the end of the tunnel. I Rivky: hope that everyone’s Your question reminds me of a mashal dream and tefillos that Rabbi Naftoli Weiss shlit”a shared at an A are fulfilled. TIME weekend retreat. There was a passenger on a wagon going from one shtetl in Europe to another. He was sitting on the bench, his arms weighed down by his heavy packages. At some point during the trip, the wagon driver turned around and noticed his passenger holding his heavy packages. “Excuse me, sir,” he called out, “Put down your packages. The wagon doesn’t weigh any less if your bags remain in your hands!” How many packages of worry, nerves and anxiety do we carry? Most of them contain things that are beyond our control. How much lighter and more liberated we’d feel SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI if we’d just let

50 go. to Enhance to Our Journey

Sarah: Moderated by Sarah Klein Rivky, Esther and Leah shared such inspiring and true messages. As Rivky shared, we need to always remember -No load is too heavy for Hakodosh Ba .השלך אל ה’ יהבך ruch Hu to carry. Leah’s thoughts on journeys bring to mind a beautiful thought that I heard. In Shir Hashirim which we .black and beautiful ,שחורה אני ונאוה ,read on Pesach, it says Our journey may be difficult and black, but we each have some beautiful parts to our life that we can focus on. Finding the beauty isn’t a contradiction to the pain. Esther: We’re human and part of being human means Sometimes, I think we need to reevaluate. that when something hurts there’s going to be Are we holding the key and trying the wrong pain. As Esther mentions, let’s make sure door? What works for some, might not work for we’re trying the correct door. Specifi- others. Each person’s journey is unique. We might cally over Pesach which can be be on the same infertility highway, but each of us is in her own lane. Each of us has her unique such a difficult time, take the personalities, spouse and extended family opportunity to spend qual- dynamics. We can’t stop on the highway. ity time with your If we’re running low on fuel, perhaps spouse and to cre- we have to recharge. For each of us ate memories it’s something else. For myself it that you’ll might be a new mussar sefer, cherish. for my friend it may be a therapist, and for my spouse it might be a rejuvenating vacation. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

51 I Believe

By Rabbi Efraim Wachsman Listen to the entire song on Kol Chaya: 718-298-6464, 1, 1, 17

I believe in Hashem, I trust in Hashem I believe, I believe is the kol yachol אייבישטער There never is a moment when I believe that the די ג-ט פון שרה, רבקה, לאה און רחל That I am alone, that I’m on my own די ג-ט פון אברהם, יצחק און יעקב I believe and I trust in Hashem וואס צו זיין ישיעות איז נישט דא קיין מעקב And I understand, that He’s holding my hand מומחה He’s the ישיעות And every step is perfectly planned When it comes to עבדו את ה’ בשמחה He’s holding me tight He taught us So I’ll be all right Trust in Me and you will see לשיעתך ה’ קויתי I believe and I trust in Hashem

קוה אל ה’ חזק ואמץ אמונה and בטחון When a Yid lives There is no limit to what he can achieve Be filled with hope and be strong When he trusts in Hashem with all his heart Because when you sing and dance for me will sing along מלאכים When he says, “I believe” The I believe, I believe I trust in Hashem תI believe that to Hashem it’s all the same I believe in Hashem or one drop of rain There never is a moment when קריעת ים סוף The galaxies, the stars or a mosquito taking a swim That I am alone, that I’m on my own It makes no difference to him I believe and I trust in Hashem And I understand, that He’s holding my hand I believe, I believe And every step is perfectly planned I believe that He’s stronger than all of my fears He’s holding me tight and He counts my tears So I’ll be all right תפילות That He hears my Although it’s tough He’s there with me I believe and I trust in Hashem • לא אירא רע כי אתה עמדי SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

52 By: Rivkie N.

I Believe Not More Than Five I cannot do more than five It’s beyond me how people survive Waiting for six, seven, eight years, Do they go to sleep each night in tears? Bravely face the world each day anew Even when deep-down they’re feeling blue. Impossible for others to fathom their heartache As they tiptoe around them acting fake. Handling the insensitivity of well-wishers, Telling everyone their babies are delicious, Buying baby gifts for younger siblings’ kids, Finding hiding places for their variety of meds, An uncomplicated life they expertly feign; Putting up a show that they don’t know pain - Physically, emotionally, it is insane!

Hashem, I don’t know how they go on I beg of You, let their suffering be gone May they all happily move on to the next page And Father, please… I don’t want to reach that stage! You hold the key to yeshuas for everyone. Only You can bless us with daughters and sons, And give us the strength to always believe, To ensure that we never have reason to grieve. Hashem, I beg of you, to help one and all. Please never let our spirits fall; Help us all stand proud and tall!

There’s so much we learned along the way All of us are ready for a brighter day. Help us to feel part of the regular society Make all of our deepest dreams become a reality, With our yeshuah, we will not disconnect We will be grateful and on the past reflect We will praise Your greatness, and feel it within ה' הוא האלוקים! Tell the world, and our children, that Please let us all rejoice with a speedy salvation !personally, and Your entire nation ,יציאת מצרים Our Let us all glow with joy and serve You right Our lives be filled with the infinite light As in Yerushalayim with Moshiach we reunite. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

53 Medical

MUST-READ FAQS ABOUT HORMONAL IMBALANCES AND TRYING TO GET PREGNANT

Did you know that the hormones surging through Woodbridge and Annandale, VA locations. your body influence or even control many of the most Whether you’re just setting off on your journey important bodily processes—including the ability to towards conception, or you’ve been trying for a get pregnant? Because you can’t see or consciously adjust the levels of these critical compounds, it can while now, knowing better how your hormones be profoundly frustrating when you find yourself impact fertility—and what you can do to minimize or struggling to conceive if you suspect that a hormone eliminate issues—is a wise step. irregularity may be at play. 1 WHICH HORMONES HAVE AN “As stressful and upsetting as it may be, it’s important IMPACT ON FERTILITY? to remember that 1 in 8 couples of reproductive age will experience difficulty conceiving. And, in many of “While a few hormones seem to be named more often these cases, hormonal imbalances are at least part of than others when it comes to pregnancy, the truth the problem,” remarks board-certified reproductive is that many come into play. In fact, the number of endocrinologist Rachana Garde, M.D., of SGF’s different hormones that impact fertility is one of the SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

54 things that can make addressing hormone-related the body to release a mature egg. Ovulation predictor infertility particularly challenging. However, the kits depend on the measurement of this hormone, as good news is and what I tell my patients, in many levels generally surge immediately before ovulation. cases, we can make the right adjustments to properly • Progesterone: This hormone is essential to balance hormones, which will ultimately lead to easier maintaining a pregnancy. Progesterone helps thicken conception,” adds Dr. Garde. the uterine lining, which in turn helps support an Some of the hormones that will most significantly embryo. Women with low progesterone levels often impact your ability to become pregnant are: experience recurrent miscarriages.

• Thyroid hormones: There are lots of hormones 2 WHAT ARE COMMON produced by the thyroid, most notably SIGNS OF A HORMONAL triiodothyronine (T3) and thyroxine (T4) hormones. IMBALANCE? These hormones primarily impact metabolic rate and digestion, but they are also inextricably tied The most common signs of hormonal imbalance in to reproduction. If you’re experiencing thyroid women include: dysfunction, you may experience difficulties, • Menstrual cycle irregularity including hyperprolactinemia. • Spotting or irregular bleeding • Prolactin : The hormone prolactin is critical to • New or worsening acne the production of breast milk, but it also plays an • Facial hair essential role in becoming pregnant in the first • Male-pattern body hair place. If your prolactin levels are abnormal, you will • Male-pattern hair loss likely experience cycle irregularity, which in turn can Unexplained weight gain cause issues with ovulation and, ultimately, with • conception. • Extreme mood changes

• Anti-Müllerian Hormone (AMH): This hormone “What I always caution my patients, is that every is produced by ovarian follicles, or the sack that woman is different. While some who have a hormonal contains the immature egg. Its primary function is to imbalance will not show any outward signs, the support the immature eggs. Measuring this hormone majority do have one or more symptoms. It’s is one of the best predictors of how many eggs you important to never use the presence or absence of have remaining in your ovaries. one or more these signs to self-diagnose. Bring us your concerns, and let’s talk about it,” adds Dr. Garde. • Follicle-Stimulating Hormone (FSH):This hormone is directly linked to fertility, as its key function is to 3 WHAT CAUSES A HORMONAL help regulate the menstrual cycle and induce the IMBALANCE? production of eggs in the ovaries. Women who have a loss of ovarian function often have higher FSH The two most common causes of fertility-related levels, as their bodies are trying to compensate for hormonal imbalance are thyroid dysfunction and this dysfunction. polycystic ovary syndrome (PCOS). Either condition can make getting and staying pregnant without • Luteinizing Hormone (LH): This hormone signals medical intervention more difficult. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

55 4 HOW CAN A HORMONAL will help your doctor begin to confirm or rule out the IMBALANCE IMPACT MY presence of a hormone irregularity, as cycle irregularity FERTILITY? is the most common sign of a hormonal imbalance (though not the only one),” says Dr. Garde. With so many different hormones impacting your ability to conceive and maintain a pregnancy, it becomes Garde adds, “You can also also use ovulation predictor easier to understand that a hormonal imbalance can kits (OPKs) to determine when in your cycle you are cause an equal array of fertility challenges. ovulating. However, for some women with hormonal imbalances—like those with PCOS—these tests don’t Two of the most common fertility issues linked to yield useful information, so beware.” hormonal imbalance are: Some women elect to chart their basal body • Ovulatory Dysfunction: A number of hormone- temperature, which generally rises in accordance related abnormalities, including irregularities in with ovulation. “While you can use this method, we thyroid hormones and polycystic ovary syndrome don’t generally recommend it. It’s tedious and yet, (PCOS), can decrease the regularity of ovulation or for all of the effort, often doesn’t provide much useful prevent it altogether. When ovulation is interrupted, information,” says Dr. Garde. becoming pregnant is unlikely, as there is no egg to fertilize. 6 ARE HORMONE LEVELS IMPACTED BY AGE? • Short Luteal Phases: The luteal phase is the time period that immediately follows ovulation. The “Yes, definitely. As you age, many fertility-related length of this phase is controlled by progesterone, the hormone levels change substantially. FSH, in particular, hormone that maintains the thickness and strength commonly increases as women start to have decreased of the uterine lining. The average luteal phase is 13 to ovarian function with age. AMH levels also change 14 days. “If you have a luteal phase shorter than 10 substantially, decreasing as you age as the number days, a fertilized embryo may not be able to implant, of eggs remaining in your ovaries decreases. Because preventing pregnancy, and we recommend you come fertility potential is impacted most by a woman’s age, in for a simple fertility evaluation,” says Dr. Garde. we strongly encourage early intervention to increase your chances of pregnancy,” explains Dr. Garde. 5 WHAT INFORMATION WILL A DOCTOR NEED TO HELP 7 COULD IT BE THAT CHANGES RESOLVE HORMONAL IN MY MENSTRUAL CYCLE IMBALANCES AND INCREASE ARE JUST THE START OF MY LIKELIHOOD OF GETTING MENOPAUSE? PREGNANT? “Without a doctor’s support, it’s difficult to determine “The best thing you can do if you think you may whether cycle irregularities approaching the end of have a hormonal imbalance, is to begin tracking your your childbearing years are the start of menopause. cycles and schedule a simple fertility evaluation with a Women in pre-menopause (known as perimenopause) specialist. For tracking, you can do this either through often start to experience cycle changes in which the use of a traditional calendar or a specialized app, their cycles change in length or, in some cases, stop like Glow. Information about the length of your cycles SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

56 StayShabbosSha at Home Near altogether. The best way to determine whether forthe Shabbos Hospital? menopause is in play is to seek the help of a fertility Bring specialist. We can use bloodwork to determine your Courier service ovarian status and determine whether conception is yourself still possible,” adds Dr. Garde. for bloodwork We’llPlease call needed on Chaya Kar 8 bring718.258.5002 HOW DO YOU TREAT Shabbos at no Vivienne Moskowitz HORMONAL IMBALANCES the917.783.9514 rest! IF I’M TRYING TO GET cost to you PREGNANT? A luxurious Shabbos Dr. Garde explains, “There are various ways we package to can treat a hormonal imbalance and increase ensure your the likelihood of conceiving and maintaining a pregnancy. Treatments for hormonal imbalances comfort away are highly customized, as each hormonal imbalance from home is different.” Medication is commonly used to: Please call Chaya Kar • Restore thyroid function Includes meals, breakfast, paper 718.258.5002 goods and candles, reading material, Vivienne Moskowitz • Normalize prolactin levels and all amenities you have at home 917.783.9514 available in NY and NJ לע“נ ר‘ ישעי בן ר‘ משה זי“ע מקערעסטיר Induce ovulation • • Trigger the release of a matured egg

“Since hormone levels can also be impacted by weight, we may also prescribe a weight-loss treatment plan to help naturally normalize your fertility.” Dr. Garde adds.

“I often have to remind my patients, while some herbal remedies promise to improve hormonal imbalances, these claims are not scientifically substantiated. Herbal remedies and similar “natural” supplements are not regulated by the FDA; and therefore their impact on a person’s body cannot be predicted — and may even be harmful. As such, our team does not encourage the use of these types of remedies,” advises Dr. Garde.

______Shady Grove Fertility, Medical contributions by Rachana Garde, M.D.

There is no charge for hashgacha services. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

57 Medical You IVF Deserve a Break

Dr. Mark Severino, SIRM

● Loss: Pregnancy loss takes a toll physically and emotionally. Allowing yourself time to process feelings associated with the loss can help you move forward. ● Uncertainty: Are you feeling that you may have invested all you can invest – emotionally, spiritually, If You’re Trying to Conceive, a and financially? If so, it can be helpful to take a break “Dry” Month May Be a Good Idea from treatment to give yourself space to determine Life is fraught with emotion, particularly for those dealing where to go from here. with infertility. Happy, sad and everything in between. What Does Taking a Break Entail? After your roller coaster ride of feelings over Purim, you First things first, speak with your doctor. Even if a month may want to consider giving yourself the gift of a treatment off could slightly affect your chance of success, your doctor respite to herald springtime. If you’re trying to conceive, may recommend it if the benefits to your overall well-being a month off may be just what you need to regroup and outweigh any downside. Your doctor can also instruct you renew your commitment to your treatment plan. on what to do regarding tests and medication, and how to get back into treatment once your break ends. Is Taking a Break a Good Idea? Discuss an end date with your partner. One month? Maybe It can be. Infertility is stressful, and it’s commonly linked two? Putting a plan in place up front and knowing you’re to depression and anxiety. Taking a month off from the both heading in the same direction will allow you to truly emotionally, and physically, exhausting business of trying enjoy and make the most of the time off. to get pregnant can help you press the reset button. A What to Do During Your Time Off temporary break from the appointments, testing and near- Rediscover your life. Your infertility won’t go away during constant worry can do wonders for your state of mind. your break, but the daily monitoring, testing, waiting, etc. that you endure while undergoing treatment will. If Taking a break may also be beneficial you’ve avoided travel while being treated, go for a quick for the following reasons: getaway. Reconnect with your spouse; reinstitute some ● Decisions: There are so many decisions to make during spontaneity in your life. It’s amazing what not sticking to a infertility treatment, from finances to which treatment strict schedule can do for your relationship. When you’re is best for you. If you find yourself grappling with a ready to try again, you’ll feel refreshed and may realize that tough call, taking a step away may give you some clarity. having a “dry” month was just what you needed. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

58 IVF Is My Beta hCG Level Good Enough?

By: Dr. Walid Saleh, SIRM

You have struggled to conceive. Now, finally, after the number of days it takes for the level to double in doing IVF, you are pregnant and your beta hCG levels the x axis. The overall doubling time is shorter overall in are positive. But are they good enough? What qualifies pregnancies, and a range of 1.2 to 3.2 days is considered as a “good” beta number? Is a beta of 20 an indicator of acceptable. Because of the wide range, evaluating a a viable pregnancy? What about 15? The short answer: pregnancy using multiple beta hCG tests several days It depends. While beta hCG levels are useful indicators apart is more predictive of the viability. of fetal development and viability when measured during the first few weeks of pregnancy, there is no Unfortunately, it is difficult to feel safe until we see a single measurement that will give you a definite answer. fetal heartbeat around 6.5 weeks. At that stage, the risk Beta levels are highly variable, and what is considered of a miscarriage is less than 5% in most cases. Please note “acceptable” depends on a number of other factors. that physicians measure the number of weeks differently than do most patients. The 6.5 week mark is around Two criteria are particularly important at this point: 25 days after a day 5 ET. Unlike natural pregnancies The first is the beta hCG level measured on Day 10 after a Day 5 embryo transfer. The second is the rate of increase where a progesterone level >25 is reassuring, IVF – usually measured by doubling time. Pregnancies with pregnancies are routinely supported with progesterone an initial hCG value below 50 IU/L are at particularly supplementation. If the progesterone is administered high risk for miscarrying or being an ectopic pregnancy. intramuscularly, measuring those levels is not helpful While some of these levels ultimately catch up, your because one would only be measuring the adequacy physician will most likely follow you closely by measuring of the injections, not fetal viability. Because vaginal your serial beta levels every two days. The doubling time progesterone does not affect serum progesterone levels, is calculated by plotting multiple levels in the y axis, this test can still be used as additional reassurance in drawing a line between those points, and determining those using this type of progesterone supplementation. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

59 Medical

The Causes of Recurrent Pregnancy Loss

By Dr. Nathan Fox on February 23, 2017

Recurrent pregnancy loss (RPL) is miscarriage specimen. Microarray testing defined when a woman has two or more is one way to improve detection rates of consecutive failed pregnancies without a aneuploidy in miscarriages, as is invasive normal pregnancy (for some, it’s defined testing, including CVS. as three or more). Although more than 50 percent of women will experience sporadic In vitro fertilization (IVF) with pregnancy loss, only five percent of women preimplantation genetic diagnosis (PGD) is have RPL. a proposed therapy for recurrent pregnancy loss due to aneuploidy. However, this is What Causes Recurrent a very expensive option, and supportive Pregnancy Loss? research of its efficacy are mixed. There are many factors to consider when There are several known single gene analyzing any pregnancy loss. It is important disorders that can cause RPL, and there to determine the gestational age at the are likely many more unknown ones. For time of the loss, as the likelihood of causes example, alpha thalassemia can cause differ based on whether it occurred pre- second trimester loss from hemoglobin embryonic (“chemical” or anembryonic), Bart, and multiple pterygium syndrome can embryonic (less than 10 weeks), or fetal (10 cause second trimester loss as well. With weeks or more). further research, there are most likely other single gene mutations that cause pregnancy Genetics and Recurrent loss that will be discovered. Pregnancy Loss Disorders of Coagulation / The most common reason for RPL is a Thrombophilias genetic abnormality, such as aneuploidy or polyploidy (abnormal chromosomes The association of inherited blood in the embryo/fetus). These can be found clotting disorders (thrombophilias) with in 50 to 60 percent of pregnancy losses, pregnancy loss is controversial. Several but the actual rate may be higher, since authors have reported an association while aneuploidies are sometimes difficult to others have not. The pathophysiologic detect at early gestational ages with the mechanisms responsible for the association contamination of maternal cells in the of thrombophilias with early fetal loss SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

60 are unclear. Maternal thrombophilia could Endocrine Causes interfere with implantation or development of the uteroplacental circulation, but there are Hypothyroidism, diabetes, luteal phase defects no good data confirming this theory. and polycystic ovary syndrome (PCOS), have been implicated as causes of RPL as well. It However, there is evidence supporting is unclear if treatment of euthyroid women an association between antiphospholipid found to have thyroid peroxidase antibodies antibodies and pregnancy loss, particularly with levothyronxine lowers the risk of fetal losses. Currently, women with three pregnancy loss. A Cochrane review in 2010 early pregnancy losses who have persistent found a non-significant trend towards fewer antiphospholipid antibodies meet criteria pregnancy losses with thyroid replacement for the antiphospholipid antibody syndrome therapy. (APAS) and in these women, anticoagulation with low-dose aspirin and heparin (or low There have also been studies that molecular weight heparin) has been shown to progesterone therapy was associated with improve outcomes. a significant decrease in the likelihood of pregnancy loss. However, it is not clear if progesterone is effective for women with Uterine Anomalies recurrent pre-embryonic losses. Early pregnancy loss has been associated with uterine abnormalities, specifically septate The connection between PCOS and RPL uterus and forms of bicornuate uterus with a is unclear, particularly considering that partial septum. This presumably occurs when treatment with metformin does not reduce implantation at the septum portion provides the risk of pregnancy loss. Additionally, poor blood flow to the developing pregnancy. obesity is associated with pregnancy loss, and The treatment would be removing the weight loss prior to pregnancy has shown septum surgically. Unfortunately, there are no to lower risk of pregnancy loss. Therefore, well-designed trials to prove that pregnancy achieving a normal BMI before getting rates improve after surgical correction. pregnant is a healthy goal and a possible way However, most authorities recommend to reduce the risk of pregnancy loss. surgical correction of a separate uterus in women with RPL. Fortunately, the vast majority of couples with RPL will have normal testing and will Immune Causes eventually have a successful pregnancy. •

Maternal and paternal immunity have been Dr. Nathan S. Fox is a board certified Obstetrician/ implicated as causes of RPL, but treatments Gynecologist with the subspecialty certification in Maternal with immune modulators, such as steroids or Fetal Medicine. intravenous immunoglobulin (IVIG), have not Dr. Fox provides comprehensive obstetrical care and high- been shown to be effective, except possibly in risk pregnancy consultations at Maternal Fetal Medicine Associates as well as diagnostic ultrasound, fetal diagnosis, very select and rare cases. Unfortunately, IVIG and invasive procedures at Carnegie Imaging for Women. He therapy is rather expensive and typically not is also actively involved in research, with a particular focus on covered by insurance. multiple gestation, diagnostic ultrasound and preterm birth, and has authored many peer-reviewed publications. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

61 Medical

Vitamin D and Fertility By: Joseph B. Davis, DO, RMA New York

In the news and on blogs, those considering becoming lead to worsening of endometriosis. There is also evidence pregnant are inundated regularly with ads and anecdotes that low vitamin D may lead to the growth of fibroids about what herbs, supplements, vitamins and potions will (enlarged areas of muscle in the uterus), which can lead help get you to your goal of having a family. It is important to miscarriage. to know what has evidence and what is not clear. The most important thing to focus on before pregnancy is being in Men are at risk as well. Semen analyses in men with the best health. This includes eating a well-balanced diet, low vitamin D have shown lower motility (movement) of regular exercise, consistent and sufficient sleep patterns, sperm. This can lead to less chance of pregnancy without staying hydrated and taking time to focus on your mental assistance. In men with low vitamin D and normal semen health. Being nutrient-deficient can impact your body’s analyses, pregnancy rates are lower than in men with ability to become pregnant and is not ideal for your normal vitamin D levels. Studies in animals also suggest growing baby when you are pregnant. Vitamin D is one low vitamin D may make it hard for the sperm to fertilize measurable element of your nutritional status that can be the egg, but there are few studies involving men to see if improved with lifestyle modifications or supplements, but taking vitamin D will improve these issues. takes some time to correct. Ultimately your goal is to be pregnant and have a healthy Vitamin D is a steroid hormone and has effects on baby. Women with low vitamin D in pregnancy have a many systems throughout the body. Many people have higher chance of developing diabetes in pregnancy as well low vitamin D levels because most vitamin D is absorbed as pre-eclampsia, a condition where the blood pressure from the sun and modern society is encouraged to avoid rises dangerously, resulting in the need for an emergency the sun (work long hours inside, take transportation, wear delivery. Low vitamin D is also a risk for c-section delivery. sunscreen). Consequently, research has been looking at the Studies about the long-term risks to babies born to health impact of vitamin D deficiency, and fertility- and pregnancy-related data exist. mothers with low vitamin D have been mostly in animals, but include asthma, abnormal brain development, as well There are many effects of vitamin D deficiency on as heart and kidney problems. women trying to become pregnant. Polycystic ovary syndrome (PCOS) is one condition where vitamin D As much as we do know about vitamin D and fertility, deficiency has been linked. Women with PCOS often there is still much to discover and learn. The recommended have difficulty ovulating, extra male-type hormones and level of vitamin D to take depends on your levels. Have are at an increased risk of insulin resistance and possibly your level of vitamin D checked before starting an over- diabetes. Low vitamin D has been linked to many of the the-counter supplement. Most importantly however, be features seen in PCOS. Endometriosis, where the cells from aware of what you eat and how you live so you can be the inside of the uterus are somewhere else, can lead to as healthy as possible, if not just for your baby, but for pain and fertility trouble. Studies show low vitamin D may yourself and your growing family in the years to come. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

62 Form Department of the Treasury—Internal Revenue Service Form 1040 Income Tax Return for NO-THIS-IS-NOT-EZ Joint Filers With No Dependents (99) 2016 OMB No. 1545-0074 Your rst name and initial Last name Your social security number

If a joint return, spouse’s rst name and initial Last name Spouse’s social security number

Home address (number and street). If you have a P.O. box, see instructions. Apt. no. Make sure the SSN(s) above are correct.

City, town or post oce, state, and ZIP code. If you have a foreign address, also complete spaces below (see instructions). Give-Them-a-Child-Campaign Check here if you, or your spouse want $3 to go to this fund. Fertility Center name Fertility province/state/county Travel Time All “Hamispallel B’ad Chaveiro” credits apply. You Spouse

Filing 1 Married ling jointly (You only have each other, please stick together!) 1 Status 2 Married ling separately. (Infertility got in the way of your marriage?) 2 Check only 3 one box. 3 Head of household ______(Who keeps whom going?)

Exemptions 4a Yourself 4 b Spouse 4a c Dependents 4b YOU SHOULD REALLY ADOPT, YOU KNOW? 4c NA

d Monthly storage bills for your dependents Dependents 1. Embryos 2. Oocytes 3. Sperm 4d add numbers e Total number of exemptions claimed 4e on line above

Income 5 Wages, salaries, and tips. This should be shown in box 1 of your Form(s) W-2. 5 Attach your Form(s) W-2. Attach Form(s) W-2 6 Second job: Do you get paid for kvatter, being the mikvah lady? 6 here. 7 Charities received 7 Enclose, but do 8 NYS Grant money received 8 not attach, any payment. 9 Amount of money under your mattress. 9

10 Add lines 5,6,7,8 and 9. This is your This is your adjusted gross income. 10 11 If someone can claim that he’s your or your spouse’s sponsor, donor, vacation sender or otherwise compromising your independence, enter the amount that you’ve received from him. 11

12 Add line 10 and line 11. This is your taxable income. 12 13 Federal income tax withheld. 13 Payments, 14 Health care premiums. 14 Credits, 15 Bills, treatments and meds not covered by insurance. 15 and Tax 16 Unemployment: days of work missed for appointments; amount deducted from your wages. 16 17 Mental health expenses: (i.e. vacation and therapy, retail therapy, chocolate, etc.) 17 18 Moving expenses (meshana makom, meshana mazel) 18 19 Add lines 13-18. These are your total payments and credits. 19 Amount 20 I’m sorry. We don’t give refunds for anyone with less than three dependents. 20 You Owe After all, what do you do with all your money? Please contribute to Uncle Sam. He has those kids one after the next with very short breaks! Sign Signature only valid if not under the inuence of hormones, painkillers or anesthesia. Here Date Your occupation Daytime phone number

Keep a copy for Spouse’s signature. If a joint return, both must sign. Date Spouse’s occupation If the IRS sent you an Identity Protection your records. PIN, enter it here (see inst.) SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

63 Humor SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

64 By: Adina Lebovic

“Hello, you’ve reached the ____ family. Please “Shalom. Yes, this is the ____ home. I’m busy leave a message after the beep.” mixing powder with diluent so I can give myself an injection that will make my belly That’s such astandard message to have on look like a war zone. This requires intense your voicemail. concentration. I’ll call you back after my egg retrieval.” You can do better! Why not be creative with some unusual voicemail greetings? “Hi. I can’t take your call right now. My package of perishable medications didn’t Here are some ideas, but feel free to tailor arrive, and I’m currently on hold with all five them to your own infertility experience. FedEx facilities in a 25-mile radius, trying to “Hello, you’ve reached the ‘Yes, we’re trying track my package. I’m so stressed, I will not be to become a family’ family. Please leave a calling ANYONE back today.” message after the beep.” “G’day Maties! Can’t pick up the phone — too “Hi there, I apologize for not picking up the busy holding a gauze pad to my injection site, phone for you. I’ve been waiting all day for because I accidentally hit a vein. I’ll call you my nurse to call with instructions, and I don’t back when it stops bleeding.” want to miss her call. I will try to call you back after she reaches me, but in the event she “Greetings! You’ve reached my voicemail. In gives me bad news, don’t expect a return call case you’re wondering, that’s not because I’m anytime soon.” out doing something fun — I’m just busy with my nightly injections. Please leave a message!” “Hello, you’ve reached Mr. and Mrs. _____ and their frozen embryos. Please let us know While I don’t think most of us would like whom you are trying to reach and we’ll call you back. Please note: The embryos are out of to bare our souls and experiences to every town at this time.” random caller like this, it sure is fun to think about how strangers would react if we did! “Hi, You’ve reached my voicemail. I can’t pick up the phone right now — I’m busy examining Here’s a prayer that one day we can all change my arms, trying to find a vein that hasn’t been our voicemail greetings to a family-style one, blown out. Please leave a message.” b’ezras Hashem! • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

65 Humor

Oops, I’m Sorry! A collection of encounters served up exclusively to the IF woman; amusing, astonishing, and oh yes, annoying!

At a Chasunah Charny bends toward me, looks me in the eye; her eyeballs expand… Charny approaches me… We’re old camp friends. She “NO! NO! You’re childless? Like for real, childless???” comes from some remote town where IF doesn’t exist. I’m literally laughing now. No one has ever called me child- Charny: “So what do you have again, a girl or a boy?” less! She’s not done, though. “Hold on, I saw you last year at a wedding, and you were pregnant!” Me: “Who said I have any?” Oh, now that you mention that , I do recall some vague Charny: “Hey, you’re funny! But tell me, for real... what do memory… Yeah , I actually did have a baby or two in the you have, a girl or boy?” interim…

Me: “Who said I’ve got any?” (Hard of hearing???) Me: “Well, it wasn’t me… Have a lovely night!”

Now she’s chuckling. But she persists. And three months later I receive a text, reading: I still feel guilty about what happened at the wedding… Well, I guess rhetoric responses don’t register in her brain, so I answer simply: “I’ve got neither boys nor girls!” To which I reply: I’m glad; that helps. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

66 At a Sheva Brachos: Warning: When you hear that, you know it’s time to make your grand entrance, as that’s the only action that will put I am at a sheva brachos where I have to make talk with a stop to the conversation... And that’s precisely what I do some relative’s relative whom I meet from time to time, on that Tuesday! and follow the conversation that gets repeated each time we meet.

It usually starts with, “So, how’s your job going?” and ends On Yom Tov: at, “It’s so good to see you; we should meet more often!” I walk into my grandmother’s house, where the entire Yeah, the replies might change with time. extended family hangs around on Yom Tov... I am hold- But wait, there is a new question for me this time: “So, ing my little niece whom I love to pieces. As I enter, my who’s babysitting?” twelve-year-old cousin jokingly wishes me a mazel tov on my new baby. It’s one of those classic jokes we make to the “I don’t have a baby.” newest couple in the family when we see them holding a child that couldn’t possibly be their own. But now the “Oh, I confused you with your sister.” humor in this line is a bit dry, since by that point, I could’ve You do get credit for the quick response, but not for lying! had a child or two of my own. It wasn’t cute or funny at all! And it’s a good thing, though, that I’ve got a sister with a baby so there’s whom to “confuse” me with. My fourteen-year-old cousin, mature and sensitive, gives a surreptitious pinch to her cousin, urgently expressing, Actually, I could’ve just gotten away with saying my sis- “Keep quiet; now’s not the time for these jokes.” This is ter, cousin, niece or neighbor is babysitting, to which she followed by a most lovely silence as I sit down with the would’ve replied: baby in hand.

“Nice.” And that would be the end of it. It’s just I never lied The situation made me feel pretty pathetic for once. and wouldn’t ruin my record. I certainly do hope she later approached my sister “with the baby” to find out who the babysitter was! Interaction Between My Family Members: At Work: Wow! Mazel Tov! My little brother, Chaim had a baby girl. “I want Mrs. M. to have lots of kids, so that she shouldn’t My mother tells me that my five-year-old brother’s first have time to mark our essays!” reaction when hearing the news was: “Don’t tell Raizy!”

A chorus of “Yeses” follows. Special thanks to my kindhearted brother, for to this day, I am completely unaware that Chaim and Yitty have a child! If you’re a teacher and you’re standing outside the classroom door, your students will take the sight of your back Mother-in-law: “When you have a baby, I will get you a to them as a cue to begin to analyze you. It’s inevitable! fur coat!” They will start at your wardrobe, argue over what your most-oft-used word is, and then decide on a general rat- Me: “Oh, okay now I’ll do it! For a fur coat it’s worth it.” ing of your teaching abilities. What they don’t realize (or don’t care about) is that although the door may be made of steel, it is not entirely soundproof. So, we teachers basi- So you say IF is hard? cally are treated to the entertainment of the day (or not, for that matter!) when the question is broadcasted. “Hello Well, I don’t think anyone else can have this much fun! everyone, does Mrs. M. have any kids???” I say life without IF is downright boring! • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

67 Playlist

Pesach Blues Tune: Pesach Blues from Journeys by Abie Rotenberg

Don’t you love the holy Pesach seder, I haven’t even mentioned all the lookin’, What a great time for kids and men, There’s really not too much to discuss, But I just happen to be a woman, All wondering if I got something cookin’, Who will sit all alone again. It’s not my fault their bubble will bust. When every bone in my body starts shakin’, There’s one more thing that’s really quite confusin’, And I’m breakin’ out in cold, cold sweat, And an answer to this questions still remains, When my heart like the matzah goes breakin’, Can someone tell me why am I choosing to smile, still, And my eyes like the wine, go red. How have I my hope retained?

I’ve got the “here comes Pesach” blues, Now the purpose of this song is not to question, Each year’s the same, that’s no news, Why this nisayon was given to me, But my heart keeps pounding and my brain feels numb, The reward will be beyond my comprehension, Thinking of how the seder will run. And I’ll face it, ‘til my baby sets me free. I got the “here comes Pesach” blues. All I’m asking is for some consideration, There’s nothing more that I demand, Well-wishers speak as though they’re prophets, If I’m a bit too quick to show frustration, Segulos showered upon me like rain. Perhaps this song will help you understand. “Eat that egg!”, “Pour the wine!”, “Wear the locket,” One worse than the other sounds insane. I’ve got the “here comes Pesach” blues, And when I think that my heartache I am hiding, Each year’s the same, that’s no news, The mah nishtana makes my sore eyes swell, But my heart keeps pounding and my brain feels numb, My five-year-old niece keeps trying her magic on me, Thinking of how the seder will run. Saying “Pray, ‘kan haben shoel’!” I got the “here comes Pesach” I got the “here comes Pesach” blues, blues. Each year’s the same, that’s no news, I’d like to hide away, to cry my sore heart out, Oy, I got the “here comes But that’s not what the seder’s about. Pesach” blues. I’ve got the “here comes Pesach” blues. I got the “here comes Pesach” blues. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

68 In a Song

Tune: In a Song from YBC Live II by Eli Gerstner

By: Mrs. A. Child

I have cried, For all the children who, Who were torn from Their mothers’ wombs. First they came, Brought hope to those mothers’ eyes, “Is he really my very own?”

But at the worst of times, I’ve seen the hope snatched from their eyes. And the hearts of many, Were broken so, As their dreams were, torn away.

Yet a song we’ll sing, We’ll hear emunah ring We’ll walk through IF hand in hand, Until we reach the journey’s end

This may be the year, Yeshuos will appear, B’meheira b’yameinu amein! SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

69 A TIME SHABBATON 2016 CROWNE PLAZA - STAMFORD, CT

We didn’t want to leave! Not only was it beautiful and We would like to take this opportunity to thank inspiring, but it was you for all the effort you put into making such a just what we needed!! successful, enjoyable, inspirational and fun Shabbos prepared down to the last detail for couples like ourselves. The speakers were absolutely amazing. We really appreciated all the wise words of chizuk they all gave us! The program was fun and exciting, and we couldn’t have asked for anything better! The craft was fun and the meals so enjoyable! We noticed all the little things and appreciate it all! SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

70 Photo Credit: Shaindel and Dovid Markowitz Our world was so small before we came to the Shabbos; it’s so much larger now.

Rabbi Shafier was awesome! He was so validating. Brenda was No words can adequately express hysterical at the oneg! I loved it! our sincerest appreciation and Rabbi Wallerstein was amazing! He admiration for the most amazing was down-to-earth, but also shared Shabbos ever! some powerful messages. At boot camp I had so much fun making This was our first Shabbaton. We a fool of myself attempting to do were so nervous before we arrived those moves! At Melavah Malka there, but the nervousness van- the dancing was the best ever! ished as soon as we entered the Everything I tasted was delicious hotel; we just felt at home! The and the caterer was so well atmosphere was so amazing and organized! welcoming!

Thank you for an extraordinary Shabbaton. We attended for the first time and came away with chizuk that far surpassed anything else we have experienced. Every detail of the program and the hotel was arranged with such precision and care, and we felt so appreciative knowing that such a special support system is available to us. We felt so “normal” and I loved the simcha that everyone felt…the dancing on not at all “nebachdik” and hope the Motzei Shabbos went on until 4:00 am and the joy was feelings remain! palpable…and such achdus from all stripes of Klal Yisroel! SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

71 Purple Heart Presentation Presented at the Shabbaton

Locked up and forced to climb ever higher Does not mean giving up hope! Braving wind and sun and water and fire On the contrary, it allows the hope to grow Defying all obstacles and reaching all heights On solid soil the seeds to sow; One long blur of days and nights. And once you’ve accepted for what you’ve been designed, Are you happy? Are you proud of what you do? Glowing confidence you’ll be surprised to find, Depends what this is and who are you. Awaits you there for all your moves, For if you look twice you will see for if you do what is right and the General approves, That this is the training base for the army. Who cares what the others think of my decision? Rigorous? Difficult? Oh, yes to all, They don’t know the details of my own secret mission. But never will you allow yourself to fall So go on soldiers, conquer your world: For when the General tests who shall tire? A path of well-earned medals lies unfurled; It means being denied a rank higher. And let us remember that although out there Well, friends, this is our life’s story Our missions are not for the other battalions to share, Blinding in its painful glory. At least here on our base alone, Will you fall or will you brave thick and thin? We can share tips and strategies and how we have grown. Depends if you recognize the place you are in; Boost the morale and cheer each others on, And spot that sign of arms on the wall, Push each other forward and see how far we’ve gone. The General’s gentle reminder- keep going, don’t fall; Now join me, and let us all salute as one And the first step in the right direction The brave strong soldiers that are beat by none! Is accepting your rank and your designated section. Being content and making sure you cope

Armed with Forces of Unity By Breindy Weisz

Standing below clouds of despair Armed with bullets of integrity Wondering where is the chair Dealing with shots of society Grabbing hold of the stair Fortifying with trees of serenity Strength that is not so clear Reeling with the joy of simplicity Cheering with the sounds of secrecy Joining the forces in its entirety Marching in an unknown destiny Rising above the mountain holes of security Training freely Unfolding the masks of ability Sweating apparently Relishing the celebrity of nobility While holding hands of unity Racing the battles for clarity Falling against gravity Amongst the debris of reality Shining forth empathy SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

72 Shasathon 5777

On Sunday, February 19, 23 most lomdim, a special group of I am one of those lomdim. For me, it Shevat, an army stormed into the men walked among them. To these was an opportunity to chase away Ocean Place Resort. Not a military lomdim, infertility is real, not an the emptiness, albeit temporarily, army; a “tzevah Hashem,” Hashem’s abstract concept. They experience that is carried in my wife’s heart, army. Hundreds of dedicated firsthand the loneliness, the void and to fill that void withnachas soldiers came together from around in their life which only children and simchas Torah. the world, armed with needed can fill. This event is much more funds, a caring heart, and with meaningful to them than just a The Shasathon has literally their portion of Shas all prepared, fundraiser. Aside for providing a changed my life. My first Shasathon ready to repeat the amazing means of expressing hakaras hatov, experience was published in the annual feat of completing Shas in it is an opportunity to infuse their Pesach 5776 edition of Shaarei one day united under one roof for hearts and the hearts of their fellow Tikvah, and was featured in the the fourth time. Unbeknownst to ATIMErs with inspiration and hope. lomed’s welcome packet, sent to SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

73 each dedicated volunteer. After times. This is my motto, this is our where we went for a week of our dreams were shattered by our life. And this is why the Shasathon inspiration and davening at first miscarriage, and subsequent means so much to us. mekomos hakedoshim. Of course job loss, the Shasathon gave us the we had all our ATIME friends in strength to continue on. We went I counted down the days until mind. home inspired, invigorated, and November 1st at 11:00 a.m., when hopeful that the merit of our Torah registration began for Shasathon This year, aside for the “usual” would bring about the fulfillment of 5777. My wife was waiting at the Shasathon preparation, there was our dreams as well as the dreams of computer with the intention of another project in which I was our many ATIME friends. B’chasdei signing me up as soon as possible. privileged to participate. After last Hashem, since that Shasathon, Only a few weeks later, all the slots Shasathon, Mr. Joel Wolhendler many of those friends are well on were filled. Amazing!! invited his fellow lomdim to carry the way to their yeshua, and that the inspiration throughout the year fills me with a degree of optimism. We began our fundraising. We and collectively complete the entire However, our year was very originally only planned to try and Shas in time for this Shasathon. different. surpass our previous year’s total, I participated by completing an and with Hashem’s help, we did entire mesechta for the Siyum. This After enduring another physically so in a few weeks. However, one limud (as well as the mesechta I and emotionally draining cycle, night, while thinking about the learned for the Siyum Hashas at the we were joyfully relieved when many priceless services that A ATIME Shabbaton) literally helped the results were positive. Because TIME provides, I was gripped with to carry me throughout the year. of our first experience, we were the drive to renew my fundraising very cautious, afraid to get too efforts. The bills for infertility The big day came. The adrenaline excited. As the weeks passed by, we treatments are astronomical. rushed through my veins. I literally began to think this time would be We do not need to add any could not contain my excitement. different. But it wasn’t. more expenses to these couples’ Immediately after davening overdrawn budget. I wanted to Vasikin, I set out for Long Branch It was our first appointment bring in as much money as possible and arrived at 9:05am. What a with the OB. The early morning and help ensure that I and my thrill to finally come back to this drive did not bother us at all. We fellow ATIMErs could continue to special event. In my cubby, I found were so happy and optimistic. I’ll benefit from A TIME’s services. A my Gemara, Siyumeter cards and a never forget the doctor’s face, the TIME provided me with attractive list of the many names for whose awkward silence, the picture on the postcards which I kept in my merit I planned to learn, as well as sonogram. The baby was no longer jacket pocket. I carried them at all a beautiful set of Mikraos Gedolos alive. times, giving them to anyone I felt Chumashim. I chose a seat in the comfortable approaching. With Beis Medrash where I hoped my Dovid Hamelech wrote in Hashem’s help, I nearly doubled my wife would be able to see me on the Tehilim, “Lulei sorascha sha’ashuai, original goal. live stream and started to prepare az avaditi b’anyi.” Without the to immerse myself in the yam delicious Torah, the delight that I received my special Gemara hatalmud. my Gemara gives me, my suffering and began to prepare my portion would be too much to bear. My in Shas. My Shasathon Gemara Although there was a beautiful learning sustains me. It brings joy to escorted me everywhere: to shul, breakfast set up, I could barely eat. my heart, even in the most trying kollel, and even to Eretz Yisrael, I was way too excited, and with SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

74 so much adrenaline and a cup of spent, and I needed to refuel. making sure that each donor was coffee, who needs food? properly thanked. She took true Before lunch, Rabbi Unger pride and interest in my learning At 10:00 a.m., at the start of first introduced Mr. Wolhendler, who and even knew which dafim posed seder, I was in my seat, ready to go. proceeded to make the first Siyum the greatest challenge. During the I took out the long list of names, as Hashas of the day. (The plans are Shasathon, she watched me from well as my own personal list which already underway to double this home, looking to see me intensely I usually keep in my siddur, and feat over the coming year, and poring over my Gemara. When began to say the Tefilas Halomdim many lomdim are eagerly signing several hours had passed into first which is printed in the front of the up to continue their Shasathon seder, and I had not yet scanned Shasathon Gemara. I broke down, learning, for all of us, throughout any of my Siyumeter cards (you sobbing on my Gemara. I cried out the year.) could track each individual lomed’s of pain and hope, with a prayer progress on their fundraising that each name which I read with During lunch, I was very careful to page), she assured the friend with my teary eyes should speedily merit eat foods which would give me the whom she was watching that I was their long-awaited yeshua. needed nourishment and energy, probably trying to get through to complement the adrenaline rush the most difficultdafim without After I finisheddavening , I began I would surely get for second seder. I interruption. And she rejoiced to learn. I call it “the Shasathon quickly called my wife to make sure when those daf cards were scanned Zone.” Even though I am still lucky that she was able to watch me on in towards the end of firstseder . enough to be a full-time learner in the computer. I relished the simcha As Rabi Akiva said about his wife, kollel, I had never experienced such and pride in her voice. “Sheli, shela,” all that I accomplish a degree of total immersion and is hers. focus until my first Shashathon. After Mincha and a chapter B’ezras Hashem, I have been able of Tehilim, we began second The actual Siyum was truly to continue experiencing that zone seder. Two short hours later I was a memorable and meaningful throughout the year, and I always finished with mydafim and I went experience. I sat together with try to learn at that amazing level. to the Siyumeter, begging for more. many of my friends, fellow Nevertheless, nothing can compare Eventually, one of my rabbeim, also ATIME husbands, tzadikim whose to the experience at the Shasathon a lomed, was given another daf, and optimism, emunah and strength itself. Theachdus , the intensity, the we learned it together. provide me with tremendous motivation and the excitement in inspiration. I wanted to share that room is palpable, and I feed Before I continue on to the this simcha with the amazing off of it. Rabbi Frand summarized it Siyum, I want to express my individuals whose friendship and in one word: “it’s meshunadik,” it’s appreciation to my wife. Although I support have helped to make the otherworldly. am the lomed, my wife had an equal lonely world of infertility a tad less part in my role, and I appreciate daunting for me. Additionally, I First seder flew by. Even though that A TIME recognizes that and felt like we had all come together I had not eaten breakfast, I learned values her help. She facilitated this to accomplish the same goal, and straight, barely even moving, just endeavor by sending me off to we were all thinking of each other. completely focused on what I yeshiva, clearing up my schedule so I hope that we will all continue found were the more challenging that I could properly focus on my to share simchos with each other. dafim that I had to learn. By the learning. She also helped plan and Lastly, and definitely the least end of firstseder , I was completely manage our fundraising campaign, important, it was less awkward SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

75 for me to cry among this group (I medical director, who has guided I did not want the Siyum to end. donated the tissues for the table). us every step of our journey, came Monday morning for me was like over to me and placed his arm on Isru Chag, as I tried to hold on the Highlights of the Siyum include my shoulder and stood with me. exhilaration and inspiration of the Rabbi Matisyahu Salamon coming As R’ Yudkowsky said during his previous day. While the physical to make the actual Siyum (I was moving personal story, ATIME is experience did end, I know that able to get a quick bracha), Chaim not just about technical support. the impact of the Shasathon will Rothstein’s doing a masterful job as They provide a listening, caring be forever lasting. The Ahavas emcee, beautiful music by Freilach and empathetic ear. R’ Yudkowsky Hatorah and hope generated by orchestra, singing by Shira Choir, demonstrated to everyone how this event continue to live on in my Avraham Chaim Green and Yaakov Rabbi Rosen epitomizes A TIME’s heart, and they carry me through Shwekey, and moving speeches by goal by drawing our attention life’s ups and downs. Furthermore, Rabbi Rosen, Rabbi Frand, and a to the way Rabbi Rosen gives a I believe that the impact that the personal story from Rabbi Yaakov handshake. He does not simply Shasathon has made in Shamayim Yosef Yudkowsky. extend one hand. He takes your is only beginning to bear fruits. hand with both of his, embracing After the Siyum, the whole room you, and protecting you from all For now, I continue to daven exploded into joyous dancing. Our sides. that the coming year will be one table had its own little circle on of geulah, for myself, for my dear the side as we shared the special Rabbi Yudkowsky spoke from friends, and for all of the thousands accomplishment with each other, the heart. He told everyone that of A TIME couples out there. I and we sang and danced out of their participation in the Shasathon daven that b’ezras Hashem, when pure Ahavas Hatorah. Throughout constituted matan b’seiser, the my friends and I join Shasathon the night, I tried to turn each song ultimate form of tzedaka. By 5778, we should all be vying for the into a tefilah, trying to draw myself participating in the Shasathon, opportunity to share our personal closer to Hashem and to His Torah, each lomed, and also each donor, yeshuos. and beseeching Him to fulfill our expressed support to all of us, dreams. without embarrassing us or making How can I thank A TIME for us feel uncomfortable. giving us this experience? While Rabbi Rosen spoke beautifully they insist that my wife and are and powerfully as he always does. Rabbi Frand spoke about how the ones helping, I maintain that He revealed some of the advances hope is so important, and how A they are helping us far more than that medical science is making with TIME gives us hope. He commented our contribution to the Shasathon A TIME’s help and attributed it the about the uniqueness of the could ever help them. The least power of our limud Torah. Then he Shasathon, which sets it apart from I can do is to express our never- asked everyone to stand up, close all other “athons” out there. While ending hakaras hatov to A TIME for their eyes, and sing V’zakeini while all other “athons” raise money keeping us hopeful, for embracing thinking of and davening for the for the organization, the act itself us with two hands, and for not thousands of couples who still long does not do anything for those letting go until the day when for children. Again the floodgates being helped. The novelty of the we can hold a baby in our hands opened and I cried. I cried for my Shasathon is that the Torah, as well instead. friends, and I cried for myself. Ad as the chesed, helps us, aside for the masai, Hashem? Rabbi Koenig, fact that the event raised over two Thank you, ATIME’s talented and dedicated million dollars. A Forever Grateful Lomed SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

76 Pesach 5774 Mgazine:Tishrei Magazine 5774 3/31/2014 4:35 PM Page 78

Rabbinical Guidance Institute of Halacha and Technology A project of A TIME

vailable to you exclusively through A TIME, the Institute of Halacha and Technology provides complete Rabbinical guidance to all RabbinicalAwho seek advice and authority Guidance on issues pertaining to gynecology, reproductive medicine, high-risk obstetrics and related medical procedures.Institute Under the of auspicesHalacha of Rabbi and Binyomin Technology Landau, Rabbi Ausch, Rabbi Shmuel Fuerst and Rabbi Shmuel Meyer Katz, a team of the most knowledgeable and distinguished Rabbonim have been trained by leading medical professionals to answer questions in halacha involving the most Acutting project edge advances of A TIME in modern medicine. vailable to you exclusively through A TIME, the Institute of Halacha and Technology provides complete Rabbinical guidance to all Awho seek advice and authority on issues pertaining to gynecology, reproductive medicine, high-risk obstetrics and related medical procedures. Under the auspices of Rabbi Binyomin Landau, Rabbi Ausch, Rabbi Shmuel Fuerst and Rabbi Shmuel Meyer Katz, a team of the LAKEWOOD R’ Usher Man 718-797-4606 most knowledgeable and distinguished Rabbonim have been trained by leading medical professionals to answer questions in halacha involving R’ Chaim Aron Ungar 347-514-1516 the most cutting edge advances in modernR’ Yossef medicine. Greenfeld 732-364-1979 R’ Avrohom Spitzer H: 732- 961-9056 LAKEWOOD R’ Moshe Zev Feldman R’ Yermia GoldhirschH: 732-730-9404 718-388-2315 R’ Yitzchok Tzvi Rubelow 732-905-1603 732-901-5079 BORO PARK R’ Yossef Greenfeld 732-364-1979 R’ Usher Man 718-797-4606 R’ Shmuel Meir Katz 732-370-5703 R’ Binyomin Landau 718-871-2515 R’ Avrohom Spitzer H: 732- 961-9056 R’ Chaim Aron Ungar 347-514-1516 R’ Chanoch Saltz 732-901-0745 R’ Yitzchok Bistritsky 718-972-3549 R’ Moshe Zev Feldman R’ Rephael SzmerlaH: 732-730-9404 best time to 732-370-4858reach is 12-2pm & 8:45-9:45pm at R’ Usher Eckstein 718-972-0233 R’ Yitzchok Tzvi Rubelow 732-905-1603 732-901-5079 718-388-0015 ext . 9206 Rabbi Shlomo Zalman Ehrenreich 718-853-8911 R’ Shmuel Meir Katz MONROE 732-370-5703 BORO PARK R’ Yitzchok Zalmen Gips 718-633-7905/ 718-851-1600 ext. 204 R’ Chanoch Saltz R’ Yankel Bergstein732-901-0745 845-783-8589 / 845-783-7610 R’ Binyomin Landau R’ Hershal Heilpren 718-871-2515718-435-3898 718-436-6515 R’ Rephael Szmerla R’ Yakov Yida 732-370-4858Braun 845-783-8259 R’ Shmiel Eliezer Friedman R’ Yitzchok Bistritsky845-781-8170 R’ Burech Lederrich 718-972-3549 718-437-0420 718-851-2706 R’ Eliezer Sternbuch 718-871-2488 MONROE R’ Usher Eckstein 718-972-0233 R’ Pinchus Wiend 718-436-8432 R’ Yankel Bergstein 845-783-8589MONSEY / 845-783-7610 Rabbi Shlomo Zalman Ehrenreich 718-853-8911 R’ Yakov Yida Braun R’ Shimon Katz845-783-8259 R’ Yitzchok Zalmen 845-426-2348 Gips 718-633-7905/ 718-851-1600 ext. 204 R’ Shimon Zev Meisels 845-782-2533 R’ Hershal Heilpren CROWN718-435-3898 HEIGHTS 718-436-6515 R’ Shimel Eliezer Friedman NEW SQUARE845-781-8170 R’ Burech Lederrich R’ Avrom718-437-0420 Bergstein 718-851-2706 718-839-5296 R’ Yosef Yisroel Eisenberger H: 845-354-3339R’ Eliezer / Cell: Sternbuch 845-304-3438 718-871-2488 MONSEY R’ Pinchus Wiend 718-436-8432 CHICAGO R’ Shimon Katz FLATBUSH845-426-2348 CROWN HEIGHTS R’ Shmuel Fuerst 773-539-4241 R’ Benyomin Cohen H: 718-252-7243 NEW SQUARE R’ Eliezer Harari R’ Avrom Bergstein 718-375-0422 718-839-5296 R’ Yosef Yisroel Eisenberger H: 845-354-3339R’ Eliezer / Cell:Sholom 845-304-3438 Heisler 718-853-1718 FAR ROCKAWAY CHICAGO R’ Binyomin Forst 718-337-6890 FLATBUSH WILLIAMSBURG R’ Shmuel Fuerst 773-539-4241 R’ Benyomin Cohen R’ Hershel AuschH: 718-252-7243 718-435-1502 R’ Eliezer Harari R’ Zisha Ausch718-375-0422 FAR ROCKAWAY718-782-7809 QUEENS

R’ Eliezer Sholom Heisler R’ Leibish Friedman718-853-1718 R’ Binyomin 718-388-9703Forst R’ Hershel Welcher 718-337-6890 718-268-1147 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

77 WILLIAMSBURG QUEENS

PESACH 5774 PESACH R’ Hershel Welcher 718-268-1147

/ R’ Hershel Ausch 718-435-1502 R’ Zisha Ausch 718-782-7809 SEAGATE R’ Leibish Friedman 718-388-9703 R’ Mordechai Hersh Meisels 718-499-3731 SHAAREI TIKVAH SHAAREI

78 Nurses Specialty nurses provided by A TIME are available to administer injections when necessary. As a member, you are welcome to make use of this inimitable service. The following nurses are available to give injections:

State city Name phone Fee State city Name phone Fee

California Passaic Shalva Hirsch, RN (973) 202-8969 NF Encino Farzaneh Tabibian, RN (818) 906-8586 NF Passaic Sarah Schiffman, RN (973) 472-0365 NF Los Angeles Mimi Andrusier, RN (323) 219-7731 NF Teaneck Rachel Abraham, RN 201-575-1432 NF Sacramento Judy Weinstein, RN (917) 488-3603 NF Teaneck Lisa Rothschild, RN (201) 692-0323 / (917) 443-6739 NF Valley Village Renee Mazlin, RN (818) 508-6311 NF Teaneck L’Via Weisinger, RN (201) 801-0784 NF Valley Village Yael Rosenthal, RN (818) 505-0247 NF Teaneck Rachel Yolkut, RN, BSN (201) 357-5874 Fee Florida West Orange Dina Goldstein, RN (973) 325-1812 NF Boca Raton Yehudis Kaplan-Finman, CNM (305) 731-3890 FEE Westgate Ella Rachel Mann, RN (732) 370-5687 NF Boca Raton Shoshana Kassorla RN BSN. [email protected] NEW YORK: Boca Raton Sara Bienenfeld PA 954-224-5333 Bronx: Bronx Linda Torres, RN (718) 513-0116 Fee (A/S) Boca and Miami Judith Kaplan 305 731 3890. Riverdale Sarah Adelson, RN (718) 796-8850/(917) 442-4545 NF Riverdale Stephene Bellin, RN (212) 799-6531 Fee Coral Springs Sara Hurwitz RN 954-650-6138 Riverdale Sandra Goodman, NP (718) 543-6809 NF Fort Lauderdale Marissa Rosenbaum, PA 954-540-5203 Yonkers Rina Ginat, RN (914) 562-4433 NF Hollywood Shira Melcer-Freitag RN 561-302-1604 Brooklyn: Bensonhurst Dina Lapp, RN (718) 837-2970 Fee Hollywood Galit Hack, PA 917-319-8695 Boro Park Janie Friedman, RN (718) 436-9847 NF Miami Beach Aventura 786 290 7708 Boro Park Gary Guttman (917) 701-5900 Fee Miami Beach Bina Weiss RN 845 323 1427 Boro Park Miriam Herman, RN (347) 496-1155 NF Illinois Boro Park Pilar Morales, RN (718) 309-3007 Fee (A/S) Chicago Chaya Siegel, RN (773) 761-1631 / (773) 620-6139 NF Boro Park Rechy Moseson RN (347) 831-7433 Chicago Bina Simon, RN (773) 508-6841 NF Boro Park Ruchy Cohn (646) 320-1256 NF Skokie Julie Feinberg, RN (847) 682-4649 NF Boro Park Skokie Beth Schwartz, RN (847) 674-6018 Boro Park Shulamis Nove (718) 972-4263 NF Maryland Boro Park Simi Phillip PA (718) 724-9944 NF Baltimore Jenny Fogel, PA (410) 764-1082 Boro Park Laurana Sapolla, RN (646)358-7362/(718)331-5991 Fee (A/S) Baltimore Laura Guttman, RN (410) 358-0412 Boro Park Leah Sprei, CMA (718) 252-0305 NF Baltimore Elizabeth Loeb, MD (410) 358-7706 Boro Park Barbara Sundak, RN (718) 859-7340 Fee (A/S) Baltimore Evelyn Shnier, RN (410) 358-7532 Boro Park Draizy Wald, PA (917) 754-7754 NF Baltimore Esther Tendler, RN (410) 484-9438 / (443) 386-5210 NF Boro Park Shevy Serhofer, RN (718) 810-8222 NF Silver Springs Chani Feldman, RN (301) 452-8693 NF Canarsie Penny Peterson/Monroe,RN (917) 757-9055 Fee (A/S) Silver Springs Yocheved Mizel, RN (917) 428-1086 NF Crown Heights Channie Akerman, RN (718) 756-0781 / leave message Fee Michigan: Crown Heights Tzipora Clapman, RN (718) 774-9313 Call 8:30AM or 5:00pm Southfield Debby Kaplan, RN (248) 552-9254 NF Crown Heights Chayenka Silberstein (347)406-4975 / (718)-778-7935 NF Missouri Crown Heights Esty Slavin, PAC (718) 774-1843 St. Louis Chava Weinman, RN (314) 862-3358 NF Mnhtn Beach/Flatbush Adina Erez, PA (917) 334-4134 Texas Houston Tzipora Schoen (818)263-4171 Flatbush Chany Bodenstein, RN (917) 496-3188 / please text NF New Jersey Marine Park Sarah Goldman, RN (718) 216-6812 NF Bergenfield Leah Kramer, RN (201) 384-3094 NF Flatbush Chava Kaplowitz, RN (718) 338-5080 NF Deal Dina Grazzi, RN Cell:(732) 809-7777 NF Flatbush Elisa(kautcher) Hurewitz (718) 336-0136 NF Edison/Highland Park Aviva Wolgemuth, RN Cell:(347) 563-3661 NF Flatbush Chava Levy, RN (718) 998-4939 FEE Englewood Stefanie Schwartz, RN (201) 816-8396 NF Flatbush Judy Lustig, RN (718) 998-2391 NF Flatbush Cindy Melamed, PA (917) 445-3015 NF Fair Lawn Naomi Nussbaum, RN (347) 439-4244 / (201) 791-7991 NF Flatbush Yael Saadon (718)530-8102 NF Lakewood Chaya Bodner, RN (732) 367-0044 NF Flatbush Elanna Posner, RN (917) 216-6445 Fee Lakewood Esty Caplan, RN (732) 367-5415 NF Flatbush Leat Romano, RN (917) 331-7373 NF Lakewood Rivkah Charloff (732) 370-3524 NF Flatbush Shalva Shashitsky, RN (718) 645-7934 NF (D/O) Lakewood Bracha Cohn, RN (732) 370-7622 NF Flatbush Rachel Halpert RN (917) 860-1634 Lakewood Shoshana Diamond, RN (412) 414-6619 NF Flatbush Esty Baida (718) 954-6333 NF Lakewood Chani Friedman, RN (732) 267-7704 Flatbush Baila Horowitz (347) 419-3006 NF Lakewood Alanna Fayazi, RN (732) 905-9110 Flatbush Rachel Halpert RN (917) 860-1634 NF Lakewood Michal Brull, CPT (732) 886-3238/(732) 552-8954 NF Kensington Marina Dukhan, DO (718) 284-2264 NF Lakewood Baila Geltzehler, RN (732) 439-0309 NF Kensington Tirtzah Karuszyner, RN (347) 512-9511 Fee Lakewood Esther Greenspan, RN (732) 363-4108/(347) 449-3178 Sea Gate Chany Kimelfeld, RN (718) 372-1115 NF Lakewood Esty Horowitz (718) 578-1996 (732) 363-8476 NF Williamsburg Chaya S. Franczoz, RN (718) 625-1223 NF Lakewood Penina Danziger, RN (848) 525-4993 NF Williamsburg Yitty Mandel (718) 208-8919 Lakewood Varonica Rizzi (732) 364-7770 X5 FEE Long Island Valley stream Rosa Fernandez, RN (347) 495-1126 Fee (A/S) Lakewood Tziporah Joseph, RN (732) 363-5883 NF Cedarhurst Toni Dittus, RN (516) 612-2160 NF Lakewood Ahuva Kleinman, RN (732) 901-7350 NF Great Neck Betty Bandary, RN (516) 773-6174 NF Lakewood Esther Pernikoff, RN (732) 901-4412 Great Neck Orly Steinberg, RN (516) 567 8221 FEE Lakewood Chana Tropper,RN (732) 730-0808 NF Lawrence Rivky Fischer, CNA,CPT (516) 239-0219 NF Lakewood Libby Weiss,RN (732) 961 9893 NF Lawrence Dr. Mermelstein (516) 371-9594 SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI Long Branch Jacqueline Gemal, RN (732) 829 3172 Woodmere Alyssa Sacks RN (917) 670-0390 NF Passaic Aliza Feit, RN (917) 521-2262 NF West Hempstead Audrey Davidowitz, MD (516) 486-0454 NF 78 State city Name phone Fee State city Name phone Fee Manhattan: Cindy Melamed, PA (917) 445-3015 NF Flushing Yael Kluyov, RN (646) 881-3111 Arielle Siegel, RN (516) 695-9744 NF Flushing Miriam R. Heimowitz, RN (718) 261-4373 Lower East Side Leah Homnick PCA, CPT (917 -554-1459 Flushing Ruty Koenig, RPAC (718) 793-9666 NF Upper West Side Fabiene Rottenberg, DPM (212) 724-4457 NF Jamaica Esther Natanov, RN H: (718) 380-9730 / W: (718) 283-6587 Fee Upper West Side Shevy Serhofer, RN (718) 810-8222 NF Woodside Vahida Gilic, RN (718) 578-7944 Upper West Side Shira Westreich, RN (212) 595-5122 NF Kew Gardens Irina Aronova, RN (718) 544-0367 Fee Washington Heights Sharon Sommer, RN (212) 781-4216 Kew Gardens Aviva Gluck, RN (917) 579-5427 NF Monroe: Vickie Nowosielski, RN (917) 743-3507 Fee (A/S) Kew Gardens Dena Friedman FNP-BC (201) 759-5761 NF Dorothy Prey, RN (845) 928-6296 Fee (A/S) Kew Gardens Sheva Turk, RN (718) 263-6521 NF Eileen Grimes, RN (845) 928- 8269 Kew Gardens Esther roman (718) 487-3754 NF Monsey: Chaya Back, RN (732) 267-3988 NF Kew Gardens Adina Berger, RN (845) 659-5108 NF Nechama Abou, RN (845) 352-0117 Staten Island: Marcia Brathwaitte, RN (917) 841-5273 Fee (A/S) Sherry Broidy, RN (845) 928-3391 Fee Arlene Jacobson, RN (718) 983-0138 NF Samuel Feder (845) 362-6080 Esther Kay, RN (718) 370-3515 Brocha Lichtenstein, RNC (845) 356-0939 NF (D/O) Ohio: Leah Lichstein, RN (845) 362-0990 NF Cleveland Heights Aviva Kupfer, RN (216) 932-8933 NF Leah Webster (845) 642-4333 Cleveland Heights Leah Kushner, RN (216) 371-1265 NF Goldy Malek (845) 323-7718 NF Columbus Aliza Feingold, RN (614) 239-6356 NF Yossi Malek (845) 323-7717 NF CANADA: Miriam Schiffer, RN (845) 918-1708 / (914) 419-2894 NF Montreal Mrs. Demercur, RN (514) 739-1462 NF Malka Weinstein, RN (845) 362-0288 NF (D/O) Montreal Faigy Hershkowitz, RN (514) 341-6399 Fee S. Monsey, Airmont Chaya Becker, RPA (845) 352-0969 Montreal Flora Sasportas, RN (514) 735-8145 Spring Valley Blimy Brill (845) 354-1211 / (845) 558-1447 NF Toronto Aldith Baker, RN (416) 667-1276 Fee Spring Valley Yehudis Reichman, RN (845) 354-0682 / (845) 499-5216 NF Toronto Ruby Bailey, RN (905) 470-7379 Fee Spring Valley Chevy Unger RMA CPT (845) 422-5400

Wesley Hills Wendy Schindler, RN (845) 354-6536 Toronto Fay Conville, RN (905) 727-6207 Fee Queens: Far Rockaway Rena Gordon, RN (718) 471-8985 NF Toronto Eve Gallingan, RN (416) 787-5154 Fee Far Rockaway Esty Klein, RPAC (718) 501-3860 NF Toronto Chavie Kestenbaum, RN (416) 787-0067 Far Rockaway Rochel Lieberman, CM Pager (718) 206-6081 #16460 NF Toronto Joanne Lang, RN (416) 783-8782 Far Rockaway Faigy Singer, RN (718) 868-3935 NF Toronto Elisheva Lightstone, RN (416) 256-0470 Far Rockaway Yehudis Brown, RN, BSN (410) 522-8879 Toronto Malky Meckler, RN (416) 789-0893 Far Rockaway Sarah Schechter, RN (718) 327-3250 NF Toronto Rachel Ohayon, RN (416) 781-1218 Far Rockaway Avigail Weiss, RN (917) 841-8693 NF Toronto Rochel Travis, RN (416) 631-9409 Far Rockaway Dina Kre (516) 375-1989 NF ENGLAND: Flushing Anat Benjamin, MD (718) 539-7736 / (917)224-8487 NF London A TIME England office 020-8800-2153 / email: [email protected]

If a nurse is needed on Shabbos, call Chaya at 718-258-5002 or Vivienne at 917-783-9514

A/S=Available Shabbos, D/O =Doctor’s Order, NF=No Fee

If you know of any other nurses who would be willing to provide this crucial service, especially in neighborhoods not yet covered, please let us know. And many, many thanks to all those listed above. A TIME is not responsible for any treatments administered by any of the Nurses or Nurse Practitioners listed herein. Nothing herein constitutes medical advice and all readers are recommended to consult their physician.

For More Information, Please Call (718) 686-8912 ext. 202

Dedicated to the Memory of Charlie Weiss נתן קרפל בן משולם ע”ה

We are currently updating the names on our Labor/tehillim packet.

Since there are many distinguished Rabbonim who advocate reciting Tehillim for others whilst in the throes of childbirth, among them Rabbi Mordechai Finkelman, Rav Yosefi and Rav Nissim Yagen of Yerushalayim, we have compiled a beautiful tefilla said while in labor along with a Tehillim list of our couples upon the couples’ request. We send it to OB/GYN offices, to labor coaches, doulas as well as expectant couples (upon request). If you would like to be on this list please contact A Time:

Email: [email protected] • Call: 718-686-8912 ext. 200 • Fax: 718-686-8927

Please make sure to include the following information:

Your First & Last Name Contact Phone # Husband’s Full Hebrew Name Wife’s Full Hebrew Name Please make sure the spelling is correct.

Please note, we only accept names given by the individual couples and only the Tehillim names are printed. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

79 Important A TIME Library E-mail Information Addresses [email protected] Boro Park England [email protected] A TIME Library and Conference Center By appointment [email protected] 1310 48th Street, Brooklyn, NY 11219 Call Henny: (208) 800-2153 [email protected] Monday-Thursday 9:00 AM-5:00 PM [email protected] [email protected] Appointments are available at other times. [email protected] Call Shaindy: (718) 686-8912 extension 209 Israel [email protected] [email protected] By appointment: Bracha or Tzippy: 052-377-0444 [email protected] [email protected] [email protected] Lakewood Call: (973)494-2334 [email protected] or (732)370-7025, [email protected] [email protected] [email protected] Come and browse through our huge selection of medical and chizuk books and CD’s selected especially for you! [email protected] For general library information call: [email protected] Shaindy Blau (718) 686-8912 extension 209 | email: [email protected] [email protected] Sara Barris, Psy. D • 718-544-0932 Specializes in all areas of fertility and adoption

For all questions and concerns about women’s health from birth to menopause A PROJECT CHAVA OF A TIME HEALTHY WOMEN HEALTHY YOU Give us a call, we have the Obstetrics Routine / High Risk Menopause Gynecology Pelvic Pain answers, the Urogynecology Fertility Preservation Pregnancy Loss Halacha pertaining to all areas experience and Cycle Management / PCOS / Endocrinology of women’s health we can help you Pediatric / Adolescent Gynecology

For the best referral and advice in women’s health SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI 718.475.1415 www.atime.org 80 1 ENGLISH 4. Dr. Allan Berkeley - IVF and PGD 2) Monthly Series by Mrs. Tova Fuchs Dr. Zev Williams - Pregnancy Loss 1)Inspirational topics 5. 3) Pregnancy Loss Support Series 1.Rabbi Fishel Shachter 6. Dr. Goldshlag(Cornell) and Dr. Grunfeld 1) Dr. Norman Blumenthal - Dealing with the Shock and Denial 2.Rabbi Yechiel Kaufman (RMA NY) - Infertility Basics 2) Mrs. Brany Rosen - Strengthening Your Marriage 3.Rabbi Chazan @UK Shabbaton 3) Mrs. Joy Stimmel - Communicating with Friends 4.Dayan Yonoson Abraham 7. Dr. Forman(RMA NJ) - IVF and PGD 8. Dr. Pfeiffer(Cornell) - Unexplained IVF Failure and Family 5.Rabbi Matisyahu Solomon 4) Dr. Shoshana Karasick - Healing and Moving 9. Martha Mckittrick / Nutritionis 6.Rabbi Paysach Krohn Forward Dr. Rybak (RMA NJ) - PCOS 7.Rabbi Zecharia Wallerstein 10. 5) - Dr. Rebarber and Dr. Fox of MFMA - Ask the 8.RabbiCourier Ephraim Wachsman service 11. Dr. Rybak (RMA NJ) - IVF Experts 9.Rabbi Moshe Tuvia Lieff 3) Weekly Thought on the Parsha by 6) Rabbi Chaim Aron Unger - A Message of Hope 10.Rabbifor Moshe bloodwork Young R’ Avrumi Robinson 11.Rabbi Dovid Orlofsky 4) A Series on Emunah and Bitachon needed on 2 by Mrs. Chany Juravel 12.Rabbi Yitzchok Reuven Rubin @UK YIDDISH 1. Trusting in Trust Building and Maintaining Trust .2 1(דרשות Shabbaton The Right Balance .3 1.הר”ר נפתלי אלימלך ווייס – מוצ”ש ויחי תשע”ב RabbiShabbos Naftuli Weiss on atPesach no.13 ?How Much is Enough .4 2. כ”ק הגה”צ רבי יוסף יואל קאהן / מבקשי אמונה א”י Rabbi Yosef Shlomo Cohen @UK Shabbaton.14 Simply Believing .5 – מוצ”ש ויחי תשע”ב Rabbicost Ephraim to Wachsman you.15 3. הר”ר יוסף בנימין וואזנער / סאטמאר לאנדאן @Shabbaton - Friday Afternoon 6. The Difference – מוצ”ש ויקרא תשע”ב 7. Dancing Between Effort and Trust 4. הר”ר חיים אהרן אונגאר / דיין - חנוכה Rabbi Ephraim Wachsman.16 5. הר”ר אלימלך בידערמאן / א”י - חנוכה Shabbaton - Shalosh Seudas Speech@ NEWS & UPCOMING EVENTS 4 6. הר”ר יואל וויינבערגער Rabbi Ephraim Wachsman.17 7. הר”ר חיים יושע האלבערשטאם / סאטמאר Shabboton - Emunah Song@ 8. הר”ר שמעון זאב מייזליש / שכונת ברך משה ק”י Rabbi Yisocher Frand.18 COMPLETE LIST OF 5 9. הר"ר יחזקאל אינזליכט / לאנדאן – חנוכה Rabbi Uren Reich.19 20.Rabbi YY Rubinstein ATIME SERVICES 21.Rabbi Ungar @Medical Conference 3 WOMEN SPEAKERS 22.Rabbi Yechiel Spero on Tishrei 1) Inspirational Topics 23.Rabbi YY Jacobson @US Shabbaton 1. Rebbetzin Aviva Feiner on Chanukah 24.Rabbi Zev Leff 2. Mrs. Chany Feldbrand 9 HOTLINE UPDATES 25.Rabbi Yaakov Horowitz on Pesach2) Medical 3. Mrs. Miriam Liebermann AND INSTRUCTIONS 1. Dr. Josh Klein - 4. Mrs. Sara Klein-A Message for Pesach ON HOW TO NAVIGATE THE SYSTEM Basics of Diagnosing and Treating Infertility 5. Mrs. Sara Barris on Marriage 1) In Memory of Mrs. Yocheved Weiss 6. Mrs. Suri Moskowitz- Becoming a Better You 2. Dr. Marc Goldstein - Male Infertility 2) Instructions on how to navigate the system 7. Mrs. Ruchi Rosenfeld- Building Emunah 3) Leave a Message 3. Dr. Josh Klein and Martha Mckittrick Through Navigating Relationships with Family 4) Sponsor 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI / Nutritionist - PCOS 8. Mrs. Brany Rosen-A Message on Journeys 5) Hotline updates 81 די פיר נאטורן פ.ג.

ארבעה מידות וויאזוי מענטשן גיין אום מיט און אט אין דער פאזע האב איך אויפריכטיג אנאליזירט מיין שוועריגקייטן אין לעבן. ביז איצטיגע צוגאנג צו מיין פערזעהנליכע אינפערטיליטי . 1יש אנשים – וואס ביי די מינדסטע שטרויכלונג, נסיון. ווי פון אינטער מיין באוואוסטזיין, האב איך פריצייטיג פאלן זיי אנמאכט. ‘היסטעריש’, ווערן זיי אנגערופן. באשלאסן איינצושפארן מיינע געפילן אין אן אייזערנע איך וואלט מיר קיינמאל נישט געוואונשן זיך צו קאסטן. זיך חודש נאך חודש דארפן פארמעסטן מיט פרישע רעכענען צווישן די סארט וואס זענען דערמיט אנטוישונגען, האט מיר אויסגעזעהן צו זיין צו באטיטלט געווארן. איבערשטרענגענד. מיט א פארהארטעוועטע רוקן ביין, האב איך פארגעזעצט די געפאדערטע אינוועסטמענטס. ביי יעדע . 2אין קעגנטייל צו די מענטשן וואס ליידן אויף דורכפאל האט די הארטקייט געהאט די אויבערהאנט. די ‘היסטעריע’, וועט מען אויך געפונען די סארט שטארקקייט האט פארשטומט די פארווייטאגטע געפילן. זיי מענטשן, וואס ווייזן צו אלעם און אייביג א האבן אפגעווישט די אנטוישונג און געזארגט איך זאל קענען גלייכגילטיקייט. ווי ‘מ’מיינט גארנישט זיי’. ווייטער פארן פארווערטס, אן צו ווערן צו שטארק באנומען. . 3נישט צו פארגעסן פון די בעלי דמיונות. זיי האט ווען ס’איז אבער נאכנישט קלאר געווען אין וועלכע ריכטונג דער גוטער באשעפער באשאנקן מיט א גרויסן די פערטיליטי-דרך וועט זיך ווייטער דרייען, אין די מאמענטן מאס פאנטאזיע, וואס זיי נוצן עס מיט א ברייטן ווען אפילו די געפילן האבן נישט געוואוסט ווער ס’האט די האנט. זיי מאלן זיך אויס זייער צוקונפט מיט פארבן רייט אף וועי, האט זיך דאס יאוש געקענט פערטילייזן. דאס שיינע און רייכע און צומאל דאכט זיך זיי אז זיי פילן אומוויסן – דאס נישט האבן קיין אהנונג צו איך בין שוין א שוין ווי זיי האבן דאס דערגרייכט. געהאלפענער אדער ווי א חולה, חלילה, צו קען שוין די קעיס . 4אבער וואויל און גוט איז דער מענטש וואס פארמאכט, פארזיגלט און קלאסירט ווערן צווישן די שטארקט זיך און זעהט רעאליסטיש דעם וועג וואס פארשטויבטע דאסירס אדער וועט דאס נאך זיין א לאנגע און דער באשעפער האט אים אויסגעפלאסטערט. טרויעריגע געשיכטע? ס’איז געוועהן אין איינע פון די אנגעצויגענע צייטן. אין די און אט אין די פארצווייפלטע רגע – האט זיך קלאר געפילט די מינוטן וואס ס’האט מיר אויסגעזעהן אז די סעקונדעס קענען נאנטקייט צום באשעפער. דו מענטשעלע, ווילסט שטארק שולט זיין אויף מיר. כאילו זיי קענען באשליסן וואס די וויסן וואס די נעקסטע סעקונדע וועט זיין. האסט שטארק נעקסטע באריכט וועט זיין. אין די מאמענט וואס די האפענונג חשק דיין לעבן זאל זיך פירן לויט דיין אויסגע’חלומ’טע פלאן. דערגרייכט צו א קלימאקס, זייענדיג אבער גענוג באוואוסט אז אבער ווייס און טו פארשטיין, אז איך וויל נאנט צו דיר זיין און ביז א רגע, קען די גרויס און שיין אויפגעבלאזענע בלוי אדער דו זאלסט זיין שטארק אפהענגיג, נאר אין מיר! און דערפאר, ראזע באלאן צופלאצט ווערן מיט א הילכיגער קלאנג, ווערן לאז די געפילן פון ענטוישונג איבערפילן דיין הערצעלע. ווייל די מוסקלען פארשטייפט, די פולס קלאפט אין א מורא’דיגע ווער ווייסט צו נישט דערפאר, האסטו געדארפט זיין אין צער. שנעלקייט, א סקרוך לויפט דורך אין די ביינער. ווי שווער ס’זאל נאר נישט זיין, אומזיכערקייטן נעמען דיר צו איז עס געלונגען? איז נאך דא די האפענונג? האב איך עס איין, געדענק אז די אומזיכערקייט האט א ציל און דאס שוין ענדליך דערגרייכט נאך אזויפיל מיה און פלאג? ברענגט רוהיגקייט פיל. אנטלויף נישט פון דעם נסיון, גרויס דיר נישט מיט דיין שטארקקייט און דערטרינק דיר נישט אין די קאפ קען נישט קלאר טראכטן. עס איז שווער אנצוגיין מיט די חלומות און דמיונות. נאר אנערקען אין די שוועריגקייט די טאג טעגליכע תפקידים. די דערקוטשענדע פראגן, לאזן וואס דער מסבב כל הסיבות האט דיר צוגעשיקט כדי דו נישט קיין מנוחה. זאלסט זיך דערנענטערן צו איהם. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

82 חיזוק

פארציילענדיג, ווי עימיצער וואס איז אז די גאנצע ענין פונעם שבת איז צו רוב רובם פונעם חבורה האבען שוין אויפגעשטאנען איין צופרי און געזעהן א אויפקלערן א יונגערמאן אנצוהייבען געהאט די זכי' מיטצוהאלטען א ל''ג ריזיגע שטיין פארנט פון זיין הויז, און טראכטען פון א צווייטען, ווייל ער זעט בעומר אין מירון האבען מיר זיך דערנאך געהערט א בת קול וואס זאגט אז ער איז נישט די אייציגסטע מיט דעם דערמאנט פון די לעכטיגע און אים אז זיין תפקיד איז צו אוועקשטופען פראבלעם. און דערביי פארציילט אז א דערהויבענע מינוטען ביים ציון הק', און דעם שטיין. אבער וויפיל ער האט נאר יונגערמאן וואס האלט שוין איבער זיך געהויבען ארויס פונעם מיצר, און פראבירט האט זיך דער שטיין נישט צעהן יאר פון די חתונה האט אים געבעהטן בזכות התנא אלוקי ימליץ טוב גערירט אפי' א כלשהו, אזוי איז אריבער געזאגט אז ער האט שוין צען יאהר וואס יעדן טאג האט דער בת יארען נישט געוויינט קול אים דערמאנט פון זיין תפקיד צו אויף זיין מצב, אבער שטופען דעם שטיין, אבער דער שטיין דעם ערב שבת ביים איז אלס פארבליבען במקומה. איין טאג אריין קומען אין האטעל הערט א טומעל און ווי א פרוי שרייט האט עס געריסען ביים ראטעוועט! א וואגן האט זיך איבער הארץ צו זעהן ווי סאך געדרייט אויף מיינע פיצעלע קינדער, דער איד לויפט צו צום געטומעל און זעהט ווי יעדער פראבירט צו ריקן דעם וואגן אבער קיינער קען עס בעדנו... נישט רירען פון ארט. ער טראכט נישט קיין און דא קומען מיר צוריק צום אנהייב, צוויי מאל און לויפט מיר זיצען אין א רינג ביים קומזיץ און גלייך צו און הייבט אן דאס הארץ מאנט, פארלאנגט, און שטופען און ביז בעהט, אוי נשמה וואו ביסטו, נשמה געציילטע מינוטען כ'ווארט אזוי לאנג אויף דיר, נשמה קום האט ער באוויזען צו צו מיר, אוי נשמה. נאכאמאל אוי נשמה ראטעווען די קינדערלעך. יעצט האט ער פרישע יונגעלייט זענען צוגעקומען. ווי וואו ביסטו... קוים פארבליבען עטליכע פארשטאנען אז זיין תפקיד איז געווען אויך האט ער דערמאנט אז אפי' מיר שעה צו שלאפען, אבער ווער האט צייט צו ''שטופען'' און נישט צו ''ריקען'' דעם טראכטען אמאל אז אונזערע קרובים צו שלאפען ווען מ'זיצט און פארברענגט שטיין, און אזוי האט ער געקענט און חברים פארמאגען נישט די קאמאן בשבת אחים גם. מ'הערט עצות איינער אויפבויען זיינע מוסקעלען און מציל זיין סענס, בפרט ווען זיי לאזען פאלן אמאל פון אנדערען, מ'גיבט חיזוק פאר א אפאר נפשות ממות לחיים. די זעלבע אזעלכע זאצען וואס הערן זיך יונגערע, און ועל כולם שעפט מען זיך האט ר' זכרי' געדונערט, אונזער תפקיד אומסענסעטיוו, דארף מען געדענקען מיט פולע עמערס חיזוק וואס וועט יעצט איז אריבער צו גיין דעם נסיון ווייל אז זיי מיינען נאר גוט און זיי האבען אונז באגלייטען די קומענדיגע חדשים, אין אפשר וועט איינער אמאל דארפען כסדר אינזינען אין זייערע תפילות דאקטארס אפיס, צו נאכען הערן א צוקומען צו אונזער הילף אדער עצה, ומעשים טובים. בשורה פון א דורכגעפאלענע פראצעדור דער עקספיריענס וועט אונז געבן די נישט מער געדאכט, און בקרוב אויך עקספיריענס צו קענען העלפען אנדערע ס'האט געפיהלט ווי א כמו חתונה ביים מאכען א שמחה אי''ה, וועלען מיר מיט די אדער אן אנדערע נסיון. שטומונג ביים סיום הש''ס וואס ווערט געדענקען און וויסען אז מיר האבען זיך יערליך צוטיילט דורך הרב בנימין פייט, ב''ה אויף וועם סומך צו זיין, די הייליגע הבדלה האט ר' יואל לעבאוויטש אשרנו שזכינו היי יאר צו זיין פון די מוסד ''עי טיים’’. מפעסט אנגעפיהרט אויפען באלקאן, לומדים און זיך אויך מקבל געווען און הרב ר' שלום קעסלער האט מוציא אויפען נעקסטען סיום )בירושלים א דאנק אייך "עי-טיים", א דאנק אייך געווען דעם ציבור, עלעף אזייגער איז הבניו' בקרוב אמן( די מוזיק האט ר' שאול, א דאנק אייך אלע מען אריין צו מלוה מלכה, פרייליך אנגעהויבען בניגוני שמחה והודי' מ'האט איבערגעגעבענע וואלאנטורען, און א ארקעסטרע, ר' שמואל אונגאר און געטאנצען און געהאפקעט, און דערנאך דאנק אייך אלע חברים וואס האבען מקהלת משוררים האבען מהנה געווען, אריין אין א געהויבענע גוסטע אויפען אנטייל גענומען אין דעם ליכטיגע שבת, ר' יואל וויינבערגער האט זיך בעש''ט ניגון, איבערזינגענדיג דעם מיר וועלן זיך אי''ה נאך טרעפען אויף אויפגעשטעלט מיט א פלאם פייערדיגע לעצטען פאל צענדליגע מאל. דערנאך שמחות געזונטערהייט ביי אונז אלע, און דרשה וואס געשפרודלט מיט אמונה האבען מיר זיך ארויסגעלאזט אין א מיר זאלען בקרוב שוין זוכה ליום שכולו והתחזקות. בעיקר האט ער דערמאנט דעבקע מיט די ניגוני מירון, וואס היות שבת בביאת גואלינו במהרה אמן. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

83 נישטא קיין תקוה, און יא גלייבן אז אט נומער צוויי, פראביר נישט צו טוישען געוווען הרב ר' יחזקאל ווייס שליט"א אט קומט אן די ישועה. און צוגעלייגט דיין ווייב-מאן נאר ענדערשט פראביר ראש ישיבה ב'מאנסי און גערעדט אז לפי איין דעה איז דאך ר''ח שבט ראש "זיך" צו טוישען. בעיניני שובבי''ם אז קריאה מעורר הזמן השנה לאילנות, אבער בין למר ובין למר ארויס צו גיין מגלות הפרטי. און ווי אויך איז שווער פארוואס פראווען מיר דעם ארום איינס אזייגער זענען מיר אריין געזאגט אז ווערטלעך און בדחנות איז יו''ט אינמיטען ווינטער ווען די ביימער צום באטע אנגעפיהרט דורך הרה''ג ר' זייער א גוטע זאך אין אידישקייט, אבער זענען ליידיג פון פירות, עס וואלט דאך חיים אהרן אונגאר שליט''א דומ"ץ מ'דארף וויסען נישט צו טרייבען ליצנות ענדערשט געפאסט צו מאכען א יו''ט סאטמאר סאוט אכט ומרבני "עי-טיים", פונעם עצם דבר שבקדושה נאר פון די ניסן צייט ווען די בלומעלעך קומען ווי בשעת מעשה איז כסדר זאכען ארום. ארויס, נאר די תירוץ איז אז מיר מאכען ארויסגעקומען פרישע ממתקים קאלטס א יו''ט מיט די אמונה אז ס'גייט קומען און ווארעמס. ר' חיים אהרן האט בסעודת צפרא דשבתא האט דער שיינע פירות, יא די ביימער זענען טאקע אנגעהויבען אז ווען מ'איז געגאנגען חשוב'ע מנהל ומייסד המוסד הרב ר' ליידיג און פוסט, אבער מיר גלייבען זוכען בעלי דרשנים פארן שבת האט ער שאול ראזען שליט''א פארציילט דעם באמונה שלימה אז עס וועט מצמיח זיין זיי אויסדריקלעך געזאגט אז מען זיכט באקאנטן משל מיטן מענטש וואס הערליכע געוואוקסן, און מיר פרייען זיך נישט קיין דרשות אויף אמונה און בטחון, פלעגט שפאצירן אויף דינע שטריק אין שוין דערויף יעצט, און האט צוגענדיגט ווייל אמונה ובטחון קענען זיך די בעלי דער הייעך און יעדער האט באוואונדערט מיטן וואונטשען בברכת כהן אז מיר דרשנים קומען לערנען פון אונז זיין גבורה, פאכמאנישקייט און זאלען זוכה זיין כשם שזכינו לברך דעם יונגעלייט, נאר מ'האט מער געלייגט א העלדישקייט, ביז ער האט מציע געווען בורא פרי העץ איידערן נהנה זיין זאלען דגוש אז די דרשות זאלען פאדערן פארן עולם צו נעמען איינער פון זיי מיר אויך קענען מאכען דעם ברכה עפעס פון אונז, אונז שטערקער און אויפן פלייצע בעת'ן דורכשפרייזן אויפן אחרונה על העץ ועל פרי העץ נאכען גרעסער צו מאכען בעבודת ה', און שטריק, וועלכע איז קאטעגאריש טועם זיין פון די פירות. דערנאך ארום גערעדט דעם ענין אז אלע אפגעווארפן געווארן דורן די גרויסע לייט אין תנ''ך האבען געהאט פארזאמעלטע. לענינינו ביי אונז אידען צו קבלת שבת איז צוגעגאגען דער קשיות כדוגמת משה רבינו איוב ועוד, האט ר' שאול אויסגעפירט פארלאזען אלעמען באליבטען בעל תפילה ר' און מ'מעג טאקע האבען קשיות אבער מיר זיך יא אויף אונזער טאטע אין הימל אייזיק האניג, איי די שטיקלעך און מ'דארף אויך געדענקען אז אסאך מאל אז ער וועט אונז אריבערטראגען די תנועות אן אמת'ע עונג שבת געווען צו איז די תירוץ אינו יודע - איך ווייס נישט געפארפולסטע מצבים ובשלוה. תיכף הערן, ביי בואו בשלום האט מען זיך ווייל נסתרים דרכי ה' און מיר קליינע נאכען סעודה האט א יונגערמאן הרב ארויסגעלאזט אין א פרייליכע ריקוד, און מענטשעלך פארשטייען נישט און פאפאלאנאש גערעדט בעניני כישוף תיכף נאכען דאווענען זענען מיר אריין ווייסען נישט אלעס. ארום האלב נאך בזמן הזה. בדרך אגב האט ער נאך די אינעם גרויסען זאל ווי ביי רייך געדעקטע צוויי זענען מיר געגאנגען ליינען קרי''ש שיעור נאכגעזאגט מכ''ק אדמו''ר טישן איז סערווירט געווארן מעדני מלך, שעל המטה. מפשעווארסק שליט''א אז היינטיגע יין לקידוש מיט די שענסטע הידורים און צייטן זענען דאך דא מענטשן וואס גייען טייערסטע סארט, גרויסע פרישע איך בין אראפ געקומען ארום א צו אזעלכע וואס באנוצען מיט מיטלען בילקעס, פיש און דיפס ביד רחבה. פערטל צו אכט אין לאבי, און געזעהן ווי א קייטל וכו' צו זאגען עתידות, איז אינמיטען זאל זענען געזעסן זעקס יונגעלייט וואס האלטען שוין ביים הגם זייער נביאות זענען הוילע יונגעלייט פון משוררים קאפעלע און צווייטען מאל אויסזאגען תהילים, איך פאנטאזיעס דאך טאר מען אבער נישט אנגעפירט מיט די זמירות ונגינה. הרב האב זיך געמאכט א קאווע און געזעצט זאגן פאר די צובראכענע מענטשן סיי יואל לעבאוויטש האדמו''ר מ'פעסט לערנען אביסל פארן דאווענען. ארום וואס כדי נישט אוועק צו נעמען זייער האט מהנה געווען במילתא דבדחי בי', ניין אזייגער האט מען זיך געשטעלט, צו ביסל גלייביגקייט וואס זיי פארמאגן נאך דערנאך איז אריין געברענגט געווארען שחרית איז ר' אייזיק ווידער צוגעגאנגן, אינעם מענטשהייט. דערנאך איז מען די זופ מיט בעבעלעך, א מעין קאורס א הלל מיט אזא מתיקות, און געגאנגען דאווענען מנחה. צלי אש ומבושל על יד קוגל וקוגל אראפגעזונגען דעם אנא אנא עבדא... צו ממינים שונים, און צוגעענדיגט מיט מוסף איז הרה''ג רבי שלום קעסלער ביי שלש סעודות האט הרב ר' זכרי' אפאר שהחיינו פירות פאר דעזערט. שליט''א צוגעגאנגען און אונז מהנה נאכאמאל אויפגעטרעטן מיט א דרשה נאכען בענטשען איז געווען א דרשה געווען מיט אריין פלעכטען תנועות פון ווי ער האט אויפגעפאדערט דעם עולם בעניני שלום בית פון הרב ר' בן ציון שטיקעלעך וואס ער האט געזינגען ביים צו טרעפען א קינד און לערנען מיט אים שעיפיר הי"ו, דער חשוב'ע בעל דרשן שפיל מעבדות לחירות )עניני דיומא(. אדער זי פריוואט, און אזוי ארום ווען האט ארום גערעדט אויף צוויי נקודות: דערנאך איז מען אריין צום קידוש וואו ס'מאכט זיך א שמועס וועגען קינדער נומער איינס, ארויס צו גיין איינמאל א מען האט פארברענגט און געזינגען וכו' וואס ווערט אומבאקוועם פאר אונז וואך מיט די בני בית כדי צו האבען א בדיבוק חברים ביי אנגעפילטע טישן יונגעלייט, וועלען מיר דאן אויך קענען טשעינדזש אוו סינערי און ווי אויך אריין בכל מילי דמיטב כרצון איש ואיש רעדען פון ''אונזער'' קינד. ר' זכרי' איז צו ברענגן אן התחדשות אינעם שותפות. והשתי' כדת... דערנאך האט משמיע ממשיך די אינהאלטסרייכע דרשה SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

84 צו קריכען. וואס א שעה שפעטער אויף וויצען פון אנדערע, איך זאג דיר עס האבען מער און מער מענטשען קען בשום אופן נישט זיין קיין שפיצל, אויפגעגעבען דעם פארמעסט, דער מלך ווייסט פשוט נישט וויאזוי צו זעהענדיג אז זיי זענען קוים פארדייען אזא זאך ווי א דזשאוק! דער אנגעקומען צו דריי - פיר ערשטע האלט זיך אבער ביי זיינס און הונדרעט טרעפ. הייבט אן אראפ לויפען די שטיגן.

צוויי מענטשען זענען אבער דער לעצט פארבליבענע קוקט אויפן אנגעגאנגען מיטן לעצטן פינטל זייגער און זעט אז ס'קוים פארבליבען א כוח, און געהאלטען ביים זיבן קנאפע דריי פערטל שעה ביזן סוף הונדרעטסטע טרעפ ווען די פארמעסט, און הייבט אן קריכען זייגער האט געוויזען אז אין נאך א ווייטער מיט א שטארקייט, און ווי נאר שעה איז די פארמעסט פארביי, זיינע פוס רירן אן דעם זיבען רופט זיך איינער אן צום צוויייטן, הונדרעטסטע און איין טרעפ עפענט זיך געב א קוק, עס איז נישט מעגליך פלוצלינג א טירל צו אן עליוועיטער במציאות אז מיר זאלען קענען וואס האט אים געטראגען גלייך צו שפיץ קריכען נאך דריי הונדרעט טרעפ טורעם! דער טיר עפענט זיך און די בת מלך זיצט דארט מיט א שמייכל און פארציילט אים אז זי האט איין טאג הערט א טומעל מיטגעהאלטן און צוגעזעהן ווי איינער נאכן צווייטן געבן אויף און ווי א פרוי שרייט ראטע־ דעם קאמף און צום סוף וועט! א וואגן האט זיך פארבלייבן בלויז די צוויי, און איבער געדרייט אויף מיינע ווען זיין חבר האט אים פראבירט אויסדערוועלטע, האט דער איבערצורעדן אראפ צו קומען קעניג אויפגעבויט א טורעם מיט פיצעלע קינדער, דער איד לויפט צו מיט אים, האט זי געהאפט אין טויזענט טרעפ, און געגעבען א צום געטומעל און זעהט ווי יעדער הארצן אז ער איז נישט משכנע דאטום וואס אין יענע נאכט געווארן, און יעצט זאגט זי אים, וועט יעדער האבען די פראבירט צו ריקן דעם וואגן אבער וועל איך דיר ווייזען א מעגליכקייט ארויף צו גיין די קיינער קען עס נישט רירען פון ארט. אינטערסאנטע אנדעקונג. זי אלע טרעפ, און דער יעניגע וואס פיהרט אים צו א בענקל און עס קומט אן דער ערשטע צום שפיץ ער טראכט נישט קיין צוויי מאל און זיצט דארט א מיידל וואס זעט טורעם נאך איידער עס ווערט לויפט גלייך צו און הייבט אן שטופען אויס גענוי ווי די פרינצעסן, דעס ליכטיג, דער וועט זיין דער איז מיין צווילינג שוועסטער איידעם פון קעניג. שוין פון און ביז געציילטע מינוטען האט ער פארציילט זי, און קיינער אויף די פארנאכטס האבען זיך באוויזען צו ראטעווען די קינדערלעך. וועלט אויסער אונזערע צוזאמגעקליבען הונדרעטער עלטערען ווייסען אז זי אויך דא. מענטשען פון יעדן עלטער און הלואי הלואי וואלט דער פארעם, און געווארט מיט צווייטער דיר געגלייבט און שפאנונג אז דאס גלעקל זאל קלינגען אין א קארגע שעה, ס'מוז זיין אז די געגעבען נאר נאך איין שפרונג צום און די פארמעסט וועט זיך אנהייבען. אט מענטשן וואס האבען אויפגעגעבן גלייך נעקסטען טרעפעלע, וואלט ער אויך ווערט נאכט דאס גלעקל צוקלינגט זיך ביים אנהייב זענען גערעכט און אז די זוכה געווען חתונה צו האבען מיטען בת און די אלע מאסן נעמען זיך לויפן, די גאנצע זאך איז נאר א שפיצל, לאמיר מלך. איבערוואגיגע צווישען זיי וואס באלד שנעל צוריק אראפ לויפן און האפענטליך ביים אנהייב האבען זיי ארנעקענט אז זיי וועלען מיר זיין אונטען ביז א שעה און די נמשל איז מובן מאיליו האט ר' וועלען קיינמאל נישט קענען דעגרייכען כאטש נישט זיין צו שאנד און צו שפאט זכרי' אויסגעפירט, עס איז דא אזויפיל דעם שפיץ, האבען אנגעהויבען ארויס בפני כל המדינה. זאגט אים דער פון אונז וואס ווארטען אנצוקומען צום לאזען א שמועה, אז די גאנצע זאך איז א צווייטער, הער מיר אויס איך בין א נעקסטן שטאפל אין לעבן. אבער פונקט שפיצל און אינטערהאלטונג פארן קעניג, קנעכט ביים קעניג אין פאלאץ, און איך ביים לעצטן סטעפ וואס דאן וועט זיך און מארגן פארטאגס וועט די קעניג און קען דעם מלך און איך זאג דיר אז דער דער עליוועיטאר אנטפלעקן, איז מען זיינע שרים שטיין אונטען אפלאכן און קעניג איז זייער א שטרענגע און א זיך מייאש און מ'לויפט צוריק אראפ. שפעטן פון די אלע נערנים וואס האבען ערנסטע טיפ, ער מאכט נישט קיין מיר דארפען זיך מתגבר זיין אויפען יצר זיך אפגעמוטשעט א גאנצע נאכט ארויף וויצען און ניטאמאל לאכט ער אמאל וואס וויל אונז איינרעדען אז ס'חלילה SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

85 געשניטענע פליישען, פרוכט, סאלאטען אוועקגעשטופט און מיט די לעצטע יו''ט, צו א קאפל צו א העמדל. אבער און מיני מזונות, און א טישל אויסגעלייגט כוחות ממשיך געווען צו טוישען די יענער יאר ערב ראש השנה האט מיין מיט דאס בעסטע חרדי'שע ליין מענטלעך איינער אליין בשארית טאטע מיר גארנישט געקויפט, צוליב מאטריאל אריין גערעכנט די לעצטערע כוחותיו, ווי נאר ער האט געפארטיגט אנשטאט לויפן אין שוהל זענען מיר "שערי תקוה" אויסגאבעס, מיר האבן זיך איז דער רב שנעל צוגעלאפען און אים געלאפען זיך באהאלטען אין וואלד, צוזאמגעטראפען מיט עטליכע חברים אבער די צוויי פון פאריאהר און זיך אויך באקאנט פוסיגע חיות מיט געמאכט מיט פרישע, און זיך געגאנגען עס ליגט מיר נאך אין זכרון ווי יעדעס זייערע גרויסע צוגרייטען צום שב''ק. הינטן זענען אונז יאר געווענליך איידער די הייליגע נאכגעלאפען ביז ביים זמן הדלקת הנירות זענען מיר טעג פלעגט מיין טאטע הי''ד מיר אהין איך מיט מיין געגאנגען אין ביהמ''ד בעת די נשים קליינע קערפער צדקניות זענען געגאנגען צינדען און קויפען עפעס א ווייס מלבוש אויף און יונגע כוחות אודאי אויסגעבעהטן וזכנו לגדל בנים יו''ט, צו א קאפל צו א העמדל. אבער בין שנעל ארויף וכו', נאך מנחה האט אויפגעטרעטן הרב געקראכן אויף א ר' נפתלי ווייס הי"ו און כדרכו אדרעסירט יענער יאר ערב ראש השנה האט מיין בוים און ליידער דעם ציבור מיטן טרעפן רמזים צום שבת טאטע מיר גארנישט געקויפט, צוליב צוגעזעהן מיט כמספר פופצען, זייענדיג דעם אנשטאט לויפן אין שוהל זענען מיר מיין פליישיגע פופצענטע ''עי טיים'' שבת. און אויגן ווי מען נאכגעזאגט דעם ווארט אויפן פסוק געלאפען זיך באהאלטען אין וואלד, ברענגט אום מיין וארא אל האבות, אבות איז א לשון פון אבער די צוויי פוסיגע חיות מיט טאטע מאמע מיט וועלן, אז דער באשעפער באווייזט זיך צו פינף געשוויסטער. די וואס ווילען טוהן רצונו, און דערביי זייערע גרויסע הינטן זענען אונז נאכ־ פארשטייט איהר פארציילט א מעשה פון א עלטערע געלאפען ביז אהין איך מיט מיין ליבע רב, היינט שמש אין סאוט אפריקא וואס האט איז די יארצייט פון געהאט א מנהג יעדען ערב ראש השנה קליינע קערפער און יונגע כוחות בין מיין פאמיליע און אליינס צו טוישען די מענטעלעך פון די שנעל ארויף געקראכן אויף א בוים און ווען איך טויש די זיבען מענטעלעך ליידער צוגעזעהן מיט מיין אויף ווייס דערמאן פליישיגע אויגן ווי מען ברענגט איך מיר אין מיין אום מיין טאטע מאמע מיט פינף משפחה פון די זיבען קדושים געשוויסטער. וועלכע זענען פארשניטן געווארן, און אלע הרגשים קומען געהאלפען זיך אוועק זעצן ארויף פונדאסניי, ממילא קען איך די און געפרעגט מיט וואונדער, עבודה נישט אוועק געבן פאר א פארוואס ווילט איר נישט צווייטען. האט ר' נפתלי אויסגעפיהרט קיין הילף מיט די יעדע איד איז א ספר תורה און מיר זיבען ס''ת ביי זיי אין שוהל אויף ווייסע, מענטעלעך, דער שמש הייבט אויף זיינע דארפען דאס געדענקן און מיטנעמען פארגיסענדיג דערביי פיל טרערן און פארטרערטע אויגען און זאגט, לאמיר מיט זיך אין יעדן מצב. און דערביי תפילות, און ממש אריין געלייגט אן אייך פארציילען מיין קשר מיט די ס''ת. אויסגערופען דעם גאסט רעדנער הרב ר' עבודה קשה פון אפאר שעה דערין. איין זכרי' וואלערשטיין שליט"א מגדולי יאר ווען ער איז שוין געווען עטליכע געווען בין איך א קליין קינד ווען די מחזירי בנים ובנות לתשובה בדורנו. ניינציג יאר און קוים זיך געקענט ביטערע צווייטע וועלט קריג האט באוועגן, האט ער נאכאלץ מיט מסירות אויסגעבראכען און די דייטשע רשעים ר' זכרי' האט אנגעהויבען מיט א משל נפש ווייטער פראבירט אנצוהאלטען זיין ימ''ש האבען אנגעהויבען מיט זייערע פון א קעניג וואס האט געהאט א בת הייליגע אינטערנעמונג. דער רב פון רציחות, אבער עס ליגט מיר נאך אין יחידה איינס אין די וועלט א כליל שוהל זעענדיג ווי דער שמש מוטשעט זכרון ווי יעדעס יאר געווענליך איידער המעלות און יעדער האט געוואלט זיך אזוי איז ער צוגעגאנגען אים העלפן, די הייליגע טעג פלעגט מיין טאטע הי''ד חתונה האבען מיט איר, און דער קעניג אבער דער שמש האט אים מיר קויפען עפעס א ווייס מלבוש אויף האט זיך נישט געקענט דערקלויבן דער SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

86 חיזוק השבת נועם הנשמות מ.ד.מ. אנעקדאטן פונעם אומפארגעסליכן שבת התחזקות וארא תשע"ז העעל"ט באשריבן דורך א באטייליגטן

אוי נשמה וואו ביסטו, נשמה כ'ווארט אזוי לאנג אויף דיר, נשמה קום צו מיר, אוי נשמה...

ס'איז א פערטל צו פיר זונטאג צוגעשטעלט דורכ'ן חשובע'ן מוסד ''עי א שבת פון חיזוק און קורת רוח מיט פארטאגס, זיצן צענדליגע אינגעלייט טיים – דורות'' פאר פארפעלקער וואס מיר וועלן זיך אנשעפן מיט פרישע מיט די אויגען פארמאכט אין א רינג און המצפים לישועה האלטענדיג עטליכע כוחות אויפען עתיד. )וואו געשריבען זינגען איבער און איבער אוי נשמה וואו יאהר נאכן חתונה והילד איננו. פאריאהר איז אלעס געשריבען פון זכרון ביסטו? אוי דאס הארץ איז איבערגעפולט ארויס לויט וויאזוי איך האב קונה געווען מיט הרגשים, ס'גייט קיינעם נישט אן אז זייענדיג שוין דאס צווייטע מאל ביי די השפעות, ממילא אויב זענען עטליכע דער נעבן מיר פארגיסט א טרער, ווייל דעם אינהאלטסרייכען שבת, האבן מיר מאמרים נישט פונקטליך און ריכטיג מיר זענען דאך אלע אינעם זעלבן שיף, זיך ארויסגעלאזט פרייטאג פארמיטאג בעט איך אנטשולדונג למפרע.( מיר אלע האבען די זעלבע תשוקה, און מיט געמישטע געפילען. מצד אחד מיר אלע פרעגן איבער די זעלבע פראגע, האבען מיר אזוי געהאפט אז די מיר זענען אנגעקומען ארום צוויי און מיר אלע בעהטן, נשמה כ'ווארט אזוי פאריעריגע שבת וועט זיין אונזער אזייגער צום קראון פלאזא האטעל אין לאנג אויף דיר, נשמה קום צו מיר אוי לעצטע בפרט נאך וואס מיר האבען קאנעטיקוט, גלייך ביים אריינגאנג האט נשמה. וואס, ווען, און ווי האט זיך דאס געהערט אז אפאר פון אונזער חברים אונז אפגעווארט א וואלונטיר )י.ל. יש"כ אפגעשפילט? לאמיר צוריק דרייען דעם קומען שוין נישט היי יאר צום שבת ב''ה, נאכאמאהל!( איבערצוגעבן די שליסלעך זייגער מיט א קארגע פערציג שעה אבער מצד שני האט די עקסייטמענט און אינפארמאציע. אינעם לאבי איז פריער, פרייטאג וארא ערב שבת פונעם געקאכט ווייל למעשה חזקה אויף ''עי געווען אנגעגרייט א טועמי' מיט אלע יערליכען שבת התרוממות וואס ווערט טיים'' אז זיי וועלען זיכער אהערשטעלן טעמים, טשולענט, קוגל, פערפל, פריש SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

87 Courier service for bloodwork needed on Shabbos at no cost to you

עס פאנגט זיך אן די פארמעסט מיט פיהל קוויטשע רייען דער אדלער איבער אלע פליעט העכער און העכער צוביסלעך אלע עופות אויסגעמוטשעט צוריק אראפ זיי גייען אז ער געווינט איז דער נשר ביי זיך זיכער

מיט אויסשפרייטע פליגלען פארזיכערט אלס זיגער הייבט ער אן נאכלאזען דעם איילעניש דאס פליען ווערט שוין שוואכער און רוהיגער ער פליעט אראפ ווייל העכער קען קיינער ממילא נישט

אויף די מינוט האט געווארט דער עוף און ווי נאר דער אדלער הייבט אן גיין למטה געט דאס קליינטשיג פייגעלע א שפרונג און א לויף איבערגעקלוגט דעם אדלער א געווינס א גלאטע

אין א וועלט וואס טוט אונז אויסשפילען מצבים וואס קענען אמאל זיין פויגל'דיג דער מענטש ביי זיך קען אנהייבען פיהלען אז זיין מזל איז גארנישט אזוי גורל'דיג Courier service מ'זיכט דעם וועג ארויס פונעם געפאנג for bloodwork א טיר צו פרייהייט און פארשטאנד וואס זאל גרינגער מאכען דעם גאנג needed on וואס טוט אראפשלעפן נאכאנאנד Shabbos at no

כאפ דיר אן אויפן אדלער דער גרעסטע cost to you זיינע פליגל האבען פלאץ מער ווי גענוג אנקומען קענסטו צום פונקט די העכסטע מיט בלינדע אמונה אויף זיין פלייצע ליג

וועסט דעגרייכען דרגות העכער ווי געפלאנט פליען גאר הויעך על כנפי נשרים לאז נאר דער בורא דיר נעמען ביים האנט זיין שוכן בגבורה מיטן אדיר במרום • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

88 מ.ד.מ.

א בא'טעם'טע טאג אין וועלט פון די פייגלעך קומט אבער דער גרויסע אדלער מיט גאוה לאמיר שפילען א געים שרייט איין ציפור פון נעסט איך וועל זיכער געווינען א שאד ענקער יגיעה מיר וועלן זיך אפשיידען פון די צווייגלעך דער גאנצע שפיל הערט זיך גאר טשיקאווע ווער קען פליען העכער לאמיר מאכען א פארמעסט ווייל יעדער ווייסט אז דער נשר איז מלך ברקיע

יעדע פייגל הייבט אן באוועגן אירע פליגל זיי שורה'ן זיך אויס און ווארטן אומגעדולדיג אויסארבעטן די מוסקלען איז מען זיך מכין אויפן פייף וואס זאל סיגנאליזירן אז ס'הייבט זיך אן יעצט יעדער וויל ווייזען אז ער איז מסוגל א קליינטשיגע פיצל פייגעלע אזוי אומשולדיג אן צו קומען די העסטע די ציהל ערייכען אויפן ריקען פון אדלער אומבאמערקט זיך באזעצט SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

89 דאסדאס אזאז קובאקובא וועטוועט זייןזיין אא סטעיטסטעיט אדעראדער אזאז ראבאטעןראבאטען וועלעןוועלען זייןזיין גלייךגלייך וויווי מענטשען,מענטשען, דעסדעס ווייסווייס איךאיך נישטנישט אויבאויב עסעס וועטוועט פאסירען.פאסירען. אבעראבער איןאין זאךזאך איזאיז זיכערזיכער אזאז איןאין הונדרעטהונדרעט יאריאר ארוםארום וועלעןוועלען אידישעאידישע פרויעןפרויען זיכערזיכער צינדןצינדן ליכטליכט ערבערב שבת.שבת. יאיא אפילואפילו דערדער גויגוי ווייסטווייסט אזאז דאסדאס אידישעאידישע פאלק,פאלק, כאטשכאטש זיזי איזאיז אריבעראריבער אזויפיהלאזויפיהל וועטוועט זיזי בלייבןבלייבן געטרייגעטריי אויףאויף אייביג.אייביג.

האט דער רבי פארלוירען זיין גאנצע משפחה ביים קריג אינטערסאנטע מנהג האט די נ.י. טיימס געהאט יעדן )בנו האדמו''ר זצ''ל היה ב''ח( און בלאזשוב'ע רבי רופט זיך פרייטאג צו שרייבן דעם זמן פון הדלקת הנירות. און זיי אן, ראש ישיבה, כאטש האט ער עפעס איבערגעלאזט אויף האבען טאקע געשריבען די דריי זמנים, פון די יארען 1900, די וועלט, טאקע קליינע יתומים'לעך אבער דורות! צוויי 2000, און 2100, ווען מ'האט געפרעגט דער גוי'שע עדיטער טעג שפעטער האט ר' שניאור אנגערופען דעם רבי'ן זאגען פארוואס עס האט אויסגעפעהלט צו שרייבן דעם זמן שבת ניחמתנו. איר האט אויפגעקלערט אז ס'דא אידען אין א פון הונדערט יאר, האט ער געענטפערט, דאס אז קובא ערגערע מצב ווי איך. וועט זיין א סטעיט אדער אז ראבאטען וועלען זיין גלייך ווי מענטשען, דעס ווייס איך נישט אויב עס וועט פאסירען. צום לעצטן ליבאוויטשען רבי האט א איד אמאל אבער אין זאך איז זיכער אז אין הונדרעט יאר ארום וועלען געשריבען א בריוו, אז היות ער מיט די פאמיליע וואקסן אידישע פרויען זיכער צינדן ליכט ערב שבת. יא אפילו דער אויס די דירה, און ער קען נישט טרעפן עפעס גרעסער גוי ווייסט אז דאס אידישע פאלק, כאטש זי איז אריבער וואס זאל שטימען צו זיין בודזשעט, בעהט ער אן עצה פונעם רבי'ן וואס צו טוהן. דער רבי האט אים צוריק אזויפיהל וועט זי בלייבן געטריי אויף אייביג. געשריבען אזוי, איך זעה פון דיין בריוו אז ב''ה האסט א מאמע פלעגט כסדר אויסלערנען פאר די קינדער אז חתונה געהאט. דו ווייסט וויפיל מענטשען קענען נישט און מ'קען אלעס בעהטן פון באשעפער, און ער הערט אלעמאל וועלען נישט חתונה האבען. דו שרייבסט ווייטער אז דו אויס ווען מ'רעדט צו אים. איינמאל איז די מאמע געווען האסט א קינדער געבענטשטע משפחה, דו ווייסט וויפיל פארנומען ווען איר קליין טאכטער'ל איז געקומען וויינען מענטשען וואלטען זיך געווינטשען צו האבען די ברכה. אז די האנט פון איר דאלי האט זיך אפגעבראכען, די מאמע ווייטער שרייבסטו אז דו פארמאגסט א דירה נאר ס'איז נישט טראכטענדיג, געט זיך א רוף אן, גיי בעהט צום אביסל קליין, האסטו בכלל אריין געראכט ווי סאך מענטשן אייבערשטען ער זאל עס פיקסען. נאך עטליכע מינוט האט פארמאגן ניטאמאל א דאך איבערן קאפ. אנשטאט זיך זי זיך געכאפט, אוי וויי וואס האב איך דא געטוהן, אז מיין זארגען וועגען דיין ''פראבלעם'' זיי ענדרעשער מכיר די טאכטער וועט דאווענען אז די דאלי זאל צוריק גאנץ ווערן אלע גוטס וואס דו פארמאגסט יא בשפע ב''ה. און ס'וועט נישט געשעהן וועט זי דאך אויפהערן גלייבען ווער עס געדענקט מיט ארום אכצען יאר צוריק האט זיך אז תפילה העלפט. די מאמע איז שנעל געלאפען צום קינד געטוהן א מהפיכה אין אמעריקא איבער די וויי-טא-קעי, און באמערקט אז דאס קינד איז שוין סאך רואיגער, מאמי ס'האט געהערשט א פחד צו די קאמפיוטערס וועלן נישט זאגט דאס קינד, כ'האב אנגענומען דיין עצה און געדאווענט כאפן אז מ'איז אריבער א פרישע טויזענטער, און וועלן אז אייבערשטער זאל פארעכטען מין דאלי. און? פרעגט די קראכען, למעשה האט גארנישט פאסירט יענעם שב''ק. מאמע, וואס איז געשהען? ענטפערט דאס קינד מיט איין אינטערסאנטע געשיכטע וואס איז דאן פארגעקומען, תמימות, דער באשעפער האט געזאגט ניין... דער נ.י. טיימס פון די עלטסטע צייטונגען אין אמעריקא האט יענעם פרייטאג ארויס געגעבען דריי ביילאגעס. וויפיל מאל פיהלען מיר ווי אונזער תפילות ווערן חלילה איינס מיט די נייעס פון יענעם טאג, נאך איינס ווי זיי האבען נישט נתקבל, אבער די אמת איז אז קיין איין תפילה ווערט איבערגעדריקט זייער טעגליכע בלאט פון הונדערט יאר נישט פארלוירען. איי דו האסט נישט באקומען וואס האסט פריער אום 1900, און צום לעצט אויך געדריקט אן געוואלט, א טאטע מעג אמאל זאגן ניין פאר א קינד. איך אויסשטעל פונעם צייטונג אין הונדרעט יאר ארום דהיינו האב אמאל נאכגעהערט בשם צדיקים, אז דער בוכ''ע 2100 למספרם. אינעם ביילאגע פון הונדערט יאר שפעטער געבט אמאל פאר א מענטש הצלחה אין אנדערע ענינים האבען זיי געשריבן אפאר דמיונות וואס זיי האבען וואס ער האט נישט פיהל געבעהטן דעראויף, כדי אים צו געהאלטען אז ס'וועט פאסירען, למשל אז קובא וועט זיין ווייזען אז מ'הערט א אויס זיינע תפילות אין הימל. נאר די א חלק פון אמעריקא, און אז ראבאטען וועלען זיין ספעציפישע בקשה איז נאנכנישט געקומען די צייט בארעכטיגט צו שטימען אין די עלעקשאנס ועוד ועוד. איין פארענטפערט צו ווערן. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

90 חיזוק

א חבר מיינע האט מיר געטראגען צו די באראקען און רבותי, איהר הערט א מעשה? יא עס גייט דיר אמאל זיך אפגעגעבען מיט מיר ביז כ'האב צוריק באקומען אביסל שלעכט, און יא עס מאכן זיך שווערע תקופות. אבער דו די כוחות. ליל הסדר שלעפ איך ארויס די ברעקלעך און לעבסט! דו ווייסט וואס דו קענסט אלס אריין כאפן, וויפל זעה אז צוזאמען איז עס קוים א כזית, מיין חבר וואס האט מיר קענען פארדינען מיט יעדע קליינע פעולה, אנשטאט געראטעוועט האט זיך געבעהטן ביי מיר אז כ'זאל אים זיך ארום דרייען ווי אויסגעלאשענע לעכט, זאלען מיר זיין אוועק געבען די מצה, זאגענדיג אז ער האט נאך אין זיין די שוועבלעך וואס צינדן אן דעם פייער און מאכן ליכטיג לעבן קיינמאל פארפאסט די מצוה. איך האב אבער אין שטוב און וואו נאר. ווי לאנג מיר זענען דא דארפן מיר גע'טענה'ט אז וויבאלד איך האב איינגעשטעלט דאס לעבן אויסניצן די געלעגענהייט אריין צו כאפן וואס מער, טאקע קומט זיך עס מיר. האט דער חבר געזאגט ווייסט וואס, איך חינוך הבנים קענען מיר לעת עתה נישט מקיים זיין, אבער געדענק די גאנצע הגדה בעל פה, איך וועל דיר מוציא זיין ס'דא אזויפיהל וואס מיר קענען יא. דערמיט בתנאי אז דו גיבסט מיר די מצוה. אבער די שכר מ'פארציילט אז מען האט אמאל געפרעגט א איד וואס פאר די מצוה פון אכילת מצה אין אזעליכע אומשטענדען איז אריבער די שבעה מדורי גהנים אונטער די נאצישע וועט גיין צו דיר. בלית ברירה האב איך מסכים געווען, זיך נעגל, האבענדיג געווען די גאנצע פינף יאר אין לאגער, טרייסטענדיג מיטן פאקט אז די שכר המצוה וועל איך וויאזוי האט ער געהאט די כוחות הנפש איבער צו טראגען כאטש באקומען בעולם הבא. דעם פיין און יסורים. האט ער געזאגט, אמת מיר האבען נישט פארמאגט קיין תפילין, און אמת אז מיר האבען נישט נעכטן נאכט פיהרט דער איד אויס, איז מיין חבר מיר פארמאגט קיין כשר'ס, אבער איין זאך וואס האט אונז געקומען אין חלום פון יענע וועלט, מיט א בקשה אז איך דערהאלטען איז געווען א מצוה וואס די רשעים ימ''ש זאל אים אוועק געבען די שכר המצוה. רבי! איהר הערט? האבן פון אונז נישט געקענט אוועק נעמען. די מצוה פון נישט נאר וואס איך בין כמעט געשטארבען פאר די מצה קידוש לבנה, ווייל יעדע חודש ווען מיר האבען געמאכט די וואס כ'האב אפגעבאקען, און נישט נאר וואס כ'האב עס ברכה האבען באקומען א פרישע גייסט פון האפענונג. אים אוועק געגעבען, זאל איך אים אויך אוועק געבן די שכר נאכען זעהן די לבנה ווערט נתחדש, האט עס אונז געוויזען וואס איז מיר פארבליבען, רבי וויאזוי קען טוהן אזא זאך? אז הגם ס'איז טונקל וועט נאך אמאל לעכטיג ווערן.

דער צדיק קוקט אים אן מיט א ליבליך בליק און זאגט הגאון רבי שניאור קאטלער זצ"ל ראש ישיבת בית מדרש אים, ר' איד מן הדין מוזט איר אים אוועק געבן די שכר גבוה אין לעיקוואד האט בחייו פארלוירען א זוהן הרב המצוה. מן הדין? שרייט דער איד, עס קומט זיך מיר! מיר מאיר ז''ל, וואס איז געווען א גאון עצום און מ'האט האבען געהאט א הסכם! אמת זאגט דער רבי, אבער דער פאראויסגעזאגט אויף אים אז ער וועט וואקסען א גדול, איד איז שוין אויף יענע וועלט, ער קען שוין נישט צוקויפען אבער ליידער איז ער אוועק אלס יונגערמאנטשיק. דער קיין מצוות און מעשים טובים. אבער דו, דו לעבסט נאך! דו פאטער ר' שניאור, האט זיך בשום אופן נישט געקענט קענסט נאך קונה זיין אזויפיל שכר אויף תורה ועבודה, דו טרייסטען מיטן פאקט אז כלל ישראל האט פארלוירן אזא האסט די ברירה איינצוהאנדלען נאך שכר איידער דו הערליך ביימל, און וויפיל מ'האט אים פראבירט מחזק צו שטעלסט דיך צום בית דין של מעלה, משא''כ דיין חבר זיין האט ער עס נישט געוואלט אן נעמען. איין טאג איז קען שוין נישט גארנישט פארדינען. דער אלטער בלאזשוב'ע רבי אים געקומען באזוכען, כידוע

נעכטןנעכטן נאכטנאכט פיהרטפיהרט דערדער אידאיד אויס,אויס, איזאיז מייןמיין חברחבר מירמיר געקומעןגעקומען איןאין חלוםחלום פוןפון יענעיענע וועלט,וועלט, מיטמיט אא בקשהבקשה אזאז איךאיך זאלזאל איםאים אוועקאוועק געבעןגעבען דידי שכרשכר המצוה.המצוה. רבי!רבי! איהראיהר הערט?הערט? נישטנישט נארנאר וואסוואס איךאיך ביןבין כמעטכמעט געשטארבעןגעשטארבען פארפאר דידי מצהמצה וואסוואס כ'האבכ'האב אפגעבאקען,אפגעבאקען, אוןאון נישטנישט נארנאר וואסוואס כ'האבכ'האב עסעס איםאים אוועקאוועק געגעבען,געגעבען, זאלזאל איךאיך איםאים אויךאויך אוועקאוועק געבןגעבן דידי שכרשכר וואסוואס איזאיז מירמיר פארבליבען,פארבליבען, רבירבי וויאזויוויאזוי קעןקען טוהןטוהן אזאאזא זאך?זאך? SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

91 אבער אבער א ב ע ר דודו לעבסטלעבסט

מ.ד.מ.יא!יא!

א איד איז אמאל אריין געקומען צום אלטן מאכנוקא רבי'ן זצ''ל מיט געוויין, רבי איך דארף איר זאלט מיר פסק'נן א הימל'שע שאלה. וואס איז געשעהן פרעגט דער רבי, הייבט דער איד אן פארציילען מיט א קול געשטיקט פון טרערן. צוזאמען מיט נאך צעהנדליגע טויזענטע אידען בין אויך אריבער די ביטערע קאשמארען פונעם נאצישען טויט מאשין. איין יאר פאר פסח איז מיר געלונגען במסירות נפש אפצובאקען צוויי קליינע מצה'לעך קוים א כזית יעדע איינע, און געהאפט אז איך וועל קענען מקיים זיין דעם מצוה פסח אויפדערנאכט. כ'האב באהאלטען די הייליגע טייערע מצות אין מיינע דינע קליידער, אבער ליידער איין טאג אינמיטען די צוואנגס ארבעט זענען זיי ארויסגעפאלען. איך האב פראבירט זיי גלייך אויפצוהייבען און באהאלטען, אבער דער רשע דער עס.עס.'ניק ימ''ש האט באמערקט און גלייך צוגעלאפען און מיט זיינע אויסגעפוצטע שטיוול עס צוברעקלט אויף פיצלעך, און מיר צושטיסען מיט אכזריות און רציחה. נאך וואס ער איז אוועק האב מיט די לעצטע כוחות צונאם געקליבען די ברעקלעך, און דערנאך געפאלען אין חלשות. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

92 באשעפער זאגט גבה עינים ורחב לבב אתו לא אוכל )תהלים פרייען דערמיט ווי אויף די גרעסטע פארמעגן ווי די הייליגע רבי קא-ה'( און חז"ל זאגן )סוטה דף ה' ע"א( כל אדם שיש בו גסות פון לובלין זי"ע האט געזאגט אז שמחה מיט הכנעה גייען הרוח אמר הקב"ה אין אני והוא יכולין לדור בעולם וכו' די צוזאמען וואס מער בהכנעה מען איז אלס מער קען מען באמת רבוש"ע וויל דאך אבער יא זיין נאנט צו זיינע קינדער, ער וויל זיי זיין בשמחה. זאלן זיך מכניע זיין אביסל דאס הארט הארץ מיט וואס א מענטש ווערט געבוירן בטבע ווי חז"ל זאגן "ארבעה גאים הן דער געדאנק קענען מיר טאקע לערנען פון אונזער יו"ט פסח, ואדם מתגאה על כולם", וואס טוט די באשעפער ער שיקט די די אידן האבן געארבעט ביטער שווער צוויי-הונדערט-און- מענטש יסורים וואס זאל אים אביסל מכניע זיין דאס הארץ, צעהן יאר, פארוואס, איז מבואר אין די ספרים הקדושים אז כדי אבער די מענטש איז זיך מחזק ער שטארקט זיין הארץ און די אידן זאלן קענען זיין ראוי צו מקבל זיין תורה האבן זיי לאזט זיך נישט מכניע זיין, ער האט מורא צו זיין צובראכן, ער געדארפט אויסלייטערן די חומר די שלעכטס וואס איז געלעגן וועט זיך שפירן אינגאנצן פארלוירן, דעריבער פרובירט ער צו אין זיי פון די דורות עובדי ע"ז ביז אברהם אבינו וואס האט זיי לייגן האפענונג אויף וואס ער קען און פארדעקן זיין פראבלעם פארגרעבט, און מען קען נישט געבן די תורה פון הימל פאר אבי נישט צו ווערן אביסל צובראכן. אזעלכע מענטשן, די רבוש"ע האט אבער ליב געהאט זיין פאלק און געוואלט זיי דערנענטערן צו זיך, זיי זאלן קענען זיין די אבער די רבוש"ע שרייט פארוואס ביסטו אזא קשה עורף ממלכת כהנים וגוי קדוש, דעריבער האט ער זיי געמוזט ווער שוין אביסל צובראכן, זיי דיך מכניע פאר מיר וועל איך זיין אריינברענגען אין די שווערע שמאלץ טאפ פון מצרים ווי עס מיט דיר ווי חז"ל זאגן )סוטה שם( בא וראה כמה גדולים נמוכי ווערט גערופן כור הברזל אזוי ווי מען לייטערט אויס גאלד און רוח לפני הקב"ה וכו' און די פסוק זאגט ואת דכא ושפל רוח זילבער זאל זיין ריין אזוי האט די באשעפער זיי אויסגעלייטערט דרשנ'ן חז"ל אדער אז די רבוש"ע לאזט זיך אראפ פון הימל צו דורך די שווערע ארבעט בחומר ובלבנים און נאר אזוי האבן זיי זיין מיט דעם צושטויסענע הארץ דער דכא ושפל רוח אדער זוכה געווען צום מעמד הנבחר ווי עס איז אינגאנצן פסקה אתי דכא אז די רבוש"ע הייבט אים אויף אזוי הויך ער זאל זיין זוהמתן און זיי האבן געזען די גרעסטע מראות אתה הראת נעבן אים )עיי"ש בגמ'(. לדעת כי ה' הוא האלקים אין עוד מלבדו.

לאמיר אריינקוקן אין חובת הלבבות שער הכניעה פ"ג ווי ער אויף דעם מעמד האלטן מיר זיך עד היום אלע יארן אין גלות איז מסביר וואס דארף ברענגען א מענטש צו הכנעה איינער פון האבן מיר זיך געהאלטן נאר מיט די כח פון די הייליגע תורה די זאכן איז כשתמצאנה את האדם - ווען עס טרעפט אהן דעם וואס איז געווארן איינס מיט כלל ישראל. מענטש - צרות ופגעים מעציבים תשבר רוחו ויכנע לבבו און די פת לחם איז מסביר שע"י עצבון ומרירות רוחו בצער צרותיו לבו דאס זעלבע זאך איז מיט אונז יעדע איד וואס די באשעפער מתמקמק דאס הארץ צוגיין ורוחו נשברה די גייסט איז צובראכן, וויל אים דערנענטערן צו זיך ער וויל קענען וואוינען ביי דעם טאקע דאס איז די מצב אין וואס מיר געפינען זיך אמאל און איד אין הארץ דארף אבער דער איד זיין ראוי צו זיין א וואוינונג טאקע דעמאלט זענען מיר מורא'דיג נאנט מיט'ן באשעפער און פאר'ן באשעפער א משכן לשכינה, וואס טוט די רבוש"ע ער דאס איז אויף וואס ער ווארט. וואשט אים אויס מיט יסורים, דאס איז מכניע דעם חומר און לייטערט אויס דעם מענטש זאל קענען האבן די מורא'דיגע זכי' לאמיר נישט אוועקשטופן די צובראכענע מינוטן לאמיר זיך צו זיין א משכן לשכינה ווי דער נועם מגדים טייטשט אויפ'ן שטארקן צו קענען דערהייבן אפי' מען שפירט זיך ממש פסוק אין די שירת הים, נהלת בעזך די באשעפער פירט אמאל פארלוירן אהן קיין שום האפענונג אהן קיין שום חיות ווייל מיר א איד מיט א שטארקייט א מדת הדין אל נוה קדשך כדי צו ווייסן אז די באשעפער איז יעצט אזוי נאנט צו אונז, די רבוש"ע קענען מאכן א וואוינונג ביי אים אין הארץ. רוהט נאר אין אונזערע צובראכענע הערצער ווי עס איז נישט דא קיין גאנצע שטיקל וואס זאל דוחה זיין רגלי השכינה און איז לאמיר טאקע אויסנוצן די זכי' וואס אונזער ליבע טאטע דאס איז די גליקליכסטע מינוטן אין לעבן ווען די מענטש איז וואשט אונז אויס מיט זיין זייף און לאמיר טאקע זיך מכניע זיין זיך מדבק אין באשעפער, וויפיל צדיקים וואלטן זיך געוואונטשן און צוברעכן אונזער הארץ פאר אים, וועט ער טאקע קומען צו האבן אזא צובראכן הארץ, א לב נשבר ונדכה, אזא קרבת וואוינען ביי אונז, און אז די מלך אליינס וועט רוהען ביי אונז אלקים, לאמיר נישט מזלזל זיין אין די מינוטן און אוודאי זיך וועט אונז אוודאי גארנישט פעלן, ער וועט אונז שוין אלעס נישט אויפרעגן פארוואס מיר ווערן אזוי צובראכן נאר זיך צושטעלן און מיר וועלן קענען זיין ליסטיג און פרייליך א גאנץ לעבן עד עולם, אמן. • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

93 שמחה זיינע פיס האבן אים שנעל געטראגן נישט געשפעטיגט צו קומען און דא צום גרויסן הויז און אזוי ווי מען האט אים האסטו אלעס וואס פעלט דיר אויס. אריינגעלאזט האט ער געוויזן פאר ר' משה חיים די בריוו פון זיין ברודער די חידושי ווער פון אונז פארשטייט דען נישט הרי"ם און געווארט אויף די גרויסע נדבה יענע מינוטן פון אונזער ר' יענקל ווען וואס וועט אויסצאלן די חתונה. אלעס האט זיך אויסגעלאזט מיט גארנישט, וויפיל מאל שטרענגען מיר אבער צו זיין גרויס אנטוישונג האט אים ר' זיך אן מיט אזויפיל פלאג און מיה, משה חיים געגעבן נאר אייניגע מטבעות און פעולות און צייט, מען לייגט אזויפיל זיך געזעגנט, יענקל האט זיך זייער האפענונג אז אט יעצט גייט שוין קומען געוואונדערט די חידושי הרי"ם האט דאך די ישועה און עס זעט שוין טאקע אויס געשריבן א פערזענליכע המלצה בריוו איז אט אט..... און פלוצלינג ווי א זייפן בלאז פארוואס געבט ער נאר אזא קליינע נתינה ? לאזט זיך אלעס אויס די גאנצע מעשה אבער זיין בעטן האט גארנישט געהאלפן, מיט גארנישט, מען האלט צוריק פונקט דאס איז וואס איך געב און די אויבערשטער די געשריי וואס עס שרייט זיך ווי פאר אלעס מפטירין כדאתמול די וועט דיר העלפן מיט די איבריגע האט ר' הארץ גייט איין און קען ממש צופלאצט משה חיים אים געזאגט. דעמאלט ארויס אוי טאטע העלף ווערן ]ווי דוד המלך דרוקט זיך אויס אין איך האב נישט קיין שום האפענונג תהלים נפשי בכפי תמיד וגו' טייטשט "מאין יבא עזרי" האט יענקל זיך צושריגן די מצודות שנפשי הוא תמיד בסכנה אינעם ליידיגן פעלד אינדרויסן אזויפיל אין גארנישט און נישט קיין שום כמו המחזיק דבר מה בכפו שהיא האפענונג האב איך געלייגט אויף דעם בריוו טראסט און קיינעם, איך זעה דאך קרובה ליפול כשיפתח כפו עכ"ל[, מען און דאס אויך נישט אוי טאטע וואס וועט שפירט ווי די ערד עפנט זיך אונטער זיין.....'אויב קיינער העלפט מיר נישט ווייז אז גארנישט קען נישט העלפן, אונז און מיר הענגען צווישן הימל און שוין דו אליינס דיין גרויסער האנט און העלף אבער דו הייליגע טאטע קענסט ערד און האבן נישט אויף ווי צו שטיין מיר איך זאל קענען חתונה מאכן מיין קינד'. אזוי צובראכן און פארלוירן איז דאס דאך זיכער מיר יא העלפן און הארץ עס בלייבט נישט קיין איין גאנצע מיט א צובראכן הארץ האט יענקל זיך שטיקל. אנגעהויבן צו שלעפן אויפ'ן לאנגן וועג טאקע "נאר די" איז ווייז מיר שוין אהיים מיט האפענונג אז די רבוש"ע וועט דיין גרויסע האנט, איך האלט עס אבער די געשריי וואס עס שרייט זיך שוין האבן זיינע וועגן אים צו העלפן, אזוי ווי שוין נישט אויס. דער געשריי איז דעמאלט ארויס אוי טאטע העלף איך ער הייבט זיך אהן צו דערווייטערן פון שטאט האב נישט קיין שום האפענונג אין הערט ער ווי איינער שרייט אים נאך "האלט" בוקע רקיעים און דאס קומט אהן גארנישט און נישט קיין שום טראסט יענקל "האלט", יענקל האט זיך אויסגעדרייט ביזן כסא הכבוד און אויף דעם און קיינעם, איך זעה דאך אז גארנישט צו זען ווער דאס איז, און צו זיין גרויס קען נישט העלפן, אבער דו הייליגע שטוינונג זעט ער ר' משה חיים אליינס קומט ווארט די באשעפער טאטע קענסט דאך זיכער מיר יא אים אנטקעגן צו פארן. ער וואונדערט זיך העלפן און טאקע "נאר די" איז ווייז מיר וואס איז דא געשען, ר' משה חיים שטעלט אפ זיין וואגן נעבן שוין דיין גרויסע האנט, איך האלט עס שוין נישט אויס. דער אים און ווייזט אים א פולע וואגן מיט בגדים און כלים און אלעס געשריי איז בוקע רקיעים און דאס קומט אהן ביזן כסא הכבוד וואס פעלט זיך אויס צום חתונה בריוח, דאס איז פאר דיר פאר און אויף דעם ווארט די באשעפער ווען וועט שוין מיין טייער אהיים און קענסט חתונה מאכן מיט א פריילעך הארץ זאגט אים קינד שרייען צו מיר פון טיפעניש פון הארץ און ארנעקענן אז ר' משה חיים. נאר איך קען אים העלפן און גארנישט עפעס אנדערש.

וואס איז דא געשען שטאמלט יענקל ארויס, פארוואס לאמיר אבער באטראכטן דער מצב פון אן אנדערן ווינקל, פלוצלינג האסטו מחליט געווען מיר יא צו געבן. כמעט יעדער היינט גייט אדורך שוועריגקייטן צו מיט פרנסה, געזונט, שלום בית, נחת, שידוכים, יעדער זוכט היינט חיזוק, מען הער צו טייערע יענקל וועל איך דיר מסביר זיין - הייבט אן ר' איז צובראכן און צושאסען פון אלע זייטן, די שוועריגקייטן פון משה חיים - ווען דו ביסט געווען ביי מיר האב איך געזען אז דיין גלות לאזט נישט קיין מנוחה און מען טרעפט טאקע אסאך גאנצע האפענונג איז אויפ'ן בריוו פון מיין ברודער די חידושי דרשות חיזוק פון אלע סארטן, מען איז זיך מחזק און מען גייט הרי"ם, דו האסט אריינגעלייגט אזויפיל תקוה אין דעם און פשוט ווייטער. פארגעסן אז נאר די באשעפער איז דער וואס קען דיר העלפן, דעריבער האב איך דיר געגעבן אפאר מטבעות דו זאלסט עס קען אבער זיין אז די רבוש"ע וויל נישט דו זאלסט זיך אנערקענען אז די בריוו קען דיר נישט העלפן און זאלסט מחזק זיין, ער וויל דיין צובראכן הארץ, די פסוק זאגט אין תהלים אויפהייבן דיינע אויגן צום בוכ"ע אז נאר ער זאל דיר העלפן און )פרק ל"ד פסוק י"ט( קרוב ה' לנשברי לב, די רבוש"ע איז נאנט אזוי ווי דו האסט דאס טאקע ריכטיג אנערקענט האט די ישועה צו א צובראכן הארץ און דאס פארקערטע זעען מיר אז די SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

94 חיזוק

קרוב ה' לנשברי לב

א.ש.

"הייליגע באשעפער העלף מיר איך הרי"ם מיין ברודער איז א גרויסע גביר, קען נישט אליינס" האט יענקל זיך משה חיים אליינס קומט אים ער האט א גוט הארץ און ער קען דיר צושריגן ארויסקומענדיג פונעם שטוב אנטקעגן צו פארן. ער זיכער העלפן, איך וועל דיר שרייבן א פון די גרויסע גביר הרה"ח ר' משה המלצה בריוו גיי אריבער מיט דעם צו חיים רויטנבערג ז"ל א ברודער פונעם וואונדערט זיך וואס איז דא זיין שטאט ווי ער וואוינט און מיט'ן חידושי הרי"ם. געשען, ר' משה חיים שטעלט אויבערשטנ'ס הילף וועסטו האבן מיט וואס חתונה צו מאכן. געשלעפט האט ער זיך צופיס פון אפ זיין וואגן נעבן אים און שטעטל צו שטעטל זאמלען פרוטה ווייזט אים א פולע וואגן מיט יענקל איז ארויס פון שטוב פונעם נאך פרוטה אויף צו קענען חתונה חידושי הרי"ם אנגעפולט מיט מאכן א קינד, אנקומענדיג צום חידושי בגדים און כלים און אלעס וואס האפענונג אז די בריוו וואס ער האלט הרי"ם האט ער זיך אויסגערעדט דאס פעלט זיך אויס צום חתונה אין האנט וועט טאקע אויפטון וואס הארץ ווי שווער די מצב הפרנסה אין ער דארף און ר' משה חיים וועט אים שטוב איז, און אז עס איז ממש נישט בריוח, דאס איז פאר דיר פאר געבן א שיינע נתינה, קיין געלט צו דא מיט וואס צוצוגיין צום חתונה די אהיים און קענסט חתונה מאכן פארן האט ער זיך נישט געקענט צייט רוקט זיך אבער די ישועה זעט ערלויבן איז ער געגאנגען צו פיס די זיך בכלל נישט אהן. מיט א פריילעך הארץ זאגט לאנגע וועג. אנקומענדיג צום שטאט אים ר' משה חיים. ווי ר' משה חיים האט זיך געפינען הער זיך איין זאגט אים די חידושי האט ער שוין ממש געטאנצן פאר SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

95 מעט מן האור דוחה הרבה מן החושך

מ.ד.מ.

אוי מקוצר רוח ומעבודה קשה גענוי ווי אברהם'ן מיט ניסים באהאגעלט שוין צוויי הונדערט יאר מיט פיין צו ביי נמרוד אדער מלחמת סדום פארפייניגט דורך פרעה הרשע אויך משה רבינו ממות ארויס געשמוגעלט ונצעק אל ה' וואס וועט דא זיין פארוואס במצרים בנס לא הוציאנו משם

דער מלך שומע ומאזין שועה די תירוץ אפשר פשוט אבער א טיפע שיקט אהין זיין רועה נאמן ביי יעדע מכה וואס דער מצרי ווערט נענש הבוחר בעמו ישראל באהבה האט אונזער ליבע טאטע געשיקט א תרופה אויסצולייזען פון פראבלעמען פארגעסן פון אונז וועט ער נישט

צו ביי דם פארדינט פון וואסער געשעפט מיט צען מכות דער בורא געוויזען ערוב יעדע איד אין זיין האר געהאט נקמה אז נאר ער איז דער מושל בקופה ביי חושך די אוצר ביים שכן מ'טרעפט און צום סוף וועט פרעה אליין מוזען פארן גוי מכות אבער ובני ישראל יוצאים ברמה ויהי בשלח זיין דער ארויס שטופער

דער באשעפער געוויזען זיין חיבה יתירה שטעלט זיך א פראגע מיט וואונדער איינמאל און נאכאמאל ס'זאל ווערן ניכר דער באשעפער קען טוהן אלעס א לימוד לדורות קינדערלעך טייערע צו וואס צען מכות באזונדער ווען ס'וועלן זיין צייטן נישט זיס צוקער און נישט אויסלייזען מיט א קלות

זאלט איר געדענקען אז אונטער יעדע קלאפ הרבה דרכים למקום וצד שוה ביניהם איז עפעס גוטס אין דעם פארהאנען אז ברגע קען ער דעם מצב פארדרייען און ווען דיר טוט וויי אויך יסורים איך כאפ איז פארוואס פונקט אין מצרים קענסט זיך אייביג אויף מיר אנלאנען פון אנהייב נישט געטוהן באפרייען

איך האב וועגן גענוג דיר צו העלפן פתאום אבער ווען איך לאז דיר בצער האט עס א סיבה אין די שווערע מצבים מאך איך פאר דיר ניסים יא אפילו אינעם חשכות שיק איך ברכה מרובה

אין יעדע דורכפאל און ביי יעדע שטאך ערגעץ וואו ליגט דארט חסדים אפי' די ליכטיגקייט פארהוילען איז נאך געדענק הדודאים נתנו ריח ועל פתחינו כל מגדים SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

96 אנגערופן מיט א ליבליך שמייכל, הער מיך אויס, איך וועל דיר דערציילן א מעשה:

אין ליטע האט געוואוינט א איד מחויב צוריקצוגעבן א מציאה" אין א דארף, וועלכער האט שווער האט זיך דער איד פארטיידיגט, געארבעט פאר זיין פרנסה, און זיך געהאלטן פאר'עקשנ'ט אז פארקויפענדיג פארשידענע סארטן סחורה אינעם דערפל. זיין ער געט נישט צוריק דאס געלט. סדר איז געווען אז איינמאל א יאר האט ער געבארגט געלט פון זיינע באקאנטע, און האט זיך ארויסגעלאזט אין וועג אריין צום דער פרוי האט נישט געוואוסט וואס צו טון, ביז מ'האט איר גרויסן מארק אין שטאט 'קאוונע', און דארט איינגעקויפט גע'עצה'ט זי זאל זיך ווענדן צום רב פון שטאט קאוונע הגאון רבי סחורה פאר ביליג, און דורכאויס דעם יאר דאס פארקויפט אין יצחק אלחנן ספעקטור זצ"ל, און זי האט פארגעלייגט אירע דארף, וואס מיט דעם ריוח האט ער באצאלט זיינע בעלי חוב, טענות צום רב, און געבעטן פאר רחמנות, דערציילענדיג אז די און אויסגעהאלטן זיין משפחה. געלט איז ניטאמאל אירס, נאר פון איר מאן, און דאס איז זייער לעבן פאר דעם יאר אבער דער איד האט זיך ווידער פארטיידיגט איין יאר בעפאר דעם מארק טאג, איז דער סוחר אריינגעפאלן אז דער הלכה איז אז דאס באלאנגט פאר אים וויבאלד רוב אין בעט, און איז ליידער נישט געזונט געווארן. דער איד האט איינוואוינער זענען גוים, און ער האט טאקע זייער א שטארקע זיך צו זיין אשת חיל אנגערופן "אויף איין זאך קען איך נישט מיטגעפיל מיט דעם פרוי, אבער ער האט מער געפיל פאר זיין מוותר זיין, אויף די ברויט פון אונזערע קינדערלעך, אבער איך משפחה און זיינע פיר עלטערע טעכטער וועלכע ווארטן כלות זעלבסט בין נישט ביכולת צו פארן צום מארק, צוליב דעם בעט צו ווערן. איך דיך א טובה, אז דעם יאר זאלסטו גיין צום מארק איינקויפן די סחורה אנשטאט מיר. איז נעם דא דעם בינטל געלט, און פאר דער רב האט גע'פסק'נט אז ער ברויך זאפארט דאס געלט אין שטאט אריין און דער באשעפער זאל דיר געבן הצלחה"... צוריקקערן, און דאן וועט ער אים ערקלערן פארוואס. דער איד האט בלית ברירה דעם געלט צוריקגעקערט פאר דעם פרוי, און דער פרוי האט נישט געהאט קיין צוויי ברירות, און מיט א דאן האט דער גאון ערקלערט פאר דעם איד פארוואס ער האט צעמישטע געפיל זיך געלאזט אין וועג אריין. אנקומענדיג צום אזוי גע'פסק'נט. "דער גאנצער טעם פארוואס אין א שטאט פון מארק, איז דער פרוי אזוי פארלוירן געווארן, וויבאלד זי איז פון גוים באלאנגט א מציאה פאר דעם וואס געפינט דאס, איז דארף קיינמאל נישט ארויס, און האט נאך קיינמאל נישט געזען וויבאלד דער וואס האט דאס פארלוירן האט זיך זיכער מייאש אזא מהומה, זי איז פשוט אומגעפאלן חלשות פון פארלוירנקייט. געווען, אבער אין אונזער פאל באלאנגט דאס געלט בכלל נישט פאר'ן פרוי נאר פאר איר מאן, און דער מאן האט נישט קיין שום ווי נאר זיך איז צו זיך געקומען, האט זי זיך גענומען אומקוקן אהנונג אז די געלט איז פארלוירן, און האט זיך נישט מייאש אין דעם מארק, ביז זי האט געטראפן א סוחר וואס האט איר געווען, אויב אזוי איז דאס געלט בכלל נישט דיינס"! אויסגעקוקט פאראנווארטליך, און איז גרייט געווען צו שליסן דעם מקח. זי עפענט אויף דעם בייטעל וואו עס איז געליגן די דער חזון איש הייבט אויף זיינע אויגן צום בחור יענ'קלה, און געלט, אבער... צו איר אנטוישונג איז דער בייטל געווען גענצליך לייגט צו: "דו ביזט דען בעל הבית זיך מייאש צו זיין?!... דו ביזט ליידיג! "וואו איז די געלט" האט זי זיך גענומען מאכן יאמערליכע דען בעל הבית אויף דעם וועלט?!... דער וועלט האט דאך א בעל קולות, "די געלט איז נישט מיין, דאס איז פון מיין קראנקן מאן, הבית, דער בורא כל עולמים, און ווילאנג ער איז בעל הבית איז וויאזוי וועל איך אייימקומען"... נישט פאראן אז זאך ווי יאוש"...

עס איז אנשטאנען א שטיקל מהומה אין מארק, מענטשן * זענען זיך צוזאמגעלאפן צו זען וואס קומט פאר, ביז איינער איז אנגעקומען און זיך אנגערופן אז ער האט געזען ווי א מענטש "אט די ווערטער" פארענדיגט ר' יעקב "האט אין מיר הייבט אויף די געלט ביים ווינקעל פון מארק, דארט וואו דער אריינגעבלאזן א הויפן מיט חיזוק אין אמונה, און מיט דעם פרוי האט גע'חלש'ט ביים אנקומען צום מארק. מ'האט אין אמונה האב איך געוואוסט אז איך וועל אויפן פליגער אנקומען, איילעניש אפירגעזוכט דעם איד, און אים געבעטן ער זאל ווייל דער וועלט האט א בעה"ב, און דער מענטש האט זיך נישט דאס צוריקגעבן, נאך וואס דער פרוי האט געגעבן סימנים וואס צו מייאש זיין פון גארנישט, ווייל ער האט פשוט דער וויאזוי דער געלט איז רעכט דערפאר..." געווען צוזאמגעבינדען. די ווערטער פון חזון איש זי"ע זענען ווערטער וואס האלט "די סימנים שטימען יעדן איד אין יעדן מצב וואס זאל נאר זיין! נישט קיין חילוק טאקע, אבער דער הלכה וואס דער דאקטאר אדער פראפעסער האט געזאגט, ער האט לויטעט אז אין א שטאט ניטאמאל דעם רעכט צו זאגן, און כל שכן אז דער איד האט זיך וואו רוב איינוואוינער און קיין שום מצב נישט וואס זיך מייאש צו זיין, ווייל דער וועלט זענען גוים, איז מען נישט האט א בעל הבית, און עס איז קיין יאוש נישט פארהאן!!! • SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

97 דער חזון איש הייבט אויף זיינע אויגן צום בחור יענ'קלה, און לייגט צו: "דו ביזט דען בעל הבית זיך מייאש צו זיין?!... דו ביזט דען בעל הבית אויף דעם וועלט?!... דער וועלט האט דאך א בעל הבית, דער בורא כל עולמים, און * אי"ה ארויסקומען, וועל איך ווילאנג ער איז בעל הבית איז נישט באגעגענען מיין מאמע, און איר אין מיינע בחור'ישע יארן האב פאראן אז זאך ווי יאוש"... קישן אין די האנט, און איר זאגן, איך געלערנט אין דעם גרויסן "מאמע, יישר כח אז דו האסט ישיבה אין ביאלעסטאק, און נאך דעם באקאנטן 'ריבענטראפ – אוועקגעגעבן דיין לעצן שטיקל ברויט צו דינגען מלמדים מאלאטאוו' אפמאך האט ליטע באקומען פרייהייט, און מ'האט וועלכע זאלן מיט מיר לערנען"... געקענט זיצן און לערנען מיט התמדה. אבער דאס האט נישט לאנג אנגעהאלטן, און נאך א קורצע צייט אפשניט איז ליטע די פופצען יאר זענען פאריבער – זייער נישט גרינג, קוים מיט'ן אונטערגעווארפן געווארן אונטער רוסלאנד, וועלכע האבן זיך לעבן זענען מיר פון דארט ארויס. איך בין דאן געפירט געווארן געפערליך פארלייגט אויף די ישיבות אונטער זייער הערשאפט, קיין ארץ ישראל, און געזוכט מיין מאמע, אבער... איך האב איר און טאקע נאך א קורצע זמן האבן מיר זיך געפינען אויף 'בהמה- מער קיינמאל נישט געזען... נישט מיין מאמע, און נישט מיין וואגאנען' אויפן וועג קיין 'סיביר' רח"ל. טאטע, און נישט מיינע באליבטע געשוויסטער... זיי זענען אלע געבליבן אין באגראבן אין די פעלדער ארום דעם ניינטען פארט, גאנצע דרייסיג טאג זענען מיר געפארן ווי בהמות!! אפילו הי"ד. פאר די וויכטיגסטע מענטשליכע געברויכן האט מען פון דארט נישט געלאזט ארויסגיין, און דער מצב איז געווען ווען דער ביטערע בשורה איבער דעם שיקזאל פון מיינע אומדערטרעגליך. ענדליך זענען מיר אנגעקומען, און עלטערן זענען צו מיר אנגעקומען, האב איך געשפירט ווי איך אריינגעזעצט געווארן אין לאגערן אין סיביר, מיט ביטערע געב גענצליך אויף מיין לעבן, וואס האב איך צו ממשיך זיין צו פרעסטן וואס מ'קען זיך נישט אויס'משל'ען, און דארט זענען לעבן אן קיינעם אויף דעם וועלט, מען קען נישט פארשטיין און מיר געזעצן פאר גאנצע פופצען יאר!!! מיר האבן נישט געוואוסט זיך פארשטעלן דעם געפיל פון א בחור, איינער אליינס אויף אז דורך דעם זיך אויפהאלטן אין סיביר, ווערן מיר פשוט דעם וועלט, אן קיין שום גואל. געראטעוועט פון די אויווענעס אין 'אוישוויץ', און פון דעם טרויעריג-בארימטען 'ניינטען פארט', וואו רוב ליטווישער דאן האט מיר איינער מייעץ געווען איך זאל גיין צום גרויסן אידנטום זענען אומגעקומען אויף קידוש השם דורך די דייטשע גאון וצדיק דער חזון איש זצ"ל, און זיך פאר אים אויסרעדן. איך רוצחים ימ"ש, הי"ד. דורכאויס די פופצען יאר אין סיביר, האב בין צו אים אנגעקומען, און זיך אויסגעגאסן מיין הארץ, און אים איך זיך שטענדיג גע'חלומ'ט פון איין זאך; "ווען איך וועל פון דא דערציילט מיינע יאוש געדאנקען, האט זיך דער חזון איש SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

98 חיזוק

אין שום יאוש בעולם כלל

ישראל גרינפעלד

מיר האבן נישט געוואוסט אז ווערטער: "אויב דער אויבערשטער וויל, וועל איך ארויפשטייגן אויפן פליגער"... שטייענדיג אין דעם לאנגן ליניע דורך דעם זיך אויפהאלטן אין אינעם עירפארט מיט קנאפע דרייסיג יאר הרב פריעדמאן האט ווי פארשטענדליך צוריק – דערציילט הרב פריעדמאן סיביר, ווערן מיר פשוט נישט איבערגעגעבן די רייד פארן אגענט, שליט"א פון דעם שטעטל רכסים אין ארץ און נאכן איבערגעבן זיין טיקעט פארן ישראל – אויפן וועג פון ארץ ישראל קיין געראטעוועט פון די אויווענעס אגענט, האט ער זיך געשטעלט דאווענען אמעריקע, מיט א סטאפ אין אייראפע, מעריב מיט א מנין אידן וועלכע האבן זיך האב איך באמערקט פארנט פון מיר אין 'אוישוויץ', און פון דעם דארט געשטעלט איידערן ארויפשטייגן שטייט דער מגיד המפורסם רבי יעקב טרויעריג-בארימטען 'ניינטען אויפן פליגער. גאלינסקי זצ"ל, וועלכער האט געהאלטן דעם טיקעט אין זיין האנט – ווי דער פארט', וואו רוב ליטווישער נאך מעריב האט זיך הרב פריעדמאן שטייגער איז געווען יענע יארן ביים פליען ארויפגעשלייכט אויפן פליגער, מיט א פליגער – און ווען זיין רייע איז אידנטום זענען אומגעקומען טראכטענדיג מיט רחמנות געפילן איבער אנגעקומען מ'זאל אפרייסן דעם צווייטן אויף קידוש השם דורך די דעם מצב פון הרב גאלינסקי. אזוי טייל פונעם טיקעט, רופט זיך דער דורכגייענדיג די שורות פונעם פליגער ביז סעקיורעטי מאן אן "סארי סער, יור דייטשע רוצחים ימ"ש, הי"ד. זיין זיץ, זעט ער פלוצלינג ווי – נישט ער טיקעט דאונט העוו עי סיגנעטשער, יו און נישט ווייניגער – ר' יעקב גאלינסקי קענ'ט גאו אפ אן די פלייט"... זיצט באקוועמערהייט אין זיין זיץ, און איז שוין מעיין אין א ספר... "נו, האב איך דיר געזאגט אז אויב דער ר' יעקב האט נישט פארשטאנען וואס יענער וויל פון זיין באשעפער וויל וועל איך דא זיין" רופט זיך ר' יעקב אן מיט א לעבן האבן, נישט פארשטייענדיג דעם ענגלישן שפראך, און שמייכל צו הרב פריעדמאן, "און מ'טאר זיין קיינמאל נישט האט זיך א ווענד געטון צו הרב פריעדמאן, און אים געבעטן ער מייאש זיין, און יעצט זיך אראפ נעבן מיר, און איך וועל דיר זאל איבערגעבן פאר דעם אגענט אויף דעם ענגלישן שפראך די פארציילן פון וואנעט איך נעם דעם אמונה"... SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

99 טאקע נפטר געווארען ביי מיר ווילן בלייבען דא און מכת חושך, שטעלט זיך וויפיל מאל ווען אונזער לעבן איז פארשטייט זיך אויך די פראגע איז עס דען פיקטשער פערפעקט דערקענט זיך באקומען בעניפיטס און א געגאנגען אזוי גוט פאר ניטאמאל אז אן ארטיסט האט דאס באנוס פון צייט צו צייט, צו זיין אין מצרים אז זיי געמאלען, אז ס'דא א בורא אריין נחת, געזונט, פרנסה וכהנה האבען געוואלט בלייבען? געמישט אין דעם בילד, ס'דאכט זיך וכהנה. אבער כדי צו זיי האבען דאך געליטען פארן מענטש אז אלעס פארט געשמירט בלייבען אויף אונזער דזשאב צרות יגון ואנחה, נאר און ער ברויך נישט קיין דרויסענדיגע מוזען מיר געדענקן באמת די אידן האבען הילף, אבער ווען די פאפיר באקומט א אויפצונעמען אנדערע זיכער יא געוואלט ריס דאן דערקענט זיך שוין אז דער מיט א שמייכל, יא, ווען ארויסגיין, נאר זיי איינער קומט און האבען געוואלט גרויסע ארטיסט דער וואס האט באשאפען זאגט דיר אן עצה ווארטען צו זען צו עס שמים וארץ, ער און נאר ער האט דאס אדער סגולה, אדער וועט זיך אויסארבעטען, אזוי געפארבט. אפי' ווען ער דרוקט זיך אדער די פראיעקט וועט אויס מיט א קאממענט פארהאנקעט ווערן נאך א שטיק נסיון - וואס דו קוקסט אן אלס צייט. כדוגמת ווען עס בויעט זיך א נייע קיין שום מרור - אן אומסענסעטיוו, שלונג עס אראפ מיט א ישוב זענען אייביג דא די מענטשן וואס די חרוסת דהיינו די ציגל און ליים וואס שמייכל, און באדאנק אים העפליך. ווייל שפרינגען גלייך אריין, און עס איז דא די בויט עם שטערקער און באפעסטיגט נאר אזוי וועסטו ווייטער קענען אנגיין מענטשען וואס ווארטען צו זעהן צו דער זיין אמונה, ביז מען איז זוכה ארויס צו און זיין אן עבד ה' מיט אלע בענעפיטס מקום וועט זיך געהעריג אנטוויקלען, און גיין פונעם שיעבוד הפרטי בניסים וואס קומען צו מיט דעם טיטל. ערשט דאן וועלען זיי אויך אהין קומען. ונפלאות. די זעלבע איז געווען אין מצרים, די מען זאגט נאך פון רבי אלעזר מענדל אידען האבען זיכער געהאט אמונה זיי אין א גרויסע דעפארטמענט טשעין לעלוב'ער אז לעתיד לבא וועלען די גוים האבען אבער נישט געהאט די ריינע סטאר, האט מען געמאכט סוף יאר א פרעגן, הגדיל ה' לעשות עם אלה? צו בלינדע אמונה, אז עס וועט זיין גוט ווי חשבון וויפיל מען האט פארדינט און ווי וואס האבען מיר זוכה געווען ארויסצוגיין דער באשעפער וועט זיי נאר טראגען סאך מען קען שפארן די הוצאות. איינע פון גלות? וועט אונזער תירוץ זיין, היינו און אז אלעס וועט אריבער גיין בשלום. פון די זאכען וואס דער אקאונטענט שמחים - דורך זיך מחזק זיין אין אלע זיי האבען געוואלט ווארטען ביז כלל האט געוואלט טוישן איז דאס זמנים מיט שמחה - הגדיל ה' לעשות ישראל קומט אן קיין א"י, און נאך אפאר איבערפלוס פון ארבייטער אויפען פלאר עמנו. יאר אז זיי וועלען הערן אז אלעס אין יעדע געשעפט, טענה'דיג אז עס פסח איז דאך א זמן חרותינו, ווי מיר קלאפט וועלן זיי דאן פאקען פעק און פעלט נישט אויס אזויפיל. איי וועם וועט קענען ארויסקריכען פון אונזער ארויסקומען, און דערפאר האבען זיי מען אפזאגן און ווער קען יא בלייבען פריוואטען גלות, און כ'בין זיכער אז אויב געמוזט שטארבען אין מצרים, ווייל מיר מיט זיין פאסטן? האבען זיי באשלאסען מען וועט פרעגן וועלכער איד, וועט ער אידען מוזען זיך פארלאזען אויף אונזער נאכצוקוקען אלע ארבייטער, און די זיכער מסכים זיין ארויס צו קומען פון טאטע אין הימל, און גלייבען אז ווי יעניגע וואס מ'זעהט אז זיי נעמען אויף זיין גלות, און מיט א בלינדע אמונה זיך אימער ער פירט אונז איז עס לטובותינו. די קליענטען מיט א שמייכל, און ווייזען זיי צו העפליך ווי צו טרעפען זייערע פארלאזען אויף השם יתברך אז ער וועט און דאס איז פשט אינעם חייב לראות פראדוקטען, דער קענען פארבלייבען, אונז פירען על מי מנוחות, כמו שעשה את עצמו כאילו הוא יצא, אז אויב משיח משא''כ די ארבייטער וואס טוהן זייער ניסים לאבותינו בימים ההם, וועט ער קומט יעצט דארפען מיר זיין גרייט דזשאב נאר ווייל זיי ווילען דעם טשעקל אויך טון די זעלביגע בזמן הזה. א כשר'ן אפצולאזען אלעס, די שיינע קארס, די סוף וואך, אבער דרייען זיך ארום פרייליכען פסח און א לעכטיגע זיסע וויטערייז"ד באנגעלויס, און מיט פארזויערט, אזש ווען א קאסטומער דערהויבענעם יו"ט. • שפרינגען מיט אים קיין ירושלים, און פרעגט עפעס שטופט ער אים אוועק נישט ווארטען צו זען אויב עס וועט זיך מיט כעס, אזא איינער ברויך מען נישט אויסארבעטן. אין געשעפט.

די מרור עסט מען דאך נישט אליינס, * נאר מען טינקט עס איין אין חרוסת לזכר די חומר ולבנים וואס די אידן אין ברודערליך טייערע, מיר אלע מצרים האבען געארבעט מיט. האב איך זענען דא עבדים אינעם געטראכט די זעלבע געט נישט דער גרויסען סופערסטאר וואס באשעפער פאר א מענטש קיין שום רופט זיך עולם הזה, און SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

100 חיזוק

ס'איז א דערהער, אז נישט נאר ווען געמאלען, דאס איז נישט א בילד דער יונגערמאן פארציילט מיר אז ס'געשעט א נס זענען מיר מאמינים, געכאפט פון א קאמערא נאר אן עכטע עטליכע וואכן צוריק רופט עם אן א אדער גאר אין די שווערע מצבים פאכמאנישע ארבעט. באקאנטען און זאגט עם, דו גייסט דאך וועלכע עס איז איז אויך גרינגער צו יעצט אריבער א שטיקל נסיון, און איך גלייבען און האפן, אבער ווען ס'גייט דיר וויפיל מאל ווען אונזער לעבן איז מוטשע מיך אויך מיט א בחור אין גוט, מסודר מיט א פרנסה, ביסט געזונט, פיקטשער פערפעקט דערקענט זיך שידוכים, טוה מיר א טובה כ'צאל דיר א יא אויך דעמאלטס דארפען מיר גלייבען ניטאמאל אז אן ארטיסט האט דאס טיקעט אויף ליזענסק, גיי פאר זיי אז אלעס איז מיט השגחה עליונה, געמאלען, אז ס'דא א בורא אריין מתפלל פאר דיר און פאר מיר ואבנה גם ס'זייער גרינג צו זיין א מאמין בתוך הים געמישט אין דעם בילד, ס'דאכט זיך אנוכי, דער יונגערמאן האט פראבירט בעת די ישועה איז דא, אבער אונזער פארן מענטש אז אלעס פארט געשמירט אפצוזאגען מיט כל מיני תירוצים, אבער עבודה איז גלייבען אז ביבשה אויפען און ער ברויך נישט קיין דרויסענדיגע דער איד לאזט נישט נאך ער מוטשעט ערד ווען דו פילסט זיך פארזיכערט מיט הילף, אבער ווען די פאפיר באקומט א עם אויס די יארן, למעשה א נאכט פארן דיינע צוויי פוס אויפען ערד, דוקא יעצט ריס דאן דערקענט זיך שוין אז דער יארצייט האט ער גע'פועל'ט ביי אים צו גלייב אז אן דעם בורא וואלסטו נישט גרויסע ארטיסט דער וואס האט פארן, כ'בין אנגעקומען צום ציון געקענט דא שטיין, און צו דער דרגה באשאפען שמים וארץ, ער און נאר ער פארציילט דער יונגערמאן, און מחליט זענען די אידן אנגעקומען ערשט נאך האט דאס אזוי געפארבט. געווען אז איך גיי בכלל נישט טראכטן קריעת ים סוף. פון מיר אליינס און מיין מצב, איך גיי מיר לעבן אין א וועלט מיט פשוט איינרייסען פאר דעם בחור א זיווג פראבלעמען, יא יעדער גייט אריבער עס איז געווען אמאל אן ארטיסט הגון, איך האב איבער געליינט דעם אויף זיין פארנעם א פעקל, און מ'קען וואס איז געשטאנען אין מארק און זיך קוויטל עטליכע מאל און ממש געפילט אריין פאלען אין יאוש אמאל נישט צושפילט מיטן בערשטל, אפמאלענדיג ווי די שערי רחמים עפענט זיך, איך האב זעענדיג דעם וועג ארויס, אבער אונזער א בילד פון א לייב, מיט די ריכטיגע געשפירט אז כ'האב אויסגע'פועל'ט די טאטע אין הימל איז אלעמאל דא און קאלירן און טעכניק, צוביסלעך האט ישועה, איך קום צוריק קיין ניו יארק און דאס פאפיר ממש ערהאלטען א איך רוף אן דעם טאטן און זאג צורה פון א עכט לעבעדיגן אים, מיר האבן געבראכען לייב, ווי עס שטארט זיך מויערען דיין זוהן איז א ארויס די צוויי גרויסע צוביסלעך האט דאס פאפיר ממש געהאלפענע, ביז פסח איז אויגן, די צינג הענגט אים ער א חתן! ארויס, און די לאנגע ערהאלטען א צורה פון א עכט מלכות'דיגע האר לעבעדיגן לייב, ווי עס שטארט זיך רבותי, צוויי נעכט צוריק גליטשען זיך אראפ פון די ארויס די צוויי גרויסע אויגן, די - מאנטאג ביינאכט - בין זייטען, די מענטשען צינג הענגט אים ארויס, און די איך געווען אויפען טרייבל ארום רופען זיך אן - מיט דעם אינגערמאן, און דעס זעהט דאך אויס לאנגע מלכות'דיגע האר גליטשען ער פארציילט מיר די ממש עכט! זיך אראפ פון די זייטען, די מעשה זייענדיג אינעם מענטשען ארום רופען זיך אן - קאר אויפען וועג דער ארטיסט דעס זעהט דאך אויס ממש עכט! אהיים פון דעם בחור'ס צולאכט זיך און זאגט, לחיים!! יא אפי' אינעם אויף צו מאלן עפעס היינטיגען חשכות עס זאל אויסזען עכט דארף געשעהן אזעלכע מעשיות, מען נישט זיין קיין ארטיסט, מיר האבען א כח אין הימל און מיר מ'קען כאפען א בילד מיט א קאמערא אפילו היינט תשע"ז דארפען עס אויסניצען. פון די אריגענעלע אביעקט און דאס הערט ער אויך אויס אונזערע תפילות, אויפבלאזען, און דאן גייט ער צו צום כ'האב געהערט די מעשה מכלי ראשון אויף בכל דור ודור חייב אדם לראות בילד און מיט אפאר קליינע באוועגונגען נישט לאנג צוריק פונעם בעל העובדא את עצמו כאילו הוא יצא ממצרים האב מאכט ער עס אויסזעהן ווי דאס פאפיר זעלבסט און עס האט מיר אזוי באנומען איך געהערט א פשט, אז אין מצרים איז צוריסען אויף האלב, און זאגט, יעצט אז איך האב געפיהלט אז כ'מוז עס מיט זענען דאך געווען אידן וואס האבען זעט מען אז אן ארטיסט האט דאס טיילען. נישט געוואלט ארויסגיין און זיי זענען SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

101 געוואלד! גאל אותנו מ.ד.מ.

לל ישראל אנטלויפט פון די כ'האב געהערט אמאל א טייטש אויפען וואסער פעלט שוין יא אויס מצריים און קומען אן צום ים )כמדומה לי פונעם הייליגן רבי ר' אמונה צו גלייבען אז די קענסט עס סוף, כויראו מאד בני ישראל, זיי האבען אלימלך זצק"ל( אז אין קאפיטל י"ד אריבערגיין, דערפאר שטייט דאן "בתוך געציטערט אז אט אט וועלן די מצריים פסוק כב שטייט די לשון: ויבאו בני הים ביבשה" אז זיי האבן אריין שפאצירט זיי דערגרייכען און צוריק טראגען קיין ישראל "בתוך הים ביבשה", אבער אינעם ים מיטען זעלבען דרייסטקייט ווי מצרים אלס קנעכט, דער רבונו של עולם ווייטער אין פסוק כט נאך די גרויסע נס איינער וואס גייט אויף יבשה, אבער הייסט פאר משה אויסצושטרעקן דעם שטייט ובני ישראל הלכו "ביבשה בתוך שפעטער נאכען זעהן דעם יד ה', הלכו מטה, און באפעלט דאס אידישע פאלק הים". לכאורה פארוואס שטייט "ביבשה בתוך הים" איז זייערע אמונה צו גלייבן אז עס קומט א ישועה, מיט פארקערטע לשונות, נאר גלייך ווען די שוין אנגעקומען צו אזא הויכע מדריגה מסירות נפש שפרינגען אריין די ערשטע אידען האבען אנגעהויבען אריין צו גיין אז ביים גיין אויף טריקעניש האבען זיי פאר העלדן, און דאן פאסירט דער אין וואסער איז זייער אמונה נאכנישט געשפירט אזוי פארזיכערט ווי אויפען ים, גרויסע נס פון קריעת ים סוף, סוס געווען אזוי שטארק, דהיינו אויפן ערד אין אנדערע ווערטער זיי האבען ורוכבו רמה בים ובני ישראל הלכו איז נישט קיין קונץ צו גיין אן קיין מורא, געגלייבט אז אפי' גיין אויפען ערד קען ביבשה בתוך הים. די ערד איז דאך גוט באפעסטיגט, אבער מען אויך נאר אויב דער באשעפער וויל. SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

102 אדורכגייענדע מינוט, אין די שווערע אמאל וואס זיין אויבער-נאטשאלניק געפילן וואס קענען באקוועם מאכן פארמעסטונגען!! מיר דארפן זיך חזר’ן האט אים פאר א קנס פון היטן שבת אדער שטארקן. ל’אמיר נישט אין די אמונה אז אפילו עס קוקט אויס געהייסן שטיין אויף א הויעכע וואך דערלאזן אז מיר זאלן פארפרוירען ווי איין לאנגע פארגעסעניש, קוקט טורעם - וואס פארשטייט זיך אז ווערן.. אפילו ווען עס איז בלויז אויף עס בלויז אויס אבער עס איז נישט דארט איז פיל קעלטער ווי אויפן ערד סעקונדעס..! מיר דארפן און קענען אזוי.. עס איז דא איינער וואס זעהט - מיט בלויז זיין העמד און הויזן, מיט נוצן אסאך חיזוק! יעדע סעקונדעלע פאר זיך און האלט א גרויסן טאוול וואס שטייט אויף א פונקטליכער חשבון. אזוי ווי עס דעם ‘’סובאטו’’,כדי יעדער זאל זעהן מען בעט ווייטער, ‘’רם הודע כי לך שטייט, אז יעדע איד האט געזעהן ביי די שטראף וואס מען באקומט פאר’ן היום אף לך הלילה’’ - מאך אונז קריעת ים סוף ווי יעדע קליינע היטן שבת. באקאנט די חילוקים ‘אין’ טאג און שוועריגקייט וואס ער האט געהאט ‘אין’ נאכט אזוי ווי עס איז פאר דיר אין מצרים איז געווען מיט א אזוי איז ער געשטאנען גאר א באקאנט )כי קען מיינען אויך ‘’אזוי פונקטליכער חשבון, איין קלאפ נישט לאנגע צייט ווערענדיג איינ’ס מיט די ווי’’( ווייל דאן וועלן מיר זעהן די שכר מער! סיבירשע קעלט. שפעטער איז דער וואס איז פאר אונז באהאלטן, פאר די אויבער-נאטשאלניק צוריקגעקומען נסיונות וואס מיר זענען אדורך און זיך די יאר איז א לאנגע און א שווערע און קוקט מיט פארריסענע אויגן און געשטארקט! און די נסיונות שמייסען צומאל ווי רופט זיך אן: די האסט אבנארמאלע ביטערע ווינטן אין פנים אריין. מען כוחות מען קען פון דיר נישט פטור לאמיר דערלאזן אז יעצט ווען די פארלאנגט פון אונז בלויז זיך צו ווערן! גאנצע בריאה פארבט זיך איבער צום דערווארימען נישט פארפרוירען צו פרישן זומער סעזאן, און עס ווארפט ווערן. און מיר קענען ביישטיין גאר יא, מיר דארפן זיכער מאכן אז מיר צו ריטשקעלעך פון שטראלן זאל צו מאכטפולע ווינטן און שניי- ווערן נישט פארפרוירען!! אונז אויך אנקומען, אויף וויפיל מיר פארפרוירענע אוואלאנטשן.. מיר קענען פארנעמען. און אז יעצט איז נאך איינע פון די הונדערטע ווייסן גארנישט אונזערע כוחות און מען נישט מסוגל, מען וויל ליבערשט מעשיות וואס זענען פארגעקומען סיעתא דשמיא. האלטן די לאדנס שטייף פארהאקט, אינעם ווייטן סיביר: עס איז געווען א איז אויך נישט קיין פראבלעם. עס עס איז לעגענדאריש באקאנט די גרופע אידן וואס האבן צוזאמען וועלן נאך אסאך געלעגענהייטן זיין ליובאוויטשער מסירות נפש איד ר’ געארבעט אין איינע פון די וועלדער זיך איבערצופרישן. לייזער ננס זצ’’ל, וואס איז געווען און געהאקט ביימער, און ווי פארווארפן אין סיביר גאנצע צוואנציג שטייגערליך איז די קעלט געווען אבער ח’’ו זיך נישט פארסטעמפלען. יאר, און דארט האט ער אנגעהאלטן א שניידיש. איז דארט געווען אז די מיר זענען בלויז פון פלייש און ביין, מלחמה מיט סטאלין ימ’’ש גאנצע הארטע רוסקיס האבן באוויליגט צו און מיר זענען לכתחילה בארבארישע מארד מאשין - קעגען שענקען א לוקסוס פאר די אידן, אויסגעשטעלט נישט צו זיין אין די רעליגיע בכלל און להבדיל אידן בפרט נעמליך אז יעדע צוואנציג מינוט גוסטע. עס מיינט בכלל נישט אז ווייל - און געקעמפט אויף יעדען שבת קענען זיי זיך דערווארימען ביי א מען פילט גארנישט אדער אז די באזונדער איר נישט צו פארשוועכן. פייער פאר געציילטע מינוטן. האט זיך פרייליכע טעג ברענגט די פארקערטע עס איז תסמר שערות אנוש צו זעהן געמאכט איין איד וואס ער האט נישט אז עפעס גייט שוין פאר מיט די אביסעלע פון זיין העראישע מסי’’נ געוואלט צו גיין, האט אים א חבר אידישקייט.. מיר זענען פערפעקט פאר קדושת שבת! ]פארדעם האט ער געפרעגט; פארוואס גייסטו נישט צו וויאזוי דער וועלט באשאפער האט באקומען די צונאמען סובאטו - וואס זיך אביסל אנווארימען? ענטפערט אונז דיזיינט!! ממילא לאמיר זיך נישט מיינט אויף רוסיש שבת - וואס ער; וואס האב איך דערפון סייווי נאך אומזינסט פייניגן מיט הוילע לופט. ברענגט ארויס אזויפיל הייליגע עהרע א מינוט ווערט מען צוריק קאלט..! זאל שוין טאקע ענדליך זיין די צו דעם איד.[ ענטפערט ער; אמת, אבער פארפרוירען ווערט מען נישט!! ‘’תאיר כאור יום חשכת לילה’’. די איין קליינע רינגעלע פון זיינע לאנגע טונקעלע גלות-נאכט זאל שוין שטראפן וואס ער האט געהאט זייער אסאך מאל האלטן מיר זיך אויפלייכטן ווי די ליכטיגע פרימארגן!! אויסצושטיין, האט זיך געמאכט צוריק פון קאנעקטען צו געוויסע א כשר’ן פרייליכ’ן יו’’ט.• SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

103 עס אויס ווי איין לאנגע זאך, דאס איז לאנגער קייט. עס איז אומצאליגע כסדר פרובירט אנצורעדן שלעכטס בלויז ענק צו דערהייבן, און געבן טרעפ וואס מען האט געשפאנט אויף אויף אים צום קעניג, אבער דער קעניג ענדלאזע שכר און גוט’ס. און דורכ’ן ארויף!! האט זיך נישט צוטוהן געמאכט וויסן די כוונה פון די נאכט, וועט עס דערפון. מאכט זיך אמאל אז עס איז ענק אפהיטן און דערהאלטן אין די עס איז דא א משל פון די דובנא זיי געלונגען איבערצורעדען דעם אלע שוועריגקייטן. ווייל אין די טיפע מגיד זצ’’ל וואס איז זייער פאסיג )ער קעניג אז מען דארף דעם מענטש גרוב פון ענקערע נסיונות, וואס וועט ברענגט ארויס אביסעל א אנדערע אריינווארפן אין תפיסה. כך הווה מען ענק אויסקוקען ווי א אייביגקייט, נקודה אבער מיר קענען עס גוט נוצן(. האט דעם מענטש אינמיטן נאכט נאך זאלט עטס חזר’ן די ליל שמורים. שלאפעדיג אריינגעווארפן אין א נאך אפאר שעה טונקעלע גרוב. דער מענטש האט פון דערפאר איידער מען שליסט די גארנישט געוואוסט, עס קומט צופרי גרויסע נאכט, קאכט מען זיך אריין אין וועקט ער זיך און ער וועקט זיך אויף און וואונדערט די געוואלדיגע נסים וואס זענען זיך פארוואס זיינע משרתים קומען פארגעקומען דווקא ביינאכט. ווייל די ווידער אויף און נישט ברענגען די קאווע ווי יעדן טאג, אלע ליכטיגקייטן פון די נאכט דארפן ער האט אבער נישט געזעהן קיין מיר מיטנעמען פאר די גאנצע גלות- זעהט אז עס איז ליכטיגקייט האט ער געטראכט אז יאר, עס זאל אונז האלטן און ווארימען. מסתמא איז נאך נאכט האט ער זיך און דאס איז די כלי און וואס מען נאכאלץ נאכט צוריק געלייגט. נאך אפאר שעה לייגט עס אריין. און דאס איז וואס וועקט ער זיך ווידער אויף און זעהט מיר טוען בעטן ביי די ענדע פון די האט ער געטראכט אז מען איז נאכאלץ נישט געקומען, פיוט, ‘’קרב יום אשר הוא לא יום ולא ער וואונדערט זיך אבער ער זעהט אז לילה’’- דערנענטער די טאג וואס איז אז דאס איז שוין עס איז נאך טונקל איז נאך נאכט און נישט טאג און נישט נאכט. ווייל ביי פארדעם איז מען נאכנישט געקומען אונז אין די אויגן איז נאר דא א חילוק נישט נארמאל, און לייגט ער זיך ווידער צוריק. צווישן טאג און נאכט, אבער ‘אין’ די טאג אדער ‘אין’ די נאכט איז אלעס ער הייבט אן נאך אפאר שעה וועקט ער זיך איינס. און דאס איז א נקודה פון די ווידער אויף און זעהט אז עס איז נסיון פון גלות, אז עס קוקט אויס ווי שרייען און נאכאלץ נאכט האט ער געטראכט אז איין לאנגע קייט. דאס איז שוין נישט נארמאל, און ער פרעגען פארוואס הייבט אן שרייען און פרעגען פארוואס די נסיון פון ווארטן אויף קינדער ענדיגט זיך נישט די נאכט וואס גייט איז גאר א שווערע, ספעציעל פסח. ענדיגט זיך נישט פאר? פארוואס ווערט נישט טאג?. עס נאגט ביים הארץ ווען מען אזוי רופענדיג איז דער קעניג באטראכט די משפחה ארום און ארום. די נאכט וואס גייט אריבערגעגאנגען וועלענדיג זעהן נאך א קאלעכיגע יאר אריבער און פאר? פארוואס וואס זיין פריינט מאכט, הערט דער מען שטייט ווידער ביים זעלבן. מען קעניג ווי ער וואונדערט זיך פארוואס גייט שוין א פרישע אפיקומן עסן און ווערט נישט טאג? עס איז נאכנישט טאג. הייבט דער גארנישט. דארף מען אין די רוישיגע קעניג אן צו וויינען, די פרעגסט געווירבל פון די פיינליכע מחשבות פארוואס עס איז נאכאלץ נאכט, און און געפילן געדענקן, אז אפילו פאר עס איז געווען א מענטש זייער רייך עס ווערט נאכנישט טאג, די ווייסט אז אונז קוקט עס אויס ווי מען מען און זייער באליבט ביים קעניג. זייט די ביסט דא איז שוין אפאר מאל שטייט ביים זעלבן, זענען מיר אבער פארשטייט זיך אז אזא מענטש צינד געווען טאג!! נישט ביים זעלבן. מיר זענען פיל אן די קנאה ווערימל ביי די ארומיגע, ווייטער ווי פאראיאר.. העכער און און זיי האבן טאקע אנגעהויבן ברענען מיר דארפן אויפברעכען די מויער דעהויבענער, און מיט פרישע געפעק פון קנאה אויף די שטארקע וואס נעמט אונז ארום, און האלט אונז פון שכר אויף יענע וועלט און גוט’ס נאנטשאפט וואס דער מענטש אפ פון זיך קענען אפלערנען און זעהן אויף די וועלט!! עס איז נישט איין באקומט פונעם קעניג. און זיי האבן וויפיל מיר שטייגן מיט יעדע SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

104 לאמיר אבער א מינוט פארשטיין ווייטאג.. עס דרייט זיך ענדלאז ווי א התקדש חג. וואס דא קומט פאר. ראד אן קיין ציהל.. די ערשטע טייטש מיינט: אז די די אידישע קינדער זענען ניין מיינע ליבע קינדער, עס קוקט רבש’’ע האט געווארט אויף די נאכט. פארווארפן אין מצרים, די נידריגסטע אזוי אויס.. אבער עס איז נישט אזוי.. פלאץ אין דער וועלט. פארשקלאפט ווייט נישט!! גיבט’ס נאר א קוק, ווען די צווייטע טייטש איז מער אלץ קנעכט אויף די שענדליכסטן איר זעהט די נאכט איז עס איין לאנגע באקאנט: אלץ די אפגעהיטענע נאכט. אופן וואס נאר שייך, זיי מיט זייערע טינקעלקייט, פון זון אונטערגאנג ביז’ן פון יציאת מצרים האט זיך ווייבער און קינדער. טאקע אידן, אויפשיינען, אן קיין שום חילוק. אנגעהויבען די זיכוך און תיקון השלם אבער ליידיג פון סיי וועלכע מצווה. פון כלל ישראל, וואס וועט פארענדיגט נאך איין מינוט וואס זיי פארבלייבן, ווערן אין די טעג פון משיח, וואס לכל זענען זיי פארלוירענע אויף אייביג עס נעמט ארום ווי א דיקע הדיעות זענען מיר א שפאן אוועק פון ר’’ל. קומט די רבש’’ע גיבט זיי א ווינטער מאנטל וואס שפארט איר. די רבש’’ע האט געוואוסט אז מיר טרייסל ארויס, און נעמט זיי צו זיך. איין דעם מענטש. באקומט מען גייען נאך אפאר מאל זיין אין גלות פארטריבן. און פון די גרעסטע שטעלט זיך די פראגע, די רבש’’ע א געפיל ווי כאילו, עס איז איין זאגט: ‘’כחצות’’ וואס עס מיינט שוועריגקייטן אין גלות איז אז עס איז פונקטליך צו האלבע נאכט, גייט ער לאנגע קייט פון א שווערע אזוי לאנג....!!! ענדלאז.. מען זעהט ארויסגיין אין מצרים און הרג’ענען די געדעכטעניש אן קיין הפסק נישט די ענדע.. עס טרינקט דאך אויס בכורים. פארוואס האט געברענט עס די מארך.. און נעמט אוועק די לעצטע זאל זיין פונקטליך חצות? נאכמער, די Same old story. מען שפירט טראפ מוט און קראפט צו גיין רבש’’ע האט נישט געזאגט חצות, ווייל אז עס איז נאך די זעלבע טונעל ווייטער.. א מענטש קען נישט זעהן די זייער לאנג זענען די שטעגן און פוקטליכקייט, ווייל חצות איז דאך אין וואס מען איז אריין פון וועגן פון די גלות. מכות נמרצות וואס שנעלער ווי א סעקונדע, וואלט דאך אנהייב. פארוואס דען זאל מען מען כאפט אויף איר לאנגע וואנדער- פרעה נישט געוואוסט, וואלט ער וועג.. פיזישע און גייסטישע. און צום געלייקנט. פארדעם האט די רבש’’ע טראכטן אנדערש? מען איז דאך אלעם איז עס ארומגענומען מיט א געזאגט בערך. אבער מיר ווייסן אז עס טאקע נאכנישט קיין פחד-ווארפענדע פארהוילעניש, א איז געווען פונקטליך אויפן האר. געהאלפענער?! איז מען דאך דיקע שלייער וואס פארשפארט די וואס האט עס אויסגעפעלט? וואס טאקע נאכאלץ אין ווי מען האט וועג פאר סיי וועלכע ליכטיגקייט. איז אזוי וויכטיג די זייגער? וויאזוי גייט מען קענען אויסהאלטן? אנגעפאנגן!! ווי גייט דער אויסגעמיטשעטע איד נאר וואס דען? קען זיין אזוי; יארן גיין איין טריט ווייטער נאך אזויפיל לאנג זענען די אידן געווען פארשפארט קלעפ? אבער איך דער בורא ומנהיג זעה יא אין מצרים גערודפ’ט און געפייניגט. די אפגעטיילטקייט אינעם דיקן קיין ברעקעלע ליכטיגקייט האבן זיי אויף דעם נעמט אונז די רבש’’ע פינסטערניש!! די סעקונדע פאר חצות נישט געזעהן. איין לאנגע ארום און זאגט אונז, איך האב געווארט און די סעקונדע פון חצות, איז צוויי אויסמאטערנדע קייט ענדלאז אין אויף די נאכט פון יציאת מצרים. ווייל וועלט’ן. ענק קענען נישט זעהן די איין צי. קומט די רבש’’ע און זאגט; דעמאלטס וועל איך ענק ארויסנעמען חילוק ווייל די גוף איז א גרעניץ, אבער מיינע ליבע קינדער, פאר ענק קוקט פון ענקער פיין און לייד, נאך אזויפיל עס איז נישט איינס. עס איז א פרישע עס אויס ווי איין לאנגע קייט.. איין יארן וואס האבן אויסגעקוקט ווי אן טונקעלקייט וואס איז פריער נאכנישט גרויסן חושך.. מען שטייט דארט ווי אייביגקייט אין ענקערע אויגן, ווי די געווען!! מען האט אנגעהויבן.. זיך גארנישט לאנגע נאכט. און איך וועל ענק ווייזן אז עס איז גארנישט איין לאנגע זאך, גערירט.. נאכאמאל און נאכאמאל ‘’ליל שמורים’’ - די ווארט ‘שמורים’ עס איז פרישע נסיונות יעדע דער זעלבער מצרי.. מיט די זעלבע האט צוויי טייטשן, וואס ביידע זענען סעקונדע, מען ריקט זיך זייער ווייט. בייטש.. און די זעלבע מכות און די באצייכענונג אויף די נאכט פון ליל אמת אז פאר ענק אין די אויגן קוקט SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

105 ליל שמרים הוא לה’ הוא הלילה הזה לה’ שמרים לכל בני ישראל לדרתם (שמות יב, מב)

יחזקאל קראנץ

וי אינטרעסאנט איז די ווייטאגליך.. מען לעכצט אזוי צו זעהן די לויטערקייט. א דערהויבעקנקייט און א אנדערשקייט פון יו’’ט פסח, אין ישועה.. מען גארט און מען בענקט.. די געפיל, פון נענטערקייט צום רבש’’ע. פארגלייך צו אלע אנדערע ימים גאנצע וועזן טראכט, און וויל בלויז די טובים. קודם, די צייט ווען עס איינע זאך, אריינברענגען אין הויז די מ’האלט שוין נאך די הגדה און אלע איז ופארגעקומען די נסים - וואס אויף ליכטיגקייט פון א קינד.. געוואלדיגע מצוות פון די ד’ כוסות, מצה דעם פראוועט מען די יו’’ט - ביינאכט וכו’’י. מ’האלט שוין אויך נאך הלל. אה. און נישט בייטאג. )מען איז טאקע ארויס עס נעמט ארום ווי א דיקע ווינטער מ’איז אנגעפאקט מיט אזויפיל בייטאג אבער די נסים זענען מאנטל וואס שפארט איין דעם מענטש. ליכטיגקייט, די נשמה לייכט. מען האט פארגעקומען ביינאכט(. צווייטנ’ס, וואס באקומט מען א געפיל ווי כאילו, עס איז שוין געטאנצ’ן חסל סידור פסח און נישט נאר עס איז פארגעקומען ביינאכט, איין לאנגע קייט פון א שווערע געבעטן ‘’קומם קהל עדת מי מנה’’, נאר די נאכט ווערט באצייכנט אלץ טאג. געדעכטעניש אן קיין הפסק Same old דערהייב שוין דיין ליכטיג פאלק וכו’’י. נו, אויב דארף עס זיין בייטאג קען מען story. מען שפירט אז עס איז נאך די זעצט מען זיך אנידער און מען הייבט אן עס מאכן געהעריג בייטאג. און מען זעלבע טונעל אין וואס מען איז אריין די פיוט ‘’ובכן ויהי בחצי הלילה’’ און דארף נישט מאכן די נאכט טאג? פון אנהייב. פארוואס דען זאל מען יעצט וועט מען פארציילן וועגן די פסוק טראכטן אנדערש? מען איז דאך טאקע ‘’און עס איז געווען האלבע נאכט’’. וואס אין אלע פיוטים איז מען זייער נאכנישט קיין געהאלפענער?! איז מען יעצט? מען האט שוין אלעס פארציילט פארנומען מיט די נאכט וואס האט דאך טאקע נאכאלץ אין ווי מען האט וואס עס איז פארגעקומען. און געלויבט געלאכט’ן ווי טאג. דארף מען פארשטיין אנגעפאנגן!! און געדאנקט אויף די נסים, הייבט מען די עסק ארום די נאכט. יעצט אן פון פריש? נאכמער, וואס א נפק’’מ צו עס איז די ווען מען קריכט ארום אין די טיפע זעלבע טונעל אדער א צווייטע, טונקל טינקעלקייט און פארהוילענישן און מען איז טונקל, נישט קיין חילוק פארוואס זעהט נישט קיין וועג, ווי אימער מען אדער וויאזוי?? גייט וואס מען פרובירט, שטויסט מען זיך ווידעראמאל אן אין די הארטע פסח אויפדערנאכט שפירט פארקלאפעניש וואס איז אזוי יעדע אידיש קינד א SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

106 Phone Support Groups

General Infertility/ U.S.A. Adoption Dr. Shoshana Karasick Dr. Sara Barris

General Infertility/ Male Factor; Wives International Mrs. Yettie Katz Mrs. Joy Ehrman Unsuccessful IVF Cycle Secondary Infertility Dr. Sara Barris Mrs. Chaya Ostreicher Mrs. Ruchy Rosenfeld General Infertility; Join us for these Men’s Group Pregnancy Loss wonderful sessions Mrs. Malki Levine Mrs. Brany Rosen Enhancing Your Marriage from the privacy of Mrs. Hindy Dahari your home... Post-Hysterectomy Dr. Shoshana Karasick Experienced/Mature IF ...Let’s work Mrs. Miriam Liebermann through our Mothers of Couples Experiencing challenges Infertility together. Mrs. Rivka Feit For more information about UPCOMING SUPPORT GROUPS visit our website www.atime org or call our office 718-686-8912 SHAAREI TIKVAH/ PESACH 5777 PESACH TIKVAH/ SHAAREI

For our Singles support group schedule: please call our office, or email [email protected] 107 Shaarei Tikvah lssue 81/Pesach 5777

102 92 אבער דו געוואלד! לעבסט יא! גאל אותנו