Operat zagospodarowania przestrzennego DDiiaaggnnoozzaa ssttaannuu 4 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Operat zagospodarowania przestrzennego UUżżyyttkkoowwaanniiee ii zzaaggoossppooddaarroowwaanniiee ggrruunnttóóww mgr Alicja Kiczyńska mgr inż. arch. kraj. Leszek Sobczyński 5 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Operat zagospodarowania przestrzennego 1 METODYKA PRAC Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005r. w sprawie sporz ądzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie, ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. Nr 94, poz. 794) wykonuje si ę okre ślone prace na potrzeby sporz ądzenia projektu planu ochrony parku krajobrazowego. W fazie diagnozy w sferze społecznej i gospodarczej oraz zagospodarowania przestrzennego obejmuj ą one: − charakterystyk ę i ocen ę uwarunkowa ń społecznych i gospodarczych ochrony parku krajobrazowego, w szczególno ści w zakresie dotychczas prowadzonej na terenie parku działalno ści gospodarczej i polityki przestrzennej, − charakterystyk ę i ocen ę stanu zagospodarowania przestrzennego w zakresie elementów zagospodarowania przestrzennego wpływaj ących lub mog ących wpływa ć na zasoby, twory i składniki przyrody, walory krajobrazowe oraz warto ści kulturowe chronione w parku krajobrazowym, − identyfikacj ę i ocen ę istniej ących i potencjalnych zagro żeń wewn ętrznych i zewn ętrznych, − analiz ę skuteczno ści dotychczasowych sposobów ochrony, − wykonanie ekspertyz w zakresie niezb ędnym do zaplanowania ochrony. Celem wykonania wy żej wymienionych prac w sferze społecznej i gospodarczej oraz zagospodarowania przestrzennego zestawiono i przeanalizowano szereg materiałów, opracowa ń i danych zwi ązanych bezpo średnio lub po średnio z Bolimowskim Parkiem Krajobrazowym. Na ich podstawie sformułowano uwarunkowania, wykonano charakterystyk ę i ocen ę stanu, okre ślono kierunki i tempo przekształce ń oraz zidentyfikowano zagro żenia i konflikty. Zarówno w sferze społecznej i gospodarczej, jak i zagospodarowania przestrzennego zostały zestawione i przeanalizowane opracowania i dane ułożone hierarchicznie, pocz ąwszy od krajowych i wojewódzkich, poprzez powiatowe do gminnych. Takie zestawienie i analiza w omawianych sferach dała przejrzysty i aktualny obraz omawianej problematyki, gwarantuj ąc zgodno ść z opracowaniami i danymi na wszystkich branych pod uwag ę poziomach zarz ądzania. Zdecydowana wi ększo ść wy żej wymienionych opracowa ń została wykonana w granicach administracyjnych województw, powiatów i gmin, w zwi ązku z tym informacje z nich uzyskane odnoszono do terenu BPK lub przedstawiano zaznaczaj ąc, że dotycz ą np. terenu gminy, której cz ęść znajduje si ę w BPK. Istniej ą te ż opracowania dotycz ące konkretnie terenu BPK i terenów przyległych, np. dotychczas obowi ązuj ący Plan Ochrony BPK, czy opracowanie studialne dotycz ące uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego (odnosz ące si ę jednak jedynie do cz ęś ci Parku poło żonej w województwie mazowieckim). Obowi ązuj ące obecnie dokumenty strategiczne i planistyczne (wojewódzkie, powiatowe i gminne) zostały opracowane po uchwaleniu dotychczasowego Planu ochrony. Sfera społeczna i gospodarcza, a tak że zagospodarowanie przestrzenne uległy od tego czasu znacznym przemianom. Niniejszy operat zagospodarowania przestrzennego jest opracowaniem opisuj ącym now ą, zdecydowanie odmienn ą od przedstawionej w dotychczasowym Planie ochrony BPK sytuacj ę. Zapisy dotychczasowego Planu ochrony 6 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Operat zagospodarowania przestrzennego BPK w zestawieniu ze stanem obecnym przydatne były do okre ślenia kierunków i tempa przekształce ń oraz zagro żeń i konfliktów w omawianych sferach. Z zapisów dotychczasowego Planu ochrony BPK wynikają propozycje powi ększenia obszaru BPK, co równie ż zostało uwzgl ędnione w pracach diagnostycznych. Szczególnie wa żną cz ęś ci ą operatu jest zdiagnozowanie uwarunkowa ń wynikaj ących z zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym, gminnym. Diagnoza ta obejmuje opracowanie: − rzeczywistego stanu zagospodarowania przestrzennego Parku, otuliny i terenów przyległych wykonanego na podstawie wizji terenowych, analizy gminnych opracowa ń planistycznych oraz mapy topograficznej w skali 1:25000, − planowanego zagospodarowania przestrzennego Parku, otuliny i terenów przyległych wykonanego na podstawie ustale ń opracowa ń planistycznych (studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego). Takie zestawienie umo żliwiło zdiagnozowanie stanu, kierunków przekształceń i zagro żeń wynikaj ących z zagospodarowania przestrzennego poszczególnych gmin we wzajemnych relacjach oraz na jednej płaszczy źnie w obszarze Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, otuliny i terenów przyległych. Kwestie dotycz ące sfery społecznej i gospodarczej oraz zagospodarowania przestrzennego opracowane zostały w formie tekstowej, tabelarycznej i graficznej. Problematyce zagospodarowania przestrzennego po świ ęcono równie ż map ę w skali 1: 25000. 2 ANALIZA PI ŚMIENNICTWA Analizowane w operacie zagadnienia zwi ązane z zagospodarowaniem i planowaniem przestrzennym Bolimowskiego Parku Krajobrazowego zwi ązane s ą przede wszystkim z prowadzon ą przez samorz ądy terytorialne polityk ą przestrzenn ą wyra żon ą przede wszystkim w studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Dla stworzenia diagnozy stanu zagospodarowania BPK i jego otoczenia społeczno-gospodarczego wykorzystano równie ż materiały statystyczne i kartograficzne (w tym zdjęcia satelitarne). W celu zdiagnozowania problematyki społecznej, gospodarczej i zagospodarowania przestrzennego w odniesieniu do terenu Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, jego otuliny i terenów przyległych przeanalizowano: − opracowania strategiczne na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, − opracowania planistyczne na poziomie wojewódzkim i gminnym, − dane statystyczne na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, − opracowanie studialne dotycz ące uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, − mapy topograficzne z obszaru Bolimowskiego Parku Krajobrazowego i okolic, − dane dotycz ące rzeczywistego stanu zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego i okolic uzyskane na podstawie wizji terenowych, 7 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Operat zagospodarowania przestrzennego − zaopiniowane przez Dyrekcj ę BPK projekty decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, − wnioski do opracowywanego planu ochrony, − zagadnienia zwi ązane ze sfer ą społeczn ą i gospodarcz ą oraz zagospodarowaniem przestrzennym zawarte w dotychczas obowi ązuj ącym Planie Ochrony Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Aktualno ść materiałów, danych i opracowa ń jest zró żnicowana. Wykorzystano najbardziej aktualne, a zbieranie i aktualizowanie danych prowadzono do połowy sierpnia 2006r. 2.1 Opracowania strategiczne W ramach prac nad diagnoz ą stanu sfery społecznej, gospodarczej i zagospodarowania przestrzennego BPK wykorzystano nast ępuj ące materiały strategiczne: − Strategi ę Rozwoju Województwa Mazowieckiego (2006r.), − Strategi ę Rozwoju Województwa Łódzkiego (2006r.), − Strategi ę Rozwoju Powiatu Żyrardowskiego (2005r.), − Strategi ę Rozwoju Powiatu Skierniewickiego (2000r. – z pó źniejszymi zmianami), − Strategi ę Rozwoju Powiatu Łowickiego (2002r.), − Strategi ę Rozwoju Gminy Kowiesy (2004r.), − Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Nowy Kaw ęczyn (2004r.), − Strategi ę Rozwoju Gminy Skierniewice (2004r.), − Strategi ę Rozwoju Miasta Skierniewice (2000r.), − Strategi ę Rozwoju Gminy Puszcza Maria ńska (2002r.), − Strategi ę Rozwoju Gminy Wiskitki (1997r.) i Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiskitki (2004r.). Wi ększo ść jednostek administracyjnych z obszaru Parku, we wła ściwo ści których le ży polityka rozwoju opracowały stosowne dokumenty, a najwi ększym ich atutem jest fakt, i ż powstały one stworzone przewa żnie w ostatnim sze ścioleciu. Jedynie gminy Bolimów i Nieborów nie opracowały strategii rozwoju, ani planu rozwoju lokalnego. Wy żej wymienione materiały były podstaw ą do okre ślenia podstawowych kierunków rozwoju gospodarczego BPK wynikaj ących z polityki samorz ądów województwa, powiatów i gmin. Ponadto, z uwagi na ich du żą aktualno ść , dane zawarte w analizowanych materiałach strategicznych były pomocne w charakterystyce sfery społecznej i gospodarczej BPK. 2.2 Opracowania planistyczne Wykorzystano opracowania planistyczne okre ślaj ące polityk ę przestrzenn ą województw i gmin, w tym: plany zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego i łódzkiego, opracowanie studialne dotycz ące uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, osiem studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miast, w tym jeden projekt zmiany 8 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Operat zagospodarowania przestrzennego studium (wszystkie gminy i miasta z terenu Parku i otuliny), 55 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz 3 projekty planów. Opracowania te były szczególnie przydatne do okre ślenia stanu i kierunków przekształce ń zagospodarowania przestrzennego Parku, otuliny i terenów przyległych oraz zagro żeń i konfliktów z tym zwi ązanych. Wykorzystano je tak że w analizie zagadnie ń dotycz ących sfery społecznej i gospodarczej. Obowi ązuj ące ustalenia planów zagospodarowania przestrzennego