62-571 Stare Miasto, ul. Główna 16 b tel. 63 241 62 16, fax 63 241 65 80 www.stare-miasto.pl, e-mail: [email protected]

VEGA Studio Adv. Tomasz Müller, 82-500 Kwidzyn, ul. Grudziądzka 22/3A www.grupavega.pl, e-mail: [email protected]

Tekst: Joanna Müller na podstawie materiałów otrzymanych z Urzędu Gminy Stare Miasto

Tłumaczenie: Ewa Androsiuk-Kotarska, Referat Promocji i Informatyki Urzędu Gminy Stare Miasto

Zdjęcia: Archiwum Urzędu Gminy Stare Miasto Tu Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku: It’s worth Remigiusz Dalecki warto Koordynator wydania: being here Referat Promocji i Informatyki Urzędu Gminy Stare Miasto Marketing: STARE MIASTO Adam Talarczyk być

Wszelkie prawa zastrzeżone / All rights reserved Printed in – Kwidzyn 2013; Przedruk i powielanie w jakiejkolwiek formie jest zabronione

ISBN 978-83-63926-71-7 LEGENDA /LEGEND A SzP UG P ZAB BAR, RESTA PRZEDSZK BIBLIOTEKA /LIBRARY POLICJA /POLICE CMENT SZKO URZ ST POCZT APTEKA /PHARMACY OŚ STRA KO AGROTURY BANK / ACJA P RODEK ZDROWIA/CLINIC Ś A YTEK /MONUMENT CIÓ Ą Trójka Ż Ł D GMINY/COMMUNEOFFICE A /POSTOFFICE A /SCHOOL POZNA ARZ /CEMETERY PO Ł /CHURCH ALIW /PETROLST KALISZ OLE /KINDERGARTEN Ż URACJA /BAR,REST STYKA / AGROTOURISM ARNA /FIREBRIGADE SZ Ń Gł Barczyg SZ ówiew Królewska Mod Stare Miasto SZ ła Kazimierów A TION w łó A URANT SZ SZ SZ P UG Karsy K ONIN Pierwsza Kr ą NOWY gola Lisiec W Lisiec Ma K SZ ONIN Kr P SZ SZ Ś ielki Janowice ą WIA gola chlin Ży ły B T YDGOSZCZ SZ Stare Miasto Stare Bicz TULISZK Żd ry ża SZ ÓW W ARSZ AWA Ladies andGentlemen! Szanowni Państwo Head of the Stare Miasto Commune Stare the of Miasto Head Ryszard Nawrocki gmina! our Visit always back. gmina to our willing come of make tourists residents the of friendliness and spitality agritourism enable us to provide an interesting tourist offer. and Nobody is agriculture everorganic of bored here, development and the the to ho attention and facilities cultural and sports Modern gmina. the of to development dynamic the average.The growing not economy, certainly undoubtedly boosted by is the here of construction the place A2 motorway,taken recently havecontributed that changes of worth number is the it that gminas, noting Polish other from much differ not does Miasto Stare Gmina that seem may it Wielkopolski Ostrów the as well as 72No.road fromthe Koninand Bydgoszcz– 25 No.road to glance motorwayŁódź. national first at Although A2 Warsaw – Berlin the bybecause us, crossed reach is to gmina easy the is It tourist. every for destination interesting an is it Poland), (Greater Wielkopolska of east the KoninCounty, in in Located Miasto. Stare (borough) Gmina to Welcome Wójt Gminy Stare Miasto Ryszard Nawrocki zapraszam! Serdecznie nudzi, nie się nigdy nikt nas i życzliwość mieszkańców a naszej gościnność gminy sprawia, że U zawsze wracać. do nas się chce turystyczną. ofertą ciekawą dysponujemy że sprawia, turystyki Nowoczesne zaplecze sportowe i kulturalne oraz o dbałość rozwój ekologicznego rolnictwa i agro niewątpliwiemiała wpływ budowa autostrady A2, zadecydowała o dynamicznym rozwoju gminy. kie zaszły tu w ostatnim czasie z pewnością nie jest przeciętna. Rozwijająca się gospodarka, na Stare na Miasto niewiele którąróżni się od innych gmin, polskich warto zwrócić uwagę, że ilość zmian ja może, wydawać oka rzut się że Gmi pierwszy iż na Mimo, Bydgoszcz, – Wielkopolski drogaa także 72 nr zKonina Łodzi. do Ostrów relacji 25 nr krajowa droga Warszawa, – Berlin relacji A2 autostrada przebiega gminę przez ponieważ dojechać, nas turysty. do go Łatwo każde dla wypadowym miejscem ciekawym jest polsce, Wielko wschodniej we konińskim, powiecie w Położona GminyStareMiasto. odwiedzenia do ZapraszamyPaństwa - - -

- - -

2 Dla miłośników architektury For lovers of architecture Jak to się zaczęło? Gmina istnieje od około 1864 roku. W miejscu jej obecnej siedziby – Starego Miasta – na prze- łomie XII i XIII wieku istniała osada targowa. Uważa się, iż osada ta była początkowym etapem kształtowania się Konina. Po lokacji Konina na jego obecnym miejscu, osada utraciła funkcję go- spodarczą i pojawiła się dla niej nowa nazwa – Stare Miasto, która w dokumentach historycznych zaistniała po raz pierwszy w 1359 r. Dowodami na to są badania przeprowadzane przez Muzeum Okręgowe w Koninie. Podczas prac archeologicznych znaleziono m.in. bullę papieską prawdopodobnie z przełomu XII i XIII w., frag- menty średniowiecznej ceramiki oraz dwie monety z XV oraz XVII wieku.

How did it start? The gmina has existed since about 1864. In the place of its current seat – Stare Miasto – at the turn of the 12th and 13th centuries there was a trading settlement here. It is believed that the settlement was the initial stage of the formation of . After placing Konin at its present location, the settle- ment lost the economic function, and a new name for it appeared: Stare Miasto (Old Town – trans- Prace archeologiczne na terenie gminy Archaeological works in the Gmina lator’s note), first mentioned in historic documents in 1359. This fact is evidenced by the research 4 conducted by the District Museum in Konin. During the excavation works the archaeologists found, among others, a papal bull – probably from late 12th and early 13th centuries, fragments of medie- val ceramics and two coins from the 15th and 17th centuries.

Naczynie gliniane I-II w. Monety XV-XVIII w. Bulla papieska Clay vessel, 1st - 2nd century Coins, 15th - 18th centuries Papal bull Kościół parafialny świętych Apostołów Piotra i Pawła Świadkiem historii Starego Miasta jest XIII-wieczny ko- ściół parafialny św. Ap. Piotra i Pawła. Przebudowywa- ny i rozbudowywany na przestrzeni lat, z pierwotnego romańskiego stylu zachował jedynie część nawy z por- talem romańskim. Za to wewnątrz kościoła zobaczyć można wiele ruchomych zabytków z czasów jego po- wstania, np. polichromie czy kamienną chrzcielnicę z I poł. XIII w.

Polichromie Niewiadomskiego Niewiadomski’s polychromes Parish Church of the Holy Apostles Peter and Paul A witness of the history of Stare Miasto is the 13th- century Parish Church of the Holy Apostles Peter and Paul. Rebuilt and expanded over the years, from its ori- ginal Romanesque style it only retained a part of the nave with a Romanesque portal. Inside, however, you can see numerous movable monuments from the time of the church construction, e.g. polychromes or a stone 6 baptismal font from the first half of the 13th century. Ołtarz kościoła neoromańskiego Altar of the neo-Romanesque church

Kościół – widok starej części Church – view of the old part

Element ozdobny drzwi wejściowych Decorative element of an entrance door

Kaplica Św. Kazimierza Wnętrze kościoła neogotyckiego Chapel of St. Casimir Inside the neo-Gothic church Kamienna chrzcielnica Stone baptismal font Kościół parafialny świętego Jana Chrzciciela w Liścu Wielkim Kościół św. Jana Chrzciciela Church of St. John the Baptist Podróżując „szlakiem” architektonicznych zabytków na terenie gminy, warto zajrzeć do kościoła parafialnego w Liścu Wielkim, zlokalizowanego w centralnej części wsi, powstałego w latach 1878-1880 na miejscu małego kościółka z drewna modrzewiowego, zniszczonego przez burzę w 1868 r. Obec- ny, murowany kościół, stojący na cokole z cegły i kamienia, wyposażony jest w neogotyckie ołtarze z obrazami i rzeźbami z tego samego okresu. Od północno – wschodniej strony kościoła znajduje się dzwonnica z trzema dzwonami o łącznej wadze ponad 1000 kg. Największy z nich to „Jan-Włady- sław”, średni „Jadwiga” i najmniejszy „Walenty”.

Parish Church of St. John the Baptist in While following the ‘trail’ of architectural monuments of the gmina, it is worth visiting the parish church in Lisiec Wielki, located in the centre of the village and built in the years 1878-1880 on the site of a small church made of larch wood, destroyed by a storm in 1868. The present stone church standing on a pedestal of stone and brick, has neo-Gothic altars with paintings and sculp- tures from the same period. In the north-east of the church, there is a bell tower with three bells of a total weight of over 1000 kg. The largest one is called ‘Jan-Władysław’, the medium – ‘Jadwiga’ and the smallest –‘Walenty’.

Dzwonnica Bell tower Ołtarz główny Main altar 8

Ambona Pulpit Zespół kościoła ewangelicko – reformowanego w Żychlinie Parafia w Żychlinie jest jedyną parafią ewangelicko-reformowaną zachowaną od czasów polskiej Reformacji do dnia dzisiejszego. W skład zespołu wchodzi murowany kościół z 1821–1822 roku, drewniana dzwonnica z 1788 roku, mauzoleum z 1840 roku, cmentarz z licznie zachowanymi XIX-wiecznymi nagrobkami. Obiekty zespołu stanowią zwarty kompleks i do dziś użytkowane są zgodnie z pierwotnym przeznacze- niem. Wszystko to nadaje całości charakter unikatu w skali kraju.

Evangelical Reformed Church complex in Żychlin The parish in Żychlin is the only Evangelical Reformed Church preserved from the times of the Polish Reformation to the present day. The complex included a brick church from the years 1821–1822, a wooden bell tower from 1788, a mausoleum dated to 1840, a cemetery with numerous preserved 19th-century gravestones. These objects form a clustered complex and are still used for their original purpose. All this makes the entire complex unique in our country. 10

Wnętrze kościoła ewangelicko- reformowanego Interior of the Evangelical Reformed Church

Kościół oraz dzwonnica Church and its bell tower Zabytkowa płyta nagrobna Cmentarz Historic gravestone Cemetery Monument of Frederic Chopin in front of the palace of the Bronikowski family Bronikowski the of palace the of front in Chopin Frederic of Monument Bronikowskich rodziny pałacem przed Chopina Fryderyka Pomnik Palace and manor farm complex in Żychlin pałacowo –folwarczny wŻychlinieZespół polski Festiwal Pianistyczny Młodych”. Festiwal Interpretacje „Chopinowskie polski Szkół Co roku – Ekonomiczno się Zespół Usługowych. odbywa się tumieści Ogólno nie w pałacu Żychlinie.w pobyt jego i Obec Chopina Fryderyka śmierci rocznicę upamiętniające uroczystości tu są organizowane Corocznie Mielczarka. Marcina autorstwa kompozytora 19-letniego pomnik odsłonięty został pałacu przy pianisty, urodzin rocznicę 200 w 2010roku, wrześniu We Chopin. Fryderyk koncertował i I Aleksander tu car Gościł osobistości. wielkie gdzie bywały byłmiejscem Dwór pałacu. wygląd zmieniły wewnętrznyi układ powojennychzatarły latach w i wojną przed przebudowy liczne Jego tympanonem. z dachem spłaszczonym czterospadowym z prostokąta, wanyKsawerego Rafała dla został Bronikowskiego.Adama von Oppeln to Jest budowla na planie Główną atrakcją klasycystycznyjest pałac zespołu z 1820 r. oraz dwór wraz parkiem. zbudo Pałac Interpretations Festival’.Interpretations Every the year ‘Young Complex. there Festival Piano called Chopin is the School National Pianists’ Services and Economics the houses palace Today the here. death organised Żychlinare in Chopin’sstay his and Frederic of anniversary the commemorating celebrations Annually, palace. the to next unveiled was Mielczarek, Marcin boy,by 19-year-old a as composer the of palace. monument a the of 200 the look 2010, on September the In here. concerts gave changed Cho pin Frederic and and stayed, I Alexander Tsar system personages. great by internal visited place its a was manor blurred The have years post-war the in buil rectangular and war the before a reconstructions is numerous Its tympanum. It a and Bronikowski.roof hip flattened a with ding Oppeln von Adam Ksawery Rafał for built was palace The park. a with manor a 1820and from palace neoclassical a is complex the of attraction main The th anniversary of the birth of this pianist, pianist, this of birth the of anniversary Zabytkowa fosa w przypałacowym parku parku wprzypałacowym fosa Zabytkowa Historic moat in the palace park palace the in moat Historic - - - - -

12 Educational plaque Educational edukacyjna Tablica Nature andNature culture educational trail in Żychlin edukacyjnaŚcieżka wŻychlinie przyrodniczo-kulturowa For thosewholikeactiveleisure Dla lubiącychaktywnywypoczynek historic palace park. At each stop of the trail there are information and educational plaques. educational and there trail are the of stop information At park. each palace historic church, rectory, to mausoleum, the Bronikowskidarium, further runs and the beautiful and Palace nature lapi family of a reaches then a beauty Żychlinforest, the through you the for leads path admire The architecture. excellent of to elements is and opportunity path an have this you so trail, the children, Following small dinner. after of walk case in also suitable own, is one’s length on Its bike. walking by or for foot cultu on and covered naturebe can the trail use The Żychlin. can in trail visitors educational and re gmina our of residents both 2009, September Since -edukacyjne. informacyjno tablice zostały umieszczone Bronikowskich oraz pięknego pałacu zabytkowego do parku dalej przypałacowego. Na a każdym plebanii, przystanku ścieżki kościoła, mauzoleum, lapidarium, do dochodzi następnie żychliński, przezlas architektury.prowadzinas Ścieżka elementy i przyrody, jak zarównopiękno podziwiać rodzinny, mamyna spacer.Wędrującścieżką możliwość się nadaje poobiedni świetnie trasa stąd szo lub rowerem. pozwala na przebycieDługość jej na własnych nogach nawet przez dzieci, małe rzystać ze ścieżki edukacyjnej przyrodniczo – kulturowej w Żychlinie. Ścieżkę można pokonać pie Od września 2009 r. zarówno mieszkańcy naszej gminy, jak i przyjezdni goście mają możliwość ko Nature and culture-educational path culture-educational and Nature przyrodniczo-kulturowa edukacyjna Ścieżka - - - -

Educational path Educational edukacyjna Ścieżka educational trail Miasto in Stare las wita was) (Bajkowy ‘Welcome to the Fairytale Forest’ edukacyjnaŚcieżka „Bajkowy las wita was” Mieście wStarym al ae Truh h poet hlrn il els te euy f aue n te ed o care to need the an and nature from of children beauty environment. surrounding for the of the realise education will ecological children project defined the Through broadly age. Education. is early Preschool project of this Centre of Integration located goal is and ultimate trail Innovation The the the that of noting building worth the is It behind management there. directly forest children for included path has educational najmłodszych) an dla creating ekologiczna and edukacja – was wita las wy (Baśnio children’ for education ecological – Forest Fairytale the to ‘Welcome called project The środowisko. ootaczające dbania ipotrzebę przyrody piękno sobie miały dzieci, lat. już Zazrealizowanego od pośrednictwem najmłodszych projektu dzieci uświada będą ekologiczna edukacja pojęta szeroko jest przedsięwzięcia nadrzędnym Celem Przedszkolnej. cji dodać, Warto Eduka Ośrodka Innowacyjno-Integracyjnego za budynkiem najmłodszych. bezpośrednio się że ścieżka znajduje dla edukacyjnej ścieżki nim w utworzenie i lasu gospodarowanie za objął najmłodszych” dla ekologiczna edukacja – was wita las „Baśniowy hasłem pod Projekt Educational plaque Educational edukacyjna Tablica - - - -

14 „Szlak przez Trójkę” the Through |‘Trail Village„Szlak przez Trójka’ of Szlak konny trail |Horse Farm Agritourism siodle’ ‘W „W siodle” agroturystyczne Gospodarstwo sting monuments and admire the beauty of the surrounding landscapes. surrounding the of beauty the admire and monuments sting intere of number a seeing worth is tripit bicycle a During Stare Miasto. in Żychlin,wice, ends and about is route Trójka’. The of Village the through Stare Królewska, runs in Trójka, Miasto, Jano 21Krągola, long.begins ThroughIt kilometres Modła ‘Trail called trail bicycle black the is view, of point promotional and educational the from ones, attractive most the of One trails. bicycle sting byseveralintere crossed is gmina the of territoryeveryone. to The available virtually is that time freeone’s spending of form a is cycling and popular more and more becoming is tourism Active bytków, okolicznych krajobrazów. pięknem zachwycać atakże się trakcierowerowejW za szereg Mieście. interesujących zobaczyć przejażdżki warto Starym w się w Starym przechodzi przezMieście, Trójkę, Królewską, Modłę Krągolę, Janowice, Żychlin i kończy czarnyrowerowy szlak przez Trójkę”.„Szlak 21 ok. kilometrów. Trasasię długość Rozpoczyna ma jest promocji i edukacji względem pod interesujących bardziej z rowerowych.Jednym szlaków formą jest rowerze na jazda każdego.dla praktycznie dostępną Przez a czasu spędzania teren gminy kilka przebiega ciekawych popularności, na bardziej coraz dziś zyskuje turystyka Aktywna and Tuliszków. in terms of nature and sightseeing, areas of 6 gminas: Golina, Grodziec, A Rychwał,horse trail withRzgów, the length of Stareabout 120Miasto km was created in 2009. It runs through the most attractive, rodniczo i krajoznawczo tereny 6 gmin: Golina, Grodziec, Rychwał, Rzgów, Stare Miasto i Tuliszków.W 2009 roku powstał szlak konny o długości około 120 km. Przebiega przez najatrakcyjniejsze przy - - - - -

Active leisure on the reservoir the on leisure Active zbiorniku na wypoczynek Aktywny Reservoir on the Powa RiverReservoir on the Powa Zbiornik retencyjny na Powie petition are held here. Com Fishing and Regatta Windsurfing the yearEvery sports. water of enthusiasts for place great a is ready al It future. the in attraction recreation and as tourist serve a to able be will it localities, surrounding the to protection flood provide to constructed was rvoir rese the AlthoughMiasto. Stare of village the in built Powa,reservoirwasthe a of natural depression the In Warta.thetributaryPowabythe ofleft-bank aRiver – mid-crossed for is gmina alternative The leisure.active interesting of lovers the an is Miasto Stare Gmina oraz Zawody Wędkarskie. WindsurfingoweRegatytutaj się odbywająCorocznie komitymmiłośnikówdlamiejscem sportów wodnych. pełnić funkcję turystyczno-wypoczynkową. przyszłości Już w teraz jest zna mógł będzie miejscowościom, okolicznym przeciwpowodziowego bezpieczeństwa zapewnieniamyślą z powstałcyjny.zbiornik iż Mimo, reten zbiornik wybudowano Miasto, Stare scowości Warty.wemnaturalnym Powy,W zagłębieniumiej w dopły lewobrzeżnym będąca Powa, rzeka przecina połowie w Gminę wypoczynku. aktywnegołośników mi dla alternatywą ciekawą jest Miasto Stare Gmina ------

16 Atrakcje agroturystyczne Każdy kto chciałby odpocząć z dala od miejskiego zgiełku, może skorzystać z oferty gospodar- stwa agroturystycznego „W SIODLE”, położonego w miejscowości Trójka. Gospodarstwo specja- lizuje się w hodowli koni sportowych i rekreacyjnych. Co roku na jego terenie organizowany jest „Piknik Jeździecki”. Najważniejszą konkurencją imprezy są skoki przez przeszkody, a także powo- żenie zaprzęgów jedno i dwukonnych. W Trójce odpoczniesz również w Gospodarstwie Agroturystycznym „ZAGRODA”. Swoim gościom gospodarze oferują wygodne, ładnie urządzone pokoje, dwa zarybione stawy z możliwością wy- pożyczenia wędki. Jest także altana ogrodowa, miejsce na grilla oraz ognisko. „TWOJA OSTOJA” jest najmłodszym gospodarstwem położonym we wsi Barczygłów. Zwiedza- jącym zapewnia mini zoo, w którym zobaczyć można daniele, świnki wietnamskie, kury zielo- nonóżki, kozy miniaturki. Poza tym jest to także klasyczne gospodarstwo rolne, w którym istnieje możliwość uczestniczenia w życiu gospodarstwa. Przyjezdni goście miło spędzą też czas w gospodarstwie agroturystycznym „OWOCOWY RAJ NAD ZALEWEM” w Modle Królewskiej. Jego właściciele kontynuują rodzinną tradycję sadowniczą. Można zobaczyć tu sady wiśniowe, czereśniowe, jabłoniowe i gruszowe.

Agritourism attractions Anyone who would like to relax away from the hustle and bustle of a city can use the offer of the ‘W SIODLE’ (In a Saddle) Agritourism Farm located in the village of Trójka. The farm speciali- ses in breeding sport and recreational horses. Every year the ‘Equestrian Picnic’ is organised on its premises. The most important competition of the event is horse jumping and also driving one- or 18 two-horse carriages. „W siodle” In Trójka you can also rest in the ‘ZAGRODA’ (Farm) Agritourism Farm. The hosts offer their guests ‘W siodle’ Agritourism Farm comfortable, nicely decorated rooms and two stocked ponds with the possibility of renting fishing rods. There is also a gazebo and a site for a barbecue and a fire. ‘TWOJA OSTOJA’ is our newest agritourism farm, located in the village of Barczygłów. It offers visi- tors a small zoo where you can see fallow deer, Vietnamese pigs, green-legged hens and miniature goats. Moreover, there is also a classic farm and you can participate in its everyday life. Visitors will also have a great time in the ‘OWOCOWY RAJ NAD ZALEWEM’ (Fruit Paradise by a Reservoir) Agriculture Farm in Modła Królewska. The owners of the farm are preserving their family orcharding tradition. You can see cherry, sweet cherry, apple and pear orchards here.

„Zagroda” ‘Zagroda’ Agritourism Farm „Twoja Ostoja” „Owocowy Raj nad zalewem” ‘Twoja Ostoja’ Agritourism Farm ‘Owocowy Raj nad zalewem’ Agritourism Farm Aktywność sportowa Gmina Stare Miasto dysponuje bazą licznych obiektów sportowych i rekreacyjnych, z których mogą skorzystać mieszkańcy. Dostępna infrastruktura sportowa – boiska, sale sportowe oraz pla- ce zabaw pozwalają na uprawianie wielu zróżnicowanych dyscyplin, jak również na aktywne spędzanie wolnego czasu. Propagowaniu aktywności fizycznej pomagają prężnie działające klu- by. Wiele frajdy zarówno mieszkańcom gminy, jak i turystom dostarcza istniejący od czerwca 2012 tor kartingowy w Starym Mieście, pierwszy profesjonalny tor wyścigowy w powiecie konińskim. Mieszkańcy mogą wziąć udział w wielu wydarzeniach sportowych odbywających się cyklicznie każdego roku są to m.in. Gminny Dzień Sportu w Modle Królewskiej, Halowy Turniej Piłki Nożnej o Puchar Wójta Gminy, Mistrzostwa Gminy w Tenisie Stołowym, Turniej Szachowy o Puchar Prze- wodniczącego Rady Gminy, Otwarte Mistrzostwa Polski Amatorów w Siłowaniu na Rękę i inne.

Sports activity Gmina Stare Miasto has numerous sports and recreation facilities for local residents. There is also a sports infrastructure: sports fields, halls and playgrounds allowing you to practise many diffe- rent sporting disciplines and spend your free time actively! Thriving sports clubs also contribute to the promotion of physical activity. A go-kart track in Stare Miasto, opened in June 2012, pro- vides a lot of fun for both residents and tourists of the gmina. It is the first professional race track in . The locals can participate in numerous sporting events that take place annually, Rajd rowerowy Bicycle rally including the Municipal Day of Sport in Modła Królewska, Indoor Football Tournament for the Cup of the Commune Head, Municipal Table Tennis Championship, Chess Tournament for the Cup of the Chairman of the Gmina Council, Open Polish Amateur Armwrestling Championship, 20 and others. Gminny Dzień Sportu Municipal Day of Sport

Wyścig przedszkolaków Race of preschoolers

Spartakiada zimowa Winter Spartakiade Polish Amateur Armwrestling Championship Armwrestling Amateur Polish ręce na wsiłowaniu Amatorów Polski Mistrzostwa Tor kartingowy Go-kart track Go-kart

22 Świetlica wiejska Dla ceniących życie kulturalne Oddana do użytku w 2008 r. Świetlica Wiejska w Starym Mieście jest miejscem realizacji wielu cie- kawych inicjatyw artystycznych. Obok zajęć plastycznych, teatralnych i muzycznych odbywają For those who value the cultural life się wieczory poetyckie, konkursy recytatorskie, Powiatowy Przegląd Piosenki „Z Zielonym Tłem” oraz „Warsztaty Muzyczne z Gwiazdą”, które swoją obecnością zaszczyciła m.in. Danuta Błażej- Biblioteka publiczna czyk. Przy Świetlicy funkcjonują zespoły młodzieżowe Sunlight i Bjuti. Biblioteka Publiczna Gminy Stare Miasto oraz filie biblioteczne w Liścu Wielkim i Modle Królewskiej działają na terenie Gminy jako instytucje kultury. Biblioteka posiada bogaty księgozbiór, zaspokajający potrzeby czytelników, sukcesywnie uzupełniany o nowości wydawnicze Biblioteka podejmuje licz- Village Common Room ne działania promujące czytelnictwo wśród dzieci, młodzieży i dorosłych: warsztaty, wystawy, noce Opened in 2008, the Village Common Room in Stare Miasto is a place of implementing many w bibliotece, konkursy oraz lekcje biblioteczne. Jednak przede wszystkim znana jest z organizacji interesting artistic initiatives. In addition to art, theatre and music classes, there are poetry eve- spotkań z wybitnymi osobistościami świata kultury i nauki. Biblioteka gościła: Wojciecha Cejrowskie- nings, recitation competitions, the ‘Z Zielonym Tłem’ (With a Green Background) County Song go, Bogusława Wołoszańskiego, Beatę Pawlikowską i wielu innych. Przy filiach funkcjonują Dyskusyjne Review and the ‘Music Workshops with a Star’ which were participated by Danuta Błażejczyk Kluby Książki dla młodzieży i dorosłych. Aktualnie trwa budowa nowej siedziby Biblioteki Publicznej and other great guests. The youth bands: Sunlight and Bjuti operate at the Common Room. Gminy Stare Miasto. Budynek, który powstanie będzie spełniał najwyższe standardy nowoczesnej i przyjaznej czytelnikowi biblioteki, będzie także przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. „Bjuti” ’Bjuti’ Public Library The Public Library of Gmina Stare Miasto and the library branches in Lisiec Wielki and Modła Królewska operate in the gmina as the cultural institutions. The library offers a rich collection of books, covering the needs of its readers, and gradually supplements the collection with new publications The library

undertakes numerous actions to promote reading among children, the youth and adults: workshops, 24 exhibitions, library nights, competitions and library lessons. It is, above all, known for organising meetings with prominent personages of the world of culture and science. The library has hosted: Wojciech Cejrow- ski, Bogusław Wołoszański, Beata Pawlikowska and many others. At the library branches there are also Book Discussion Clubs for teenagers and adults. Currently, the construction of a new building of the Pu- blic Library of Gmina Stare Miasto. The building, which is going to meet the highest standards of modern and reader-friendly library, will also be accessible for the disabled.

Spotkanie autorskie z „tenorami języka polskiego” (prof. Jan Miodek, prof. Jerzy Bralczyk i prof. Andrzej Markowski) Author meeting with ‘tenors of the Polish language’ (prof. Jan Miodek, prof. Jerzy Bralczyk and prof. Andrzej Markowski) Zespoły Interwałki i Lawina W ramach koła artystycznego Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Żychlinie prężnie działa chór szkolny „Interwałki”. Chór rozbudza zainteresowania muzyką, wspólnym muzykowaniem dzieci i młodzieży, poznawaniem nowych tajników muzycznych, zabaw, interesującym spędzaniem cza- su pozalekcyjnego. Reprezentuje szkołę podczas licznych konkursów i imprez. Zespół LAWINA powstał w 2006 roku w Gimnazjum w Liścu Wielkim jako formacja taneczna dla młodzieży Gimnazjum. Są to zajęcia z aerobiku grupowego, gdzie wykorzystuje się różne jego odmiany. Aerobik cieszy się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży, zwłaszcza u dziewcząt. Interwałki and Lawina groups Within the art club at the John Paul II School Complex in Żychlin, a school choir called Interwałki (Small Intervals) operates very actively. The choir aims at stirring its singers’ interest in music, sin- ging together (children and teenagers), learning about secrets of music, having fun, spending time after school in an interesting way. The choir represents the school during numerous competitions and other events. The LAWINA (Avalanche) band was formed in 2006 in the Lower-Secondary School in Lisiec Wielki as a dancing group for teenagers from the school. They participate in aerobics classes using diffe- rent kinds of aerobics. This discipline is very popular among young people, especially girls.

Zespół „Lawina” ‘Lawina’ Group

„Interwałki” 26 ‘Interwałki’ Zespół taneczny Uśmiech Przy Zespole Szkół w Liścu Wielkim od 40 lat funkcjonuje Zespół Taneczny „Uśmiech”, który jest kul- turalną dumą gminy Stare Miasto ze względu na ogrom nagród, wyróżnień, ilość występów i uczest- nictwo w wielu festiwalach w kraju i poza jego granicami. Założycielką zespołu i jego opiekunem była Pani Barbara Kwiecińska, która w 1955 roku podjęła pracę w szkole w Liścu Wielkim. Z chwilą przejścia na emeryturę, Panią Barbarę zastąpiła Pani Karolina Zawal, która w zespole Uśmiech stawiała swoje pierwsze taneczne kroki. W repertuarze zespołu znajdują się tańce narodowe: polonez, krakowiak, kujawiak, oberek, mazur oraz wiązanki tańców regionalnych Polski, np.: łowickiego, wielkopolskiego i śląskiego.

‘Uśmiech’ (Smile) Dance Group The ‘Uśmiech’ Dance Group has functioned for 40 years now in the School Complex in Lisiec Wiel- ki. The group is a cultural pride of Gmina Stare Miasto due to the high number of its awards, distinc- tions, performances, and participation in numerous festivals in Poland and abroad. The founder of the group and its supervisor was Barbara Kwiecińska who, in 1955, started working in the school in Lisiec Wielki. Upon retirement she was replaced by Karolina Zawal who had taken her first dan- cing steps in the ‘Uśmiech’ group. The group’s repertoire includes such national dances as: polo- naise, krakowiak, kujawiak, oberek, mazur and mixes of regional Polish dances, e. g. from Łowicz, Greater Poland and Silesia. 28 Stare Miasto Orchestra and the Miasto ‘Sigma’ Orchestra Stare majorettes sigma staromiejskaOrkiestra imażoretki ‘SIGMA’ Majorettes ‘SIGMA’ „Sigma” Mażoretki commonly referred sticks. to marching commonly as and The baton groupout todue sticks stands ribbons interesting its choreography with pompoms, des It and is concerts. bycharacterised originality, uniqueness, style unprecedented of movement. 2009 and cooperates with the since Stare Miasto Miasto Orchestra byStare accompanying in the during musicians Room para Common Village the by operated has Group Majorettes ‘Sigma’ The one newest the verysuccessful. already region, the but in is Orchestra Miasto Stare The ranks. its into musicians new admits annually and band rapidly brass the Through music. as of the workshops, transcriptions classical orchestra is constantly improvingwell of its skills as showcase pieces a entertainment became includes repertoire soon Orchestra’s and The gmina. growing 2008 in formed was Orchestra Miasto Stare The marszowymi. łeczkami pa zwanymi potocznie batonami, z oraz wstążkami pomponami, z choreograficznymi układami ciekawymi się wyróżnia Zespół układów. stylów do co niepowtarzalność oryginalność, kowość, wyjąt go Cechuje koncertach. i paradach w towarzyszy której Staromiejską, współ Orkiestrą i z roku pracuje 2009 od Mieście Starym w Wiejskiej Świetlicy przy działa Sigma Mażoretki Zespół sukcesy.liczne szeregi nowych muzyków. orkiestrą w regionie,Orkiestra Staromiejska jest najmłodszą odnoszącą kiestrę dętą. Poprzez i swojedoskonali ciągle warsztaty co umiejętności roku wprowadza w swoje się or na rozwijającej klasycznej rozrywkowemuzyki utwory prężnietranskrypcje i obejmuje gminy.wizytówką Orkiestry Repertuar się stała szybko i r. 2008 w powstała Staromiejska Orkiestra - - - - -

We are waiting are We for you to enrich our community. i wzbogacił gminie. życie wnaszej Czekamy na Ciebie, abyś swoją działalnością się włączył The Stare Miasto Orchestra Miasto Stare The „Orkiestra Staromiejska” „Orkiestra

30 Gmina Stare Miasto 62-571 Stare Miasto, ul. Główna 16 b tel. 63 241 62 16, fax 63 241 65 80 www.stare-miasto.pl, e-mail: [email protected]

VEGA Studio Adv. Tomasz Müller, 82-500 Kwidzyn, ul. Grudziądzka 22/3A www.grupavega.pl, e-mail: [email protected]

Tekst: Joanna Müller na podstawie materiałów otrzymanych z Urzędu Gminy Stare Miasto

Tłumaczenie: Ewa Androsiuk-Kotarska, Referat Promocji i Informatyki Urzędu Gminy Stare Miasto

Zdjęcia: Archiwum Urzędu Gminy Stare Miasto

Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku: Remigiusz Dalecki

Koordynator wydania: Referat Promocji i Informatyki Urzędu Gminy Stare Miasto

Marketing: Adam Talarczyk

Wszelkie prawa zastrzeżone / All rights reserved Printed in Poland – Kwidzyn 2013; Przedruk i powielanie w jakiejkolwiek formie jest zabronione

ISBN 978-83-63926-71-7