SNS REAAL FONDS JAARVERSLAG 2012

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 1 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 3 4 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 6 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 SNS REAAL Fonds is een actueel, ondernemend en maatschappelijk betrokken fonds. Het Fonds ondersteunt culturele en sociaal-maatschappelijke projecten en wil zoveel mogelijk mensen in staat stellen deel te nemen aan en kennis te nemen van deze projecten.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 7 8 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Inhoud Toegekende donaties 2012 • Bestuursverslag 11 Kunst & Cultuur • Directieverslag 19 • Podiumkunsten 60 • Financieel verslag 29 • Visuele kunsten 88 • Risicomanagement & Governance 50 • Technologie & kunst 106 • Nevenfuncties bestuursleden 56 • Literaire kunsten 114 SNS REAAL Fonds • Erfgoed 122 • Medewerkers SNS REAAL Fonds 58 • Educatie 128 • Programma 136 Jongeren & Maatschappij • Cultuur 140 • Financiële educatie 146 • Geletterdheid & mediawijsheid 152 • Ondernemerschap 158 • Sociaal maatschappelijk 164 • Educatie 168 Wetenschap 174

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 9 10 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Bestuursverslag Het Bestuur van Stichting SNS REAAL Fonds werd gevormd door 9 personen, waarvan 5 afkomstig uit SNS REAAL Fonds is een zelfstandige stichting die de gelederen van het Bestuur van Stichting Beheer de naam draagt van bank-verzekeraar SNS REAAL. SNS REAAL, een lid uit de Raad van Bestuur van bank- SNS REAAL Fonds is voor zijn financiering verzekeraar SNS REAAL en 3 onafhankelijke leden. afhankelijk van Stichting Beheer SNS REAAL, Met de aanpassing van de governance is ook de eveneens een onafhankelijke stichting. De bestuurssamenstelling veranderd: sinds september donatiebijdrage van Stichting Beheer SNS REAAL 2012 bestaat het Bestuur uit 5 leden: een aan het Fonds bedroeg in 2012 € 14 miljoen. Voor onafhankelijk voorzitter en vicevoorzitter, twee leden het eerst sinds 2008 is de donatiebijdrage hiermee afkomstig uit het Bestuur van Stichting Beheer SNS met 15% teruggebracht. Het Bestuur van Stichting REAAL en een lid van de Raad van Bestuur van SNS Beheer heeft kenbaar gemaakt om voor 2013 REAAL. Als gevolg hiervan maken Mick den Boogert, hetzelfde bedrag als voor 2012 ter beschikking te Hugo de Jong Schouwenburg, Bas Kortmann en Henk stellen. De verwachting dat, vanwege de bezuini­ Muller per 1 september 2012 geen deel meer uit van gingen op cultuur, de druk op de particuliere het Bestuur van het Fonds. Het Bestuur dankt hen fondsen sterk zou toenemen, is niet uitgekomen. voor hun wijsheid en jarenlange inzet voor het Fonds. Ten opzichte van 2011 nam het aantal aanvragen af met 6%. Sinds 12 september 2012 is Els Swaab voorzitter van het bestuur. In de december­vergadering werd Het toewijzingsbeleid van het Fonds kent sinds mei Nebahat Albayrak per 1 januari 2013 benoemd tot 2011 twee aandachtsgebieden: ‘Kunst & Cultuur’ vice-voorzitter. Zij vormen, samen met Nol en ‘Jongeren & Maatschappij’. Binnen deze pijlers is Hoevenaars, Ronald Latenstein en Jan Overmeer ook ruimte voor aanvragen gericht op wetenschap het nieuwe bestuur van SNS REAAL Fonds. (geesteswetenschappen en sociale wetenschappen) en educatie die samenhangen met deze pijlers. In 2012 is 22% van het donatiebudget besteed binnen de pijler Jongeren & Maatschappij. Aanpassing van het governance-beleid van het Fonds heeft in 2012 veel aandacht van het Bestuur gevraagd. Er werden 4 extra vergade­ringen belegd om de governance aan te scherpen. Het profiel en samenstelling van het Bestuur, de plaats en samenstelling van de toewijzings­commissie(s) en de verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden van Bestuur en directie zijn hierbij aan de orde geweest. In de zomer 2012 heeft de besluitvorming plaats gevonden en de hierop aangepaste statuten en reglementen zijn begin oktober gepasseerd.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 11 12 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Bestuur oorsprong van de ondernemingen, die uiteindelijk door diverse fusies hebben geleid tot het huidige Het Bestuur van Stichting SNS REAAL Fonds SNS REAAL. Bij deze fusies waren onderlinge bestond in 2012 uit: maatschappijen en gemeentespaarbanken ∙ Eric Fischer (voorzitter)(tot april 2012) betrokken. ∙ Jan Overmeer (vice-voorzitter tot september 2012; daarna bestuurslid) • Vergaderingen ∙ Mick den Boogert (tot september 2012) ∙ Ronald Latenstein Het Bestuur vergaderde in 2012 8 keer ∙ Nol Hoevenaars (4 reguliere vergaderingen en 4 extra ∙ Hugo de Jong Schouwenburg vergaderingen). De algemeen directeur van (tot september 2012) het Fonds was aanwezig bij de reguliere ∙ Bas Kortmann (tot september 2012) vergaderingen en bij de laatste 2 extra ∙ Henk Muller (tot september 2012) vergaderingen betreffende de governance. ∙ Els Swaab (voorzitter) (vanaf september 2012) Op de agenda stonden onder meer langlopende ∙ Nebahat Albayrak (vice-voorzitter) strategische onderwerpen en de relatie met (vanaf januari 2013) Stichting Beheer SNS REAAL. Terugkerende agendapunten waren het directieverslag, de management­rapportages, projectrapportages Het Bestuur kende tot april 2012 8 in plaats van 9 en projectaanvragen waarvan het aange­ leden; na het aftreden van voorzitter Eric Fischer vraagde bedrag € 250.000 of hoger is. Naast per april werd dat aantal teruggebracht tot 7. deze terugkerende onderwerpen werden in Vanaf september 2012 bestaat het bestuur uit 5 2012 ook specifieke agendapunten besproken. leden, waaronder de vacature van vice-voorzitter. Zo is de jaarrekening 2011 vastgesteld en de voortgang besproken van de inhoude­lijke Relatie met Stichting Beheer SNS REAAL beleidsveranderingen die in 2011 door het fondsbestuur zijn vastgesteld. Verder is de In 2012 werden 459 projecten door SNS REAAL governance van het Fonds, de bestuurs­samen­ Fonds ondersteund. Het budget om dit mogelijk stelling, de bevoegdheden en samen­stelling te maken ontving het Fonds van Stichting Beheer van de Commissies Toewijzing en de wijzigingen SNS REAAL. in statuten, bestuursreglement en directie­ Stichting Beheer SNS REAAL heeft als één van de reglement uitvoerig aan de orde geweest. statutaire doelstellingen ‘het doen van uitkeringen met een sociale of ideële strekking’. Vastgelegd is dat Stichting Beheer deze uitkeringen doet via Stichting SNS REAAL Fonds. De wenselijkheid van het uitkeren van dit maatschappelijke dividend houdt verband met de (sociaal maatschappelijke)

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 13 14 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Rooster van aftreden Bestuur • Commissie Toewijzing SNS REAAL Fonds De Commissie Toewijzing wordt gevormd De bestuursleden worden benoemd voor een door 3 leden van het Bestuur. De Commissie periode van vier jaar, met mogelijkheid tot vergadert maandelijks. Het Bureau van het herbenoeming van vier jaar. Fonds brengt advies uit aan de Commissie Het in september 2012 in werking getreden Toewijzing over aanvragen voor donaties van rooster van aftreden ziet er als volgt uit: bedragen van € 25.001 tot en met € 250.000. De commissie besluit over toekenning of 2014 afwijzing van deze aanvragen. Jan Overmeer Als gevolg van de governance kwam ook in 2015 de samenstelling van de Commissie Toewijzing Nol Hoevenaars in 2012 verandering. In het eerste kwartaal Ronald Latenstein bestond de Commissie Toewijzing uit drie bestuursleden: 2016 ∙ Eric Fischer Els Swaab ∙ Hugo de Jong Schouwenburg ∙ Jan Overmeer 2017 Nebahat Albayrak Vanaf 1 april bestond de Commissie Toewijzing uit: ∙ Hugo de Jong Schouwenburg ∙ Henk Muller ∙ Jan Overmeer Vanaf december 2012 zijn er voor de pijlers Kunst & Cultuur en voor Jongeren & Maat­schappij aparte Commissies Toewijzing ingesteld, waarin ook leden met kennis van specifieke deelterreinen zitting hebben. Henk Muller en Hugo de Jong Schouwenburg zijn vanwege de continuïteit voor de periode van 1 jaar aan respectievelijk de Commissie Jongeren & Maatschappij en Kunst & Cultuur toegevoegd. De commis­sies worden voor­ gezeten door de algemeen directeur. In de Commissie Toewijzing Kunst & Cultuur worden projectaanvragen behandeld met een

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 15 16 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 aangevraagd bedrag boven € 40.000. In de Commissie Jongeren & Maatschappij worden projecten behandeld met een aangevraagd bedrag boven € 25.000. Commissie Toewijzing Kunst & Cultuur (vanaf december 2012) ∙ Lucia Claus ∙ Marie Hélène Cornips ∙ Boris van der Ham ∙ Hugo de Jong Schouwenburg Commissie Toewijzing Jongeren & Maatschappij (vanaf december 2012) ∙ Marie Hélène Cornips ∙ Henk Muller ∙ Frits Spangenberg ∙ Kamran Ullah

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 17 18 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Directieverslag geletterdheid/mediawijsheid en cultuur met een sociaal-maatschappelijk doel. Uitgangspunt • Toewijzingsbeleid is om de maatschappe­lijke kansen van de doel­ groep te verbeteren en de zelfredzaamheid te Naast projecten op het gebied van kunst en cultuur vergroten. ondersteunt het Fonds sinds de beleidswijziging in mei 2011 ook projecten gericht op jongeren en Kunst & Cultuur maatschappij. Hierbij is, in samenhang met deze pijlers, ook ruimte voor aanvragen op het gebied De verlaging van het donatiebudget met 15% ten van weten­schap en educatie. Deze beleids­wijziging opzichte van 2011 tot € 14 miljoen en het budget zorgt voor meer samenhang in het donatie­beleid en dat aan de nieuwe pijler Jongeren & Maatschappij duidelijkheid voor de aanvragers. Nieuw was ook is gekoppeld, heeft con­sequenties gehad voor dat het Fonds met taak­stellende budgetten ging het hoofdbestanddeel van het beleid van SNS werken voor beide pijlers: 70% voor Kunst & Cultuur REAAL Fonds, Kunst & Cultuur. Scherpere keuzes en 30% voor projecten gericht op Jongeren & Maat­ waren een gevolg. Projecten worden onder­ schappij. Vanuit historisch oogpunt blijft het Fonds verdeeld in de sectoren Podiumkunsten, Visuele een beperkt budget reserveren voor projecten Kunsten, Technologie & Kunst en Literaire waarin de oorsprong van het Fonds tot uiting komt: Kunsten. Ook interdisciplinaire projecten en democratie en vakbeweging. projecten die passen binnen meerdere sectoren komen in aanmerking voor ondersteuning. Met SNS REAAL Fonds voert zijn missie uit aan de hand name uit de podiumkunsten, een sector waar het van het beleidsplan. Het beleidsplan is opgesteld in Fonds traditioneel veel aanvragen voor ontvangt, 2010 en in 2011 verder afge­rond, definitief werd in 2012 veelvuldig een beroep gedaan op vastgesteld en geïmplementeerd. het Fonds. Aanvragen moesten worden afge­ wezen vanwege de druk op het budget in deze Jongeren & Maatschappij sector. Sinds de beleidswijziging in mei 2011 steunt het Fonds op het gebied van amateur­ Met de pijler Jongeren & Maatschappij wil het Fonds kunst alleen nog projecten waarbij amateurs zijn sociaal-maatschappelijk gezicht laten zien. nadrukkelijk de samenwerking zoeken met zeer De Nederlandse samenleving stelt veel eisen aan goede professionals. Bij cultureel erfgoed kiest haar burgers en jongeren hebben basiskennis, het Fonds specifiek voor het bijdragen aan -vaardigheden en -houding nodig om hierin een restauraties van bijzondere monumenten en voor actieve rol te kunnen spelen. Het is echter niet voor het (mede) onder­steunen van aankopen die alle jongeren even gemakkelijk en vanzelf­sprekend behoren tot wat de ‘Collectie Nederland’ wordt om die aansluiting te vinden. Daarom kiest SNS genoemd. Er is in het beleid van het Fonds REAAL Fonds voor ondersteuning van initiatieven speciale aan­dacht voor jonge carrières, onder­ die hieraan een bijdrage kunnen leveren. Er zijn vier nemerschap van de aanvrager en experiment. thema’s benoemd waar het Fonds zich specifiek Naast heldere voorwaarden en criteria heeft het op richt: financiële educatie, ondernemen, Fonds ook voorkeuren en speerpunten benoemd

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 19 20 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 die bij de keuzes voor toekenningen een belang­ 22% ten opzichte van 2011. Gemiddeld vroeg rijke rol kunnen spelen. Het Fonds wil zich helder men € 21.814 aan. In 2011 was dat € 19.739. blijven profileren richting aanvragers via de Het gemiddeld gehonoreerde bedrag steeg met projecten die worden ondersteund en blijft met 22% van € 25.264 in 2011 tot € 30.819 in 2012. het beleid inhaken op wat er in de maatschappij De professionalisering van het Fonds, die in de actueel is. De basiswaarden, actualiteit en tweede helft van 2009 begon, is inmiddels kwaliteit, zijn leidend voor het benoemen van nagenoeg afgerond. Aanvragers krijgen tijdig nieuwe voorkeuren en speerpunten. De kern is uitsluitsel of hun project door het Fonds finan­­ dat het Fonds bijdraagt aan die gezelschappen, cieel wordt ondersteund. De grote hoeveel­heid ensembles, orkesten, musea, festivals en aanvragen en ‘vooraanvragen’ worden binnen een andersoortige instellingen die met een tijdelijke termijn van 3 tot 4 maanden be­handeld. Zowel ondersteuning extra activiteiten kunnen richting de aanvrager als intern is gewerkt aan ontplooien om daarmee een publiek te bereiken. een goede balans tussen de werkvoorraad en de kwaliteit van de advisering. • Advies Beleid, algemene voorwaarden, speerpunten en De impact van de bezuinigingen op cultuur waren voorkeurscriteria voor projecten op het gebied minder merkbaar voor SNS REAAL Fonds dan van podiumkunsten, visuele kunsten, techno­ verwacht. In tegenstelling tot de verwachting logie & kunst en literaire kunsten zijn op de nam het aantal aanvragen niet toe. In 2012 website te vinden. Ook is het beleid voor educatie, daalde het aantal aanvragen dat binnenkwam publicaties, festivals en e-culture/digitalisering bij de projectadministratie ten opzichte van nader uitgewerkt. Op deze manier weten 2011 met 6% naar 1492. aanvragers ons beter te vinden en komen ze sneller te weten of een aanvraag bij het Fonds in 2012 2011 2010 aanmerking komt voor ondersteuning of niet. Het 1492 1585 1744 Fonds heeft aandacht voor zogenaamde ‘witte Aantal ontvangen aanvragen vlekken’ op de kaart van Nederland. De gewenste landelijke dekking wordt beter door hieraan Een mogelijke oorzaak voor de terugloop van het invulling te geven. aantal aanvragen is dat aanvragers voorafgaand aan het doen van de feitelijke aanvraag uitvoe­ De afdeling projectadvies was in 2012 vol­le­dig riger te woord worden gestaan, meer informatie bezet. De tijdelijke afwezigheid van twee krijgen en beter kunnen afwegen of het doen van adviseurs wegens zwangerschaps­verlof en een een aan­vraag zinvol is. Het aantal ‘vooraan­ adviseur wegens ziekte, werd met ver­eende vragen’ nam dan ook behoorlijk toe. Ook speelde krachten en het inschakelen van free­lance onzekerheid over het voortbestaan van een adviseurs opgevangen. Het ver­beterde advies­ instelling of gezelschap, als gevolg van de formulier en de korte interne lijnen droegen bij bezuinigingen op cultuur, aanvragers parten. aan het leveren van afgewogen adviezen. De Het gemiddeld aangevraagde bedrag steeg met aanvrager kreeg snel te horen of het indienen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 21 22 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 van een aanvraag zinvol was waardoor het Fonds • Aanvraag- en behandelproces minder aanvragen ontving die wellicht elders meer kans op ondersteuning hadden. Om de kwaliteit van de advisering te waar­borgen Ook is het netwerk van het Fonds verder wordt veel tijd en energie besteed aan het proces uitgebreid. De directie en adviseurs zijn actief van de besluit­vorming. Zodra een aanvraag naar buiten getreden en de commu­nicatie met volledig in de projectadministratie is opgenomen, aanvragers is toegenomen. Directie en adviseurs beoordeelt een adviseur van het Fonds de bezochten veel onder­steunde projecten, voerden aanvraag op basis van inhoude­lijke en financiële gesprek­ken met (potentiële) aanvragers en criteria. Er vinden meerdere overlegmomenten lieten zich informeren door organisaties die plaats en indien nodig, zoeken we afstemming binnen de verschillende pijlers en sectoren met andere (private) fondsen. De lijnen hiervoor actief zijn. zijn kort. Bij spe­cialismen die onvoldoende aanwezig zijn bij het Fonds, wordt een externe Jongeren & Maatschappij adviseur geconsulteerd. In 2012 gebeurde dit 12 keer, in 2011 was dit nog 30 keer. De beoor­ In 2012 is voor het eerst een adviseur aange­ deling wordt, voorzien van een advies, voor­- steld, specifiek voor de nieuwe pijler Jongeren & gelegd aan de Directie en/of Commissie Maatschappij. Na zijn komst werden veel verken­ Toewijzing en/of het Bestuur. Afrekening van de nende gesprekken gevoerd met instel­lingen en toe­gezegde donatie geschiedt na afloop van het stichtingen die werkzaam zijn op het terrein van project. De behandelend adviseur controleert Jongeren & Maatschappij. De aandacht lag hierbij hierbij, na ontvangst van het betalings­verzoek, met name op de thema’s die bij het Fonds de inhoudelijke en financiële verant­woording van centraal staan: mediawijsheid en geletterdheid, het project. Op verzoek kan een voor­schot worden financiële educatie, ondernemen en cultuur als verleend. In 2012 zijn op deze manier 1440 middel om jongeren beter bij de samen­leving te aanvragen behandeld. Dat zijn er minder dan in betrekken. Dit resulteerde in een stijging van 2011 toen er 1652 aanvragen werden behandeld. het aantal ondersteuningen met een sociaal- Wachtten aanvragers in 2011 nog gemiddeld maatschappelijk karakter ten opzichte van het 77 dagen op de beslis­singsbrief, in 2012 was dit voorgaande jaar. Werd in 2011 voor € 1.840.755 gemiddeld 71 dagen. Ondanks het feit dat de aan sociaal-maatschappe­lijke projecten doorlooptijd korter wordt, heeft het Fonds in gedo­neerd, in 2012 was dit € 3.147.946. 2012 toch een behandel­termijn van 4 maanden gehanteerd. Regel­matig vroeg het Fonds aanvragers meer of specifiekere gegevens aan te leveren. Gestreefd wordt om in de toekomst de behandeltermijn verder terug te brengen. Het Fonds biedt aanvragers de mogelijkheid om van de adviseur een toelichting te krijgen op de overwegingen om een aanvraag niet te

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 23 24 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 honoreren. Regelmatig maken aanvragers van werden 13 aanvragen gehonoreerd met ieder deze mogelijkheid gebruik. Indien een aanvrager een donatiebijdrage van € 25.000. van mening is dat er procedurele onjuistheden zijn opgetreden bij de behande­ling van de • Resultaten aanvraag, kan de aanvrager zich wenden tot het Bestuur van de stichting. In 2012 heeft SNS REAAL Fonds met een financiële bijdrage een breed scala aan projecten • Samenwerking mede mogelijk gemaakt, 459 in totaal. Hieraan heeft het Fonds € 14,1 miljoen besteed. Dit zijn SNS REAAL Fonds hecht belang aan een goede minder projecten dan in 2011 toen 492 projecten verstandhouding en samenwerking met andere werden ondersteund­ met € 12,4 miljoen. fondsen. Zo is er regelmatig informeel contact. We overleggen over relevante ontwikkelingen en Door aanscherping van het beleid moesten veel wisselen informatie uit. Ook neemt SNS REAAL aanvragers teleurgesteld worden. Net als in 2011 Fonds deel aan het overleg van de Vereniging van ging het gemiddeld toegekende donatiebedrag Fondsen in Nederland (FIN). Samen met VSBfonds omhoog, in 2012 met 22% . Het verschil tussen nam SNS REAAL Fonds het initiatief tot een het bruto toegekende bedrag en het netto toe­ onderzoeksstage om de financiële kant van gekende bedrag is de vrijval van eerder toege­kende donatieverzoeken voor podium­kunsten beter bedragen. Dit bedrag bestaat vooral uit donaties te kunnen beoordelen. aan projecten die uiteindelijk niet doorgingen of projecten waarvoor minder geld nodig was • Programmaregelingen dan begroot. In 2012 kende het Fonds een vrijval van € 839.383. Om proactief in te kunnen spelen op vragen die vanuit de sector worden gesteld, heeft 2012 2011 Bruto toegekend bedrag € 14,1 mln € 12,4 mln SNS REAAL Fonds in 2012 een zogenaamde Aantal ondersteunde projecten 459 492 programmaregeling geïnitieerd. De focus ligt Gemiddeld donatiebedrag € 30.819 € 25.264 hierbij op digitale innovatie in musea. Met deze regeling wil het Fonds een innovatie-impuls • Communicatie geven aan de museale sector in Nederland, waarbij ruimte is voor experimen­tele projecten. Extern Het Fonds heeft het initiatief genomen een call uit te schrijven onder de musea om een De belangrijkste doelgroep van het Fonds zijn projectplan in te dienen voor digitale innovatie. de (potentiële) aanvragers. Met verschil­lende Na een succesvolle presentatie tijdens het communicatiemiddelen worden zij zo goed moge­ museumcongres van de Nederlandse Museum lijk op de hoogte gehouden van het donatiebeleid. Vereniging in september 2012, mocht het Fonds De website (www.snsreaal­fonds.nl) speelt hierin meer dan 90 aanvragen ontvangen. Daarvan een belangrijke rol. Hier staan de voorwaarden en

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 25 26 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 voorkeurs­criteria die het Fonds hanteert bij de • Personeel behandeling van aanvragen. Het volledige proces van het indienen van een aanvraag verloopt via In 2012 is er blijvende aandacht geweest voor de website van het Fonds. De pagina ‘hoe dien het ziekteverzuim, de arbeids­omstandigheden ik een aanvraag in’ wordt het meest bezocht. en veiligheid op het werk. Op 31 december 2012 Voor het Fonds is het belang­rijk om aanvragen had SNS REAAL Fonds 17 medewerkers in dienst. binnen te krijgen die passen in het donatiebeleid. Daarnaast maakt het Fonds gebruik van een Daarom commu­niceren we zo helder mogelijk freelance adviseur. Per 1 januari 2012 is een over voor­waarden, criteria en speerpunten. adviseur voor de pijler Jongeren & Maatschappij In 2012 is een nieuwsbrief ontwikkeld waarin in dienst getreden. Ook is er in 2012 afscheid projecten die door het Fonds worden onder­ genomen van een tweetal collega’s, waarvan er steund, belicht worden. Er verschenen één is vervangen. Kijk voor een volledige lijst met 3 nieuwsbrieven. De focus bij social media medewerkers op pagina 58. ligt op twitter waar @SNSREAAL­Fonds ultimo 2012 ruim 1500 volgers telt. Zichtbaarheid is een belangrijk uitgangspunt in de communi­ca­tie­ strategie. Door persoo­n­lijke contacten, het bezoeken van gehon­oreerde projecten en netwerken, is het Fonds in contact met (potentiële) aanvragers. Ook het communiceren over door het Fonds ondersteunde projecten behoort tot de communicatiestrategie. Intern Het Fonds vindt het belangrijk dat alle mede- werkers goed op de hoogte zijn van de acti­vi­ teiten. Directie en adviseurs bezoeken veel partijen in het veld. Hier wordt intern verslag van gedaan, zodat de informatie optimaal wordt uitgewisseld en iedereen weet wat er speelt.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 27 28 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Financieel verslag • Balans per 31 december 2012 Jaarrekening Ref 31–12–2012 31–12–2011 ACTIVA Immateriële vaste activa Software 4 − 4.037 Website 4 − 930 − 4.967

Materiële vaste activa Inventaris 5 77.544 154.313 Hardware 5 21.122 35.289 98.666 189.602

Vorderingen en overlopende activa Stichting Beheer SNS REAAL 6 16.364.337 16.933.995 Overige 1.096 5.001 16.365.433 16.938.996

Liquide middelen 7 449.469 215.993

16.913.568 17.349.558

PASSIVA Reserves en fondsen − −

Langlopende schulden 8 Toegezegde donaties 2013 − 1.487.000 Toegezegde donaties 2014 1.073.965 371.000 Toegezegde donaties 2015 440.000 40.000 Toegezegde donaties 2016 340.000 40.000 Toegezegde donaties 2017 300.000 − 2.153.965 1.938.000

Kortlopende schulden 9 Toegezegde donaties 14.594.753 15.071.794 Belastingen en premies 10 39.448 29.338 Overige 125.402 310.426 14.759.603 15.411.558

16.913.568 17.349.558

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 29 30 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Staat van baten en lasten over 2012 • Kasstroomoverzicht over 2012

Ref 2012 2012 2011 Ref 2012 2011 realisatie begroting realisatie Kasstroom uit operationele BATEN activiteiten Bijdrage Stichting Beheer 12 15.430.342 19.130.000 13.988.634 Resultaat boekjaar − − SNS REAAL Aanpassing voor: LASTEN afschrijvingen 4/5 95.903 122.217 Besteding aan de doelstelling 13 mutaties langlopende schulden 8 215.965 2.256 Toegezegde donaties 14.145.948 16.500.000 12.429.974 mutaties werkkapitaal Vrijval reeds toegezegde donaties − 839.383 − − 870.641 — vorderingen 6 573.563 12.835 13.306.565 16.500.000 11.559.333 — kortlopende schulden 9 − 651.955 − 827.906

Uitvoeringskosten 233.476 − 690.598 eigen organisatie 14 Personeelskosten 1.270.604 1.443.000 1.415.832 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Huisvestingskosten 284.518 312.000 287.630 Investeringen in immateriële Kantoorkosten en algemene kosten 85.056 135.000 67.873 vaste activa 4 − − Accountants- en advieskosten 78.734 51.000 41.922 Investeringen in materiële Kosten Bestuur en Commissies Toewijzing 40.852 80.000 59.626 vaste activa 5 − − 41.862 Automatiseringskosten 55.410 145.000 71.094 − − 41.862 Communicatiekosten en PR 96.941 200.000 242.950 Beheerkosten kunstcollectie NOG 115.210 115.000 119.560 Mutatie liquide middelen 233.476 − 732.460 Rente en bankkosten 549 1.000 597 Afschrijvingen 4/5 95.903 148.000 122.217 Stand liquide middelen 1 januari 215.993 948.453 2.123.777 2.630.000 2.429.301 Stand liquide middelen 31 december 449.469 215.993

15.430.342 19.130.000 13.988.634 Mutatie liquide middelen 7 233.476 − 732.460

Resultaat − − −

31 32 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Toelichting bij de jaarrekening Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens 1 Algemene toelichting de indirecte methode. Activiteiten Schattingen De activiteiten van het Fonds betreffen het De directie van SNS REAAL Fonds maakt bevorderen van culturele en sociaal-maat­ schattingen die van belang zijn voor de in de schappelijke activiteiten door middel van het jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het toekennen van donaties in de pijlers Kunst & voor het inzicht noodzakelijk is, worden deze Cultuur en Jongeren & Maatschappij. schattingen vermeld bij de toelichting op de betreffende posten. Verbonden partijen Stichting Beheer SNS REAAL te Utrecht is een 2 Grondslagen van de waardering verbonden partij van SNS REAAL Fonds. De aard van activa en passiva van de verbondenheid is gelegen in het feit dat 2 van de 5 bestuursleden van SNS REAAL Fonds De jaarrekening 2012 is opgesteld in overeen­ worden benoemd op voordracht van Stichting stemming met RJ 640, Verslaggeving voor Beheer SNS REAAL. Tot medio 2012 werden organisaties zonder winststreven, zoals deze 5 van de 9 bestuursleden van SNS REAAL Fonds in 2007 is vastgesteld. benoemd op voordracht van Stichting Beheer SNS REAAL. De wijziging van de governance­ Immateriële en materiële vaste activa structuur is geformali­seerd in de statuten- De immateriële en materiële vaste activa ­wijziging d.d. 4 oktober 2012. zijn gewaardeerd tegen de aanschaf- of vervaardigingsprijs onder aftrek van jaar­lijkse Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich lineaire afschrijvingen. contractueel verbonden, binnen de grenzen van een jaarlijks vast te stellen budget, de beste- Bijzondere waardeverminderingen dingen van SNS REAAL Fonds te vergoeden. van vaste activa De omvang van de financiële verhouding en Er zijn geen indicaties dat de vaste activa transacties met Stichting Beheer SNS REAAL op balansdatum aan bijzondere waarde­ zijn in de balans en de staat van baten en lasten vermindering onderhevig zijn. tot uitdrukking gebracht. Vorderingen en overlopende activa Vergelijking met voorgaand jaar Vorderingen en overlopende activa worden De gehanteerde grondslagen van de waardering gewaardeerd tegen de reële waarde van de van activa en passiva en de grondslagen voor tegenprestatie. Indien sprake is van moge­lijke de bepaling van het resultaat zijn niet gewijzigd oninbaarheid wordt een voor­ziening getroffen ten opzichte van het voorgaande boekjaar. welke in mindering wordt gebracht op de boekwaarde van de vordering.

33 34 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Liquide middelen 3 Grondslagen voor de bepaling De liquide middelen zijn gewaardeerd van het resultaat tegen nominale waarde. Alle baten en lasten worden verantwoord Reserves en fondsen in de staat van baten en lasten. Op grond van een overeenkomst wordt jaar­lijks, Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van binnen de grenzen van de toezegging, een baten en lasten toegerekend aan de periode zodanig bedrag gesuppleerd door Stichting Beheer waarop ze betrekking hebben. Bij de toerekening SNS REAAL dat het resultaat van het Fonds nihil wordt een bestendige gedrags­lijn gevolgd. is. Als gevolg hiervan kent het Fonds geen reserves Dit houdt in dat in de balans rekening wordt en vermogen. Stichting Beheer SNS REAAL staat gehouden met de aan een periode toe te rekenen garant voor de verplich­tingen aangegaan door bedragen die in een andere periode zijn of worden Stichting SNS REAAL Fonds. ontvangen, dan wel betaald. De toegezegde donaties worden in het jaar waarin Langlopende en kortlopende schulden het besluit tot toekenning schriftelijk aan de Langlopende en kortlopende schulden aanvrager is medegedeeld, als last in de staat worden gewaardeerd tegen de reële waarde. van baten en lasten opgenomen. Toegezegde donaties die door aanvragers niet Verplichtingen inzake toegezegde donaties worden opgevraagd, worden na het ver­strijken Verplichtingen worden ten laste gebracht van de afrekentermijn ingetrok­ken en als bate in van het boekjaar waarin het besluit tot toeken­ de staat van baten en lasten opgenomen onder ning schriftelijk aan de aanvrager is mede­ de post ‘Vrijval reeds toe­gezegde donaties’. gedeeld, ongeacht in welk boekjaar de toezegging Eveneens wordt hier­onder opgenomen het wordt uitgekeerd. De toege­zegde donaties aan verschil tussen toegezegde garanties en de aanvragers zijn opge­nomen voor de nominaal lagere werkelijke afrekening. toegezegde bedragen onder aftrek van betaalde voor­schotten. De verplichtingen worden verlaagd indien en voor zover toegezegde donaties geheel of gedeeltelijk komen te vervallen. Operationele leasing Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden op lineaire basis verwerkt in de staat van baten en lasten gedurende de looptijd van het contract.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 35 36 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Afschrijvingen basis van maximaal de Consumenten­prijsindex Immateriële en materiële vaste activa worden alle huishoudens. De indexatie wordt gefinancierd vanaf het moment van ingebruik­neming lineair vanuit het beleggings­rendement, er is geen afgeschreven over de verwachte toekomstige reserve voor gevormd en er wordt geen premie gebruiksduur van het actief. voor betaald. Personeelskosten De dekkingsgraad van SNS REAAL Pensioen­fonds Salarissen en sociale lasten worden op grond van bedraagt ultimo 2012 117,6% hetgeen hoger is dan de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van de vereiste dekkingsgraad van 110,5%. Het betreft baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn de voorlopige cijfers van SNS REAAL aan de medewerkers. Pensioenfonds. Pensioenlasten Rente en bankkosten SNS REAAL Fonds heeft de pensioenregeling Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt volgens de verplichtingen­benadering. verwerkt, rekening houdend met de effectieve De over het boekjaar verschuldigde premie rentevoet van de betreffende activa en passiva. wordt als last verantwoord. De pensioenregeling van SNS REAAL Fonds valt onder de Nederlandse Pensioenwet. SNS REAAL Fonds betaalt op contractuele basis premie aan het Pensioenfonds. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen onder de over­lopende activa indien zij leiden tot een terug­­storting of tot vermindering van toe­komstige betalingen. Premies die verschul­ digd zijn maar nog niet betaald, worden als verplichting op de balans opgenomen. De pensioenregeling van SNS REAAL Fonds is ondergebracht bij SNS REAAL Pensioenfonds. Met SNS REAAL Pensioenfonds is een uitvoe­rings­ overeenkomst gesloten. De pensioen­regeling betreft een middelloon­regeling waarvan de kosten gezamenlijk worden gedragen door de werkgever en de werknemer. Het Bestuur van het Pensioenfonds beslist jaarlijks of en in hoeverre de pensioenrechten en pensioenaanspraken worden geïndexeerd op

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 37 38 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Toelichting op de balans per 31 december 2012 5 Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering 4 Immateriële vaste activa van het Fonds. Het verloop is als volgt: De immateriële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering van het Fonds. Het verloop is als volgt: inventaris hardware totaal Stand per 1 januari software website totaal Aanschafwaarde 383.842 156.216 540.058 Stand per 1 januari Minus geheel afgeschreven − − 59.505 − 59.505 Aanschafwaarde 141.378 141.970 283.348 383.842 96.711 480.553 Minus geheel afgeschreven − 137.341 − 141.040 − 278.381 229.529 120.927 350.456 Boekwaarde 4.037 930 4.967 Minus geheel afgeschreven − − 59.505 − 59.505 229.529 61.422 290.951 Mutaties Investeringen − − − Boekwaarde 154.313 35.289 189.602 Afschrijvingen − 4.037 − 930 − 4.967 Mutaties Saldo − 4.037 − 930 − 4.967 Investeringen − − − Afschrijvingen − 76.769 − 14.167 − 90.936 Stand per 31 december Saldo − 76.769 − 14.167 − 90.936 Aanschafwaarde 141.378 141.970 283.348 Cumulatieve afschrijvingen − 141.378 − 141.970 − 283.348 Stand per 31 december Aanschafwaarde 383.842 96.711 480.553 Boekwaarde − − − Cumulatieve afschrijvingen − 306.298 − 75.589 − 381.887

Afschrijvingstermijn 3 jaar 3 jaar Boekwaarde 77.544 21.122 98.666

Afschrijvingstermijn 5 jaar 3 jaar

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 39 40 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 6 Vorderingen en overlopende activa 11 Niet uit de balans blijkende verplichtingen De vordering op Stichting Beheer SNS REAAL is niet rentedragend. Van de Huurverplichtingen vordering heeft € 2.153.965 een langlopend karakter. De ontvangst van de Het bureau van het Fonds is gevestigd aan de Maliebaan 14 te Utrecht vordering is afhankelijk van de liquiditeitsbehoefte van SNS REAAL Fonds. welk pand met ingang van 1 november 2008 is gehuurd voor een periode Er zijn geen aanvullende contractuele bepalingen en er zijn geen zekerheden van 5 jaar plus een aansluitende periode van 5 jaar tegen een te indexeren gesteld. huursom van € 180.000 per jaar. Het verloop van de rekening courant met Stichting Beheer SNS REAAL is als volgt: De specificatie van de huurverplichtingen is als volgt: Te betalen binnen 1 jaar 188.846 2012 2011 Te betalen tussen 1 en 5 jaar 755.384 Stand per 1 januari 16.933.995 16.945.361 Te betalen na 5 jaar 157.372 Resultaatsuppletie 15.430.342 13.988.634 Stortingen − 16.000.000 − 14.000.000 Totaal verplichting (exclusief indexatie) 1.101.602

Stand per 31 december 16.364.337 16.933.995 Operationale leasing Er wordt een auto en een copier geleased met als expiratiedata 14 november 2015 en 18 februari 2015. Het jaarlijkse leasebedrag bedraagt in totaal 7 Liquide middelen € 26.252. Het betreft direct opvraagbare banktegoeden. De specificatie van de verplichtingen uit hoofde van operationele leasing is als volgt: 8 Langlopende schulden Van de toegezegde donaties aan aanvragers is het deel dat betrekking heeft op Te betalen binnen 1 jaar 26.252 de jaren na 2013 verantwoord onder de langlopende schulden. De langlopende Te betalen tussen 1 en 5 jaar 43.629 schulden hebben een looptijd van meer dan één en minder dan vijf jaar. Totaal verplichting (exclusief indexatie) 69.881 9 Kortlopende schulden De toegezegde donaties aan aanvragers betrekking hebbend op de jaren tot en met 2013 zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Eventuele Gedurende het verslagjaar zijn de volgende betalingen inzake operationele voorschotbetalingen zijn in mindering gebracht. De kortlopende schulden leasing in de staat van baten en lasten verwerkt: hebben een looptijd korter dan één jaar. Auto 20.356 10 Belastingen en premies 2012 2011 Copier 7.374 Loonbelasting en premieheffing 35.492 28.919 Pensioenpremie 3.956 419 Totaal lasten (inclusief BTW) 27.730

39.448 29.338

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 41 42 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012 De structuur van belonen van leden van het bestuur is gewijzigd in 2012. Bestuurders ontvangen een vergoeding op basis van de geschatte tijds- 2012 2012 2011 besteding met inachtneming van het bepaalde in het Besluit 6 april 2010 realisatie begroting realisatie inzake ANBI, het Besluit Vergoedingen Adviescolleges en Commissie en het 12 Bijdrage van Stichting Beheer SNS REAAL Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1984. Bestuurders die Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich contractueel verbonden de totale tevens bezoldigd worden als bestuurder van Stichting Beheer SNS REAAL bestedingen van het Fonds in 2012 te vergoeden. of SNS REAAL NV ontvangen geen vergoeding van SNS REAAL Fonds.

13 Besteding aan de doelstelling Leden van de commissie toewijzing ontvingen tot medio 2012 een vergoeding Toegezegde donaties 14.145.948 16.500.000 12.429.974 voor hun werkzaamheden indien en voor zover zij niet tevens als bestuursleden Vrijval reeds toegezegde donaties van Stichting Beheer SNS REAAL of SNS REAAL NV werden betaald. wegens annulering of lagere Commissieleden ontvangen met ingang van december 2012 een vergoeding afrekening − 839.383 − − 870.641 op basis van de geschatte tijdsbesteding per vergadering waar zij aanwezig 13.306.565 16.500.000 11.559.333 zijn met inachtneming van het bepaalde in het Besluit 6 april 2010 inzake ANBI, het Besluit Vergoedingen Adviescolleges en Commissie en het Bezoldig- Aantal toezeggingen 459 – 492 ingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1984. Commissieleden die tevens bezoldigd worden als bestuurder van Stichting Beheer SNS REAAL of SNS REAAL 14 Uitvoeringskosten eigen organisatie NV ontvangen geen vergoeding van SNS REAAL Fonds. Personeelskosten Bruto salarissen 893.961 910.000 992.550 Utrecht, 8 maart 2013 Sociale lasten 114.404 120.000 108.572 Pensioenlasten 131.148 140.000 136.713 Overige personeelskosten 131.091 273.000 177.997 1.270.604 1.443.000 1.415.832

Gemiddeld aantal FTE 14,5 15,6 15,4

De personeelskosten zijn lager dan in 2011 en lager dan begroot als gevolg van kostenbesparingen.

Overige kosten De overige kosten zijn lager dan in 2011 en lager dan begroot als gevolg van kostenbesparingen.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 43 44 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Financieel verslag Decharge Overige gegevens Als gevolg van de nationalisatie is door het • Gebeurtenissen na balansdatum bestuur desgevraagd decharge verleend aan bestuurslid Ronald Latenstein. Verklaring inzake nationalisatie SNS REAAL d.d. 1 februari 2013 Stichting Beheer SNS REAAL heeft kennis genomen van de beslissing van het Ministerie van Financiën om SNS REAAL te nationaliseren.­ Als meerderheids- aandeel­houder van SNS REAAL heeft Stichting Beheer voor zover dat binnen haar mogelijkheden lag, meege­werkt aan de totstandkoming van een door SNS REAAL gewenste private oplossing. De Minister heeft om hem moverende redenen anders besloten. Alle gewone aandelen SNS REAAL, de aandelen B en Core Tier 1 capital securities van Stichting Beheer zijn onteigend ten name van de Staat der Nederlanden. Het vrij belegbare vermogen van Stichting Beheer wordt door de nationalisatie niet geraakt. Op korte termijn heeft de nationalisatie dan ook geen gevolgen voor de culturele en maatschappelijke instellingen die via SNS REAAL Fonds met donaties worden ondersteund. Het budget voor het SNS REAAL Fonds blijft voor 2013 hetzelfde als in 2012. Alle aangegane verplich­ tingen zullen worden nagekomen. Het bestuur van Stichting Beheer zal met het bestuur van SNS REAAL Fonds in overleg treden over het langere termijn beleid van het Fonds.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 45 46 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 • Controleverklaring van Een controle omvat het uitvoeren van werk­ de onafhankelijke accountant zaamheden ter verkrijging van controle- informatie over de bedragen en de toelich­tingen Aan: het Bestuur van Stichting in de jaarrekening. De geselecteerde werk­zaam­ SNS REAAL Fonds heden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaar­ het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening rekening 2012 van Stichting SNS REAAL Fonds te een afwijking van materieel belang bevat als Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat gevolg van fraude of fouten. uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 en de toelichting, waarin Bij het maken van deze risico-inschattingen zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen neemt de accountant de interne beheersing in voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld Verantwoordelijkheid van het Bestuur daarvan, gericht op het opzetten van controle­ Het Bestuur van de Stichting is verantwoor­delijk werkzaamheden die passend zijn in de voor het opmaken van de jaarrekening die het omstandigheden. Deze risico-inschattingen vermogen en het resultaat getrouw dient weer hebben echter niet tot doel een oordeel tot te geven in overeenstemming met Richtlijn 640 uitdrukking te brengen over de effectiviteit van ‘Organisaties zonder winststreven’ van de de interne beheersing van de Stichting. Een Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. controle omvat tevens het evalueren van de Het Bestuur is tevens verantwoordelijk voor een geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor zodanige interne beheersing als het Bestuur financiële verslaggeving en van de redelijkheid noodzakelijk acht om het opmaken van de jaar­ van de door het Bestuur van de Stichting rekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie materieel belang als gevolg van fraude of fouten. van het algehele beeld van de jaarrekening. Verantwoordelijkheid van de accountant Wij zijn van mening dat de door ons verkregen Onze verantwoordelijkheid is het geven van een controle-informatie voldoende en geschikt is om oordeel over de jaarrekening op basis van onze een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waar­ onder de Nederlandse controle­standaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaar­ rekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 47 48 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Oordeel • Risicomanagement Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samen­stelling Algemeen van het vermogen van Stichting SNS REAAL Fonds SNS REAAL Fonds hanteert en onderhoudt een per 31 december 2012 en het resultaat over stelsel van systemen, procedures, limieten, 2012 in overeenstemming met Richtlijn 640 rapportages en controles om de risico’s te ‘Organisaties zonder winststreven’ van de beheersen. De structuur en organisatie van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. processen zijn ingericht conform de geldende wet- en regelgeving en de eigen doelstellingen. Utrecht, 8 maart 2013 De risico’s van het Fonds worden vastgesteld PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. door de Directie en het Bestuur. Monitoring van het risicomanagement is ondergebracht bij de Origineel getekend door Directie en het hoofd van de Financiële M.H.A. Bauman RA Administratie. Zij analyseren de risico’s, bereiden beleids- en richtlijnen voor en coördineren het risicomanagement. Operationeel risico SNS REAAL Fonds loopt in zijn bedrijfsvoering operationele risico’s. Het operationele risico heeft betrekking op de kans dat het Fonds schade of verlies leidt als gevolg van inadequate of falende processen, systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Het Fonds tracht deze risico’s zoveel mogelijk te beperken door te zorgen voor duidelijke beleidslijnen, rapportages en procedures voor alle bedrijfsprocessen. Veel beheersmaat­ regelen zijn ingebed in IT-systemen en vastgelegd in procedures en werkinstructies. Opleiding, ervaringsniveau en betrokkenheid van de medewerkers werken hierbij ondersteunend. De omvang van de organisatie brengt een beperkte mate van afhankelijkheid van bepaalde belangrijke personen met zich mee. Een speciaal onderdeel van het operationeel risicomana­gement is IT-beveiliging en bedrijfscontinuïteit. De werk­- zaam­heden om risico’s te beheren worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de algemeen directeur. Bij strategische beslissingen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 49 50 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 worden de consequenties met betrekking tot de Risico’s en financiële omvang van operationele risico’s consequent in beeld gebracht samen­­werkingsverbanden en gemonitord. SNS REAAL Fonds is voor zijn financiering afhankelijk van Stichting Beheer SNS REAAL. Projectrisico Indien door Stichting Beheer wordt besloten de Door aanvragers ingediende project­voorstellen financiering van SNS REAAL Fonds te beëindigen, worden afgewogen, beoordeeld en geëvalueerd. wordt de mogelijkheid geboden gedurende twee Onderdeel van de besluit­vorming is de beoordeling jaar na aankondiging van de beëindiging de van de mogelijkheid dat het Fonds niet correct lopende verplichtingen af te wikkelen. wordt voorgelicht en de beslissing over het al dan niet toekennen van een bijdrage neemt op basis van Financiële risico’s onjuiste informatie. Een ander element van het Het financieel resultaat van SNS REAAL Fonds projectrisico, is het mogelijke afbreukrisico van is opgebouwd uit drie posten: projecten. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar ∙ Resultaatsuppletie Stichting Beheer het afbreukrisico van projecten voor het Fonds, SNS REAAL maar ook voor SNS REAAL. Het proces van oordeel- ∙ Besteed aan de doelstelling en besluitvorming is vastgelegd in beleid van het (toekenningen minus vrijval van Fonds en vertaald naar werkprocedures en een eerder toegekende bedragen) bevoegdhedenmatrix. Beslissingen omtrent het ∙ Bureaukosten toekennen van projecten worden genomen op basis van mandaten, waarbij de verschillende niveaus Resultaatsuppletie geacht worden de pro’s en contra’s van aanvragen Resultaatsuppletie door Stichting Beheer te onderkennen. SNS REAAL vindt plaats conform de statuten. De projecten worden zowel van tevoren als achteraf geanalyseerd en de bevindingen van deze analyse Toekenningen en vrijval van eerder worden vastgelegd in het IT-systeem. Bij eventuele toegekende bedragen vervolgaanvragen wordt de eerdere gang van zaken Toekenningen vinden plaats conform de begro­ting. meegewogen in de oordeelsvorming. Projectrisico’s Vrijval van eerder toegezegde bedragen kunnen worden tevens beperkt door het werken met in principe worden herbesteed. Over het al dan voorwaardelijkheid van toezeggingen. Zeker ingeval niet herbesteden van vrijval wordt overlegd met van meerjarige toekenningen kan door middel van Stichting Beheer SNS REAAL. Volgens procedure het regelmatig toetsen van de werkelijkheid aan de worden projecten die achterstallig zijn met voorwaarden het projectrisico worden beperkt. betrekking tot de afrekening, gerappelleerd. Bureaukosten Ook in 2012 is scherp gelet op de bureau­kosten. Het Fonds wil de ratio tussen bureau­kosten en toekenningen en bureau­kosten en totale lasten meer in lijn brengen met de gangbare percen­

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 51 52 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 tages hiervoor. Ook vinden Directie en Bestuur van het pand aan de Maliebaan, licenties voor het dat een meer sobere organisatie past in het gebruik van de ICT-systemen, jaarcontracten voor huidige tijdsgewricht. het gebruik van telefoon. 30% van de kosten is aan te merken als variabel. Deze kosten worden Toekomstinformatie, belangrijkste gemaakt om de bureauorganisatie te kunnen variabelen in de begroting uitvoeren, maar zijn niet gebaseerd op vaste contracten. Toekenningen SNS REAAL Fonds is voor zijn budget Reputatierisico toekenningen afhankelijk van de financiële SNS REAAL Fonds is naamdrager van SNS REAAL. ruimte die Stichting Beheer SNS REAAL biedt. Het Fonds dient er te allen tijde voor te waken Deze ruimte wordt telkens voor één jaar geboden negatief in de publiciteit te komen om de bank- waarbij het tweede halfjaar gedurende het verzekeraar en Stichting Beheer niet te benadelen. boekjaar definitief wordt toegekend. Anderzijds Binnen de organisatie wordt door middel van probeert het Fonds zijn gelden uit te zetten na bewustwording en betrokkenheid van mede­ beoordeling van aanvragen. Het Fonds waakt werkers getracht het reputatierisico te minima-­ voor voldoende kwaliteit van de toeken­ningen. liseren. Dit omvat onder andere het opleiden van Hierbij gaat het Fonds voor inhoudelijke kwaliteit medewerkers, het zo transparant mogelijk en voor een brede financiering van projecten in afleggen van verantwoording over activiteiten en plaats van eenzijdige afhankelijkheid van het het zorgvuldig selecteren van samenwerkings- Fonds. SNS REAAL Fonds streeft ernaar zo min verbanden. Speciaal onderdeel van het reputatie­ mogelijk meejarige toekenningen te verrichten. risico is het risico dat nevenfuncties van bestuurs­- Dit heeft te maken met het niet willen aangaan leden, Directie en medewerkers meebrengen. van langjarige verplichtingen in de toekomst in Door middel van het monitoren van de hoofd- en verband met de afhankelijkheid van de nevenfuncties wordt het reputatie­risico zoveel financiering door Stichting Beheer. Een deel van mogelijk beperkt. In geval van calamiteiten zorgt het risico wordt opgelost door meerjarige het Fonds voor tijdige en juiste informatie en verplichtingen voorwaardelijk te maken zodat communiceert het actief. bijvoorbeeld jaarlijks een inhoudelijke toetsing van de toekenning kan plaatsvinden. Compliance en integriteit SNS REAAL Fonds kent interne beleidsregels en Bureaukosten procedures die waarborgen dat de bedrijfsvoering Circa 70% van de bureaukosten betreft vaste plaatsvindt overeenkomstig relevante wet- en kosten. Het gaat hierbij met name om de regelgeving inzake klanten en zakelijke partners. personeelskosten van medewerkers met een vast Daarnaast wordt toezicht gehouden op de mate dienstverband, huurverplichtingen en lease­ waarin het Fonds zijn eigen regels en procedures verplichtingen. Ook ten aanzien van andere naleeft. De interne aspecten van integriteit kosten bestaan er vaste verplichtingen zoals de betreffen het voorkomen en zo nodig transparant contracten voor de schoonmaak en beveiliging beheren van tegenstrijdige belangen en het

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 53 54 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 afschermen van vertrou­welijke informatie. De • Nevenfuncties bestuursleden externe aspecten van integriteit hebben vooral SNS REAAL Fonds betrekking op het toekennen van donaties. In 2012 zijn er geen incidenten geweest op het gebied van Relevante (neven-)functies com­pliance en integriteit. SNS REAAL Fonds is niet per 31 december 2012 betrokken geweest bij gerechtelijke procedures of sancties die samenhangen met het niet nakomen ∙ J.M. Overmeer (1946), vicevoorzitter/ van wet- en regelgeving. bestuurslid Voormalig lid directie Aegon Nederland N.V. Lid Raad van Commissarissen Allianz Holland Paraplufonds N.V. Lid Raad van Commissarissen Blue Sky Group Lid Raad van Commissarissen EAH Holding (ijsstadion Thialf) Voorzitter bestuur Stichting Beheer SNS REAAL Lid Dagelijks Bestuur Stichting Ubbo Emmius Fonds Extern adviseur en voorzitter Beleggingscommissie Elsevier Ondernemingen Extern adviseur Bestuurscommissie Investments Pensioenfonds Zorg en Welzijn Extern adviseur Commissie Beleggingen Pensioenfonds ABN AMRO Investment Advisor Petunia Capital BV ∙ A.H.A. Hoevenaars (1949) Lid Raad van Commissarissen Schouwburg Orpheus Lid Raad van Toezicht Unilever Pensioenfonds ‘Progress’ Chairman Board Tungsten PLC Voorzitter Commissie Intern Toezicht Pensioenfonds voor Zorg en Welzijn Lid bestuur Stichting Beheer SNS REAAL ∙ R.R. Latenstein (1964) Voorzitter Raad van Bestuur SNS REAAL N.V. Lid Raad van Commissarissen Sligro Food Group N.V.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 55 56 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Voorzitter Bestuur Verbond van Verzekeraar • Medewerkers SNS REAAL Fonds Bestuurslid DB VNO-NCW per 31–12–2012 Lid Bankraad DNB Bestuurslid (penningmeester) Oranje Fonds Directie Bestuurslid Stichting Weet Wat Je Besteedt ∙ Marie Hélène Cornips

∙ E.H. Swaab (1946), voorzitter Secretariaat Advocaat, arbiter/mediator verbonden aan ∙ Irene Ittmann Reuling Schutte De Waard Voorzitter/lid van o.a. Klachten-en geschillen­ Projectadvies commissie Nederlands Instituut Classificatie ∙ Frank Verhagen, hoofd Audiovisuele Media ∙ Jorien Basart Lid Commissie van Toezicht Stichting Gedragscode ∙ Marijke Evers Farmaceutische Bedrijfstak ∙ Mijke Godschalk Lid Tuchtraad Financiele Dienstverlening ∙ Rinske Hordijk Voorzitter Stichting Democratie en Media ∙ Marieke van der Kruijs Voorzitter Raad van Advies Maarsen Groep ∙ Job Rijneveld Lid Raad van Commissarissen CED Holding Lid Raad van Advies Nederlandse Orde van Advocaten Projectcoördinatie en -ondersteuning Vice-voorzitter en secretaris Raad van Toezicht ∙ Monique Braakman Stichting Anthonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis ∙ Femke Hammer Voorzitter Pensioenraad Zorg en Welzijn ∙ Gemma Schoonderbeek Lid bestuur STAK Goudse Verzekeringen BV Lid Raad van Toezicht Gerrit Rietveld Academie Communicatie Voorzitter Raad van Toezicht Oerol festival, ∙ Bert Krooshof, hoofd Terschelling Voorzitter Raad van Commissarissen Waarborgfonds Financiële administratie & facilitaire zaken Sociale Woningbouw ∙ Marjolein Nijman, hoofd Voorzitter College van Regenten Fonds Sluyterman ∙ Diana Duym van Loo ∙ Jan IJpema ∙ Yurda Toktas¸ ∙ N. Albayrak (1968), vice-voorzitter Vice President External Communications Upstream Freelance adviseurs SNS REAAL Fonds International, Royal Dutch Shell in 2012 Lid Raad van Toezicht Concert- en congresgebouw ∙ Corine van den Broek De Doelen Bestuuslid Stichting Kunsthal Rotterdam Lid Raad van Advies M4B, Military Talent for Business Solutions

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 57 58 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 KUNST & CULTUUR PODIUMKUNSTEN

59 60

Acteursgroep Wunderbaum Cello8ctet Amsterdam Cultuurcompagnie Noord-Holland De Gemeenschap Het Spookhuis der Geschiedenis Silent Cinema Karavaan 2012 Colombina € 30.000 € 8.500 € 40.000 € 5.000 Zuid-Holland Landelijk Noord-Holland Noord-Holland Theateropera over de Serie concerten door jonge topcellisten Reizend zomertheaterfestival Theatervoorstelling waarin toneel, gruwelen van de moderne geschiedenis bij zwijgende films, grotendeels mime en dans samenkomen uitgevoerd buiten de Randstad Cultuurcompagnie Noord-Holland Amsterdams Bach Consort Karavaan 2013 De Theatertroep Gegrüsset Bach Circus Treurdier € 50.000 Godard Encore € 4.000 Het Eeuwige Nachtcafé 2012 Noord-Holland € 5.000 Noord-Holland € 18.000 Reizend zomertheaterfestival Landelijk Bewerking van de Mattheus Passion tot Landelijk Voorstelling geïnspireerd op het leven een familievoorstelling De theatrale nachtclub van Circus Dancing on the Edge van de Franse filmmaker Jean-Luc Treurdier, een mix tussen een Cultuureducatie & Tour ‘Come as You Are’ Godard Aslan Muziekcentrum voorstelling en een café chantant & ‘We Are not from Outer Space’ DOTE Oriënt Connection 2013–2014 Talenten 2012 De Theatertroep in verbinding Combattimento Consort Amsterdam € 10.000 Het Duel € 20.000 Babyconcerten Landelijk € 2.000 Noord-Holland € 25.000 Cultuureducatieprogramma voor Landelijk Talentontwikkelingstraject voor Landelijk middelbare scholieren rondom de Theatervoorstelling en Troepavonden amateurs in muziek en dans met als Concerten gericht op baby’s van voorstelling Come as you are waar kennis gemaakt kan worden met uitgangspunt etnische traditionele 4 t/m 14 maanden met medewerking dit theatercollectief muziek- en cultuurgeschiedenis van van Escher Ensemble en Mathilde Castro Dansgroep Amsterdam Anatolië Föld Open Air 2012 De Warme Winkel Concertkoor Haarlem € 25.000 Jandergrouwnd Barooni Concert Elias van F. Mendelssohn Landelijk € 40.000 UrWald € 2.500 Dansvoorstelling op locatie Noord-Holland € 17.750 Noord-Holland in twee steden Locatievoorstelling in kringloopcentra Landelijk Eenmalig concert met medewerking van over de illegale kunstscene van Moskou Nieuwe muziektheaterproductie van het Nederlands Begeleidingsorkest, een De Dutch Don’t Dance Division in de jaren ‘70 en ‘80 van de vorige eeuw Arnoud Noordegraaf uitgevoerd door zanger van de koorschool St. Bavo te De Notenkraker Nieuw Amsterdams Peil Haarlem, 16 leden van het koor Vivavoce € 20.000 De zon schijnt niet in uw TV te Wageningen en 4 vocale solisten, ook Zuid-Holland Een dieptriest tochtje Camerata Ardesko wordt het grote orgel in de Philharmonie Een samenwerking tussen € 7.500 Onverwacht! 2012–2013 bespeeld amateurkunstenaars, dansvak- Landelijk € 10.000 studenten en professionele dansers Nieuw geschreven theaterstuk Landelijk Concinnitas Foundation leidend tot de dansvoorstelling De van Anna van der Kruis Onverwacht! bestaat uit acht Op-Straat- The Cloud-Messenger Notenkraker concerten in de openbare ruimte, met € 13.000 Delft Chamber Music Festival het karakter van een flashmob en acht Landelijk De Gastprogrammering Delft Chamber Music Festival 2012 Dicht-bij-Huis-concerten in wijkcentra; Multimediaproject met dans, muziek, Together Now € 10.000 het project wordt vastgelegd op video en animatie € 12.000 Noord-Holland gedeeld via diverse sociale media Zuid-Holland Kamermuziekfestival met Liza Conny Janssen Danst Veelzijdig interdisciplinair festival Ferschtman als artistiek leider Capella Sancta Maria HOW LONG IS NOW waarbinnen een aantal Haagse podia Reis naar Jeruzalem € 10.000 samenwerken Egidius Kwartet € 1.000 Landelijk Leidse Koorboeken project 2012 Landelijk Locatievoorstelling in tramremise € 22.000 Concerten met werk van componist met traject voor amateurdansers Landelijk Francisco Guerrero door professioneel Uitgave en concerten van het tweede barokkoor deel van de Leidse Koorboeken

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 63 64 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Entrée Frontaal Theaterbureau Internationale Stichting Mo’Move Koninginnenachtconcert 2012 KCO Dwaalschot Masterclass Apeldoorn PUPPETS meets Fink € 14.000 Internationale Stichting € 5.000 € 10.000 Landelijk Masterclass Apeldoorn Landelijk Noord-Holland Muziektheatervoorstelling over € 5.000 educatieproject met poppen­speelster Cross-over concert voor een jonge onzekerheid gebaseerd op opera Der Gelderland op basisscholen, waarin kennis wordt doelgroep in het Concertgebouw te Freischütz van Von Weber Masterclasses en concerten van gemaakt met Afrika Amsterdam met medewerking van amateurs met topmusici het Concertgebouw Orkest en Het Concertgebouw Fonds Mugmetdegoudentand singer-songwriter Fink Zing met ons mee 2013 Intro in situ Fotoveiling € 50.000 Sinds ik doof ben luister ik beter € 4.000 Festival 5D Landelijk € 5.000 Noord-Holland Festival5D 2012 Landelijk online gestreamd Limburg Fotoveiling van theaterfoto’s € 50.000 meezingproject voor kleuters met Performances over communicatie Noord-Holland liedjes van Annie M.G. Schmidt Musica Sacra Maastricht Cultuurfestival en leerwerktraject voor Koninklijke Harmonie Heerlen Musica Sacra Maastricht 2012 en door jongeren met een handicap Het Laagland FEEL Hobo € 20.000 Klasse Uitjes € 5.000 Limburg Festival Classique € 35.000 Limburg Kunst- en cultuurfestival met een Festival Classique 2012 - FC Doe Mee Landelijk Festival in het teken van de hobo met als actueel sacraal thema, dit jaar € 30.000 Samenwerking tussen Het Laagland, artist in residence Bart Schneemann Riten en Rituelen Zuid-Holland De Stilte, Holland Opera en Het Houten Participatieprogramma van Festival Huis om het jeugdpodium­kunsten­ Leo Smit Stichting Muziekcentrum Vredenburg Classique aanbod te versterken Uilenburger Concerten 2012–2013 De Nacht van Giel € 7.500 € 12.500 Festival De Oversteek Het NUT (Nieuw Utrechts Toneel) Noord-Holland Utrecht Festival De Oversteek BINGO! Een feestelijke crisisvoorstelling Concertserie met muziek van in de Concert in Vredenburg om jong € 8.500 € 25.000 vergetelheid geraakte Joodse en nieuw publiek voor klassieke Gelderland Landelijk componisten met daarnaast nieuw muziek te interesseren Meerdaags multidisciplinair Voorstelling over de crisis die werk van hedendaagse componisten podiumkunstenfestival met gespeeld wordt in winkelcentra MuziekPodium Zeeland/Nieuwe Muziek locatievoorstellingen langs de Waal Margaretha Consort Zeeland Holland Opera ‘De bruiloft der 7 zigeuners’ Clemens non Papa in Zeeland Firma MES Dido ile Aeneas € 1.450 € 10.000 STEL € 20.000 Landelijk Zeeland € 10.000 Utrecht Concerten met 17e eeuwse muziek Concert door Huelgas Ensemble met Zuid-Holland Actuele bewerking van de opera door professioneel ensemble en muziek van de Zeeuwse componist Theatervoorstelling op locatie in Dido ile Aeneas van Purcell, semi-professioneel koor Jacob Clement een winkelcentrum in Den Haag gericht op een jonge doelgroep MC Muziektheater De Plaats Fluit- en Tambourcorps St. Paulus I’M’COMPANY Nina Simone (A) Live Expeditie W750 Hocus, Pocus, Paulus Encounters € 25.000 € 20.000 € 2.500 € 15.000 Landelijk Gelderland Limburg Landelijk Muziektheatervoorstelling over Muziektheatervoorstelling in Muziektheatervoorstelling met De nieuwste voorstelling van Nina Simone als componiste, het kader van 750 jaar Wageningen daaraan voorafgaand een intensief choreografe/theatermaakster pianiste, zangeres en activiste repetitieproces met een Ivana Müller Nachtgasten workshopweekend onder leiding Nachtgasten 2013 van Thijs van Leer € 15.000 Landelijk Improvisatietheater voorstelling

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 65 66 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Nederlands Theater Festival Opera Spanga Productiehuis Rotterdam Sinfonia Rotterdam/Stichting Het Nederlands Theater Festival Rutger & Jamila het paradijs ligt onder Bouta Rotterdams Kamerorkest en de Amsterdam Fringe 2012 de voeten van je moeder € 15.000 Toptalenten van de Toekomst III € 75.000 € 30.000 Landelijk € 7.500 Noord-Holland Landelijk Theatervoorstelling over Desi Bouterse Landelijk Meerdaags festival met Twintig voorstellingen waarvan vier en de geschiedenis van Suriname Concerten door jonge professionele toonaangevende theatervoorstellingen, schoolvoorstellingen van solisten in samenwerking met belangrijke ontwikkelingen muziektheaterproductie gebaseerd Provinciale Brassband Groningen Rotterdam Sinfonia op theatergebied en jonge talenten op Romeo & Julia De Vrouw uit de Film in de Fringe € 25.000 Soli Brass Leeuwarden Organisatie Oude Muziek Landelijk Allan Withington’s Conductor Nederlandse Concertstichting Festival Oude Muziek Utrecht 2012 Multidisciplinaire voorstelling Summer School Da Ponte/Mozart Trilogie. Spel en € 90.000 uitgevoerd door Provinciale Brassband € 3.000 overspel Utrecht Groningen Friesland € 7.500 Tiendaags festival dat een breed Masterclass voor jonge dirigenten Noord-Holland overzicht geeft van de oude muziek met Rotterdam Philharmonic Gergiev onder leiding van professionals Gecomprimeerde uitvoering concerten, lezingen en workshops Festival van drie Mozart opera’s Rotterdam Philharmonic Gergiev Stichting 2+ producties Orlando Festival Stichting Festival 2012 ‘SEA & YOU’ Festival 2 Turven Hoog 2012 Nederlandse Dansdagen Orlando Festival Unlimited 2012 € 25.000 € 12.500 Festival de Nederlandse Dansdagen € 15.000 Zuid-Holland Landelijk 2012 Limburg Jaarlijks festival van één week met een Theaterfestival voor kinderen vanaf € 30.000 Meerdaags kamermuziekfestival uitgebreid palet aan klassieke muziek twee jaar Limburg met concerten door topmusici en gericht op een breed publiek Jaarlijks dansfestival dat een breed masterclasses voor jonge talenten Stichting Aart van Bergen overzicht biedt van de ontwikkelingen en amateurs ROtterdamse orgelDAgen 2012 Crescent Double Quartet: UpLift! in de Nederlandse dans ROtterdamse orgelDAgen 2012 € 6.500 Panama Pictures € 15.000 Landelijk Noordpool Orkest Ergens; dichtbij Zuid-Holland Concerten door het land en workshops Door het oog van Allard € 10.000 Jaarlijks orgelfestival met een voor leerlingen van basisscholen in € 10.000 Noord-Brabant veelzijdige programmering voor een achterstandswijken Friesland Dans- en circusvoorstelling breed publiek Theatrale concerten Stichting Alban Berg Ensemble in openluchttheater Popwaarts Scapino Ballet Rotterdam Alban Berg - Gustav Mahler, oktober Popronde 2012 Romeo&Julia 2012 November Music € 25.000 € 23.000 € 5.000 November Music 2012 Landelijk Landelijk Gelderland € 35.000 Landelijk reizend festival voor Interdisciplinaire hedendaagse Concerten in Arnhem en omgeving door Noord-Brabant opkomende getalenteerde popbands dansvoorstelling jong ensemble met werk van Alban Berg Festival op het gebied uit diverse genres en Gustav Mahler van hedendaagse muziek SCHUNCK* Productiehuis Brabant [email protected] Stichting Amsterdam Baroque Orchestra Opera Spanga Een engel met verstand van bloed € 9.000 Jesus bleibet meine Freude Stuyvesant Zero € 5.000 Limburg € 24.000 € 20.000 Landelijk Minimal music project, samenwerking Landelijk Friesland Nieuwste voorstelling van tussen Bl!ndman Collectief en amateur Uitvoeringen door het hele land met Opera op locatie over theatermaker Sandra Lange harmonie orkest cantates van Bach Pieter Stuyvesant

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 67 68 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting Amsterdam Roots Stichting Beer muziektheater Stichting De Betovering Stichting Don’t Hit Mama Amsterdam Roots Festival Dali, of hoe word ik beroemd? Festival De Betovering 2012 Father Father € 25.000 € 10.000 € 25.000 € 15.000 Noord-Holland Landelijk Landelijk Landelijk Een cultuureel-divers muziekfestival Voorstelling over Salvador Dali Podiumkunstenfestival gericht op Dansvoorstelling van Lloyd Marengo in het Oosterpark voor kinderen vanaf 9 jaar een jonge doelgroep van 4 tot 12 jaar en vier breakdancers Stichting Andere Aktiviteiten Stichting Blau Hynder Stichting De Edele Wolf Stichting Drents Poppenspelfestival SchipborgFestiValderAA Ghost Track Schemeren en schaduwen Internationaal Poppenspelfestival 2012 € 5.000 € 15.000 € 13.500 € 3.000 Drenthe Landelijk Landelijk Drenthe Cultuurfestival aan de rand van de Muziektheatervoorstelling Muziektheatervoorstelling voor Internationaal figuren- en Drentsche Aa in het Fries kinderen over angst, griezelen en poppentheaterfestival spanning Stichting Aria Aperta Stichting BPDL Stichting Dutch Jazz Competition Openlucht Opera Drenthe CHARLIE Stichting de KISS moves Dutch Jazz Competition 2012 € 20.000 € 10.000 NutCrasher & FREE-dom XL/2013 € 10.000 Friesland Landelijk € 10.000 Landelijk Een meerdaags event in Dansvoorstelling van choreograaf Landelijk Concours voor jazzmusici Drenthe, waar op diverse Joost Vrouenraets Fusion dansvoorstelling voor locaties fragmenten uit bekende een jongerenpubliek Stichting Element/Productiehuis opera’s worden opgevoerd en voor Stichting Briantelli Siberische Bruiloft leerlingen uit het basisonderwijs Circo Circolo 2012 Stichting de Meervaart Familie educatief materiaal wordt ontwikkeld € 50.000 Sloterproms 2012 € 7.000 terwijl leerlingen van het VMBO Noord-Brabant € 15.000 Noord-Holland meewerken aan decor en techniek Tweejaarlijks circustheaterfestival Noord-Holland Theatervoorstelling door jonge Theatraal concert van professionele makers met amateurs Stichting Avondtmusyck Stichting Concert- en congresgebouw amateurverenigingen uit Amsterdam en meervoudig gehandicapten Martinikerk Groningen de Doelen Nieuw-West ter gelegenheid van Klaviermuziek in perspectief Kindermuziekweek 60 jaar Westelijke Tuinsteden Stichting Elisabeth Bas € 2.500 € 7.500 ‘Get it while you can’, een theatraal Groningen Zuid-Holland Stichting De Zingende Harp concert over Janis Joplin Orgel- en kamermuziekconcerten in Festival met concerten en workshops Stippie en Jan € 4.500 Martinikerk in Groningen voor kinderen van 0 tot 12 jaar € 2.500 Zuid-Holland Landelijk Theatraal concert over het leven Stichting Barokensemble Eik en Linde Stichting Cross-linx Operavoorstelling voor kinderen vanaf van Janis Joplin Franse barok: ‘De la cour, des chapelles Cross-linx 2013 4 jaar met muziek van Toek Numan en et églises’ € 20.000 regie van Margrith Vrenegoor Stichting Ensemble Lyrique € 5.000 Utrecht Con Amore in glücklichen Stunden; Noord-Holland Festival in vijf steden gericht op cross- Stichting dOeK een muzikale soiree bij Goethe thuis Drie uitvoeringen van de vijfde symfonie overs tussen avant-garde popmuziek dOeK Festival #10 (muziek van J. Haydn) van Tjaikovski door amateurorkest met en hedendaagse muziek € 7.500 € 2.800 professionele soliste Noord-Holland Landelijk Stichting De (Internationale) Keuze Landelijk festival op het gebied van Concertserie met muziek van Haydn Stichting Barokopera Amsterdam De Internationale Keuze van de improvisatiemuziek met veel aandacht met medewerking van jonge vocalisten Purcell Gala II Rotterdamse Schouwburg voor jong talent € 11.500 € 45.000 Landelijk Zuid-Holland Kleinschalige Interdisciplinair en internationaal muziektheatervoorstelling met theater-, dans- en performancefestival werk van Purcell en medewerking van jonge professionals

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 69 70 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting Essential Arts Stichting Het Nieuwe Zuiden Stichting Huis en Stichting Internationaal ToetsdesTijdsConcerten & Drie gratis Ongehoorde Stukken Festival a/d Werf Zomerfestival Flevoland schoolconcerten € 8.000 Festival a/d Werf 2012. Thema: Travelling in Baroque 2012 € 3.500 Landelijk This is where we live ‘A propos de la France’ Noord-Holland Concertserie met hedendaagse € 25.000 € 3.500 Serie van acht concerten in Amsterdam- muziek van componiste Utrecht Flevoland West door jonge musici in combinatie Margriet Hoenderdos uitgevoerd Interdisciplinair podiumkunstenfestival Reizend klassieke muziekfestival met gevestigde namen door jonge professionele met daarnaast een beeldende kunst in Flevoland en meer ervaren musici programmering Stichting Frommermann Stichting Internationale Classified Stichting Hexagon Ensemble Stichting I Compani Koorbiënnale Haarlem € 15.000 La Cenerentola DIVA’s Internationale Koorbiënnale Haarlem Noord-Holland € 30.000 € 10.000 2013 Close harmony concertserie op het Landelijk Gelderland € 24.500 snijvlak van klassieke en lichte muziek Familiemuziektheatervoorstelling Concerttournee met als thema DIVA’s, Noord-Holland voor een zeer divers publiek naar La Cenerentola van Rossini 100 jaar filmgeschiedenis Tweejaarlijks internationaal festival voor professionele koren en vocale Stichting Gaudeamus Muziekweek Stichting HipHopHuis Holland Stichting IJ Producties ensembles Gaudeamus Muziekweek Street Science (onderdeel van Over het IJ Festival 2012 € 30.000 ‘A State of Mind’) € 50.000 Stichting Jan Pieterszoon Sweelinck Utrecht € 15.000 Noord-Holland Het Sweelinck Monument, deel IV Festival met werk van jonge Zuid-Holland Locatietheaterfestival rondom de € 10.000 hedendaagse componisten met Hiphopfestival in Rotterdam NDSM-werf en op andere locaties Landelijk concerten, workshops en lezingen in Amsterdam-Noord Uitgave van twee delen gewijd aan Stichting Holland Festival de klavierwerken van Sweelinck Stichting Harp Holland Festival programmering Stichting IJ-Salon Werktitel: See Her Feel Canto (2011–2013) IJ-Salon/Bijlmer Klassiek Stichting J.O.N.G.ensemble € 10.000 € 1.050.000 € 20.000 Het Hemelse Fagotje Landelijk Noord-Holland Noord-Holland € 7.500 Crossmediaal project met harpiste, Festival dat zich richt op de Kamermuziekconcerten en Landelijk sonoloog en VJ gebaseerd op Canto internationale podiumkunsten schoolconcerten door musici van het Familievoorstelling gebaseerd op Ostinato Koninklijk Concertgebouw Orkest samen het verhaal Het Hemelse Trompetje Stichting Hongerige Wolf met bijzondere gasten van Annie M.G. Schmidt Stichting het Nederlands Studenten Festival Hongerige Wolf Orkest € 5.000 Stichting iLL Skills Stichting Jekerstudio Lustrumtournee NSO 2012 Groningen 155 OISTAT Wereldconferentie 2012 € 10.000 Interdisciplinair festival in € 15.000 € 5.000 Landelijk kunstenaarsdorp Hongerige Wolf Landelijk Limburg Tournee 2012 onder leiding van in Oost-Groningen Dansvoorstelling waarin in een mix van Conferentie over ervaringstheater met dirigent Lucas Vis Urban Dance, theater, video, moderne daaraan een voorstellingsprogramma Stichting Huis der Kunsten/ dans, slapstick en nieuwe media wordt gekoppeld Stichting het Nederlands Studenten PodiumBloos gezocht naar de zin en de onzin van het Orkest Festival 39Graden fenomeen ‘groep’ Stichting Jonge Harten CO2? Natuurlijk Nee! Concerttournee € 1.000 Jonge Harten Festival 2012 NSO 2013 Noord-Brabant Stichting Internationaal € 35.000 € 10.000 Theaterfestival voor en door jongeren, Kamermuziek Festival Utrecht Groningen Landelijk met een randprogrammering van Internationaal Kamermuziek Festival Theaterfestival voor jongeren Tournee 2013 onder leiding van verschillende disciplines zoals film, Utrecht van 12 t/m 29 jaar dirigent Ivan Meylemans dans en muziek € 25.000 Utrecht Kamermuziekfestival met Janine Jansen als artistiek leider

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 71 72 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting KAMermuziek Amsterdam Stichting l’Alleanza delle Ragazze Stichting Music Meeting Stichting New European Cultural Jonge Talenten bij de KAM Ghost Opera-NL OFF Music Meeting Collabor € 10.000 € 10.000 € 15.000 LiteSide Festival 2012 Noord-Holland Noord-Holland Gelderland € 10.000 Serie concerten door jonge Opera met nieuwe composities Participatieprogramma van Festival Noord-Holland getalenteerde professionele musici gebaseerd op Ghost Opera van Tan Dun Music Meeting, een interdisciplinair Multidisciplinair multicultureel festival podiumkunstenfestival met jonge makers en jong publiek met Stichting Kamermuziekfestival Almere Stichting Le Grand Cru in de programmering een mix van Kamermuziekfestival Almere 2012 Dance/Devotion/Deviation Stichting Musicaerial oriëntaalse en westerse culturen € 10.000 € 5.000 Musicaerial Flevoland Landelijk € 7.400 Stichting New European Ensemble Festival rondom klassieke kamermuziek Dansvoorstelling en video-installatie Landelijk Strange News met internationaal over de relatie tussen geloof en dans Actuele muziekvoorstelling in drie € 10.000 kamermuziekconcours uitingsvormen: concertvorm, in kleine Zuid-Holland Stichting Lindenberg Productiehuis bezetting en als geluidsinstallatie Concerten, fototentoonstelling en Stichting Key2Singing BGUTI Orchestra educatieproject rond het thema Gregoriaans en Moderne Devotie in de € 22.000 Stichting MUZIEK! kindsoldaten Lage Landen (1350–1500) Landelijk 13.0.0.0.0 ‘Het einde der tijden’ € 7.000 Concertserie met nieuwe composities € 20.000 Stichting Nieuw Trombone Collectief Landelijk door jonge topmusici uit de jazz en pop Landelijk Slide Factory 2013, European Boekuitgave, concerten, masterclasses aangevuld met een jong klassiek Concerten rond het thema Trombone Festival en workshops waarin Gregoriaanse ensemble Het einde der tijden € 15.000 muziek uit de Lage Landen centraal Zuid-Holland staat Stichting Liszt Concours Stichting Muziekkwartier Internationaal 3 daags festival rondom Internationaal Liszt Pianoconcours Ring-4-all de trombone, initiatiefnemer is het Stichting Kindred (2012–2014) € 13.000 Nieuw Trombone Collectief Summer Dance Forever € 150.000 Overijssel € 25.000 Landelijk Educatieprogramma rondom Der Ring Stichting Nieuwe Muziek Rotterdam Noord-Holland Concours gericht op internationaal piano des Nibelungen van Richard Wagner Festival Red Ear 2013, Festival gericht op Urban Dance voor een toptalent tussen 17 en 29 jaar Secrets of the Pier jong publiek Stichting Muziektheater Hollands Diep € 20.000 Stichting Metro54 De Stilte van Saar Zuid-Holland Stichting Korzo Metro54 2012 € 25.000 Driedaags festival met hedendaagse Urban Stories (in het kader van het € 50.000 Zuid-Holland muziek op bijzondere locaties CaDance festival) Noord-Holland Hedendaagse opera met € 15.000 Festival en pop-up events gericht jongerentraject Stichting NJO Zuid-Holland op de nieuwste ontwikkelingen binnen NJO Muziekzomer 2012 Als onderdeel van het CaDance festival de urban arts & culture Stichting MuzThinc € 40.000 (voor moderne dans) maken vier CityProms 2012 Gelderland talentvolle choreografen een Stichting Motel Mozaïque € 35.000 Muziekfestival in Gelderland choreografie op het gebied van Urban Perron & Plaza Mozaique Friesland Dance € 30.000 Festival met klassieke muziek Stichting NoCanDo Zuid-Holland met cross-overs in de binnenstad Overlast Stichting Krater Theater Interdisciplinair festival met popmuziek, van Leeuwarden € 15.000 Rebelse Vrouwen beeldende kunst, architectuur en Landelijk € 10.000 theater Stichting Neaux Productions Muziektheatervoorstelling in Landelijk Popcorn vier steden tijdens De Parade Theatervoorstelling in het kader € 2.825 van 150 jaar afschaffing slavernij Landelijk Kruisbestuiving tussen nieuwe muziek en popmuziek, waarbij de grenzen tussen lage en hoge cultuur verdwijnen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 73 74 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting Noorderzon Groningen Stichting PerpetuumM Stichting Rotterdam Circusstad Stichting Storm Noorderzon Performing Arts Festival IV Flamenco Biënnale Nederland Circusstad Festival 2013 Tweetakt 2013 Groningen € 50.000 € 50.000 € 60.000 € 50.000 Noord-Holland Zuid-Holland Utrecht Groningen Flamenco Biënnale laat flamenco als Circusstad Festival toont de nieuwste Jeugdpodiumkunstenfestival Internationaal en interdisciplinair kunstvorm in al haar facetten zien ontwikkelingen op het gebied van voor kinderen en jongeren theaterfestival in Groningen circustheater uit binnen- en buitenland Stichting Peter de Grote Festival Stichting Symbiosis Stichting Opera opZak Peter de Grote Festival 2012 Stichting Rotterdam International WHOOOOOOOOOOSH De Meid De Baas € 10.000 Fringe Festival (give or take an O) € 4.000 Landelijk North Sea Round Town 2012 – € 8.000 Landelijk Meerdaags festival met concerten Talentprogrammering Utrecht Kleinschalige operaproductie gebaseerd en Summer Academy € 20.000 Multimediale uitvoering door op La Serva Padrona van Pergolesi Zuid-Holland gamelan ensemble Stichting Pier21 Fringefestival rondom het North Sea Stichting Opera Rotterdam De Emigrant Jazz Festival Stichting Terschellings Oerol Programmalijn ‘Verdieping naar de Stad’ € 15.000 Algemene Programmabijdrage Oerol van Operadagen Rotterdam Friesland Stichting Slagwerk Den Haag Festival 2012 € 25.000 Friese theatervoorstelling over Double Music € 80.000 Zuid-Holland emigratie € 15.000 Friesland Tiendaags operafestival, deels op Landelijk Jaarlijks locatietheaterfestival op ongebruikelijke locaties Stichting Pinetum Blijdenstein Concerten met nieuwe hedendaagse Terschelling Opera Don Pasquale in het Pinetum muziekcomposities gebaseerd op Stichting Opslag voor Cacao € 4.000 John Cage Stichting Tettix Groenman Noord-Holland Meesters & Gezellen 2013 € 15.000 Opera in pinetum door professioneel Stichting Sneeuwwind € 5.000 Landelijk ensemble m.m.v. jonge zangers en Schneemann & Co. Noord-Holland Jeugdtheatervoorstelling rondom musici € 7.500 Concertserie door jonge talenten het thema duurzaamheid Landelijk i.s.m. Nederlands Kamer Koor Stichting Plan D Serie van drie concerten met jonge en Capella Amsterdam Stichting Output AU! talenten en meer gevestigde namen Amsterdam Electric Guitar Heaven 2012 € 15.000 op een aantal podia door het land Stichting The Generator € 25.000 Landelijk TodaysArt Sessions 2012 - 2013: Noord-Holland Dansvoorstelling van Andreas Denk Stichting State-X New Forms colLAB Festival waarin alle aspecten van de voor kinderen vanaf 4 jaar over pijn State-X New Forms Festival 2012 € 10.000 elektrische gitaar worden belicht € 10.000 Flevoland Stichting Prime Zuid-Holland Serie interdisciplinaire, experimentele Stichting Paradiso Amsterdam Soundsofmusic Festival 2012 Festival op het gebied van nieuwe, podiumkunstoptredens in vijf steden I Like To Watch Too € 5.000 experimentele muziek € 17.500 Groningen Stichting Theater van Noord-Holland Kleinschalig festival voor Stichting Storioni Festival de Verbeelding (OMSK) Dans- en performance productie met actuele muziek Storioni Festival 2013 Pleinvrees focus op jong professioneel talent € 20.000 € 20.000 Stichting Ribattuta Ensemble Noord-Brabant Landelijk Ex Maria Virgine Meerdaags internationaal Voorstelling in de openbare ruimte € 5.500 kamermuziekfestival in Brabant door Lotte van den Berg Landelijk Kerstconcert met werken van John Tavener

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 75 76 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting Theaterfestival Boulevard Stichting Tromp Muziek Biënnale Stichting Via Berlin TgECHO Theaterfestival Boulevard 2012 Tromp Percussion Eindhoven 2012 Home Sweet Home TUSSENTIJD € 50.000 € 10.000 € 25.000 € 10.000 Noord-Brabant Landelijk Landelijk Gelderland Meerdaags podiumkunstenfestival Educatieve activiteiten in het kader Muziektheatervoorstelling in Nieuwste theatervoorstelling van op verrassende locaties met een van het internationaal muziekconcours samenwerking met Slagwerk Den Haag Anna Schoen en Lotte Dunselman veelzijdige programmering gericht voor slagwerk en Ragazze kwartet geschreven door Jibbe Willems op een divers publiek Stichting Uitgast Stichting White Crow Music Festival Theater aan het Spui Stichting Theatergroep Flint Uitgast Leiden Te Koop en De Fuif Het Grote Zirkus van Muziek, Poezie en € 5.000 White Crow Music Festival Leiden € 5.000 Ouwe Meuk, oftewel de Poezie-Express Flevoland € 4.000 Landelijk € 20.000 Muziekfestival in natuurpark Lelystad Zuid-Holland Twee muziektheatervoorstellingen Landelijk Driedaags kleinschalig die gespeeld worden in een houten Muziektheatervoorstelling opgebouwd Stichting Unfold kamermuziekfestival met huisje uit teksten van smartlappen en REWIRE Festival 2012 interdisciplinaire randprogrammering gedichten van Nederlandse auteurs € 17.500 Theater aan het Spui Zuid-Holland Stichting Zeister Muziekdagen De Ouderavond en Mijn Vader Stichting Theatergroep Ilay Interdisciplinair festival voor nieuwe Zeister Muziekdagen € 7.000 Broer muziek en hedendaagse beeldende € 5.000 Landelijk € 20.000 kunst Utrecht Twee korte muziektheatervoorstellingen Landelijk Tweeweeks kleinschalig van jonge theatermakers Vijfde deel in de reeks Het Beloofde Stichting UZ (Unieke Zaken) kamermuziekfestival met concerten Feest van theatermaker Ilay den Boer Zwart op Wit en masterclasses Theater Artemis € 7.500 Wagenspel #2: ZINg! Stichting Theaterprojecten Landelijk Stichting Zuid Hollands Orkest Bellitoni € 6.500 Sprookjesfestival 2012 Beeldende theatervoorstelling voor voorjaarsproject 2012 Noord-Brabant € 25.000 kinderen vanaf 4 jaar gebaseerd op € 3.000 Voorstelling in een mobiele wagen Gelderland Yellow and Pink van de Amerikaanse Landelijk voor kinderen van 6 tot 8 jaar Een multidisciplinair festival met jeugdboekenschrijver William Steig Drie uitvoeringen van de vijfde symfonie activiteiten op het gebied van theater, van Tjaikovski door amateurorkest met Theater RAST dans, muziek, film, musical, Stichting van Stralen Muziek Produkties professionele soliste Hamlet in het Koerdisch verteltheater, workshops, lezing, Mr Finney de Opera € 35.000 symposium, exposities, literaire € 40.000 T.R.A.S.H Landelijk uitvoeringen, beeldende kunst en Landelijk Einbahnstrasse Theatervoorstelling in het Koerdisch cultuureducatie projecten Opera, naar het boek ‘Mr Finney en € 10.000 de wereld op zijn kop’ van Prinses Landelijk Theaterproductiehuis Zeelandia Stichting Tijd van de Wolf Laurentien van Oranje en Sieb Posthuma Tragikomische danstheatervoorstelling Zeeland Nazomerfestival 2012 Wasteland met absurde, wanordelijke en € 45.000 € 9.000 Stichting van Wanten emotioneel beladen scènes Zeeland Landelijk Het grote Meneer Etienne concert Locatietheaterfestival in Zeeland Theatervoorstelling van Alexandra € 15.000 Tg Nomen Broeder gespeeld door kinderen Landelijk Het liep voorbij Theaterproducties Via Rudolphi Muziektheatervoorstelling € 5.000 Murderballads Stichting Tilt voor kinderen Noord-Brabant € 10.000 Intergalactic Voorstelling over ouderdom Landelijk € 10.000 Stichting Vertellus Muziektheaterproductie van Vincent Landelijk Sprookjes van Grimm van Warmerdam en Michel Sluysmans Interdisciplinaire dansvoorstelling € 4.500 over aandacht Landelijk Muzikale theatrale vertelvoorstelling voor kinderen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 77 78 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Theaterproducties Via Rudolphi Wieke ten Cate i.s.m. MoneyMoneyMoney Stichting Laswerk € 10.000 Smink, Scènes op een afvalberg Landelijk € 5.000 Theatervoorstelling over de financiële Utrecht markt door Dette Glashouwer Theatervoorstelling op locatie Tiemersma en Van Bokhorst Zangstudio Haarlem Theaterproducties Kenau de opera Hand in Hand € 15.000 € 5.000 Noord-Holland Landelijk Opera op locatie over Kenau Hasselaer Muziektheatervoorstelling door Rory de Groot over heimwee en het maken van ZEP-Projecten keuzes ‘MC Shake’ en ‘MC Shake in de Klas’ € 15.000 Toonkunstkoor Amsterdam Landelijk Handel - Israel in Egypt Theatervoorstelling voor jongeren € 4.000 met daaraan workshops, inleidingen Noord-Holland en nagesprekken gekoppeld Uitvoering door gerenommeerd amateurkoor i.s.m. professioneel ZomerJazzFietsTour barokorkest ZomerJazzFietsTour2012 € 5.000 TOPP Groningen Oorlogsgeheimen Jazzconcerten op locatie waarbij € 6.000 de bezoekers zich per fiets van de ene Landelijk naar de andere locatie verplaatsen Theatervoorstelling gebaseerd op het gelijknamige boek van Jacques Vriens Uitgeverij Boom Een plek om lief te hebben – Geschiedenis van Carré € 28.000 Noord-Holland Publicatie ter gelegenheid van 125 jaar Carré

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 79 80 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 85 86 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 KUNST & CULTUUR VISUELE KUNSTEN

87 88 AAMU Museum voor hedendaagse Bonnefantenmuseum Maastricht Frankendael Foundation Kunstvereniging Diepenheim Aboriginal kunst De Grote Verandering. Revoluties in Oh Crisis! Now I lay me down to eat (NILMDTE)/ OUTSIDER de Russische Kunst 1885-1917 € 10.000 Ik goa lig’n um te ett’n € 15.000 € 50.000 Noord-Holland € 40.000 Utrecht Limburg Tentoonstelling met art dinners en Overijssel Tentoonstelling van hedendaagse Tentoonstelling over Russische kunst debatten over de toekomst na de Manifestatie en tentoonstelling waarbij Australische kunstenaar Gordon waaruit de Russische avant-garde zich crisis in Huize Frankendael de wisselwerking tussen de landelijke Bennett ontwikkelde leefomgeving en actuele ruimtelijke Frans Hals Museum kunst centraal staat Allard Pierson Museum CBK Zeeland Frans Hals oog in oog met Titiaan, Troje, Homerus en Turkije FACADE 2012 Rubens en Rembrandt MELK € 40.000 € 75.000 € 25.000 STORIES.I, WINTERLAB.I en BIEB & BIOS.I Landelijk Zeeland Noord-Holland € 20.000 Tentoonstelling over de Homerische Manifestatie over beeldende kunst, Jubileumtentoonstelling over Frans Hals Friesland wereld van Troje en de architectuur en stedenbouw ter gelegenheid van het 100-jarig Openingstentoonstelling van Podium receptiegeschiedenis ervan in Turkije in bestaan van het museum en Kenniscentrum voor hedendaagse de 19de en 20ste eeuw, georganiseerd Dordrechts Museum kunst in De Tâkomst, de voormalige in het kader van 400 jaar Turkije- In the Picture. Portretten in portretten Gemeentemuseum Helmond melkfabriek te Marrum Nederland in de Nederlandse kunst Assorted Cocktail - De wereld volgens € 20.000 Martin Parr - Foto’s 1983–2012 Mode Biënnale Arnhem Amsterdam Museum Zuid-Holland € 5.000 MoBA 13 Fetishism in Fashion Gouden Eeuw Overzicht van Hollandse en Vlaamse Limburg € 150.000 € 45.000 portretschilderkunst vanaf de 16de Overzichtstentoonstelling van Gelderland Noord-Holland eeuw tot heden, waarin portretten ín Magnumfotograaf Martin Parr Internationale manifestatie over Tentoonstelling over de Gouden Eeuw de portretten centraal staan mode als kunstvorm met dit jaar met onderwerpen die aansluiten bij de KOP het thema Fetishism 13-delige tv-serie van de NTR over de Dutch Doc Photo ONELINERS Gouden Eeuw Dutch Doc Award 2012 € 6.500 Museum Boijmans Van Beuningen € 15.000 Noord-Brabant De weg naar Van Eyck ArtEZ Press Noord-Holland Tentoonstelling over de kracht van tekst € 100.000 Publicatie Handboek Typografie, Tentoonstelling en publieksprogramma in openbare ruimte Zuid-Holland vormgeving van tekst in druk rondom de Dutch Doc Award voor Tentoonstelling over Jan van Eyck € 9.000 documentaire fotografie Kunst & Cultuur Drenthe en de vroege schilderkunst in de Utrecht Het portret van Drenthe Zuidelijke Nederlanden Handboek over typografie met ruime Erfgoed Delft e.o. € 5.000 aandacht voor de meest recente DELFTS BLAUW, KUNST of KITSCH Drenthe Museum Catharijneconvent ontwikkelingen van ‘visuele € 10.000 Tentoonstelling op basis van open Ontsnapt aan de Beeldenstorm, communicatie’ in de elektronische Zuid-Holland inschrijving waar amateur- en beroeps Middeleeuwse beelden en interactieve media Tentoonstelling over de identiteit beeldend kunstenaars uit Drenthe aan € 45.000 en het imago van Delfts Blauw deel kunnen nemen, met als thema Utrecht Athenaeum-Polak & Van Gennep portretschilderkunst Tentoonstelling over de Utrechtse Een nieuwe visie op de FASHIONCLASH beeldhouwkunst van het einde van kunstgeschiedenis FASHIONCLASH Maastricht 2012 Kunsthal Rotterdam de 15e en vroege 16e eeuw, met ruim € 18.000 € 20.000 The Fashion World of Jean Paul Gaultier: negentig middeleeuwse beelden van Landelijk Limburg From the Sidewalk to the Catwalk hout, steen en pijpaarde uit (inter) Publicatie waarin kunstcriticus Hans Internationaal georiënteerd, € 50.000 nationale collecties den Hartog Jager een nieuwe visie multidisciplinair mode-event voor Zuid-Holland op de kunstgeschiedenis introduceert jonge ontwerpers Overzichtstentoonstelling over door ‘het verhaal’ centraal te stellen de Franse modeontwerper Jean Paul Gaultier

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 89 90 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Museum De Lakenhal Museum voor Moderne Kunst Arnhem Reaktion Books Stichting Afrika Museum Parelen Female Power The End Het geheim van de Slang € 40.000 € 15.000 € 24.000 € 25.000 Zuid-Holland Gelderland Landelijk Gelderland Interdisciplinair tentoonstellingsproject Tentoonstelling en randprogrammering Publicatie over het thema ‘het einde’ Tentoonstelling over de geschiedenis rondom het fenomeen en de thematiek over hedendaagse kunst met betrekking in de kunsten, door Carel Blotkamp van de slangensymboliek van de van de parel tot matrilineaire samenlevingen prehistorie tot nu toe in Afrikaanse en Rotterdam Festivals andere kunst Museum Het Dolhuys NAi Uitgevers ZigZagCity Japan Inside Out Tussen tent en villa € 30.000 Stichting Beelden op de Berg € 10.000 € 5.000 Zuid-Holland (Re)source: ‘authenticiteit’ en Noord-Brabant Landelijk Publieksmanifestatie gericht op ‘manipulatie’ Tentoonstelling van Japanse Boek over de ontwikkeling van het architectuur in Rotterdam € 50.000 kunstenaars met een psychische vakantiepark in Nederland tussen 1920 Gelderland stoornis en nu Stedelijk Museum Bureau Amsterdam Manifestatie met crossovers tussen Twee tentoonstellingen en symposium hedendaagse kunst, design en Museum Jan Cunen NAiM/Bureau Europa van ‘Project 1975’ wetenschap, rond Het Arboretum: Henk Wildschut Solo Playboy Architecture, 1953-1979 € 27.500 de wetenschappelijke bomentuin € 6.500 € 35.000 Noord-Holland op de rand van de Wageningse Berg Noord-Brabant Limburg Twee tentoonstellingen en een Tentoonstelling van fotograaf Henk Tentoonstelling over de invloed van symposium over (de presentatie van) Stichting Beeldverhaal Nederland Wildschut en bijbehorend educatief Playboy op design en architectuur niet-westerse kunst, onderdeel van het Stripdagen Haarlem programma voor het VMBO meerjarige programmering ‘Project € 5.000 Nederlands Architectuurinstituut (NAi) 1975’ Noord-Holland Museum van Bommel van Dam Louis Kahn, The Power of Architecture Stripbeurs in Haarlem, met Mapping the Landscape - interventions € 40.000 Stedelijk Van Abbemuseum specifiek aandacht voor de strip- en in public space Zuid-Holland Lissitzky - Kabakov, Dromen en leven cartooncultuur in Arabische landen € 28.500 Tentoonstelling over de Amerikaanse € 50.000 Limburg architect Louis Kahn (1901-1974) Noord-Brabant Stichting BREDAPHOTO Tentoonstelling met hedendaagse Tentoonstelling over de Russische BREDAPHOTO 2012 Homo Emphaticus kunstenaars die reageren op de Noordbrabants Museum kunstenaars Lissitzky en Kabakov, € 50.000 stedelijke en natuurlijke (Eu)regionale Marc Mulders: Openingstentoonstelling waarbij het kunstenaarsechtpaar Ilja en Noord-Brabant omgeving van Venlo Noordbrabants Museum 2013 Emilia Kabakov als gastcurator een Tweejaarlijks fotofestival in Breda met € 35.000 tentoonstelling hebben gemaakt van als thema voor 2012 ‘Homo Emphaticus’, Museum Van Loon Noord-Brabant hun werk samen met dat van El Lissitzky over de betrokkenheid van de mens in Suspended Histories Solopresentatie Marc Mulders als tijden van crisis € 25.000 openingstentoonstelling van het Stichting 60 layers of cake Noord-Holland verbouwde Noordbrabants Museum Tijdelijk Museum Amsterdam Stichting De Verdieping Tentoonstelling over het koloniale € 27.500 Contemporary Art Club verleden van de Familie Van Loon Post Editions Noord-Holland € 25.000 Terugkijken/Retracing Beeldende kunst tentoonstelling voor Noord-Holland Museum voor Moderne Kunst Arnhem € 5.000 kinderen vanaf vier jaar en volwassenen Nachtmuseum voor hedendaagse Biënnale Gelderland 2012 Landelijk over duurzaamheid en nieuwe energie, kunst in het Trouw-gebouw, € 20.000 Publicatie over waarneming en op de tijdelijke locatie Overhoekstoren i.s.m. Stedelijk Museum Gelderland beeldloosheid door fotograaf Amsterdam Noord Tweejaarlijks Gelders festival met Rein Jelle Terpstra hedendaagse kunst en cross-overs naar vormgeving en podiumkunsten

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 91 92 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting dertien hectare Stichting Kunstschouw Stichting Producties De Nieuwe Kerk Stichting Urban Resort Doolhof Westerschouwen De Kerkmeester van De Nieuwe kerk voormalig Volkskrantgebouw € 10.000 Jong Schouwt Oud (2010–2012) TransVormers IV Noord-Brabant € 1.500 € 300.000 € 5.000 Solotentoonstelling van Atelier van Zeeland Noord-Holland Noord-Holland Lieshout op het buitenterrein van Onderdeel van kunstmanifestatie Tentoonstellingen waarbij De Nieuwe Cultureel festival in Volkskrantgebouw dertien hectare, met als thema Kunstschouw gericht op jonge Kerk wordt heringericht door waar kunstenaars uit 6 Amsterdamse Agricola Novus, de nieuwe boer beeldende kunstenaars en educatie professionele makers uit verschillende broedplaatsen werk tonen disciplines Stichting Expoplu Stichting Mart van Schijndel TETEM kunstruimte Generaal Pardon Publicatie van een Monografie: Stichting slowLab Europe The Artery Show € 5.000 Van Schijndelhuis in detail Slow Loket € 3.000 Gelderland € 4.546 € 5.000 Overijssel Vier tentoonstellingen samengesteld Landelijk Noord-Holland Tentoonstelling met werk van ruim door jonge curatoren van kunstcollectief Publicatie over het Van Schijndelhuis Social design project over ‘slow design’: 30 lokale kunstverzamelaars Generaal Pardon in Nijmegen in Utrecht het denken over en ontwerpen van nieuwe perspectieven, waarden en tools Stichting Fundament Stichting Music And Fashion Battle voor duurzaam leven, in het Oostelijk Slow Burn – an index of possibilities MAFB City Battle: Music Fashion & Havengebied Amsterdam € 25.000 Design Noord-Brabant € 36.000 Stichting Storm Internationale groepsexpositie op Landelijk Kaap 2013 locatie in oude industriële hallen van Vijf modewedstrijden waar jonge € 40.000 de Tilburgse spoorzone talentvolle modeontwerpers de kans Utrecht krijgen een collectie te vervaardigen en Beeldende kunstmanifestatie voor Stichting Graphic Design Festival Breda deze te presenteren aan een publiek jeugd en jongeren op Fort Ruigenhoek GDFB2012 € 25.000 Stichting Odapark Stichting tot Beheer en Instandhouding Noord-Brabant MindMap, manifestatie beeldende van Teylers Museum Tweejaarlijks festival op het gebied kunst, literatuur & psychiatrie Rafaël van grafisch ontwerp in brede zin € 15.000 € 75.000 Limburg Noord-Holland Stichting In search of... Kunst- en cultuurmanifestatie met Tentoonstelling over de Italiaanse In search of... als centraal thema de menselijke Renaissance kunstenaar Rafaël € 24.750 geest en psychiatrie, waaraan Landelijk vijftig internationale schrijvers en Stichting Trustfonds Rijksakademie Tentoonstellingsproject op 3 locaties kunstenaars deelnemen RijksakademieOPEN 2012 in stad en provincie Groningen rond het € 20.000 werk van kunstenaar Bas Jan Ader Stichting Odd Enjinears Noord-Holland De Menselijke Maat Kunstmanifestatie met 53 presentaties Stichting Kunstfort Vijfhuizen € 12.500 van de kunstenaars van de LUID LAND Utrecht Rijksacademie, performances en € 10.000 Performance met beeldende kunst in interventies met daarnaast een Noord-Holland het voormalige Sanatorium Zonnestraal uitgebreid programma van lezingen, Multidisciplinaire kunsttentoonstelling workshops en rondleidingen met randprogrammering over het Stichting Paradiso Amsterdam geluid van het landschap in Liefde in de Stad - Little Utopia Stichting Trustfonds Rijksakademie de omgeving van Schiphol € 12.000 Prix de Rome (2011–2012) Noord-Holland € 350.000 Tentoonstelling in de openbare ruimte Noord-Holland met het thema Little Utopia Prijs op het gebied van beeldende kunst die talent traceert en stimuleert

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 93 94 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Uitgeverij Bas Lubberhuizen VHDG Boek en dvd over Stedelijk Museum Social Sound door Jhim Lamoree € 24.000 € 9.686 Friesland Noord-Holland Tentoonstelling over de sociale Publicatie over de geschiedenis van het functie van muziek Stedelijk Museum door Jhim Lamoree What Design Can Do Uitgeverij de Kunst What design Can Do 2012 In de schaduw van morgen € 50.000 € 5.000 Noord-Holland Gelderland Internationaal georiënteerd Publicatie behorende bij tentoonstelling lezingenprogramma over de sociaal/ in Museum voor Moderne Kunst Arnhem maatschappelijke impact van design over de neo-realistische schilderkunst in de ‘bange jaren 30’ Zeeuws Museum Eenmaal, andermaal: de Uitgeverij Walburg Pers porseleinschatten van Willem Bal Publicatie: De genade van de steiger. € 25.000 Monumentale kerkelijke schilderkunst Zeeland in het Interbellum Tentoonstelling van de Aziatische € 7.500 en Europese porselein- en Landelijk keramiekverzameling van Willem Publicatie over de werkwijze van en Suzanne Bal uit Middelburg muurschilderkunstenaars in het interbellum Valiz, boek- en culturele projecten Context Without Walls € 20.000 Landelijk Publicatiereeks over niet-westerse beeldende kunst, deel 1 t/m 4 van een reeks van 8 delen Valiz, boek- en culturele projecten Conditional Design, Workbook € 6.000 Landelijk Werkboek op het gebied van Conditional Design: een ontwerpmethode waarbij met een paar simpele regels wordt gewerkt om vervolgens via het uitwerkingsproces te komen tot een onverwacht (ontwerp)resultaat

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 95 96 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

KUNST & CULTUUR TECHNOLOGIE EN KUNST

105 106 Amsterdamse Filmstichting Holland Harbour Productions Museum Hilversum Seriousfilm Televisie documentaire WATERWERKEN Buitenkampers ‘de kleur van overleven’ Play the game, de collectie Laatste Woorden € 10.000 € 40.000 als een artgame-het museum als € 7.500 Utrecht Landelijk een gameplace Landelijk Documentaire over het sculptuurproject Documentaire over de mensen die € 25.000 Documentaire over linguïst Mark Janse, de Waterwerken van Ruud Kuijer ten tijde van de Tweede Wereldoorlog Noord-Holland die ontdekt dat een dood gewaande in Indië buiten de kampen leefden, Tentoonstelling en educatief taal nog gesproken wordt AVRO de zogeheten buitenkampers randprogramma over de mogelijkheden Kunstuur: Tekeningen van Rafaël van (art)games en gaming voor het Stichting AFFF € 10.000 Interakt museum Het Fantastisch Kinderfilmfestival 2013 Noord-Holland Dinsdag Blues € 30.000 Twee afleveringen van Kunstuur over de € 25.000 Nijgh & Van Ditmar Landelijk ‘Tekeningen van Rafaël’ n.a.v. de Rafaël Landelijk Boekpublicatie over filmmaker Filmfestival voor kinderen waarbij de tentoonstelling in Teylers Museum Documentaire over vijf jonge George Sluizer fantastische film centraal staat kunstenaars en hun tijd bij De Ateliers € 4.000 BART Noord-Holland Stichting Cinekid Playful Arts Festival 2012: Collaborative International Documentary Film Festival Boek over filmmaker George Sluizer Cinekid platform Play Publieksprogrammering IDFA € 100.000 € 5.000 € 50.000 Noisivision Landelijk Noord-Brabant Noord-Holland E-Pulse Festival 2012/Interactieve Online mediaplatform voor kinderen Festival en expositie over games, met Internationaal Documentaire Festival Beeldcultuur tussen 4 en 14 jaar met creatieve tools, fysieke en digitale multiplayer games Amsterdam 2012 € 5.000 nieuws, tips en medialessen en workshops gamedesign Noord-Brabant International Film Festival Rotterdam Festival waar ontwikkelingen in Stichting Cultural Aid Cobos Films IFFR Signals 2013 de nieuwe mediakunst en digitale Eastern Neigbours Film Festival 2012 SYMFONIEËN & METAMORFOSES, Het € 100.000 beeldcultuur getoond worden. € 12.500 Concertgebouw en de nieuwe tijdgeest Zuid-Holland Zuid-Holland € 37.000 Thematisch verdiepingsprogramma Pim & Pom bv Filmfestival met focus op Oost- Landelijk binnen het International Film Festival Pim & Pom The Movie en Zuidoost-Europa Documentaire over het Concertgebouw Rotterdam € 50.000 als instituut en gebouw Landelijk Stichting De Golf KLIK! Amsterdam Lange 2D animatiefilm over de poesjes Landelijke digitale databank Film by the Sea KLIK! Amsterdam Animation Festival Pim&Pom, naar illustraties van Fiep Amsterdamse School Film by the Sea 2012 Westendorp, voor kinderen tussen € 20.000 € 30.000 € 20.000 3 en 7 jaar Landelijk Zeeland Noord-Holland Digitale databank en mobiele applicatie Filmfestival in Vlissingen met focus Animatiefestival dat van 7 t/m 11 PLANETART over de Amsterdamse School op de relatie tussen film en literatuur november plaats vindt in filminstituut GOGBOT 2012 Meme’s - the Selfish Gene EYE € 40.000 Stichting Het Discours Holland Animation Film Festival Overijssel Clair-obscur Holland Animation Film Festival 2012 Museum Boijmans Van Beuningen, Festival in Enschede gericht op € 60.000 € 25.000 Stedelijk Museum Amsterdam, technologie en kunst Noord-Holland Utrecht Gemeentemuseum Den Haag, De Pont Documentairefilm over de Festival gericht op de animatiefilm Tilburg, MHKA Antwerpen SAVAN (Stichting Audiovisuele totstandkoming van het verbouwde ArtTube (2012–2014) Antropologie Nederland) en heringerichte Rijksmuseum € 400.000 Beeld voor Beeld 2012 Landelijk € 10.000 Stichting Het Kader Online videokanaal met minimaal 200 Landelijk Jan Banning - Het oog van de zoeker video’s over kunst en cultuur, beheerd, Documentairefestival met focus € 10.000 geproduceerd en gepromoot door vijf op interculturele beeldvorming Noord-Brabant musea en media Documentaire over documentaire­ fotograaf Jan Banning

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 107 108 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting Impakt Stichting Oddstream Stichting The Generator Impakt Festival: No More Westerns Oddstream Festival 2012: TodaysArt Festival 2012 € 30.000 Transformation € 40.000 Utrecht € 35.000 Zuid-Holland Festival dat vernieuwende mediakunst Gelderland Interdisciplinair kunstenfestival toont in een interdisciplinaire context Festival gericht op interactieve in de openbare ruimte mediakunst en elektronische muziek Stichting Incubate Stichting VERS You Are Incubate Stichting Pluk de Nacht Nieuwe Tieten € 30.000 Openlucht Filmfestival Pluk de Nacht € 30.000 Noord-Brabant 2012 Noord-Holland Festival rondom independent art € 10.000 Documentaire over de aanloop naar de and culture Noord-Holland preventieve verwijdering van borsten Filmfestival in de openlucht wegens erfelijk belasting met BRCA1 Stichting Media Art Friesland Media Art Festival Stichting Regionaal podium Stichting Viewmaster Maastricht € 10.000 voor popcultuur Bergen op Zoom Paraphrasing Babel - Video Art & Friesland Slotmanifestatie ‘800 jaar Bergen op Soundscapes on language in Public Festival in Leeuwarden rondom Zoom’: een multimediaal project Space media art verbindt heden en verleden € 20.000 € 5.000 Limburg Stichting Movies that Matter Noord-Brabant Tentoonstelling videokunstwerken Movies that Matter Festival 2013 Multimediale voorstelling in Poppodium in de openbare ruimte van Maastricht € 60.000 Gebouw-T in en Heerlen Landelijk Bergen op Zoom Film- en debatfestival met focus op Stichting Waag Society films waarin mensenrechtenkwesties Stichting Robodock Do It Not Yourself Bio centraal staan Robonights: From Dusk till Dawn € 25.000 € 30.000 Noord-Holland Stichting Nederlands Film Festival Noord-Holland Reeks workshops rondom Nederlands Film Festival: NFFLab & Festival op het gebied van kunst, biotechnologie en de relatie tussen NFF School technologie en spektakel kunst, design en wetenschap € 75.000 Utrecht Stichting Sonic Acts Stichting WaaR Art and Culture Themaprogramma rondom digitale The Dark Universe The People Want - Arab Filmfestival beeldcultuur binnen het Nederlands € 30.000 Rotterdam 2012 Film Festival Noord-Holland € 15.000 Interdisciplinair festival op het snijvlak Zuid-Holland Stichting Notorious Film/Africa in the van kunst, technologie, muziek en Filmfestival gericht op de Arabische Picture Film Festival wetenschap cinema IS – transcultureel visual arts en debatprogramma 2012 Stichting Tamago STRP € 25.000 CAMERA JAPAN Festival 2012 STRP Biënnale 2013 Noord-Holland € 15.000 € 100.000 Filmfestival gericht op de vertoning Landelijk Noord-Brabant van films uit Afrika en de diaspora Cultureel festival gericht op Festival met focus op de Japanse kunst en cultuur technologie en kunst

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 109 110 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

KUNST & CULTUUR LITERAIRE KUNSTEN

113 114 IKO Foundation Stichting [werk] Stichting IJ Producties Stichting To be Sung ‘De Stilte van het ongesproken Woord’ Literairwerk.nl Internationaal Storytelling Festival Mensen Landschappen € 10.000 € 9.000 Amsterdam 2012 € 3.500 Noord-Holland Landelijk € 10.000 Landelijk Erfgoedproject over Surinaamse Activiteiten om potentieel literair Noord-Holland Theatraal concert met gedichten van dichtkunst talent te stimuleren en het op een Festival op het gebied van storytelling Judith Herzberg en Nazim Hikmet, laagdrempelige manier onder de dat voor de vijfde keer plaatsvindt op uitgevoerd door klassiek trio Literair Productiehuis Wintertuin aandacht te brengen van publiek verschillende locaties in Amsterdam To be Sung Menuet € 14.500 Stichting Anna Bijns Stichting Literaire Activiteiten Stichting Utrechts Internationaal Landelijk Anna Bijns Prijs (2009–2013) Amsterdam City2Cities: Internationale Crossmediale voorstelling gebaseerd € 75.000 De lange avond van het korte verhaal Literatuurdagen Utrecht op Louis Paul Boon’s menuet Landelijk € 2.000 € 15.000 Literaire prijs voor vrouwen Noord-Holland Utrecht Nowhere Avond met drie internationale Literaire manifestatie waarbij jonge Poetry Circles Stichting Boekids korte verhalen schrijvers talenten en gevestigde namen uit € 15.000 Boekids Literair Jeugdfestival 2013 Utrecht, Lissabon en Berlijn zullen Landelijk € 24.000 Stichting Literaire Activiteiten optreden Landelijke uitrol van de Poetry Circle Zuid-Holland Groningen Nowhere, de productiegroep voor Literair festival gericht op jeugd Poëziefestival Dichters in de jonge schrijvende performers van vier tot en met twaalf jaar Prinsentuin 2012 € 4.500 Passionate Bulkboek Stichting De Tekstsmederij Groningen Geen Daden Maar Woorden Festival De Tekstsmederij Meerdaags poëziefestival op € 43.500 € 9.495 bijzondere locaties Landelijk Noord-Holland Literair festival voor jongeren De Tekstsmederij is een Stichting Literaire Activiteiten in vier steden ontmoetingsplaats voor Groningen theaterschrijvers, regisseurs en Prozafestival Het Grote Gebeuren 2012 Passionate Bulkboek acteurs aan het begin van hun carrière € 3.000 Write Now! 2013 Groningen € 20.000 Stichting Dichter Draagt Voor Literair festival op het gebied van Landelijk Dichter Draagt Voor proza met als thema sterke verhalen Wedstrijd met als doel jongeren te laten € 25.000 zien wat je met schrijven kunt bereiken Landelijk Stichting Literaire Activiteiten Utrecht Poëzieproject waarbij gedichten van Literaire Meesters 2012: J. Slauerhoff Passionate Bulkboek gerenommeerde dichters toegankelijk € 12.000 Dag van de Literatuur worden gemaakt voor jongeren door Utrecht € 30.000 middel van filmpjes, zogenaamde Literatuurfestival voor diverse Zuid-Holland poëzieclips publieksgroepen over Slauerhoff Tweejaarlijks literair evenement voor jongeren om ze in contact te brengen Stichting Het Poëziecircus Stichting Poetry International met Nederlands(talig)e literatuur en iPoetry Web Tracing Poetry schrijvers € 17.500 € 40.000 Utrecht Landelijk Digitaal platform iPoetry.nl brengt Documentaire portretten van dichters Nederlandse dichters onder en een platform gekoppeld aan de aandacht Poetry International

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 115 116 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

KUNST & CULTUUR ERFGOED

121 122 Gemeentemuseum Den Haag Stichting Kröller-Müller Museum Aankoop Paul Thek Aankoop kunstwerk Forme rumore € 100.000 di motocicletta van Giacomo Balla Zuid-Holland € 250.000 Aankoop drieluik van de Amerikaanse Gelderland kunstenaar Paul Thek (1933-1988) Aankoop kunstwerk Forme rumore di motocicletta (1913-1914) van NGN produktie Fonds de Italiaanse kunstenaar Geesink-Toonder-Project Giacomo Balla € 25.000 Utrecht Stichting ’s-Hertogenbosch Documentaire over de Geesink-Toonder Vestingwerken animatiestudio Restauratie vestingwerken (2008–2012) NIOD € 52.000 Biografie Albert Verwey 1865-1937 Noord-Brabant (2012–2013) Restauratie van vestingwerken € 30.000 in ’s-Hertogenbosch Noord-Holland Wetenschappelijk onderzoek naar Albert Uitgeverij Matrijs Verwey resulterend in een biografie Publicatie ‘Kastelen in Gelderland’ € 20.000 Sitichting De Golf Gelderland Slaapkamerameublement Piet Kramer Publicatie over de bestaande en € 15.000 verdwenen kastelen met een Noord-Holland middeleeuwse oorsprong Aankoop compleet in Gelderland slaapkamerameublement ontworpen door architect Piet Kramer in 1929, in opdracht van textielfabrikant de heer en mevrouw W.H. Jannink, eenmalige uitvoering Firma Randoe, Haarlem Stichting Kasteel de Haar Aankoop van de collectie in Kasteel de Haar € 250.000 Utrecht Aankoop van de collectie in Kasteel de Haar, toekenning is specifiek bestemd voor de aankoop van de topstukken uit de collectie, namelijk drie 16e eeuwse Brusselse wandtapijten ‘De Verlossing van de Mens’

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 123 124 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

KUNST & CULTUUR EDUCATIE

127 128 Archief Eemland EYE Film Instituut Nederland Leerorkest Rijksmuseum Publiek Geheim EYE MovieZone (2012–2014) Impuls aan kennisoverdracht, De Teekenschool (2013–2017) € 25.000 € 475.000 ontwikkelen, delen & verbinden € 1.500.000 Utrecht Landelijk 2012–2014 Noord-Holland Ontwikkeling interactieve Filmeducatieprogramma en digitale € 100.000 Meerjarige ondersteuning voor het publiekspresentatie van het archief leeromgeving gericht op jongeren Landelijk nieuwe educatieprogramma van het van 12 tot 18 jaar Impuls aan de uitrol van de visie en Rijksmuseum, waar verdieping van de Aslan Muziekcentrum ervaring van het Leerorkest middels collectie centraal staat, met een Orient Connection Gemeentemuseum Den Haag het Expertisecentrum beeldend atelier (voor schilderen en € 25.000 Wonderkamers 2.0 tekenen), een multimedia atelier (voor Landelijk € 90.000 Museum Jan Cunen fotografie en beeldbewerking) en een Talentontwikkelingstraject voor Zuid-Holland Scheltens en Abbenes Solo ‘Gouden Eeuw’ atelier waar de theatrale amateurs in muziek en dans met als Educatieve tentoonstelling in de € 6.500 beleving van geschiedenis centraal staat uitgangspunt etnische traditionele benedenverdieping van het Landelijk muziek- en cultuurgeschiedenis Gemeentemuseum, die erop is gericht Tentoonstelling van fotografieduo Stedelijk Museum Amsterdam van Anatolië jongeren op een vernieuwende manier Scheltens & Abbenes met een Blikopeners (2011–2013) kunst te laten beleven publicatie, een korte film en een € 500.000 Bibliotheek Oostland educatief programma Noord-Holland Verhaal Lokaal Imagine IC Peer-to-peer cultuureducatieproject € 13.000 Mijn God Muziekgebouw aan ’t IJ voor jongeren in het museum Zuid-Holland € 15.000 Educatie in het Muziekgebouw Digitaal erfgoedprogramma dat door Noord-Holland € 35.000 Stichting Atelier van Licht middel van een multitouchtafel Videoinstallatie/tentoonstelling met Noord-Holland Pilotproject Atelier van Licht ingezet wordt randprogrammering over de religieuze Voortzetting en uitbreiding van € 30.000 rituelen waarmee jongeren hun leven educatieve activiteiten met focus Noord-Holland Centrum Beeldende Kunst Rotterdam vorm en betekenis geven op VMBO leerlingen Educatieve en interactieve TENT.tzt. tentoonstelling voor jonge kinderen € 14.000 International Documentary Film Festival Prinses Christina Concours over aspecten van het fenomeen ‘licht’, Zuid-Holland IDFAcademy (2010–2012) Classic Express (2010–2012) vanuit de beeldende kunst en de weten­ Peer-to-peer kunsteducatietraject € 150.000 € 125.000 schap en sociaal-wetenschap­pelijk voor jongeren en onderzoek naar Noord-Holland Zuid-Holland onderzoek naar creatieve leerstrategieën methodiekontwikkeling/afsluitend Educatieprogramma voor talentvolle Rondreizend educatieproject in symposium internationale documentairemakers een mobiele concertzaal Stichting Centraal Museum De onderzoeker als educator Centrum voor de Kunsten Beverwijk KCO Residentie Orkest € 25.000 Young Art Festival 2012 Artapp Ontdek het Orkest (2011–2012) Utrecht € 20.000 € 5.000 € 22.000 Publieksparticipatie- en educatie­ Noord-Holland Overijssel Zuid-Holland programma bij de interactieve werk- Festival gericht op de actieve Ideeënwedstrijd voor het ontwikkelen Muziekeducatieproject voor de groepen ­ plaatstentoonstelling van de PUG- participatie van jongeren binnen van een culturele app door jonge 6, 7 en 8 van het basisonderwijs collectie (Provinciaal Utrechts verschillende kunstdisciplines ontwerpers uit Overijssel Genootschap) Concordia Film | Theater | Expositie Kunst Centraal Stichting CineMusica Expositie Moeders & Vaders Nieuwe media innovatie DoReMixMax Muziek en Dans uit € 8.000 € 20.000 Nederland, Brazilië en Angola Overijssel Utrecht € 18.500 Educatieve tentoonstelling Vaders Ontwikkeling nieuwe media aanbod Landelijk en Moeders en begeleidende workshops voor het Kunst- en Cultuurmenu Educatieproject waarin de culturele voor kinderen uit het basisonderwijs uitwisseling tussen Nederland, Brazilië en Angola centraal staat

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 129 130 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Stichting En...Actie Stichting Maritiem Museum Rotterdam Stichting Rotterdams Volkstheater Stichting Uitgeverij Christofoor Het 7e Hollywood in de Klas Filmfestival Professor Plons 2012 Rotterdamse Scholendagen Het Meestergif project € 12.500 € 125.000 € 7.500 € 7.000 Landelijk Zuid-Holland Zuid-Holland Utrecht Filmeducatieproject voor kinderen van Educatieve, multimediale Cultureel educatief project voor de Cultuureducatief programma voor 10 tot 13 jaar tentoonstelling over de maritieme Rotterdamse basisscholen door het groep 7 en 8 van de basisschool met wereld voor jonge kinderen Volkstheater; in een buitengewone als thema tekenen/het illustreren van Stichting Foam Fotografiemuseum omgeving worden basisschoolleerlingen een boek, aan de hand van het boek Amsterdam Stichting Musea Heiligerlee ondergedompeld in een wereld van ‘Het Meestergif’ door Monique van der Foam_Lab Next Generation Slag, Boem, Klink, Het museum bij de les verhaal, acrobatiek, theater, kunst en Zanden en illustrator Walter Donker (2011–2013) € 20.000 dans € 94.000 Groningen Stichting Vis-a-Vis Noord-Holland Nieuw educatief programma (PO en VO) Stichting Sample paradijS TRASH Educatieproject gericht op peer-to-peer over het lokaal cultureel erfgoed: de WikiVideo Leeromgeving € 10.000 educatie waarbij de deelnemers o.a. geschiedenis van de Opstand (Museum € 30.000 Flevoland evenementen zelf organiseren Slag bij Heiligerlee) en oude ambachten Landelijk Educatieproject bij de nieuwste m.b.t. de oude klokkengieterij Ontwikkeling leeromgeving waar voorstelling van beeldend Stichting JA kinderen/jongeren onder begeleiding locatietheatergezelschap Coaching en praktijk project Nationaal Stichting Musicon Producties artistieke videocomposities maken Vis-a-Vis Jeugd Jazz Orkest (NJJO) 2012–2013 Your Stage € 10.000 € 25.000 Stichting School en Kunst Theatergroep Max Landelijk Zuid-Holland Fjouwer dappere mûskes Ik neem je mee Talentontwikkelingsproject Masterclasses en afsluitend festival € 5.000 € 7.250 voor jonge jazz musici waarin jongeren kennis maken met Friesland Landelijk kunst en cultuur Cultuureducatieproject om jonge Programma voorafgaand aan Stichting Jungle Warriors Productions kinderen in aanraking met klassieke de voorstelling Echt waar Mind, Body & Soul Stichting Noord Nederlands Orkest muziek te brengen € 22.500 Pieter Roelf Jeugdconcert Stichting Tijdgeest Landelijk € 20.000 De FINALE Schoolvoorstellingen en Landelijk € 40.000 jeugdeducatieve workshops op het Educatieve voorstelling van Noord Noord-Holland gebied van (wereld)muziek en dans Nederlands Orkest en PeerGroup voor Erfgoededucatieproject in Noord- leerlingen van de bovenbouw van de Holland Stichting Kaft basisschool Hard Licht Stichting TOF Media, film en educatie € 5.000 Stichting Oude Groninger Kerken Vroeger Dichtbij 2012/2013 Landelijk Eén voor allen: Leegkerk € 15.000 Educatieve theatervoorstelling voor € 7.500 Landelijk het middelbaar onderwijs Groningen Oral History project waarbij leerlingen Erfgoededucatieprogramma voor verhalen over het verleden van hun Stichting Kinderkunsthal Villa Zebra basisschoolleerlingen over het lokale eigen dorp of wijk tot leven wekken, Ah wat lief! erfgoed rond de kerk van Leegkerk met behulp van de kennis van ouderen € 30.000 (Groningen) Landelijk Stichting Turning Point Tentoonstelling voor kinderen De slavernij voorbij? (en hun begeleiders) over de relatie € 30.000 tussen mens en dier aan de hand van Noord-Holland het werk van beeldend kunstenaars Educatieproject over het en ontwerpers slavernijverleden van Nederland

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 131 132 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

KUNST & CULTUUR PROGRAMMA

135 136 AAMU Museum voor hedendaagse Letterkundig Museum Nederlands Fotomuseum Aboriginal kunst Het stenen bruidsbed Mijn Icoon Foto’s The StorytellerApp € 25.000 € 25.000 € 25.000 Zuid-Holland Landelijk Utrecht Een literaire totaalbeleving over Het Serious game waarin mensen kennis De ontwikkeling van een app voor iPad stenen bruidsbed van Harry Mulisch, maken met het fotografisch verleden die de bezoeker in staat stelt om een met tentoonstelling, theatervoorstelling van Nederland en de rol die foto’s spelen diepere en intensere museumervaring en edu­catieve game voor jongeren (VO) in het persoonlijke en collectief te hebben. De app sluit aan bij de geheugen tentoonstelling ‘Storytellers’ die het Museum De Lakenhal AAMU in 2013 organiseert Hoe het laken uit Leiden verdween Rijksmuseum € 25.000 Ontwikkeling interactieve elementen Allard Pierson Museum Zuid-Holland multimediatour Natural interaction geïntegreerd in het Mobiele applicatie waarmee de verhalen € 25.000 museum uit het verre en nabije verleden van de Noord-Holland € 25.000 Leidse textielindustrie worden Ontwikkeling van vernieuwende Noord-Holland verzameld en ontsloten voor het elementen voor de interactieve Pilot/onderzoek naar het gebruik van publiek; in samenwerking met partners multimediatour voor de bezoekers van de Kinect game-technologie voor het PS|theater, Museum Het Leids het Rijksmuseum: enerzijds gericht op toepassing in het museum Wevershuis, het Textile Research Centre toepassing van Augmented Reality en het Regionaal Archief Leiden samen met het gebruik van 3D audio, CODA anderzijds op de mogelijkheden van ‘Sieraden’ Museum Het Prinsenhof sociale gameplay voor de familietour € 25.000 ‘Het Duel’ Gelderland € 25.000 Stichting Centraal Museum Interactieve applicatie die collecties Zuid-Holland YoMu. Maak van de stad Utrecht hedendaagse en historische sieraden Digitaal en interactief educatieproject, jouw persoonlijke museum. van CODA, het Museum voor Moderne ontwikkeld als introductie op het thema € 25.000 Kunst Arnhem en het Stedelijk Museum ‘Willem van Oranje en de Opstand’ en Utrecht Amsterdam voor het publiek ontsluit bedoeld om museale collecties een plek Ontwikkelen van een beta-versie van te geven in het onderwijscurriculum de smartphone applicatie YoMu, die op EYE Film Instituut Nederland (primair onderwijs) basis van locatie, datum, weer, open EYEwalk data en persoonlijke interesses een € 25.000 Museum Het Valkhof cultuurroute in Utrecht voor individuele Noord-Holland Middeleeuws Nijmegen in een gezinsapp gebruikers samenstelt Voor kinderen in de leeftijd van 9 tot en game 12 jaar ontwikkelt EYE een interactieve, € 25.000 Stichting Rijksmuseum van Oudheden spannende videowalk door het nieuwe Gelderland Het Negende Wereldwonder EYE-gebouw In samenwerking met de Stichting € 25.000 Gebroeders Van Limburg ontwikkelt Zuid-Holland Huis Van Gijn Museum Het Valkhof een gezins-app en Ontwikkeling van een educatief teken/ App Vraag het Juffrouw Fijn van Draat game ontwikkelen, die zal bijdragen aan ontwerpprogramma waarmee kinderen € 25.000 een verdieping van de beleving van de hun eigen ‘Negende Wereldwonder’ Zuid-Holland middeleeuwse collectie van Museum Het kunnen maken en delen Interactieve app neemt de bezoeker Valkhof en de middeleeuwse mee in de wonderlijke wereld van het cultuurhistorie van de stad leven upstairs en downstairs in de 19de eeuw

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 137 JONGEREN & CULTUUR MAATSCHAPPIJ

139 140 De Mussen Stichting Pride Photo Award SJOET! in De Mussen Pride Photo Award 2012 € 18.180 € 25.000 Zuid-Holland Noord-Holland Cultuureducatie en coaching voor Fototentoonstelling en fotowedstrijd jongeren van 12-16 jaar in de om maatschappelijke tolerantie en Schilderswijk acceptatie van seksuele diversiteit en gender te vergroten EDU-ART Kunstwerkplaats Stichting Skyway € 15.000 Senself 2012 Gelderland € 20.000 Werkervaringstraject voor jongeren Zuid-Holland in Oost-Gelderland waarin ze een Theaterproject in verschillende steden tentoonstelling opzetten voor mensen met een verstandelijke beperking met uitvoeringen op een Laaktheater culturele belevingsdag Laaks Jongeren en Jeugdtheater 2012 € 4.000 Stichting Todo Zuid-Holland Ik ben hier Schoolvoorstellingen in het primair € 13.000 onderwijs van Robin Hood, een Utrecht familiemusical in het Laakkwartier Filmproject met jonge immigranten, die in Nederland in een internationale Stichting Bevordering schakelklas zitten, over het opbouwen Maatschappelijke Participatie van een nieuw leven in Nederland Vluchtelingen Oral History project (2012–2014) Stichting voor vluchteling-studenten € 708.709 UAF Landelijk Theatertour de Verboden Opleidingstraject voor jonge Wetenschapsmonologen vluchtelingen om migratieverhalen € 17.500 te verzamelen, vast te leggen en te Landelijk helpen presenteren Theatermonologen waarin aandacht wordt gevraagd voor de omstandig­ Stichting CJP heden waarin vervolgde wetenschap­- Cultuurkaart 2.0 pers wereldwijd verkeren € 150.000 Landelijk Stut Theater Voortzetting van de cultuurkaart JongStut als leermiddel voor cultuureducatie € 40.000 in het voortgezet onderwijs Utrecht JongStut is de afdeling binnen Stut die Stichting PowerPlay zich richt op jongeren tussen de 16 en Genius! (2012–2013) 24 jaar en hen via workshops kennis laat € 65.000 maken met theater en met zichzelf Overijssel Coachingstraject voor talentvolle theatermakers uit achterstandssituaties

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 141 142 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

JONGEREN & GELETTERDHEID MAATSCHAPPIJ MEDIAWIJSHEID Codename Future Stichting De frisse blik Stichting Nederlands Debat Instituut On The Ground Reporter Een frisse blik op documentaires VMBO en MBO Debattoernooi 2013 € 75.000 € 35.000 € 45.000 Landelijk Landelijk Landelijk Mediawijsheid project waarin de game Mediawijsheid project over identiteit, Debatprogramma voor VMBO en MBO met ‘On the ground reporter - Afghanistan’ met docententraining en productie finale op twee landelijke evenementen wordt ingezet in het VMBO van minidocumentaires Stichting Nieuws in de klas JINC Stichting De frisse blik NieuwsMakers Toolkit TaalTrip Wat is waar? Nieuws! € 36.500 € 37.272 € 33.400 Landelijk Noord-Holland Landelijk Ontwikkeling van een toolkit waamee Educatief traject waarin kinderen bij Mediawijsheidproject voor het kinderen/jongeren zelf bedrijven hun woordenschat uitbreiden basisonderwijs gericht op kritisch nieuwsproducties kunnen maken en hun kennis van de wereld vergroten kijken naar nieuws Utrechts Centrum voor de kunsten JINC Stichting Hoedje van Papier WieDenkJeWelNietDatJeBent Uitbreiding TaalTrip naar Utrecht, Voorleesexpress Rotterdam seizoen € 30.000 Rotterdam en Haarlem 7 + 8 Utrecht € 38.000 € 20.000 Pilot voor media-educatie project over Landelijk Zuid-Holland identiteit in het voortgezet onderwijs Educatief traject waarin kinderen bij Voorleesproject gericht op kinderen bedrijven hun woordenschat uitbreiden uit achterstandswijken en hun ouders en hun kennis van de wereld vergroten Stichting Hoedje van Papier Passionate Bulkboek Wijktijgers/UCee Rotterdam Verhaal zoekt Verteller (VMBO-project) € 32.500 € 50.000 Zuid-Holland Zuid-Holland Mediaworkshops voor kinderen en Literair project gericht op geletterdheid coachingstraject voor jongeren uit met actieve deelname van VMBO- achterstandswijken leerlingen van 13 en 14 jaar Stichting HOPE XXL Stichting De Balie Speak Up for HOPE! GeneratieIK 2012: Ik en de Ander € 25.000 € 20.000 Landelijk Noord-Holland Educatieprogramma voor VMBO en MBO Debatprogramma voor en door jongeren waarin leerlingen een toespraak over uit de Generatie IK (geboren tussen hun toekomstvisie schrijven en 1982-1994) voordragen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 147 148 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 149 150 JONGEREN & FINANCIËLE MAATSCHAPPIJ EDUCATIE

151 152 Formaat, Werkplaats voor Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Participatief Drama Programma Weet Wat Je Besteedt ALL IN (2011–2013) € 50.000 € 900.000 Landelijk Landelijk Forumtheatervoorstelling voor Programma dat i.s.m. jongeren praktijkscholen over omgaan inzicht biedt in het financieel met geld, pesten en groepsdruk handelen van jongeren Nationaal Instituut voor TNO Budgetvoorlichting (Nibud) Sjakie en de sociale zekerheid MoneyWise, peer-educationprogramma € 230.000 over omgaan met geld Landelijk € 20.000 Digitaal lespakket voor het voortgezet Landelijk onderwijs rondom sociale zekerheid Peer education project voor het en toekomstperspectief voortgezet onderwijs over omgaan met geld

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 153 154 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 155 156 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 JONGEREN & ONDERNEMERSCHAP MAATSCHAPPIJ

157 158 CNV Jongeren Stichting Utrechtse Infotool onderwijs arbeidsmarkt Ondernemers Academie € 14.585 Ondernemersvuur in het Landelijk MBO onderwijs Co-creatietraject met jongeren voor € 90.000 een infotool die hun keuze voor studie Utrecht en werk vergemakkelijkt Educatieprogramma over ondernemerschap voor MBO, Stichting Bij de Soete Moeder met persoonlijke coaching Kloosterhotel de Soete Moeder, door ondernemers pilot eerste groep leerwerkbedrijf € 50.000 Stichting Young UP Noord-Brabant Inspiratie biedt Participatie Werkervaringsproject voor jongeren € 10.000 uit acherstandssituaties in de horeca Zuid-Holland Participatietraject voor jongeren, Stichting Jong Ondernemen waarin zij zich spiegelen aan YES! Young Enterpreneurs in School succesvolle rolmodellen € 24.000 Zuid-Holland Timu Kota Pilot voor het introduceren van De Wereldschool ondernemerschapsonderwijs € 111.300 op het VMBO Landelijk Landelijk coachingstraject Stichting Pak die Kans voor jongeren met een idee Stap Op! voor een sociale onderneming € 24.500 Landelijk Arbeidstoeleidingsproject waarin jongeren met een functiebeperking werken aan restauratie en verkoop van fietsen Stichting Radar Publieke Zaak Business Team Summer Course 2012 € 25.000 Noord-Holland Buitenschoolse ondernemerschapstraining voor kwetsbare jongeren zonder startkwalificiatie

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 159 160 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

JONGEREN & SOCIAAL MAATSCHAPPIJ MAATSCHAPPELIJK

163 164 Interakt Stichting Shoot Land van Aankomst Shootlab € 20.000 € 45.000 Landelijk Zuid-Holland Documentaire met lesbrief over de Mediawijsheidproject waarin jongeren geschiedenis van Europese migratie zonder startkwalificatie onder begeleiding van mediaprofessionals Special Arts Nederland videoproducties maken Kenniscentrum Kunst en Handicap (2010–2014) Stichting Villa Pinedo € 105.000 Villa Pinedo Utrecht € 22.500 Realisatie van het Kenniscentrum Kunst Landelijk en Handicap Mediawijsheidproject middels een website voor en door jongeren Stichting Amsterdam Zomerkampen van gescheiden ouders Stichting Amsterdam Zomerkampen € 4.000 Stichting Willem Drees Lezing Overijssel Willem Drees Lezing Kindervakantieweek voor kinderen € 7.000 uit achterstandssituaties Zuid-Holland De jaarlijkse Willem Drees Lezing Stichting De Tra Zomerkampen 2012 € 1.000 Friesland Een week vakantie voor 60 kinderen en jongeren uit achterstandssituaties

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 165 166 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 JONGEREN & EDUCATIE MAATSCHAPPIJ

167 168 Anne Frank Stichting Stichting de Cultuur De Vriendschap Kameleon € 20.000 Medialab Landelijk € 90.000 Educatief stripboek en lesmaterialen Nederlandse Antillen voor het basisonderwijs en het Media educatie vanuit drie medialabs op voortgezet onderwijs de Antillen De Jonge Krijger Stichting Lezen & Schrijven Pay it Forward Lezen en schrijven met Dolfje € 50.000 Weerwolfje (2013–2015) Landelijk € 500.000 Workshops en trainingen over Landelijk schuldenproblematiek voor en door Landelijk educatieprogramma ter jongeren preventie van laaggeletterdheid met gebruik van het karakter Dolfje De Schoolschrijver Weerwolfje De Schoolschrijver € 30.000 Technolab Leiden Landelijk Willie Wortel Wedstrijd Literair educatieproject voor het primair € 17.500 onderwijs waarin leerlingen les krijgen Landelijk van een schrijver Uitvinderswedstrijd voor jongeren van 12-15 jaar met bouw van prototypes Stichting Cognitief Talent Ontplooiing cognitief talent (2012–2014) € 75.000 Landelijk Talententoets en bedrijfsbezoek voor het primair onderwijs met speciale aandacht voor migrantenkinderen Stichting DansVak LEF Amsterdam Zuid Oost € 17.500 Noord-Holland Project voor basisschoolleerlingen waarbij dans wordt ingezet als middel om zelfvertrouwen, sociale cohesie en cultuurparticipatie te bevorderen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 169 170 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012

WETENSCHAP

173 174 Bibliotheek Gouda KNAW-De Jonge Akademie Stichting Historie der Techniek Stichting Ondernemersgeschiedenis Oosterwijs Basisschool ontdekt planeet Moendoes Een vernieuwde kijk op de Europese Biografisch Woordenboek Nederlandse € 45.000 € 25.000 geschiedenis (2010–2012) Ondernemers 1850-1950 (2007–2012) Zuid-Holland Noord-Holland € 240.000 € 90.000 Promotieonderzoek naar de vraag of Spel om de werking van wetenschap Noord-Brabant Zuid-Holland een bibliotheekvoorziening die in een uit te leggen aan kinderen in de Wetenschappelijk onderzoek naar de Publicatie waarin 300 maatschappelijk basisschool is geïntegreerd tot een middenbouw en bovenbouw van de wisselwerking tussen technologische betrokken ondernemers en grotere lees- en taalvaardigheid bij basisschool waarbij de kinderen een en andere ontwikkelingsprocessen in ondernemersfamilies in Nederland leerlingen leidt beter beeld krijgen van het beroep van Europa van 1850 tot 2000 in de periode 1850-1950 worden (alfa, beta of gamma) wetenschapper beschreven Boekmanstichting Stichting IMC Weekendschool De Staat van Cultuur: een onafhankelijk KNAW Projectleiding onderzoek (2010–2012) Stichting Thomassen A Thuessink platform voor cultuur, cijfers en KNAW Merian Prijs € 24.000 De Nacht van Kunst & Wetenschap trendstudies (2009–2013) Noord-Holland € 25.000 € 50.000 € 270.000 Projectleiding bij het onderzoek naar Groningen Noord-Holland Noord-Holland de effecten van de weekendschool Nacht met activiteiten met betrekking Centrale database van kennisbronnen Prijs voor excellente vrouwen op de deelnemers tot kunst en wetenschap rondom het en cijferbestanden op het gebied van in de wetenschap thema Healthy Ageing kunst en cultuur, een boek en een Stichting IMC Weekendschool conferentie NIOD Instituut voor oorlogs-, Onderzoek naar de effecten op de Stichting Universiteit van Nederland holocaust- en genocide studies kernconcepten van IMC Weekendschool Universiteit van Nederland EMGO+ Instituut, VU medisch centrum Oorlogsenthousiasme (2010–2012) € 150.000 Implementatie DOiT-programma € 15.000 € 240.000 Landelijk (2010–2013) Noord-Holland Noord-Holland Wetenschapscommunicatie­project € 200.000 Onderzoek, publicatie en symposium Onderzoek naar de effecten van de waarin colleges van Nederlandse Noord-Holland over Oorlogsenthousiasme in Europa weekendschool op de deelnemers wetenschappers worden gefilmd en Implementatie van het DOiT-programma in 1914 online verspreid resulterend in een universele preventie Stichting Jheronimus Bosch 500 van overgewicht bij VMBO-leerlingen Onno Blom Leerstoel Jheronimus Bosch Stichting Vrienden van Biografie Jan Wolkers (2011–2016) de Bibliotheek van de UvA Internationaal Instituut voor (2010–2013) € 240.000 Duizend-en-één vrouwen uit de Sociale Geschiedenis € 50.000 Gelderland Nederlandse geschiedenis Ontsluiting collecties (2008–2012) Zuid-Holland Leerstoel die wetenschappelijke € 25.000 € 453.800 Onderzoek naar Jan Wolkers aandacht vraagt voor de laat- Noord-Holland Noord-Holland resulterend in een biografie middeleeuwse schilderkunst in het Boek en tentoonstelling over duizend Onderhoud en ontsluiting van de algemeen en het werk van Jheronimus belangrijke vrouwen uit de Nederlandse collecties van het Internationaal Stichting Academische Jaarprijs Bosch in het bijzonder geschiedenis Instituut voor Sociale Geschiedenis Academische Jaarprijs (2012–2013) Stichting Nederlands Tilburg University/Tilburg School € 100.000 Scheepvaartmuseum Amsterdam of Humanities Landelijk De maritiem-historische collectie als Biografie Miep Diekmann Prijs voor wetenschappelijke wetenschappelijke bron (2010–2014) € 31.600 onderzoekers met het beste € 25.000 Zuid-Holland communicatieplan Noord-Holland Biografie over jeugdboekenauteur Bijdrage aan de verdere ontsluiting Miep Diekmann van de collectie van het Scheepvaart- museum

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 175 176 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2012 Colofon SNS REAAL Fonds, Utrecht Ontwerp Irma Boom Office Tekst SNS REAAL Fonds De gebruikte foto’s zijn afkomstig van websites van instellingen of projecten die door ons Fonds in 2012 gesteund zijn. Diegenen die menen rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot SNS REAAL Fonds wenden.