SLOTMETING LF2018 onderZoeksRESULTATEN P1 P2 › INLEIDING 32 key performance indicators (KPI’s) staan name van het aantal studenten gaat het bid- er in het bidbook waarmee Leeuwarden-Frys- book uit van een ontwikkeling over meerdere lân de titel Culturele Hoofdstad van Europa jaren. Voor al deze KPI’s is een positieve trend 2018 won. 32 doelen waaraan dit jaar moest vastgesteld, maar of het doel wordt gehaald, bijdragen. De Stichting LF2018 overtuigde de moet de tijd leren. jury met haar brede invulling van kunst en cul- tuur. Vanuit het centrale thema Iepen Miens- Voor de meeste KPI’s geldt echter dat resul- kip is het culturele hoofdstadjaar ingezet om taat aan het eind van het culturele hoofdstad- participatie te bevorderen, verschillen te ver- jaar meetbaar moest zijn. Uit de onderzoeken kleinen, de leefbaarheid te vergroten en het naar deze KPI’s kunnen we concluderen dat de imago van Leeuwarden en Fryslân als leidende meeste doelen zijn gehaald. Dit geldt voor de regio op het gebied van landbouw en water en economische KPI’s, zoals het aantal bezoekers, aantrekkelijke bestemming voor met name de de inkomsten uit het hoofdprogramma en het cultuur- en belevingstoerist te versterken. beoogde herhaalbezoek, maar ook voor de indicatoren van de beoogde verandering die In deze slotmeting zijn de resultaten van LF2018 teweeg moest brengen. Het meest alle onderzoeken naar het behalen van de sprekende voorbeeld hiervan is dat de Miens- KPI’s samengebracht. Nog niet voor alle KPI’s kipsprojecten samen op 1 eindigen in de lijst kunnen hier nu al conclusies uit worden getrok- van evenementen die de meeste bezoekers ken. Een deel van de doelen vraagt een lange- trokken. Ook de stijgende waardering voor re adem. Hiervoor is in het bidbook dan ook LF2018 gedurende het jaar en de toegeno- van een langere periode voor het behalen van men participatie onder bewoners die weinig de KPI’s uitgegaan. Dit geldt bijvoorbeeld voor affiniteit hadden met cultuur, laten zien dat de de banengroei in de landbouw en watersector Culturele Hoofdstad iets in beweging heeft die in 2025 moet zijn bereikt. Ook voor de toe- gezet. Leeswijzer Deze slotmeting is samengesteld door de onafhankelijke werkgroep Monitoring en Evaluatie van de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden. De KPI’s zijn hierin, zoals ook in de tussentijdse metingen, in het Engels opgenomen om zo dicht mogelijk bij de tekst uit het bidbook te blijven. De conclusies zijn gebaseerd op een groot aantal bronnen en onderzoeken (in bijlage I vindt u een overzicht van de gebruikte bronnen). Daarnaast is gebruik gemaakt van de informatie die is aange- leverd door de hoofd- en subevenementen van het hoofdprogramma. Vanwege de kleine variaties in het aantal evenementen dat de verschillende vragen heeft beantwoord, is deze informatie in de conclusies in percentages verwerkt. Ook is gebruik gemaakt van onderzoeken van het Fries Sociaal Planbureau. Deze onderzoeken zijn openbaar en allemaal terug te vinden op www.fsp.nl. P3 KPI1 › 60% Of the children below the Dutch poverty line participate in events Het aantal scholen dat deelneemt aan Kultueredukaasje mei Kwaliteit of een traject doorloopt met Keunstwurk (Fryslân) of dat dat deelneemt aan het Kunstmenu van Kunstkade (Leeuwarden). Creativiteit en innovatie zijn de compe- armoedegrens neemt deel aan evenementen tenties van de toekomst. Leeuwarden en – is geïnventariseerd hoeveel scholen in Frys- Fryslân wilden Culturele Hoofdstad inzet- lân zijn benaderd door Keunstwurk en hoeveel ten om kinderen voor te bereiden op de scholen cultuureducatie hebben aangeboden. nieuwe werkgelegenheid. Voor kinderen uit huishoudens met een laag In een aantal evenementen hadden kinde- inkomen is dit vaak de enige manier om met ren en jongeren, ook uit armere gezinnen, een cultuur in aanraking te komen, omdat er thuis hoofdrol, zoals in het Oranjewoudfestival en At geen geld is voor culturele activiteiten (armoe- the Watergate in Sneek. demonitor CBS/SCP). Daarnaast is het hele jaar op twee manieren gericht gewerkt aan samenwerking met scho- Conclusie len. Keunstwurk heeft buiten Leeuwarden de Fryslân telde in september 2018 in totaal deskundigheid van leerkrachten en directeu- 395 basisscholen en 35 scholen voor speciaal ren bevorderd (Kultueredukaasje mei Kwaliteit, onderwijs (bron: DUO open data scholen pri- KEK). KEK is half november afgesloten met het mair onderwijs). Zonder Leeuwarden zijn dit Symposium 2018 x Onderwijs. Scholen onder- er 374. Hiervan waren er eind 2018 300 door zochten hier samen met kunstenaars hoe de Keunstwurk benaderd. oogst van 2018 kan worden ingezet als zaad In Leeuwarden doen alle 56 basisscholen voor de toekomst. In Leeuwarden hebben (50 basisscholen en 6 scholen voor speciaal scholen samen met Kunstkade en culturele in- onderwijs) mee aan het Kunstmenu. In 2018 stellingen cultuureducatie binnen hun muren stond het Kunstmenu helemaal in het teken gehaald. van LF2018. Zo nam 100% van de scholen deel Daarnaast zijn alle basisscholen in Fryslân aan het grote circustheaterproject ‘Adje Lam- uitgenodigd in de slotweek van LF2018 een ei- bertz’ van Kunstkade. gen verhalenavond of vertelmiddag rond het Eind 2018 is daarmee 83% van alle Friese kampvuur te organiseren (Ferhalefjoer). Hier- basisscholen bereikt. Aangenomen mag wor- aan deden 33 scholen mee. 98 PABO studen- den dat daarmee naar ratio kinderen van ou- ten hebben verhalen verteld op stagescholen. ders met een laag inkomen zijn bereikt. Daar- Om te bepalen of hiermee het doel is be- mee is het doel gehaald. haald – 60% van de kinderen op of onder de P4 › 50% Increased participation of direct target KPI2 groups › 25% participation from groups with traditionally KPI3 little affinity to culture Deelname aan culturele activiteiten is Hieruit komt een gemiddelde van 34% be- een indicatie voor volwaardige deelna- zoekers uit de doelgroep. De helft van de eve- me aan de samenleving. Daarom streefde nementen geeft aan een speciale inspanning LF2018 naar 25% deelname van mensen die te hebben verricht om bezoekers uit de doel- traditioneel weinig affiniteit hebben met groep bij hun evenement te betrekken. cultuur: mensen met een laag inkomen, een Zij hebben er onder meer samen met Toe- laag opleidingsniveau, beperkte toegang gankelijk Leeuwarden voor gezorgd dat men- tot culturele activiteiten en een beperkt so- sen met een fysieke beperking konden deel- ciaal netwerk. nemen aan de evenementen. Om vast te stellen of dit doel is behaald, Ook de bijzondere samenwerking met heeft de stichting LF2018 organisatoren van Talant en Wil verdient het hier vermeld te wor- evenementen gevraagd een schatting te ge- den. Hierdoor zijn bijna 2500 mensen met een ven van het percentage bezoekers dat minder verstandelijke beperking betrokken bij LF2018, affiniteit heeft met culturele activiteiten. als bezoeker én als vrijwilligers. » Evenementen is gevraagd een schatting te geven van het percentage bezoekers uit de direct target groups. P5 Daarnaast is volwassen inwoners van de Het aandeel volwassen inwoners van de ge- gemeente Leeuwarden via de Wijkenquête meente Leeuwarden dat nooit of zelden deel- in 2016 en 2018 gevraagd naar theater-, film-, nam aan culturele activiteiten (theater, film, festival- en museumbezoek. In 2018 is ook ge- festival of museum) daalde van 37% in 2016 vraagd hoeveel mensen actief betrokken wa- naar 33% in 2018. Voor mensen die niet tot ren bij LF2018 en hoeveel mensen een festival moeilijk kunnen rondkomen daalde het per- hebben bezocht. centage van 63 naar 54 en onder mensen met een laag opleidingsniveau was de daling 5%, Deelname aan evenementen van 64 naar 59%. De Wijkenquête leert dat 71% van alle in- woners van de gemeente Leeuwarden van 18 Conclusie tot 84 jaar de Reuzen heeft bezocht. Van de Het hoofddoel van 25% bezoek door men- mensen die niet of moeilijk kunnen rondko- sen met minder affiniteit met cultuur is be- men was dit 64% en van laagopgeleiden 65%. haald. De toename van 50% participatie van Van de uitkeringsgerechtigden heeft 63% de target groups wordt op basis van de gegevens Reuzen gezien. Voor de Escher-tentoonstelling ook aannemelijk geacht. in het Fries Museum waren de percentages respectievelijk 26, 20 en 27 tegen 32% van alle inwoners van de gemeente. Ik ben actief betrokken (geweest) bij Culturele Hoofdstad gerelateerd aan kunnen rondkomen. P6 P7 KPI4 › 4 million visitors in 2018 and 5% increase each year between 2015-2023 KPI5 › 79 Million euro income through visitors KPI6 › 90% of visitors state that they would come back (2019] LF2018 legde de lat hoog. Vier miljoen bezoekers de digitale deelprojecten Friezen bezoekers (gedefinieerd als een bezoek aan om utens en Grut Frysk Diktee van Lân fan een evenement van Culturele Hoofdstad) Taal. Andere evenementen met veel bezoe- moesten Leeuwarden en Fryslân minimaal kers waren het Fries Museum (507 duizend), de 79 miljoen euro aan inkomsten opleveren. Reuzen (430 duizend) en de Tall Ships in Harlin- Daarbij moest 90% van de toeristen na gen (335 duizend). Projecten in het buitenland 2018 een herhaalbezoek aan de provincie waarbij LF2018 was betrokken, zoals Silence of overwegen. De onderstaande tabellen la- the Bees en Farm of the World, zijn niet mee- ten zien dat deze drie doelen zijn behaald. genomen in de berekeningen, maar werden 838 duizend maal bezocht. Bezoekers Het Mienskipsprogramma telde vele hon- De evenementen van het hoofdprogramma derden evenementen. Van 140 evenementen hebben samen 4,5 miljoen bezoekers geteld. is bekend dat deze samen ongeveer 800 dui- Het werkelijke aantal was nog hoger,