Sylwetki Czyżby pożegnanie?

Skład rzeczywiście ulegał zmianom, choć nie według koncepcji pomysło- dawcy, a z bardziej przyziemnych przy- czyn. Głównym powodem przetasowań były nieporozumienia dotyczące repertu- Nic nie trwa wiecznie. Wykonawcy, którzy aru. Najsłynniejszy i najlepiej zapamięta- debiutowali na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, ny pozostaje kwintet: (gitara), (instrumenty klawiszo- żegnają się ze sceną. Kolejnymi, którzy ogłosili we), (perkusja), taki zamiar, są członkowie Deep Purple. (bas) i (wokal). Nadarza się więc okazja, aby przypomnieć Ostrzej od Led Zeppelin, szybciej od tę formację i jej najpopularniejsze płyty. Oficjalny debiut płytowy – „Shades of Deep Purple” – oraz dwa następne Grzegorz Walenda

espół powstał w 1968 roku z nieustannie ewoluującym składem, w angielskim mieście Hert- dobieranym do aktualnych potrzeb. ford. Powołał go do życia Curtis nie doprowadził sprawy do koń- Chris Curtis, perkusista The Searchers, ca. Zdążył jednak na tyle zainteresować ale wycofał się z projektu, zanim kapela zespołem kilku wpływowych przedsię- na dobre wzięła się do pracy. W jego za- biorców, że zgodzili się sfinansować mierzeniu miała to być supergrupa projekt.

Roger Glover i Ian Gillan

78 Hi•Fi i Muzyka 6/17 Sylwetki

krążki („The Book of Taliesyn” i „Deep cie. W czasie koncertu w Londynie ich (młody wokali- Purple”), nagrane jeszcze z Rodem w 1972 roku natężenie dźwięku sięgnę- sta, dla którego przygoda z Deep Pur- Evansem jako wokalistą oraz z Nickiem ło 117 decybeli! ple okazała się udanym debiutem na Simperem na basie, były utrzymane profesjonalnej scenie rockowej) oraz w klimatach rocka psychodeliczne- były członek grupy Trapeze, go i progresywnego. Dopiero pierw- , zarazem basi- sza zmiana składu przyniosła za- sta i wokalista. Z kolei po płycie ostrzenie brzmienia. Gillan zastąpił „Stormbringer” odszedł Blackmo- Evansa, a Glover Simpera. Inaugu- re – twórca ognistych gitarowych racyjny występ z nowymi człon- riffów i efektowny improwizator. kami odbył się 10 lipca 1969 roku Bardzo trudno było go zastąpić, w Londynie. ponieważ gitara w jego dłoniach Niedługo po nim ukazał się je- wydawała magiczne dźwięki. Nie den z najsłynniejszych albumów dał się jednak przekonać do pozo- grupy: „Deep Purple in Rock”. stania w zespole. Na jego miejsce Już okładka przykuwała uwagę. rozpatrywano kilku kandydatów. Znalazły się na niej podobizny Wreszcie przyjęto Amerykanina tworzących ją muzyków, styli- Tommy’ego Bolina. zowane na głowy prezydentów Po opuszczeniu Deep Purple, USA (w latach 1927-1941 zostały Blackmore oraz inni byli człon- wyrzeźbione na górze Rushmo- kowie zespołu albo rozwijali ka-

Roger Glover i Ian Paice Roger Glover, , Ian Gillan, Don Airey i Ian Gillan i Steve Morse

re w amerykańskim stanie Dakota i od Późniejsze trzy albumy umocniły po- riery solowe, albo występowali z in- tamtej pory stanowią atrakcję turys- zycję Deep Purple w rockowym świe- nymi kapelami. Najbardziej wszech- tyczną). cie. Na szczególną uwagę z tego okresu stronny okazał się Ian Gillan. Na- Szata graficzna okładki odzwiercie- zasługuje krążek „Machine Head”. grał kilka krążków pod własnym na- dla charakter muzyki. Słowo „rock”, Grupa nagrywała go w Szwajcarii, wy- zwiskiem i pod szyldem formacji określające gatunek muzyczny, ozna- korzystując legendarne mobilne stu- Gillan Band. Śpiewał również z gru- cza również „kamień” lub „głaz”. Tytuł dio grupy The Rolling Stones. Krót- pami The Javelins, WhoCares, a nawet „In Rock” jak ulał pasował do twór- ko przed sesją, która miała się odbyć z Black Sabbath na „Born Again”. czości Deep Purple – podkreślał jej w kasynie w Montreaux, znanym z wielu Z kolei Coverdale został frontma- ciężki, surowy i nowatorski, jak na imprez muzycznych, w tym z Montreux nem , a Blackmore założył owe czasy, charakter. Członkowie gru- Jazz Festival, występował tam Frank Rainbow. py byli jednymi z pierwszych, którzy Zappa. W czasie jego koncertu ktoś Bez tych wspaniałych artystów, gwiazd z elektrycznych gitar wydobyli wyjąt- z publiczności odpalił racę. Wybuchł fenomenalnego krążka „Made in Japan”, kowo mocną energię. Pomagały w tym pożar. Nie było ofiar, jednak kasyno muzyka Deep Purple straciła dawny stosowane przez Blackmore’a prze- spłonęło, burząc płytowe plany Deep blask. Nie znikła jednak całkowicie. tworniki, celowo zniekształcające lub Purple. Wciąż ukazywały się płyty, po które zaostrzające dźwięk. Kapela stała się Grupa musiała znaleźć inne miej- chętnie sięgali fani zespołu. prekursorem hard rocka i heavy me- sce. Upamiętniła jednak to wydarzenie W 1984 roku na krótko odżył najsłyn- talu. Oba gatunki wkrótce podbiły utworem „”, bodaj niejszy skład i przypomniał o sobie uda- świat. najpopularniejszym w całej dysko- nym albumem „Perfect Strangers”. Tytuł „Zespół grał ostrzej od Zeppelinów grafii. przewrotny, bo w końcu do wspólnego i szybciej od Black Sabbath” – twierdzą grania powrócili ludzie, którzy wcze- autorzy filmu dokumentującego pracę Rozstania i powroty śniej dużo razem pracowali. nad dwudziestą studyjną płytą Purpli. Kolejnym ważnym zwrotem w hi- Niedawno Gillan tak mówił o kole- Formacja trafiła do Księgi Rekordów storii zespołu było odejście Gillana gach: „Ciepło wspominam Ritchiego Guinessa jako najgłośniejsza na świe- i Glovera. Od albumu „Burn” zastąpili oraz innych muzyków z zespołu. Są twar-

Hi•Fi i Muzyka 6/17 79 Sylwetki

Koncert na zespół dzi, dowcipni, o wyjątkowych osobowo- Po paru miesiącach koncertów opuścił i orkiestrę ściach. Deep Purple to moja rodzina!”. grupę. Jon Lord postanowił połączyć Po wydaniu „Perfect Strangers” grupa Wówczas pojawił się Amerykanin świat rocka i klasyki. Nosił się ponownie wyruszyła w trasę. Tournée Steve Morse. Dołączył do zespołu z tym zamiarem od 1966 roku, kiedy gromadziło rekordową publiczność. w 1994 roku i gra w nim do dziś. Wystą- usłyszał jazzową formację Dave Bru- W 1985 roku jedynie Bruce Spring- pił już na sześciu studyjnych krążkach beck Quartet, grającą steen przebił Purpli we wpływach supergrupy i nic nie wskazuje na to, by z orkiestrą symfonicz- z koncertów. Boss wydał wów- miał ją opuścić. ną. Kwartet pianisty już czas „Born in the USA”, W 2002 roku na raka trzustki zacho- w 1959 roku nagrał jeden z najpopularniejszych rował Jon Lord. Zdążył jeszcze wyru- z New York Philhar- w swojej karierze. szyć w trasę po Wielkiej Brytanii, ale monic kompozycję Ho- Niestety, po ukazaniu się z powodu stanu zdrowia obowiązki warda Brubecka „Dia- kolejnej płyty – „The House na scenie dzielił z nowym nabytkiem logues for Jazz Com- of Blue Light” – i krążka kon- zespołu – Donem Aireyem – klawi- bo and Orchestra”, certowego, ponownie zaostrzył szowcem o bogatym rockowym do- a później jeszcze niejednokrotnie się konflikt pomiędzy Blackmore’em świadczeniu (grał m.in. w zespołach do współpracy z filharmonikami i Gillanem. W efekcie ten ostatni po- Gary’ego Moore’a, Ozzy’ego Osbourne’a, powracał. Nie był to zatem po- rzucił zespół, a jego miejsce przy mi- a także w Judas Priest, Black Sabbath, mysł na owe czasy całkowicie nowy. krofonie zajął , kolega Jethro Tull, Whitesnake oraz Colos- W przypadku rocka podobne po- Blackmore’a z Rainbow. Zaśpiewał na seum II). łączenia dotyczyły jednak głównie krążku „”, po czym Mimo kłopotów ze zdrowiem Lord kilku instrumentów, a nie całej or- management mu podziękował i ubła- nie zerwał ze sceną. Przez kilka lat kiestry i miały służyć wzbogaceniu aranżacji. Deep Purple Zielone światło mariażom stylów na większą skalę dał album „Days of Future Passed” grupy The Moody Blues. Lord postanowił pójść tym tropem i stworzyć od podstaw utwór przeznaczony na grupę rockową i or- kiestrę. Początkowo nie był pewien, czy pozostali członkowie Deep Pur- ple poradzą sobie z takim zadaniem. Dopiero kiedy do projektu dołączyli Gillan oraz Glover, pozbył się wątpli- wości. Wspomniał o swoim pomyśle me- nedżerowi, a ten od razu zakontrakto- wał The Royal Philharmonic Orche- stra z Malcolmem Arnoldem w roli dyrygenta i zarezerwował salę The Royal Albert Hall na wspólny występ. Nie było wyjścia. „Miałem przed sobą dużo pracy i mało czasu – wspominał gał Gillana, by wrócił. Wokalista się promował na świecie swoje symfo- muzyk przygotowania do przełomo- zgodził, co rozsierdziło Blackmore’a, niczne dzieło „Concerto for Gro- wego koncertu. – Już wcześniej coś który – tym razem na dobre – poże- up and Orchestra” oraz inne utwory. rozpisywałem na smyczki, więc kupi- gnał się z zespołem i rozpoczął mniej Współpracował z wieloma muzykami, łem książkę o orkiestracji i rozpoczą- rockowy etap działalności. Zaczął grać w tym z Gillanem. W 2008 roku wy- łem pracę.” Lord pozostawał wówczas renesansowy repertuar folkowy w za- stąpił z macierzystą formacją na cha- pod wrażeniem muzyki Czajkowskie- łożonej przez siebie kapeli Blackmo- rytatywnym koncercie The Sunflower go, więc w koncercie pojawiają się re’s Night. Występował (także w Polsce) Jam. elementy stylistyki tego kompozyto- razem z ówczesną przyjaciółką, a od Airey do dziś godnie zastępuje słyn- ra, a pod koniec pobrzmiewają echa 2008 roku żoną, Candice Night, w roli nego klawiszowca, zmarłego w lipcu twórczości Szostakowicza. wokalistki. 2012 roku. Jednak Deep Purple i fani Instrumentalistom doświadczonym Po odejściu Ritchiego Deep Purple zespołu wciąż wspominają Lorda z łez- w klasyce współpraca z rockmanami znów musieli szukać gitarzysty. Mie- ką w oku jako świetnego kompozytora nie od razu przypadła do gustu. Jed- li zakontraktowaną trasę, więc trzeba i muzycznego mentora. na z wykonawczyń podobno oburzyła było szybko się na kogoś zdecydować. się, że ma grać z „drugorzędnymi Be- Wybór padł na Joe Satrianiego. Nie Pożegnania atlesami”, jak określiła Deep Purple. mógł on jednak zostać w zespole na sta- W 2017 roku o Deep Purple ponow- łe, bo był związany innymi umowami. nie zrobiło się głośno. Muzycy nagrali

80 Hi•Fi i Muzyka 6/17 Sylwetki

dwudziesty album studyjny. Nosi on to robił w czasach „In Rock”. Zespół Na szczęście, dyrygentowi spodo- znamienny tytuł „Infinite” („Nieskoń- wykreślił więc niektóre piosenki z kon- bały się kompozycje Lorda i starał czony”). Po raz pierwszy zdecydowali certowego repertuaru. się łagodzić konflikty na próbach. się pokazać fanom, jak tworzą, ćwiczą Pozostałym muzykom twórczość i kon- Raz nawet skrytykował swoich pod- i pracują w studiu. Zarówno do pły- certy wyraźnie służą. Czasem aż trud- opiecznych za częste pomyłki. „Two- ty analogowej, jak i droższego kom- no uwierzyć, że za rok minie pół wieku rzymy historię, więc może stworzyli- paktu dołączono DVD z materiałem od debiutu Deep Purple. Szkoda by byśmy trochę muzyki?” – przytaczał filmowym. Większość zdjęć nakrę- było, gdyby grupa zakończyła działal- słowa dyrygenta Lord. cono w Nashville. Tam muzycy wynaję- ność. „Tworzymy muzykę typową dla W końcu się udało. Występ został li salę prób i studio. Spodobało im się nas – mówi Ian Paice. – Nikt inny takiej ciepło przyjęty przez publiczność, to miasto; podobno muzyka gra tam nie gra. Jeśli zespół zakończy działal- choć płyta z jego zapisem cieszyła przez cały czas, nie tylko country, ność, powstanie luka.” się umiarkowanym powodzeniem. ale niemal wszystkie style. Nocami W tym roku muzycy intensywnie Mimo to utwór był prezentowany mogli pobuszować po miejscowych koncertują. Do grudnia planują 40 wy- w wielu krajach. Później nawet bez klubach, a nawet zagrać parę stan- stępów. Ich trasa obejmuje Europę, USA Deep Purple, jedynie z Lordem w roli dardów z tamtejszymi wykonawca- i Kanadę. głównej. mi. Finałowe sceny dokumentu zare- Pomimo wielu udanych płyt i licz- jestrowano w Toronto, gdzie Gillan, nych sukcesów komercyjnych, grupa Wyprodukowano w Japonii wspólnie z Gloverem, układali teksty wyjątkowo długo czekała na włącze- „Made in Japan” to album legenda. i dogrywali wokale do podkładów nie do prestiżowej Rockandrollowej Marzył o nim każdy fan grupy, a me- z Nashville. Izby Sławy. Wreszcie, 8 kwietnia 2016, lomanom, którzy jej nie znali, przed- Czy rzeczywiście „Infinite” to ostatni odbyła się ceremonia przyjęcia zespo- stawiał w pigułce jej przeboje i talent album Deep Purple? Czas pokaże. Nie- łu. Zaszczytu dostąpili obecni muzyków. jeden wykonawca żegnał się ze sceną i byli członkowie. Deep Purple Składał się z dwóch i wracał na nią po przerwie. Zdarzali oficjalnie przeszli do historii. longplayów i był zapi- się nawet tacy, którzy w starszym wie- Co wcale nie znaczy, że teraz sem koncertów, które ku radzili sobie lepiej niż w młodości. muszą odejść. Deep Purple zagrali Przykładem Tina Turner, która powró- w czasie pierwszej wi- ciła albumem „Private Dancer”, mając zyty w Japonii, w sierp- 45 lat. Gwiazdor wytwórni Daptone niu 1972 roku. Zna- Records, Charles Bradley, swój debiu- lazły się na nim takie tancki krążek „No Time For Dreaming” Dyskografia studyjna przeboje, jak „Smoke on the Water”, (2011) nagrał jako 63-latek. A Ian Shades of Deep Purple (1968) „Highway Star”, „Lazy” czy „Strange Hunter, były lider formacji Mott The The Book of Taliesyn (1968) Kind of Woman”. Hoople, w 2016 roku zarejestrował je- Deep Purple (1969) Fenomenalnie brzmią gitarowe den z najlepszych rockowych albumów Deep Purple in Rock (1970) solówki Ritchiego Blackmore’a i or- w swojej trwającej blisko pół wieku Fireball (1971) ganowe pasaże Jona Lorda. Świet- karierze (niedługo będzie obchodził Machine Head (1972) nie spisał się Ian Gillan, który wte- 78. urodziny). (1973) dy jeszcze swobodnie brał wysokie Członkowie Deep Purple to też nie Burn (1974) dźwięki w „”. Utwór młodzieniaszki. Ian Gillan i Roger Stormbringer (1974) „The Mule” potwierdził perkusyj- Glover kończą w tym roku 72 lata. Come Taste the Band (1975) ny talent Iana Paice’a. Roger Glover Don Airey i Ian Paice w przyszłym Perfect Strangers (1984) w każdym utworze wypadł dyna- roku obchodzą równe siedemdziesiąt- The House of Blue Light (1987) micznie. ki. Najmłodszy jest Steve Morse (tylko Slaves and Masters (1990) W ankiecie magazynu „Rolling 63 lata), ale narzeka na problemy z pra- The Battle Rages On... (1993) Stone” z 2012 roku „Made in Japan” wą dłonią. Cierpi na zapalenie kości Purpendicular (1996) znalazł się na szóstym miejscu listy i stawów, co dla gitarzysty jest uciążliwe Abandon (1998) najpopularniejszych albumów kon- i utrudnia grę. Bananas (2003) certowych. Od debiutu był wielokrot- Pozostali muzycy nie narzekają na (2005) nie wznawiany, remasterowany i uzu- zdrowie. Jedynie Gillan nie wyciąga już Now What?! (2013) pełniany dodatkowymi nagraniami. tak popisowo wysokich dźwięków, jak Infinite (2017)

Hi•Fi i Muzyka 6/17 81